2 Á|üC„ nqTã+<Ûä+ ãT<Ûäyês¡+ 20 &çôd+ãsY 2023

1. yÓTT>∑˝≤sTT\ sê»´+˝À ù|s¡Tbı+~q sê»e+XÊìøÏ 15. yÓTT>∑\T\T`eTsêsƒ¡T\ eT<Ûä´ #·ø£ÿ{Ï düK´‘·, #˚ dü+kÕÿs¡+ n+<äT≈£îqï Á|üeTTK ø£$? dæ. u≤ãsY &ç. VüQe÷j·TTHé
#Ó+~q Ç<ä›s¡T ø£$sTTÁ‘·T\T mes¡T? düeTq«j·÷ìï kÕ~Û+∫q yÓTT>∑˝Ÿ sêE m. »>∑Hêï<Ûä |ü+&ç‘· sêj·T\T 32. ‘·*¢‘√ n+‘·s¡T´<ë∆ìï m<äTs=ÿqï yÓTT>∑˝Ÿ #·Áø£e]Ô
1. >∑T˝Ÿã<äHé uÒ>∑+, CÒãTìïkÕuÒ>∑+ m. Ws¡+>∑CÒãT _. cÕ»Vü‰Hé _. »dt sêCŸ á ÁøÏ+~ yêì˝À mes¡T?
2. CÀ<∏éu≤sTT, »V”≤sêuÒ>∑+ dæ. »Vü≤+^sY &ç. nø£“sY dæ. s¡dü>∑+>± <Ûäs¡ &ç. ãdü+‘Y m. »Vü≤+^sY _. Ws¡+>∑CÒãT
3. s√wüHêsY, »Vü≤Hêsê 16. yÓTT>∑˝≤sTT Ws¡+>∑CÒãT ‘·q 88e @≥ 1707˝À 25. yÓTT>∑˝≤sTT\ ø±\+˝À eTTVü≤‘·dæuŸ‡ mes¡T? dæ. cÕ»Vü‰Hé &ç. nø£“sY
4. yÓTVü≤s¡T˙ïkÕuÒ>∑+, ns¡T®eT+<é uÛ≤qTuÒ>∑+ eTVü‰sêÅwüº˝Àì nVü≤à<éq>∑sY˝À #·ìb˛j·÷&ÉT. ‘·q m. |ü_¢ø˘ $|üDÏ M<ÛäT˝À¢, yê´bÕsê\˝À, Á|ü»\˝À 33. yÓTT>∑\T\T ø°\ø£eTsTTq ø±+<äVü‰sYì
2. ∫e] yÓTT>∑˝ŸsêE>± ¬s+&√ ãVü≤<ä÷sYcÕì #Ó|ü⁄ düe÷~Û zô|Hé msTTsY Áπ>yé(‘Ós¡∫ ñ+∫q düe÷~Û) ÇkÕ¢$Tø˘ wü]j·T‘Y neT\T »]π>≥≥T¢ |üs¡´ ø√˝ÀŒsTTq~ me] ø±\+˝À
‘ês¡T. nsTT‘˚ ¬s+&√ ãVü≤<ä÷sY cÕ ≈£îe÷s¡T&ÉT Ç~ ≈£î˝≤›u≤<é e<ä› ˇø£ dü÷|ò” düHê´dæ düe÷~Û y˚øÏå+#˚yês¡T m. cÕ»Vü‰Hé _. »Vü≤+^sY
|òüø°s¡TB›HéqT ¬s+&√ ãVü≤<ä÷sYcÕ nq+‘·s¡+ Á|üø£ÿq ñ+~. ø±>± Ä dü÷|ò” u≤u≤ ù|πs$T? _. yÓTT>∑\T\ $T\≥Ø |üs¡´y˚ø£å≈£î\T dæ. nø£“sY &ç. u≤ãsY
yês¡düT&ç>± >∑T]Ô+∫q~? m. ùwø˘ ãTsêΩeTTB›Hé |òüTØuŸ dæ. sêj·T˝Ÿ u≤&û >±sY¶ ‡ 34. nø£“sY m+‘√ Çwüº|ü&ç, ø£wüº|ü&ç ì]à+#·T≈£îqï
m. ˝≤sY¶ ø±ì+>¥ _. &É˝ŸôVAd” _. ãVüQe⁄B›Hé »ø±]j·÷ &ç. n+‘·:|ü⁄s¡+˝À sêDT\ nedüsê\T rπsÃyês¡T. n‘·ì ø£\\ q>∑s¡+ |òü‘˚|üPsY dæÁøÏì ‘êqT
dæ. $*j·T+ u…+{Ï+>¥ &ç. ˝≤sY¶ yÓ\¢d”¢ dæ. ìC≤eTTB›Hé W*j·÷ 26. C≤‘Y eT]j·TT düyêsY, #Í‘Y eT]j·TT düπs›XŸeTTœ XÊX¯«‘·+>± e<äT\Tø√e\dæ e∫Ã+~ m+<äT≈£î?
3. Ws¡+>∑CÒãT @sêŒ≥T &ç. π>düT<äsêCŸ eT<Ûä´q ‘˚&Üì >∑T]Ô+#·+&ç. m. <ë]<√|æ&û <=+>∑\ uÛÑj·T+ e\¢
#˚düT≈£îqï Á|üuÛÑT‘·«+˝À Ms¡T ˝Òs¡T? 17. 1582˝À nø£“sY Á|üy˚X¯ô|{Ϻq BHé`Ç`Ç˝≤Væ≤ m. Ç$ ¬s+&É÷ |üqTï\øÏ #Ó+~q |ü<ë\T _. uÛÑ]+|üsêì |ü&ÉeT{Ï XÊ+uÛÑsê\ e\¢
m. sê»|ü⁄‘Y\T _. |üsƒêqT\T eT‘êìï n+~ |ü⁄#·TÃ≈£îqï @¬ø’ø£ Væ≤+<äTe⁄? _. Ç$ ¬s+&É÷ ôd’Hê´ìøÏ #Ó+~q |ü<ë\T dæ. CÀ´‹wü´ø±s¡T\ ã\yÓTÆq Ä≥+ø£+ e\¢
dæ. eTsêsƒ¡T\T &ç. M¬ses¡÷ ø±<äT. &ç. ˙{Ï kÂø£s¡´+ ˝Òø£b˛e≥+ e\¢
4. á ÁøÏ+~ yêì˝À yÓTT>∑˝Ÿ sêE\T, yês¡T ÄÁø£$T+ 35. á ÁøÏ+~ yêì˝À ˇø£{Ï HêD…+ ø±<äT
#·T≈£îqï ÁbÕ+‘ê\ $wüj·T+˝À ì»+ nsTTq~? m. X‚wü>∑ì _. Vü≤düÔ>∑ì
m. Ws¡+>∑CÒãT ` ;sêsY dæ. »|tÔ &ç. yÓTTVü≤sY
_. cÕ»Vü‰Hé ` ;C≤|üPsY, >√˝§ÿ+&É 36. Á>∑+<Ûë\j·T|ü⁄ yÓT≥¢ô|’ qT+&ç C≤]|ü&ç
dæ. nø£“sY ` nVü≤à<éq>∑sY eTs¡DÏ+∫q yÓTT>∑˝Ÿ sêE
&ç. »Vü≤+^sY ` ø±+Á>± m. u≤ãsY _. 2e nø£“sY
5. ¬s+&√ ãVü≤<ä÷sYcÕ‘√ bÕ≥T>± s¡+>∑÷Hé˝À düe÷~Û dæ. |òüs¡÷UŸ dæj·TsY &ç. VüQe÷j·TTHé
nsTTq n‘·ì uÛ≤s¡´ ù|πs~?
m. Jq‘Y eT+>∑˝Ÿ _.ôV’ ≤ <ä s Y e TVü ≤ ˝Ÿ 37. yÓTT>∑\T\ ø±\+˝À ø£+≈£L{Ÿ nH˚ |ü<ä+ <˚ìì
dæ. eTT+‘êCŸ eTVü≤˝Ÿ &ç. Vü≤yêeTVü≤˝Ÿ dü÷∫düTÔ+~?
6. ‘·K‘Y`Ç`‘·e⁄dt dæ+Vü‰düHêìï (HÓeT* dæ+Vü‰düq+) m. e´ekÕj·÷ìøÏ nqT>∑TDeTsTTq |ü<ä+
1739˝À Ç+&çj·÷ qT+&ç ‘·s¡*+#·T≈£îb˛sTT+~? _. ôd’Hê´ìøÏ dü+ã+~Û+∫q |ü<ä+
m. nVü≤à<é cÕ nu≤›*, Ä|òüZHé Ms¡T&ÉT dæ. eT‘· >ös¡yêìøÏ dü+ã+~Û+∫q |ü<ä+
_. Hê~sê¸, ÇsêHé Ms¡T&ÉT &ç. Ç<√ >∑÷&ÛÜ#ê] <äfi¯+
dæ. #Ó…+|òæTCŸ K≤Hé, eT+>√˝Ÿ Ms¡T&ÉT 38. á øÏ+~ yêì˝À dü¬s’q <ëìì >∑T]Ô+#·TeTT
&ç. ‘Ó’eT÷sY, düeTs¡â+&é Ms¡T&ÉT 1.Væ≤+B uÛ≤wü˝À ^‘ê\qT ìsêàD+ #˚dæq
7. q÷‘·q eT‘· kÕú|üq≈£î nø£“sY ì]à+#·T≈£îqï yÓTT>∑˝≤sTT sêE »Vü≤+^sY
$˝≤düe+‘·eTsTTq uÛÑe+‹ 2. cÕ»Vü‰Hé yÓTT>∑\T\ sê»<Ûëìì ÄÁ>± qT+&ç
m. ~yêHé`Ç`U≤dt _. ~yê˙`Ç`ÄyéT &Ûç©¢øÏ e÷]ÃHê&ÉT
dæ. |òü‘˚|üPsY dæÁøÏ &ç. Çu≤<ä‘Y U≤Hê 3.yÓTT>∑\T\T`eTsêsƒ¡T\ eT<Ûä´ #·ø£ÿ{Ï düK´‘·,
8. ªMTsY ãøÏåµ yÓTT>∑\T\ ø±\+˝À @+ #˚ùdyê&ÉT? düeTq«j·÷ìï kÕ~Û+∫q yÓTT>∑˝Ÿ sêE Ws¡+>∑CÒãT
m. Ç+≥*C…Hé‡ 4.nãT›˝Ÿ s¡V”≤+ U≤Hê Ç U≤HêHé nø£“sY ÄkÕúq+˝À
_. $<˚o e´eVü‰sê\T m. sêD≤ Á|ü‘ê|t _. ;s¡“˝Ÿ (eTùV≤wt <ëdt) dæ. Mì˝À C≤‘Y, düyêsY\T •yêJ edü÷\T #˚dæq ù|s¡T>±+∫q ø£$
dæ. $T\≥] &ç. Ä]∆ø£+ dæ. s¡‘·Hé dæ+>¥ &ç. sêD≤ dü+>± |üqTï\T m. 1,2,3 _. 1,2,3,4
9. yÓTT>∑˝Ÿ sê»´ |ü‘·q ø±\+˝À C≤{Ÿ\+<ä]˙ @ø£+ 18. á ÁøÏ+~ yêì˝À nø£“sY #˚‘· ìsêàD+ ø±ì ø√≥ &ç. Mì˝À C≤‘Y düyêsY eTTq‡uŸ<ëØ $<Ûëq+˝À dæ. 1,2,4 &ç. 2,3,4
#˚dæ b˛sê&çq jÓ÷<ÛäT&ÉT? @~? Áπ>&ÉT¢ ø±>± #˚‘Y`düπs›XŸeTTœ\T •yêJ bıs¡T>∑T 39. á øÏ+~ yêì˝À cÕ»Vü‰Hé≈£î dü+ã+~Û+∫
m. s¡‘·Hé dæ+>¥ _. neTsYdæ+>¥ m. >±«*j·TsY ø√≥ _.n\Vü‰u≤<é ÁbÕ+‘ê\ qT+&ç edü÷\T #˚dæq |üqTï\T. dü]ø±ì <ëìì >∑T]Ô+#·TeTT
dæ. dü÷s¡CŸeT˝Ÿ &ç. dü÷s¡CŸ ≈£î+&é dæ. ÄÁ>±ø√≥ &ç. ˝≤ôVAsY ø√≥ 27. 1564˝À yÓTT>∑˝≤sTT\‘√ b˛sê&ÉT‘·÷ >∑s¡Ω ø£{Ï+>¥ m. cÕ»Vü‰Hé yÓTT>∑\T\ sê»<Ûëìì ÄÁ>± qT+&ç
10. Á_{°wüsY‡øÏ u…+>±˝Ÿ˝À yê´bÕs¡+ #˚düTø√e{≤ìøÏ 19. yÓTT>∑\T\ sê»<Ûëìì ÄÁ>± qT+&ç &Ûç©¢øÏ e÷]Ãq~ e<ä› ÁbÕD≤\T ø√˝ÀŒsTTq #·+<˚\ sê»|ü⁄‘Y sêDÏ &Ûç©¢øÏ e÷]ÃHê&ÉT
nqTeT‹ì Ç∫Ãq~ |òüs¡÷UŸ dæj·TsY ø±>± n~ @ m. »Vü≤+^sY _. Ws¡+>∑CÒãT m. <äTs¡Ze‹ e÷<Ûä$(øÏsê‘Y sêj·YT _&ɶ) _.yÓTT>∑\T\T`eTsêsƒ¡T\ eT<Ûä´ #·ø£ÿ{Ï düK´‘·,
dü+e‘·‡s¡+ dæ. cÕ»Vü‰Hé &ç. ãVü≤<ä÷sY cÕ _. |ü~à˙ dæ. sêD° |ü<ëàe‹ düeTq«j·÷ìï kÕ~Û+∫Hê&ÉT
m. 1756 _. 1717 20. 1600 &çôd+ãsY 31q Ç+^¢wt ádæº+&çj·÷ ø£+ô|˙ &ç. ø£s¡í<˚$ sêDÏ dæ.qes¡‘êï\H˚ ‘=$Tà~eT+~ eT+Á‘·T\qT
dæ. 1650 &ç. 1696 @s¡Œ&çq|ü⁄&ÉT, uÛ≤s¡‘·<˚XÊìï bÕ*düTÔqï yÓTT>∑˝Ÿ sêE 28. Çø±“˝ŸHêe÷ »Vü≤+^]ì s¡∫+∫q |ü]¸j·THé ø£$? b˛wæ+#ê&ÉT.
11. Væ≤+BuÛ≤wü˝À ^‘ê\qT ìsêàD+ #˚dæq m. »Vü≤+^sY _. nø£“sY m. yÓTT‘·+uŸ U≤Hé (#Û˚ˇ¢#·eT i¢j·T) &ç. cÕ»Vü‰Hé düe÷~Û ÄÁ>±˝Àì ‘êCŸ eTVü≤˝Ÿ q+<äT
yÓTT>∑˝≤sTT sêE? dæ. VüQe÷j·TTHé &ç. Ws¡+>∑CÒãT _. eTVü≤à<é nMTHé U≤C≤ ø£\<äT.
m. »Vü≤+^sY _. nø£“sY 21. yÓTT>∑\T\ ∫Á‘·ø£fi¯ eT]j·TT ô|sTT+{Ï+>¥‡˝À dæ. nãT›˝Ÿ Vü≤MT<é &ç. ÇHêj·T‘Y U≤Hé »yêãT\T
dæ. cÕ»Vü‰Hé &ç. u≤ãsY >∑T]Ô+#·ì B∏yéT @~? 29. yÓTT>∑\T\ sê»´+˝Àì nH˚ø£ eT‘·XÊK\ >∑T]+∫ 1)m, 2)_, 3)dæ, 4)m, 5)m, 6)_, 7)&ç,
12. nø£“sY ÄkÕúq+˝À ù|s¡T>±+∫q ø£$? m. |ü⁄cÕŒ\T, yÓTTø£ÿ\T e]í+∫q Á>∑+<∏ä+ @~? 8)dæ, 9)dæ, 10)_, 11)m, 12)&ç, 13)m,
m. ‘·T\d”<ëdt _. ;s¡“˝Ÿ _. y˚{≤&˚ <äèXÊ´\T m. &É_kÕÔHé`Ç`eT»Væ≤uŸ 14)dæ, 15)_, 16)m, 17)_, 18)m, 19)dæ,
dæ. nãT˝Ÿ |òü»˝Ÿ dæ. sêE\ ∫‘·Ôs¡Te⁄\T _. e÷dæsY`Ç`»Vü≤+^sY 20)_, 21)&ç, 22)m, 23)m, 24)m, 25)m,
&ç. nãT›˝Ÿ s¡V”≤+ U≤Hê Ç U≤HêHé &ç. eTTd”¢+ eT‘êìøÏ #Ó+~q ∫Á‘ê\T dæ. eTT+‘·U≤uŸ`ñ˝Ÿ`\Tu≤uŸ &ç. yêœj·T‘Y 26)&ç, 27)m, 28)m,
13. qes¡‘êï\H˚ ‘=$Tà~eT+~ eTTK´eTsTTq eT+Á‘·T 22. b˛s¡TÃ^düT\qT VüQ^¢ πse⁄ qT+&ç |ü~y˚\ eT+~ 30. ÄkÕúq #·]Á‘·ø±s¡T&ç>± cÕ»Vü‰Hé ø±\+˝À 29)m, 30)_ 31)dæ
\qT ‘·q ÄkÕúq+˝À ñ+#·Tø=ì >ös¡$+∫q~ |òæs¡+– <äfi¯+‘√ ‘·]$T ‘·]$T ø={Ϻq yÓTT>∑˝Ÿ sêE? ìj·T$T+∫q~ 32) dæ 33)m, 34)&ç,
m. nø£“sY _. u≤ãsY m. cÕ»Vü‰Hé _. nø£“sY m. nãT›˝Ÿ Vü≤MT<é 35)dæ, 36)&ç, 37)m,
dæ. »Vü≤+^sY &ç. cÕ»Vü‰Hé dæ. Ws¡+>∑CÒãT &ç. »Vü≤+^sY _. eTVü≤à<é nMTHé U≤õ« 38)dæ, 39)dæ
14. @j·TT<ä∆+˝À ∫es¡>± ùwsê¸ #˚‹˝À z&çq VüQe÷ 23. n‘·´+‘· ‘Ó*yÓ’q ¬s$q÷´ Ä|ò”düsY sêC≤ ‘√&ÉsYeT˝Ÿ dæ. eTVü≤à<é yê]j·Tdt
j·TTHé uÛ≤s¡‘·<˚X¯+qT+&ç $&ç∫ |ü]¸j·÷ (ÇsêHé) me] e<ä› ùde\+~+#·&É+ »]–+~? &ç. yÓTTVæ≤dæHé |òüì Væ≤düºØ s¡|ò” kÕsY,
bÕ]b˛j·÷&ÉT? m. ùwsê¸ dü÷] _. Ws¡+>∑CÒãT 31. nH˚ø£ Hê´j·TÁ>∑+<∏ë\qT Áø√&ûø£]+∫q yÓTT>∑˝Ÿ ndæôdº+{Ÿ Ábıô|òdüsY
m. >√Á>± _. #·+<˚Ø dæ. VüQe÷j·TTHé &ç. »Vü≤+^sY #·Áø£e]Ô mes¡T? ôd˝Ÿ: 9848827238
dæ. ø£H√CŸ (1540) &ç. #ÍkÕ 24. bÕ+&ç‘·´+˝À sêE (|ü+&ç‘Y sêCŸ) nì cÕ»Vü‰Hé m. cÕ»Vü‰Hé _. »Vü≤+^sY
 ãT<Ûäyês¡+ 20 &çôd+ãsY 2023 Á|üC„ nqTã+<Ûä+ 3

Sentence improvement & Phrase substitution 2. If you are thinking about investing 6. Just befor the commencement of the c) did eradicate d) No improvement
In questions relating to phrase substitution, overseas, isn't make sense to find an examinatons, the invigilator advised us 17. We were not the wiser for all his effort
a sentence is given with a part of it made bold. experienced guide? From copying or indulging in any other toi explain the case to use,
This part contains some error. The candidate a) is it not making b) doesn't it make malpractices. a) none b) neither
is required to substitute this part with the c) does it make d) is it making a) against b) upon c) nevertheless d) No improvement
phrases given as options in the answers. e) No correction required c) about d) No improvement 18. If I stood alone in defence of truth, and
Select the phrase that best substitutes the bold 3. In addition to enhanced their repution 7. The whole country is disappointed over the whole word is banded together
part of the sentence, thereby making th sen- through strategic use of philanthropy, the defeat of the cricket team. against me and against truth, I would
tence grammatically correct. if you find no companies are sponsoring social initia- a) on b) above fight them are
error in the bold part of the sentence, mark tives to open new marks c) at d) No improvement a) will be banded b) were banded
your answer as (E). a) of enhancing their reputations 8. If he joins the coaching class so late, I c) banded d) No improvement
How to solve Questions relating to phrase b) to having enhance their reputations am afraid, it will be hard for him to 19. During his long discourse, he did not
substitution? c) to enhancing their reputation catch up with the others. touch that point
In most of the competitive examinations, d) to have their reputation enhancing a) speed up b) join up a) touch upon b) touch on
you will find questions relating to phrase sub- e) No correction required c) get in line d) No improvement c) touch of d) No improvement
stitution. In such questions, a sentence is 4. Technology must use to feed the forces 9. If a definite cure for cancer is discov- 20. He died in the year 1960 at 11 p.m. on
given in which a part of the sentence in incor- of change ered in few years it is unlikely that it 14 july
rect. Such incorrect part is to be replaced by a) must be used to feed will be a simpler or safer affair than a) on 14 july in the year 1960 at 11 pm
the other phrase or part, out of the choices b) must have been using to feed that of diabetes b) in the year 1960 on 14 july at 11 pm
given, so that the given sentence becomes c) must use having fed a) in some few years c) touch of
grammatically correct. In such questions, d) must be using to feed b) in the next few yearws d) No improvement Ans:c

Sentence Improvement & Phrase Substitution

there is either some grammatical error or
wrong use of verbs in the phrase or some other e) No correction required c) after few years d) No improvement 21. For all our powers of reason and under-
kind of error. Such error is to be detected and 5. The crime has grown rapidly in Russia 10. The tourists insured their luggage standing, we kow a little about life's
rectified by replacing it by the correct option. since the disintegration of the commu- because they assumed it must be secrets.
nist system. a) will be b) was going to be a) a little of life's secrets
Phrase/Sentence Improvement
a) Rapid crime has grown c) might be d) No improvement b) little about life's secrets
Directions: Which of the phrases (a), (b), (c)
b) Crime has grown rapidly 11. By the end of may each year, the agri- c) nothing about life's secrets
and (d) given below each sentence should
c) crimes grow rapidly cultural produce comprising wheat and d) No improvement
replace the phrase printed in bold type to
d) Crimes have been rapidly grown gram goes to the market 22. you have come here with a view to
make the sentence grammatically correct? If
e) No correction required a) to markets b) to market insult me.
the sentence is correct as it is, mark(e) as
Directions: Look at the undermined part of c) into a market d) No improvement a) to insulting me b) of insulting me
your answer.
ech sentence. Below each sentence, are given 12. The old man looked with caution before c) for insulting me d) No improvement
1. My doctor knew that I would eventual-
three possible substitutions for the under- he crossed the busy street. 23. This matter admits of no excuse.
ly recover and do the kind of work I
mined part. If one of them (a), (b), or (c) is a) cautiously before b) at cautiously when a) admits to b) admits for
would be doing before.
better than the undermined part, select that c) cautiously when d) No improvement c) admits d) No improvement
a) would have been doing
part as your response. If none of the substi- 13. Maxe haste lest you should not be 24. He has not and can never be in the good
b) would have done c) had been done
tutions improves the sentences, choose (d) as caught in the storm books of his employer because he lacks
d) had been doing
your response. Thus a 'no improvement. a) that you should not be honesty,
e) No correction required
Response will be signified by the letter (d): b) you can be c) you should be a) has not and cannot be
d) No improvement b) has not and can never been
English Words used in Britain and 14. The contesting candidates agreed to
seek a common platform while canvass-
c) has not been and can never be
d) No improvement
America Having the same meaning ing for votes
a) have b) share
25. The logic of the Berlin wall already had
been undermined but when the news
British American 17.Junction - Intersection c) find d) no improvement came though that the wall itself had
1. Biscuit - Cookie 18.Lager - Beer 15. The new bank clerk kicked off a row been opened I jumped into a car
2. Bonnet - Hood 19.Lorry - Truck with a colleague a) had been undermined already
3. Chips - Frenchfries 20.Maize - Corn a) Out a b) on to a b) had already been undermined
c) up a d) No improvement c) had been already undermined
4. Cooker - Stove 21.Paraffin - Kerosene
Directions: Look at the undermined part of d) No improvementAN
5. Crisps - Potato Chips 22.Patience - Solitaire
each sentence. Below each sentence, are given ANSWERS
6. Curriculam Vitae- Resume 23.Paypacket - Payenvelope
three possible substitutions for underlined if 1)d 2)b 3)c 4)a 5)b 6)a
7. Demist - Defog 24.Postbox - Mailbox 7)c 8)b 9)c 10)a 11)a 12)c
one of the alternatives (a), (b), or (c) is better
8. Dialing Code - Area Code 25.Petrol - Gas 13)b 14)d 15)a 16)a 17)a 18)b
than the underlined part. indicate your
9. Earth - Ground 26.Pudding - Dessert/Sweet 19)a 20)c 21)b 22)a 23)d 24)c
response accordingly against the correspon-
10.Engaged - Busy 27.Puncture - Flat 25)b
ding letter; (a), (b), or (c), if none of the sub-
11.Flyover - Overpass 28.Ring Road - Beltway stitutions improves the sentence, indicate (d)
12.Highstreet - Mainstreet 29.Rucksack - Backpak as your response. Thus, a 'no improvement'
13.Hockey - Fieldhockey 30.Saloon - Sedan
KVR Sir, Director,
response will be signified by the letter(d)
KVR English Academy
14.Holidays - Vacation 31.Tap - Faucet 16. Other countries have eradicated this Dilsukh Nagar,
15.Jam - Jelly 32.Trousers - Pants disease ten years, ago
Hyderabad
16.Jug - Pitcher 33.Waistcoat - Vest a) eradicated b) had eradicated
4 Á|üC„ nqTã+<Ûä+
$<ä´, ñ<√´>∑ düe÷#ês¡+
@|”|”md”‡ Á>∑÷|ü⁄-4 yÓTsTTHé‡ |òü*‘ê\T $&ÉT<ä\..
@|”|”md”‡ Á>∑÷|t 4 yÓTsTTHé‡ |òü*‘ê\T &çôd+ãsY
13 $&ÉT<ä\j·÷´sTT. |üP]Ô $esê\T @|”|”md”‡ n~Ûø±
]ø£ yÓuŸôd’{Ÿ˝À #Óø˘ #˚düTø√e#·TÃ. @|”|”md”‡ Á>∑÷|ü⁄ 4
ñ<√´>±\ uÛÑØÔ˝À uÛ≤>∑+>± ÄHé˝…’Hé |üØø£å <ë«sê
ÁbÕ<∏ä$Tø£+>± m+|æ¬ø’q nuÛÑ´s¡Tú\ Á<ÛäTe|üÁ‘ê\ |ü]o\
q≈£î Á|üø£≥q yÓ\Te&ç+~. $»j·Tyê&É˝Àì @|”|”md”‡
ø±sê´\j·T+˝À &çôd+ãsY 21q Á<ÛäTe|üÁ‘ê\ |ü]o\q
#˚j·TqTHêïs¡T.
@|” f…HéÔ, Ç+≥sY |üØø£å\T eT]Ã˝À....
Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêÁwüº yê´|üÔ+>± 2023-24 $<ë´
dü+e‘·‡sêìøÏ >±q÷ ìs¡«Væ≤+#·qTqï |ü<√‘·s¡>∑‹, Ç+
≥sY yê]¸ø£ |üØø£å\ ôw&É÷´˝Ÿ $&ÉT<ä˝…’+~. eT]Ã˝À
f…HéÔ, Ç+≥sY |üØø£å\T ìs¡«Væ≤+#ê\ì $<ë´XÊK ìs¡ísTT
+∫+~. e÷]à 18 qT+∫ 30e ‘˚B es¡≈£î |ü<√ ‘·s¡
>∑‹ |üØø£å\T, e÷]à 1 qT+∫ 15e ‘˚B es¡≈£î Ç+≥sY
|üØø£å\T »s¡>∑qTHêïsTT. @Á|æ˝Ÿ˝À »s¡>∑qTqï nôd+;¢
mìïø£\ H˚|ü<∏ä´+˝À eTT+<äT>±H˚ |üØø£å\T ìs¡«Væ≤+#ê
\ì ì]ísTT+#ês¡T. yÓTT‘·Ô+ 16 \ø£å\ eT+~ $<ë´s¡T∆\T
f…HéÔ, Ç+≥sY |üØø£å\≈£î Vü‰»s¡Tø±qTHêïs¡T.
|ü<√ ‘·s¡>∑‹ $<ë´s¡Tú\T 6\ø£å\ eT+~
Vü‰»s¡Tø±qTHêïs¡T. e÷]à 18 qT+∫ 30e ‘˚B es¡≈£î
ñ<äj·T+ 9.30 qT+&ç eT<Ûë´Vü≤ï+ 12.45 es¡≈£L
|üØø£å\T »s¡T>∑T‘êj·THêïs¡T. Çø£ Ç+≥sY |üØø£å\T
e÷]à 1 qT+∫ 15e ‘˚B es¡≈£î ñ<äj·T+ 9 >∑+≥\
qT+∫ eT<Ûë´Vü≤ï+ 12 >∑+≥\ es¡≈£î »s¡>∑qTHêïsTT.
»qe] 8q mdtmdtd” môd’‡ f…ÆsY-2 |üØø£å
kÕº|òt ôd\ø£åHé ø£$TwüHé mdtmdtd” môd’‡ f…ÆsY-2
|üØø£å≈£î Á|üø£≥q yÓ\Te]+∫+~. &Ûç©¢ b˛©düT, ôd+Á≥˝Ÿ
ÄsYà&é b˛©dt bò˛¬s‡dt $uÛ≤>∑+˝À môd’‡ ñ<√´>±\ uÛÑØÔøÏ
dü+ã+~Û+∫ f…ÆsY-2 sê‘· |üØø£å »qe] 8e ‘˚Bq
ìs¡«Væ≤+#·qTqï≥T¢ kÕº|òt ôd\ø£åHé ø£$TwüHé yÓ\¢&ç+∫+~.
mHém+m+mdtmdt ÁbÕ<∏ä$Tø£ Äq‡sY ªø°µ $&ÉT<ä\
‘Ó\+>±D˝Àì mì$T<√ ‘·s¡>∑‹ $<ë´s¡Tú\≈£î
&çôd+ãs¡T 10e ‘˚B ìs¡«Væ≤+∫q H˚wüq˝Ÿ MTHé‡ ø£yéT
yÓT]{Ÿ kÕÿ\sYwæ|t d”ÿyéT m>±®$TH˚wüHé (mHém+m+mdt-
mdt) ÁbÕ<∏ä$Tø£ Äq‡sY ªø°µ $&ÉT<ä˝…’+~. n~Ûø±]ø£
yÓuŸôd’{Ÿ ˝À Äq‡sY ªø°µn+<äTu≤≥T˝À ñ+∫q≥T¢
Á|üuÛÑT‘·« |üØø£å\ $uÛ≤>∑+ dü+#ê\≈£î&ÉT m.ø£cÕísêe⁄
‘Ó*bÕs¡T. Äq‡sY ø°˝Àì düe÷<ÛëHê\ô|’ nuÛÑ´+‘·sê\qT
‘·«s¡˝À yÓT>± &ûmd”‡..
ñuÛÑj·T düuÛÑ\qT<˚›•+∫ Á|üdü–+∫q >∑es¡ïsY
‘·$T[ôd’ ‘Ó\+>±D˝À ‘=* @&Ü~˝ÀH˚ 2 \ø£å\ ñ<√´
>±\T uÛÑØÔ #˚kÕÔeTì 6 HÓ\˝À¢ yÓT>± &ûmd”‡ Á|üø£{Ï
kÕÔeTì ‘Ó*bÕs¡T. {°mdt|”md”‡ Á|üøå±fi¯q yÓTT<ä<ä˝…’+<äì
yÓ\¢&ç+#ês¡T.
πse+‘Y ¬s&ç¶ Hêj·Tø£‘·«+˝À ‘Ó\+>±D˝À ø=\Te⁄B]q
ø=‘·Ô Á|üuÛÑT‘·«+ ñ<√´>∑ ìj·÷eTø±\qT m+‘√ Á|ü‹
cÕº‘·àø£+>± rdüT≈£î+~. á Áø£eT+˝ÀH˚ yÓT>± &ûmd”‡
y˚ùd˝≤ n&ÉT>∑T˝Òk˛Ô+~. ‘Ó\+>±D˝À ø±+Á¬>dt bÕغ
y˚Tìô|òk˛º˝À ≈£L&Ü &ûmd”‡ H√{Ï|òæπøwüHé $&ÉT<ä\ ‘˚Bì
≈£L&Ü bı+<äT|ü]∫+~. á H√{Ï|òæπøwüHé ø√dü+ &ûmd”‡
nuÛÑ´s¡Tú\T m<äTs¡T#·÷düTÔHêïs¡T. á H˚|ü<∏ä´+˝À.. ‘Ó\+
>±D sêÁwüº+˝À M˝…’q+‘· ‘·«s¡>± yÓT>± &ûmd”‡
H√{Ï|òæπøwüHé C≤Ø #˚kÕÔeTì ø±+Á¬>dt mìïø£\ düeT
j·T+˝À Ç∫Ãq Vü≤MTì M˝…’q+‘· ‘·«s¡>± neT\T
njÓ÷´˝≤ ø£wæ #˚kÕÔqì Ábı. ø√<ä+&Ésê+ ù|s=ÿq≥+
ìs¡T<√´>∑T˝À¢ Vü≤s¡¸+ e´ø£ÔeTÚ‘√+~.
‘Ó\+>±D˝À 20,740 {°#·sY ñ<√´>±\T :
‘Ó\+>±D sêÁwüº+˝À 20,740 {°#·sY b˛düTº\T
U≤∞>± ñqï≥Tº $<ë´XÊK n~Ûø±s¡T\T ˝…ø£ÿ>∑{≤ºs¡T.
2022˝À Á|üuÛÑT‘·«+ 13 y˚\ U≤∞\T uÛÑØÔ #˚kÕÔeTì
‘Ó*|æ+~. á y˚Ts¡≈£î 2023˝À 5,089 b˛düTº\ uÛÑØÔøÏ
&ûmd”‡ ìs¡«Vü≤D≈£î dæ<ä∆yÓTÆ+~. á Áø£eT+˝À Á|üdüTÔ‘·+
$<ë´XÊK @j˚T $uÛ≤>±˝À¢ mìï U≤∞\THêïj·TH˚
n+XÊìï Á|üuÛÑT‘·« Á|ü<Ûëq ø±s¡´<ä]ÙøÏ n+~+∫q
&çôd+ãs¡T 22e ‘˚B˝À|ü⁄ düeT]Œ+#ê\ì Äj·Tq
dü÷∫+#ês¡T.
ª|üØøå± ù| #·sêõ
$<ë´s¡Tú˝À¢ |üØø£å\ uÛÑj·÷ìï b˛>=fÒº+<äT≈£î Á|ü<Ûëì
qπs+Á<ä yÓ÷B Á|ürj˚T≥ ª|üØøå± ù| #·sêõ ø±s¡´Áø£eT+
ìs¡«Væ≤düTÔHêïs¡T. 2024 dü+e‘·‡sêìøÏ ≈£L&Ü ª|üØøå±
ù| #·sêõ ]õÁùdºwüqT¢ ÁbÕs¡+_Û+∫q≥T¢ πø+Á<ä $<ë´XÊK
yÓ\¢&ç+∫+~. Á|ü<Ûëì‘√ e÷{≤¢&˚+<äT≈£î ÄdüøÏÔ>± ñqï
$<ë´s¡Tú\T, ñbÕ<Ûë´j·TT\T, ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T n~Ûø±]ø£
yÓuŸôd’{Ÿ˝À ‘·eT $esê\qT qyÓ÷
<äT #˚düTø√e#·Ãì ù|s=ÿ
+~. »qe] 12
es¡≈£î ]õ
ÁùdºwüqT¢
#˚ d ü T ø√e&ÜìøÏ
>∑&ÉTe⁄ $~Û+∫+~.
Äs√ ‘·s¡>∑‹ qT+∫ 12e ‘·s¡>∑‹
es¡≈£î #·<äTe⁄‘·Tqï $<ë´s¡Tú\T á ø±s¡´Áø£eT+˝À
bÕ˝§Zq&ÜìøÏ neø±X¯+ ñ+≥T+~.
@ø£\e´ yÓ÷&É˝Ÿ ¬sdæ&Óì¸j·T˝Ÿ dü÷ÿfi¯¢˝À ñ<√´>±\≈£î
n&çà{Ÿ ø±s¡T¶\T $&ÉT<ä\..
<˚X¯yê´|üÔ+>± @ø£\e´ yÓ÷&É˝Ÿ ¬sdæ&Óì¸j·T˝Ÿ dü÷ÿfi¯¢
˝À uÀ<Ûäq, uÀ<ÛäH˚‘·s¡ b˛düTº\ uÛÑØÔøÏ dü+ã+~Û+∫ sê‘·
|üØø£å n&çà{Ÿ ø±s¡T¶\T &çôd+ãsY 14q $&ÉT<ä\j·÷´sTT.
á b˛düTº\≈£î <äs¡U≤düTÔ #˚düT≈£îqï nuÛÑ´s¡Tú\T n~Ûø±]ø£
yÓuŸôd’{Ÿ˝À n|æ¢πøwüHé q+ãsY, |ü⁄{Ϻq ‘˚B $esê\T
ìy˚~ø£˝À ù|s=ÿ+~.
dü÷ÿ˝Ÿ ndæôdº+≥¢ b˛düTº\T ≈£L&Ü mdtJ{°\≈£î
|ü<√qï‘·T\T ø£*Œ+#·&É+ <ë«sê 70 XÊ‘·+ uÛÑØÔ
#˚j·÷*‡ ñ+≥T+<äì.. $T–*q 30 XÊ‘·+ Á|ü‘·´ø£å
ìj·÷eTø£+ #˚|ü≥º&É+ <ë«sê uÛÑØÔ #˚j·÷\H˚ $wüj·÷ìï
dü÷∫+∫+~. õ˝≤¢ $<ë´XÊK n~Ûø±s¡T\T πøe\+ ◊<äT
õ˝≤¢\πø ñHêïs¡ì.. eT+&É\ $<ë´XÊK n~Ûø±s¡T\
b˛düTº\T 467 U≤∞>± ñHêïj·Tì ‘Ó*|æ+~. M{Ï˝À¢
mìï uÛÑØÔ #˚kÕÔs¡H˚~ ø=‘·Ô Á|üuÛÑT‘·«+ rdüT≈£îH˚ ìs¡íj·÷ìï
ã{Ϻ ñ+≥T+~.
{°md”Œj·Td”‡ Á>∑÷|t-2 Øôw&É÷´\T
‘Ó\+>±D Á>∑÷|t-2 |üØø£å\qT Ä>∑düTº 29, 30
‘˚B˝À¢ ìs¡«Væ≤+#ê\ì {°mdt|”md”‡ ‘=\T‘· uÛ≤$+
∫+~. düqï<ä∆‘·≈£î düeTj·T+ ø±yê\+≥÷ ìs¡T<√´>∑T\
qT+∫ e∫Ãq $»„|æÔ y˚Ts¡≈£î qe+ãs¡T 2, 3 ‘˚B˝À¢
|üØø£å ìs¡«Væ≤+#ê\ì ø£$TwüHé Øôw&É÷´˝Ÿ #˚dæ+~.
nsTT‘˚ qe+ãs¡T 3 qT+∫ nôd+;¢ mìïø£\≈£î
Hê$TH˚wüq¢ d”«ø£s¡D #˚|ü≥º&É+‘√ 2024 »qe] 6, 7
qyÓ÷<äT#˚dæ n&çà{Ÿø±s¡T¶ &ÍHé˝À&é #˚düTø√e#·TÃ. ám+
ÄsYmdt kÕº|òt ôd\ø£åHé sê‘· |üØø£å\T &çôd+ãsY 16, 17,
23, 24 ‘˚B˝À¢ »s¡>∑qT+~. áH√{Ï|òæπøwüHé øÏ+<ä
yÓTT‘·Ô+ 10,391b˛düTº\qT uÛÑØÔ#˚kÕÔs¡T. M{Ï˝À Á|æì‡
|ü˝Ÿ, |”J{°, pìj·TsY ôdÁ¬øfÒ]j·T{Ÿ ndæôdº+{Ÿ, ˝≤´uŸ
ndæôdº+{Ÿ, {°J{°, Vü‰düº˝Ÿ yê¬s¶Hé b˛düTº\T ñHêïsTT.
H˚wüq˝Ÿ m&ÉT´πøwüHé kıôd’{° |òüsY Áf…Æã˝Ÿ dü÷º&Ó+{Ÿ‡
(HÓdtº‡) ìj·÷eTø£ #·s¡´\T #˚|ü{Ϻq $wüj·T+ ‘Ó*dæ+<˚.
ám+ÄsYmdt kÕº|òt ôd\ø£åHé m>±®yéT-2023, &Ü≈£î´
yÓT+{Ÿ yÓ]|òæπøwüHé, yÓT&çø£˝Ÿ m>±®$T
H˚wüHé Ä<Ûës¡+>± á
b˛düTº\≈£î nuÛÑ´ s¡Tú
\qT m+|æø£
#˚kÕÔs¡T.
@|”
Ç+≥sY
$<ë´s¡T∆\
|üØø£å |ò”E u≤<Ûä´‘·
Á|æì‡|ü˝Ÿ <˚
Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·« pìj·TsY
ø±˝ÒJ˝À¢ e+<äXÊ‘·+ |üØø£å |ò”E ø£{Ϻ+#·ø£b˛‘˚ c˛ø±CŸ
H√{°düT\‘√bÕ≥T, Ç+ÁøÏyÓT+≥T¢ ì*|æy˚j·÷\ì
Äπs®&û\T, õ˝≤¢ e‹Ô$<ë´ n~Ûø±s¡T\qî ø±s¡´<ä]Ù
Ä<˚•+#ês¡T. B+‘√ $<ë´ s¡Tú\T |ò”E #Ó*¢+#·ø£b˛‘˚
‘·eTô|’ #·s¡´\T rdüTø√e&É+ @$T≥ì Á|æì‡bÕfi¯ó¢ Á|ü•ï
düTÔHêïs¡T. ø=+<äs¡T Á|üy˚XÊ\T bı+~, eT<Ûä´˝ÀH˚ e÷H˚
düTÔ+{≤s¡˙, ˝Ò<ä+fÒ Ç‘·s¡ ø±˝ÒJ\≈£î yÓ[¢b˛‘·T+{≤s¡ì
nHêïs¡T. Ç˝≤+{Ï yê]øÏ ≈£L&Ü ‘·eTH˚ |ò”E ø£≥ºeT+fÒ
m˝≤ nì Á|ü•ïdüTÔHêïs¡T.
‘˚B˝À¢ |üØø£å\T »s¡bÕ\ì Øôw&É÷´˝Ÿ #˚XÊs¡T. nsTT‘˚
‘êC≤>± {°md”Œj·Td”‡ uÀs¡TºqT Á|üøå±\q #˚dæq düsêÿsY
ø=‘·Ô uÀs¡T¶ @sêŒ≥T ‘·s¡Tyê‘˚ |üØø£å\T ìs¡«Væ≤+#ê\ì
jÓ÷∫k˛Ô+~. á H˚|ü<∏ä´+˝À »qe]˝À »]π> Á>∑÷|t 2
|üØø£å eTs√e÷s¡T Øôw&É÷´\T #˚j·÷\ì nuÛÑ´s¡Tú\T
&çe÷+&é #˚düTÔHêïs¡T. áy˚Ts¡≈£î {°md”Œmd”‡ |üØø£å\˙ï
Øôw&É÷´˝Ÿ #˚j·÷\ì Á|üuÛÑT‘·«+ ìs¡íj·T+ rdüT≈£îqï≥T¢
‘Ó\Tk˛Ô+~. ø±+Á¬>dt C≤uŸ ø±´˝…+&ÉsY Á|üø±s¡+
]Á≈£L{ŸyÓT+{Ÿ #˚ùd neø±X¯+ ñ+~. ‘·«s¡˝À ø=‘·Ô |üØø£å
‘˚B\T Á|üø£{Ï+#˚ neø±X¯+ ñ+~. Á>∑÷|t-1, Á>∑÷|t-
2, Á>∑÷|t-3\qT eT∞¢ ìs¡«Væ≤+#˚ neø±X¯+ ñ+~.
b˛©dt ìj·÷eTø£ |üÁøÏj·TqT yÓ+≥H˚ #˚|ü{≤º*
b˛©dt ìj·÷eTø£ |üÁøÏj·TqT yÓ+≥H˚ #˚|ü{≤º\ì
‘Ó\+>±D sêÁwüº eTTK´eT+Á‹ πse+‘Y ¬s&ç¶ n~Ûø±s¡T\qT
Ä<˚•+#ês¡T. b˛©dt, yÓ’<ä´ Äs√>∑´ XÊK˝À
ìj·÷eTø±\ô|’ &Ü. ;ÄsY n+uÒ<äÿsY dü∫yê\j·T+˝À
ìs¡«Væ≤+∫q ñqï‘·kÕúsTT düMTøå± düe÷y˚X¯+˝À
ªñ<√´>∑ ìj·÷eTø±\qT n‘·´+‘· bÕs¡<äs¡Ùø£+>±,
m˝≤+{Ï neø£‘·eø£\≈£î ÄkÕÿs¡+ ˝Ò≈£î+&Ü #·s¡´\T
rdüTø√yê\ì Ä<˚•+#ês¡T. ìj·÷eTø±\ Á|üÁøÏj·T˝À
ñqï ˝À≥T bÕ≥T¢, yê{Ïì n~Û>∑$T+#˚ n+XÊ\ô|’
dü$es¡yÓTÆq ìy˚~ø£ Çyê«\ì n~Ûø±s¡T\qT d”m+
Ä<˚•+#ês¡T. ‘Ó\+>±D≤ sêÁwüº+ @s¡Œ&çq Hê{Ï qT+∫
Ç|üŒ{Ï es¡≈£î »]–q ñ<√´>∑ ìj·÷eTø±\ô|’ ≈£L&Ü
ìy˚~ø£ Çyê«\ì, kÕ<Ûä´yÓTÆq+‘· ‘·«s¡>± b˛©dt ñ<√´>∑
ìj·÷eTø±\ Á|üÁøÏj·TqT |üP]Ô #˚j·÷\ì nHêïs¡T.
ãT<Ûäyês¡+ 20 &çôd+ãsY 2023
ø±>± sêÁwüº yê´|üÔ+>± Ç+≥Øà&çj·T{Ÿ yÓTT<ä{Ï
@&Ü~˝À 5,29,457 eT+~ Á|üy˚XÊ\T bı+<ä>±..
yê]˝À 23,722 eT+~ |üØø£å |ò”E #Ó*¢+#·˝Ò<äT. Çø£
~«rj·T dü+e‘·‡s¡+˝À 4,76,198eT+~ Á|üy˚XÊ\T
bı+<ä>±.. 44,291 eT+~ |üØø£å |ò”E ø£≥º˝Ò<äT. á
H˚|ü<∏ä´+˝À Á|üuÛÑT‘·« pìj·TsY ø±˝ÒJ˝À¢ $<ë´s¡T∆\T
e+<äXÊ‘·+ |üØø£å |ò”E #Ó*¢+#ê\ì, #Ó*¢+#·ì
ø±˝ÒJ\˝À¢ Á|æì‡|ü˝Ÿ u≤<Ûä´‘· eVæ≤+#ê\+≥÷ ø±s¡´<ä]Ù
Ä<˚XÊ\T C≤Ø #˚j·T&É+ #·s¡Ã˙j·÷+X¯+>± e÷]+~.
ÄsY;◊ Áπ>&é _ Ä|ò”düsY ‘·T~ |òü*‘ê\T $&ÉT<ä\
]»sY« u≤´+ø˘ Ä|òt Ç+&çj·÷ ìs¡«Væ≤+∫q Ä|ò”düsY
(Áπ>&é _) ìj·÷eTø£ Á|üÁøÏj·T ‘·T~ |òü*‘ê\T
$&ÉT<ä\j·÷´sTT. á b˛düTº\≈£î Á|æ*yéT‡ |üØø£å E˝…’
9q, yÓTsTTHé‡ |üØø£å E˝…’ 30e ‘˚B˝À¢ »]>±sTT.
<˚X¯yê´|üÔ+>± ÄsY;◊ Áu≤+∫\˝À ñqï 291 Ä|ò”düsY
b˛düTº\ uÛÑØÔøÏ ]»sY« u≤´+ø˘ Ä|òt Ç+&çj·÷ düØ«dt
uÀs¡T¶ H√{Ï|òæπøwüHé $&ÉT<ä\ #˚j·T>± Á|æ*$TqØ,
yÓTsTTHé m>±®$TH˚wüHé, Ç+≥s¡÷«´ <ë«sê nuÛÑ´s¡Tú\
m+|æø£ ñ+≥T+~. m+|æ¬ø’q nuÛÑ´s¡Tú\T <˚X¯yê´|üÔ+>±
ñqï ÄsY;◊ XÊK˝À¢ $<ÛäT\T ìs¡«]Ô+#ê*‡ ñ+≥T+~.
msTTyéT‡ ñ<√´>∑ sê‘· |üØø£å\ n&çà{Ÿ ø±s¡T¶\T $&ÉT<ä\
<˚X¯ yê´|üÔ+>± ñqï msTTyéT‡ dü+düú˝À¢ yÓTT‘·Ô+
3,036 HêHé bòÕ´ø£©º Á>∑÷|t ;, d” b˛düTº\ uÛÑØÔøÏ
dü+ã+~Û+∫ sê‘· |üØø£å ‘˚B\T $&ÉT<ä\j·÷´sTT.
Á|ü<Ûëq |üØø£å πø+Á<ë˝À¢ &çôd+ãsY 18, 20 ‘˚B˝À¢
ø±eTHé ]Á≈£L{ŸyÓT+{Ÿ m>±®$TH˚wüHé |òüsY msTTyéT‡
(d”ÄsYá- msTTyéT‡) »s¡>∑qT+~. á H√{Ï|òæπøwüHé
<ë«sê <˚X¯ yê´|üÔ+>± ñqï 18 Ä˝Ÿ Ç+&çj·÷
ÇHédæº≥÷´{Ÿ Ä|òt yÓT&çø£˝Ÿ ôd’HÓ‡dt\˝À yÓTT‘·Ô+ 3,036
U≤∞\T uÛÑØÔ #˚j·TqTHêïs¡T. á b˛düTº\≈£î <äs¡U≤düTÔ
#˚düT≈£îqï nuÛÑ´s¡Tú\T n~Ûø±]ø£ yÓuŸôd’{Ÿ˝À ◊&û q+ãsY,
bÕdtesY¶ $esê\qT qyÓ÷<äT #˚dæ n&çà{Ÿ ø±s¡T¶
&ÍHé˝À&é #˚düTø√e#·TÃ.
HêHé bòÕ´ø£©º Á>∑÷|t _, dæ b˛düTº˝À¢ ndæôdº+{Ÿ
Ç+õ˙sY, ndæôdº+{Ÿ ˝≤+Á&û dü÷|üsYyÓ’»sY, ndæôdº+{Ÿ
k˛ºsY Ä|ò”düsY, ndæôdº+{Ÿ n&çàìÁùdº{Ïyé Ä|ò”düsY,
ndæôdº+{Ÿ &Ó’{°wæj·THé, Ä&çjÓ÷\õdtº n+&é d”Œ#Y
<∏Ós¡|ædtº, ãjÓ÷ yÓT&çø£˝Ÿ Ç+õ˙sY, ø±´wæj·TsY ‘·~‘·s¡
b˛düTº\T ñHêïsTT.
b˛©düT, Äغd” ñ<√´>∑T\ |æ\¢\≈£î ¬sdæ&Óì¸j·T˝Ÿ
bÕsƒ¡XÊ\ @sêŒ≥T
$~Û ìs¡«Vü≤D˝À rÁe |üì ˇ‹Ô&ç, m≈£îÿe düeTj·T+
$<ÛäT\T ìs¡«Væ≤+#˚ b˛©dt, Äغd” ñ<√´>∑T\ |æ\¢\ $<ä´
ø√dü+ Á|ü‘˚´ø£ ÁX¯<ä∆ #·÷ù| n+X¯+ô|’ düMTøå±
düe÷y˚X¯+˝À d”m+ πse+‘Y ¬s&ç¶ #·]Ã+#ês¡T. b˛©dt
ñqï‘ê~Ûø±s¡T\ qT+&ç ø±ìùdºãT˝Ÿ es¡≈£î, Äغd”˝À
ñqï‘ê~Ûø±s¡T\ qT+&ç ø£+&Éø£ºsY, ÁøÏ+~ kÕúsTT
ñ<√´>∑T\ |æ\¢\≈£î Á|ü‘˚´ø£ ¬sdæ&Óì¸j·T˝Ÿ bÕsƒ¡XÊ\\qT
@sêŒ≥T#˚ùd+<äT≈£î Á|üD≤[ø£\T s¡÷bı+~+#ê\Hêïs¡T.
ø√s¡Tø=+&É ôd’ìø˘ dü÷ÿ˝Ÿ e÷~]>± á bÕsƒ¡XÊ\T
ñ+&Ü\Hêïs¡T. ñ‘·Ôs¡, <äø£åD ‘Ó\+>±D≤˝À á
bÕsƒ¡XÊ\\T @sêŒ≥T #˚ùd+<äT¬ø’ ‘·>∑T Á|ü‹bÕ<äq\T
dæ<ä∆+ #˚j·÷\ì πse+‘Y ¬s&ç¶ n~Ûø±s¡T\qT
Ä<˚•+#ês¡T.
ôVAyéT >±s¡T¶\ ìj·÷eTø±\T
b˛©dt XÊK˝À >∑‘· @&Óì$T<˚fi¯ófl>± ôVAyéT >±s¡T¶\
ìj·÷eTø±\T ˝Òeì, b˛©dt XÊK˝À eT]+‘·
düeTs¡úe+‘·+>± ùde\T ñ|üjÓ÷–+#·T≈£îH˚+<äT¬ø’
yÓ+≥H˚ ôVAyéT >±s¡T¶\ ìj·÷eTø±\qT #˚|ü{≤º\ì
d”m+ πse+‘Y ¬s&ç¶ &ûJ|”ì Ä<˚•+#ês¡T. ôVAyéT
>±s¡T¶\ Äs√>∑´+, Ä]úø£, yÓ’<ä´ nedüsê\T rπs˝≤ ‘·>∑T
#·s¡´\T #˚|ü{≤º\ì nHêïs¡T. ôV’≤<äsêu≤<é q>∑s¡+˝À
Á{≤|òæø˘ Áø£eTãB›ø£s¡D≈£î ôVAyéT >±s¡T¶\ ùde\qT
eT]+‘· $düÔ‘· kÕúsTT˝À ñ|üjÓ÷–+#·Tø√yê\ì
dü÷∫+#ês¡T.
 ãT<Ûäyês¡+ 20 &çôd+ãsY 2023
l dü÷#·q\T (Á|üX¯ï\T 1 qT+&ç 5 es¡≈£î) : ÁøÏ+<ä
Ç∫Ãq Á|ü‹ Á|üX¯ï˝Àq÷ ¬s+&ÉT Á|üe#·Hê\T,
Hê\T>∑T ìsê∆s¡D\T Çe«ã&çHêsTT. ÁøÏ+<ä Ç∫Ãq
Hê\T>∑T ìsê∆s¡D\ qT+&ç ùdº{ŸyÓT+≥¢‘√
‘·s¡ÿã<ä∆yÓTÆq dü+ã+<Ûä+ >∑\ ìsê∆s¡Dì (n$
ì»J$‘· dü‘ê´\≈£î _Ûqï+>± ñqqï|üŒ{Ïø°)
mqTïø√+&ç.
1. Á|üe#·Hê\T :
@ ô|f…º ≈£L&Ü u§eTà ø±<äT.
nìï u§eTà\T uÛÑeHê\T.
ìsê∆s¡D\T :
1. ø=ìï u§eTà\T uÛÑeHê\T ø±e⁄.
2. nìï uÛÑeHê\T u§eTà\T.
3. ø=ìï uÛÑeHê\T u§eTà\T.
4. ø=ìï u§eTà\T ô|f…º\T.
2. Á|üe#·Hê\T :
nìï $e÷Hê\T ¬s’fi¯ófl ø=ìï ¬s’fi¯ófl ≈£îØÃ\T.
ìsê∆s¡D\T :
1. ø=ìï $e÷Hê\T ≈£îØÃ\T
2. ø=ìï ≈£îØÃ\T ¬s’fi¯ófl
3. nìï ≈£îØÃ\T ¬s’fi¯ófl
4. ø=ìï ≈£îØÃ\T $e÷Hê\T
3. Á|üe#·Hê\T :
@ mìïø£ ≈£L&Ü düÁø£eT+ ø±<äT. ø=ìï KØ<Ó’q
edüTÔe⁄\T düÁø£eT+>± ñ+{≤sTT.
1. ø=ìï KØ<Ó’q edüTÔe⁄\T mìïø£\T ø±e⁄.
2. @ mìïø£ ≈£L&Ü KØ<Ó’q~ ø±<äT.
3. ø=ìï mìïø£\T KØ<Ó’q$.
4. nìï KØ<Ó’q edüTÔe⁄\T mìïø£\T.
4 . Á|üe#·Hê\T :
nìï ø=eTà\T |ü⁄wüŒeTT\T
nìï |ü⁄wüŒeTT\T Ä≈£î\T.
ìsê∆s¡D\T :
1. nìï ø=eTà\T Ä≈£î\T.
2. nìï Ä≈£î\T ø=eTà\T
3. nìï |ü⁄wüŒeTT\T ø=eTà\T.
4. nìï Ä≈£î\T |ü⁄wüŒeTT\T.
5. Á|üe#·Hê\T
ø=ìï eÅdüÔeTT\T dü+#·T\T.
ø=ìï q\¢sêfi¯ófl dü+#·T\T.
1. nìï q\¢sêfi¯ófl dü+#·T\T.
2. nìï dü+#·T\T q\¢sêfi¯ófl
3. @ q\¢sêsTT ≈£L&Ü eÅdüÔ+ ø±<äT.
4. ô|’y˚M ø±e⁄.
dü÷#·q\T (6`10) : á ÁøÏ+~ Á|üX¯ï\˝À (m) eT]j·TT
(_)\T ¬s+&ÉT Á|üe#·qeTT\T yê{Ïì nqTdü]+∫
1,2,3 eT]j·TT 4 kÕsê+X¯eTT\T Çe«ã&çq$.
á Á|üe#·qeTT\T nìï kÕ<Ûës¡D n+XÊ\T. Ç$
dü‘·´eTT nqTø=ì Çe«ã&çq kÕsê+X¯eTT\˝À
dü¬s’q <ëìì >∑T]Ô+#·+&ç.
6. Á|üe#·qeTT\T :
m. ø£\eTT\T nìïj·TT |ü⁄düÔø±\T.
_. |ü⁄düÔø£eTT\ìïj·TT y˚TC≤ ã\¢\T.
kÕsê+X¯eTT\T :
1. ø£\eTT\T nìïj·TT y˚TC≤ ã\¢\T
2. y˚TC≤ã\¢\T nìïj·TT ø£\eTT\T
3. |ü⁄düÔø£eTT\T nìïj·TT ø£\eTT\T.
4. ø=ìïy˚TC≤ ã\¢\T e÷Á‘·y˚T |ü⁄düÔø±\T.
1. 2 eT]j·TT 3 e÷Á‘·y˚T nqTdü]kÕÔsTT.
2. 1 eT]j·TT 4 e÷Á‘·y˚T nqTdü]kÕÔsTT.
3. 1 eT]j·TT 3 e÷Á‘·y˚T nqTdü]kÕÔsTT.
4. nìï kÕsê+XÊ\T nqTdü]kÕÔsTT.
5. @B nqTdü]+#·<äT.
7. Á|üe#·Hê\T :
m. @ ¬s’\÷ ˇø£ ãdüT‡ ø±<äT.
_. @ ãdü÷‡ ˇø£ Á≥ø˘ ø±<äT.
kÕsê+X¯eTT\T :
1. @ ¬s’\÷ ˇø£ Á≥ø˘ ø±<äT
2. @ Á≥ø˘ ˇø£ ãdüT‡ ø±<äT.
3. ø=ìï ¬s’fi¯ófl, Á≥≈£îÿ\T.
4. ø=ìï Á≥≈£îÿ\T ¬s’fi¯ófl
1. 1 e÷Á‘·y˚T nqTdü]kÕÔsTT.
2. 2 eT]j·TT 3 e÷Á‘·y˚T nqTdü]kÕÔsTT.
3. 1 eT]j·TT 2 e÷Á‘·y˚T nqTdü]kÕÔsTT.
4. nìï kÕsê+XÊ\T nqTdü]kÕÔsTT.
5. @B nqTdü]+#·<äT.
8 . Á|üe#·Hê\T :
m. ø=ìï ø=y=«‘·TÔ\T ø£Ás¡\T ø±e⁄.
_. nìï ô|ì‡fi¯ófl ø£Ás¡\T.
kÕsê+X¯eTT\T :
1. ø=ìï Áø=y=«‘·TÔ\T ô|ì‡fi¯ófl.
2. ø=ìï Áø=y=«‘·TÔ\T ô|ì‡fi¯ófl ø±e⁄.
MENTAL ABILITY
3. Áø=y=«‘·TÔ\T nìïj·TT ø£Ás¡\T
4. ø£Ás¡\T ø=ìï Áø=y=«‘·TÔ\T.
1. 3 e÷Á‘·y˚T nqTdü]düTÔ+~.
2. 3 eT]j·TT 4 e÷Á‘·y˚T nqTdü]kÕÔsTT.
3. 4 e÷Á‘·y˚T nqTdü]düTÔ+~.
4. 2e÷Á‘·y˚T nqTdü]düTÔ+~
5. @B nqTdü]+#·<äT.
9 . Á|üe#·Hê\T :
m. @ eTìwæ eT+∫yê&ÉT ø±&ÉT.
_. eT+∫ eTqTwüß\T ø=+‘·eT+~ jÓ÷>∑T\T
kÕsê+X¯eTT\T :
1. ø=+‘·eT+~ eTqTwüß\T ø±s¡T jÓ÷>∑T\T.
2. eTqTwüß\T n+<äs¡÷ jÓ÷>∑T\T
3. jÓ÷>∑T\T ø=+‘·eT+~ eTqTwüß\T ø±s¡T.
4. jÓ÷>∑T\T n+<äs¡÷ eTqTwüß\T.
1. 1 e÷Á‘·y˚T nqTdü]düTÔ+~.
2. 1 eT]j·TT 2 e÷Á‘·y˚T nqTdü]kÕÔsTT.
3. 4 e÷Á‘·y˚T nqTdü]düTÔ+~.
4. 3 e÷Á‘·y˚T nqTdü]düTÔ+~.
5. @B nqTdü]+#·<äT.
10. Á|üe#·Hê\T :
m. Ä|æ˝Ÿ @B ≈£L&Ü ø£eT\ ø±<äT.
_. ns¡{Ï|üfi¯ófl nìïj·TT ø£eT˝≤\T.
kÕsê+X¯eTT\T :
1. Ä|æ˝Ÿ‡ nìïj·TT ns¡{Ï|üfi¯ófl.
2. Ä|æ˝Ÿ‡ ø=ìï e÷Á‘·y˚T ns¡{Ï|üfi¯ófl.
3. Ä|æ˝Ÿ‡ @B ≈£L&Ü ns¡{Ï|ü+&ÉT ø±<äT.
4. ns¡{Ï|üfi¯ófl ø=ìï ne⁄‘êsTT Ä|æ˝Ÿ‡.
1. 3 e÷Á‘·y˚T nqTdü]düTÔ+~.
2. 1eT]j·TT 3 e÷Á‘·y˚T nqTdü]kÕÔsTT.
3. 4 e÷Á‘·y˚T nqTdü]düTÔ+~.
4. 3 e÷Á‘·y˚T nqTdü]düTÔ+~.
5. @B nqTdü]+#·<äT.
dü÷#·q (11`13) : ÁøÏ+~ yê{Ï˝Àì Á|ü‹ Á|üX¯ï≈£î,
¬s+&ÉT Á|üe#·Hê\T (m) eT]j·TT (_) <ëì qqT
dü]+∫ Hê\T>∑T rsêàqeTT\T 1,2,3,4 Çe«ã&ç
q$. Á|üe#·qeTT\T yêdüÔyêìøÏ _ÛqïeTT>± ñqï|üŒ
{Ïø° ≈£L&Ü n$ ìC≤\T>± }Væ≤+#ê*. rsêàq
eTT\T #·~$ (m) eT]j·TT (_) Á|üe#·qeTT\˝À
Çe«ã&çq düe÷#ês¡eTTqT ìs¡ísTT+#·TeTT.
11. Á|üe#·qeTT\T
m. ø=ìï >±&ç<ä\T @qT>∑T\T.
_. ø=ìï @qT>∑T\T |æ\T¢\T.
kÕsê+X¯eTT\T :
1. ø=ìï |æ\T¢\T >±&ç<ä\T.
2. ø=ìï >±&ç<ä\T |æ\T¢\T.
3. ø=ìï @qT>∑T\T >±&ç<ä\T.
4. ø=ìï |æ\T¢\T e]ÔkÕÔsTT.
1. nìï rsêàqeTT\T e]ÔkÕÔsTT.
2. 2 eT]j·TT 3 e÷Á‘·y˚T e]ÔkÕÔsTT.
3. 1,2 eT]j·TT 4 e÷Á‘·y˚T e]ÔkÕÔsTT.
4. @ rsêàqeTT e]Ô+#·<äT.
12. Á|üe#·qeTT\T :
m. nìï ô|qTï\T ô|ì‡fi¯ófl
_. @ ô|ì‡\T ø√‹ ø±<äT.
rsêàqeTT\T :
1. @ ô|qTï ø√‹ ø±<äT
2. ø=ìï ô|qTï\T ø√‘·T\T
3. nìï ø√‘·T\T ô|qTï\T.
4. ø=ìï ø√‘·T\T ô|qTï\T.
1. 1 eT]j·TT 3 e÷Á‘·y˚T e]ÔkÕÔsTT.
2. 2 ˝Òø£ 3 e÷Á‘·y˚T e]ÔkÕÔsTT.
3. 1 e÷Á‘·y˚T e]Ô+#·TqT
4. @ rsêàqeTT e]Ô+#·<äT.
13. Á|üe#·qeTT\T :
m.nìï|ü⁄düÔø£eTT\T#Ó≥T¢ _.nìï #Ó≥T¢ dæ+Vü≤eTT\T
rsêàqeTT\T :
1. nìï |ü⁄düÔø£eTT\T dæ+Vü≤eTT\T
2. nìï dæ+Vü≤eTT\T |ü⁄düÔø£eTT\T
3. nìï #Ó≥T¢ |ü⁄düÔø£eTT\T
4. ø=ìï dæ+Vü≤eTT\T |ü⁄düÔø£eTT\T.
1. 2 eT]j·TT 3 e÷Á‘·y˚T e]ÔkÕÔsTT.
2. 1 2 eT]j·TT 4 e÷Á‘·y˚T e]ÔkÕÔsTT.
3. nìï rsêàqeTT\T e]ÔkÕÔsTT.
4. @ rsêàqeTT e]Ô+#·<äT.
14 qT+&ç 17 es¡≈£î >∑\ Á|ü‹ Á|üX¯ï˝Àq÷ ˇø£ Á|üX¯ï,
<ëìyÓ+≥ ¬s+&ÉT Á|üe#·Hê\T 1,2 \qT Ç#êÃs¡T.
Á|üe#·q+ 1‘√ e÷Á‘·y˚T Á|üX¯ï≈£î »yê_e«>∑*–‘˚
(1) n˙, Á|üe#·q+ (2)‘√ e÷Á‘·y˚T Á|üX¯ï≈£î
»yê_e«>∑*–‘˚ (2) n˙, Á|üe#·q+ 1,2\qT
ø£*|æ e÷Á‘·y˚T Á|üX¯ï≈£î »yê_e«>∑*–‘˚ (3) n˙,
Á|üe#·q+ 1,2\T ¬s+&ç+{Ï˙ rdüT≈£îHêï Ç+ø=+‘·
n<äq|ü⁄ düe÷#ês¡+ ˝Ò≈£î+&Ü Á|üX¯ï≈£î »yê_e«
˝Òø£b˛‘˚ (4) n˙ MT düe÷<Ûëq+ Çe«+&ç.
14. m,_,dæ\˝À n+<ä]ø£+fÒ ∫qïyê&ÉT mes¡T?
1. m eT]j·TT _ jÓTTø£ÿ ej·TdüT‡\ eT<Ûä´ uÛÒ<äeTT
3 dü+e‘·‡sê\T.
2.dæ ø£+fÒ @ Hê\T>∑T dü+e‘·‡s¡eTT\T ∫qïyê&ÉT.
15. dü+K´\T x,y,z \T nìï 40 ø£+fÒ ∫qïyÓ’‘˚,
yê{Ï˝À mìï <ÛäHê‘·àø±\T?
1. x+y=46
2. x+y+z=80
Á|üC„ nqTã+<Ûä+ 5
16. n+ø£ÁX‚&Ûç q+<ä* yÓTT<ä{Ï 21 |ü<ë\ yÓTT‘·ÔyÓT+‘·?
1. n+ø£ÁX‚&ç jÓTTø£ÿ |ü<ë+‘·s¡eTT 3
2. n+ø£ÁX‚&ç q+<äT 11e |ü<äeTT 31
17. n+5 jÓTTø£ÿ ø±s¡D≤+ø£eTT 10 ne⁄‘·T+<ë?
1. n uÒdæ dü+K´ eT]j·TT 9 #˚ uÛ≤–+#·ã&ÉTqT.
2. n dü]dü+K´ eT]j·TT 5 #˚ uÛ≤–+#·ã&ÉTqT.
ˇø£ Á|üX¯ï, <ëìyÓ+≥ ¬s+&ÉT Á|üe#·Hê\T 1, 2\qT
Ç#êÃs¡T.
Á|üe#·q+ 1‘√ e÷Á‘·y˚T Á|üX¯ï≈£î »yê_e«>∑*–‘˚ (1)
n˙, Á|üe#·q+ (2)‘√ e÷Á‘·y˚T Á|üX¯ï≈£î »yê_e«
>∑*–‘˚ (2) n˙, Á|üe#·q+ 1,2\qT ø£*|æ
e÷Á‘·y˚T Á|üX¯ï≈£î »yê_e«>∑*–‘˚ (3) n˙, Á|üe
#·q+ 1,2\T ¬s+&ç+{Ï˙ rdüT≈£îHêï Ç+ø=+‘·
n<äq|ü⁄ düe÷#ês¡+ ˝Ò≈£î+&Ü Á|üX¯ï≈£î »yê_e«
˝Òø£b˛‘˚ (4) n˙ MT düe÷<Ûëq+ Çe«+&ç.
18. {ÖHé T ˝À b˛©dt bò˛sY‡˝Àì |ü⁄s¡Twüß\ eT]j·TT
Åd”Ô\ n~Ûø±s¡T\T ìwüŒ‹Ô m+‘·?
1. Ád”Ô n~Ûø±s¡T\ dü+K´ |ü⁄s¡Twü n~Ûø±s¡T\
dü+K´˝À dü>±ìø£+fÒ 250 ‘·≈£îÿe.
2. Ád”Ô n~Ûø±s¡T\ dü+K´, |ü⁄s¡Twü n~Ûø±s¡T\
dü+K´˝À 1/7e uÛ≤>∑+.
19. eT÷]Ô »qà~qeTT yês¡+˝Àì @ s√Eq edüTÔ+~?
1. eT÷]Ô »qà~qeTT ãT<Ûäyês¡eTT ‘·s¡Tyê‘· ø±ì
Ä~yês¡eTTqøÏ eTT+<äT edüTÔ+<äì Á|ükÕ<é≈£î
K∫Ñ·+>± >∑Ts¡TÔ+~.
2. eT÷]Ô »qà~qeTT X¯óÁø£yêsêìøÏ eTT+<äT >±ì
eT+>∑fi¯yês¡eTT ‘·sê«‘· edüTÔ+<äì Çe÷yéT≈£î
K∫Ñ·+>± >∑Ts¡TÔ+~.
20. \ø°åà‘√ #Ó’‘·q´øÏ >∑\ dü+ã+<Ûä+ @~?
1. #Ó’‘·q´ ‘·*¢, \ø°åà ‘·+Á&ç jÓTTø£ÿ k˛<ä].
2. #Ó’‘·q´ ‘ê‘·>±] @¬ø’ø£ ≈£îe÷s¡Tì jÓTTø£ÿ
≈£îe÷¬sÔ \øÏåà.
21. $_Ûqï m‘·TÔ\T ø£*–q ◊<äTeT+~ ùdïVæ≤‘·T\T
m,_,dæ,&ç,Ç˝À >∑]wüº bı&Ée⁄˝À ¬s+&Ée yê&ÉT
mes¡T?
1. &ç,_\ ø£+fÒ Ç bı&ÉyÓ’qyê&ÉT. j·Tdt ø£+fÒ _
bı{Ϻyê&ÉT.
2. Ç ø£+f… dæ bı&ÉyÓ’qyê&ÉT. m >∑]wüº bı&É>∑]
ø±<äT.
22. ÄsY <äècÕº´ |æ @ ~X¯˝À ñqï~?
1. |æ qT+&ç ñ‘·ÔsêìøÏ ñqï j·TdtøÏ ‘·÷s¡TŒq ÄsY ñqï~.
2. ≈£L´ qT+&ç ñ‘·ÔsêìøÏ ÄsY ñqï~.
23. eTH√CŸ, Á|üuÛ≤ø£sY, Äø±wt eT]j·TT ø£eT˝Ÿ
nH˚yês¡T q\T>∑Ts¡T ùdïVæ≤‘·T\T. M]˝À mes¡T
n‘·´~Ûø£ ãs¡TyÓ’q yês¡T?
1. Á|üuÛ≤ø£sY, eTH√CŸ eT]j·TT ø£eT˝Ÿ ø£+fÒ
ãs¡TyÓ’qyê&ÉT. nsTT‘˚ Äø±wt ø£+fÒ ‘˚*¬ø’qyê&ÉT.
2. eTH√CŸ, Á|üuÛ≤ø£sY eT]j·TT Äø±wt ø£+fÒ
‘˚*¬ø’qyê&ÉT. nsTT‘˚ ø£eT˝Ÿ ø£+fÒ ãs¡TyÓ’qyê&ÉT.
24. X <äècÕº´, Z @ ~X¯˝À ñ+~?
1. X jÓTTø£ÿ <äøÏåD+ yÓ’|ü⁄q Y ñ+~, P jÓTTø£ÿ
‘·÷s¡TŒq Z ñ+~. eT]j·TT Y jÓTTø£ÿ ñ‘·Ôs¡eTTq
P ñ+~.
2. X jÓTTø£ÿ <äøÏåDeTTq P ñ+~.
25. 40eT+~ $<ë´s¡T∆\T >∑\ ˇø£ ‘·s¡>∑‹˝À
ô|’qT+&ç ì‹Hé jÓTTø£ÿ sê´+≈£î m+‘·?
1. ì‹HéøÏ qMHéøÏ eT<Ûä´ 10eT+~ $<ë´s¡T∆\T ñHêïs¡T.
2. ô|’ qT+&ç qMHé 20e yê&ÉT.
»yêãT\T :
1)3, 2)2, 3)1, 4)1, 5)4, 6)2, 7)3,
8)4, 9)2, 10)1, 11)1, 12)3, 13)2,
14)4, 15)2, 16)2, 17)1, 18)2, 19)3,
20)1, 21)4, 22)1 23)1, 24)3, 25)4
6 Á|üC„ nqTã+<Ûä+
bÕs¡¢yÓT+{Ÿ˝À bı>∑ <ë&ç
Á|üC≤kÕ«e÷´ìøÏ <˚yê\j·T+˝≤>± uÛ≤$+#˚
bÕs¡¢yÓT+{Ÿ˝ÀøÏ Ä>∑+‘·≈£î\ #=s¡u≤≥T j·÷e‘Y <˚XÊìï
ñ*øÏÿ|ü&˚˝≤ #˚dæ+~. 2001 bÕs¡¢yÓT+≥Tô|’ <ë&ç
|òüT≥q 22e yê]¸ø√‘·‡e+ s√C…’q &çôd+ãsY 13q
Ç<ä›s¡T Ä>∑+‘·≈£î\T ˝Àø˘düuÛÑ˝À >∑\uÛ≤ düwæº+#·&É+
dü+#·\qyÓTÆ+~. >±´\Ø qT+∫ ˝Àø˘düuÛÑ˝ÀøÏ <ä÷øÏq
Ä>∑+‘·≈£î\T ˇø£ s¡ø£yÓTÆq >±´dt e<äT\T‘·÷ n\»&ç
πs|ü&É+‘√ m+|”\T uÛÑj·÷+<√fi¯q\≈£î >∑Ts¡j·÷´s¡T.
n+‘·˝ÀH˚ ‘˚s¡T≈£îì Ä Ç<ä›Øï |ü≥Tº≈£îHêïs¡T.
bÕs¡¢yÓT+≥T yÓ\T|ü\ Ä+<√fi¯q≈£î ~–q eTs√ Ç<ä›s¡T
ìs¡düqø±s¡T\qT ≈£L&Ü b˛©düT\T n¬sdüTº #˚XÊs¡T.
bÕs¡¢yÓT+{Ÿ˝À »]–q bı>∑ (k˛àø˘) <ë&ç |òüT≥q
j·÷e‘Y <˚XÊìï Ä+<√fi¯q≈£î >∑T]#˚k˛Ô+~. ì+~‘·T\T
n‘·´+‘· ø£≥Tº~≥ºyÓTÆq uÛÑÁ<ä‘·qT <ë{Ï {Ïj·TsY >±´dt
ø±´q¢qT rdüT≈£î sêe&É+‘√ uÛÑÁ<ä‘·ô|’ nH˚ø£ dü+<˚Vü‰\T
e´ø£ÔeTe⁄‘·THêïsTT. ◊<äT n+#Ó\ uÛÑÁ<ä‘· ñ+&˚ ø=‘·Ô
bÕs¡¢yÓT+{Ÿ uÛÑeq+˝ÀøÏ sêe&É+ uÛ≤Ø uÛÑÁ<ä‘ê
yÓ’|òü\´y˚Tqì Á|ü‹|üøå±\T Äs√|ædüTÔHêïsTT. á <ë&ç˝À
q\T>∑Ts¡T bÕ˝§Zqï≥Tº ‘=\T‘· yÓ\¢&ç+#ês¡T. ø±˙,
Ç+<äT˝À yÓTT‘·Ô+ Äs¡T>∑Ts¡T bÕ˝§Zqï≥Tº ‘·s¡Tyê‘· b˛©dt
esêZ\T ù|s=ÿHêïsTT.
˝Àø˘düuÛÑ $õ≥sY‡ >±´\Ø˝À ≈£Ls¡TÃqï n>∑+‘·≈£î\T
kÕ>∑sY X¯s¡à, eTH√ s¡+»Hé\T #Ûê+ãsY˝ÀøÏ <ä÷øÏ ø£\sY
k˛àø˘ ÁùdŒ #˚XÊs¡T. Ç<˚ düeTj·T+˝À bÕs¡¢yÓT+{Ÿ ãj·T≥
ñqï nyÓ÷˝Ÿ wæ+&˚, ˙\+ <˚$ øö˝Ÿ\T ms¡T|ü⁄, |üdüT|ü⁄
s¡+>∑T ø±´qqT¢ ÁùdŒ #˚dæ, sêC≤´+>±ìï s¡øÏå+#ê*,
uÛ≤s¡‘Y e÷‘êø° C…’ n+≥÷ ô|<ä›>± ìHê<ë\T #˚dü÷Ô
|üs¡T¬>‘êÔs¡T. M]‘√ bÕ≥T >∑Ts¡TÁ>±yéT≈£î #Ó+~q \*‘Y
s¡a≤, $ø°ÿ X¯s¡à\T ≈£L&Ü bÕ˝§Zqï≥Tº b˛©düT\T
#ÓbÕŒs¡T. \*‘Y s¡a≤ Ç+{Ï˝ÀH˚ Ms¡+‘ê ãdü #˚dæq≥Tº
b˛©düT\T >∑T]Ô+#ês¡T. Ms¡T |üø±ÿ bÕ¢Hé‘√H˚ bÕs¡¢yÓT+{Ÿ
˝À n\»&ç düwæº+#ês¡ì b˛©düT\T ‘Ó*bÕs¡T. yÓTÆdü÷sY
m+|” Á|ü‘ê|t dæHêΩ bÕdt\‘√H˚ Ms¡T bÕs¡¢yÓT+{Ÿ˝ÀøÏ
e#êÃs¡T.
2001 bÕs¡¢yÓT+≥Tô|’ ñÁ>∑<ë&ç˝À neTs¡T˝…’q yê]
ø√dü+ dü+düàs¡D düuÛÑqT bÕs¡¢yÓT+{Ÿ ÁbÕ+>∑D+˝À
@sêŒ≥T #˚j·T>± ñ|ü-sêÁwüº|ü‹ »>∑B|t <ÛäHéK&é,
Á|ü<Ûëì qπs+Á<ä yÓ÷B, d”Œø£sY, πø+Á<äeT+Á‘·T\T düVü‰
|üÁ‹|üø£å H˚‘·\T ìyêfi¯ó\]Œ+#ês¡T. á ø±s¡´Áø£eT+
eTT–dæq ø=~› ùd|ü{Ïπø Ä>∑+‘·≈£î\T $õ≥sY‡ >±´\Ø
qT+∫ #ê+ãsY˝ÀøÏ <ä÷ø±s¡T. Js√ nesY
»s¡T>∑T‘·T+&É>±.. ñ‘·Ôs¡ e÷˝≤› ;CÒ|” m+|” U≤π>Hé
eTTs¡Tà e÷{≤¢&ÉT‘·Tqï düeTj·T+˝À á |òüT≥q
#√≥T#˚düT≈£î+~.
$õ≥sY >±´\Ø qT+∫ ˝Àø˘düuÛÑ˝ÀøÏ <ä÷øÏq <äT+&É
>∑T\T d”Œø£sY ≈£Ls¡TÃqï yÓ˝Ÿ yÓ’|ü⁄>± <ä÷düT¬øfi≤¢s¡T. á
|òüT≥q‘√ Ä+<√fi¯q≈£î >∑T¬s’q ø=+‘·eT+~ m+|”\T
ãj·T≥≈£î yÓfi‚¢+<äT≈£î |üs¡T>∑T\T rXÊs¡T. eT]ø=+<äs¡T
m+|”\T <äT+&É>∑T\qT #·T≥TºeTTfÒº Á|üj·T‘·ï+ #˚XÊs¡T.
yê]ì n&ÉT¶ø√e&É+˝À yÓ’d”|” m+|” >√s¡+≥¢ e÷<Ûäyé,
ø±+Á¬>dt m+|” >∑TØ®‘Y dæ+>¥ ÄC≤¢ ‘Ó*$>±
e´eVü≤]+#ês¡T. <ÛÓ’s¡´kÕVü≤kÕ\T Á|ü<ä]Ù+∫ <äT+&É>∑T
\qT |ü≥Tº≈£îì uÛÑÁ<ä‘ê dæã“+~øÏ n|üŒ–+#ês¡T.
<äT+&É>∑TDÏï n<äT|ü⁄˝ÀøÏ rdüT≈£îqï >√s¡+≥¢ e÷<Ûäyé
#˚‘·T\T yÓq≈£îÿ $]∫ |ü≥Tº≈£îì uÛÑÁ<ä‘ê dæã“+~øÏ
n|üŒ–+#ês¡T. .sê»ø°j·÷˝À¢øÏ sêø£eTT+<äT >√s¡+≥¢
e÷<Ûäyé b˛©dt>± |üì#˚XÊs¡T. >∑‘·+˝À b˛©dt>±
|üì#˚dæq nqTuÛÑey˚T ãT<Ûäyês¡+ Hê{Ï |òüT≥q˝À
ñ|üjÓ÷>∑|ü&ç+<äì >√s¡+≥¢ e÷<Ûäyé nHêïs¡T.
bÕs¡¢yÓT+≥T˝À »]–q uÛÑÁ<ä‘· ñ\¢+|òüTq rÁeyÓTÆq
n+X¯eTì Á|ü<Ûëì yÓ÷B nHêïs¡T. á |òüT≥qqT
n+<äs¡÷ K+&ç+#ê\ì.. Á|ü‹|üøå±\T sê»ø°j·T+
#˚j·T&É+ e÷qTø√yê\ì Væ≤‘·e⁄ |ü*ø±s¡T. |òüT≥qô|’
düeTÁ>∑ $#ês¡D »s¡T|ü⁄‘·Tqï≥T¢ yÓ÷B ‘Ó*bÕs¡T.
n+‘·≈£îeTT+<äT, ˝Àø˘düuÛÑ˝À uÛÑÁ<ä‘ê ˝À|ü+ô|’
d”]j·Tdt>± e´eVü≤]+#ê\ì yÓ÷B Ä<˚•+#ês¡T.á
n+X¯+ô|’ düeTwæº>± eTT+<äTC≤Á>∑‘·Ô #·s¡´\T
rdüTø√yê\ì ø√sês¡T.
&Ûç©¢ Á¬ø’yéT Áu≤+#Y ôdŒwü˝Ÿ ôd˝Ÿ á |òüT≥qô|’
<äsê´|ü⁄Ô »s¡T|ü⁄‘√+~. uÛÑÁ<ä‘ê ñ\¢+|òüTq\ |òüT≥q≈£î
‘Ós¡yÓqTø£ dü÷Á‘·<Ûë]>± uÛ≤$düTÔqï \*‘Y s¡a÷ b˛©düT
$#ês¡D˝À ø°\ø£ $esê\T yÓ\¢&ç+∫q≥Tº ‘Ó\Tk˛Ô+~.
bÕs¡¢yÓT+≥T˝À uÛÑÁ<ä‘ê ñ\¢+|òüTq ø±s¡D+>±
˝Àø˘düuÛÑ˝ÀøÏ <äT+&É>∑T\T #=#·TÃ≈£îsê>∑*>±s¡ì
uÛ≤$+∫q ˝Àø˘düuÛÑ ôdÁø£fÒ]j·T{Ÿ uÛÑÁ<ä‘ê ˝ÀbÕ\ô|’
d”]j·Tdt nsTT´+~. á H˚|ü<∏ä´+˝À mì$T~ eT+~
uÛÑÁ<ä‘ê dæã“+~ì düôdŒ+&é #˚dæ+~. ˝Àø˘düuÛÑ d”Œø£sY z+
_sê¢ düuÛÑ˝À »]–q >∑+<äs¡ >√fi¯+ô|’ Ä+<√fi¯q e´ø£Ô+
#˚XÊs¡T. düuÛÑ uÛÑÁ<ä‘· ˝Àø˘düuÛÑ ôdÁø£fÒ]j·T{Ÿ<˚ u≤<Ûä´‘·
nì nHêïs¡T. bÕs¡¢yÓT+≥T uÛÑÁ<ä‘·ô|’ düMTø£å »s¡bÕ\ì
ø√s¡T‘·÷ ôVA+ eT+Á‹‘·« XÊK≈£î ˝ÒK sêkÕÔqì
˝Àø˘düuÛÑ d”Œø£sY ‘Ó*bÕs¡T.
ø±|t 28 dü<ädüT‡ &çø£¢πswüHé
<äTu≤jYT y˚~ø£>± »s¡T>∑T‘·Tqï ø±|t28 dü<ädüT‡˝À 200 düTe÷s¡T 14 eT+~ ÁbÕD≤\T ø√˝ÀŒsTTq≥T¢ kÕúìø£
<˚XÊ\T #ê]Á‘·ø£ ˇ|üŒ+<ä+ô|’ dü+‘·ø£+ #˚XÊsTT. MT&çj·÷ yÓ\¢&ç+∫+~. á |òüT≥q˝À #ê˝≤ eT+~
yê‘êes¡D e÷s¡TŒ\≈£î Á|ü<Ûëq ø±s¡D+ •˝≤» •~∏˝≤\ øÏ+~ ∫≈£îÿ≈£îqï≥T¢ ‘Ó*|æ+~.
Ç+<ÛäHê˝Òqì, M{Ï yê&Éø±ìï ‘·–Z+∫ |üsê´es¡D≤ìï
ø±bÕ&ÉTø√yê*‡q ÄeX¯´ø£‘·qT >∑T]Ô+#êsTT
•˝≤» Ç+<ÛäHê\≈£î <ä÷s¡+>± ñ+&Ü\ì Á|ü|ü+#·
<˚XÊ\T ìs¡ísTT+#êsTT. yê‘êes¡D e÷s¡TŒ\≈£î Á|ü<Ûëq
ø±s¡D+ •˝≤» Ç+<ÛäHê˝Òqì, M{Ï yê&Éø±ìï ‘·–Z+∫
|üsê´es¡D≤ìï ø±bÕ&ÉTø√yê*‡q ÄeX¯´ø£‘· ñqï<äqï
ìs¡íj·÷ìøÏ e#êÃsTT. <äTu≤jYT y˚~ø£>± »s¡T>∑T‘·Tqï
ø±|t28 dü<ädüT‡˝À 200 <˚XÊ\T #ê]Á‘·ø£ ˇ|üŒ+<ä+ô|’
dü+‘·ø£+ #˚XÊsTT. >∑‘· ø=ìï s√E\T>± dü+|üqï,
es¡∆e÷q <˚XÊ\ eT<Ûä´ ø=qkÕ>∑T‘·Tqï $uÛÒ<ë\T
m≥ºπø\≈£î á ˇ|üŒ+<ä+‘√ #·˝≤¢sêsTT.
X¯‘êu≤›\ ‘·s¡ã&ç •˝≤» Ç+<ÛäHê\‘√ ˝≤uÛ≤\T
bı+~q dü+|üqï <˚XÊ\T Ç|ü⁄Œ&ÉT yê{Ïì
‹s¡düÿ]+#·≥+ Hê´j·T+ ø±<äì es¡∆e÷q <˚XÊ\T
yê~düTÔHêïsTT. nsTT‘˚, Ç~ eTqT>∑&É ø√dü+ »]π>
j·TT<ä∆eTì nyÓT]ø± yê´U≤´ìdüTÔqï~. á H˚|ü<∏ä´+˝À
ˇ|üŒ+<ä+ ø=*øÏÿ sêe≥+ ø£wüºy˚Tqì |ü\Te⁄s¡T
n_ÛÁbÕj·T|ü&ܶs¡T. ‘êC≤>±, •˝≤» Ç+<ÛäHê\
yê&Éø±ìï 2050 Hê{ÏøÏ düTHêï≈£î ‘·–Z+#ê\qï
Á|ü‹bÕ<äq\‘√ ˇ|üŒ+<ä+ô|’ <˚XÊ\˙ï dü+‘·ø£+
#˚XÊsTT.
yê‘êes¡D e÷s¡TŒô|’ düuÛÑ´ <˚XÊ\ eTVü‰düuÛÑ (ø±|t,
ø±qŒ¤¬sHé‡ Ä|òt bÕغdt) á @&Ü~ qe+ãsY 30 qT+∫
&çôd+ãsY 12 <ëø± <äTu≤jYT˝À »]–+~. á
düe÷y˚XÊ\≈£î uÛ≤s¡‘· Á|ü<Ûëì qπs+Á<ä yÓ÷B‘√ bÕ≥T,
j·T÷πø Á|ü<Ûëì ]wæ düTqø˘, Á|ü|ü+#· u≤´+ø˘ n<Ûä´≈£åî&ÉT
n»jYT ã+>±, ÁbòÕHé‡ n<Ûä´≈£åî&ÉT Çe÷àqT´j˚T˝Ÿ
e÷Áø±Hé‘√ bÕ≥T |ü\T <˚XÊ\≈£î #Ó+~q n‹s¡<∏ä
eTVü‰s¡<∏äT\T Vü‰»s¡j·÷´s¡T.
‘·π>Z<˚ ˝Ò<äT..!
nø√ºãsY 7q ÇÁC≤jÓT˝Ÿô|’ Vü≤e÷dt j·TT<ä∆+ ÁbÕs¡+
_Û+∫+~. Á|ü‹>± Vü≤e÷dtqT ‘·T<äeTT{Ϻ+ #·≥y˚T
\ø£å´+>± >±C≤˝À ÇÁC≤jÓT˝Ÿ ôd’q´+ ;Ûø£s¡ <ë&ÉT\T
#˚k˛Ô+~. Á|ü|ü+#· <˚XÊ\T m+‘·>± $»„|æÔ #˚dæHê yÓq≈£îÿ
‘·>∑Z≥+ ˝Ò<äT.
Vü≤e÷dt‘√ »s¡T>∑T‘·Tqï j·TT<ä∆+˝À ø±\TŒ\
$s¡eTD bÕ{Ï+#ê\qï n+‘·sê®rj·T düe÷»+ ø√]ø£qT
ÇÁC≤jÓT˝Ÿ ‘√dæ|ü⁄∫Ã+~. j·TT<ë∆ìï ø=qkÕ–kÕÔeTì
düŒwüº+ #˚dæ+~. ªy˚T+ ∫e] es¡≈£î j·TT<ë∆ìï
ø=qkÕ–kÕÔ+. n+<äT˝À eTs√ Á|üX¯ï ˝Ò<äT. eTeTà*ï
@B Ä|ü˝Ò<äTµ nì ÇÁC≤jÓT˝Ÿ Á|ü<Ûëì HÓ‘·Hê´VüQ
‘Ó*bÕs¡T. wæC…’j·TVt≤ $T>∑‘ê ÁbÕ+‘ê˝À¢ ø=ìï
s√E\T>± uÛ≤Ø>± j·TT<ä∆+ ø=qkÕ>∑T‘·Tqï~. y˚˝≤~
eT+~ >±C≤ ‘·÷s¡TŒ ÁbÕ+‘·+˝ÀH˚ ñ+&çb˛j·÷s¡T.
‘êeTT Ç+&É¢≈£î ‹]– yÓfi¯¢˝Òy˚TyÓ÷qì kÕúì≈£î\T
Ä+<√fi¯q e´ø£Ô+ #˚düTÔHêïs¡T.
ÇÁC≤jÓT˝Ÿ-Vü≤e÷dt eT<Ûä´ j·TT<ä∆+ >∑‘· ø=ìï
s√E\T>± ø=qkÕ>∑T‘√+~. Vü≤e÷dtqT ‘·T<äeTT{Ϻ+
#·≥y˚T \ø£å´+>± >±C≤˝À ÇÁC≤jÓT˝Ÿ ôd’q´+ ;Ûø£s¡
<ë&ÉT\T #˚k˛Ô+~. á <ë&ÉT˝À¢ y˚\ dü+K´˝À Á|ü»\T
ÁbÕD≤\T ø√˝ÀŒ‘·THêïs¡T. »u≤*j·÷˝Àì z˝Ÿ¶ >±C≤
Ád”º{Ÿ˝À ÇÁC≤jÓT˝Ÿ Á|üjÓ÷–+∫q yÓ’e÷ìø£ <ë&ÉT˝À¢
nø√ºãsY 7q ÇÁC≤jÓT˝Ÿô|’ Vü≤e÷dt j·TT<ä∆+
ÁbÕs¡ +_Û+∫q $wüj·T+ ‘Ó*dæ+<˚. n|ü⁄Œ&ÉT düTe÷s¡T
240 eT+~ì ã+B\T>± #˚düT≈£î+~. ÇÁC≤jÓT˝Ÿ˝À
Vü≤ e÷dt »]|æq <ë&ÉT˝À¢ Ç|üŒ{Ï es¡≈£L 1200
eT+~øÏô|’>± Á|ü»\T eTs¡DÏ+#ês¡T. nsTT‘˚ ÇÁC≤jÓT˝Ÿ
ãT<Ûäyês¡+ 20 &çôd+ãsY 2023
#˚düTÔqï Á|ü‹<ë&ÉT˝À¢ Vü≤e÷dt yÓ’|ü⁄ Ç|üŒ{Ïes¡≈£î
18,700 eT+~øÏô|’>± eTs¡DÏ+∫q≥T¢ Vü≤e÷dt Äs√>∑´
XÊK yÓ\¢&ç+∫+~.
|òüTq $»j·T+
Ç+>∑¢+&é‘√ »]–q @¬ø’ø£ f…düTº˝À {°$T+&çj·÷
eTVæ≤fi¯\ ÁøϬø{Ÿ »≥Tº 347 |üs¡T>∑T\ uÛ≤Ø ‘˚&Ü‘√
¬>\Tbı+~ f…düTº bòÕsêà{Ÿ˝À n‹ ô|<ä› $»j·÷ìï
U≤‘ê˝À y˚düT≈£îì #·]Á‘· düwæº+∫+~.
Ç+>∑¢+&é‘√ »]–q @¬ø’ø£ f…düTº˝À {°$T+&çj·÷
eTVæ≤fi¯\ ÁøϬø{Ÿ »≥Tº |òüTq $»j·T+ kÕ~Û+∫+~.
Ä˝Ÿsö+&é c˛‘√ n<äs¡>={Ϻq uÛ≤s¡‘· »≥Tº 347
|üs¡T>∑T\ uÛ≤Ø ‘˚&Ü‘√ ¬>\Tbı+~ f…düTº bòÕsêà{Ÿ˝À n‹
ô|<ä› $»j·÷ìï U≤‘ê˝À y˚düT≈£îì #·]Á‘· düwæº+∫+~.
f…düTº ÁøϬø{Ÿ˝À u≤´≥s¡¢ $»+uÛÑD≈£î uÖ\s¡¢ düVü≤ø±s¡+
‘√&Ée&É+‘√ {°yéTÇ+&çj·÷ Ç+>∑¢+&éqT ∫‘·TÔ #˚dæ+~.
eT÷&ÉT s√E˝À¢H˚ eTT–dæq @¬ø’ø£ f…düTº˝À Vü≤s¡àHéÁ|”‘Y
ã+<ä+ 347 |üs¡T>∑T\ ‘˚&Ü‘√ Ç+>∑¢+&éqT eT{Ϻ
ø£]|æ+∫+~. Ä≥ eT÷&Ée s√E zesYHÓ’{Ÿ k˛ÿs¡T
186/6 e<˚› ¬s+&√ Çìï+>¥‡qT &çπø¢sY #˚dæq uÛ≤s¡‘·
ne÷àsTT\T.. Ç+>∑¢+&é eTT+<äT 479 |üs¡T>∑T\
\øå±´ìï ìπs›•+#ês¡T. Ç+>∑¢+&é 131 |üs¡T>∑T\≈£î
Ä˝Öf…Æ+~. ¬øô|ºHé V”≤‘·sY HÓ’{Ÿ (21) {≤|t k˛ÿs¡sY.
uÛ≤s¡‘· uÖ\s¡¢˝À B|æÔ X¯s¡à 4, |üP» eÁkÕÔø£sY eT÷&ÉT
$¬ø≥T¢ |ü&É>={≤ºs¡T. ¬s+&ÉT Çìï+>¥‡˝À¢ ø£*|æ 97
|üs¡T>∑T\T #˚j·T&É+‘√ bÕ≥T 9 $¬ø≥T¢ |ü&É>={Ϻq B|æÔ
X¯s¡à≈£î ªù|¢j·TsY Ä|òt ~ e÷´#Yµ nyês¡T¶ <äøÏÿ+~.
eTVæ≤fi¯\ f…düTº ÁøϬø{Ÿ #·]Á‘·˝À |üs¡T>∑T\ |üs¡+>± Ç<˚
(347 s¡Hé‡ ‘˚&Ü‘√) n‹ô|<ä› $»j·T+ 1998˝À
bÕøÏkÕúHéô|’ 309 |üs¡T>∑T\‘√ ¬>*∫q Áo\+ø£ ¬s+&√
kÕúq+˝À ñ+~.
dü+øÏå|üÔ k˛ÿs¡T¢
uÛ≤s¡‘Y ‘=* Çìï+>¥‡: 428,
Ç+>∑¢+&é ‘=* Çìï+>¥‡: 136,
uÛ≤s¡‘Y ¬s+&√ Çìï+>¥‡: 186/6 &çπø¢sY¶,
Ç+>∑¢+&é ¬s+&√ Çìï+>¥‡: 131
dæØdtqT düeT+ #˚dæq {°yéTÇ+&çj·÷
<äøÏåD≤Á|òæø± |üs¡´≥q˝À uÛ≤>∑+>± »]–q eT÷&ÉT
e÷´#Y\ {°20 dæØdtqT 1-1‘√ {°yéT Ç+&çj·÷ düeT+
#˚dæ+~.
yÓTT<ä{Ïe÷´#Y es¡¸+ ø±s¡D+>± s¡ä<äT› ø±>± ¬s+&Ée
e÷´#Y˝À <äøÏåD≤Á|òæø± ¬>*∫+~. ìs¡íj·÷‘·àø£ 3e
e÷´#Y˝À {≤dt z&ç yÓTT<ä≥ u≤´{Ï+>¥≈£î ~–q uÛ≤s¡‘Y
ìØí‘· 20 zes¡¢˝À 7 $¬ø≥¢ qcÕºìøÏ 201 |üs¡T>∑T\T
#˚dæ+~. ¬øô|ºHé dü÷s¡´≈£îe÷sY j·÷<äyé (56 ã+‘·T˝À¢
100, 7 bò˛s¡T¢, 8 dæø£‡s¡T¢) Hê\T>√ ôd+#·Ø qyÓ÷<äT
#˚düTø√>±.. j·TX¯dæ« C…’kÕ«˝Ÿ (41 ã+‘·T˝À¢ 60, 6
bò˛s¡T¢, 3 dæø£‡s¡T¢) ns¡∆X¯‘·ø£+‘√ sêDÏ+#ê&ÉT.
\ø£å´#Û˚<äq˝À <äøÏåD≤Á|òæø± 13.5zes¡¢˝À 95 |üs¡T>∑T\≈£î
Ä˝Öf…Æ+~. dü÷s¡´≈£îe÷sY≈£î ªù|¢j·TsY Ä|òt ~ dæØdtµ‘√
bÕ≥T ªe÷´Hé Ä|òt <ä e÷´#Yµ
<äøÏÿ +~. n+‘·sê®rj·T
{°20˝À¢ dü÷s¡´≈£îe÷sY≈£î Ç~
Hê\T>√ ôd+#·Ø. {°20˝À¢
Hê\T>∑T ôd+#·Ø\T #˚dæq
e÷´ø˘‡yÓ˝Ÿ, s√Væ≤‘Y X¯s¡à
düs¡düq dü÷s¡´ #˚sê&ÉT.
` &܈ˆ $. dürwt
 ãT<Ûäyês¡+ 20 &çôd+ãsY 2023 Á|üC„ nqTã+<Ûä+ 7

(>∑‘· dü+∫ø£ ‘·s¡TyêsTT...)
ãVüQuÛ≤s¡´ ãs¡TÔ‘·«+ :
m ø=ìï ‘Ó>∑˝À¢ ñ+≥T+~.
m |ü⁄s¡Twüß\øÏ #ê˝≤ uÛ≤s¡´\T, Ád”Ô\øÏ #ê˝≤ uÛÑs¡Ô\T.
kÕúsTTì ã{Ϻ $yêVü≤ eØZø£s¡D : 2 s¡ø±\T.
1. nqT˝ÀVü≤ $yêVü≤+ : ñqï‘· ≈£î≥T+ã+˝Àì
|ü⁄s¡Twüß\T ‘·eTø£+fÒ ‘·≈£îÿe es¡í+˝Àì ≈£î\+˝À
Åd”Ô\ì $yêVü≤+ #˚düT≈£î+fÒ.
ñ<ë. : Áu≤Vü≤àDT&ÉT ` ÁøÏ+~ 3 esêí\ yê]ì
$yêVü≤+ #˚düTø√e#·TÃ.
ø£åÁ‹j·TT&ÉT ÁøÏ+~ 2 esêZ\ yê]ì $yêVü≤+
#˚düTø√e#·TÃ.
yÓ’X¯ó´&ÉT ` ÁøÏ+~ 1 es¡Z+ yê]ì $yêVü≤+
#˚düTø√e#·TÃ.
2. Á|ü‹˝ÀVü≤ $yêVü≤+ :
‘·≈£îÿe es¡í+øÏ #Ó+~q |ü⁄s¡Twüß&ÉT (Åd”Ôì) m≈£îÿe
es¡í+ Åd”Ôì #˚düTø√e#·TÃ.
ñ<ë. : X¯SÁ<äT&ÉT ` ô|’ 3 esêí\ Åd”Ô\ì
yÓ’X¯ó´&ÉT ` ô|’ 2 esêí\ Åd”Ô\ì.
ø£åÁ‹j·TT&ÉT ` ô|’ Áu≤Vü≤àD es¡Z+
n+‘·]«yêVü‰\T ` ãVüQ]«yêVü‰\T :
1. n+‘·]«yêVü‰\T :
m ˇπø C≤‹/ esêíìøÏ #Ó+~q yê¬s’ ñqïyê] $yêVü≤+
ñ<ë. y˚Tq]ø£+, _\T¢, ‘√&Ü, >√+&ÉT, ø√j·T,
ã>∑‘·
∫qï düeT÷Vü‰\T ‘·eT ñìøÏì ø±bÕ&É{≤ìøÏ
düeT÷Vü‰\T dü+düÿè‹ì ø±bÕ&É{≤ìøÏ.
kÕ+Á|ü<ëj·÷\T, $XÊ«kÕ\T |ü]s¡øÏå+#·T≥≈£î
ÁbÕ+rj·T uÛÒ<ë\T s¡÷|ü⁄e÷|ü⁄≥≈£î
2. ãVüQ]«yêVü‰\T :
m ˇø£ e´øÏÔ ‘·q J$‘·+˝À uÛ≤>∑kÕ«$Tì ‘·q
ã+<ÛäTes¡Z+ qT+&ç ø±≈£î+&Ü ãj·T{ÏqT+&ç m+|æø£
#˚düTø√e≥+.
ôV≤©›>± ñ+{≤s¡T. ôd’Hé‡ |üs¡+>±, kÕe÷õø£+>±
dü+ã+<Ûë\T <√Vü≤<ä|ü&É‘êsTT.
ñ<ë. : Væ≤+<ä÷ düe÷»+, ø=ìï Ä~eT ‘Ó>∑\T.
ãVüQ]«yêVü‰\T 3 s¡ø±\T.
1. Ç._. f…Æ\sY ` Ç~ ÁbÕNq ø±\+˝À XÊ+‹j·TT‘·
düVü≤JeHêìøÏ ‘√&ÉŒ&ç+~.
2. ÄÁ&û ]#·sY¶ ` Ç~ ÄVü‰s¡ ø=s¡‘·ì ìyê]+∫+~.
3. yÓdüºsY e÷sYÿ ` Ç~ nsTTwüº‘· ñqï e´≈£îÔ\T
ø±ìyê]ì #˚düTø√e≥+.
ãVüQ]«yêVü≤ ˝≤uÛ≤\T :
m düìïVæ≤‘· dü+ã+<Ûë\T ø£\yês¡T $yêVü≤+
#˚düTø√≈£î+&Ü
m ˇπø yês¡dü‘·« Åd”Ô/|ü⁄s¡Twüß\ ø£\sTTø£‘√
dü+‘êHêìøÏ eT+∫/#Ó&ÉT »s¡T>∑TqT.
m eT+<äãT~∆/n+>∑yÓ’ø£\´+ »ìà+#˚ neø±XÊ\T
‘·≈£îÿe>± ñ+{≤sTT.
m n+<äTe\¢ XÊÅd”Ôj·T+>± y˚Tq]ø±\T
n+^ø£]+#·&É+ ˝Ò<äT.
m Væ≤+<ä÷ düe÷»+˝À >√Á‘·+ $wüj·T+˝À
ãVæ≤]«yêVü≤+, ≈£î\+$wüj·T+˝À n+‘·]«yêVü‰\T
neT\T˝À ñHêïsTT
$yêVü≤+
n>∑eT´>∑eTq ìùw<ä+ :
m ‘·*¢`ø=&ÉT≈£î, ‘·+Á&ç`≈£L‘·Ts¡T,
k˛<ä]`k˛<äs¡T\T yÓTT<ä˝…’q <ä>∑Z]
s¡ø£Ô dü+ã+<Ûë\ eT<Ûä´
˝…’+–ø£/$yêVü≤ dü+ã+<Ûä+ ñ+fÒ
n>∑eT´ >∑eTq+ n+{≤s¡T.
m Bìì ìùw~+#·&Éy˚T n>∑eT´ >∑eTq
ìùw<ä+. Bìï nìï düe÷C≤\T
ìùw~Û+#êsTT.
m s¡ø£Ô+ ø£\Twæ‘·+ ø±≈£L&É<äì áõ|ü⁄º, düTy˚T]j·÷,
Vü≤yêjYT ˝≤+{Ï düe÷» sê»e+XÊ˝À¢ n>∑eT´
>∑eTq+ ñ+&˚~.
\ø£åD≤\T : 250 düe÷C≤\T n<Ûä´j·Tq+ #˚dæ 1949˝À m |ü]#·j·T+ u≤>± ñqï+<äTq ˇø£] ˝ÀbÕ\T
eTs√¶ø˘ n>∑eT´ >∑eTq ìùw<ä \ø£åD≤\T ‘Ó*bÕs¡T.
n$ :
1. ñeTà&ç ≈£î≥T+ã+˝À <ä+|ü‘·T\T $TqVü‰ $T>∑‘ê m »+‘·Te⁄˝À¢ ñqï kÕ«s¡ú Á|üjÓ÷»q|ü⁄ #Ó&ÉT Á|üuÛ≤e+
˝…’+–ø£ dü+ã+<Ûë\T ìùw~+#·ã&ܶsTT.
2. ∫qï ≈£î≥T+ã+˝À ≈£L&Ü á ìùw<Ûë\T ñ+{≤sTT. 4. ≈£î≥T+ã N*ø± dæ<ë∆+‘·+ : e÷*H√dæÿ
3. ã+<ÛäTe⁄\˝ÀH˚ ø±≈£î+&Ü es¡TdüøÏ ã+<ÛäTe⁄˝…’q m Bì Á|üø±s¡+ n>∑eT´ >∑eTq+ ìùw<ä+ (˝Ò<ä+fÒ
yê] düe÷C≤˝À¢ ≈£L&Ü ñ+~. N*b˛‘ês¡T)
4. n>∑eT´ >∑eTq ìùw<Ûä |òü*‘·+>± ñeTà&ç ≈£î≥T+ã+
5. düVü≤ø±s¡ dæ<ë∆+‘·+ : f…Æ\sY. $e]+∫q~ ˝…d”¢yÓ’{Ÿ
$yêVü≤/˝…’+–ø£ nedüsê\øÏ e÷Á‘·y˚T (ø±≈£î+&Ü)
m u≤>± |ü]#·j·TeTTqï ≈£î≥T+u≤\ düVü≤ø±s¡+
Ç‘·s¡ n+XÊ\øÏ düeT÷Vü≤+ô|’ nedüs¡+. (n>∑eT´ >∑eTq ìùw<ä+ ≈£L&Ü)
XÊÅdüÔE„\ dæ<ë∆+‘ê\T ` n>∑eT´ >∑eTq ìùw<ä+ô|’ :
n~Û>∑Dq $yêVü‰\T ìj·Te÷\T :
1. e÷qdæø£ $X‚¢wüD dæ<ë∆+‘·+ ` dæ>∑à+&é ÁbòÕsTT&é
m <ä>∑Z] ã+<ÛäTe⁄\ì / #·T{≤º\ì $yêVü≤+
Á|ü‹bÕ~+#ês¡T. #˚düTø√e&É+.
m ø=&ÉT≈£î`‘·*¢yÓ’|ü⁄, ≈£L‘·Ts¡T`‘·+Á&çyÓ’|ü⁄ Äø£]¸+|ü
m ñ<ë. : y˚Tq]ø£+
ã&É‘ês¡T. uÛÑ–˙ Hê´j·T+, <˚es¡ Hê´j·T+
m uÛÑj·T+#˚‘· |æ\¢\T ‘·eT ø√]ø£\qT nDT#·Ty˚Tq]ø£+ : 3 s¡ø±\T
≈£î+{≤s¡T. n$ ìÁ<ëD+>±H˚ ñ+{≤sTT. 1. düe÷+‘·s¡ y˚Tq]ø£+
2. u≤\´ ùdïVü≤ dæ<ë∆+‘·+ : (yÓdüºsY e÷sYÿ)
m ‘·+Á&ç/‘·*¢ jÓTTø£ÿ dü«+‘· k˛<äs¡T&ÉT/k˛<ä]
m ≈£î≥T+ã+˝Àì |æ\¢\T ˇø£]H=ø£] Äø£]¸+#·T dü+‘êHêìï $yêVü≤+ Ä&É&É+. ñ<ë. : eTTd”¢+.
ø√˝Òs¡T.
2. düVü≤bÕs¡Ù« y˚Tq]ø£+ : Ç~ 2 s¡ø±\T
1. |æ‘·è‘·« y˚Tq]ø£+.
2. e÷‘·è‘·« y˚Tq]ø£+
3.~«bÕs¡Ù« y˚Tq]ø£+ :|æ‘·è‘·«/ e÷‘·è‘·« @<√
ˇø£{Ï.
2.uÛ≤s¡´ uÛÑ–˙ Hê´j·T+ :
m uÛ≤s¡´ #·ìb˛‘˚ ÄyÓT jÓTTø£ÿ ô|[flø±ì
n$yêVæ≤‘· k˛<ä]ì ô|[fl #˚düTø√e&É+.
ñ<ë. : –]»q ‘Ó>∑\T, Væ≤+<ä÷ ≈£î˝≤\T.
3. <˚es¡ Hê´j·T+ : <˚es¡ ` uÛÑs¡Ô
m k˛<äs¡T&ÉT #·ìb˛‘˚ n‘·ì uÛ≤s¡´ì $yêVü≤+
#˚düTø√e&É+.
ñ<ë. : uÛÑ>∑‘·, >∑<äã, dües¡ ‘Ó>∑\T.
1.ø£ìwüº <˚es¡ Hê´j·T+ :
mnqï #·ìb˛‘˚ e~qì $yêVü≤+ #˚düTø√e&É+.
2.CÒ´wü˜´ <˚es¡ Hê´j·T+ :
m ‘·eTTà&ÉT #·ìb˛‘˚ n‘·ì uÛ≤s¡´ì ô|fi≤¢&É≥+.
m #·ìb˛sTTq e´≈£îÔ\
|æ\¢\ì #·ìb˛sTTq yê]
eTs=ø£]øÏ ‘Ó\TkÕÔsTT. |æ\¢\T>±H˚ |ü]>∑DÏkÕÔs¡T.
3. Á|ü»qq+ dæ<ë∆+‘·eTT : &˚$&é nu…¬s˝Ÿ
Dr. P.Harish,
eTqTwüß˝À¢ ≈£L&Ü ñ+≥T+~. Director
Perfect Academy,
Hyderabad
◊{°◊ dü]º|òæπø{Ÿ ñ+&Ü*. H√{Ï|òæπøwüHé˝À ù|s=ÿqï 64 ◊◊m+ \ø√ï˝À |”ôV≤#Y&û Á|üy˚XÊ\T

uÛ≤s¡‘· HÍø±<äfi¯+˝À ñ<√´>±\T ◊{°◊ ÁfÒ&ÉT˝À¢ @<Ó’Hê |üP]Ô #˚düT≈£îqïyês¡T <äs¡U≤düTÔ

Y uÛ≤s¡‘· HÍø±<äfi¯+ 910 ñ<√´>±\ uÛÑØÔøÏ Á|üø£≥q
$&ÉT<ä\ #˚dæ+~. ◊{°◊, &çbı¢e÷, &çÁ^ $<ë´s¡Ω‘·\‘√
M{ÏøÏ <äs¡U≤düTÔ #˚düTø√e#·TÃ. sê‘· |üØø£å (dæ$*j·THé
m+Á≥Hé f…dtº) Ä<ÛÛës¡+>± Á>∑÷|t ;, Á>∑÷|t d”
$uÛ≤>±\˝À ìj·÷eTø±\T+{≤sTT.
U≤∞\ $esê\T
Á>∑÷|t ;˝À....
#ÛêsY®yÓTHé esYÿcÕ|t U≤∞\T ` 22
ns¡Ω‘· : e÷´<∏é´/ |òæõø˘‡ / ¬ø$TÁd”º˝À @<Ó’Hê düu…®≈£îº‘√
;md”‡, ˝Ò<ë ¬ø$Tø£˝Ÿ Ç+»˙]+>¥˝À &çbı¢e÷.
#ÛêsY®yÓTHé bòÕ´ø£ºØ U≤∞\T : 20
ns¡Ω‘· : ;md”‡ e÷´<∏é‡ / |òæõø˘‡ / ¬ø$TÁd”º M{Ï˝À @<Ó’Hê
düu…®≈£îº #·~$ ñ+&Ü* ˝Ò<ë m\ÁøϺø£˝Ÿ/m\Áø±ºìø˘‡ /
yÓTø±ìø£˝Ÿ / ø£+|üP´≥sY Ç+»˙]+>¥˝À &çbı¢e÷
d”ìj·TsY Á&Ü|òtº ‡yÓTHé
U≤∞\T : m\ÁøϺø£˝Ÿ 142, yÓTø±ìø£˝Ÿ 26, ø£HéÅdüºø£åHé
29, ø±s√ºÁ>±|òæø˘ 11, Äs¡àyÓT+{Ÿ 50
ns¡Ω‘· : |ü<√ ‘·s¡>∑‹ ñrÔs¡í‘· nq+‘·s¡+ ¬s+&˚fi¯¢
&çb˛¢e÷ ˝Ò<ë Á&Ü|òtºyÓTHéwæ|t˝À ◊{°◊ dü]º|æπø{Ÿ
ñ+&Ü*. <äs¡U≤düTÔ #˚düT≈£îqï $uÛ≤>∑+ Á|üø±s¡+
m\ÁøϺø£˝Ÿ / yÓTø±ìø£˝Ÿ/ H˚e˝Ÿ Ä]ÿf…ø£ÃsY / ø±s√ºÁ>∑|ò”
M{Ï˝À m+<äT˝ÀHÓ’Hê eT÷&˚fi¯ófl Á&ÜsTT+>¥ / &çC…’Hé
nqTuÛÑe+ ‘·|üŒìdü]>± ñ+&Ü*.
Á>∑÷|t d”˝À
Á&Ü|òtº‡yÓTHé y˚T{Ÿ U≤∞\T: 610. ádüºsYï H˚e˝Ÿ ø£e÷+&é 9,
yÓÅdüºHé H˚e˝Ÿ ø£e÷+&é 565, dü<äs¡Hé H˚e˝Ÿ ø£e÷+&é 36.
ns¡Ω‘· : |ü<√ ‘·s¡>∑‹ ñrÔs¡í‘·‘√ bÕ≥T ìπs›•‘· ÁfÒ&ÉT˝À¢
#˚düTø√e#·TÃ.
|üØø£å $<Ûëq+
Á>∑÷|t _, Á>∑÷|t dæ ¬s+&ÉT b˛düTº\≈£î $&ç>± |üØø£å
ìs¡«Væ≤kÕÔs¡T. |üØø£å $<Ûëq+, dæ\ãdt ˇø£fÒ. nsTT‘˚
Á|üX¯ï\kÕúsTT˝À ‘˚&Ü ñ+≥T+~. Á>∑÷|t d” Á|üXÊï |üÁ‘·+
|ü<√‘·s¡>∑‹ kÕúsTT˝À, Á>∑÷|t; &çÁ^kÕúsTT˝À ñ+≥T+~.
|üØø£åqT e+<ä e÷s¡Tÿ\≈£î Äu…®øϺyé|ü<䛋˝À ìs¡«Væ≤
kÕÔs¡T. Á|ü‹ Á|üX¯ï≈£î ˇø£ e÷s¡Tÿ. yÓTT‘·Ô+ e+<ä Á|üX¯ï
\T+{≤sTT. Ç+<äT˝À »qs¡˝Ÿ Ç+f…*C…Hé‡ 25, »qs¡˝Ÿ
ny˚sYHÓdt25, ø±«+{ÏfÒ{Ïyé Ä|æº≥÷´&é 25, Ç+^¢wt
˝≤+π>«CŸ 25, Á|üX¯ï\T ñ+{≤sTT. Á|üXÊï|üÁ‘·+ Ç+^¢wt,
Væ≤+B e÷<ä´e÷˝À¢ ñ+≥T+~. e´e~Û 90 ì$TcÕ\T.
eTTK´ düe÷#ês¡+
ej·TdüT‡`#ÛêsY®yÓTHé, ÁfÒ&é‡yÓTHé y˚T{Ÿ b˛düTº\≈£î
&çôd+ãsY31, 2023 Hê{ÏøÏ 18`25 @fi¯¢˝À|ü⁄
ñ+&Ü*. d”ìj·TsY Á&Ü|òtº‡yÓTHé U≤∞\≈£î 27 @fi¯ófl.
md”‡, md”º\≈£î ◊<˚fi¯ófl, z;d”\≈£î eT÷&˚fi¯ófl,
~yê´+>∑T\≈£î |ü<˚fi¯fl >∑]wüº ej·TdüT˝À dü&É*+|ü⁄\T
ñ+{≤sTT. ÄHé˝…’Hé <äs¡U≤düTÔ\qT &çôd+ãs¡T 31 es¡≈£î
d”«ø£]kÕÔs¡T. |ò”E`md”‡, md”º, ~yê´+>∑T\T, eTVæ≤fi¯\T,
#Ó*¢+#·qedüs¡+ ˝Ò<äT. $T–*qyê]øÏ s¡÷. 295.
|üØø£å ‘˚~ ` ‘·sê«‘· Á|üø£{ÏkÕÔs¡T. á düe÷#ês¡+ á
yÓTsTT˝Ÿ, yÓTTu…’˝Ÿ≈£î |ü+|ü⁄‘ês¡T.
yÓuŸôd’{Ÿ : https://joinindiannavy.gov.in/
Ç+&çj·THé ÇHédæº≥÷´{Ÿ Ä|òt y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ, \ø√ï
pHé 2024 ôdwüHé≈£î dü+ã+~Û+∫ &Üø√ºs¡˝Ÿ Áb˛Á>±yéT
ÇHé y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ (|”ôV≤#Y&û)˝À Á|üy˚XÊ\≈£î <äs¡U≤düTÔ\T
ø√s¡T‘√+~.
ôdŒwü˝…’CÒwüHé: nÁ–`_õHÓdt y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ, ø£eT÷´ì
πøwüHé, &ÓdæwüHé ôd’Hé‡, mø£Hê$Tø˘‡, ô|ò’HêHé‡ nøö+
{Ï+>¥, VüA´eTHé ]k˛sY‡ y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ, ÇqŒ¤πsàwüHé f…ø±ï
\J dædüºyéT‡ e÷¬sÿ{Ï+>¥ y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ, Ä|üπswüHé‡
y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ, (kÕº≥õø˘ y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ.
ns¡Ω‘·: &çÁ^, |”J ñrÔs¡Tí\yê«*. π>{Ÿ/JÄsYá/
Je÷´{Ÿ/ø±´{Ÿ ˝Ò<ë CÒÄsYm|òt/mdtÄsYm|òt(j·T÷Jd”/
d”mdt◊ÄsY/ ◊ø±sY)˝À k˛ÿsY kÕ~Û+∫ ñ+&Ü*.
ej·TdüT : 55 @fi¯ó¢ $T+#·≈£L&É<äT.
<äs¡U≤düTÔ\≈£î ∫e]‘˚~ : 31.01.2024
yÓuŸôd’{Ÿ : www. iiml.ac.in
‘Ó\+>±D >∑Ts¡T≈£î˝≤˝À¢ ◊<√ ‘·s¡>∑‹˝À Á|üy˚XÊ\î
‘Ó\+>±D >∑Ts¡T≈£î˝≤˝À¢ 2024 $<ë´dü+e‘·‡s¡+ ˝À
◊<√ ‘·s¡>∑‹˝À Á|üy˚XÊ\≈£î dü+ã+~Û+∫ <äs¡U≤düTÔ\
d”«ø£s¡D Á|üÁøÏj·T yÓTT<ä˝…’+~. 2023-24 $<ë´
dü+e‘·‡s¡+˝À Hê˝ÀZ ‘·s¡>∑‹ #·<äTe⁄‘·Tqï $<ë´s¡Tú\T
e÷Á‘·y˚T ns¡TΩ\T. $<ë´s¡Tú\T »qe] 6˝À>± <äs¡
U≤düTÔ\qT ÄHé˝…’Hé˝À düeT]Œ+#ê*. |òæÁãe]11q
sê‘·|üØø£å ìs¡«Væ≤+∫, yÓT]{Ÿ, ]»πs«wüq¢ Ä<Ûës¡+>±
$<ë´s¡Tú\qT m+|æø£ #˚kÕÔs¡T. Ç‘·s¡ $esê\≈£î 1800
425 45678 {À˝ŸÁ|ò” q+ãsY˝À dü+Á|ü~+#ê*.
 8 Á|üC„ nqTã+<Ûä+ ãT<Ûäyês¡+ 20 &çôd+ãsY 2023

1. C≤rj·T H˚s¡ >∑D≤+ø±\ Á|üø±s¡+ 2021‘√ b˛*ùdÔ ø±s¡´Áø£e÷ìï #˚|ü≥º&É+ »]–+~. eT] á Ä]úø£ e´edüú>± uÛ≤s¡‘Y ì\TdüTÔ+<äì ‘Ó*|æ+~ 1. »bÕHé 2. Ç≥©
2022˝À kÕ<Ûës¡D H˚sê\ dü+K´ m+‘· XÊ‘·+ ø±s¡´Áø£eT+˝À uÛ≤>∑+>± Á|üjÓ÷>±‘·àø£+>± á ÁøÏ+~ 4. e#˚à @&Ü~ e~∆πs≥T 6.9 XÊ‘êìøÏ ô|s¡>∑#·Ãì 3. <äTu≤jYT 4. áJ|tº
‘·–Z+~ nì C≤rj·T H˚s¡ >∑D≤+ø±\T 2022 ìy˚~ø£ @ q>∑sê\qT m+|æø£ #˚j·T&É+ »]–+~? Á|ükÕÔ$+∫+~. 24. ÁbÕ<∏ä$Tø£ |üX¯ób˛wüD >∑D≤+ø±\ yê]¸ø£ ìy˚~ø£
˝À ù|s=ÿq&É+ »]–+~? 1. eTT+u…’, $XÊK|ü≥ï+ , yês¡D≤dæ 1. 1&2 e÷Á‘·y˚T 2. 2&3 e÷Á‘·y˚T 2023 Á|üø±s¡+ bÕ\ ñ‘·Œ‹Ô˝À ‘Ó\+>±D sêÁwüº+
1. 4.5% 2. 5.4% 2. yês¡D≤dæ, eTT+u…’, ‹s¡T|ü‹ 3. 3&4 e÷Á‘·y˚T 4. 1&4 e÷Á‘·y˚T mH√ï kÕúq+˝À ñ+~?
3. 2.6% 4. 5.8% 3. ôV’≤<äsêu≤<é, u…+>∑fi¯Ss¡T, eTT+u…’ 16. Á|ü|ü+#· pìj·TsY u≤øχ+>¥˝À yÓTT<ä{Ï kÕúq+˝À 1. 4 e kÕúq+ 2. 8 e kÕúq+
2. á ÁøÏ+~ yê{Ï˝À dü¬s’q≥Te+{Ï n+XÊìï 4. eTT+u…’, #ÓHÓ’ï, yês¡D≤dæ ì*∫q≥Te+{Ï <˚X¯+ @~? 3. 13 e kÕúq+ 4. 17 e kÕúq+
>∑T]Ô+#·+&ç? 11. πø+Á<ä |ü≥ºD≤_Ûe~∆ XÊK Ä<Ûä«s¡´+˝À ø=‘·Ô q>∑sê\ 1. »bÕHé 2. #Ó’Hê 25. á ÁøÏ+~ yê{Ï˝À dü]ø±ì n+XÊìï >∑T]Ô+#·+&ç?
1. Ç+&√H˚wæj·÷˝À eTÚ+{Ÿ y˚Ts¡|æ n–ï|üs¡«‘·+ n_Ûe~∆øÏ 15e Ä]úø£ dü+|òüT+ mìï y˚\ ø√≥T¢ 3. uÛ≤s¡‘Y 4. s¡cÕ´ 1. yêj·TT ø±\Twü´+ e\¢ uÛ≤s¡‘Y ˝À @{≤ 21.85
$k˛Œ≥q+ #Ó+~+~ πø{≤sTT+#·&É+ »]–+~? 17.2022˝À Á|ü‹ \ø£å eT+~ »HêuÛ≤≈£î ø£ìwüº dü+K´˝À \ø£å\T eT+~ eTs¡DÏdüTÔHêïs¡ì »s¡à˙˝ÀH˚ e÷sYÿ‡
2. ñ‘·Ôs¡ düeTÁ‘êB$˝À á n–ï|üs¡«‘·+ ø£\<äT. 1. 8 y˚\ ø√≥T¢ 2. 12 y˚\ ø√≥T¢ >∑T]Ô+#·<ä–q H˚sê\T qyÓ÷<Ó’q q>∑sê\ jÓTTø£ÿ bÕ¢+ø˘ Ç쇺≥÷´{Ÿ |òüsY ¬ø$TÁd”º XÊÁdüÔy˚‘·Ô\
3. |ü&Ü+>¥ ôdsYà n+&é ¬sdü÷ÿ´ @C…˙‡ n~Û|ü‹ >± 3. 17 y˚\ ø√≥T¢ 4. 5 y˚\ ø√≥T¢ C≤_‘ê˝À @ q>∑s¡+ Á|ü<∏äeT kÕúq+˝À ì\e&É+ |ü]XÀ<Ûäq˝À ù|s=ÿq&É+ »]–+~
nãT›˝Ÿ U≤<äsY u≤<Ûä´‘·\T ìs¡«Væ≤düTÔHêïs¡T 12. ◊ø£´sê»´dü$T‹ n+‘·sê®rj·T n$˙‹ ìs√<Ûäø£ »]–+~? 2. á $esê\qT Á|üeTTK yÓ’<ä´ |üÁ‹ø£ <ä ˝≤HÓ‡{Ÿ
1. 1 e÷Á‘·y˚T 2. 2 e÷Á‘·y˚T ˇ|üŒ+<ä+˝À >∑\ \øå±´\≈£î dü+ã+~Û+∫ á ÁøÏ+~ 1. eTT+u…’ 2. ø√\ÿ‘êÔ ôV≤˝ŸÔ »qs¡˝Ÿ Á|ü#·T]+∫+~
3. 3 e÷Á‘·y˚T 4. ô|’e˙ï dü¬s’q$ 3. |ü]ÁX¯eT\T $<äT´‘Y ñ‘·Œ‹Ô s¡yêD≤ e+{Ï
3. s√&ÉT¶ Á|üe÷<ä u≤~Û‘·T\≈£î q>∑<äT s¡Væ≤‘· ñ∫‘· s¡+>±\˝À •˝≤» Ç+<ÛäHê\ e\¢ »s¡T>∑T‘·Tqï
yÓ’<ä´+ n+~+#ê\ì dü÷∫+#˚ yÓ÷{≤sY yÓVæ≤ø£˝Ÿ yêj·TT ø±\Twü´+ ø±s¡D+>± Á|ü|ü+#·yê´|üÔ+>± 51
#·≥º+? \ø£å\ eT+~ eTs¡DÏdüTÔHêïs¡T.
1. 2019 yÓ÷{≤sY yÓVæ≤ø£˝Ÿ #·≥º+ 4. yêj·TT ø±\Twü´+˝À <äøÏåD ‘·÷s¡TŒ Ädæj·÷ ˝À
2. 2022 yÓ÷{≤sY yÓVæ≤ø£˝Ÿ #·≥º+ m≈£îÿe>± eTs¡D≤\T #√≥T#˚düT≈£î+≥THêïsTT
3. 1932 yÓ÷{≤sY yÓVæ≤ø£˝Ÿ #·≥º+ 1. 1,3 e÷Á‘·y˚T 2. 2,4 e÷Á‘·y˚T
4. 2007 yÓ÷{≤sY yÓVæ≤ø£˝Ÿ #·≥º+ 3. 1,4 e÷Á‘·y˚T 4. 1,2 e÷Á‘·y˚T
4. INS dü+<Ûäj·Tø˘ HÍø£≈£î dü+ã+~Û+∫ á ÁøÏ+~ 26.˝Àø˘düuÛÑ ôdÁø£≥Ø »qs¡˝Ÿ jÓTTø£ÿ |ü<äMø±\+
yê{Ï˝À dü]ø±ì n+X¯+? Ç{°e\ bı&ç–+#·&É+ »]–+~. eT] nsTT‘˚
1. ø√\ÿ‘ê˝Àì >±¬s¶Hé ]#Y wæ|t _\¶sY‡ n+&é Á|üdüTÔ‘·+ ˝Àø˘düuÛÑ ôdÁø£≥Ø »qs¡˝Ÿ>±á ÁøÏ+~
Ç+»˙sY‡ dü+düú Bìì ì]à+∫+~ yê]˝À mes¡T u≤<Ûä´‘·\T ìs¡«Væ≤düTÔHêïs¡T?
2. á ÁX‚DÏ˝Àì Hê\T>∑T düπs« HÍø£˝À¢ Ç~ 1. ñ‘·«˝Ÿ ≈£îe÷sY dæ+>¥
eT÷&Ée~ 2. Á|üMDY ≈£îe÷sY dæ+>¥ 3. n˙wt <äj·÷˝Ÿ dæ+>¥
3. 2022 &çôd+ãsY 5q Bìì »\ Á|üy˚X¯+ 4. Vü≤]#·s¡DY dæ+>¥
#˚sTT+#ês¡T 27. 2023 dü+e‘·‡s¡+˝À uÛÑ÷‘ê|ü+ jÓTTø£ÿ ô|s¡T>∑T<ä\
4. INS dü+<Ûäj·Tø˘ bı&Ée⁄ 115 MT≥s¡T¢ mìï &çÁ^\≈£î #˚]+<äì WMO ‘Ó*Œ+~?
1. 1,2,3 dü¬s’q$ 2. 2, 3,4 dü¬s’q$ 1. 1.2° &çÁ^\T 2. 2.4° &çÁ^\T
3. 1,2,3 dü]ø±ì$ 4.2,3,4 dü]ø±ì$ 3. 1.4° &çÁ^\T 4. 2.5° &çÁ^\T
5. Ç{°e\ @ <˚XÊìøÏ #Ó+~q XÊÁdüÔy˚‘·Ô\T 28. ø°fi¯¢yê‘êìøÏ yê&˚ u≤Ø dæ{°ìuŸ eT+<äT ÇqT‡*Hé
ø£Á‹eT >∑sꓤX¯j·÷\qT s¡÷bı+~+#·&Üìï
ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T?
1.nyÓT]ø±, ÄÁùdº*j·÷, »bÕHé
$Tdt Ç+&çj·÷ j·T÷mdt@-2023>± Ä<Ûë]‘· f…Æ|t -1 eT<ÛäTy˚TVü‰ìï ìj·T+Á‹+#·>∑\<äì
Ç{°e\ @ <˚X¯ XÊÁdüÔy˚‘·Ô\T ù|s=ÿHêïs¡T?
2. nyÓT]ø±, »bÕHé, #Ó’Hê
3. »bÕHé, »s¡à˙, nyÓT]ø±
4. Á_≥Hé, nyÓT]ø±, #Ó’Hê
6. Jmd”º $<Ûëq+ neT˝À¢øÏ e∫Ãq ‘·s¡Tyê‘· Á|üdüTÔ‘·
Ä]úø£ dü+e‘·‡s¡+˝À Ç|üŒ{Ïes¡≈£î HÓ\yê] düsêdü]
mes¡T ¬>\Tbı+<ës¡T?
yê{Ï˝À dü]ø±ì~ >∑T]Ô+#·+&ç? 3. ôV’≤<äsêu≤<é 4. u…+>∑Tfi¯Ss¡T
1. »s¡à˙
3. nyÓT]ø±
2. ÄÁùdº*j·÷
4. HÓ<äsê¢+&é
29. ©&É]¸|t |òüsY Ç+&ÉÁd”ºdt Á{≤ì‡wüHé 2.0 ÁbÕC…≈£îº qT
Ç{°e\ @ <˚XÊ\T ÁbÕs¡+_Û+#êsTT?
1. uÛ≤s¡‘Y -kÂB nπs_j·÷
edü÷fi¯ófl mìï \ø£å\ ø√≥T¢>± qyÓ÷<äj·÷´j·Tì 1. n$˙‹ô|’ b˛sê≥+ #˚j·T&É+ 18. dü]Vü≤<äT› uÛÑÁ<ä‘ê<äfi¯+ jÓTTø£ÿ 59e e´ekÕú|üø£ 2. uÛ≤s¡‘Y - d”«&ÉHé
πø+Á<ä Ä]úø£ eT+Á‹ ìs¡à\ d”‘êsêeTHé ù|s=ÿHêïs¡T? 2. n$˙‹ ìs√<Ûäø£ e´edüú\qT ã\|üs¡#·&É+ ~H√‘·‡yêìï Ç{°e\ @ sêÁwüº+˝À ìs¡«Væ≤+#·&É+ 3. uÛ≤s¡‘Y - nyÓT]ø± 4. uÛ≤s¡‘Y - Á_≥Hé
1. 1.78 \ø£å\T ø√≥T¢ 2. 1.66 \ø£å\T ø√≥T¢ 3. n$˙‹ô|’ b˛s¡T˝À n+‘·sê®rj·T düVü≤ø±s¡+ »]–+~? 30. Á|ü|ü+#· eT‹ø± ~H√‘·‡e+ @ ‘˚Bq ìs¡«Væ≤
3. 1. 56 \ø£å\T ø√≥T¢ 4. 1. 37 \ø£å\ ø√≥T¢ ô|+bı+~+#·&É+ 1. ñ‘·Ôs¡U≤+&é 2. nkÕ‡+ kÕÔs¡T?
7. 2022-23 dü+e‘·‡s¡+ ˝À düsêdü] HÓ\yê] õmdæº 4. nÁø£e÷s¡®qT qT kÕ«BÛq+ #˚düTø√e&É+ 3. sê»kÕúHé 4. s¡a≤s¡?+&é 1. &çôd+ãsY 3 2. &çôd+ãsY 4
edü÷fi¯¢ $\Te es¡Tdü>± m+‘· XÊ‘·+ ô|]–+~ nì 13. 2023 n+‘·sê®rj·T e÷qe Vü≤≈£îÿ\ ~H√‘·‡e+ 19. 91e Ç+≥sY b˛˝Ÿ »qs¡˝Ÿ nôd+;¢ düe÷y˚XÊ\qT 3. &ç ôd+ãsY 5 4. &çôd+ãsY 6
Ä]úø£ XÊK düVü‰j·T eT+Á‹ |ü+ø£CŸ #Í<ä] jÓTTø£ÿ ~∏yéT @$T{Ï? Ç{°e\ mø£ÿ&É ìs¡«Væ≤+#ês¡T? 31.ø±|t-28 düe÷y˚XÊ\qT Ç{°e\ mø£ÿ&É ìs¡«Væ≤+
ù|s=ÿHêïs¡T? 1. Á|ò”&ÉyéT áø£«*{° n+&é &ç–ï{° Á|ò”&ÉyéT 1. Mj·THêï 2. \+&ÉHé #ês¡T
1. 30%, 22% 2. 22%,30% 2. Á|ò”&ÉyéT &ç–ï{° n+&é »dæºdt |òüsY n˝Ÿ 3. q÷´j·TsYÿ 4. {Àø√´ 1. <äTu≤jYT 2. \+&ÉHé
3. 32%,27% 4. 27%,34% 3. Á|ò”&ÉyéT áø£«*{° n+&é »dæºdt |òüsY n˝Ÿ 20. Á|ü|ü+#· <˚XÊ\‘√ b˛*ùdÔ ø±s¡“Hé ñ<ëZsê˝À¢ eTq 3. q÷´j· TsYÿ 4. {Àø√´
8. Á|ü<ÛëqeT+Á‹ s√CŸ >±sY Áb˛‘ê‡Vü≤Hé jÓ÷»q 4. Á|ò”&ÉyéT n+&é áø£«*{° »dæºdt |òüsY n˝Ÿ <˚X¯+ jÓTTø£ÿ yê{≤ m+‘· XÊ‘·+ ø£\<äT? 32.$Tdt Ç+&ç j · ÷ j· T ÷mdt @ -2023>± mes¡T
(PMRPY)øÏ+<ä Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ≈£î 2016-17 qT+∫ 14. ‘Ó\+>±D sêÁcÕºìøÏ #Ó+~q eT+Á‘·T\T jÓTTø£ÿ 1. 4% 2. 8% ì*#ês¡ T.
2021-22 es¡≈£î mìï ø√≥¢qT dü_‡&û øÏ+<ä |ü+|æD° C≤_‘ê≈£î dü+ã+~Û+∫ dü]ø±ì~ >∑T]Ô+#·+&ç? 3. 12% 4. 3% 1. πø<ÛäØHé 2. ]E˝Ÿ yÓTÆ˙
#˚dæq≥T¢ πø+Á<äø±]àø£XÊK düVü‰j·T eT+Á‹ sêy˚TX¯«sY 1. >∑Vü≤ ìsêàD XÊK eT+Á‹ - bı+>∑T˝Ò{Ï 21. Ç{°e\ πø+Á<ä Ä]úø£ XÊK $&ÉT<ä\ #˚dæq≥Te+{Ï 3. ìøÏ ÿ ôV≤© 4. *+&Ü yÓ’{Ÿ
ù|s=ÿHêïs¡T? Áoìyêdt ¬s&ç¶ Jmd”º >∑D≤+ø±\≈£î dü+ã+~Û+∫ Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ »yêãT\T :
1. 238.10 ø√≥T¢ 2. 228.10 ø√≥T¢ 2. |üs¡´≥ø£ XÊK eT+Á‹ - p|ü*¢ Á|üuÛ≤ø£sY ¬s&ç¶ qe+ãsY e÷kÕìøÏ >±qT Jmd”º ˝À m+‘· XÊ‘·+ 1)1, 2)1, 3)1, 4)4, 5)1, 6)2, 7)1,
3. 218.28 ø√≥T¢ 4. 248.28 ø√≥T¢ 3. Ä]úø£, Ç+<äq XÊK eT+Á‹ - uÛÑ{Ϻ $Áø£e÷s¡ÿ e~∆ì kÕ~Û+∫+~? 8)2, 9)2, 10)2, 11)1, 12)2, 13)3, 14)2,
9. Á|ü<ÛëqeT+Á‹ ñ»«\ jÓ÷»q øÏ+<ä @|”˝À nø√ºãsY 4. |ü+#êj·Tr sêCŸ XÊK eT+Á‹ - d”‘·ø£ÿ 1. 18% 2. 31% 15)1, 16)4, 17)2, 18)4, 19)1, 20)1, 21)2,
31 Hê{ÏøÏ mìï \ø£å\ >±´dt ø£HÓø£åqT¢ ñqï≥T¢ πø+Á<ä 15. mdt n+&é |æ >√¢ã˝Ÿ πs{Ï+>¥‡ jÓTTø£ÿ ìy˚~ø£≈£î 3. 12% 4. 37% 22)3, 23)2, 24)3, 25)4,
ô|Á{À*j·T+ XÊK düVü‰j·T eT+Á‹ Ç{°e\ dü+ã+~Û+∫ áÁøÏ+~ yê{Ï˝À dü]ø±ì~ 22.<√eT\ <ë«sê yê´|æ+#˚ õø± yÓ’s¡dt qT+∫ Á|ü»\qT 26)1, 27)3, 28)2, 29)2,
sê»´düuÛÑ˝À Á|üø£{Ï+#·&É+ »]–+~? >∑T]Ô+#·+&ç? s¡øÏå+#˚+<äT≈£î Á|ü‘˚´ø£ {°ø±qT Ç{°e\ @ <˚XÊìøÏ 30)3 31)1, 32)2
1. 4.57 \ø£å\T 2. 5.57 \ø£å\T 1. 2023-24 dü+e‘·‡s¡+˝À <˚X¯ õ&ç|æ e~∆ #Ó+~q XÊÁdüÔy˚‘·Ô\T n_Ûe~∆ #˚XÊs¡T?
3. 6.57 \ø£å\T 4. 7.57 \ø£å\T 6.7% >± qyÓ÷<äj˚T´ neø±X¯+ ñ+<äì ‘Ó*|æ+~ 1. nyÓT]ø± 2. Á_≥Hé
10. 2047 ø£˝≤¢ 30 Á{Ï*j·THé &Ü\s¡¢ Ä]úø£ e´edüúqT 2. 2026-27 Hê{Ïø° 7.6% øÏ #˚s¡T‘·T+~ nì 3. ÄÁùdº*j·÷ 4. »s¡à˙ j·THé.»>∑Bwt,
kÕ~Û+#ê\qï \ø£å´+ y˚Ts¡≈£î q>∑s¡ ÁbÕ+‘ê\qT ù|s=ÿq&É+ »]–+~ 23.ø√&Óø˘‡ m*yÓT+≥]j·Tdt ø£$TwüHé (CAC) bòÕ´ø£©º, S. V nø±&ÉMT,
n_Ûe~∆ #˚j·T&ÜìøÏ πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ Á>√‘Y Vü‰uŸ‡ 3. 2030 Hê{ÏøÏ Á|ü|ü+#·+˝À eT÷&√ n‹ô|<ä› 46e düe÷y˚X¯+ Ç{°e\ mø£ÿ&É ìs¡«Væ≤+#ês¡T? ‹s¡T|ü‹.
 ãT<Ûäyês¡+ 20 &çôd+ãsY 2023
Ç+&çj·THé mø±qMT˝À |üPs¡«ø±\eTT qT+&ç |ü_¢ø˘
&çÅdæºã÷´wüHé dædüºyéT≈£î ˇø£ Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq kÕúq+ ø£\<äT.
2e Á|ü|ü+#·j·TT<ä∆ ø±\eTT˝À (1944) <˚X¯+˝À ø£s¡Te⁄
m≈£îÿe>± ñ+&É≥+ e\¢ Á_{°wt Á|üuÛÑT‘·«+ πswüHé
cÕ|ü⁄\qT @sêŒ≥T #˚dæ ì‘ê´edüs¡ edüTÔe⁄\qT |ü+|æD°
#˚dæ+~.
³ C≤rj·T ñ‘·Œ‹Ô eT]j·TT |ü+|æD° |ü<∏äø£+ <ë«sê
1957 XÊX¯«‘· ÁbÕ‹|ü~ø£q Á|üC≤ |ü+|æD° e´edüúqT
ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T.
³1960˝À Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝À ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T.
³ á |ü<∏äø£+ <ë«sê ù|<ä\≈£î ÄVü‰s¡ uÛÑÁ<ä‘·
ø£*Œ+#ês¡T.
³ Á|üdüTÔ‘·+ πø+Á<ä`sêÅwüº Á|üuÛÑT‘ê«\T ñeTà&ç>±
ìs¡«Væ≤düTÔHêïsTT.
³1965 uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+ |òü⁄&é ø±s√ŒπswüHé Ä|òt
Ç+&çj·÷qT kÕú|æ+∫ <ëq´eTT ùdø£s¡D, ì\Te
#˚j·TT≥ u≤<Ûä´‘·\qT sêÅcÕº\≈£î n|üŒ–+∫+~.
³1974˝À sêÅwüº bÂs¡ düs¡|òüsê\ ø±s√ŒπswüHéqT
@sêŒ≥T #˚kÕs¡T.
³2007 Hê{ÏøÏ Á|ü|ü+#·+˝ÀH˚ Á|ü‘˚´ø£ >∑T]Ô+|ü⁄
bı+~q~.
³πswüHé ø±s¡T¶\ C≤Ø <ë«sê \_›<ës¡T\ >∑T]Ô+|ü⁄
u≤<Ûä´‘· sêÅcÕº\øÏ n|üŒ–+#ês¡T.
bÂs¡ düs¡|òüsê\ ø±s√ŒπswüHé $<ÛäT\T
³ πswüHé cÕ|ü⁄\ @sêŒ≥T
³ m|òtdæ◊ qT+&ç <ëq´eTTqT ùdø£]+#·T≥.
³ ¬s’‘·T\ qT+&ç <ëq´eTT ùdø£]+#·T≥.
³ ˝…M $<Ûëq+˝À _j·T´+ |ü+#·<ës¡ ùdø£]+#·T≥.
³ |æ&çmdt nÁø£e÷\ ìyês¡D≈£î #·s¡´\T #˚|ü≥Tº≥.
³ ô|Á{À\T, øÏs√dæHé &û\s¡T¢, >±´dt @C…˙‡\ô|’ |üP]Ô
ìj·T+Á‘·D.
³1983 mHé{ÏÄsY Á|üuÛÑT‘·«+ 2 s¡÷. øÏ˝À_j·T´+
Á|üyÓX¯ô|{Ϻ |æ&çmdt e´edüúqT Á>±e÷\≈£î
$düÔ]+#ês¡T.
³7e |ü+#·es¡¸ Á|üD≤[ø± ø±\+˝À sêJyé>±+BÛ nìï
esêZ\ yê]ì |æ&çmdt˝À #˚sêÃ\ì ìs¡ísTT+#ês¡T.
³1992˝À πø+Á<äÁ|üuÛÑT‘·«+ |æ&çmdt nÁø£e÷\qT
ìj·T+Á‹+#·T≥≈£î ÄsY|æ&çmdt (]yêyéTŒ&é |æ&çmdt)
|ü⁄qsY ì]à‘· Á|üC≤ |ü+|æD° e´edüú nH˚ $<ÛëqeTTqT
neT\T #˚dæ+~.
³ ÄsY|æ&çmdt˝À uÛ≤>∑+>± |ü|üð<ÛëHê´\T, ∫s¡T
<ÛëHê´\T, düãT“\T, ∫+‘·|ü+&ÉTqT ≈£L&Ü Çyê«\ì
ìs¡ísTT+#ês¡T.
³ |æ&çmdt e´edüú˝À πø+Á<ä+ 4 Á|ü<Ûëq edüTÔe⁄\qT
düs¡|òüsê #˚j·TTqT.
1. _j·T´+ 2) >√<ÛäTeT 3) |ü+#·<ës¡ (4)
øÏs√dæHé. $T–*q$ sêÅwüºÁ|üuÛÑT‘·«+ düs¡|òüsê
#˚j·TTqT.
³1997 pHé 1q πø+Á<ä+ {Ï&ç|æmdt ({≤¬sZf…&é`
|æ&çmdt) \øÏå‘· Á|üC≤ |ü+|æD° e´edüúqT
Á|üy˚X¯ô|{Ϻ+~.
{Ï&ç|æmdt dü+düÿs¡D\T
³ \_∆<ës¡T\≈£î ≈£L|üHé‡ C≤Ø
³ øÏs√dæHé s¡+>∑Te÷s¡TŒ
³_|æm˝Ÿ esêZ\≈£î HÓ\≈£î 20 πøJ\ _j·T´+
³ m|æ˝Ÿ esêZ\≈£î HÓ\≈£î 10 πøJ\ _j·T´+
³ $_Ûqï esêZ\≈£î $_Ûqï ø±s¡T¶\T
³ nÁø£e÷\ô|’ ø£]ƒq#·s¡´\T rdüTø√e&É+.
³ uÀ>∑dt ø±s¡T¶\ @]y˚‘·
³ yÓTs¡T¬>’q |ü<∏äø±\qT neT\T #˚j·TT≥
³ 1998˝À m.|æ. Á|üuÛÑT‘·«+ {Ï&ç|æmdt dü+düÿs¡D\qT
Á|üy˚X¯ô|{Ϻ ù|<äyê]øÏ ‘Ó\¢s¡+>∑T ø±s¡T¶\T Ç#êÃs¡T.
³ <ë]Á<ä´πsK≈£î m>∑Te⁄q >∑\yê]øÏ |æ+ø˘ ø±s¡T¶\qT
C≤Ø#˚kÕs¡T.
³1998 qT+&ç <äX¯\ yêØ>± ≈£L|üqT¢qT C≤Ø #˚kÕs¡T.
2005 pHé 26q <˚X¯+˝À yÓTT<ä{ÏkÕ] ◊]dt
ãjÓ÷yÓTÁ{Ïø˘ $<Ûëq+˝À \_›<ës¡T\ bò˛{À\qT
Á|üC„ nqTã+<Ûä+ 9
ùdø£]+#ês¡T. ³nqï|üPs¡í,n+‘√´<äj·T nqï jÓ÷»q ø±s¡T¶\qT sê´+≈£î`1 HÓ\÷¢s¡T
³ πswüHé ø±s¡T¶\ ˝≤$TH˚wüHé myéT◊dæÄsY ø√&é πø+Á<äÁ|üuÛÑT‘·« ø±s¡T¶\T n+{≤s¡T. sê´+≈£î`2 Á|üø±X¯+
(e÷¬>ï{Ïø˘ Ç+ø˘ ø±¬sø£ºsY ]ø£–ïwüHé) eTTÁ<äD ³ õ˝≤¢˝Àì @ πswüHé cÕ|ü⁄ qT+&ç nsTTHê düs¡T≈£î\T sê´+≈£î`3 Áoø±≈£îfi¯+
Ç+>±¢+&ÉT≈£î #Ó+~q C≤Hé &Ü>¥e÷´Hé ◊]dt bı+<äT≥≈£î <˚X¯+˝À yÓTT<ä{ÏkÕ] ÁbÕ|òæ≥_*{Ï $‘Y ³ 2018`19 Hê{ÏøÏ |æ+ø˘ ø±s¡T¶\dü+K´ 14.8 \ø£å\T
f…ø±ï\Jì n_Ûeè~∆ #˚kÕs¡T. ÇHé &çÁdæºø˘º nH˚ dü<äTbÕj·T+ ø£*Œ+#ês¡T. ˇHé ³ n‘·´~Ûø£ |æ+ø˘ ø±s¡T¶\T >∑\ õ˝≤¢ ‘·÷s¡TŒ >√<ëe]
³sêÅwüº+˝À yÓTT<ä{ÏkÕ]>± s¡+>±¬s&ç¶õ˝≤¢ sêCÒ+Á<äq>∑sY H˚wüHé, ˇHé ø±sY¶ $<ÛëqeTTqT qπs+Á<äyÓ÷&û Á|üuÛÑT ³ nqï|üPs¡íø±s¡T¶\T 1999˝À πø+Á<ä+ Á|ü‹bÕ
eTTì‡bÕ*{°˝À ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. ‘·«+ <˚X¯ yê´|üÔ+>± neT\T #˚dü÷Ô πswüHé ø±s¡T¶ ø£* ~+∫+~.
³◊]dt eTTK´\ø£å´+ uÀ>∑dt ø±s¡T¶\ >∑T]Ô+|ü⁄ eT]j·TT –q \_›<ës¡T&ÉT ‘êqT ìedæ+#·T sêÅwüºeTT˝À πswüHé ³ 2000 dü+. y˚T 1q Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝À ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T.
ˇø£{ÏøÏ $T+∫ m≈£îÿe ø±s¡T¶\T >∑\yê]ì bı+<˚ dü<äTbÕj·T+ ø£*Œ+#ês¡T. ³ <ë]Á<ä´πsK≈£î ~>∑Te⁄q ñqï 59 dü+.\T ì+&ç
>∑T]Ô+#·&É+. ÁbÕ|òæ≥_*{Ï $‘Y ÇHé ùdº{Ÿ‡ eè<ë›|ü´ |òæ+#·Hé ˝Òìyê]øÏ nqï|üPs¡í ø±s¡T¶\T
³Á|ü‹ πswüHécÕ|ü⁄ |üìs√E˝À¢ $<ÛäT\T düÁø£eT+>± ³ 2019 qT+&ç Á>±eT yê\+{°s¡¢ <ë«sê ñ∫‘·+>± ÇkÕÔs¡T.
ìs¡«Væ≤+#ê*. πswüHé düs¡T≈£î\qT Ç+{Ï+{Ïø° Çyê«\ì ³ msTT&é‡ yê´~ÛÁ>∑düTÔ\≈£î ÇkÕÔs¡T.
³Á>±e÷˝À¢ πswüHé cÕ|ü⁄\T ñ<äj·T+ >∑+.7.00 \ sêÅwüºÁ|üuÛÑT‘·«+ ìs¡ísTT+∫+~. ³ 2021 qe+ãs¡T Hê{ÏøÏ ø±s¡T¶\ dü+K´ 7000
qT+&ç >∑+.11.00\ es¡≈£î, kÕj·T+Á‘·+ ³ m.|æ.˝À |æ&çmdt |ü+|æD° e´edüú˝À 4,19,05,394 sêÅwüº+˝À ñ+fÒ <˚X¯yê´|üÔ+>± yÓTT‘·Ô+ ø±s¡T¶\T 10
>∑+.4.00\ qT+&ç >∑+.8.00\ es¡≈£î |üì#˚j·÷*. eT+~ πswüHé \_›<ës¡T\T ñHêïs¡T. \ø£å\T.
n+‘√´<äj·T nqïjÓ÷»q (@@yÓ’)
³ 2000 &çôd+ãs¡T 25 πø+Á<äÁ|üuÛÑT‘·«+
ÁbÕs¡+_Û+∫q~.
³ <ë]Á<ä´ πsK≈£î eT]+‘· ~>∑Te⁄q ñqïyê]øÏ
ÇkÕÔs¡T.
n+‘√´<äj·T nqïjÓ÷»q \_∆<ës¡T\T
³ Á|ü‘˚´ø£ –]»q, dü+#ês¡ ‘Ó>∑\ ≈£î≥T+u≤\T
³ düe÷» eT<䛑·T >±ì, ≈£î≥T+ã düVü‰j·T+
˝Òìyê]øÏ, $‘·+‘·Te⁄\≈£î, ˇ+≥] eTVæ≤fi¯\T
³ ˝…’+–ø£ <ë&ç ˝Ò<ë Væ≤+dü≈£î >∑T¬s’q eTVæ≤fi≤
u≤~Û‘·T\T
³ j·Tdtdæ., j·Tdt{Ï. #·≥º+ 1989 ÁøÏ+<ä Vü≤‘ê´#êsê\
u≤~Û‘· ≈£î≥T+u≤\T.
³ rÁeyÓTÆq yê´<ÛäT\T ø£*–qyês¡T
³ 60 dü+e‘·‡sê\T ej·TdüT‡ ô|’ã&çqyês¡T
³ |ü≥ºD eT]j·TT Á>±MTD Ä<äs¡D ˝Òì ˇ+≥]yêfi¯ófl
³ Äø£* #êe⁄\T dü+uÛÑ$+∫q ≈£î≥T+u≤\T
³ uÛÑ÷$T ˝Òì e´ekÕj·T ø±]à≈£î\T
sêÅcÕº\ yêØ á ø±s¡T¶\ dü+K´qT ã{Ϻ sê´+≈£î\T
Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ ` Á|üC≤ |ü+|æD° e´edüú sê´+≈£î`1 ñ‘·Ôs¡Á|ü<˚XŸ
sê´+≈£î`2 eTVü‰sêÅwüº
sê´+≈£î`3 ;Vü‰sY
³|ü≥ºD≤˝À¢ ñ<äj·T+ >∑+.8.00\ qT+&ç >∑+.12.00\ ³ 2021 |òæÁãe] qT+&ç sêÅwüº yê´|üÔ+>± Á|üC≤ sê´+≈£î`4 Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ
es¡≈£î, kÕj·T+Á‘·+ >∑+.4.00\ qT+&ç sêÁ‹ |ü+|æD° yêVü≤Hê\T düs¡T≈£î\T Ç+{Ïe<ä›πø #˚s¡ ³ Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝À n~Ûø£ ø±s¡T¶\T >∑\ õ˝≤¢ ` n\÷¢]
>∑+.8.00\ es¡≈£î |üì#˚j·÷*. y˚j·TTqT. d”‘êsêeTsêE
³uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+ Á|üø±s¡+ Á|ü‹ 2000 eT+~øÏ ˇø£ ³ á $<Ûëq+ <ë«sê \_›<ës¡T\ dü+K´ 84% qT+&ç >∑D≤+ø£ $esê\T
πswüHécÕ|ü⁄ ñ+&Ü*. 94%≈£î ô|]–+~. ø±s¡T¶\ dü+K´ 2022 qe+ãsY XÊ‘·+
³Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝À Á|ü‹ 1423 eT+~øÏ ˝Ò<ë Á|ü‹ 488 ³ πswüHé ø±s¡T¶≈£î <Ûäs¡U≤düTÔ #˚dæq 21 s√E\˝À ø=‘·Ô ‘Ó\T|ü⁄ø±s¡T¶\T 137.06 \ø£å\T 94%
ø±s¡T¶\≈£î ˇø£ πswüHé cÕ|ü⁄ ø£\<äT. ø±s¡T¶\qT Á>±eT dü∫yê\j·T+ <ë«sê C≤Ø n+‘√´<äj·T 9.08 \ø£å\T 5.9%
³Á>±e÷˝À¢ dü>∑≥Tq Á|ü‹ 400 qT+&ç 450 es¡≈£î #˚j·T&É+˝À <˚X¯+˝À @.|æ. Á|ü<∏äeT+>± ì*∫+~. nqï|üPs¡í 0.07 \ø£å\T 0.1%
‘Ó\¢ ø±s¡T¶\T, 50 |æ+ø˘ ø±s¡T¶\≈£î dü>∑≥Tq ˇø£ ³ 2023`24 dü+e‘·‡sêìøÏ ÄVü‰s¡ eT]j·TT bÂs¡ yÓTT‘·Ô+ ø±s¡T¶\T 146.14 \ø£å\T 100%
cÕ|ü⁄ ø£\<äT. düs¡|òüsê\ XÊK≈£î 3,725 ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\ πø{≤ ‘Ó\¢ø±s¡T¶\T
³ |ü≥ºD≤˝À¢ dü>∑≥Tq Á|ü‹ 500 qT+&ç 550 sTT+|ü⁄qT neT\T #˚kÕs¡T. ³ HÓ\≈£î ≈£î≥T+u+˝Àì ˇø£ e´øÏÔøÏ >∑]wüº+>± 5
‘Ó\¢ø±s¡T¶\T, 250 |æ+ø˘ ø±s¡T¶\≈£î ˇø£ cÕ|ü⁄ ø£\<äT. πswüHé ø±s¡T¶\T ` ns¡Ω‘·\T ¬øJ\T, ≈£î≥T+u≤ìøÏ >∑]wüº |ü]$T‹ HÓ\≈£î 25
³ø±s√ŒπswüHé |ü]~Û˝À 600 qT+&ç 650 ‘Ó\¢ ø±s¡T¶\T, ‘Ó\¢s¡+>∑T _j·T´+ ø±s¡T¶\T ¬ø.J\T.
250 |æ+ø˘ ø±s¡T¶\≈£î dü>∑≥Tq ˇø£ cÕ|ü⁄ ø£\<äT. ³ Á>±MTD ≈£î≥T+ã yê]¸ø£ Ä<ëj·T+ s¡÷. 1,20, @@yÓ’ ø±s¡T¶\T
³2014 &çôd+ãs¡T Hê{ÏøÏ <˚X¯+˝À πswüHé cÕ|ü⁄\T 000/`\øÏ $T+#·sê<äT. |ü≥ºD ≈£î≥T+u≤\≈£î ³ HÓ\≈£î 35 πøJ\T 1 πøJ <Ûäs¡ 1.00
4.95 \ø£å\T ø£\e⁄. s¡÷.1,44,000˝À|ü⁄ dü+e‘·‡s¡ Ä<ëj·T+ ñ+&Ü*. nqï|üPs¡í ø±s¡T¶
³uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À n‘·´~Ûø£ πswüHé cÕ|ü⁄\T >∑\ sêÅwüº+ ³ Á|üuÛÑT‘·« ñ<√´>∑+ >∑\ ≈£î≥T+u≤\T ]f…ÆsYyÓT+{Ÿ ³ HÓ\≈£î 10 πøJ\T ñ∫‘·+
ñ‘·Ôs¡Á|ü<˚XŸ ‘·s¡Tyê‘· ô|q¸Hé bı+<äTyês¡T nqs¡TΩ\T. ³ nìïø±s¡T¶\T ø£\yê]øÏ >√<ÛäTeT|æ+&ç 1 πøJ
³2022 Hê{ÏøÏ m.|æ.˝À πswüHé cÕ|ü⁄\T dü+K´ ³ ø£¬s+≥T _\T¢ dü>∑≥T $ìjÓ÷>∑+ 300 j·T÷ì≥T¢ 16.50s¡÷.
29794 $T+#·sê<äT. ³ 1 πøJ |ü+#·<ës¡ πøJ s¡÷.13.50 ô|’dü\T
³2022 Ä]∆ø£ düπs« Á|üø±s¡+ πswüHé cÕ|ü⁄\ dü+K´ ³ yÓT≥º 10 mø£sê\T, e÷>±DÏ 3 mø£sê\T, ¬s+&É÷ ³ ‘Ó\¢ø±s¡T¶\T eT]j·TT @@yÓ’ ø±s¡T¶\≈£î HÓ\≈£î 1 ©
Á|üø±s¡+ sê´+≈£î\T Ç˝≤ ñHêïsTT. ø£*|æ 10 mø£sê\≈£î $T+#·sê<äT. ³ bÕe÷sTT˝Ÿ 1 ©. s¡÷.50. (~>∑TeT‹ô|’ Ä<Ûës¡|ü&ç
sê´+≈£î`1 nq+‘·|ü⁄s¡+ 1645 ³ |ü≥ºD ÁbÕ+‘ê˝À¢ 1000 #·<äs¡|ü⁄ n&ÉT>∑T\ ø£+fÒ ñ+≥T+~)
sê´+≈£î`2 Áoø±≈£îfi¯+ 1603 ‘·≈£îÿe ø£*– ñ+&Ü*. ³ |ü≥ºD ÁbÕ+‘ê\˝À HÓ\≈£î 4 ©. Çe«ã&ÉTqT.
sê´+≈£î`3 ‹s¡T|ü‹ 1457 ³ Ä{À, {≤ø°‡, Á{≤ø£ºsY $TqVü‰sTT+∫ ≈£î≥T+u≤\˝À ³ ø£+~|ü|üð 1 πøJ s¡÷.67,
∫e]kÕúq+ ` eTq´+ 578 me]ø° 4 #·Áø±\ yêVü≤q+ ñ+&Ésê<äT. sê>∑T\T HÓ\≈£î 3 πøJ\T
³sêÅwüº »HêuÛ≤˝À 94% Á|ü»\T πswüHé cÕ|ü⁄\ <ë«sê ³ $$<Ûä Á|üuÛÑT‘·« XÊK\˝Àì bÕ]X¯ó<ä∆´ ø±]à≈£î\≈£î s¡÷.1, C§qï\T ø±s¡T¶≈£î 2
\_Û› bı+<äT‘·THêïs¡T. ns¡Ω‘· ñ+≥T+~. πøJ\T s¡÷.1‘√ Çe«ã&ÉTqT.
³sêÅwüº+˝À 4 s¡ø±\ πswüHé cÕ|ü⁄\T ø£\e⁄. ³ Ä<ëj·T |üqTï #Ó*¢+|ü⁄ ≈£î≥T+u≤\≈£î e]Ô+#·<äT. Dr.M.Reddi Ramu,
³‘Ó\¢ø±s¡T¶\T, |æ+ø˘ ø±s¡T¶\qT sêÅwüº Á|üuÛÑT‘·« ø±s¡T¶\T ³ 2022 qe+ãsY Hê{ÏøÏ ø±s¡T¶\ dü+K´ n~Ûø£+>± Proffessor
n+{≤s¡T. >∑\ õ˝≤¢\ sê´+≈£î\T Ç˝≤ ñHêïsTT. Viswam Eng ineering
College, Angallu
10 Á|üC„ nqTã+<Ûä+ ãT<Ûäyês¡+ 20 &çôd+ãsY 2023

APPSC,TSPSC
Á>∑÷|t`1, 2 »qs¡˝Ÿ ôd’Hé‡ PREVIOUS
PAPERS
1. Á|òæCŸ qT+&ç rdæq Ä|æ˝Ÿ ø£+fÒ |ü⁄#·Ãø±j·T m≈£îÿe 13. eTTøÏÿb˛e≥+ ˇø£ 24. øÏ+~ yêì˝À @~ Á^Hé Vü≤Ödt Á|üuÛ≤yêìøÏ 1. bı{Ϻ>± eT]j·TT ã\V”≤q+>±
ùd|ü⁄ #·\¢>± ñ+&É{≤ìøÏ ø±s¡D+? 1. ø£åj·Tø£s¡D #·s¡´ 2. Äø°‡s¡D #·s¡´ (Vü≤]‘·>∑èVü≤ >∑TD≤ìøÏ) Á|ü<Ûëq ø±s¡DeTT 2. bı{Ϻ>± eT]j·TT ã\+>±
1. n~ |ü]e÷D+˝À ô|<ä›>± ñ+≥T+~ ø±ã{Ϻ 3. ‘·≥d”úø£s¡D #·s¡´ 1. MT<∏˚Hé 2. ø±s¡“Hé &Ó’ Ĭø’‡&é 3. bı&Ée⁄>± eT]j·TT |ü<äTqT>±
m≈£îÿe |ü<ës¡∆+ ø£*– ñ+≥T+~. 4. Ç∫Ãq düe÷<ÛëHê\T @M ø±e⁄ 3. ø√¢s√ bò˛¢s√ ø±s¡“Hé\T 4. ˙{Ï Ä$] 4. yÓ&É\TŒ>± eT]j·TT ã\+>±
2. n~ m≈£îÿe $•wüº ñwüí+ m≈£îÿe>± ñ+&˚ ˙{Ïì 14. yêVü≤Hê\≈£î ñ+&˚ ]j·TsY eP´ $TÁs¡sY 25. dæ+UÀHê yÓTTø£ÿ˝À @ uÛ≤>±ìï eT˝Ò]j·÷ ∫øÏ‘·‡≈£î 34. eT+#·T ø£s¡T>∑T‘·Tqï|ü⁄&ÉT <ëì ñc˛íÁ>∑‘·
ø£*– ñ+≥T+~. 1. düeT‘·\ n<ä›+ ñ|üjÓ÷–kÕÔs¡T? @eTe⁄‘·T+~?
3. yê‘êes¡D+˝À ñ+&˚ y˚&çì |üsêes¡Ôq+ #˚ùd 2. |ü⁄{≤ø±s¡ n<ä›+ 3. ≈£î+uÛ≤ø±s¡ n<ä›+ 1. Ä≈£î\T 2. y˚fi¯ófl 1. ì\ø£&É>± ñ+&É<äT 2. ô|s¡T>∑T‘·T+~
Ä≈£î|ü#·Ã s¡+>∑TqT m≈£îÿe>± ø£*– ñ+≥T+~. 4. dü>∑+ |ü⁄{≤ø±s¡, dü>∑+ ≈£î+uÛ≤ø±s¡ n<ä›+ 3. u…s¡&ÉT 4. $‘·Ôq+ 3. ‘·>∑TZ‘·T+~ 4. dæús¡+>± ñ+≥T+~
4. ñcÕíìï ˝À|ü\≈£î Á|üy˚•+|ü˙j·Tì <äfi¯dü] 15. »«*+#˚ ã\T“\˝À {+>¥düºHé |òæ\yÓT+{Ÿ m+<äT≈£î 26. Vü≤]‘· #·s¡´\˝À uÛ≤>∑+>± uÛ≤s¡‘· HÍø±<äfi¯eTT, 35. ÁøÏ+~yêì˝À <˚ì |æôV≤#Y $\Te düTHêïøÏ <ä>∑Zs¡>±
‘=ø£ÿqT ø£*– ñ+≥T+~. ñ|üjÓ÷–kÕÔs¡T? øÏ+~ <ëì˝À kÂs¡X¯øÏÔ |òü\ø±\qT @sêŒ≥T #˚dæ+~? ñ+&Ée#·TÃqT.
2. øÏ+~ yê{Ï˝À @ X¯ã› bÂq'|ü⁄q´eTT kÕ<Ûës¡D 1. n~Ûø£ $•wüº ìs√<ÛäeTT eT]j·TT n~Ûø£ Á<äMuÛÑeq 1. ◊mHémdt $Áø£e÷~‘·´ 1. dü«#·Ã»\+ 2. ñ|üð˙s¡T
e÷qe #Ó$øÏ $ì|æ+#·<äT? kÕúq+ 2. ◊mHémdt $sê{Ÿ 3. ◊mHémdt ø£\«] 3. bÕ\T
1. 25 2. 1200 2. ‘·≈£îÿe $•wüº ìs√<ÛäeTT eT]j·TT n~Ûø£ 4. ◊mHémdt düπs«ø£åø˘ 4. u≤´≥Ø˝À ñ|üjÓ÷–+#˚ ÄeT¢eTT
3. 15000 4. 30000 Á<äMuÛÑeq kÕúq+ 27. Je⁄\ìï{Ï˝À ÁbÕ<∏ä$Tø£ ìsêàD≤‘·àø£ Á|üe÷DeTT 36. yÓì>∑sY nq>±
3. yÓqï rdæq bÕ\ jÓTTø£ÿ $•wüº kÕ+Á<ä‘· m+‘·? 3. n~Ûø£ $•wüº yêVü≤ø£‘· @~? 1. yÓT<∏äH√sTTø˘ ÄeT¢+ 2. bòÕ]àø˘ ÄeT¢+
1. yÓqï rj·Tì bÕ\ø£+fÒ m≈£îÿe 4. ‘·≈£îÿe $•wüº yêVü≤ø£‘· 1. ø£DeTT 2. πø+Á<äeTT 3. ø±s√Œ*ø˘ ÄeT¢+ 4. mdæ{Ïø˘ ÄeT¢+
2. yÓqï rj·Tì bÕ\ø£+fÒ ‘·≈£îÿe 16. øÏs¡D»q´ dü+jÓ÷>∑ÁøÏj·T »s¡>∑{≤ìøÏ øÏ+~ 3. &ç.mHé.@. 4. Áø√yÓ÷CÀyéT 37.n#·Tà |üìøÏ yê&˚ n#·Tà ˝ÀVü≤eTT˝À Ç~
3. @MT‘˚&Ü ñ+&É<äT ñ+≥T+~?
4. $•wüº kÕ+Á<ä‘· ˙{Ï ø£+fÒ ‘·≈£îÿe 1. ñ≈£îÿ 2. ì¬ø˝Ÿ
4. ÁøÏ+~ yêì˝À @~ düe÷qyÓTÆq ãs¡Te⁄qT 3. d”düeTT 4. _düà‘Y
b˛*Ãq|ü⁄&ÉT m≈£îÿe ¬ø|òæHéqT ø£*– ñ+≥T+~? 38.me¬s’Hê ndæ&ç{Ï düeTdü´‘√ u≤<Ûä |ü&ÉT‘·T+fÒ
1. ø±|ò” ;Hé‡ 2. ‘˚j·÷≈£î yÓ+≥H˚ ñ|üX¯eTq+ ø£\>±\+fÒ, ˇø£ >±¢dt ˙fi¯fl˝À
3. ø±|ò” #ê¬ø¢{Ÿ 4. $T˝Ÿÿ #ê¬ø¢{Ÿ øÏ+~ |ü<ës¡∆eTT ˇø£ {° dü÷ŒHé y˚düTø=ì ‘ê>±*?
5. ˇø£ XÊ+ø£e ≈£îô|Œ˝À ñqï õ+ø˘≈£î ôV’≤Á&Ü*ø˘ 1. #·¬øÿs¡ 2. fÒãT˝Ÿ ñ|üð
Äe÷¢ìï ø£*|æ eT+&ÉT‘·Tqï n–Z|ü⁄\¢qT ≈£îô|Œ eTTK 3. ã\V”≤qyÓTÆq øå±s¡eTT 4. ã\yÓTÆq øå±s¡eTT
<ë«s¡+ e<ä› ñ+∫‘˚ @+ »s¡T>∑T‘·T+~? 39.yÓ’s¡dt˝À Ç~ ñ+≥T+~.
1. ≈£îô|Œ˝Àì yêj·TTe⁄ <äVü≤q+ ø±e&É+ e\¢ 1. ˙s¡T 2. ø±s√“ôV’≤&˚{Ÿ
eT+≥ n+≥T≈£î+≥T+~. 3. $≥$THé 4. q÷´øÏ¢sTTø˘ ÄeT¢eTT
2. n–Z|ü⁄\¢ Ä]b˛‘·T+~. 40.ã≥º\ô|’ ñqï yÓTT+&ç ø±|ò” eTs¡ø£\qT Bì‘√
3. n–Z|ü⁄\¢ e÷eT÷\T>± eT+&ÉT‘·T+~ #·ø£ÿ>± ‘=\–+#·e#·TÃqT?
4. n–Z|ü⁄\¢ ã\V”≤q+>± eT+&ÉT‘·T+~.ø£ 1. ˙s¡T 2. ìeTàs¡dü+
6. nyÓT]ø±˝Àì *ãغ $Á>∑Vü≤+ Ä≈£î|ü#·Ã s¡+>∑T˝À
ñ+&É&ÜìøÏ ø±s¡D+?
1. sê– ø£åj·Tø£s¡DeTT
2. sê– Äø°‡ø£s¡D #Ó+<ä&É+
3. Ä≈£î|ü#·Ã ô|sTT+{Ÿ ñ|üjÓ÷–+#·&É+
$<äT´‘Yr>∑ô|’ ì\T#·Tqï |üøÏåøÏ 3. k˛&çj·T+ ôV’≤b˛ ø√¢¬s’&é 4. ô|Á{À˝Ÿ
41. á ÁøÏ+~ yê{Ï˝À @~ ø£+<Óq>± yê&É‘ês¡T?
1. Á>±ô|ò’{Ÿ
3. ÇqTeTT
2. #Ó≈£îÿ
4. ≥+>¥düºHé
42. ˇø£ m≈£îÿe y√˝ÒºCŸ ø£\ $<äT´‘Y r>∑ô|’ ì\T#·Tqï
4. Á|ü‹ 30 @fi¯fl≈£î ˇø£kÕ] s¡+>∑T bÕ*wt y˚kÕÔs¡T.
7. ÁøÏ+~ yêì˝À @ yÓTTø£ÿ˝À¢ |üÁ‘·Vü≤]‘·eTT ñ+&É<äT?
1. Hê>∑C…eTT&ÉT bıs¡ (ø±ø£ºdt)
ø£¬s+{ŸcÕø˘ m+<äT≈£î ‘·>∑\<äT? |üøÏåøÏ ø£¬s+{Ÿ cÕ≈£î m+<äT≈£î ‘·>∑\<äT?
1. ø£¬s+≥T Á|üeVæ≤+#·≈£î+&Ü |üøÏå X¯ØsêìøÏ
ìs√<Ûäø£‘· ñ+≥T+~.
2. Ä]ÿ&é 2. ø£¬s+≥T n‹ ‘·≈£îÿe e÷s¡ZeTT nsTTq m\ÁøϺø˘
3. ã+>±s¡Tr>∑ (ø£dü÷ÿ≥ ˝Òø£ &Ü&ÉsY) yêì˝À @ |ü<ës¡∆+ nedüs¡eTe⁄‘·T+~? 28. ÁøÏ+~ yê{Ï˝À @~ yÓ’s¡dt <ë«sê e#·Tà yê´~Û? πøãT˝Ÿ <ë«sê yÓfi¯ó‘·T+~.
4. n‹Ô|ü‹Ô 1. Äøχ»Hé 2. |üÁ‘·Vü≤]‘·eTT 1. eT˝Ò]j·÷ 2. f…ÆbòÕsTT&é 3. |üøÏå jÓTTø£ÿ áø£\T ø£¬s+≥T cÕ≈£î qT+&ç s¡ø£åD
8. ÁøÏ+~ yêì˝À @~ |ü⁄≥Tºø£‘√ e#˚à yê´~Û? 3. >∑÷¢ø√CŸ 4. ôV’≤Á&√»Hé 3. ôV≤¬sŒdt 4. &ç|ò”Ô]j·÷ ÇkÕÔsTT
1. dæøÏ˝Ÿ ôd˝Ÿ s¡ø£ÔV”≤q‘· 2. ≈£îwüߺ 17. øÏ+~ yêì˝À @~ ÄVü‰s¡Hêfi¯+ jÓTTø£ÿ n‘·´+‘· 29. ôV’≤Á&√ b˛ìø˘‡ nq>± @$T? 4. |üøÏå ø±fi¯fl eT<Ûä´ bı≥ì¸j·T˝Ÿ (y√˝ÒºCŸ) uÛÒ<äeTT
3. bÕ]ÿHédüHé yê´~Û 4. Áø√Hé yê´~Û bı&ÉyÓ’q uÛ≤>∑+? 1. ˙{Ï eT{≤ºìï n+#·Hê y˚ùd XÊÅdüÔeTT ˝Ò<äT.
9. ø£+&És¡ |ü⁄wæºøÏ n<∏Ó¢{Ïø˘ Áø°&Üø±s¡T\≈£î Ç~ ø±yê*? 1. ÄVü‰s¡yêVæ≤ø£ 2. ô|<ä›Áù|>∑T 2. eT{Ϻ ˝Ò≈£î+&Ü ÇdüTø£, >∑T\ø£, ˝Òø£ Á<äeeTT˝À 43. ˇø£ kÕ<Ûës¡D Äs√>∑´e+‘·yÓTÆq e´øÏÔøÏ <äèwæº
1. n~Ûø£ ø±\Ø\T ø£*–q ÄVü‰s¡+ 3. ∫qïÁù|>∑T 4. ø£&ÉT|ü⁄ ì»b˛wüø±\qT n+~+#·≥+ <ë«sê yÓTTø£ÿ\qT ø√DeTT m+‘· ñ+≥T+~?
2. n~Ûø£ $≥$THé\T ø£*–q ÄVü‰s¡+ 18. ø±«wæj·÷s¡ÿsY yê´~Û Bìe\q ø£\T>∑T‘·T+~? ô|+#·&ÉeTT 1.60 2. 90 3. 120 4. 135
3. n~Ûø£ >∑÷¢ø√CŸ ø£*–q ÄVü‰s¡+ 1. Ábı{°Hé ˝À|ü+ 2. $≥$THé ˝À|ü+ 3. uÛÑ÷$T˝À ˙{Ï Á|üyêVü‰\qT >∑T]Ô+#˚ XÊÅdüÔeTT 44.á ÁøÏ+~ yê{Ï˝À @~ ˇø£ XÊX¯«‘· nj·TkÕÿ+‘·eTT
4. n~Ûø£ Áb˛{°Hé ø£*–q ÄVü‰s¡+ 3. ø±s√“ôV’≤Á&˚&é ˝À|ü+ 4. ˙{Ï˝À|ü+ 4. ˙{Ï˝À ‘˚*j·÷&˚ yÓTTø£ÿ\ >∑T]+∫q XÊÅdüÔeTT jÓTTø£ÿ ñ‘·Ôs¡ <ÛäèyêìøÏ Äø£]¸+|üã&ÉT‘·T+~?
10. e÷qe }|æ]‹‹Ô˝Àì XÊ«düHêfi≤\qT yÓTT‘êÔìï 19. ÁøÏ+~ yê{Ï˝À @~ |üsêqï J$? 30. dü+‘·è|üÔ ôV’≤Á&√ø±s¡“q¢qT <äVü≤qeTT #˚ùdÔ 1. Ç+ø=ø£ XÊX¯«‘· nj·TkÕÿ+‘·eTT jÓTTø£ÿ ñ‘·Ôs¡
$&ÉBdæ |ü]ùdÔ n~ m+‘· $d”Ôs¡í+ ne⁄‘·T+~? 1. ádtº 2. ≈£îø£ÿ>=&ÉT>∑T kÕ<Ûës¡DeTT>± @$ \_ÛkÕÔsTT? <ÛäèeeTT
1. ô|<ä› ùdº&çj·T+ 2. f…ìïdt ø√s¡Tº 3. ø£qTÿ≥ 4. »\>∑ 1. ø£s¡“qeTT, ˙s¡T eT]j·TT y˚&ç$T 2. XÊX¯«‘· nj·TkÕÿ+‘·eTT ø±ì ˇø£ ÇqT|ü eTTø£ÿ
3. |òü⁄{Ÿu≤˝Ÿ yÓTÆ<ëq+ 4. ∫qï >∑~ 20. >∑T+&Ó˝Àì @ uÛ≤>∑+˝Àì s¡ø£Ô+˝À ‘·≈£îÿe Äøχ»Hé 2. ø£s¡“qeTT eT]j·TT y˚&ç$T 3. <ÛäHê‘·àø£ Äy˚X¯eTT >∑\ ˇø£ >±E ø£&û¶
11. ˇø£ #Óø£ÿeTTø£ÿ eT]j·TT ˇø£ ÇqT|üeTTø£ÿ\qT ñ+≥T+~? 3. u§>∑TZ|ü⁄\TdüT yêj·TTe⁄, ˙s¡T eT]j·TT y˚&ç$T 4. ãTTD≤‘·àø£ Äy˚X¯eTT >∑\ ˇø£ s¡ã“s¡T ø£&û¶
øÏ+~ yêì˝À 15 ì$TcÕ\ bÕ≥T ñ+∫ ãj·T≥øÏ 1. ≈£î&ç ø£]íø£ 2. ≈£î&ç »sƒ¡]ø£ 4. u§>∑TZ |ü⁄\TdüT yêj·TTe⁄ eT]j·TT y˚&ç$T »yêãT\T : 1)2, 2)4, 3)1, 4)2, 5)1, 6)2, 7)3,
rdæ düŒè•ùdÔ @~ #·\¢>± ñ+≥T+~? 3. m&ÉeT ø£]íø£ 4. m&ÉeT »sƒ¡]ø£ e÷Á‘·y˚T 8)1, 9)4, 10)2, 11)311)2, 12)1, 13)2,
1. #Óø£ÿ 2. ÇqTeTT 21. y˚s¡T |”&Éq |ü]e÷D+ @ ø±\+˝À ‘·≈£îÿe>± 31. ÁøÏ+~ yêì˝À @~ |üèø£å ø£D≤\˝À ñ+≥T+~ ø±˙ 14)3, 15)1, 16)2, 17)3, 18)1, 19)3,1,
3. ¬s+&É÷ #·\¢<äqeTT˝À düe÷q+>± ñ+{≤sTT ñ+≥T+~? »+‘·T ø£D≤\˝À ñ+&É<äT? 20)1,2,21)3, 22)4,23)3, 24)3.25)3 26)4,
4. yê‘êes¡D+ô|’ Ä<Ûës¡|ü&ç ñ+≥T+~. 1. y˚dü$ø±\+ 2. o‘êø±\+ 1. ø£D ø£e#·+ 2. ]øÏÔø£\T 27)1, 28)3, 29)2, 30)3, 31)1, 32)2, 33)3,
12. düTqï|ü⁄sêsTTì (ø±*¸j·T+ ø±s√“H˚{Ÿ) |üØø£å 3. esê¸ø±\+ 4. Ä≈£î\T sê\Tø±\+ 3. bÕàkÕà bıs¡ 4. >±*® dü+øÏ¢cÕº\T 34)4, 35)4, 36)4,
Hê[ø£˝À ñ+∫ kÕsêsTT B|ü+‘√ y˚&ç#˚dü÷Ô, ˇø£ 22. |üfi¯flqT eT–Z+#·&ÜìøÏ @ yêj·TTe⁄qT ñ|üjÓ÷ 32. ÁøÏ+~ yêì˝À @ |ü<ësê∆\T ‹qï ‘·s¡Tyê‘· ˇø£ 37)3 4, 38)3, 39)4,
eT+&˚ n–Z|ü⁄\¢qT |üØø£å Hê[ø£ eTTK+ e<ä› –kÕÔs¡T? e´øÏÔøÏ m≈£îÿe <ëVü≤+ y˚düTÔ+~? 40)2 3 41)1, 42)4,
ñ+∫q|ü⁄&ÉT @+ »s¡T>∑T‘·T+~? 1. C…’*Hé 2. ÁuÀ$THé 1. ˇø£ Ä|æ˝Ÿ 43)1, 44)2,
1. eT+≥ Ä]b˛‘·T+~ 3. ø√¢]Hé 4. m~∏©Hé 2. ˇø£ ñ|üð ø£*–q ∫|t‡ bÕ¬ø{Ÿ
2. n–Z|ü⁄\¢ eT]+‘· Á|üø±X¯e+‘·+>± eT+&ÉT‘·T+~ 23. &Éj·÷u…{Ïdt≈£î dü+ã+~Û+∫q Á>∑+~∏ @~? 3. ñ|üð ˝Ò≈£î+&Ü ñ&çøÏ+∫q Ä\T>∑&ɶ
3. n–Z|ü⁄\¢ n<˚ Á|üø±X¯+‘√ eT+&ÉT‘·T+~ 1. <∏Ó’sêsTT&é 2. |”¢Vü≤+ 4. ñ|üð ˝Ò≈£î+&Ü ñ&çøÏ+∫q >∑T&ÉT¶. bÕ<ä+ düT<Ûëø£sY
4. n–Z|ü⁄\¢ Ä]b˛‘·T+~. 3. ø√¢eT+ 4. ø±˝Òj·T+ 33. |ü⁄s¡T>∑T\qT ‹H˚ |üøÏå eTT≈£îÿ m˝≤ ñ+≥T+~? bòÕ´ø£©¢º, ôV’≤<äsêu≤<é.
 ãT<Ûäyês¡+ 20 &çôd+ãsY 2023
(>∑‘· yês¡+ ‘·s¡TyêsTT...)
|ü<äe |ü+#·es¡¸ Á|üD≤[ø£ (2002`07) :
ù|<ä]ø±ìï 21%øÏ ‘·–Z+#·&É+, 800 ø√≥¢
s¡÷bÕj·T\ ô|≥Tºã&ÉT\ ñ|üdü+Vü≤s¡D eT]j·TT @{≤
m|òt&ç◊\T 7.5 _*j·THé &Ü\s¡T¢ ô|]π>˝≤ #·÷&É&É+ á
Á|üD≤[ø£ Á|ü<Ûëq ñ<˚∆XÊ´\T>± ñHêïsTT.
Ä]∆ø±_Ûeè~∆ kÕ<Ûäq≈£î á Á|üD≤[ø£˝À 11 s¡ø±\
ì]∆wüºyÓTÆq eT]j·TT |üs¡´y˚øÏå+#·<ä–q \øå±´\qT
@s¡Œ]#ês¡T. n$ :
1. ù|<ä]ø£+ ìwüŒ‹Ôì 2007 Hê{ÏøÏ 5% bÕsTT+≥T¢
eT]j·TT 2012 Hê{ÏøÏ 15% bÕsTT+≥T¢
‘·–Z+#·&É+.
2. HêD´yÓTÆq ñbÕ~Û ø£\Œq.
3. 2007 Hê{ÏøÏ |æ\¢\+<äs¡÷ 5 dü+e‘·‡sê\
bÕsƒ¡XÊ\ $<ä´qT |üP]Ô #˚j·T&É+.
4. y˚‘·Hê\T, nø£åsêdü´‘·˝À *+>∑ uÛÒ<ëìï ø£˙dü+
50% ‘·–Z+#·&É+.
5. <äXÊã›ø±\+˝À (2001`2011) »HêuÛ≤
ô|s¡T>∑T<ä\πs≥T 16.2% kÕ©Hê 1.62%øÏ
‘·–Z+#·&É+.
6. nø£åsêdü´‘ê πs≥TqT 75%øÏ ô|+#·&É+.
7. •X¯ó eTs¡D≤\ πs≥TqT 2007 Hê{ÏøÏ Á|ü‹ 1000
»qHê\≈£î 45øÏ 2012 Hê{ÏøÏ 28øÏ ‘·–Z+#·&É+.
8. Á|üdü÷‹ eTs¡D≤\ πs≥TqT Á|ü‹ yÓsTT´ »qHê\≈£î
22øÏ, 2012 Hê{ÏøÏ 11øÏ ‘·–Z+#·&É+.
9. n≥M $d”Ôsêíìï 2007 Hê{ÏøÏ 25%øÏ, 2012
Hê{ÏøÏ 33%øÏ ô|+#·&É+
10. nìï Á>±e÷\≈£î Á‘ê>∑T˙{Ïì n+<äTu≤≥T˝À
ñ+#·&É+.
11. ø£\Twæ‘· qB»˝≤\qT 2012 Hê{ÏøÏ X¯ó~∆
#˚j·T&É+.
10e Á|üD≤[ø£ ` πø{≤sTT+|ü⁄\T :
á Á|üD≤[ø£˝À n~Ûø£ yÓTT‘·Ô+˝À ì<ÛäT\qT $<äT´‘Y
(X¯øÏÔ)ô|’ 26.5% πø{≤sTT+#ês¡T. ø±˙ yêdüÔe+>±
nsTTq e´j·T+˝À yÓTT<ä{Ï kÕúq+ kÕ+|òæTø£ ùde\ô|’
27% πø{≤sTT+#ês¡T. s¡yêD≤, düe÷#ês¡+ô|’
21.3%, e´ekÕj·T+, ˙{ÏbÕs¡T<ä\ô|’ 18.7%
ì<ÛäT\qT πø{≤sTT+#ês¡T. n‹ ‘·≈£îÿe πøe\+ 4%
ì<ÛäT\qT |ü]ÁX¯eT\T, KìC≤\ô|’ πø{≤sTT+#ês¡T.
10e Á|üD≤[ø£`$$<Ûä ø±s¡´Áø£e÷\T :
1. u≤*ø£\qT #·<äTe⁄yÓ’|ü⁄ Äø£]¸+#˚˝≤ Áb˛‘·‡Væ≤+#·&É+
ø√dü+ ÁbÕ<∏ä$Tø£ kÕúsTT˝À u≤*ø£\ $<ä´ø√dü+
C≤rj·T ø±s¡´Áø£eT+ (H˚wüq˝Ÿ Áb˛Á>±yéT |òüsY
m&ÉT´πøwüHé Ä|òt >∑sY¢ ‡ m{Ÿ m*yÓT+≥Ø ˝…e˝Ÿ) qT
E˝…’ 2003˝À ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T.
2. e÷J sêÅwüº|ü‹ &Üø£ºsY m|æC… nãT›˝Ÿ ø£˝≤+
2003˝À |ü⁄sê (Á>±MTD ÁbÕ+‘ê\˝À |ü≥ºD
kÂø£sê´\ dü<äTbÕj·T+) qeT÷HêqT s¡÷bı+~+
#ês¡T. Á>±MTD≤_Ûeè~∆ eT+Á‹‘·«XÊK eT÷&ÉT dü+e
‘·‡sê\T (nq>± 2004`05 qT+&ç 2006` 07
es¡≈£î) ô|’˝…{Ÿ ÁbÕ‹|ü~ø£q |ü⁄sê |ü<∏äø±ìï neT\T
#˚XÊs¡T. Á>±MTD ÁbÕ+‘ê\˝À |ü≥ºD kÂø£sê´\T
eT]j·TT JeH√bÕ~Û neø±XÊ\qT n+~+#·&É+
eT]j·TT Á>±MTD eT]j·TT |ü≥ºD n+‘·sêìï
‘·–Z+#·&É+ á |ü<∏äø£+ jÓTTø£ÿ ÁbÕ<∏ä$Tø£ \ø£å´+.
3. 2004 ˝À m+.mdt. kÕ«$THê<∏äHé n<Ûä´ø£å‘·q
C≤rj·T ¬s’‘·T ø£$TwüHé C≤rj·T |üìøÏ ÄVü‰s¡|ü<∏äø£+
ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Ä>∑wüߺ 2004˝À Á|üuÛÑT‘·«+
ø£dü÷Ô]uÛ≤ >±+BÛ u≤*ø± $<ë´\j·÷\ |ü<∏äø±ìï
Á|ü<Ûëq+>± j·Tdt.dæ., j·Tdt.{Ï., z,_.dæ. eT]j·TT
yÓTÆHê]{°\≈£î #Ó+~q u≤*ø£\ ø√dü+ n|üŒsY Áô|’eTØ
kÕúsTT˝À ¬sdæ&Óì¸j·T˝Ÿ bÕsƒ¡XÊ\\qT @sêŒ≥T
#˚j·T&É+ ø√dü+ ÁbÕs¡+_Û+∫q~.
4. uÛ≤s¡‘Y ìsêàDY jÓ÷»q |ü<∏äø£+ 2005˝À
ÁbÕs¡+_Û+#·ã&çq~. Ç+<äT˝À Äs¡T ø°\ø£yÓTÆq
n+XÊ\T ñHêïsTT. n$ Á‘ê>∑T˙s¡T, ˙{ÏbÕs¡T<ä\,
s√&ÉT¢, f…*bò˛Hé ø£HÓøϺ${°, Á>±MTD $<äT´Bø£s¡D
eT]j·TT >∑èVü≤ ìsêàD+.
5. »eVü≤sY˝≤˝Ÿ HÓÁVüA C≤rj·T q>∑s¡ |ü⁄q]ïsêàD
jÓ÷»q |ü<∏äø£+ eTH√àVü≤Hé dæ+>¥ >±]#˚ &çôd+ãs¡T
3, 2005q ÁbÕs¡+_Û+#·ã&çq~. |ü≥ºD≤\˝Àì
Á|üC„ nqTã+<Ûä+ 11
Jeq Á|üe÷D≤\T, eTÚ[ø£ dü<äTbÕj·÷\qT yÓTs¡T>∑T »yêãT : dæ Á|ü‹|ü‹Ôì n+~+∫+~.
|üs¡#·&É+ á |ü<∏äø£+ eTTK´ ñ<˚›X¯´+. 30. H˚wüq˝Ÿ s¡÷s¡˝Ÿ ôV≤˝ŸÔ $TwüHé (mHéÄsYôV≤#YmyéT) @ 3. sêÅw”ºj·T kÕ«düú´ ;Ûe÷ jÓ÷»q :
6. nìï Á>±MTD >∑èVü‰\≈£î $<äT´‘Y kÂø£s¡´+ dü+e‘·‡s¡+˝À ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T? á |ü<∏äø£+ 2007˝À ÁbÕs¡+_Û+#·ã&çq~ eT]j·TT
ø£*Œ+#·&É+ ø√dü+ sêJyé >±+BÛ Á>±MTD $<äT´B m. @Á|æ˝Ÿ 12,2005 _. |òæÁãe] 12, 2005 @Á|æ˝Ÿ 2008˝À neT\T˝ÀøÏ e∫Ã+~. ndü+|òüT{Ï‘·
ø£s¡D jÓ÷»q |ü<∏äø±ìï e÷]à 18,2005˝À dæ. &çôd+ãs¡T 12, 2005 &ç. @Á|æ˝Ÿ 6, 2005 s¡+>∑+˝À eT]j·TT <ë]Á<ä´πsK≈£î ~>∑Teq ñqï
ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Ç<˚ dü+e‘·‡s¡+˝À »q˙ düTs¡ø£å »yêãT : m ø±]à≈£î\T á |ü<∏äø£+ |ü]~Û˝ÀøÏ ekÕÔs¡T. 5>∑Ts¡T
jÓ÷»q |ü<∏äø£+ ÁbÕs¡+_Û+#·ã&çq~. >∑]“¤D° Ád”Ô\˝À 31. Á>±MTD nekÕú|üHê kÂø£sê´\ ø√dü+ @sêŒ≥T düuÛÑT´\ es¡≈£î ñqï ≈£î≥T+u≤\≈£î ø£eπsJ e]ÔdüTÔ+~.
dü+kÕú>∑‘· Á|üdüyêìï Áb˛‘·‡Væ≤+#·&É+ <ë«sê e÷‘ê #˚j·Tã&çq uÛ≤s¡‘Y ìsêàDY jÓ÷»q˝À ˝Òì n+XÊìï á |ü<∏äø±ìøÏ ns¡TΩ˝…’q e´≈£îÔ\T ñ∫‘· yÓ’<ä´ dü<äTbÕj·÷
eT]j·TT •X¯ó eTs¡D≤\qT ‘·–Z+#˚ \ø£å´+‘√ neT\T ÁøÏ+~ yêì˝À >∑T]Ô+#·TeTT. \qT bı+<äe#·TÃ. á |ü<∏äø£+ øÏ+<ä \_›<ës¡T\≈£î s¡÷.
#˚j·T&ÉyÓTÆq~.n˝≤π> C≤rj·T Á>±MTD Äs√>∑´$TwüHé m. >∑èVü≤edü‹ _. f…*bò˛Hé \ø£å es¡≈£î ;e÷ ø£eπsJ n+~+#·ã&ÉT‘·T+~. ‘·sê«‘·
(H˚wüq˝Ÿ s¡÷s¡˝Ÿ ôV≤˝ŸÔ $TwüHé ` mHéÄsYôV≤#YmyéT) dæ. $<äT´‘Y &ç. $<ä´ Bìì Äj·TTcÕàHé uÛ≤s¡‘Y˝À $©q+ #˚j·T&ÉyÓTÆq~.
qT @Á|æ˝Ÿ 12q ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Á>±MTD Á|ü»\≈£î »yêãT : &ç 4. ÄyéT ÄBà ;Ûe÷ jÓ÷»q :
eTTK´+>± ã\V”≤q esêZ\≈£î HêD´yÓTÆq Äs√>∑´ |ü<äø=+&Ée |ü+#·es¡¸ Á|üD≤[ø£ (2007`12) : á |ü<∏äø£+ 2007˝À ÁbÕs¡+_Û+#·ã&çq~. Ç~
dü+s¡ø£åDqT n+~+#·&É+ á |ü<∏äø£+ ñ<˚›X¯´+. m á Á|üD≤[ø£ e´e~Û 2007 qT+&ç 2012 es¡≈£î m˝Ÿ◊dæ #˚ ìs¡«Væ≤+#·ã&ÉT‘·T+~. ‘·≈£îÿe`Ä<ëj·T
7. Á>±MTD ≈£î≥T+ã düuÛÑT´\≈£î Ä]∆ø£ dü+e‘·‡s¡+˝À eTH√àVü≤Hé dæ+>¥ Hêj·Tø£‘·«+˝À ñ+~. esêZ\≈£î #Ó+~q Á|ü»\≈£î kÕe÷õø£ uÛÑÁ<ä‘· ø£*Œ+#˚
100 s√E\ y˚‘·q ñbÕ~ÛøÏ #·≥º|üs¡yÓTÆq Vü‰MTì m Á|üD≤[ø£ e´e~Û : 2007`12 \ø£å´+‘√ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. á |ü<∏äø£+ eTs¡D+ ˝Ò<ë
Çdü÷Ô ôdô|º+ãs¡T, 2005˝À eTVü‰‘êà>±+BÛ C≤rj·T m Á|üD≤[ø± dü+|òüT+ n<Ûä´≈£åî\T : eTH√àVü≤Hé dæ+>¥ yÓ’ø£\´+ e+{Ï Äø£dæàø£ düeTdü´\ô|’ Äs√>∑´ ;Ûe÷
Á>±MTD ñbÕ~Û Vü‰MT #·≥º+qT @sêŒ≥T #˚kÕs¡T. m ñbÕ<Ûä´≈£åî\T: e÷+f…ø˘ dæ+>¥ nVüA¢ yê*j·÷ ø£eπsJì n+~düTÔ+~.
|ü≥ºD≤˝À¢ì eT<Ûä´‘·s¡>∑‹ Á|ü»\≈£î >∑èVü≤ìsêàD+ m Á|üD≤[ø± s¡÷|üø£s¡Ô : e÷+f…ø˘ dæ+>¥ nVüA¢ 5. ñ»«\ |ü<∏äø£+ :
ø√dü+ sêJyé dü«>∑èVü≤ |ü<∏äø£+ 2006˝À @sêŒ≥T yê*j·÷ á |ü<∏äø£+ 2007˝À ÁbÕs¡+_Û+#·ã&çq~. yêDÏ»´
#˚XÊs¡T. n<˚$<Ûä+>± Á>±MTD ÁbÕ+‘ê˝À¢ Ç+~s¡eTà m eP´Vü≤eTT : m˝Ÿ|æõ |üs¡yÓTÆq ˝…’+–ø£ <√|æ&ûøÏ dü+ã+~Û+∫ nÁø£eT+>±
Çfi¯ófl |ü<∏äø£+ @sêŒ≥T #˚kÕs¡T. m Á|üD≤[ø£ Á|ü<Ûëq B∏yéT : y˚>∑e+‘·yÓTÆq s¡yêD≤ #˚j·Tã&çq u≤~Û‘·T\qT ìs√~Û+#·&É+,
ÁbÕø°ºdt _{Ÿ‡ : eT]+‘· düeTÁ>∑yÓTÆq eT]j·TT dæús¡eè~∆ s¡øÏå+#·&É+, |ü⁄qsêyêdü+ ø£*Œ+#·&É+ ø√dü+ á |ü<∏äø£+
22. |ü<äe |ü+#·es¡¸ Á|üD≤[ø£ \ø£å´ eè~∆ πs≥T m+‘·? m eè~∆πs≥T \ø£å´+ : 9% @sêŒ≥T #˚j·Tã&çq~.
m. 7.1% _. 8.1% dæ. 9.1% &ç. 6.8% m qyÓ÷<Ó’q eè~∆ πs≥T: 8.1% 6. 2007, |òæÁãe]˝À Ç+~sê>±+BÛ C≤rj·T
»yêãT : _ \øå±´\T : $‘·+‘·Te⁄ |òæ+#·qT |ü<∏äø£+, Ç+~sê>±+BÛ C≤rj·T
23. |ü<äe Á|üD≤[ø£ s¡÷|üø£s¡Ô mes¡T? 1. dü÷ú\ C≤rjÓ÷‘·Œ‹Ô˝À 9% eè~∆ $ø£˝≤+>∑T\ |òæ+#·qT |ü<∏äø£+, qe+ãs¡T˝À Ç+~sê
m. eT<ÛäT <ä+&Üe‘˚ _. Á|üDuŸ eTTKØ® 2. ù|<ä]ø£ ìs¡÷à\q 3. ñbÕ~Û ø£\Œq >±+BÛ C≤rj·T eè<ë∆|ü´ |òæ+#·qT |ü<∏äø£+qT @sêŒ≥T
dæ. ¬ø.dæ. |ü+‘Y &ç. \ø±¶yê˝≤ 4. $<ä´, yÓ’<ä´ dü<äTbÕj·÷\ $düÔs¡D #˚kÕs¡T.
»yêãT : dæ 5. dü$Tà[‘· eè~∆ 7. <Ûäq\ø°åà |ü<∏äø£+ : qe+ãs¡T 8, 2008 ‘·sê«‘·
»ìà+∫q Ä&É|æ\¢+<ä]ø°, á |ü<∏äø£+ <ë«sê
ÁbÕø°ºdt Á|üX¯ï\T
s¡÷.5,000\ q>∑<äT Áb˛‘ê‡Vü≤ø£+ n+~+#·ã&ÉT‘·T+~.
6 yêsê\ qT+&ç 24 HÓ\\ eT<Ûä´ ñqï Ä&É•X¯óe⁄\≈£î
s√>∑ìs√<Ûäø£‘· q>∑<äT Áb˛‘ê‡Vü≤ø£+ Çe«ã&ÉT‘·T+~.
u≤*ø£\ $<ä´qT Áb˛‘·‡Væ≤+#·&É+ <ë«sê u≤\´
$yêVü‰\qT ‘=\–+#·&ÜìøÏ á |ü<∏äø£+
ÁbÕs¡+_Û+#·ã&çq~.
8. Á|ü<ÛëqeT+Á‹ ñbÕ~Û ø£\ŒHê ø±s¡´Áø£eT+ (Áô|’yéT
$TìwüºsY m+bÕ¢jYTyÓT+{Ÿ »qπswüHé Áb˛Á>±+ `
24. uÛ≤s¡‘Y ìsêàDY jÓ÷»q @ dü+e‘·‡s¡+˝À 6. eTÚ[ø£ dü<äTbÕj·÷\ ø£\Œq |æmyéTÇõ|æ) : ìs¡T<√´>∑ j·TTe‘·≈£î dü«j·T+ ñbÕ~Û
@sêŒf…Æ+~? á Á|üD≤[ø£˝À $<ä´ô|’ n‘·´~Ûø£ πø{≤sTT+|ü⁄\T uÛÑs√kÕ ø£*Œ+#·&Éy˚T Á|ü<Ûëq ñ<˚›X¯´+>± πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+
m. 2005 _. 2006 #˚j·T≥+ e\¢ á Á|üD≤[ø£qT $<ë´ Á|üD≤[ø£ n+{≤s¡T. 2008˝À Á|üy˚X¯ô|{Ϻq |ü<∏äø£y˚T |æmyéTÇõ|æ. dü«X¯øÏÔ‘√
dæ. 2007 &ç. 2012`13 dü‘·«s¡, dü$Tà[‘· eè~∆ uÛ≤eqqT á Á|üD≤[ø£˝À yÓTT<ä{Ï ì\ã&Ü\qT≈£îH˚ ìs¡T<√´>∑T\≈£î á |ü<∏äø£+ <ë«sê
»yêãT : m kÕ]>± ñ|üjÓ÷–+#ês¡T. s¡÷.1 \ø£å qT+&ç 50 \ø£å\ es¡≈£î ãTTD≤ìï
25. »q˙ düTs¡øå± jÓ÷»q |ü<∏äø£+ @ Á|üD≤[ø£˝À ìs¡T<√´–‘·qT 5% ‘·–Z+#·&É+, n&Ée⁄\ $d”Ôsêíìï n+~düTÔ+~. á ãTTD+˝À πø+Á<äÁ|üuÛÑT‘·«+ 35%
ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆq~? 33%øÏ ô|+#·&É+, e´ekÕjÓ÷‘·Œ‘·TÔ\ eè~∆øÏ ¬s+&Ée es¡≈£î sêsTTr ÇdüTÔ+~. >∑‘·+˝À ìs¡«Væ≤+∫q
m. 6e Á|üD≤[ø£ _. 9e Á|üD≤[ø£ Vü≤]‘· $|ü¢yêìï kÕ~Û+#·&É+, *+>∑ ndüe÷q‘· Á|ü<ÛëqeT+Á‹ s√CŸ>±sY jÓ÷»q, Á>±MTD ñbÕ~Û ø£\Œq
dæ. 12e Á|üD≤[ø£ &ç. 10e Á|üD≤[ø£ ‘·–Z+|ü⁄, |üsê´es¡D düeT‘·T\´‘· e´ekÕj·T eè~∆ |ü<∏äø±\qT ø£*|æ Á|ü<ÛëqeT+Á‹ ñbÕ~Û ø£\Œq |ü<∏äø£+
»yêãT : &ç πs≥TqT 4%, |ü]ÁX¯eT\T 10%, ùde\ eè~∆πs≥T 9%øÏ ÁbÕs¡+_Û+#·≥yÓTÆq~.
26. |ü<äe Á|üD≤[ø£ øÏ+~ yêì˝À <˚ìøÏ ÁbÕ<Ûëq´‘· ô|+#·&É+, dü+‘êH√‘·Œ‹Ô πs≥TqT 2.1%øÏ ‘·–Z+#·&É+ 9. 2008˝À yÓ÷&É˝Ÿ dü÷ÿ˝Ÿ‡ $<Ûëq+, 2009˝À
Çe«ã&çq~? Ç‘·s¡ eTTK´yÓTÆq \øå±´\T. sêÅw”ºj·T e÷<Ûä´$Tø£ •øå± n_Ûj·÷Hé, 2009˝À kÕø£ås¡
m. dü$Tà[‘·eè~∆ πø{≤sTT+|ü⁄\T : á Á|üD≤[ø£ e´j·T+ s¡÷. uÛ≤s¡‘Y ˝≤+{Ï |ü<∏äø±\T @sêŒ≥j·÷´sTT.
_. düe÷q‘·«+, kÕe÷õø£ Hê´j·T+, HêD´yÓTÆq 36,44,718 ø√≥T¢. n‘·´~Ûø£+>± 30.24% kÕ+|òæTø£ 10. uÛ≤s¡‘· $•wüº >∑T]Ô+|ü⁄ ÁbÕ~Ûø±s¡ dü+düú (j·TTìø˘
e÷qeeqs¡T\T dæ. kÕ«e\+ãq ùde\ô|’ e´j·T+ #˚kÕs¡T. $<äT´‘Y ô|’ 23.4%, e´e ◊&Ó+{Ï|òæπøwüHé n<∏ë]{° Ä|òt Ç+&çj·÷ ` j·TT◊&ç@◊)
&ç. düTdæús¡eè~∆, Ä]∆ø£ kÕ«e\+ãq, >∑Ø; Vü≤sƒêy√ kÕj·T+, ˙{ÏbÕs¡T<ä\ ô|’ 18.5%, s¡yêD≤, düe÷ : j·T÷ìø˘ ◊&Ó+{Ï|òæπøwüHé n<∏ë]{° Ä|òt Ç+&çj·÷
»yêãT : _ #ês¡+ ô|’ 18.3%, |ü]ÁX¯eT\T, KìC≤\ô|’ 4.2%, (j·TT◊&ç@◊) »qe] 28, 2009q kÕú|æ+#·ã&çq ˇø£
27. Á>±MTD ÁbÕ+‘ê˝À¢ |ü≥ºD kÂø£sê´\ dü<äTbÕj·T+ ôd’Hé‡, f…ø±ï\J eT]j·TT |üsê´es¡D+ ô|’ 2.4% #·≥ºã<ä∆yÓTÆq n~Ûø±s¡+. á ÁbÕC…≈£îº≈£î n~Û|ü‹>±
(|ü⁄sê) qeT÷HêqT mes¡T s¡÷bı+~+#ês¡T? ì<ÛäT\qT πø{≤sTT+#ês¡T. ÇH√Œ¤dædt düVü≤e´ekÕú|ü≈£î&Ó’q q+<äHé ì˝Òø£ì pHé
m. <˚e>ö&É _. eTH√àVü≤Hé dæ+>¥ 11e Á|üD≤[ø£`|ü<∏äø±\T : 23q ìj·T$T+#ês¡T. j·TT◊&ç@◊ Á|ü<Ûëq ø±sê´\j·T+
dæ. yêCŸù|sTT &ç. m|æC… nãT›˝Ÿ ø£˝≤+ 1. C≤rj·T ÄVü‰s¡ uÛÑÁ<ä‘ê $TwüHé : &Ûç©¢˝À ñ+~. eTVü‰sêÅwüº˝Àì q+<äTsYu≤sY õ˝≤¢˝Àì
»yêãT : &ç Ç~ 2007˝À ÁbÕs¡+_Û+#·ã&çq πø+Á<ä ÁbÕjÓ÷õ‘· e÷s¡TeT÷\ –]»q Á>±eTyÓTÆq ª‘Ó+;¢µ˝À k˛ìj·÷
28. nÁ–ø£\ÃsY f…ø±ï\J y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ @C…˙‡ |ü<∏äø£+. e], >√<ÛäTeT, |ü|üð<ÛëHê´\T, q÷HÓ–+»\T >±+BÛ Ä<ÛësYqT ÁbÕs¡+_Û+ #ês¡T. yÓTT<ä{Ï 12 n+¬ø\
(Ä‘êà)|ü<∏äø±ìï @ Á|üD≤[ø± ø±\+˝À yÓTT<ä˝…’q |ü+≥\ ñ‘·Œ‹Ô˝À dæús¡yÓTÆq ô|s¡T>∑T<ä\qT Ä<ÛësY q+ãsY 29, ôdô|º+ãs¡T
Á|üy˚X¯ô|{≤ºs¡T? kÕ~Û+#·&É+ Bì \ø£å´+. á Á|üD≤[ø£˝À 25 $T*j·THé 2010q q+<äTsYu≤sY ìyêdæ
m. 5e Á|üD≤[ø£ _. 7e Á|üD≤[ø£ ≥qTï\ ÄVü‰s¡<ÛëHê´\ ñ‘·Œ‹Ô #˚j·T&É+ Á|ü<Ûëq n+X¯+. ªs¡»Hê k˛HêyêìµøÏ C≤Ø
dæ. 9e Á|üD≤[ø£ &ç. 10e Á|üD≤[ø£ 2. sêÅw”ºj·T ø£èwæ $ø±dt jÓ÷»q : #˚j·Tã&çq~.
»yêãT : &ç á |ü<∏äø£+ 4% yê]¸ø£ e´ekÕj·T eè~∆ πs≥TqT
29. |ü<äe Á|üD≤[ø£˝À á ÁøÏ+~ @ n+X¯+ô|’ n~Ûø£ kÕ~Û+#·{≤ìøÏ 2007˝À Á|üy˚X¯ô|≥ºã&ç+~. á |ü<∏äø£+ m+.nHêï¬s&ç¶
eqs¡T\qT πø{≤sTT+#ês¡T?
m. |ü]ÁX¯eT\T, KìC≤\T _. $<äT´‘Y
e´ekÕj·T+ eT]j·TT <ëì nqTã+<Ûä s¡+>±\˝À ô|≥Tº
ã&ÉT\qT Áb˛‘·‡Væ≤+#˚ ø±s¡´Áø£e÷\ neT\T˝À
d”ìj·TsY bòÕ´ø£©º
dæ. kÕe÷õø£ ùde\T &ç. s¡yêD≤, düe÷#ês¡+ sêÅcÕº\≈£î $düÔè‘·yÓTÆq kÂ\uÛÑ´+ eT]j·TT dü«j·T+ Vü≤qTeTø=+&É.
12 Á|üC„ nqTã+<Ûä+
&çôd+ãsY 11- 17
[ ÇÁC≤sTT˝Ÿ`bÕ\d”ÔHê düeTdü´≈£î XÊ+‹j·TT‘·
|ü]cÕÿs¡+ ø£qT>=q&É+˝À ø£èwæ kÕ–düTÔqï &˚ìj·T˝Ÿ
ã¬sHéuÀsTTyéT, n© nãT nyê«<é\≈£î 2023
dü+e‘·‡s¡+ Ç+~sê>±+BÛ XÊ+‹ ãVüQeT‹ì
Á|üø£{Ï+#ês¡T.
[ bÕøÏkÕúHé˝À 2024 |òæÁãe] 8q kÕ<Ûës¡D mìïø£\T
ìs¡«Væ≤+#·qTqï≥Tº bÕøÏkÕúHé mìïø£\ dü+|òüT+
Á|üø£{Ï+∫+~.
[ dæ+>∑|üPsY˝À ø£s√Hê eT∞¢ $»+_ÛdüTÔqï~.
[ j·T÷s√|æj·THé bÕs¡¢yÓT+{Ÿ (áj·T÷), düuÛÑ´ <˚XÊ\T
ø£Á‹eT y˚T<Ûä ìj·T+Á‘·D≈£î Á|ü|ü+#·+˝ÀH˚
yÓTT≥ºyÓTT<ä≥>± düeTÁ>∑ #·{≤ºìï s¡÷bı+~+#êsTT.
[ 2024 e÷]Ã˝À »s¡T>∑qTqï s¡cÕ´ n<Ûä´ø£å mìïø£˝À¢
Á|üdüTÔ‘· n<Ûä´≈£åî&ÉT yê¢~$TsY |ü⁄‹Hé dü«‘·+Á‘·
nuÛÑ´]ú>± eTs√kÕ] b˛{° #˚j·TqTHêïs¡T.
[ $T&ç˝Ÿ ádtº˝À n‘·´+‘· <Ûäìø£, #·eTTs¡T dü+|üqï
yÓTÆq ≈£îyÓ’{Ÿ <˚X¯|ü⁄ sêE ùwø˘ qyê|òt n˝Ÿ-nVü≤à<é
n˝Ÿ-düu≤ nHês√>∑´+‘√ Äj·Tq ø£qTïeT÷XÊs¡T.
[ j·T÷s√|t˝Àì e÷˝≤º <˚XÊìøÏ #Ó+~q HÍø£qT ..
kıe÷*j·÷ ô|’πs{Ÿ‡ ôV’≤C≤ø˘ #˚XÊs¡T. Ä wæ|tqT
uÛ≤s¡rj·T j·TT<ä∆ HÍø£ Á{≤ø˘ #˚k˛Ô+~.
[ ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ eTs√kÕ] u≤*dæºø˘ øÏå|üDÏì
Á|üjÓ÷–+∫+~.
[ ÇsêHéqT dü+<ä]Ù+#ê\qT≈£îH˚ uÛ≤s¡‘· |üsê´≥≈£î\î
Çø£ qT+∫ MkÕ ˝Ò≈£î+&ÜH˚ Ä <˚XÊìï
dü+<ä]Ù+#·e#·TÃ.
[ ‘êqT Væ≤+<ä÷qì, bı*{Ïø£˝Ÿ ¬øØsY ø√dü+ eT‘·+
e÷s¡uÀqì Ç+&çj·THé-nyÓT]ø£Hé $y˚ø˘ sêeT
kÕ«$T #ÓbÕŒs¡T.
[ Äe⁄ ù|&É qT+∫ rdæq *øÏ«&é ãjÓ÷MT<∏˚Hé‘√
»bÕHé ôd’+{ÏdüTº\T sê¬ø{Ÿ Ç+õHéqT $»j·T
e+‘·+>± q&ç|æ+#ês¡T.
[ uÛ≤s¡‘· bÕs¡¢yÓT+{Ÿ˝À ìs¡düqø±s¡T\T n\»&ç düwæº+
∫q≥T¢ n˝Ò“ìj·÷ bÕs¡¢yÓT+{Ÿ˝À Á|ü‹|üø£å &ÓyÓTTÁø£
{Ïø˘ bÕغ Hêj·T≈£î\T >∑T˝≤; s¡+>∑T bı>∑ e~˝≤s¡T.
[ ‘·eT \øå±´*ï kÕ~Û+#˚es¡≈£î ñÁ¬øsTTHé˝À XÊ+‹
kÕú|üq≈£î #√≥T˝Ò<äì s¡cÕ´ n<Ûä´≈£åî&ÉT |ü⁄‹Hé düŒwüº+
#˚XÊs¡T.
[ Vü≤e÷dt‘√ »s¡T>∑T‘·Tqï j·TT<ä∆+˝À ø±\TŒ\
$s¡eTD bÕ{Ï+#ê\qï n+‘·sê®rj·T düe÷»+
ø√]ø£qT ÇÁC≤jÓT˝Ÿ ‘√dæ|ü⁄∫Ã+~.
[ s¡cÕ´ Á|ü‹|üø£å H˚‘·, |ü⁄‹Hé Á|ü‘·´]ú n˝…ø°‡ Hêe©ï
C…’˝À¢ø£ì|æ+#·ø£b˛e≥+‘√ Ä+<√fi¯q e´ø£ÔeTÚ‘√+~
[ ø=$&é {°ø± ø=$w”˝Ÿ¶ ñ‘·Œ‹Ô #˚ùd d”s¡+ ÇHédæº≥÷´{Ÿ
Ä|òtÇ+&çj·÷ d”áy√ n<äsY |üPHêyê˝≤ \+&ÉHé˝À
s¡÷.1,444 ø√≥¢ KØ<Ó’q uÛÑeHêìï ø=Hêïs¡T
[ ˝…ãHêHéô|’ »]|æq <ë&ç˝À ÇÁC≤jÓT˝Ÿ yÓ’{Ÿ
bòÕdüŒ¤s¡dtqT $ìjÓ÷–+∫q≥T¢>± e∫Ãq yês¡Ô\ô|’
nÁ>∑sê»´+ nyÓT]ø± Ä+<√fi¯q e´ø£Ô+ #˚dæ+~.
[ $Tdt Ç+&çj·÷ j·T÷mdt@-2023>± ]E˝Ÿ yÓTÆ˙
ì*#ês¡T.
[ <äT+&ç>∑˝Ÿ msTTsY bò˛sY‡ nø±&ÉMT˝À ø£+u…’Hé¶
Á>±&ÉT´j˚TwüHé |üπs&éøÏ eTTK´n~∏‹>± s¡ø£åDXÊK
eT+Á‹ sêCŸHê<∏é dæ+>¥ Vü≤»s¡j·÷´s¡T. á
dü+<äs¡“¤+>± j·TTe ô|’˝…≥¢ qT+∫ >ös¡e e+<äq+
d”«ø£]+#ês¡T. |æ˝≤≥dt |”d”-7 Áf…Æì+>¥ msTTsY
Áø±|òtº, düTUÀjYT-30, kÕs¡+>¥ ôV≤*ø±´|üºs¡¢‘√
$Hê´kÕ\T Á|ü<ä]ÙdüTÔHêïs¡T
[ mìïø£˝À¢ Ç∫Ãq Äs¡T >±´¬s+{°\qT ø£∫Ñ·+>±
neT\T #˚kÕÔeTì eTTK´eT+Á‹ πse+‘Y¬s&ç¶ ‘Ó*bÕs¡T
[ nôd+;¢˝À Á|ü<Ûëq Á|ü‹|üø£å ôVA<ëqT uÛ≤s¡‘· sêÁwüº
dü$T‹ (;ÄsYmdt) <äøÏÿ+#·T≈£îqï~.
[ ø£oàsY yê´©˝À
ns¡T <Ó’q eq´ ÁbÕDÏ>±
>∑T]Ô+|ü⁄ ñqï ¬s&é
kÕº>¥(Vü≤+>∑T˝Ÿ) õ+ø£
\ô|’ ôV’≤<äsêu≤<é˝Àì
ôd+≥sY |òüsY ôd\÷´\sY
[ nyÓT]ø±˝Àì ôd+Á≥˝Ÿ f…HÓïd” sêÁwüº+˝À rÁe
‘·TbòÕq¢ ‘êøÏ&çøÏ Äs¡T>∑Ts¡T eTs¡DÏ+#ês¡T.
[ ª◊ø£´sê»´ dü$T‹ uÛÑÁ<ä‘ê eT+&É* (j·T÷mHémd”‡)µ
ˇø£ bÕ‘· ø£¢uŸ e+{Ï<äì $<˚XÊ+>∑XÊK eT+Á‹ mdt
C…’ X¯+ø£sY |òü÷≥T yê´K´\T #˚XÊs¡T. |ü≥Tº
ø√˝ÀŒ‘êeTH˚ uÛÑj·T+‘√H˚ uÛÑÁ<ä‘ê eT+&É* düuÛÑ´
<˚XÊ\T.. ø=‘·Ô <˚XÊ\≈£î düuÛÑ´‘·«+ Çe«&É+ ˝Ò<äì
u…+>∑fi¯Ss¡T˝À »]–q z ø±s¡´Áø£eT+˝À nHêïs¡T
[ •˝≤» Ç+<ÛäHê\≈£î <ä÷s¡+>± ñ+&Ü\ì ø±|t
dü<ädüT‡˝À¢ Á|ü|ü+#· <˚XÊ\T ìs¡ísTT+#êsTT.
<äTu≤jYT˝À »s¡T>∑T‘·Tqï ø±|t-28 düe÷y˚XÊ˝À¢
eTDÏ|üPsY≈£î #Ó+~q *dæÁ|æj·÷ ø±+>∑T»yéT nH˚
12 @fi¯¢ u≤*ø£ nø£kÕà‘·TÔ>± #·sêà y˚~ø£ô|’øÏ e∫Ã
ô|Á{À˝Ÿ, &ûõ˝Ÿ e+{Ï •˝≤» Ç+<ÛäHê\ yê&Éø±ìøÏ
e´‹πsø£+>± ìHê<ë\T #˚dæ+~. n+‘˚>±ø£ •˝≤»
Ç+<ÛäHê\≈£î e´‹πsø£+>± y˚~ø£ô|’ |ü¢ø±s¡T¶qT
Á|ü<ä]Ù+∫+~.
[ n+‘·]ø£å+˝À ˙{ÏC≤&É ø√dü+ nH˚«wædüTÔqï K>√fi¯
|ü]XÀ<Ûä≈£î\T uÛÑ÷$Tô|’ ñqï eTVü‰düeTTÁ<ë\ìï+{Ï
ø£+fÒ n‹uÛ≤Ø yê≥sY ]»sê«j·TsYqT >∑T]Ô+#ês¡T.
Ç~ n+‘·]ø£å+˝À ø±«düsY nH˚ u≤¢ø˘ôVA˝Ÿ #·T≥÷º
‘˚*j·÷&ÉT‘·Tqï≥Tº ø£qT>=Hêïs¡T.
[ \&ÛÉUŸ m|üŒ{Ïø° e÷<˚ nì ªÄ]ºø£˝Ÿ 370 s¡<äT›µ
rs¡TŒô|’ #Ó’Hê ù|s=ÿ+~.
[ \+ø£ ÁøϬø{Ÿ »≥Tº ø£q‡˝…º+{Ÿ>± düq‘Y »j·Tdü÷s¡´qT
ìj·T$T+#ês¡T. ÁøϬø≥s¡T¢, ø√#Y\≈£î Äj·Tq
dü\Vü‰\T, dü÷#·q\T Çe«qTHêï&ÉT.
[ s√&ÉT¶ Á|üe÷<ä eTs¡D≤\T Á|ü|ü+#·yê´|üÔ+>±
‘·>∑TZeTTK+ |ü&ÉT‘·T+fÒ.. uÛ≤s¡‘Y˝À e÷Á‘·+ @{≤
ô|s¡T>∑T‘·Tqï≥Tº Á|ü|ü+#· Äs√>∑´ dü+düú ‘êC≤
ìy˚~ø£˝À yÓ\¢&ç+∫+~.2011-21 eT<Ûä´ e´e~Û˝À
Á|ü|ü+#·yê´|üÔ+>± s√&ÉT¶ Á|üe÷<ä eTs¡D≤\ dü+K´
1.25 $T*j·Tq¢ qT+∫ 1.19 $T*j·Tq¢≈£î ‘·>∑Z>±,
uÛ≤s¡‘Y˝À e÷Á‘·+ 1.34 \ø£å\ qT+∫ 1.54
\ø£å\≈£î ô|]–q≥Tº $e]+∫+~. Á|ü|ü+#· s√&ÉT¶
Á|üe÷<ä eTs¡D≤˝À¢ uÛ≤s¡‘Y yê{≤ 11 XÊ‘·+ qT+∫
13 XÊ‘êìøÏ ô|]–q≥Tº ‘Ó*|æ+~.
[ mø˘‡ n~ÛH˚‘· m˝≤Hé eTdtÿ ø£Á‹eT y˚T<Ûä kÕºs¡º|t
mø˘‡@◊ @◊ #ê{Ÿu≤{Ÿ Á>√ø˘ ùde\T Ç+&çj·÷ ‘√
bÕ≥T 46 <˚XÊ˝À¢ n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ e#êÃsTT.
n+&é e÷*≈£î´\sY ãj·÷\J (d”d”m+;) dü+‘êH√
‘·Œ‹Ôì ô|+#˚+<äT≈£î n<Ûä´j·Tq+ #˚k˛Ô+~.
[ eTT\T>∑T õ˝≤¢ ‘ê&Ü«sTT eT+&É\+ e÷s¡TeT÷\
n≥M ÁbÕ+‘·+˝À ñqï <˚e⁄ì>∑T≥ºô|’ ≥bò˛˙\
(‘˚HÓ{°>∑\ >∑÷&ÉT˝≤+{Ï >∑TVü≤\T)qT ø£qT>=qï≥Tº
#·]Á‘· |ü]XÀ<Ûä≈£î&ÉT ¬s&ç¶
s¡‘êïø£sY¬s&ç¶ ‘Ó*bÕs¡T.
[ #√ØøÏ >∑T¬s’q/‘·|æŒb˛sTTq
bò˛q¢qT ]ø£eØ #˚dæ u≤~Û‘·T
\≈£î n|üŒ–+#·&É+˝À <˚X¯
yê´|üÔ+>± ‘Ó\+>±D yÓTT<ä{Ï kÕúq+˝À ì*∫+~
[ b˛©düT b˛düTº\ ìj·÷eTø£ Á|üÁøÏj·T˝À m˙‡d” ø√{≤
ìã+<Ûäq\qT düe]dü÷Ô Á|üuÛÑT‘·«+ C≤Ø#˚dæq
ñ‘·Ôs¡T«\qT ôV’≤ø√s¡Tº düeT]ú+∫+~.
[ b˛#·+|ü*¢ Çø£ÿ‘Y #˚H˚‘· ñ‘·Œ‹ÔøÏ uÛÖ>√[ø£
>∑T]Ô+|ü⁄qT eTs√ |ü<˚+&É¢≈£î |ü⁄qs¡T<ä∆]+#ês¡T.
[ @&Ü~˝À|ü⁄ ¬s+&ÉT \ø£å\ ñ<√´>±\ uÛÑØÔøÏ sêÁwüº
&çôd+ãsY 11- 17
[ >∑T»sê‘Y˝À ø=‘·Ô>± ì]à+∫q Á|ü|ü+#·+˝ÀH˚
n‹ô|<ä› ø±s=Œπs{Ÿ Ä|ò”dt Vü≤uŸ nsTTq dü÷s¡‘Y
&Ó’eT+&é uÀsY‡ uÛÑeHêìï Á|ü<Ûëì yÓ÷B ÁbÕs¡+_Û+
#ês¡T. dü÷s¡‘Y˝Àì &Ó’eT+&é ØôdsYà n+&é
eTs¡ÿ+f…Æ˝Ÿ (Á&ûyéT) dæ{°˝À ì]à+∫q á _*¶+>¥
Á|ü|ü+#·+˝ÀH˚ n‹ô|<ä› ø±sê´\j·T uÛÑeq+>±
–ìïdt ]ø±s¡T¶˝À¢øÏ møÏÿ+~. <ë<ë|ü⁄ s¡÷.3,500
ø√≥¢ e´j·T+‘√ 35.54 mø£sê\ $d”Ôs¡í+˝À
ì]à+∫q á yÓT>±Ádüºø£ÃsY˝À 9 Á>ö+&é ≥es¡¢‘√
bÕ≥T 15 n+‘·düTÔ\T ñHêïsTT.
[ e#˚à @&Ü~ »s¡T>∑qTqï »q>∑Dq ‘·sê«‘˚ eTVæ≤fi≤
]»πs«wüqT¢ neT˝À¢øÏ sêqTHêïj·Tì πø+Á<äeT+Á‹
ìs¡à˝≤ d”‘êsêeTHé nHêïs¡T.
[ njÓ÷<Ûä´ sêeT eT+~sêìï #˚s¡Tø√yê\qT≈£î+≥Tqï
ø√{≤¢~ eT+~ uÛÑ≈£îÔ\≈£î <˚X¯+ q\TeT÷\\ qT+∫
1000 ¬s’fi¯¢qT »qe] 19 qT+∫ 100 s√E\
bÕ≥T q&ÉT|ü⁄‘êeTì ¬s’˝Ò« esêZ\T ‘Ó*bÕsTT.
[ yê´~Û ìs√<Ûäø£ e´edüú≈£î <=s¡≈£îÿ+&Ü y˚>∑+>±
yê´|æ+#˚ ø=$&é düuŸ y˚]j·T+{Ÿ CÒmHé.1 πøs¡fi¯˝À
yÓ\T>∑T #·÷dæ+~. Ç~ ;@.2.86 düuŸ y˚]j·T+{Ÿ
[ @<Ó’Hê πødüT $wüj·T+˝À bÕdtb˛s¡TºqT d”CŸ ˝Ò<ë
kÕ«BÛq+ #˚düT≈£îH˚ n~Ûø±sê\T b˛©düT\T,
ÁøÏ$Tq˝Ÿ ø√s¡Tº\≈£î ˝Òeì ø£sêí≥ø£ ôV’≤ø√s¡Tº düŒwüº+
#˚dæ+~.
[ >∑T»sê‘Y ø£#Y˝Àì uÛ≤Ø Áπø≥sY ñ\ÿ &Ûûø=≥º&É+‘√
e˝Ò¢ @s¡Œ&ç+<äì πøs¡fi¯ j·T÷ìe]‡{°øÏ #Ó+~q
õj·÷\õdüTº\ ã+<ä+ |ü]XÀ<Ûäq˝À yÓ\¢&Ó’+~.
uÛÑ÷$Tô|’ e÷qe Hê>∑]ø£‘· ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆq|üŒ{Ï
qT+∫ uÛ≤s¡‘Y˝À uÛ≤Ø Áπø≥sYqT >∑T]Ô+#·&É+ Ç<˚
‘=*kÕs¡ì |ü]XÀ<ÛäHê ã+<ä+ yÓ\¢&ç+∫+~.
[ªø±Hédæº≥÷´wüHé: #Óø˘ n+&é u≤´˝…q‡dtµ ù|]≥
Ç{°e\ ìs¡«Væ≤+∫q z dü<ädüT‡˝À düTÁ|”+ø√s¡Tº
e÷J Hê´j·TeT÷]Ô »dæºdt ÄsYm|òt HêØeTHé >∑&ç
∫q @&Ü~ ø±\+˝À »]–q Hê\T>∑T ø°\ø£ |ü]D≤
e÷\ô|’ Ä+<√fi¯q e´ø£Ô+ #˚XÊs¡T. n$ ;;d”ô|’
Á|üuÛÑT‘·«+ #·s¡´\T rdüT≈£î+≥T+<äì ‘Ó\+>±D
>∑es¡ïsY ‘·$T[ôd’ kÂ+<äs¡sê»Hé düŒwüº+ #˚XÊs¡T.
[ eTVü‰\øÏåà |ü<∏äø£+ ˝À uÛ≤>∑+>± eTVæ≤fi¯\≈£î ñ∫‘·
ãdüT‡ Á|üj·÷D dü_‡&ûøÏ dü+ã+~Û+∫ s¡÷.374
ø√≥¢qT Äغd”øÏ ã~©#˚dü÷Ô ñ|ü eTTK´eT+Á‹,
Ä]úø£XÊK eT+Á‹ eT\T¢ uÛÑ{Ϻ$Áø£
e÷s¡ÿ dü+‘·ø£+ #˚XÊs¡T
[ $ø±sêu≤<é myÓTà˝Ò´ >∑&ɶ+
Á|ükÕ<é≈£îe÷sY ‘Ó\+>±D sêÁwüº
XÊdüqdüuÛÑ≈£î q÷‘·q d”Œø£sY>±
@ø£Á^e+>± mìïø£j·÷´s¡T.
[ ÁbÕs¡úHê düú˝≤\ e<ä› *+>∑ $eø£å #·÷|üsê<äì, <˚e⁄ì
eTT+<äT Ád”Ô, |ü⁄s¡Twüß\+<äs¡÷ düe÷qy˚Tqì
eTd”<äT˝À¢øÏ eTVæ≤fi¯\qT nqTeT‹+#ê* ‘Ó\+>±D
sêÁwüº ôV’≤ø√s¡Tº ù|s=ÿqï~.
[ Á|üC≤<äsê“sYqT Çø£ qT+∫ Á|üC≤yêDÏ>± |æ\yê\ì
d”m+ πse+‘Y¬s&ç¶ ìs¡íj·T+ rdüT≈£îHêïs¡T.
ãT<Ûäyês¡+ 20 &çôd+ãsY 2023
◊{° <ë&ÉT\T, mìïø£\ ø£$Twü
qs¡¢ ìj·÷eTø±\qT #˚|üfÒº
Á‹düuÛÑ´ ø£$T{° qT+∫ d”CÒ◊
‘=\–+|ü⁄, πøs¡fi¯ >∑es¡ïsY
Ä]|òt eTVü≤eTà<é U≤Hé |ü\T
_\T¢\qT ‘·q <ä>∑Zπs ô|≥Tºø√
e≥+, Ä]ºø£˝Ÿ 370 s¡<äT› rs¡TŒ.
[ yÓTÆdü÷sY msTTsYb˛sYº≈£î {Ï|ü⁄Œ düT˝≤ÔHé ù|s¡T ô|{≤º
\H˚ Á|ü‹bÕ<äq ø£sêï≥ø£ nôd+;¢˝À ô|qT
<äTe÷s¡+ πs|æ+~.
[ <˚oj·T+>± n_Ûe~∆ #˚dæq ôV’≤d”Œ&é j·T÷@M |üØø£å
ø£sêí≥ø£˝Àì ∫Á‘·<äTs¡Z˝À ñqï @s√Hê{Ïø£˝Ÿ f…dtº
πs+CŸ qT+∫ $»j·Te+‘·+>± Á|üjÓ÷–+#ês¡T.
[ Á|ü|ü+#· yê´|üÔ+>± jÓ÷>± ‘·s¡Vü‰˝À Äj·TTπs«<ä
Wwü<Ûë\≈£î ≈£L&Ü ÁbÕ#·Ts¡´+ ø£*Œ+#ê\ì
&ûÄsY&ûy√ e÷J #Ó’s¡àHé J dürXŸ ¬s&ç¶ nHêïs¡T.
[ sê»kÕúHé q÷‘·q eTTK´eT+Á‹>± uÛÑ»Hé˝≤˝Ÿ X¯s¡à
Á|üe÷Dd”«ø±s¡+ #˚XÊs¡T.
[ >∑T»sê‘Y˝Àì dü÷s¡‘Y msTTsYb˛s¡Tº≈£î n+‘·sê®rj·T
ôVA<ë \_Û+∫+~.
[ ñ‘·Ôs¡Á|ü<˚XŸ˝Àì Áoø£wüí»qàuÛÑ÷$T düú\ $yê<ëìøÏ
dü+ã+~Û+∫ n\Vü‰u≤<é ôV’≤ø√s¡Tº Ä<˚XÊ\ô|’ ùdº
Çe«&ÜìøÏ düTÁ|”+ø√s¡Tº ìsêø£]+∫+~.
[ &ûm+&ûπø q÷‘·q Á|ü<Ûëq ø±s¡´<ä]Ù>± Áù|eT\‘·
$»j·Tø±+‘Y mìïø£j·÷´s¡T.
[ eTVæ≤fi≤ ñ<√´>∑T\ HÓ\dü] ~Hê\T y˚‘·q+‘√ ≈£L&ç
q ôd\e⁄>± Çyê«\qï Á|ü‹bÕ<äqqT πø+Á<ä eTVæ≤
fi≤, •X¯ó dü+πøåeT XÊK eT+Á‹ düàr Çsê˙ e´‹πs
øÏ+#ês¡T.
[ bÕs¡¢yÓT+{Ÿ˝À k˛àø˘ u≤+ãT\ n\»&çøÏ Á|ü<Ûëq
dü÷Á‘·<Ûë] \*‘Y s¡a≤qT b˛©düT\T n¬sdtº #˚XÊs¡T
[ uÛ≤s¡‘Y n<Ûä´ø£å‘·q »]–q J20 dü$Tà{Ÿ ø√dü+
πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ s¡÷.416 ø√≥T¢ Ks¡Tà #˚dæ+~.
[ nk˛+˝À Væ≤eT+‘· _X¯« X¯s¡à Á|üuÛÑT‘·«+ eT<äsê‡\
ù|s¡TqT $T&ç˝Ÿ Ç+^¢wt dü÷ÿ˝Ÿ‡>± e÷]Ã+~
[ eTVü‰sêÁwüº˝À 2,366 eT+~ ¬s’‘·T\T Ä‘·àVü≤‘·´
#˚düT≈£îqï≥T¢ Ä sêÁwüº nôd+;¢˝À eT+Á‹ nì˝Ÿ
uÛ≤sTT<ëdt bÕ{Ï˝Ÿ Á|üø£{Ï+#ês¡T.
[ uÛ≤s¡‘Y˝À düs√>∑dæì Áb˛‘·‡Væ≤+#·≈£L&É<äì &Ûç©¢
ôV’≤ø√s¡Tº n_ÛÁbÕj·T|ü&ç+~.
[ bÕ‘· ô|q¸Hé |ü<∏äø£+ (z|”mdt) e\¢ n_Ûe~∆ ≈£î+≥T
|ü&ÉT‘·T+<äì ]»s¡T« u≤´+≈£î ôV≤#·Ã]+∫+~.
[ ‘·eT sêÁwüº n+‘·s¡Z‘· $wüj·÷˝À¢ CÀø£´+ #˚düTø√
e<ä›ì eTDÏ|üPsY d”m+ ;πsHé dæ+>¥ $TCÀs¡+ d”m+
˝≤˝Ÿ<äTôVAe÷≈£î dü÷∫+#ês¡T.
[ eT<Ûä´Á|ü<˚XŸ eTTK´eT+Á‹>± yÓ÷Vü≤Hé j·÷<äyé,
#Û·rÔdt>∑&Ûé d”m+>± $wüßí <˚yé kÕjYT Á|üe÷D
d”«ø±s¡+ #˚XÊs¡T.
[ »eT÷à ø±oàsY |ü⁄qs¡«´ed”úø£s¡D (¬s+&Ée dües¡D)
_\T¢≈£î ˝Àø˘düuÛÑ ÄyÓ÷<ä+ ‘Ó*|æ+~.
[ {Ïu…≥Hé Ä<Ûë´‹àø£ >∑Ts¡Te⁄, 14e <ä˝…’˝≤e÷
f…ì®Hé >±´{À‡ 13 @fi¯¢ ‘·sê«‘· dæøÏÿ+qT
dü+<ä]Ù+#ês¡T.
[ »eT÷àø£oàsY˝À mìïø£\ ìs¡«Vü≤D≈£î #·s¡´\T
#˚|ü{≤º\ì πø+Á<ä mìïø£\ dü+|òü÷ìï düTÁ|”+ø√s¡Tº
Ä<˚•+∫+~.
[ s¡+C≤Hé e÷dü+˝À eTTdæ¢+\T Ç#˚à ÇbòÕÔsY $+<äT≈£î
j·TTHÓk˛ÿ (◊ø£´sê»´dü$T‹ $<ä´, XÊÁd”Ôj·T,
kÕ+düÿ‹ø£ dü+düú) >∑T]Ô+|ü⁄ \_Û+∫+~.
[ ‘Ó\+>±D |ü_¢ø˘ düØ«dt ø£$TwüHé #Ó’s¡àHé |ü<ä$øÏ
»Hês¡›Hé¬s&ç¶ sêJHêe÷ #˚XÊs¡T.
[ sêÁwüº Ä]úø£ XÊK s¡÷bı+~+∫q ª‘Ó\+>±D ùdº{Ÿ
m{Ÿ @ >±¢H釵 nH˚ |ü⁄düÔø±ìï eT+Á‹ uÛÑ{Ϻ $Áø£e÷s¡ÿ
Ä$wüÿ]+#ês¡T.
[ |ü•ÃeT >√<ëe] õ˝≤¢ ñ+&ç eT+&É\+ #Ós¡T≈£î
yê&É˝À »]–q s√&ÉT¶ Á|üe÷<ä+˝À myÓTੇ ùwø˘
kÕ;® eT‹ #Ó+<ës¡T.
[ kÕe÷õø£ ô|q¸q¢qT s¡÷.3 y˚\≈£î ô|+#·T‘·÷ @|”
πø_HÓ{Ÿ ø°\ø£ ìs¡íj·T+ rdüT≈£î+~.
[ ‹s¡TeT\ ‹s¡T|ü‹ <˚e kÕúHêìøÏ edüTÔqï ì<ÛäT\
qT+∫ ‹s¡T|ü‹ eTTì‡
|ü˝Ÿ ø±s=ŒπswüHé≈£î ˇø£
XÊ‘·+ ì<ÛäT\T (100
ø√≥T¢) ã~© #˚j·T &Üìï
@|” ôV’≤ø√s¡Tº ‘·|ü⁄Œ
|ü{Ϻ+~.
 For Quick Updates releated to Competitive
Exams, Must join our Telegram, WhatsApp
groups…
To join Scan this….

మీకు వాట్సాప్ స్టేటస్ ద్వారా అప్డేట్స్ తెలియాలంటే మా

నెంబర్ 8074932776 save చేసుకొని, వాట్సాప్ లో
మీ పేరు, జిల్లా పేరు పంపండి.