١

‫پۑنەکی‬

‫اَزمع هلل مػؿ اإلفالّ ةنرصه ٌمػٍ اَرشى ةهيؽه ٌمرصف األمٍؼ ةإمؽه ٌمقذعؼج اًَكاؼ مبًؽه‬
‫اَػي نعؼ األًاّ ظٌال ةػعًَ‪ٌ ،‬حػِ اَػانتح َُمذهني ةكَـًُ‪ٌ ،‬اَيالج ٌاَقالّ غُی من ٲغُی‬
‫هي مناؼ اٳلفالّ ةقٌـكٌـً‪ ،‬ٲ َّما ةػع‪:‬‬

‫ةەڕافذی کەٌدٍیـنەدە نۑـٍ فەؼظەمۑک کە دۑیعا ةانگەمـەکاؼان ةۆ ناٌی دەٌریع دۑیـعا ؾۆؼ‬
‫ةٌٍە‪ ،‬ةەاڵّ ؾۆؼؼینـەیان دەنيـا ةەناٌ ةانگەمەی دەٌریع ظەکەن ةەاڵّ ًَ ناٌەڕۆکی ئەٌ‬
‫ةانگەمەیـەیانعا ةیـؽٌةاٌەڕی مەیْان ٌ ؾەنعیو ٌ مٍڕدەظەکانی ئەّ ئٌٍممەدەیان دۑعا ةاـ‬
‫ظەکؽۏ ٌ ظەیکەن ةە مەنيـەج ةۆ قۑؽصٍاؾە فەؼەدایـەکان‪ ،‬ةانگەمەکەؼەکان مەیـْانۑکن َـە‬
‫فەؼ ڕېگاکان ٌەفذـاٌن ةۆ ىەڵضەڵەدانعن ٌ مۑٍانعن ٌ گٍمڕا کؽظنی صەڵکی‪ ،‬ئەمەـه‬
‫مذۑکی فەیؽ نیە َەةەؼ ئەٌەی ةەڵۑنی میْانە کە ٌٌدی(ألَنْ ُػ َع َّن ََ ُي ْم ِ َ‬
‫ِصاّ ٌََ‬
‫اَْ ُم ْقذَ ِهٌ َم)[اٲلغؽاف‪ٌ ]۱٥/‬ادە‪ :‬فٍېنع ةۑر منیه َەفەؼ ڕېگا ڕافذەکەی دۆ ةۆیان ظاةنینم ةۆ‬
‫گٍمڕا کؽظنیان‪ ،.‬حا ئەّ مەیْانانە ًَ فەؼەدا ٌ کۆدا ىەؼ ـئەمە کاؼیانە ٌ ىەؼ َەپۑناٌ گٍمڕا‬
‫کؽظنی صەڵکی دۑعەکۆمن ٌ ىەٌڵعەظەن‪ ،‬حا میْانە ئینقانەکان ـی ئەّ فەؼظەمە َەةەؼگی‬
‫پیاٌی ئاینی ٌ ةانگضـٍاؾ ٌ ؾانا ٌ مٍقذی‪ ..‬ظۏ ٌٌداؼ ٌ کۆڕ ٌ مەحُیك ظەکا ةەناٌی ئەٌەی‬
‫صۆی پے کەفۑکی مٍەریعە ٌ ةانگەمەی ئەٌ دەٌریعە ظەکاخ ٌ َەڕافذـی ظا ةانگەمـە ةۆ‬
‫ڕېگـاکانی میْانەکان ظەکەن‪ ،‬حا َەّ فەؼظەمەی صۆمانعا ةەىۆی نامۆ ةٌٍنی ئەّ دەٌریعە‬
‫ةەىۆی نامۆ ةٌٍنی ناٌەڕۆکی ئەّ دەٌریعە ةەىۆی نامۆ ةٌٍنی ىەڵگؽانی ئەّ دەٌریعە‪ ،‬ؾۆؼۏ‬
‫َە ةانگ ەمەکاؼانی ڕېگای میْان ىادٌٍن ةەناٌی ئەّ دەٌریعە پاکەٌە مذانۑکیان دۑعا ؾیاظ‬
‫کؽظٌە ةە ئاؼەؾٌٌە پیقەکەی صۆیان ٌ مذانۑکیان َۑی کەّ کؽظٌە ةە ئاؼەؾٌەکانیان‪ ،‬دەنيا‬
‫َەپۑناٌ ئەٌەی َە گەڵ ئاؼەؾٌەکان ٌ غەنڵە پٍچەکانیان ٌ مەىڵەرەدەکەیان ةگٍنخـے‪،‬‬
‫یەکۑک َەٌ کاؼە میْانیانەیان کە ةانگەمەی ةۆظەکەن ةە ناٌی دٍریع ٌ ئەىُەکەی دەکكیؽی‬
‫کاقؽ ٌ مٍرشیکانیان َە ظینی ؼب اَػاملین نەىۑنر ٌایان َے کؽظ دەکكیؽی کاقؽان کەٌا پُە ٌ‬
‫پایەکی دایتەخ ٌ پیؽۆؾی ىەیە َە نۑٍ ئەّ ئیقالمە ٌ ئەمؽ ةە مٍېنکەٌدٍانیان کؽاٌە دەکكیؽی‬
‫یان ةکەن‪ ،‬حا ةەىۆی ئەٌەی َە گەڵ ئاؼەؾٌەکانیان نەگٍنخا ٌ ةە غەنڵە پٍچەکانیان نەةٌٍ‬

‫‪١‬‬
‫ئیعی دەکكیؽی کاقؽ ٌ مٍرشیکانیان ةە مذۑکی مەدؽفیعاؼ ٌ قیذنە ٌ مكقعە نینان ظا َە‬
‫الیـەن صەڵـکی ٌ ةەناٌی دەٌریع‪ٌ ،‬ە ةە ئاؼەؾٌەکانیان مذانۑکیان ؾیاظ کؽظ کەٌا ىیچ‬
‫ةنەمایەکی نییە َە ظینی ؼب اَػاملین ـعا ٌ ةگؽە پۑچەٌانەی ٌٌدەی هي ٌ ؼفٍَەکەیەدی‪ ،‬کەٌا‬
‫ىادٌٍن کۆمەڵے مەؼحیان ظاناٌە ٌؾیاظیان کؽظٌٌە ةۆ دەکكیؽکؽنی کەفی کاقؽ ٌ مٍرشیک‬
‫کەٌا ىیچ ظەنۑکی نٍڕئان ٌ فٍننەدی َەفەؼ نیە ٌ پۑچەٌانەیـەدی ٌ ظەفذیان کؽظ ةە نقە‬
‫ىەڵتەفنت ٌ ظۆؼ ىەڵتەفنت ةۆ هي دػاَی ٌ ؼفٍَەکەی ‪ ،‬ةەناٌی ئەىُی فٌٍننە ٌ حەماغە‬
‫کۆمەڵے ٌٌدەیان نەنڵ کؽظٌٌن ٌ َۑکعانەٌەیان ةۆ کؽظٌٌن ٌ ةٍصذان ٌ دۆمەدۑکی ؾۆؼ‬
‫صەؼاپیان ظاٌەدە پاڵ ؾانایانی ئەّ ئٌٍمەدە‪،‬‬

‫حا یەکۑک َەٌ ةاةەدانـەی کەٌا کەمکؽظن ٌ ؾیاظکؽظنیان دۑعا کؽظ ةە ىەٌەفی صۆیان ٌ‬
‫ةەکۆمەڵە گٍمانۑکەٌە ئەٌە ةٌٍ غٍؾؼ ةۆ کەفے ظەىۑننەٌە کە ظەکەٌېذە نۑٍ کٍقؽ ٌ میؽک ةە‬
‫نەؾانی ةەةے ىیچ ةەڵگەیەک ٌ ؾانینۑک ٌ َۑک حیاکؽظنەٌەی ناٌەڕۆی ئەّ ةاةەدە‪ ،‬کەٌا ئەّ‬
‫ةیؽٌةاٌەڕە دۑکعان ٌ ٌېؽانکؽظنی ةیؽٌةاٌەڕ ٌ دٍریعی مٍەریعە ةاةەدۑکی ؾۆؼ ىەفذیاؼ ٌ‬
‫گؽینگە کەٌا میْانەکانی ئەّ فەؼظەمە ةیؽٌةاٌەڕی گٍمڕایانی پۑنینانی صۆیانیان‬
‫نٍېکؽظۆدەٌە کەٌا نەٌەکانی حەىمی کٍڕی ىكٍانن‪ ،‬ئەمەل ڕېگای دٍریع ٌ ئەىُەکەیەدی‬
‫کەٌا ةەؼظەٌاّ نارەؾ ٌ ظٌژمنان ٌ گٍمڕایان ىەٌڵعەظەن ةۑنە فەؼ ئەّ ڕېگایە ٌ ةینۑٍېنن ٌ‬
‫پەیٍەفذتٍانی ئەّ ڕېگایە ىەڵتضەڵەدۑنن ٌ ةەکۆمـەڵے گٍمانەٌە‪،‬‬

‫حا ةۆیە ةە کاؼېک ٌ ئەؼکۑکی گؽینگم ؾانی مٍفڵامنان ٌ ئەٌانەی کەٌدٍنەدە نۑٍ ئەّ‬
‫ةیؽٌةاٌەڕە ئاگاظاؼیان ةکەمەٌە ٌ ئەّ ةاةەدە ةەڕٌن ٌ ئامکؽایی ةضەمە ةەؼظەّ صٍېنەؼ‪ ،‬ىیچ‬
‫ةەڵگەیەکیان ةەظەفذەٌە نەمۑنے ٌ ةەڵگەکان ةضەمە ڕٌٌ ٌ گٍمانەکان ةڕەٌېنینەٌە ةٴغن هي‬
‫دػاَی‬

‫ظاٌاکا ؼّ َە ؼب اَػاملین نیەدی ظڵامن دەنيا ةۆ صۆی پاک ةکادەٌە ٌ ىیعایەمتان ةعاخ ةۆ فەؼ‬
‫ڕېگا ڕافذەکەی ٌ مبانپاؼېؿۏ َەٌانەی ؾەؾەةی صۆی ةەفەؼاظاٌن ٌ َەٌانەی گٍمڕایی‬
‫کؽظٌٌن‪ ..‬اَُيم امین‬

‫‪ ۱٣٣۱/۷/۹‬ىخؽی‬

‫‪٢‬‬
 ‫ةەڵگەکان َە نٍڕئان ظا‬

‫پۑم ةال ةٌٍ فەؼەدا ةەڵگەکان ةضەمە ڕٌٌ ةۆ صٍېنەؼ ئینخا ظٌادؽ ةاةەدەکانی دؽی ئەّ‬
‫مەفەَەیە ان ماءهي دػاَی‪ -‬ةەڵگەکان َە ٌٌدەی ؼب اَػاملین گەَے ؾۆؼن ةەاڵّ َەةەؼ ظؼېژ‬
‫نەةٍنەٌەی ةاةەدەکە ةەمۑکی ةەڵگەکان ظاظەنۑین ةۆ ئەٌەی ڕٌٌن ةۑر َەالی گنذی ئایا َەالی‬
‫هي دػاَی غٍؾؼ ةۆ کەفی نەؾان کە کەٌدتۑذە نۑٍ کٍقؽ ٌ میؽکە ٌ ىۑنعؼاٌەدەٌە یان هي دػاَی‬
‫نەقی غٍؾؼ ةۆ کەـ نەؾانی کؽظٌٌە‪ ،‬حا ظەچینە فەؼ ةەڵگەکان‪ ،‬دۑتینەک ةەؼ َەٌەی ةچینە‬
‫فەؼ ةەڵگە ٌ ناٌەڕۆکی ةاةەدەکە‪ :‬حٍان َە ظەنەکانی ظامناٌن ٌ ٌٌدەکان ٌٌؼظ ةتنەٌە ٌ‬
‫ةەظڵۑیکی رەم مەةەفذەٌە ةڕۆنە ناٌی‪ ،‬ةا صٍېنعنەٌەکە ىەؼ صٍېنعنەٌەی ؾمان نەةے ٌ ظڵ‬
‫َۑی دۑنەگا‪.‬‬

‫ةەڵگەی یەکەّ‬

‫‪---------------‬‬

‫افذَ َخا َؼ َى قَإَ ِح ْؽوُ َرذَّ ٰى ًَ ْق َم َؼ ي ََال َّ َّ ِ‬

‫هي ث ُ َّم ؤَةُِْ ْؿ ًُ‬ ‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر‪ٌَ ( :‬بِ ْن ؤ َ َر ٌع ِّم َن اَْ ُم ْ ِ‬
‫رشيِ َ‬
‫ني ْ‬
‫َمإْ َمنَ ًُ غََٰ ِ ٌَ ةِإَنَّ ُي ْم نَ ٍْ ٌّ َّال ًَ ْػَُ ُمٍ َن)[دٍةح‪]٥/‬‬

‫ٌادە‪:‬ئەگەؼ یەکے َە مٍرشیکان ىانای ةۆدۆ ىۑنا ةۆ ئەٌەی ةیپاؼېؿی‪ ،‬ئەٌە ةیپاؼېؿە دا گٍېتیقذی‬
‫نقەکانی صٍظا ظەةۑر‪،‬ئینخا پۑی ڕاةگەیەنە کە مایەی صۆپاؼفذنەکەخ ئیامنيۑنانە ةەهي‪،‬‬
‫ئەمەل َەةەؼ ئەٌەیە ئەٌان گەَۑکی نەؾانن‪،.‬‬

‫ئیاممی دەةەؼی ظەڵۑر‪:‬صٍظای دػاَی ةۆئاگاظاؼ کؽظنەٌظەقەؼمٌٍېر ئەی مزمعئەگەؼ یەکۑک‬

‫َە مٍرشیکەکان ظاٌای ئەمانی َۑکؽظی پال ئەٌەی قؽمانم پۑکؽظی ةە مەڕ ٌکٍمذاؼیان‬
‫ظٌای دەٌاٌ ةٌٍنی اميؽ اَزؽاّ یەکۑک َەدۆٌە گٍېی َەکەالمی صٍظا ةۑر کەئەٌیه نٍؼئانە‬
‫کەظایتەؾانعٌٌە ةۆخ پاظامذەکەی ئەٌەیە کەظەڵۑر ‪:‬ئەمینی پے ةعە ىەداٌکٍگٍېڕایەڵی کەالمی‬
‫اَُەظەةۑر ٌدۆةۆی ظەصٍېنیذەٌە پامان ةیگەیەنە ئەمنیەدەکەی ظەڵۑر‪:‬پامان ةیگەڕېنەٌە ظٌای‬

‫‪٣‬‬
‫ةیقذنی کەالمی اَُە ئەگەؼ نکۆڵی کؽظ ئیقالّ ةۑر ٌ ةەئاگانەىادەٌە ةەٌەی ةۆخ صٍېنعۆدەٌە‬
‫َە کەالمی اَُە ٌ ئیامن ةۑنۑر ةۆ حۑگای ئەمینەکەی… َغَ ِ ٌَ ةِإَنَّ ُي ْم نَ ٍْ ٌّ َال ًَ ْػَُ ُمٍ َن‬

‫ٌ ظەڵۑر ‪ :‬ئەٌەیان ةەفەؼظېنی ةەىۆی ئەٌەی ئەمانر پے ةەصنیٍن ةۆ ئەٌەی گٍېڕایەڵی‬

‫کەالمی اَُە ةن ٌ گەڕانەٌیان َەالیەن دۆٌە ةۆ ئەٌەیە ئیقالمیان نتٍڵ نەکؽظٌٌە ةۆ حۑگا‬
‫ئەمنیەدەکەیان َەةەؼ ئەٌەی نەٌمۑکی حاىُن ٌ دۑناگەن َە اَُە ٌ رٍحە ٌ ناؾانن ىیچیان ةە‬
‫ئیامن ةە اَُە ٌە نەماٌە ئەگەؼ ئیامن ةۑنن داٌان ٌ صؽاپەیان َەفەؼ نیە َەٌاؾىۑنانیان َە ئیامن ةە‬
‫اَُە‪.‬‬

‫ةەؾەٌی ظەڵۑر ‪ :‬ئەٌەی َەفەؼین ٌ َەفەؼیانە َە چاکە ٌ فؿا ىەدا گٍېتیقذی کەالمی اَُە‬
‫ةٌٍن( َغَ ِ ٌَ ةِإَنَّ ُي ْم نَ ٍْ ٌّ َال ًَ ْػَُ ُمٍ َن) ٌادە ‪ :‬ىیچ َەظینی اَُە ٌ دەٌریعەکەی ناؾانن‬

‫رەفەن ظەڵۑر‪:‬ئەّ ئایەدە مەرکەمەیە داڕۆژی نیامەخ‬

‫دەققیؽی ئینب کەفیؽ ظەڵۑر ‪ :‬اَُە دػاَی ةە پۑؿەمتەؼ ظەڵۑر (ئەگەؼ یەکۑک َەٌمٍرشیکانەی‬
‫ٌاقؽمانم پۑکؽظٌی ةەکٍمذاؼ کؽظنیان ٌماڵ ٌفامانیانم ةۆرەاڵڵ گؽظٌٌی ظاٌای ئەمینی‬
‫َۑکؽظی ئەٌا ٌاڵمی ظاٌاکەی ةعەٌە داٌەکٍ گٍېتیقذی کەالمی اَُەظەةۑر ٌادە نٍؼئانی‬
‫ةۆةضٍېنەٌە ٌةافی مذۑک َەٌ کاؼانەی ةۆةکە (ٌادە ظین ٌةەحۑيۑنانی رٍحەی اَُە‪.‬پامان‬
‫ةیگەیەنە ئەمنیەدەکەی ٌادە ةەؼظاٌاّ َەئەمان ظاةۑر داظەگەڕېذەٌە ٌاڵخ یان ماڵەکەی صۆی‬
‫غٌَ ةإنيم نٍّ ال ًػُمٍن )ٌادە ئەمامنان کؽەظەمەؼع ةۆئەٌانە ةۆئەٌەی ظینی اَُەةؿانن‬
‫ٌظەغٍەی اَُەةاڵٌ ةۑذەٌە َەناٌ غەةعەکانی‪.‬‬

‫حا هي دػاَی ناٌی نان مٍرشیک ةەؼ َەٌەی گٍېیان َە رٍحە ةۑر کە ةؽیذیە َە کەالمی هي‬
‫دػاَی‪ ،‬ڕٌنی کؽظۆدەٌە کەٌا ئەٌانە غٍؾؼیان نیە ىەؼ ٌەک ٌ ناٌیيۑنان ةە مٍرشیک َە گەڵ‬
‫ئەٌەی حەىُیان ىەةٌٍ کەٌا غُمیان نەةٌٍ ىەؼ ٌەک ٌ قەؼمٍی(ةِإَنَّ ُي ْم نَ ٍْ ٌّ َّال ًَ ْػَُ ُمٍ َن)حا‬
‫ناٌی میؽکیان َەفەؼی حۑگیؽ ةٌٍ ةەؼ َەٌەی گٍېیان َە رٍحەکە ةۑر‪ ،‬ئەٌانە ىەؼ گٍېیان َە‬
‫نٍڕئان نەةتٌٍ ئینخا ناٌی میؽکیان ةەفەؼظا حۑگیؽ کؽا ٌ غٍؾؼیان ةۆ نەىۑنعؼایەٌە‪ ،‬حا چۆن‬
‫صەڵکی ئەّ ؾەمەنەی ئۑقذا غٍؾؼیان ةۆ ىەیە ةە نەؾانین ‪،‬کەٌا نٍڕئانیان َەةەؼ ظەفر ظایە‬
‫ةەؾمانەکەی صۆیان ةە فەٌخ ٌ نٍفین ٌ دكقیؽەٌە ٌ‪ ...‬ةە گنر ئافانکاؼیەک ةۆ صەڵکی‪،‬‬

‫‪٤‬‬
‫ئەٌەمان ةۆ ظەؼکەٌخ کەٌا فیكەخ ٌ ناٌی کؽظاؼەکە ةەفەؼ صاٌەنەکەی حۑگیؽ ظەةے حا گەؼ‬
‫رٍحەی پے گەمر ةٌٍ یان نەگەینذتٌٍ‪ٌ ،‬ە ئەٌەمان ةۆ ڕٌن ةٍەٌە کەٌا کەفی کاقؽ ٌ‬
‫مٍرشیک ىیچ غٍؾؼېکی نیە ٌ پۑی ناظؼۏ ةەؼ َە گەینذنی رٍحە پۑی ٌە پال گەینذنینی‪،‬‬
‫ىیچ غٍؾؼۏ نیە ةۆ ىیچ کەفے کەٌا ةکەٌېذە نۑٍ ىەؼمقائیُۑکی ظاىیؽی ٌ کٍقؽ ٌ میؽکۑک‬
‫حا رٍحەی پۑگەینذتۑر یان نەگەینذتۑر‪.‬‬

‫ةەڵگەی ظٌٌەّ‬

‫‪---------------‬‬

‫ني َرذَّ ٰى‬ ‫رشيِ َ‬

‫ني ُمن َك ًِّ َ‬ ‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ْ ََ( :‬م ًًَُنِ اَ َِّػً َن يَ َك ُؽٌا ِم ْن ؤ َ ْى ِِ اَْ ًِذَ ِ‬
‫اب ٌَاَْ ُم ْ ِ‬
‫هي ًَذٍُُْ ُى ُزكًا ُّمَْ َّي َؽجً)[اَتینح‪]۱/‬‬ ‫ٍٍ ِّم َن َّ ِ‬
‫دَإْدٌَِ ُي ُم اَْتٌَِّنَ ُح‪َ -‬ؼ ُف ٌ‬

‫ٌادً‪ :‬ئًٌانًی ةے ةاٌهڕ ةٌٍن ًَ صاٌهنی کذۑتًکان ًَگًڵ مٍرشیٌ ٌ ىاٌهڵگًؼان‪ٌ ،‬اؾیان ًَ‬
‫ةیؽٌ ةاٌهڕی صۆیان ىۑنا‪ ،‬ىًدا ةًڵگًٌ نینانًی ڕٌٌن ٌ ئامکؽایان ةۆ نًىاخ‬

‫هي دػاَی ناٌینان مٍرشیک ةەؼ َەٌەی پۑؿەمتەؼیان ةۆ ةۑر‪ ،‬ةەؼ َەٌەی رٍحەیان پے ةگاخ‪،‬‬
‫حا رٍحەل ةؽیذیە َە ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم‪ ،‬حا هي دػاَی ةەؼ َەٌەی ئەٌ‬
‫رٍحەیەیان پے ةگاخ رٍکمی مٍرشیکی َەفەؼظان‪ ،‬حا گنر کەفے کەٌا ظەکەٌېذە نۑٍ‬
‫میؽکەٌە رٍکمی مٍرشیکی َەفەؼ ظەظؼېر ئەگەؼ ةە ٌٌدەیەکیه ةۑر‪ ،‬حا رٍحەکەی پے‬
‫گەینر ةۑر یان نەگەمذتۑر‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ هي دػاَی َەّ ئایەدەظا ؾۆؼ ةە ڕٌٌنی رٍکمی‬
‫کەفانۑکامن ةۆ ڕٌٌن ظەکادەٌە ٌ ةە مٍرشیک ناٌیان ظەىۑنے ةەؼ َەٌەی رٍحەیان ةۆ ةۑر ٌ‬
‫پۑیان ةگاخ‪ ،‬حا چۆن ٌ ةە ظەَیُے ةەکەفے ظەڵۑی غٍؾؼی ىەیە کەٌا رٍحەی پے گەینذٍە؟‬
‫چۆن ظەڵۑن ناةے ةەکاقؽ یا مٍرشیک ناٌی ةۑنی دا رٍحەکەی پے ظەگاخ ٌ ةۆی ڕٌٌنعەةۑذەٌە‬
‫دەٌاٌ؟؟!‬

‫‪٥‬‬
‫مۑضی ئیقالّ ئینب دەیمیە ظەڵۑر‪ :‬رٍحە پۑؿەمتەؼی صٍظایە ىىل هي غًٌُ ٌفُم‬
‫ٌَەفەؼصەڵکە ةەگەیننت ٌةیقذنی ‪ٌ.‬اَُەدػاَی ناٌی ناٌن ٌرٍکمی َەفەؼ ظاٌن ةەکٍقؽ‬
‫ٌمیؽک پۑه ىادنی پەیاّ ٌپۑه گەینذنی رٍحەی پۑیان ٌپۑؿەمتەؼیان ةۆةنۑؽظؼېر ‪ٌ،‬ئەٌە‬
‫ناٌېکی پۑٍیقذەةۆیان ٌٌەفكۑکی مایەنە ةەراڵیان ٌىەؼکەفۑک میؽک ئەنخاّ ةعاخ‬
‫ناٌظەةؽېر ةەمٍرشیک گٍدەیەکی داکەٌ ىیچ ئیضذیالقی دۑعا نیە‪.‬‬

‫ةەڵگەی فۑییەّ‬

‫‪----------------‬‬

‫ني ؤ َ ٌٌََِْا َء‬ ‫َ ٌَقَؽًِهًا َر َّو َغٌَُْ ِي ُم اَََّ َالََ ُح بِنَّ ُي ُم اد َّ َضػٌُا اَنَّ ٌَ ِ‬
‫اّ َ‬ ‫ةاهلل دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪( :‬قَؽًِهًا َى َع ٰ‬
‫ِمن ُظٌنِ َّ ِ‬
‫هي ًٌََ ْز َق ُتٍ َن ؤَنَّيُم ُّم ْيذَ ُعٌ َن)[االغؽاف‪]۰۳/‬‬

‫ٌادە‪ :‬ظهفذًیًک ىیعایًخ ٌ ڕېنمٌٍی ٌهؼگؽدٌٍه‪ ،‬ظهفذًیًکیه ةڕیاؼی گٍمڕای ٌ فًؼ‬

‫َۑنۑٍاٌی ةًفًؼظا چًفپاٌه‪ ،‬چٍنکً ةًڕافذی ئًٌانً ةۑخگً ًَ صٍا مًیذانًکانینیان کؽظه‬
‫پنذیٍان ٌ صۆمًٌیقذی صۆیان‪ٌ ،‬ال ظهؾانن کً ڕېگًی ڕافر ٌ ظؼٌفذیان گؽدۆدًةًؼ‪.‬‬

‫حا هي دػاَی َۑؽەظا ةافی ظٌٌ ظەفذەمان ةۆ ظەکاخ َە صەڵکی‪ ،‬یەکۑکیان َەفەؼ رەم ٌ‬
‫ىیعایەدە‪ ،‬ئەٌی دؽینیان َە فەؼ گٍمڕایە ٌ گٍمڕایەکەیان ةەفەؼ ظا چەفپاٌە َەةەؼ ئەٌەی‬
‫مٍېن میْانە ئینقان ٌ حنەکان کەٌدٌٍن ٌ َەڕېگا الیانعاٌن ٌ نەؾانن ىەؼٌەک ٌ هي دػاَی‬
‫قەؼمٍی( ًٌََ ْز َق ُتٍ َن ؤَنَّ ُيم ُّم ْيذَ ُعٌ َن) ٌال ریقاب ظەکەن کەٌا ةەڕافذی َەفەؼ ىیعایەدن‪ ،‬حا‬
‫صۆی نەؾانەکان ىەؼ ٌاظەؾانن َەفەؼ ىیعایەدن ةۆیە گٍمڕا ٌ فەؼَۑنۑٍاٌ ظەةن‪ ،‬حا هي دػاَی‬
‫َە گەؼ ئەٌ نەؾانینەمیان َە ظەفذەی یەکەمی مٍفڵامنان ٌ ىیعایەخ ظؼاٌانی ریقاب‬
‫نەکؽظن‪ ،‬ةەڵکٍ َە ظەفذەی گٍمڕا ٌ مٍرشیکانی ریقاب کؽظن ٌ ىید غٍؾؼېکی ةۆ‬
‫نەىۑنایەٌە‪.‬‬

‫‪٦‬‬
 ‫ةەڵگەی چٍاؼّ‬

‫‪----------------‬‬

‫ِف اَْ َزٌَا ِج اَ ُّعنٌَْا‬ ‫َسً َن ؤ َ ْغ َام ًال‪-‬اَ َِّػً َن ٍَ َِّ َف ْػٌُ ُي ْم ِ‬
‫ِاأل َ ْص َ ِ‬
‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪( :‬ن ُِْ َى ِْ نُنَتِّئًُُم ة ْ‬
‫اخ َؼةِّ ِي ْم ٌََِهَائِ ًِ قَ َز ِتْ َْر ؤ َ ْغ َامَُ ُي ْم ق ََال‬
‫ٌَ ُى ْم ًَ ْز َق ُتٍ َن ؤَنَّ ُي ْم ًُ ْز ِقنٍُ َن ُىنْ ًػا‪-‬ؤٌََُٰ ِئ ٌَ اَ َِّػً َن يَ َك ُؽٌا ةِأًَ ِ‬
‫نُ ِهٌ ُم ََ ُي ْم ًَ ٍْ َّ اَْ ِهٌَا َم ِح ٌَ ْؾنًا‪َٰ -‬غَ ِ ٌَ َح َؿا ُئ ُى ْم َح َينَّ ُم مبِ َا يَ َك ُؽٌا ٌَاد َّ َضػٌُا آً َ ِ‬
‫اوت ٌَ ُؼ ُف ِِل‬
‫ُى ُؿ ًٌا)[اَکيل‪]۱۳٥-۱۳۰/‬‬

‫ٌادە‪:‬ةڵے‪:‬ئایا ئاگاظاؼدان ةکەمەٌە ٌ ىەٌاڵی ئەٌانەدان پے ةعەّ کە صاٌەنی ؾەؼەؼمەنعدؽین کاؼ‬

‫ٌ کؽظەٌەن؟‪ ،‬ئەٌانەی ىەٌڵ دۑکۆمانەکانیان دۑعا حٌٍ َە ژیانی ظٌنیا ظا‪ ،‬ةەمەؼحۑک ٌای‬
‫ظاظەنۑن کە کاؼ ٌ کؽظەٌەی چاکە ظەکەن‪ ،‬ئەٌانە ئەٌ کەفانەن کە ةۑتاٌەڕةٌٍن ةە پەؼٌەؼظگاؼ‬
‫ٌ ةەظیعاؼی‪ ،‬حا کؽظەٌەکانیان دۑعاچٌٍن ئۑمەل َەڕۆژی ظٌاییعا ىیچ فەنگۑکیان ةۆ‬
‫ظانانۑین‪ ،‬ئەٌ حەىەنعەمە فؿای ئەٌانە‪،‬ةەىۆی ئەٌ ةۑتاٌەڕیەی ظەیان کؽظ‪ ،‬نۑؽظؼاٌ ٌ‬
‫ةەڵگەکانی منیان ةە گاڵذەحاڕیەٌە ٌەؼگؽخ‪،.‬‬

‫هي دػاَی رٍکمی کٍقؽی َەفەؼظان َە گەڵ ئەٌەی نەؾان ةٌٍ‪َ ،‬ە گەڵ ئەٌەی کاؼ ٌ‬
‫کؽظەٌەیەکی ؾۆؼیان کؽظةٌٍ ٌ ٌایان ظاظەنا ٌ ریقاةیان ظەکؽظ کەٌا ةەڕافذی َەفەؼ ىیعایەدن‬
‫ٌ کاؼېکی چاک ظەکەن‪ ،‬ةەاڵّ هي دػاَی َە گەڵ ئەٌ نەؾانین ٌ ىەفر پے نەکؽظنەیان ىیچ‬
‫غٍؾؼېکی ةۆ نەىۑنانەٌە ةەڵکٍ ىەؼ َەفەؼەدا ةە صەفاؼەخ مەنع ٌەفكی کؽظن‪ ٌ ،‬گنر‬
‫کاؼەکانی کؽظةٍیان پٍچەڵ ةٌٍیەٌە ٌ رٍکمی کٍقؽی ةەفەؼ ظان‪.‬‬

‫َە دەققیؽی ئەّ ئایەدەظا ئینب حؽیؽ ظەڵۑر ‪ :‬ئەٌە ظەگەیەنۑر َەةەڵگەکانعا َەفەؼ ىەڵەیی‬
‫ئەٌ ٌٌدانەی پۑیان ٌایە ىیچ کەفے کاقؽ ناةۑر ةە هي دػاَی ئیال مەةەفذی کٍقؽ ةۑر َەپال‬
‫ئەٌەی ؾانقذی ىەةٌٍ ةە داک ٌ دەنيایی هي دػاَی‪ٌ ،‬ە ئەّ ئایەدە هي دػاَی دۑیعا ىەٌاڵی‬
‫ئەٌانەمان پے ظەظاخ ٌ ٌەفكیامنان ةۆ ظەکاخ ةەفیكادەکانیان‪ ،‬کەٌا ةەڕافذی ئەٌ ىەٌڵعانەی‬
‫َە ظٌٌنیاظا ىەٌڵیان َەةۆی ظاٌە گٍمڕاییە ئەگەؼ چی ٌامیان ریقاب ظەکؽظ کاؼ ٌ کؽظەٌەی‬
‫چاکە ظەکەن‪ٌ ،‬ە ىەٌاڵی ئەٌەمی پۑعاین کەٌا ئەٌانە ةۑتاٌەڕ ةٍن ةە ئایەدی پەؼٌەؼظگاؼیان‪ٌ ،‬ە‬
‫ئەگەؼ ةە ٌٌدەی ئەٌانە ةیر کەٌا پۑیان ٌایە ىیچ کەفے کاقؽ ناةے ةە هي ئیال َەپال ئەٌەی‬

‫‪٧‬‬
‫ؾانقذی پۑی ىەةٌٍ ئەٌە ٌاحث ظەةے َەةۆیان ةە ئەحؽ ٌ پاظامر پے ظانیان ىەؼ ٌەک ٌ هي‬
‫دػاَی ظەؼةاؼەی ئەٌانە ىەٌاڵی پۑعاین کەٌا ریقاب ظەکەن کە کاؼ ٌ کؽظەٌەی چاکە ظەکەن‪،‬‬
‫ةەاڵّ َەڕافذی ظا ئەٌ ٌٌدەی ئەٌانە پۑچەٌانەی ٌٌدەی هي ـیە‪ ،‬هي دػاَی ىەٌاڵی ئەٌانەی‬
‫پے ظاین کەٌا کاقؽن ةە هي ٌ کؽظەٌەکانیان ىەڵٍەماٌەدەٌە‪.‬‬

‫ٌ اةن کثیؽ ظەڵۑر ‪ :‬ةٍصاؼی ڕیٍایەدی کؽظٌە َە غەمؽەٌە ئەٌیه َە مٍىػەةەٌە ظەڵۑر‪:‬‬
‫ًن‬ ‫ِاألَ ْص َ ِ‬
‫َس َ‬ ‫پؽفیاؼّ کؽظ َەةاٌکم ٌادە‪ :‬فػعی کٍڕی ئەةی ٌەناـ َەّ ئایەدە(ن ُِْ َى ِْ نُنَتِّئًُُم ة ْ‬
‫ؤَ ْغ َام ًال) ئایا ئەٌانە رەؼٌؼیەکانن؟ ٌٌدی‪ :‬نەصۑؽ ئەمانە یيٍظ ٌ نقاؼان‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌەی‬
‫پۑؿەمتەؼیان ةە ڕافر نەظەؾانی ٌە یيٍظیەکان ةاٌەڕیان ةە ةەىەمر نەةٌٍ ٌ ظەیان‬
‫ٌٌخ‪:‬صٍاؼظن ٌ صٍاؼظنەٌەی دۑعا نیە‪ ،‬رەؼٌؼیەکانیه ئەٌانەن کەٌا َەپال ئەٌەی پەیامن ةە‬
‫هي ظەظەن ظەینکۑنن‪ ،‬فػع ىەؼ ةە قافهەکان ناٌی ظەةؽظن‪ ،‬غُی کٍڕی ئەةٍ ّاَث ٌ ؾراک‬
‫ٌٌدٍیانە‪ :‬ئەٌانە رەؼٌؼیەکانن‪ ،‬ةەّ نقانە ةۑر ٌا ظەؼظەکەٌېر ئەّ ئایەدە چۆن رەؼٌؼیەکان‬
‫ظەگؽېذەٌە ةەپۑی نقەی غُی ةۑر یيٍظ ٌ نقاؼا ظەگؽېذەٌە‪ ،‬ئەّ ئایەدە دایتەخ نەىادۆدە‬
‫صٍاؼەٌە ةۆئەمانە‪ ،‬ةەڵکٍ ئایەدۑکی گنر گیؽە‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌەی ئەّ ئایەدە َەمەکەظا ظاةەؾیٍە ةەؼ‬
‫َەٌەی ڕٌی ٌٌدەکانی ةکادە یيٍظ ٌ نقاؼا‪ٌ ،‬ە ةەؼ َە ىادنی صەٌاؼید ةە گنذی‪ ،‬ةەڵکٍ ئەّ‬
‫ئایەدە ىەمٌٍ ئەٌ کەفانە ظەگؽېذەٌە کەٌا َە فەؼ ڕېگایەکی حگە َە ڕېگای ڕەؾامەنعی هي‬
‫ـن ٌە صۆمیان ٌا ریقاب ظەکەن کەٌا ؾۆؼ چاکە ٌ پۑکاٌیانە‪ ،‬ةەاڵّ نەیان پۑکاٌە ٌ‬
‫کؽظاؼەکانیان َے ٌەؼناگیؽېر‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ هي دػاَی َەّ ئایەدە ظەقەؼمٍۏ( ٌُ ُحٍ ٌه ًَ ٍْ َم ِئ ٍػ‬
‫َل َما َغ ِمٍُُا ِم ْن َغ َم ٍِ‬
‫ىل نَا ًؼا َرا ِم ٌَ ًح) ٌە ظەقەؼمٍېر ‪ٌَ ( :‬ن َِع ْمنَا بِ َ ٰ‬ ‫ام َػ ٌح‪َ -‬غا ِمَُ ٌح ن ِ‬
‫َّاى َت ٌح‪-‬د َْي َ ٰ‬ ‫َص ِ‬
‫قَ َخ َػُْنَا ُه َىتَا ًء َّمنث ٍُ ًؼا) ‪)....‬‬

‫حا ئەّ ئایەدە گنذگیؽه ةۆ ىەمٌٍ ئەٌ کەفانەی ظەکەٌنە نۑٍ کٍقؽ ٌ میؽک ٌ ئیخذياظ ظەکەن‬
‫ٌ کاؼ ٌ کؽظەٌەی ؾۆؼ ظەکەن ٌ پۑیان ٌایە َەفەؼ ىیعایەدن‪ ،‬ةەاڵّ هي دػاَی َە گەڵ ئەٌ‬
‫نەؾانیەن ٌ مەةەفذەمیان غٍؾؼ ةۆ ىیچ یەکۑک ناینذەٌە ةەڵکٍ فیكاخ ٌناٌی کؽظاؼەکانیان‬
‫َەفەؼ حۑگیؽ ظەکا‪.‬‬

‫‪٨‬‬
 ‫ةەڵگەی پۑنخەّ‬

‫‪---------------‬‬

‫ٌٍ ٌَنَُْ َػ ُث ن ُِْ ؤَة َّ ِ‬

‫ِاهلل ٌَآًَادِ ًِ ٌَ َؼ ُفٍَ ِ ًِ‬ ‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪َِِ ٌََ ( :‬ئ َفإََْذَ ُي ْم ٌَََهٍَُُ َّن بِمنَّ َا يُنَّا نَ ُض ُ‬
‫يُنذُ ْم د َْقذَ ْي ِؿئٍُ َن‪-‬ال د َ ْػذَ ِػ ُؼٌا نَ ْع يَ َك ْؽد ُم ةَ ْػ َع بِميَانًُِ ْم)[دٍةح‪]۰٥-۰٤/‬‬

‫ٌادە‪ :‬ئەگەؼ پؽفیاؼینیان َے ةکەی ئەٌان ظەڵۑن‪:‬ةەڵکٍ ةۆ گەمە ٌ گاڵذە ظەچٍینە نۑٍ ئەّ‬
‫ةافەٌە‪ ،‬ةڵے‪:‬ئایا ةەصٍظا ٌ ةەڵگە ٌ پۑؿەمتەؼەکەی گاڵذەدان ظەکؽظ؟‪-‬ةیانٌٍ مەىۑننەٌە‪،‬‬
‫ةەظڵنیایی کاقؽ ةٌٍن ظٌای ئەٌەی ئیامنذان ىۑناةٌٍ‪،.‬‬

‫ئەّ ئایەدە َەفەؼ کەفانے ظاةەؾی کەٌا ىزاةی ؼفٍٍ هي ةٍن ىُی هي غُیک ٌفُم‪ٌ ،‬ە َە‬
‫حیياظ ظەگەڕانەٌە َە گەڵ ؼفٍٍ هي‪ ،‬نقەیەکیان کؽظ نەیانؿانی کٍقؽە ٌٌدیان دەنيا گەمە ٌ‬
‫گاڵذەمان ظەکؽظ ىەؼ ٌەک ٌ هي دػاَی ةەڕافذیعانان َە نەؾانیان(ٌَََهٍَُُ َّن بِمنَّ َا يُنَّا نَ ُض ُ‬
‫ٌٍ‬
‫ٌَنَُْ َػ ُث)‪ ،‬حا هي دػاَی َەگەڵ ئەٌەی ىزاةی ةٍن َەگەٍ ؼفٍٍ هي ـه َەحیياظ ةٌٍن ىیچ‬
‫غٍؾؼېکی پے نەظان ٌ ڕافذەٌصۆ رٍکمی کٍقؽی ةەفەؼظان(ال د َ ْػذَ ِػ ُؼٌا نَ ْع يَ َك ْؽد ُم ةَ ْػ َع‬
‫بِميَانًُِ ْم) حا هي دػاَی رٍکمی کٍقؽی ةەفەؼظان ٌ قەؼمٍی غٍؾؼ مەیننەٌە‪ ،‬کەٌا ةەؼ َەٌ‬
‫کاؼەیان ئیامنعاؼ ةٍن ٌ ةەٌ نقەیان کاقؽ ةٍن(ةَ ْػ َع بِميَانًُِ ْم) ىەؼٌەک ٌ میط مزمعی کٍڕی‬
‫غتعاٍَىاب َە(کنل متياخ)ظەؼةاؼەی ئەٌ کەفانە ظەڵۑر‪ :‬کاقؽةٍن ةە نقەیەکیان َە گەڵ‬
‫ئەٌەی َەفەؼظەمۑک ظاةٍن َە گەڵ ؼفٍٍ هي ظاةٍن َەحیياظ ٌ نٍېژکؽظنیانعا ٌ ؾەکادیان ظەظا‬
‫ٌ رەحیان ظەکؽظ‪.‬‬

‫حا َەگەڵ ئەّ ةەڵگە ڕٌنانە‪ٌٌ ،‬دانۑکی فەیؽ ىەیە ظەڵۑن‪ :‬گاڵذەکؽظن ةە ظین ٌ نقە ٌٌدن ةە‬
‫هي ٌ ؼفٍَەکەی کٍقؽە‪ ،‬حیاٌاؾی ظەکەن َە گەڵ کؽظەٌە میؽکیەکان ٌ ىەڵٍەمۑنەؼەٌە ٌٌدە ٌ‬
‫کؽظاؼیەکان‪ ،‬ئەٌە میؽکە غٍؾؼی ةۆ نیە ئەٌەل میؽکە غٍؾؼی ةۆ صاٌەنەکەی ىەیە!! پۑیان‬
‫ظەڵۑین ةە چ ظەَیُۑک حیاٌاؾیر َەنۑٍانیان کؽظ‪ ،‬کەٌا ىەمٍیان کٍقؽن ٌ میؽکن چ‬
‫حیاٌاؾیەک ىەیە َە نۑٍان ىەڵٍەمۑنەؼەٌەی گاڵذەکەؼ ٌ نەؾانۑکی ؾیؽ مکؽىـ ٌ ظَیُر‬
‫چیە؟؟! َەڕافذیعا ئەمە ٌٌدەیەکی ةاّڵە ٌ ىیچ ئەىڵ ٌ ئەفافۑکی نیە حگە َە نقەی‬
‫غەنڵیان چی دؽنیە‪.‬‬

‫‪٩‬‬
 ‫ةەڵگەی مەمەّ‬

‫‪-----------------‬‬

‫اب ةِ ِهٌ َػ ٍح ًَ ْز َقتُ ًُ اَظ َّْْم ُن َما ًء َرذَّ ٰى بِغَا َحا َءوُ‬ ‫ًن يَ َك ُؽٌا ؤَ ْغ َامَُ ُي ْم ي َ َ‬
‫ََس ٍ‬ ‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ٌَ ( :‬اَ َِّػ َ‬
‫اب)[فٍؼج اَنٍؼ‪ٌ ]٣۳-۰۹-‬ادە ‪:‬‬ ‫َسً ُؼ اَ ِْز َق ِ‬ ‫هي ِغنعَوُ قَ ٍَقَّا ُه ِر َقاةَ ًُ ٌَ َّ ُ‬
‫هي َ ِ‬ ‫ََ ْم ًَ ِخعْوُ مَ ٌْئًا ٌَ ٌَ َح َع َّ َ‬
‫ئەٌانەل کە ةۑتاٌەڕ ةٌٍن کؽظەٌەکانیان ٌەکٍ فەؼاب دؽاٌیُکەی ؾەٌیۑکی دەصر ٌایە‪،‬‬
‫صەڵکی دینٌٍ ٌای ظاظەنۑر کە ئاٌ‪ ،‬ىەدا کادۑک ظېر فەؼ مٍېنەکە ىیچ مذۑک ناةینۑر‪ ،‬حا‬
‫َەٌۏ دٍمی دۆڵەی صٍا ظەةۑر ٌ رقاةی صۆی َە گەڵ ظەکاخ‪،‬ةەڕافذی َۑپؽفینەٌەی هي‬
‫صۑؽا ٌ ةە پەَەیە‬

‫هي دػاَی َەّ ئایەدە پیؽۆؾە ظا ىەٌاڵی ئەٌ نەؾانانەمان پے ظەظا َە کۆمەڵەی کٍقؽ ٌ میؽک‪،‬‬
‫کەٌاظەؾانن ةەٌ کٍقؽ ٌ میؽکەیان َە الیەن هي دػاَی فٍظیان پے ظگەیەنے‪ ،‬هي دػاَی َە ىیچ‬
‫مٍېنکی نٍڕئان ناقەؼمٍۏ ئەٌانە َە فەؼ رەنن ٌ پاظامذعؼاٌن‪-‬یان غٍؾؼیان ةۆ ةيۑنذەٌە‪،‬‬
‫ةەڵ کٍ هي دػاَی رٍکمی ظاٌە َەفەؼی ةە کاقؽ َە گەڵ ئەٌ ةاؼٌظصەی‪،‬ئەّ ئایەدە ظەؼةاؼەی‬
‫کاقؽەکانە کە صەڵک ةانگ ظەکەن ةۆ ئەٌ ةادڵیەی کە صۆیان کە َە فەؼین ةە صەیاڵی صۆیان‬
‫ٌا ظەؾانن مذۑکی چاکیان کؽظٌە َەٌ ةیؽٌةاٌەڕەی کە ىەیانە ٌ ةاڵٌی ظەکەنەٌە‪ ،‬ةەاڵّ َە‬
‫ڕافذی ظا مٍېن کاڵٌی ةاةؽظٌیان کەٌدٍن ٌ ىیچ مۑکیان نەکؽظٌە‪ ٌ ،‬هي دػاَی ىیچ‬
‫غٍؾؼېکی ةۆ نەىۑناٌنەدەٌەةە نەؾانینیان ٌ ىەؼ َەفەؼەدای ئایەدەکە ةە کاقؽ ناٌیان ظەةا‪ ،‬هي‬
‫دػاَی منٍنەی ئەٌکەفانەمان ةۆ ظېنۑذەٌە ٌەک منٍنەی فەڕاةۑک کە ٌەک ئاٌېک ةەؼچاٌ‬
‫ظەکەٌېر کادۑک کەفۑک چاٌی ةەٌ فەڕاةە ظەکەٌېر ٌ پۑٍیقذی ةە ئاٌ ىەیە ٌ دینٍیەدی ٌ‬
‫ٌاظەؾانے ئاٌە ظەڕٌا ةۆ ئەٌەی َۑی ةضٍادەٌە‪ ،‬کادۑک کە نؿیکی ظەةۑذەٌە ىیچ ناةینے‬
‫کاقؽەکانیه ىەؼ ةەٌ مۑٍەیە ٌاظەؾانے ىەڵقاٌە ةە کاؼېک ٌ مذۑکی ةەظەفر ىۑناٌە ةۆ‬
‫صۆی‪ ،‬کادۑک گەینذە الی هي دػاَی ٌ پؽفیاؼی َە کؽظەٌەکانی کؽظ ٌ گكذٍگۆی َە گەڵ کؽا‬
‫َە فەؼی‪،‬ىیچ مذۑکی دۑعانەةٌٍ ةۆ ئەٌەی َۑیٍەؼةگیؽېر ٌ ئەٌ نیەخ ٌ مەةەفذەی ةەچاکی‬
‫ظاناةٌٍ ٌ نەؾانینەکەی غٍؾؼی پے نەظاؼا‪.‬‬

‫‪١١‬‬
 ‫ةەڵگەی رەقذەّ‬

‫‪----------------‬‬

‫اـ َغ َىل َّ ِ‬
‫هي ُر َّخ ٌح ةَ ْػ َع اَ ُّؽ ُف ِِ‬ ‫نػؼًِ َن َِئَ َّال ًًٍَُ َن َُِنَّ ِ‬
‫رشً َن ٌَ ُم ِ‬
‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ُّ ( :‬ؼ ُف ًال ُّمتَ ِّ ِ‬
‫ٌَيَا َن َّ ُ‬
‫هي َغؿًِ ًؿا َر ًِ ًٌام)[اَنقاء‪]٥٤/‬‬

‫ٌادە‪:‬پۑؿًمتًؼامنان ڕوٌانً کؽظٌٌه کً مژظهظهؼن ةً ئیامنعاؼان ٌ دؽفۑنًؼن ةۆ یاصیًکان‪ ،‬دا‬

‫صًڵکی ىیچ ةًڵگًیًکیان ةًظهفذًٌه نًمۑنۑر ًَفًؼ ةے ظینی ٌ یاصی ةٌٍنیان ظٌای ئًٌهی‬
‫صٍا پۑؿًمتًؼانی ةۆ ڕوٌانً کؽظٌٌن‪ ،‬ةۑگٍمان ىًمینًٌ ةًؼظهٌاّ صٍا ةااڵظهفر ٌ ظانایً‪.‬‬

‫ئەّ ئایەدەل َە ڕٌنرتین ةەڵگەگانە کە هي دػاَی نەةٍڵی غٍؾؼی نەؾانین ناکا َە پال ئەٌەی‬
‫پەیامەکەی ناؼظ ٌ کذۑتەکەی ظاةەؾانع ٌ ةەنعەکانی انامە رٍحە کؽظ ةە نٍڕئان‪ ،‬ىەؼ کەفۑک‬
‫ئەٌ پەیامەی پۑگەینر ٌە نٍڕئانی پے گەمر‪ ،‬ئەٌ کەفە انامە رٍحە کؽاٌە‪ٌ ،‬ە َەپال ئەٌە‬
‫اـ َغ َىل َّ ِ‬
‫هي ُر َّخ ٌح ةَ ْػ َع‬ ‫ىیچ غٍؾؼېکی نامۑنے ىەؼ ٌەک ٌ هي دػاَی ظەقەؼمٍېر(َِئَ َّال ًًٍَُ َن َُِنَّ ِ‬
‫اَ ُّؽ ُف ِِ ٌَيَا َن َّ ُ‬
‫هي َغؿًِ ًؿا َر ًِ ًٌام)‪ ،‬حا هي دػاَی کذۑتەکەی ظاةەؾانع ٌ پۑؿەمتەؼەکەی ڕەٌانە‬
‫کؽظ ةۆ ئەٌەی صاٌەن غٍؾؼ غٍؾؼی نەمۑنے ىەؼ ٌەک هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ ٍْ ٌَََ ( :‬ؤَنَّا‬
‫ٍال قَنَذَّ ِت َؼ آًَادِ ٌَ ِمن نَتِِْ ؤَن ن َِّػ ٍَّ‬
‫َاب ِّمن نَتُِْ ًِ ََهَاٍَُا َؼةَّنَا ََ ٍْ َال ؤ َ ْؼ َفُ َْر بٌََِْنَا َؼ ُف ً‬
‫ؤ َ ْىًَُْنَا ُىم ةِ َػػ ٍ‬
‫َ )[ًّ‪]۱۰٣-‬‬
‫ٌَنَ ْض َؿ ٰ‬

‫ٌادە‪ -:‬ئًگًؼ ئۑمًل پۑه ناؼظنی نٍؼئان ٌ پۑؿًمتًؼ ًَناٌمان ةربظنایً‪ ،‬ئًٌه ظهیانٍخ‪:‬‬
‫پًؼٌهؼظگاؼا‪ ،‬ةۆچی پۑؿًمتًؼېکر ةۆ ڕوٌانً نًکؽظین‪ ،‬دا مٍېنی ةًؼنامً ٌ ئایًدًکانی دۆ‬
‫ةکًٌین پۑه ئًٌهی ؾهَیِ ٌ ڕیقٍا ةتین‪.‬‬

‫‪١١‬‬
 ‫ةەڵگەڵی ىەمذەّ‬

‫‪-----------------‬‬

‫هي دػاَی ىەٌاڵامن پے ظەظاخ ظەؼةاؼەی ىٍظ غُیە فالّ کە ةە گەَەکەی صۆی ٌٌخ ‪ًَ( :‬ا نَ ٍْ ِّ‬
‫َْيوُ بِ ْن ؤَنذُ ْم بِ َّال ُمك َْرتٌُ َن)[ىٍظ‪]٤۳/‬‬ ‫ا ْغتُ ُعٌا َّ َ‬
‫هي َما ًََُم ِّم ْن بََِٰ ًٍ ؾ ْ ُ‬

‫ٌادە‪ :‬ئەی گەَەکەّ صٍظا ةپەؼفنت َەٌ صٍظایە ؾیادؽ ىیچ صٍظایەکذان نییە‪ ،‬ةەڕافذی ئۑٍە‬
‫دەنيا َەٌ کەفانەن کە ظؼۆ ىەڵعەةەفنت‪.‬‬

‫ةە ظؼۆؾن ٌنقە ىەڵتەفذەؼ رٍکمیان َەفەؼظؼا ةەؼ َەٌەی ةۆیان ڕٌٌنتکادەٌە ةە حیاٌاؾی ٌ‬
‫میؽکەکەیان َەٌ ؾەمەنەیان ظا‪ ،‬ةەڵکٍ ناٌی مٍرشیک َەفەؼیان حۑگیؽ ةٍە ةەؼ َەٌەی‬
‫رٍحەکەیان پے ةگاخ‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ حۑگیؽ ةٌٍە پال گەینذنی رٍحە‪ ،‬هي دػاَی ناٌی ىۑنان‬
‫ةە مٍرشیک ٌ ظؼۆ ىەڵتەفذەؼ ةەؼ َەٌەی ىەٌاڵیان پے ةگاخ ٌ ٌە پال ئەٌەی ىەٌاڵینیان‬
‫پے ةگاخ‪ ،‬پۑه ىادنی پۑؿەمتەؼ ةۆیان ٌە َەپال ىادنیه رٍکمی میؽک َەفەؼیان حۑگیؽ‬
‫ةٍە‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ ٌٌدەی میضی ئیقالّ ئینب دیمیە‪-‬ڕەرمەدی هي دػاَی َے ةۑر‪ٌ ،‬ە هي دػاَی‬
‫ظەؼةاؼەی ئەٌانەی ظؼۆ ةە ناٌی هي ىەڵعەةەفنت ظەقەؼمٍۏ ‪َ ٌَ ( :‬م ْن ؤَظَُْ ُم ِم َّمنِ اق َْرتَ ٰ‬
‫َ َغ َىل‬
‫َّ ِ‬
‫هي ي َِػةًا ؤ َ ٌْ يَػ َ‬
‫َّب ةِأًَادِ ًِ بِنَّ ًُ َال ًُ ْكُِ ُس اَظَّاَ ِ ُمٍ َن)ٌادە ‪ :‬ظەةے کے َەٌ کەفە ؾاڵمرت ةۑر کە ظؼۆ‬
‫َەفەؼ صٍظا ىەڵعەةەفذۑر یان ةەڵگەٌ نینانەکانی ةەظؼۆظېنۑذەٌە‪،‬ةەڕافذی صٍظا ؾاڵامن‬
‫فەؼقؽاؾ ناکا‪ ،.‬کے ىەیە ؾاڵمرت ؾاڵمرتینیانە ئەٌانەی نەؾانن ٌ ىیچ ةەڵگەیەکیان نیً ئیعی‬
‫ظەفر ظەظەنە نقە ىەڵتەفنت کەٌا کاقؽانه ىەؼ َەٌ ؾاڵامنەنە( ٌَاًََْا ِق ُؽٌ َن ُى ُم اَظَّاَ ِ ُمٍ َن)‬

‫ةەڵگەی نۆیەّ‬

‫‪--------------‬‬

‫هي دػاَی ةافی مٍفا غُیە فالّ ـامن ةۆ ظەکاخ ٌ رٍکم َەفەؼ قیؽغەٌن ظەظاخ ةە ّاؾٍخ ٌ‬
‫کاقؽ ٌ ؾاڵم ٌ صەؼاپەکاؼ ةەؼ َەٌەی مٍفا غُیە فالّ ـیان ةۆ ةنۑؽېر ةەؼ َەٌەی رٍحەیان‬

‫‪١٢‬‬
‫َل ِق ْؽ َغ ٍْ َن بِنَّ ًُ َّؿ َٰى)[اَناؾغاخ‪ٌ ]۱۷/‬ادە ‪ :‬ةڕۆ ةۆ‬
‫پے ةگاخ ىەؼ ٌەک ٌ ظەقەؼمٍېر‪( :‬اغْ َى ْث بِ َ ٰ‬
‫الی قیؽغەٌن ةەڕافذی ئەٌ ّؿیانی کؽظٌە‬

‫ٍَس ؤَنِ ائ ْ ِر اَْ َه ٍْ َّ اَظَّاَ ِ ِم َ‬

‫ني)[اَنػؽاء‪ٌ]۱۳/‬ادە ‪ :‬کادۑک پەؼٌەؼظگاؼی دۆ‬ ‫( ٌَبِغْ نَا َظ ٰ‬
‫َ َؼةُّ ٌَ ُم َ ٰ‬
‫ةانگی مٍفای کؽظ کە ةچۑر ةۆ الی گەَی فذەمکاؼ‬

‫( بِنَّ ًُ يَا َن ِم َن اَْ ُمك ِْق ِعً َن)[اَهيً‪ٌ]٣/‬ادە ‪ :‬ةەڕافذی ئەٌ َەصەؼاپەکاؼان ةٌٍ‬

‫حا ىەؼکەفے ةۑر ةەؼ َە گەمذنی رٍحە ةۑر یان پال‪ ،‬کەٌدە نۑٍ ىەؼ کٍقؽ ٌ میؽکۑکەٌە‬
‫ئەٌە کٍقؽ ٌ میؽکەکەی َەفەؼ حۑگیؽ ظەةے‪.‬‬

‫ةەڵگەی ظەیەّ‬

‫‪--------------‬‬

‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪َ ٌَ ( :‬من ًَ ْع ُع َم َؼ َّ ِ‬

‫هي بََِٰ ًيا آ َص َؽ َال ةُ ْؽ َىا َن ََ ًُ ِة ًِ قَةِمنَّ َا ِر َقاةُ ًُ ِغن َع َؼةِّ ًِ بِنَّ ًُ َال‬
‫ًُ ْكُِ ُس اًََْا ِق ُؽٌ َن)[املٶمنٍن‪]۱۱۷/‬‬

‫ٌادە‪:‬ىەؼ کەفۑک حگە َە صٍظا ىەؼ پەؼفرتاٌېکی دؽ ةپەؼفذۑر‪ ،‬ةەةے ئەٌەی َەةاؼەیەٌە ىیچ‬
‫ةەڵگەیک ٌ پے فەملانعنۑکی پے ةۑر‪ ،‬حا ةەڕافذی ئەٌە َۑپؽفینەٌەی َەالی پەؼٌەؼظگاؼیەدی‪،‬‬
‫ةەڕافذی صٍظا کاقؽان ئاؾاظ ٌ فەؼقؽاؾ ناکاخ‪.‬‬

‫حا هي دػاَی َۑؽەظا رٍکمی ةەفەؼ گنر کەفے ظا کەٌا حگە َە هي دػاَی ىەؼ کەفۑک ٌ‬
‫مذۑک ةپەؼفذۑر ٌ ةیکادە مەؼیکی‪ٌ ،‬ە هلل دػاَی ناٌی ىۑنان ةە کاقؽ‪ٌ ،‬ە ڕٌنی کؽظەٌە کەٌا‬
‫ةے ئەٌەی ىیچ ةەڵگەیەکیان ىەةے کەٌدٍنەدە ظٌای مذانۑک ٌ ةە چاکی ظەؾانن ٌ َە گەڵ هي‬
‫دػاَی ظا ظاٌای َے ظەکەن ئەٌ ناٌىۑنانەل َەالیەن ئۑمەٌە نیە ةەڵکٍ َەالیەن هي ٌ‬
‫ؼفٍَەکەیەٌە حا چۆن کەفے کە غیتاظەخ َە ةۆ ؾیؽی هي ظەکاخ‪ ،‬کەٌا غیتاظەخ دایتەخ ٌ‬
‫رەم ةە هي ـیە چۆن صاٌەن ئەٌ کاؼە مٍفڵامنە؟‪ ،‬هي دػاَی َۑؽەظا ؾۆؼ ةەڕٌنی ةە گنذگیؽی‬

‫‪١٣‬‬
‫رٍکمی َەفەؼ گنر کەفے ظاٌە کەٌا ةکەٌېذە نۑٍ میؽکەٌە نەٌەک حیاٌاؾی ظؼٌفر ةکاخ‬
‫َە رٍکم َەنۑٍانیان َە ةەینی غامل ٌ حاىیِ‪َ ،‬ەةەینی کەفی غیناظ ٌ کەفی مهُع‪.‬‬

‫ةەڵگەی یاؾظەّ‬

‫‪---------------‬‬

‫ُض ُى ْم ٌَيَا َن اًََْا ِق ُؽ َغ َ ٰ‬

‫ىل َؼةِّ ًِ‬ ‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ْ ًٌََ ( :‬ػتُ ُعٌ َن ِمن ُظٌنِ َّ ِ‬
‫هي َما َال ًَن َك ُػ ُي ْم ٌَ َال ًَ ُ ُّ‬
‫ظَ ِي ً‬
‫ْيا)[اَكؽنان‪ٌ]٤٤/‬ادە ‪ :‬حگە َە صٍظا ئەٌ مذانە ظەپەؼفنت کە ىیچ فٍظېکیان پے ناظاخ ٌ‬
‫ىیچ ؾیانۑکیان پے ناگەیەنۑر‪ ،‬کاقؽانه ىەمینە پنذیٍانی یەکرتن ةۆ ظژایەدی کؽظنی صٍظا‪.‬‬

‫ئەمە ظٌةاؼە ةٍنەٌەیەکی ةەفٌٍظە ٌ دەئکیع َۑکؽاٌەیەکی ڕٌٌنە‪ ،‬ئەمە َە نٍڕئان ظا ؾۆؼە ةۆ ئەٌ‬
‫کەفەی َە کەالمی ؼب اَػاملین ٌٌؼظ ةتۑذەٌە‪ ،‬کەٌا هي دػاَی ناٌی ىۑنان ةە کاقؽ َەةەؼ‬
‫پەؼفنت ٌ ظٌغایان ةۆ حگە َەٌ‪ ،‬هي دػاَی َە ىیچ مٍېنے حیاٌاؾی نەصقذۆدە نۑٍان‬
‫رٍکمەکانیەٌە ةەڵکٍ گنر گیؽە ةے ئەٌەی غٍؾؼ دۑیعا ةۆ ىیچ کەفے ةۑنۑذەٌە‪ ،‬ڕەنگە کەفانے‬
‫ةڵۑن‪ :‬صۆ ئۑمەل ظەؾانین ٌ ئەٌ کەفانە ةە کاقؽ ظاظەنۑن ئەٌنەی حگە َە صٍظا ظەپەؼفنت َە‬
‫ةر پەؼفذان ٌ میذان پەؼفذان ٌ ظاؼ ٌ ةەؼظ ٌ ئاگؽ ‪ !!! ...‬ظەڵۑین‪ :‬ڕافذە ئەمانە میؽکن ٌ‬
‫پەؼفذنە ةۆ حگە َە اَُە دػاَی ةەاڵّ پەؼفنت ىەؼ نەةەفرتاٌەدەٌە ةەٌانەٌە ةەڵکٍ پەؼفنت‬
‫ٌەک ٌ ظاٌا ٌ پاڕانەٌە َە نەةؽ ٌ مۑط ـەکان ٌ کؽظنیان ةە ٌەفیُە ٌ ٌافْە‪ ،‬پەؼفنت ٌەک ٌ‬
‫مٍېن کەٌدنی ظەحاَۑکی ةەناٌ ظینی هي دػاَی ـٍە کەٌا ظینیان ةۆ ظەگۆڕېر ٌ ظەفذکاؼی‬
‫ظەکا ٌ مٍېنی ظەکەٌن ٌ ظەیپەؼفنت ٌ کەفەکەل ّاؾٍدە‪ ،‬پەؼفنت ٌەک ٌ ظەنگعان ٌ‬
‫دۑٍەگالن دۑیعا ٌ ڕاؾی ةٍن ٌ رٍکم ةۆ ةؽظنەٌە ٌ ظەنگ پۑعانی ةۆ یافا ظەفذکؽظە‬
‫ّاؾٍدیەکان‪ ...‬ؾۆؼی دؽی ىاٌمۑٍەی ئەّ پەؼفذنانە ةۆ حگە َە هي دػاَی کەٌا هي دػاَی‬
‫پەؼفذنی َەةۆ صۆی ةە گنر گیؽی رٍکمی َەفەؼ ظاٌن ىەؼکەفے ةکەٌېذە نۑٍیەٌە‬
‫رٍکمەکەی ةەفەؼظا حۑگیؽ ظەةے ةے ئەٌەی ىیچ کامۑکیان غٍؾؼی ةە ىیچ حۆؼېک ةۆ ظاةنے‬
‫ٌ ةینذەٌە‬

‫‪١٤‬‬
 ‫ةەڵگەی ظٌاؾظەّ‬

‫‪----------------‬‬

‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر( ٌَ َمن ََّ ْم ًَ ْزًُم مبِ َا ؤَن َؿ ٍَ َّ ُ‬

‫هي قَإٌََُٰ ِئ ٌَ ُى ُم اًََْا ِق ُؽٌ َن)[املائعج‪]٣۷-٣٤-٣٣/‬‬

‫ٌادً‪ :‬حا ىەؼ کەفے ظاظٌەؼی نەکاخ ةەٌەی هي ةۆی ظاةەؾانعٌە ئائەٌانە کاقؽن‬

‫ئەٌە ئەٌ ناٌەیە ةۆ گنر کەفے کە رٍکم ةەٌە نەکاخ کە هي دػاَی ظایتەؾانعٌە‪ ،‬هي دػاَی‬
‫رٍکمی کٍقؽی ةەفەؼ گنر کەفے ظاٌە کەٌا رٍکمی هي ظەگۆڕېر ٌ مٍېن یافا ٌ‬
‫رٍکمۑکی ؾیؽی رشیػەدی هي ظەکەٌۏ ٌ حۑتەحۑی ظەکاخ‪ ،‬حا ئەّ رٍکمە گنذگیؽە ةۆ‬
‫گنر کەفے کەٌا رٍحەکەی پۑگەینذٍە یان نەگەینذٍە‪ ،‬ؾانیٍیەدی یان نەیؿانیٍە‪ ،‬هي دػاَی‬
‫ةە گنذی رٍکم ظەظاخ َۑؽەظا ٌ َەٌ ئایەدانەی پۑه ئەمە ٌ گنر رٍکمەکانی کٍقؽ هي دػاَی‬
‫ةە گنر گیؽی رٍکم ظەظاخ َەفەؼی‪ ،‬ئەٌ رٍکامنەی ىەنعېکیان ناگؽېذەٌە ٌ غٍؾؼی پے‬
‫ظاٌن هي دػاَی صۆی ڕٌنی کؽظۆدەٌە منٍنە ظەقەؼمٍېر ‪َ ( :‬من يَ َك َؽ ة َّ ِ‬
‫ِاهلل ِمن ةَ ْػ ِع بِميَانِ ًِ بِ َّال َم ْن‬
‫رش َذ ةِاًَُْ ْك ِؽ َى ْع ًؼا قَ َػٌَُْ ِي ْم ؾَََ ٌث ِّم َن َّ ِ‬
‫هي ٌَََ ُي ْم َغػ ٌ‬
‫َاب‬ ‫ِاإلميَانِ ٌَََٰ ًِن َّمن َ َ‬ ‫ؤُيْؽِوَ ٌَنَُْتُ ًُ ُمْْ َم ِ ٌّ‬
‫ِئ ة ْ ِ‬
‫َغ ِظٌ ٌم)ٌادە ‪ :‬ىەؼکے ةۑتاٌەڕی نٍانع ةەهي َە پال ئەٌەی ئیامنی ىۑناةٌٍ‪ ،‬مەگەؼ کەفے ناچاؼ‬
‫کؽاةۑر‪ ،‬ةەاڵّ ظڵینی ىەؼ حۑگیؽ ةۑر ةە ةاٌەڕىۑنانەکەی صۆی‪ ،‬ةەاڵّ ىەؼکەفے ظڵی صۆی‬
‫کؽظەٌە ةە ةۑتاٌەڕی کٍقؽەٌە‪ ،‬ئەٌە ئەٌانە ڕم ٌ نینی هي ـیان َەفەؼە ٌفؿایەکی گەٌؼەمیان‬
‫ةۆ ىەی‪ ،.‬حا فەیؽی کەن هي دػاَی گەؼ غٍؾؼی ةۆ کەفی حاىیِ ظاناةے ئەٌە ڕٌنی‬
‫ظەکؽظەٌە َەپال رٍکم ظان ةە کٍقؽ ةەاڵّ هي دػاَی َەّ ئایەدانەظا ئەٌانەی ةافامن ٌ کؽظ ٌ‬
‫ظېینە فەؼی گنذی ةە گنذگیؽی رٍکم ظەظاخ ٌ غٍؾؼی ةۆ حاىیِ نەىۑناٌەدەٌە دۑیعا‪.‬‬

‫ةەڵگەی فۑؿەّ‬

‫‪---------------‬‬

‫هي ؤ َ َم َؽنَا ةِ َيا ن ُِْ بِ َّن َّ َ‬

‫هي‬ ‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ٌَ ( :‬بِغَا قَ َػٍُُا قَا ِرنَ ًح نَاٍَُا ٌَ َح ْعنَا َغٌَُْ َيا آةَا َءنَا ٌَ َّ ُ‬
‫هي َما َال د َ ْػَُ ُمٍ َن)[االغؽاف‪]۸۲/‬‬ ‫َال ًَإْ ُم ُؽ ةِاَْ َك ْزنَ ا ِء ؤَدَهٍٍَُُ َن َغ َىل َّ ِ‬

‫‪١٥‬‬
‫ٌادە‪:‬کادۑک کە کاؼېکی صؽاپ ظەکەن ظەڵۑن‪ :‬صٍا قەؼمانی پۑکؽظٌین ٌ ةاٌانەکانی صۆمامن‬
‫ىەؼٌا ظیٍن ٌ ىەؼٌایان کؽظٌٌە‪ ،‬ئەی مزمع پۑیان ةڵے ةەڕافذی صٍظا قەؼمان ناکاخ ةەکاؼی‬
‫صؽاپە حا ئایا ئۑٍە مذۑک َەفەؼ صٍظا ظەڵۑن کە ىیچی َەةاؼەٌە ناؾانن؟‪،.‬‬

‫هي دػاَی کؽظەٌەی مٍرشیکانی ناٌنا قارینە ٌ صؽاپەکاؼی ةەؼ َەٌەی رٍحەیان پے ةگاخ‬
‫ةەةے ئەٌەی غٍؾؼیان ةۆ ةۑنۑذەٌە ةە نەؾانینیان ٌ دەنُیعیان ٌ مٍېنکەٌدنی ةاٌ ةاپیؽانیان‪َ ،‬ە‬
‫گەڵ ئەٌەمعا ّەٌاقی ةەیذیان ظەکؽظ ٌ نیەدۑکی چاکیان ىەةٌٍ َەٌ کاؼەیان ظا ٌ ةە ىیعایەخ‬
‫ٌ ةەڵگەةٍن ظەیانؿانی کەٌا ةە ڕٌدی ّەٌاقیان ظەکؽظ‪ ،‬ةەاڵّ هي دػاَی غٍؾؼی ةۆ نەىۑنانەٌە َە‬
‫گەڵ ئەٌ مەةەفذەی ؾۆؼ ةەچاکیان ظەؾانی ٌ ظەیانکؽظ‪.‬‬

‫ةەڵگەی چٍاؼظەّ‬

‫‪-----------------‬‬

‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر‪ٌَ ( :‬اغْيُ ُؽٌ ُه ي ََام َى َعايُ ْم ٌَبِن يُنذُم ِّمن نَتُِْ ًِ ََ ِم َن اَََّ اَِّ َ‬
‫ني)[اَتهؽج‪]۱۹۲/‬‬

‫ٌادً‪ :‬یاظی ةکەنەٌە ىەؼ ٌەک ٌ ىیعایەدی ظاٌن‪ ،‬ةەڕافذی پۑنرت ئۑٍە گٍمڕا ةٌٍن‬

‫هي دػاَی ةە گٍمڕا ناٌی ةؽظن ةەؼ َەٌەی ىیعایەخ ٌەؼگؽن ٌ رٍحەیان ةۆ ةۑر‪ ،‬ئەّ ئایەدەل‬
‫ىەؼ ظەؼةاؼەی ئەٌانە ظاةەؾیٍە کە َەةەڵگەی پۑنرت ةافامن کؽظ کە رەحی ماڵی هي ظەکەن ٌ‬
‫ئەمؽیان پے ظەکاخ ةە یاظکؽظنەٌەی صۆی‪ ،‬ئەٌەمیان ةیؽ ظەینذەٌە کەٌا پۑنرت چۆن گٍمڕا‬
‫ةٌٍن‪ ،‬نەٌەک ةۆیان پەؼظە پۆل ةکؽۏ َەٌ کادیان ٌ ةە صاٌەن غٍؾؼ ناٌیان ةۑنے‪ ،‬ةەڵکٍ ناٌی‬
‫ةکەؼی کاؼەکان َەفەؼیان حۑگیؽ ةٌٍە‪ ،‬ئەمانە گنذی ةەڵگەن َە فەؼ حۑگیؽ ةٍنی ناٌی‬
‫میؽک ٌ کٍقؽ َەفەؼ ةکەؼەکەی ةەؼ َەٌەی پەیامی هي ـیان پے ةگاخ‪.‬‬

‫‪١٦‬‬
 ‫ةەڵگەی پاؾظە‬

‫‪--------------‬‬

‫ٌ نَاٍَُا بِمنَّ َا نَ ْز ُن ُم ْيُِ ُزٍ َن‪-‬ؤ َ َال‬

‫األ َ ْؼ ِ‬ ‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ٌَ ( :‬بِغَا نِ َ‬
‫ٌِ ََ ُي ْم َال دُك ِْق ُعٌا ِ‬
‫ِف ْ‬
‫بِنَّ ُي ْم ُى ُم اَْ ُمك ِْق ُعٌ َن ٌَََٰ ًِن َّال ًَنْ ُػ ُؽٌ َن)[اَتهؽج‪]۱۸-۱۱/‬‬

‫ٌادً‪ :‬ئەگەؼ پۑنیان ةگٌٍدؽېر‪ :‬صەؼاپەکاؼی مەکەن َەفەؼ ؾٌی‪ ،‬ظەڵۑن‪ :‬ةەڵکٍ ئۑمە َە‬
‫چاکەکاؼانین‪ -‬ئاگاظاؼةە ىەؼئەٌانەنە َە صەؼاپەکاؼانن‪ ،‬ةەاڵّ ىەفذی پۑناکەن‪.‬‬

‫فتزان هي‪ -‬هي دػاَی َۑؽەظا ؾۆؼ ةە ڕٌنی ةافی ئەٌ مٍناقهانەمان ةۆ ظەکاخ کادے پۑیان‬
‫ظەڵۑن صەؼاپەکاؼی مەکەن ظەڵۑن نا ئۑمە ًَ چاکە کاؼانین‪ ،‬ةەصۆیان ناؾانن ٌ نەؾانن‬
‫ٌاظەؾانن َەفەؼ چاکە کاؼین ىەؼ ٌەک هي دػاَی َە کۆدایی ظا قەؼمٍۏ( ٌَََٰ ًِن َّال‬
‫ًَنْ ُػ ُؽٌنَ )ةەاڵّ ئەمانە ىەفر ةە صۆیان ناکەن‪ ،‬حا ئەمانە نەؾان ةٍن ٌ صەؼیکی صؽاپە کاؼی‬
‫ةٌٍن هي دػاَی غٍؾؼی ةۆ نەىۑنانەٌە‪ ،‬ةەڵکٍ قەؼمٍی(ؤَ َال بِنَّ ُي ْم ُى ُم اَْ ُمك ِْق ُعٌنَ ) ئا ىەؼ‬
‫ئەٌانەنە کە صەؼاپەکاؼن‪ ،‬هي دػاَی ةکەؼەکەی غٍؾؼی پے نەظا ةەڵکٍ کاؼەکەی َەفەؼ‬
‫حۑگیؽکؽظن‪ ،‬حا ئەمە راڵی کەفانے ةے َەةەؼ صەؼاپەکاؼی ٌا دٍنع ةے َەفەؼیان ‪ ،‬حا چ‬
‫راڵی کەفانۑک کەٌا کەٌدٍنەدە نۑٍ کٍقؽ میؽک‪ -‬هي دػاَی پەنامان ةعاخ‬

‫ةەڵگەی ماؾظە‬

‫‪----------------‬‬

‫اَق َك َيا ُء ؤَالَ‬

‫اـ نَاٍَُا ؤَنُ ْا ِم ُن ي ََام آ َم َن ُّ‬ ‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ٌَ ( :‬بِغَا نِ َ‬
‫ٌِ ََ ُي ْم آ ِمنٍُا ي ََام آ َم َن اَنَّ ُ‬
‫اَق َك َيا ُء ٌَََٰ ًِن َّال ًَ ْػَُ ُمٍ َن)[اَتهؽج‪]۱۰/‬‬
‫بِنَّ ُي ْم ُى ُم ُّ‬

‫ٌادە‪ :‬ئەگەؼ پۑیان ةگٍدؽېر‪ :‬ةاٌەڕةۑنن ىەؼٌەکٍ چۆن صەڵکی ةاٌەڕیان ىۑناٌە‪ ،‬ظەڵۑن‪ :‬ئایا‬
‫ئۑمە ةاٌەڕةۑنین ٌەک ٌ ةاٌەڕىۑنانی گۑُەکان؟‪ ،‬حا ةؿانن ئەٌانە ىەؼصۆیان گۑُن‪ ،‬ةەاڵّ ةە‬
‫صۆیان ناؾنن‪،.‬‬

‫‪١٧‬‬
‫ئەّ ئایەدە دەٌاٌ کەؼی ةەڵگەی پاؾظەّ ةٌٍ ةەاڵّ ةۆ ؾیادؽ ٌٌؼظ ةٍنەٌە ٌ ڕٌن ةٍن ةۆ صٍېنەؼ‬
‫حٍظاّ کؽظەٌە هي دػاَی َۑؽەمعا ىەؼ ةافی ئەٌانە ظەکاخ ٌ ظەقەؼمٍېر کادے پۑیان ظەڵۑی‬
‫ئیامن ةۑنن‪ ،‬ظەڵۑن ئیامن ةۑنین ٌەک ٌ ئەٌ گۑالنەی ئیامنیان ىۑناٌە‪ ،‬حا ئەٌانە نەؾان ةٍنە ةە‬
‫رەم ٌە پۑیان ٌاةٍە صۆیان َەفەؼ رەنن ٌ مٍفڵامنان َەفەؼ گٍمڕایین ٌ گۑُن ئەٌانەی‬
‫مٍېنی کەٌدٍنە ىەؼ ٌەک ٌ هي َە کۆدایی ئایەدەکەظا قەؼمٌٍی( ٌَََٰ ًِن َّال ًَ ْػَُ ُمٍ َن) ةەاڵّ‬
‫ئەٌانە نەؾانن ةە صۆیان‪ ،‬حا هي دػاَی َە گەڵ ئەٌ نەؾانین ٌ دۑکەڵ ةٍنی رەم ٌ ةاّڵ َۑیان‬
‫ٌ نەپۑکانیان غٍؾؼی ةۆ نەىۑنانەٌە‪ ،‬ةەڵکٍ قەؼمٍی(ؤ َ َال بِنَّ ُي ْم ُى ُم ُّ‬
‫اَق َك َيا ُء) حا ةەڕافذی ىەؼ‬
‫ئەٌانەنە کەٌا گۑُن‪ٌ ،‬ەک ئەٌەی ئەٌ نەؾانانە مٍفڵامنانیان ةە گٍمڕا ٌ فەؼَۑنۑٍاٌ ظەظیر‬
‫ئەٌانەی مٍېنی ظەکەٌدن ةە گۑُیان ظەؾانی ةەاڵّ هي دەئکیعی َەفەؼ گۑُی ئەٌانە کؽظەٌە‬
‫کەٌا َەفەؼ میؽک ٌ گٍمڕایین ـە ةے ئەٌەی ىیچ غٍؾؼېک ةۆ ئەٌانە ةۑنۑذەٌە کؽظاؼەکانیانی‬
‫َەفەؼ حۑگیؽ کؽظن َە گەڵ ئەٌەی نەؾان ةٍن‪.‬‬

‫ةەڵگەی رەڤعە‬

‫‪---------------‬‬

‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ًَ( :‬ا ؤًَُّ َيا اَ َِّػً َن آ َم ُنٍا َال د َ ْؽقَ ُػٍا ؤ َ ْى ٍَاد َ ًُ ْم قَ ٍْ َم َى ٍْ ِخ اَنَّت ٍِِّ ٌَ َال د َ ْخ َي ُؽٌا‬
‫ٓ ؤَ ْغ َامَُ ًُ ْم ٌَؤَنذُ ْم َال د َنْ ُػ ُؽٌ َن)[اَزخؽاخ‪]۸/‬‬
‫ُ ؤَن د َ ْزتَ َ‬
‫ََ ًُ ةِاَْ َه ٍْ ٍِ يَ َخ ْي ِؽ ةَ ْػ َِ ًُ ْم َِتَ ْػ ٍ‬

‫‪ٌٚ‬ادە‪ :‬ئەی ئەٌانەی ئیامنذان ىۑناٌە‪ ،‬ظەنگذان ةەفەؼ ظەنگی پۑؿەمتەؼظا ةەؼؾ مەکەنەٌە ٌ‬
‫ةەظەنگی ةەؼؾ َەگەڵی ظا مەظٌېن‪ٌ ،‬ەک ئەٌ ظەنگ ةەؼؾیەی کە ىەنعېکذان َە گەڵ‬
‫ىەنعېکذان نقەی پے ظەکەن‪ ،‬نەٌەک ةتۑذە ىۆی پٍچەڵ ةٍنەٌەی کؽظەٌەکانذان کەٌا ئۑٍە‬
‫ىەفذی پے نەکەن‪،.‬‬

‫ةەڵگەیەکی ؾۆؼ ڕٌٌنە ظەؼةاؼەی غٍؾؼ نەةٍنی ئەٌانەی ةە نەؾانی ظەکەٌنە نۑٍ کٍقؽەٌە ٌ‬
‫ىەفذیه ةەصۆیان ناکەن‪،‬حا هي دػاَی َۑؽەظا ئاگاظاؼمان ظەکادەٌە ةە ظەنگ ةەؼؾ کؽظنەٌە‬
‫ةەفەؼ ظەنگی ؼفٍٍ هي‪ ،‬نەٌەک کاؼەکامنان پٍچەڵ ةتۑذەٌە ٌ ىەفذینی پے نەکەین‪ ،‬حا ىیچ‬

‫‪١٨‬‬
‫کەفے کاؼەکانی ةە گنذی ٌەک ئەمە پٍچەڵ ناةۑذەٌە حگە َە کەفی کاقؽ‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ هي‬
‫دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪َ ٌَ ( :‬من ًًَْ ُك ْؽ ة ْ ِ‬
‫ِاإلميَانِ قَ َه ْع َر ِت َ‬
‫ٓ َغ َمُُ ًُ)[املائعج‪ٌ ]٤/‬ادً‪ :‬حا ىەؼکەفے کاقؽ‬
‫َِئ ؤ َ ْ َ‬
‫رشي َْر‬ ‫ةۑر ةەٌ ئیامن ئەٌە ةەڕافذی کؽظەٌەکانی پٍچەڵ ظەةۑذەٌە‪ٌ ،‬ە ظەقەؼمٍېر ‪ْ ِ َ( :‬‬
‫ٌَََ ْز َتَْ َّن َغ َمُ ٌَُ)[ؾمؽ‪ٌ ]٥٤/‬ادە ‪ :‬گەؼ میؽکر کؽظ کاؼەکانر پٍچەڵ ظەةۑذەٌە‪ٌ ،‬ەظەقەؼمٍېر ‪:‬‬
‫( ٌَ َمن ًَ ْؽد َِع ْظ ِمنًُ ْم َغن ِظً ِن ًِ قٌََ ُم ْر ٌَ ُى ٍَ يَا ِق ٌؽ قَإٌََُٰ ِئ ٌَ َر ِتْ َْر ؤ َ ْغ َامَُ ُي ْم)[اَتهؽج‪ٌ]۸۱۷/‬ادً‪ :‬حا‬
‫ىەؼکەفے َە ئۑٍە ىەڵگەڕېذەٌە َە ظینەکەی ٌ مبؽېر ئەٌە کؽظەٌەکانی پٍچەڵ ظەةۑر ٌ‬
‫ىەڵعەٌەمۑذەٌە‪ ،.‬حا ةۆمان ڕٌٌن ةٍیەٌە کەٌا ىیچ کەفے کؽظەٌەکانی ىەڵناٌەمۑذەٌە ةەگنذی‬
‫دەنيا ةە کٍقؽ نەةۑر‬

‫ئینب دیمیە ظەؼةاؼەی ئەٌ ئایەدە ظەڵۑر‪ :‬ئەمە ئامکؽایە کؽظەٌەکان ىەڵناٌەمۑنەٌە ةەىیچ مذے‬
‫حگە ًَ کٍقؽ‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌەی ىەؼکەفے َە فەؼ ئیامن مبؽېر ئەٌەىەؼ ظەچۑذە ةەىەمذەٌە‪ٌ ،‬ە‬
‫ظەؼظەچے َە ئاگؽ گەؼ چٍةے‪ٌ ،‬ە ئەگەؼ کؽظەٌەکانی گنذی پٍچەڵ ةتذەٌە ناچۑذە ةەىەمر‬
‫نەخ‪ٌ ،‬ە کؽظەٌەکانیه پٍچەڵ ناةنەٌە مەگەؼ ةەٌە نەةے کە نەظەؾەی َے کؽاٌە‪ٌ ،‬ە‬
‫ڕەدناکؽېذەٌە ىیچ کؽظەٌەیەک ةە مٍُّهی دەنيا ةە کٍقؽ نەةے‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ ئەٌە ؾانؽاٌە َە‬
‫ةنچینەی ئەىُی فٍننە‪ ،‬ةەڵے ةەمۑکی کؽظەٌەکان ىەڵعەٌەمۑنەٌە ةە صؽاپ کؽظنی ٌەک ٌ هي‬
‫دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ًَ( :‬ا ؤًَُّ َيا اَ َِّػً َن آ َم ُنٍا َال دُتْ ٍُُِْا َى َعن َادًُِم ةِاَْ َم ِّن ٌَ ْ‬
‫األ َ َغ ٰ‬
‫َ)[اَتهؽج‪ٌ ]۸٥٣/‬ە‬
‫ىەؼ َەةەؼ ئەمە هي دػاَی کؽظەٌەکان ةە گنذی پٍحەڵ ناکادەٌە دەنيا ةە کٍقؽ نەةۑر[ىاؼّ‬
‫املقٍٍُ‪/‬و‪]٤٥-٤٣‬‬

‫حا هي دػاَی ئاگاظاؼی ئیامنعاؼان ظەکادەٌە کەٌا ظەنگیان ةەؼؾ نەکەنەٌە‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌەی پۑی‬
‫کاقؽ ظەةن گەؼ ىەفذینی پۑنەکەن ٌ نەیؿانن غٍؾؼیان ةۆ نیە‪،‬حا ئەمە ةەڵگەیەکی ڕٌٌن ٌ‬
‫ئامکؽایە ةۆ ىەؼکەفے کە کەٌدتۑذە ناٌ کٍقؽ ٌ میؽکۑکەٌە ٌ ىەفر ةەصۆی نەکاخ ٌ نەؾان‬
‫ةۑر پۑی یان مەةەفذی ئەٌە نەةۑر کە کؽظٌیەدی غٍؾؼ ةۆ ىیچ کامۑکیان نیە ىەؼ ٌەک ٌ هي‬
‫دػاَی َەّ ئایەدەظا ئاگاظاؼی کؽظینە ٌ ڕٌنی کؽظەٌە ةۆمان‪.‬‬

‫‪١٩‬‬
 ‫ةەڵگەی ىەژظە‬

‫‪---------------‬‬

‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ًَ َّ ٍْ ًَ( :‬تْ َػث ُ ُي ُم َّ ُ‬

‫هي َح ِمٌ ًػا قٌََ ْزُِكٍُ َن ََ ًُ ي ََام ًَ ْزُِكٍُ َن ًََُ ْم ًٌَ َ ْز َق ُتٍ َن ؤَنَّ ُي ْم‬
‫َش ٍء ؤ َ َال بِنَّ ُي ْم ُى ُم اًََْا ِغةٍُ َن)[املخاظَح‪]۱۲/‬‬
‫ىل َ ْ‬
‫َغ َ ٰ‬

‫ٌادە‪:‬ئەٌ ڕۆژەی کە صٍظا ىەمٌٍان ؾینعٌٌظەکادەٌە ظەکادەٌە‪ ،‬فٍېنع ةۆ صٍظا ظەصۆن ىەؼ‬
‫ٌەک ٌ چۆن فٍېنع ةۆ ئۑٍە ظەصۆن ٌ پۑیان ٌایە ئەٌان َەفەؼ ةیؽٌةاٌەڕېکن‪ ،‬حا ئاگاظاؼ ةن ٌ‬
‫ةؿانن ئەٌانە ظؼۆؾنەکانن‪ ،.‬اةن کثیؽ َەدەققیؽی ئەّ ئایەدەظا ظەڵۑر‪ :‬فٍېن ظەصٍن ةە هي‬
‫کەٌا َە فەؼ ڕېگای ڕافر ٌ ىیعایەخ ةٍنە ٌ حۑگیؽ ةٍنە َەفەؼی‪ٌ ،‬ەک چۆن َە ظٌنیا ةۆ‬
‫صەڵکی فٍېنعیان ظەصٍاظؼ‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌەی ىەؼکەفے َەظٌنیا َە فەؼ ىەؼمذۑک ژیاةے ٌ‬
‫مؽظةے َەفەؼ ئەٌەل ؾینعٌٌ ظەکؽېذەٌە‪ٌ ،‬ا ظەؾانن ئەٌ فٍېنع صٍاؼظنەیان َەالی هي دػاَی‬
‫فٍظیان پے ظەگەیەنے ٌەک َە ظٌنیا الی صەڵکی فٍظیان َۑی ٌەؼگؽخ‪ ،‬ةیانٍیان ظەىینایە ٌ‬
‫چاٌپۆمیان َے ظەکؽا ٌ ةاٌەڕیان پے ظەىینان‪.‬‬

‫کەفانۑک کەٌایان ظەؾانی َەفەؼ مذۑکن ٌ ظەفذیان ةە مذۑکەٌە گؽدٍە َەفەؼەنخاما ةے‬
‫ئەمەٍ ٌ ظۆڕاٌیان ناکاخ ٌ ةە ریقاةی صۆیان َەفەؼ ىیعایەخ ةٍن ٌ فٍېنع ظەصۆن َەالی‬
‫هي دػاَی کەٌا َەفەؼ مذے ةٍنە ىەؼٌەک ٌ َە ظٌنیا فٍېنع ةۆ ئۑمە ظەصۆن ٌ ظەیانتینین‬
‫ةانگەمەی میؽک ٌگٍمڕایی ظەکەن َەپەنا دٍریع‪ ،‬ةەاڵّ هي دػاَی ئەٌ مەةەفر ٌ کاؼانەی‬
‫کؽظةٍیان ٌ ئەٌ غٍؾؼەی ةۆ صۆیان ظەىۑنایەٌە َۑیانی نەةٍڵ نەکؽظ ةەڵکٍ ةە ظؼۆؾن ناٌی‬
‫ةؽظن‪ ،‬ظؼۆؾنن کەٌا ةە ریقاةی صۆیان َەفەؼ ىیعایەدن ٌ ةانگەمەی ةۆ ظەکەن ةەاڵّ َەڕافذی‬
‫ظا ظؼۆیە‪ ،‬حا ىەؼٌەک ٌ اةن کثیؽ ؾۆؼ حٍان ةافی َە فٍېنعەکانیان ظەکاخ کەٌا ئەٌ‬
‫فٍېنعەی َەالی صەڵکی ظەیانضٍاؼظ ٌ ةیانٍانەی ةۆ صۆیانیان ظەىۑنایەٌە َەالی هي دػاَی‬
‫ـیه ظەیيۑننەٌە ةەاڵّ ئەٌەی صەڵکی ةە غهڵ ٌ فۆؾی صۆیانەٌە ٌەؼی ظەگؽن‪ ،‬هي دػاَی‬
‫ىیچ غٍؾؼېکیان َے ٌەؼناگؽېر ئەگەؼ چی َەفەؼ کاؼېکیه ةن ٌ مەةەفذیان پۑی چاکە ةۑر‬
‫ٌ نەؾان ةٍةن ةە رەم‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ هي دػاَی ةافی ئەٌانەی ةۆ کؽظین ٌ نەقی غٍؾؼ‬
‫ةەحەىُی کؽظن‪.‬‬

‫‪٢١‬‬
 ‫ةەڵگەی نۆؾظە‬

‫‪--------------‬‬

‫اَقٍ َء ِة َخ َياََ ٍح ث ُ َّم د َاةٍُا ِمن ةَ ْػ ِع غََٰ ِ ٌَ ٌَؤ َ ْىَُ ُزٍا‬

‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪( :‬ث ُ َّم بِ َّن َؼةَّ ٌَ َُِ َِّػً َن َغ ِمٍُُا ُّ‬
‫بِ َّن َؼةَّ ٌَ ِمن ةَ ْػ ِع َىا ََ َؿكٍُ ٌؼ َّؼ ِرٌ ٌم)[اَنزِ‪]۱۱۹/‬‬

‫ٌادە‪ :‬ئینخا ةەڕافذی پەؼٌەؼظگاؼی دۆ ظەؼةاؼەی ئەٌانەی کە ةە نەؾانی صەؼاپەکاؼیان کؽظٌٌەٌ‬

‫پامان َەظٌای ئەٌە پەمیامن ةٍنەدەٌە ٌ چاکە کاؼیان کؽظٌٌە‪ ،‬ئەٌا ةەڕافذی پەؼٌەؼظگاؼی دۆ‬
‫ًَ ظٌای ئەٌ چاکەکؽظنەی ئەٌان َۑتٍؼظە ٌ صاٌەن ةەؾەییە پۑیان‪،.‬‬

‫حا هي دػاَی کؽظەٌەکانی ناٌ نا کؽظەٌەی صؽاپە‪ٌ ،‬ە ظەؼةاؼەیان ةە حاىیِ ٌەفكی کؽظن‪ ،‬حا‬
‫ةەڕافذی فیكادی کؽظاؼەکانیان َە فەؼ ناگۆڕېر چیان کؽظةۑر فیكادی ئەٌ کاؼە حۑگیؽ ظەةۑر‬
‫َەفەؼ صاٌەنەکەی گەؼ چی ةە نەؾانیه کؽظةیان صەؼاپە ىەؼ صەؼاپەیە گەؼ ةە نەؾانی ةۑر‬
‫یان ةە ؾانین‪ ،‬میؽکیه مٍرشیکە صاٌەنەکەی فیكادی کؽظاؼەکەیان َە فەؼناگۆڕېر ةەڵکٍ‬
‫َەفەؼیان حۑگیؽ ظەةے دا ئەٌ کادەی ظەگەڕېنەٌە الی ؼب اَػاملین‪ ،‬حا هي دػاَی ىیچ‬
‫غٍؾؼېک ةە نەؾانینیانی نەىینایەٌە ةەڵکٍ کؽظاؼەکانیان چی ةٌٍ ةەٌە ٌەفكی کؽظن ٌ ناٌی‬
‫ةؽظن ٌە َە گەڵ ئەٌ نەؾانینەمیان ىیچ غٍؾؼېکی پے نەظان کەٌا َۑیان صۆمتیر یان‬
‫کؽظەٌەکانیان ةە مەةەفذە چاکەکانیان ٌەؼةگؽېر نا‪ ،‬ةەڵکٍ هي دػاَی ظەقەؼمٍۏ(ث ُ َّم د َاةٍُا ِمن‬
‫ةَ ْػ ِع َٰغَِ ٌَ ٌَؤَ ْىَُ ُزٍا بِنَّ َؼةَّ ٌَ ِمن ةَ ْػ ِع َىا ََ َؿكٍُ ٌؼ َّؼ ِرٌ ٌم) حا کە گەڕانەٌە َەپال ئەٌ حەىاَەدەیان ٌ‬
‫ظەفذیان کؽظ ةەکاؼ ٌ کؽظەٌەی چاکە ئەٌ کادە هي دػاَی َۑیان صۆل ظەةۑر ٌ ؾكٍؼ ٌ ؼریم‬
‫ـە‪ ،‬هي دػاَی ةە نەؾانی َە ىیچ کەفے غٍؾؼی پۑناظاخ ٌ َۑی نەةٍڵ ناکاخ دەنيا ظەةے‬
‫ةگەڕېذەٌە ةۆ الی ؼب اَػاملین ٌ ةە دەنيایی ةیپەؼفذے ٌ کاقؽ ةۑر ةە گنر پەؼفرتاٌەکانی‬
‫ظی‪.‬‬

‫‪٢١‬‬
 ‫ةەڵگەی ةیقر‬

‫‪---------------‬‬

‫ٌِّن ؤ َ ْغتُ ُع ؤًَُّ َيا اَْ َخا ِىٍُُ َن‪َ ٌَََ -‬ه ْع ؤٌُ ِر ٍَ بٌََِْ ٌَ ٌَبِ ََل‬ ‫َْي َّ ِ‬
‫هي دَإْ ُم ُؽ ِّ‬ ‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪( :‬ن ُِْ ؤَقَؿ ْ َ‬
‫اَسً َن‪-‬ةَِِ َّ َ‬
‫هي قَا ْغتُ ْع ٌَيُن ِّم َن‬ ‫َِئ ؤ َ ْ َ‬
‫رشي َْر ٌَََ ْزتََْ َّن َغ َمُ ٌَُ ٌَََذًٍَُنَ َّن ِم َن اَْ َض ِ ِ‬ ‫اَ َِّػً َن ِمن نَتُِْ ٌَ َ ِ ْ‬
‫اَنَّ ايِؽًِ َن)[اَؿمؽ‪]٥٥-٥٣/‬‬

‫ٌادە‪:‬ةڵے‪ :‬حا ئەی نەؾانەکان ظاٌاّ َے ظەکەن حگە َە صٍظا مذی دؽ ةپەؼفذم؟‪ -‬ةە ظڵنیایینەٌە‬
‫پەیامانکؽظ ةۆ دۆ ٌ ئەٌ پۑؿەمتەؼانەی پۑه دۆل‪ ،‬ةەٌەی گەؼ ىاخ ٌ ىاٌةەل ةۆ صٍظا ظاةنۑی‬
‫ئەٌە کؽظەٌەکانر ىەڵعەٌەمۑننەٌە ٌ َە ؾەؼەؼمەنعان ظەةی‪-‬ةەڵکٍ دەنيا صٍا ةپەؼفذە ٌ‬
‫َەفٍپافگٍؾاؼان ةە‪،.‬‬

‫حا پەؼفذه کؽظن ةۆ حگە َە هي دػاَی میؽکە‪ٌ،‬ە ئەٌ کەفەمی ةانگەمە ٌ قەؼمانی ةۆ‬
‫ظەکاخ میؽکە‪ٌ ،‬ە َەگەڵ ئەٌەمعا هي دػاَی ٌەفكی ئەٌانەی ةە نەؾانان کؽظٌٌە ةە‬
‫میؽەککؽظنیان‪ ،‬ىیچ غٍؾؼېکی ةە نەؾانینی پے نەظان‪ ،‬ةەڵکٍ ؼفٍٍ هي ـه ئاگاظاؼ ظەکادەٌە‬
‫ةەٌەی َە گەڵ ئەٌ نەؾانانە ىەؼکاؼېکی میؽک ئەنخاّ ةعاخ کؽظەٌەکانی ىەڵعەٌەمۑذەٌە ٌ‬
‫ٌەک ٌ ئەٌانی َے ظۏ‪ ،‬حا ئەمە ةۆ ؼفٍٍ هي چاکرتین ةەنعەی ؼب اَػاملین غٍؾؼی پے‬
‫نەظؼېر گەؼ کەٌدە نۑٍ میؽکەٌە ڕافذەصۆ ةەفەؼی ظا حۑگیؽ ةے ٌ کؽظەٌەکانی‬
‫ىەڵتٍەمۑنۑذەٌە ٌ ظەؼی ةۑنے َە ظین ئەی چی کەفانی پال ئەٌ؟! حا ىیچ کەـ غٍؾؼی نیە‬
‫ةۆ ىەؼکاؼېکی کٍقؽ ٌ میؽک کە ةیکاخ حا ةە ؾانین ةۑر یان نەؾانین‪َ ٌَ ( .‬ما نَ َع ُؼٌا َّ َ‬
‫هي َر َّو‬
‫اَق َام ٌَاخُ َمْْ ًٍَِّاخٌ ةٌَِ ِمٌ ِن ًِ ُف ْت َزانَ ًُ ٌَد َ َػ َ ٰ‬
‫اَل َغ َّام‬ ‫األ َ ْؼ ُ‬
‫ٌ َح ِمٌ ًػا نَتََْ ذُ ًُ ًَ ٍْ َّ اَْ ِهٌَا َم ِح ٌَ َّ‬ ‫نَ ْعؼ ِِو ٌَ ْ‬
‫رشيٍُ َن)[اَؿمؽ‪ٌ ]٥۷/‬ادە‪:‬ڕېؿی صٍظایان نەگؽخ ڕېؿگؽدنۑکی مایقذە ةەصۆی‪ ،‬ىەمٍ ؾەٌیه‬
‫ًُ ْ ِ‬
‫َەژېؽ ظەفذی ئەٌظایەَە ڕۆژی ظٌاییعا‪ ،‬ئافامنەکانیه ٍََعؼاٌن َەالی ڕافذیەٌە پاکی ٌ‬
‫ةەؼؾی ةۆ ئەٌ صٍظایەی َەٌەی کە ىاٌةەمی ةۆ ظاظەنۑن‪،.‬‬

‫‪٢٢‬‬
 ‫ةەڵگەی ةیقر ٌ یەک‬

‫‪-----------------------‬‬

‫رشيْنَا ٌَ َال آةَا ُئنَا ٌَ َال َر َّؽ ْمنَا ِمن‬ ‫رشيٍُا ََ ٍْ مَ ا َء َّ ُ‬

‫هي َما ؤ َ ْ َ‬ ‫ٍٍُ اَ َِّػً َن ؤ َ ْ َ‬
‫(فٌَه ُ‬
‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪َ :‬‬
‫َّب اَ َِّػً َن ِمن نَتُِْ ِي ْم َرذَّ ٰى غَانٍُا ةَإْ َفنَا ن ُِْ َى ِْ ِغن َعيُم ِّم ْن ِغُ ٍْم قَذُ ْض ِؽ ُحٍ ُه ََنَا بِن‬
‫َش ٍء يَ َٰػَ ِ ٌَ يَػ َ‬
‫َْ‬
‫دَذَّ ِت ُػٍ َن بِ َّال اَظَّ َّن ٌَبِ ْن ؤَنذُ ْم بِ َّال د َ ْض ُؽ ُىٍ َن)[اٲلنػاّ‪]۱٣۲/‬‬

‫ٌادە‪:‬حا مٍرشیکان ظەڵۑن‪ :‬گەؼ صٍظا ٌیقذی َەفەؼ ةایە ئەٌە نە ئۑمە ٌ نەةاٌانەکامنان‬
‫میؽکامن نەظەکؽظ ٌ ىیچامن َە صۆمان نەظەؾە نەظەکؽظ‪ ،‬ئەٌانەی َەپۑه ئەٌانەمەٌە ةٌٍن ةە‬
‫ىەمان مۑٍەةٍن‪ ،‬دا ئەٌ کادەی دٍنع ٌ دیژیەکەی ئۑمەیان چەمر‪ -‬پۑیان ةڵے ئایا ىیچ‬
‫ؾانقذۑکر الیە؟ ةا ةۆمانی ةۑنن! پۑیان ةڵے‪ :‬کە ئەٌەی ئەٌان مٍېنی کەٌدٌٍنە دەنيا گٍمانە‪ٌ ،‬‬
‫ئەٌەمی ظەیڵۑن دەنيا ظؼۆیە‪،.‬‬

‫حا هي دػاَی َۑؽەظا کەفانۑک ناٌ ظەىۑنے ٌ ٌەفكیان ظەکاخ ةە مٍرشیک فیكادی‬
‫کؽظاؼەکانی َەفەؼحۑگیؽ کؽظٌن‪ٌ ،‬ە َە گەڵ ئەٌەمعا ئەٌانە کەفانۑک ةٌٍن ىیچ ؾانینۑکیان‬
‫نەةٌٍ ةەڵکٍ کەدتٍنە مٍېن گٍمانەکان‪ ،‬ةەاڵّ هي دػاَی ةەٌ نەؾانینەمیان ىیچ غٍؾؼېکی پے‬
‫نەظان(ن ُِْ قََُُِّ ًِ اَْ ُز َّخ ُح اَْتَاَِ َؿ ُح قََُ ٍْ مَ ا َء ََ َي َعايُ ْم ؤَ ْح َم ِػ َ‬
‫ني)‪ٌ ]۱٣۹‬ادە‪:‬ةڵے‪:‬ةەڵگەی ةنتڕ َەالی‬
‫صٍظایە‪ ،‬گەؼ ٌیقذی َەفەؼ ةایە ئەٌە ڕېگای ىیعایەدی نینانی ىەمٌٍدان ظەظا‪ ،.‬حا ةەڕافذی‬
‫فیكادی کؽظاؼەکان ةەؼ َە گەینذنی رٍحە حۑگیؽ ظەةے َە فەؼ ةەنعەکان ٌغٍؾؼیان‬
‫پۑناظؼېر‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ هي دػاَی دەئکیعی َۑی کؽظۆدەٌە‪،.‬‬

‫ةەڵگەی ةیقر ٌ ظٌٌ‬

‫‪---------------------‬‬

‫ني‪-‬بِغْ ن ََاٍ ِألَةٌِ ًِ ٌَنَ ٍْ ِم ًِ‬

‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪َ ٌَََ ( :‬ه ْع آدٌَْنَا بِةْ َؽا ِىٌ َم ُؼمْ عَوُ ِمن نَتْ ُِ ٌَيُنَّا ِة ًِ َغاَ ِ ِم َ‬
‫ٌِ اََّذٍِ ؤَنذُ ْم ََ َيا َغايِكٍُ َن‪-‬نَاٍَُا ٌَ َح ْعنَا آةَا َءنَا ََ َيا َغاة ِِعً َن‪-‬ن ََاٍ ََ َه ْع يُنذُ ْم ؤَنذُ ْم‬
‫َما َى ِٰػ ِو اَذَّ َامثِ ُ‬
‫ِف ٍَ َال ٍٍ ُّم ِتنيٍ)[اٲلنتیاء‪ٌ ]٤٣-٤۱/‬ادە‪ :‬ةەظڵنیاییەٌە پۑنرتیه ئیتڕاىیامن گەیانعە‬
‫ٌَآةَا ُئيُ ْم ِ‬

‫‪٢٣‬‬
‫ژیؽی ٌةەىەمٌٍ مذۑکی ئەٌیه ئاگاظاؼ ةٍین‪-‬کادۑک ةە ةاٌک ٌ نەدەٌەکەی گٌٍخ‪:‬ئەّ‬
‫پەیکەؼانە چی کە ئۑٍە َە ظەٌؼیانعا ظەمۑننەٌە؟‪-‬گٌٍدیان‪:‬ئۑمە ةاٌانەکانی صۆمان ةینیٍە‪،‬‬
‫ئەمانەیان ظەپەؼفر‪-‬پۑی گٌٍدن‪:‬ةەڕافذی ئۑٍە ةاٌانەکانینذان َە گٍمڕاییەکی ڕٌٌنعاةٍن‪،.‬‬

‫ةاٌکی پۑؿەمتەؼ ئیتڕاىیم غُیً فالّ ٌ گەَەکەی ةە دەنُیعی ٌ نەؾانی کەٌدتٍنە پەؼفذنی ئەٌ‬
‫ةذانە‪ ،‬ىیچ ؾانینۑکیان نەةٌٍ دەنيا ئەٌە ةٌٍ ظەیان ٌٌخ ةاٌانەکامنان ٌا ةینیٍە ٌایان کؽظٌە‪َ ،‬ە‬
‫گەڵ ئەٌ نەؾانینەیان پۑؿەمتەؼ ئیرباىیم غُیە فالّ پۑی نەگٌٍدن‪ :‬ئۑٍە غٍؾؼدان ىەیە نەؾانن‬
‫ئۑٍە ئاٌا ٌ ئاٌا‪ٌ...‬ةیانٍیان ةۆ ةۑنۑذەٌە‪ ،‬ةەڵکٍ ؾۆؼ ةە ڕٌنی پۑی گٌٍدن ‪( :‬ن ََاٍ ََ َه ْع يُنذُ ْم ؤَنذُ ْم‬
‫ِف ٍَ َال ٍٍ ُّم ِتنيٍ)ةەڕافذی ئۑٍە ٌ ةاٌانذان َە گٍمڕاییەکی ڕٌٌن ئامکؽا ظاةٌٍن‪-‬‬
‫ٌَآةَا ُئيُ ْم ِ‬
‫فتزان هي‪ -‬چۆن کؽظاؼەکانان ٌ ةیؽٌةاٌەڕەکەیان گٍمڕایی ةٌٍ ئاٌال فیكادی گٍمڕایی‬
‫َەفەؼ حۑگیؽ کؽظن ٌ ىیچ غٍؾؼېکی پے نەظان‪ ،‬ةەؼ َەٌەی رٍحەکەیان پے ةگەیەنۑر ٌ‬
‫ةۆیان ڕٌٌن ةکادەٌە رٍکمی ٍاٍ ـی ةەفەؼظا حۑگیؽ کؽظن‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ پال ئەٌ ناٌىۑنان ٌ‬
‫ٌەفكکؽظنەیان کادے گەَەکەی پؽفیاؼی نقەکەیان َۑی کؽظ ٌ پۑی گٌٍدن ‪( :‬ن ََاٍ ةَِ َّؼةُّ ًُ ْم‬
‫ٌ اَ َِّػي قََْ َؽ ُى َّن ٌَؤَنَا َغ َ ٰ‬
‫ىل َٰغًَُِم ِّم َن اَنَّ ا ِى ِعً َن)ٌادە‪:‬ةەڵکٌٍ صٍظای ئۑٍە‬ ‫األ َ ْؼ ِ‬ ‫اَق َام ٌَ ِ‬
‫اخ ٌَ ْ‬ ‫َؼ ُّب َّ‬
‫پەؼٌەؼظگاؼی ئافامنان ٌ ؾەٌییە‪ ،‬کە ةەظیيۑناٌن‪ ،‬منیه َەفەؼ ئەٌ نقەیەی کە ةەئۑٍەی ظەڵۑم‬
‫َە ماىۑعی ظەؼەکانم‪-،.‬حا ةەؼ َەٌەی رٍحەیان پے ةگاخ فیكادی کؽظاؼەکانیانی ةەفەؼظا‬
‫حۑگیؽ کؽظن‪ ،‬ئەی چۆن ةۆ کەفانے غٍؾؼ ىەیە کەٌا رٍحەکەی پۑگینذٌٍە ؾۆؼؼ ةە ئافانی‬
‫ٌ َەةەؼظەفذی ظایە‪ ،‬حا ةەڕافذی ئەمە َە ىیچ کاخ ٌ فادۑک ٌ ؾەمەنۑکعا ىیچ کەـ غٍؾؼی‬
‫پے نەظؼاٌە ةە ؾانین ٌ یان نەؾانین‪ ،‬ةە گەمذنی ةە ةەڵگە یان نەگەیننت‪ ،‬ةە دۑگەیننت َۑی یان‬
‫دۑنەگەیننت ‪ ...‬گنذی ةکەؼی کاؼەکە فیكاخ ٌناٌی کاؼەکەی ةەفەؼظا حۑگیؽ ظەةے حا ىەؼ‬
‫چی ةے ٌ غٍؾؼیان پۑناظؼېر‪،.‬‬

‫‪٢٣‬‬
 ‫ةەڵگەی ةیقر ٌ فے‬

‫‪---------------------‬‬

‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪( :‬اد َّ َضػٌُا ؤ َ ْرتَا َؼ ُى ْم ٌَ ُؼ ْىتَانَ ُي ْم ؤ َ ْؼةَاةًا ِّمن ُظٌنِ َّ ِ‬
‫هي ٌَاَْ َم ِق َ‬
‫ٌس اةْ َن َم ْؽًَ َم ٌَ َما‬
‫ؤُ ِم ُؽٌا بِ َّال ٌََِ ْػتُ ُعٌا بََِٰ ًيا ٌَا ِر ًعا َّال بََِٰ ًَ بِ َّال ُى ٍَ ُفتْ َزانَ ًُ َغ َّام ًُ ْ ِ‬
‫رشيٍُ َن)[دٍةح‪]۰۱/‬‬

‫ٌادً‪:‬حگە َە صٍظا غیقای کٍڕی مەؼیەّ ٌ ماؼەؾایانی ظین ٌ َەصٍادؽفەکانیان کؽظن ةە‬
‫گەٌؼە ٌ پەؼٌەؼظگاؼی صۆیان‪،‬قەؼمانینیان پے نەکؽاةٌٍ ةەٌەی دەنيا یەکپەؼفرتاٌ‬
‫ةپەؼفنت‪،‬ىیچ پەؼفرتاٌېکی دؽ نیە دەنيا ئەٌنەةۑر‪،‬پاکی ةۆ ئەٌ صٍظایەی کە ئەٌان ىاٌةەمی‬
‫ةۆ ظاظەنۑن‪،.‬‬

‫ئەمەل ىاٌمۑٍەی ئایەدەکەی پۑنرت کەٌا ةە دەنُیعی مٍېن ؾانا ٌ َەصٍانافەکانیان‬

‫کەٌدتٌٍن ٌ ٌایان ظەؾانی کە ئەٌان َەفەؼ رەنن ٌحاىیِ ةٍن ةە رەم‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ کادے‬
‫رەظی کٍڕی رادەّ ىادە الی ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم ىُیتۑکی َەمِ ةٌٍ ئەمؽی پے‬
‫کؽظ َەمُی ةکادەٌە رەظی ٌٌدی‪ :‬صۆ ئۑمە ئەٌان ناپەؼفذین! ؼفٍٍ هي ئەّ ئایەدەی ةۆ‬
‫صٍېنعەٌە(اد َّ َضػٌُا ؤ َ ْرتَا َؼ ُى ْم ٌَ ُؼ ْىتَانَ ُي ْم ؤ َ ْؼةَاةًا ِّمن ُظٌنِ َّ ِ‬
‫هي) ٌ قەؼمٍی ‪ :‬گەؼ ئەٌان مذۑکذان ةۆ‬
‫راڵڵ ةکەن ئۑٍەل ةە رەاڵڵی ناؾانن یان رەڕامی ةکەن ةە رەڕامی ناؾانن؟ ٌٌدی‪:‬ةەڵے‬
‫ؼفٍٍ هي ـپۑی قەؼمٌٍ‪ :‬ئے ئەٌە پەؼفنت ةۆکؽظنیانە‪ ،‬حا ؼفٍٍ هي ةەٌ مەةەفر ٌ ٌیقذەی‬
‫ئەٌان ىیچ غٍؾؼېکی ةۆ نەىۑنانەٌە ةەڵکٍ قەؼمٌٍی‪ :‬ئەمە پەؼفذنە ىەؼٌەک ٌ َە ئایەدەکەل‬
‫هي دػاَی قەؼمٍی‪ :‬ئەٌانیانکؽظ ةە پەؼٌەؼظگاؼ ٌ پەؼفرتاٌی صۆیان ٌ ةە مٍرشیک ناٌی‬
‫ةؽظن‪َ ،‬ە گەڵ ئەٌەمعا منٍنەی ٌەک ٌ رەظی کەٌا پۑی ٌاةٌٍ ئەّ کاؼەی ئەٌان ظەیکەن ًَ‬
‫مٍېنکەٌدنی ئەٌ ؾانا ٌ َەصٍادؽفاٌانەیان ةؽیذیە َە گٍېڕاڵی هي ٌ پۑیان ٌا نەةٌٍ کە ئەٌ‬
‫مەصقانە ةپەؼفنت‪ ،‬ةەاڵّ هي دػاَی ٌ ؼفٍَەکەی ةە مەةەفذەکەی ئەٌانیان نەکؽظ ةەڵکٍ‬
‫قەؼمٌٍی پەؼفذٍیانە ٌ مٍرشیکن ٌ ئەٌانیان کؽظۆدە پەؼٌەؼظگاؼی صۆیان‪ ،‬ةے ئەٌەی ىیچ‬
‫غٍؾؼېکی پے ةعاخ‬

‫‪٢٤‬‬
 ‫ةڵگەی ةیقر ٌ چٍاؼ‬

‫‪---------------------‬‬

‫ني‪ْ ٌَ َِ-‬ز ِمٍُُا ؤ َ ٌْؾَا َؼ ُى ْم‬

‫األ َ ٌََِّ َ‬
‫ْي ْ‬ ‫ٌِ ََ ُيم َّماغَا ؤَن َؿ ٍَ َؼةًُُّ ْم نَاٍَُا ؤ َ َف ِ‬
‫اّ ُ‬ ‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ٌَ ( :‬بِغَا نِ َ‬
‫يَا ِمَُ ًح ًَ ٍْ َّ اَْ ِهٌَا َم ِح ٌَ ِم ْن ؤ َ ٌْؾَا ِؼ اَ َِّػً َن ًُ ٍَُُِّنَ ُيم ةِؿ َْْيِ ِغُ ٍْم ؤ َ َال َفا َء َما ًَ ِؿ ُؼٌ َن)[اَنزِ‪]۸٤-۸٣/‬‬

‫ٌادە‪:‬گەؼ پۑنیان ةگٍدؽۏ‪ :‬صٍظای ئۑٍە چی ىۑناٌەدە صٍاؼەٌە؟ ظەڵۑن‪:‬ئەققانەی پۑنینەکانە‪-‬‬

‫حا ةا َە ڕۆژی ظٌایی ةاؼی صۆیان ةە دەٌاٌەدی ىەڵتگؽن ٌ ةاؼی ئەٌانەل ىەڵتگؽن کە‬
‫ةەنەؾانی گٍمڕایان ظەکەن‪ ،‬ةؿانن کەٌا صؽاپرتین ةاؼ ىەڵگؽدن ئەٌەیە کە ئەٌان ىەڵی ظەگؽن‪،.‬‬

‫هي دػاَی َۑؽەظا ؾۆؼ ةەڕٌنی رٍکمی ئەٌ کەفانەمان ةۆ ةاـ ظەکاخ کە ةانگەمەی کٍقؽ‬
‫ظەکەن حا هي دػاَی فؿای ئەٌانەی ةە ظٌٌ فؿا ةۆظاناٌن‪ ،‬فؿایەکی صۆیان ٌ فؿایەکی ئەٌ‬
‫کەفانەی کەٌا ةە نەؾانی مٍېنیان کەٌدٌٍن ٌ گٍمڕاةٌٍن‪ ،‬حا ئەٌ نەؾانە گٍمڕایانە فؿاکەیان‬
‫دەنيا ئەٌەیە کە ىی صۆیان ىەڵعەگؽن ةەاڵّ ئەٌانەی ةانگەمەی کٍقؽ ظەکەن ىیضۆیان ٌ‬
‫ئەٌانەی مٍېنیان ظەکەٌن‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ َە ئایەدۑکی دؽظا ظەقەؼمٍۏ‪ْ ٌٌََََ (:‬ز ِمُُ َّن ؤَثْهَاََ ُي ْم ٌَؤَثْه ً‬
‫َاال‬
‫َّم َؼ ؤَثْهَاَ ِ ِي ْم)[اَػنکتٍخ‪ٌ ]۱۰/‬ادە‪ :‬ةاؼی گٍناىـی صۆیان ٌ ئەٌانەی مٍېنیان کەٌدٌٍن ٌ‬
‫گٍمڕایان کؽظٌن ىەڵیعەگؽن‪ ،.‬حا هي دػاَی غٍؾؼی ةۆ ىیچ کامۑکیان نەىۑناٌەدەٌە‬
‫ىەؼظٌٌکیان ئەٌ ةاؼەیان َەفەؼەٌ ظەةے ىەڵی ةگؽن ةەاڵّ (ؤَ َال َفا َء َما ًَ ِؿ ُؼٌنَ )ئەٌانەی‬
‫مٍنکەٌدؽاینە ةاؼەکەیان نٍڕفرتە ٌدٍنعدؽە‪ ،‬ىیچ کامۑکیان غٍؾؼی پے نەظؼا ةەڵکٍ دەنيا‬
‫فؿای ئەٌەیرتیان دٍنع دؽە ٌ ةاؼی نٍڕفرتە َە ڕۆژی ظٌایعا‪.‬‬

‫‪٢٥‬‬
 ‫ةڵگەی ةیقر ٌ پۑند‬

‫‪---------------------‬‬

‫ُ ََ ًُ مَ ٌَْْانًا قَ ُي ٍَ ََ ًُ نَؽًِ ٌن ‪ٌَ -‬بِنَّ ُي ْم‬ ‫ه َغن ِغيْ ِؽ اَ َّؽ ْر َمٰنِ نُ َه ٌِّ ْ‬
‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪َ ٌَ ( :‬من ًَ ْػ ُ‬
‫اَقتٌِ ِِ ًٌََ ْز َق ُتٍ َن ؤَنَّ ُيم ُّم ْيذَ ُعٌ َن ‪َ -‬رذَّ ٰى بِغَا َحا َءنَا ن ََاٍ ًَا ٌََْ َر ةٌَْ ِنٍ ٌَةٌَْنَ ٌَ ةُ ْػ َع‬
‫ٌَََ ُي ُّعٌنَ ُي ْم َغنِ َّ‬
‫َاب‬ ‫ك اَْ َهؽًِ ُن ‪ٌَََ -‬ن ًَن َك َػًُ ُم اٌََْ ٍْ َّ بِغ ظََُّ ْمذُ ْم ؤَنًَُّ ْم ِ‬
‫ِف اَْ َػػ ِ‬ ‫َني قَ ِتئْ َ‬ ‫اَْ َم ْ ِ‬
‫رشن ْ ِ‬
‫رتيٍُ َن)[اَؿصؽف‪ٌ ]۰۹-۰٥/‬ادە‪ :‬ىەؼ کەفۑک صۆی کٍېؽ ةکاخ ٌ ةے ئاگاةے َە یاظی‬ ‫ُمنْ َ ِ‬
‫صٍظا‪ ،‬ئەٌا میْانۑکی ةەفەؼظا ؾاڵ ظەکەین کە ىاٌ ٌېنەیە ةۆ ئەٌکەفە ةەؼظەٌاّ َە گەڵیعایە ‪-‬‬
‫حا ئەٌ میْانە ىاٌ ٌېنانەل ئەٌانەَە ڕېگای صٍظاال ظەظەن ٌ ظەگۑڕنەٌە‪ ،‬ئەٌ کەفانەل ةۆ‬
‫صۆیان ٌای ظاظەنۑن کەٌا َەفەؼ ڕېگەی ىیعایەدن ‪ -‬دا کادۑک کە صۆی ٌ ىاٌٌېنەکەی ظەېن‬
‫ةۆ الی ئۑمە ةۆ َۑپؽفینەٌە‪ ،‬ئەٌە ئەٌ کەفە ظەڵۑر‪ :‬صۆؾیا نۑٍانی من ٌ ئەٌ ةە ئەنعاؾەی‬
‫نۑٍانی مٍېنی ظٌٌ ڕۆژ ىەاڵدەکە ظەةٌٍ‪ ،‬ئا ئەٌە صؽاپرتین ىاٌٌېنەیە کە َەگەڵی ظایە ‪ -‬حا‬
‫ئەمڕۆ ئەٌ نقانە ظاظدان ناظاخ‪ ،‬چٍنکە ئۑٍە فذەمذان کؽظ ةەڕافذی ئۑٍە ىەؼظٌٌکذان َە‬
‫فؿاکەظا ىاٌةەمن‪،.‬‬

‫حا ةەڕافذی ئەٌ ىەڵضەڵەدۑنعؼاٌە کەٌا نەؾان ةٌٍ ٌای ظەؾانی َەفەؼ ڕېگای‬
‫ىیعایەدە( ًٌََ ْز َق ُتٍ َن ؤَنَّ ُيم ُّم ْيذَ ُعٌنَ) ‪ٌ ،‬ە ىاٌەڵە میْانەکەی ؾاناةٌٍ ظەیؿانی َە فەؼ چ‬
‫ڕېگایەکن‪ ،‬حا هي دػاَی ىەؼظٌٌ چینی ؾانا ٌ نەؾانی ةەیەکەٌە ٌکۆکؽظەٌە َە ڕۆژی ظٌایی ٌ‬
‫َاب ُمنْ َ ِ‬
‫رتيٍُ َن) حا ةەڕافذی ىەؼظٌٌالیان َە فؿاظا ىاٌةەمن‪ ،‬هي دػاَی‬ ‫قەؼمٍی(ؤَنَّ ًُ ْم ِ‬
‫ِف اَْ َػػ ِ‬
‫ىیچ غٍؾؼېکی ةۆ ئەٌ نەؾانە نەىۑنایەٌە کەٌا ةە مەةەفذۑکی چاک ٌ ةە ٌیقذۑکی چاکەٌە‬
‫کاؼەکانی ظەکؽظ ٌ پۑی ٌاةٌٍ َە فەؼ ىیعایەدە حا ئەٌ نەؾانە َە ڕۆژی ظٌایی غٍؾؼ ةۆ صۆی‬
‫ظېنۑذەٌە‪ ،‬هي دػاَی ـه پۑی ظەقەؼمٍۏ( ٌَََن ًَن َك َػًُ ُم اٌََْ ٍْ َّ بِغ ظََُّ ْمذُ ْم ؤَنًَُّ ْم ِ‬
‫ِف اَْ َػػ ِ‬
‫َاب‬
‫ُمنْ َ ِ‬
‫رتيٍُ َن)حا ئەمڕۆ ئەٌ نقانە ظاظدان ناظاخ‪ ،‬چٍنکە ئۑٍە فذەمذان کؽظ ةەڕافذی ئۑٍە‬
‫ىەؼظٌٌکذان َە فؿاکەظا ىاٌةەمن‪.‬‬

‫‪٢٦‬‬
 ‫ةەڵگەی ةیقر ٌ مەل‬

‫‪-----------------------‬‬

‫هي َح ِمٌ ًػا ٌَ َال د َ َك َّؽنٍُا ٌَاغْيُ ُؽٌا نِ ْػ َم َر َّ ِ‬

‫هي َغٌَُْ ًُ ْم بِغْ‬ ‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ٌَ ( :‬ا ْغذَ ِي ُمٍا ِة َز ْت ِِ َّ ِ‬
‫ىل مَ كَا ُر ْك َؽ ٍج ِّم َن اَنَّا ِؼ قَإَن َه َػيُم‬
‫ني نٍُُُةِ ًُ ْم قَإَ ْىتَ ْزذُم ةِ ِن ْػ َمذِ ًِ بِ ْص ٍَانًا ٌَيُنذُ ْم َغ َ ٰ‬
‫يُنذُ ْم ؤ َ ْغ َعا ًء قَإََ ََّل ةَ ْ َ‬
‫ني َّ ُ‬
‫هي ًََُ ْم آًَادِ ًِ ََ َػًَُُّ ْم د َ ْيذَ ُعٌ َن)[اٍ غمؽان‪]۱۳۰/‬‬ ‫ِّمنْ َيا يَ َٰػَ ِ ٌَ ًُتَ ِّ ُ‬

‫ٌادە‪:‬ىًمٍدان ةً دٍنعی ظهفر ةگؽن ةً ئاینی صٍاٌهٌ پًؼخ ٌ ةاڵٌ مًةن‪،‬یاظی ناؾ ٌ‬
‫نیػمەدەکانی صٍظال ةکەن ةەفەؼدانەٌە‪ ،‬کادۑک کە ظٌژمنی یەکرتی ةٌٍن ظڵەکانی نەؼّ‬
‫کؽظن ةە ىۆی ناؾ ٌ نیػمەدەکانیەٌە ةٌٍن ةە ةؽای یەکرتی ٌ‪َ ،‬ەفەؼ ڕۆصی چاڵۑکی ئاگؽیه‬
‫ـتٍن‪ ،‬حا َەٌ چاڵە ئاگؽە ڕؾگاؼی کؽظن‪ ،‬ئاٌەىا صٍظا ةەڵگە ٌ نینانەکانذان ةۆ ڕٌٌن ظەکادەٌە‪،‬‬
‫ةەٌ ىیٍایەی ئۑٍە ڕېگای ڕافر ةگؽنە ةەؼ‪،.‬‬

‫ةەؼ َە ىادنی ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم غەڕەب مٍرشیک ةٌٍن‪ٌ ،‬ە اَُە دػاَی َەگەڵ ئەٌ‬
‫میؽک ٌ صەؼاپە کاؼی ٌ ظٌژمنایەدیەی نۑٍانیان ىیچ غٍؾؼېکی پے نەظان َە گەڵ ئەٌەی‬
‫رٍحەیان پے نەگەمذتٌٍ‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ قەؼمٌٍی ئەمانە َەفەؼ چاڵۑکی ئاگؽین ةٌٍن( ٌَيُنذُ ْم‬
‫ىل مَ كَا ُر ْك َؽ ٍج ِّم َن اَنَّاؼِ) حا مؽظةان َەفەؼ ئەٌ راڵەیان ئەٌ چاڵە ئاگؽینە مٍېن ٌ حۑگایان‬
‫َغ َ ٰ‬
‫ةٌٍ ةەاڵّ ئەٌ کادەی ةەڵگەیان ةۆ ىاخ ٌ ٌەؼیانگؽخ ئەٌکادە هي دػاَی ةە ڕؾگاؼةٌٍ َەٌ چاڵە‬
‫ئاگؽینە ةافیان ظەکاخ(قَإَن َه َػيُم ِّمنْ َيا) ‪َ ،‬ەگەڵ ئەٌەی رٍحەیان پے نەگەینذتٌٍ ىیچ‬
‫غٍؾؼېکی ئەٌ نەؾانین ٌ رٍحە نەگەمذنەیان پے نەظؼا‪ ،‬ةەڵکٍ فیكادی ئەٌ کؽظاؼانەی‬
‫کؽظةٍیان َەفەؼیان حۑگیؽ ةٌٍ‪ ،‬حا ىەؼ کەفے ةکەٌېذە نۑٍ ىەؼکٍقؽ ٌ میؽکے فیكاخ ٌناٌی‬
‫ئەٌ کاؼەی ةەفەؼظا حۑگیؽ ظەةے حا رٍحەی پے گەمذتۑر یان نەگەمذتے‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ هي‬
‫دػاَی راڵی ئەمانەی ةۆ ڕٌٌن کؽظینەٌە‪،.‬‬

‫‪٢٧‬‬
 ‫ةەڵگەی ةیقر ٌ رەقر‬

‫‪------------------------‬‬

‫ني نَذْ َِ ؤ َ ٌْ َال ِظ ِى ْم ُ َ‬

‫رشيَا ُئ ُى ْم َِ ُ ْ‬
‫ْي ُظٌ ُى ْم‬ ‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ٌَ ( :‬يَ َٰػَ ِ ٌَ َؾًَّ َن ًََِثِْيٍ ِّم َن اَْ ُم ْ ِ‬
‫رشيِ َ‬
‫ٌٌَََُِْت ُِقٍا َغٌَُْ ِي ْم ِظًنَ ُي ْم)[اٲلنػاّ‪ٌ ]۱۰۷/‬ادە ‪ :‬ىەؼٌەىا میْانەکان ڕاؾانعنەٌەیان کؽظ ةۆ‬
‫ؾۆؼینەی مٍرشیکان‪ ،‬ةەٌەی منعاڵەکانیان ةکٍژن‪،‬ةۆ ئەٌەی َەناٌیان ةەؼن ٌ ظینەکەیان َے‬
‫ةنۑٍېنن‪،.‬‬

‫َەٌ ئایەدەمعا هي دػاَی ةە ظٌٌ حۆؼ ةۆمان ڕٌٌن ظەکادەٌە ظەؼةاؼەی نەةٍنی غٍؾؼی نەؾانین‬

‫یەکەّ ‪ :‬هي دػاَی ناٌی ىۑنان ةە مٍرشیک َە گەڵ ئەٌەی رٍحە ـنیان پے نەگەمذتٌٍ‪ ،‬حا‬
‫غٍؾؼی ئەٌ پۑنەگەمذنەیانینی پے نەظان‪ ،‬حا چۆن ئەىُی ةیعع غٍؾؼ ةۆ کەفانے ظېننەٌە کەٌا‬
‫ةە ئافانرتین ڕېگا رٍحەکەیان َەةەؼظەفذە ٌ ظەدٍانن َۑی دۑتگەن ٌ کاؼی پے ةکەن‪.‬‬

‫ظٌٌەّ ‪ :‬هي دػاَی قەؼمٍی ظەؼةاؼەیان کەٌا ظینیان َے مۑٍېنعؼاةٌٍ نەؾان ةٌٍن ٌ مٍېن‬
‫گٍمان کەٌدتٍن مٍېن کەفانے کەٌدتٍن کەٌا ئەّ کاؼانەیان ةۆ ڕاؾانعةٍنەٌە ٌ ةەصۆیان‬
‫نەؾانیە ٌ ظینەکەیان َے مۑٍانعٌن‪َ ،‬ە گەڵ ئەٌ راڵ ٌ نەؾانینەمیان هي دػاَی ىیچ غٍؾؼېکی‬
‫پے نەظان ةەڵکٍ ةە مٍرشیک ناٌی ةؽظن‪.‬‬

‫ةەڵگەی ةیقر ٌ ىەمر‬

‫‪------------------------‬‬

‫َس اَ َِّػً َن نَذٍَُُا ؤ َ ٌْ َال َظ ُى ْم َف َك ًيا ةِؿ َْْيِ ِغُ ٍْم ٌَ َر َّؽ ُمٍا َما َؼ َؾنَ ُي ُم َّ ُ‬
‫هي‬ ‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪( :‬نَ ْع َص ِ َ‬
‫هي نَ ْع ٍَ ٍُُّا ٌَ َما يَانٍُا ُم ْيذَ ِعً َن)[اٲلنػاّ‪ٌ ]۱٣۳/‬ادە ‪ :‬ةەظڵنیاییەٌە ؾەؼەؼیان کؽظ‬ ‫اق ِْرتَا ًء َغ َىل َّ ِ‬
‫ئەٌانەی منعاڵەکانی صۆیان کٍمنت ةە گۑُی ٌ نەؾانی ٌ نقە ىەڵتەفنت ةەناٌی صٍظا‪ ،‬ئەٌ‬
‫ةژېٍییەی کە صٍظا پۑی ظاةٌٍن َەفەؼ صۆیان نەظەؾەکؽظ‪ ٌ ،‬ةۑگٍمان ئەٌانە گٍمڕاةٌٍن ٌ‬
‫َەفەؼ ىیعایەخ نەةٍن‪،.‬‬

‫‪٢٨‬‬
‫ئەّ ئایەدەل چەنع ئایەدۑک ظٌای ئەٌ ئایەدەی ةەڵگەی ةیقر ٌ رەقذە ٌە ىەؼ ظەؼةاؼەی‬
‫ئەٌ کۆمەاڵنەیە ةەاڵّ ةۆ ؾیادؽ ڕٌن ةٍنەٌە ةۆ صٍېنەؼ حٍظاّ کؽظەٌە‬

‫هي دػاَی َۑؽەمعا ىەؼ ظەؼةاؼەی ئەٌانەی کەٌا ىیچ رٍحەیەکیان پے نەگەینذتٌٍ ٌ ةەنەقامی‬
‫ٌ نەؾانیانەٌە منعاڵەکانیان ظەکٍمنت ٌ مٍېن مٍرشیکان کەٌدتٍن ٌ هي دػاَی ةە مٍرشیک ٌ‬
‫گٍمڕا ناٌیان ظەةا‪ ،‬حا چۆن ةە کەفے ظەگٍدؽۏ مٍفڵامن کەٌا کەٌدۆدە نۑٍ کٍقؽ ٌ میؽکۑکەٌە‬
‫ةە نەؾانی ةے یان ؾانین کەٌا رٍحەمیان پے گەینذٍە؟ کەٌا هي ةەٌ مٍرشیکانەی ىەؼ‬
‫رٍحەمیان پۑنەگەینذٍە ظەقەؼمٍۏ(نَ ْع ٍَ ٍُُّا ٌَ َما يَانٍُا ُم ْيذَ ِعً َن)ةەڕافذی گٍمڕا ةٌٍن ٌ‬
‫َەىیعایەخ ظؼاٌان نەةٍن‪َ ،‬ە مٍفڵامنان نەةٍن ةەڵکٍ َە مٍرشیک ٌ گٍمڕایان‪ ،‬ةەڵگەکان ؾۆؼؼ‬
‫ڕٌٌنن دەنيا پۑٍیقذی ةە ظڵۑکی َە صٍظا دؽـ ٌ دەفُیم ٌ مُکەچە ةۆ قەؼمان ٌ ةەڵگەکانی‬
‫ؼب اَػاملین‪.‬‬

‫ةەڵگەی ةیقر ٌ نۆ‬

‫‪--------------------‬‬

‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ٌَ ( :‬بِغْ ؤ َ َص َػ َؼةُّ ٌَ ِمن ةَ ِنٍ آ َظ َّ ِمن ظُ ُيٍ ِؼ ِى ْم غُ ِّؼًَّذَ ُي ْم ٌَؤَمْ َي َع ُى ْم َغ َ ٰ‬
‫ىل‬
‫ني‪-‬ؤ َ ٌْ دَهٍٍَُُا‬
‫ىل مَ ِي ْعنَا ؤَن دَهٍٍَُُا ًَ ٍْ َّ اَْ ِهٌَا َم ِح بِنَّا يُنَّا َغ ْن َٰىػَا ؾَا ِقُِ َ‬
‫ؤَنك ُِق ِي ْم ؤََ َْق ُر ةِ َؽةِّ ًُ ْم نَاٍَُا ةَ َ ٰ‬
‫رش َى آةَا ُئنَا ِمن نَتْ ُِ ٌَيُنَّا غُ ِّؼًَّ ًح ِّمن ةَ ْػ ِع ِى ْم ؤَقَذُ ْيًُُِنَا مبِ َا قَ َػ َِ اَْ ُم ْت ٍُُِْ َن‪ٌَ -‬يَ َٰػَ ِ ٌَ نُك ِّ‬
‫َي ُِ‬ ‫بِمنَّ َا ؤ َ ْ َ‬
‫اخ ٌَََ َػَُّ ُي ْم ًَ ْؽ ِح ُػٍ َن)[اٲلغؽاف‪ٌ ]۱۷٣-۱۷۸/‬ادە ‪ :‬ئەٌ کادەل ٌەةیؽةۑنەٌە کە صٍظا‬ ‫اْلًَ ِ‬ ‫ْ‬
‫َەپنذی نەٌەکانی ئاظەّ ٌەچەٌ نەٌەی ظەؼىۑناٌ مایەظینی پۑعان َەفەؼصۆیان‪ ،‬ئایا من‬
‫پەؼٌەؼظگاؼی ئۑٍە نیم؟ گٌٍدیان‪ :‬ةەڵے مایەظیامن ظا کە دۆ پەؼٌەؼظگاؼی ئۑمەی‪ ،‬ةۆیە ئەّ‬
‫مایەظیەمامن پے ظان ةۆ ئەٌەی َە ڕۆژی ظٌایی نەڵۑن ئۑمە َەٌە ةۑئاگاةٍین‪-‬ةۆ ئەٌەی نەمڵۑن‬
‫َەةەؼ ئەٌەی ةاٌانەکامنان پۑنرت مەؼیکیان ةۆ صٍظا ظاناةٌٍ‪ ٌ ،‬ئۑمەل نەٌەی ئەٌان ةٌٍین ٌ‬
‫َەظٌای ئەٌان ىادٌٍین ٌ حا ئایا َەناٌمانعەةەی ةەٌەی مایەپٍچەکان کؽظٌیانە‪ -‬ةەّ مۑٍەیە‬
‫ةەڵگە ٌ نینانەکانی صۆمان ڕٌٌن ظەکەینەٌە‪ ،‬ةە ىیٍای ئەٌەی ةگەڕېنەٌە‪،.‬‬

‫‪٢٩‬‬
‫َەڕٌٌنرتینی ةەڵگەکان کەٌا هي دػاَی ةۆمانی ڕٌٌن ظەکادەٌە کەٌا ةەڵۑنی دٍریع ٌ ماىۑعی‬
‫ظانپۑعانانی پەؼٌەؼظگاؼېذی صۆی َے ٌەؼگؽدن‪ ،‬کؽظی ةە رٍحە ٌ ةەڵگەیەک َەفەؼیان کەٌا‬
‫ةەىۆیەٌە غٍؾؼی ةۆ نەىۑنذنەٌە ةەىیچ یەکے َە نەؾانین ٌ دەنُیعی ةاٌانیان‪ ،‬گنذی نەٌەی‬
‫ئاظەّ َەفەؼ َسٌمذۑکی پاک َەظایک ظەةے‪ ٌ ،‬ئەمە ةەڵۑن ٌ ظینەکەیانە حا گەؼ گۆڕیان ٌ‬
‫ىەڵیان ٌەمانعەٌە ئەٌە رٍکمی ىەڵٍەمۑنەؼەٌەکەیان َەفەؼ حۑگیؽ ظەةے ةەةے فەؼند ظانە‬
‫نەؾانینی یان دهُیعی یان غیناظی ىەؼٌەک ٌ ؼفٍٍ هي ظەقەؼمٍۏ(ىەؼ منعاڵۑک کە َەظایک‬
‫ظەةے َەفەؼ َسٌمذۑکی پاک َەظایک ظەةے پامان ظایک ٌةاٌکیان ظەیانکەن ةە یيٍظی ٌ‬
‫نرصانی یان ظەیانکەن ةە ئاگؽپەؼفر) ئەٌ َسٌمذەل ةؽیذیە َەٌ ماىۑعیەی هي دػاَی َە‬
‫نەٌەی ئاظەمی ٌەؼگؽخ َەفەؼ صۆیان ةۆ ئەٌەی ىیچ غٍؾؼېکیان ةەظەفذەٌە نەىۑڵے‪ ،‬ئەٌ‬
‫َسٌمذەی ظان نانیانە ةە پەؼٌەؼظگاؼېذی ؼب اَػاملین ىەؼ ٌەک ٌ هي دػاَی ظەقەؼمٍۏ‪َِِ ٌََ (:‬ئ‬
‫هي)[اَهامن‪ٌ ]۸٤/‬ادە ‪ :‬گەؼ َۑیان ةپؽفی کے‬ ‫ٌ ٌَََهٍَُُ َّن َّ ُ‬
‫األ َ ْؼ َ‬ ‫َفإََْذَ ُيم َّم ْن َصُ ََو َّ‬
‫اَق َام ٌَ ِ‬
‫اخ ٌَ ْ‬
‫األ َ ْؼ ُ‬
‫ٌ ٌَ َمن ِقٌ َيا‬ ‫ئافامنەکان ٌ ؾەٌی ظؼٌٌفر کؽظٌە ظەڵۑن صٍظا‪ٌ ،‬ەظەقەؼمٍېر ‪( :‬نُِ َِّ َمنِ ْ‬
‫بِن يُنذُ ْم د َ ْػَُ ُمٍ َن‪َ -‬فٌَهٍٍَُُ َن ِ َّ ِ‬
‫هلل)[املٶمنٍن‪ٌ]۲٤-۲٣/‬ادە‪:‬ؾهٌی ٌ ئًٌ کًفانًی کً ًَفًؼی‬
‫ظهژین کے صاٌه نیانً؟ ظەڵۑن‪ :‬ىەؼ صٍظا صاٌەنیەدی‪ ،.‬حا ئەٌ َسٌمذەی هي دػاَی َە کادی‬
‫َەظایک ةٌٍن ةە مؽۆڤی ةەصنیٍە کەٌا ماىۑعی َەفەؼصۆی َے ٌەؼگؽدٍە کے ئافامنەکان ٌ‬
‫ؾەٌی ظؼٌٌفر کؽظٌە ظەڵۑن‪:‬هي دػاَی حا گنذی مؽۆڤ ظؼک ةەمە ظەکاخ ٌ ىەفر ةە‬
‫پەؼٌەؼظگاؼۏ ظەکاخ کەٌا ظؼٌٌفذکەؼە ٌە گنر ئەنعامەکانی حەفذە ٌ غهڵی پے ةەصنیٍە‬
‫ةۆ ئەٌەی ةەظٌای رەم ةۑر ٌ ىەؼ ئەٌ کەفە ةپەؼفذۑر کەٌا ئافامنەکان ٌ ؾەٌی ٌ ئەٌەی َە‬
‫نۑٍی ظایە ظؼٌٌفذی کؽظٌە‪ ،‬حا ئەمە رٍحە ٌ ةەڵگەیە َەفەؼ گنر نەٌەی ئاظەّ ٌ‬
‫رٍحەکەی پے گەمذٌٍە‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ اةن اَهیم ظەؼةاؼەی ئەٌ ماىۑعیە ظەڵۑر‪(:‬ماىۑعی‬
‫پۑعان َەفەؼ صۆیان کەٌا کے پەؼٌەؼظگاؼیانە‪ٌ ،‬ە ئەمە ظاٌاکاؼی ظانپۑعانانەکەیان ةٌٍ ةە‬
‫پەؼٌەؼظگاؼېذی‪ ،‬ظانپۑعانەنەکەیان رٍحەکەی گەیانعە فەؼیان)[ارکاّ اىِ غمح]‪ ،‬حا پال‬
‫ئەٌەی هي دػاَی ماىۑعی َۑٍەؼگؽدن ٌ رٍحەی پے گەیانعن ظەقەؼمٍۏ(ؤَن دَهٍٍَُُا ًَ ٍْ َّ اَْ ِهٌَا َم ِح‬
‫بِنَّا يُنَّا َغ ْن َٰىػَا ؾَاقُِِ َ‬
‫ني) ةۆ ئەٌە ئەٌ ماىۑعیەّ َۑٍەؼگؽدن ةۆ ئەٌەی َە ڕۆژی ظٌایی غٍؾؼ ةۆ‬
‫صۆدان نەىۑننەٌە ٌ ةڵۑن‪ :‬ئۑمە ةے ئاگاٌ نەؾان ةٍین ةە رەم!‪ٌ،‬ە پامان ظەقەؼمٍۏ(ؤ َ ٌْ دَهٍٍَُُا‬

‫‪٣١‬‬
 ‫بِمنَّ َا ؤ َ ْ َ‬
‫رش َى آةَا ُئنَا ِمن نَ ْت ُِ ٌَيُنَّا غُ ِّؼًَّ ًح ِّمن ةَ ْػ ِع ِى ْم) یان ةڵۑن‪ :‬ةاٌامنان مٍرشیک ةٌٍن ٌ ئۑمەل‬
‫نەٌەی ئەٌان ةٍین ٌ مٍېنیان کەٌدین ةەدەنُیعی ةے ىیچ ةەڵگەیەکامن َەظەفر ةۑر مٍېن‬
‫ئەٌان کەٌدین ٌ نەٌەی ئەٌان ةٍین! فتزان هي‪ -‬هي دػاَی ئەٌ ماىۑعیەی کؽظە ةەڵگە‬
‫َەفەؼیان َە فەؼ نەٌەی ئاظەّ ةە گنذی کەٌا َەڕۆژی ظٌایی غٍؾؼ ةۆصۆی نەىۑنۑذەٌە ةە‬
‫نەؾانین ٌ دەنُیعی ةاٌانیان چٍنکی ةەڕافذی ىیچیان نەةٍڵ ناکؽېن ٌ هي دػاَی ةە ماىۑعی‬
‫ظانەکەیان غٍؾؼی ىیچی ةۆ نەىۑنذنەٌە‪ ،‬حا کے ىەیە ظٌای ئەّ ةەڵگە ڕٌٌنە ةڵے‪ :‬کەفے‬
‫ةکەٌېذە ناٌ کٍقؽ ٌ میؽک نەؾان ةۑر یان ةەنەؾانی مٍېن ةاٌانی کەٌدتے غٍؾؼی ىەیە‬
‫اْلًَ ِ‬
‫اخ ٌَََ َػَُّ ُي ْم ًَ ْؽ ِح ُػٍ َن) ئەمەل ةەڵگە ڕٌنەکانی هي دػاَی ـیە‬ ‫نەؾانە؟!! ( ٌَيَ َٰػَ ِ ٌَ نُك ِّ‬
‫َي ُِ ْ‬
‫ةەٌىیٍایەی ةگەڕېنەٌە ةۆ الی‪.‬‬

‫ةەڵگەی فیی‬

‫‪-------------‬‬

‫ك ََ ُيم ةِ ًِ ِغُْ ٌم ٌَ َما‬ ‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ْ َ ًٌَ ( :‬ػتُ ُعٌ َن ِمن ُظٌنِ َّ ِ‬
‫هي َما ََ ْم ًُنَ ِّؿ ٍْ ةِ ًِ ُفَُْْانًا ٌَ َما ٌََْ َ‬
‫ني ِمن ن َِّيْيٍ)[اَزد‪ٌ ]۷۱/‬ادە ‪ :‬حگە َە صٍظا پەؼفرتاٌی دؽ ظەپەؼفنت ةے ئەٌەی ىیچ‬
‫َُِظَّاَ ِ ِم َ‬
‫ةەڵگەیەکیان ةۆ ىادتۑذە صٍاؼەٌە ةەةے ئەٌەی ىیچ ؾانیاؼیەکیان َەّ ةاؼەیەٌە ىەةۑر ىیچ‬
‫پنذیٍانیکەؼېکیه نییە ةۆ فذەمکاؼان‪،.‬‬

‫ةؿٍی َەدەققیؽی ئەّ ئایەدەظا ظەڵۑر ‪ْ ًٌََ ( :‬ػتُ ُعٌ َن ِمن ُظٌنِ َّ ِ‬
‫هي َما ََ ْم ًُنَ ِّؿ ٍْ ِة ًِ ُفَُْْانًا)ٌادا‬
‫ك ََ ُيم ِة ًِ ِغُْ ٌم)ٌادا ئەٌان کؽظەٌە ظەکەن َەگەڵ نەؾانینیان نەٌەک َە گەڵ‬ ‫ةەڵگە( ٌَ َما ََ ٌْ َ‬
‫ني) ةۆ مٍرشیکان( ِمن ن َِّيْيٍ)ڕېگؽیەک ڕېگؽیان ةۆةکاخ َەفؿای‬
‫ؾانینیان( ٌَ َما َُِظَّاَ ِ ِم َ‬
‫هي)[ج‪/٤‬و‪]۰۹۹‬‬

‫ٌە اةن کثیؽ َەدەققیؽی ئەّ ئایەدەظا ظەڵۑر ‪ :‬هي دػاَی ىەٌاڵی مٍرشیکامنان پے ظەظاخ َەٌ‬
‫نەؾانین ٌ کٍقؽەیان‪ٌ ،‬ە حگە َەپەؼٌەؼظگاؼ مذانۑکیان ظەپەؼفر ةے ئەٌە ىیچ ةەڵگەیەکی‬

‫‪٣١‬‬
 ‫َەفەؼ ظاةەؾیتے‪ٌ ،‬ادە‪:‬ةەڵگە ىەؼ ٌەک ٌ ظەقەؼمٍېر( ٌَ َمن ًَ ْع ُع َم َؼ َّ ِ‬
‫هي بََِٰ ًيا آ َص َؽ َال ةُ ْؽ َىا َن ََ ًُ‬
‫ِة ًِ قَةِمنَّ َا ِر َقاةُ ًُ ِغن َع َؼةِّ ًِ بِنَّ ًُ َال ًُ ْكُِ ُس اًََْا ِق ُؽٌ َن)[املٶمنٍن‪ ]۱۱۷/‬ىەؼ ةۆیەل هي دػاَی َۑؽەظا‬
‫ك ََ ُيم ِة ًِ ِغُْ ٌم)ٌادا ىیچ ؾانقذۑک ٌ ةەڵگەیەکیان‬
‫قەؼمٍی ‪َ ( :‬ما ََ ْم ًُنَ ِّؿ ٍْ ِة ًِ ُفَُْْانًا ٌَ َما ٌََْ َ‬
‫النییە َەٌەی حیاٌاؾن ٌ کۑنەیان َے ىەیە‪ ،‬ةەڵکٍ ئەٌ کاؼەیان پەیٍەفذە ةە ةاٌان ٌ‬
‫پۑنینانیانەٌە ةے ىید ظەَیُۑک ٌ ةەڵگەیەک‪ٌ ،‬ە فەؼچاٌەکەیان َەٌەیە کە میْان ةۆی‬
‫ىۑناٌن ٌ ڕاؾانعٌیەدیەٌە ةۆیان‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌەیە هي دػاَی ىەڕەمەیان َے ظەکاخ ٌ‬
‫ني ِمن ن َِّيْيٍ)ٌادا ىیچ ڕؾگاؼکەؼېکیان نیە ڕؾگاؼیان ةکاخ َەالی‬
‫ظەقەؼمٍۏ( ٌَ َقام َُِظَّاَ ِ ِم َ‬
‫هي‪،‬کادے کە دۆڵەیان َے ظەفۑنے ٌ فؿایان ظەظاخ)[ج‪/٤‬و‪]٣٤۰‬‬

‫ك ََ ُيم ةِ ًِ ِغُْ ٌم) ئەگەؼ َەفەؼ ىیچ نەةٌٍ ٌادا ةە‬

‫ؼاؾی ظەڵۑر َەدەققیؽی ئەّ ئایەدەظا ‪َ ٌَ ( :‬ما ََ ٌْ َ‬
‫دەنُیع ٌ نەؾانی یان َەفەؼ گٍمان‪ ،‬گنر ٌٌدەیەکی ٌایان کەٌا مەفەَەکە پٍچەڵ ظەکادەٌە‪،‬‬
‫َەّ ڕٌەٌە ةەڵگەیە کەٌا ةەڕافذی کاقؽ ىەؼ کاقؽە‪ٌ ،‬ە ئەگەؼ نەمؿانے کاقؽ ةٌٍە‪ٌ ،‬ەةەىەمان‬
‫مۑٍە ةەڵگەیە َەفەؼ صؽاپۑذی الفاییکؽظنەٌە)[ج‪۱۱‬و‪]۱٤۱‬‬

‫َەّ ئایەدەظا گەؼ َۑی ٌٌؼظ ةینەٌە ةەڵگەیەکی ؾۆؼ ڕٌمنان ظەفر ظەکەٌېر َەفەؼ نەةٍنی‬
‫غٍؾؼ ةە نەؾانین یان ةە دەنُیع یان کەٌدنە گٍمان‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ ظەیتینین هي دػاَی َۑؽەظا‬
‫ك ََ ُيم ِة ًِ ِغُْ ٌم) ٌادا ىیچ ؾانقر ٌ ةەڵگەیەکیان ال نیە ٌ نیذیان کە نەةٌٍ‬
‫ظەقەؼمٍېر ‪َ ٌَ ( :‬ما ََ ٌْ َ‬
‫ئے نەؾانن‪،‬هي دػاَی َەفەؼەداظا ئەٌەی ةۆ ڕٌٌن کؽظینەٌە ظەؼةاؼەی ئەٌ کەفانە کەٌا َەفەؼ‬
‫ئەٌەی ظەیکەن ىیچ ةەڵگەیەکیان پے نەظؼایە ٌە صۆمیان نەؾانن‪َ ،‬ەکۆدایینعا کٍقؽ ٌ‬
‫ني ِمن ن َِّيْيٍ) ؾٌڵم مەةەفر َە کٍقؽ ٌ‬
‫ؾٌڵمەکەیانی َەفەؼ حۑگیؽ کؽظ( ٌَ َما َُِظَّاَ ِ ِم َ‬
‫میؽکەکەیانە ىەؼ ٌەک ٌ ةؿٍي ٌ اةن کثیؽ ئاماژەی ةە مٍرشیکان کؽظ ٌە هي دػاَی‬
‫اَرش َى ََظُُْ ٌم َغ ِظٌ ٌم) ةەڕافذی میؽک ؾٌڵمۑکی گەٌؼەیە‪ٌ ،‬ەظەقەؼمٍېر‬
‫ظەقەؼمٍېر(بِ َّن ِّ ْ‬
‫( ٌَاًََْا ِق ُؽٌ َن ُى ُم اَظَّاَ ِ ُمٍ َن) ةەڕافذی کاقؽان ىەؼ َەؾاڵامنن‪ ،‬ئایەدی دؽ ؾۆؼن کەٌا هي دػاَی‬
‫کاقؽ ٌ مٍرشیکان ةە ؾاڵم ناٌ ظەةا‪ ،‬حا َە گەڵ ئەٌ نەؾانینەیان کەٌا پەؼفذنۑکیان ظەکؽظ ٌایان‬
‫ظەؾانی ىیعایەخ َەٌەظایە هي دػاَی ڕافذەٌصۆ رٍکمی کؽظەٌەکانیانی ةەفەؼظا حۑگیؽکؽظن‬
‫ةے ئەٌەی ىیچ غٍؾؼېکیان پے ةعاخ‪.‬‬

‫‪٣٢‬‬
 ‫ةەڵگەی فی ٌ یەک‬

‫‪--------------------‬‬

‫رص ٌَاَْ ُك َاا َظ ي ُُِّ ؤٌََُٰ ِئ ٌَ‬ ‫ك َ ٌََ ةِ ًِ ِغُْ ٌم بِ َّن َّ‬
‫اَق ْم َؼ ٌَاَْتَ َ َ‬ ‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪َ ٌَ ( :‬ال دَه ُْل َما ٌََْ َ‬
‫ٍال)[اٳلَساء‪ٌ ]۰٥/‬ادە ‪ :‬ةەفەؼ مذۑکەٌە مەٌەفذے ٌ نقەی دۑعا مەکە‪ ،‬کە ىیچ‬
‫يَا َن َغنْ ًُ َم ْقئُ ً‬
‫ؾانیاؼیەکر َەفەؼی نەةۑر‪ ،‬ةیقنت ٌ ةینین ٌ ظڵەکان‪ ،‬ةەڕافذی ئەٌانە ىەمٌٍی ةًؼ پؽفیاؼه‬
‫ًَ ةًؼامتًؼیًٌه‪،.‬‬

‫هي دػاَی َۑؽظە ئاگاظاؼمان ظەکادەٌە کەٌا ةە نەؾانی مٍېن ىیچ نەکەٌین ٌ َەفەؼ ىیچ مذے‬
‫نەٌەفذین ةەنەؾانی‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌەی گنذی ةەؼپؽفیاؼە َە ىەؼکاؼېک ظەیکا ةە نەؾانی ةے یان‬
‫ؾانین‪ ،‬ىەؼ َەةەؼ ئەٌە اَُە دػاَی ةۆمانی ڕٌٌن کؽظەٌە ٌ دەنيا ةافی ةے ؾانقذی کؽظ ةە‬
‫نەؾانی کەفے دۑتکەٌۏ ٌ غٍؾؼی نەةے رەمتەن کەفے ةنؿانے ىەؼٌا حەصذی َەفەؼ‬
‫نەؾانین کؽظۆدەٌە ةۆ ئەٌەی ڕٌٌنتے ةۆمان کەٌا ىیچ کەفے مػؿٌؼ نیە ةەڵکٍ گنذی مقئًٍَ‪.‬‬

‫ةەڵگەی فیی ٌ ظٌٌ‬

‫‪--------------------‬‬

‫ً ٌَاَ َِّػً َن اد َّ َضػٌُا ِمن ُظٌنِ ًِ ؤ َ ٌٌََِْا َء َما نَ ْػتُ ُع ُى ْم بِ َّال‬ ‫اَُە دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪( :‬ؤ َ َال ِ َّ ِ‬
‫هلل اَ ِّعً ُن اَْ َضاَِ ُ‬
‫ِف َما ُى ْم ِقٌ ًِ ًَ ْضذَُِكٍُ َن بِ َّن َّ َ‬
‫هي َال ًَ ْي ِعي َم ْن ُى ٍَ‬ ‫هي ُؾَْك َٰى بِ َّن َّ َ‬
‫هي ًَ ْزًُ ُم ةٌَْنَ ُي ْم ِ‬ ‫ٌَُِ َه ِّؽةٍُنَا بِ ََل َّ ِ‬
‫يَا ِغ ٌب يَكَّا ٌؼ)[اَؿمؽ‪]۰/‬‬

‫ٌادە‪:‬حا ةؿانن ظینی پاک ىەؼ ةۆ صٍظایە‪ ،‬ئەٌانەل کە ةۑخگە َەٌ ةە گەٌؼەٌ ڕاةەؼی دؽیان ةۆ‬
‫صۆیان ظاناٌە‪ ،‬ظەڵۑن‪ :‬ئۑمە ةۆیە ئەٌانەمان ةۆصۆمان ظاناٌە ةۆ ئەٌەی َە کادی گەڕانەٌەمان‬
‫َەالی صٍظامان نؿیک ةکەنەٌە‪،‬ةەڕافذی صٍظا َە ڕۆژی ظٌایعا ظاظٌەؼی ظەکا َە نۑٍانان ظا‬
‫َەٌەی ئەٌان دۑیعا حیاٌاؾ ٌ ظٌٌةەؼەک ةٍن‪ ،‬ةەڕافذی صٍظا ڕېگەی ىیعایەدی صۆی نینانی‬
‫ئەٌ کەفە ناظان کە ظؼۆؾنۑکی کاقؽە‪،.‬‬

‫‪٣٣‬‬
 ‫(ؤ َ َال ِ َّ ِ‬
‫هلل اَ ِّعً ُن اَْ َضاَ ِ ُ‬
‫ً)هي دػاَی َەفەؼەداظا ٌەفكی ةەنعایەدی کؽظنیکؽظ ةۆ صۆی کەٌا ظەةے‬
‫ةە پاکی ٌ ةے رشیک ةۆ ظانان ةۑر‪ٌ ،‬ادا ىیچ غیتاظەدۑک نەةٍڵ ناةے گەؼ ةە پاکی ٌ ةے‬
‫میؽک ئەنخامی نەظەن‪ ،‬پامان ةافی ئەٌ مٍرشیکانەمان ةۆ ظەکاخ هي ظەپەؼفنت ظان ةە داک‬
‫ٌ دەنيایی هي دػاَی ظاظەنۑن‪ ،‬ةەاڵّ دەئٍیُۑکیان کؽظٌە ٌ مذۑکیان ةۆ صۆیان ؾیاظ کؽظٌە ًَ‬
‫ةیؽٌةاٌەڕیان کەٌا پۑیان ٌایە پەؼفنت نیە ةەڵکٍ َە هي دػاَی ـنیان نؿیک ظەکادەٌە ٌ‬
‫َەفەؼىیعایەدن ىەؼ ٌەک ٌ هي دػاَی ةافی راڵی ئەٌ کەفانەی ةۆ کؽظین( َما نَ ْػتُ ُع ُى ْم بِ َّال‬
‫ٌَُِ َه ِّؽةٍُنَا بِ ََل َّ ِ‬
‫هي ُؾَْك َٰى) ناؾانن ئەٌ کاؼەی ئەٌان میؽکە ٌ گٍمڕاییە ٌ ةەڵکٍ پۑیان ٌایە ئەٌ‬
‫کاؼەی ظەیکەن َە ؼب اَػاملین ـنؿیکیان ظەکادەٌە ٌ ئەٌەی َەفەؼینە ىیعایەدە‪ ،‬نەؾان ةٌٍن‬
‫ىەؼ ٌەک هي دػاَی نەؾانینەکەی پے ڕاگەیانعین پامان ةؿانین ئایا َەگەڵ ئەٌ نەؾانینەیان ٌ‬
‫مەةەفر ٌ ٌیقذەی ةە چاکە ٌ ىیعایەدعانانەیان غٍؾؼیان پے ظؼا؟؟ نەصۑؽ َە گەڵ ئەٌەی َە‬
‫نەؾانەکان ةٌٍن ٌ ةەىەڵە کەٌدتٍنە نۑٍ میؽکەٌە ٌ ةە ىیعایەدیان ظەؾانی هي دػاَی ىیچ‬
‫غٍؾؼېکی پے نەظان ةەڵکٍ ةە کاقؽیان ظاظەنۑر ٌ کاؼەکەی کؽظةٍیان َەفەؼیان حۑگیؽ کؽا ٌە‬
‫ةە ظؼۆؾن ناٌی ةؽظن ةەٌەی مذانۑکیان ةە نەؾانی ةە ناٌی هي ـٍە ىەڵتەفذٍە ٌ پۑیان ٌایە ًَ‬
‫الیەن هي د ػاَی ـٍەیە ةەاڵّ َە گەڵ ئەٌەمعا ىیچ غٍؾؼېکیان پے نەظؼا‪ ،‬حا ئەّ منٍنانە ؼب‬
‫اَػاملین ةۆیە ةۆمان ةاـ ظەکاخ دا ٌەک ٌ َۑی ٌٌؼظ ةتینەٌە ٌ ةتۑذە پەنع نەٌەک ئۑمەل ةە‬
‫ناٌی هي نقە ةۆ هي دػاَی ىەڵتەفذین ٌ ةڵۑین کەفے کٍقؽ ٌ میؽک ظەکا ةەنەؾانی غٍؾؼی‬
‫ىەیە ٌ غٍؾؼی پے ظایە‪ ،‬ةەڕافذی ؾۆؼؼ دؽفناکە ٌ َە ظین ظەؼچٍنە نقە ظانە پاڵ هي دػاَی‬
‫کٍقؽە ٌ َە ظین ظەؼچٍنە‪ٌ ،‬احتە َە فەؼگنذامن ةەڕائەخ َە قکؽ کؽظنەٌەی غهڵی صۆمان‬
‫ٌغاّكیەخ ةۑنین ةەڵکٍ پۑٍیقذە دەفُیم ٌ پاةەنع ةین ةە ئەمؽ ٌ رٍکمەکانی ؼب اَػاملین ٌ‬
‫ىیچ مذے نەظەینە پاڵی ٌ غٍؾؼ ةۆ حاىیِ ةۑنینەٌە رٍکامن رٍکمی ئەٌ کەفانە ةۑر‪-‬هي دػاَی‬
‫پەنامان ظاخ‬

‫‪٣٤‬‬
 ‫ةەڵگەکانی َە فٍننەدـعا‬

‫اَزمعَُە َەپال ظانانی ةەمے َەةەڵگەکانی نٍڕئان َەةاؼەی نەةٍنی غٍؾؼ ةۆ کەفی نەؾان‪،‬‬
‫ئۑقذاکە ظېینە فەؼ ةەڵگەکان َە فٍننەدی ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم‪َ ،‬ۑؽەل ةە کٍؼدی‬
‫ةیؽٌةاٌەڕی ؼفٍٍ هي ٌ ئەٌەی َە فٍننەخ ظایە ئایا غٍؾؼ ةۆ کەفی نەؾان ظەىۑنعؼېذەٌە یان‬
‫غٍؾؼی ةۆ نیە‪ ،‬ظەچینە فەؼۍ‪:‬‬

‫ةەڵگەی یەکەّ ‪َ :‬ە ئەةٍ ىٍڕەیؽەٌە(ؼيض هي غنً)ظەڵۑر ‪ :‬ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم‬
‫قەؼمٍیەدی‪(:‬ظاٌاّ کؽظ َە هي ڕېگاّ ةعاخ ظاٌای َے صۆمتٍن ةۆ ظایکم ةکەّ ڕېگای پۑم نەظا‪،‬‬
‫دەنيا ڕېگای ظا فەؼظانی گۆڕەکەی ةکەّ)[ىزیس املقُم‪]۹۷٥/‬‬

‫ظایکی ةەڕېؿدؽین ٌ چاکرتین ةە نعەی هي دػاَی غٍؾؼی پے نەظؼېر کەٌا َە فەؼظەمی ةەؼ َە‬
‫ىادنی ؼفٍٍ هي ـه ةٌٍە ىُی هي غُیە ٌفُم کەٌا ةەؼ َە ىادنی پۑؿەمتەؼ مؽظٌٌە غٍؾؼی‬
‫نەةۑر‪ ،‬حا چۆن غٍؾؼ ةۆ کەفانے ىەیە کەٌا نٍڕئان ٌ فٍننەدی پۑگەینذٌٍە‪ ،‬حا ئەمە‬
‫ةەڵگەیەکی ڕٌٌنە ٌ ئامکؽایە َەةاؼەی نەةٍنی غٍؾؼ ةۆ کەفی نەؾان ٌ َپۑه ىادنی ئیقالّ ٌ‬
‫َەپال ىادنی ئیقالمعا‪.‬‬

‫ةەڵگەی ظٌٌەّ ‪ :‬پیاٌېک ىادە الی ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم ٌٌدی‪ :‬ةاٌکم َەکٍېیً؟‬
‫ؼفٍٍ هي قەؼمٌٍی‪َ :‬ەناٌ ئاگؽە‪ ،‬پیاٌەکە ةۑذانەخ ةٌٍ ٌ ڕۆینر پامان ؼفٍٍ هي ةانگی‬
‫پیاٌەکەی کؽظٌ قەؼمٌٍی‪ :‬ةاٌکی من ٌ ةاٌکی دۆل َە ئاگؽن‪[.‬فزیس املقُم‪]۸۳۰/‬‬

‫ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم ةاٌکی صۆی ٌ ةاٌکی ئەٌ کەفە‪ ،‬کەٌا پۑنرت َەفەؼظەمی‬
‫نەؾانی ةٌٍنە ٌ ةەؼ َەٌەی پۑؿەمتەؼ ةۑر ٌ ئیهامە رٍحەیان پے ةگاخ‪ ،‬ئینخا َە گەڵ ئەٌ‬
‫راڵەمیان ىەؼ ةە کاقؽ ٌ ئەىُی ئاگؽ ةافی َۑٍە کؽظن ٌ غٍؾؼی َەةۆ نەىۑنانەٌە ٌ ةافی ىیچ‬
‫غٍؾؼېکی نەکؽظ ةۆیان ةەڵکٍ فؿاکەمیان ىیچ غٍؾؼېکیان ةۆنییە‪ ،‬حا چ راڵی ئەٌانەی نٍڕئان‬
‫ٌ فٍننەدیان پۑگەینذٍە‪!.‬؟‬

‫‪٣٥‬‬
‫ةەڵگەی فۑییەّ ‪ :‬ؼفٍٍ هي ىُی هي غًٌُ ٌفُم ظەقەؼمٍېر‪(:‬فے کاؼ ةەظەفر ىەن‪ ،‬ظٌٌیان‬
‫َە نۑٍ ئاگؽن ٌ یەکۑکیان َەةەىەمذە‪ ،‬یەکۑکیان رەنی نافیٍە ٌ ظاظٌەؼی پے ظەکا ئەٌە‬
‫َەةەىەمذە‪ ،‬یەکۑکی دؽیان رەنەکەی ظەنافۑر ٌ ظاظٌەؼی پۑی ناکا ئەٌە َە ئاگؽظایە‪ٌ ،‬ە‬
‫یەکۑکی دؽیان رەم نانافۑر ٌ ةە نەؾانین ظاظٌەؼی َە نۑٍ صەڵکی ظەکا ئەٌەمیان َە‬
‫ئاگؽظایە)[ؼٌاه االؼةؼ ٌىززە اَزاکم]‬

‫ؾۆؼؼ ڕٌٌنە ةۆ ئەٌانەی ظڵیان حۑگیؽ ةٌٍە ةە دەٌریع ٌ ةۆ ئەٌانەی پەؼظەیان ةەفەؼ ظڵ ظا‬
‫نەظؼاٌە‪ ،‬ؼفٍٍ اَُە ؾۆؼ حٍان راڵی ئەٌانەمان ةۆ ڕٌٌنعەکادەٌە ئەٌەی کاؼی پے ظەکا ٌ‬
‫ظەیؿانے َەةەىەمذە ٌ ئەٌەی نایؿانے ٌ ئەٌەی ظەیؿانے کە کاؼی پے ناکا َەئاگؽظایە‪ ،‬ؼفٍٍ‬
‫هي نەی ٌٌخ ئەٌەی رەنەکەی نەنافیٍە ٌ ةەنەؾانین ظاظٌەؼی ظەکا غٍؾؼی ةۆ ىەیە نەصۑؽ‬
‫قەؼمٌٍی َەئاگؽظان‪ ،‬ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم نەؾان ٌ ؾانای َە یەک ئافر ظا‬
‫کۆکؽظەٌە ىەؼٌەک ٌ َە ةەڵگەکانی نٍڕئانینعا ةافامن کؽظ‪ ،‬ىیچ َۑکعانەٌەیەکی ئەىُی ةاّڵ‬
‫َەصۆ ناگؽېر ةەڵکٍ ؼفٍٍ هي صۆی ةافی غٍؾؼ ةۆ کەفی نەؾامنان ةۆ ظەکاخ ٌ ظەڵۑر‬
‫غٍؾؼی ةۆ نیە ٌ َەئاگؽظایە‪-‬پەناظەگؽین ةە هي دػاَی َەفؿاکەی‪.‬‬

‫ةەڵگەی چٍاؼەّ ‪ :‬ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم ظقەؼمٍېر‪(:‬هي دػاَی ئەّ غیُمە‬
‫ىەڵناگؽېذەٌە َە فینگی پیاٌان‪ ،‬ةەڵکٍ ئەّ غیُمە ىەڵعەگؽېذەٌە ةە نەمانی ؾانایان‪ ،‬کە ؾانا نەما‬
‫صەڵکی فەؼانۑکی نەؾان ةۆ صۆی ظا ظەنے ئەٌحا پؽفیاؼی َے ظەکەن ٌ قەدٍایان ةۆ ئەظەن ةە‬
‫ةے غیُم گٍمڕا ئەةن ٌ صەڵکیه گٍمڕا ظەکەن)[ىزٌس اَتضاؼي‪]۱۳۳/‬‬

‫ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم ؾۆؼ حٍان ةافی نەمانی غُمامن ةۆ ظەکاخ کادے کە صەڵکی‬
‫دٍمی نەؾانی ةٌٍ ئیعی ظەکەٌنە مٍېن فەؼانۑکی نەؾانی دؽ ٌ نەؾانن‪ ،‬پامان ئەٌەی پے‬
‫ڕاگەیانعین ئەٌ نەؾانانە گٍمڕان ٌ صەڵکیه گٍمڕا ظەکەن‪ ،‬ؼفٍٍ هي َە گەڵ ئەٌ نەؾانین ٌ‬
‫نەمانی غُمەیان ٌ ةە گٍمڕا ناٌی ىۑنان ٌ فیكادی کؽظاؼەکەی ةەفەؼ ظا حۑگیؽ کؽظن‪،‬‬
‫غٍؾؼی ةۆ نەىۑنانەٌە ةڵے ئەٌە غٍؾؼیان ىەیە کە ظەکەٌنە ئەٌ کاؼەٌە یان ٌا ٌ‪ ،..‬ةەڵکٍ‬
‫قەؼمٌٍی گٍمڕانە ٌ صەڵکیه گٍمڕا ظەکەن(قٍَُا ٌاٍٍُا)‬

‫‪٣٦‬‬
‫ةەڵگەی پۑنخەّ ‪َ :‬ە غائینە ـٍە(ؼيض هي غنً) ظەڵے‪ٌٌ :‬دم‪ :‬ئەی ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە‬
‫ٌفُم (ٳةن حعغان)َەفەؼظەمی نەقامی ظا فەؼظانی کەـ ٌ کاؼی صۆی ظەکؽظ‪ ،‬صٍاؼظنی‬
‫ظەظا ةە ىەژاؼان‪ ،‬ئایا ئەٌە فٍظی ىەةٍە ةۆی؟ قەؼمٌٍی‪(:‬نەصۑؽ‪ ،‬فٍظی پے ناگەیەنے چٍنکی‬
‫ئەٌڕۆژۏ نەیٍدٍە‪ :‬صٍظایە َە گٍناىەکانم صۆمتە ًَ نیامەخ)[ىزٌس املقُم‪]۰٣۷/‬‬

‫َۑؽەظا ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم نەقی غٍؾؼی کؽظ ةۆ ٳةن حعغان کەٌا پۑنرت َە‬
‫حەىاَەخ ظاةٍە ٌ مٍرشیک ةٌٍە ةەاڵّ َەگەڵ ئەٌەل چاکەی کؽظیە‪ ،‬ئەٌ نەؾانین ٌ‬
‫کؽظەٌانەی کؽظةٍی ىیچی فٍظی پے ناگەیەنے ٌ ناةذە غٍؾؼ ةۆی َەةەؼ ئەٌەی ىیچ کادے‬
‫نەگەڕاٌەدەٌە الی هي دػاَی ٌ ظاٌای َے صۆمتٍنی َے ةکا ىەؼ َە فەؼ کٍقؽ ةٍە ةە نەؾانی‬
‫ىەؼ ٌەک ٌ ظایکە غائینە ةافی راڵی نەؾانینی ةۆمان کؽظ ٌ ؼفٍٍ هي ـه نەقی غٍؾؼ‬
‫َەةۆی‪.‬‬

‫‪٣٧‬‬
 ‫ڕٌنکؽظنەٌە‬

‫ةەڵگەکامنان َە نٍڕئان ٌ فٍننەخ ظانا ًَ نەةٍنی غٍؾؼ ةۆ نەؾان حا ظېینە فەؼئەٌ ڕٌنکؽظنەٌە‬
‫ٌ ظاةەمتٍنە ٌ ةەمانەی پەیٍەنعیان ةە ةاةەدەٌە ىەیە‪.‬‬

‫مەفائیُی {ٲفامء} ٌ {ٲرکاّ}‬

‫یەکۑک َە ةاةـەدە ىەؼە گؽینگەکان کەٌا پۑٍیقذە ةؿانعؼۏ کەٌا ةؽیذیە َە ةاةەدی ناٌ ٌ رٍکم‪،‬‬
‫کـەٌا ئەٌانەی غٍؾؼ ةۆ کاقؽ ٌ مٍرشیک ظەىۑننەٌە دۑعا دۑکەٌدٌٍن ٌ دۑکەڵیان کؽظٌە ٌا‬
‫ظەؾانن ىەؼکەفے ناٌی ةە کٍقؽ ىاخ ئیعی رٍکمەکەمی ظەگؽېذەٌە‪ !..‬حا ظېینەفەؼ ىەؼظٌٌ‬
‫ةافەکە ان ماءهي دػاَی‪:‬‬

‫مقائیُی {ٲفامء}ـناٌ‪ :‬ةؽیذیە َە ناٌی ئەٌ کەفانەی کە ظەکەٌنە ناٌ کاؼېک ٌ َە نۑٍ چ‬
‫چٍاؼچۑٍەک ظان ٌەک‪ :‬ئیامنعاؼ ٌ مٍفڵامن ٌ کاقؽ ٌ مٍرشیک ٌ مؽدع مناقو ‪ ..‬ىذع‬
‫َەناٌەکانی دؽ‪ٌ ،‬ە ئەّ ناٌانەل ىیچیان ةە ةے ةەڵگە ناچەفپے ةەڵکٍ پۑٍیقذە ىەمٌٍیان‬
‫ةەڵگەی هي دػاَی َەفەؼ ىەةے ٌ ةەئامکؽایی ظیاؼ ةٌٍ ئەٌناٌەی ةەفەؼا حۑگیؽ ظەةے‪،‬‬
‫األ َ ْف َام َء يَُُّ َيا ث ُ َّم َغ َؽٍَ ُي ْم َغ َىل اَْ َم َالئًَِ ِح قَه َ‬
‫َاٍ‬ ‫ىەؼٌەک ٌ هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪َ ٌَ ( :‬غَُّ َم آ َظ َّ ْ‬
‫ٍِّن ةِإَ ْف َام ِء َٰى ُا َال ِء بِن يُنذُ ْم َىا ِظنِ َ‬
‫ني‪-‬نَاٍَُا ُف ْت َزان ٌََ َال ِغُْ َم ََنَا بِ َّال َما َغَُّ ْمذَنَا)[اَتهؽج‪]۰۱/‬‬ ‫ؤَن ِتئُ ِ‬
‫ٌادە ‪ :‬هي ناٌی ىەمٌٍ مذەکانی قۑؽی ئاظەّ کؽظ ٌ ئینخا ئەّ مذەی نینانی قؽینذەکانعا ٌ‬
‫ٌٌدی‪ :‬ئۑٍە گەؼ ڕافر ظەکەن کە مایقذەدؽن ناٌی ىەمٌٍ ئەٌ مذانەّ پے ڕاةگەیەنن‪ٌٌ -‬دیان‪:‬‬
‫پاکی ةۆدۆ ئۑمە ىیچ ؾانینۑکامن نیـە مەگەؼ ئەٌەی دۆ قۑؽخ کؽظةین‪ ،.‬حا هي دػاَی َە‬
‫نٍڕئانەکەی ٌ فٍننەدەکەی ناٌی گنر مذەکانی ةە نەٌەی ئاظەمی گەیانعٌٌە ٌ دۑیعا ظاناٌە‬
‫ةۆ ئەٌەی ةذٍانن مذەکان َە یەک حیاةکەنەٌە‪ٌ ،‬ە ىیچ حیاةٍنەٌەیەکیه ناةے ئیـُال ظەةے‬
‫ةەڵـگەی َەفەؼ ةـۑر‪،‬‬

‫مەفائیُی{ٲرکاّ}ـ‪ :‬رٍکمەکان َەفەؼ کەفەکان ٌەک‪ :‬کٍمنت ٌ فؿاظان ٌ ماؼەیی ٌ مؽظنی‬

‫ٌ ماؼظنەٌەی ٌ میؽاخ ٌ صۆمەٌیقذی‪...‬ىذع َە رٍکمەکان‪،‬‬

‫‪٣٨‬‬
‫ىەؼ کەفے ناٌنعؼا کاقؽ مەؼج نیە رٍکمی کٍقؽی ةەفەؼظا حۑگیؽ ةے ٌە ىەؼکەفۑکیه‬
‫ناٌنعؼا مٍفڵامن مەؼج نییە رٍکمی مٍفڵامن ٌەؼةگؽۏ‬

‫ئینب دەیمیە {ؼرمً هي}ظەڵۑر ‪ ( :‬ةەڕافذی هي دػاَی حیاٌاؾی کؽظٌٌە ًَ نۑٍان ىادنی‬
‫پەیامەکە ٌ پۑه ىادنی َە ناٌ ٌ رٍکمەکانیانعا ٌە کۆیانتکادەٌە َەنۑٍانیانعا ًَ ناٌ ٌ‬
‫رٍکمەکانعا)[مخمٍع اَكذاٌی ‪ٌ ]۰۷/۸۳‬ە ظەڵۑر ‪( :‬ناٌی کەفۑک حۑگیؽ ظەةے ٌ‬
‫نکۆڵیعەکؽۏ ةە پۑی رٍکمەکە پەیٍەفر ظەةے پۑیەٌە‪ ،‬ةەاڵّ ٌاحث ناةۑر ًَ حۑگیؽ کؽظن ٌ‬
‫نکۆڵیکؽظنی َە رٍکم کەٌا ٌەک ٌ رٍکمەکانی دؽةۑر)[مخمٍع اَكذاٌی ‪]۷/٣۱۲‬‬

‫ىەؼ ٌەک ٌ مۑط ؾۆؼ حٍان ٌ پٍصر ةافی َۑٍە کؽظ حۑگیؽ کؽظن ٌ نکۆڵی کؽظنی ناٌەکەی‬
‫ةە پۑی رٍکمی ظەةے ةەاڵّ َە ىەمٌٍ راڵەدۑک ٌەک ٌ رٍکمەکانی دؽ حۑگیؽ ٌ نکۆڵی دۑعا‬
‫ناکؽۏ‪ ،‬کەفے نٍڕئان ٌ فٍننەدی پے نەگەینذتۑر ٌ نەؾانە ةەرەم ئەٌ کەفە ناٌی کٍقؽی‬
‫َەفەؼ حۑگی ؽە ةەاڵّ رٍکمەکەی َەفەؼحۑگیؽ ناةۑر دا ئەٌ کادەی نٍڕئان ٌ فٍننەدی پے‬
‫ظەگاخ ان ماءهي دػاَی ظېینە فەؼ ئەمانەل ةەڕٌٌنی‬

‫منٍنە ٌەک ٌ کەفی مٍناقیو ناٌی ئیقالمی َەفەؼ حۑگیـؽە ٌ نٍېژی َەفەؼ ظەکؽۏ ًٌَ‬
‫گۆڕفذانی مٍفڵامنان ظەنۑژؼېر ٌە رەنی میؽادینی پے ظەظؼېر‪ ،‬ةەاڵّ رٍکمەکەی َە‬
‫ئاصیؽەخ ظا َە َە صٍاؼ صٍاؼەٌەی ئاگؽظان ٌ ةۆ ىەداىەدایە‬

‫ٌە منٍنە ئەىُی قیرتە کەٌا ةەىیچ مۑٍەیەک پەیامۑک ٌ پۑؿەمتەؼېکیان ةۆنەىادٍە َە ظٌٌنیاظا‬
‫ناٌی کٍقؽیان ةەفەؼظا حۑگیؽ ظەةے ٌە رٍکمینیان َە الی هي ـیە کەٌا فؿایان ناظاخ‪ٌ ،‬ە‬
‫دانیعەکؽېنەٌە‬

‫ىەؼٌەک ٌ مۑط ئیقزانی کٍڕی غتعاَؽرمن{ؼرمً هي}ئیخامع نەنڵ ظەکاخ ٌ ظەڵۑر‪ٌ (:‬ە‬
‫ئەىُی قیرتە ئەٌانەی پەیامیان پۑنەگەینذٍە ٌە نٍڕئان ٌەمؽظٌن َە فەؼ نەؾانی ةە مٍفڵامن‬
‫ناٌناىۑنعؼېن ةە ئیخامع ٌە ظاٌای َے صۆل ةٍنینیان ةۆ ناکؽېر‪ ،‬ةەاڵّ حیاٌاؾیەکەی ئەىُی‬
‫غُم َە فؿاظانیانە َە کۆداییعا)[غهیعج املٍرعًن ٌاَؽظ غُی اََالٍ ٌاملتذعغح‪]..‬‬

‫‪٣٩‬‬
 ‫رٍحخە ٌ فیكادی ٌ گەینذنی‬

‫فیكادی رٍحە کەٌا رٍحەی مٍرشیکان ناىۑڵی‪ٌ ،‬ە غٍؾؼ ناىۑڵی َەةۆ صاٌەنەکەی‪ ،‬ةؽیذیە َە‬
‫کەالمی هي دػاَی نٍڕئان‪ ،‬ىەؼ کەفے نٍڕئانی پے گەمر ئەٌە َەفەؼی ظەةۑذە رٍحەیەک‬
‫کەٌا ةەىۆیەٌە ىیچ غٍؾؼېک ةۆ کاقؽ ٌ مٍرشیکان نامۑنۑذەٌە‪ ،‬حا ىەؼ کەفے رٍحەی پے‬
‫گەینر حا َۑی دۑگەمر یان دۑینەگەمر ئەٌە رٍحەکەی َەفەؼ کؽاٌە‪،‬‬

‫ٌە ةەڵگەکان ظەؼةاؼەی‬

‫ةەڵگەی یەکەّ ‪ :‬هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ٌَ ( :‬ؤٌُ ِر ٍَ بِ َ َّ‬

‫َل َٰىػَا اَْ ُه ْؽآ ُن ِأل ُ ِ‬
‫نػ َؼيُم ةِ ًِ ٌَ َمن‬
‫ةََُ َـ)[االنػاّ‪ٌ ]۱۹/‬ادە ‪ :‬هي ئەّ نٍڕئانەی ةۆمن ٌەری کؽظٌە ةۆ ئەٌە ئاگاظاؼدان ةکەمەٌە‬
‫ئەٌەی پۑی گەینر‪ ،.‬ڕٌٌنە{ٳنػاؼ}ئاگاظؼکؽظنەٌەی ةەنعەکان ةؽیذیە َە ةەڵگە‪ ،‬ةۆ کے ؟ { ِة ًِ‬
‫ٌَ َمن ةََُـَ} ةۆ ىەؼ کەفے پۑی گەینر‪.‬‬

‫نػ َؼ‬ ‫اب ؤُنؿ ٍَِ بٌََِْ ٌَ ق ََال ًًَُن ِ‬

‫ِف َى ْعؼ َِى َر َؽ ٌج ِّمنْ ًُ َِذُ ِ‬ ‫ةەڵگەی ظٌٌەّ ‪ :‬هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪( :‬يِذَ ٌ‬
‫َ َُِْ ُم ْا ِم ِن َ‬
‫ني)[اٲلغؽاف‪ٌ]۸/‬ادە ‪ :‬کذۑتۑک ةۆدۆ ىۑرناٌەدە صٍاؼەٌە‪ ،‬صۆخ دٍمی‬ ‫ِة ًِ ٌَ ِغيْ َؽ ٰ‬
‫ظڵذەنگی مەکە ‪،‬ةۆ ئەٌەی ةەىۆیەٌە صەڵکی پے ئاگاظاؼةکەیذەٌە ٌە یاظصقذنەٌەیەک ةۑر ةۆ‬
‫اب ؤُنؿ ٍَِ بٌََِْ ٌَ}ةەٌ نٍڕئانەی‬
‫نػ َؼ ةِ ًِ}ئاگاظاؼکؽظنەٌەیان ةە چی؟ ةە {يِذَ ٌ‬
‫ئیامنعاؼان‪َِ{ ،.‬ذُ ِ‬
‫ظاةەؾیٍە‪ ،‬ىەؼ کەفے نٍڕئانی پے گەمر ئەٌە ئاگاظاؼ کؽاٌەدەٌە‪.‬‬

‫افذَ َخا َؼ َى قَإَ ِح ْؽوُ َرذَّ ٰى ًَ ْق َم َؼ‬ ‫ةەڵگەی فۑیەّ ‪ :‬هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ٌَ ( :‬بِ ْن ؤ َ َر ٌع ِّم َن اَْ ُم ْ ِ‬
‫رشيِ َ‬
‫ني ْ‬
‫ي ََال َّ َّ ِ‬
‫هي ث ُ َّم ؤَةُِْ ْؿ ًُ َمإْ َمنَ ًُ غََٰ ِ ٌَ ةِإَنَّ ُي ْم نَ ٍْ ٌّ َّال ًَ ْػَُ ُمٍ َن)[دٍةح‪ٌ ]٥/‬ادە ‪ :‬ئەگەؼ یەکے َە مٍرشیکان‬
‫ىانای ةۆدۆ ىۑنا ةۆ ئەٌەی ةیپاؼېؿی‪ ،‬ئەٌە ةیپاؼېؿە دا گٍېتیقذی نقەکانی صٍظا ظەةۑر‪،‬ئینخا‬
‫پۑی ڕاةگەیەنە کە مایەی صۆپاؼفذنەکەخ ئیامنيۑنانە ةەهي‪ ،‬ئەمەل َەةەؼ ئەٌەیە ئەٌان‬
‫گەَۑکی نەؾانن‪ٌ ،.‬ە ىەؼەىا ئەّ ئایەدە پیؽۆؾە ةەڵگەی ةڕاٌەیە ٌڕٌنکەؼەٌەیە ةۆ نەىۑنذنی‬

‫‪٤١‬‬
‫غٍؾؼی مٍرشیکان َە الیەن مٍفڵامنان ةە چی؟ ةە گٍېتیقر ةٍن ٌگەینذنی{ًَ ْق َم َؼ ي ََال َّ‬
‫َّ ِ‬
‫هي}نٍڕئان‪.‬‬

‫رش ِي َ‬
‫ني‬ ‫ةەڵگەی چٍاؼەّ ‪ :‬هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ْ ََ( :‬م ًًَُنِ اَ َِّػً َن يَ َك ُؽٌا ِم ْن ؤ َ ْىِِ اَْ ًِذَ ِ‬
‫اب ٌَاَْ ُم ْ ِ‬
‫هي ًَذٍُُْ ُى ُزكًا ُّمَْ َّي َؽجً)[اَتینح‪]۱/‬‬ ‫ٍٍ ِّم َن َّ ِ‬
‫ني َرذَّ ٰى دَإْدٌَِ ُي ُم اَْتٌَِّنَ ُح‪َ -‬ؼ ُف ٌ‬
‫ُمن َك ًِّ َ‬

‫ٌادً‪ :‬ئًٌانًی کاقؽةٍن ًَ صاٌهنی کذۑتًکان ًَگًڵ مٍرشیکان‪ٌ ،‬اؾیان ًَ ةیؽٌ ةاٌهڕی صۆیان‬
‫ىۑنا‪ ،‬ىًدا ةًڵگًٌ نینانًی ڕٌٌن ٌ ئامکؽایان ةۆ نًىاخ‪ ،‬پۑؿەمتەؼېک َەالیەن هي ـٍە چەنع‬
‫پەڕەیەکی چاک ظەصٍېنۑذەٌە‪ ،.‬ئەمەمیان ةەڵگەیەکی ڕٌٌن ٌ ةڕاٌەی هي دػاَی ـیە‪ ،‬کەٌا‬
‫ني} ٌاؾیان َە ظینەکەیان نەىۑنا دا چ؟ {دَإْدٌَِ ُي ُم اَْتٌَِّ َن ُح}دا ئەٌ کادەی‬
‫ڕٌنی کؽظەٌە ةۆمان{ ُمن َكًِّ َ‬
‫ةەڵگەٌ ڕٌنکەؼەٌەیان ةۆ ىاخ‪ ،‬کە ئەمەل رٍحەیە‪ ،‬پامان هي غؿ ٌحِ ةاـ ٌ‬
‫ڕٌنکؽظنەٌەی فیكادی{اَْتٌَِّنَ ُح} ةۆ ظەکاخ کەٌا‪ًَ{ :‬ذٍُُْ ُى ُزكًا ُّمَْ َّي َؽجً} ئەٌ پەیامەی ؼفٍٍ هي‬
‫ظەیضٍېنعەٌە کەٌا کذۑتی هي ـیە ةەڵگەیە َەفەؼیان ٌ ظەةۑذە رٍحە ىەؼ ٌەک ٌ ؼب اَػاملین‬
‫ڕٌنی کؽظەٌە ةۆمان‪.‬‬

‫َل َح َينَّ َم ُؾ َم ًؽا َرذَّ ٰى بِغَا‬

‫بِ َ ٰ‬ ‫ٌو اَ َِّػً َن يَ َك ُؽٌا‬
‫ةەڵگەی پۑنخەّ ‪ :‬هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ِ ٌَ ( :‬ف َ‬
‫اخ َؼةًُِّ ْم‬ ‫ًَذٍُُْنَ َغٌَُْ ًُ ْم آًَ ِ‬ ‫َحا ُءٌ َىا قُذِ َز ْر ؤَةْ ٍَاةُ َيا ٌَن ََاٍ ََ ُي ْم َص َؿنَذُ َيا ؤَََ ْم ًَإْدًُِ ْم ُؼ ُف ٌِ ِّمنًُ ْم‬
‫َاب َغ َىل اًََْا ِقؽًِ َن)[اَؿمؽ‪]۷۱/‬‬ ‫ىل ٌَََٰ ًِ ْن َره ْ‬
‫َّر يَُِ َم ُح اَْ َػػ ِ‬ ‫نػ ُؼٌنًَُ ْم َِهَا َء ًَ ٍْ ِمًُ ْم َٰىػَا نَاٍَُا ةَ َ ٰ‬
‫ًٌَُ ِ‬
‫ٌادە‪ :‬پۑیان گٌٍدن‪ :‬ئایا پۑؿەمتەؼان َە صۆدان نەىادن ةۆالدان ةەڵگە ٌ نینانەکانی هي دان‬
‫ةەفەؼظا ةضٍېنۑذەٌە ٌ ئاگاظاؼدان ةکادەٌە ةەگەیننت ٌ دؽـ َەؼؾیئەّ ڕۆژەدان‪ٌٌ،‬دیان‪ :‬ةەڵے‬
‫ةۆمان ىادن‪ ،‬ةەڵکٍ ٌمەی فؿا ٌ ئاؾاؼظان ڕەٌا کؽا َەفەؼ کاقؽان‪،.‬‬

‫ةەڵگەی مەمەّ ‪ :‬ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم ظەقەؼمٍېر‪{:‬نٍڕئان ةەڵگەیە ةۆخ یان‬
‫َەفەؼخ}ؼٌاه املقُم‬

‫‪٤١‬‬
‫ةەڵگەی رەقذەّ ‪ :‬ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم ظەقەؼمۑر‪{:‬فٍېنع ةەٌەی گیانی منی‬
‫ةەظەفذە ىیچ کەفے نیە گٍېی َۑم ةۑر َەّ ئٍمەدانە یەىٍظی ةے یان نەفڕانی پامان مؽظةۑر ٌ‬
‫ئیامنی ةەٌە نەىۑناةے کە ةۆی ڕەٌانەکؽاٌّ‪ ،‬ئەٌە ةەدەئکیعی ئەٌە َە ىاٌەڵی ئاگؽە}[ؼٌاه ارمع‬
‫ٌمقُم ٌاَُكظ ٲلرمع]‬

‫ئەمانە گنذی ةەڵگەنە َەفەؼ ئەٌەی رٍحەةؽیذیەَە نٍڕئان ةە گەینذنی حۑگیؽ ظەةے‬
‫َەفەؼکەفەکان‪َ ،‬ەٌانەیە کۆمەڵۑکی ظڵ نەصۆل ةڵۑن‪ :‬صۆ ؼفٍٍ هي ةۆی ظەصٍېنعنەٌە ٌ‬
‫دۑی ظەگەیانعن! ئے؟ ةە گٍۏ ةیقر ةٍن ٌادا دۑگەیننت!! َەٌەاڵمی ئەّ گٍمانەی ظڵ‬
‫نەصۆمەکان ظا ظەڵۑین‪ :‬ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم ظەقەؼمٍېر‪{:‬نەٌمانۑک َە پال ئۑٍە‬
‫ظېن دەنيا پەڕاٌېک ظەةینن ٌ ئیامنی پے ظەینن} حا ؼفٍٍ هي صۆی ٌەاڵمی ئەّ ظڵ نەصۆمانە‬
‫ئەظادەٌە کەٌا گەمذنی ئەٌ پەڕاٌە کە ةؽیذیە َە نٍڕئان ةەىەؼکەفے ةگاخ رٍحەیە َەفەؼی‬
‫ىەؼ ٌەک ٌ ؼفٍٍ هي ظەقەؼمٍېر‪،‬‬

‫ئینب نەیم{ؼرمً هي} ظەڵۑر‪(:‬ةەڕافذی رٍحەی هي دػاَی گەینذٍە ةە ةەنعەکان ةە ناؼظنی‬

‫پۑؿەمتەؼ ىُی هي غُیە ٌفُم ٌە ناؼظنی کذۑتەکەی ٌە گەیننت ةە ىەؼکەفے َەٌەظا‪ٌ ،‬ە ئەٌ‬
‫کەفە دٍانای غُم ٌە ؼگؽدنی ىەةے حا کەفەکە حاىیِ ةے یان غامل‪ ،‬حا ىەؼ کەفے دٍانای‬
‫ىەةٌٍ ماؼەؾایی ٌەؼگؽۏ ٌ َەٌەی هي قەؼمانی پے کؽظٌە ٌ ةەٌەی َۑی نەظەؾە کؽظٌە کەّ‬
‫دەؼصەّ ةۑر دۑیعا نەؾان ةۑر ئەٌا ةەڕافذی رٍحەی پے گەینذٍە{ٳنامح اَزخح}‪ٌ ،‬ە هي دػاَی‬
‫ىیچ کەـ فؿاناظاخ دەنيا َە پال گەینذنی ئەٌ رٍحەیە ةۑر کە ةۆی ىادٌٍە‪ ،‬حا گەؼ‬
‫فؿای ظا َەفەؼ داٌانەکەی ئەٌا فؿای ظاٌە َە فەؼ رٍحەکە ـی ٌ فذەمەکەی‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ‬
‫ٍٍ)[اٳلَساء‪ٌ ]۱٤/‬ە ظەقەؼمٍېر ‪:‬‬ ‫ني َرذَّ ٰى نَتْ َػثَ َؼ ُف ً‬ ‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪َ ٌَ ( :‬ما يُنَّا ُم َػ ِّػةِ َ‬
‫(يُُ ََّام ؤَُْ ِه ٍَ ِقٌ َيا قَ ٍْ ٌج َفإَََ ُي ْم َص َؿنَذُ َيا ؤَََ ْم ًَإْدًُِ ْم ن َِػً ٌؽ‪-‬نَاٍَُا ةَ َ ٰ‬
‫ىل نَ ْع َحا َءنَا ن َِػً ٌؽ قًََ َّػةْنَا ٌَنُُْنَا َما‬
‫َش ٍء بِ ْن ؤَنذُ ْم بِ َّال ِ‬
‫ِف ٍَ َال ٍٍ يَ ِتْيٍ)[املٌُ‪[)]۹-۲/‬معاؼج اَقاَکني‪ /‬ج‪ ۱‬و‪]۸۱۷‬‬ ‫نَ َّؿ ٍَ َّ ُ‬
‫هي ِمن َ ْ‬
‫مۑط مزمعی کٍڕی غتعاٍَىاب{ؼرمً هي} ظەڵۑر‪ (:‬ئەٌەی ةافر کؽظ َە ٌٌدەی‬
‫مۑط{مەةەفر اةن دیمیە}‪ ،‬ىەؼ کەفے پۑعاگؽی مذے ةکا ئاٌا ٌ ئاٌا‪ٌ ،‬ە رٍحەمی پے‬
‫گەمذتے‪ٌ ،‬ە ئۑٍەل گٍمانذان ىەةے َەٌ داؾٍّانە ٌ مٍېنکەٌدٍانیان‪ ،‬ئایا رٍحەیان پے‬

‫‪٤٢‬‬
‫گەینذٍە! ئائەمەَە فەیؽٌفەمەؼەکانعایە‪ ،‬چۆن گٍمانذان ىەیە َەٌەظا َە کادۑکعا چەنعین حاؼ‬
‫ڕٌنم کؽظۆدەٌە ةۆدان؟!‪ ،‬ئەٌ کەفەی رٍحەی پے نەگەینذٍە ةؽیذیە َەٌ کەفەی داؾە مٍفڵامن‬
‫ةٍە‪ ،‬یان کەفے َە ٌاڵدۑک ٌ مٍېنۑکی ظٌٌؼ ةژی َە مٍفڵامنان‪ ،‬یا َە مەفائیُە صەقیە کان‪،‬‬
‫منٍنە ِصف ٌ غْل‪ ،‬ةە کاقؽ ظانانعؼېن ىەدا نەیؿانن‪ ،‬ةەاڵّ ئەٌ ةنچینەی ظین کەٌا اَُە‬
‫ڕٌٌنی کؽظۆدەٌە ٌ مٍرەکەمی کؽظٌە َە کذۑتەکەیعا‪ ،‬کەٌا ةەڕافذی رٍحەی هي ةؽیذیەَە‬
‫نٍڕئان‪ ،‬حا ىەؼ کەفے نٍڕئانی پے گەینر ئەٌە رٍحەی پے گەینذٍە‪ ،‬ةەاڵّ ةنچینەی‬
‫کۑنەکە ئەٌەیە ئۑٍە حیاٌاؾی ناکەن َە نۑٍان{ٳنامح اَزخح}گەینذنی رٍحەکە ٌ{قيم‬
‫اَزخح} دۑگەیننت ٌؾانینی رٍحەکە‪ ،‬ةەڕافذی ؾۆؼینە کاقؽ ٌ مٍناقیهان َە مٍفڵامنان‪ ،‬ىەؼ‬
‫دۑنەگەینذینە ٌ نەؾانن ةە رٍحەی هي َە گەڵ ئەٌەی پۑیان گەینذٍە‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ هي دػاَی‬
‫َاألَنْ َػ ِاّ ةَ ِْ ُى ْم ؤٍََ ُِّ‬
‫ظەقەؼمٍېر ‪( :‬ؤ َ ّْ د َ ْز َق ُث ؤ َ َّن ؤَي َْىتَ ُى ْم ًَ ْق َم ُػٍ َن ؤ َ ٌْ ًَ ْػ ِهٍُُ َن بِ ْن ُى ْم بِ َّال ي ْ‬
‫ٌِال)[اَكؽنان‪ٌ]٣٣/‬ادە ‪ٌ :‬ای ظاظەنۑن کەٌا ؾۆؼینەی ئەٌکاقؽان گٍۏ ظەگؽن ٌدۑیعەگەن!‬
‫َفت ً‬
‫ةەڵکٍ ئەٌانە ٌەک ٌ ئاژەڵەکانن ةەڵکٍ ئەٌان َە ئاژەڵەکان ؾیادؽ ڕېگایان ةؿؼ کؽظٌە‪ ،.‬حا‬
‫گەینذنی رٍحە حۆؼېکە ٌ‪ ،‬دۑگەینذنیه َۑی حۆؼېکی دؽ‪ ،‬ةەڕافذی رٍحە گەینذٌٍە ٌە‬
‫دۑگەینذنیه ةاةەدۑکی دؽە‪ٌ ،‬ە کاقؽةٍنیان ةە پے گەینذنیانەدەنيا‪ٌ ،‬ە ئەگەؼ َۑنی‬
‫دۑنەگەن‪[).‬اَعؼؼ اَقنٌح ج‪ ۱۳‬و‪]۹٣-۹۰‬‬

‫ئایا قيم اَزخح مەؼحە َە انامە رخح ظا؟‬

‫دۑگەیننت َەماناکەی مەؼحە َە گەینذنی رٍحە‪ ،‬ةەاڵّ دۑگەیننت َە رٍحەکە ٌەک ٌ ئەٌ‬
‫دۑگەینذنەی ئەىُی ئیامن دۑیگەینذٍنە ٌەؼیانگؽدٍە ئەٌە مەؼج نیە َە گەینذنی رٍحە‪ ،‬حا‬
‫دۑگەیننت ظٌٌ حۆؼ دۑگەینذنە‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ ةیقنت ظٌٌ حۆؼە‪ٌ ،‬ە ىەؼٌەک ٌ ىیعایەخ ظٌ‬
‫حۆؼ ىیعایەدە‪ ،‬ةۆیە هي دػاَی َەفەؼ کاقؽان حۆؼېکی حۑگیؽ کؽظٌە َە ةیقنت ٌ غەنڵ ٌ‬
‫ىیعایەدیان‪ٌ ،‬ە َەفەؼ ئیامنعاؼان حۆؼېکی دؽ‬

‫ظٌٌ حۆؼی ةیقنت‬

‫‪٤٣‬‬
‫یەکەمیان ‪ :‬ةیقذنۑکی ظؼکی پے ةکاخ‪ :‬ئەمەل هي دػاَی حۑگیؽی کؽظٌە ةۆ کاقؽان ىەؼ ٌەک‬
‫ىل َغٌَُْ ِي ْم آًَادُنَا نَاٍَُا نَ ْع َف ِم ْػنَا ََ ٍْ نَنَ ا ُء ََ ُهُْنَا ِمث َِْ َٰىػَا بِ ْن َٰىػَا بِالَّ‬
‫ٌ ظەقەؼمٍېر ‪ٌَ ( :‬بِغَا دُذْ َ ٰ‬
‫ني)[اٲلنكاٍ‪ٌ ]۰۱/‬ادە ‪ :‬کادے ةەڵگەکانی ئۑمەیان ةەفەؼظا ظەصٍېنعؼایەٌە‪،‬‬ ‫األ َ ٌََّ ِ َ‬
‫ْي ْ‬ ‫ؤ َ َف ِ‬
‫اّ ُ‬
‫ظەیانگٌٍخ‪ :‬ىیچ نیە پۑنرت ةیقذٍمانە ٌ ئەگەؼ ئاؼەؾٌٌمان َۑتۑر ئۑمەل ظەدٍانین َەمنٍنەی‬
‫ئەٌ ةەڵگانە ةڵۑین‪ ،‬مەگەؼ ىەؼ ئەققانە کۆنەکانن‪،.‬‬

‫ئەّ ةیقذنە ةیقذنی ئەٌەیە ظؼکی پے ةکاخ پۑی گەینذٍە ةەاڵّ مانای ٌانیە َۑی ٌٌؼظ ةٍةۑذەٌە ٌ‬
‫دۑیگەینذتۑر‬

‫ْيا َّألَ ْف َم َػ ُي ْم‬ ‫ظٌٌەّ ‪ :‬ةیقذنۑکی ٌەاڵمعانەٌە‪ :‬هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪َ ٍْ ٌَََ ( :‬غُِ َم َّ ُ‬
‫هي ِقٌ ِي ْم َص ْ ً‬
‫ٌَََ ٍْ ؤ َ ْف َم َػ ُي ْم ََذَ ٍٍَََّا ٌَّ ُىم ُّم ْػؽٍُِ ٍ َن)[اٲلنكاٍ‪ٌ ]۸۰/‬ادە‪ :‬ئەگەؼ هي هي ؾانیتای صۑؽېکیان ىەیً‬
‫ئەٌە گٍېتیقذی ظەکؽظن‪ٌ ،‬ە ئەگەؼ گٍېتیقر ـینی کؽظةان ئەٌە پنذیان َے ظەکؽظ‪ٌ ،.‬ە‬
‫ظەقەؼمٍېر ظەؼةاؼەی ةەفەؼىادی ئەىُی ئاگؽ ‪ٌَ ( :‬نَاٍَُا ََ ٍْ يُنَّا ن َْق َم ُؼ ؤ َ ٌْ نَ ْػ ِه ُِ َما يُنَّا ِ‬
‫ِف‬
‫اَق ِػْيِ)[املٌُ‪ٌ]۱۳/‬ادە ‪ :‬گٍدیان‪ :‬ئەگەؼ ىادتا ٌ گٍېتیقر ةٍنایە ٌ ژیؽیامن‬ ‫ؤ َ ْى َز ِ‬
‫اب َّ‬
‫ةەکاؼىۑنایە ئەٌە ئۑقذا َەىاٌەاڵنی ئاگؽ نەظەةٍین‪،.‬‬

‫َۑؽەظا هي دػاَی ةافی ؾانقر ٌیقذی صۆیامن ةۆ ظەکاخ کەٌا گەؼ ٌیقذی َۑتا ٌ ةیؿانیتا صۑؽ‬
‫دۑیانعایە ئەٌە گٍۏ ةیقذی ظەکؽظن‪ ،‬ئەّ گٍۏ ةیقر ةٍنەیه ةە دۑگەیننت حیا َە گٍېتیقر‬
‫ة ٍنی یەکەّ‪ٌ ،‬ە َەفٍڕەدی مٌٍَ هي دػاَی ةافی ئەٌ کاقؽانەمان ةۆ ظەکاخ کەٌا گٍۏ ةیقذی‬
‫ىل نَ ْع َحا َءنَا‬
‫نٍڕئان ةٍةٍن ٌ ظؼکیان ةەٌەل ظەکؽظ کە َە ئایەدی پۑه ئەٌە ظەڵۑن{نَاٍَُا ةَ َ ٰ‬
‫ن َِػًؽ ٌ‪}ٚ‬ةەڵے ئاگاظاؼ کەؼەٌەیەکیان ةۆ ىاخ ٌەک ٌ ئەٌ ةیقذنەی فەؼەدا پامان ةە ڕافذیان ظا‬
‫نەنا‪ ،‬حا َەّ ئایەدە صۆؾگە ظەصٍاؾن ٌ ظەڵۑن{ََ ٍْ يُنَّا ن َْق َم ُؼ ؤ َ ٌْ نَ ْػ ِه ُِ}ئەگەؼ گٍېتیقر ةتاین ٌ‬
‫َۑی ٌؼظ ةتانەٌە ٌ ژیؽیان دۑیعا ةەکاؼ ةيۑناةا‪ ،‬کەٌادە ئۑقذا ةیقذنەک کەٌا دۑیتگاخ ةەاڵّ‬
‫مانای ٌانیە دۑی گەینذتۑر ةیقذنی ظٌٌەّ ئەٌەیە گٍېتیقر ةۑر ٌ دۑیگەینذتے ٌ َۑی ٌٌؼظ‬
‫ةٍةۑذەٌە‪ ،‬حا هي دػاَی َۑؽەمعا کەٌا ئەمانە دەنيا ئیهامە رٍحە کؽاةٍن دەنيا پۑیان گەینذتٌٍ‬
‫اَق ِػْيِ} َە ىاٌەاڵنی ئاگؽن‪َ ،‬ە گەڵ ئەٌەی دۑنی‬
‫اب َّ‬ ‫غٍؾؼی پے نەظان ةەڵکٍ{ؤَ ْى َز ِ‬
‫نەگەینذتٌٍن{ََ ٍْ يُنَّا ن َْق َم ُؼ ؤ َ ٌْ نَ ْػ ِه ُِ}‪.‬‬

‫‪٤٤‬‬
 ‫ظٌٌ حۆؼی غەنڵ‬

‫یەکەّ ‪ :‬غەنڵۑک پۑٍیقر کؽایە َەفەؼی کەٌا ًَ ماناکەی دۑی ةگاخ‪ ،‬کەٌا هي دػاَی‬
‫ًِو ِّمنْ ُي ْم ًَ ْق َم ُػٍ َن ي ََال َّ َّ ِ‬
‫هي ث ُ َّم ًُ َز ِّؽقٍُنَ ًُ ِمن‬ ‫ظەقەؼمٍېر ‪( :‬ؤَقَذَْْ َم ُػٍ َن ؤَن ًُ ْا ِمنٍُا ًََُ ْم ٌَنَ ْع يَا َن قَؽ ٌ‬
‫ةَ ْػ ِع َما َغ َهٍُُ ُه ٌَ ُى ْم ًَ ْػَُ ُمٍنَ)[اَتهؽج‪ٌ ]۷٤/‬ادً‪ :‬ئایا چاٌدان َەٌەیە کە ئەٌانە ئیامن ةەئۑٍە ةۑنن؟‬
‫ةەظڵنیاییەٌە ظەفذەیەک َەپۑنینانی ئەٌان گٍۏ ةیقذی نقەکانی هي ظەةٌٍن‪ ،‬پامان ظٌای‬
‫ئەٌەی دۑیعەگەیننت الیان ظەظا َەڕافذیەکەی ٌ ةۆصۆمیان ظەیانؿانی‪ ،.‬هي دػاَی َۑؽەظا‬
‫حۑگیؽی کؽظ َەفە ؼیان ةەٌەی گٍېتیقر ةٍنە ٌ َەمانا ٌ مەةەفذەکەی پامان دۑگەینذٍنە ٌ‬
‫ؾانیٍیانە‪.‬‬

‫ظٌٌەّ ‪ :‬کەٌا غەنڵ پۑیەٌە پەیٍەفر ظەةے کە گٍېی َے ةٌٍ دۑتكکؽی ٌ صۆی ماؼەؾا ةکاخ‬
‫َۑی ٌ ٌەاڵمی ةعادەٌە‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌهي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ٌَ ( :‬نَاٍَُا ََ ٍْ يُنَّا ن َْق َم ُؼ ؤ َ ٌْ نَ ْػ ِه ُِ َما‬
‫اَق ِػْيِ)[املٌُ‪ٌ]۱۳/‬ادە‪ :‬گٍدیان‪ :‬ئەگەؼ ىادتا ٌ گٍېتیقر ةٍنایە ٌ ژیؽیامن‬ ‫اب َّ‬‫ِف ؤ َ ْى َز ِ‬
‫يُنَّا ِ‬
‫ةەکاؼىۑنایە ئەٌە ئۑقذا َەىاٌەاڵنی ئاگؽ نەظەةٍین‪ٌ ،.‬ە ظەقەؼمٍېر ‪َ ٌَ ( :‬م ْن ؤَظَُْ ُم ِم َّمن غُيِّ َؽ‬
‫ىل نٍُُُ ِة ِي ْم ؤَيِنَّ ًح ؤَن ًَ ْك َه ُيٍ ُه ٌَ ِ‬
‫ِف‬ ‫َِس َما نَ َّع َم ْر ًَ َعا ُه بِن َّا َح َػُْنَا َغ َ ٰ‬‫ٌ َغنْ َيا ٌَن ِ َ‬ ‫اخ َؼةِّ ًِ قَإَ ْغ َؽ َ‬
‫ةِأًَ ِ‬
‫َ قََُن ًَ ْيذَ ُعٌا بِغًا ؤَةَ ًعا)[اَکيل‪ٌ ]٤۷/‬ادە‪ :‬کے َەٌ کەفە‬ ‫آغَانِ ِي ْم ٌَنْ ًؽا ٌَبِن د َ ْع ُغ ُي ْم بِ ََل اَْ ُي َع ٰ‬
‫فذەمکاؼدؽە کە کادے ةەڵگەٌ نینانەکانی ئۑمەی ةۆ ةاـ ظەکؽېر‪ ،‬ئەٌا پنذی َے ىەڵعەکا‪ٌ ،‬‬
‫َەةیؽی ظەچۑذەٌە کە ظەفذەکانی کؽظٌیانە‪ ،‬ئۑمە پەؼظەی ظاپۆمەؼمان ىۑناٌە ةەفەؼ ظڵیان ظا‪،‬‬
‫کە ناىۑڵے دۑتگەن‪ٌ ،‬ە َەگٍېیەکانیانعا کەڕیەکامن ظاناٌە‪ٌ ،‬ە ئەگەؼ ظاٌای ىادنە فەؼ ڕېگای‬
‫ىیعایەدینیان َے ةکەی‪ ،‬ئەٌا نەخ نایەنەفەؼ ڕېگای ىیعایەخ‪ -.‬هي اکرب ‪ -‬اَُە دػاَی َەّ‬
‫ظٌٌ ئایەدەمعا ةافی کەفانۑکی ةۆ کؽظین کەٌا نٍڕئانیان ةەفەیعا صٍېنعؼاٌەدە ٌ پۑیان‬
‫اخ َؼةِّ ًِ} حا ئەٌان {قَإَ ْغ َؽ َ‬
‫ٌ َغنْ َيا}پنذیان َۑی ىەڵکؽظٌە ٌ پنذگٍېیان‬ ‫گەینذٌٍە{غُيِّ َؽ ةِأًَ ِ‬
‫صقذٍە‪ ،‬کادے رٍحەکەیان پے گەینر ٌ پنذگٍېیان صقر‪ ،‬حا هي دػاَی ظڵەکانی ظاپۆمین‬
‫کە نەدٍانی َە رەم دۑتگاخ ٌە گٍېیەکانینیان کەڕیەکی ظاةەفەؼی َە ئافر رٍحەکەٌە‪ ،‬حا‬
‫ڕېک ئەٌ صەڵکانەیە کەٌا ىادٍن ٌ ڕۆمذٍن ٌ دا ئەٌانەی ئەّ فەؼظەمەل کے ىەیە ئەٌ‬
‫رٍحەیەی پے نەگەمر ةۑر کے ىەیە ةە ىەمٌٍ ئافانکاؼیەکی صۆ ماؼەؾا کؽظن ٌ مٍېن‬

‫‪٤٥‬‬
‫کەٌدن ةۆی ئافان نەکؽاةۑر؟؟ کەـ نیە مەگەؼ ؾۆؼؼؼ ةەظەگمەن مذی ٌا ظەؾانعؼۏ َە ظٌنیا‪،‬‬
‫پامان کە ئەٌ رٍحەیەیان َە ةەؼ ظەفذە ٌ پۑیان گەینذٍە چیان کؽظٌە {قَإَ ْغ َؽ َ‬
‫ٌ َغنْ َيا}پنذیان‬
‫ىەڵکؽظٌە َەٌ رٍحەیە ٌ پنذگٍېیان صقذٍە حا ىەؼکەفے ٌاةکاخ ٌەک منٍنەی ئەّ‬
‫فەؼظ ەمەی صۆمان کەٌا رٍحەیان پے گەینذٍە ٌ پنذگٍېیان صقذٍە‪ ،‬هي دػاَی ـیه ظڵی‬
‫ظاپۆمیٍن ةۆ ئەٌەی َە رٍحەکە دۑنەگەن ٌە کەڕی کؽظٌن َە ئافر ئەّ رٍحەیە ةۆ ئەٌەی‬
‫نەدٍانن گٍېتیقذی ةن ٌ دۑی ةگەن‪ ،‬حا هي دػاَی گەینذنی ةەڵگەکانی کؽظە رٍحەَە فەؼی ٌ‬
‫اَق ِػْيِ}ئەگەؼ‬ ‫ِف ؤ َ ْى َز ِ‬
‫اب َّ‬ ‫کؽظی ةە ةیانٌٍ ةڕېکی ةڕاٌە{ ٌَنَاٍَُا ََ ٍْ يُنَّا ن َْق َم ُؼ ؤ َ ٌْ نَ ْػ ِه ُِ َما يُنَّا ِ‬
‫ىادتا ٌ گٍېتیقر ةٍنایە ٌ ژیؽیامن ةەکاؼىۑنایە ئەٌە ئۑقذا َەىاٌەاڵنی ئاگؽ نەظەةٍین‪.‬‬

‫ٌە ىیعایەدیه ظٌٌ حۆؼ ىیعایەمتان ىەیە‬

‫یەکەّ ‪ :‬ىیعایەدی ڕېنمٍنیکەؼ‪ :‬ىەؼ ٌەک ٌ هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ٌَ ( :‬ؤ َ َّما يتَ ٍُ ُظ قَ َي َعًْنَا ُى ْم‬
‫َافذَ َز ُّتٍا اَْ َػ َم ٰى َغ َىل اَْ ُي َع ٰ‬
‫َ)[قيُر‪ٌ ]۱۷/‬ادە‪:‬گەَی ثەمٍظیه ڕېگای ڕٌمنان نینان ظان‪،‬‬ ‫ق ْ‬
‫ئەٌانیه کٍېؽ ةٍنیان َەال صۆمەٌیقرت ةٌٍ َە ةینینی ڕېگای هي‪ٌ ،.‬ەظەقەؼمٍېر ‪ٌَ ( :‬بِن ٌََّ‬
‫ِص ٍ‬
‫اِ ُّم ْقذَ ِه ٌٍم)[اَنٍؼی‪ٌ ]٤۸/‬ادە‪ :‬ةەڕافذی دۆ ڕېگا نینانعەؼی ةۆ ڕېگای‬ ‫َل ِ َ‬
‫ََذَ ْي ِعي بِ َ ٰ‬
‫ڕافر‪ ،.‬ىیعایەدی پے گەیانعن ٌ ڕٌٌن کؽظنەٌە کەٌا ةؽیذیە َە نٍڕئان ةە ڕٌنی گەمذۆدە‬
‫ظەفر گنر کەفے‪.‬‬

‫ظٌٌەّ ‪ :‬ىیعایەدی نەةٍڵ کؽظن ٌ ٌەاڵمعانەٌەی‪ :‬ىەؼٌەک ٌ هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪( :‬بِن ٌََّ الَ‬
‫د َ ْي ِعي َم ْن ؤ َ ْرتَتْ َر ٌَََٰ ًِ َّن َّ َ‬
‫هي ًَ ْي ِعي َمن ًَنَ ا ُء)[اَهيً‪ٌ ]٤٥/‬ادە‪ :‬دۆ نادٍانی ئەٌەی کە‬
‫صۆمر ةٍېر ةیيۑنیە فەؼ ڕېنامیی هي‪ ،‬هي ڕېگای ڕېنمٍیی صۆی ةەٌ کەفەظەظاخ کە صۆی‬
‫ك َغٌَُْ ٌَ ُى َعا ُىم ْ ٌَََٰ ًِ َّن َّ َ‬
‫هي ًَ ْي ِعي َمن ًَنَ ا ُء)[اَتهؽج‪]۸۷۸/‬‬ ‫ٌیقذی َەفەؼە‪ٌ،.‬ەظەقەؼمٍېر ‪َ ٌََّْ( :‬‬
‫ٌادً ‪ :‬ڕېنمٍیکؽظنی ظڵی کاقؽەکان َە ئەفذۆی دۆ نییە‪ ،‬ةەڵکٍ هي ٌیقذی َەفەؼ ىەؼ کے ةے‬
‫ظەیيۑنذە فەؼ ڕېگای ڕېنمٍی صۆی‪ ،.‬ىیعایەدی دۑگەینذنی ظڵ ٌ ظەؼٌن ةەؼەٌ ڕېگای‬
‫ىیعایەدی هي دػاَی‬

‫‪٤٦‬‬
‫حا ىەؼ کەفے ئەٌ ڕٌنکەؼەٌەی پے گەینر ئیعی ظەةۑذە ةەڵگەیەک َەفەؼی َە ظٌنیا ٌ‬
‫نیامەخ‪ٌ ،‬ە ىەؼکەفۑکیه ىیعایەدی ٌەؼگؽخ ةە دۑگەینذنەٌە ئەٌەمیان ةەڵگەیە ةۆی َە ظٌنیا‬
‫ٌ نیامەخ َەفەؼی‪.‬‬

‫حا هي دػاَی فیكادی گەینذنی رٍحە{ٳنامح اَزخح}مەؼج ظاؼ کؽظ ةە گٍېتیقذتٍنۑکی ظؼک‬
‫پے کؽظن‪ٌ ،‬ە دۑگەینذنی مانا‪ ،‬ىیعایەدی ڕېنمٍیی کەٌا َەفەؼەٌە ةافامن کؽظ ٌ ةەڵگەکانیامن‬
‫ظانا‪ ،‬حا فیكادی گەینذنی رٍحە{ٳنامح اَزخح} پەیٍەفر کؽظ پۑیان ةە نەېننت ٌ ةڕینی غٍؾؼ‬
‫ةۆیان ةەّ فیكادانە‪ٌ ،‬ە پەیٍەفذی نەکؽظ ةە فیكادی دۑگەیننت َە رٍحە{اَكيم اَزخح}کەٌا‬
‫ةافامن کؽظ‪ٌ ،‬ە دەنيا گە ینذنی ئەٌ رٍحەیەی پەیٍەفذکؽظ پۑیان ٌ کؽظی ةە ةەڵگە َە فەؼ‬
‫اَق ِػْيِ}ئەگەؼ ىادتا ٌ‬ ‫ِف ؤ َ ْى َز ِ‬
‫اب َّ‬ ‫ةەنعەکانی ةۆیان{ ٌَنَاٍَُا ََ ٍْ يُنَّا ن َْق َم ُؼ ؤ َ ٌْ نَ ْػ ِه ُِ َما يُنَّا ِ‬
‫گٍېتیقر ةٍنایە ٌ ژیؽیامن ةەکاؼىۑنایە ئەٌە ئۑقذا َەىاٌەاڵنی ئاگؽ نەظەةٍین‪ٌ ،‬ەک ٌ گنر‬
‫ةەڵ گەکانی دؽ‪ ،‬حا دۑگەیننت ٌ ڕٌنکؽظنەٌە ٌ ٌؼظةٍنە َەةۆیان مەؼج نیە َە کاقؽ نەةٍنیان ٌ‬
‫فؿا نەظانیان ىەؼ ٌەک ٌ هي دػاَی ةۆمانی ڕٌٌن کؽظەٌە‪ٌ .‬ە ئەّ فیكادانەل ةە ظٌٌ مەؼج‬
‫دۑپەڕ ظەةن‪:‬‬

‫مەؼحی یەکەّ ‪ :‬رٍحەکە ةگاخ ةە کەفەکە ةەٌ ؾمانەی َۑی دۑعەگاخ‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ هي دػاَی‬
‫ظەقەؼمٍېر ‪َ ٌَ ( :‬ما ؤ َ ْؼ َفُْنَا ِمن َّؼ ُفٍ ٍٍ بِ َّال ةُِِ َقانِ نَ ٍْ ِم ًِ ٌَُِ َت ِّ َ‬
‫ني ََ ُي ْم)[اٳلةؽاىیم‪ٌ ]٣/‬ادە‪ :‬ىیچ‬
‫پۑؿەمتەؼېکینامن نەناؼٌە‪ ،‬مەگەؼ ةەؾمانی گەَەکەی صۆی ةۆ ئەٌەی مذەکانیان ةۆ ڕٌٌن‬
‫ةکادەٌە‪ ،‬حا هي ٌیقذی َەفەؼ کے ةے گٍمڕایی ظەکا ٌ ٌیقذینی َەفەؼ کے ةے ظەیيۑنذە فەؼ‬
‫ڕېگا ڕېنمٍیەکەی صۆی‪،‬حا هي صاٌەن ظەفەاڵدۑکی ةۑٍېنەٌ کاؼظؼٌٌفذە‪ٌ ،.‬ە َە رەظیثی‬
‫ٌەقعی غتعاَهیك َە ئەةی حمؽەٌە ظەڵۑر‪(:‬من ٌەؼگۑؽ ةٍّ َەنۑٍان ئینب غتاـ ٌ‬
‫صەڵکی)[ىزیس املقُم]‬

‫ئینب دیمیە{ؼرمً هي}ظەڵۑر‪ٌ(:‬ە ؾانعؼاٌە ئەّ ئٍمەدە قەؼمانی پۑکؽاٌە ةە گەیانعنی نٍڕئان ةە‬
‫ظەؼةڕین ٌ ماناکەیەٌە‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ قەؼمان ةە ؼفٍٍ هي کؽاٌە‪ٌ،‬ە گەیانعنی ئەّ پەیامە ناکؽۏ‬
‫دەنيا ةەّ مۑٍەیە نەةے ٌە گەیانعن َەةۆ غەحەّ پۑٍیقذی ةە ٌەؼگۑڕۏ ظەةۑر ةۆی‪ٌ ،‬ەؼگۑڕانەکە‬

‫‪٤٧‬‬
‫ةەپۑی مٍېنەکان ٌە ٌەؼگۑڕانیه پۑٍیقذی ةە ةاـ کؽظنۑکی ىاٌمۑٍە ٌ ىاٌ ٌېنەی ماناکە‬
‫ظەةے‪ ،‬ةەّ مۑٍەیە ٌەؼگۑڕان دەٌاٌ ظەةۑر)[مخمٍع اَكذاٌی‪/‬ج‪ ٣‬و‪]۱۱٥‬‬

‫ئینب نەیم{ؼرمً هي} ظەڵۑر‪(:‬ةەنعە ظان ةەٌەظا ظەنۑر ةەٌەی رٍحەی هي گەینذٍە پۑی‪ ،‬حا‬
‫گٍېڕایەڵتے یان فەؼپۑچیکاؼ‪،‬ةەڕافذی رٍحەی هي دػاَی گەینذٍە ةە ةەنعەکان ةە ناؼظنی‬
‫پۑؿەمتەؼ ىُی هي غُیە ٌفُم ٌە ناؼظنی کذۑتەکەی ٌە گەیننت ةە ىەؼکەفے َەٌەظا‪ٌ ،‬ە ئەٌ‬
‫کەفە دٍانای غُم ٌەؼگؽدنی ىەةے حا کەفەکە حاىیِ ةے یان غامل‪ ،‬حا ىەؼ کەفے دٍانای‬
‫ىەةٌٍ ماؼەؾایی ٌەؼگؽۏ ٌ َەٌەی هي قەؼمانی پے کؽظٌە ٌ ةەٌەی َۑی نەظەؾە کؽظٌە کەّ‬
‫دەؼصەّ ةۑر دۑیعا نەؾان ةۑر ئەٌا ةەڕافذی رٍحەی پے گەینذٍە{ٳنامح اَزخح})[معاؼج‬
‫اَقاَکین‪]۸۰۸/۱‬‬

‫مەؼحی ظٌٌەّ ‪ :‬گەیانعنەکە ڕٌٌن ةۑر‪ :‬ىەؼ ٌەک ٌ هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ٌَ ( :‬ن ََاٍ اَ َِّػً َن‬
‫َش ٍء‬
‫َش ٍء نَّ ْز ُن ٌَ َال آةَا ُئن َا ٌَ َال َر َّؽ ْمنَا ِمن ُظٌنِ ًِ ِمن َ ْ‬ ‫رشيٍُا ََ ٍْ مَ ا َء َّ ُ‬
‫هي َما َغتَ ْعنَا ِمن ُظٌنِ ًِ ِمن َ ْ‬ ‫ؤَ ْ َ‬
‫يَ َٰػَ ِ ٌَ قَ َػ َِ اَ َِّػً َن ِمن نَتُِْ ِي ْم قَ َي ِْ َغ َىل اَ ُّؽ ُف ِِ بِ َّال اَْتَ َال ُؽ اَْ ُم ِت ُ‬
‫ني)[اَنزِ‪ٌ ]۰٤/‬ادە‪:‬ئەٌانەی‬
‫میؽکیان ئەنخاّ ظاةٌٍ ٌٌدیان‪ :‬ئەگەؼ هي ٌیقر َەفە ةایە ئەٌە ئۑمە ٌ ةاٌک ٌ ةایؽامنان‬
‫حگە َەٌ مذۑکی دؽمان نەظەپەؼفر ٌە ةے قەؼمانی ئەٌان مذۑکامن َەفەؼصۆمان نەظەؾە‬
‫ناکؽظ‪ ،‬ئەٌانەی پۑه صۆمیان ىەؼ ةەّ مۑٍەیەیان کؽظ‪ ،‬حا ئایا َە گەیانعنۑکی ئامکؽا ؾیادؽ‬
‫چی َەفەؼ پۑؿەمتەؼانە؟‪ٌ ،.‬ە ظەقەؼمٍېر ‪ٌَ ( :‬ا ْر َػ ُؼٌا قَةِن د َ ٌٍَََّْذُ ْم قَا ْغَُ ُمٍا ؤَمنَّ َا َغ َ ٰ‬
‫ىل َؼ ُفٍَِنَا‬
‫ني)[املائعج‪ٌ ]۹۸/‬ادً‪ :‬ئاگاظاؼةن گەؼ پنذيەڵتکەن‪ ،‬ئەٌە ةؿانن ةەڕافذی ئەٌەی‬ ‫اَْ َت َال ُؽ اَْ ُم ِت ُ‬
‫َەفەؼ پۑؿەمتەؼەکەی ئۑمە پۑٍیقذە گەیانعنۑکی ئامکؽایە‪ٌ ،.‬ەظەقەؼمٍېر ‪َ ٌَ ( :‬ما يَا َن َّ ُ‬
‫هي‬
‫َش ٍء َغٌُِ ٌم)[اَذٍةح‪ٌ ]۱۱٤/‬ادً‪:‬‬ ‫ني ََ ُيم َّما ًَذَّهٍُ َن بِ َّن َّ َ‬
‫هي ةًِ ُِِّ َ ْ‬ ‫ٌَُِ َِ َِّ نَ ٍْ ًما ةَ ْػ َع بِغْ َى َعا ُى ْم َرذَّ ٰى ًُ َت ِّ َ‬
‫هي ىیچ کادے ٌانەةٌٍە گەَے گٍمڕا ةکاخ پال ئەٌەی ىیعایەدی ظاٌن‪ ،‬دا ةۆی ڕٌن‬
‫نەکؽظةنەٌە کەپۑٍیقذە صۆیان ةپاؼېؿن‪ ،‬ةەڕافذی هي دػاَی ةەىەمٌٍ مذۑک ؾانایە‪ٌ ،.‬ە فیكەدی‬
‫گەیانعنۑکی ئامکؽا ئەٌەیە کە ئینب دیمیە{ؼرمً هي}ظەیڵۑر‪ٌ (:‬ە ٌٌدەی هي دػاَی ‪ٌَ ( :‬بِ ْن‬
‫افذَ َخا َؼ َى قَإَ ِح ْؽوُ َرذَّ ٰى ًَ ْق َم َؼ ي ََال َّ َّ ِ‬
‫هي ث ُ َّم ؤَةُِْ ْؿ ًُ َمإْ َم َن ًُ غََٰ ِ ٌَ ةِإَنَّ ُي ْم نَ ٍْ ٌّ الَّ‬ ‫ؤ َ َر ٌع ِّم َن اَْ ُم ْ ِ‬
‫رشيِ َ‬
‫ني ْ‬

‫‪٤٨‬‬
‫ًَ ْػَُ ُمٍ َن)[دٍةح‪ ]٥/‬ؾانعؼاٌە کەٌا ٌەاڵّ َۑؽەظا ئەٌەیە ةە ةیك دنۑک ةذٍانۑن َەگەڵی َە ماناکەی‬
‫دۑتگاخ‪ٌ ،‬ە مەةەفر پۑی نەگەینذیە ةەدەنيا ةە گٍېتیقر ةٍنی ظەؼةڕینۑک کەٌا نەدٍانۑر‬
‫َەگەڵی َەمانای ٌمەکە دۑتگاخ‪ٌ ،‬ە ئەگەؼ حگە َە غەڕەةی ةٌٍ ئەٌە پۑٍیقر ظەةے‬
‫ٌەؼةگۑڕظؼۏ ةۆ ئەٌەی رٍحەکەی پے ةگاخ‪ٌ ،‬ە ئەگەؼ َە غەڕەةیه ةٌٍ ٌە َە نٍڕئانعا‬
‫ىەنعۏ ظەؼةڕینے نامۆ ىەن کەٌا َە ؾمانەٌانی ظا نین‪،‬پۑٍیقذە ماناکەی ڕٌنتکؽېذەٌە‪ٌ ،‬ە‬
‫ئەگەؼ گٍېنیان َۑی ةٍةے دۑینەگەینذٍن کەٌا ؾۆؼۏ پؽفیاؼ َەمن ظەکەن ةۆ دەققیؽ کؽظن ٌ‬
‫ڕٌنکؽظنەٌەی ماناکە)[اَخٍاب اَيزٌس ملن ةعٍ ظًن املقٌس ‪]٥۲/۱‬‬

‫حا ئەمە فیكەدی گەیانعنۑکی ئامکؽایە کەٌا رٍحەکەی پے ةگاخ کەٌا ةذٍانۑن َەماناکەی‬
‫دۑتگاخ ٌە ڕٌٌن ةۑر ةۆی‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ ئەٌ فەؼظەمەی صۆمان رٍحەکەمان نٍڕئان کەٌا‬
‫گنر کەفے الیەدی ٌ پۑی گەینذٌٍە ةەمەؼحی یەکەّ ةە ؾمانی صۆی ٌە مەؼحی ظٌٌەّ ةە‬
‫ڕٌٌنی ٌ ٌاؾری کەٌا رٍحەی هي ؾۆؼ ڕٌٌن ٌ ٌاؾرە ةۆ ةەنعەکانی گەؼ مُکەچ ةن ةۆی ىەؼ‬
‫َسنَا اَْ ُه ْؽآ َن َُِ ِّػيْ ِؽ قَ َي ِْ ِمن ُّم َّعيِؽٍ)[اَهمؽ‪ٌ ]۱۷/‬ادە‪:‬‬
‫ٌەک ٌ هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪َ ٌَََ ( :‬ه ْع ًَ َّ ْ‬
‫ةەڕافذی نٍڕئانینامن ئافان کؽظٌٌە ةۆ ئامۆژگاؼیٍەؼگؽدن‪ ،‬حا ئایا کەفۑک ىەیە پەنعی‬
‫َۑٍەؼةگؽېر‪ ،.‬حا گەیانعنۑکی ئامکؽا پەیٍەفذە ةە گەینذنی رٍحە کادے پۑی ظەگاخ ةە ؾمانی‬
‫صۆی ةۑر ٌە ڕٌنتۑر ةذٍانے َۑی دۑتگاخ‪ ،‬حا ةەمە ظەةۑذە ةەڵگەیەک َەفەؼی ٌ غٍؾؼی‬
‫ظاةڕېر ٌ نامۑنے‪ٌ ،‬ە َەفەؼەٌە ةافی ئەٌ فیكادانەی گەینذنی رٍحە ٌ دۑگەینذنی رٍحەمان‬
‫کؽظ کەٌا هي دػاَی ةۆی ڕٌن کؽظینەٌە َە ةیقذنۑک ظؼکی پے ةکاخ ٌ غەنڵۑک ةذٍانے‬
‫َەماناکەی دۑتگاخ ٌە ىیعایەدۑک کەٌا ڕېنمٍیی ةۆ ىادتۑر‪،‬حا هي دػاَی مەؼحی گەینذنی‬
‫رٍحەی پے ڕاگەیانعٌین ٌ ةافی کؽظٌە ةۆمان حا ةەٌەٌە ؾانیامن کەٌا گەمنت رٍحە ةەڵگەیە‬
‫َەفەؼ کەفەکان ٌگنر غٍؾؼەکانی ةنتڕ ظەکا ٌ نایيۑڵے‪ٌ.‬ە ئەّ ةاةەخ ٌ ةافە ڕٌنکەؼەٌەیەک‬
‫ةٌٍ ةۆ ةاةەدی غٍؾؼ ةە حەىِ ةۆ دۑگەینذنی ٌە ٌەاڵمۑکی ةنتڕی دۑعا ةٌٍ ةۆ ئەٌ کەفانەی‬
‫ىەمٌٍ ةەڵگەیان ةۆدە نقەی غەنڵیان کە ظەڵۑن‪(:‬کەفەکان نەؾانن صۆ ئەگەؼ پۑیان ةڵۑی کاکە‬
‫ئەٌەخ ىەڵەیە ئەٌە ڕافذەٌصۆ ظەڵے افذؿكؽهي نەمؿانی ىەڵەیە‪ ،‬ةۆیە غٍؾؼی ىەیە نەؾانە!)‬
‫ةەڕافذی ئەّ ٌٌدەیە ٌٌدەیەکی کٍقؽیە ٌ ةە ظؼۆصقذنەٌەی ئایەدەکان ٌ ةەڵگەکانی هي دػاَی‬
‫ـیە کەٌا َەفەؼەٌە ةافامن کؽظ ٌ ظامان نا کە هي دػاَی صۆی ةافی ةەنعەکانی ظەکا ًَ‬

‫‪٤٩‬‬
‫گەینذنی رٍحە ٌ ىیعایەخ ظانی‪ ،‬ةەڕافذی ئەّ ٌٌدەیە ىیچ کەفۑکی مٍفڵامن ٌىیچ کەفۑکی‬
‫غانڵ نایکاخ‪ ،‬ىەؼ یەکۑک ةە ظڵ ئەّ ةافە ٌ ئایەدانەی فەؼەٌە ةضٍېنذەٌە ٌدۑیتگاخ ئەّ نقە‬
‫ةاّڵ ٌ صەؼاپە ناڵۑر ٌ دۑی ظەگاخ‪ ،‬دەنيا مەگەؼ کەفۑک کەٌا هي دػاَی َەفەؼەٌە ةافیانی‬
‫کؽظ ةۆمان کەٌا ظڵیانی ظاپۆمیٍە ٌ نادٍانن َەرەم دۑتگەن ٌە گٍېیان کەڕ ةٍە َەئافر رەم‬
‫ٌە چاٌیان کٍېؽە َە ئافر رەم نادٍانن دۑیتگەن ٌ ڕەدی ظەکەنەٌە‪-‬پەناظەگؽین ةە هي دػاَی‬
‫َەّ حۆؼە کەفانە‪.‬‬

‫مەفائیُە ئامکؽاکان{اَظاىؽج}‬

‫ةؽیذیە َەٌ مەفائیالنەی کەٌا دۑیعا ىیچ غٍؾؼېک نەةٍڵ نیە ىەؼکەفے ةکەٌېذە ناٌی پۑی‬
‫کاقؽ ظەةے‪ ،‬حا ئایا رٍحەی پے گەینذٍە یان پۑی نەگەینذٍە یان دۑگەینذٍە یان دۑینەگەینذٍە‬
‫ىیچی ةۆی ناةۑذە غٍؾؼ‪ ،‬کەٌدە نۑٍ ىەؼ ىەڵٍەمۑنەؼەٌەیەک َەٌ مەفائیُە ظاىیؽیانە ئەٌە پۑی‬
‫کاقؽ ظەةے حا نەؾان ةۑر یان ؾانا ةۑر‪ ،‬ةەڵگەل َەّ ةاؼەیەٌە ئەٌةەڵگانەی فەؼەدا ظامان نان‬
‫َەنەةٍنی غٍؾؼ ةۆ کەفی مٍرشیک ٌ کاقؽ کە کە ظەکەٌېذە نۑٍی ڕافذەٌصۆ ناٌ ٌ فیكادی‬
‫کاؼەکەی ةەفەؼظا حۑگیؽ ظەةے‪ ،‬پۑٍیقر ناکا ظٌةاؼە ظایان ةنۑینەٌە‪ ،‬حا ئەٌ مەفائیُە‬
‫ظاىیؽیەکان ةؽیذین َەٌ ةاةەدانەی کەٌا ةە پۑٍیقر ٌ گؽینگ ظانعؼاٌن ٌ َە ظین ظا ةە‬
‫ؾانینیان ٌ ناةے ىیچ یەکۑک َۑی ةے ئاگا ةے ٌ نەؾان ةے پۑی‬

‫‪-۱‬مەفەَەیەکە ؾانینی ةەگؽینگ ظانعؼاٌە َەظینعا کەٌا ٌاحتە داک ٌ گنر ةیؿانن کەٌا َە‬
‫ظینی مٍفڵامنان ظایە‬

‫‪-۸‬ةاةەدۑکی ئیخامغیە ةەڵگەکانی مٍرەکەمن ٌ ةاةەدۑکی دٍنیكیە ٌ ىیچ مٍةيەٌ دەئٍیِ ٌ‬

‫دۑکەڵ کؽظنۑک َە صۆ ناگؽېر‬

‫ئەٌ ةاةەدانەی ظەچنە نۑٍ مەفائیُی ظاىیؽی‬

‫‪-۱‬دەٌریعی ةە گنر ةەمەکانیەٌە پەؼفرتاٌېذی ٌ پەؼٌەؼظگاؼېذی ٌ ناٌ ٌ فیكادەکان‬

‫‪-۸‬کاؼە ئامکؽاکان ٌ حەصر َەفەؼکؽاٌەکان ٌە ئەڕکانەکانی ئیقالّ‬

‫‪٥١‬‬
 ‫‪-۰‬ةەرەڕاّ ظانانی رەڕامەکان ةەگنذی‪ٌ ،،‬ەةەرەاڵڵ ظانانی رەاڵڵەکان ةە گنذی‬

‫مۑضی ئیقالّ ئینب دیمیە{ؼرمً هي}ظەڵۑر‪(:‬ىەؼکەفۑک پۑعاگؽی َە ٌاحتە ئامکؽا حەصر‬

‫َەفەؼکؽاٌەکان ةکاخ‪ ،‬یان پۑعاگؽی رەڕامەئامکؽاکان ةکاخ‪ٌ ،‬ەک ٌ صەؼاپەکاؼی ٌ فذەّ‬
‫ٌ مەمڕٌب ٌ ؾینا ٌ ڕیتا‪ ،‬یان پۑعاگؽةے رەاڵڵۑذی ةەمے َە ڕېگەپۑعؼاٌە ئامکؽاکانتکاخ‪،‬‬
‫ٌەک ٌ نان ٌ گۆمر ٌ نیکاذ‪ ،‬ئەٌە کاقؽ ٌ مٍڕدەظە‪ ،‬دەٌةەی پے ظەکؽۏ یان دەٌةەی َے‬
‫ظەکاخ یان ظەکٍژؼۏ)[مضذرص اَكذاٌی املرصیح‪]۸٣٤/‬‬

‫ٌەظەڵۑر‪ٌ(:‬ە ئەمەل ئەگەؼ َە ٌٌدە ماؼاٌەکان{صكیح}ـتٌٍ‪،‬کە دۑیعا ظەڵۑین‪ :‬ئەٌ کەفە‬

‫ىەڵەکاؼېکی گٍمڕایە ٌ رٍحەی پے نەگەینذٌٍە کەٌا صاٌەنەکەی کاقؽ ةکاخ‪،‬ةەڵکٍ ةەمۑک‬
‫َەٌانە کەٌدۆدە نۑٍ کاؼە ئامکؽاکان{اَظاىؽج} کەٌا گنر ٌ دایتەخ دۑیعا ظەؾانۑر َە ظینی‬
‫ئیقالّ‪ ،‬ةەڵکٍ یەىٍظی ٌ نەفڕانیه ظەؾانن ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم ةۆ ئەٌە نۑؽظؼاٌە‬
‫ٌ حیاٌاؾ ةٌٍن َۑی کٍقؽە‪ ،‬منٍنە َە قەؼمان کؽظنی ةە پەؼفذنی هي ةە دەنيا ةے ىیچ مەؼیک‬
‫ةۆ ظانانۑک‪ٌ ،‬ە ڕېگؽی کؽظن َە پەؼفنت ةۆ ىیچ یەکۑک حگە َە هي‪َ ،‬ە مەالئیکەخ ٌ‬
‫پۑؿەمتەؼان ٌ ڕۆژ ٌ مانگ ٌ ئەفذۑؽەکان ٌ ةر ٌ ٌە حگە َە ٌانە‪ ،‬کەٌا ئەمانە ظیاؼدؽینی‬
‫فیامی ئیقالمن‪ٌ ،‬ە منٍنەی قەؼمان کؽظن ةە کؽظنی پۑند نٍېژە قەڕؾەکان‪ٌ ،‬ەاڵمعانەٌەی‪ٌ ،‬ە‬
‫ةەگەٌؼەظانانی‪ٌ ،‬ە َەمنٍنەی ظژایەدی کؽظنی یەىٍظی ٌ نەفڕانی ٌ مٍرشیکان ٌ ىاةیئەکان ٌ‬
‫مەحٍفەکان‪ٌ ،‬ە منٍنەی رەڕامۑذی صەؼاپەکاؼی ٌ ڕیتا ٌ مەمڕٌب ٌ نٍماؼ ٌە ىاٌمۑٍەی‬
‫ئەمانە‪ ،‬پامان ظەةینی ؾۆؼېک َەفەؼکانیان ظەکەٌنە نۑٍ ئەەٌ کاؼانە ٌ ظەةنە مٍڕدەظ)[مخمٍع‬
‫اَكذاٌی ‪ ]٤٣/٣‬حا گنر کەفے ةکەٌېذە نۑٍ ئەّ مەفائیُە ظاىیؽیە ئەٌە مٍڕدەظ ظەةۑذەٌە حا‬
‫پۑٍیقذە دەٌةەی پے ةکؽۏ حا دەٌةەی کؽظ یان ظەکٍژؼېر‪ ،‬ىیچ غٍؾؼېکی پۑناظؼېر‪ ،‬حا‬
‫دەٌریع ٌ میؽک کەٌا ؾانینیان ةەگؽینگ دؽین مر ظانعؼاٌە َە ظین ظا کەٌا ؾۆؼؼةەی‬
‫صەڵکی َەمانەظادۑعەکەٌن ٌ ئەنخامی ظظەن ىۆکاؼەکەمی نەؾانینیانە ةەاڵّ ئەٌ نەؾانینەیان‬
‫ىیچ غٍؾؼېک ٌ َۑضۆمتٍنۑکیان پۑناظاخ ةەڵکٍ ئەٌەی فٍظی ىەةے ةۆیان ئەٌەیە ةگەڕېنەٌە‬
‫الی هي دػاَی ٌ دەٌةە ةکەن ٌ مٍېن ئەٌ ؾانقذە ةکەٌن کە هي دػاَی ظایتەؾانعٌٌە ٌ‬
‫ماؼەؾای ةن دۑیعا‬

‫‪٥١‬‬
 ‫چ کەفانۑک َە مەفائیُی ظاىیؽی ظا غٍؾؼیان پۑعؼاٌە؟‬

‫‪ -۱‬منعاڵ یان کەفۑکی مۑر قەىم نەکاخ‬

‫‪-۱‬کەفۑک داؾە مٍفڵامن ةٍةے‬

‫‪-۸‬کەفۑک َە ٌاڵدۑک ٌ مٍېنۑکی ظٌٌؼ َەمٍفڵامنان ةژیے کە نەدٍانے غُم ٌەؼگؽۏ ٌگٍېی‬
‫َەٌ پەیامەةے کە ؼفٍٍ هي ىۑناٌیەدی ةتے‬

‫ئینب دیمیە{ؼرمً هي}ظەڵۑر‪(:‬ىەؼکەفے پۑعاگؽی َە کاؼە ئامکؽاکان ةکاخ ئەگەؼ کەفۑکی‬

‫داؾە مٍفڵامن ةٍةیر یان َە ٌاڵدۑکی پڕ َەنەؾانی ةے ةەکاقؽظانانعؼۏ دا رٍحەی پۑؿەمتەؼی‬
‫پۑعەگاخ)[مخمٍع اَكذاٌی‪]٥/٥۱‬‬

‫ٌەظەڵۑر‪(:‬پۑٍیقر نیە َەفەؼگنر کەفۑک رٍکم ةعەیر ةەکاقؽ دا ئەٌ کادەی ماقی مەؼج ٌ‬
‫ڕېگؽیەکان{رشٌِ ٌاملٍانؼ} َەفەؼحۑگیؽ ظەةے‪ٌ ،‬ەک ٌ ئەٌ کەفانەی ةڵۑن‪ :‬مەمڕٌب‬
‫رەاڵڵە َەةەؼ داؾە مٍفڵامن ةٍنیان یان َە مٍېنۑکی ظٌٌؼ ةۑر)[مخمٍع اَكذاٌی ‪]۱٥٤/۰٤‬‬
‫مٌط مزمعی کٍڕۍ غتعاٍَىاب {ؼرمً هي}ظەڵۑر‪(:‬چۆن گٍمانذان ىەیە َەٌەظا َە کادۑکعا‬
‫چەنعین حاؼ ڕٌنم کؽظۆدەٌە ةۆدان؟!‪ ،‬ئەٌ کەفەی رٍحەی پے نەگەینذٍە ةؽیذیە َەٌ کەفەی‬
‫داؾە مٍفڵامن ةٍە‪ ،‬یان کەفے َە ٌاڵدۑک ٌ مٍېنۑکی ظٌٌؼ ةژی َە مٍفڵامنان)[اَعؼؼ اَقنٌح‬
‫‪ ]۹۰/۱۳‬ڕېگؽی ٌ مەؼحەکان َە رٍکمی کٍقؽ ظان ةەفەؼ ةکەؼەکە ئەمانەنە کە ةافیان َۑٍە‬
‫کؽا کەٌا کەفے داؾە مٍفڵامن ةۑر یان ظٌٌؼ ةۑر َەمٍفڵامنان ٌ نەدٍانے غُم ٌەؼگؽۏ ٌ‬
‫گٍېتیقذی پەیامەکە ةۑر‪،‬حا ئەٌەی کە َە مٍېنۑکی ظٌٌؼ ةۑر ٌ نەدٍانے غُم ٌەؼگؽېر ؾۆؼ‬
‫ظڵ نەصۆل ىەن ظەیيۑنن َەگەڵ صەڵکی ئەّ فەؼظەمەی ظەگٍنخۑنن ٌ ظەڵۑن ئەىا ئاٌا ٌ‪،،..‬‬
‫پۑیان ظەڵۑین‪ :‬مەةەفذی ئەٌان َەکەفانۑکە َە فەرؽایے َە حەؾیؽەک ةن کەٌا نەدٍانن ٌ پۑیان‬
‫نەگەینذتۑر‪ ،‬نەٌەک کەفۑک کەٌا َە ىەمٌٍ فەؼظەمۑک ٌ َە ىەمٌٍ کاخ ٌ فادۑک ئافانرت‬
‫غُم ٌەؼظەگیؽۏ ٌ ظەفر ظەصقرتۏ ةۆ کەفے مەةەفذیتے ٌ ىەٌڵی ةۆ ةعاخ ةەاڵّ َۑؽەظا‬
‫پۑٍیقذە حیاٌاؾیەک ةکەین َە نۑٍان ظٌٌ چین کەفی مٍفڵامن داؾە مٍفڵامن ةٍە یان ظٌٌؼ َە‬
‫مٍفڵامنان ٌ مٍېنی مٍفڵامنان ةۑر ئەگەؼ پۑعاگؽی َە رەاڵڵۑک یان رەڕامۑک کؽظ َەةەؼ داؾە‬
‫مٍفڵامن ةٍنەکەی یان ظٌٌٌؼ ةٍنەکەی ئەٌا رٍکمی کٍقؽی ةەفەؼاناظؼېر دا ئەٌ کادەی پے‬

‫‪٥٢‬‬
‫ڕاظەگەینن پامان ئەگەؼ پۑعاگیؽی کؽظ رٍکمی کٍقؽینی ةەفەؼظا حۑگیؽ ظەةے ٌ ظەکٍژؼۏ ٌ‬
‫فؿامی ةۆ ىەیە َە نیامەخ ظا‪ ،‬ةەاڵّ ةەؼ َەٌەی پے ڕاةگەینعؼېر رٍکمی ڕیعەی ةەفەؼا‬
‫ناظؼېر‪ ،‬ئەمەل حیاٌاؾ َەگەڵ ئەٌەی کەٌا دەنيا گەینذنی رٍحە ةەکەفەکان ظەةۑذە رٍحە‬
‫َەفەؼی ةەاڵّ َەٌ راڵەدەظا پۑٍیقذە ڕاةگەینعؼېر پۑی َەةەؼ ئەٌەی کاؼەکە َەدٍانای ئەٌ‬
‫ظانیە‪ ،‬گەؼ نا َە ئیهامە رٍحەظا مەؼج نیە دۑتگاخ ٌ َەفەؼینی ظەةۑذە رٍحە‬

‫مەفائیُە ماؼاٌەکان{اَضكٍ}‬

‫ةؽیذیە َەٌ مەفائیُەی کەٌا صاٌەنەکەی ڕافذەٌصۆ رٍکمی کٍقؽ ٌ ڕیعەی ةەفەؼا ناظؼېر‬
‫ةەڵکٍ پۑی ظەگۆدؽېر‪ :‬ىەڵەکاؼېکی گٍمڕا ٌ ناٌی کاؼەکەی ةەفەؼظا حۑگیؽ ظەةے‪ ،‬ئەمەل‬
‫َەةەؼ ئەٌ ماؼاٌەیی ئەّ مەفەَەیە کەٌا کەفەکان نەدٍانن ؾانقذەڕافذەکەی ةەظەفذتینن ٌَە‬
‫دٍانای ظا نیە‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪( :‬ال ًًَُُ ُِّل َّ ُ‬
‫هي نَك ًْقا بِ َّال‬
‫ٌُ ْف َػ َيا)[اَتهؽج‪ٌ ]۸۲٥/‬ادً ‪ :‬هي دػاَی ئًؼک ناصادً فًؼ ىیچ کًفۑک مًگًؼ ةً نًظهؼ‬
‫دٍانایی صۆی نً ةۑر‪ ،.‬حا ةەنعەکان گەؼ کەٌدنە نۑٍ مەفائیُۑکی ماؼاٌە کەٌا پۑی ناٌدؽېر‬
‫ماؼاٌە‪ ،‬دەنيا ئەٌ کادە نەةے کە کەفەکە َەدٍانای ظانەةے ةەّ کاؼە ىەفذے ٌ ةذٍانے ماؼەؾایی‬
‫َے ةەظەفر ةۑنے ٌ ةیعۆؾېذەٌە‪ٌ ،‬ە ىەؼٌەىا ظەقەؼمٍېر ‪( :‬قَادَّهٍُا َّ َ‬
‫هي َما‬
‫افذََْ ْػذُ ْم)[اَذؿاةن‪ ]۱٥/‬دەنٍای هي دػاَی ـذان ىەةۑر ئەٌەنعەی َەدٍانادان ظایە‪ٌ ،‬ادای‬
‫ْ‬
‫ئەٌەنیە چەنعخ رەؾ َے ةٌٍ چەنعخ پے صۆل ةٍ پنذی َے ىەڵکەی یان کەمذەؼصەّ ةی‪ ،‬نا‬
‫ةەڵکٍ پۑٍیقذە ةە ىەمٌٍ ىۑؿ ٌ دٍانایەک ةۆ قۑؽةٍنی ٌ کاؼپۑکؽظنی ىەٌڵ ةعەی حا ئەٌکادە‬
‫ئەگەؼ مذۑک نەدذٍانی َەفەؼخ نیە ٌ کەفے ةەراڵی ةؿانے رٍکمی کٍقؽی ةەفەؼناظا ةەڵکٍ‬
‫دەٌةەی پے ظەکا‪ ،‬حا گەؼ پۑعاگیؽی ةکاخ ئەٌە رٍکمی ڕیعەی ةەفەؼا ظەظؼېر‬

‫مەفائیُی صەقی ةؽیذیە َە‪:‬‬

‫‪-۱‬مەفەَەیەکی نەؾانعؼاٌە کەٌا ؾانینی ةەگؽینگ ظانەنعؼاٌە ٌەةەؼةاڵٌ نیـە َە نۑٍ صەڵکیــعا‬

‫‪٥٣‬‬
‫‪-۸‬مەفەَەیەک کەٌا َە نۑٍان ئەّ مەفەالنە ناکۆکیان ىەیە َەگەڵ ئەىُی فٌٍنە کەٌا‬
‫مٍةيەیەک ظؼٌفر ظەکەنذۑـیعا‬

‫‪-۰‬مەفائیُۑکە کەٌا ةە دۑڕٌانینے نادٍانعؼۏ ظؼکی پے ةکؽېر ةەڵکٍ ةە غەنڵیه نادٍانعؼېر‬

‫ٌە َە منٍنەی ئەٌانەمعا مەفائیُی ئەفامء ـٍ فیكادی هي دػاَی کەٌا ةاةەدۑکە ناکۆکی ىەیە ًَ‬
‫ئەىُی فٍننە َە گەڵ ئەٌانەی دؽظا‪ ،‬کەٌا ٌٌدەیان َەةاؼەی نٍڕئان ظؼٌفذکؽاٌی هي ـیە‪ ،‬یان‬
‫نەقی کؽظنی ةینینی یان ةەؼؾةٍنەٌەی هي دػاَی‪ ،‬ئەمانەل ةەمۑکی کەمی ةاةەدی ئەفامء ٌ‬
‫فیكاخ ظەگؽېذەٌە‪ ،‬ةەاڵّ ةاةەدەکانی دؽی منٍنە ٌەکٍ دٍانا ٌ غُم ٌ‪ ..‬کەٌا ظەچنە نۑٍ‬
‫مەفائیُی ظاىیؽی‪ ،‬حا هي دػاَی ئەفامء ٌ فیكادی ىەیە ةۆ ىیچ یەکۑک نیە ڕەدی ةکادەٌە‪ ،‬حا‬
‫کەفے حیاٌاؾ ةٌٍ َۑی پۑٍیقذە ئیهامە رٍحە ةکؽېر َەّ ةاةەدەظا َەةەؼ ماؼاٌەییەکەی‪ ،‬ةەاڵّ‬
‫ةەؼ َە ئیهامە رٍحەکؽظنی ناٌی کاؼەکەی ةەفەؼظا حۑگیؽ ظەةے ةەاڵّ رٍکمی کٍقؽی ةەفەؼا‬
‫ناظؼېر‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ َەٌ ئایەدانەظا ةافامن کؽظ کەٌا ةاةەدی ئەفامء ٌ فیكاخ یەکەّ‪َ :‬ە نۑٍ‬
‫مەفائیُی ظینعا ماؼاٌە ٌ ماؼەؾاةٍنی ؾەرمەدؽە ٌەک ٌ مەفائیُەکانی دؽ ٌە ظٌٌەّ‪ :‬ئەٌەیە‬
‫ئەّ ةاةەدە غەنڵ نادٍانے ظؼکی پے ةکاخ ٌەک ٌ ةاةەدی دەٌریعی پەؼٌەؼظگاؼېذی کەٌا ةەٌەٌە‬
‫َە نیامەخ ةەنعە پۑٍە ماىۑعی َەفەؼ ظەظؼېر‬

‫ٌە ىەؼٌەىا ةاةەدە قؽٌغیەکان کەٌا ؾانعؼا ٌ ةەؼةاڵٌ نەةن‪ ،‬منٍنە ٌەک ٌ رەڕامۑذی ؾەٌاج‬
‫َەگەڵ پٍؼ یان مۑؽظی ٌەیان ةکٍژېکی ةە ئەنهەفر میؽادی ةۆ نیە ٌەیان ىاٌمۑٍەی ئەمانە‬
‫کەٌا ماؼاٌەن ىەؼکەفے پۑعاگیؽی دۑعا کؽظ رٍکمی کٍقؽی ةەفەؼا ناظؼېر دا ئەٌ کادەی‬
‫ئیهامە رٍحە ظەکؽېر‬

‫ئینب دەیمیە{ؼرمً هي} ظەڵۑر‪ (:‬ئەّ ٌٌدەیە کٍقؽە ٌەک ٌ ٌٌدەی حەىمیەکان کەٌا ظەڵۑن‪ :‬نە‬
‫نقە َە گەڵی ظەکؽۏ نەةینینی َە ئاصیؽەدعا‪ ،‬ةەاڵّ َەالی ةەمۑکی صەڵکی ماؼاٌەیە{اَضكٍ}ـە‬
‫کٍقؽە‪ ،‬حا ةە مٍدڵەنی ٌ گنذی ظەڵۑین کەفے ئەمە ةکاخ کاقؽە‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ پۑنینان ظەڵۑن‪:‬‬
‫نٍڕئان ظؼٌفذکؽاٌی هي ـیە ئەٌە کاقؽە‪ٌ ،‬ەیان ةڵۑن‪ :‬هي دػاَی ناةینعؼۏ َە ئاصیؽەدعا ئەٌا‬
‫کاقؽە‪ ،‬ةەاڵّ کەفی ظیاؼی کؽاٌ ةەکاقؽ ظانانۑین دا ئەٌ کادەی رٍحەی پے ظەگاخ)[مخمٍع‬
‫‪]٥۱۹/۷‬‬ ‫اَكذاٌی‬

‫‪٥٤‬‬
 ‫حا فیكادی گەینذنی رٍحە ًَ مەفائیُی صەقی ظا ةؽیذیە‪:‬‬

‫‪ -۱‬ةەڵگەی پۑتگاخ‬

‫‪ٌ-۸‬ە دۑی ةگاخ ٌ گٍمانی نەمۑنے‬

‫ئینب دیمیە{ؼرمً هي} ظەڵۑر‪ٌ(:‬ە ئەمەل ئەگەؼ َە ٌٌدە ماؼاٌەکان{صكیح}ـتٌٍ‪،‬کە دۑیعا‬

‫ظەڵۑین‪ :‬ئەٌ کەفە ىەڵەکاؼېکی گٍمڕایە ٌ رٍحەی پے نەگەینذٌٍە کەٌا صاٌەنەکەی کاقؽ‬
‫ةکاخ)[مخمٍع اَكذاٌی ‪]٤٣/٣‬‬

‫حا مۑط مزمعی کٍڕی غتعاٍَىاب ظەؼةاؼەی ئەّ ٌٌدەیەی ئینب دەیمە ڕٌنکؽظنەٌە ظەظاخ ٌ‬
‫ظەڵۑر‪(:‬ئا ئەمە فیكادی نقەکؽظنیذی َەٌ مەفەَەیەظا َە ىەمٌٍ ةاةەدۑک َەفەؼ ٌٌدەکانی‬
‫ٌەفذاٌین‪ٌ ،‬ە ةافی ئەٌە ناکاخ دەکكیؽی کەفی ظیاؼی کؽاٌ نەکاخ دەنيا ئەگەؼ کۑنەیەکی‬
‫دۑعا ىەةے‪ٌ ،‬ەمەةەفر َەٌەفذان َە دەکكیؽ کؽظنی ةەؼ َە پۑگەینذنی‪ٌ ،‬ە ئەگەؼ پۑی گەینر‬
‫ئەٌە رٍکمی ئەٌ کاؼەی ةەفەڕظا ظەظؼېر کە ىەڵیٍەمانعۆدەٌە َە ىەؼةاةەدۑک َە دەکكیؽظا‬
‫یان دەققیو‪ٌ ،‬ە ڕەرمەدی هي ـی َے ةے ٌدەکانینی ڕامکاٌن کەٌا َە گەڵ حگە َەمەفائیُی‬
‫ظاىیؽی ـذی)[اَعؼؼ اَقنح ‪]۹/٣۱۲‬‬

‫حا ئەمە مەفائیُی صەقی ـیە کەٌا غٍَەمایان دایتەدیان کؽظٌە ةەةەمۑک َە ةاةەدی ىیكادعا یان‬
‫ناکۆکیەکانی ىەن َەنۑٍ ئەٌ ةاةەدە ماؼاٌانەظا‪ ،‬ةەاڵّ مەؼج نیە ئەٌەی ئەٌان ظیاؼیان کؽظٌە‬
‫ئۑقذا ةۆ ص ەڵکی ةتۑذە مەفائیُی صەقی َەةەؼ ئەٌەی ئەّ کاؼانە َەٌ کادی صەقی ةٍنە‪ ،‬ڕافذە‬
‫ةاةەدی ىیكاخ َە ىەمٌٍ فەؼظەمۑکعا ماؼاٌەیە دا رەظېک ةەاڵّ مەؼج نیە گنذی ٌەک ٌ‬
‫ئەٌان ةۑر‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌەی ئەّ فەؼظەمەی ئۑقذا گەؼ کەفۑک مەةەفذی ؾانقر ٌەؼگؽدن ةۑن ٌ‬
‫مٍېنکەٌدنی ةۑر دا ڕاظەیەک ی ؾۆؼ ئافان ةۆی ئافان ةٍە َەٌەؼگؽدنی کەٌا َەدٍانای ظایە‬
‫ئەگەؼ چی مانعٌٌ ٌ ىیالکی ةکاخ َە ڕېگای ٌەؼگؽدنی ؾانقذەکەٌە‪ ،‬غیربەخ َەّ ةاةەدەظا‬
‫ئەٌەیە کەفەکە َەدٍانای ظا ىەةے‪ ،‬حا ئەٌەی ئەٌان ةافیان َۑٍە کؽظٌە ظەةۑذە ةاةەدۑکی‬
‫ماؼاٌە ةەاڵّ ةە گنذی نا ٌە ىەنعۏ ظڵ نەصۆل ظەیانيەٌېر َە ڕېگای مەفائیُی صەقیعا‬
‫غٍؾؼ ةۆ کەفی مٍرشیک ٌ کاقؽ ةۑننەٌە کەٌا ةاةەدەکە ىیچ پەیٍەنعیەکی ةە مەفائیُی صەقی‬
‫ٌەنیە ةەڵکٍ ظژیەدی ئەمانە ناچنە نۑٍ مەفائیُی صەقی ظا‪ ،‬حا َەّ ةاةەدەظا ىەؼکەفے کەٌدە‬

‫‪٥٥‬‬
‫ناٌی ٌ ئەنخامی ظا ئەٌە ڕافذەٌصۆ رٍکمی کٍقؽی ةەفەؼا ناظؼېر دا ئەٌ کادەی پۑی‬
‫ظەٌدؽۏ ٌ گٍمانەکەی الظەةؽظؼېر ةە حیاٌاؾ َەگەڵ مەفائیُی ظاىیؽیـعا‪.‬‬

‫حا ظەؼةاؼەی ئەّ حیاکؽظنەٌە کەٌا ٌٌدەی ئینب دەیمیەمان ظانا‪ ،‬حا ؾانایانی نەحع ٌەاڵمی ئەٌ‬
‫کەفانە ظەظەنەٌە ٌ ٌٌدەی ئینب دەیمیە ڕٌن ظەکەنەٌە ىەؼٌەک ٌ ٌٌدەی مۑط مزمعی‬
‫کٍڕی غتعاٍَىاب ـینامن ظانا ظەؼةاؼەی ٌٌدەی ئینب دەیمیە ڕەرمەدی هي یان َۑتــے‬

‫‪-‬مۑط غتعهي ـی کٍڕی غتعاَؽرمن اةٍ ةْین{ؼرمً هي} َە ڕیقاَەکەیعا ٌەاڵمی ئەٌ کەفانە‬
‫ظەظادەٌە کەٌا ظەڵۑن مەیط اٳلفالّ ئینب دەیمیە دەکكیؽی کەفی ظیاؼیکؽاٌ(مػین)ناکاخ‪ ،‬حا‬
‫ئەّ ٌٌدەی مۑط نەنڵ ظەکا ٌ ظەڵۑر‪ٌ (:‬ە ٌٌدەکانذان‪ :‬کە مەیضی ئیقالّ گٍدٍیەدی‪:‬‬
‫ىەؼکەفے َەکاؼە میؽکیەکان ئەنخاّ ةعاخ‪ ،‬ةە مٍّڵەنی رٍکمی َەفەؼ ناظؼۏ ةە مٍرشیک ٌ‬
‫کاقؽ دا ئەٌ کادەی رٍحەی پے ظەگاخ‪ ،‬ئەمەی ظەیڵے َە میؽکی گەٌؼەظانییە یان غیتاظەخ‬
‫کؽظن ةۆ حگە َە هي ٌە ىاٌمۑٍەی ئەمانە َە کٍقؽ‪ ،‬ةەڵکٍ ٌٌدەکەی ظەؼةاؼەی کاؼە‬
‫صەقیەکانە‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ ٌٌدەکەیامن نینانعان کەظەڵۑر‪ٌ:‬ە ئەمەل َە ٌٌدە‬
‫ماؼاٌەکان{صكیح}ـە)[اَعؼؼ اَقنیح‪]۰۲۲/۱۳ -‬‬

‫مۑط رمع کٍڕی غذیو{ؼرمً هي}َە ظاننانی ةە مەؾىەةی مۑط َە حیاٌاؾی َە نۑٍان مەفائیُی‬
‫ظاىیؽ ٌ صەقی َە مەفائیُی دەکكیؽی ظیاؼیکؽاٌ(مػین) ـعا ظەڵۑر‪(:‬مەفئەَەی دەکكیؽی‬
‫مٍغەیەن مەفەَەیەکی ؾانعؼاٌە‪ ،‬ئەگەؼ گٌٍدیان ئەٌ ٌٌدەیە کٍقؽە‪ ،‬ظەڵۑن‪ :‬ىەؼکەفے ٌاةڵے‬
‫ئەٌە کاقؽە ةەاڵّ کەفی ظیاؼیکؽاٌ ئەمەی ٌٌخ رٍکمی کٍقؽی ةە فەؼظا ناظەین دا رٍحەی‬
‫پے ظەگاخ کەٌا پۑی کاقؽ ظەةے!‪ ،‬ئەمە َە مەفەَە صەقیەکانعایە‪ ،‬کەٌا َە ةەمۑک َە صەڵکی‬
‫ماؼاٌەن‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ َەمەفەَەی ئیڕحاء ٌ نەظەؼ ٌەىاٌمۑٍەی ئەمانە‪ ،‬کەٌا ةەمے‬
‫َەٌٌدەکان کٍقؽی ظەیانگؽېذەٌە کە ڕەظی نٍڕئان ٌ فٍنەدن‪ ،‬ڕەدکؽظنەٌەی ظەنەکانی کٍقؽین‬
‫ةەمے َەّ ٌٌدانە ظەگؽېذەٌە‪ ،‬رٍکم ناظەین َە فەؼ صاٌەن ٌٌدەکە ةە کٍقؽە‪ ،‬کەٌا َەٌانەیە‬
‫ڕېگؽېکی نەؾانی ىەةے‪ ٌ ،‬نەؾان ةۑر ةە ةنچینەی ظەنەکە یان ةەڵگەکە کەٌا پەیٍەفر ناةے‬
‫َەفەؼی دا ئەٌ کادەی رٍحەی پے ظەگاخ‪ ،‬ةافی کؽظٌە مۑضی ئیقالّ ئینب دیمیە{ؼرمً‬
‫هي}َەؾۆؼةەی کذۑتەکانیعا‪ٌ ،‬ە ةافی ئەٌەمی کؽظٌە ٌ ظانی ةەٌ مەفەَەیە ظاناٌە‪ ،‬ظەڵۑر‪ٌ:‬ە‬

‫‪٥٦‬‬
‫ئەمانە َە مەفائیُی صەقیەکانن کەٌا ةەکاقؽ ظانانعؼېر‪ ،‬ةەاڵّ ئەٌانەی ظەکەٌنە نۑٍ مەفائیُە‬
‫ظاىیؽیە ئامکؽاکان یان ئەٌانەی ؾانینیان َە ظین ةەپۑٍیقر ظانعؼاٌە ناٌەفذین َە دەکكیؽ‬
‫کؽظنی کەفەکەی ظەیڵے)[اَعؼؼ اَقنٌح ‪]٣۰۰/۱۳‬‬

‫مۑط اةٍ ةْین{ؼرمً هي}ظەؼةاؼەی ئەّ ٌٌدەیەی مۑضی ئیقالّ ظا ظەڵۑر‪(:‬فەیؽکەن َە‬
‫حیاکؽظنەٌەی َە نۑٍان مەفائیُە ظاىیؽیەکان ٌ کاؼە صەقیەکان‪ ،‬کەٌا َە ظەؼةاؼەی صەقیەکان‬
‫ظەڵۑر ئەمە کٍقؽە ٌ دۑیعا ظەڵۑر ئەمانە ىەڵەکاؼېکی گٍمڕان کەٌا رٍحەیان پے نەگەینذٍە‬
‫کەٌا صاٌەنەکەی کاقؽ ظەکەن‪ ،‬ةەاڵّ ئەمەی نەٌٌخ َە مەفائیُە ظاىیؽیەکان‪ ،‬ةەڵکٍ‬
‫ٌٌدی‪:‬پامان ظەةینی ؾۆؼېک َەفەؼکانیان ظەکەٌنە نۑٍ ئەٌ کاؼانە ٌ َە مٍڕدەظەکانن‪ ،‬رٍکمی‬
‫ةە ڕیعەکەیان ظا ةە مٍّڵەنیان ٌە نەٌەفذا َە فەؼ نەؾانەکەیان‪ٌ ،‬ە ٌٌدەکەی ئامکؽایە َە‬
‫حیاکؽظنەٌەی کاؼەٌقؽیە صەقیەکان)[اَعؼؼ اَقنٌح ‪]۰٤٤/۱۳‬‬

‫حا حیاٌاؾیەکە َە گەڵ مەفائیُی ظاىیؽی ظا ئەٌەیە ‪ ،‬مەفائیُی ظاىیؽی ىەؼکەفے ةکەٌېذە‬
‫ناٌی ةە مٍدڵەنی ناٌ ٌ رٍکمی کٍقؽی ةەفەؼظا ظەظؼېر‪ ،‬ةەاڵّ مەفائیُی صەقی ناٌی‬
‫کٍقؽی ةەفەؼظا حۑگیؽ ظەةے ٌە رٍکمەکەی ظەٌەفذۑر دا ئەٌ کادەی ئیهامە رٍحە ظەکؽېر‬
‫َەّ ةاةەدەی دۑی کەٌدٌٍە‬

‫‪٥٧‬‬
 ‫غٍؾؼی نەؾانین َە دەکكیؽظا‬

‫مەةەفر َە غٍؾؼ ةۆ نەؾان َە کادی دەکكیؽ کؽظنیاظا‪ ،‬نەؾان دەکكیؽ ظەکؽېر ىەؼکادۑک کەٌدە‬
‫نۑٍ کٍقؽ یا میؽک ناٌ ٌفیكادی کاؼەکەی ةەفەؼظا حۑگیؽ ظەةے‪ ،‬حا کەفەکە رٍحەی‬
‫پۑنەگەمر ةۑر گەؼ کەٌدە نۑٍ کٍقؽەٌە نەؾانیه ةۑر دەکكیؽ ظەکؽېر‪ ،‬یان کەفەکە رٍحەۏ‬
‫پے گەینذٍە ٌ نەؾانینتۑر کاقؽ ظەةۑر‪ٌ ،‬ە ئەٌەی َە رٍحەکەل دۑی گەینذٍە یەک رٍکم‬
‫ظەیانگؽېذەٌەَەگەڵ نەؾانەکە پۑی‪ ،‬ةەڵگەل َەّ ةاؼەیەٌە ظەدٍانن ةگەڕېنەٌە ةۆ ئەٌ ئایەخ ٌ‬
‫ةەڵگانەی َە فەؼەداظا ظامان نا‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ ةینیامن ٌ ؾانیامن کەٌا نە هي دػاَی نە ؼفٍَەکەی‬
‫ىیچ غٍؾؼېکیان ةۆ کەفی کاقؽ ٌ مٍرشیک نەىۑناٌەدەٌە ةەؼَەٌەی رٍحەمی پے ةگاخ‬
‫کەٌدۆدەنۑٍ میؽکەٌە ةە مٍرشیک ناٌی ىادٍە‪ٌ ،‬ە ؾانینامن کەٌا هي دػاَی ٌؼفٍَەکەی‬
‫رٍکمیان َەفەؼ کەفانے ظاٌە کەٌا نەؾانن ٌ ىەفر ةەصۆیان ناکەن ٌ مەةەفر ٌ ٌیقذۑکی‬
‫چاکینیان ىەیە پال ئەٌەی رٍحەمیان پے گەینذٍە ةەاڵّ نەؾانن ٌ ئەّ نەؾانینەیان غٍؾؼیان‬
‫پے ناظاخ ةەڵکٍ ڕافذەٌصۆ فیكاخ ٌ ناٌی کاؼەکەیان ةەفەؼظا حۑگیؽ ظەکەن‪ ،‬پۑٍیقر‬
‫ناکاخ ةەڵگەکان ظٌةاؼە ظاةنۑینەٌە َەفەؼەدا ظامان نا ةۆ ئەٌەی ؾیادؽ ةەڵگەکان ڕٌٌن ةۑر ةۆ‬
‫صٍېنەؼ ٌ حیایانتکادەٌە‪.‬‬

‫غٍؾؼی نەؾانین ًَ کٍمذاؼظا‬

‫مەةەفر َە غٍؾؼ ةۆ کەفی نەؾان َە کٍمذنی ظا‪ ،‬ةؽیذیە َەٌ کەفەی رٍحەی پے نەگەینذٍە‬
‫ئەٌ کەفە کٍمذاؼی ناکؽېر دا ئەٌ کادەی ظینی هي دػاَی ـی پے ڕاظەگەیەنعؼۏ ٌ ةەؼگٍېی‬
‫ظەصؽېر‪،‬ناٌی کٍقؽ ٌ میؽکەکەی ىەؼَەفەؼحۑگیؽ ظەةۑر ةەاڵّ کٍمذاؼ ناکؽېر دا ئەٌ‬
‫کادەی رٍحەی پے ظەگاخ‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ٌَ ( :‬بِ ْن ؤ َ َر ٌع ِّم َن اَْ ُم ْ ِ‬
‫رشيِ َ‬
‫ني‬
‫افذَ َخا َؼ َى قَإَ ِح ْؽوُ َرذَّ ٰى ًَ ْق َم َؼ ي ََال َّ َّ ِ‬
‫هي ث ُ َّم ؤَةُِْ ْؿ ًُ َمإْ َمنَ ًُ َٰغَ ِ ٌَ ةِإَنَّ ُي ْم نَ ٍْ ٌّ َّال ًَ ْػَُ ُمٍ َن)[دٍةح‪ٌ ]٥/‬ادە ‪:‬‬ ‫ْ‬
‫ئەگەؼ یەکے َە مٍرشیکان ىانای ةۆدۆ ىۑنا ةۆ ئەٌەی ةیپاؼېؿی‪ ،‬ئەٌە ةیپاؼېؿە دا گٍېتیقذی‬
‫نقەکانی صٍظا ظەةۑر‪،‬ئینخا پۑی ڕاةگەیەنە کە مایەی صۆپاؼفذنەکەخ ئیامنيۑنانە ةەهي‪،‬‬
‫ئەمەل َەةەؼ ئەٌەیە ئەٌان گەَۑکی نەؾانن‪ ،.‬ىەؼ ٌەک ٌ ةینیامن هي دػاَی ناٌی میؽکی‬

‫‪٥٨‬‬
‫َەفەؼ حۑگیؽ کؽظ ةەؼ َە گٍېتیقر ةٍن ٌ پۑگەینذنی رٍحەکەی پامان قەؼمانی کؽظ ٌ‬
‫ڕېگای ظاٌە کەٌا مٍرشیکان پەناةعؼېن ةۆ ئەٌەی گٍېتیقر ةن ٌ رٍحەکەیان پے ةگاخ حا‬
‫یان ئیامن ظېنن یان حیياظ ٌ کٍمذاؼیان ةەؼامتەؼ ظەکؽېر ٌ ئیقالّ پەناگەیان ناةۑر‪ ،‬مەگەؼ‬
‫ئەىُی غیمە ةن َە ئەىُی کذۑتەکان‪.‬‬

‫غٍؾؼی نەؾانین َە فؿاظان‬

‫ىەؼ کەفے پەیامی پۑؿەمتەؼ ٌ ةەڵگەی نٍڕئان ٌ فٍننەدی پے گەینر ئەٌ کەفە غٍؾؼی‬
‫نامۑنے َە الیەن هي دػاَی َە فؿاظانی َە ڕۆژی ظٌایعا‪ٌ ،‬ادا ىەؼ کەفے رٍحەی پۑگەینر‬
‫ئیعی ئەٌ کەفە نە َەظٌنیا نە َەالیەن هي دػاَی غٍؾؼی ةۆ نیە‪ ،‬ةەاڵّ کەفۑک کەٌا ىیچ‬
‫پۑؿەمتەؼ ٌ پەیامۑکی ةۆنەىادتۑر ئەٌ کەفە َە ظٌنیاظا ةەکاقؽ ظاظەنعؼېر ةەاڵّ َە الیەن هي‬
‫دػاَی غٍؾؼی ىەیە ٌ فؿاناظؼېر ىەؼ ٌەک ٌ ظەقەؼمٍېر ‪َ ٌَ ( :‬ما يُنَّا ُم َػ ِّػةِ َ‬
‫ني َرذَّ ٰى نَتْ َػثَ‬
‫َؼ ُف ً‬
‫ٍٍ)[اٳلَساء‪ٌ ]۱٤/‬ادە ‪ :‬فؿای کەفامن نەظاٌە دا ئەٌ کادەی پۑؿەمتەؼېکامن ةۆ ناؼظٌٌن‪،.‬‬
‫ٌەک ٌ ئەىُی قیذڕە کەٌا َە ظٌٌنیاظا ةەکاقؽ ظاظەنؽېن ٌە َە ئاصیؽەخ ظا َەالیەن هي دػاَی‬
‫ـٍە فؿا ناظؼېن‪.،‬‬

‫حیاٌاؾی نۑٍان مەةەفذی کؽظاؼ ٌ مەةەفذی کٍقؽ‬

‫مەةەفذی کؽظاؼ‪ٌ :‬ادا کەفے مەةەفذیەدی کاؼۏ ةکاخ یان ٌٌدەیەک ةڵۑر کٍقؽ ةۑر‪ ،‬حا ةا‬
‫صۆمی پۑی ٌاةے کؽظاؼ یان ٌٌدەیەکی چاکە کٍقؽ نیە‪ ،‬پۑی کاقؽ ظەةے ئەگەؼچی مەةەفذی‬
‫کٍقؽیه نەةے‬

‫ةە حیاٌاؾ َە گەڵ ئەٌانەی ىەڵە ظەکەن کەٌا مەةەفذیان کؽظاؼ نیە ٌادا غەنڵیان َەظەفر‬
‫ظەظەن ٌ ةیؽ ٌ ىۆمیان َەفەؼ صۆیان نامینے َە کادی کؽظاؼ یان ٌٌدەیان کە کادے ةڵۑن ٌاخ‬
‫کؽظٌە ةڵے مذی ٌاّ نەکؽظٌە‪ ،‬منٍنە ٌەک ٌ ئەٌ ڕېتٍاؼەی َە ظڵضۆمیا ٌٌدی(یاؼب دۆ ةەنعەی‬
‫منی من پە ؼٌەؼظگاؼی دۆ)ٌاَػیاغ ةاهلل حا ئەمە مەةەفر ٌ ٌیقذی کؽظاؼ نەةٌٍە‪ ،‬حیاٌاؾە َە‬

‫‪٥٩‬‬
‫گەڵ کەفی نەؾان یان کەفے دەئٍیُۑک ظەکاخ ٌ ظەکەٌېذە ناٌ کٍقؽ ٌ میؽک ئەٌ کەفە ةە‬
‫ٌیقذی صۆی ظەیکا گەؼچی پۑی ٌاةے کاؼەکە ئیامنە ٌ چاکە ئەٌە ناةۑذە غٍؾؼ ةۆی ٌ کاقؽە‬

‫مەةەفذی کٍقؽ‪ :‬کەفے مەةەفذیەدی کٍقؽ ةکاخ ٌ ظەؾانیر کٍقؽە ٌ ظەیيەٌېر کٍقؽ ةکاخ‬
‫ئەٌ کەفەل ةەىەمان مۑٍە کاقؽە‬

‫مۑضی ئیقالّ ئینب دەیمیە{ؼرمً هي} ظەڵۑر‪ٌ(:‬ە ةەگنذی ىەؼکەفے نقەیەک ةکاخ یان‬
‫کؽظاؼېک پۑی ٌاةۑر کٍقؽ نیە پۑی کاقؽ ظەةۑر ئەگەؼ چی مەةەفذینی نەةۑر کەٌا کاقؽ ةۑر‪،‬‬
‫صۆی ىیچ یەکۑک مەةەفذی کٍقؽ نیە مەگەؼ ٌیقذی هي ـی َەفەؼةۑر)[ىاؼّ املقٍٍُ‪]۱۷۷/‬‬

‫ٌٌدەی ؾانایان‬

‫اَزمعَُە َە پال نەنڵ کؽظنی ةەڵگەکان َە نٍڕئان ٌ فٍننەدعا َە نەةٍنی غٍؾؼ ةۆ نەؾانٍ‬
‫پامان ڕٌنکؽظنەٌە ٌ ةەمەکانی‪ ،‬ظېینە فەؼ ئیخامغی ئەىُی غُم َە فەؼ نەةٍنی غٍؾؼ ةۆ‬
‫نەؾان‪ ،‬صۆی ٌٌدەکانیان ئۑخگاؼ ؾۆؼە َەفەؼ ئەّ ةاةەدەٌ ٌەاڵمیان َەفەؼ نەةٍنی غٍؾؼ ةۆ‬
‫نەؾان ةەاڵّ ةەمۑکی کەّ نەنڵ ظەکەین َە ٌٌدەکانیان ةۆ ظؼېژ نەةٍنەٌەی ةاةەدەکە ٌ ئەٌ‬
‫ٌٌدانەیانم ظاناٌە کەٌا ةنچینەی ةیؽٌةاٌەڕیذیان ةۆ ئەٌەی ةیؽٌةاٌەڕ ٌ راڵی غُامیان َە الی‬
‫صٍېنەؼ چاکرت ڕٌٌن ةۑر ٌ دۑیانتگاخ ان ماءهي دػاَی‪:‬‬

‫ٌٌدەی ؾانایانی رەنەقی ظەؼةاؼەی غٍؾؼ ةە حەىِ‬

‫‪-۱‬ئیاممی ئەةٍ رەنیكە ظەڵۑر ‪(:‬غٍؾؼ ةۆ کەفے نیە نەؾانتے ةەنافینی ظؼٌفذکەؼی‪َ ،‬ەةەؼ‬
‫ئەٌەی َەفەؼ گنر ظؼٌفذکؽاٌۏ ٌاحتە پەؼٌەؼظگاؼی ةنافے ةەپاکی ٌدٍریعەٌە‪ ،‬ىەؼٌەک‬
‫ٌ ظەیتینے کے ئەؼؾ ٌ ئافامنی ظؼٌفذکؽظٌە‪ٌ ،‬ە حگە َەٌە کە هي ظؼٌفذی کؽظٌە)[ةعائؼ‬
‫اَيانؼ ًَُقايئ ‪]٣۰۷۲/۹‬‬

‫‪-۸‬ىعؼاَعًن نٍنٍۍ رنكێ نٍداةی اةن کثیؽ‪ ،‬ظەڵۑر‪(:‬ئەگەؼ ةە ئامکؽا کٍقؽیەکی ظەؼةڕی‬
‫ئەگەؼ ةیؽٌةاٌەڕمی پۑی نەةے کاقؽە‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌەی ڕافذەٌصۆ ڕاؾی ةٍە پۑی‪ٌ ،‬ە ئەگەؼ ڕاؾیه‬

‫‪٦١‬‬
‫نەةے ةە رٍکمەکەی‪ٌ ،‬ەک ٌ گاڵذەکؽظنے‪ ،‬ئەٌە کاقؽ ظەةے ٌە ىیچ غٍؾؼېکی ةە نەؾانین ةۆ‬
‫ناىۑنعؼېذەٌە ٌەئەمەل الی گنر ؾانایانە ةەمۑک حیاٌاؾن)[رشذ قهً االکرب ملال غِل ناؼي‬
‫و‪]۸٣۱‬‬

‫‪ -۰‬غمؽۍ کٍڕی مزمعۍ فنامێ ظەڵۑر‪(:‬ىەؼکەفے کٍقؽیەک ظەؼةتڕۏ ٌە ةؿانے ٌ‬

‫ةیؽٌةاٌەڕینی ٌاةے کٍقؽە ئەٌە کاقؽە‪ٌ ،‬ە ئەگەؼ ةیؽٌةاٌەڕینی ةەٌ کٍقؽیە نەةے ٌ نەیؿانے‪،‬‬
‫ةەاڵّ ئەٌ ئاؾاظ ةٍە‪ٌ ،‬کاقؽە َەالی گنر ؾانایان ٌە غٍؾؼی ةۆ نیە ةە نەؾانینی)[نياب‬
‫االرذقاب َُقنامٍ و‪]۱۹۸‬‬

‫‪ -٣‬ةؿاؾ رنكی ظەڵۑر‪(:‬ةؿانە ىەؼکەفی نقەېکی کٍقؽی ةکاخ‪َ .‬ە ةاةەدە غەنیعەیەکان‪،‬‬
‫ةیگٍمان پیی کاقؽ ظەةیذەٌە‪ .‬دەکكیؽ ظەکؽی‪ ،‬ئەگەؼ چی غەنیعەمی ٌاةیر کە ئەّ نقەېی کٍقؽ‬
‫نۑً‪ ،‬نەؾانۑر کە کٍقؽی کؽظٌٌە‪ ،‬دەکكیؽی ظەکؽی ٌ پیی کاقؽ ظەةیذەٌە ةەّ نقەیی‪َ ،‬ەالی‬
‫ؾۆؼینەی ؾانایانەٌە‪ ٌ ،‬غٍؾی ةە نەؾانی ةۆ نیە)[األمتاه ٌاَنظائؽ غىل مػاىث ؤيب رنیكح‬
‫‪]۰۳٣/۸‬‬

‫‪ٌٌ-٤‬دەی صاٌەنانی{املزیٓ}ٌ صاٌەنانی {اَزاٌي} َە غُامیانی مەؾىەةی ئەةٍ رەنیكە‪ :‬مۑط‬

‫غُی ناؼۍ ٌٌدەکانیان نەنڵ ظەک اخ ٌ ظەڵۑر‪ٌ(:‬ە َە مٍریٓ ٌ راٌۍ‪ ،‬ةە پٍصذی ىەؼ کەفے‬
‫ٌٌدی من مٍَزیعّ کاقؽە‪ٌ ،‬ە دەنانەخ َە مٍریٓ ٌ راٌیێ ـعا ظەڵۑر‪ :‬ئەگەؼ نەؾانے ئەمە‬
‫کٍقؽە ئەٌە غٍؾؼی ةۆ نیە‪ ،‬ئەمەل رٍکمی کاؼە ئامکؽاکانە‪ٌ ،‬هي دػاَی ـضۆی ؾانایە ةە‬
‫ماؼاٌەکان)[رشذ اَنكا َٳلماّ غِل اَهاؼي اَزنكٍ ‪]٣۸۹/۸‬‬

‫ٌٌدەی ؾانایانی ماقػی ظەؼةاؼەی غٍؾؼ ةە حەىِ‬

‫‪ٌٌ -٥‬دەی اةن رخؽۍ ىیذمی ماقػێ ظان ةە ٌٌدەی رەنەقیەکان ظاظەنۑر ٌ مٍاقهە َەگەڵیان‬
‫َە نەةٍنی غٍؾؼ ةۆ نەؾان‪ ،‬ظەڵۑر‪ٌ (:‬ە ٌٌدەی ئەّ رەنەقیە ٌئەٌەی ٌٌدی َەالی مەؾىەةی‬
‫ئۑمە ظؼٌٌفذە‪ ،‬ةەڵکٍ مەؾىەةی ئۑمە مٍاقهە َەگەڵ گنذی ٌٌدەکانی دەنيا َە ةە مٍدڵەم‬

‫‪٦١‬‬
‫ظانانەکەی نەةے َە نەةٍنی غٍؾؼ‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌەی الی ئۑمە غٍؾؼ ةۆ کەفے ىەیە داؾە مٍفڵامن‬
‫ةٍةے ٌە کەفے َە مٍېنۑکی ظٌٌؼ َەمٍفڵامنانتے ٌظٌؼ َەغُم)[اٳلغالّ و‪]۲۰‬‬

‫ٌٌدەی اةن رخؽ ئامکؽایە َە ظانپۑعانانی ةە ٌٌدەکانی رەنەقیەکان مٍاقهتٍنیان َەگەڵی کەٌا‬
‫پۑه ئەمە ظامان نا‪َ ،‬ە نەةٍنی غٍؾؼ ةۆ نەؾان‪ٌ ،‬ە ڕٌنی کؽظەٌە دەنيا َەٌە نەةے کەٌا کەفۑک‬
‫کەٌا َە مٍېنۑکی ظٌٌؼ َەمٍفڵامنان ةژی گٍېی َۑیان نەةے‪ٌ ،‬ە کەفۑکیه داؾە مٍفڵامن ةٍةی‬

‫‪-۷‬ئیاممی ماقیػی ظەڵۑر‪ (:‬ئەگەؼ غٍؾؼ ىەةٍایە ةۆ کەفی حاىیِ ٌ نەؾان َەةەؼئەٌەی کە‬
‫نەؾانە ‪ ،‬ئەٌکادە حەىِ ٌ نەؾانین چاکرت ظەةٌٍ َە غیُم ٌ ؾانقر ‪ ،‬کە َەّ کادەمعا ةەنعە ئەّ‬
‫نٍؼـ ٌ گؽانیەی کە ظاٌای َے کؽاٌە ٌ صؽاٌەدە ئەفذۆی َەفەؼ مانی فٌٍک ٌ ئافان‬
‫ئەةٌٍ ‪ٌ ،‬ە ىەؼٌەىا ظڵینی ئافٌٍظە ظەةٌٍ َەّ فؿا ٌ ىەڕەمانەی َۑی کؽاٌە ‪ ،‬حا ناةۑذە ةەڵگە‬
‫ٌ ةیانٌٍ ةۆ ةەنعە َە نەؾانینی رٍکمۑک ظٌای ڕاگەیانعنی ٌ ظٌای ئەٌەی کە دٍانای ىەةۑر َە‬
‫اـ َغ َىل َّ ِ‬
‫َهلل ُر َّخ ٌحۢ ةَ ْػ َع‬ ‫قۑؽةٌٍنی‪ ،‬هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪َِ( :‬ئَ َّال ًًٍَُ َن َُِنَّ ِ‬
‫ََ ُّؽ ُف ِِ)[اَنقاء‪[)]۱٥٤/‬املننٍؼ ِف اَهٍاغع اَكهيٌح َُؿؼييش ‪]۱٤/۸‬‬

‫‪-۲‬ئیاممی ّربۍ ماقػێ نەنڵی ٌٌدەی اةن رخؽۍ غقهالنێ ظەکاخ َە{قذس اَتاؼي} دۑیعا‬
‫ٌەاڵمی ئەٌانە ظەظادەٌە کەٌا مەؼحیان ةۆدەکكیؽ ظاناٌە کەٌا ظەڵۑن دەنيا کەفی غامل کاقؽ‬
‫ظەةۑر‪ٌ ،‬ە ظەؼچٍنی َەئیقالّ ةەمەةەفر ٌ ؾانین ةۑر‪ ،‬ظەڵۑر‪ (:‬دۑیعا ٌەاڵمۑکە ةۆ ئەٌانەی‬
‫ظەڵۑن‪ :‬ىیچ یەکۑک ظەؼناچے َە ئیقالّ َە ئەىُی نیتُە دەنيا َە پال مایقذە ةٍنی نەةے ةە‬
‫مەةەفذی ظەؼچٍنی ةے ٌ ةؿانۑر‪ ،‬ئەّ قەؼمٍظەیە ٌٌدەکانیان پٍچەڵ ظەکادەٌە‪( ،‬رەم ظەڵۑن ٌ‬
‫نٍڕئان ظەصٍېنن ٌظەؼظەچن َە ئیقالّ ٌ پەیٍەنعیان ةەىیچەٌە نامۑنے))[قذس اَتاؼي ىزیس‬
‫اَتضاؼي ‪]۱۸/۰۱۰‬‬

‫‪ -۹‬اةٍ غتعهي رُیمێ ماقػێ ظەڵۑر‪(:‬کەفی غانڵ ٌ ئاؾاظ ئەگەؼ گٍېی َە ىەؼ ةانگەٌاؾېک‬
‫ةٌٍ َەالیەن هي دػاَی ـٍە‪ٌ ،‬اؾی َے ةۑنے ةە غەنڵی صۆی َەفەؼ ظؼٌفذیەکەی‪ ،‬ئەٌا ئەٌ‬
‫کەفە َەئەىُی ئیقذعالَە{فۆقی ٌ قەَقەقیەکان}ـە‪ ،‬حا ةەمە پنذی ىەڵکؽظۆدە ةانگەٌاؾ ٌ‬
‫کاقؽةٍە)[االٌيس ِف دكقیؽ املػاِّن ‪]۰۷/۱٤‬‬

‫‪٦٢‬‬
‫‪-۱۳‬ئیاممی فیٍّێ َە ئیامّ ؾؼکنێ ماقػێ نەنڵ ظەکاخ ظەؼةاؼەی ئەٌظەؼةڕینانەی کەٌا‬
‫ىیچ یەکۑک غٍؾؼی دۑیعا نیە ةەنەؾانین ٌە ةۆ ىیچ یەکۑک َەدۑگەینذنەکەی مۑٍاةے‪،‬‬
‫ةەمنٍنەی دەٌریع ٌ نٍېژ ٌ ؾەکاخ ٌ‪ ،..‬ظەڵۑر‪ٌ(:‬ە ئەٌەی ىیچ یەکۑک غٍؾؼی ةۆ نیە‬
‫ةەنەؾانینی ئەٌەیە ظەفر ةکادە صۑؽا دۑگەیننت ةۆ نافینی مانای ظەنەکانی ئەرکامەکان‬
‫ظەیانگؽېذەٌە ٌە ةەڵگەکانی دەٌریع کەٌا ئەّ ةەمەیان ىیچ مۑٍانۑک ٌَۑذۑکچٍنکی دۑعانیە ًَ‬
‫َۑکعانەٌەی‪ ،‬کە گنر کەفے ظەةے ظؼک ةە مانای دەٌریع ةکاخ َە ٌٌدەی هي دػاَی‪(:‬قَا ْغَُ ْم‬
‫هي)[مزمع‪ٌ ]۱۹/‬ە ىیچ میؽکۑک نەکاخ َە پەؼفذنیعا‪ٌ ،‬ە ئەگەؼ نەؾانۑر (ال)‬ ‫ؤَنَّ ًُ َال بََِٰ ًَ بِ َّال َّ ُ‬
‫ةاةەدۑکە َە نەقی کؽظن ٌەدەنيا ةۆ حۑگیؽکؽظنتے‪،‬کەٌا ئەّ ٌمەیە پۑٍیقذە ٌە ؾانینی َەفەؼ‬
‫گنر کەفے گؽینگە‪ٌ ،‬ە پۑٍیقذی‪ :‬نٍېژکؽظن ٌ ؾەکادعان ٌ ىاٌمۑٍەی ئەمانە ظاٌای ٌاحث‬
‫ةٍنی ئەّ قەؼمانەی َۑکؽاٌە َەفەؼی‪ٌ ،‬ە ئەگەؼ نەؾانتے َە ىاٌکۑنە کؽظنی ٌاحتیەدی‪ ،‬ئەٌە‬
‫َەّ ةەمەیان ىیچ یەکۑک غٍؾؼی ةۆ نیە کەٌا ةانگەمەی نەؾانیتکاخ ةە مانای ظەؼةڕینەکان‪،‬‬
‫َەةەؼ ئەٌەی ؾانینی َەفەؼ گنر کەفے ةە گؽینگ ظانعؼاٌە)[اٳلدكام َُػٍُّ اَهؽان‬
‫َُقیٍٍّ‪]۸۰۸/۸ :‬‬

‫ٌٌدەی ؾانایانی ماَیکێ ظەؼةاؼەی غٍؾؼ ةە حەىِ‬

‫‪-۱۱‬ئیاممی نەڕاقێ ماَیکێ َەةاـ کؽظن حۆؼەکانی نەؾانین ظەڵۑر‪(:‬حۆؼی ظٌٌەّ‪ :‬نەؾانینے‬
‫َۑتٍؼظنی ةۆنیە َەالیەن صاٌەنی مەڕذ َەمەؼیػەخ ظا‪ٌ ،‬ە َەٌ کەفە ناةٍؼظؼۏ َە‬
‫ئەنخامع انی‪ ،‬ىیچ کەفے غٍؾؼی ئاگاظاؼکؽظنەٌەی ةۆناىۑنعؼېذەٌە‪ ،‬پاڵی ةە نەققی نەناٌە‬
‫ٌناةٍؼظؼۏ َۑی‪ٌ ،‬ە ةەکؽظاؼ ئەٌ ڕافپاؼظەیەی َەفەؼ صۆی ةەؼؾ نەکؽظۆدەٌە‪ ،‬ئەّ حۆؼەل‬
‫ةؽیذیەَە ةنچینەی ظین یان ةیؽٌةاٌەڕ یان ةنچینەی قهيـ ٌە ةەمۑک ئەرکامی قهيـی‬
‫قؽٌغیەکان‪ ،‬ةەاڵّ َە ةنچینەی ظین ڕەچاٌی نەؾانین دۑیعاناکؽېر‪ ،‬ةەڵکٍ ٌاحتە ؾانین ٌ‬
‫نافینی ةیؽٌةاٌەڕېکی ظؼٌٌفر ةە صٍېنعن یان پؽفیاؼکؽظن‪ٌ ،‬ە ىەؼکەفے ظەفذی‬
‫ةەةیؽٌةاٌەڕېکەٌە گؽخ َەگەڵ نەؾانین ئەٌە داٌانتاؼە ةە داٌانۑکی ئامکؽاٌە‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌەی‬
‫مەؼع ظانەؼ َەةاةەدی ةیؽٌةاٌەڕی ةنچینەی ظین ؾۆؼ َەفەؼی دٍنعە‪ ،‬ىەدا ئەگەؼ مؽۆڤ ىەٌڵ‬

‫‪٦٣‬‬
‫ٌ دۑکۆمانۑکی ؾۆؼةکاخ‪ ،‬ئەٌىەٌڵعانەی ةۆ گۆڕینی گۆڕینی ةیؽٌةاٌاڕی ڕافر ةۑر‪ ،‬ئەٌە‬
‫ىەٌڵــ{احذياظ}ـکەی ناکؽېذە پۑنەنگ ةۆ ئەمە‪ ،‬ةەڵکٍ داٌانتاؼېکی کاقؽە ٌ ؾانؽاٌە َەنۑٍ‬
‫مەؾىەةەکانعا‪ٌ ،‬ە غٍؾؼی ىەڵەکؽظنی ةۆ ناىۑنعؼېذەٌە َە ىەٌڵعانەکەی‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌەی مؽۆڤ‬
‫ظاٌاکؽاٌە ةە پۑکان ةە ةیؽٌةاٌەڕېکی رەنەٌە ٌە نافینی ةەڵگەکانی داکیەدی هي دػاَی ـٍە ٌ‬
‫ظەنەکانی ةنچینەی ظین‪ٌ ،‬ە ئەمەل حیایە َە قؽٌغی قهيی ـعا کەٌا َە ةنچینەکان نیە کەٌا‬
‫مەڕع َۑی ظەةٍؼۏ َەىەڵەکؽظنی پال ىەٌڵعان ٌ گەڕانی‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ ٌٌدەی ؼفٍٍ هي‬
‫ىُی هي غُیە ٌفُم ظەقەؼمٍېر‪(:‬ئەگەؼ راکمۑک ئیخذیياظی کؽظ پۑکای ئەٌە ظٌٌ پاظامذی‬
‫ةۆ ىەیە ٌە ئەگەؼ ئیخذیياظی کؽظ ٌ نەیپۑکا ٌ ىەڵەی کؽظ ئەٌە یەک پاظامذی ةۆ ىەیە))[‬
‫اَكؽٌم ‪]۱٣۹/۸‬‬

‫‪ٌ -۱۸‬ە ظەڵۑر‪ٌ (:‬ەَەةەؼ ئەمە غٍؾؼ ةۆ حاىیِ نیە َەالی هي دػاَی َە ةنچینەی ظینعا ةە‬
‫ئیخامع)[رشذ دنهیؼ اَكيٍٍ و‪]٣۰۹‬‬

‫‪ٌ -۱۰‬ەظەڵۑر‪(:‬ةەڵے ئەٌ نەؾانینەی کەفەکە نەدٍانے ئەٌڕافپاؼظەیەی فەؼصۆی ةەؼؾکادەٌە‬

‫غٍؾؼی ةۆ ىەیە‪،‬منٍنە ٌەک ٌ کەفے صٍمکی صۆی ماؼە ةکاخ ٌاةؿانی ةۑگانەیذی‪ٌ ،‬ە‬
‫ةنچینەی صەؼاپە کەٌا ظەچۑذە نۑٍ مؽۆڤەٌە َەّ ةانگەمانە ةؽیذیە َە نەؾانین‪ٌ ،‬ؼیاةە َۑی ٌ‬
‫پۑعاگؽی ةکە َەفەؼ ؾانقر ٌەؼگؽدن ةەڕافذی ڕؾگاؼةٍنە‪ٌ ،‬ؼیایی صۆخ ٌەؼگؽە َە نەؾانین‬
‫َەةەؼ ئەٌەی گٍمڕاییە)[اٳلغالّ و‪]۷٥‬‬

‫‪ -۱٣‬ظؼظیؽۍ ماَکێ َە{رشذ اَيؿیؽ}ـعا ظەڵۑر‪(:‬غٍؾؼ ةۆ کەفے نیە نەؾان ةۑر‪ ،‬یان‬
‫فەؼصۆمتۑر‪ ،‬یانتۑتاک ةۑر یان دٍڕە ڕنُەظڵتۑر‪ ،‬یا ةڵے من ئەٌەّ ظەٌېر‪َ ،‬ە ڕاڤەی‬
‫ٌٌدەی‪(:‬غٍؾؼ ةۆ حٍېنعەؼ نیە ةەنەؾانی)ـعەڵۑر‪َ :‬ەةەؼ ئەٌەی غٍؾؼ ةۆ ىیچ یەکۑک نیە َە‬
‫کٍقؽظا نەؾانتۑر)[اَرشذ اَيؿیؽ ةاب اَؽظج و‪]۰٣۷‬‬

‫‪ -۱٤‬ناٍی غٌاٍێ ماًٌَێ ظەڵۑر‪ (:‬غٍؾؼ ةۆ ىیچ یەکۑک نیە َە کٍقؽظا ةەنەؾانی‪ ،‬یان ةە‬
‫ةانگەمەی صُیقکانی ؾمانی‪ ،‬یان ةەىەؼمذے کە ةافامن کؽظ‪ ،‬ئەگەؼ ژیؽیەکەی َەفەؼ‬
‫قیذڕەدۑکی پاکتۑر‪ ،‬دەنيا ئەٌە نەةۑر کە ؾۆؼَۑکؽاٌە ٌ ظڵی حۑگیؽە ةە ئیامن)[رشذ مكا‬
‫‪]٣۰۲/۸‬‬

‫‪٦٤‬‬
‫‪ -۱٥‬ئیامّ ممك اَعین غؽقەی ماَکێ َە دۑتینەکەیعا َە{اَرشذ اَکتیؽ}ـعا ظەڵۑر‪ٌ(:‬ە‬
‫ٌٌدەی‪:‬یان گٍمانی َەٌە ىەةۑر ٌادا حا ئایا پۑی ٌایە غاملە یان نا‪َ،‬ەةەؼ ئەٌەی رەم ئەٌەیە‬
‫کەٌا غٍؾؼ نیە ةۆ ٌاحتادەکان َە کٍقؽظا ةۆ نەؾان‪ ،‬ىەؼٌەک ڕامکاٌانەیە{اةٍ اَزقن‬
‫املاَکێ} َە ڕاڤەی ڕیقاَەی{مزمع ةن ٲيب ؾیع اَهیؽٌاِّن})[رامٌح اَعفٍنٍ غُی اَرشذ‬
‫اًَتْي ِف قهً املاًٌَح ‪]۰۳۸/٣‬‬

‫‪ -۱۷‬ئیاممی نەڕاقێ ماَیکێ ظەڵۑر‪ (:‬ةەاڵّ قؽٌغی‪ ،‬نەٌەک ةنچینە‪ ،‬صاٌەنی مەڕع َۑی‬
‫ظەةٍؼۏ‪ ،‬ىەؼکەفے دۑیعا ىەٌڵعانی کؽظ ٌ ىەڵەی کؽظ ئەٌە پاظامذۑکی ةۆ ىەیە‪ٌ ،‬ە‬
‫کەفۑکیه رەم ةپۑکیے ئەٌە ظٌٌ پاظامذی ةۆ ىەیە ىەؼٌەک ٌ َە قەؼمٍظەکە ىادٌٍە‪ ،‬ؾانایان‬
‫ظەڵۑن‪ :‬ةنچینەی ظین ةنچینەی قهيیـ ـه ظەگؽېذەٌە‪{ ،‬اةٍ اَزقن}ـُەمػذمع ـعا َە ةنچینەی‬
‫قهيـعا ظەڵۑر‪ :‬ةنچینەی قهيـ دایتەخ ظەةے ةە فے ئەرکامەٌە َەمكهيعا‪ ،‬پۑکؽاٌ دۑیعا یەکە‪،‬‬
‫ٌە ىەڵەکاؼیه دۑیعا داٌانتاؼە‪،‬الفاکؽظنەٌەی ڕېگەپۑنەظؼاٌە‪ ،‬ئەمە ئەٌ فۑیەیە کە ةافی َۑٍە‬
‫کؽظ َە ةنچینەی ظینعا ةەظیاؼی کؽاٌی‪ ،‬حا ةۆخ ئامکؽا ظەةے َە حیاٌاؾی َەنۑٍان ئەٌ‬
‫ناغیعەیەی دۑیعا نەؾان غٍؾؼی دۑعا ىەیە‪ٌ ،‬ە ئەٌ ناغیعەیەی نەؾان غٍؾؼی نیە‬
‫دۑیعا)[اَكؽٌم ‪]۸/۱٤۳‬‬

‫‪-۱۲‬ئیامّ ارمعـی کٍڕی مزمعۍ ماَیکێ َە ةاؼەی ڕیعەٌە ظەڵۑر‪((:‬غٍؾؼ ةۆ حٍېنعەؼ نیە‬
‫ةەنەؾانی)َەةەؼ ئەٌەیە غٍؾؼ ةۆ ىیچ یەکۑک نیە َە کٍقؽظا ةەنەؾانی)[ةُؿح اَقاٌَ ٲلنؽب‬
‫املقاٌَ ٳَی مػىث اٳلماّ ماٌَ ‪]۰/٣٤۰‬‬

‫‪ -۱۹‬ئ یامّ ىاَزێ کٍڕی غتعاَقمیؼ ماَکێ ظەڵۑر‪َ(:‬ەةەؼ نەؾانی یان فەؼصۆمی یان ةۑتاکی‬
‫یانی ةەؼةاڵٌی نقەکانی َەؾۆؼ ٌٌدنی‪ٌ ،‬ەکەمی ئاگاظاؼةٍنی ڕېکضقذنی ؾمانی‪ ،‬ئەٌا غٍؾؼی‬
‫ةۆ نیە ةەنەؾانین‪ٌ ،‬ەنە ةە ةانگەمەی ڕۆچٍنی ؾمان)[حٍاىؽ االکُیِ ِف رشذ مضذرص اَضُیِ‬
‫ِف قهً املاَکٌح ‪]۸۲۱/۸‬‬

‫‪٦٥‬‬
 ‫ٌٌدەی ؾانایانی رەنتەَی ظەؼةاؼەی غٍؾؼ ةە حەىِ‬

‫‪-۸۳‬ئیامّ اةن اَهیمێ رەنتەَێ ظەڵۑر‪(:‬ئیقالّ ةؽیذیە َە دەٌریعی هي دػاَی‪ٌ ،‬ە پەؼفذنی‬
‫ةەدەنياٌ ةے ىاٌةەل ةۆ ظانانے‪ٌ ،‬ەئیامن ىۑنان ةە هي ٌ پۑؿەمتەؼەکەی ٌ مٍېنکەٌدنی ىەؼچی‬
‫ئەٌ ىۑناٌیەدی‪ ،‬حا گەؼ ةەنعە ئەّ کاؼانە نەکاخ ئەٌە مٍفڵامن نیە ٌەئەگەؼ کاقؽېکی غیناظ‬
‫نەةے ئەٌە کاقؽېکی نەؾانە{حاىِ}‪ٌ ،‬ەمەةەفر َەّ ةەمە کاقؽېکی نەؾانن غیناظکاؼ نینە‪ ،‬حا‬
‫ئەٌ نەؾانینەیان ظەؼیان ناىۑنے َە نۑٍ کٍقؽظا‪ ،‬ةەڕافذی کاقؽ ئەٌەیە پۑعاگؽی دٍرع ةکاخ ٌ‬
‫ٌەؼفٍٍ هي ةەظؼۆةضادەٌە‪ ،‬حا غیناظی ةۑر‪ٌ ،‬ە یان نەؾانۑکی دەنُیع ةے َەةۆ ئەىُی‬
‫غیناظ)[ّؽیو اَيخؽدین و‪]۰۲۸‬‬

‫حا ئەّ ٌٌدەیەۏ مۑط دایتەخ نیە ةەّ حۆؼە ظیاؼی کؽاٌەی ٌەمەةەفذی َە دەنيا کاقؽی‬
‫ئەىڵی نیە ٌ دایتەدی نەکؽظٌەةە ةعؼۆ صقذنەٌەی پۑؿەمتەؼ‪ ،‬ةەڵکٍ ئەگەؼ ظیهەخ ةعەنە‬
‫ٌٌدەکەی َەفەؼداظا پۑنافەی ئیقالمی ظەکؽظ ٌە پال پۑنافەکەی ٌٌدی ىەؼ کەفے ٌانەکا ٌ‬
‫الةعا َەٌ دەٌریع ٌ داک پەؼفذنەی هي دػاَی ئەٌە مٍفڵامن نیە ئەگەؼ کاقؽېکی غیناظکاؼ‬
‫نەةے ئەٌە کاقؽېکی نەؾانە‪.‬‬

‫‪ٌ -۸۱‬ەظەڵۑر‪ (:‬ىەؼ کەفے پنر ىەڵتکاخ َەىیعایەدی ئەّ ٌەریە ىەؼٌەک ٌ هي دػاَی‬
‫ةافی کؽظٌە کەٌا ىەؼظەةے ٌاةڵے َەڕۆژی نیامەدعا‪ ،‬ئەگەؼ ةڵۑن‪ :‬ئایا ةۆ ئەمە غٍؾؼ ىەیە َەٌ‬
‫گٍمڕایەیعا کەٌای ریقاب کؽظٌە َەفەؼ ىیعایەدە ىەؼٌەک ٌ هي دػاَی ظەقەؼمٍۏ‬
‫ظەؼةاؼەیان‪ْ ًٌََ ( :‬ز َق ُتٍ َن ؤَنَّ ُيم ُّم ْيذَ ُعٌ َن) ظەڵۑین‪ :‬غٍؾؼ ةۆ ئەٌ کەفە نیە‪ٌ ،‬ە َەةۆ ىاٌمۑٍەی‬
‫ئەمەل کەٌا َەگٍمڕایی ظان‪ ،‬کەٌا گٍمڕاییەکەیان َە پنذيەڵکؽظن َەٌ ٌەریەی ةۆ ؼفٍٍ هي‬
‫ىُی هي غُیە ٌفُم ىادتٌٍ ظؼٌفذتٍە‪ٌ ،‬ە ئەگەؼ چی پۑنی ٌاةی ىیعایەدعؼاٌ‪ ،‬گەؼ گٍمڕا ةے‬
‫َەةەؼ کەمذەؼصەمی ٌ پنذيەڵکؽظنەکەیەدی ةۆ مٍېنکەٌدنی ةانگەٌاؾی ىیعایەخ‪ ،‬ئەگەؼ‬
‫گٍمڕاةے ةەىۆی پنذيەڵکؽظنیذی َۑی‪ٌ ،‬ەئەمەل حیاٌاؾە َەٌ کەفەی گٍمڕایە ةەىۆی پے‬
‫نەگەینذنی ئەٌ ڕیقاَەیە‪ٌ ،‬ە نەدٍانین ةەگەیننت پۑی‪ ،‬ئەمە رٍکمۑکی دؽە‪،‬ةەاڵّ دایتەخ‬
‫َەنٍڕئانعا ظەؼةاؼەی یەکەمیەدی)[اَذكقیؽ اَهیم غنع دكقیؽ االیح و‪ ]۰٤۹‬نەٌَەکەی ئیامّ‬
‫ؾۆؼ ڕٌنە ظەؼةاؼەی کەفانے کە گٍمڕاةٌٍنە ٌ پۑیان ٌایە َەفەؼ ىیعایەدن‪ ،‬ةەاڵّ مۑط حەصر‬

‫‪٦٦‬‬
‫َەفەؼ ئەٌە ظەکادەٌە کەٌا ئەمانە غٍؾؼیان نیە ئەگەؼ چی نەؾانن ٌ پۑیان ٌاةٍە‬
‫َەفەؼىیعایەدن‪ ،‬دەنيا ئەٌانە حیاظەکادەٌە کەٌا ئەٌپەیامەیان پے نەگەینذٍە ٌ یان کەفانے‬
‫نەدٍانن ةەٌ پەیامە ةگەن‪ ،‬ةەاڵّ ةۆ ئەٌ کەفانەی کەمذەؼصەمن ٌ نەؾانن ئاؾاظن ظەڵۑر(غٍؾؼ‬
‫ةۆ ئەٌ کەفە نیە‪ٌ ،‬ە َەةۆ ىاٌمۑٍەی ئەمەل کەٌا َەگٍمڕایی ظان) ٌەظەڵۑر( َەةەؼ‬
‫کەمذەؼصەمی ٌ پنذيەڵکؽظنەکەیەدی ةۆ مٍېنکەٌدنی ةانگەٌاؾی ىیعایەخ)‬

‫‪ٌ -۸۸‬ەظەڵۑر‪(:‬ةەڕافذی رٍحەی هي دػاَی گەینذٍە ةە ةەنعەکان ةە ناؼظنی پۑؿەمتەؼ ىُی‬

‫هي غُیە ٌفُم ٌە ناؼظنی کذۑتەکەی ٌە گەیننت ةە ىەؼکەفے َەٌەظا‪ٌ ،‬ە ئەٌ کەفە دٍانای‬
‫غُم ٌەؼگؽدنی ىەةے حا کەفەکە حاىیِ ةے یان غامل‪ ،‬حا ىەؼ کەفے دٍانای ىەةٌٍ ماؼەؾایی‬
‫ٌەؼگؽۏ ٌ َەٌەی هي قەؼمانی پے کؽظٌە ٌ ةەٌەی َۑی نەظەؾە کؽظٌە کەّ دەؼصەّ ةۑر دۑیعا‬
‫نەؾان ةۑر ئەٌا ةەڕافذی رٍحەی پے گەینذٍە{ٳنامح اَزخح}‪ٌ ،‬ە هي دػاَی ىیچ کەـ‬
‫فؿاناظاخ دەنيا َە پال گەینذنی ئەٌ رٍحەیە ةۑر کە ةۆی ىادٌٍە‪ ،‬حا گەؼ فؿای ظا َەفەؼ‬
‫داٌانەکەی ئەٌا فؿای ظاٌە َە فەؼ رٍحەکە ـی ٌ فذەمەکەی‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ هي دػاَی‬
‫ٍٍ)[اٳلَساء‪ٌ ]۱٤/‬ە ظەقەؼمٍېر ‪( :‬يُُ ََّام ؤَُْ ِه ٍَ‬ ‫ني َرذَّ ٰى نَتْ َػثَ َؼ ُف ً‬ ‫ظەقەؼمٍېر ‪َ ٌَ ( :‬ما يُنَّا ُم َػ ِّػ ِة َ‬
‫هي ِمن‬ ‫ىل نَ ْع َحا َءنَا ن َِػً ٌؽ قًََ َّػةْنَا ٌَنُُْنَا َما نَ َّؿ ٍَ َّ ُ‬
‫ِقٌ َيا قَ ٍْ ٌج َفإَََ ُي ْم َص َؿنَذُ َيا ؤَََ ْم ًَإْدًُِ ْم ن َِػً ٌؽ‪-‬نَاٍَُا ةَ َ ٰ‬
‫َش ٍء بِ ْن ؤَنذُ ْم بِ َّال ِ‬
‫ِف ٍَ َال ٍٍ يَ ِتْيٍ)[املٌُ‪[)]۹-۲/‬معاؼج اَقاَکني‪ /‬ج‪ ۱‬و‪]۸۱۷‬‬ ‫َْ‬

‫ةیؽٌةاٌەڕی مۑط َە حیاکؽظنەٌەی ئیهامە رٍحە ٌ قيم اَزخە‪ ،‬ڕٌنی ظەکادەٌە ةەٌەی رٍحە‬
‫ةە ةەنعەکان ظەگاخ ةە ىادنی ؼفٍٍ هي ٌ ظاةەؾینی نٍڕئان کەفەکەل دٍانای ىەةے ةەظٌای‬
‫ظاةچے ٌ صۆی ماؼەؾا ةکاخ‪ ،‬حا ئەٌ کەفە حاىیِ ةے یان غامل ئەٌە رٍحەکەی پے گەینذٍە‬
‫ٌ غٍؾؼی ةڕیٍە‬

‫‪ -۸۰‬اةن اَهیم ـعەؼةاؼەی قەؼمٍظەی ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم کە ظەقەؼمٍۏ‪(:‬ئەگەؼ‬

‫ةەالی گۆڕی کاقؽېکعا دۑپەڕی ئەٌە مٍژظەی پۑتعە ةە ئاگؽ) حا ظەؼةاؼەی ظەڵۑر‪ (:‬ئەمە‬
‫پەیامۑکی دٍنعن ٌ فەؼؾەننذکؽظنیەدی نەٌەک گەیانعنی قەؼمان ٌ نەظەؾەکؽظنتے‪ٌ ،‬ە ئەمەل‬
‫ةەڵگەیە َەفەؼ گٍېتیقر ةٍنی صاٌەنی گۆڕ ٌ ٌٌدەی ؾینعٌەکان َەگەڵی‪ٌ ،‬ە ةەڵگەیە َەفەؼ‬
‫ئەٌەی ىەؼکەفے ةە مٍرشیکی مبؽېر ئەٌە َە ئاگؽظایە ٌە ئەگەؼ ةەؼ َەىادنی پەیامیه ةۑر‬

‫‪٦٧‬‬
‫ةۆی‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌەی مٍرشیکان ئەٌ پاکیەی ظینی ئیتڕاىیم غُیە فالّ ـیان گۆڕی ةە میؽک ٌ‬
‫ئەنخامیانعا‪ٌ ،‬ە ىیچ ةەڵگەیەکیان النەةٌٍ َەالیەن هي دػاَی‪ٌ،‬ە نارشینیان ٌ ىەڕەمەکؽظنیان‬
‫ةە ئاگؽ‪ ،‬النەچٌٍە ٌ ؾانعؼاٌە َە ظینی گنر پۑؿەمتەؼان یەکەّ ٌ کۆدایان‪ٌ ،‬ە ىەٌاڵی‬
‫فؿاظانی هي دػاَی ةۆ صاٌەنەکانیان ظەفٍڕېذەٌە َەنۑٍان ئٍمەدەکان ٌ فەظە ظٌای فەظە‪ٌ ،‬ە‬
‫رٍحەکە گەینذۆدە گنر مٍرشیکے ىەمٌٍ کادۑک‪ٌ ،‬ە ةەنعەکانی َەفەؼ قیذڕەدی دەٌریعی‬
‫پەؼٌەؼظگاؼېذی ظؼٌٌفذکؽظٌە کەٌا پەیٍەفذە ةە دەٌریعی پەؼفرتاٌېذی‪،‬حا مەراڵە َە گنر‬
‫قیذڕەدۑک ٌ غەنڵۑک کەٌا حگە َە هي پەؼفرتاٌېکی دؽی ىەةے‪ٌ ،‬ە هي دػاَی ىیچ یەکے‬
‫فؿاناظاخ مەگەؼ ةەپۑٍیقذی قیذڕەدەکەی ةۑر‪ٌ ،‬ە ىەمٌٍکادۑک ةانگەٌاؾی پۑؿەمتەؼان ةۆ‬
‫دەٌریع َەفەؼ ؾەٌی ؾانعؼاٌە َە نۑٍ ئەىُەکەی‪ٌ ،‬ە کەفی مٍرشیک ماقی فؿاظانی ىەیە ةە‬
‫فەؼپۑچی کؽظنی پۑؿەمتەؼ)[ؾاظ املػاظ ‪]۰/٤۹‬‬

‫حا ٌەک ٌئیامّ َۑؽە ئاماژەی پے ظا گەؼ مانەٌەی ظینی پۑؿەمتەؼ ئیتڕاىیم غُیە فالّ ةەـ ةۑر‬
‫ةۆ رٍحە ةٍن َەفەؼی ٌ ةەمٍرشیک ظانان ٌ غٍؾؼ ةڕینی‪ ،‬حا چ ئەٌانەی نٍڕئان ٌ فٍنەدیان‬
‫َەنۑٍ ةەحۑامٌە ٌ ماٌەدەٌە! ٌە صۆی ئاماژە ةەٌە ظەکاخ ٌ ظەڵے(رٍحەکە گەینذۆدە گنر‬
‫مٍرشیکے ىەمٌٍ کادۑک) ٌە رٍحەی ئینقانەکان ةە قیذڕەدەکەیان ةەدەٌریعی‬
‫پەؼٌەؼظگاؼېذی َەفەؼیان ریقاب ظەةے‪.‬‬

‫ةیؽٌةاٌەڕی مەیضی ئیقالّ ئینب دەیمیە ظەؼةاؼەی غٍؾؼ ةە حەىِ‬

‫مۑط ئینب دەیمیە ـه ىەؼ َە ؾانا رەنتەَیەکانە ةەاڵّ پۑم ةال ةٌٍ ٌٌدەکانی حیاةکەمەٌە ٌ‬
‫ڕٌٌنرت ةے َەالی صٍېنەؼ‬

‫ظەنەکان ظەؼةاؼەی حیاٌاؾی کؽظنی مۑط َە ةەینی مەفائیُی ظاىیؽی ٌ مەفائیُی صەقی‬

‫‪ -۸٣‬مۑضی ئیقالّ ئینب دیمیە {ؼرمً هي} ظەڵۑر ‪ٌ( :‬ە ئەمەل َە ٌٌدە‬
‫ماؼاٌەکان{صكیح}ـە‪،‬کە دۑیعا ظەڵۑین‪ :‬ئەٌ کەفە ىەڵەکاؼېکی گٍمڕایە ٌ رٍحەی پے‬
‫نەگەینذٌٍە کەٌا صاٌەنەکەی کاقؽ ةکاخ‪،‬ةەڵکٍ ةەمۑک َەٌانە کەٌدۆدە نۑٍ کاؼە‬

‫‪٦٨‬‬
‫ئامکؽاکان{اَظاىؽج} کەٌا گنر ٌ دایتەخ دۑیعا ظەؾانۑر َە ظینی ئیقالّ‪ ،‬ةەڵکٍ یەىٍظی ٌ‬
‫نەفڕانیه ظەؾانن ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم ةۆ ئەٌە نۑؽظؼاٌە ٌ حیاٌاؾ ةٌٍن َۑی کٍقؽە‪،‬‬
‫منٍنە َە قەؼمان کؽظنی ةە پەؼفذنی هي ةە دەنيا ةے ىیچ مەؼیک ةۆ ظانانۑک‪ٌ ،‬ە ڕېگؽی‬
‫کؽظن َە پەؼفنت ةۆ ىیچ یەکۑک حگە َە هي‪َ ،‬ە مەالئیکەخ ٌ پۑؿەمتەؼان ٌ ڕۆژ ٌ مانگ ٌ‬
‫ئەفذۑؽەکان ٌ ةر ٌ ٌە حگە َە ٌانە‪ ،‬کەٌا ئەمانە ظیاؼدؽینی فیامی ئیقالمن‪ٌ ،‬ە منٍنەی‬
‫قەؼمان کؽظن ةە کؽظنی پۑند نٍېژە قەڕؾەکان‪ٌ ،‬ەاڵمعانەٌەی‪ٌ ،‬ە ةەگەٌؼەظانانی‪ٌ ،‬ە َەمنٍنەی‬
‫ظژایەدی کؽظنی یەىٍظی ٌ نەفڕانی ٌ مٍرشیکان ٌ ىاةیئەکان ٌ مەحٍفەکان‪ٌ ،‬ە منٍنەی‬
‫رەڕامۑذی صەؼاپەکاؼی ٌ ڕیتا ٌ مەمڕٌب ٌ نٍماؼ ٌە ىاٌمۑٍەی ئەمانە‪ ،‬پامان ظەةینی‬
‫ؾۆؼېک َەفەؼکانیان ظەکەٌنە نۑٍ ئەٌ کاؼانە ٌ ظەةنە مٍڕدەظ)[مخمٍع اَكذاٌی ‪]٤٣/٣‬‬

‫ٌٌدەی ئەىُی غُم ظەؼةاؼەی ٌٌدەی مۑط‬

‫مۑط غتعهي ـی کٍڕی غتعاَؽرمن اةٍ ةْین{ؼرمً هي} َە ڕیقاَەکەیعا ٌەاڵمی ئەٌ کەفانە‬
‫ظەظادەٌە کەٌا ظەڵۑن مەیط اٳلفالّ ئینب دەیمیە دەکكیؽی کەفی ظیاؼیکؽاٌ(مػین)ناکاخ‪ ،‬حا‬
‫ئەّ ٌٌدەی مۑط نەنڵ ظەکا ٌ ظەڵۑر‪ٌ (:‬ە ٌٌدەکانذان‪ :‬کە مەیضی ئیقالّ گٍدٍیەدی‪:‬‬
‫ىەؼکەفے َەکاؼە میؽکیەکان ئەنخاّ ةعاخ‪ ،‬ةە مٍّڵەنی رٍکمی َەفەؼ ناظؼۏ ةە مٍرشیک ٌ‬
‫کاقؽ دا ئەٌ کادەی رٍحەی پے ظەگاخ‪ ،‬ئەمەی ظەیڵے َە میؽکی گەٌؼەظانییە یان غیتاظەخ‬
‫کؽظن ةۆ حگە َە هي ٌە ىاٌمۑٍەی ئەمانە َە کٍقؽ‪ ،‬ةەڵکٍ ٌٌدەکەی ظەؼةاؼەی کاؼە‬
‫صەقیەکانە‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ ٌٌدەکەیامن نینانعان کەظەڵۑر‪ٌ:‬ە ئەمەل َە ٌٌدە‬
‫ماؼاٌەکان{صكیح}ـە)[اَعؼؼ اَقنیح‪]۰۲۲/۱۳ -‬‬

‫مۑط رمع کٍڕی غذیو{ؼرمً هي}َە ظاننانی ةە مەؾىەةی مۑط َە حیاٌاؾی َە نۑٍان مەفائیُی‬
‫ظاىیؽ ٌ صەقی َە مەفائیُی دەکكیؽی ظیاؼیکؽاٌ(مػین) ـعا ظەڵۑر‪(:‬مەفئەَەی دەکكیؽی‬
‫مٍغەیەن مەفەَەیەکی ؾانعؼاٌە‪ ،‬ئەگەؼ گٌٍدیان ئەٌ ٌٌدەیە کٍقؽە‪ ،‬ظەڵۑن‪ :‬ىەؼکەفے ٌاةڵے‬
‫ئەٌە کاقؽە ةەاڵّ کەفی ظیاؼیکؽاٌ ئەمەی ٌٌخ رٍکمی کٍقؽی ةە فەؼظا ناظەین دا رٍحەی‬
‫پے ظەگاخ کەٌا پۑی کاقؽ ظەةے!‪ ،‬ئەمە َە مەفەَە صەقیەکانعایە‪ ،‬کەٌا َە ةەمۑک َە صەڵکی‬

‫‪٦٩‬‬
‫ماؼاٌەن‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ َەمەفەَەی ئیڕحاء ٌ نەظەؼ ٌەىاٌمۑٍەی ئەمانە‪ ،‬کەٌا ةەمے‬
‫َەٌٌدەکان کٍقؽی ظەیانگؽېذەٌە کە ڕەظی نٍڕئان ٌ فٍنەدن‪ ،‬ڕەدکؽظنەٌەی ظەنەکانی کٍقؽین‬
‫ةەمے َەّ ٌٌدانە ظەگؽېذەٌە‪ ،‬رٍکم ناظەین َە فەؼ صاٌەن ٌٌدەکە ةە کٍقؽە‪ ،‬کەٌا َەٌانەیە‬
‫ڕېگؽېکی نەؾانی ىەةے‪ ٌ ،‬نەؾان ةۑر ةە ةنچینەی ظەنەکە یان ةەڵگەکە کەٌا پەیٍەفر ناةے‬
‫َەفەؼی دا ئەٌ کادەی رٍحەی پے ظەگاخ‪ ،‬ةافی کؽظٌە مۑضی ئیقالّ ئینب دیمیە{ؼرمً‬
‫هي}َەؾۆؼةەی کذۑتەکانیعا‪ٌ ،‬ە ةافی ئەٌەمی کؽظٌە ٌ ظانی ةەٌ مەفەَەیە ظاناٌە‪ ،‬ظەڵۑر‪ٌ:‬ە‬
‫ئەمانە َە مەفائیُی صەقیەکانن کەٌا ةەکاقؽ ظانانعؼېر‪ ،‬ةەاڵّ ئەٌانەی ظەکەٌنە نۑٍ مەفائیُە‬
‫ظاىیؽیە ئامکؽاکان یان ئەٌانەی ؾانینیان َە ظین ةەپۑٍیقر ظانعؼاٌە ناٌەفذین َە دەکكیؽ‬
‫کؽظنی کەفەکەی ظەیڵے)[اَعؼؼ اَقنٌح ‪]٣۰۰/۱۳‬‬

‫مۑط اةٍ ةْین{ؼرمً هي}ظەؼةاؼەی ئەّ ٌٌدەیەی مۑضی ئیقالّ ظا ظەڵۑر‪(:‬فەیؽکەن َە‬
‫حیاکؽظنەٌەی َە نۑٍان مەفائیُە ظاىیؽیەکان ٌ کاؼە صەقیەکان‪ ،‬کەٌا َە ظەؼةاؼەی صەقیەکان‬
‫ظەڵۑر ئەمە کٍقؽە ٌ دۑیعا ظەڵۑر ئەمانە ىەڵەکاؼېکی گٍمڕان کەٌا رٍحەیان پے نەگەینذٍە‬
‫کەٌا صاٌەنەکەی کاقؽ ظەکەن‪ ،‬ةەاڵّ ئەمەی نەٌٌخ َە مەفائیُە ظاىیؽیەکان‪ ،‬ةەڵکٍ‬
‫ٌٌدی‪:‬پامان ظەةینی ؾۆؼېک َەفەؼکانیان ظەکەٌنە نۑٍ ئەٌ کاؼانە ٌ َە مٍڕدەظەکانن‪ ،‬رٍکمی‬
‫ةە ڕیعەکەیان ظا ةە مٍّڵەنیان ٌە نەٌەفذا َە فەؼ نەؾانەکەیان‪ٌ ،‬ە ٌٌدەکەی ئامکؽایە َە‬
‫حیاکؽظنەٌەی کاؼەٌقؽیە صەقیەکان)[اَعؼؼ اَقنٌح ‪]۰٤٤/۱۳‬‬

‫‪ -۸٤‬مۑضی ئیقالّ ئینب دەیمیە ظەڵۑر‪(:‬ىەؼ کەفۑک َە نۑٍان صۆی ٌ هي دػاَی ظا‬
‫ٌافیذەیەک ظاةنے ٌ ظٌغای َۑتکا ٌ پنذی پے ةتەفذے ٌ ظاٌای َۑتکاخ ئەٌە کٍقؽە ةە ئیخامع)‬

‫‪ٌ -۸٥‬ه ظەڵۑر‪(:‬ىەؼ کەفے ةیؽٌةاٌەڕی ٌاةۑر فەؼظانی کؽظنی ئەىُی غیمە َە کەنیقەکانیان‬
‫نؿیکیان ظەکادەٌە َە هي ‪ ،‬ئەٌ کەفە مٍڕدەظە‪ٌ ،‬ە ئەگەؼ نەؾانیه ةۑر ةەٌەی کە رەڕامە یان‬
‫ةؿانۑر‪ ،‬حا پۑعاگیؽی کؽظ مٍڕدەظە)[ظؼؼ اَقنیح‪/‬ج‪ ۰‬و‪]۰٥۹‬‬

‫‪ٌ -۸۷‬ەظەڵۑر‪ (:‬ىەؼکەفے نقە ةە ىاٌەاڵن ةڵۑر یان یەکۑک َۑیان‪ ،‬یان پەیٍەفذی ةکاخ ةە‬
‫ظاٌاکؽظن ةەٌەی غەَی پەؼفرتاٌە‪ ،‬یان پۑؿەمتەؼە‪ ،‬یان حربائیِ ىەڵەی کؽظٌە‪ ،‬ىیچ گٍمانۑک‬

‫‪٧١‬‬
‫نیە َە کاقؽ ةٍنیان‪ ،‬ةەڵکٍ ىیچ گٍمان َە کاقؽ ةٍنی ئەٌ کەفەل نیە کەٌا ظەٌەفذے َە دەکكیؽ‬
‫کؽظنیان)‬

‫‪ٌ -۸۲‬ەظەڵۑر‪(:‬ىەؼ کەفے پۑی ٌاةۑر ىاٌەاڵن ىەڵگەڕاٌنەدەٌە َەپال ؼفٍٍ هي ىُی هي‬
‫غُیە ٌفُم دەنيا چەنع کەفۑکی کەمیان نەةۑر ناگاخ ةە ظەیان‪ ،‬یان ئەٌان َەفنٍؼظەؼچٍن‪،‬‬
‫ئەٌە ىیچ گٍمانۑک نیە َە کٍقؽی صاٌەن ئەّ ٌٌدەیە‪ ،‬ةەڵکٍ ىەؼکەفے گٍمانی ىەةے َە‬
‫کٍقؽیان ئەٌیه کاقؽە)[ظؼؼ اَقنیح‪/‬ج‪ ۰‬و‪]۰٥۹‬‬

‫‪ٌ -۸۹‬ەظەڵۑر‪(:‬ىەؼکەفۑک فەؼپۑچی ةکاخ ٌ صۆةەگەٌؼە ةؿانے ٌەک ٌ ئیتُیك‪ ،‬کاقؽە ةە‬
‫ئیذكام‪ٌ ،‬ە ىەؼکەفۑک فەؼپۑچی ةکاخ ةە ئاؼەؾٌی ةەکاقؽ ظانانعؼېر َە الی ئەىُی فٍنە‪،‬‬
‫ٌە ىەؼکەفۑک کاؼېکی رەڕاّ رەاڵڵ ةکاخ کاقؽە ةە ئیذكام)‬

‫مۑط غتعاَؽرمن ـی کٍڕی رقنـی کٍڕی مۑط مزمعی کٍڕی غتعاٍَىاب{ؼرمً هي} ئەّ‬
‫ٌٌدانەی مۑضی کۆکؽظٌنەٌەدەٌ پامان ظەؼةاؼەییان ظەڵۑر‪ٌ (:‬ە ٌٌدەکانی َەّ ةاؼەیەٌە ؾۆؼە‪،‬‬
‫دەکكیؽ کؽظنی پەیٍەفر نەکؽظٌە ةە کەفی غیناظ ٌ پۑعاگؽ‪ ،‬ةەڵکٍ ؾۆؼةەی ئەٌانەی ةافی‬
‫َۑٍەکؽظن حاىیُن‪ ،‬ناؾانن ئەٌەی ظەیڵۑن یان ظەیکەن کٍقؽە‪ٌ ،‬ە ىیچ غٍؾؼېکی ةۆ نەىۑنانەٌە‬
‫ةە حەىِ َە ىاٌمۑٍەی ئەّ کاؼانەظا)[اَعؼؼ اَقنٌح ‪]۰۷۳/۱۳‬‬

‫ٌە پامان َەپال ةافکؽظنی نەٌَی قٍنەىاکان ظا ظەڵۑر‪ (:‬رٍکمەکانیان دایتەخ نەکؽظٌە ةە‬
‫کەفی غیناظکاؼ‪ ،‬ةەڵکٍ ؾۆؼ مذیان ةاـ کؽظٌە ًَ ةاةەدی رٍکمی مٍڕدەظ ظا‪َ ،‬ە ٌٌدەکان ٌە‬
‫َەکؽظەٌەکان کەٌا صاٌەنەکەی پۑی مٍڕدەظ ظەةۑذەٌە‪ٌ ،‬ە رٍکمەکانینیان نەةەفذۆدەٌە‬
‫ةەکەفی غیناظکاؼ)‬

‫‪ -۰۳‬مۑضی ئیقالّ ئینب دەیمیە ظەڵۑر‪(:‬ىەؼکەفۑک پۑعاگؽی َە ٌاحتە ئامکؽا حەصر‬

‫َەفەؼکؽاٌەکان ةکاخ‪ ،‬یان پۑعاگؽی رەڕامەئامکؽاکان ةکاخ‪ٌ ،‬ەک ٌ صەؼاپەکاؼی ٌ فذەّ‬
‫ٌ مەمڕٌب ٌ ؾینا ٌ ڕیتا‪ ،‬یان پۑعاگؽةے رەاڵڵۑذی ةەمے َە ڕېگەپۑعؼاٌە ئامکؽاکانتکاخ‪،‬‬
‫ٌەک ٌ نان ٌ گۆمر ٌ نیکاذ‪ ،‬ئەٌە کاقؽ ٌ مٍڕدەظە‪ ،‬دەٌةەی پے ظەکؽۏ یان دەٌةەی َے‬
‫ظەکاخ یان ظەکٍژؼۏ)[مضذرص اَكذاٌی املرصیح‪]۸٣٤/‬‬

‫‪٧١‬‬
‫مۑط غتعاَ ؽرمن ـی کٍڕی رقنـی کٍڕی مۑط مزمعی کٍڕی غتعاٍَىاب{ؼرمً هي}‬
‫ظەڵۑر َەةاؼەی ئەّ ٌٌدەی مۑط‪ (:‬مۑضی ئیقالّ ىیچ غٍؾؼېکی نەىۑنایەٌە ةە نەؾانینیان‪،‬‬
‫ةەڵکٍ ةەکاقؽی ظانان ٌە ٌٌدی ئەمانە مٍڕدەظ ةٍنەدەٌە)[دزهٌو مػىث مٌط اةن دٌمٌح‪]۸۷/.‬‬

‫‪ٌ -۰۱‬ەظەڵۑر‪(:‬ىەؼ کەفۑک ظەؼچۑر َە پۑؿەمتەؼ یان پیاٌچاکۑک ةەحۆؼېک ةیانپەؼفذۑر‪،‬‬

‫یان ةەمۑٍەی ظاٌاکؽظنی َە ةۆ حگە َە هي‪،‬منٍنە ةڵۑر‪ :‬یاؼمەدیم ةعە یان ڕەرمم پے ةکە یان‬
‫فەؼّ ةضە یان پەنامتعە یان پنذر پے ظەةەفذم یان دۆّ ةەفە یان دۆةۆمن ةەفی‪ٌ ،‬ە ىاٌمۑٍەی‬
‫ئەّ ٌٌدانە‪ ،‬کەٌا ةؽیذیە َە دایتەخ مەنعی پەؼٌەؼظگاؼېذی کەٌا چاک ناکؽېذەٌە دەنيا ةۆ هي‬
‫نەةے‪ ،‬گنذی ئەمانە میؽکن ٌ گٍمڕایین‪ ،‬صاٌەنەکەی دەٌةەی پۑعەکؽۏ‪ ،‬یان دەٌةە ظەکا یان‬
‫ظەکٍژؼېر‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌەی هي دػاٍ پەیامەکەی ناؼظٌٌە‪ٌ ،‬ە کذۑتەکەی ظاةەؾانعٌە‪ ،‬ةۆ ئەٌەی‬
‫ةیپەؼفنت ةەدەنيا ٌە ىیچ کەفۑک دؽ نەپەؼفنت َەؾەیؽی)[اَؽفاَح اَقنٌح]‬

‫‪ -۰۸‬ئینب دیمیە ظەڵۑر‪(:‬ىەؼ کەفے ةیؽٌةاٌەڕی ٌاةے ةەدەنيا ٌٌدن ٌ ظەؼةڕینی مەىاظە‬
‫ظەیتادە ةەىەمر ٌ نایتادە ئاگاؼ‪ ،‬ئەٌا ئەٌ کەفە گٍمڕایە ٌ پۑچەٌانەی نٍڕئان ٌ فٍنەخ ٌ‬
‫ئیخامغە)[مضذرص اَكذاٌی املرصًح‪/‬و‪]۹۰‬‬

‫‪ -۰۰‬مٌط اةٍ ةْین{ؼرمً هي}ٌٌدەی مەیضی ئیقالّ ئینب دەیمیە نەنەڵ ظەکاخ‪،‬‬
‫ظەڵۑر‪(:‬مۑس ئینب دەیمیە ظەڵۑر‪:‬ةەڕافذی دەکكیؽ ٌ کٍمذاؼ ٌەفذاٌن َە فەؼ گەینذنی‬
‫رٍحە‪ٌٌ -‬دەکەی ةەڵگەیە ةۆ ڕٌٌن ةٍنەٌە َەظٌٌ قەؼمانعا‪ -‬دەکكیؽ ٌ کٍمذاؼ‪ -‬نەٌەفذاٌن‬
‫َەفەؼ دۑگەیننت َە رٍحەکە ةە مٍدڵەنی ةەڵکٍ َەفەؼ گەینذنی ٌەفذاٌە‪ ،‬حا دۑگەیننت‬
‫مذۑکەٌ‪ ،‬پۑگەیننت ـیه مذۑکی دؽە‪ ،‬ئەگەؼ ئەّ رٍکامنە ٌەفذاةان َەفەؼ دۑگەیننت ٌ ؾانین‬
‫َە رٍحەکە‪ ،‬ىیچ کەفۑک دەکكیؽ ناکؽا ٌ ناکٍژؼۏ دەنيا ئەٌە نەةے کە ةەدایتەخ مبانؿانیتایە‬
‫غیناظکاؼە‪ٌ ،‬ە ئەمەل ڕٌنکەؼەٌەیەکی ةاّڵە‪ ،‬ةەڵکٍ کۆدا ٌٌدەکەی دەغتیؽ َەٌە ظەکا کە‬
‫َەفەؼ دۑگەیننت َە رٍحە‪ ،‬ئەٌیه َەٌ مەفائیالنەی ماؼاٌەن َە فەؼ ؾۆؼؼینەی صەڵکی‪،‬‬
‫کەٌا ىەڵٍەمۑنەؼەٌەی دەٌریع ٌ پەیامەکەی دۑعا نیە‪ ،‬ةەڵکٍ نەؾانین ةە ةەمۑک َە ىیكادە‪،‬‬
‫ةەاڵّ ئەٌ کاؼانەی ىەڵٍەمۑنەؼەٌەن ةۆ دەٌریع ٌ ئیامن ةەٌ پەیامە‪ ،‬ئەٌە{ؼرمً هي} ڕامکاٌە‬
‫َەؾۆؼ ةاةەدەکانعا َە کاقؽةٍنی صاٌەنەکەی ٌە کٍمذنی َەپال ظاٌای دەٌةە َۑکؽظنی‪ٌ ،‬ە ىیچ‬

‫‪٧٢‬‬
‫غٍؾؼېکی ةۆ ناىۑنذەٌە ةەحەىِ‪َ ،‬ەگەڵ ئەٌەی ظانتەٌەظاظەنۑن کەٌا ىۆکاؼی کەٌدنە نۑٍ ئەّ‬
‫کاؼانە ةؽیذیە َە نەؾانین ةە ڕافذیەدی‪ٌ ،‬ە ئەگەؼ ةیؿانیتایە ئەمە کٍقؽە ٌ ظەؼی ظەکا َە ئیقالّ‬
‫نەیعەکؽظ‪ٌ ،‬ە ئەمانەل َە ٌٌدەکانی مۑط{ؼرمً هي} ؾۆؼە)[ؼفاَح{اَکكؽ اَػي یػػؼ ىارتيا‬
‫ةاَخيِ ٌاَػي الًػػؼ و‪]}۰۹‬‬

‫ئەمە َە ٌٌدەکانی مۑط ةٌٍ کەٌا چەنع فٍظېکامن دۑیعا ةینی‬

‫‪-۱‬حیاٌاؾی کؽظن َە نۑٍان کەفے ظەکەٌېذە نۑٍ مەفائیُی صەقی ٌ مەفائیُی ظاىیؽ َە‬
‫دەکكیؽکؽظن ـعا‪.‬‬

‫‪ٌ-۸‬ەفل کؽظنی ئەٌ کەفەی ظەکەٌېذە نۑٍ کٍقؽېک َە مەفائیُە صەقیەکان ةە ىەڵەکاؼېکی‬
‫گٍمڕا‪.‬‬

‫‪ٌ۰‬ە ٌەفل کؽظنی ئەٌ کەفەی ظەکەٌېذە نۑٍ کٍقؽېک َە مەفائیُە ظاىیؽیەکان ةە مٍڕدەظ ٌ‬
‫ظەؼچٌٍ َە ئیقالّ‪.‬‬

‫‪ -٣‬ةافکؽظنی ئەٌ کاؼانەی ظەچنە نۑٍ مەفائیُی ظاىیؽی‬

‫‪ -٤‬دەٌریع‪ ،‬قەؼمان کؽظن ةە پەؼفذنی هي ةەةے ىیچ ىاٌةەمے‬

‫‪-٥‬میؽک کەٌا پەؼفذنە ةۆ حگەَە هي دػاَی ًَ منٍنەی مەالئیەکەخ ٌ پۑؿەمتەؼان ٌ ڕۆژ ٌ‬

‫مانگ‬

‫‪ -٦‬کاؼە گؽینگەکان َە ظین ظا منٍنەی قەؼمان کؽظن ةە پۑند نٍېژی قەڕؾەکان‪ٌ ،‬ە منٍنەی‬
‫ظژایەدی کؽظنی مٍرشیکان‪ٌ ،‬ە رەڕامۑذی صەؼاپەکاؼی ٌ مەمڕٌب ٌ ڕیتا ٌنٍماؼ‪.‬‬

‫‪-٧‬ئەٌ کەفەی ةەکاقؽ ظانانعؼېر ئەٌانەنە کەٌا ظەکەٌنە نۑٍ مەفائیُە صەقیەکان َە منٍنەی‬
‫ةەمے َەىیكادەکان‬

‫‪ -٨‬دەکكیؽ ٌ کٍمذاؼ کؽظن َە فەؼ گەینذنی رٍحە ٌەفذاٌن‪ ،‬نەٌەک دۑگەیننت ٌ‬

‫ماؼەؾاةٍنی‬

‫‪٧٣‬‬
‫‪-٠١‬ئەٌانەی دەکكیؽ ظەکؽېن ڕافذەٌصۆ ٌ ةے ىیچ ڕېگؽیەک ئەٌانەنە کەٌا ظەکەٌنە نۑٍ‬
‫مەفائیُە ظاىیؽیەکان َە منٍنەی دٍریع ٌ میؽک ٌ ئیامن ٌ ٌالء ٌةؽاء‪...‬‬

‫‪-٠٠‬نەةٍنی غٍؾؼ ةۆ ىیچ کەفۑک ئەگەؼ چی حاىیُیه ةۑر دەنيا َەمەفائیُی صەقی‪،‬ةەاڵّ‬
‫َەمەفائیُە ظاىیؽیەکان ىیچ کەـ غٍؾؼی دۑعا نیە ةە نەؾانین ةے یان مذی دؽ‪.‬‬

‫‪-٠١‬دۑگەیانعن ٌ دەٌةە پے کؽظن َە پال دەکكیؽ کؽظنی‪ ،‬پۑیٍیقذە دەٌةەی پے ةکؽۏ حا یان‬
‫دەٌةە ظەکا یان ظەکٍژؼۏ‪.‬‬

‫ةیؽٌةاٌەڕی مۑط مزمعی کٍڕی غتعاٍَىاب{ؼرمً هي}ظەؼةاؼەی غٍؾؼ ةەحەىِ‬

‫مۑط مزمعی کٍڕی غتعاٍَىاب ةەىەمان مۑٍە َە ؾانا رەنتەَیەکانە ةەةامم ؾانی ٌٌدەکانی‬
‫ةە حیاٌاؾ ظاةنۑم‪:‬‬

‫‪ -۰٣‬مۑط مزمعی کٍڕی غتعاٍَىاب{ؼرمً هي} ظەڵۑر‪ (:‬ئەٌەی ةافر کؽظ َە ٌٌدەی‬
‫مۑط{مەةەفر اةن دیمیە}‪ ،‬ىەؼ کەفے پۑعاگؽی مذے ةکا ئاٌا ٌ ئاٌا‪ٌ ،‬ە رٍحەمی پے‬
‫گەمذتے‪ٌ ،‬ە ئۑٍەل گٍمانذان ىەةے َەٌ داؾٍّانە ٌ مٍېنکەٌدٍانیان‪ ،‬ئایا رٍحەیان پے‬
‫گەینذٍە! ئائەمەَە فەیؽٌفەمەؼەکانعایە‪ ،‬چۆن گٍمانذان ىەیە َەٌەظا َە کادۑکعا چەنعین حاؼ‬
‫ڕٌنم کؽظۆدەٌە ةۆدان؟!‪ ،‬ئەٌ کەفەی رٍحەی پے نەگەینذٍە ةؽیذیە َەٌ کەفەی داؾە مٍفڵامن‬
‫ةٍە‪ ،‬یان کەفے َە ٌاڵدۑک ٌ مٍېنۑکی ظٌٌؼ ةژی َە مٍفڵامنان‪ ،‬یا َە مەفائیُە صەقیە کان‪،‬‬
‫منٍنە ِصف ٌ غْل‪ ،‬ةە کاقؽ ظانانعؼېن ىەدا نەیؿانن‪ ،‬ةەاڵّ ئەٌ ةنچینەی ظین کەٌا اَُە‬
‫ڕٌٌنی کؽظۆدەٌە ٌ مٍرەکەمی کؽظٌە َە کذۑتەکەیعا‪ ،‬کەٌا ةەڕافذی رٍحەی هي ةؽیذیەَە‬
‫نٍڕئان‪ ،‬حا ىەؼ کەفے نٍڕئانی پے گەینر ئەٌە رٍحەی پے گەینذٍە‪ ،‬ةەاڵّ ةنچینەی‬
‫کۑنەکە ئەٌەیە ئۑٍە حیاٌاؾی ناکەن َە نۑٍان{ٳنامح اَزخح}گەینذنی رٍحەکە ٌ{قيم‬
‫اَزخح} دۑگەیننت ٌؾانینی رٍحەکە‪ ،‬ةەڕافذی ؾۆؼینە کاقؽ ٌ مٍناقیهان َە مٍفڵامنان‪ ،‬ىەؼ‬
‫دۑنەگەینذینە ٌ نەؾانن ةە رٍحەی هي َە گەڵ ئەٌەی پۑیان گەینذٍە‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ هي دػاَی‬
‫َاألَنْ َػ ِاّ ةَ ِْ ُى ْم ؤٍََ ُِّ‬
‫ظەقەؼمٍېر ‪( :‬ؤ َ ّْ د َ ْز َق ُث ؤ َ َّن ؤَي َْىتَ ُى ْم ًَ ْق َم ُػٍ َن ؤ َ ٌْ ًَ ْػ ِهٍُُ َن بِ ْن ُى ْم بِ َّال ي ْ‬

‫‪٧٤‬‬
‫ٌِال)[اَكؽنان‪ٌ]٣٣/‬ادە‪ٌ:‬ای ظاظەنۑن کەٌا ؾۆؼینەی ئەٌکاقؽان گٍۏ ظەگؽن ٌدۑیعەگەن!‬
‫َفت ً‬
‫ةەڵکٍ ئەٌانە ٌەک ٌ ئاژەڵەکانن ةەڵکٍ ئەٌان َە ئاژەڵەکان ؾیادؽ ڕېگایان ةؿؼ کؽظٌە‪ ،.‬حا‬
‫گەینذنی رٍحە حۆؼېکە ٌ‪ ،‬دۑگەینذنیه َۑی حۆؼېکی دؽ‪ ،‬ةەڕافذی رٍحە گەینذٌٍە ٌە‬
‫دۑگەینذنیه ةاةەدۑکی دؽە‪ٌ ،‬ە کاقؽةٍنیان ةە پے گەینذنیانەدەنيا‪ٌ ،‬ە ئەگەؼ َۑنی‬
‫دۑنەگەن‪[).‬اَعؼؼ اَقنٌح ج‪ ۱۳‬و‪]۹٣-۹۰‬‬

‫‪ -۰٤‬میط مزمعۍ کٍڕی غتعاٍَىاب{ؼرمً هي} ظەؼةاؼەی ئەٌ کەفانەی ىەڵە َە ٌٌدەکانی‬
‫میط اةن دیمیە دۑگەینذٍنە‪ ،‬ظەڵۑر‪ٌ(:‬ە ظەؼةڕینی مۑضی ئیقالمیه ئینب دەیمیە کەٌا ةەٌەٌە‬
‫رۆدان ظاپۆمیٍە‪ ،‬گنذی َەمە ةەىۑؿدؽی ظەکا‪ٌ ،‬ە ئەگەؼ ئۑمە ةڵۑین ؾۆؼةەی ناٌظاؼەکان کاقؽن‬
‫ةە ظیاؼیکؽاٌیان‪ ،‬دۑیعا ڕامکاٌە کەٌا ظیاؼیکؽاٌ{مػین} دەکكیؽ ناکؽېر دەنيا ئەگەؼ رٍحەی‬
‫پے گەینذتے‪ٌ ،‬ە ؾانعؼاٌە کەٌا گەینذنی رٍحە مانای ٌانییە َە ٌٌدەی هي ٌ ؼفٍَەکەی‬
‫دۑگەینذتے ‪،‬ىاٌمۑٍەی ئەةٍةکؽی ىعیو‪ ،‬ةەڵکٍ ئەگەؼ ٌٌدەی هي ٌ ؼفٍَەکەی پے گەینر‬
‫ٌ غٍؾؼی ةۆ صۆمی ىۑنایەٌە‪ ،‬ئەٌە کاقؽە ىەؼٌەک ٌ کاقؽان‪ ،‬ىەمٌٍیان رٍحەیان‬
‫ىل نٍُُُةِ ِي ْم ؤَيِنَّ ًح ؤَن‬
‫پۑگەینذٍەةە نٍڕئان‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ ظەقەؼمٍېر ‪( :‬بِنَّا َح َػُْنَا َغ َ ٰ‬
‫ًَ ْك َه ُيٍ ُه)[اَکيل‪[)]٤۷/‬ؼفاَح دًكْي املػني‪]۱۸-۱۱/‬‬

‫‪ -۰٥‬مۑط مزمعی کٍڕی غتعاٍَىاب ظان ةە مەؾىەةی ئینب دەیمیە ظاظەنۑر َە حیاکؽظنەٌەی‬
‫َە نۑٍان مەفائیُی ظاىیؽی ٌ مەف ائیُی صەقی ـعا ٌ ظەڵیر‪(:‬ئا ئەمە فیكادی نقەکؽظنیذی َەٌ‬
‫مەفەَەیەظا َە ىەمٌٍ ةاةەدۑک َەفەؼ ٌٌدەکانی ٌەفذاٌین‪ٌ ،...‬ە ٌدەکانینی ڕامکاٌن کەٌا‬
‫َە گەڵ حگە َەمەفائیُی ظاىیؽی ـذی)[اَعؼؼ اَقنح ‪]۹/٣۱۲‬‬

‫‪ -۰۷‬مۑط مزمعی کٍڕی غتعاٍَىاب ظەؼةاؼەی ظەنەکانی مۑط َەةاؼەی حیاٌاؾی کؽظن َە‬
‫نۑٍان مەفائیُی ظاىیؽی ٌ صەقیعا‪ ،‬ظەڵۑر‪(:‬فەیؽی ٌٌدەکەی ةکەن َە حیاکؽنەٌەی َەنۑٍان‬
‫کاؼە صەقیەکانعا‪ٌ ،‬ە َەنۑٍان ئەٌەی ئۑمە َەفەؼین َەکٍقؽی ظیاؼیکؽاٌظا‪ٌ ،‬ە َەظؼېژەی‬
‫ٌٌدەکانیعا دەکكیؽی فەؼەکانیان ظەکا قالن ٌ قالن ةە ظیاؼیکؽاٌیان ٌە ٌەاڵمیان ظەظادەٌە‬
‫ةەٌەاڵمۑکی صۑؽاٌە‪ٌ ،‬ە َەظؼېژەی ٌٌدەکانیعا ةافکؽظنی ئیخامع َەفەؼ ڕیعەی قەصؽی ڕاؾی‬
‫َەئیقالمعا)[اَعؼؼ اَقنیح ‪]۷۸/۱۳‬‬

‫‪٧٥‬‬
‫مۑط َۑؽەظا ٌەاڵمی ئەٌ کەفانە ظەظادەٌە کەٌا غٍؾؼ ةۆ کەفے ظیاؼیکؽاٌ{مػین}ظېننەٌە ةە‬
‫ناٌی مۑضی ئیقالّ ئینب دیمیە ٌ ٌٌدەکانی ئەٌ ظەکەنە ةەڵگە‪ ،‬حا مۑط َۑؽە ؾۆؼ حٍان‬
‫ٌەاڵمیان ظەظادەٌە کەٌا ئەمانە دا ٌەک ٌ ئۑقذا َە غهیعەی مۑضی ئیقالّ دۑنەگەینذۆن َە‬
‫حیاکؽظنەٌەکەی َە نۑٍان مەفائیُی ظاىیؽی ٌ مەفائیُی صكی ٌە حیاکؽظنەٌەی َە نۑٍان‬
‫گەینذنی رٍحە ٌ دۑگەیننت ٌ ماؼەؾاةٍنی رٍحە‪ ،‬حا ةۆیە َە دۑنەگەینذنی ةنچینەی غهیعەی‬
‫مۑط گنر ٌٌدەکانی مۑط دۑکەڵ ظەکەن ٌ دۆمەدی ةۆ ظؼٌٌفر ظەکەن‪ ،‬منٍنە َە ىەنعۏ‬
‫مٍېن کە ظەڵے پۑٍیقذە کەفەکە مٍانػی نەةے َەدەکكیؽ کؽظن ظا یان َەٌەی کە ظەڵے دەکكیؽ‬
‫ناکؽۏ دا ٌەک ٌ رٍحەی پے ظەگاخ‪ ،‬حا ىەؼ کەفے َە غهیعەی مۑضی ئیقالّ دۑگەینذتے‬
‫َەڕٌی نایے ةە غەنڵیه ئەّ دۆمەدە ةە مۑنکی ظاةۑنے‪ٌ ،‬ە َە پۑنەٌە ةافی ةیؽٌةاٌەڕی مۑضی‬
‫ئیقالمامن کؽظ{ؼرمً هي}‬

‫‪ -۰۲‬میط مزمعۍ کٍڕی غتعاٍَىاب{ؼرمً هي} ظەڵۑر‪ٌٌ(:‬دەدان کە ظەڵۑن ئۑمە مٍفڵامنان‬

‫کاقؽ ظەکەین‪ ،‬چۆن ئۑٍە ئەٌنقەیە ظەکەن ةەڕافذی ئۑمە مٍفڵامنامنان دەکكیؽ نەکؽظٌە‪،‬‬
‫دەکكیؽی کەـ ناکەین دەنيا مٍرشیک نەةے)[اقرتاءاخ املناٌَین ٌافامء نائُیيا ةذكيیِ ‪-٥۸‬‬
‫‪]۱٥۲‬‬

‫‪ٌ -۰۹‬ەظەڵۑر‪ٌ (:‬ە ئەٌەی ظٌژمنەکانم ةافی َۑٍە ظەکەن کەٌا من صەڵک کاقؽ ظەکەّ ةە‬
‫گٍمان یا ةەظۆفذایەدی‪ ،‬یان نەؾان دەکكیؽ ظەکەّ کەٌا رٍحەی پے نەگەینذٍە‪ ،‬ئائەمە‬
‫ةٍصذانۑکی گەٌؼەیە‪ ،‬ظەیانيەٌېر نقە ةۆ صەڵکی ىەڵتتەفنت َەفەؼ ظینی هي دػاَی ٌ‬
‫ؼفٍَەکەی)[مٶَكاخ اَنیط ‪]٤/۱۲۹‬‬

‫‪ -٣۳‬مۑط مزمعی کٍڕی غتعاٍَىاب َە {کنل متياخ}ـعا ظەڵۑر‪(:‬ئەگەؼ ئەٌەی پۑم ٌٌدی‬
‫ؾانیر َەظڵەٌە ٌە میؽک ـینر نافی کەٌا هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪( :‬بِ َّن َّ َ‬
‫هي َال ًَ ْؿ ِك ُؽ ؤَن ًُ ْ َ‬
‫رش َى‬
‫ِة ًِ ًٌََ ْؿ ِك ُؽ َما ُظٌ َن غََٰ ِ ٌَ َ ِ َمن ًَنَ ا ُء)[اَنقاء‪ٌ ]٣۲/‬ەؾانیر ؾۆؼةەی صەڵکی َە نەؾانی ڕۆچٍن‪،‬‬
‫ئەٌە ظٌٌ ئیقذیكاظە ظەکەین‪ :‬یەکەمیان‪ :‬ظڵضۆمتٍن ةە قەؾڵی هي دػاَی ‪( :‬ن ُِْ ةِكََْ ِِ َّ ِ‬
‫هي‬
‫ٌَ ِة َؽ ْر َمذِ ًِ قَ ِت َٰػَ ِ ٌَ قٌََُْ ْك َؽ ُرٍا ُى ٍَ َص ْ ٌ‬
‫ْي ِّم َّام ًَ ْخ َم ُػٍ َن)[یٍنك‪ٌ ]٤۲/‬ە فٍظېکی دؽیه ةەىەمان مۑٍە‬
‫دؽفانۑکی گەٌؼەیە‪ ،‬حا گەؼ دۆ ئەمانەخ ؾانی کەٌا مؽۆڤ کاقؽ ظەةے ةەٌمەیەک َەظەمی‬

‫‪٧٦‬‬
‫ظەؼظەچے ٌە ئەگەؼ ةگۆدؽېر ئەمە نەؾانە ئەٌە غٍؾؼی نیە ةە نەؾانینی ٌە ئەگەؼ ةڵے ئەٌە ٌای‬
‫گٍمان ةؽظیە َە هي ـی نؿیک ظەکادەٌە ئەٌە گٍمانەکەی ٌەک ٌ مٍرشیکانە)[قذاٌی میط‬
‫مزمع ةن غتعاٍَىاب ‪]۱٤٤/۷‬‬

‫‪ٌ -٣۱‬ەظەڵۑر‪َ ،‬ەةافی مٍڕدەظاـ‪ٌ(:‬ە دۑیان ظایە پۑؿەمتەؼی ةە ظؼۆ صقذۆدەٌە ٌ گەڕاٌەدەٌە‬
‫فەؼ پەؼفذنی ةذەکان‪ ،‬یان دۑیانعایە ظانیان ةە پۑؿەمتەؼایەدی مٍفەیُەمەی ظؼۆؾن ظانایە‬
‫گٍمانیان ٌاةٌٍە پۑؿەمتەؼ ىُی هي غُیە ٌفُم ىاٌةەمە َەگەڵی َەپۑؿەمتەؼایەدیعا‪ٌ ،‬ە َەگەڵ‬
‫ئەٌەمعا ئیخامغی غُامیان َەفەؼ ئەٌەیە ئەٌانە مٍڕدەظن ٌە ئەگەؼ نەؾانیه ةن ةەمە‪ٌ ،‬ە‬
‫ىەؼکەفۑکیه گٍمانی َە ڕیعەکەیان ىەةۑر کاقؽە)[اَعؼؼ اَقنٌح ‪]۱۱۲/۲‬‬

‫‪ٌ-٣۸‬ەظەڵۑر‪(:‬دۑتکۆمە ةۆ نافینی ظینی ئیقالّ‪ٌ ،‬ە نافینی هي چی ةە پۑؿەمتەؼەکەی ناؼظٌٌە‪،‬‬

‫ٌە گەڕان ظەؼةاؼەی ئەٌەی ؾانایان ٌٌدٍیانە‪ٌ،‬ەک ٌظەقەؼمٍېر ‪( :‬قَ َمن ًًَْ ُك ْؽ ةِاََّْاؾ ِ‬
‫ٍُخ‬
‫ًٌَُ ْا ِمن ة َّ ِ‬
‫ِاهلل قَه َِع ْ‬
‫افذَ ْم َق ٌَ ةِاَْ ُػ ْؽ ٌَ ِج اَْ ٍُثْه َٰى)[اَتهؽج‪ٌ ]۸٤٥/‬ە دۑتکۆمە َە ؾانینی ئەٌەی هي‬
‫دػاَی قۑؽی ؼفٍَەکەی کؽظٌە ٌە ئەٌەی ؼفٍٍ هي قۑؽی ئٍمەدەکەی کؽظٌە َە دەٌریع‪ ،‬حا‬
‫ىەؼکەفے پنر ةکاخ َەمە‪ ،‬هي دػاَی مۆؼ َەفەؼظڵی ظەظاخ ٌ ظٌنیاکەی کاؼیگەؼ ظەةے‬
‫َەفەؼ ظینەکەی ٌە ىیچ غٍؾؼېکی نیە ةً نەؾانینی)[مخمٍع اَكذاٌی ٌاَؽفائِ ٌاٲلحٍةح‬
‫‪]۱۰٥‬‬

‫‪ٌ -٣۰‬ەظەڵۑر‪ٌ(:‬ە ؾانیر کەٌا ئەمە دەٌریعە کەٌا پۑٍیقذرتە َە نٍېژ ٌ ڕۆژٌٌ‪ٌ ،‬ە هي دػاَی‬
‫َەٌ کەفە صۆل ظەةۑر کەٌا ةەٌەٌە ىادتۑذەٌە َەڕۆژی نیامەخ‪ٌ ،‬ە َەٌ کەفە صۆل ناةۑر‬
‫کەٌا نەؾانتٍە ئەگەؼ چی کەفۑکی غاةیعیه ةیر‪ ..،‬حا گەٌؼەیی نیػمەدی هي ـر ؾانی‪ٌ ،‬ە‬
‫ةە دایتەخ ؾانینی ئەٌەخ ةەظەفذيۑنا َەٌەی کەفے ةگەڕېذەٌە ةەؼظەّ هي ٌ َە دەٌریعی‬
‫نەؾانیتۑر‪ ،‬یان ؾانیتۑذی ةەاڵّ کاؼی پے نەکؽظةے ئەٌە َە ئاگؽظانە ةۆ ىەمینە‪ٌ ،‬ە ئەگەؼ چی‬
‫رش ْى ة َّ ِ‬
‫ِاهلل قَ َه ْع‬ ‫غیتاظەدینی َە صەڵکی ؾیادؽةے‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪( :‬بِنَّ ًُ َمن ًُ ْ ِ‬
‫َر َّؽ َّ َّ ُ‬
‫هي َغٌَُْ ًِ اَْ َخ َّن َح ٌَ َمإْ ٌَا ُه اَنَّا ُؼ)[املائعج‪[)]۷۸/‬مخمٍع اَكذاٌی ٌ اَؽفائِ ٌاالحٍةح‪]۲٣/‬‬

‫ئەمە َە ٌٌدەکانی مۑط ةٌٍ کەٌا چەنع فٍظېکامن دۑیعا ةینی‬

‫‪٧٧‬‬
‫‪-۱‬مۑط مزمعی کٍڕی غتعاٍَىاب ةۆ دەکكیؽ کؽظنی کەفی ظیاؼی کؽاٌ مەؼحی گەینذنی‬
‫رٍحەی ظاناٌە‬

‫‪ -۸‬رٍحە ةە ةەڵگەی نٍڕئان ٌ فٍنەخ ظەگاخ‪ ،‬حا ىەؼکەفۑک ةەڵگەکانی پۑگەینذتے‪ ،‬ئەٌە‬
‫ئیهامە رٍحە کؽایە‬

‫‪ -۰‬دۑگەیننت َەرٍحەکە{قيم اَزخح} مەؼج نیە ًَ ئیهامە رٍحەظا‬

‫‪-٣‬کەفی ظیاؼی کؽاٌ ئەگەؼ رٍحەی پۑگەینر ٌ کەفۑکی غانڵ ةۑر گٍېی َە رٍحەکە‬
‫ةٍةے ئەٌە دکكیؽ ظەکؽۏ‪.‬‬

‫‪-٤‬حیاٌاؾی کؽظنی َە نۑٍان مەفائیُی ظاىیؽی ٌ مەفائیُێ صەقی ـعا َەةاةەدی دەکكیؽی‬
‫ظیاؼیکؽاٌ{مػین}ـعا‬

‫‪-٥‬ىەؼکەفے کەٌدە نۑٍ مەفەَەیەکی صەقی نادٍانعؼۏ دەکكیؽی ةکؽۏ ةەظیاؼی کؽاٌی دا ئەٌ‬
‫کادەی ةەڵگەکانی پۑعەگاخ‬

‫‪ٌ-۷‬ە ظیاؼی کؽظنی مۑط َەٌەی حیاٌاؾی کؽظن َەنۑٍان مەفائیُی ظاىیؽۍ ٌ صەقی ظا‬
‫َەمەؾىەةی ئینب دەیمیەیە‬

‫‪ٌ-۲‬ەاڵمعانەٌەی ةۆ گنر ئەٌانەی ٌٌدەکانی مۑضی ئیقالّ ئینب دەیمیە ظەکەنە ةەڵگە ةۆ‬
‫دەکكیؽ نەکؽظنی کەفی ظیاؼی کؽاٌ‪ ،‬مۑط مزعی کٍڕی غتعاٍَاىاب ڕٌنی ظەکادەٌە َە‬
‫صەؼاپی ٌ ىەڵەیی ئەٌ دۑگەینذنەی ئەٌان َەّ ظەنانەظا‬

‫‪-۹‬ڕٌنکؽظنەٌەی مۑط َەةاؼەی ٌٌدەکانی ئینب دیمیە کەٌا ٌٌدەکەی‪َ،‬ەدەکكیؽ نەکؽظنی کەفی‬
‫ظیاؼی کؽاٌ َەةۆ حگە َە مەفائیُی ظاىیؽیە‪ ،‬ةەڵکٍ ئەمانە َەمەفائیُی صەقیعان‬

‫‪ٌ -۱۳‬ە مۑط دەکكیؽی کەفی ظیاؼی کؽاٌی کؽظ ٌ ىیچ غٍؾؼېکی ةە نەؾانینی ةۆ نەىۑنایەٌە‪،‬‬
‫دەنيا َەٌ راڵەدە ظیاؼی کؽاٌانەی مەفائیُی صەقی نەةے‬

‫‪-۱۱‬ىەؼکەفے پنذيەڵتکاخ َە قۑؽةٍن َە دەٌریع ئەٌ کەفە ىیچ غٍؾؼېکی ةۆ نیە‬

‫‪ٌ-۱۸‬ە ئەٌ کەفەی نەؾانە ةە دەٌریع ىیچ غٍؾؼېکی ةۆ نیە‪.‬‬

‫‪٧٨‬‬
 ‫ىەڵٍەمانعنەٌەی گٍمانەکان‬

‫َەّ ةاةەدە کەٌا نەنڵی ةەڵگەکانی نٍڕئان ٌفٍننەمتان کؽظ ٌە ىەؼٌەىا ئیخامغی مٍفڵامنان‬
‫َەفەؼی‪ ،‬حا ئەىُی ئەىٍاء ٌەک ٌ پینەی ىەمینەییان ةەظٌای گٍمان ظەگەڕېن ٌ‬
‫ظەیانيەٌېر ةە گٍمان ةاّڵەکانیان فەؼةضەن‪ ،‬ةەاڵّ ىەمینە فەؼمۆڕ ٌ ظۆڕاٌە‪ ،‬حا کاؼی‬
‫ئەمان ئەٌەیە مٍېن ئەٌ ةەڵگانە ظەکەٌن کە ؾۆؼماناظەظا ٌ ةەگٍمانە ئەمانیه گٍمانی صۆیان‬
‫دۑعا ظەصەن ظەیکەن ةە ةەڵگە ةۆ ةاّڵیەکەیان کەٌا ئەٌەی ةۆ صۆیان ظەیکەن ةە ةەڵگە ىیچ‬
‫پەیٍەنعیەکی ةەّ ةاةەدەیانەٌە نییە‪ ،‬ةەاڵّ ئەٌان پینەکەیان ٌایە ٌ ٌا ةەؼظەٌامن َە گەڵی‪،‬‬
‫ظایکە غائینە غائینە(ؼيض هي غنً) ظەڵۑر‪ :‬ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم ئەّ ئایەدەی‬
‫اب ٌَؤ ُ َص ُؽ ُمذَنَ اةِ َياخٌ ‪.....‬‬
‫اب ِم ْن ًُ آًَاخٌ ُّم ْزً ََامخٌ ُى َّن ؤ ُ ُّّ اَْ ًِذَ ِ‬
‫صٍېنعەٌە( ُى ٍَ اَ َِّػي ؤَن َؿ ٍَ َغٌَُْ ٌَ اَْ ًِذَ َ‬
‫اٍ غمؽان‪ٌ )۷/‬ادە‪ :‬ئەٌ صٍظایەی کە کذۑتەکەی ةۆ دۆ ناؼظۆدە صٍاؼەٌە‪ ،‬ةەمۑک ًَ ئایەدەکانی‬
‫ڕٌٌن ٌ ئامکؽان ئەٌانە ةناؾەی نٍڕئانەکەن‪ ،‬ىەنعېکی دؽیه حیاٌاؾی ىەڵعەگؽن ٌ ةەئافانی‬
‫مانایان ناؾانعؼېر‪ ،‬ئەٌانەی ظڵیان الؼ ةۆدەٌە َە ڕېی ڕافر مٍېن ئەٌ ئایەدانە ظەکەٌن کە‬
‫مانای حۆؼاٌحۆؼ ىەڵعەگؽن‪ ،‬ةۆ ئەٌەی قیذنە ٌ ناکۆکی ظؼٌٌفر ةکەن‪ ،‬یان ةۆ ئەٌەی‬
‫َۑکعانەٌەی ىەڵەی ةۆ ةکەن‪ ،‬کەفیه َۑکعانەٌە ٌ مانای ئەٌ ةەڵگە ٌ نینانانە ناؾانۑر دەنيا‬
‫صٍظا نەةۑر‪ٌ ،‬ە ئەٌانەی ڕۆچٌٍن َە ؾانقر ظا ظەڵۑن‪ :‬ئیامن ظېنین ىەؼ چی َەالیەن‬
‫پەؼٌەؼظگاؼمانەٌە ةۑر‪ ،‬کەفیه ةیؽ َەٌە ناکادەٌە دەنيا صاٌەن ژیؽیەکان‪ ،.‬غائینە‬
‫ٌٌدی‪(:‬پۑؿەمتەؼ ىُی هي غُیە ٌفُم قەؼمٌٍی‪ :‬ئەگەؼ ئەٌانەدان ةینی کە ظٌای ئەّ ئایەدانە‬
‫ظەکەٌن ٌ کە مانای حۆؼا ٌ حۆؼ ىەڵعەگؽن‪ ،‬ئائەٌانە ئەٌ کەفانەنە کە صٍظا ناٌی ةؽظٌٌن‪،‬‬
‫حا صۆدانیان َے ةپاؼېؿن)[مقُم‪ ،‬ةضاؼي‪]٣۸۷۰/‬‬

‫ئەمە فیكاخ ٌ کاؼی ئەىُی ئەىٍاءـە مٍېن ئایەدە مٍدناةيەکان ظەکەٌن ٌ ةە غەنڵە‬
‫پٍچەکانیان ٌ نەققە پیقەکانیان پۑنافە ٌ ظەفذکاؼی ظەکەن‪ ،‬ةەاڵّ ئەىُی رەم مٍېن ئەٌە‬
‫ظەکەٌېر کەٌا چۆن َەالیەن پەؼٌەؼظگاؼەٌە ىادتۑر‪ ،‬ةەڕافذی ئەىُی ئەىٍاء ٌایان َے ىادٌٍە‬
‫ظەفذکاؼی ئایەدە مزکەمەکانیه ظەکەن ٌ ظەیگۆڕن ٌ ةە حۆؼېکی دؽ پۑنافەی ظەکەن ٌ‬
‫ةافی َۑٍە ظەکەن‪ ،‬حا صۆیان گٍمڕا ةٌٍن ٌ داکە ئامانخینیان ئەٌەیە قۑؽصٍاؾان غُم َە ڕېگا‬

‫‪٧٩‬‬
‫الةعەن ٌ ةیانيۑننە فەؼ ئەىٍاءـٍ ةیعغەکانیان ٌ َە گەڵ صۆیان گٍمڕای ةکەن‪ ،‬حا ىەؼ ٌەک‬
‫ٌ ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم ئەمؽی پۑامن کؽظ پۑٍیقذە َە فەؼ گنر مٍفڵامنے ظٌٌؼ‬
‫کەٌېذەٌە َۑیان ٌ صۆی َۑیان ةپاؼېؿۏ ةە ىەمٌٍ مۑٍەیەک ةەڕائەدی صۆی ظەؼةتڕۏ َە‬
‫ةەؼامتەؼیان‪ ،‬چٍنکی ةەڕافذی ئەمانەی هي دػاَی ناٌی ىۑنان ئەٌانە َە ئەىُی ئەىٍاء ـن َە‬
‫گؽٌپ ٌ دانمە مٍڕدەظەکانی ةەناٌ ئیقالّ ةانگەمەی َۑٍە ظەکەن‪ ،‬حا ئەٌ گٍمانانەی َەّ‬
‫ةاةذانەی ظؼٌٌفذیان کؽظٌە ٌ ظەیکەنە ةەڵگە ةۆ ئەّ ةیؽٌةاٌەڕە ةاّڵەیان‪ ،‬ظەچینە فە‬
‫ٌەاڵمەکانیان ٌ پەؼظە َەفەؼ ئەٌگٍمانانە ىەڵعەظەینەٌە ٌ نایانيۑڵین ان ماءهي دػاَی‪.‬‬

‫گٍمانی یەکەّ ‪ :‬ئەّ ةەڵگانە دایتەدن ةە کاقؽی ئەىُی‬

‫ظەڵۑن‪ :‬ئەّ ئایەدانەی ةافیان َۑٍە ظەکەن ظەؼةاؼەی کاقؽی ئەىڵیە‪ ،‬نەٌەک ظەؼةاؼەی ئەٌانەی‬
‫ةیر کە مٍفڵامن ةٍنە ٌ ظەکەٌنە نۑٍ میؽک ٌ کٍقؽ !!‪..‬‬

‫َە ٌەاڵمی ئەّ نقە ةاّڵە ظا ظەڵۑین‪{:‬غیربەخ ةەگنذی ٌٌدەکەیە نەٌەک ةە دایتەدی‬
‫ىۆکاؼەکەی}ٌە هي دػاَی رٍکمیانی حٍظا نەکؽظۆدەٌە ةەڵکٍ رٍکمەکانی هي دػاَی‬
‫گنذگیؽن‪ ،‬حا کاقؽی ئەفڵی دۑیعادۑتکەٌۏ یان مٍفڵامن ةۑر ٌ پامان ةکەٌېذە نۑٍ کٍقؽ ٌ‬
‫میؽکۑک ئەٌە ىەمان رٍکمیان ىەیە‪ٌ ،‬ە هي دػاَی نٍڕئانی ظاةەؾانعٌە ةۆ گنر صەڵک ٌ‬
‫چینۑک ٌ رٍکمەکانی کٍقؽ ٌ ئیامنی ظیاؼی کؽظٌە‪،‬هي غؿ ٌحِ ظەقەؼمٍۏ( ٌَ َما ؤ َ ْؼ َفُْنَ َاى بِالَّ‬
‫ْيا ٌَن َِػً ًؽا ٌَََٰ ًِ َّن ؤَي َْىتَ اَنَّ ِ‬
‫اـ َال ًَ ْػَُ ُمٍ َن)[فتٲ‪ٌ]۸۲/‬ادە‪ :‬دۆمان ةۆ گنذی‬ ‫اـ ةَ ِن ً‬
‫يَاقَّ ًح َُِّنَّ ِ‬
‫صەڵکی ناؼظٌە دا مژظەظەؼ ٌ دؽفۑنەؼ ةی‪ ،‬ةەاڵّ ؾۆؼینەی ناؾانن‪ ،.‬حا ئەٌ مژظەیە ةۆ ئیامنعاؼانە‬
‫چ کاقؽېکی ئەفڵی ئیامن ةۑنے ٌ مٍفڵامن ةے‪ ،‬چ کاقؽېکی ىەڵگەڕاٌە ظٌةاؼە ةۑذەٌە ناٌ ئیقالّ‬
‫ٌ ئیامن ةۑنے‪ ،‬ةەىەمان مۑٍە دؽفانعن ٌ ئاگعاؼکؽظنەٌەکەی ةۆ گنر کەفۑکە چ کاقؽی‬
‫ئەفڵی ةے چ ئیامنعاؼ ةے ٌ ىەڵگەڕېذەٌە ٌ ةکەٌېذە نۑٍ کٍقؽ ٌ میؽکے‪ٌ ،‬ەظەقەؼمٍېر‪ٌَ (:‬ؤ َ ْن‬
‫ؤَنِ ْم ٌَ ْح َي ٌَ َُِعًِّنِ َر ِنٌكًا ٌَ َال دًٍَُنَ َّن ِم َن اَْ ُم ْ ِ‬
‫رشيِ َ‬
‫ني)[یٍنك‪ٌ ]۱۳٤/‬ادە‪ :‬ئەی مزمع ةەڕافذی‬
‫ڕٌی صۆخ ةکە ئاین ٌظینعاؼی‪َ ٌ،‬ەمٍرشیکان مەةە‪ ،.‬هي دػاَی َۑؽەظا ةەؼفٍٍ هي ظەقەؼمٍۏ‬
‫ڕٌی صۆخ َە ظینی هي دػاَی ةکە‪ ،‬گەؼ ڕٌی َە ظینی هي نەکؽظ ٌ الیعا َە مذے یا‬

‫‪٨١‬‬
 ‫رشيِ َ‬
‫ني) ئەٌا َە مٍرشیکان مەةە‪ ،‬ىەؼکاؼېک ةکؽېر میؽک ةۑر‬ ‫َەىەمٍی( ٌَ َال دًٍَُنَ َّن ِم َن اَْ ُم ْ ِ‬
‫ىەؼکەفے ةیکاخ کاقؽی ئەفڵی ةے یان ئیامنعاؼۏ پامان ئەٌ کاؼە ةکا پۑی کاقؽ ظەةے ٌ َە‬
‫ظین ظەچۑذە ظەؼەٌە‪ ،‬میؽک ىەؼ میؽکە حۑگیؽ ةٍنی میؽکەکە َە فەؼصاٌەنەکەی دایتەخ‬
‫نەکؽاٌە ةە کاقؽی ئەفڵی ةەڵکٍ ىیچ حیاٌاؾیەک نیە َە ىەؼکەفے ةکەٌېذە نۑٍی ناٌی ٌ‬
‫فیكادی میؽکەکەی ةەفەؼظا حۑگیؽ ظەةے‪ٌ ،‬ە ظەقەؼمٍېر ‪ُّ ٌَ ( :‬ظٌا ََ ٍْ دًَْ ُك ُؽٌ َن ي ََام يَ َك ُؽٌا‬
‫قَذًٍَُنٍُ َن َف ٍَا ًء)[اَنقاء‪ٌ ]۲۹/‬ادە‪ :‬ظەیان ىەٌېر کاقؽدان کەنەٌە ىەؼٌەک ٌ صۆیان کە کاقؽن‬
‫ئەٌکاخ ٌەک ٌ یەکرتدان َۑتۑر‪ ،.‬حا َۑؽەظا هي دػاَی ةەئیامن ظاؼان ظەڵے ٌ ئاگاظاؼیان‬
‫ظەکادەٌە َەٌەی کاقؽةن ٌەک ٌ ئەٌانیان َۑعۏ ٌ یەکقان ظەةنەٌە َە کٍقؽی‪ ،‬کٍقؽ کەفی‬
‫دایتەخ نەکؽظٌە ةە صۆی ةەڵکٍ کۆمەڵے کاؼی دایتەخ کؽظٌە ةەصۆی ىەؼکەفے کاؼۏ َەٌ‬
‫کاؼانە ةکاخ ئەٌە کاقؽ ظەةے‪ ،‬حا مٍفڵامن ةۑر ةیکاخ یان کاقؽی ئەفڵی ةے‪ ،‬هي دػاَی‬
‫نقا ُى ْم ؤَنك َُق ُي ْم)[اَزرش‪ٌ ]۱۹/‬ادە ‪ٌ :‬ەک ٌ‬ ‫ظەقەؼمٍېر‪َ ٌَ ( :‬ال دًٍَُنٍُا يَاَ َِّػً َن ن َُقٍا َّ َ‬
‫هي قَإَ َ‬
‫ئەٌانەل مەةن کە هي ـیان َەةیؽ کؽظ ٌ حا هي ـه ٌای َۑکؽظن صۆیان َەةیؽ ةکە‪ٌ ،.‬ە‬
‫ظەقەؼمٍېر ‪َ ٌَ ( :‬ال دًٍَُنٍُا يَاَ َِّػ َ‬
‫ًن نَاٍَُا َف ِم ْػنَا ٌَ ُى ْم َال ًَ ْق َم ُػٍ َن)[اٲلنكاٍ‪ٌ ]۸۱/‬ادە‪ٌ :‬ەک ٌ‬
‫ئەٌ کەفانەل مەةن کە گٌٍدیان گٍېتیقر ةٍین َەڕافذی ظا ئەٌان گٍېناگؽن‪ٌ ،.‬ەظەقەؼمٍېر‪:‬‬
‫( ٌَ َمن ًَذَ ٍَََّ ُيم ِّمنًُ ْم قَةِنَّ ًُ ِمنْ ُي ْم)[املائعج‪ٌ ]٤۱/‬ادً‪ :‬حا ىەؼ کەفے ئەٌان ةکادە یاٌەؼی صۆی‬
‫ئەٌە َەٌانە‪ ،.‬حا رٍکمەکان گنر گیؽن ٌ ىیچ حیاٌاؾیەکی دۑعا نیە ةەڵکٍ ىەؼکەفے ٌای‬
‫کؽظ ئیعی َە کاقؽان َەمٍرشیکانە‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم‬
‫ظەقەؼمٍۏ‪{:‬من دنتً ةهٍّ قيٍ منيم}ٌادە ىەؼکەفے مذی ةچٍېنے ةەٌان ئەٌا َەٌانە‪ ،.‬حا‬
‫ڕافذە کاقؽانی ئەفڵی ةەڵے ظەیانگؽېذەٌە ةەاڵّ گەؼ مٍفڵامنان َە پال ئیامنيۑنانیان مذۑکی‬
‫ىاٌمۑٍەی ئەٌانیان کؽظ َە کٍقؽ ٌ میؽک ئەٌە َەٌانن ٌ پۑی کاقؽ ظەةن ٌ ظەؼظەچے َەظین‪،‬‬
‫نەٌەک ىیچ حیاٌاؾیەکی دۑعا ةکؽۏ‪ ،‬حیاٌاؾی کؽظن دۑیعا ةؽیذیە َە غهیعەیەکی کٍقؽی ٌ‬
‫ئەٌپەڕەی نەؾانینی کەفەکە کە ٌاةڵۑر‪ ،.‬ئینب دیمیە {ؼرمً هي} ظەڵۑر‪ (:‬مٍفڵامن ناڵۑر ئەّ‬
‫ئایەدە ئامکؽایە ىیچ کەـ ناچۑذە ناٌی دەنيا ئەٌفی کٍڕی ىامر ٌە ئایەدی َەغنەخ ناچۑذە‬
‫ناٌی دەنيا غاىمی کٍڕی غەظی نەةے یان ىیالَی کٍڕی ئٍمەییە‪ٌ :‬ە ةافکؽظنی کاقؽان کەـ‬
‫ناچۑذە ناٌی دەنيا کاقؽی نٍڕەیه‪ٌ ،‬ە ىاٌمۑٍەی ئەمانە کەٌا مٍفڵامن ٌ کەفی غانڵ ئەٌ‬

‫‪٨١‬‬
‫نقەیە ناکەن‪ ،‬ةەڕافذی ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم ظەیؿانی کەٌا ةە پۑٍیقذی َە ظینەکەی‬
‫نۑؽظؼاٌەةۆ گنر مؽۆڤەکان ٌ حنەکان‪ٌ ،‬ە هي دػاَی َە نٍڕئان ظەؼةاؼەی گنر مؽٌڤ ٌ‬
‫حنەکان نقەظەکاخ‪ٌ ،‬ەک ٌ ظەقەؼمٍېر‪{ :‬ؤ ُ ِ‬
‫نػ َؼيُم ةِ ًِ ٌَ َمن ةََُ َـ}حا گنر کەفے نٍڕئانی‬
‫پۑگەینر َە مؽۆڤ ٌ حن ئەٌە ةەڕافذی ئاگاظاؼ کؽاٌەدەٌە َەالیەن ؼفٍٍ هي ـٍە)[مخمٍع‬
‫اَكذاٌی‪]۱٥/۱٣۲-‬میط غتعهي ـی کٍڕی غتعاَؽرمن ئەةا ةْین{ؼرمً هي} ظەؼةاؼەی ئەّ‬
‫گٍمانە پٍچەڵە ظەڵۑر‪ٌ(:‬ە ئەّ ٌٌدەیەل کە ظەڵۑن‪ :‬ئەٌ ئایەدانەی ظاةەؾیٍن ةە رٍکمعان‬
‫َەفەؼ مٍرشیکانی فەؼەدایی ئەٌە دۑکەڵ ناکؽېر ئەٌ کؽظەٌانەیان ةە کؽظەٌەی ئەٌانەٌە‪،‬‬
‫ئائەمە کٍقؽېکی گەٌؼەیە)‬

‫گٍمانی ظٌٌەّ ‪ :‬گٍمانعؼٌفذکؽظن ةە دکكیؽی {مُْو} ٌ {مػین}‬

‫ةۆ مەڕغانعنی ةاّڵەکانیان ظېن ٌ ٌا ظەیڕاؾېننە ٌ ٌا ةۆصۆیان ظەکەنە ناغیعە کەٌا ظەڵۑن‪ :‬کە‬
‫هي دػاَی ظەڵے ئەمە رٍکمە ٌ ىەؼکەفے نەیکاخ یان ةیکاخ کاقؽە ئے ئۑمەل ظەڵۑین ئەٌەی‬
‫ٌا ةکاخ کاقؽە‪ ،‬ةەاڵّ ةە ظیاؼی کؽاٌی ئەگەؼ کەفەکە کەٌدە ناٌ ئەّ کٍقؽە پۑی ناڵۑین‬
‫کاقؽە‪!!..‬‬

‫پەناظەگؽین ةە ؼب اَػاملین َەّ حۆؼە ةیؽکؽظنەٌە گٍمڕاییە گەؼ ئایەدۑکیان ةە ظڵ ةٌٍ غەنڵ ٌ‬
‫غاّیكەی ظڵیان ڕېگەی ظان کەفەکە دەکكیؽ ةکەن ئەٌە ظەڵۑن کاقؽە ئەگەؼ چی ىیچ‬
‫ةەڵگەیەکینیان َەظەفر نەةۑر‪ ،‬ةەاڵّ گە غەنڵە پٍچەکانیان ڕېگای نەظان ٌ نەةٍڵی نەکؽظ ئەٌ‬
‫کەفە ةەکاقؽ ةؿانن َەگەڵ ئەٌەی ةەڵگەمیان ىەیە نەققە پقەکانیان ؾاڵ ظەکەن ةەفەؼ رٍکم‬
‫ٌ ةەڵگەکانی هي دػاَی‪ ،‬حا ڕافذەٌصۆ ناڵۑن ئۑمە نەققامن ال صۆمەٌیقرتە ةۆیە ٌاظەکەین‪ ،‬نا‬
‫ظەیانيەٌۏ ةۑن ٌ ةۆ صۆیان ةیکەنە گٍمان ٌ ةڵۑن ئۑمە ةاٌەڕمان ةەّ ةەڵگانە ىەیە ئەّ کاؼە‬
‫کٍقؽە ٌ کەفے ةیکا کاقؽە‪ ،‬ةەاڵّ ئەگەؼ کەفەک ئەّ کاؼەی ئەنخاّ ظا ئەٌە ناڵۑین‬
‫کاقؽە‪!!..‬گەؼ َۑنیان ةپؽفی ةۆچی ةە ظیاؼی کؽاٌی ناڵۑن قالنە کەـ کاقؽە ةٍە؟ ظەڵۑن‪:‬‬
‫کەفەکە مٍانؼ ٌ ڕېگؽی ىەیە! ظەڵۑین ئەّ ڕېگؽیانەی چین؟ ظەڵۑن‪ :‬حيِ دٶیِ‬
‫صْاء‪!!!..‬نە َەمانا ٌ رٍکمی حاىیِ دۑگەینذٍن ٌە نە َە ناٌ رٍکمی دئٍیِ ٌ ئیخذیياظ ٌ‬

‫‪٨٢‬‬
‫صْاء ـەکەمیان‪ ،‬ةەڵکٍ ىەؼکەفے کەٌدە ناٌ حەىُەٌە ىەؼحۆؼە مذے ةے الی ئەٌان نٍع‬
‫ةنچینەیە َەةۆ دەکكیؽ ٌ نەکؽظنی ةەاڵّ فتث ـیان الظاٌە! کەٌا فەةەب کەفەکان َە ئیامن‬
‫ظېنۑذە ظەؼەٌە ةەؼەٌ کٍقؽ‪ ،‬نەٌع ـەکە ظەڵۑن حەىُە ئیعی ناةے دەکكیؽ ةکؽۏ یان نەٌغەکەی‬
‫دئٍیُە ناةے یان گەٌؼەدؽین ىەڵەیان ىادٌٍن (صْاء) ىەڵەیان دۑکەڵ کؽظٌە َە گەڵ ةاةەدی‬
‫حەىِ ٌ دئٍیال!! ةەاڵّ َە یەک مر پۑکاٌیانە ئەٌیه َە مەفەَەی ئیکؽاىـ‪.‬‬

‫حەىِ‪ :‬ةەڵگەکامنان َە نٍڕئان ٌ فٌٍنەخ ٌ ئیخامع نەنڵ کؽظ َەٌەی حەىِ غٍؾؼی ةۆ نیە‪،‬‬
‫ةەاڵّ َەٌ مەفائیالنەی کەٌا ماؼاٌەن ٌ صاٌەنەکەی نادٍانے حەىُەکەی ةەؼؾةکادەٌە ةەؼەٌ‬
‫غُم ئەٌ کادە ئەٌ کەفە ڕېگؽی ظەةے‪ ،‬ةەاڵّ َەمەفائیُەکانی ةنچینەی ظین ٌ ظاىیؽیەکان ىیچ‬
‫کەـ ڕېگؽیەک ٌ مەؼحۑکی ناةے ةۆ رٍکمی کٍقؽ َەفەؼ ظانی‪ ،‬کەٌا ؾۆؼ ةەڕٌٌنی ةەفەؼ‬
‫گنذی ظا ڕۆمذین پۑٍیقر ناکاخ ظٌةاؼە ةەفەؼی ظاةچینەٌە‪ ،‬رەمتەن ئەٌ کەفەی ئۑؽە‬
‫ظەصٍېنۑذەٌە َە پۑنرت دۑگەینذٍە ٌ ٌەاڵّ گٍمانی حەىُی ٌەؼگؽدٍە دەئٍیِ‪ :‬ةە ىەمان مۑٍەی‬
‫حەىِ ظەةۑذە ظٌٌ ةەل‪:‬‬

‫یەکەّ ‪ :‬دەئٍیِ َە مەفائیُی ةنچینەکانی ظین ٌ ظاىیؽی‪َ :‬ۑؽەظا دەئٍیِ ةە ىیچ مۑٍەیک ةۆ‬
‫صاٌەنەکەی ناةۑر ةە غٍؾؼ ٌ ناةۑذە ڕېگؽ ةۆی ةەڵکٍ ىەؼکەفے دئٍیِ ةکاخ َە ىەؼ یەکۑک‬
‫َەناٌ ئەّ مەفائیالنە ئەٌە ڕافذەٌصۆ ناٌی ٌ فیكادی کٍقؽی ةەفەؼظا حۑگیؽ ظەةے پامان‬
‫دەٌةەی پے ظەکؽۏ گەؼ کؽظی گەؼ نا ظەکٍژؼېر‪ ،‬دەئٍیِ ـتە ةەمۑکە َە حەىِ ةەمۑکی‬
‫ؾۆؼی حاىیُەکان دٍمی دەئٍیِ ظەةن‪ ،‬حٍظا َەٌەی کەفەکە ظەؾانے ةەّ دەئٍیُە ٌ پۑعاگؽی‬
‫َے ظەکا کەٌا َەگەڵ حەىُەکەظا یەکن‪ ،‬حا گەؼ ةگەڕېنەٌە ةۆ ةەڵگەکان ظەةینی ؾۆؼینەیان‬
‫دەئٍیُیان ىەیە ٌ َۑکعانەٌەیەکی ىەڵەیان کؽظٌە َە حۆؼەکانی پەؼفذنعا ئەمەل ةەىۆی‬
‫حەىُەکەیان دٍمیان ىادٌٍە ٌ کەٌدٍنەدە ناٌی‪ ،‬یان کەفانۑک مهُیعن ٌ مٍېن دەئٍیُی‬
‫کەفانۑکی دؽ کەٌدٌٍن‪ ،‬حا ظەیتینین کەٌا هي دػاَی غٍؾؼی ةۆ ئەّ حاىیالنە نەىۑناٌەدەٌە‬
‫کەٌا کەٌدنەدە نۑٍ کٍقؽ ٌ میؽک ةە ىەؼحۆؼېکی دەئٍیِ یان نەٌغی ـرت ةۑر‬

‫ظٌٌەّ‪ :‬دەئٍیِ َە مەفائیُە ماؼاٌەکان‪ :‬ةەىەمان مۑٍەی حەىِ َە مەفائیُی ماؼەٌەظا ٌەک‬
‫ٌ َەفەؼٌەل ةافامن کؽظ دەئٍیِ ىەؼ ةەمۑکە َە حەىِ‪َ ،‬ەٌ مەفائیالنەی ماؼاٌەن‬

‫‪٨٣‬‬
‫ةەحۆؼېک صاٌەنەکەی نەدٍانے‪ ،‬مانای نەدٍانینیه ئەٌەیە کەفەکە َە ىەٌڵعان ٌ دۑکۆمان ةۆ‬
‫گەیننت ةە ٌەاڵمەکەی ظەفر ی نەکەٌۏ ٌ دەئٍیِ دۑیعا ةکاخ‪ ،‬دەةػەن ئەمەل َەةەؼ‬
‫ماؼاٌەیی مەفائیُەکەیە ٌ ةە گؽینگ ظانەنایەدی‪ ،‬حا ىەؼ کەـ َەّ مەفائُی ماؼاٌە دەئٍیُی‬
‫کؽظ رٍکمی کٍقؽی ةەفەؼا ناظؼېر‪ ،‬ئەمەل ظەةے ظٌٌ مەؼحی دۑعا ةۑذە حے گەؼ نا غٍؾؼی‬
‫دۑعا نەةٍڵ ناکؽېر‪:‬‬

‫یەکەّ‪ :‬پٍچەڵ نەکؽظنەٌەی ةنچینەی ةاةەدە ماؼاٌەکەی دۑیعا دۑکەٌدٌٍە‪ٌ ،‬ادا ئەٌ مذەی‬
‫دەئٍیُی دۑعا ظەکاخ رٍکمۑکی ماؼاٌە ةۑر ٌ ٌال نەةۑر ةاةەدەکە گنذی پٍچەڵ ةکادەٌە یان‬
‫ةنچینەکەی ةەڵکٍ ظەةے ةەمۑک َۑی‪ ،‬گەؼ نا غٍؾؼی َے نەةٍڵ ناکؽېر‪ ،‬ةەڵگەل َەفەؼ‬
‫ئەمەظا ةەفەؼىادی نٍظامەیە ڕەرمەدی هي دػاَی ـُے ةۑر‪ ،‬کەٌا ؾۆؼېک َەٌانەی غٍؾؼ ةۆ‬
‫حاىیِ ظېننەٌە َە مەفائیُەکانی ةنچینەی ظین ٌ ظاىیؽیەکان ئەّ ةەفەؼىادە ظەکەنە ةەڵگە حا‬
‫ًَ گٍمانەکانی دؽ ظېینە فەؼ ئەمەل َەٌۏ ةە ڕٌٌنی ةافی َۑٍە ظەکەین ةٴغن هي‬

‫ظٌٌەّ ‪ :‬کەفەکە مٍةيە ٌ گٍمانۑکی ىەةۑر‪ٌ ،‬ادا ئایەدۑکی نٍڕئان یان قەؼمٍظەی ؼفٍٍ هلل‬
‫ـی الةۑر ٌ ةیکادە ةەڵگە ةۆ صۆی‪ ،‬حا مەؼحی فەؼەکیه َەمەظا ةاةەدەکە ماؼاٌە ةے ؾانعؼاٌ‬
‫نەةے ٌ َەةاةەدەگؽینگەکان نەةۑر‪ ،‬حا ئەمەمیان رٍکمی کٍقؽی ةەفەؼظا ناظؼېر دا ئەٌ‬
‫کادەی ةۆی ڕٌن ظەکؽېذەٌە ٌ گٍمانەکەی ظەفڕېذەٌە ٌ ناىۑڵعؼۏ َەالی پامان گەؼ پۑعاگیؽی‬
‫کؽظ ظەکٍژؼېر‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ َەةەمی مەفائیُی صكی پۑنرت ةافامن َۑکؽظ ٌ ڕٌنتٌٍ‪ .‬حا ةاةەدی‬
‫دەئٍیِ کەٌ ظەةۑذە مەؼحۑک ٌ ڕېگؽیەک ةۆ دەکكیؽ پۑٍیقذی ةەّ چەنع مەؼحـە ىەیەَە ةاةەدی‬
‫دەئٍیِ ظا ٌ ةە چ مۑٍەیەک‪ ،‬نەٌەک ةە ڕەىایی ىەؼ کەـ دەئٍیُی کؽظ غٍؾؼی ةۆ‬
‫ةيۑنعؼېذەٌە ةە ناٌی مٍانؼ‪ ،‬نەصۑؽ ىەؼ کەفے کەٌدە نۑٍ ىەؼ ةاةەدۑکی دٍریع ٌ ئیامن ٌ‬
‫میؽک ٌ قەڕؾەکان ٌ رەڕاّ کؽاٌ رەاڵڵ کؽاٌەکان ٌ‪....‬ىذع‪ ،،‬دەئٍیِ ٌ حەىِ دۑیعا ناصٍاخ‬
‫ةەڵکٍ ىەؼکەفے ةکەٌېذە ناٌ کاؼەکەی ڕافذەٌصۆ ةەفەؼظا حۑگیؽ ظەةے ٌ کاقؽە‪.‬‬

‫صْاء‪ :‬ىەڵەکؽظن‪ ،‬حیاٌاؾ َە حەىِ ٌ حیاٌاؾ َە دەئٍیِ ٌةاةەدەکانی دؽ‪ ،‬ةەڵکٍ کەفەک ؾانا‬
‫ةۑر ةەکاؼەکە ٌە کەفەکە ةیؽٌةاٌەڕی ةەٌ کاؼە ىەڵەیەی نەةۑر ٌە ئەٌ کادەی کە ىەڵەکەی‬
‫کؽظٌە پۑی ةڵۑن ٌاخ کؽظٌە! ةڵۑر‪ :‬کەی مذی ٌاّ ٌٌدٍە‪ٌ ،‬ادا کەفەکە ئاگاظاؼی صۆی نەةۑر‬

‫‪٨٤‬‬
‫ٌ غەنڵی َەفەؼ صۆی نەةۑر‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪َ ( :‬ؼةَّنَا َال د ُ َاا ِص ْػنَا بِن ن َِّقٌنَا‬
‫ؤ َ ٌْ ؤ َ ْصَْإْنَا)[اَتهؽج‪ٌ]۸۲٥/‬ادە‪ :‬ئەی پەؼٌەؼظگاؼمان َۑامن مەگەؼ گەؼ ةیؽمان چٌٍ یان ىەڵەمان‬
‫کؽظ‪ٌ ،.‬ە ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم ظەقەؼمٍېر‪(:‬هي دػاَی ڕېگای ةە ئٍمەدەکەّ ظاٌە َە‬
‫ىەڵە ٌ ةیؽچٍن ٌ ؾۆؼیُۑکؽظن)[ؼٌاه اَتیيهٍ ٌاةن ماحً] ٌە قەؼمٍظەی ةەفەؼىادی ئەٌ‬
‫پیاٌەی کەٌا ڕېتٍاؼ ةٌٍ کەٌدە ناٌ دٍېنۑذی ٌ ةؽفیەدی ٌ دەٌاٌ نائٍمۑع کادی صەٌخ ٌ‬
‫ىەفذایەٌە صٍاؼظن ٌ صٍاؼظنەٌەی َەال ةٌٍ ئەٌەنعە ظڵ صۆل ةٌٍ ؾمانی ىەڵەی کؽظ ٌ‬
‫ٌٌدی‪(:‬یاهي دۆ غەةعی منی ٌ من صٍظای دۆ)[مذكو غُیً] کەفەکە ىەڵەی کؽظ ٌە ةەنهەفر‬
‫ٌای نەکؽظ‪ ،‬حا مەؼج َە ىەڵە ئەٌەیە کەفەکە ةەنهەفر نەةٍةے ٌادا غُمی ةەکاؼەکە ىەیە ٌ‬
‫ڕکی َے ظەةۑذەٌەٌە نایکا ةەاڵّ کاؼېکی دٍل ظەةے َە غەنڵ ٌ دٍانای ئەٌ ظەؼظەچے نە‬
‫ئاگاظاؼی غەنڵی ظەةے ئاگاظاؼی صۆی نیە نە حەفذەمێ‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ هي دػاَی ظەقەؼمٍېر‬
‫ِف اَعًِّنِ ٌَ َم ٍَاَ ًٌُِ ْم‬ ‫ٓ ِغن َع َّ ِ‬
‫هي قَةِن ََّ ْم د َ ْػَُ ُمٍا آةَا َء ُى ْم قَةِ ْص ٍَانُ ًُ ْم ِ‬ ‫‪( :‬ا ْظ ُغٍ ُى ْم ِْلةَائِ ِي ْم ُى ٍَ ؤَن َْق ُ‬
‫هي َؾكٍُ ًؼا‬ ‫اذ ِق ٌَام ؤ َ ْصَْإْد ُم ِة ًِ ٌَََٰ ًِن َّما د َ َػ َّم َعخْ نٍُُُةًُُ ْم ٌَيَا َن َّ ُ‬ ‫ك َغًٌَُُْ ْم ُحنَ ٌ‬ ‫ٌَََ ٌْ َ‬
‫َّؼ ِر ًٌام)[االرؿاب‪ٌ ]٤/‬ادە‪َ:‬ەالی هي ـعا ڕەٌادؽە ئەٌ منعااڵنە ةەناٌی ةاٌکیان ةانگ ةکؽېن‪،‬‬
‫حا ئەگەؼ ةاٌەکەکانیان نەنافن ئائەٌانە ةؽای ئاینی ٌ ظۆفذی ئۑٍەن‪ ،‬داٌانینذان َەفەؼ نیە‬
‫ئەگەؼ ةەناٌی ةاٌکەکانیانەٌە ةانگیان نەکەن‪ ،‬ةەاڵّ ناةۑر ظڵەکانذان ةە ئەنهەفر ئەّ‬
‫کاؼانەدان پے ةکاخ‪ ،‬هي دػاَی ـیه َۑتٍؼظەٌەٌ ةەةەؾیەٌە‪،.‬حا رەنیهەدی مەؼج ٌ ڕېگؽیەکانی‬
‫دەکكیؽ ئاٌایە ةەاڵّ کۑنەی ئەٌان َە دۑنەگەینر ٌ ٍتٓ نەکؽظنی ةاةەدەکەیە ٌ مٍېن‬
‫گٍمانەکان کەٌٌدٍن‪َ ،‬ە کادۑک ظا ةەڵگەکان ؾۆؼ ڕٌٌنن کەٌا کەفے مەؼحی ةۆ ظانعؼاةے‬
‫دەکكیؽ نەکؽېر هي دػاَی صۆی ڕٌنی کؽظۆدەٌە‪ ،‬کەٌا ةافامن کؽظ َە کەفی مکؽىـ ٌە‬
‫ىەؼٌەىا کەفی ؾیؽ مکُل ٌە صْاء کەٌا حۆؼ ٌ مۑٍەکامنان ةەةەڵگەی نٍڕئان ظانا‪ ،‬حا‬
‫گەٌؼەدؽین ىەڵە َەٌەظایە ئەّ مەؼحانە ةە ڕەىایی ٌەؼةگیؽېن ٌ دۑکەڵ ةکؽۏ ٌ َە فنٍؼی‬
‫مەڕع ظەؼةچن ٌ گٍمڕا ةنب َە ڕېگای هي دػاَـی‪ ،‬حا کۑنەی گەٌؼەی ئەمانیه َەّ مەؼج ٌ‬
‫ڕېگؽیانە حیانەکؽظنەٌەیانە ًَ نۑٍان مەفائیُی ظاىیؽی ٌ مەفائیُی صەقی ٌ مەؼحەکانی‪ٌ ،‬ە‬
‫حیاٌاؾی نەکؽظنیان َە مەفائیُی ٲفامء ٌ ٲرکاّ ـعا‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ مۑط مزمعی کٍڕی‬
‫غتعاٍَىاب{ؼرمً هي} ظەؼةاؼەی ئەٌکەفانە نقە ظەکاخ کەٌا ئەّ ةاةەخ ٌ مەفائیالنەیان‬

‫‪٨٥‬‬
‫دۑکەڵ کؽظٌە ىەڵە َۑی دۑگەینذٍن ٌ ٌٌدەکانی مۑضی ئیقالّ ئینب دەیمیە ظەىۑننەٌە کەٌا َۑی‬
‫دۑنەگەینذٌٍن ٌ َە ٌەاڵمیان ظەڵۑر‪ (:‬چۆن گٍمانذان ىەیە َەٌەظا َە کادۑکعا چەنعین حاؼ‬
‫ڕٌنم کؽظۆدەٌە ةۆدان؟!‪ ،‬ئەٌ کەفەی رٍحەی پے نەگەینذٍە ةؽیذیە َەٌ کەفەی داؾە مٍفڵامن‬
‫ةٍە‪ ،‬یان کەفے َە ٌاڵدۑک ٌ مٍېنۑکی ظٌٌؼ ةژی َە مٍفڵامنان‪ ،‬یا َە مەفائیُە صەقیە کان‪،‬‬
‫منٍنە ِصف ٌ غْل‪ ،‬ةە کاقؽ ظانانعؼېن ىەدا نەیؿانن‪ ،‬ةەاڵّ ئەٌ ةنچینەی ظین کەٌا اَُە‬
‫ڕٌٌنی کؽظۆدەٌە ٌ مٍرەکەمی کؽظٌە َە کذۑتەکەیعا‪ ،‬کەٌا ةەڕافذی رٍحەی هي ةؽیذیەَە‬
‫نٍڕئان‪ ،‬حا ىەؼ کەفے نٍڕئانی پے گەینر ئەٌە رٍحەی پے گەینذٍە‪ ،‬ةەاڵّ ةنچینەی‬
‫کۑنەکە ئەٌەیە ئۑٍە حیاٌاؾی ناکەن َە نۑٍان{ٳنامح اَزخح}گەینذنی رٍحەکە ٌ{قيم‬
‫اَزخح} دۑگەیننت ٌؾانینی رٍحەکە‪ ،‬ةەڕافذی ؾۆؼینە کاقؽ ٌ مٍناقیهان َە مٍفڵامنان‪ ،‬ىەؼ‬
‫دۑنەگەینذینە ٌ نەؾانن ةە رٍحەی هي َە گەڵ ئەٌەی پۑیان گەینذٍە‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ هي دػاَی‬
‫َاألَنْ َػ ِاّ ةَ ِْ ُى ْم ؤٍََ ُِّ‬
‫ظەقەؼمٍېر ‪( :‬ؤ َ ّْ د َ ْز َق ُث ؤ َ َّن ؤَي َْىتَ ُى ْم ًَ ْق َم ُػٍ َن ؤ َ ٌْ ًَ ْػ ِهٍُُ َن بِ ْن ُى ْم بِ َّال ي ْ‬
‫ٌِال)[اَكؽنان‪ٌ]٣٣/‬ادە ‪ٌ :‬ای ظاظەنۑن کەٌا ؾۆؼینەی ئەٌکاقؽان گٍۏ ظەگؽن ٌدۑیعەگەن!‬
‫َفت ً‬
‫ةەڵکٍ ئەٌانە ٌەک ٌ ئاژەڵەکانن ةەڵکٍ ئەٌان َە ئاژەڵەکان ؾیادؽ ڕېگایان ةؿؼ کؽظٌە‪ ،.‬حا‬
‫گەینذنی رٍحە حۆؼېکە ٌ‪ ،‬دۑگەینذنیه َۑی حۆؼېکی دؽ‪ ،‬ةەڕافذی رٍحە گەینذٌٍە ٌە‬
‫دۑگەینذنیه ةاةەدۑکی دؽە‪ٌ ،‬ە کاقؽةٍنیان ةە پے گەینذنیانەدەنيا‪ٌ ،‬ە ئەگەؼ َۑنی‬
‫دۑنەگەن‪[).‬اَعؼؼ اَقنٌح ج‪ ۱۳‬و‪ٌ]۹٣-۹۰‬ە ىەؼٌەىا مۑط مزمعی کٍڕی غتعاٍَىاب َە‬
‫ٌەاڵّ ٌ دۑگەیانعن َەّ مەفائیِ ٌ مەؼج ٌ ڕېگؽیانەـعا ظەڵۑر‪ٌ(:‬ە مەفەَەی دەکكیؽی ظیاؼی‬
‫کؽاٌ ةاةەدۑکی ؾانعؼاٌە‪ ،‬ةەاڵّ ئەٌ کەفەی رٍکمی کٍقؽی َەفەؼ ناظؼېر دا ئەٌ کادەی‬
‫رٍحەی پے ظەگاخ کەٌا نەکەؼەکەی کاقؽظەکاخ ئەمە ًَ َەمەفائیُە ماؼاٌەکانە کەٌا‬
‫َەةەمۑک ماؼظؼاٌنەدەٌە‪ ،.‬ةەاڵّ ئەٌەی کەٌدۆدە نۑٍ مەفائیُە ظاىیؽیەکان یان ئەٌەی ؾانینی‬
‫ةە گؽینگ ظانؽاٌە ناٌەفذین َە دەکكیؽکؽظنی ةکەؼەکەی)[اَعؼؼ اَقنٌح ‪ٌ ]۹۳/۲‬ە مۑط اةا‬
‫ةْین ظەڵۑر‪ (:‬ةانگەمەی ئەٌە ظەکەن کەفے کەٌدۆدە نۑٍ کٍقؽ دەئٍیُی ىەیە یا مٍحذەىیعە‬
‫یان ىەڵەکاؼە یان مهُعە یا نەؾانە غٍؾؼی ةۆ ىەیە‪ ،‬ةەڕافذی ئەمە حیاٌاؾە َە نٍڕئان ٌ فٍننەخ‬
‫ٌ کۆظەنگی ؾانایان ةەةے ىیچ گٍمانۑک‪َ ،‬ەگەڵ ئەٌەی ىەڵٍەمۑنەؼەٌەیەکی‬
‫َەةنچینەیەکعاىەةٍ ڕەدی کؽظەٌە کٍقؽە ةە ةے گٍمان ىەؼ ٌەک ٌ ناٌەفذین َە دەکكیؽی‬

‫‪٨٦‬‬
‫ىەؼکەفے گٍمانی َە پەیامی مزمع ىەةے ىُی هي غُیە ٌفُم ٌە ىاٌمۑٍەی‬
‫ئەمانیه)[اَعؼؼ اَقنٌح ‪ٌ ]۷۸/۱۸‬ە ىەؼٌەىا ظەڵۑر‪َ (:‬ە دەکكیؽی ظیاؼی کؽاٌظا کەٌا ئایەخ‬
‫ٌ قەؼمٍظەکان ٌ ٌٌدەی ؾانایانی َەةاؼەٌە ئامکؽایە ةەڵگەن َەفەؼ کٍقؽی ئەٌەی میؽک ةۆ‬
‫هي ظاظەنے ٌە حگە َەٌ پەؼفذنی ةۆ ظەکا‪ ،‬حا ىیچ حیاٌاؾیەک ناکؽېر َەةەڵگەکان َە نۑٍانی‬
‫ظا َە ظیاؼی کؽاٌی(مػین) ٌ حگە َەٌیه(مُْو) ىەؼ ٌەک ٌ هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪( :‬بِ َّن‬
‫رشيِ َ‬
‫ني َرٌْثُ‬ ‫رش َى ِة ًِ )[اَنقاء‪ٌ]٣۲/‬ە ظەقەؼمٍېر ‪( :‬قَانْذٍُُُا اَْ ُم ْ ِ‬ ‫َّ َ‬
‫هي َال ًَ ْؿ ِك ُؽ ؤَن ًُ ْ َ‬
‫ٌَ َحعمتُّ ٍُ ُى ْم)[اَذٍةح‪ ]٤/‬ئائەمانە گنذینە ةۆ ىەؼیەکۑکی مٍرشیک‪ٌ ،‬ە گنذی ؾانایان َە کذۑتە‬
‫قهيـیەکانیانعا ةافی رٍکمی مٍڕدەظیان کؽظٌە ٌە یەکەّ مذکەةافیان َۑٍە کؽظٌە َە حۆؼەکانی‬
‫کٍقؽ ٌ ڕیعظە ٌ میؽک ظەڵۑن‪ :‬ىەؼکەفۑک میؽکی ةۆ هي ظانا کاقؽە ٌە غٍؾؼی نەؾانینی ةۆ‬
‫ناىۑنعؼېذەٌە‪ٌ ،‬ە ىەؼکەفۑکیه پۑی ٌاةۑر هي دػاَی ىاٌەڵی ىەیە یا منعاڵی ىەیە کاقؽە ٌ‬
‫غٍؾؼی نەؾانینی ةۆ ناىۑنعؼېذٍە‪ٌ ،‬ە ىەؼکەفے نقە ةە ظایکەغائینە ةڵۑر کاقؽە‪ٌ ،‬ە‬
‫ىەؼکەفۑک گاڵذە ةە هي ٌ پەیامەکەی ٌ کذۑتەکەی ةکاخ کاقؽە ةە ئیخامع ةە ٌٌدەی هي‬
‫دػاَی‪(:‬ال دػذػؼٌا نع کكؽدم ةػع ٳمانکم)ٌەةافی حۆؼی ؾۆؼ دؽیان کؽظٌە کەٌا کۆظەنگن‬
‫َەفەؼ کٍقؽی صاٌەنەکەی ٌ ىیچ حیاٌاؾیەک ناکەن َە نۑٍان ظیاؼی کؽاٌ(مػین) ٌ حگە‬
‫َەٌیه(مُْو) پامان ظەڵۑن‪ :‬ىەؼکەفے َە ئیقالّ ىەڵگەڕېذەٌە ظەکٍژؼېر َە پال ظاٌای‬
‫دەٌةە َۑکؽظنی‪ ،‬رٍکمی ةە ڕیعظەکەی ظا ةەؼ َەٌەی ظاٌای دەٌةەی َۑتکاخ‪ٌ ،‬ە ظاٌای دەٌةە‬
‫کؽظنیه ظٌای رٍکم ظانە ةا ڕیعظە‪ٌ ،‬ە ظاٌای دەٌةەل دایتەدە ةە کەفی ظیاؼی کؽاٌ‪ٌ ،‬ە‬
‫ةافی ئەٌەمیان کؽظٌە ىەؼکەفے پۑعاگؽی ةکاخ َە ٌاحث ةٍنی یەک غیتاظەدی پۑنخەکە یان‬
‫مذے رەاڵڵ ةکا َە رەڕامەکان ٌەک ٌ مەمڕٌب ٌ گۆمذی ةەؼاؾ ٌ ىاٌمۑٍەی ئەمانە ٌە‬
‫ىەؼکەفۑک گٍمانی َەٌە ىەةۑر کاقؽە ٌە ئەگەؼ چی نەؾانیه نەةۑر‪ٌ ،‬ە َە میؽک ٌ‬
‫ىاٌمۑٍەی ظا ناڵۑین َەٌەی ةافامن کؽظ دەنيا ڕەىای ٌ گنذیـ(مُْو)ـە ةەڵکٍ نەؾانینی ةۆ‬
‫ناىۑنینەٌە ٌە حیاٌاؾی ناکەین َەنۑٍان کەفی ظیاؼی کؽاٌ ٌ حگە َەٌیه‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ ةافامن‬
‫کؽظ ظاٌای دەٌةە کؽظن دایتەدە ةە ظیاؼیکؽاٌ‪،،‬حا ئایا ظؼٌٌفذە ةۆ مٍفڵامن گٍمانی ىەةۑر َە‬
‫کٍقؽی ىەؼکەفۑک ةڵۑر هي دػاَی ىاٌڵە ٌ منعاڵی ىەیە؟ یان ةڵۑر حٍةڕائیِ ىەڵەی کؽظٌە‬
‫َە پەیامەکەی؟ یان پۑعاگؽی ىادنی ةکاخ َە پال مؽظنی یان پۑعاگؽی َە یەکۑک‬

‫‪٨٧‬‬
‫َەپۑؿەمتەؼان ةکاخ؟ حا ئایا مٍفُامن حیاٌاؾی ظەکاخ َەظیاؼی کؽاٌ ٌ حگە َەٌیه؟ ةەڵکٍ‬
‫ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم ظقەؼمٍېر‪(:‬ىەؼکەفے ظینەکەی گۆڕی ةیکٍژن)ٌە ئەمەل‬
‫ظیاؼی کؽاٌ حگە َەٌینە)[اَعؼؼ اَقنٌح ‪]۱۳/٣۳۱‬حا ٌٌدەی ئەىُی غیُم ؾۆؼن َە‬
‫ٌەاڵمعانەٌەی ئەّ گٍمانە پٍچەڵەی کەٌا ىەؼئۑقذا نیە ةەڵکٍ َەفەَەقەٌە داٌەکٍ صەَەف ئەّ‬
‫ٌٌدە ٌ ةیؽٌةاٌەڕانە ىەةٍنە ٌ ڕٌةەڕٌیان ةٍنەدەٌە ٌ ٌەاڵمیان ظؼاٌەدەٌە‪ ،‬حا ىەؼکەفۑک هي‬
‫دػاَی گٍمڕای کؽظةے کەـ نادٍانے ىیعایەدی ةعاخ‪.‬‬

‫گٍمانی فۑیەّ‪ :‬ئەٌ پیاٌەی ظاٌای کؽظ َەپال مؽظنی ةیقٍدۑنن‬

‫گٍمانی ‪ :‬ئەٌ پیاٌەی ةە کەفٍکاؼەکەی ٌٌخ مبقٍدۑنن‬

‫َە ئەةٍ ىٍڕەیؽەٌە ظەگۑڕدەٌە‪َ،‬ە ڕەفٍٍ هي (ىُی هي غُیە ٌفُم) قەؼمٌٍی ‪( -:‬پیاٌېک‬
‫صۑؽی ؾۆؼ کەّ کؽظةٌٍ‪َ ،‬ەفەؼە مەؼگ ظا ةە کەـ ٌ کاؼەکەی گٌٍخ ئەگەؼ مؽظّ مبقٍدۑنن‬
‫ٌ پامان نیٍەّ ةکەنە ٌمکانی ٌ نیٍەکەی دؽینم ةضەنە ظەؼیاٌە‪ٌ ،‬هي ئەگەؼ هي دٍانای ىەةے‬
‫َە فەؼّ ةە حۆؼېک فؿاّ ئەظاخ کە کەفی ئەٌىا فؿا نەظاةۑر‪ ،‬کادۑک کاةؽا مؽظ چۆنی ٌٌخ‬
‫ئاٌىایان َے کؽظ‪ ،‬هي قەؼمانی کؽظ ةە ٌمکانی ئەٌەی دیای ةٌٍ کۆی کؽظەٌە ٌ قەؼمانی ةە‬
‫ظەؼیا کؽظ ئەٌەی دیای ةٌٍ کۆیکؽظەٌە‪ ،‬پامان پۑی قەؼمٌٍ ةۆ ٌاخ کؽظ؟ ٌٌدی‪َ :‬ە دؽفی دۆ‬
‫پەؼٌەؼظگاؼ صۆمر ؾانادؽی‪َ ،‬ۑی صۆل ةٌٍ)‪.‬‬

‫ظەڵۑن‪(:‬ئەىا فەیؽکەن چۆن غٍؾؼی پۑعؼایە َە گەڵ ئەٌەی نەؾان ةٍە ٌ کەٌدۆدە نۑٍ کٍقؽەٌە‬
‫ٌ ةاٌەڕی ةە دٍانای هي ٌ ؾینعٌٌ ةٍنەٌە نەةٌٍە ةەاڵّ هي دػاٍ َۑی صۆل ةٌٍە‪ )!!...‬ظەڵۑین‪:‬‬
‫ؾۆؼ ةە ىەڵە َەّ قەؼمٍظەیەی ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم دۑگەینذٍنە ٌ کەٌدٍنەدە‬
‫گٍمانەٌە‪ٌ ،‬ە ڕٌنکؽظنەٌەی ئەّ قەؼمٍظە ٌ ٌەاڵمی ئەّ گٍمانەل َە چەنع صاڵۑک ظەیضەینە‬
‫ڕٌٌ‪:‬‬

‫یەکەّ ‪ :‬ئەّ قەؼمٍظەیە َە ظەؼەٌەی ئەّ ناکۆکیەیە کەٌا ئەٌان ةافی َۑٍە ظەکەن ٌ ظەیکەنە‬
‫ةەڵگە ةۆصۆیان ٌ مٍرشیکان‪ ،‬ةەڵکٍ ئەٌ پیاٌە کەفۑکی مٍەریع ةٌٍ ظانی ظەنا ةە دەٌریع ٌ‬
‫ظٌٌؼ ةٌٍ َە میؽک ٌ نەؾانین َے‬

‫‪٨٨‬‬
 ‫ىەؼ ٌەک ٌ َە مقنعی ئیاممی ارمع ىادٌٍە‬

‫َە ر ەظیثی ئەةٍ ىٍڕەیؽە ظەڵے‪َ (:‬ەؼفٍٍ هي ـٍە ىُی هي غُیە ٌفُم ظەقەؼمٍۏ‪:‬پیاٌۏ َەٌەی‬
‫َەپۑه ئۑٍە ةٌٍن‪ ،‬ىیچ کؽظەٌەیەکی نەکؽظةٌٍ دەنيا دەٌریع نەةے‪ ،‬کادے فەؼەمەؼگ ةە‬
‫کەفٍکاؼەکەی ٌٌخ‪ :‬فەیؽکەن ئەگەؼ مؽظّ مبقٍدۑنن دا ظەةذە ئاگؽاٌېک‪ ،‬پامان مبياڕن ٌ‬
‫َەڕۆژېکی ةاظا ةاڵٌی ةکەنەٌە‪ ،‬کادے مؽظ ٌایان َے کؽظ‪ ،‬ئەٌە َەةەؼ دٍنعی هي دػاَی ةٌٍ‬
‫َەفەؼی‪ ،‬هي غؿ ٌحِ َۑی َۑی پؽفی‪ :‬ئەی نەٌەی ئاظەّ چیٍای َے کؽظی ئەّ کاؼەةکەی‬
‫ٌٌدی‪ :‬ئەی پەؼٌەؼظگاؼ َە دؽفی دۆ هي دػاَی قەؼمٍی‪َ :‬ۑی صۆل ةٌٍّ ٌ ىیچ صۑؽېکی‬
‫نەکؽظةٌٍ دەنيا دەٌریعی ىەةٌٍ)[املقنع‪]۲۳٣۳/‬‬

‫ٌە َە رەظیثی غتعهي کٍڕی مقػٍظەٌە(ؼيض هي غنً)‪(:‬پیاٌېک ىیچ صۑؽېکی نەکؽظةٌٍ‬

‫دەنيا دەٌریع نەةے‪ ،‬کادے گەمذە فەؼەمەؼگ ةە کەفٍکاؼەکەی ٌٌخ‪ :‬ئەگەؼ مؽظّ مبگؽن‬
‫مبقٍدۑنن ٌ مبکەنە ئاگؽاٌېک پامان مبياڕن ٌ پامان َە ڕۆژېکی ةاظا َەفەؼ ظەؼیا ةاڵٌی‬
‫ةکەنەٌە‪ٌٌ،‬دی‪ :‬ئینخا ٌایان َۑکؽظ‪ٌٌ ،‬دی‪َ :‬ە َەةەؼ دٍنعی هي‪ٌٌ ،‬دی‪:‬هي غؿٌحِ پۑی ٌٌخ‪:‬‬
‫ٌٌدی ‪ :‬هي دػاَی َۑی‬ ‫چی ٌای َے کؽظی ٌاةکەی ٌٌدی‪َ :‬ە دؽفی دۆ‬
‫صۆمتٌٍ)[املقنع‪]۰۷۲٤/‬‬

‫ئیامّ راقظ ـی کٍڕی غتعاَرب{ؼرمە هي} ظەڵۑر‪ (:‬گۑڕظؼاٌەدەٌە َە قەؼمٍظەی(اةی ؼاقؼ) َە‬
‫ئەةی ىٍڕەیڕەٌە َەٌ قەؼمٍظە ظەڵۑر‪ :‬پیاٌۏ ىەةٌٍ ىیچ صۑؽېکی نەکؽظةٌٍ دەنيا دەٌریع‬
‫نەةۑر‪ٌ ،‬ە ئەّ َەقؿە پۑچ ٌ پەنای دۑعا ةەؼؾ ظەکادەٌەَە ئیامنی ئەّ پیاٌەظا‪ ٌ ،‬ئەگەؼ ظؼٌٌفر‬
‫نەةے َە گەیانعنیعا‪ ،‬ئەٌ ڕافذیەکەیذی َە ڕٌٌی مەغنا ٌ ةنچینەظا گنذی ةەىۑؿ کؽظنیەدی َە‬
‫دۑڕٌانین ٌ پۑٍیقر ةٍنی َەةەؼ ئەٌە مەراڵە ٌ حائیؿ نیە کەفے مبؽۏ ٌ َەفەؼ کٍقؽ ةٍةے ٌ‬
‫َۑی صۆمتۑر!‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌەی هي غؿ ٌحِ ىەٌاڵی پۑعاٌین کەٌا َە مٍرشیک صۆل ناةۑر ٌ‬
‫مؽظةے ةەکاقؽی‪ ،‬ئەمە ىیچ پاؼېؿگاؼیەکی نیە ٌ ىیچ حیاٌیەک نیە َەمەظا ًَ نۑٍان ئەىُی‬
‫نیتُەظا)[اَذميیع‪/‬ج ‪]۰۷/۱۲‬‬

‫غتٌعهي ـی کٍڕی مزمع غتعاَقالّ متاؼکكٍؼي ظەڵۑر‪(:‬گۑڕظؼاٌەدەٌە َەٌ قەؼمٍظەةەّ‬

‫ظەؼةڕینە‪ :‬پیاٌېک ىیچ صۑؽېکی نەکؽظةٌٍ دەنيا دەٌریع نەةے‪ٌ ،‬ە ئەّ ظەؼةڕینە کەّ ٌکٍڕیەک‬

‫‪٨٩‬‬
 ‫َە ئیامنی ظەؼظەصا‪ ،‬ةەاڵّ ةنچینەکەی ةەىۑؿی ظەکا(بِ َّن َّ َ‬
‫هي َال ًَ ْؿ ِك ُؽ ؤَن ًُ ْ َ‬
‫رش َى ةِ ًِ)[اَنقاء‪]٣۲/‬‬
‫گٌٍدم‪ :‬دؽفان َە پۑٍیقذیەکانی ئیامنە ٌە کؽظەٌەکەی ئەٌە َەپۑناٌ دؽفی هي غؿ ٌحِ ةٌٍە‪،‬‬
‫قەؼمٍظەکە ئامکؽایە ٌ ِصیزە َە ىەڵتژاؼظنی ةە دٍریع‪ٌ ،‬ەک ٌٌمتان ىیچ مذۑکی‬
‫دۑعانیە)[مؽغاج املكادٌس ‪]۲/۱۲۳‬‬

‫میط غتعاَْیل ـی کٍڕی غتعاَؽرمن{ؼرمً هي} ظەڵۑر‪ٌ(:‬ە قەؼمٍظەی ئەٌ پیاٌەی قەؼمانی‬
‫کؽظ ةە کەفٍکاؼەکەی ةە فٍدانعنی‪ ،‬ئەٌ پیاٌە مٍەریع ةٌٍ ٌ ًَ ئەىُی میؽک نەةٌٍ‪ ،‬ىەؼ‬
‫ٌەک ٌ حۑگیؽ ةٌٍە َە ڕېگای ٲيب کامِ‪َ ،‬ە رەماظەٌە َە اةی ؼاقؼ ئەٌیه َە‬
‫ئەةٍىٍڕەیؽەٌە((ىیچ کؽظەٌەیەکی نەکؽظةٌٍ دەنيا دەٌریع نەةے)) ةۆیە پٍچڵە ئەٌ ناڕەؾایانەی‬
‫ظەؼةاؼەی ئەٌ مەفائیُە ظەکؽۏ ٌ ناکۆکیان دۑعا کؽظٌە)[مناىد اَذٲفیك ٌاَذهعیك‪/‬و‪]۸۱۲‬‬

‫ظٌٌەّ‪ :‬ئەٌ پیاٌە حاىیِ ٌ نەؾان نەةٌٍ ةەڵکٍ کەفے ةٌٍ َە ئەىُی ئیامن ٌ ئەىُی غُم‪،‬‬
‫ىەؼ‪ٌ،‬ەک ٌ هي دػاَی ظەقەؼمٍۏ‪:‬‬

‫َش َّ َ‬
‫هي ِم ْن ِغتَا ِظ ِو اَْ ُػَُ َام ُء)[قاّؽ‪ٌ ]۸۲/‬ادە ‪ :‬ةەڕافذی ئەٌانەی ؾانان َەهي ظەدؽفۑن‪،.‬‬ ‫(بِمنَّ َا ًَ ْض َ‬

‫ٌەظەقەؼمٍېر ‪( :‬ق َّ ُ‬
‫َاهلل ؤ َ َر ُّو ؤَن د َ ْضنَ ٍْوُ بِن يُنذُم ُّم ْا ِم ِن َ‬
‫ني)[اَذٍةح‪ٌ ]۱۰/‬ادً ‪ :‬ىەؼ هي مایقذەیە‬
‫َۑی ةرتفۑن ئەگەؼ ئۑٍەئیامنعاؼن‪،.‬‬

‫حا ئەٌ کەفە َە هي دؽـ ةٌٍ هي دػاَی َۑی صۆل ةٌٍ ةەىۆیەٌە‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌەی ًَ ئەىُی غُم‬
‫ٌ ئیامنعا ةٌٍ‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ هي دػاَی ٌەفكی دؽفانەکانی کؽظ ةە غُم ٌ ئیامن ٌ پەیٍەفذی کؽظ‬
‫پۑیٍە‪ ،‬حا دؽفان نینانەی ىەةٍنی غُم ٌ ئیامنە‪،‬مەةەفر کەفی کاقؽ ٌ مٍرشیک نیە َەةەؼ‬
‫ئەٌەی ناچۑذە نۑٍ دؽفان ًَ هي دػاَی َەةەؼ ئەٌەی نەؾانە ةە دٍریع‪ ،‬ةە حیاٌاؾ َە گەڵ ئەٌ‬
‫پیاٌەی کەٌا ظانی ناةٌٍ ةە دەٌریعی هي دػاَی ىەؼ ٌەک ٌ ئیاممی ارمع گۑڕاٌیەدیەٌە{ىیچ‬
‫صۑؽېکی نەکؽظةٌٍ دەنيا دەٌریع نەةے}‬

‫فۑیەّ‪ :‬ةەمۑکی ؾۆؼی غُامیان َە گەڵ ئەٌەظان کە(نعؼ) ةە مانای (ٍیو) ظېر یان(نَی)‬
‫ٌادا ئەٌ ظەؼةڕینەی کە ظەڵے {َِئ نعؼ غُی ؼيب} ةە مانای{َِئ نَی غُی ؼيب}ظېر‪ٌ ،‬ادا‬

‫‪٩١‬‬
‫ئەگەؼ پەؼٌەؼظگاؼّ َەفەؼّ دەنگ ةکاخ ئەٌەةەمۑٍەیەک فؿاّ ظەظاخ کەٌا کەفی ئاٌافؿا‬
‫نەظاةے‪ ،‬ةەڵگەل َەفەؼ ئەٌ مانایەی ٌٌدەی هي غؿ ٌحِ ـەظەقەؼمٍۏ‪:‬‬

‫ِف اَظُُّ َُام ِخ ؤَن َّال بََِٰ ًَ بِ َّال ؤ َ َ‬

‫نر‬ ‫َاٍتًا قَظَ َّن ؤَن ََّن نَّه ِْع َؼ َغٌَُْ ًِ قَنَا َظ ٰ‬
‫َ ِ‬ ‫‪ٌَ ( -۱‬غَا اَنٍُّنِ بِغ غَّ َى َث ُمؿ ِ‬
‫ُنر ِم َن اَظَّاَِ ِم َ‬
‫ني)[اٲلنتیاء‪ٌ ]۲۷/‬ادە ‪ :‬غا اَنٍن ـیه کە ةە دٍڕەیەٌە ڕۆمر ٌ‬ ‫ُف ْت َزان ٌََ بِ ِّ‬
‫ِّن ي ُ‬
‫ٌای گٍمان ةؽظ‪ ،‬کە ئۑمە دۆڵەی ئەٌەی َۑناکەینەٌە‪ ،‬حا َە ناٌ داؼیکایەکانی ىاٌاؼی کؽظ ٌ‬
‫گٌٍدی‪:‬ةەڕافذی ىیچ پەؼٌەؼظگاؼېک نیەَە دۆؾیادؽ‪ ،‬پاکی ةۆدۆ‪ ،‬ةەڕافذی من َە فذەّ کاؼان‬
‫ةٌٍّ‪،.‬‬

‫اةن غتاـ َە دەققیؽی{قَظَ َّن ؤَن ََّن نَّه ِْع َؼ َغٌَُْ ًِ} ظەڵۑر‪ٌ :‬ادا{ظ ّن ؤن َن نهيض غًٌُ}ٌادە‪:‬‬
‫ٌای گٍمان ةؽظ کەٌا َەفەؼی دەنگ ناکەین‪[.‬اَْربي]‬

‫نذاظە ٌ کُتی َە دەققیؽی{قَظَ َّن ؤَن ََّن نَّه ِْع َؼ َغٌَُْ ًِ} ظەڵۑن‪ٌ :‬ادا{ناال ظ ّن ؤن َن نهيض غًٌُ‬
‫اَػهٍةح} ٌادە‪ٌ :‬ای گٍمان ةؽظ کە فؿاکەی َەفەؼ دەنگ ناکەین‪ّ -.‬ربي‬

‫ٍزاک ًَ دەققیؽی{قَظَ َّن ؤَن ََّن نَّه ِْع َؼ َغٌَُْ ًِ} ظەڵۑر‪ٌ :‬ادا{ظ ّن ؤن هي َن ًهيض غًٌُ‬
‫غهٍةح}ٌادە‪ٌ :‬ای گٍمان ةؽظ هي فؿاکەی َە فەؼ دەنگ ناکاخ‪ّ -.‬ربي‬

‫‪-۸‬هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪َ ٌَ ( :‬من ن ُِع َؼ َغٌَُْ ًِ ِؼ ْؾنُ ًُ قٌَُُْن ِك ْو ِم َّام آد َا ُه َّ‬
‫هي)[اَْالم‪]۷/‬‬

‫ٌادە‪:‬کەفۑکیه کە ىەژاؼ ةٌٍ‪ ،‬ئەٌا ةا ةەٌ ئەنعاؾەیە صەؼج ةکاخ کە هي ظاٌیەدیے‪.‬‬

‫َۑؽەمعاةەىەمان مۑٍە(نعؼ) ةەمانای کەمی ٌدەنگی ىادٌٍە{ ٌَ َمن ن ُِع َؼ َغٌَُْ ًِ ِؼ ْؾنُ ًُ}‬

‫ٓ اَ ِّؽؾ َْم َ ِ َمن ًَنَ ا ُء ًٌََه ِْع ُؼ)([اَؽغع‪]۸٥/‬‬ ‫‪-۰‬هي دػاَی ظەقەؼمٍېر‪ُ َّ :‬‬
‫(هي ًَ ْت ُق ُ‬

‫ٌادە‪:‬هي ٌیقذی َەفەؼ ىەؼکے ةے ؼؾم ٌ ڕۆژی قؽاٌانی پے ظەةەصنے‪ٌ ،‬ە دەنگ ٌ کەمینی‬
‫ظەکادەٌە‪.‬‬

‫ّربی ظەڵۑر‪ٌ :‬ادای (نعؼ) َۑؽەظا ةەمانای (نرت)ـە‬

‫(ثػُتی ةافی َۑٍە کؽظٌە‪ٌ ،‬ە غْاء ٌ فػیعی کٍڕی حتیؽ ٌ ؾۆؼېک َە ؾانایان مانایەکەی‪:‬‬
‫{ظ ّن ؤن َن نهيض غًٌُ} ٌایگٍمان ةؽظ َەفەؼی دەنگ ناکاخ‪ ،‬رقن ظەڵۑر‪ :‬ئەٌە ٌٌدەی هي‬

‫‪٩١‬‬
‫ٓ اَ ِّؽؾ َْم َ ِ َمن ًَنَ ا ُء ًٌََه ِْع ُؼ)ٌادا دەنگ کؽظن‪ٌ ،‬ە ظەقەؼمٍۏ‪َ ٌَ (:‬من‬ ‫ـیە ظەقەؼمٍۏ ‪ُ َّ :‬‬
‫(هي ًَتْ ُق ُ‬
‫ن ُِع َؼ َغٌَُْ ًِ ِؼ ْؾنُ ًُ)ٌٌدی‪ :‬ئەمەل َە ىەمان نقەی فػیع ٌ رقن ظەچے‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌی(نعؼ‪ٌ-‬نرت)‬
‫ٌادا(ٍیو) ئەٌەل ٌٌدەی ئینب غتافە ىە ٌەک ٌ ماٌؼظی ٌ ميعٌی ةافیان َۑٍە کؽظٌە‪ٌ ،‬ە‬
‫ظەڵۑر‪ٌ :‬ە َەنەظەؼ ظا ةؽیذیە َە (نَاء) ٌ (رکم)‪ٌ ،‬ادا ٌای گٍمان ةؽظ رٍکمی َەفەؼ ناظەین‬
‫ةە فؿاظانی‪ٌ ،‬ە نذاظە ٌ مخاىع ٌ قؽاء‪ ،‬نعؼیان کؽظٌە ةە رکم)[دكقیؽ اَهؽّتٍ‪]۰۰۱/۱۱-‬‬

‫حا ةەٌەٌە ؾانیام ن کەٌا نعؼ ةەمانای ٍیو ظېر َە ؾمانی غؽةی ـیعا ىەؼ ٌەک ٌ حميٍؼی‬
‫ؾانایان ٌ ئەىُی ؾمانەٌانی ٌ مٍېنکەٌدٍامنان نەنڵ کؽظ‪.‬‬

‫حا ةۆیە ئەٌەمان ةۆڕٌٌن ةٍیەٌە کەٌا ئەٌ پیاٌە ئەٌە نەةے نەقی نعؼی ؼب اَػاملینی کؽظةے‬
‫نقە ٌ مەةەفذەکەی ؾۆؼ چاک ةٍە دؽفان ةٍە َە هي دػاَی ةە َەفەؼ دەنگ کؽظنی ٌ‬
‫فؿایەکەی‬

‫اةن رؿّ ظەڵۑر‪ :‬ئەگەؼ دەفُیمی ئەٌ مانایە ةین ٌ ةڵۑین َەةەؼ ئەٌە ةٍە‪ ،‬ئەی ةۆچی قەؼمانی‬
‫کؽظ ةە فٍدانعی[اَكيِ ٳلماّ اةن اَزؿّ‪ /‬ج ‪]۰/۱٣۱‬‬

‫صاٌەنی ئەٌ مەؾىەةەی کە پۑیان ٌایە ةەمانای ٍیو ظېر‪ٌ ًَ ،‬ەاڵمی ئەٌ ٌٌدەی اةن اَزؿّ ٌ‬
‫کەفان دؽظا ظەڵۑن‪َ :‬ەةەؼ دٍڕەیی ٌ پەمیامنی ئەٌ کؽظەٌە داٌانانەی کؽظیذی ٌای کؽظٌە‪ٌ ،‬ە‬
‫ةەمۑکیه ظەڵۑن ئەٌە حائیؿ ةٍە ًَ مەؼیػەدی ئەٌان ٌە ةۆ چاکی ٌ دەٌاٌی دەٌةەکەیان ةٌٍە‬

‫ٍَس َ ِ َه ٍْ ِم ًِ ًَا نَ ٍْ ِّ بِنًَُّ ْم ظََُ ْمذُ ْم ؤَنك َُقًُم‬

‫ىەؼ ٌەک ٌ هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ٌَ ( :‬بِ ْغ ن ََاٍ ُم َ ٰ‬
‫ْي ًََُّ ْم ِغن َع ةَا ِؼئًُِ ْم قَذَ َ‬
‫اب َغًٌَُُْ ْم‬ ‫َل ةَا ِؼئًُِ ْم قَانْذٍُُُا ؤَنك َُق ًُ ْم َٰغًَُِ ْم َص ْ ٌ‬
‫ةِاد ِّ َضا ِغيُ ُم اَْ ِػ ْخ َِ قَذٍُةٍُا بِ َ ٰ‬
‫اب اَ َّؽ ِرٌ ُم)[اَتهؽج‪ٌ]٤٣-‬ادە ‪:‬کادے کە مٍفا ةەگەَەکەی صۆی ٌٌخ‪ :‬ئەی گەَەکەّ‬
‫بِنَّ ًُ ُى ٍَ اَذَّ ٍَّ ُ‬
‫ئۑٍەفذەمذان َە نەققی صۆدان کؽظ ةە گٍېؽەکە پەؼفذیذان‪ ،‬حا ظاٌای دەٌةە ٌ َۑضۆمتٍن َە‬
‫پەؼٌەؼظگاؼدان ةکەن‪َ ،‬ەالی پەؼٌەؼظگاؼدانەٌە ٌا حاکرتە صۆدان ةکٍژن‪ ،‬ةەڕافذی هي دػاَی‬
‫َەةٍؼظەٌە ٌ ةەةەؾەییە‪ ،.‬نەفائی ٌ ئینب ٌ حؽیؽ ٌ ئینب ٌ رادەّ ڕیٍایەدیان کؽظٌٌە َە ئینب ٌ‬
‫غەةافەٌە ظەقەؼمٍېر‪(-:‬هي ظەقەؼمٌٍۏ دەٌةەکەی ئەٌانە ئەٌەیە ىەؼ کەفے کەٌدە ظەفذیان‬
‫ةاٌکیان ةے یان کٍڕیان ةے ظەةے ةیکٍژۏ ٌ گٍۏ ةەٌەنەظا کە َەٌېیە‪ ،‬ئەٌەی کە َەالیەن‬

‫‪٩٢‬‬
‫ىاڕٌٌن ٌ مٍفاظا ظیاؼ نەةٌٍن‪ ،‬هي ظەینافین ظانیان ةەداٌانەکەیان ظانا ٌ ئەٌەی قەؼمانیان‬
‫پے کؽا کؽظیان ٌ هي دػاَی صۆل ةٌٍ َە ةکٍژ ٌ کٍژؼاٌیه َەٌ داٌانەی کە کؽظةٌٍیان)‬

‫[اَنقايئ ِف اًَرباء ‪ ،/٥/٣۳٣/٣۳٤/‬اَْربي ‪، /۲/۰۳٥/‬ٳةن ٲيب رادم ‪]۱/۱٥۲/‬‬

‫راقظی کٍڕی ئەةێ حمؽه ظەڵۑر‪(:‬ئەٌپیاٌە ئیامنعاؼ ةٌٍ َەةەؼ ئەٌەی ةە یەنین ةە َۑپۑچینەٌە‬
‫ٌە فەؼ پۑچیەکانی فؿا ٌەؼظەگؽی‪ٌ ،‬ە ئەٌەی ٌەفیەدی کؽظ َەةەؼ ئەٌەیە کەٌا َە مەؼیػەدی‬
‫ٌان حائیؿ ةٌٍە‪ ،‬ئەمەل َەةۆ چاکیانە َەةۆ دەٌةەکەیان‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ حۑگیؽ ةٌٍە َە نەٌەی‬
‫ئیقڕائیِ ةە کٍمذنی نەققی صۆیان َەةۆ ظؼٌٌفذی دەٌةەکەیان)[قذس اَتاؼي ‪]۱۱/۰۱٤‬‬

‫ٌە ناٍێ غیاٌ ظەؼةاؼەی ٌٌدەکانی ئینب حؽیؽ ٌ ئەىُی غُم ًَ ٌەاڵمیان ةۆ ئەٌقەؼمٍظەیە‪،‬‬
‫ظەڵۑر‪(:‬ئەٌ کؽظەٌەی کە کؽظی َەةەؼ ئەٌ دٍڕەیی ةٌٍ َە داٌانەکان ٌ فەؼپۑچیەکانی)[اَنكاء‬
‫َُهايض غیاٌ ج‪]۸/۸۰۹‬‬

‫نٌٍی ظەڵۑر‪(:‬ئەّ کاؼەی ةۆ فؿاظانی صۆی ةٌٍ َەداٌانەکانی‪ ،‬ةەٌ ىیٍایەی هي دػاَی ڕەرمی‬
‫پے ةکاخ)[اَنٌٍی ‪]۹/۱۸٣‬‬

‫ٌە ىەؼٌەک ٌ َە ڕیٍایەدے ىادٌٍە(مل یتذرئ) ٌادا ىیچ کؽظەٌەیەکی چاکەی حۑگیؽ نەکؽظٌە‪،‬‬
‫َەةەؼ ئەٌە پۑی ٌاةٌٍئەٌە دەٌةەیەکە ٌ گەڕانە ٌ َۑضۆمتٍنە ةۆ الی هي َەةۆی‪ ،‬نەٌەک پۑی‬
‫ٌاةے هي دػاَی دٍانای َەفەؼی نیە َەفەؼ کۆکؽظنەٌە ٌ ڕېکضقذنەٌەی [غاؼٌ اَخاىِ‬
‫و‪]٣۸۱‬‬

‫چٍاؼەّ‪ٌ :‬ە َە ىزیزی مٍفُیمعا ىادٍە َە قەؼمٍظەی ئەةی فػیع‪-‬ةەىەمان مۑٍە‪ -‬ةە‬
‫ظەؼةڕینی‪ٌ(:‬ە ةەڕافذی اَُە دػاَی دٍانای ىەیە َە فەؼّ فؿاّ ةعاخ)[‪]۷۱٥۳-۸۷٤۷‬‬

‫پۑنخەّ‪ :‬ةەمے َە ئەىُی غُم ظەڵۑن ئەٌ پیاٌە نەؾان ةٍە ةە ىیكادۑک‪ ،‬حاىیِ ةٍنەکەمی ةە‬
‫ةنچینەی ىیكادەکە نەةٍە ةەڵکٍ َە ةەمۑک َە ىیكادی {ناظؼ}‪ ،‬ئەمەل ظەیتەنەٌە نۑٍ مەفەَە‬
‫صەقیەکان ىەؼٌەکٍ مەیضی ئیقالّ ئینب دیمە ةافی َۑٍە ظەکا‪ ،‬کەٌا غٍؾؼ دۑیعا نەةٍڵەدەنيا‬
‫َەٌەیانعا‪ ،‬ةەاڵّ نەؾانینەکەی ئەٌە نیە ةاٌەڕی ةەىیكادەکە نەةے‪ ،‬نا ةەڵکٍ ؾۆؼ چاک ةاٌەڕی‬
‫ةە{ناظؼ} هي دػاَی ىەةٌٍە‪ ،‬ةەاڵّ ةە گٍمان ةٍە َەٌەی چۆن صۆڵەمۑنەکەی کۆظەکادەٌە ٌ‬

‫‪٩٣‬‬
‫ؾینعٌی ظەکادەٌە‪ ،‬یان ىەمان مۑٍەی منٍنەی ةەفەؼىادی پۑؿەمتەؼ غٍؾەیؽ غُیە اَقالّ‪ ،‬کە‬
‫ٌم َيا ن ََاٍ ؤ َ َّ ٰ‬
‫َّن‬ ‫ىل ُغ ُؽ ِ‬ ‫هي دػاَی ظەؼةاؼەی ظەقەؼمٍۏ ‪( :‬ؤ َ ٌْ يَاَ َِّػي َم َّؽ َغ َ ٰ‬
‫ىل نَ ْؽًَ ٍح ٌَ ِى ٍَ َصا ًٌَِ ٌح َغ َ ٰ‬
‫هي ةَ ْػ َع َم ٍْدِ َيا قَإَ َماد َ ًُ َّ ُ‬
‫هي ِمائ َ َح َغ ٍاّ ث ُ َّم ةَ َػث َ ًُ ن ََاٍ يَ ْم ََ ِتث َْر ن ََاٍ ََ ِتث ُْر ًَ ٍْ ًما ؤ َ ٌْ ةَ ْػ َ‬
‫ُ ًَ ٍْ ٍّ‬ ‫ًُ ْزٌٍِ َى ِٰػ ِو َّ ُ‬
‫َل ِر َامؼ َِى ٌََِنَ ْخ َػُ ٌََ آًَ ًح‬ ‫رشاة ٌَِ ََ ْم ًَذَ َقنَّ ًْ ٌَانظُ ْؽ بِ َ ٰ‬ ‫َل َّ َػا ِم ٌَ ٌَ َ َ‬ ‫ن ََاٍ ةَِ ََّ ِتث َْر ِمائ َ َح َغ ٍاّ قَانظُ ْؽ بِ َ ٰ‬
‫ىل يُ ِِّ‬
‫هي َغ َ ٰ‬ ‫ني ََ ًُ ن ََاٍ ؤ َ ْغَُ ُم ؤ َ َّن َّ َ‬ ‫اـ ٌَانظُ ْؽ بِ ََل اَْ ِػظ َِاّ يٌَْ َل ن ِ‬
‫ُنن ُؿ َىا ث ُ َّم نًَ ُْقٍ َىا ََ ْز ًام قَُ ََّام دَتَ َّ َ‬ ‫َُِّنَّ ِ‬
‫َش ٍء ن َِعً ٌؽ)[اَتهؽج‪ٌ ]۸٤۹/‬ادە ‪ٌ :‬ەک ٌ ئەٌ کەفەی کە ةەالی گٍنعېکعادۑپەڕی کە چۆڵ ٌ‬
‫َْ‬
‫ىۆڵ ةٌٍ ظیٍاؼەکانیعاڕٌصاةٌٍن ةەفەؼ فەؼةانەدەپیٍەکانیعا‪ ،‬ئەٌ کەفە گٌٍدی‪ :‬هي چۆن ئەمە‬
‫ؾینعٌٌظەکادەٌە ظٌای مؽظنی؟‪ ،‬هي ـیه ةۆماٌەی فەظ فاڵ مؽانعی‪ ،‬پامان ؾینعٌی کؽظەٌە‪،‬‬
‫هي دػاَی َۑی پؽفی‪:‬چەنع مایذەٌە َە مؽظنەکەدعا؟ گٌٍدی‪ :‬ڕۆژېک یان ىەنعېک َە ڕۆژېک‪،‬‬
‫هي دػاَی قەؼمٌٍی‪:‬ةەڵکٍ فەظ فاڵ ماٌیذەدەٌە َەمؽظنەکەدعا‪ ،‬حا دەمامای صٍاؼظن ٌ‬
‫ٌاؼظنەٌەکانر ةکە دۑک نەچٌٍن‪ٌ ،‬ە دەماما گٍېعؼېژەکەمر ةکە‪ ،‬ةۆیە دۆمامن مؽانع ةۆ‬
‫ئەٌەی ةذکەینە ةەڵگە ٌ نینانە ةۆ صەڵکی‪ ،‬حا دەمامای ئۑقکی گٍېعؼېژىکەمر ةکە ٌ ةؿانە‬
‫چۆن ئۑقکەکان ةەؼؾظەکەینەٌە ٌ ىەؼیەکەیان َەحۑگەی صۆی ظاظەنۑینەٌە ٌ گۆمذیان ةەةەؼظا‬
‫ظەکەینەٌە‬

‫حا ئەٌ پیاٌەی ئەّ قەؼمٍظەیەل ةەىەماننۑٍە ةاٌەڕی دەٌاٌی ةە گەڕانەٌە ٌ دانای هي دػاَی‬
‫ىەةٌٍةۆیە ظاٌای کؽظ ةیقٍدۑنن َە دؽفی کؽظەٌە کەمەکانی ٌ داٌانەکانی‪ ،‬ةاٌەڕی ةە دٍانای‬
‫هي دػاَی ىەةٌٍ ةەاڵّ ئەگەؼ ةەّ ظەؼةڕینی ئەّ گۑڕانەٌە ٌەؼةگؽین ةەىەمان مۑٍە مانای ئیامن‬
‫نەةٍن ةە دٍانای هي غؿ ٌحِ ناظاخ ةەڵکٍ مانای ئیامن ىەةٍن ظەظاخ ٌە ٌٌدەکەی ةەىەمان‬
‫مۑٍەی پۑؿەمتەؼ غٍؾەیؽ یان منٍنەی پۑؿەمتەؼ ئیتڕاىیم‪،.‬‬

‫مەمەّ‪ :‬ةەمۑکی ؾۆؼی ؾانایان ظەؼةاؼەی ئەٌ پیاٌە َە راڵەدۑکی ناصۆل ٌ صەّ ٌ دؽـ‬
‫ظاةٌٍ ٌ ئاگاظاؼی صۆی نەةٌٍ َە کادی فەؼەمەؼگ‪ ،‬نەیعەؾانی چی ٌٌدٍە‪ ،‬کە َەٌ کادەمعا‬
‫ىیچی َەفەؼ نیە‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ منٍنەی ئەٌ پیاٌەی َە کادی ظڵ صۆمی ظاٌٌدی(انر غتعی‬
‫ٌان ؼةک)دۆ غەةعی منی ٌ من پەؼٌەؼظگاؼی دۆ‪ٌ -‬اَػیاغ ةاهلل حا ئەٌەل ىیچی َەفەؼ نەةٌٍ‬
‫َەةەؼ ئەٌەی َە ظڵ صۆمیان ئاگای َەصۆی نەما چی ظەڵے ٌ غەنڵی َە فەؼ صۆی نەماةٌٍ‬

‫‪٩٤‬‬
‫ناٍێ غیاٌ{ؼرمً هي} ظەڵۑر‪ (:‬ئەٌەی ٌٌدٍیەدی غەنڵی دەٌاٌ نەةٌٍە ٌ ظەؼةڕینی‬
‫ٌٌدەکەی دەٌاٌ نەةٍە‪ ،‬کەٌا َە کادۑکی دؽـ ٌ ظڵەڕاٌکۑی ظاةٌٍە‪ ،‬کەٌا ظڵی دۑعا ظەؼچٍە ٌ‬
‫ىیچی َەفەؼ نیە)[اَنكا ةذػؽیل رهٍم امليْكٍ ‪]۸/۹۸۰‬‬

‫ئیاممی نٌٍی {ؼرمً هي} ظەڵۑر‪(:‬ةەمۑک ظەڵۑن‪ٌٌ :‬دەکەی َە فەؼ ڕٌېکی ئامکؽاٌەیە‪ ،‬ةەاڵّ‬
‫ظەڵے ئەٌ پیاٌە کەفۑکی ناحۑگیؽ ٌ دەنعؼٌٌفر ةٍە َە ظەؼةڕینی ٌٌدەکەی‪ٌ ،‬ە مەةەفذی‬
‫َەڕافذی ئەٌمانایە نەةٌٍە‪ ٌ ،‬ةیؽٌةاٌەڕینی پۑی نەةٍە‪ ،‬ةەڵکٍ َە راڵەدۑکی ةەؾین ٌ ظڵەڕاٌکے‬
‫ٌ دؽفۑکی دٍنع ٌ فەیؽظاةٌٍە‪ ،‬يەٌە نەیؿانیٍە چی ظەڵے ٌ َۑی ٌؼظةتۑذەٌە ٌادا گەمذۆدە‬
‫ةۑئاگایی ٌ ةیؽچٍنەٌە‪ ،‬کە َەٌ راڵەدەمعا ىیچی َەفەؼ‪ ،‬ىەؼ ٌٌدەی ئەٌ کەفەی دؽ کەٌا َە‬
‫ؾۆؼی ظڵ صۆمی ظاةٌٍ ٌٌدی‪:‬دۆ غەةعی منی ٌ منیه پەؼٌەؼظگاؼخ‪ ،‬پۑی کاقؽ نەةٌٍ َەةەؼ‬
‫ئەٌەی َە راڵەدۑکی فەیؽٌفەمەؼظا ةٌٍ کە ةەفەؼی ظاؾاڵ ةٌٍ)[رشذ نٌٍي غُی مقُم‬
‫‪]۹/۱۸٣‬‬

‫ئینب دیمیە{ؼرمً هي} ظەڵۑر‪(:‬ئەٌ پیاٌە ئیامنعاؼ ةٌٍە‪ٌ ،‬ە ئیامنێ ىەةٌٍە ةە ڕۆژی ظٌایی ‪،‬‬
‫کەٌا اَُە دػاَی َەپال مؽظنی َۑپۑچینەٌەی کؽظ کەٌا کؽظەٌە چاکەکانی ةؽیذی ةٌٍَە دؽفی َە‬
‫هي دػاَی َەٌەی فؿای ةعاخ َەفەؼ کؽظەٌەکانی‪َ ،‬ۑضۆمتٍنەکەی َەةەؼ ئیمنانەکەی ةٌٍ ةۆ‬
‫هي دػاَی ٌ ڕۆژی ظٌٌایی‪ٌ ،‬ە ىەڵە کؽظنەکەی َە دٍنعی دؽفی ةٌٍ ىەؼ ٌەک ٌ ئەٌ‬
‫کۆچەؼەی َەةے ئٍمۑعی ظاةٌٍ‪ ،‬کادے ظڵ صۆل ةٌٍ ىەڵەی کؽظ)[مخمٍع ؼفائِ ٌاملقائِ‬
‫‪]۰/۰٣٥‬‬

‫ئینب ةْاڵ َە[رشری ىزیس اَتضاؼي الةن ةْاٍ] ٌە ئینب رخؽ َە[قذس اَتاؼي] ٌە ئینب‬
‫ٌمٍَهن َە[قذس اَتاؼي] ةە ىەمان مۑٍە ةافیان َۑٍە کؽظٌە‬

‫رەقذەّ‪ٌ :‬ە ةەمۑک َە ؾانایان ظەڵۑن ئەٌ پیاٌە َە فەؼظەمی قیرتە ظا ةٌٍە کەٌا ةەحۑيۑنانی‬
‫دەٌریع دیایعا ةەـ ةٌٍە‬

‫ئیامّ ناٍی غٌاٌ ظەقەؼمٍۏ‪( - :‬گٌٍدؽایە ئەٌ کەفە َە فەؼظەمی قیرتە ظا ةٌٍە کە ئەنخاّ‬
‫ظانی دەٌریع َەّ فەؼظەمەظا ةەـ ةٌٍە) [اَنكا ةذػؽًل رهٍم امليْكٍ_‪]۸۹۰/۸‬‬

‫‪٩٥‬‬
 ‫ئیاممی نەٌەٌی ظەقەؼمٍۏ ‪-:‬‬

‫(ةەمۑ ک ًَ ؾانایان ظەڵۑن ئەٌ پیاٌە َە فەؼظەمی قیرتە ظا ةٌٍە ةە حۑيۑنانی دەٌریعیه دۑیعا‬
‫ةەـ ةٌٍە ةۆ نەحاخ ةٌٍن)‬

‫[رشذ نٌٍي غُی املقُم_‪]۱۸٣/۹‬‬

‫ئینب رەحەؼ ظەقەؼمٍېر ‪-:‬‬

‫(پیاٌەکە ظانی ةەٌە ظا ظەنا کە هي ظؼٌٌفذکەؼی گەؼظٌٌنە ٌە َە فەؼظەمی قیرتەظا ظەژیا‬

‫مەؼحەکانی ئیامنی پے نەگەینذتٌٍ) [قذس اَتاؼي ةرشذ فزٌس اَتضاؼي_‪]٤۸۰/٥‬‬

‫حا ىەؼٌەک ٌ ةینذیان ئەىُی غُم چۆن َەّ قەؼمٍظەیە دۑگەینذٍن ةە چ مۑٍەیکی دؽ ڕیٍایەخ‬
‫کؽاٌە ٌ ٌەةەىەمان مۑٍە َە فەؼ ئەّ ڕیٍایەدەی فەؼەدال کەٌا گەؼ ةەڕٌېکی ئامکؽاٌە‬
‫ٌەؼی ةگؽین ىەؼٌەکٍ ڕٌن کؽظنەٌەی ؾانایامنانعانا َە ڕاڤەی ئەّ قەؼمٍظەیە ةەىەمان مۑٍە‬
‫ىیچ حیاٌاؾیەک ظؼٌٌفر ناکاخ َە گەڵ ئەٌەی دؽظا‪ٌ ،‬ە ئەّ پیاٌەل ئەىُی دەٌریع ةٌٍە نە‬
‫کاؼەکەی نە ٌٌدەکەی کٍقؽی نەةٌٍە‪ ،‬ةە ىیچ مۑٍەیەک ٌ َۑکعانەٌەیەک ناةۑذە ةەڵگە ةۆ‬
‫ةاةەدی غٍؾؼ ىۑنانەٌە ةۆ نەؾان‪.‬‬

‫گٍمانی چٍاؼەّ‪ :‬قەؼمٍظەی {غاخ ٲنٍاِ}‬

‫(َە ئەةٍ ٌانیعی َیثی{ؼيض هي غنً}ظەیگۑڕېذەٌە‪َ :‬ەگەڵ پۑؿەمتەؼظا ىُی هي غُیە ٌفُم‬
‫ةەؼەٌ رٍنەین ظەؼچٍین‪ ٌ ،‬ئۑمە داؾە مٍفڵامن ةٍةٍین‪َ ،‬ەڕۆژی قذزی مەکەظا‪ ،‬ةەالی ظاؼېکعا‬
‫ڕۆمذین ٌٌمتان‪:‬ئەی ؼفٍٍ هي ظاؼېکامن ةۆ ظاةنے ىەؼٌەک ٌ ئەٌانە ظاؼېکیان ىەیە‪ ،‬کاقؽان‬
‫ظاؼېکیان ىەةٌٍ ئػذیکاقیانی ظەکؽظ ةەظەٌؼیعا ٌ چەکەکانیان پۑٍە ىەڵعەٌافی‪ ،‬پۑیان‬
‫ظەٌخ‪:‬غاخ انٍاِ‪ ،‬حا کەئەمەمان ةە ؼفٍٍ هي ٌٌخ‪ ،‬قەؼمٍی‪:‬هي اکرب فٍېنع ةەٌەی نەققی‬
‫منی ةەظەفذە ئەٌەدان ٌٌخ ىەؼٌەکٍ نەٌەی ئیقڕائیِ ةە مٍفایان ٌٌخ‪ :‬پەؼفرتاٌېکامن ةۆ‬
‫ظاةنے ىەؼٌەک ٌ ئەٌەی ئەٌان پەؼفرتاٌېکیان ىەیە‪ ،‬مٍفال قەؼمٍی‪ :‬ةەڕافذی ئۑٍە گەَۑکی‬
‫نەؾانن‪،‬پۑؿەمتەؼ ىُی هي غُیە ٌفُم قەؼمٍی‪ :‬مٍېن ڕېتاؾی گەالنی پۑه صۆدان ظەکەٌن!؟)‬

‫‪٩٦‬‬
‫ئەىُی ئەىٍاء َەّ قەؼمٍظەیەظا ظڵۑن‪ :‬ئەٌانە نەؾان ةٌٍن ؼفٍٍ هي غٍؾؼی ةۆ ىۑنانەٌە ةە‬
‫کاقؽی ظا نەنان‪!!..‬‬

‫َەٌەاڵمی ئەّ گٍمانەیان ظا ظەڵۑین‪:‬‬

‫ئەٌەی ئەٌىزاةیانە ةە ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیەٌفُم ـیان ٌٌخ ظاٌای ئیؿن َے ٌەؼگؽدنیان‬
‫نەکؽظ ٌ کاؼەکەیان نەکؽظ ةەڵکٍ دەنيا ظاٌایان َۑی کؽظ‪ ،‬نەٌەک ئەّ کاؼە میؽک ٌ‬
‫کٍقؽیەکانیان ةکەن‪،‬صۆ ئەگەؼ َەپال ئەٌ ڕېگؽی َۑکؽظنەیان ئەٌە پۑی کاقؽ ظەةٍن گٍمانی‬
‫دۑعا نیە‬

‫میط مزمعـی کٍڕی غتعاٍَىاب َە ٌەاڵمی ئەّ گٍمانەظا ظەڵۑر‪ (:‬مٍرشیکان گٍمانۑکیان‬
‫ىەیە ظەیکەنە ةەڵگە ةەّ ةەفەؼىادە‪ ،‬کەٌا ظەڵۑن‪ :‬نەٌەی ئیقڕائیِ کاقؽ نەةٌٍن‪ٌ ،‬ە ئەٌانەی‬
‫ظاٌایان َە ؼفٍٍ هي کؽظ غاخ انٍاِ ـیان ةۆ ظاةنے کاقؽ نەةٍن‪َ ،‬ەٌەاڵمعا ظا ظەڵۑین‪ :‬نەٌەی‬
‫ئیقڕائیِ ئەّ کاؼەیان نەکؽظ‪ٌ ،‬ە ئەٌانەی ظاٌایان َە ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم کؽظ ئەّ‬
‫کاؼەیان نەکؽظ‪ٌ ،‬ە ىیچ صیالقۑک َەٌەظا نیە ئەگەؼ نەٌەی ئیقڕائیِ ئەّ کاؼەیان ةکؽظایە ئەٌە‬
‫پۑی کاقؽ ظەةٍن‪ٌ ،‬ە ىیچ صیالقۑکیه َەٌە ظانیە ئەگەؼ ئەٌانەی ؼفٍٍ هي ڕېگؽی َۑکؽظن‬
‫گٍېڕایەڵیان نەکؽظةایە پۑی کاقؽ ظەةٍن‪ٌ ،‬ە َەّ ةەفەؼىادە ئەٌ فٍظەمان ةۆ ظەؼظەکەٌۏ کەٌا‬
‫مٍفڵامن گەؼ ؾانال ةے ظەکەٌېذە نۑٍ حۆؼاٌحۆؼی کٍقؽ ٌ میؽک ٌ ةەصۆمی ناؾانۑر‬
‫فٍظی ةۆمان ئەٌەیە صۆمان قۑؽةکەین ٌ صۆمان ةپاؼېؿین‪ٌ ،‬ە ةؿانن ئەّ ٌٌدەیەی نەؾان(َە‬
‫دەٌریع دۑگەینذٍین)ئەمە َە گەٌؼەی نەؾانینیانە ٌ َە قۑڵی مەیْانە ةۆیان)[کنل‬
‫اَنتياخ‪/‬و‪]٤٥‬‬

‫ئیاممی مٍکانێ ظەڵۑر‪ (:‬مەةەفذی ىاٌاڵن ئەٌە نەةٌٍ کە ظاؼەکە ةپەؼفنت یان ظاٌای ئەّ‬
‫مذانەیان َے ةکەن کە گۆڕپەؼفذان ظاٌا َە صاٌن گۆڕەکان ظەکەن‪ ،‬حا ئەٌە ةٌٍ ؼفٍٍ اَُە پۑی‬
‫ڕاگەیانعن کە ئەّ کاؼەیان میؽکۑکی ڕٌٌنە‪ٌ ،‬ەک ٌ ئەٌە ٌایە ظاٌای پەؼفرتاٌېک ةکەی‬
‫حگە َە هي دػاَی)[اَعؼؼ اَنَیع ِف ٳصالو کُمح اَذٍرٌع و‪]۰٥‬‬

‫ىەراةیەکان کاؼەکەیان ئەنخاّ نەظا گەؼ ئەنخامیان ظاةا ىەمان رٍکمی صاٌەن ظاؼەکەیان‬
‫ظەةٌٍ‪ ،‬ىیچ گٍمانۑک َەٌە ظانییەّ‬

‫‪٩٧‬‬
‫ٌە پامان کە ظاٌایان کؽظ ظاؼېکیان ىاٌمۑٍەی ئەّ ظاؼەیان ةۆ ظاةنے مانای ٌانیە ٌەک ٌ ئەٌ‬
‫مٍرشکانە کە پەؼفنت ٌ ظاٌا ٌ‪ ..‬ةۆ ئەّ ظاؼە ظەکەن‪ ،‬نا ةەڵکٍ ةۆ ئەٌەیان ةٌٍ ىاٌمۑٍەیان دەنيا‬
‫َە ٌەظا چەکەکانیان پۑیەٌە ىەڵتٍافن ةۆ ةەؼەکەخ ٌ فەؼکەٌدن َەالیەن هي دػاَی‪ ،‬نەٌەک کە‬
‫ٌٌدیان ظاؼېکامن ةۆ ظاةنے ىاٌمۑٍەی ئەٌان ةەمەةەفذی کؽظنی گنر ئەٌ کاؼەی ئەٌان‬
‫ظەیکەن‪ ،‬نەصۑؽ منٍنە ىەؼٌەک ٌ ؼفٍٍ اَُە ظەقەؼمٍېر(ئاڵٍظەةٍنی مەمڕٌب ٌەک ٌ ةر‬
‫پەؼفذیە) ئایا ةر پەؼف ذی ةٌٍ پۑی کاقؽ ةٌٍن نا ةەڵکٍ کاؼەکەیان َە ئاڵٍظە ةٍن ىاٌمۑٍەی‬
‫یەکرت ةٌٍن ىەؼٌەک ٌ کەفۑکی ةر ظەپەؼفذے پۑیەٌە ئاڵٍظە ةٍە ٌ نادٍانے ٌاؾی َے ةۑنے‬
‫ئاڵٍظە ةٍنی مەمڕٌةیه ةەىەمان مۑٍە‪ٌ ،‬ە ؼفٍٍ هي نەیٌٍخ(ئاڵٍظەةٍنی مەمڕٌب میؽکە) نا‪،‬‬
‫یان کە ؼفٍٍ هي ظەقەؼمٍۏ‪(:‬ىەؼکەفے نٍېژی غینا ةکاخ ةەحەماغەخ ٌەک ٌ ئەٌە ٌایە َە‬
‫نیٍەی مەٌظا ىەڵقاةۑذەٌە ةۆ نٍېژ‪ٌ،‬ە ىەؼکەفے نٍېژی ةەیانیه ةکاخ ةەحەماغەخ ٌەک ٌ‬
‫ئەٌە ٌایە گنذی مەٌەکە ىەفذاةۑذەٌە ةۆ نٍېژ) ىەؼ ٌەک ٌ ؾانؽاٌە ئەٌە چاکەی ئەٌ کاؼەی‬
‫ناگاخ ةەٌ کاؼەی کە پۑیەٌە ىاٌمۑٍە کؽاٌە نا ةەاڵّ ىاٌمۑٍەی ڕېؿ ٌ گەٌؼەی ئەٌ نٍېژە‬
‫حەماغەدەیە‪،‬منٍنە ٌەکٍ ةڵۑین مػاغ مۑؽە‪ ،‬ئایا مەغاغ مۑؽ ةٌٍ؟ نەصۑؽ ةەاڵّ َە ئاؾایەدیەکەی‬
‫ىاٌمۑٍە کؽا‬

‫اةن اَهیم{ؼرمً هي} ظەڵۑر‪(:‬مەؼج نیە مذے ةە مذۑک چٌٍ گنر رٍکمەکانی‬
‫ةگؽېذەٌە)[اَعاء ٌاَعٌاء و‪]۱۲۱‬‬

‫حا ىزاةیە ةەڕېؿەکان مەةەفر ٌ ٌیقذیان َەٌە نەةٌٍ کەٌا ظاٌای کٍقؽ ٌ میؽکیادی ئەٌان‬
‫ةکەن ةە ىاٌمۑٍە ٌ گنر رٍکمەکانیان‪ ،‬ةەڵکٍ دەنيا ظاؼېکیان ظاٌا کؽظ چەکەکانیان پۑیٍە‬
‫ىەڵتٍافن ةۆ ةەؼەکەخ ٌ فەؼکەٌدنیان پەؼٌەؼظگاؼ پۑیان ةتەصنی‪ ،‬ئەگەؼ ةڵۑین ئەٌان نەصۑؽ‬
‫مەةەفذیان میؽکی ئەٌان ةٌٍە‪ ،‬ظەڵۑین‪ :‬ئەٌانە غؽب ةٌٍن ٌ َە مانای الاَەاالهي دۑگەینذتٌٍن‬
‫کە ٌاؾیان َە ةر پەؼفذیەکانیان ىینا ةٌٍ ظەیانؿانی کٍقؽە ٌ کٍقؽیان پۑی کؽظةٌٍ‪ ،‬حا چۆن‬
‫ظٌةاؼە ظەگەڕېنەٌە فەؼ ىەمان ڕېچکەی پەؼفنت ٌ ظاٌاکؽظن َە ةر ٌ ظاؼ؟ صۆ ئەٌان َە‬
‫مانای الاَەاالهي ؾۆؼ ةال دۑعەگەیننت! ٌە ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم ـیان ةال‬
‫ظەنافی َەفەؼەداٌە کەٌا ظژی میؽک ٌ کٍقؽ ٌ پەؼفذنیەدی‪ ،‬ةەاڵّ داؾە مٍفڵامن ةٍةٍن کەٌا‬

‫‪٩٨‬‬
‫َە ئەرکامەکانی ةەڕائەخ کؽظنی مٍرشیکان چاک دۑنەگەینذٍن ٌایان ؾانیٍە الی ؼفٍٍ هي‬
‫ئەمە حائیؿە گەؼ ظاؼېک ظاةنۑن ةۆ چەک پۑٍە ىەڵٍافین ةۆ دەةەڕٌک‪ٌ ،‬ە ئەٌ ىزاةیانە نە‬
‫ةڕٌایان ٌاةٌٍ نە کاؼەکەمیان کؽظ ةەڵکٍ دەنيا ظاٌایان َە ؼفٍٍ هي کؽظ‪ ،‬ؼفٍٍ هي ىُی هي‬
‫غُیە ٌفُم ڕېگؽی َے کؽظن ةە کؽظنی ئەّ کاؼە ٌ ئەٌانیه صۆیان َۑی ةەؼی کؽظ‪ ،‬ئەمەل‬
‫ىیچ میؽکۑکی دۑعا نیە‪ ،‬صۆ ئەگەؼ کاؼەکەیان ةکؽظایە ئەٌە ةے گٍمان پۑی کاقؽ ظەةٍن‪ .‬صۆ‬
‫مەةەفر ٌ ظاٌاکاؼی ئەٌان ئەٌە نەةے ئەٌان ظاٌای ئەٌ پەؼفنت ٌ کٍقؽ ٌ میؽکە ةکەن‪،‬‬
‫نەصۑؽ ىەؼگیؿ ةەڵکٍ ئەٌ ظاٌا کؽظنەی ئەٌان ةۆ پۑٍە ىەڵٍافینی چەکەکانیان ةٌٍ ٌایانؿانی‬
‫ةەؼەکەخ ٌفەؼکەٌدنە‪ ،‬منٍنە ٌەک ٌ ةەؼظە ڕەمەکەی کەغتە کەٌا َە ةەىەمر ظاةەؾیٍە ٌ‬
‫پیؽۆؾە ٌ ظەفر پے ظاىۑنانی ٌماچ کؽظنی‪ ،‬صۆ ئەّ ةەؼظە ڕەمە نٍڕەینی مٍرشیکی ةر‬
‫پەؼفر ةەؼ َە ىادنی ؼفٍٍ هي ـٍە ىُی هي غُیە ٌفُم ةە مذۑکی گؽینگ ٌ پیؽۆؾیان‬
‫ظەؾانی ٌ ڕایان ظەگؽخ‪ ،‬یان ئاٌی ؾەّ ؾەّ‪ ،‬ىەمان مۑٍە ىەڵتژاؼظنی ظاؼەکەةۆ ىەڵٍافینی‬
‫چەکەکانیان ةٌٍ ٌایان ؾانی مذۑکی ةەؼەکەخ ظاؼ ٌ چاکە کە ؾۆؼڕٌنە ٌەک ٌئەٌمنٍنانەی‬
‫ةافامن کؽظ‪ ،‬حا ؼفٍٍ هي ڕېگؽی َے کؽظن َەپال ئەٌ ظاٌایایان‪ٌ ،‬ە ظٌةاؼە ئەٌ ىاٌمۑٍە‬
‫کؽظن ٌ چٍانعنەی ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم ةە نەٌەی ئیقڕائیِ ىەؼ ٌەک ٌ َەفەؼەٌە‬
‫ةافامن کؽظ‪ ،‬مەؼج نیە ىەمٌٍ َۑک چٍانعنۑک گنر رٍکمەکانی مذەکە ةگؽېذەٌە‪.‬‬

‫حا ئەگەؼ َە پال ئەٌ ڕېگؽی َے کؽظنەیان ئەّ کاؼەیان ةکؽظایە رەمتەن پۑی کاقؽ ظەةٍن‪،‬‬
‫ةەاڵّ ئەٌ کەدەی ظاٌایان کؽظ ٌ ڕېگؽیان َے کؽا نە میؽکی ةچٍک ةٌٍ نە گەٌؼە ٌە پۑنی‬
‫َەظین ظە ؼناچٌٍن ؾۆؼ ڕٌنە‪ ،‬گەؼ پال ئەٌەئەّ کاؼەیان ةکؽظایە ئەٌە دنتیيـ ٌ کٍقؽ ةٌٍ ٌ‬
‫رٍکمیان ىاٌمۑٍەی رٍکمیان ظەةٌٍ‪َ ٌَ ( ،‬من ًَذَ ٍَََّ ُيم ِّمن ًُ ْم قَةِنَّ ًُ ِمنْ ُي ْم)[املائعج‪ٌ ]٤۱/‬ەىەؼٌەىا‬
‫(من دنتً ةهٍّ قيٍ منيم)‬

‫ٌەپامان ئەّ قەؼمٍظەیە ٍزیكە ٍزیكە‪َ ،‬ە ڕٌی فەنەظ ٌ مەدنەٌە یەکخاؼ کۑنەی دۑعایە‪ ،‬ةە‬
‫ىیچ حۆؼېک ناکؽېذە ةەڵگە ةۆ ةاةەدی ىۑنانەٌەی غٍؾؼ ةۆ نەؾان‪،‬ةۆ ئەٌانەی ئینکاؼی‬
‫ىزیزی قەؼمٍظەکەل ظەکەن َۑؽە ةاةەخ ظؼېژ ناکەینەٌە ظەدٍانن ةگەڕېنەٌە کذۑتی ئەٌ‬
‫ةؽایە(ظیڕافەی قەؼمٍظەی غاخ انٍاِ َەڕٌی فەنەظ ٌ مەدن ٌ ماناٌا)‪،‬حا صۆ‬

‫‪٩٩‬‬
‫ئەگەؼىزیزیه ةۑر صۆ ىەؼ ناکؽېذە ةەڵگە ىەؼ ٌەک ٌ َەفەؼەٌە ڕٌمنان کؽظەٌە ةە ىیچ‬
‫مۑٍیەک میؽکیان نەکؽظٌٌە دا ٌەک ٌ غٍؾؼیان ةۆ ةيۑنعؼېذەٌە‪.‬‬

‫گٍمانی پۑنخەّ‪ :‬ةەفەؼىادی نٍظامە‬

‫گٍمانی نٍظامە(ؼيض هي غنً)‪ ،‬کەٌا ةەمۑکی ؾۆؼ َەٌ گٍمڕایانەی ةانگەٌاؾی ئەٌە ظەکەن‬
‫کەٌا غٍؾؼ ةۆ حاىیِ ىەیە ًَ کؽظنی کٍقؽ ٌ میؽکعا‪ ،‬ئەّ ةەفەؼىادەی نٍظامە ظەکەنە ةەڵگە‬
‫ٌ ظەڵۑن‪:‬فەیؽکەن ئەّ ىزاةە صٍاؼظنی مەمڕٌةی رەاڵڵ کؽظ ةەاڵّ ئیاممی غٍمەؼ ٌ‬
‫ىەراةیەکانی دؽ دەکكیؽیان نەکؽظ ةەڵکٍ ةۆیان ڕٌٌن کؽظەٌە‪.‬‬

‫ظەڵۑین‪َ:‬ەڕافذی ظا ئەّ ةەفەؼىادە ئاٌا نیە کەٌا ئەّ ةانگەٌاؾکاؼانەی ةەؼەٌگٍمڕایی ظەیکەن ٌ‬
‫ةافی َۑٍە ظەکەن‪ ،‬ةەڵکٍ ظەیانيەٌۏ رەنیهەدەکەی َە قۑؽصٍاؾان ةناؼنەٌە ٌ ةەٌیقر‬
‫ٌغەنڵی صۆیان ظەنەکان ةگۆڕن ٌ ةەمۑٍیەکی دؽ ةافی َۑٍە ةکەن‬

‫غتعاَؽؾام ٌٌدی َە مػمؽەٌە‪،‬ئەٌیه َە ؾٌىؽیەٌە ٌٌدٍیەدی‪ :‬غتعهي ـی کٍڕی غامؽ ىەٌاڵی‬

‫پے ظاّ‪ ،‬کە ةاٌکی مەىیعی ةەظؼە‪،‬کەٌا غمؽی کٍڕی صْاب‪ ،‬کەٌا کاؼی ةە نٍظامە ظەکؽظ َە‬
‫ةەرؽەین‪ ،‬کەٌا صاڵی ركيە ٌ غتعهي ـی کٍڕی غمؽە‪ ،‬حاؼٌظ فەیعی نەیك َە ةەرؽەین ةە‬
‫غمؽی ٌٌخ‪ :‬نٍظامە صٍاؼظٌیەدیەٌە ٌ فەؼصۆل ةٍە‪َ،‬ەڕافذی ظا من ٌای ظەةینم رەظەک َە‬
‫رەظەکانی هي ـی ةەفەؼظا ةەؼؾ کەیەٌە‪ ،‬غمؽ ٌٌدی‪ :‬کے َە گەڵر ماىۑعی ئەٌە ظەظا؟‬
‫ٌٌدی‪ :‬ئەةٌٍ ىٍڕەیڕە‪ ،‬ةانگی ئەةٍ ىٍڕەیڕەی کؽظ ٌ پۑی ٌٌخ ةەچی ماىۑعی ظەظەی؟ ٌٌدی‪:‬‬
‫نەّ ةینیٍە ةیضٍادەٌە ةەاڵّ ةینیم فەؼصۆل ةٌٍ‪ ،‬غمؽ پۑی ٌٌخ‪َ :‬ە ماىۑعیەکەخ مکقذر‬
‫ىۑنا‪ٌٌ ،‬دی‪ :‬پامان نٍَساٌېک پۑنکەل نٍظامە ةکە َە ةەرؽەین‪ ،‬حاؼٌظ ةە غمؽی ٌٌخ‪:‬‬
‫ىەفذە ةە کؽظنی ئەّ کاؼە َە کذۑتەکەی هي ـٍە‪ ،‬غمؽ پۑی ٌٌخ‪ :‬دۆ ماىۑعی ظەؼی یان‬
‫کەمکەؼەٌەی؟ ٌٌدی ماىۑعّ‪ ،‬غمؽ پۑی ٌٌخ‪ :‬ئے ماىۑعیەکەخ ئەنخاّ ةعە‪ ،‬حاؼٌظ ةے ظەنگ‬
‫ةٌٍ دا ةەیانی ةە غمؽی ٌٌخ‪ :‬ىەفذە ةە حۑتەحے کؽظنی ئەّ رەظە‪ ،‬غمؽ پۑی ٌٌخ‪ :‬ىیچ َے‬
‫ناةینم حگە َە َۑکەّ کؽظنەٌەی ٌە ىیچ ماىۑعېکر َەگەڵ ناةینم دەنيا پیاٌېنەةے‪ ،‬حاؼٌظ‬
‫ٌٌدی‪:‬من َۑی ظەگەڕېم ةۆخ ةۆهي‪ ،‬غمؽ ٌٌدی‪:‬ؾمانر ظەیگؽۏ یان صؽاپی‪ ،‬حاؼٌٌظ ٌٌدی‪:‬‬

‫‪١١١‬‬
‫ٌهي ڕافذی ئەٌەیە ئامۆؾاکەخ ظەصٍادەٌە‪ ،‬ئەةٍ ىٍڕەیڕە ٌٌدی‪ :‬ئەگەؼ گٍمانر َە‬
‫ماىۑعیەکەی ئۑمە ىەیە ئەٌە ةانگی يچی ٌەَیع ةکە ٌ پؽفیاؼی َے ةکە‪ ،‬ئەٌ صۑؿانی‬
‫نٍظامەیە‪ ،‬غٍمەؼ ناؼظی ةەظٌای ىنعی کچی ٌەَیع ماىۑعی پۑعا‪ ،‬ئەٌیه ماىۑعی ظا َەمەؼ‬
‫مۑؽظەکەی‪ ،‬غمؽ ةە نٍظامەی ٌٌخ‪ :‬من رەظخ َەفەؼ ظەکەّ‪ ،‬نٍظامە ٌٌدی‪ :‬صٍاؼظمەٌە ىەؼ‬
‫ٌەک ٌ ئۑٍە ٌٌدان نادٍانن حەڵعّ َۑعەن‪ ،‬غمؽ ٌٌدی‪َ :‬ەةەؼ چی؟‪ ،‬نٍظامە ٌٌدی‪ :‬هي دػاَی‬
‫اذ ِق ٌَام َّ ِػ ُمٍا بِغَا َما ادَّهٍَا‬ ‫اَياَِ َز ِ‬
‫اخ ُحنَ ٌ‬ ‫ك َغ َىل اَ َِّػً َن آ َمنٍُا ٌَ َغ ِمٍُُا َّ‬
‫ظەقەؼمٍېر‪َ ٌََْ ( :‬‬
‫ٌَّآ َمنٍُا)[املائعج‪ٌ]۹۰/‬ادە‪َ :‬ەفە ئەٌ ئیامنعاؼانەی کؽظەٌەی چاکە ظەکەن َەفەؼیان نیەگەؼ‬
‫ةضۆنەٌە ئەگەؼ َە هي دؽـ ةن‪ ،.‬غمؽ پۑی ٌٌخ‪َ :‬ۑکعانەٌەکەخ ىەڵەیە‪ ،‬ةەڕافذی ئەگەؼَە هي‬
‫دؽـ ةی ٌ دهٍای هي ـر ىەةے ئەٌە ظٌٌؼ ظەکەٌیەٌە َەٌەی هي غؿ ٌحِ َەفەؼی رەڕاّ‬
‫کؽظٌی‪ ،‬پامان غمؽ َە گەڵ صەڵکی ٌٌدٌٍېژی کؽظ ٌٌدی‪ :‬چی ظەةینن َە حەڵع َۑعانی‬
‫نٍظامە؟ ٌٌدیان‪ :‬ىیچی َے ناةینین نەصۆل ةۑر‪ ،‬ةے ظەنگ ةٌٍ َەفەؼ ئەٌە ئەٌ ڕۆژی‪،‬‬
‫ةەیانی ىەفذا ةە حەڵع َۑعانی ٌ ةە ىاٌەڵەکانی ٌٌخ‪ :‬چی ظەةینن َە حەڵع َۑعانی نٍظامە؟‬
‫ٌٌدیان‪ :‬ىیچ ناةینین َۑی َەٌەی ئاؾاؼی ىەةۑر‪ ،‬غمؽ ٌٌدی‪َ :‬ەةەؼ ئەٌەی ةگەیذەٌە ةە هي َە‬
‫ژېؽ نامچی َۑعان پۑمم صۆمرتە َەٌەی پۑی ةگەیر ةە َەمُعان ٌ َۑعانۑکی دەٌاٌ‪ ،‬قەؼمانی کؽظ‬
‫ةە حەڵع َۑعانی نٍظامە ٌ دٍڕەةٌٍ َۑی ٌ ىەحؽی کؽظ ٌ نٍظامەل َەگەڵی دٍڕەةٌٍ‪ ،‬پال ئەٌە‬
‫غٍمەؼ َەئاٌظان ظاةەؾی ٌ صەٌی َے کەخ کادے ىەفذا َەصەٌ ٌٌدی‪ :‬صۑؽاةکەن نٍظامەّ ةۆ‬
‫ة ۑنن فٍېن ةە هي ةینیم چۆن ىاخ ىادنے ةۆمن‪ٌٌ ،‬دی‪ :‬نٍظامە فەالمەدە ةەڕافذی ئەٌە ةؽادە ٌ‬
‫صۑؽاةکە َۑی ٌەمن رەؾظەکەّ ةۑم‪ ،‬غمؽ قەؼمانی کؽظ ةیيۑنن گەؼ نەیٍیقر ةۑر ئەٌە‬
‫ڕایتکۑنن ةۆی‪ ،‬غمؽ نقەی َەگەڵ کؽظ ٌ ظاٌای َۑضۆمتٍنی َۑکؽظ ئەمە یەکەّ ئامذەٌایانتٌٍ‪.‬‬

‫[ةەفەنەظېکی ىزیزەٌە َە ةضاؼي‪/۱٣۷۰ /‬ج‪ٌ]٣‬ە ًَ[ نؽّتی‪/‬ج‪ ٥‬و‪]۸۹۲‬‬

‫میط اٳلفالّ ئینب دیمیً َەٌەاڵمی ئەّ گٍمانەظا‬

‫ظەڵۑر‪(:‬ئەّ گٍمانە کەٌدۆدە نۑٍ ةەمۑک َە فەؼەدایەکان‪ ،‬ةەڕافذی ىەراةەکان مذكو ةٌٍن‬
‫َەفەؼ کٍمذاؼیان گەؼ دەٌةەی َے نەکەن‪ ،‬کە نٍظامە صٍاؼظةٍیە ٌ َۑکعانەٌەی ةۆ ئەّ‬
‫اذ ِق ٌَام َّ ِػ ُمٍا بِغَا َما ادَّهٍَا‬ ‫اَياَِ َز ِ‬
‫اخ ُحنَ ٌ‬ ‫ك َغ َىل اَ َِّػً َن آ َم ُنٍا ٌَ َغ ِمٍُُا َّ‬
‫ئایەدەی هي دػاَی‪َ ٌْ ََ( :‬‬

‫‪١١١‬‬
‫ٌَّآ َم ُنٍا) ىەؼٌەک ٌ ةافکؽاٌە َە غمؽی کٍڕی صْاةەٌە ةە ئیذكام‪ٌ ،‬ە غُی کٍڕی کٍی ئەةی‬
‫ّاَث ٌ ىزاةەکانی ظیکە َەفەؼ ئەٌەی ظانیان ةە رەؼامۑذیەکەی ظانا ٌ حەڵعکؽان‪ٌ ،‬ە‬
‫ئەگەؼ پۑعاگیؽیان ةکؽظایە َەرەاڵڵۑذی ئەٌە ظەکٍژؼان‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ غمؽ ةە نٍظامەی‬
‫ٌٌخ‪:‬ىەڵەخ کؽظ چاڵەکە پڕکەؼەٌە‪ ،‬ئەگەؼ دۆ دەنٍای هي ـر ىەةے ٌ ئیامنر پۑی ىەةے ٌ‬
‫کؽظەٌەی چاکە ةکەین مەمڕٌب ناصۆیذەٌە‪ٌ ،‬ەَەةەؼ ئەٌە ئەّ ئایەدە ظاةەؾی ىۆکاؼی‪ :‬هي‬
‫فتزان ٌدػاَی کادے مەمڕٌةی رەڕاّ کؽظ‪َ -‬ەپال کەٌدنەناٌی کەفۑکەٌە رەڕامی کؽظ‪،‬‬
‫ةەمے َە ىزاةیەکان ظەڵۑن‪ :‬ئەی چی ظەؼةاؼەی ئەٌ ىاٌەاڵنەمان مەمڕٌةیان صٍاؼظةٍیەٌە ٌ‬
‫مؽظٌن؟ هي دػاَی ئەّ ئایەدەی ظاةەؾانع ٌ ڕٌٌنی کؽظەٌە کەٌا ىەؼ مذے صٍؼاةۑر َە کادۑکعا‬
‫کەٌا رەڕاّ نەکؽاٌە ئەٌە ىیچ داٌانیان َەفەؼ نییە ئەگەؼ َەئیامنعاؼان ٌ مٍدەنی ٌ چاکەکاؼان‬
‫ةن)[مخمٍع اَكذاٌای اةن دیمیح‪/‬ديٍف‪]۱۲۲-‬‬

‫ئیامّ نايض ئیقامغیِ ـی کٍڕی ئیقزام ظەڵۑر‪( :‬ئەٌە َەٌ کەفانە ةٌٍ کەٌا مٍدەنی ٌ‬
‫ئیامنعاؼ ٌ چاکەکاؼ ةٌٍ‪ ،‬ةەاڵّ ىەڵەی کؽظةٌٍ َە َۑکعانەٌەیەکی حیاٌاؾ َە ةەرەاڵڵ‬
‫ؾانینی)[اَكؽٌم‪]۰۳۰/۱-‬‬

‫نٍظامە{ؼيض هي غنً} مەمڕٌةی ةەرەاڵڵ نەؾانی ةەڵکٍ ظڵنیا ةٌٍ َە رەڕامۑذی مەمڕٌب‪،‬‬
‫ةەاڵّ َۑکعانەٌەکەی نٍظامە َە حۑتەحے کؽظنی رەظەکە ةٌٍ َەفەؼی پۑی ٌاةٌٍ ئەٌەی‬
‫پۑنٌٍدؽ کاؼ ٌ کؽظەٌەی چاکەی کؽظةے کە ئەّ رەڕامۑذیە ئەنخاّ ةعاخ پۑی داٌانتاؼ ناةۑر ٌ‬
‫رەظی َەفەؼ حۑتەحے ناکؽېر َەةەؼ ئەٌەی پۑنٍدؽ کاؼ ٌ کؽظەٌەی چاکەی کؽظةٌٍ پے‬
‫ٌاةٌٍ ئەّ کاؼانەی کؽظٌیەدی داٌانی صٍاؼظنەٌەی ظەفڕېذەٌە‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ قەؼمٌٍی(نادٍانی‬
‫حەڵعّ َے ةعەی!) نەیٌٍخ صۆ رەڕاّ نیە رەظی چی؟ ةەرەاڵڵی ةؿانۑر نەصۑؽ کۑنەکەی‬
‫نٍظامە َە رەاڵڵ ظانانی مەمڕٌب نەةٌٍ ةەڵکٍ ظڵنیا ةٌٍ َە رەڕامۑذیەکەی‪ ،‬کۑنەی َە ىەڵە‬
‫دۑگەیننت ةٌٍ َە حۑتەحے کؽظنی رەظ َەفەؼی‪ٌ ،‬ە ىەؼٌەک ٌ َە ڕیٍایەدی نەفائی ظا‬
‫ظەڵۑر‪ (:‬من َە مٍىاحیؽانی فەؼەدایەکان ةٌٍّ ٌە َە ئەىُی ةەظؼةٌٍّ ٌە َە ئەىُی ئٍرٍظ) پۑی‬
‫ٌاةٌٍ ئەّ کاؼانەی داٌان ٌ رەظەکەی َەفەؼ ظەفڕېذەٌە ةە دۑگەینذنی َەّ ئایەدەظا‪َ ٌْ ََ( :‬‬
‫ك‬
‫اذ ِق ٌَام َّ ِػ ُمٍا بِغَا َما ادَّهٍَا ٌَّآ َم ُنٍا)[املائعج‪]۹۰/‬‬ ‫اَياَِ َز ِ‬
‫اخ ُحنَ ٌ‬ ‫َغ َىل اَ َِّػً َن آ َم ُنٍا ٌَ َغ ِمٍُُا َّ‬

‫‪١١٢‬‬
‫ئەّ َۑکعانەٌەی پٍچەڵ کؽظنەٌەی ةنچینەی حۑتەحے کؽظنی رەظەکەنەةٌٍةەڵکٍ ةەمۑکی‬
‫ماؼاٌەیی ئەّ ةاةەدە ةٌٍ‪ٌ ،‬ە نٍظامە َە ىاٌاڵنی ةەظؼ ةٌٍ کەٌا ؼفٍٍ هي ظەؼةاؼەیان‬
‫ظەڵۑر‪( :‬هي دػاَی‬ ‫ظەقەؼمٍیۑر َە قەؼمٍظەی راّث کە ظەچینە فەؼی ان ماءهي دػاَی‬
‫ڕٌٌی نقەی کؽظۆدە ىاٌەاڵنی ةەظؼ ٌ پۑی قەؼمٌٍن ةە ئاؼەؾٌی صۆدان چی ظەکەن ةیکەن من‬
‫َۑذان صۆمتٌٍّ)‪ .‬ةۆیە نٍظامە ٌا صۆی ریقاب کؽظةٌٍ َە ىاٌاڵنی ةەظؼةٌٍ{ؼيض هي غنً}‬

‫ٌە ئەگەؼ ٌەک ٌ ئەٌ دۑگەینذنە ةے َۑکۆڵینەٌە َۑی ةڵۑین مەمڕٌةی ةە رەاڵڵ ؾانیٍە‪ !.‬ئایا‬
‫نٍظامە غٍؾؼی ةۆ ىۑنعؼایەٌە یان نا؟ نەصۑؽ نٍظامە غٍؾؼی پے نەظؼا ىەؼٌەک ٌ ٌٌدەی‬
‫مۑضی ئیقالّ ئینب دەیمیە َەفەؼەٌە ظامان نا َە پال نەنڵ کؽظنی ئیخامع َەفەؼ کٍقؽی‬
‫ىەؼکەفے مەمڕٌب یان ةاةەدۑکی دؽی مەفائیُە ظاىیؽیەکا ةەرەاڵڵ ةؿانے ٌ غٍؾؼی ةۆ نیە‪،‬‬
‫پامان ئەّ ةاةەدەی نٍظامە نەنڵ ظەکا ٌ ئیخامع نەنڵ ظەکاخ َە فەؼ حۑتەحے کؽظن رٍکمی‬
‫مٍڕدەظ ةەفەؼ نٍظامە ئەگەؼ ىادتا ٌ پۑعاگیؽی ةکؽظایە‪ ،‬گەؼ حٍان َەٌ ةەفەؼىادەی نٍظامە‬
‫ٌٌؼظ ةتینەٌە دا ئەٌ کادەی ئیاممی غمؽ نقەی َە گەڵ نٍظامە کؽظ ىەؼ ناکۆکیان ىەةٌٍ َەفەؼ‬
‫ئەٌەی ئایا نٍظامە فەؼپۑچی کؽظٌە ٌ ٌ صٍاؼظٌیەدیەٌە یان نا‪ ،‬نەٌەک ناکۆکیان ىەةے َەفەؼ‬
‫ئەٌەی ئایا نٍظامە ةەرەاڵڵی ؾانیٍە یان نا‪ ،‬صۆ ئەگەؼ فەؼەدا ةیانؿانیتایە نٍظامە ةەرەاڵڵی‬
‫ؾانیٍە ناٌی کٍقؽیان ةەفەؼظا حۑگیؽ ظەکؽظ ٌە َەپال دەٌةە پے کؽظنی رٍکمی کٍقؽ ٌ‬
‫ڕیعظەیان ةەفەؼظا حۑگیؽ ظەکؽظ گەؼىادتا ٌ پۑعاگیؽی ةکؽظةا‪ٌ ،‬ە گەؼ ٌٌؼظ ةتینەٌە ٌ ةەظٌا‬
‫ظاچٍن ةۆ ئەّ ةەفەؼىادەی نٍظامە ةکەین ئیاممی غمؽ پۑی قەؼمٌٍ حەڵعخ َے ظەظەّ ٌادا‬
‫دەنيا ٌای َے دۑگەینذٍە فەؼپۑچی کؽظٌە نەٌەک ةە ڕەٌای ةؿانے ةۆ صۆی ٌە پامان کە ٌٌدی‬
‫نادٍانی حەڵعّ َے ةعەی َەةەؼ ئەّ ىۆیانە‪ ،‬ئیاممی غمؽ پۑی قەؼمٌٍی ىەڵەی ئەگەؼ دەنٍای‬
‫هي ـر ىەةے ٌاخ نەئەکؽظ نٍظامە ىیچ ٌٌدەیەکی نەةٌٍ َەپال ئەمە ٌە مُکەچ ةٌٍ ٌە‬
‫ئیخامغی ىزاةەل َەفەؼ ئەٌەن کەٌا نٍظامە ةەرەڕامی ؾانی ٌ حەڵعی َۑعؼا صۆ ئەگەؼ‬
‫ىادتا ٌ ةیٍدایە رەاڵڵە ٌ پۑعاگؽی کؽظةا ئەٌکادە رٍکمی کٍقؽینیان ةەفەؼظا حۑگیؽ ظەکؽ‬
‫ٌەک ٌ مۑضی ئیقالّ ئینب دەیمیە ٌ مزمعی کٍڕی غتعاٍَىاب ئیخامع َەةاؼەیەٌە نەنڵ‬
‫ظەکەن‪ ،‬حا ةەىیچ مۑٍیەک نٍظامە مەمڕٌةی ةەرەاڵڵ نەؾانیٍە ةەڵکٍ ظڵنیا َۑی ٌە ئەگەؼ‬
‫ةڵۑین ةە رەاڵڵینی ؾانیٍە ةۆصۆی ئەٌە ڕٌمنان کؽظەٌە ةە ٌٌدەکانی مۑضی ئیقالّ کەٌا ىیچ‬

‫‪١١٣‬‬
‫پۑعاگیؽیەکی نەةٌٍ ةەڵکٍ َەىەمٌٍ گۑڕانەٌەکانعا ىەؼکە ئەّ نقەیەی کؽظ‪ :‬نادٍانی حەڵعّ‬
‫َۑعەی‪ ،..‬ىیچی نەٌدەٌە َەةەؼ ئەٌەی مُکەچ ةٌٍ ٌە ئەگەؼ ةڵۑن پۑنرت غٍؾؼی پے ظؼایە ئەٌە‬
‫ةٍصذانۑکی ئامکؽا ةە ىزاةە ٌ ئیاممی غمؽ ظەکؽۏ َەةەؼ ئەٌەی ئیاممی غمؽ ةە ىیچ‬
‫مۑٍەیەک ئاگاظاؼی راڵی نٍظامە نەةٌٍ‪ ،‬ةەڵکٍ ناکۆکی َەفەؼ راڵی ئەٌە ةٌٍ ئایا داٌانی‬
‫ئەنخاّ ظاٌە یان نا‪ ،‬نەٌەک ةەرەاڵڵی ؾانیٍە یان نا دا ٌەک ٌ دکكیؽ ةکؽۏ ٌ غٍؾؼی ةۆ‬
‫ةيۑنعؼېذەٌە یان نا‪ ،‬ةۆیە ئەٌانەی ئەّ ةاةەدە ةاـ ظەکەن ٌ گٍمان ظؼٌٌفر ظەکەن ةۆ ةاةەدی‬
‫غٍؾؼ ةۆ نەؾانی ئەٌە َە نەؾانینیانە ةەّ ةاةەدە ٌ دۑنەگەینذنیانە ةە ةەفەؼىادەکەی ٌ ٌٌدەی‬
‫ؾانایان ظەؼةاؼەی‪.‬‬

‫گٍمانی مەمەّ‪ :‬ةەفەؼىادی رەٌاؼیەکان‬

‫ٌَس اة ْ َن َم ْؽًَ َم َى ِْ ًَ ْقذَ ٌِْ ُؼ َؼةُّ ٌَ ؤَن ًُنَ ِّؿ ٍَ َغٌَُْنَا‬

‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر‪( :‬بِغْ ن ََاٍ اَْ َز ٍَا ِؼًٍُّ َن ًَا ِغ َ‬
‫ني‪-‬نَاٍَُا نُؽًِ ُع ؤَن نَّإْي َُِ ِمنْ َيا ٌَدَْْ َم ِ َّ‬
‫ِئ نٍُُُةُنَا ٌَنَ ْػَُ َم‬ ‫اَق َام ِء ن ََاٍ ادَّهٍُا َّ َ‬
‫هي بِن يُنذُم ُّم ْا ِم ِن َ‬ ‫َمائِ َع ًج ِّم َن َّ‬
‫ؤَن نَ ْع َى َعنْذَنَا ٌَنًٍَُ َن َغٌَُْ َيا ِم َن اَنَّ ا ِى ِعً َن)[املائعج‪]۱۱۸/‬‬

‫ٌادە‪ :‬کـە رەٌاؼیــەکان گٌٍدیان‪ :‬ئەی غیقای کٍڕی مەؼیەّ‪ ،‬پەؼٌەؼظگاؼەکەی دۆ ظەدٍانۑر‬
‫صٍانۑکامن َەئافامنەٌە ةۆ ةۑنۑذە صٍاؼەٌە؟ غیقا قەؼمٌٍی‪َ :‬ە هي ةرتفۑن گەؼ ئۑٍە ئیامنعاؼن‪-‬‬
‫گٌٍدیان ظەمانيەٌېر َەٌ نان ٌصٍانە ةضۆین ٌ ظڵەکامنان ظڵنیــا ةنب ٌ دۑتگەن کەٌا‬
‫ةەظڵــنیایەٌە دۆ ڕافر ةٌٍخ َە گەڵامن‪َ ،‬ەفەؼ ڕافذی ىادنە صٍاؼەٌەی ئەّ صٍانەل‬
‫َەماىۑعیەکان ةین‪،.‬‬

‫َەّ گٍمانەمیانعا ئەّ ئایەدە پیؽۆؾە ةەغەنڵی صۆیان َۑکی ظەظەنەٌە ٌ ظېن ظەڵۑن ئەمانە‬
‫گٍمانیان َەدٍانای هي ىەةٌٍە ٌ غٍؾؼیان پے ظؼا ٌ دەکكیؽ نەکؽان‪!!..‬فتزان هي‬

‫فەؼەدا ئەّ کاؼە ٌ ئەّ ظاٌاکاؼیەی ئەٌانە نە گٍمان ةٍن َە دٍانای ؼب اَػاملین نە کٍقؽ ةٌٍ‬
‫نەمیؽکیه ةٌٍ دا ٌەک ٌ ةڵۑن حاىیِ ةٍنە ٌ غٍؾؼیان ةۆىۑنعؼاٌەدەٌە‪ ،‬ئەّ ظاٌا کاؼیەی‬
‫ئەمان ٌەک ىەمان ئەٌ ظاٌاکاؼیەی پۑؿەمتەؼ ئیتڕاىیم ةٌٍ غُیە اَقالّ کەٌا هي دػاَی‬

‫‪١١٤‬‬
‫هتٰ)ٌادە‪ :‬کە ئیتڕاىیم‬ ‫ظەؼةاؼەی ظەقەؼمٍۏ ‪ٌَ ( :‬بِ ْغ ن ََاٍ بِةْ َؽا ِىٌ ُم َؼ ِّب ؤَؼ ِِِّن يٌَْ َل د ُ ْزٌٍِ اَْ َم ٍْ َ‬
‫گٌٍدی‪ :‬ئەی پەؼٌەؼظگاؼّ نینانم ةعە چۆن مؽظٌەکان ؾینعٌٌ ظەکەیەٌە؟‪(،.‬ن ََاٍ ؤ َ ٌَََ ْم د ُ ْا ِمن)هي‬
‫ىل ٌَََٰ ًِن ٌََِّْْ َم ِ َّ‬
‫ِئ نَُْتٍِ)ئیرباىیم گٌٍدی‪ :‬ةەڵے‬ ‫دػاَی پۑی گٌٍخ‪ :‬ةۆ ةاٌەڕناکەی؟‪(،.‬ن ََاٍ ةَ َ ٰ‬
‫ةاٌەڕظەکەّ ةەاڵّ ةۆ ئەٌەیتەدەٌاٌی ظڵنیا ةم‪[،.‬اَتهؽج‪ ]۸٥۳/‬حا صاٌەن غەنڵە ژیؽەکان‬
‫فەیؽېکی ئەّ ةەفەؼىادەی ئیرباىیم غُیە اَقالّ ةکەن ٌ فەیؽېکی ئەّ ةەفەؼىادەی‬
‫رەٌاؼیەکان ةکەن ةؿانن چیذان ةۆ ظەؼظەکەٌۏ؟! رەٌاؼیەکانیه چیان گٌٍخ؟ گٌٍدیان‪:‬ئەی‬
‫غیقا پەؼٌەؼظگاؼەکەی دۆ ظەدٍانے صٍانۑکامن ةۆ ةۑنۑذە صٍاؼەٌە‪ ،‬صۆ ةەٌ مانای دٍانایە نیە‬
‫ظەچینە فەؼ ئەٌیه ةەاڵّ گەؼ ٌەک ٌ صۆدان گەؼئاٌىال ٌەؼی گؽین‪ ،‬حا پۑؿەمتەؼ ئیتڕاىیم‬
‫کە ئەٌ ظاٌایەی کؽظ‪ ،‬هي دػاَی پۑی قەؼمٌٍ‪ :‬ةاٌەڕخ پۑی نیە؟ حا ئەّ رەٌاؼیانەل ةەىەمان‬
‫مۑٍە پۑؿەمتەؼ غیقا پۑی قەؼمٌٍن‪:‬دؽفی هي ـذان ىەةے ئەگەؼ ئیامنعاؼ ةن‪ٌ ،‬ادا ٌەاڵمی‬
‫پۑؿەمتەؼ غیقا غُیە اَقالّ ىەمان ٌەاڵمی هي دػاَی ـتٌٍ کە ةە ئیتڕاىیمی ظایەٌە غُیە اَقالّ‪،‬‬
‫پامان ٌەاڵمی ئیتڕاىیم ٌ رەٌاؼیەکان‪ ،‬ئیتڕاىم چی گٌٍخ؟ گٌٍدی‪:‬ةەڵے ةاٌەڕظەکەّ ةەاڵّ ةۆ‬
‫ئەٌەیتەدەٌاٌی ظڵنیا ةم‪ ،‬ةامە ئەی رەٌاؼیەکان؟ گٌٍدیان‪ :‬ظەمانيەٌېر َەٌ نان ٌصٍانە‬
‫ةضۆین ٌ ظڵەکامنان ظڵنیــا ةنب ٌ دۑتگەن کەٌا ةەظڵــنیایەٌە دۆ ڕافر ةٌٍیر َە گەڵامن‪،‬‬
‫َەفەؼ ڕافذی ىادنە صٍاؼەٌەی ئەّ صٍانەل َەماىۑعیەکان ةین‪ ،.‬ىەؼظٌٌ ال ةۆ ظڵنیــا‬
‫ةٍنەٌەیان ةٌٍ‪ ،‬گەؼ حٍڕئەخ ظەکەن ظەی ةڵۑن پۑؿەمتەؼ ئیتڕاىیم ـیه نەؾان ةٌٍ گٍمانی َە‬
‫دٍانای هي دػاَی ىەةٍە ٌ غٍؾؼی پے ظؼایە؟ چ کەفۑکذان ئەٌ حٍؼئەدەدان ىەیە‪ ،.‬پەناظەگؽین‬
‫ةە ؼب اَػاملین َەّ ةیؽکؽظنەٌە ةاّاڵنە‪ ،‬پامان پؽفیاؼېکی دؽیه ظؼٌٌفر ظەةے َۑؽەظا َە‬
‫کەمٍکٍؼدی ئەّ گٍمانانەیان‪ ،‬ةامە گەؼ ئەّ کاؼەی ئەٌان گٍمان ىەةٌٍن ةٌٍ َە دٍانای ؾادی‬
‫پاکی ؼب اَػاملین ةامە ةۆچی پۑؿەمتەؼ غیقا غُیە اَقالّ ظاٌاکەی نەةٍڵ کؽظن ٌ ظاٌای َە‬
‫هي دػاَی کؽظ ةەٌ ظاٌایەی ئەٌان؟ گەؼ ةەٌ ةیؽکؽظنەٌەی گٍمانەکانذان ةۑر‪ ،‬یان پۑؿەمتەؼ‬
‫غیقا ـیه گٍمانی ىەةٍە َە گەڵ ئەٌان ةۆیە ظاٌای کؽظٌە‪ !!.‬یان ئەٌەدا ئەٌ گٍمانی نەةٍە ٌ‬
‫ؾانیٍیەدی ةەاڵّ پۑعاگیؽ ةٍە ٌ ىاٌةەل ةٍە َەٌ داٌانە ٌ کاؼەی ئەٌان‪ !!.‬پەناظەگؽین ةە هي‬
‫دػاَی َەّ حۆؼە ةیؽکؽظنەٌە ةاّاڵنەیان‪ ،‬پۑؿەمتەؼ غیقا نەناغەدی ةەٌە ةٌٍ کەٌا ئەٌان‬
‫گٍمانیان نیە دەنيا ةۆ ظڵنیا ةٍنەٌە ئەّ ظڵنیا ةٍنەٌەل مانای گٍمان نیە ظڵنیان ةەاڵّ ظڵنیادؽ‬

‫‪١١٥‬‬
‫ةٍنەٌە‪ ،‬حا پۑؿەمتەؼ غیقا ظانی ةەٌانعانا کەٌا ئەٌان گٍمانیان نیە ةۆیەل پال‬
‫دەئکیعپۑکؽظنەٌەیان کە ٌٌدی دؽفی هي ـذان ىەةۑر‪ ،‬ئەٌانیه پۑیان ٌٌخ حا پۑؿەمتەؼ غیقا‬
‫ٌَس اةْ ُن َم ْؽًَ َم اََُّ ُي َّم َؼةَّنَا ؤَنؿ ٍِْ َغٌَُْنَا َمائِ َع ًج ِّم َن َّ‬
‫اَق َام ِء دًٍَُ ُن ََنَا ِغٌ ًعا‬ ‫ظاٌای ةۆ کؽظن ‪( :‬ن ََاٍ ِغ َ‬
‫ْي اَ َّؽا ِؾنِ َ‬
‫ني)[املائعج‪ٌ ]۱۱٣/‬ادە‪ :‬حا غیقای کٍڕی‬ ‫نٌ ٌَا ْؼ ُؾنْنَا ٌَؤ َ َ‬
‫نر َص ْ ُ‬ ‫ِّألَ ٌََِّنَا ٌَآ ِص ِؽنَا ٌَآًَ ًح ِّم َ‬
‫مەؼیەّ گٌٍدی‪ :‬ئەی پەؼٌەؼظگاؼی ئۑمە نان ٌ صٍانۑکامن َە ئافامنەٌە ةۆ ةۑنە صٍاؼۏ دا ةتۑذە‬
‫حەژنۑک َەناٌمانعا‪ ،‬ةۆ ئەٌانەی ئۑقذامان ٌ ئەٌانەی ةەظٌامامنعا ظېن ٌ ٌەک ٌ ةەڵگە‬
‫نینانەیەکیه ٌاةۑر َەالیەن دۆٌە‪ ،‬ةژېٍیامن پۑتعە ةەڕافذی دۆ چاکرتین ةژېٍی ظەؼی‪ ،.‬حا‬
‫ىەّ پۑؿەمتەؼ غیقا ظانی ةەٌەظانا ئەٌان گٍمانیان نەةٌٍ ىەمیه هي دػاَی ةەڕافذی صقذنەٌە‬
‫ٌ ةافی کؽظ ٌ ظاٌاکەی ةۆ حۑتەحے کؽظن‪ ،‬حا چۆن ٌ ةە چ غەنڵۑک ٌ ةیؽکؽظنەٌەیەک ٌ‬
‫دۑگەینذنۑک ىادٌٍن ئەّ نقانە ظەکەن ةۆ فەؼصقذنی ةاّڵەکانذان؟ ةەڕافذی ةاّڵ ىەمینە‬
‫فەؼەنخامی فەؼمۆڕیە‬

‫حا پامان ظەچینە فەؼ دەققیؽ ٌ ٌٌدەی ىزاةە ٌ مكەفیؽەکان ظەؼةاؼەی ئەّ ئایەدە ةؿانین‬
‫ئەٌان ةە چ مۑٍەیەک َۑی دۑگەینذٍن‬

‫نافمێ مكقیؽ ظەؼةاؼەی کۆظەنگی مكقیؽان َەةاؼەی رەٌاؼیەکان کەٌا گٍمانیان ًَ دٍانای‬
‫هي دػاَی نەةٍە نەنڵ ظەکاخ ٌ ظەڵۑر‪:‬‬

‫(ؾۆؼةەی مٍقەفیؽەکان ظەڵۑن‪ :‬فەؼنخعان َە ٌٌدنەکەی فەؼەدایە‪-‬مەةەفر( َى ِْ ًَ ْقذَ ٌِْ ُؼ‬

‫َؼةُّ ٌَ) ىەڵگؽدنی صٍاؾی ئەٌانە‪ ،‬کەـ نادٍانۑر دۆمەخ ةضادە فەؼ رەٌاؼیەکان کەٌا‬
‫گٍمانیان ىەةٍةے َە دٍانای هي دػاَی‪ ،‬ةەڵکٍ ٌەک ٌ ٌٌدەی کەفۑکە ةۆ ىاٌڕېکەی‪:‬‬
‫ظەدٍانیر َە گەڵم ىەڵتقذی؟ صۆ ظەیؿانی ظەدٍانے ىەڵتقذی َەگەڵی ةەاڵّ دەنيا ةۆ گەیانعنی‬
‫ظاٌاکؽظنەکەی ةٌٍ ٌای ٌٌخ‪ٌ ،‬ە ىەؼٌەىا مەةەفر( َى ِْ ًَ ْقذَ ٌِْ ُؼ) ٌادا ئایا ةۆخ ئافان ٌ‬
‫فٍکە ئەنخامی ةعەیر َە گەڵم؟ ٌە ةەىەمان مۑٍە مانای ئایەدەکە‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌەی رەٌاؼیەکان‬
‫ئیامنعاؼ ةٌٍن هي غؿ ٌحِ ـیان نافیتٌٍ‪ٌ ،‬ە دەٌاٌېذی دٍاناکەییان نافیتٌٍ‪ٌ ،‬ە ظاٌاکەمیان ةۆ‬
‫ظەؼصقذنی گٍمان نەةٌٍ‪ ،‬ةەڵکٍ ةۆ گەیانعنی ؾیادؽ ظڵنیا ةٍنەٌەیان ةٌٍ‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ پۑؿەمتەؼ‬
‫ىل ٌَََٰ ًِن ٌََِّْْ َم ِ َّ‬
‫ِئ نَُْتٍِ) گٍمان َەٌەظا نیە پامامٌەی‬ ‫ئیتڕاىیم غُیە اَقالّ ٌٌدی‪(( :‬ن ََاٍ ةَ َ ٰ‬

‫‪١١٦‬‬
 ‫فەیؽکؽظنی ئەّ ئایەدە ظڵنیا ةٍنەٌەیەکە ةۆ ظڵ‪ٌ ،‬ە َەةەؼ ئەّ ىۆکاؼە ٌٌدیان ‪ٌَ ( :‬دَْْ َم ِ َّ‬
‫ِئ نٍُُُةُنَا)‬
‫گؽدنەٌەی( َى ِْ ًَ ْقذَ ٌِْ ُؼ) پؽفیاؼکؽظن َەةاؼەی کؽظاؼ ةەةے دٍاناکەی َەفەؼی نینان ظەظەاخ‬
‫َەفەؼ پۑٍیقذیەکانیان‪ ،‬یان ىۆکاؼېک ةە ىۆکاؼەکەی‪ ،‬ظەڵۑین‪ :‬مانای‪:‬ئایا پەؼٌەؼظگاؼخ‬
‫ظەدٍانے‪ٌ ،‬ادا‪ :‬ئایا ٌەاڵمر ظەظادەٌە گەؼ ظاٌای َۑتکەی؟ (قیقذْیؼ)‪ٌ:‬ادا (یْیؼ) ىەؼظٌٌکیان‬
‫یەک مانان)[مزافن اَذٲٌیِ َٳلماّ اَهافمٍ ‪]٣۸۲/٥‬‬

‫‪-۸‬مٍقەفیؽ اثیؽاَعین اةٍ اَزیان ظەؼةاؼەی کۆظەنگی ؾۆؼینەی مٍقەفیؽەکان َەفەؼ ئەٌەی‬
‫رەٌاؼیەکان گٍمانیان نەةٍە َە دٍانای اَؽب اَػاملین‪ ،‬ظەڵۑر‪ٌ(:‬ە ئەّ ظەؼةڕینە‪َ ( -‬ى ِْ ًَ ْقذَ ٌِْ ُؼ‬
‫َؼةُّ ٌَ)‪َ-‬ەڕٌی ئامکؽایی ٌا ظەؼظەکەٌېر کەٌا گٍمانیان َەدٍانای هي دػاَی ىەةٍە َە ىۑنانە‬
‫صٍاؼەٌەی ئەّ صٍانە َەئافامنەٌە‪َ ،‬ە ؾەمضەرشۍ ٌ حگە َەٌانیه َە ئەىُی دەؼققیؽ ظان‬
‫ةەٌە ظاظەنۑن رەٌاؼیەکان ئیامنعاؼ ةٌٍن‪ ،‬ةەڵکٍ ئەمە دایتەخ مەنعیەکی غیقا ةٌٍ‪ٌ ،‬ە‬
‫ئەٌانیه گٍمانیان َەٌٌە نەةٌٍ‪ ،‬دا رەفەن ظەڵۑر‪ :‬گٍمانیان َە دٍانای هي دػاَی نەةٌٍ‪ ،‬ةەڵکٍ‬
‫پؽفیاؼیان کؽظ ىەٌاڵیان پے ةعاخ ئایا ظا ظەةەؾېر یان نا؟ ئەٌەةۆمان پؽفیاؼ ةکە)[اَتزؽ‬
‫املزیٓ ٲليب ریان ‪]٤۰/٣‬‬

‫حا ئەٌەمان ةۆ ڕٌٌنتٍیەٌە کەٌا مەؾىەةی مٍقەفیؽەکان َەگەڵ ئەٌەظانە کەٌا رەٌاؼیەکان‬
‫گٍمانیان َە دٍانای هي دػاَی نەةٍە‪ ،‬حا َە ڕٌنکؽظنەٌی( َى ِْ ًَ ْقذَ ٌِْ ُؼ َؼةُّ ٌَ) ةەچەنع ڕٌېک‬
‫ةافی َۑٍەظەکەن ٌ ظایان ظەنۑین‪:‬‬

‫یەکەّ‪ :‬رەٌاؼیەکان ٌٌدیان ئایا ظەدٍانی ظاٌا َە پەؼٌەؼظگاؼخ ةکەی؟ رەٌاؼیەکان گٍمانیان‬
‫َە دٍانای هي دػاَی نەةٍە ةەڵکٍ ةەٌ مانایەیە‪ :‬ئایا ظەدٍانای ظاٌا َە پەؼٌەؼظگاؼخ ةکەی؟ یان‬
‫ئایا پەؼٌەؼظگاؼخ پۑر ظەظاخ ئەگەؼ ظاٌای َے ةکەی؟ کەٌا َەمانەمعا ىیچ گٍمانۑک نیە َە‬
‫دٍانای هي دػاَی ــعا‪:‬‬

‫‪َ -۱‬ەظایکە غائینەٌە{ؼيض هي غنً} ظەڵۑر‪ (:‬رەٌاؼیەکان گٍمانیان َە دٍانای هي نەةٍە َە‬
‫ظاةەؾانعنی صٍانەکە‪ ،‬ةەڵکٍ ٌٌدیان‪ :‬ئایا پەؼٌەؼظگاؼخ پۑر ظەظاخ؟)[اَهؽّتٍ ‪]۸۰۷٥/۰‬‬

‫ٌە َە گۑڕانەٌەیەکی دؽظا ىادٍە َە [اةن ايب رادم ٌ اةن حؽیؽ ٌ اةن املنػؼ ٌاةن ايب میتح] َە‬
‫غائینەٌە{ؼيض هي غنً} کەٌا ظەڵۑر‪(:‬رەٌاؼیەکان ؾاناةٌٍن ةە هي َەٌەی ٌٌدیان‪ :‬ئایا‬

‫‪١١٧‬‬
‫پەؼٌەؼظگاؼخ ظەدٍانے؟ ةەڵکٍ ٌٌدیان‪:‬ئایا پەؼٌەؼظگاؼخ پۑر ظەظاخ‪ٌ ،‬ادا ئایا ظەدٍانی ظاٌای‬
‫َے ةکەی؟)[دكقیؽ اَقیٍٍّ ‪]۸/۰٣٥‬‬

‫‪َ-۸‬ە غامؽۍ مػیتێ ىادٌٍە کەٌا غەَی{ؼيض هي غنً} ئەمەی ظەصٍېنعەٌە( َى ِْ ًَ ْقذَ ٌِْ ُؼ‬
‫َؼةُّ ٌَ) ظەیٌٍخ‪ٌ:‬ادا ئایا پەؼٌەظگاؼ ةەنقەخ ظەکاخ؟)[دكقیؽ اَقیٍٍّ ‪]۰٣٥/۸‬‬

‫‪-۰‬ئینب حؽیؽ َە فەظۍىۑناٌیەدی ظەڵۑر‪ٌٌ:‬دەی( َى ِْ ًَ ْقذَ ٌِْ ُؼ َؼةُّ ٌَ)فەظی ظەڵۑر‪ٌٌ(:‬دیان‪:‬‬

‫ئایا پەؼٌەؼظگاؼ ةەنقەخ ظەکاخ گەؼ ظاٌاخ َۑی کؽظ؟ حا هي دػاَی صٍانۑکی ةۆ ظاةەؾانعن‬
‫َەئافامنەٌە کەٌا گنر صٍاؼظنۑکی دۑعا ةٌٍ دەنيا گۆمر نەةۑر)[اَتزؽ املزیٓ ‪]٤۰/٣‬‬

‫‪-٣‬ئەةٍ غٍةەیع ٌ ئینب حؽیؽ ظەگۑڕنەٌە َە فەغیعی کٍڕی حٍةەیؽ ئەّ ئایەدەی‬
‫ظەصٍېنعەٌە( َى ِْ ًَ ْقذَ ٌِْ ُؼ َؼةُّ ٌَ) ٌٌدی‪ٌ (:‬ادا‪ :‬ئایا ظەدٍانی ظاٌا َە پەؼٌەؼظگاؼخ ةکەی)[اَتزؽ‬
‫املزیٓ ‪]٤۰/٣‬‬

‫‪-٤‬رەفەنێ ةەِصۍ ظەڵۑر‪(:‬گٍمانیان نەةٌٍ َە دٍانای هي دػاَی ـعا‪ ،‬ةەڵکٍ ظاٌایان َۑکؽظ ةە‬
‫ظاٌاکؽظنی ىەٌاڵۑک‪ :‬ئایا ظاظەةەؾۏ یان نا؟ ئەگەؼ ظا ظەةەؾۏ ئەٌە ةۆمان ظاٌاةکە)[اَعؼؼ‬
‫املنثٍؼ ‪]۸٣۹‬‬

‫‪-٥‬ئینب غْیەی مكقیؽ ظەڵۑر‪(:‬ئایا هي دػاَی ٌامان ةۆ ظەکاخ ئایا ٌەاڵمامن ظەظادەٌە‪،‬‬
‫ىەؼٌەک ٌ ةە غتعهي ـی کٍڕی ؾەیع ٌٌدؽا‪ :‬ئایا ظەدٍانی نینانم ظەیر ؼفٍٍ هي چۆن‬
‫ظەفذنٍېژی ظەگؽخ)[اَتزؽ املزیٓ ‪]٤۰/٣‬‬

‫‪-۷‬قؽاء َە [املػاِّن اَهؽان] ظەڵۑر‪(:‬ةافکؽاٌ َە مەغاغ ـەٌە ٌٌدٍیەدی‪ :‬ؼفٍٍ هي ىُی هي‬
‫دقذَ ٌِْ ُؼ َؼةُّ ٌَ) ةە(داء) ئەمە ڕٌېکی چاکە‪ٌ ،‬ادا ئایا ظەدٍانی‬
‫غُیە ٌفُم ةۆی صٍېنعمەٌە ةە( َى ِْ ْ‬
‫ظاٌامان ةۆ ةکەی پەؼٌەؼظگاؼ صٍانۑکامن ـتۆ َەئافامن ةۑنۑذە صٍاؼەٌە؟)[دكقیؽ اَهؽّتٍ‬
‫‪]۸۰٥۸/۰‬‬

‫یقذَ ٌِْ ُؼ َؼةُّ ٌَ)‬

‫‪-۲‬ئینب کەثیؽ ظەڵۑر‪(:‬رەٌاؼیەکان کەٌا مٍېنکەٌدەی غیقا ةٌٍن ٌٌدیان( َى ِْ ْ‬
‫دقذَ ٌِْ ُؼ َؼةُّ ٌَ) ٌادا‪:‬ئایا‬
‫ئەمە صٍېنعنەٌەی ؾۆؼېکیانە‪ٌ ،‬ەصٍېنعنەٌەی ئەٌانەی دؽ‪َ (:‬ى ِْ ْ‬
‫ظەدٍانی ظاٌا َە پەؼٌەؼظگاؼخ ةکەی؟)[اةن اَکثیؽ ‪]۱۱۷/۸‬‬

‫‪١١٨‬‬
‫‪ -۹‬ؾەحاج {ؼرمً هي} ظەڵۑر‪ٌ (:‬ادای‪ :‬ئایە ظاٌای َے ظەکەی ةۆ ئەٌەی ئافانی ةکاخ‪ٌ ،‬ە‬
‫ظەڵۑن‪ :‬ئایا ظەدٍانی ظاٌا َە پەؼٌەؼظگاؼخ ةکەی یانئافانی ةکەی‪ ،‬ماناکەیان َۑک نؿیکە‪،‬‬
‫ٌەالنەظؼاٌە‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ هي دػاَی ظەقەؼمٍېر(ٌفئِ اَهؽیح)[یٍفل‪ٌ]۲۸/‬ەَەفەؼ‬
‫صٍېنعنەٌەی یاء پۑٍیقر ةەالظانی ناکاخ)[اَذكقیؽ اٍَاٍس ‪]۱۸۹/۱‬‬

‫‪-۱۳‬اةن اَهیمێ حٍؾۍ ظەڵۑر‪ٌٌ(:‬دەی‪َ ( :‬ى ِْ ًَ ْقذَ ٌِْ ُؼ َؼةُّ ٌَ) ؾەحاج ظەڵۑر‪ :‬ئایا ظەدٍانے؟ ٌە‬
‫دقذَ ٌِْ ُؼ َؼةُّ ٌَ) ةە( خ ) ظانانۑک ةۆ پەؼٌەؼظگاؼ‪ٌ ،‬ە قؽاء ظەڵۑر‪:‬‬
‫کەفائی ظەصٍېنۑذەٌە ةە( َى ِْ ْ‬
‫مانای ئایا دۆ ظەدٍانی ظاٌا َە پەؼٌەؼظگاؼخ ةکەی؟ ئینب اٲلنتاؼۍ ظەڵۑر‪ :‬ةۆ ىیچ یەکۑکذان‬
‫ڕېگە نەظؼاٌە دۆمەخ ةضەنە فەؼ رەٌاؼیەکان ةەٌەی گٍمانیان َە دٍانای هي ىەةٍە‪ ،‬ئەمە‬
‫ٌەک ٌ ئەٌەیە کە مؽۆڤ ةە ىاٌڕېکەی ظەڵۑر‪ :‬ظەدٍانیر َە گەڵم ىەڵتقذی ٌ ئەنخامی ةعەی؟‬
‫صۆ ظەؾانے ظەدٍانے َە گەڵی ةکاخ‪ -‬ةەاڵّ ظەیيەٌېر‪ :‬ئایا ئافانە ةۆخ ؟ ٌە ئەةٍ غەَێ‬
‫ظەڵۑر‪:‬ئایا ئەّ کاؼە ظەکەی ةە ظاٌاکؽظن؟‪ ،‬حا ىەنعېک پۑیان ٌایە ئەّ ٌٌدەیەیان پۑه ئیامن‬
‫ىۑنانیان ةٌٍ‪ٌ ،‬ەاڵمیان ظؼایەٌە ةە ٌٌدەی غیقا ةۆیان‪( :‬ادَّهٍُا َّ َ‬
‫هي بِن يُنذُم ُّم ْا ِم ِن َ‬
‫ني) [ؾاظ املقیؽ‬
‫ِف غُم اَذكقیؽَُزاقظ اةن اَخٍؾي ‪]٣٤٤/۸‬‬

‫ئەمەل دەققیؽ ٌ ڕٌنکؽظنەٌەی ىاٌەاڵنی ؼفٍٍ هي ةٌٍ کەٌا ةە پُەی ظٌٌەّ ظېن َەپال‬
‫دەققیؽی ؼفٍٍ هي ٌە ىەؼٌەىا دەققیؽی داةیػین ٌ پال ئەٌانیه ةٍن‪ ،‬ةەاڵّ ةۆ ؾیادؽ ظؼېژ‬
‫نەکؽظنەٌەی ظە ظانەّ ظانا ةۆ ةەؼچاٌڕٌٌنی صٍېنەؼ‪ ،‬گەؼ نا ٌٌدەی مٍقەفیؽان َەّ ڕٌەٌە ؾۆؼە‬
‫ٌ کۆظەنگیان دۑیعا ىەیە ؾۆؼینەی‪ٌ ،‬ە ىەنعېکیان ىەؼ ةۆ صٍېنعنەٌەل ىەؼ ةە داء‬
‫ظەیضٍېننەٌە فەؼەدای (ىِ دقذْیؼ) ٌەک ٌ اةن اَخؿؼۍ ٌە اةن املخاىع َە نیڕائەدی غرشە‬
‫ٌ فتػە نیڕائەخ‪ ،‬ةەاڵّ ڕافرت ٌایە ةە(ىِ یقذْیؼ)ةضٍېنعؼېذەٌە ٌە ماناکەمی ٌا دەققیؽ‬
‫ةکؽۏ ةە (ىِ دقذْیؼ)‬

‫دقذَ ٌِْ ُؼ َؼةُّ ٌَ) ةەٌادای‪ :‬ئایا ئافانە ةۆخ‬

‫ظٌٌەّ‪ :‬ةەمۑک َە مٍقەفیؽان ٌٌدەی هي دػاَی( َى ِْ ْ‬
‫پؽفیاؼ َە پەؼٌەؼظگاؼخ ةکەی؟ َۑکی ظەظەنەٌە‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ ةافامن کؽظ َە ٌٌدەی ؾانایان‬
‫کەٌا ةە دۑگەینذٍانە ٌ منٍنەیەکی ؾۆؼ حٍان ڕٌنی ظەکەنەٌە‪ٌ ،‬ەک کەفے ةە ىاٌڕېکەی ةڵے‬
‫ظەدٍانی ئەٌەّ َە گەڵ ئەنخاّ ةعەیر؟ صۆی ظەؾانے ظەدٍانے ةەاڵّ ةە ڕٌٌېکی دؽ ٌای پے‬

‫‪١١٩‬‬
‫ظەڵے ئایا ظەدٍانی َەگەڵم ئەنخامی ةعەی؟ مانای ٌاناظا نەدٍانے‪ ،‬ةەڵکٍ الخ ئافاییە الخ‬
‫چاکە ٌ ئافانە ةذٍانی َەگەڵم ةۑی َەگەڵم ئەنخامی ةعەی‪.‬؟‬

‫یقذَ ٌِْ ُؼ َؼةُّ ٌَ) ئەىُی مەظینە ٌ غاىمێ کٍڕی ئەةی نخٍظ ٌ‬
‫‪-۱‬قؽاء ظەڵۑر‪ٌ (:‬ە ٌٌدەی‪َ ( :‬ى ِْ ْ‬
‫یقذَ ٌِْ ُؼ)ةەاڵّ َەفەؼ ئەٌ ٌٌدەیە کە ظەیڵۑی‪ :‬ئایا قالنە‬
‫ئەغمەل ةەیاء ظەیضٍېننەٌە( َى ِْ ْ‬
‫ظەدٍانے َەگەڵم ئەنخامی ةعاخ؟ٌەدۆل ظەؾانی ظەدٍانے‪ ،‬ئەمە َەڕٌېکەٌە‪ٌ ،‬ە ةاـ کؽاٌە َە‬
‫دقذَ ٌِْ ُؼ َؼةُّ ٌَ)ةە داء‪ٌ ،‬ە َە مەغاغ ـەٌە‬
‫غائینە ٌ غُی کەٌا ةەّ حۆؼە صٍېنعٌیانەدەٌە( َى ِْ ْ‬
‫دقذَ ٌِْ ُؼ َؼةُّ ٌَ) ةە داء‪ -‬ئەمە ڕٌېکی چاکرتە‪،‬‬
‫ىادٌٍە کەٌا ؼفٍٍ هي ةۆی صٍېنعۆدەٌە ةە( َى ِْ ْ‬
‫ٌادا‪ :‬ئایا ظەدٍانی ظاٌای َە پەؼٌەؼظگاؼخ ةکەیر ئەّ صٍانەمان َە ئافامنەٌە ةۆ‬
‫ظاةەؾېنۑر؟)[مػاِّن اَهؽان َٳلماّ اَكؽاء ‪]۰۸٤/۱‬‬

‫(یقذَ ٌِْ ُؼ) ةە یاء‪ٌ -‬ە(ؼةک) ةاء‬

‫‪-۸‬ئیاممی ةؿٍۍ ظەڵۑر‪ٌ(:‬ەصٍېنعنەٌەی ئەٌانەی دؽ ْ‬
‫ةەؼؾظە کەنەٌە ٌە ىیچ گٍمانۑکیان َە دٍانای هي دػاَی نەةٌٍ‪ ،‬ةەڵکٍ مانای ٌایە ئایا‬
‫پەؼٌەؼظگاؼخ ةۆخ ظاظەةەؾېنے یان نا؟ ىەؼٌەک ٌ پیاٌېک ةەىاٌڕېکەی ظەڵۑر‪ :‬ئایاظەدٍانی‬
‫َەگەڵم ةەؼؾی کەیەٌە؟ َەگەڵ ئەٌەی ظەمؿانے ظەدٍانے‪ ،‬ةەاڵّ مەةەفذی ئەٌ َەٌەیە ئایا ظەخ‬
‫ىەٌېر ةیکەی یان نا؟)[مػامل اَذنؿیِ ‪]۷۷/۸‬‬

‫حا ةەگنذی ئەىُی غُم ٌ دایتەخ مٍقەفیؽان کۆکن َەفەؼ ئەٌەی ةافامن َۑٍە کؽظن‪ٌ ،‬ە‬
‫ىەؼئەٌەنعە نیە ٌٌدەکانیان ةەڵکٍ ؾۆؼ ؾیادؽن َەةەؼ ظؼېژ نەکؽظنەٌەی ةاةەدە ئاٌاّ ظانا‪ ،‬ةەاڵّ‬
‫ةۆ ؾانیاؼیذان ئەٌانەی َەفەؼ ئەّ ڕایەن ةؽیذین َە‪(:‬غائینە‪ -‬غِل ةن ايب ّاَث ‪ -‬فػیع ةن‬
‫اَختیؽ‪ -‬اَقعی ٌاملخاىع‪-‬اَزقن اَترصۍ‪ -‬ارمع ةن اَزنتِ ‪ -‬اةن اَنزاـ‪ -‬اَتؿٍۍ ‪ -‬اةن‬
‫اَخٍؾۍ ‪ -‬اَكؽاء ‪ -‬اةن اَزياؼ‪ -‬اةن االنتاؼۍ ‪-‬اةن غٌْح‪-‬اَكؽفێ املكقْي‪ -‬اَياٌي ‪-‬مياب‬
‫اَضكاِف‪ -‬اةن حؿي ىارث‪-‬ناِصاَعًن ارمع ةن املنْي املاًَی‪-‬اَضٌْث اَرشيب‪ -‬االما‬
‫اَقٌٍٍّ‪-‬اةن اًَثْي ‪-‬مؽاؾٍ‪)....‬ؾۆؼی دؽ‪ٌ ،‬ە ىەؼٌەک ٌ َە فەؼەداظا ٌٌدەی نافمێ ٌ‬
‫اةٍاثؽاَعین ـامن نەنڵ کؽظ کەٌا نەنڵی ئیخامغی مٍقەفیؽانی کؽظةٌٍ َەفەؼ ئەّ ڕایەظا‪ ،‬حا‬
‫ىەّ ةەٌ دۑگەیننت ٌ َۑکعانەٌەی صۆیاا کە کؽظةٍیان ةە گٍمان ٌەاڵمیان ٌەؼگؽخ ٌە ىەمیه‬
‫َە ڕٌٌی ؾمانەٌانی ٌ مەڕغەٌە ٌەاڵمی گٍمانەکانیان ظؼایە ٌهي اَزمع ٌاملنً‬

‫‪١١١‬‬
‫کۆدایی ةەّ ةاةەدە ظېنم ةە ٌٌدەی ئیاممی فػعۍ{ؼرمً هي} َەدەققیؽەکەی ظا ظەڵۑر)ٌە‬
‫ئەمانە ىیچ گٍمانۑکیان َە دٍانا ٌ گٍېڕایەڵی هي دػاَی نەةٌٍ ةەڵکٍ ئەّ ٌٌدەیەیان َە ةاةەدی‬
‫نینانعانی ئەظەب ٌ ڕېؿیان ةٌٍ)[دكقیؽ اَقػعي‪]۸۱۳/‬‬

‫گٍمانی رەٌدەّ‪ :‬ئەٌ پیاٌەی میؿی َە مؿگەٌخ کؽظ‬

‫(َە ئەنەفی کٍڕی ماَکەٌە صٍا َۑی ڕاؾی ةے ظەگۑڕنەٌە ظەَے‪ :‬ظەمذەکییەک ھاخ ‪ ،‬میؿی‬
‫کؽظ َە الیەکی مؿگەٌخ ‪ ،‬صەَکی ڕٌٌمکۑنیان کؽظٌٌ ٌ ةە دٍنعی ڕەقذاؼیان َەگەڵ ظا کؽظ ‪،‬‬
‫پۑؿەمتەؼ فەالمی صٍای َے ةۑر ڕېگؽی َے کؽظن ٌ نەظەؾەی کؽظن کادۑک کە میؿەکەی‬
‫دەٌاٌ کؽظ پۑؿەمتەؼ قەؼمانی کؽظ حامۑک ئاٌ ةۑنن ‪ ،‬ڕژېرنا ةە فەؼیان‪)-‬مذكو غُیە‬

‫ئەمخاؼە مٍةذەظیػەکانی ئاصؽ ؾەمان گٍمانۑکی نٍېرتیان ظاناٌ ةەغەنڵی صۆیان َەٌەی پۑنرت‬
‫ةۆیان ظاناٌن‪ ،‬گٍمانەکەمیان ئەٌەیە ظەڵۑن ئەّ ظەمذەکیە میؿی َە الیەکی مؿگەٌخ کؽظ ٌ‬
‫ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم ڕېگەی نەظا ىەراةیەکانی ڕېگای َے ةگؽن ٌ غٍؾؼی ةۆ‬
‫ىۑنایەٌە حاىیِ ةٌٍ‪!!..‬‬

‫َە ٌەاڵمی ئەّ گٍمانە ةاّڵەمعا ةەچەنع ڕٌېک ظەیضەینە ةەؼظەّ صٍېنەؼ‪:‬‬

‫یەکەّ‪ :‬ئەٌان ٌا دۑگەینذٌٍن کەٌا ىزاةیەکان دەکكیؽیان کؽظٌە ٌ ؼفٍٍ هي ـیه ڕېگؽی‬
‫َۑی کؽظٌن‪ ،!!.‬نەصۑؽ ةەڵکٍ ىزاةیەکان نە دەکكیؽیان کؽظ نە ٌیقذیان ةیکٍژن ةەڵکٍ ٌیقذیان‬
‫ڕېگؽی َے ةکەن َە پیقکؽظنی مؿگەٌخ ٌ ؼفٍٍ هي ـیه ڕېگؽی َے کؽظن‪ ،‬ىیچ مذۑکُەمانە‬
‫نەةٍە نە ناٌی کٍقؽ َەفەؼی حۑگیؽ ةے نە رٍکمی ڕیعەی کٍقؽ ةەفەؼی ظا حۑگیؽکؽاةے ٌ‬
‫ؼفٍٍ هي ـیه ڕېگؽی َۑکؽظةن حا چۆن ةە چ دۑگەینذنۑک ةۆصۆدان ٌادان َے کؽظٌە ٌ‬
‫ظەیکەن ةەڵگە ةۆ ئەمە کەٌا نە دەکكیؽی دۑعایە نە کٍمنت؟!‪ ،‬کەٌا ىیچیان پەیٍەنعی ةەّ‬
‫ةافەی کٍقؽ ٌ دکكیؽ ٌ غٍؾؼ ةۆ حاىیِ نیە‬

‫ظٌٌەّ‪ :‬ةە چ ظەَیُۑک ٌ ةە چ ةەڵگەیەک ئەّ کاؼەی ئەّ ظەمذەکیە ةە کٍقؽ ظەؾانن؟؟ ئایا میؿ‬
‫کؽظن َە ال ظیٍاؼېکی مؿگەٌخ کٍقؽە ٌەک ٌ ئەٌەیئەّ پیاٌە کؽظی؟‪ ،‬حا کۑنەی ئەمان ىەؼ‬

‫‪١١١‬‬
‫َە ٍٍاةْی دکكیؽ ـعا نیە ةەڵکٍ کۑنەی ئەٌان َە نەنافینی ٌ کٍقؽ ٌ ئیامنعایە حا چۆن مەؼج‬
‫ٌ ڕېگؽی ةۆ ظاظەنۑن‪َ !.‬ە پال ئەٌەی ئەّ کاؼەی کؽظ ؼفٍٍ هي ةانگی کؽظ پۑی قەؼمٌٍ‪(:‬ئەمە‬
‫مؿگەٌدە ظؼٌٌفر نیە دۑیعا نە میؿ نە پیقی دۑعا ةکەی‪ ،‬ةەڵکٍ مؿگەٌخ ةۆ یاظکؽظنەٌەی هي‬
‫دػاَی ـیە ٌ نٍېژ کؽظن ٌ صٍېنعنەٌەی نٍڕئانە) ؼفٍٍ هي ىەؼ نەک دەکكیؽی ةکا ةەڵکٍ‬
‫کاؼەکەمی ةەکٍقؽ نەؾانی دا ٌەک ٌ پۑی ڕاةگەیەنے ئەّ کاؼە کٍقؽە مەیکە نا دەنيا پۑی ٌٌخ‬
‫ظؼٌٌفر َۑؽە ةیکەی َەةەؼ ئەٌەی مٍېنی ؾیکؽ ٌ نٍېژ ٌ صٍېنعنەٌەی نٍڕئانە‪ٌ ،‬ە ئەّ‬
‫قەؼمٍظەیەل ةەڵگەیە َەفەؼ رەڕامۑذی ٌ ڕېگە پۑنەظانی میؿ کؽظن َە مؿگەٌخ ىەؼٌەک ٌ‬
‫ئیاممی نەٌەٌی ظەقەؼمٍۏ‪ٌ ،‬ە ؾۆؼینەی قٍنيـاکان ئەّ قەؼمٍظەیە ظەکەن ةە ةەڵگە َەفەؼ‬
‫ئەٌەی میؿکؽن َەمؿگەٌخ ڕېگە پۑنەظؼاٌە دەنيا ةۆ کادی ؾۆؼ ةۆىادنتۑر ٌ ناچاؼ ةے ٌەک ٌ‬
‫ئەّ ظەمذەکیە‪.‬‬

‫فۑیەّ‪ :‬ڕېگؽی کؽظنەکەی پۑؿەمتەؼ َەةەؼ ىیچ کاؼېکی نە ئیامن نە کٍقؽی نەةٌٍ ةەڵکٍ ڕېگؽی‬
‫کؽظنەکەی ؾانایان ئەّ ناغیعەیەی ةۆ ظېننەٌە‪ :‬ئەگەؼ ظٌٌ ؾیان ھادە پۑنر ظەةۑر ئەٌە‬
‫ھەَتژېؽیر ئەٌەی کەمرتین ؾیانی ھەیە‪ ،‬حاؾانایان ظەَۑن َەةەؼ ئەٌە ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە‬
‫ٌفُم قەؼمانیکؽظ ٌاؾی َے ةھۑنن چٍنکە ؾیانی ؾیادؽ ةٌٍ ةە ڕېگؽی َے کؽظنی ئەمەل َەةەؼ‬
‫چەنع ىۆیەک‪:‬‬

‫‪-۱‬ڕېگؽی کؽظنەکەیان ظەةٍە ةڕینی میؿی کەٌا ئەمە ؾیانی ةۆ حەفذەی ىەیە دایتەخ ئەگەؼ‬
‫میؿی ؾۆؼةۑر‬

‫‪-۸‬ئەگەؼ ڕېگؽی کؽاةا ئەٌە ئەگەؼی ؾۆؼی ىەةٌٍ میؿ ةەؼ حِ ٌ ةەؼگ ٌ المەی ةکەٌدایە ةے‬
‫نٍېژ ظەةٌٍ‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌەی گۑڕانەٌەیەک ىەیە ئەّ کاةؽایە ةەؼ َەّ کاؼەی َە مؿگەٌخ ظٌٌ‬
‫ڕکاخ نٍېژی کؽظٌە‪ ،‬حا ةەؼحِ ٌ ةەؼگی ةکەٌدایە حِ ٌ ةەؼگی ةۑنٍېژ ظەةٌٍ ئەٌکاخ‬

‫‪َ -۰‬ەةەؼ ئەٌەی میؿی ؾۆؼ ظەىاخ ئەگەؼ ىەةٌٍ کەفەکە گەؼ ڕېگؽی َے کؽاةا ئەٌە مٍېنی‬
‫دؽینی پیك کؽظةا‬

‫حا ئەّ قەؼمٍظەیە ةە ىیچ مۑٍەیەک ناچۑذە ناٌ ةاةەدی غهیعەظا ٌ پەیٍەنی پۑٍە نیە ةەدایتەخ ةۆ‬
‫ةاةەدۑکی ٌا‪ ،‬حا کؽظەٌەی ئەّ کاةؽایە ڕٌٌنە ٌ کٍقؽ نەةٍ داٌەک ٌ ڕېگؽی َے ةکؽۏ ٌەڕېگؽی‬

‫‪١١٢‬‬
‫کؽظنی ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم ـیه َەةەؼ گۑڕانەٌەی ؾەؼەؼی ؾیادؽ ةٌٍةۆصۆی ٌ‬
‫ظەٌؼٌةەؼی ةە کۆظەنگی ؾانایان‪.‬‬

‫گٍمانی ىەمذەّ‪ :‬ةەفەؼىادی راّث‬

‫َە غەَی ـەٌە{ؼيض هي غنً} ظەڵۑر‪ :‬ؼفٍٍ هي من ٌ ؾٌةەیؽ ٌ میهعاظ{ؼيض هي غنً}ـی ناؼظ‬
‫قەؼمٌٍی‪ (:‬ةڕۆنە ڕٌەٍە صاش َەٌۏ ئاقؽەدۑکی َۑیە نامەیەکی پۑیە َۑی ٌەؼةگؽن)‪ ،‬ڕۆینذین‬
‫ئەفەکامنان ةەؼظا ىەدا گەینذینە الی ئاقؽەدەکە‪ٌٌ ،‬متان نامەکە ظەؼةکە‪ٌٌ ،‬دی‪ :‬نامەّ پے نییە‪،‬‬
‫ٌٌمتان‪ :‬نامەکە ظەؼظەکەیر یان حُکەکانر ظەگەڕېین‪ ،‬نامەکەی ظەؼىۑنا َەناٌپەَکی ظاةٌٍ‪،‬‬
‫ىۑنامانەٌە ةۆ ؼفٍٍ هي‪ ،‬کە نامەیەک ةٌٍَە راّتێ کٍڕی ةەَذەغە ةۆ کاقؽی صەڵکی‬
‫مەککە‪ ،‬ىەٌاڵیان ظەظادے ةە ىەنعۏ کاؼٌةاؼی ؼفٍٍ هي‪ ،‬ؼفٍٍ هي پۑی قەؼمٌٍ‪(:‬ئەی‬
‫راّث ئەمە چییە؟) ٌٌدی‪ :‬ئەی ؼفٍٍ هي پەَەّ َے مەکە ةا ةۆخ ڕٌٌنکتەمەٌە‪ ،‬من پیاٌېکم‬
‫صۆّ ىەڵٍافیٍە ةە نٍڕەیه ظا‪ ،‬ئەٌانەی َەگەڵ دۆظان َە مٍىاحیؽان ىەمٌٍ صؿمیان ىەیە ٌ‬
‫کەفەکان ةەٌ صؿمایەدیە ظەپاؼېؿن‪ ،‬منیه کە صؿمم نیە منیه ٌیقذم مذۑکیان ةۆ ةکەّ ةەڵکٍ‬
‫ةەٌ ىۆیەٌە صۑؿانەکەّ ةپاؼېؿّ‪ ،‬من ئەٌەّ نەکؽظٌە َەةەؼ کٍقؽی یان پامگەؾةٍنەٌە َەظینەکەّ‬
‫یان ڕاؾی ةٍن ةە کٍقؽ ظٌای مٍفڵامن ةٍنم‪ ،‬ؼفٍٍ هي قەؼمٌٍی‪(:‬ؼافر ظەکەین) غمؽ{ؼيض‬
‫هي غنً}ـٌٍدی‪ :‬یاؼفٍٍ هي ٌاؾّ َے ةيۑنە ٌڕېگاّ ظە َەمُی ئەّ ظٌڕٌٌە ةعەّ‪ ،‬ؼفٍٍ هي پۑی‬
‫قەؼمٌٍ‪(:‬ئەی غمؽ چۆن ظەیکٍژیر ئەٌ َە ىاٌاڵنی ةەظؼە هي دػاَی ڕٌی نقەی کؽظۆدە‬
‫ىاٌاڵنی ةەظؼ چی ظەکەن ةیکەن من َۑیان صۆمتٍّ‪ ،‬حا هي دػاَی ئەّ ئایەدەی ڕەٌانە کؽظ(ًَا‬
‫ؤًَُّ َيا اَ َِّػً َن آ َمنٍُا َال دَذَّ ِضػٌُا َغ ُع ٌِّي ٌَ َغ ُع ٌَّيُ ْم ؤ َ ٌٌََِْا َء)[املمذزنح‪ٌ]۱/‬ادە‪ :‬ئەی ئەٌانەی ئیامنذان‬
‫ىۑناٌە ظٌژمنانی من ٌ صۆدان مەکەن ةەظۆفذی صۆدان‪))،.‬‬

‫ئەىُی گٍمان َەّ ةەفەؼىادەظا ظېن ظەڵۑن ئەٌەدا ئەّ ىزاةیە نەؾان ةٌٍ ٌایؿانی کاؼېکی‬
‫چاک ظەکا کە ٌای کؽظ ؼفٍٍ هي ـیه دەکكیؽی نەکؽظ ٌ ىیچی َے نەکؽظ ةەڵکٍ غٍؾؼی ةۆ‬
‫ىۑناٌە َەگەڵ ئەّ کاؼەمی‪!!..‬‬

‫حا ةەپنذیٍانی ؼب اَػاملین ٌەاڵمی ئەّ گٍمانە ةە چەنع صاڵۑک ظەصەینە ڕٌٌ‪:‬‬

‫‪١١٣‬‬
‫‪ -۱‬ظەڵۑن راّث{ؼيض هي غنً} نەؾان ةٌٍ ةەٌەی ئەّ کاؼەی کٍقؽە ةۆیە غٍؾؼی‬
‫ةۆىۑنعؼایەٌە‪ !!.‬ىەؼ کەفۑک ةەظٌای ئەّ قەؼمٍظەیە گەڕاةۑر ٌ ئەّ قەؼمٍظەیە ةؿانۑر ئەّ‬
‫نقەیە ناکاخ‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌەی راِ{ؼيض هي غنً} صۆی ظان ةە کٍقؽی ظۆفذایەدی ٌ‬
‫یاؼمەدیعانی کاقؽان ظا ظەنے ٌ ةە ىەڵگەڕانەٌە ٌ کٍقؽ ناٌی ظەىۑنے ٌ ظەڵے‪(:‬من ئەٌەّ‬
‫نەکؽظٌە َەةەؼ کٍقؽی یان پامگەؾةٍنەٌە َەظینەکەّ یان ڕاؾی ةٍن ةە کٍقؽ ظٌای مٍفڵامن‬
‫ةٍنم)حا ئەمە ٌٌدەی راّث ةٌٍ کەٌا نەقی نەؾانین ظەکاخ نەیٌٍخ نەمؿانی ٌا ٌ ٌا‪ ..‬ةەڵکٍ‬
‫ڕٌی ٌٌدەکەی ڕٌٌنە ىیچ َۑکعانەٌەیەک َەصۆی ناگؽېر‪ ،‬کاؼەکەی ئەمیه کٍقؽ نەةٌٍ گەؼ‬
‫نا صۆمی ظەیؿانی یاؼمەدی ظانی کاقؽان ةەفەؼ مٍفڵامنان ظا کٍقؽە ةے گٍمان َەصاڵی پامعا‬
‫ظەچینە فەؼ کاؼەکەمی‪.‬‬

‫‪ -۸‬کاؼەکەی راّث ىیچ کٍقؽیەکی دۑعا نەةٌٍ دەنيا دقەؼپۑچیەکی گەٌؼە ةٌٍ داٌان ةاؼ ةٌٍ‬
‫نەٌەک کٍقؽ َەةەؼ ئەٌەی ئەٌکاؼەی کؽظی ٌ نامەکەی دۑیعا نٍفیتٌٍ ىیچ یاؼمەدیعان ٌ‬
‫فەؼصنت ٌ پنذیٍانی ةۆ کاقؽانی نٍڕەینی دۑعا نەةٌٍ‪ ،‬حا ظەچینە فەؼ ظەنی نامەکەی راّث‬
‫کەٌا ةەمۑکی ؾۆؼ َە صاٌەنانی مەؾاؾی نەنڵی ظەکەن َە قذس[‪ ]۷/٤۸۱‬ظەنی‬
‫نٍَساٌەکەی‪(:‬ئەی کۆمەاڵنی نٍڕەیه‪ ،‬ةەڕافذی ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم ٌا ةۆدان ظېر‬
‫ةە ىۑؿېک ٌەک ٌ مەٌە ظەگەڕېن ةەَۑناٌ ٌەک ٌ القاٌن‪ ،‬فٍېنع ةە هي ئەگەؼ یەکۑکیان‬
‫ةۆدان ةۑر ئەٌە فەؼظەکەٌۏ ةەفەؼدان ٌە ٌەغعەکەیان ةەظەفر ظېنن‪ ،‬حا فەیؽی نەققی‬
‫صۆدان ةکەن ٌ ٌفالّ) حا ئەمە ىیچ کٍقؽیەکی دۑعا نیە ةەڵکٍ ئەمە صۆی َەصۆیعا مۑٍاؾېکە‬
‫َە حیياظ َە ظژیان‪ ،‬دؽـ صقذنە ظڵی کاقؽان ٌ ظاةەؾانعنی ٌٌؼەیان نەققی دۑکعانیان‬
‫اِ اَْ َضٌِِْ د ُ ْؽ ِىتٍُ َن‬ ‫ىەؼٌەک ٌ هي دػاَی ظەقەؼمٍېر‪ٌَ ( :‬ؤَ ِغ ُّعٌا ََ ُيم َّما ْ‬
‫افذََْ ْػذُم ِّمن نُ ٍَّ ٍج ٌَ ِمن ِّؼةَ ِ‬
‫هي ٌَ َغ ُع ٌَّيُ ْم)[االنكاٍ‪ٌ]٥۳/‬ادە‪:‬صۆدان ئاماظە ةکەن ٌ ظژایەدیان ةکەن ئەٌەی‬ ‫ِة ًِ َغ ُع ٌَّ َّ ِ‬
‫َەدٍانادان ظایە َەکۆکعنەٌەی ىۑؿ ٌ ئەفپی ظاةەفرتاٌ ۆە ظٌژمنەکانی صۆدان ٌ ظٌژمنەکانی‬
‫هي دػاَی ـی پے ةرتفۑنن‪ ،.‬حا دؽفانعن ٌ دؽـ صقذنە ظڵی کاقؽان ٌاحتە‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ‬
‫ئۑقذاکە مٍحاىیعان ةە کاقؽان ظەڵۑن‪ :‬ةۆدان ئاماظەین ةە ىۑؿېک فەؼەداکەی الی ئۑمەیەٌ‬
‫کۆداییەکەی َەناٌدانعایە‪ٌ ،‬ە نٍڕەیه ؾۆؼ ظەدؽفان َەکاؼ ٌ ةاؼەکانی ؼفٍٍ هي ٌە ئەگەؼ‬
‫ؼفٍٍ هي ىەڕەمەی َە ىەؼکەفۑک ةکؽظةا ئەٌ کەفە ؾەؼظەصەنە ٌ ظڵضۆمی حاؼانی نەظەما‬

‫‪١١٤‬‬
‫ٌ دؽـ ٌ صەقەخ ظای ظەگؽخ‪ ،‬ئٍمەییەی کٍڕی صەَەف پۑیان گٌٍخ گٍېامن َۑتٍە مزمع‬
‫ٌدٌٍیەدی‪ :‬مٍفڵامنەکان ظەدکٍژن َەٌ ڕۆژەٌە ؾەنعەنی چٍةٌٍ ةڕیاؼی ظاةٌٍ َەمەکە نەچذە‬
‫ظەؼەٌە‪ ،‬ةەاڵّ کادەک ئەةٍ حەىِ نااؼی کؽظ ةڕٌادە ظەؼەٌە چاکرتین غٍمذیؽی کڕی َەدؽفا ةۆ‬
‫ئەٌەی ةذٍانے ڕاةکاخ ٌ مٍفڵامنان نەیتینن‪ ،‬حا ئەّ کاؼەی راّث ىیچ کٍقؽیەکی دۑعا نەةٌٍە‬
‫کەٌا یاؼمەدی ٌ فەؼصقنت ةۑر ةۆ کاقؽان َەظژی مٍفڵامنان نەصۑؽ ةەڵکٍ ةە پۑچەٌانەٌە‬
‫ٌەصۆی ةەٌ َۑکعانەٌەی کؽظةٍی کەٌا پۑکاٌیەدی ةەاڵّ َەّ حەنگەظا ؼفٍٍ اَُە نەیعەٌیقر‬
‫ةە ىیچ مۑٍەیەک ظٌژمن پۑی ةؿانۑر ةۆیەل ظٌغای کؽظ ٌٌدی‪(:‬یا هي ىەٌاڵی ئۑمەیان َے‬
‫ٌٌنکەی) ةۆیەل هي دػاَی ظاٌاکەی نەةٍڵ کؽظ ٌ راّتی ئامکؽا کؽظ‪ ،‬حا راّث داٌانتاؼ‬
‫ةٌٍ ةە فەؼپۑچیەکەی ئەٌ قەؼمانەی ؼفٍٍ هي نەٌەک کاؼەکەی کٍقؽ ةۑر‪.‬‬

‫‪ -۰‬راّث یەکۑک ةٌٍ َە ئەىُی ةەظؼ‪ ،‬ؼفٍٍ هي َەةەؼ ئەمە َۑپۑچینەٌە ٌ فؿایەی نەظا‬
‫َەفەؼ فەؼپۑچیەکەی َەةەؼ ئەٌەی َە ئەىُی ةەظؼظا ةٌٍ کەٌا ةە ئیاممی غمؽی قەؼمٌٍ‬
‫کادەک ڕٌصقەدی ٌەؼگؽخ َەمُی ةعاخ پۑی قەؼمٌٍ‪(:‬ئەی غمؽ چۆن ظەیکٍژیر ئەٌ َە‬
‫ىاٌاڵنی ةەظؼە هي دػاَی ڕٌی نقەی کؽظۆدە ىاٌاڵنی ةەظؼ چی ظەکەن ةیکەن من َۑیان‬
‫صۆمتٍّ) حا غٍؾؼ پۑعانەکەی ةۆ ئەٌ داٌانەی راّث َەةەؼ ئەٌە ةٌٍ َە ئەىُی ةەظؼ ةٌٍ‬
‫نەٌەک نەؾان ةۑر ٌ کٍقؽی کؽظةۑر‪.‬‬

‫حا ةە ىیچ مۑٍەیەک ئەّ ةەفەؼىادەی راّث{ؼيض هي غنً} ناةۑذەةەڵگە ةۆ ىۑنانەٌەی غٍؾؼ‬
‫ةۆ ىیچ یەکۑک ةکەٌېذە ناٌ کٍقؽېکی ئامکؽاٌە‪ ،‬ةەڵکٍ ئەّ ةەفەؼىادەی راّث ڕٌٌنە ٌ ىیچ‬
‫گٍمانۑک َەصۆی ىەڵناگؽېر ٌەک ٌ َەفەؼەٌە ڕٌمنانکؽظەٌە‪.‬‬

‫گٍمانی نۆیەّ‪ :‬ةەفەؼ ىادی ظٌٌ حاؼیەکە‬

‫ڕٌةەیػی کچی مٍغەٌٌیؿ{ؼيض هي غنً}ظەقەؼمٍۏ‪ :‬کەچٌٍّ ةە ةٍکۑنی‪ ،‬ةەیانی مەٌی‬

‫ةٍکۑنیم ؼفٍٍ هي ةۆپیؽۆؾ ةایی ىاخ ةۆالّ‪َ ،‬ە حۑگەیەی منعا ئەی صاَیعی کٍڕی ؾەکٍان‬
‫ٌەک دۆ َەفەؼ حۑگەی منعاظانینذٌٍی‪ ،‬چەنع حاؼیەکامن ىەةٌٍ‪ ،‬ظەفذیان کؽظ ةە ظەف َۑعان‬
‫ٌ فۆؾ ةۆ ئەٌانەی َەڕۆژی ةەظؼظا مەىیع ةٌٍن‪ ،‬ىەدا یەکۑکیان گٌٍدی‪ :‬پۑؿەمتەؼېکی ٌامان‬

‫‪١١٥‬‬
‫دۑعا ىەڵکەٌدٌٍە ظەؾانے کە فتەی چی ظەةے‪ ،‬ؼفٍٍ اَُە قەؼمٌٍی‪ٌ(:‬امەڵے َەپۑنعا چیر‬
‫ظەٌخ ئەٌةڵۑٍە)[ىزٌس اَتضاؼي ‪]٣۳۳۱‬‬

‫ئەٌانەی غٍؾؼ ةۆ کاقؽان ظېننەٌە َەّ قەؼمٍظەیەمعا گٍمانی صۆیانیان دے صقذٍە ظەڵۑن‬
‫فەیؽکەن ؼفٍٍ هي دەکكیؽی نەکؽظن ةەڵکٍ غٍؾؼی ةۆ ىۑنانەٌە‪!!..‬‬

‫کۑنەکەی ئەٌانە َۑؽە ٌ َە ظەنەکانی دؽظا ئەٌەیە ظٌٌ ةاةەدی ؾۆؼ َۑک حیاٌاؾیان دۑکەڵ‬
‫کؽظٌە ٌ ةە یەک مانا َۑکی ظەظەنەٌە‬

‫دەکكیؽی کاقؽان‪ :‬ىەؼکەفے کەٌدە نۑٍ کٍقؽېکی ئامکؽا ٌڕٌنەٌە ئەٌە کٍقؽەکەی ةەفەؼظا‬
‫حۑگیؽ ظەةے‪ ،‬حا ڕٌٌةەڕٌٌ پۑی ةٍدؽېر کاقؽی‪ ،‬یان ئەٌەدا ةۆ مٍفڵامنەکانی دؽ راڵی‬
‫ظەؼةضەی ٌ کٍقؽیەکەی ةە مٍفڵامنان ةنافۑنی‬

‫ڕېگؽی َە کٍقؽ‪ :‬ڕېگ ؽی کؽظنی ؼفٍٍ هي َە ىەؼکەفے ةکەٌدە نۑٍ ىەؼکاؼېک‪ ،‬یان ةەؼ‬
‫َەکەٌدنە نۑٍ ئەّ کاؼانە ؼفٍٍ هي ڕېگؽی َۑیان کؽظٌە‪ ،‬حا کەفے کە ةکەٌېذە ناٌی‬
‫ڕېگؽیکؽظنەکەی ةەؼ َە دەکكیؽ کؽظنی ةے یان ظٌایی ةۑر‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌەی رٍکمەکەی حۑگیؽ‬
‫ةٌٍە ىیچ حیاٌاؾیەک نیە َەٌەی ظٌایی ةے یان پۑنی ةۑر ةەڵگەکان َەفەؼ کٍقؽیەکە‬
‫مٍرەکەّ کؽاٌن ٌ ىیچ دەئٍیُۑک َەصۆی ىەڵناگؽۏ ٌ ىەمٌٍ مٍفڵامنان ظەؾانن کەٌدۆدە نۑٍ‬
‫کٍقؽ ٌ کاقؽە ةەاڵّ ىیچ مەؼحۑک ظانەنعؼاٌە َەٌەی ئایا ظەڕةڕینی دەکكیؽکؽظنیان ةەؼ َە‬
‫ڕېگؽی کؽظنیان ةۑر یان ظٌایی ڕېگؽی َے کؽظنیان‪ ،‬ةەڵکٍ ئەٌەی حۑگیؽةٍە ٌەک ٌ َە‬
‫ةەڵگەکانی فەؼەدا ٌ کۆدا ةافامن کؽظ ٌ ظەنەکامنان ظانا کە کەفے ةکەٌېذە ناٌ کٍقؽەٌە‬
‫کٍقؽەکەی ةەفەؼظا حۑگیؽ ظەةے حا ةەؼ َەىادنی ةەڵگە ةۆی یان ظٌای‪.‬‬

‫حا کۑنەی ئەٌانە کەٌدٍنەدە نۑٍ گٍمان ٌ ىەڵەیەکی ؾۆؼ ڕٌٌن ٌ ئامکؽاٌە پۑیان ٌایە ئەگەؼ‬
‫ؼفٍٍ هي ڕېگؽی کەفۑکی کؽظ کە کاؼەکەی کؽظٌە ئەٌە غٍؾؼی ةۆ ىۑناٌەدەٌە حاىیُە‪!!.‬‬

‫ئەٌ پیاىەڵعانە ةەفەؼ ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم کە ٌٌدی(پۑؿەمتەؼېکی ٌامان دۑعا‬
‫ىەڵکەٌدٌٍە ظەؾانے کە فتەی چی ظەةے) ٌەک ٌ ؾانعؼاٌە پۑؿەمتەؼان غُمی ؾەیتیان پۑعؼاٌە‬
‫ةە اڵّ ةەمۑکی کەٌا هي دػاَی ةەٌیقذی صۆی َە ىەنعۏ مذا ئاگاظاؼی کؽظٌنەدەٌە ىەؼٌەک‬

‫‪١١٦‬‬
 ‫ىل َؾٌْ ِت ًِ ؤ َ َر ًعا‪-‬بِ َّال َمنِ ا ْؼد َ ٰ‬
‫ََض ِمن َّؼ ُفٍ ٍٍ)[اَخن‪-۸٥/‬‬ ‫ٌ ظەقەؼمٍېر‪َ ( :‬غاَِ ُم اَْ َؿٌْ ِث ق ََال ًُظْ ِي ُؽ َغ َ ٰ‬
‫‪ٌ ]۸۷‬ادە‪ :‬ؾانایە ةە ماؼاٌەکان ةۆ ىیچ کەـ ئەّ نيۑنیانەی ئامکؽا ناکاخ‪ -‬دەنيا ةەڕەؾای‬
‫صۆی ةۆ پۑؿمتەؼېک‪ ،.‬ئەٌ حاؼیە ةە گنذی نقەکەی کؽظ ٌادا َەفنٍؼی ئەٌؾانینەی ؼفٍٍ‬
‫هي ظەؼچٌٍ ؼفٍٍ هلل ـیه ڕېگؽی َے کؽظ ٌ ئەمؽی کؽظ پۑی ةگەڕېذەٌە َەٌ نقەیەی‪ ،‬ىیچ‬
‫گٍمانۑکی دۑعا نی یە ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم ئینکاؼی ٌ ڕېگؽی َۑکؽظن َەٌەی‬
‫کەٌٌدی‪ ،‬ىەؼ ٌە ٌ ئینب رخؽی غقهالنێ{ؼرمً هي} ظەڵۑر‪ :‬ڕېگؽی کؽظنیان ةەىۆی‬
‫فذاینکؽظنەکەی ةٌٍ کەٌا ةە گنذگیؽی غُمی ؾەیتیان ةۆ کؽظ‪ ،‬حا ئەمە فیكەدۑکی دایتەدە ـە‬
‫هي دػاَی‪ٌ ،‬ە َە ڕیٍایەدەکەی رامظ ىادٌٍە‪( :‬ىچ کەفۑک غُمی ؾەیث ناؾانۑر دەنيا هي‬
‫نەةۑر)‪.‬‬

‫حا ؼفٍٍ هي َە ىیچ مٍېنۑک ٌ گۑڕانەٌەیەک نەیٌٍدٍە ظەؼةاؼەی ئەمانە نەؾان ةٌٍن‬
‫غٍؾؼیان ىەةٌٍ یان چی ٌ‪َ ،..‬ەةەؼ ئەٌەی ؼفٍٍ اَُە گەؼ غٍؾؼ ةۆ کەفۑک ةۑنۑذەٌە ڕٌٌنی‬
‫ظەکادەٌە کەٌا ئەّ کەفە غٍؾؼی ىەیە ةەّ ىۆیەٌە‪ٌ ،‬ەک ٌ َەگٍمانەکەی پۑنرتیان َە‬
‫قەؼمٍظەی راّث غٍؾؼی ةۆ فەؼپۑچیەکەی ىۑناٌە ٌٌدی‪:‬ئەمە َە ىاٌەاڵنی ةەظؼە هي دػاَی‬
‫ڕٌی نقەی کؽظۆدە ئەٌان ىەؼکاؼېک ظەکەن ةیکەن من َۑیان صۆمتٌٍّ‪ٌ ،‬ە َە ىیچ مٍېنے‬
‫ؼفٍٍ هي نەیٌٍدٍە ئەمانە کٍقؽیان کؽظٌە ةەاڵّ حاىیُن کاقؽ ناةن غٍؾؼیان ةۆ ىەیە راما‬
‫ئەمە ةٍصذانۑکی ئامکؽایە ةە ؼفٍٍ هي ظەکؽۏ ىُی هي غُیە ٌفُم‪ ،‬ئەّ قەؼمٍظەیەل ىیچ‬
‫پەیٍەنعیەکی ةە ةاةەدی حەىِ ٌ غٍؾؼ نیە ةەڵکٍ ةاةەخ ڕېگؽی کؽظنە َە صەؼاپە‪ ،‬ىیچ کەفے‬
‫ئەّ گٍمانە ناکادە ةەڵگە ةۆمەفائیُی غٍؾؼ ةەحەىِ مەگەؼ کەفۑکی حاىیِ یان کەفۑک هي‬
‫دػاَی ظڵی پەؼظەی ةەفەؼظاةے ٌ نەدٍانے َە رەنیهەدی ظەنەکان دۑتگاخ‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌەی ڕٌٌنە‬
‫ٌ ىیچ َۑکعانەٌە ٌ گٍمانۑک َەصۆی ىەڵناگؽېر‪.‬‬

‫گٍمانی ظەیەّ‪ :‬ئەٌ حاؼیەی ؼفٍٍ هي دانی کؽظەٌە‬

‫مػاٌیەی کٍڕی رەکەّ ظەڵۑر‪ :‬ىامتە الی ؼفٍٍ هي ةە حاؼیەکەٌە ٌٌدم‪ :‬ئەی ؼفٍٍ هي‬
‫َەفەؼ مُیەدی‪ ،‬ئایا ئاؾاظی ةکەّ؟ ؼفٍٍ هي پۑی قەؼمٌٍ‪ :‬هي دػاَی َەکٍېیە؟ ٌٌدی‪َ :‬ە‬

‫‪١١٧‬‬
‫ئافامنە پۑی قەؼمٌٍ‪ :‬من کۑم؟ ٌٌدی‪ :‬دۆ نۑؽظؼاٌی اَُەـی‪ ،‬ئینخا ؼفٍٍ هي قەؼمٌٍی‪ :‬ئاؾاظی‬
‫ةکەن ئیامنعاؼە" حەماغەدی غػؼ ةاَخيِ دەةػەن ىیچ ةەڵگەیەکیان ال نیە حا صۆیان ةە گٍمان‬
‫ٌاةەفذە ظەکەن ٌ ئەمخاؼە ةەّ قەؼمٍظەیەیان گؽدٌٍە ٌ ظەڵۑن‪ :‬ئەٌ حاؼیە َە گەڵ ئەٌەی‬
‫نەؾانتٌٍ ةە دەٌریع دەکكیؽ نەکؽا ةەڵکٍ ةەڵۑنی ئیامنعاؼېذیەکەی پے ظؼا‪!!!..‬‬

‫حا ةەؼ َەٌەی ةچینە فەؼ ٌەاڵمی ئەّ گٍمانە‪ ،‬ظەچینە فەؼ گۑڕانەٌەیەکی دؽ ىەؼ َەفەؼ‬
‫ئەٌةافە کەٌا فەنەظەکەی ةەىۑؿدؽە َەٌەی پۑنٌٍ ٌ ىزیزە‬

‫(ئەنياؼیەک حاؼیەکی ڕەمی َەگەڵ ةٌٍ ىادە الی ؼفٍٍ هي قەؼمٍی‪ :‬ئەی ؼفٍٍ هي ئیامن‬
‫َە فەؼ مُیەدی ئەگەؼ ظەیتینی ئیامنعاؼ ةۑر ئاؾاظی ظەکەّ‪ ،‬ؼفٍٍ هي پؽفیاؼی َە حاؼیەکە‬
‫کؽظ ٌ قەؼمٍی‪(:‬مایەدی ظەظەی ىیچ پەؼٌەؼظگاؼېک نیە حگ َە هي؟) ٌٌدی‪ :‬ةەڵے‪ ،‬پامان‬
‫ؼفٍٍ هي پۑی قەؼمٌٍ‪(:‬ماىۑعی ظەظەی من نۑؽظؼاٌی هي ـتم؟) ٌٌدی‪:‬ةەڵے‪ ،‬ؼفٍٍ هي پۑی‬
‫قەؼمٌٍ‪(:‬ئایا یەنینر ٌایە َەظٌای مؽظن ظەگەڕېیەٌە ال هي؟) ٌٌدی ةەڵے‪ ،‬ؼفٍٍ هي‬
‫قەؼمٍی‪( :‬ئاؾاظی ةکەن))‪ ،.‬ئەّ قەؼمٍظەیە َە مٍىنەقی غتعاَؽؾام ٌ مٍّٲ ئیاممی ماَک ظا‬
‫ىادٌٍە ةەفەنەظېکی ىزیزەٌە‪،.‬‬

‫حا ةەؼ َەٌەی َەفەؼ ئەّ قەؼمٍظەیە ةعٌېین ظەگەڕېینەٌە فەؼ ئەٌەی پۑنٌٍ‪ ،‬ةؿانین ئایا ىیچ‬
‫حیاٌاؾیەکی ىەیە َە گەڵ قەؼمٍظەی ظٌٌەّ ٌ َۑکعانەٌەی ناٌەڕۆکی‬

‫ؼفٍٍ هي کە پؽفیاؼی هي دػاَی َەّ حاؼیە ئیامنعاؼە ظەکاخ ٌ پۑی ظەڵۑر هي َەکٍېیە؟‬
‫ظەڵۑر َە ئافامنە‪ٌ ،‬ە َە ڕیٍایەدۑکی دؽظا ىادٌٍە دەنيا ةە ئیناڕەخ پەنخەی ةۆ ئافامن ةەؼؾ‬
‫کؽظۆدەٌە‪ ،‬حا گەٌؼەیی هي دػاَی ٌ نافینی ةەؼؾ ٌ گەٌؼە ٌةەدٍانا کەٌا ىەمان مانا ظەظاخ‬
‫َەٌ ٌٌدەیەی کە َەئافامنە یان ةەئیناڕەخ پەنخەی ةەؼؾ کؽظۆدەٌە کەٌا مەةەفر پۑی داک ٌ‬
‫دەنيایی ٌ ةەؼؾ ٌ پیؽۆؾ ڕاگؽدنی ؾادی هي دػاَی ةٍە َەالی‪ٌ ،‬ە ئەّ دۑگەینذنە ٌ َۑکعانەٌەل‬
‫کۆظەنگی ؾۆؼینەی ؾانایانی َەفەؼە‪،.‬‬

‫ئینب اَخٍؾۍ ظەڵۑر‪( :‬ةەڕافذی حۑگیؽ ةٌٍە َە الی صاٌەنانی غُم کەٌا هي دػاَی ئافامن ٌ‬
‫ؾەٌی َەصۆ ناگؽېر َە پەیٍەفذتٍن ةەالظان‪ ،‬ةەڵکٍ ةەّ ئاماژەییەی نافینی گەٌؼەیعانانی‬
‫ظؼٌفذکەؼی ظەؼظەکەٌېر)[اَتناؼ االميع و‪]۹٣‬‬

‫‪١١٨‬‬
 ‫ئیامّ ئەةێ غتعهي ظەڵۑر‪ٌ (:‬ەَەفەؼ ئەّ ناغیعەیە ٌٌدەی هي دػاَی(ؤَؤ َ ِمنذُم َّمن ِ‬
‫ِف‬
‫اَق َام ِء)[مٌُ‪ٌ ]۱٥/‬ە ٌٌدەکەی ؼفٍٍ هي ةۆ حاؼیکە(هي دػاَی َەکٍېیە؟) ٌٌدی‪َ :‬ە ئافامنە‪،‬‬
‫َّ‬
‫حا ؼفٍٍ هي ىیچ ئینکاؼیەکی َۑی نەکؽظ‪ٌ ،‬ە ئەٌانەی ىاٌمۑٍەی ئەمانەن َەفەؼ ڕٌی‬
‫ئامکؽا نین‪ ،‬ةەڵکٍ َۑکعانەٌەیەکی ظؼٌٌفذی ىەیە‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ ؾۆؼېک َە ئەىُی غُم‬
‫َەکذۑتەکانیان ظەفذیان پۑکؽظٌە)[اَذػکاؼ ِف اقَِ اٲلغکاؼ و‪]۸۰‬‬

‫ئیاممی نەٌەٌی ظەڵۑر‪(:‬ئەّ قەؼمٍظەیە َە قەؼمٍظەی فیكادذە‪ ،‬کە دۑیعا ظٌٌ مەؾىەب ىەیە‬
‫کەٌا چەنعحاؼ ةافم کؽظ َە کذۑتی ئیامنعا‪ ،‬یەکەمیان‪ :‬ةیؽٌةاٌەڕ ةٍن ةەٌەی هي دػاَی ىیچ‬
‫مذۑکی ىاٌمۑٍەی نییە‪ٌ ،‬ەڕاؾانعنەٌەی ناٌی ظؼٌفذکؽاٌەکانی‪ ،‬ظٌٌەّ‪َ :‬ۑکعانەٌە ةەٌەی‬
‫پەیٍەنعی ىەیە پۑٍە‪ ،‬ىەؼکەفے ٌاةڵے ئەٌ ظەڵے‪ :‬مەةەفر َەٌەظا ئەٌەیە دانیکؽظۆدەٌە ئایا ئەٌ‬
‫کەفە مٍەریعە؟ ظان پۑعانانیەدی ةەٌە ظؼٌفذەکەؼ ةەڕېٍەةەؼە‪ ،‬صاٌەن کاؼ ةؽیذیە َە هي ـی‬
‫داک ٌ دەنيا‪ ،‬ئەٌ ؼب اَػاملین ـە)[رشذ ىزیس املقُم]‬

‫ئیاممی فیٍّی ظەڵۑر‪((:‬پەؼٌەظگاؼخ َەکٍېیە؟) ٌادا‪َ :‬ە چ ڕٌېکەٌە ڕٌی ڕٌٌکاؼان ظەکؽېذە‬
‫هي دػاَی؟ (َە ئافامنە) ٌادا‪ :‬ڕٌٌکؽظنیان َە ئافامن‪ ،‬ڕٌکؽظنیان ةە ظاٌاکاؼی ظەؾانۑر کەٌا‬
‫هي دػاَی ةٍنی ىەیە‪ ،‬نەٌەک حۑگیؽ کؽظنی مٍېنی‪ ،‬ةەڵکٍ ظەفەاڵخ پۑعان ٌ دەفُیم‬
‫ةٍنی)[فنن نقائێ ‪ ]۹۹/۰‬غُی ناؼۍ ظەڵۑر‪ (:‬ماناکە ةؽیذییە َەقەؼمانکؽظن ٌ نەظەؾەکؽظن ٌ‬
‫ڕەرمەخ ٌ ٌەریەکەی َە ئافامنەٌە ىادٌٍن‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ ٌٌدەی هي دػاَی(ؤَؤ َ ِمنذُم َّمن ِ‬
‫ِف‬
‫اَق َام ِء[املٌُ‪ٌ ]۱٥/‬ە َەةەؼ ئەٌەی َە ىەنعۏ قەؼمٍظەظا ىادٌٍە ئەّ ئاقؽەدە کەفۑکی ةۑەظەنگ‬
‫َّ‬
‫ٌ کڕ ةٌٍە)[مؽناج املياةٌس ‪ٌ ]٣٤٣/۹‬ە ظەڵۑر‪((:‬هي دػاَی َە کٍېیە؟) ٌادا پەؼفرتاٌی‬
‫ةەرەم ٌ ٌەفكکؽاٌ ةەفیكادی کەماٍ َەکٍېیە؟(َەئافامنە))[مؽناج املياةٌس‪]٣٤٤/۹‬‬

‫ٌٌدەی ؾانایانی ئە ئٍمەدە َە َۑکعانەٌەی ناٌەڕۆک ٌ دۑگەینذنیان ؾۆؼە ةەّ مۑٍەیە‬

‫ؾۆؼینەمیان ةەڵگە ةە فیكادەکان هي دػاَی ظېننەٌە ٌ ٌە ئەّ ئایەدەل ظەکەن ةەةەڵگە(ؤَؤَ ِمنذُم‬
‫اَق َام ِء)[مٌُ‪ ]۱٥/‬کەٌا ظەیکەنە ةەڵگە ةۆ ئیامنی ئەٌ کەفە ةەٌەی َەئافامنعایە ٌ‬
‫ِف َّ‬
‫َّمن ِ‬
‫َۑکعانەٌەکەیان ةە گەٌؼەیی ٌ ظؼٌفذەکؽ ٌ ةەؼؾی ؼب اَػاملینـە ئەٌەی ةافامن کؽظ َە‬
‫َۑکعانەٌەی ؾۆؼینەیان ةٌٍ َەفەؼ ناٌەڕۆکی قەؼمٍظەکە‪ ،‬ةەاڵّ ئەّ حاؼە ئەگەؼ قەؼمٍظەکە ةە‬

‫‪١١٩‬‬
‫ڕٌکەمی ٌەؼةگؽین ةے َۑکعانەٌەی ناٌەڕۆکی‪ ،‬ىەمٌٍ ئٍمەخ َەفەؼ ئەٌە مٍدەقهن َەٌەی‬
‫ىەؼ ظەنۑک پٍچەڵ کؽظنەٌەی ةنچینەکەی ةٌٍ ئەٌە پنذی پے ناةەفرتۏ حا َەةەؼ ئەّ‬
‫ناغیعەیە ظەگەڕېنەٌە فەؼ قەؼمٍظەی ظٌٌەّ کەٌا ؼفٍٍ هي ماىۑعی پے ظاٌە ٌ پؽفیاؼی‬
‫مەىاظەکانیُے کؽظٌٌە َەةەؼ ئەٌەی ئەگەؼ َەفەؼ ڕٌی ئامکؽاکەیٍەؼی ةگؽین ئەەٌە ظەةے‬
‫ئەمەیان ٌەؼةگؽین َەةەؼ ئەٌەی گەؼ ةڵۑین ىەؼکەفەک ٌٌدی یان پۑی ٌاةٌٍ هي دػاَی ئافامنە‬
‫ئەٌە ئیامنعاؼە ئەٌە ڕەخ کؽظنەٌەی قەؼمٍظەی مذەٌادؽی ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم ـە کە‬
‫ظەقەؼمٍېر‪(:‬قەؼمانم پۑکؽاٌە ةخەنگم َە گەڵ صەڵکی دا ئەٌ کادەی ماىۑعی ظەظەن کە ىیچ‬
‫پەؼٌەؼظگاؼېک مایەنی پەؼفنت نیە دەنيا هي نەةے ٌە منیه نۑؽظؼاٌی هي دػاَی ـم) حا‬
‫ؾانایان ظەڵۑن ئەگەؼَە فەؼ ڕٌی ڕٌکەل ٌەؼی ةگؽین قەؼمٍظەی یەکەّ ئەٌە پٍچەڵ‬
‫کؽظنەٌەی ةنچینەی ظینە َەةەؼ ئەٌەی یەىٍظ ٌ نەفڕانیه ظەیانؿانی پەؼٌەؼظگاؼ َە ئافامنە‬
‫ةەاڵّ قەؼمٍظەی ظٌٌەّ مانای مایەدی ظان ةە الاَەاالهي گنذی غەؼەب َۑی دۑعەگەیننت کەٌا‬
‫مانا ٌ مەةەفر ٌ دۑگەیننت َە الاَەاالهي چۆنە‪ ،‬حا گەؼ َە فەؼ ناٌەڕۆکی قەؼمٍظەکە‬
‫ٌەؼیگؽین ةەّ مۑٍەیە کەةافامن کؽظ مانای داک ٌ دەنيای ٌ گەٌؼەیی ٌ ئیامن ةە ؼب اَػاملین‬
‫ـە ةەّ مۑٍەیە ٌە ئەگەؼ َەفەؼ ڕٌی ئامکؽای قەؼمٍظەکە ٌەؼی ةگؽین ئەٌەپٍچەڵ‬
‫کؽظنەٌەی ةنچینەکەیەدی کەٌا پۑٍیقر ظەةے قەؼمٍظەی ظٌٌەّ ةکؽېذە ةەڵگە ٌ پنذی پے‬
‫ةتەفرتۏ َەةەؼ ئەٌەی ىیچ کەـ ئیامنعاؼ نیە ٌ نایەدە ناٌ ئیقالّ ـەٌە دەنيا ةە ظٌٌ مایەدەکە‬
‫نەةے ىەؼٌەک ٌ َە قەؼمٍظەی ظٌەّ ظا پؽفیاؼی ماىۑعیەکانی َے ظەکاخ‪ ،‬حا ةە ىیچ‬
‫مۑٍەیەک ئەّ قەؼمٍظە مانای ٌا ناظاخ ئەّ حاؼیە نەؾان ةٍە ٌ دەٌریعی نەةٍە ٌ ئاؾاظ کؽاٌە‬
‫ٌةەئیامنعاؼ ناٌىۑنعؼاةے‪ ،‬نەېؽ ةەڵکٍ ئیامنعاؼ ٌ مٍەریع ةٍە ٌ دانیکؽظنەٌەکەی ةۆ ئەٌە ةٌٍ‬
‫ةؿانعؼۏ مٍەریعە یا نا ىەؼٌەک ٌ ئیاممی نەٌەٌی ةافی َۑٍە ظەکا‪ ،‬حا ئەّ حاؼیەل‬
‫فەؼکەٌدٌٍ ةٌٍ َە دانیکؽظنەٌەکەی ةۆیە ئاؾظ کؽا ٌ ةە ئیامنعاؼ ٌەفل کؽا‪ ،‬حا دۑڕٌانین َەّ‬
‫قەؼمٍظەیە ةە َۑکعانەٌەی ناٌەڕۆکی یان ئامکؽایی ىیچیان ةە ىیچ مۑٍیەک َەگەڵ ئەٌ‬
‫ةیؽکؽظنەٌە ٌ َۑکعانەٌە حیاٌاؾەیان ناگٍنخۑر کەٌا پۑچەٌانەی ئٍممەدە‪.‬‬

‫‪١٢١‬‬
 ‫گٍمانی یاؾظە‪ :‬قەؼمٍظەی ظایکە غائینە{ؼيض هي غنً}‬

‫ئەٌانەی غٍؾؼ ةۆ کەفی نەؾان ظېننەٌە‪ ،‬دەةػەن ىیچ ةەڵگەیەکیان النیە ةەڵکٍ ىەؼٌەک ٌ هي‬
‫دػاَی پۑی ڕاگەیانعین ئەمانە ىەؼ صەؼیکن ٌ مٍېن ةەڵگە مٍدەماةیيەکان کەٌدٌٍن‪،‬‬
‫حائەمخاؼەل گەمذە ئەٌراڵەدە ٌەک ٌ ڕاقیَە پیقەکان دۆمەخ ةضەنە پاڵ ظایکی ئیامنعاؼان‬
‫غائینە{ؼيض هي غنً} دۆمەدتاؼی ظەکەن ةەٌەی گٍمانی َە ؾانقذی هي ىەةٌٍە َەةەنعەکان‬
‫ٌادا هي دػاَی ؾانقذی دەٌاٌ نەةٍە ةە ةەنعەکانی ٌاَػیاغ ةاهلل!‪ ،‬حا ظەڵۑن ظایکی ئیامنعاؼان‬
‫ٌٌدٍیەدی ةە پۑؿەمتەؼ ٌ پؽفیاؼی َے کؽظٌە‪ :‬ئایا کادۑک صەڵکی ةۑعەنگ ظەةن هي‬
‫پۑیانعەؾانۑر؟ ؼفٍٍ هي ـیه قەؼمٍیذی ةەڵے!!‪ ،‬حا ظەڵۑن فەیؽکەن چۆن غائینە گٍمانی َە‬
‫ؾانقذی هي ىەةٍە ٌ ؼفٍٍ هي غٍؾؼی ةۆ ىۑناٌەدەٌە ٌ رٍکمی کٍقؽی َەفەؼنەظاٌە‪-‬فتزان‬
‫هي قەؼمٌٍظەکە ظٌؼٌظؼېژە ةەاڵّ ةۆ ڕٌٌن ةٍن َە صٍېنەؼ ٌ نەىۑنذنی ئەّ گٍمانە قەؼمٍظەکە‬
‫ٌەک ٌصۆی ظای ظەنۑین‪ ،‬ئیاممی مٍفُیم َە ىزیزەکەیعا ڕیٍایەدی کؽظٌە‪:‬‬

‫{ڕۆژېک مزمعی کٍڕی نەیك ٌٌدی‪:‬ئایا ظەؼةاؼەی صۆّ ٌظایکم مذۑکذان ةۆ ةگۑڕمەٌە‪،‬‬
‫ئەٌانیه ٌٌدیان ٌامانؿانی ئەٌظایکەظەڵۑر کەَۑی ةٌٍە‪ ..‬ئەٌیه ٌٌدی‪:‬ئەٌ مەٌەی کە نۆؼەّ‬
‫ةٌٍ کەپۑؿەمتەؼ ىُی هي غُیە ٌفُم الّ مبۑنۑذەٌە ىاخ ٌ غەةاکەی ظانا ٌ نەغُەکانی ظاکەنع‬
‫ٌ الی ناچی ظاینا الیەکی کؽافەکەی ڕاصقر ٌ ڕاکنا‪ ،‬ؾۆؼی پۑنەچٌٍ ٌای ؾانی صەٌّ َے‬
‫کەٌدٍە ةەىۑٍامی غەةاکەی کۆکؽظەٌە ٌ نەغەَەکانی َەپے کؽظ ٌ َەفەؼصۆ ظەؼگاکەی کؽظەٌە‬
‫ٌ چٍە ظەؼەٌە ٌ َەفەؼ صۆ ظایضقر‪ ،‬منیه کافەکەّ َەةەؼکؽظ ٌ پەمذەماڵەکەّ کؽظە ڕٌٌ‬
‫پۆل ٌ مٍېنی کەٌدم ىەدا گەینذە ةەنیؼ‪ ،‬ئەٌفا ةینیم ٌەفذا ٌ ؾۆؼیه ٌەفذا‪ ،‬فۑخاؼ‬
‫ظەفذەکانی ةەؼؾکؽظەٌە ئینخا الیعا‪،‬منیه المعا ئەٌ پەَەی کؽظ منیه پەَەّ ظەکؽظ ئەٌ ؾیادؽ‬
‫پۑیيەڵعەگؽخ منیه ؾیادؽ پۑم ىەڵعەگؽخ‪ ،‬ئەٌڕای کؽظ منیه ڕاّ کؽظ ٌ پۑنی کەٌدم چٍمە‬
‫ژٌؼەٌە ٌ صۑؽا ڕاکناّ‪ ،‬ئەٌیه ىادە ژٌؼەٌە ٌ قەؼمٌٍی‪(:‬ئەٌە چیذە غائینە ٌا ىەنافە‬
‫ةڕکۑذە) منیه ٌٌدم‪:‬ىیچ نییە‪ ،‬قەؼمٍی‪(:‬یان پۑم ظەڵۑی یان ؾادی َْیل ٌ ئاگا پۑم‬
‫ظەڵۑر)منیه ٌٌدم ئەی ؼفٍٍ هي ‪ ...‬ئەی صۆمەٌیقذرت َەةاٌک ٌ ظایکم ئیرت ىەمٌٍ مذۑکم‬
‫ةۆ گۑڕایەٌە‪،‬ئەٌیه قەؼمٍی‪(:‬کەٌادە ئەٌ داؼماییەی کەَە پۑنمەٌە ظەّ ةینی دۆ ةٍیر؟)ٌٌدم‬

‫‪١٢١‬‬
‫ةەڵے‪ ،‬حا ىەؼظٌٌی ظەفذی ماڵی ةەفینگمعا ٌ ئۑنی پۑگەیانعّ‪ ،‬ئینخا قەؼمٍی‪ٌ (:‬اخ ؾانی‬
‫هي ٌ ؼفٍَەکەی فذەمر َۑعەکەن؟) منیه ٌٌدم‪ :‬ىەؼچەنعە صەڵکی نيۑنیەکانیان ةناؼنەٌە ٌ‬
‫هي دػاَی ئاگەی َۑیەدی‪ ..‬ئینخا قەؼمٍی‪(:‬حٍةڕەئیِ غُیە اَقالّ ىادە الّ ةانگی کؽظّ َەدۆی‬
‫ماؼظەٌە‪ ،‬منیه ٌەاڵمم ظایەٌە ٌ َەدۆّ ماؼظەٌە‪ ،‬ئەٌ نەظەکؽا ةۑذە ژٌؼەٌە َەةەؼ ئەٌەی دۆ‬
‫پۆماکەکانر ظاناةٍ‪ ،‬من ٌاّ ؾانی دۆ صەٌدٌٍیر‪ ،‬رەؾّ نەکؽظ صەةەؼخ ةکەمەٌە ٌ دؽفاّ‬
‫َەٌەی کە ةەدەنيایی ةرتفیر‪ ،.‬حٍةڕەئیِ پۑی ٌٌدم‪:‬پەؼٌەٌەؼظگاؼخ قەؼمانر پے ڕەکاخ ةچی‬
‫ةۆ الی صەڵکی ةەنیؼ ٌ ظاٌای َے صۆمتٍنیان ةۆ ةکەیر)غائینە ٌٌدی‪:‬ئەی من چیان پے ةڵۑم‬
‫ئەی ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم؟ قەؼمٌٍی‪(:‬ةڵے‪:‬فاڵٌدان َے ةۑر ئەی صەڵکی ئەّ مٍېنە‬
‫َە مٍفڵامنان ٌ ئیامنعاؼان هي ڕەرم ةکاخ ةەٌانەی کە ؾٌٌ مؽظٌن ٌ ڕۆمذٍن ةەٌانەمامن کە‬
‫ىۑنذا ماٌن‪ ،‬ةەظڵنیاییەٌە ئۑمەل ىەؼکادی هي ٌیقذی َەفەؼ ةۑر ةەئۑٍە ظەگەین))‬

‫حا مەةەفذی ئەٌان َەّ ظەنەیە‪{:‬ميام یکذم اَناـ یػُمً هي نػم ناٍ‪:‬قٴن حربیِ غُیە اَقالّ‬
‫ٲداِّن‪}....‬‬

‫ٌادە‪:‬ىەؼچەنعە صەڵکی نيۑنیەکانیان ةناؼنەٌە ٌ هي دػاَی ئاگەی َۑیەدی‬

‫ئەّ قەؼمٍظەیەل ىزیزە ئیاممی مٍفُیم َە ىەریزەکەیعا ىۑناٌیەدی‪ٌ ،‬ە غتعاَؽؾام َە‬
‫مٍىنەقەکەیعا ىۑناٌیەدی‪ٌ ،‬ە ئیاممی ئەرمەظ َە مٍفنەظەکەی‪ٌ ،‬ە ئیاممی ةەیيەنی َە‬
‫فٍنەنەکەی‪.‬‬

‫ةەاڵّ حیاٌاؾی َە ظؼەةڕینی گۑڕانەٌەکە ىەیە َۑؽەظا‪{:‬ميام یکذم اَناـ یػُمً هي نػم ناٍ‪:‬قٴن‬
‫حربیِ غُیە اَقالّ ٲداِّن‪}....‬‬

‫گۑڕانەٌەکانیه ظەةنە چەنع ةەمۑک‬

‫‪-۱‬ةەمی یەکەّ‪:‬ئەٌەیە کەٌا ئیاممی مٍفُیم ڕیٍایەدی کؽظٌٌە َە ىزیەکەیعا[‪]٣٣-٣۱/۷‬‬

‫َەظەؼةڕینەکەی ةەّ مۑٍەیە کە فەؼەدا ظامان نا‪{:‬ميام یکذم اَناـ یػُمً هي نػم ناٍ‪:‬قٴن‬
‫حربیِ غُیە اَقالّ ٲداِّن‪ٌٌ }....‬مەی{نػم}ةەؼ َە {ناٍ} ىادٌٍ‪ٌ ،‬ە ئیاممی غتعاَؽؾام ـیه‬
‫ةەّ مۑٍەیە ىۑناٌیەدی َە مٍىنەقەکەیعا[‪]٤۷۳/۰‬ةە ىەمان مۑٍەی ئیاممی مٍفُیم کەٌا‬

‫‪١٢٢‬‬
‫مٍدەقهن دۑیعا کەٌا ظەؼةڕینی{نػم}ةەؼ َە {ناٍ} ىادٌٍ‪ ،‬کەٌا ئەمەل ٌادای ئەٌەیە‬
‫دەٌاٌکەؼی ٌٌدەکەی غائینە ةٌٍە{ؼيض هي غنً}‬

‫‪-۸‬ةەمی ظٌٌەّ‪ :‬نەفائی ىۑناٌیەدی َە فٍنەنەکەیعا[‪ٌ ،]۷٣/۷‬ا ئیاممی ارمعیه‬

‫ىۑناٌیەدی[‪ ]۸۸۱/٥‬ةەىەمان مۑٍەی مٍفُیم ٌ غتعاَؽؾام‪ ،‬ةەاڵّ حیاٌاؾیەکە َەّ ظەڕةڕینی‬
‫ئەّ ٌٌدەیەی غائینە ظایە‪{:‬ميام یکذم اَناـ یػُمً هي ناٍ‪ :‬نػم قٴن حربیِ غُیە اَقالّ‬
‫ٲداِّن‪ }....‬حیاٌاؾیەکەیان َۑؽەظا ئەٌەیە ٌٌمەی{ناٍ}ةەؼ َە {نػم} ىادٍە کەٌا ئەمەل ٌادای‬
‫ٌایە ٌٌدەی ؼفٍٍ هي ةٌٍە ىُی هي غُیە ٌفُم‪.‬‬

‫‪-۰‬ةەمی فۑیەّ‪ :‬ئیاممی نەفائی گۑڕاٌیەدیەٌە َە فٍنەنەکەیعا [‪َ ]۹۱/٣‬ە ةاةەدی حەناؾەظا‪،‬‬
‫ةەىەمان مۑٍەی ئەٌانە دؽ ةەاڵّ حیاٌاؾیەکەی َۑؽظا ئەٌەیە‪{:‬ميام یکذم اَناـ یػُمً هي‬
‫ناٍ‪:‬قٴن حربیِ غُیە اَقالّ ٲداِّن‪ٌٌ }....‬مەی{نػم} ـیذۑعا نەىۑناٌە‪ ،‬حگە َەٌەی َە ةەمی‬
‫ؾیؽەظا{نػم}ىۑناٌە ٌەک ٌ َە ةەمی ظٌەمعا ةافامن کؽظ‪.‬‬

‫حا ةۆیە ةەّ فے حۆؼە گۑڕانەٌەکەّ ظاناٌە ةۆ ڕٌٌن ةٍنەٌە َەٌەی گٍمانیان دۑعا ظؼٌفر‬
‫کؽظٌە کە ظەڵۑن ظایکە غائینە{ؼيض هي غنً} ٌٌدٍیەدی‪َ:‬ەکادی صەڵکی ماؼاٌەی ظەکەن ئایا‬
‫هي ظەیؿانے؟!! ؼفٍٍ هي ـیه ٌٌدٍیەدی‪:‬ةەڵے‪ ،‬ظەڵۑن َۑؽەظا ظایکە غائینە نەؾان ةٍە ٌ‬
‫غٍؾؼی پے ظؼاٌە!!حا ظېینە فەؼی ان ماءهي کەٌا َە ىەؼ فے حۆؼ ڕیٍایەدەکانعا مانای‬
‫ئەٌە ناظاخ ڕٌنی ظەکەینەٌە‬

‫ةۆ ئەٌەی ةؿانین َەالی ئەىُی غُم کامە ڕیٍایەخ نەةٍڵ کؽاٌە ةە ڕافذرت ظاظەنعؼېر َەةەؼ‬
‫ئەٌەی ناکؽۏ ىەمٌٍ ئەّ ظەؼةڕینانە َە یەک کادعا ٌٌدؽاةن‪،‬حا ةە چەنع صاڵۑک ڕٌنی‬
‫ظەکەینەٌە‪:‬‬

‫‪-۱‬ةەؼؾی ٌ ةەىۑؿی فەنەظەکە‪ ،‬ظەةے َەّ نۑٍەنعەی حیاٌاؾی دۑکەٌدٍە فەنعی یەکۑکیان‬
‫ةەؼؾدؽ ةۑر‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌەی کامە ةەؼؾدؽةۑر کەمرت ئەگەؼی ىەڵە ٌ دۑکەڵکؽظنی ىەیە َە‬
‫گۑڕانەٌەکەیعا‪ ،‬حا ئەٌ فەنەظەی ىادٍە َە غتعاَؽؾانەٌە ةەؼؾە ٌ چاکرتە َەةەؼئەٌەی ژماؼەی‬
‫گۑڕانەٌەکان ظٌٌ کەفن کە ةؽیذین َە‪:‬ئینب حؽید ٌ مزمع اةن نەیك‪ ،‬ةەاڵّ ئەٌانەی َە‬
‫نەفائی ىادٍن َەپۑند ڕېگاٌە ىادٌٍە‪ٌ ،‬ە ئەٌەی دؽینیان ىی نەفائی َەگۑڕانەٌەی‪،‬ظٌەمیعا‬

‫‪١٢٣‬‬
‫ةەىەمان مۑٍە َەڕېگای پۑند کەفەٌە ىادٌٍ‪ ،‬گۑڕانەٌەکەی غتعاَؽؾام ةەّ مۑٍەیە‬
‫ىادٌٍە‪((:‬اةن حؽید)ةۆی گۑڕامەٌە ٌٌدی‪(:‬مزمع ةن نەیك ةن مضؿٌمح) ةۆی گۑڕامەٌە‬
‫ٌٌدی‪:‬گٍېم َە غائینە ةٌٍە‪ ...‬حا ئەمە ةەؼؾدؽە َەةەؼ ئەٌەی ژماؼەی گۑڕەٌەکانی کەمرتن َە‬
‫پۑؿەمتەؼەٌە ىُی هي غُیە ٌفُم َە گۑڕانەٌەکەی غائینەظا‪ ،‬حا ئەٌەمان ةۆ حۑگیؽ ةٌٍ کەٌا‬
‫ظەؼةڕینی ٌٌمەی{نػم}ةەؼ َە{ناٍ}ـە ىادٌٍە‪ ،‬ئەمەل ٌادای دەٌاٌ کەؼی ٌٌدەکەی ظایکە‬
‫غائینە ةٌٍە‪ ،‬حا ئەىُی غیُم ظەگەڕېنەٌە ةۆ ئەمە َەةەؼ کەمی گۑڕانەٌەکەی کەٌا ظٌٌؼە َە‬
‫ىەڵە ٌىەڵتقنت‪ ،‬ةە حیاٌاؾ َە گۑڕانەٌەکانی نەفائی ٌ ئەرمەظ کەٌا ژماؼەی گۑڕانەٌەکەیان‬
‫ؾۆؼە ئەگەؼ ىەڵە ٌ ىەڵتەفنت ٌ مۑٍانی دۑعایە ٌ ؾیادؽە‪.‬‬

‫‪َ-۸‬ە یەکۑک َە ظٌ ىزیزەکەظا ىادتے{مقُم}ٌ{ةضاؼي}‪ ،‬کەٌا ئەىُی غُم گۑڕانەٌەکەیئەٌان‬

‫َەپۑنرت ظاظەنۑن َە گەڵ گۑڕانەٌەکانی دؽظا‪ ،‬حا َۑؽەمعا ئەٌەمان ةۆ ظەؼکەٌخ يە ظەؼةڕینی‬
‫ٌٌمەی{نػم} َەدەٌاٌکەؼی ٌٌدەی غائینە ةٌٍە{ؼيض هي غنً} ىەؼ ٌەک ٌ َەةەمی‬
‫یەکەمی گۑڕانەٌەکەظا ظامان نا مٍفُیم ىۑناٌەیەدی َەىیزەکەیعا‪ٌٌ،‬مەی{نػم}ةەؼ َە {ناٍ}‬
‫ىادٌٍ‪.‬‬

‫‪-۰‬دٍنعی ڕاٌی َە ڕېکضقنت ٌ دەٌاٌېذی گۑڕانەٌەکانعا ٌ نەةٍنی ىیچ کۑنەیەک دۑیعا َە‬
‫ظەؼةڕینەکانعا َەةەؼ ئەٌەی کۑنە ىەةٍنذۑیعا مانای الٌاؾی گۑڕەٌەکەیە َە گۑڕانەٌەظا‪،‬حا‬
‫ةینیامن ئیاممی مٍفُیم ڕیٍایەدی کؽظٌە‪ ،‬حا َەالی ئەىُی غُم ؾانعؼاٌە کەٌا ئیاممی مٍفُیم‬
‫ؾۆؼ چاک ةٌٍە َەٌانەی دؽی صاٌەن کذۑتی قەؼمٍظە َەفەؼ دٍنع ةٍنی َە دەٌاٌېذی‬
‫ظەؼةڕینەکان‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ ئیاممی نەٌەٌی ظەڵۑر‪(:‬ىەؼکەفۑک ةڕٌانۑذە ىزیزی مٍفُیم ٌە‬
‫ئەٌانە ةضٍېنۑذەٌە َە ىۑنانی فەنەظەکە ٌ ڕېکضقذنەکانی ٌ حٍانی ةەظٌاظاچٍنەکانی ٌ نەةٍنی‬
‫ىاٌمۑٍەی َەڕېگاکەی‪َ ،‬ە َۑپچینەٌە ةەنؽصەکەی ٌە گەٌىەؼی پنکنینەکەی ٌە حۆؼاٌحۆؼی‬
‫َە هي دؽفی ٌە پاؼېؿیەکەی ٌ َۑکۆڵینەٌەکانی ةۆ گۑڕەٌەکان‪ٌ ،‬ە نیەدپاکی ڕېگاکەی ٌ‬
‫کٍؼدکؽظنەٌەی ٌ دەٌاٌېذی حیاکؽظنەٌەکانی ٌ‪ ..‬ظەؾانی کەٌا ئەّ ئیاممە َەٌ فەؼظەمەی‬
‫صۆیعا نەةٍە ٌەک ٌئەٌ‪ٌ ،‬ەکەمی ىاٌمۑٍەی‪ٌ ،‬ەفەؼؾەننذکؽظنی صەڵکی ئەٌکادی ٌ‬
‫فەؼظەمەکەی)ٌە اةن رخؽۍ غقهالنێ ـیه ةەىەمان مۑٍە ظەؼةاؼەی ظەڵۑر کەٌا‬

‫‪١٢٤‬‬
‫َەئافذتەؼؾی ىاٌمۑٍەی نەةٍەَەدٍنعی َەفەؼ دەٌاٌېذی گۑڕانەٌەکان ٌ مەدنی قەؼمٍظەکانعا‪،‬‬
‫ةۆیە َەٌەمعا ىەؼ ةەمی یەکەمی گۑڕانەٌەی ئەٌ قەؼمٍظەیە نەةٍڵ ظەکەین ٌ حۑگیؽی ظەکەی‬
‫کەٌا ظەؼةڕینی ٌٌمەی {نػم}دەٌاٌکەؼی ٌٌدەی ظایکە غائینە ةٌٍە‪.‬‬

‫‪-٣‬مٍاقو ةٌٍنی َە گەڵ مەؼع ٌ ىەفر ةە حیاٌاؾ نەةٍنی َە گەڵ ىزاةیەکانعا ةکؽۏ‪ٌ ،‬ەک‬
‫ٌ ئیاممی فیٍّی ظەؼةاؼەی ئەمەٌە ظەڵۑر‪ٌ(:‬ەةەمی رەقر‪:‬گەڕانەٌە ةۆ قەؼمانی ظەؼەٌەی‪،‬‬
‫ٌەک ٌ پۑنضقذنی ئەٌەی نٍڕئان ةەئامکؽا مٍاقهە َەگەڵ‪ ،‬یان فٍننەخ‪ ،‬یان ئەٌەی ةەؼ َە‬
‫مەؼذ یان نیاـ یاا کؽظەٌەی ئٍمەخ یا صٍَەقاکانی ڕامیعین یا پۑؿەمتەؼانی دؽ یان‬
‫ةڕاٌەةۑر‪ ،‬یان ةەحۆؼېک نەةۑر َەالی ىاٌەاڵنی ؼفٍٍ هي حیاٌاؾی ىەفذپۑتکؽېر‪ ،‬یان‬
‫دۑڕٌانینتکؽېر ةە مٍدەقەم ةٍنن َە گەڵ رٍکم‪ ،‬یان ئیذكام ىەةے َە ىۑنانی ىەؼظٌٌ‬
‫مەیضەکانی مٍفُیم ٌ ةضاؼۍ‪[)...‬دعؼیث اَؽاٌي ِف رشذ دهؽیث اَنٌٍي‬
‫َُقیٍٍّ‪ ]۸/۸۳۸:‬حا ظەچینە فەؼی ان ماءهي َەٌەی ئایا ئەّ فے ةەمە کامەیانُە گەڵ‬
‫مەڕذ مٍدەقهن ؾیادؽ ٌە کامەیان پۑچەٌانەیە ٌ کامەیان الی ىاٌەاڵن پۑچەٌانە نیە‪ ،‬ةەاڵّ‬
‫ئەٌەی ئۑقذاةۆمان ڕٌٌن ةٍیەٌە ئەٌەیە ئیذكانی یەکے َەظٌٌ مۑضەکەی َەفەؼ ىەیە‬
‫مٍفُمکەٌا ةەمی یەکەّ ةٌٍ کە ةەٌ مۑٍەیە ىۑناٌیەدی کە ظەؼةڕینی ٌٌمەی{نػم}ةەؼ َە‬
‫ىادنی{ناٍ}ـە کەٌا ئەمەمیان ڕٌٌنە مانای ٌا ظەظاخ دەٌاٌکەؼی ٌٌدەکەی غائینە‬
‫ةٌٍە{ؼيض هي غنً}‬

‫حا کە ؾانیامن گۑڕانەٌەی مٍفُیم پەفنعدؽە َەگۑڕانەٌەکانی نەفائی ٌ ارمع‪ ،‬حا ةؿانین‬
‫ؾانایان چۆن ڕاڤەی ئەّ قەؼمٍظانەیان کؽظٌە‬

‫‪-۱‬ئیاممی نەٌەٌی َە مەڕری مٍفُیم ـعا [‪]۷/٣٣‬ظەڵۑر‪ٌٌ (:‬دی‪:‬ىەؼچەنعە صەڵکی‬

‫نيۑنیەکانیان ةناؼنەٌە ٌ هي دػاَی ئاگەی َۑیەدی ةەڵے‪ ،‬حا ئەمەَە ةنچینە ظایە ئەمە ظؼٌٌفذە‪،‬‬
‫کادے کە ٌٌدی ىەؼچەنعە صەڵکی نيۑنیەکان ةناؼنەٌە هي دػاَی ئاگاظاؼیەدی ئەٌە صٍظی‬
‫نەققی صۆی ةەڕافر ظاناٌە‪ٌٌ ،‬دی‪:‬ةەڵے)‬

‫‪ -۸‬ئیاممی ئەةٍ غتعهي ـی ماَکێ َە ناٍێ غیاٌ نەنڵ ظەکاخ َەمەڕرەکەی‪ ،‬پنر ةە‬
‫ىەمان ٌٌدەی ئیاممی نەٌەٌی ظەةەفذۑر ٌ ظەڵۑر‪ٌٌ(:‬دی‪:‬ىەؼچەنعە صەڵکی نيۑنیەکانیان‬

‫‪١٢٥‬‬
‫ةناؼنەٌە ٌ هي دػاَی ئاگەی َۑیەدی ةەڵے‪ ،‬حا ئەمەَە ةنچینە ظایە ئەمە ظؼٌٌفذە‪ ،‬کادے کە‬
‫ٌٌدی ىەؼچەنعە صەڵکی نيۑنیەکان ةناؼنەٌە هي دػاَی ئاگاظاؼیەدی ئەٌە صٍظی نەققی صۆی‬
‫ةەڕافر ظاناٌە‪ٌٌ ،‬دی‪:‬ةەڵے)[مکمِ ٳکامٍ املػُم ‪]۱۳۰/۰‬‬

‫‪-۰‬ئیامّ اةٍ غتعهي مزمع یٍفكێ رٍفیەینێ ماقػێ مەڕری مٍفُیم ظا‬
‫ظەڵۑر‪ٌٌ(:‬دی‪:‬ىەؼچەنعە صەڵکی نيۑنیەکانیان ةناؼنەٌە ٌ هي دػاَی ئاگەی َۑیەدی‪ ،...‬حا‬
‫ئەمەَە ىەمٌٍ ةنچینەیەک ظایە ئەمە ظؼٌٌفذە‪ ،‬کادے کە ٌٌدی ىەؼچەنعە صەڵکی نيۑنیەکان‬
‫ةناؼنەٌە هي دػاَی ئاگاظاؼیەدی ئەٌە صٍظی نەققی صۆی ةەڕافر ظاناٌە‪،‬‬
‫ٌٌدی‪:‬ةەڵے)[مکمِ ٳکامٍ املػُم ‪]۱۳۰/۰‬‬

‫‪-٣‬غُی فُیامن مؿؽیتێ ظەڵۑر‪(:‬ـ{نػم} َەدەٌاٌکەؼی ٌٌدەی غائینە ةٌٍە ٌە نەققی صۆی‬
‫ةەڕافر ظاناٌە)[ٌَش ظیتاج ِف رشذ املقُم ةن رخاج ‪]۱۳۰/۱‬‬

‫‪-٤‬میط رتیث اَؽرمن َە پۑعاچٍنەٌەی مٍىنەقی غتعاَؽؾام ظەؼةاؼەی ئەّ قەؼمٍظەیەی‬

‫غائینەظەڵۑر‪(:‬ئەٌەی کە ٌٌدی پامان نقەکەی ٌ نەققی ةەڕافر ظانا ٌٌدی‪ :‬ةەڵے‪،‬‬
‫نەٌەٌیه ٌای ٌٌدٍە)[‪]۰/٤۷۱‬‬

‫‪-٥‬مزمع ناِصاَعین اَتانێ ظەؼةاؼەی ئەّ ٌٌدەیە ظەڵۑر‪(:‬ئەمە َە ةنچینە ظایە ٌ ئەمە ظؼٌٌفذە‬
‫ٌە کە ٌٌدی ىەؼچەنعە صەڵکی مذەکان ةناؼنەٌە هي دػاَی ظەیؿانے ئەٌە نەققی صۆی‬
‫ةەڕافر ظانا َەٌٌدەکەی ٌ ٌٌدی‪:‬ةەڵے)[مضذرص ىزیس املقُم َُمنػؼي ‪]۱/۱۰٣‬‬

‫ةا ؾیادؽ ظؼېژی نەکەینەٌەٌٌدەی ؾیادؽی ؾانایانی َەفەؼە َە ڕاڤەی ئەّ قەؼمٍظەیەکەٌا ظان‬
‫ةەٌە ظا ظەنۑن کە ئەّ ٌٌدەیەی{نػم} َەدەٌاٌ کەؼی ٌٌدەی غائینە ةٌٍە‪ٌ ،‬ادا نەققی صۆی ةە‬
‫ڕافر ظاناٌەدەٌە‪ ،‬کەٌا َۑؽەظا ئەٌانەی ظەڵۑن ظایکە غائینە گٍمانی َە ؾانقذی هي ىەةٌٍە‬
‫ٌەاڵمی صۆیان ٌەؼگؽخ ةەاڵّ ئاٌا حۑیان ناىۑڵین ٌەاڵمەکەی ةە دۑؽٌدەفەَی ظەظەینەٌە َە‬
‫گنر ڕٌېک ةۆ ئەٌەی ئەّ گٍمانە ڕٌٌن ةۑر َەالی گنر کەفے ٌ ىیچ مەحاَی پاؼېؿگاؼی‬
‫کؽظنی ٌٌدەی ئەٌ گٍمانەیان نەةۑنت‬

‫حا ظەچینە فەؼ ئەٌ ٌٌدەیەیان کە ظەڵۑن ظایکە غائینە{ؼيض هي غنً} نەؾان ةٌٍە‪!!.‬‬

‫‪١٢٦‬‬
‫‪ -۱‬ةٍصاؼی ىۑناٌیەدی َە ؼفٍٍ هي ـٍە ىُی هي غُیە ٌفُم ةە یەکے َە صۑؿانەکانی‬
‫ظەڵۑر‪(:‬ئاؾاؼی غائینە مەظەن‪ ،‬ةەڕافذی ٌەری ةۆمننایے گەؼ َە ةەؼگی ىەؼ یەکۑکتم دەنيا‬
‫غائینە نەةے)‬

‫‪ٌ-۸‬ە َە ىەؼظٌٌ ىزیزەکەظا ىادٌٍە َە قەؼمٍظەی ئەنەـ‪ ،‬ؼفٍٍ هي ظەقەؼمٍېر‪(:‬پُەی‬

‫غائینە ةەفەؼ پُەی ئاقؽەدانی دؽ‪ٌ ،‬ەک ٌ‬

‫‪-۰‬ئەةٍ مٍفای ئەمػەؼی ظەڵۑر‪(:‬ىەؼیەکۑکامن َە ىاٌاڵنی مزمع ىُی هي غُیە ٌفُم‬

‫کۑنەیەکامنيەةا َە دەنيا قەؼمٍظەیەک‪ ،‬ئەٌە پؽفیاؼمان ًَ غائینە ظەکؽظ ئیُال غُمامن َۑی‬
‫ظەفر ظەکەٌخ)‬

‫‪ -٣‬ئیاممی ؾٌىؽۍ ظەڵۑر‪(:‬ئەگەؼ غُمێ غائینە َەگەڵ غُمی ىەمٌٍ ئاقؽەدان پۑٍؼە ةکەی‬
‫ئەٌە غُمی غائینە ؾیادؽە)‬

‫‪-٤‬غىتێ ظەڵۑر‪(:‬ىیچ کەفۑک الی پۑؿەمتەؼ ئەٌەنعەی غائینە صۆمەٌیقر نەةٌٍ‪ٌ ،‬ە ىیچ‬
‫کەفۑک ؾانا نەةٌٍ ةە ئٍمەدی مزمع ىُی هي غُیە ٌفُم حگە َەٌ‪ ،‬ةەڵکٍ َەنۑٍ ئاقؽەدانعا ةە‬
‫گنذی کەفے نەةٌٍ ئەٌەنعە ئەٌ ةؿانے)[فیؽ االغالّ نتالء ‪]۱٣۳/۸‬‬

‫‪-٥‬غْاءـی يٍؼۍ اةێ ؼةاذ ظەڵۑر‪ (:‬غائینە دۑگەینذٌٍ دؽین ٌ ؾانادؽین کەـ ةٌٍ‪ٌ ،‬ە‬
‫چاکرتین کەـ ةٌٍ صەڵکی ةیتینایە ةۆ غُم)[فیؽ االغال نتالء َُػىتٍ ‪]۸۳۳/۸‬‬

‫ٌٌدە ظەؼةاؼە ٌ ٌەفكی ظایکە غائینە ؾۆؼە َە غاملیەکەی‪ ،‬کەٌا ئینکاؼی َۑناکؽۏ‪ٌ ،‬ە‬
‫ىەؼکەفۑکی غانڵ ئەگەؼ ىیچ ظەؼةاؼەی ظایکە غائینە نەؾانی ئەٌەنعە ةؿانے ‪ ۹‬فاڵ الی‬
‫ئەةٍ ةەکؽ ةٍە ٌە ‪۹‬فاڵیه الی پۑؿەمتەؼ حا چاٌەڕۏ ظەکەن نەؾان ةۑر؟! دایتەخ َە ةاةەخ ٌ‬
‫مەفائیُۑکی ٌا‬

‫حا ڕٌٌنە کەٌا َەالی ئەىُی غُم ةەمی یەکەّ گۑڕانەٌەی قەؼمٍظە ٌەؼگیؽاٌە ٌ ڕافذرتە ٌەک‬
‫َەٌانەی دؽ کەٌا ىیچ گٍمانۑک َە صۆی ىەڵناگؽېر‪ ،‬ةەڵکٍ ظایکە غائینە َە ظان نان ٌ‬
‫ؾانینەکەیەدی َە غُمی هي ظەڵے ىەؼکادے صەڵک مذے ةناؼنەٌە هي دػاَی پۑی ظەؾانی ٌە‬

‫‪١٢٧‬‬
‫پامان ٌٌدەی صۆمی ةەڕافر ظاظەنۑذەٌە ظەڵۑر ةەڵے‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ کۆظەنگی ئەىُی غُم َە‬
‫ڕاڤەی قەؼمٍظەکەی مٍفُیم ـامن ؾانی‬

‫حا ڕەنگە ىەنعۏ ظڵ نەصۆل پال ئەّ ڕٌٌن ةٍنەٌەمی ىەؼ ئینکاؼی َے ةکا ٌ ةڵے نا‬
‫ةەمەکانی دؽ َە گۑڕانەٌەکەیعا ٌەؼظەگؽّ‪ ،‬حا گەؼ فەیؽېکی ةەمی ظٌٌەّ ةکەین ظەؼةڕینی‬
‫ٌٌدەی{ناٍ}ةەؼ َە{نػم}ـيادٌٍە‪ ،‬حا گەؼ کەفۑک کەمۑک ژیؽی ىەةے َە غەنڵیعا ئەٌە‬
‫ظەؾانے ٌ دۑعەگاخ َۑؽەمعا ةە ىیچ مۑٍەیەک مانای ٌاناظاخ کەٌا ظایکە غائینە نەؾان ةۑر‬
‫ٌ پؽفیاؼی کؽظةے ٌ گٍمانی ىەةٍةے‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌەی ظایکە غائینە قەؼمٌٍی‪(:‬ىەؼچەنعە‬
‫صەڵکی نيۑنیەکانیان ةناؼنەٌە ٌ هي دػاَی ئاگەی َۑیەدی) حا َەةەمی یەکەّ صۆی ٌٌدەی‬
‫صۆی ةەڕافر ظانایەٌە‪َ ،‬ەةەمی ظٌٌەّ ئەّ حاؼە کە ظایکە غائینە صۆی ٌٌدەکەی صۆی‬
‫حۑگیؽ کؽظ ؼفٍٍ هي پۑی قەؼمٌٍ‪ :‬ةەڵے ٌادا ىیچ گٍمانے َەصۆی ىەڵناگؽۏ ؼفٍٍ هي ـه‬
‫ظانی ةە ٌٌدەکەی ئەٌظا ظ انا ٌ قەؼمٌٍی ةەڵے‪ ،‬پامان ةەمی فۑیەمیه کەٌا ظەؼةڕینی‬
‫ٌٌدەی{نػم} دۑعا نەىادٍە کەٌا ئەمەمیان ةەىەمان مۑٍە کە ظایکە غائینە ٌٌدەکەی حۑگیؽ‬
‫کؽظ(ىەؼچەنعە صەڵکی نيۑنیەکانیان ةناؼنەٌە ٌ هي دػاَی ئاگەی َۑیەدی) پامان ؼفٍٍ هي َە‬
‫نقەکانی چٍە فەؼ ةاةەدۑکی دؽ ٌ گۑڕانەٌەی ةەفەؼىادی ئەٌ کادی ةۆی َە گەڵ حٍةڕیُعا‬

‫حا ظڵ نەصۆمەکان ىەنعېکیان ظەڵۑن غائینە ةە مۑٍەی پؽفیاؼ ٌای ٌٌدٍە‪ ،‬کەٌا ئەمەمیان‬
‫ىەڵە دۑگەینذنە َە ؾمانی غؽةێ ٌ ماناکەی‪ٌ ،‬ە پامان َەگەڵ ئەٌەی ئەّ ةۆچٍنە پٍچەڵە ٌ‬
‫ةۑتنەمایە حا پؽفیاؼېک ئاڕافذەی گنر ئەٌانە ظەکەّ کەٌا ظەڵۑن‪ ،‬پۑیان ظەڵۑین کەفەک‬
‫پؽفیاؼېکر َے ةکاخ ةڵے یان پؽفیاؼ َەکەفۑک ةکاخ ةڵے ئایا هي دػاَی ؾانایە ةەٌ مذەی‬
‫ةەنعەکان ظەیناؼنەٌە؟ دۆل ظەڵۑی‪ :‬ةەڵے ٌ ةۆی ڕٌٌن ظەکەیەٌە؟ یان ظەڵۑی دۆ کاقؽ ةٍی ئەٌە‬
‫گٍمانر َەٌە ىەیە مٍرشیکی کاقؽی؟؟ ئەٌەنعە ٌٌدەّ ةۆ ئەٌان حۑعېڵم قکؽ َەّ پؽفیاؼە‬
‫ةکەنەٌە ٌ غەنڵیان ةضەنە کاؼ‬

‫پامان ئەگەؼ غائینە گٍمانی ىەةٍةے ةە ةۆچٍنی ئەٌان‪ ،‬ةۆچی ؼفٍٍ هي ڕېگؽی َے نەکؽظ؟‬
‫َەٌ ةۆچٍنەی‪ !.‬ىەؼٌەکٍ ؾانعؼاٌە کەٌا ؼفٍٍ هي ىەڵەی َە ىەؼکەفۑک ةتینایە ڕېگؽی َے‬
‫ظەکؽظ ٌەک ٌ ٌاحتی فەؼگنر مٍفڵامنان قەؼمان کؽظن ةەچاکە ٌ ڕېگؽی َەصەؼاپە‪ ،‬حا‬

‫‪١٢٨‬‬
‫ةۆچی ڕېگؽی َے نەکؽظ؟ منٍنە ٌەک ٌ ئەٌ قەؼمٍظەی ةافامن کؽظ کەٌا ئۑٍە ظٌةاؼە ظەیکەنە‬
‫ةەڵگە ةۆ غٍؾؼ ةەحەىِ ةەگٍمانذان قەؼمٍظەی غاخ انٍاِ‪!!..‬‬

‫پامان ئەگەؼ کەفۑک ٌٌؼظ ةتۑذەٌە َەّ ةەفەؼىادە کەٌا ةەظؼېژی ظامان نا ةۆ ئەٌەی ؾیادؽ‬
‫ڕٌن ةے الدان‪ ،‬ةەؼ َەٌەی ظایکە غائینە ئەّ نقەیە ةکاخ‪ ،‬ةگەڕېنەٌە ةۆ گكذٍ گۆی‬
‫نۑٍانیان‪((:‬ئەٌە چیذە غائینە ٌا ىەنافە ةڕکۑذە) منیه ٌٌدم‪:‬ىیچ نییە‪ ،‬قەؼمٍی‪(:‬یان پۑم ظەڵۑی‬
‫یان ؾادی َْیل ٌ ئاگا پۑم ظەڵۑر)منیه ٌٌدم ئەی ؼفٍٍ هي ئەی صۆمەٌیقذرت َەةاٌک ٌ‬
‫ظایکم ئیرت ىەمٌٍ مذۑکم ةۆ گۑڕایەٌە)) حا گەؼ َۑی ٌٌؼظ ةتینەٌە ظەةینین کەظایکە غائینە‬
‫ٌٌیقذٍیەدی ئەٌکاؼەی ةناؼېذەٌە ٌ ٌٌدەکانی‪ ،‬ؼفٍٍ هي پۑی ظەقەؼمٍۏ‪:‬یان پۑم ظەڵۑی یان‬
‫ؾادی َْیل ٌ ئاگا پۑم ظەڵۑر‪ ،‬حا ظایکە غائینەل ةے ظٌٌظڵی پۑی ظەڵے‪ ،‬صۆ ئەگەؼ گٍمانی‬
‫َە ؾانینی هي دػاَی ىەةٍیە ٌ ېی ٌاةٍایە هي دػاَی ناؾانے ظەؼةاؼەی ئەٌەی ظەیناؼنەٌە‬
‫ٌاَػیاغ ةاهلل‪ -‬چۆن ةۆ پۑؿەمتەؼی ئامکؽا ظەکؽظ؟ ٌەاڵّ؟ ٌە پامان ؼفٍٍ هي ئەٌ کادیه پۑی‬
‫ٌٌخ ظەیڵۑی یان هي دػاَی صۆی پۑم ظەڵے ٌادا ؼفٍٍ هي حگە َەٌەی پۑنرت ڕٌنیکؽظٌە الی‬
‫ئەمخاؼیه ؾانینی هي حۑگیؽ کؽظٌ حەصذی َەفەؼکؽظەٌە الی غائینە‪ ،‬حا غائینە چۆن‬
‫ظەڵۑن نەؾان ةٌٍە؟ ٌە چۆن ظەڵۑن گٍمانی ىەةٍە؟‪-.‬‬

‫حا فەؼەدا ةەةەڵگە ٌەاڵمی ئەّ گٍمانانەمان ظایەٌە ةە گنذی ٌە پامان گەؼ ةە غەنڵیه‬
‫ٌەاڵمی ئەٌانەمانعایەٌە کەٌا ظەؼکەٌخ ئەٌانەی ئەّ ٌٌدەیە ظەىۑننەٌە ىەّ َە نەنڵەکەیان‬
‫ىەڵەیان کؽظٌە ٌ ٌەىەّ َە ةیؽکؽظنەٌەی غەنڵیان‬

‫گٍمانی ظٌاؾظە‪ :‬ئەٌ کۆدا صەڵکەی َە ئاگؽ ظەؼظەچن ٌ ىیچ صۑؽېکیان نەکؽظٌە‬

‫َە ئەةی فەغیعی صٍظؼیەٌە{ؼيض هي غنً} ظەڵۑر‪ :‬ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم‬
‫ظەڵۑر‪(:‬کادۑک َەڕۆژی ظٌایعا ئیامنعاؼان کۆدایی َەناٌ ئاگؽظا ئیامنیان ىەةٌٍ‪ ،‬حا یەکەدان‬
‫گكذٍگۆ ظەکەن َەةاؼەی ىاٌەڵەکانذان َەفەؼ رەم َەٌەی َەظٌنیاةٍ‪ ،‬ةەدٍنعدؽین گكذٍگۆٌە‪،‬‬
‫َەٌ ئیامنعاؼانەی ةۆ پەؼٌەؼظگاؼیان ظەپاڕېنەٌە ةۆ ئەٌ ةؽایانەیان کەٌا ةؽاٌنەدە نۑٍ ئاگؽ)‬
‫ظەڵۑۑن‪(:‬ئەی پەؼٌەؼظگاؼا ةؽاکامنان َە نٍېژکەؼان ةٍن َەگەڵامن‪ٌ ،‬ە ڕٌٌژیان ظەگؽخ َەگەڵامن‪،‬‬

‫‪١٢٩‬‬
‫ٌە رەحیان ظەکؽظ َەگەڵامنا ئایە ظەیانتەنە ئاگؽ) ظەڵۑر‪(:‬ظەؼیان ةۑنن َەٌەی نافیٍدانە)‪.‬‬
‫‪ ........‬ظەڵۑن‪(:‬دٍنعدؽ‪ -‬صەڵکانۑک ىیچ‪،‬صۑؽېکی ةۆ هي نەکؽظٌە ظەیقٍدۑنے دا ظەةۑذە‬
‫ئاگؽاٌېک) ‪_...‬حا هي دػاَی ةەٌانە ظەڵۑر‪ (:‬ةڕۆنە ناٌ ةەىەمر چ ئاٌادۑک ظەصٍاؾن یان‬
‫چی ظەةین ن َە مذے ئەٌە ةۆ ئۑٍەیە َەالی من ؾیادؽیه ىەیە) ظەڵۑن‪(:‬ئەی پەؼٌەؼظگاؼّ َەمە‬
‫ؾیادؽ چییە؟) ظەڵۑر‪(:‬ڕەؾامەنعی من ةۆ ئۑٍە)[ؼٌاه ارمع ‪]۰۹٤/۲‬‬

‫َەّ قەؼمٍظە پیؽۆؾەمعا‪ ،‬ئەٌانەی غٍؾؼ ةۆ کاقؽ ٌ مٍرشیکان ظېننەٌە ئەّ قەؼمٍظەیە ةۆصۆیان‬
‫ظەکەن ةە ةەڵگە ظەڵۑن‪ :‬فەیؽکەن کاةؽا ىیچ صۑؽېکی نەکؽظٌە ٌ هي دػاَی َۑی صۆمتٌٍ پۑی‬
‫ٌٌدن ةڕۆنە ةەىەمر ةە ىەؼچی ظەیتینن ٌ ئاٌادی ةۆ ظەصٍاؾن ىی ئۑٍەیە‪ ،‬حا کاةؽا غٍؾؼی‬
‫ىەةٍە نەؾان ةٍە یا‪ ...‬غٍؾؼی پے ظؼایە ٌ صؽاٌەدە ةەىەمر‪!!!..‬‬

‫ظەؼةڕینی(مل یػمٍُا َُە صیؽا نٓ) ىیچ صۑؽېکی نەکؽظةٌٍ‪ ،‬ئایا پۑیان ٌایە ئەّ کەفانە کاقؽ ٌ‬
‫مٍرشیک ةٍنە ٌ ىیچ صۑؽېکی دەٌریعیان نەةٍە ٌ غٍؾؼینیان پے ظؼاٌە ٌ صؽاٌنەدە‬
‫ةەىنەخ؟‪ !.‬پەناظەگؽین ةە ؼب اَػاملین َەّ َۑکعانەٌە صەؼاپ ٌ ةاّڵە‪،‬‬

‫(مل یػمٍُا َُە صیؽا نٓ) ٌادا‪:‬ىیچ صۑؽېکی نەةٍە ٌ نەیکؽظٌە حگە َە دەٌریع نەةے‪َ ،‬ە ؾمانی‬
‫غؽەةی ظا ٌا ةەکاؼ ظۏ مانای ٌانیە کەفەکە ىیچ صۑؽېکی نەکؽظةے ةەڵکٍ کؽظٌیەدی ةەاڵّ‬
‫کەمی کؽظٌٌە‪ ،‬حا َەةەؼ ئەٌەل ىیچ کەفۑک ناچۑذە ةەىەمر مەگەؼ کەفەکە صاٌەنی‬
‫دٍریع ةۑر نەٌەک صاٌەنی میؽک ٌ کٍقؽ ةۑر‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪( :‬بِنَّ ًُ َمن‬
‫ني ِم ْن ؤ َ َ‬
‫نياؼٍ)[املائعج‪ٌ ]۷۸/‬ادً‪:‬‬ ‫ِاهلل قَ َه ْع َر َّؽ َّ ّ ُ‬
‫هي َغٌَُ ًِ اَْ َخنَّ َح ٌَ َمإْ ٌَا ُه اَنَّا ُؼ ٌَ َما َُِظَّاَ ِ ِم َ‬ ‫رش ْى ة ّ ِ‬
‫ًُ ْ ِ‬
‫ةەڕافذی ئەٌەی میؽک ةۆ هي ظاةنۑر‪ ،‬ئەٌا ةەظڵنیاییەٌە هي دػاَی ةەىەمذی َەفەؼ رەڕاّ‬
‫ظەکاخ‪ ،‬مٍېن ٌ مانەٌەمی ناٌ ئاگؽە ٌ ىیچ پنذیٍانۑک فذەمکاؼەان نییە‪ٌ ،.‬ەظەقەؼمٍېر ‪:‬‬
‫ِف نَا ِؼ َح َينَّ َم َصاَ ِ ِعً َن ِقٌ ًَ)[اَتٌنح‪ٌ ]٥/‬ادً‪:‬‬ ‫رشيِ َ‬
‫ني ِ‬ ‫(بِ َّن اَ َِّػً َن يَ َك ُؽٌا ِم ْن ؤ َ ْى ِِ اَْ ًِذَ ِ‬
‫اب ٌَاَْ ُم ْ ِ‬
‫ةەڕافذی ئەٌ کاقؽانەی َە صاٌەنانی کذۑث ٌ مٍرشیکان َەناٌ ئاگؽی حەىەنەّ ظان ٌ ةەنەمؽی‬
‫دۑیعا ظەمۑننەٌە‪ٌ ،.‬ەظەقەؼمٍېر ‪( :‬بِ َّن َّ َ‬
‫هي َال ًَ ْؿ ِك ُؽ ؤَن ًُ ْ َ‬
‫رش َى ةِ ًِ ًٌََ ْؿ ِك ُؽ َما ُظٌ َن غََٰ ِ ٌَ َِ َمن‬
‫ًَنَ ا ُء)[اَنقاء‪ٌ ]٣۲/‬ادە‪ :‬ةەڕافذی هي دػاَی َە کەفے صۆمناةۑر کە میؽکی ئەنخاّ ظاةے‪،‬‬

‫‪١٣١‬‬
‫ةەڵکٍ َەحگە َەٌە صۆمعەةۑر ةەٌیقذی صۆی‪ ،.‬حا ةەڕافذی ىەؼکەفے ةڵۑر ئەٌانە‬
‫کەٌدٍنەدە نۑٍ کٍقؽ ٌ میؽک هي دػاَی َۑیان صۆل ةٌٍە ئەٌە ةەڕافذی کٍقؽی کؽظٌٌە ٌ‬
‫ٌەغع ٌ ةەڵگە ٌ ىەٌاڵی هي دػاَی ـیتەظؼۆ صقذۆدەٌە ٌاَػیاغ ةاهلل‪ ،‬ىەؼکەفے ةکەٌېذە ناٌ‬
‫کٍقؽ ٌ َەفەؼ ئەمە مؽظةے ئیُال َە ىاٌەاڵنی حەىەنەمە ٌ ةەىەمذی َەفەؼ رەڕامکؽاٌە‪ٌ ،‬ە‬
‫ٌٌدەی ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم کە قەؼمٌٍی‪(:‬مل یػمٍُا َُە صیؽا نٓ) ٌادای ٌانییە کە‬
‫ىیچ صۑؽېکی نەکؽظةے‪ ،‬ةەڵکٍ ٌەک ٌ ئەٌ قەؼمٍظەیەی ةافینامن َۑٍە کؽظ ئەٌپیاٌەی ٌٌدی‬
‫مبقٍدۑنن کە ؼفٍٍ هي ظەؼةاؼەی ظەقەؼمٍۏ ىەؼ َەفەؼەدا ظەڵۑر‪،‬ةەىەمان مۑٍە َە‬
‫مٍفنەظ ی ئیاممی ارمع ىادٌٍە ظەڵۑر(مل یػمِ صیؽا نٓ ٳال دٍریع) ىیچ صۑؽېکی نەکؽظةٌٍ‬
‫دەنيا دەٌریع نەةے‪ ،‬ئەمەل ةەىەمان مۑٍەیە کەفەکە ىیچ صۑؽېکی نەةٌٍە حگە َەدەٌریع‪ ،‬یا‬
‫کە ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم ظەؼةاؼەی فیكادی ئاقؽەدان ظەڵۑر ئاقؽەدان غاظەدیان ٌایە‬
‫پیاٌەکەی یەک ف اڵ چاکەی َەگەڵ ةکاخ‪ ،‬ةەاڵّ ظٌای ئەٌە یەک صەؼاپەی َەگەڵ ةکاخ‬
‫ئەٌەظەڵۑر‪(:‬ما ؼٲیر منک صیؽا نٓ)ٌادە‪ :‬ىەؼگیؿ صۑؽّ َەدۆ نەةینیٍە‪ ،‬ئایا پیاٌەکەی ىیچ‬
‫صۑؽېکی نەکؽظةٌٍ؟ ةەڵے کؽظةٍی ةەاڵّ ئەّ ظەؼةڕینە َۑکعانەٌەی پۑٍیقذە ىەؼٌا ةە ڕٌی‬
‫ئامکؽای ٌەؼناگیؽېر ٌە َە ماناٌ َۑکعانەٌەی ئەمـ(مل یػمٍُا َُە صیؽا نٓ)ـە ىیچ یەکۑک َەّ‬
‫ئٍممەدە حیاٌاؾ نیە دۑیعا ٌ ىیچ حیاٌاؾیەک ناظۆؾیەٌە َە نۑٍان ئەىُی غُم‪ٌ،‬ە ئەّ‬
‫ظەؼةڕینەل ڕٌٌنە َە نۑٍ ؾمانی غەؼەةیعا کەٌا مانای ٌانییە کەفەکە ىیچی نەکؽظةے نەرۑؽ‬
‫ةەاڵّ مانای کەمذەؼصەمی ٌ نەنيۑکە َە کاؼەکانیعا‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ ئیاممی ئینب صؿیمە{ؼرمً‬
‫هي} ظەڵۑر‪ (:‬ئەّ ظەؼةڕینە(مل یػمٍُا َُە صیؽا نٓ) َە صٍظی ٌٌدەی غەڕەةە‪ ،‬نەقی ناٌی‬
‫مذۑک ظەکاخ َەةەؼ کەمٍکٍڕدی َە دەٌاٌیەکەی‪ٌ ،‬ە مانای ئەّ ٌٌدەیە َە فەؼ ةنچینەکەی‬
‫ةؽیذیە‪ :‬ىیچ صۑؽېکی نەکؽظةٌٍ َەفەؼ دەٌاٌیەدیەکەی‪ ،‬نەٌەک َەفەؼ ئەٌەی ٌاحث کؽاةٌٍ‬
‫َەفەؼی ٌ قەؼمانی پۑکؽاةٌٍ‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ ئەّ مانایەّ َەؾۆؼ ةاةەدەکانی کذۑتەکەمعا ڕٌٌن‬
‫کؽظۆدەٌە)[دٍریع ‪ٌ ]۷۰۸/۸‬ە ئەٌانەی کە نٍېژ ٌ ڕۆژٌ ٌ رەحیان کؽظٌە َە گەڵ مٍفڵامنان‬
‫ىەؼ صاٌەنی دەٌریع ةٌٍنە ةەاڵّ ةەىۆی فەؼپۑچی ٌ داٌانەکانیانەٌە ةٌٍە ٌە کە ظاٌاکؽاٌە َە‬

‫‪١٣١‬‬
‫هي دػاَی ةە قەؾڵی صۆی َۑیان صۆمتٌٍە‪ٌ ،‬ە ئەٌانەمی کەٌا ىیچ صۑؽېکیان نەکؽظةٌٍ حگە‬
‫َە دەٌریعەکەیان نەةے ةەىەمان مۑٍە هي دػاَی ةە قەؾڵی صۆی َە مٍەریعەکان صۆل ةٌٍ‪،‬‬
‫ةاةەدۑکە ىیچ پەیٍەنعی ةە کٍقؽ ٌ دەکكیؽ ٌ غٍؾؼ نییە‪ ،‬ةەڵکٍ ةافی مٍفڵامنانە ٌ ئەٌانەنە‬
‫کەٌا هي دػاَی ةە قەؾڵی صۆی َۑیان صۆل ظەةۑر ةەىۆی دەٌریعەکەیان‬

‫گٍمانی فۑؿظە ‪ :‬فٍحعەی مػاغ{ؼيض هي غنً}‬

‫َە غتعهي ـی کٍڕی ئەٌف ظەڵۑر‪َ :‬ەٌ کادەی مەغاغ َەماّ گەڕایەٌە فٍحعەی ةۆ ؼفٍٍ هي‬
‫ةؽظ‪ ،‬ؼفٍٍ هي قەؼمٍی‪ :‬ئەمە چیە ئەی مەغاغ؟ ٌٌدی‪ :‬چٌٍّ ةۆ ماّ ةینیم فٍحعەیان ةۆ پیاٌە‬
‫ئاینیەکان ٌ فەؼۆکەکانیان ظەةؽظ‪ ،‬حا َەنەققم دۆی ةەمایقذە ؾانی ةۆخ ةکەّ‪ ،‬ؼفٍٍ هي‬
‫ىُی هي غُیە ٌفُم قەؼمٌٍی‪ٌ :‬امەکە ةەڕافذی ئەگەؼ قەؼمانم ةکؽظایە کەٌا فٍحعە ةۆ حگە‬
‫َە هي ةربظؼاةایە ئەٌە قەؼمانم ظەکؽظ ئاقؽەدەکان فٍحعە ةۆ مۑؽظەکانیان ةتەن‪،.‬‬

‫ٌە َە گۑڕانەٌەکانی اةٍظاٌظ[‪ٌ ]۸۱٣۳‬ە راکم[‪ ]۸۷٥۰‬ىۑناٌیانە‪ ،‬کەٌا مەغاغ فٍحعەی ةۆ‬
‫ؼفٍٍ هي نەةؽظٌە دەنيا پؽفیاؼی َۑکؽظٌە ٌ ظاٌای ڕٌصقەدی َے کؽظٌە ؼفٍٍ هي ىُی هي‬
‫غُیە ٌفُم ئینکاؼی َے کؽظٌٌە‬

‫حا ئەىُی گٍمان َەّ قەؼمٍظەیەل ظا ظەڵۑن فەیؽی کەن فٍحعەی ةۆ ؼفٍٍ هي ةؽظٌە ٌ‬
‫ؼفٍٍ هي ةەکاقؽی ظانەنایە ٌ غٍؾؼی ةۆ ىۑنایذەٌە نەؾان ةٌٍە‪!!..‬‬

‫ظٌٌ حۆؼ فٍحعەمان ىەیە‬

‫فٍحعەیەک ةۆ حۑتەحے کؽظنی رەنی ةەنعایەدی ٌ پەؼفذنەکانە ةۆ پەؼٌەؼظگاؼ کەٌا ئەمە‬

‫دایتەدە ةە هي دػاَی ٌ ىەؼکەفے ةۆ ؾەیؽیە هي فٍحعەی پەؼفنت ٌ ةەنعایەدی کؽظن ةتا ئەٌە‬
‫کاقؽە ٌ ىیچ غٍؾؼېکی ةۆ نیە‬

‫ٌە فٍحعەی ڕېؿگؽدن کەٌا ئەّ حۆؼە فٍحعەیە ڕېگە پۑعؼاٌةٌٍ دا َەمەؼیػەدی ئیقالّ نەفط‬
‫کؽاٌ رەڕاّ کؽا ٌ نەىۑڵعؼا‪ٌ ،‬ەک ٌ قەؼمانکؽظنی هي دػاَی ةە فٍحعە ةؽظن ةۆ ئاظەّ غُیە‬

‫‪١٣٢‬‬
‫فالّ‪ ،‬فٍحعەی ڕېؿ ةٌٍ ٌە پۑؿەمتەؼ یٍفل غُیە اَقالّ ةەىەمان مۑٍە ئینب کەثیؽ{ؼرمً‬
‫هي} َە دەققیؽی ٌٌدەی هي دػاَی ظا( ٌَ َص ُّؽٌا ََ ًُ ُف َّخ ًعا)[ًٍفل‪ ]۱۳۳/‬ظەڵۑر‪ (:‬ئەمە َە‬
‫مەؼیػەدی ئەٌانعا ظەیضٍاؼظ‪ ،‬ئەگەؼ پۑنٍاؾیان َە گەٌؼەکانیان ةکؽظایە فٍحعەیان ةۆ ظەةؽظن‪،‬‬
‫ٌە ئەمەل ىەؼ ڕېگە پۑعؼاٌ حائیؿ ةٌٍ َە ئاظەمەٌە دا ٌەک ٌ مەؼیػەدی غیقا غُیە اَقالّ‪،‬‬
‫َەّ میُُەدە رەڕاّ کؽا ٌ فٍحعە دایتەخ کؽا ةە هي فتزان ٌدػاَی‪ٌ ،‬ە ئەمەل ٌٌدەی نەداظە‬
‫ٌ حگە َەٌانینە)[دكقیؽ اةن اَکثیؽ ‪]٣۱۸/٣‬‬

‫ٌە نؽّتی ظەڵۑر‪ٌ( :‬ەَەالی ؾۆؼینەیان ئەمە ڕېگەپۑعؼاٌ ةٌٍ دا فەؼظەمی ؼفٍٍ هي ىُی هي‬
‫غُیە ٌفُم کادے ىاٌەاڵنی پۑیان ٌٌخ)[اَهؽّتٍ ‪]۸۹۰/۱‬‬

‫ٌە ئەگەؼ َەّ قەؼمٍظەیە ٌٌؼظ ةتینەٌە ظەةینین مەغاغ قەؼمٌٍی ةینیم فٍحعەیان ةۆ فەؼۆک ٌ‬
‫پیاٌە ئاینیەکانیان ظەةؽظ ةۆیە دۆّ ةە مایقذە دؽ ؾانی‪ ،‬ئەٌان فٍحعەیان ةۆ ظەةؽظن ٌەک ٌ‬
‫ڕېؿېک ةۆ ئەّ ّاؾٍدانە مەغاغ ؼفٍٍ هي ـی ةە مایقذەدؽ ٌ َەپۑنرت ةینی ةۆ ئەّ کاؼە‪ٌ ،‬ە‬
‫ئەگەؼفەؼند ةعەینە ٌٌدەی ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم کە ظەقەؼمٍۏ‪ :‬ئەگەؼ ڕېگەظؼاةا‬
‫فٍحعە ةربظؼاةایە ئەٌ ەڕېگاّ ظەظا ئاقؽەخ ةۆ مۑؽظەکەی فٍحعە ةتا‪ ،‬ئایا ٌادای ٌایە ئاقؽەخ‬
‫مۑؽظەکەی ةپەؼفذۑر؟ نەصۑؽ فٍحعەی ڕېؿە ٌ ڕېؿگؽدنە‬

‫حا ئەمە ىیچ کٍقؽیەکی دۑعا نیە ٌ رەڕاّ کؽاٌە ٌ مذے ةٌٍە َە فەؼظەمانی پۑنرت ڕېگە پۑعؼاٌ‬
‫ةٍە ٌە َە مەؼیػەدی ؼفٍٍ هي نەفط کؽاٌەدەٌە‬

‫ٌە ئەّ قەؼمٍظەیەل َەڕٌٌی مەدن ٌ فەنەظەٌە ٍػیكە‪ٌ ،‬ە َەقەؼمٍظەکە ظەڵے مەغاغ چٌٍ ةۆ‬
‫ماّ‪ ،‬ةەاڵّ مػاغ َەدەمەنی پۑؿەمتەؼظا نەچٌٍە ةۆماّ ةەڵکٍ چٍە ةۆ یەمەن‪ٌ ،‬ە َە پال ٌەقادی‬
‫ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم ماّ قەدس کؽا‪ ،‬حا گەؼ َە ڕٌی مەدن ٌ فەنەظینەٌ ىزیس ةے‬
‫ئەٌە ىیچ گٍمانے َەصۆی ىەڵناگؽۏ فٍحعەی ڕېؿ ةٍە کاؼەکەیکٍقؽ نەةٍە ٌداٌەک ٌ غٍؾؼی‬
‫ةۆ ةيۑنعؼېذەٌە ٌە َە ڕیٍایەدەکانی اةن ماحە ٌ راکم فٍحعەی نەةؽظٌە ةەڵکٍ دەنيا پؽفیاؼی‬
‫کؽظٌە‪ ،‬حا ىەؼچۆن ةے ةەىیچ مۑٍەیەک ناةۑذە ةەڵگە ةۆ ةاةەدی غٍؾؼ ةۆ نەؾان ٌ ىیچ‬
‫گٍمانۑک َەصۆی ىەڵناگؽېر ٌ قەؼمٍظەکە ٌ مەةەفذەکەی ڕٌٌنە ٌهلل اَزمع ٌاملنە‪.‬‬

‫‪١٣٣‬‬
 ‫گٍمانی چٍاؼظە‪ :‬گەَی مٍفا‬

‫ٍَس َ ِ َه ٍْ ِم ًِ ًَا نَ ٍْ ِّ بِنًَُّ ْم ظََُ ْمذُ ْم ؤَنك َُقًُم ةِاد ِّ َضا ِغيُ ُم اَْ ِػ ْخ َِ‬
‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر‪ٌَ ( :‬بِغْ ن ََاٍ ُم َ ٰ‬
‫اب َغًٌَُُْ ْم ۢ بِنَّ ًُ ُى ٍَ اَذَّ ٍَّ ُ‬
‫اب‬ ‫َل ةَا ِؼئًُِ ْم قَانْذٍُُُا ؤَنك َُقًُ ْم َٰغًَُِ ْم َص ْ ٌ‬
‫ْي ًََُّ ْم ِغن َع ةَا ِؼئًُِ ْم قَذَ َ‬ ‫قَذٍُةٍُا بِ َ ٰ‬
‫اَ َّؽ ِرٌ ُم)[اَتهؽج‪]٤٣/‬‬

‫ٌادە‪:‬کادۑک مٍفا ةەگەَەکەی صۆی گٌٍخ‪ :‬ئەی گەَەکەّ ئۑٍە فذەمذان َە نەققی صۆدان کؽظ‬
‫ةەٌ گٍېؽەکە پەؼفذیەدان‪ ،‬حا ظاٌای َۑتٍؼظن َە پەؼٌەؼظگاؼدان ةکەن ٌ ةۆ ئۑٍە ٌا چاکرتە‬
‫صۆدان ةکٍژن ةەڕافذی هي دػاَی ئەٌ پەؼٌەؼظگاؼەیە کە َۑتٍؼظە ٌ صاٌەن ةەؾەییە‪،.‬‬

‫ظڵ ن ەصۆمەکان َەّ ئایەدە پیؽۆؾ ٌ پڕ مانایە ٌ ڕٌٌنەظا گٍمانی صۆیان دۑضقر ٌ ظەڵۑن‪:‬‬
‫فەیؽیکەن ئەٌانە میؽیکیان کؽظ پۑؿەمتەؼ مٍفا نەیٌٍخ کاقؽن یان مٍرشیکن دەنيا پۑی ٌٌدن‬
‫فذەمذان َە نەققی صۆدان کؽظ‪ !!..‬فتزان هي‬

‫َەالی ئەمانە فذەّ‪ٌ :‬ادا غٍؾؼ‪ !!.‬ئایا فذەمیان َە چی ظاةٌٍ ئەٌانە فذەمی چیان کؽظةٌٍ؟‪،‬‬
‫ئەٌانە کەٌدنە ناٌ کٍقؽ ٌ ڕیعظە حا ةەّ میؽک ئەنخاّ ظانەیان فذەمیان َە نەققی صۆیان کؽظ‬
‫کەٌا هي دػاَی ئەّ نەققەی َە ڕۆژی ظٌایعا فؿاظەظا ةە دٍنعدؽین فؿاٌە فذەمیان َە صۆیان‬
‫کؽظ‪ ،‬حا ظەچینە فەؼ ةەڵگەکان َە نٍڕئان ظا ةؿانین ئایا فذەّ ةە چ مانایەک ظېر‪:‬‬

‫اَرش َى ََظُُْ ٌم َغ ِظٌم)[َهامن‪ٌ ]۱۰/‬ادە‪ :‬ةەڕافذی میؽک ئەنخاّ‬

‫‪ -۱‬هي دػاَی ظەقەؼمٍېر‪(:‬بِنَّ ِّ ْ‬
‫ظان فذەمۑکی گەٌؼەیە‪ ،.‬هي دػاَی ٌەفكی میؽکی کؽظ ةە ؾٌڵم‪ٌ ،‬ەک ٌ چۆن َەفەؼٌە‬
‫ٌەفكی مٍرشیکی کؽظ ةەفذەمکاؼ‬

‫‪-۸‬هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪( :‬ؤَالَ ََ ْػنَ ُح ّ ِ‬

‫هي َغ َىل اَظَّاَ ِ ِم َ‬
‫ني)[ىٍظ‪ٌ ]۱۲/‬ادە‪ :‬حا ةەڕافذی نەقؽینی‬
‫َە هي دػاَی َەفەؼ فذەمکاؼانە‪،.‬‬

‫نەقؽینی هي دػاَی َەفەؼ کاقؽانە حا فذەمیه ىەؼ َەٌ کاقؽانەیە‬

‫َب َغ َىل َّ ِ‬
‫هي)[اَؿمؽ‪ٌ ]۰۸/‬ادە‪ :‬چ کەفۑک َەٌە‬ ‫‪-۰‬هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪( :‬قَ َم ْن ؤَظَُْ ُم ِم َّمن يَػ َ‬
‫فذەمکاؼدؽە کەٌا ظؼۆ ةۆ هي دػاَی ىەڵتتەفذے؟‪،.‬‬

‫‪١٣٤‬‬
 ‫‪-٣‬هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪َ ٌَ ( :‬م ْن ؤَظَُْ ُم ِم َّمنِ اق َْرتََ َغ َىل ّ ِ‬
‫هي ي َِػةًا)[اٲلنػاّ‪ٌ ]۹۰/‬ادە‪ :‬کے‬
‫َەٌکەفە فذەمکاؼدؽە کەٌا نقە ةۆ هي دػاَی ىەڵعەةەفذے ةەظؼۆ؟‪،.‬‬

‫‪ -٤‬هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪ٌَ ( :‬اًََْا ِق ُؽٌ َن ُى ُم اَظَّاَ ِ ُمٍنَ)[اَتهؽج‪ٌ ]۸٤٣/‬ادً‪ٌ :‬ە کاقؽان ىەؼ َە‬
‫فذەمکاؼانن‪،.‬‬

‫کاقؽان ىەؼ َە فذەمکاؼانن حاڕٌٌنە ٌ ىیچ گٍمانۑک َە صۆی ىەڵناگؽېر‪ ،‬ةەڵکٍ ئەٌپەڕی‬
‫نەؾانینە فذەّ ةە غٍؾؼ دۑتگەینرتۏ‪ -‬هي دػاَی پەنامان ظاخ‪-‬‬

‫اةن حؽیؽ َە دەققیؽی ئەّ ئایەدە ظا ظەڵۑر‪ (:‬ىەؼٌەک ٌ هي دػاَی ىەٌاڵی پۑعاٌین‪ :‬ةە‬
‫ىەڵگەڕانەٌەیان ةە پەؼفذنی گٍېؽەکە ةە پەؼٌەؼظگاؼیان َە پال حیاةٍنەٌەیانُە مٍفا‪ ،‬پامان‬
‫مٍفا قەؼمانی پے کؽظن ةە پۑعاچٍنەٌەی داٌانەکەیان‪ٌ ،‬ە گەڕانەٌەیان ةۆ ال هي دػاَی َە‬
‫ىەڵگەڕانەٌەکەیان‪ ،‬ةە دەٌةە کؽظن‪ٌ ،‬ە مُکەچ ةٌٍن ةۆ گٍېڕایەڵی کؽظنی ئەٌەی قەؼمانیان پے‬
‫کؽاٌە‪ٌ ،‬ە ىەٌاڵیان پے ظؼا دەٌةەکەیان َەٌ داٌانەی کەٌا کەدتٍنە نۑٍی کٍمذنی نەققی‬
‫صۆیانە)‬

‫حا ئەٌانە َەپال ئەٌەی پۑؿەمتەؼیان ةۆ ىاخ ٌ ئیامنیان ىۑنا ىەڵگەڕانەٌە ٌ چٍنە فەؼ‬
‫گٍېؽەکە پەؼفذی ٌ میؽک ٌ کاقؽ ةٌٍن حا مٍفا غُیە اَقالّ قەؼمانی پے کؽظن ةگەڕېنەٌە ةۆ‬
‫دەٌریع ٌ ظاٌای َے صۆل ةٌٍن َەهي دػاَی ةکەن‪ ،‬حا هي دػاَی ئەمؽی کؽظ ةۆ نەةٍڵ ةٍنی‬
‫دەٌةە صۆیان ةکٍژن حا مٍفا قەؼمانی پۑکؽظن ئەٌەةٌٍ رەقذا ىەؾاؼ کەفیان کٍژؼان‪ ،‬حا ةە‬
‫پۑچەٌانەٌە ىیچ غٍؾؼېکیان پے نەظؼا ةەڵکٍ ڕافذەٌصۆ ناٌ ٌ رٍکمی کٍقؽی ةەفەؼظا‬
‫حۑگیؽکؽظن‪.‬‬

‫گٍمانی پاؾظە‪ٌٌ :‬دەکانی مۑضەکانی ئیقالّ{ٳةن دٌمٌح} ٌ {مزمع ةن غتعاٍَىاب}‬

‫َە پۑـه ظا ٌٌدەکانی مۑضی ئیقالّ ئینب دەیمیە ـامن ظانا‪ٌ ،‬ە ىەؼٌەىا مۑضی نٍېکەؼەٌەی‬
‫ئیقالّ مزمعی کٍڕی غتعاٍَىاب ڕەرمـەدی هي دػاَی ـیان َۑتـۑر‪ ،‬حا ئەّ ٌٌدانەی ظامان‬
‫نان ةنچینە ٌ دۑگەیننت ٌ ةیؽٌةاٌەڕی ىەؼظٌٌ مۑضەکە ةٌٍن‪ ،‬ةەاڵّ ئەٌانەی غٍؾؼ ةۆ کاقؽ ٌ‬

‫‪١٣٥‬‬
‫مٍرشیکا ن ظېننەٌە َەپال ئەٌەی گٍمانەکانیان َە نٍڕئان ٌ فٍننـەخ نامۑنے ٌ نایانتۑر ظېن‬
‫دۆمەخ ٌ ةٍصذان ةۆ ةیـؽٌةـاٌەڕی ئەّ ظٌٌ مۑضە ظەکەن ٌ ٌٌدەکانیان پۑه ٌ پال ٌ‬
‫دۑگەینذنەکەی َۑی ظەةڕن ٌ ظای ظەنۑن ٌ ئینخـا ةۆ صۆیـان َۑکعانـەٌەی ةۆ ظەکـەن ٌ‬
‫ظەیکەنە ةەڵگـە ٌ ظېن ٌ ظەیيۑـنن نینانی مٍەریعانی ظەظەن ظەڵۑن ئەٌدا ٌٌدەکانیـان ئۑٍە‬
‫پۑچەٌانەی ئەٌانن‪!!..‬‬

‫َە گەڵ ئەٌەی ةے ئاگان َە ٌٌدەکانیان َە ةیؽٌةاٌەڕەکەیان کەٌا منٍنـەـیی ةـٍنە َە نۑٍ ؾاناکان‬
‫َە نەقی غٍؾؼ ةۆ حاىیـِ ٌ ٌەاڵمعانـەٌەیان ةۆ ئەٌانـەی غٍؾؼ ةۆ حاىیِ ظېنـنەٌە َە کٍقؽ ٌ‬
‫میؽکعا‪ ،‬گٍمانەکان ىەؼ دەنيا َەفەؼ ئەّ ظٌ مۑضە نیە ؾیادؽە ةەاڵّ ؾیادؽ حەصر ظەصەینە‬
‫فەؼ ئەمانە‪ ،‬ان ماءهي دػاَی َە ظٌٌ صاڵعا ئەٌ ىەڵە دۑگەینذنەی َە ٌٌدەکانیان کەٌا ظەکا ةە‬
‫صٍېنەؼېکی ماؼەؾا نەةٌٍ َەةیؽٌةاٌاڕ ٌ ٌدەکانیان پۑچەٌانە دۑتگاخ َە ٌٌدەکانیان‪ ،‬ئەمەل‬
‫ةەىۆی ماؼەؾا نەةٍن ةە ةیؽٌةاٌەڕ ٌ ڕېکضقذنەکانی ةیؽٌةاٌەڕیان‪ ،‬حا َەّ ظٌٌ صاڵە مەةەفذی‬
‫ىەؼظٌٌ ؾانا ٌ ؾاناکانی دؽ ظەصەینە ڕٌٌ‪:‬‬

‫یەکەّ‪َ :‬ە ىەنعۏ مەفائیِ ظا ظەڵۑن صاٌەنەکەی رٍمی کٍقؽی ةەفەؼا ناظەین دا ٌەک ٌ‬
‫ئیهامە رٍحە ظەکؽېر‪ ،‬حا ؾۆؼېک َە مەةەفر ٌ مانای ئەّ ئیهامە رٍحەیە دۑنەگەینذٍن ٌ‬
‫ناؾانن مەؼج ةۆ ئیهامە رٍحە ٌ ةڕینی غٍؾؼ ةۆ کەفەکان َە الی ؾاناکان چۆنە‪َ ،‬ە ةەمی‬
‫ٌٌدەکانیان ظامان نان ةەاڵّ پۑم ةامتٌٍ َۑؽەظا ةەحیاٌاؾ ةافیان َۑٍە ةکەین ٌ ظەؼةاؼەی‬
‫ناکۆکیەکان َەفەؼٌٌدەکەی ةعٌېین‪ ،‬ئەٌانەی َە ٌٌدەی مۑضی ئیقالّ ئینب دەیمیە ٌ مزمعی‬
‫کٍڕی غتعاٍَىاب دۑنەگەینذٌٍن َە ئیهامە رٍحە ـعا‪ ،‬حا مۑط مزمعی کٍڕی غتعاٍَىاب‬
‫ىەّ ةیؽٌةاٌەڕی صۆی ٌ ىەمیه ئینب دەیمیە ڕٌٌن ظەکادەٌە ةۆ ئەٌانەی پؽفیاؼی َے ظەکەن‬
‫ٌ گٍمانیان َەفەؼ ٌٌدەکانی ئینب دەیمیە ظؼٌٌفر کؽظٌە ٌ ظەڵۑر‪ (:‬ئەٌەی ةافر کؽظ َە‬
‫ٌٌدەی مۑط{مەةەفر اةن دیمیە}‪ ،‬ىەؼ کەفے پۑعاگؽی مذے ةکا ئاٌا ٌ ئاٌا‪ٌ ،‬ە رٍحەمی‬
‫پے گەمذتے‪ٌ ،‬ە ئۑٍەل گٍمانذان ىەةے َەٌ داؾٍّانە ٌ مٍېنکەٌدٍانیان‪ ،‬ئایا رٍحەیان پے‬
‫گەینذٍە! ئائەمەَە فەیؽٌفەمەؼەکانعایە‪ ،‬چۆن گٍمانذان ىەیە َەٌەظا َە کادۑکعا چەنعین حاؼ‬

‫‪١٣٦‬‬
‫ڕٌنم کؽظۆدەٌە ةۆدان؟!‪ ،‬ئەٌ کەفەی رٍحەی پے نەگەینذٍە ةؽیذیە َەٌ کەفەی داؾە مٍفڵامن‬
‫ةٍە‪ ،‬یان کەفے َە ٌاڵدۑک ٌ مٍېنۑکی ظٌٌؼ ةژی َە مٍفڵامنان‪ ،‬یا َە مەفائیُە صەقیە کان‪،‬‬
‫منٍنە ِصف ٌ غْل‪ ،‬ةە کاقؽ ظانانعؼېن ىەدا نەیؿانن‪ ،‬ةەاڵّ ئەٌ ةنچینەی ظین کەٌا اَُە‬
‫ڕٌٌنی کؽظۆدەٌە ٌ مٍرەکەمی کؽظٌە َە کذۑتەکەیعا‪ ،‬کەٌا ةەڕافذی رٍحەی هي ةؽیذیەَە‬
‫نٍڕئان‪ ،‬حا ىەؼ کەفے نٍڕئانی پے گەینر ئەٌە رٍحەی پے گەینذٍە‪ ،‬ةەاڵّ ةنچینەی‬
‫کۑنەکە ئەٌەیە ئۑٍە حیاٌاؾی ناکەن َە نۑٍان{ٳنامح اَزخح}گەینذنی رٍحەکە ٌ{قيم‬
‫اَزخح} دۑگەیننت ٌؾانینی رٍحەکە‪ ،‬ةەڕافذی ؾۆؼینە کاقؽ ٌ مٍناقیهان َە مٍفڵامنان‪ ،‬ىەؼ‬
‫دۑنەگەینذینە ٌ نەؾانن ةە رٍحەی هي َە گەڵ ئەٌەی پۑیان گەینذٍە‪ ،‬ىەؼ ٌەک ٌ هي دػاَی‬
‫َاألَنْ َػ ِاّ ةَ ِْ ُى ْم ؤٍََ ُِّ‬
‫ظەقەؼمٍېر ‪( :‬ؤ َ ّْ د َ ْز َق ُث ؤ َ َّن ؤَي َْىتَ ُى ْم ًَ ْق َم ُػٍ َن ؤ َ ٌْ ًَ ْػ ِهٍُُ َن بِ ْن ُى ْم بِ َّال ي ْ‬
‫ٌِال)[اَكؽنان‪ٌ]٣٣/‬ادە‪ٌ:‬ای ظاظەنۑن کەٌا ؾۆؼینەی ئەٌکاقؽان گٍۏ ظەگؽن ٌدۑیعەگەن!‬
‫َفت ً‬
‫ةەڵکٍ ئەٌانە ٌەک ٌ ئاژەڵەکانن ةەڵکٍ ئەٌان َە ئاژەڵەکان ؾیادؽ ڕېگایان ةؿؼ کؽظٌە‪ ،.‬حا‬
‫گەینذنی رٍحە حۆؼېکە ٌ‪ ،‬دۑگەینذنیه َۑی حۆؼېکی دؽ‪ ،‬ةەڕافذی رٍحە گەینذٌٍە ٌە‬
‫دۑگەینذنیه ةاةەدۑکی دؽە‪ٌ ،‬ە کاقؽةٍنیان ةە پے گەینذنیانەدەنيا‪ٌ ،‬ە ئەگەؼ َۑنی‬
‫دۑنەگەن‪[).‬اَعؼؼ اَقنٌح ج‪ ۱۳‬و‪]۹٣-۹۰‬‬

‫حا مۑط مزمعی کٍڕی غتعاٍَىاب ڕٌٌنی ظەکادەٌە ةۆ ئەٌانەی َە مەفائیُی رٍحە ٌ‬
‫ٌٌدەکانی مۑط دۑنەگەینذٌٍن‪ٌ ،‬ە ةافی ئەٌ کۑنەیە ظەکاخ کەٌا کەٌدۆدە نۑٍ قۑؽصٍاؾان ٌ‬
‫حیاٌاؾی ناکەن َە نۑٍان پۑگەینذنی رٍحە ٌ دۑگەینذنی رٍحە‪ٌ ،‬ە ڕٌٌنی کؽظەٌە رٍحەی‬
‫هي دػاَی ةؽیذیە َە نٍڕئان ىەؼکەفے پۑی گەینر ئەٌە ئیهامە رٍحە کؽاٌا ٌ ىیچ ةەڵگەیەکی‬
‫ةەظەفذەٌە نامۑنے ةۆ غٍؾؼ ىۑنانەٌە‪ ،‬حا َە ىەؼمٍېنۑک کە ةافی ئیهامە رٍحەیان کؽظ‬
‫مەةەفذیان پۑی گەینذنی نٍڕئان ٌ فٍننەدە ةەصاٌەنەکەی ئەگەؼ چی َۑنی دۑنەگەینذتے ٌ‬
‫دۑگەیننت مەؼج نیە َە ئیهامە رٍحخە ظا ٌە میط مزمعۍ کٍڕی غتعاٍَىاب{ؼرمً هي}‬
‫ظەؼةاؼەی ئەٌ کەفانەی ىەڵە َە ٌٌدەکانی میط اةن دیمیە دۑگەینذٍنە‪ ،‬ظەڵۑر‪ٌ(:‬ە ظەؼةڕینی‬
‫مۑضی ئیقالمیه ئینب دەیمیە کەٌا ةەٌەٌە صۆدان ظاپۆمیٍە‪ ،‬گنذی َەمە ةەىۑؿدؽی ظەکا‪ٌ ،‬ە‬
‫ئەگەؼ ئۑمە ةڵۑین ؾۆؼةەی ناٌظاؼەکان کاقؽن ةە ظیاؼیکؽاٌیان‪ ،‬دۑیعا ڕامکاٌە کەٌا‬
‫ظیاؼیکؽاٌ{مػین} دەکكیؽ ناکؽېر دەنيا ئەگەؼ رٍحەی پے گەینذتے‪ٌ ،‬ە ؾانعؼاٌە کەٌا‬

‫‪١٣٧‬‬
‫گەینذنی رٍحە مانای ٌانییە َە ٌٌدەی هي ٌ ؼفٍَەکەی دۑگەینذتے ‪،‬ىاٌمۑٍەی ئەةٍةکؽی‬
‫ىعیو‪ ،‬ةەڵکٍ ئەگەؼ ٌٌدەی هي ٌ ؼفٍَەکەی پے گەینر ٌ غٍؾؼی ةۆ صۆمی ىۑنایەٌە‪ ،‬ئەٌە‬
‫کاقؽە ىەؼٌەک ٌ کاقؽان‪ ،‬ىەمٌٍیان رٍحەیان پۑگەینذٍەةە نٍڕئان‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ ظەقەؼمٍېر‪:‬‬
‫ىل نٍُُُةِ ِي ْم ؤَيِنَّ ًح ؤَن ًَ ْك َه ُيٍ ُه)[اَکيل‪[)]٤۷/‬ؼفاَح دًكْي املػني‪]۱۸-۱۱/‬‬
‫(بِنَّا َح َػُْنَا َغ َ ٰ‬

‫َۑؽەمعا ةەىەمان مۑٍە ڕٌٌنی کؽظەٌە کەٌا مەةەفذی ٌٌدەکانی مۑط ئینب دەیمیە ٌ صۆی َە‬
‫ئیهامە رٍحەظا ةؽیذیە َە گەینذنی نٍڕئان ةەىەؼکەفے‪ٌ ،‬ە ڕٌٌنی کؽظەٌە مانای ٌانییە َۑی‬
‫دۑگەینذتۑر‪ ،‬حا کە ظەؼةاؼەی مذۑک ظەظٌېن ظەڵۑن پۑٍیقذە ئیهامە رٍحە ةکؽېر ئەٌە‬
‫مەةەفذیان گەینذنی نٍڕئانە ةەىەؼکەفۑک‪.‬‬

‫ظٌٌەّ‪ :‬ىەنعېک ٌٌدەیان ىەیە ظەؼةاؼەی مەفائیُی صەقیەکان َەمنٍنەی ةەمۑک َە ةاةەدی‬
‫ىیكاخ ٌ ئیامنعا‪ ،‬یان َەمەفائیُی ظاىیؽی ظا ةۆ ئەٌ کەفانەی َەٌٌاڵدۑکی ظٌٌؼ َە‬
‫مٍفڵامنان ظەژین کەٌا ظەڵۑن ةەکاقؽیان ظا نانۑین‪َ ،‬ەفەؼەداظاظٌٌ مەفائیُی ؾۆؼ گؽینگامن‬
‫ڕٌٌن کؽظەٌە مەفائیُی افامء ٌ ارکاّ‪ ،‬حا کە ظەڵۑن ةەکاقؽ ظانانعؼېن مانای ٌانیە ناٌی‬
‫کٍقؽیان ةەفەؼظا حۑگیؽ نەةٍةے‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌەی ناٌی کٍقؽ ٌ میؽک ىەؼکەفے ئەنخامی ةعاخ‬
‫ةەؼ َەٌەی رٍحەی پے ةگاخ ٌ پال ئەٌەی پۑنی ةگاخ ىەؼ َەفەؼی حۑگیؽ ظەةۑر‬
‫ىەؼکەفے کؽظی حۑگیؽ ظەةے ةەفەؼی ٌ پۑی ناٌدؽۏ مٍفڵامن‪ ،‬ةەاڵّ ئەٌەی َەفەؼی‬
‫ظەٌەفذۑنعؼېر ةؽیذیە َە رٍکمەکەی کەٌا صاٌەنەکەی رٍکمی کٍقؽی ةەفەؼظا ناظؼېر دا‬
‫ئەٌ کادەی ةەڵگەکانی ةۆ ڕٌٌن ظەکؽېذەٌە ٌ گٍمانی ظەةڕظؼۏ ئەمەل ةەىۆی ماؼاٌەیی ٌ‬
‫نەدٍانینی کەفەکەیە ةۆ قۑؽةٍنی ئەّ ؾانقذە حا گەؼ َەپال ئەمە پۑعاگؽی کؽظ ئەٌە رٍکمی‬
‫مٍڕدەظینی ةەفەؼظا ظەظؼېر ٌ ظەکٍژؼېر‪ ،‬دۑکەڵ کؽظنی ئەّ ظٌٌ مەفائیُی افامء ٌ ارکاّ‬
‫ـە َە مەفائیُی صەقی ٌ ظاىیؽیعا کۑنەظؼٌٌفر ظەکاخ َە دۑگەیننت ةۆ گنر ظەنەکانی‬
‫نٍڕئان ٌ فٍن نەخ ٌ ٌٌدەی ؾانایان‪ ،‬حا ظەچینە فەؼ ٌٌدەکانیان َە حیاٌاؾی کؽظنیان َەنۑٍان‬
‫ئەّ مەفائیالنەظا‪ :‬ئینب دەیمیە {ؼرمً هي}ظەڵۑر‪ (:‬ةەڕافذی هي دػاَی حیاٌاؾی کؽظٌٌە ًَ‬
‫نۑٍان ىادنی پەیامەکە ٌ پۑه ىادنی َە ناٌ ٌ رٍکمەکانیانعا ٌە کۆیانتکادەٌە َەنۑٍانیانعا ًَ‬
‫ناٌ ٌ رٍکمەکانعا)[مخمٍع اَكذاٌی ‪]۰۷/۸۳‬‬

‫‪١٣٨‬‬
‫مۑط َۑؽەظا ئەّ حیاٌاؾیە ظەصادە ڕٌٌ َە ناٌ رٍکم ـعا َەٌەی پۑه پەیامەکەی پے ةگاخ‪ٌ ،‬ە‬
‫َەٌەی پال ئەٌەی پەیاّ ٌ رٍحخەکەی پے ةگاخ‬

‫ٌە ظەڵۑر‪(:‬ناٌی کەفۑک حۑگیؽ ظەةے ٌ نکۆڵیعەکؽۏ ةە پۑی رٍکمەکە پەیٍەفر ظەةے‬
‫پۑیەٌە‪ ،‬ةەاڵّ ٌاحث ناةۑر ًَ حۑگیؽ کؽظن ٌ نکۆڵیکؽظنی َە رٍکم کەٌا ٌەک ٌ رٍکمەکانی‬
‫دؽةۑر)[مخمٍع اَكذاٌی ‪]۷/٣۱۲‬‬

‫مۑط َۑؽەمعا ؾۆؼ حٍان ڕٌٌنی ظەکادەٌە کەٌا ناٌەکان ةە پۑی رٍکم حۑگیؽ ظەةے‪ ،‬کەٌا‬
‫ئەمەل ةؽیذیە َە مەفائیُە ظاىیؽیەکان‪ٌ ،‬ە پامان ظەڵۑر ٌاحث ناةۑر َەفەؼی کەٌا ىەمٌٍ‬
‫کادۑک ٌەک ٌ رٍکمەکانی دؽ ٌاةۑر‪ ،‬ڕٌٌنە مەةەفر پۑی مەفائیُی صەقیە کەٌا ناٌەکەی‬
‫پەیٍەفر ناةے ةە رٍکمەکەی‬

‫ٌە ظەڵۑر‪(:‬ىەؼکەفۑک پۑعاگؽی َە ٌاحتە ئامکؽا حەصر َەفەؼکؽاٌەکان ةکاخ‪ ،‬یان‬

‫پۑعاگؽی رەڕامەئامکؽاکان ةکاخ‪ٌ ،‬ەک ٌ صەؼاپەکاؼی ٌ فذەّ ٌ مەمڕٌب ٌ ؾینا ٌ ڕیتا‪،‬‬
‫یان پۑعاگؽةے رەاڵڵۑذی ةەمے َە ڕېگەپۑعؼاٌە ئامکؽاکانتکاخ‪ٌ ،‬ەک ٌ نان ٌ گۆمر ٌ‬
‫نیکاذ‪ ،‬ئەٌە کاقؽ ٌ مٍڕدەظە‪ ،‬دەٌةەی پے ظەکؽۏ یان دەٌةەی َے ظەکاخ یان‬
‫ظەکٍژؼۏ)[مضذرص اَكذاٌی املرصیح‪]۸٣٤/‬‬

‫مۑط َۑؽەظا َەمەفائیُی ظاىیؽی ظەظٌۏ ٌ ڕٌٌنی ظەکادەٌە ئەٌەکەفەی ةکەٌېذە ناٌی ئەٌە‬
‫کاقؽ ٌ مٍڕدەظە‪ ،‬ناٌ ٌ رٍکمی کٍقؽی ةەفەؼظا حۑگیؽ کؽظٌٌە حا مۑط غتعاَؽرمن ـی‬
‫کٍڕی رقنـی کٍڕی مۑط مزمعی کٍڕی غتعاٍَىاب{ؼرمً هي} َەةاؼەی ئەّ ٌٌدەی مۑط‬
‫ظەڵۑر‪ (:‬مۑضی ئیقالّ ىیچ غٍؾؼېکی نەىۑنایەٌە ةە نەؾانینیان‪ ،‬ةەڵکٍ ةەکاقؽی ظانان ٌە‬
‫ٌٌدی ئەمانە مٍڕدەظ ةٍنەدەٌە)[دزهٌو مػىث مٌط اةن دٌمٌح‪]۸۷/.‬‬

‫ئینب دیمیە{ؼرمً هي} ظەڵۑر‪ٌ(:‬ە ئەمەل ئەگەؼ َە ٌٌدە ماؼاٌەکان{صكیح}ـتٌٍ‪،‬کە دۑیعا‬

‫ظەڵۑین‪ :‬ئەٌ کەفە ىەڵەکاؼېکی گٍمڕایە ٌ رٍحەی پے نەگەینذٌٍە کەٌا صاٌەنەکەی کاقؽ‬
‫ةکاخ)[مخمٍع اَكذاٌی ‪]٤٣/٣‬‬

‫‪١٣٩‬‬
‫حا مۑط مزمعی کٍڕی غتعاٍَىاب ظەؼةاؼەی ئەّ ٌٌدەیەی ئینب دەیمە ڕٌنکؽظنەٌە ظەظاخ ٌ‬
‫ظەڵۑر‪(:‬ئا ئەمە فیكادی نقەکؽظنیذی َەٌ مەفەَەیەظا َە ىەمٌٍ ةاةەدۑک َەفەؼ ٌٌدەکانی‬
‫ٌەفذاٌین‪ٌ ،‬ە ةافی ئەٌە ناکاخ دەکكیؽی کەفی ظیاؼی کؽاٌ نەکاخ دەنيا ئەگەؼ کۑنەیەکی‬
‫دۑعا ىەةے‪ٌ ،‬ەمەةەفر َەٌەفذان َە دەکكیؽ کؽظنی ةەؼ َە پۑگەینذنی‪ٌ ،‬ە ئەگەؼ پۑی گەینر‬
‫ئەٌە رٍکمی ئەٌ کاؼەی ةەفەڕظا ظەظؼېر کە ىەڵیٍەمانعۆدەٌە َە ىەؼةاةەدۑک َە دەکكیؽظا‬
‫یان دەققیو‪ٌ ،‬ە ڕەرمەدی هي ـی َے ةے ٌدەکانینی ڕامکاٌن کەٌا َە گەڵ حگە َەمەفائیُی‬
‫ظاىیؽی ـذی)[اَعؼؼ اَقنح ‪]۹/٣۱۲‬‬

‫‪١٤١‬‬
 ‫پەیامی کۆدایی‬

‫اَزمعَُە ةە قەؾڵی هي دػاَی دٍانیم ئەّ ةاةەدە گؽینگە ٌ پۑیٍفذە ٌ نامۆیەی نۑٍ مٍفڵامنان‬
‫ةگەینم‪ٌ ،‬ە ةە کٍؼدی ٌ پٍصذکؽاٌەیی فەؼحەّ ةەل ٌ ةاةەدەکان‪ ،‬حا کۆدا پەیامم ٌ‬
‫ئاگاظؼکؽظنەٌە ئەٌەیە‪ :‬صۆدان ماؼەؾا ةکەن َە ظینەکەی هي دػاَی ٌە ئاگاظاؼ ةن ٌ ةؿانن‬
‫ظینەکەدان َە چ کەفۑکەٌە ٌەؼظەگؽن‪ٌ ،‬ە ظەفر ةە نٍڕئان ٌ فٍننەدی ؼفٍٍ هي ةگؽن ٌ‬
‫پۑیەٌە پەیٍفر ةن ٌە پەیٍەفذی ئەٌ کۆمەڵەیە ةن کەٌا ظامەؾؼاٌە َەفەؼنٍڕئان ٌ فٍننەخ‪،‬‬
‫ٌە ئاگاظاؼةن ٌ ئاگاظاؼةن َە نقە ىەڵتەفنت ةۆ هي دػاَی ٌ ؼفٍَەکەی ةەٌەیتڵۑن غٍؾؼیان ةۆ‬
‫کەفی نەؾان ىۑناٌەدەٌە‪ ،‬ةەڕافذی گٍمڕایی ٌ ظەؼچٍنە َە میُُەخ‪ٌ ،‬ە ئاگاظاؼةن ٌ دؽفذان‬
‫َەٌە ىەةۑر ةکەٌنە ناٌ ىەؼکاؼېکی کٍقؽ یان میؽک ٌ ىەفر ةەصۆدان نەکەن ٌ نەؾان ةن‬
‫پۑیەٌە‪ ،‬حا ئاگاظاؼی ةن ٌ پەیٍەفر ةن ةە ؾانقذی مەڕغیەٌە‪َ ،‬ە مەؼحەکانی دەٌاٌېذی ٌ‬
‫ىۑنانە ظی الاَەاال هي مەؼحی فەؼەدای ؾانین ٌ ؾانقذە کەٌا ٌاحتە َە فەؼ گنر کەفے‬
‫ظەفر ةە غُمەٌە ةگؽۏ ٌە صۆی َە دەٌریع ٌ ةیؽٌةاٌەڕېکی ڕافر ٌ ظؼٌٌفذی ظؼٌٌفر‬
‫ةٌٍ َەفەؼ نٍڕئان فٍننەخ ماؼەؾا ةکاخ‪ ،‬ىەؼٌەک ٌ ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە ٌفُم‬
‫ظەقەؼمٍېر‪ :‬ىەؼکەفے مؽظةے ٌ َە الاَەاالهي ؾانیتے ئەٌە ظەچۑذە ةەىەمر‪ ،.‬حا ظەفر ةە‬
‫ڕېگا ڕافذەکەی هي دػاَی ةگؽن ةە ؾانقر ٌ ؾانینەٌە‪ ،‬ةەڕافذی ىەؼ کەفۑک دٍانای ىەةۑر‬
‫نەؾانین َەفەؼ صۆی ةەؼؾ ةکادەٌە ةۆ ؾانین ٌ نەؾانی نەىۑڵے ٌ ىەٌڵتعاخ ةۆ قۑؽةٍنی ئەٌ‬
‫کەفە پۑی ناٌدؽۏ نەؾان ةەڵکٍ ئەٌ کەفە پۑی ظەٌدؽۏ پنذيەڵکەؼ ٌ کەمذەؼصەّ‪ ،‬کەٌا پنر‬
‫ىەڵکؽظن ٌ کەمذەؼصەّ ةٌٍن ىەڵٍەمۑنەؼەٌەیەی ئیقالمە‪ ،‬ىەؼٌەکٍ مۑط مزمعی کٍڕی‬
‫غتعاٍَىاب َە ىەڵٍەمۑنەؼەٌەی ظەیەمعا ةافی َۑٍە ظەکا‪ ،‬ىەؼکەفے پنر ىەڵتکاخ َە ظینی‬
‫هي دػاَی ٌ کەمذەؼصەّ ةۑر َە صۆ ماؼەؾا کؽظن ٌ قۑؽةٍنی ئەٌکەفە گٍمڕا ظەةے ٌظینەکەی‬
‫ىەڵعەٌەمۑذەٌە ٌ ظینەکەی ظەةۑذە گٍمڕایی‪ ،‬حا هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪َ ٌَ ( :‬م ْن ؤَظَُْ ُم ِم َّم ْن غُيِّ َؽ‬
‫ني ُمنْذَ ِه ُمٍ َن)[اَقخعج‪ٌ ]۸۸/‬ادە‪ :‬چ کەفے َەٌە‬ ‫اخ َؼةِّ ًِ ث ُ َّم ؤ َ ْغ َؽ َ‬
‫ٌ َغ ْن َيا بِنَّا ِم َن اَْ ُم ْخ ِؽ ِم َ‬ ‫ةِأًَ ِ‬
‫فذەمکاؼدؽە کەٌا ةە ئایەدەکانی هي دػاَی ئامۆژگاؼی ظەکؽۏ ٌ پامان پنر ىەڵعەکاخ َۑی‪،‬‬
‫ةەڕافذی ئەٌ داٌانتاؼانە دۆڵەیان َۑعەفەنین‪ ،‬حا کے ىەیە َە پال ؼفٍٍ هي ىُی هي غُیە‬
‫ٌفُم ئەّ ئامۆژگاؼی ٌ رٍحخەیەی ؼفٍٍ هي پے نەگەینذتے؟ ةەاڵّ ةەظاصەٌە ؾۆؼینەی‬

‫‪١٤١‬‬
‫پنذیان َۑی ىەڵکؽظٌە ٌ ةە نەؾانی کەٌدٍنە نۑٍ کٍقؽ ٌ میؽک ٌ کاقؽ ةٍنە‪-‬پەناظەگؽین ةە هي‬
‫دػاَی‪ٌ -‬ە ىەؼٌەىا هي دػاَی ؾۆؼ ةە دٍنعی ئاگاظاؼمان ظەکادەٌە ٌ ظەقەؼمٍېر ‪َ ٌَ ( :‬م ْن‬
‫رشوُ ًَ ٍْ َّ اَْ ِهٌَا َم ِح ؤ َ ْغ َم ٰى)[ًّ‪ٌ ]۱۸٣/‬ادً‪ :‬ىەؼکەفے‬ ‫ؤَ ْغ َؽ َ‬
‫ٌ َغن ِغيْؽِي قَةِ َّن ََ ًُ َم ِػٌنَ ًح ٍَ نًًا ٌَنَ ْز ُ ُ‬
‫پنر َە نٍڕئانەکەّ ةکاخ ئەٌە ژیانۑکی ناصۆل ٌداڵی ظەصەینە پۑه ٌ َە ڕۆژی ظٌاییعا ةە‬
‫کٍېؽی رەرشی ظەکەین‪ ،.‬حا ةەڕافذی ئەٌ کەفەی َەدٍانای ظا نەةۑر َە ظینی هي دػاَی‬
‫صۆی ماؼەؾا ةکاخ ئەٌ کەفەیە کەٌا‪ :‬مۑذتے یان ةاڵـ نەةٍةے منعاڵ یان کەفے کٍېؽ ٌ کەڕ ٌ‬
‫نادەٌاٌ کەمٍکٍڕدیەکی ىەةے نەدٍانے نەؾانین َەفەؼ صۆی ىەڵتگؽېر‪ ،‬حا ةەڕافذی حگە‬
‫َەمانە ىەمٌٍ کەفے َە دٍانای ظایە ٌ قەؼمانی پۑکؽاٌە دۑتکۆمے ٌ ىەٌڵتعاخ ةۆ قۑؽةٍنی‬
‫ظین‪ ،‬حا ىەؼکەفے کەمذەؼصەّ ةٌٍ ٌ نەؾان ةٌٍ کەٌدە نۑٍ ىەؼ کاؼېک ىیچ غٍؾؼېکی ةۆ نیە‪،‬‬
‫حا ةەڕافذی نەؾانین ىەڵٍەمۑنەؼەٌەی ئیقالمە نەٌەک ڕېگؽیەک ةے َە ڕېگؽیەکانی دەکكیؽ‬
‫ئیاممی غمؽ{ؼيض هي غنً} ظەڵۑر‪(:‬ىیچ کەفۑک غٍؾؼی نیە َە گٍمڕایی گەؼ مٍېنی کەٌخ‬
‫ٌ ةە ىیعایەدی ةؿانۑر ٌ ىیعایەخ ٌاؾ َے ةۑنۑر ٌ ةە گٍمڕایی ةؿانۑر‪ ،‬چٍنکە کاؼەکان‬
‫ىەمٌٍی ڕٌٌن کؽاٌنەدەٌە ٌ رٍحەکان ظامەؾؼاٌن ٌ حۑگیؽ ةٌٍن ٌ غٍؾؼ نەماٌە ٌ‬
‫پچڕاٌە)[ؼٌاه اةٍ یٍفل ٌ اةن متح ٌاةن ةْح ٌاَضٌْث اَتؿعاظي ٌاةن اَزؿّ ٌاةن اَخٍؾي‬
‫ٌاةٍ نػٌم ٌاةٍمزمع ةؽةياؼی]‬

‫ڕەرمەدی هي دػاَی َە ئیامّ ةۑر‪ٌٌ ،‬دەکەی ةەفە َەنۑٍ گنر ؾانایان‪ٌ ،‬ەک ٌ قەؼمٌٍی‬
‫کاؼەکان ىەمٌٍی ڕٌن ةٍنەدەٌە ٌ رٍحخەکە ظامەؾؼاٌا ٌ حۑگیؽ ةٌٍە ٌ غٍؾؼ نەماٌە ٌ‬
‫پچڕاٌە‪ٌ ،‬ە غٍؾؼ ةۆ کەفۑک نییە نەؾان ةۑر مٍېن گٍمڕایی کەٌدتے ٌ پۑی ٌاةے ىیعایەدە ٌ‬
‫پۑی ٌاةے ىیعایەخ گٍمڕاییە‬

‫هي دػاَی ظەقەؼمٍېر ‪( :‬ؾ َْْيِ اَْ َمؿَُْ ِ‬

‫ٍب َغٌَُْ ِي ْم ٌَ َال اَََّ اَِّ َ‬
‫ني)[اَكادزح‪ٌ ]۷/‬ادە‪ :‬نەمانضەیذە‬
‫فەؼ ڕېتاؾی ئەٌانەی صەمم ٌ نینیان ةەفەؼا ظؼاٌە ٌە ئەٌانەمی کەٌا گٍمڕا ةٌٍن‪،.‬حا ئیاممی‬
‫فەغعی{ؼرمً هي} َە دەققیؽی ئەّ ئایەدە پیؽۆؾ ٌ گەٌؼەیەظا ظەقەؼمٍۏ‪{ :‬ؾ َْْيِ اَْ َمؿَُْ ِ‬
‫ٍب‬
‫َغٌَُْ ِي ْم}ئەٌانەنە‪ :‬کە رەنیان نافی ٌ ؾانیان پامان ٌاؾیان َۑیيۑنا ٌەک ٌ یەىٍظی ٌ کەفانی‬

‫‪١٤٢‬‬
 ‫دؽ{ ٌَ َال اَََّ اَِّ َ‬
‫ني} ئەٌانەنە‪ :‬کە ٌاؾیان َە رەم ىۑنا َە فەؼ نەؾانینیان ٌ گٍمڕاییان ٌەک ٌ‬
‫نەفاڕا ٌ کەفانی دؽ‪،.‬‬

‫حا ئەٌانەی ڕۆژانە ظاٌا َە هي دػاَی ظەکەین َەٌانە نەةین َەٌانەی ؾەؾەةی هي دػاَی ـیان‬
‫ةەفەؼظا ظؼاٌە ةەىۆی پۑعاگیؽیان َە رەم ظٌای ؾانینیان ٌە ئەٌانەی گٍمڕا ةٌٍنە ةەىۆی‬
‫ِ اَ َِّػً َن ؤَنْ َػ ْم َر‬ ‫نەؾانینیان‪َ ،‬ەةەؼ ئەٌەی ىیچ کامۑکیان غٍؾؼیان ةۆ نییە ٌ کاقؽن‪ ،‬دەنيا ِ َ‬
‫{ِصا َ‬
‫َغٌَُْ ِي ْم} ڕېگای ئەٌانەی کە هي دػاَی نیػمەدی ةەفەؼا ظاٌن‪،.‬‬

‫ِ اَ َِّػً َن ؤَن ْ َػ ْم َر َغٌَُْ ِي ْم ؾ َْْيِ اَْ َمؿَُْ ِ‬

‫ٍب َغٌَُْ ِي ْم ٌَ َال اَََّ اَِّ َ‬
‫ني‪-‬‬ ‫ِ اَْ ُم ْقذَ ِهٌ َم ِ َ‬
‫ِصا َ‬ ‫َٲَُّي َم ا ْى ِعنَا ِّ َ‬
‫اَرصا َ‬
‫امین‬

‫ٌاصؽ ظغٍانا ٲن اَزمع هلل ؼب اَػاملٍ‬

‫‪١٤٣‬‬
 ‫قيؽەـ‬

‫پۑنەکی ‪٠...........................................................................................................‬‬

‫ةەڵگەکان َە نٍؼئانعا‪٢.......................................................................... .................‬‬

‫ةەڵگەی یەکەّ ‪٢...................................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی ظٌٌەّ ‪٤...................................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی فۑیەّ ‪٥...................................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی چٍاؼەّ ‪٦..................................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی پۑنخەّ‪٨..................................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی مەمەّ‪٠١...............................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی رەٌدەّ ‪٠٠...............................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی ىەمذەّ ‪٠١...............................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی نۆیەّ ‪٠١..................................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی ظەیەّ ‪٠٢..................................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی ئانؿەیەّ ‪٠٣...............................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی ظٌانؿەیەّ ‪٠٤.............................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی فیانؿەیەّ‪٠٤............................................. ...............................................‬‬

‫ةەڵگەی چٍاؼظەیەّ‪٠٥...........................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی پانؿەیەّ ‪٠٦...............................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی مانؿەیەّ ‪٠٦..............................................................................................‬‬

‫‪١٤٤‬‬
‫ةەڵگەی رەڤعەیەّ ‪٠٧............................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی ىەژظەیەّ ‪١١.............................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی نۆؾظەیەّ ‪١٠..............................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی ةیقر‪١١.................................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی ةیقر ٌ یەى ‪١٢........................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی ةیقر ٌ ظٌٌ ‪١٢........................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی ةیقر ٌ فے ‪١٣.........................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی ةیقر ٌ چٍاؼ ‪١٤.......................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی ةیقر ٌ پۑند ‪١٥........................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی ةیقر ٌ مەل ‪١٦......................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی ةیقر ٌ رەٌخ ‪١٧.....................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی ةیقر ٌ ىەمر‪١٧....................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی ةیقر ٌ نۆ ‪١٨...........................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی فی‪٢٠....................................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی فی ٌ یەى ‪٢٢...........................................................................................‬‬

‫ةەڵگەی فی ٌ ظٌٌ ‪٢٢...........................................................................................‬‬

‫ةەڵگەکان َە فٍننەدعا ‪٢٤........................................................................................‬‬

‫ڕٌنکؽظنەٌە ‪٢٧.....................................................................................................‬‬

‫رٍحخە ٌ فیكادی ٌ گەینذنی‪٣١.............................................................................‬‬

‫‪١٤٥‬‬
‫مەفائیُە ئامکؽاکان{اَظاىؽج}‪٤١.............................................................................‬‬

‫چ کەفانۑک َە مەفائیُی ظاىیؽی ظا غٍؾؼیان پۑعؼاٌە؟‪٤١............................................‬‬

‫مەفائیُە ماؼاٌەکان{اَضكٍ} ‪٤٢..............................................................................‬‬

‫غٍؾؼی نەؾانین َە دەکكیؽظا‪٤٧........................................................... .....................‬‬

‫غٍؾؼی نەؾانین َە کٍمذاؼظا‪٤٧...............................................................................‬‬

‫غٍؾؼی نەؾانین َە فؿاظان‪٤٨.................................................................................‬‬

‫حیاٌاؾی نۑٍان مەةەفذی کؽظاؼ ٌ مەةەفذی کٍقؽ‪٤٨.....................................................‬‬

‫ٌٌدەی ؾانایان‪٥١......................................................................................... ........‬‬

‫ىەڵٍەمانعنەٌەی گٍمانەکان‪٦٨...............................................................................‬‬

‫گٍمانی یەکەّ ‪ :‬ئەّ ةەڵگانە دایتەدن ةە کاقؽی ئەىُی‪٧١................................................‬‬

‫گٍمانی ظٌٌەّ ‪ :‬گٍمانعؼٌفذکؽظن ةە دکكیؽی {مُْو} ٌ {مػین}‪٧١.................................‬‬

‫گٍمانی فۑیەّ‪ :‬ئەٌ پیاٌەی ظاٌای کؽظ َەپال مؽظنی ةیقٍدۑنن‪٧٧....................................‬‬

‫گٍمانی چٍاؼەّ‪ :‬قەؼمٍظەی {غاخ ٲنٍاِ}‪٨٥...............................................................‬‬

‫گٍمانی پۑنخەّ‪ :‬ةەفەؼىادی نٍظامە‪٠١١.....................................................................‬‬

‫گٍمانی مەمەّ‪ :‬ةەفەؼىادی رەٌاؼیەکان‪٠١٣.............................................................‬‬

‫گٍمانی رەٌدەّ‪ :‬ئەٌ پیاٌەی میؿی َە مؿگەٌخ کؽظ‪٠٠٠................................................‬‬

‫گٍمانی ىەمذەّ‪ :‬ةەفەؼىادی راّث‪٠٠٢...................................................................‬‬

‫گٍمانی نۆیەّ‪ :‬ةەفەؼ ىادی ظٌٌ حاؼیەکە‪٠٠٤.............................................................‬‬

‫گٍمانی ظەیەّ‪ :‬ئەٌ حاؼیەی ؼفٍٍ هي دانی کؽظەٌە‪٠٠٦................................................‬‬

‫‪١٤٦‬‬
‫گٍمانی یاؾظە‪ :‬قەؼمٍظەی ظایکە غائینە{ؼيض هي غنً}‪٠١٠...........................................‬‬

‫گٍمانی ظٌاؾظە‪ :‬ئەٌ کۆدا صەڵکەی َە ئاگؽ ظەؼظەچن ٌ ىیچ صۑؽېکیان نەکؽظٌە‪٠١٨ ............‬‬

‫گٍمانی فۑؿظە ‪ :‬فٍحعەی مػاغ{ؼيض هي غنً}‪٠٢١.....................................................‬‬

‫گٍمانی چٍاؼظە‪ :‬گەَی مٍفا‪٠٢٣..............................................................................‬‬

‫گٍمانی پاؾظە‪ٌٌ :‬دەکانی مۑضەکانی ئیقالّ{ٳةن دٌمٌح} ٌ {مزمع ةن غتعاٍَىاب}‪٠٢٤.........‬‬

‫پەیامی کۆدایی‪٠٣٠...............................................................................................‬‬

‫‪١٤٧‬‬