ƨdzȁ›dzu rȁȋu ››×dzu- ?

u›ȉu ƨȈl’
í ì
Ƨnj ƨlș
ƨdzȁ›dzu
Ƨínjì
ƨliȁ3 Ȃií du ›Ʀ>
Ǫi›ǐdzu .›
ƨĩu,ǐ0 ƨ×0›s :›ȈȀs
ƺ!,›_zdz õǂť ›gżǰdzp ž¿uǂe Ǻe p¦ õǂab ĩíƫ ‡ iȉu ›&uǂǻ ½dzu ƨ!ǂǐ⁄dzu ƨdzpzdzu bi
õ›şu ǥǂ⁄! ‡ Q⁄sb! Ȇw›ǸzƳu ẽȂhT ǥpǂ⁄e Ȃ& ›Ǹ’ i›wǻȍ›e ›ĩ›⁄ǸzZu ,Ȃbƫ Ŀ fi!Ȃb
QzƳ›u ĩǻ›’ ›ǔ˝ !¦ ›Ǯdzi ‡¦ QƫDŽ!ǂn Q⁄ezƫ ƨw›Ŧ fiƻu› ƨ!uzsdzu ǀże NJş⁄! i›’ Qżǰdzp
›ƨdzDŽ⁄dzu
›_gşdz¦ Ʊ›zŹ ½dzu ǎãżdzu QƳp¦ zwşdz oŚn se fie›⁄zdzu ‡¦ oȂwzƫ ›gsǻuȂƳ ǦhzT Ǻe ş›sNj?dz
.Qz!›ŧ p¦ ƨ!ǂ~ȋu Qƫ›ẽ9w p¦ ƨşeȂşdzu Qƫ›şu Ŀ ›uȂ~
,Ȃeȋ ›⁄˝ sƫ ›gwuȂǻ¦ ĩż!›sƫ fi! žuz˝ uup ›˝wȂǻ ǀƻíƫ ›gz!uz! Ŀ ĩ›⁄ǸzZu Ǻǰƫ ‡ ›ǔ˝ !¦
˛⁄w! ›e p¦ ›sǸzZu uǀ& ,şǜżƫ ƣȂh~¦ p¦ ›sǸzZu ›uǂe¦ ›zw p¦ ,şhẽȍu ş›wƫu fiưe ›õ›z⁄ze
.(1)ǥuz&¦ Ǻe Qãşã~zdz
›ƨczãdzu ,Ȃǐ⁄dzu Ŀ ƨdzpzdzu Ǻe ƨ˝!uz! ‡pzdzu õíwǻ ,Ȃbƫ uǀ& ›żưŞ Ŀ ‡p›żzǻ ǥȂ~p
›_ep i›_ǻȂşdzu z_żw ƨż!z*u ƨdzpz! ǥǂ⁄!˚ ›c u,˝ pǂe ƨczãdzu ǂǐe Ŀ ƨdzpzdzu Ǯdzi ˛hw
˝£›ưep ȃ›ċ ¦p ››&,uǂãz~up ƨdzpzdzu ç›ǜǻ ˛hw ›s˝h~ ǂfi¦ ›< ›sǸzZu ››ż!ȋ ƨşãsb ĩ›Ǹşwãƫ Ǻe
›gsu›a
›Ǻ!ǂ_ǰa*u Ǻe ƨwȂǸů z! ˛hw ĩǂgǛ ,›ǰe¦ Ǻe Ǯdzi Ƥu›a ›ep ››&,›şBu ‡¦ ƨ!›gżdzu Ŀ
,Ȃ_ǐ⁄dzu ƨhuǂe Ŀ ‡pzdzu õíwǻ Ŀ ,›ǰeȋu Ǯhƫ Śfiíƫp ›Ȃb~,¦p iȂb9e¦p buǂã~ :fiưe
bǸż_dz £˝ Ȃap ƨhuǂ*u Ǯhƫ Ŀ ›şč~şwe p¦ ›şče9~¦ i›’ ›uȂ~ ½!zdzu Ƥǻ›?u ,p›p
›˛b~Ȃdzu Ŀ ƨ_Ǹǰ~z*u Ƥ&uǀ*u Ŀ ›geuzƼz~up ›gşe ƨşǸh⁄dzu ȆuuȂżdzu ƨşa¦p ››ga:›Ǜpp ƨư!
z’u ƨdzpzdzu
.ǂa›⁄*u ›gbǸż! ƨdzpzdzu ›gşhw ĩǂãz~u ½dzu ƨdzpzdzu õíwǻ

1
ƨdzȁ›dzu rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’
í ì
Ƨnj ƨlș

.10g ›ç1981 ›ĺǂ⁄dzu Ŀ›ãưdzu DŽ’ǂ*u ›››ǔşsdzu ,uzdzu ›ƨdzpzdzu çȂgae ›ȅpǂ⁄dzu du zsw - 1

2
ƨdzȁ›dzu rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’
í ì
Ƨnj ƨlș
:ƨ盤dzu 3Ȃǐ×dzu Ŀ ƨdzȁ›dzu -

:ƨ盤dzu ,ǐ0 Ŀ ƨdzȁ›dzu .í

ǂ_ǐc ĩuǂ~ȋu ǂǐw ›z! ǀże ½ưu›sdzu ǂư’¦ ȃǂ! ›Ǹ’ ʼnzãdzu ȅǂǐ*u ƺ!,›zdzu ¦zs!
.u˝zuup u˝zh! ,gże fi⁄Ƴp "ȅǂ~sdzu QƳȂdzup Ȇhsãdzu QƳȂdzu" ½Ǔ,ȋu ›żşe Ǯh*u zup ›Ǹżşu

Ǻhw¦ ›Ǹżşu ›Qdzȍu Ǯh*u Ƥ&ǀe ˛hw ƨşǻȂwǂadzu ǂǐe Ŀ ƨczãdzu ƨdzpzdzu ĩe›ẽ Ʈşu
Q_ǻ¦ Ǻ_hw¦ ›Ǹ’ "ǂãǐdzu" fiưe ››Ǹwdzu Qdz¦ ›ƨ⁄~›wdzu ĩ›u›w*u Qdz¦ ",,Ȃu" Qdzȍu Qǻ¦ Ǯh*u
½gƳȂdzu i9ưi ›zǻ›’ i›zhdzu i›zşǐƼwdzu Qşe ĩzsu i¦ ž(The Two Lady) i›ƫzşwdzu
›_ş˝e›’ uǀ& i›’p –ƨczãdzu ƨşǻȂwǂadzu ljȂãżdzup ,›fiȉu Qşdz¦ ĩ,›Nj¦ ›e uǀ&p– ȅǂ~sdzup Ȇhsãdzu
.(1) ǂǐe g,¦ Ǻe ›DŽƳ ȅȋ ›˝swzże p¦ ˝9ư< iȂǰ! i¦ ½!p Qƫui ½! zw›s! iȋ

,&p ›9sżdzu ẽȂe iȂwǂadz›e ›ĩ›ãsbdzu ç›ǜǻ ĩẽȂdzu Ǯdzi Ŀ ȅǂǐ*u sǸzZu ››~ zãdzp
ĩ›_ǰhzǸ*›! íe›ǰ! i¦ ›Ǧǰdzu fie›⁄hdz ƨaǂe ”›ż& ĩǻ›’ Ǯdzi ,nǂ!p ›g,ȋu çuzƻ õ››~
fiş~z_w*u zşuȂdzu ›Ȇwdzup ››gże ˛hw¦ ƨãsb ‡¦ Qzãsb Ǻe Qhãżƫ ½dzu ĩuǃ›şze£up Ǧ:›ǛȂdzup
››_ż!¦ ›Ȃ_Ƴp i¦ £¦ ›,Bzşãw Ŀ Qdz¦ Ǯh*›e ›Ǯh*u ›Ȃsƫ Ȃ& Ȇãsbdzu ç›ǜżdzu Ŀ Qşdz¦ ‡›ãzǻ£u
fi_Ǜ Ŀp ›ƨ~Ǔup ›pzu Qdz džşdz ȃǂƻȋu ĩ›ãsbdzu ½!p Qżş! ƨẽǂazdzu fi⁄Ƴ ǮhǸhdz ƣ,›ẽ¦p
Ǫ_u Ǻ_e fiaȋu Ŀ ĩǻ›’ ĩuǃ›şzeup Ƥ~›ǰe ˛hw ‡Ȃǐ’u ›şči,zƫ ›9sżdzu ş›bz~u
Ǯdzi
.ozup Ǯh*u

,Ȃ&z_zdz ƨş_~›şwdzu ›gǸǜǻp ƨczãdzu ƨdzpzdzu ĩ,›Bu ƨ~››wdzu õǂ~ȋu ƨ!›B se Ǻǰdzp
,›_şBup ›ƨahzƼ*u ǂ~ȋu ”Ȃh* ĩ›euǂ&ȋu ››ż! Ŀ ƨżdz›sǸhdz õǂNj›se ƨƴşzż’ ƨ!››ǐzẽ£u ƨdz›’u

›ƨ!ǂ_ǐ*u Ȃ_hųȋu ƨszǰe ›õǂ&›ãdzu ›ƨczãdzu ƨ!ǂǐ*u ,Ȃǐ⁄dzu Ŀ õ,›ǔ’u ǒşe Ǻe ,e9e ›‡9Ƴ ,Ȃǻ - 1

3
ƨdzȁ›dzu rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’
í ì
Ƨnj ƨlș
.23g ݍ1996

4
ƨdzȁ›dzu rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’
í ì
Ƨnj ƨlș
ƣ›ãdz¦ ĩ~saíe ›,&Śnp ›9sżdzu Ǻe z!z⁄dzu Ƥa›ż*u zhãz! ĩ›!p ›ƣ›ãdzȌdz ƨşãşã’u ƨǸşãdzu
Ǧ:›ǛȂdzu ›zw Ŀ s~Ȃzdzu uǀ’p ›,ø›Ǹw¦ ›B›~a¦ ,,›c ƨşãşãu ›!˝›ãdz¦ ĩǻ›’ i¦ z⁄! ǥǂNj
,şdz›_ẽȋu ç›ǰu ş›ǔƻȍ ‡ǀs! ȅǀdzu zg?u ››!›ǃup ›ƨeȂǰ’u ˛hw ›Ơ˝sw iȂ’ ’´ ›<
ƨşeȂǰ’u
.(1)ƨǸa›⁄dzu Ǻw õzş⁄sdzu ƨ!ǂǐ*u

›Q_waǻ ˛_hw ›ã˝ hżże ›čşwu,ǃ ›⁄˝ Ǹzů ¦z! ½Ȃwǂadzu ȅǂǐ*u sǸzZu i¦ ‡Ȃãdzu Ǻǰcp
Ŀ ›˝wǻ›ƴze ›ƨczãdzu ozşdz›ãƫ ˛hw ›˝ǜe›> ›ƨşƳ,›ƻ ĩuǂfiƚe ƨ!¦ Ǻw uzş⁄! fişżdzu ȅ›up Ŀ £˝
DŽ⁄że fi_Ǜ Ŀ ,s_a¦ ŕ_u ,Ȃbƫ i¦ Ʈsdz ›e Qżǰdzp ››şǻzdzu ,Ȃe¦ ˛hw Ǻ!zď dzu Qşe ǂbşw!
›Qƫ›ãsb uǂ˝ fií_ze ›Ƥ⁄_wze Q_żǰdzp džǻ›ƴze Śn ›⁄˝ Ǹzů ›s~Ȃzhdz ˛⁄w! ›şč!ǂu ›˝⁄Ǹzů
ƨ!,ȂbuŐeȍu
.(2)ƨşż!zdzu ,Ȃeȋu ˛hw ƨshżdzu ›şǻzdzu ,Ȃeȋ fi⁄i ›ƨşsżƳȋu ĩ›e›ãưdz›!

:i›ìȂȈdzu Ŀ ƨǼi›1u ƨdzȁ› .?

sşbzw! 9e ›Q⁄sb! Ȇ~›ş~ ẽȂhT i›wǻȍu i¦ ‡¦ ›şƳȂdzȂ!pǂưǻȋu ››Ǹhw ǒ⁄! Św!

›QǸǰsp Q’Ȃh~ bsǔƫ ƨb!›Ǔ õȂẽ sǸzZu uǀø iȂǰ! i¦ z!£p ›sǸzů fiƻu› £¦
õ›ş’u
ƨ~hǐ ›ȂƳȂdz Ǯdzip ƨşhsãdzu ĩ›⁄ǸzZu Ŀ ĩzƳp zẽ ƨşbuǂãczdzu õǂǰe i¦ !¦ ipǂ!p
e ›ǔ˝
žƨãhb*u ƨ!,Ȃƫ›zǰ!zdzu ,ǜżdzu p¦ ƣuDŽuȋu ç›ǜǻ ǥǂ⁄ƫ ‡ ƨhşsãdzu i¦p ›ƨhşsãdzu ›uǂe¦ ½! ƨ’ǂzwe
ȅǀdzu Ȃ& džhZu uǀ& i›’p ››&›uǂe¦ o›ǔƫ,u ›gƻȂşNj Ǻe džhů ƨb~uȂ! ƨhşsãdzu ĩǸǰu fi!
i›~,›c ›gwhůp ƨhşsãdzu ĩǻ›’ ›Ǹ’ ›Ȇhsãdzu ç›⁄dzu ȅ¦ǂdzu Ǯdzi Ŀ oz!ƚ!p ›ĩu,uǂãdzu
,zǐ!
.(3)ƨş~›ş~p ƨşw›ǸzƳup ƨ!››ǐzẽu Ǻe ƨbwǻȋu sşŦ

5
ƨdzȁ›dzu rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’
í ì
Ƨnj ƨlș

.19g ›ç1995 ƣ›zǰhdz ƨe›⁄dzu ƨ!ǂǐ*u ƨƠşøu ›õǂ&›ãdzu ›ƨczãdzu ǂǐe Ŀ ƨdzpzdzu ›ȅp›ǰe ȅǃȂe - 1
ƨhwh~ ƣ›zǰhdz ƨe›⁄dzu ƨ!ǂǐ*u ƨƠşøu ›õǂ&›ãdzu ›Ǻwu ,şh~ :ƨŦǂƫ ›ŚǸǔdzu ǂ~e ›zşzw!ǂ! ȅǂż& džǸşƳ - 2
.7g ›2000 ›ĩ›!ǂǐ*u
.9g ›Ǫ!›~ sƳǂe ››!›ǔãdzup ,ş&›a*u ... Ȇ~›şwdzu ş›ǸzƳ£u ,hw ›½şw’u zşwdzu - 3

6
ƨdzȁ›dzu rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’
í ì
Ƨnj ƨlș
gȂ?u ip›p ›ƨż!z*u ƨdzpz! Ȇũ ›e ʼnzãdzu "Ȇã!ǂnȍu" p¦ ½›ǻȂşdzu ‡›⁄dzu ǥǂw zãdzp
,_ǰŹ ȅǀdzu Ȃ& õǂ~ȋu džş:, i›’ ií! ǂeȋu ¦z! Ʈşu ›ǃ›iƜ! ›gşdz¦ Śwǻ ›żǻƜe ›fişǐazdzu Ŀ
Ŀ ›gw›_wƫu z⁄! - ƨw›Ǹ?u- õŚƻȋu ĩǀƻ¦p ›ƨw›Ŧ ĩ~sa¦p ƨh:›⁄dzu ĩ⁄wƫu Ľ ›ƨh:›⁄dzu
ƨşeuǂżƳ ƨ⁄ẽ, Ŀ ƨhşsãdzu ĩǂãz~u ›*p ›ƨhşsãdzu ǂ:›w⁄dzu şȂǸů Ǻe iȂǰƫp ›ǂ:›ww ‡¦ ç›wãǻ£u
.ƨż!z*u ›gże ĩǻȂǰƫ ƨżş⁄e

džş:ǂdzu ĩ›bh~ ›˝ǔ!¦ ĩƳ,zƫ ›çzãz*u Ȃ~żdzu ˛hw ƨ!ǂwsdzu ƨw›Ǹ?u ĩƳ,zƫ ›Ǹhưep
çȂã! ›ƨhşsãhdz ›w˝ ş:, ,sa¦p ǂeȋu ǂãz~u ›õŚw⁄hdz Ľ ›ƨw›Ǹ?u Ľ ›ƨh:›⁄hdz ›w˝ ş:, i›’ i¦
z⁄se
›gƻȂşNj õ,Ȃwep ȅ¦, ǀƻí! i¦ Qşhw ĩ›! ȆǸşhẽȍu ›gẽ›bǻ swƫu i¦ z⁄!p ››BpƚNj Ǧ!ǂǐz!
›ǂƻƕ ‡¦ i›ǰe Ǻe ‡›ãzǻ£u p¦ ƣǂ’u i9w¦ ƨdz›~’ ›ƨǸg*u fi:›w*u Ŀ ,9wdzu iȂhǸŹ Ǻ!ǀdzu
ip›⁄ƫ ƨşbuǂãz~,¦ ƨãsb Ǯdzǀdz ƨƴşzǻ ǂgǜƫ ĩ¦z!p ›ƨş⁄Ǹ?›! Qgswǻ i¦ Ǻǰc ›e ,gże iȂċ ǰƫp
.ƨhşsãdzu ipƚNj õ,u›¦ Ŀ džş:ǂdzu

ƨ_dzp›" ,~u ›gşhw Ǫhb¦ ƨżş⁄e ƨşeuǂżƳ ƨ⁄ã! Ŀ ĩǂãz~up fi:›sãdzu ĩ⁄Ǹš ›ezżwp
i›’p ››gże ƨs!ǂãdzu ,DŽ?up ›ghuuȂ~p ›B›!›pp i›ǻȂşdzu ‡›sƳ Ŀ iz*u oǀ& ĩǂwzǻup ›"ƨż!z*u
‡¦ ›Bíwǻ Ŀ sƳǂƫ ½dzu õzuuȂdzu ƨşż!zdzup ƨşw›ǸzƳ£u ›gǸǜǻ –›Bze :ȅ¦– ƨż!z*u ƨdzp› sşǸ?
.zuup fia¦

uȂǻ›’ ,uǂuȋu ½żbuȂ*u i¦ Ǯdzi ›ƨşǸşhẽȍu ƨşżbȂdzu ĩǂgǛ ǥpǂǜdzu oǀ& ›ȂǓ Ŀp
Ǻ_e ,g_waǻ¦ upŐz⁄! ,he ›Ǫ!ǂnȍu ‡¦ džşdzp ››gşe upíwǻp upzdzp ½dzu ƨż!z*u ‡¦ iȂswż!
.(1)QbŐ~¦ p¦ ›żşfi¦ ‡¦ ƨswǻ ½şb,›s~ȋu p¦ ½şżşfiȋu Ǻe Ǻǰdzp ½şǻ›ǻȂşdzu

ƨ_Ơşøu ›õǂ&›_ãdzu ›½›ưdzu ›DŽ?u ›õǂƻíz*u ,,uz*up Ȃb~,¦ ›Ȇawhadzu ǂǰadzu ƺ!,›ƫ ›i›!, Ȃ!¦ Ȇhw zǸ> - 1

7
ƨdzȁ›dzu rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’
í ì
Ƨnj ƨlș
.32- 3g ›ç1972 ›ƣ›zǰhdz ƨe›⁄dzu ƨ!ǂǐ*u

8
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

›c˝ zẽ Ǫ!ǂnȍu i›’ zãe ››żşfi¦ ƨż!zc ›Ǹ˝ :u› i›&iȋu Ŀ ƨşbuǂãczdzu Ř⁄e bsƫ,u Ʈşup
Ǻe ĩżh!p ››gǸǜw¦p õz*u oǀ& ȃȂẽ¦ ›żşfi¦ ĩǻ›’p ›ƨhãzwe õŚża ƨż!ze ƨ:›e Ŀ iȂwş⁄!
ip,›zź ç›ǰ’u i›’ zãhe ››9ş*u fisẽ dže›?u iǂãdzu Ǧǐzże Ŀ ›&›ǐẽ¦ ƨşbuǂãczdzu
,ǰ’›! ”ǂzw! i¦ ƨş~›şwdzu ,gẽȂãŞ ½⁄zǸz*u Ǻe ǺbuȂe fi’ ƨw›bz~u Ŀ i›’p ›ƣ›Ƽzǻ£›!
,ǂn ‡¦ ç›ǜżdzu uǀ& ȃ›ċ ¦p ›Ǻ!ǂw⁄dzu Ǻ~ ¿Ȃh! bǂw! ƨşs⁄wdzu ƨş⁄Ǹ?u ‡›Ǹw¦ Ŀ Qz’,›wc
iȂǻ›ãdzu ç›e¦ õup›w*u ½⁄ƫ ,&zżw ƨşbuǂãczdzu ĩǻ›’p ›ǺbuȂe fi’ džaǻ Ŀ ƨşbuǂãczdzu ,p,
.(1)ç9ǰdzu Ǫu Ŀ õup›w*up

,ø ›½żbuȂ*u Ǻe ƨwȂǸů Qşe NJş⁄! ›½⁄e ,şhẽ¦ ›Bí! ƨşǻ›ǻȂşdzu ƨż!z*u Ǧ!ǂ⁄ƫ Ǻǰcp
zų ›,şhẽȍu ‡¦ ›ǻǂǜǻ uiƜe ĩ›eȂǰ’u Ǻe ½⁄e şȂǻ Ŀ iȂa›w! p¦ iȂbsƫǂ!p ›õzuup õzşãw
ş›wƫ£›! ĩwşdz ›gżǰdzp ››gşhw õ›ş’›! ›gh&ȋ ,Ǹwƫ g,ȋu Ǻe ƨu›we ĩǻ›’ ƨż!z*u
i¦
›Ǹ’ ››gşuuȂǔ! ƨż!ze fiǸw! ,şhẽȍu i›ǰe ››ǔ˝ ⁄! ,gǔ⁄! i›ǰwdzu ǥǂ⁄! i¦ ip› ‡ȂŹ
ȅǀdzu
ƨż!ze Ŀ iíwdzu Qşhw i›’ ›Ǹ’ ›õ,p›ƴze ȃǂẽ õzw Ǻe iȂǰz! p¦ ››żşfi¦ ƨż!ze Ŀ ‡›’u Ȃ&
.ƨşǻz*u ƨdzpzdzu ‡¦ ,B›wzǻu ½⁄! ›e uǀ&p ›QbŐ~¦

›ǒ⁄! ‡¦ ,gǔ⁄! ǥǂ⁄z! i¦ Ǻǰc ›şċswǻ 9şhẽ ,&›zw i›ǰe ›i›ǰwdzu Ʈşu Ǻep
:Ȇ& ›ĩ›ãsb ƭ9fi ‡¦ iȂǸwãż! ƨż!z*u i›ǰ~ i›’p

ĩ›ãsbdzu fiẽ¦ ĩǻ›’p ›ʼnzãdzu ‡›⁄dzu ǎ:›ǐƻ Ǻe ẽǂdzu ç›ǜǻ i›’ :››93ȋu ƨ¤Ʀb .1
Ȃi uȂżh! zãe QbŐ~¦ Ŀ ›e¦ ››żşfi¦ ƨż!ze Ŀ i›ǰwdzu ›zw Ʈhfi Ȃi iȂhưc ››ẽ,ȋu i›’p ›ƨsƫǂe
.ƨş~›ş~ p¦ ƨż!ze ẽȂãu ƨ!¦ ƨãsbdzu oǀø Ǻǰ! ‡p ›i›ǰwdzu Ǧǐǻ

9
ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

z_Ǹ> .› ƨ_⁄Ƴuǂe ›,zżǰ~¦ dž!Ȃdz ƨŦǂƫ ›½›ưdzu ›DŽ?u ›i›ǻȂşdzu zżw ƨş~›şwdzu ƨ!ǂǜżdzu ›ǂ’,›! ĩwǻ,¦ - 1
.11g ›Ǫ!›~ sƳǂe ›‡›~ ,şh~

10
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

ƨa›ƻ ƨaǐ! ƨşhu›wdzup ›ƨe›w ƨaǐ! ƨşã!ǂnȍu iz*u ĩǻ›’ :Ƥì›sȋu ƨ¤Ʀb
.2
ƨ!pzşdzu ǥǂ’u ǒ⁄!p ȅ,›ƴzdzu b›wżdzu ƨdzpuDŽ* ž›B ½Ǹşã*u ,uǂuȋu Ƥǻ›Ƴȋu Ǻe Śưǰdzu ,ǔƫ
Qwaǻ ĩẽȂdzu Ŀ ,&p ›ƨşã!ǂnȍu ƨşwż?u ƣ›wz’u ,ø ,Ǹwƫ £ ƨşh’u ½ǻuȂãdzu ĩǻ›’p ›ƨşżadzu
,ø džşdz Ǻǰdzp ›ƨǸ:u› ƨaǐ! ƨż!z*u Ŀ ,gzwş⁄e Ǯdzi Ǻw Ʋzǻp ›iz*u Ǯhƫ õ,››że ipz!ǂ! £
›ƨş~›şwdzu õ›ş’u Ŀ ,gz’,›we çzw Ʈşu Ǻe zşs⁄dzu ƨãsb Qsw! ,&DŽ’ǂǸe ›ƨşwż?›! szǸzdzu
.u˝,uǂu¦ ,g:›ãs! ,gżw ipDŽşǸz! uȂǻ›’ ,B¦ £¦

Ǫu Qsu›ǐdz ,şz!p ›zdzȂ*›! Ƥwzǰ! uǃ˝ ›şzeu Čz⁄´˚ƫ ǺbuȂ*u ƨaap :½ǼbuȂ1u ƨ¤Ʀb .3
ƨ!,u›ȍu Ƥa›ż*u ‡Ȃƫ Ŀp ›ƨe›⁄dzu ĩ›w›ǸzƳ£u Ŀ ”ǂzw! i¦ Qhe ›ƨş~›şwdzu õ›ş’u Ŀ ƨ’,›w*u
Ŀ ǺbuȂe Qǻ¦ ˛hw 9˝ şdz› "Ǧh>" Ƥǐż* ›ǂadzu ƨşu9a z⁄!˚ "Ȃb~,¦" iƜe uǀdzp
›ƨş~›şwdzup
.ƨż!z*u

Ȇ&p ›ƨş~›şwdzu ›B›şu Ŀ ƨ’,›w*u ˛hw õ,zãdzu ½⁄ƫ ĩǻ›’ ƨż!z*u ƨdzp› Ŀ ƨżbuȂ*up
szǸz! Ǻe Ȃ& ƨư!z’u ,Ȃǐ⁄dzu Ŀ ǺbuȂ*›e ›ƨżbuȂǸhdz Ʈ!z’u Ř⁄*u Ǻw Ǧhzţ ƨşu›żdzu oǀ&
Ǻe ƨaa ‡¦ upǂǜǻ zãe Ǫ!ǂnȍu ›e¦ ›ƨşǻȂǻ›ẽ ƨşu›ǻ Ǯhƫp ›ƨdzpzdzu fisẽ¸ ĩ›sƳuȂ! çDŽzh!p
›ẽȂãŞ ǂgǛp ››ǂahdz ½Ȃǻ›ẽ Ǫu ›B¦ ˛hw£ ›Ǻ!ǂƻȉu se ǺbuȂ*u Qşe ”ǂzw! ›ȆNj ›B¦
˛hw ǺbuȂ*u
›uǂeȋu ››bw¦ ›ǂů ,&zgw Ŀ ƨş~›şwdzu ƨhǰw*u Ǻǰƫ ,he ›,gzawhe Ŀ ƨãşã’u oǀ&
ǂfi¦ Ǫ!ǂnȍu ƨa~9ae ›ƨş⁄şsbdzu ,gẽȂãu Ǻe z⁄ƫ ½dzu ƨşw›ǸzƳ£u ,&DŽ’uǂe i›ǸǓ fi!
ž,gẽȂãu ƨdzpzdzu ‡›Ǹw¦ sşŦ ,zzdz žQdz ,:9*u Ȇw›ǸzƳ£u DŽ’ǂ*u Ŀ ›ǂadzu sǓp Ȃi ,:uzdzu
,gş⁄~ i›’
.(1)ƨşdz›ưe õ,Ȃǐ!

11
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

ƨ⁄sbdzu ›ƨşawhadzu ƨhwhwdzu ›ǂwżdzup ƨŦǂzdzup Ǧşdzízdzu ƨż? ›õǂ&›ãdzu ›ƨşǻ›ǻȂşdzu ƨawhadzu ƺ!,›ƫ ›çǂ’ Ǧ~Ȃ! - 1
.60- 59g ›ç1970 ›ƨwe›?u

12
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

:ƨǼi›1u ƨdzȁ› 3›ȈĔu

uȂaapp ›½uǀdzu ››az’£u ƨ!ǂǜǻ ,›~¦ ˛hw ĩe›ẽ ƨż!z*u ƨdzp› ōi¦ ipǂǰa*u ȃ¦,
i¦p ››uǂeȋu ĩ›ǰhe ȆǸwƫ ½dzu õzşuȂdzu ƨw~ƚ*u ›B¦p ›ƨdzpzhdz õ,Ȃa fiǸ’¦ ›Bí! ƨż!z*u
ƨdzp› iō ¦ ǚu9*up ›ƣȂş⁄dzu Ǯhƫ ,9a¦ ˛hw ip,››ãdzu ,& ç›ǰ’up ›ƨşhƻu› ƨhǰwe ›BȂşw
,9a¦ õ›şu Ŀ ,›fiƕ Ǻe ƨşƳ,›?u ƨşdzpzdzu ĩ›ẽ9⁄hdz ›e 9a¦ ›i¦ Ǯdzi u,ǂẽ ›ezżw Ȃb~,¦p
iȂb9e¦ ƨdzp› Ʊ›ezǻu ‡¦ ȅ›ƚ! i¦ z!£ ĩ›Ƴ›’u z!uDŽƫp ›ƨż!z*u ,Ȃbƫ iō ¦ Ȃb~,¦ ĩ›e
zãe ›‡pzdzu ȃǂãdzu Ǻe ƨwȂǸů ĩůzǻu i¦ Ǫs~ ›Ǹ’ ››B›Ƴ›u ƨşshzdz Ő’¦ ƨdzp› Ǻ!Ȃǰzdz
›&Śn se ƨż!z*u
.ƨż!z*u ƨdzp› Ǻ!Ȃǰzdz

›ȃŐ’ ƨdzp› Ǻ!Ȃǰzdz Qwaǻ Ȃb~,¦ ç›!¦ ǂƻup¦ Ŀ ›~˝ Ǔup Ʊ›ezǻ9dz o›š£u i›’ zẽp
Ǻe ȃŐ’ ƨdzp› Ǻ!Ȃǰƫ ‡¦ Qšu ȅǀdzu ›½pzã*u ,zżǰ~?dz Qƫǂa›⁄e Ǯdzi ˛hw ,ǓuȂdzu ‡›ư*up
fiu sşbzwƫ ƨż!z*u ƨdzp› ií! uz˝ ãz⁄e Ǫ:›ã’u oǀ& fi&›š Qǻ¦ £¦ ›õ,p›Zu ‡pzdzu
ƨwȂǸů
.(1)ƨşƳ,›?u ›B›ẽ9w Ǻw ǂǜżdzu ǒż! ›gh’›we

£ ƨş~›ş~ fi’›we Ǻe Qşǻ›⁄ƫ ĩǻ›’ ›e ›ǻzƳp ƨż!z*u ƨdzp› Ŀ ǂǜżdzu ›ż⁄e¦ ui¦p
,´fi Ǻep ››B›!››ǐzẽu Ŀ ½uǀdzu ››az’£u Ǫşãs Ǻw õDŽƳ›w Ȇge ››ghu p¦ ›gzgƳuȂe sşbzwƫ
‡›⁄dzu Ǯdzi Ǻw ƨdzDŽ⁄dzu i›sǔã! ›gwaǻ ĩb›u¦ ›e uiƜe ›ȆƳ,›?u ‡›⁄hdz ƨ!,pǂǓ ƨƳ›u Ŀ Ȇge
››gważ! ›gwaǻ ˛hw Ȇǔãƫp ›õ,›ǔ’up ƨe›ãưdzu Ŀ ›ȂǸ?up ›Ȃ’ǂdz›! ƣ›ǐz~ ›BƜe ȆƳ,›?u
ĩ›adz›’u oǀ& iƜe ›ĩ›adz›~c ȃǂƻȋu ‡pzdzu ˛hw ĩ~zaǻup ƨdzDŽ⁄dzu ƨ~›ş~ Ǻw ĩhţ ui¦ ›e¦
.ƨż!z*u ƨdzp› ƨhǰwe ĩǻ›’ Ǯhƫ ››ø9ãz~›! ,›we ȅ¦ ǒeǂƫ Ȇ&p ››ø9ãz~u Ǻe z~z~

13
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

›ǂwżdzup ĩ›~u,zhdz ƨş⁄e›?u ƨw~ƚ*u › ĩpŚ! ›ƨ~›şwdzup Ȃb~,¦ ››’u ƨe›~¦ ƨŦǂƫ ›Ǧdzpp džşwǻuǂe - 1
.56g ݍ1994

14
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

fig~ ›< ››ga⁄Ǔ Ŀ ǂNj›s*u Ƥswdzu ƨż!z*u ƨdzp› ĩgƳup ½dzu ƨhǰw*u oǀ& ĩǻ›’p
ǂƻƕ Ƥs~ ”›ż& i›’ ›ǔ˝ !¦ ›ƨşǻ›epǂdzu ƨ!,ȂbuŐeȍu ‡¦ ›&ȂǸǔ! i¦p ››gşhw ››ǔãdzu
i›epǂhdz
uǀ& Ǻw ƞNj›żdzu şuŗdzup ›ƨahzƼ*u ‡›ǐ*u ƣ,›ǔƫ Ŀ fiưǸz!p ›ƨż!z*u ƨdzp› Ǧ⁄Ǔ ‡¦ ȃċ›¦
,›şzdzup ƨşbuǂãczdzu zǓ Ǧãzdz iz*u ǦhzT Ŀ ƨş’,›ƴşdzpȋu ‡›ǐ*u ĩzsu zãe
›ƣ,›ǔzdzu ƨhş~Ȃdzu Ȃ& "ç .ẽ 338" ƨż~ Ƥşhşe Ǯh*u íwǻ¦ ȅǀdzu "›şưşǻ,Ȃ’ Ǧhu" i›’p
›Ȇbuǂãczdzu p¦ ”9eȋu õ,››ǐe p¦ g,ȋu ,şwãƫ õ››wȍ ˛⁄wƫ ƨ!,Ȃfi ƨ’ǂu ƨ!¦ ˛hw
››ǔãhdz ƨezƼzw*u
›,uǂãz~£u çzw ǂgǛ õŚãadzu ĩ›ãsbdzup ƨşżżdzu ĩ›ãsbdzu ½! şǃ›żzhdz ƨƴşzǻp ›zşs⁄dzu ǂ!
ǂs
.ƨż!z*u ƨdzp› ,›şBu Qzƴşzǻ ĩǻ›’p

i›’ ›e Ȃ&p- ƨşżbȂdz›! ,Ȃ⁄wdzu Ǧ⁄Ǔ Ǻe Ǯdzi Ǻw Ʋzǻ ›ep ƨż!z*u ƨdzp› ,›şBu z⁄!p
ȃǂƻ¦ fi:›~p Ǻw Ʈ~sdzu ‡¦ ƨawhadzu ĩgšu ›ƨdzpzdzu Ǻw ›ǂadzu ‡›ǐaǻup - ƨż!z*u ƨdzp› DŽşc
››ǂadzu ‡¦ ƨdzpzdzu Ǻe fiãzǻu z!z?u Ȇawhadzu o›š£u i¦ ȅ¦ ›ƨdzpzdzu Ǻw uz˝ ş⁄! ›ǂadzu ›B z⁄w!
Ǫşã~zdz ƨeǃ£ ĩwşdz ƨdzpzdzu i¦ ĩ¦, ƨư!z’u ƨawhadz›e ›Ȃb~,¦ ,şdz›⁄ƫ džǰw ˛hw
uǀ&p
ƨawhe ĩǂǐzẽu ›Ǹżş! ››gzşeȂǸwp ›gz!›ǂa! DŽşǸzƫ uǀB Ȇ&p ›Qh:›ǔe ,›gǛ¦ p¦ ››ǂadzu õ››⁄~
.(1)›˝żbuȂe oz˚⁄´! ›ǂadzu ˛hw Ȃb~,¦p iȂb9e¦ zżw ƨdzpzdzu

:Ȃbn3íȁ iȂbM9í ½i ƨdzȁdz

› u-

›QşƳȂzdzup bsǔhdz sǔţ ›i¦ ƨdzpzdzu Ŀ ›uǂeȋu ½! íwżƫ ½dzu ƨhƻuzz*u ĩ›ẽ9⁄dzu i¦ ●
Ȃ& ,ǂ~z*u ǥȂwhşadzu ,’›’u i¦ iȂb9e¦ ȃ¦, Ř⁄*u uǀ& Ŀp ›,’›’u ƨeǂ⁄c ,z! ›gǸşǜżƫp
‡›ẽ ½u Ŀ ›Ś?u Ȃi ›ggşƳȂƫ Qzw›bz~›!p ›ĩ›ẽ9⁄dzu Ǯhƫ ,şǜżƫ ˛hw ,zƳȋu
ǎƼwdzu
15
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

.›gǸşǜżƫp ›uǂeȋu õ›şu QşƳȂƫ Ŀ ƨdzpzdzu Qżiíƫ i¦ Ǻǰc ,’›u fiǔe¦ Ȃ& iȂǻ›ãdzu i¦ :Ȃb~,¦

›õǂ&›ãdzu ›ƨşawhadzup ƨşż!zdzu ›u,ȉu

››ƴżdzu ,şh’u zsw .› ›Ȇ~Ȃe Ǧ~Ȃ! zǸ> :ƨŦǂƫ ›Qsş&ǂ! fişc¦ -
1
.70- 69g ›1954 ›ƨŦǂzdzu õ,u›¦ ›ƨşeȂǸ⁄dzu ǥ,›⁄*u õ,uǃp

16
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

ĩh⁄Ƴ ½dzu Ȇ& õǂǰadzu Ǯhƫp ›ƨhǓ›adzu õ›ş’u ,›~¦ Ȇ& ƨdzpzdzu Ŀ ƨ’,›w*u ●
ƨdzpzdzu iƜe ,´fi Ǻep ››uǂeȋu ½! ›Ǹşe ƨdz››sz*u ĩ›Ƴ›’u Ǻe Ǫưsżƫ ƨdzpzdzu ií! ‡Ȃã!
iȂb9e¦ Ȃb~,¦ ǀƻ¦p ›‡››szdzu Ǫ!ǂb Ǻw ,B›Ƴ›u z~ Ǻǰc ŕu ›uǂeȋu sşŦ ½! fiǸ⁄dzu
,şǜżz! DŽşǸzƫ džażdzu Ŀ ƨże›ǰdzu ĩ›aǐdzu fiǸ’¦ ǃŐƫ ½dzu õu›ȋu Ȇ& ƨdzpzdzu fi⁄Ƴ i˚ í!
›ghǸǰz~up ƨ!ǂǜżdzu oǀ&
ç›g~¦ õ,pǂǓ ˛hw - Ȃb~,¦p iȂb9e¦- ›Ǹgşh’ i¦ uǀ& Ǻe ǎhŵp ›ƨ!ǂwsdzu
iuz’ƚ!
Śƻ ƨe›⁄dzu Ǧ:›ǛȂdzu ‡Ȃƫ Ŀ ç›g~ȍu i¦ ‡¦ u,›Nj¦ ›ǸB¦ fi! žƨdzpzhdz ƨe›⁄dzu õ›ş’u Ŀ ½żbuȂ*u
.(1)ƨżbuȂ*u ƨaǐdz ›ǂadzu ƣ›wz’u ˛hw fişdz›

oǀ& ĩǻ›’p ›ƨdzpzdzu Qşhw çȂãƫ ȅǀdzu ,›~ȋu Ȃ& ›uǂeȋu ½! ƨe›zdzu õup›w*u ●
Ǯhƫ i¦ ȃǂ! Ȃb~,íe ›iȂb9e¦ ĩ›!›z’ Ŀ ›gże Ȃb~,¦ ĩ›!›z’ Ŀ ›˝uȂǓp ǂư’¦
õǂǰadzu iȂǰ! i¦ Ƥi ,fi´ Ǻep ›,B›u,¦ ǒ~c zuup zşwdz ,gwȂǔş £¦ ›gãşãs Ǻǰc £
õup›w*u ƨǸǰu zşdzp iȂǻ›ãdzu iȋ žiȂǻ›ãdz›! £¦ Ǫã~zƫ i¦ Ǻǰc £ ƨaǐdzu Ǯhƫp ›DŽş~ze Śn
zşwdzu uǀ& Qƫ›wDŽǻp Q:uȂ&í! ǂfiíz! zẽ QǻƜe ›ǂadzu ›e¦ ›ƨ!›ǂadzu ĩ›wŗdzup ›uȂ&ȋu Ǻw ›ǂů
Qǻȋp žƨw›Ǹ?u
.ƨşǐƼwdzu

,ǜż! ›aǂfiíƫ Ǯdzi Ŀ Ƥswdzup ›ƨdzpzdzu ƨ!›w,p ƨżbuȂ*›! Ȃb~,¦p iȂb9e¦ ,z&u ●
˛hw õ,››ãdzu õzşuȂdzu ƨǸǜż*u Ȇ& ƨż!z*u ƨdzp› i¦ ›Ǹgże ŋfi’ ȃ¦,p ›ƨż!z*u ƨdzp› Ŀ
õ›ş’u fiƻu› õ›pz> ƨãsb ˛hw ƨ!›wǂdzu ǂǐẽ ‡¦ ››ãzw£u Ǯdzi ›g⁄e› zẽp ›ƨw›Ǹ?u ǥuz&¦
Ǫşãs
››sw¦ fiǸ~zdz ›gh&ƚ! ›e ƨşǸh⁄dzup ƨ!››*up ƨşw›ǸzƳ£u ĩ›aǐdzu Ǻe ›ø ƨãsbdzu Ǯhƫp
›sǸzZu
ƨãsb Ǻe ½u9adzup ş›żǐdzup ‡›Ǹ⁄dzu ƨãsb ›Ƴǂƻ¦ zãe Ƥswdzu uǀøp ›ƨe›⁄dzu õ,u›ȍu Ǧ:›Ǜp

17
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

ĩẽȂdzu Ŀ ƨş~›şwdzu ƨ!ǂǜżdzu ƨşu›ǻ Ǻe Śs’ ǎãǻ ›B ´õǂǜżdzu Ǯhƫ i¦ ȃǂǻ ›ċżżǰdzp
›½żbuȂ*u ǀƻȋu ,Őƫ ĩǻ›’ ›aǂǐw Ŀ õ›ş’u ǥpǂǛp ƨƠşsdzu i¦ Ǯdzi Ŀ ›&,Őe iȂǰ!
zẽp ›ǂǓ›’u

,u› ›ĩpŚ! ›‡pȋu ›DŽ?u ›ƨşǻ›ǻȂşdzu ƨawhadzu ›ƨawhadzu ƺ!,›ƫ ›Ȇwş!uǂb Ʊ,ȂƳ :ƨŦǂƫ ›Qsş&ǂ! fişc¦ -
1
.60- 59g ›ç1982 ›ƨ⁄şsbdzu

18
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

iȂb9eíe ››uǂeȋu ‡›ǐe i›Ǹǔdz ĩ›ǻ›ǐ’u ǒ⁄! i›⁄ǔ! ›azš Ǯdzi ,nǂ!p ›o›š£u uǀB
ǀƻƚƫ i¦p ›ƨşǐƼNj ›uȂ&¦ Q!zdz ĩwşdz ǥȂwhşe ,’›u z! Ŀ ,ǰ’u zşdz›ãe iȂǰƫ i¦ ȃǂ!
,ǰ’u ĩ›Ǹg* Qnǂazdz ›ǻ˝›ǸǓ Ǯdzi iȂǰşdz ƨh:›w Ǻ!Ȃǰƫ Qşhw çǂŹ i¦p ›ƨa›?u ƨşǰh*u Qże
uǀ& i¦ ȃǂ!p ›,’›’u DŽ’ǂe Ŀ ›uȂ&ȋu sşŦ Ǻe ›ǂZu iȂǻ›ãdzu sǔşe Ȃb~,¦ ›e¦ ››&zup
.(1)ƨdzpzdzu iȂǻďȂǰ! Ǻ!ǀdzu ›uǂeȋu sşŦ ‡›ǐdz ›ǻ˝›ǸǓ fişswdzu

:,bnȂdzu 3Ȃǐ×dzu Ŀ ƨdzȁdz

› u
-

:?,żdzu Ŀ ƨȈƸȈ~1u ƨdzȁdz

› u-í

›~˝ ›~¦ ǥzB ĩǻ›’ ½dzu ›ƨ!Ȃ!›sdzu ƨhǰwe ĩu£p ››!,p¦ Ƥhẽ Ŀ ƨş~şw*u ĩǂwzǻu
õ,uzǐdzu ›ø iȂǰƫ õzuup ƨwşż’p zuup ,şwǃ ƨ~›:, ĩs ›B,u›¦p ƨwşżǰdzu fiſ sŦ ‡¦
.ƨş~şw*u ƣȂ⁄wdzu fiǰdz ƨşż!zdzu ƨe›wDŽdzu ‡Ȃzşdz ȅȂ!›sdzu ç›ǜżdzu ǂgǛ Ǯdzǀdzp ždž:›żǰdzu fi’ ˛hw

ĩh⁄Ƴ zãe Ǫ!›~ ,şǜżƫ ›g!zdz džşdz Qǻȋp ››gwaǻ ,şǜżƫ Ŀ ƨ!Ȃ!›sdzu ƨwşżǰdzu ĩǀƻ¦p
›ƨşżeDŽdzup ƨşż!zdzu ½zbhwdzu ½! dže›żzdzu ¦z! ›ż& Ǻep ››gǸşǜżzdz ›˝ƳiȂi ȅ,ȂbuŐeȍu ,şǜżzdzu Ǻe
,uȂiǂƳ" ›!›sdzu ǂǐw Ŀ ƨwşżǰdzu ‡›ǐdz şuǂǐdzu uǀ& ˛gzǻup ›,ȂbuŐeȍup ›!›sdzu Ŀ
½hư<
.ƨşżeDŽdzu ƨbhwdzu ˛hw ƨşż!zdzu ƨbhwdzu ȂǸw! ǥuǂzw£u ċ,´ƫ Ʈşu ›"s!›wdzu

›"i›eǂ’u ƨ!Ȃãw" Ȃ& ‡pȋu ›Ǻ!Śbƻ ½u9wdz ƨ!Ȃ!›sdzu çuzƼz~›! uǀ& Ǫãs zẽp
Ŀ ƨ!Ȃ!›sdzu QzezƼz~u zẽp ›ƨş~şw*u ƨdz›~ǂdzu Ǻw iȂƳǂź Ǻ!ǀdzu ȅǃ›i ½!› ,9~
Ȃ&p ȅď›ƚƫ˚p ›i›şuȋu ǒ⁄! Ŀ ,gNjpǂw Ǻw ,g:›ǐẽ¦p fi! ž”Ȃh*u õǂb›!ȋu ‡£iȍ ƨş~›ş~
guǂn¦

19
ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

›sǸzZup ƨbhwdzu ½! ƨẽ9⁄dzu ‡Ȃu ĩ›~u,› ›,Ȃbzdzup ƨdzpzdzu ›Ǻ!zdzu Ǻ!ǃ zǸ> :ƨŦǂƫ ›NJşǻ›& Ǧdzp, - 1
.48- 47g ›ç1989 ›ƨe›ãưdzu õ,uǃp ĩu,Ȃwże ›Ǫwe› ›‡pȋu ›DŽ?u

20
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

p¦ b9zƻ£›! Qdz ,Ǹw! 9e ›Ȇ~şw*u sǸzZu Ǻe Qşhw ĩ⁄ẽp ȅǀdzu ›ǂadzu ›ǂb ‡¦ ƨ!Ȃã⁄dzu oǀ&
.‡pȋu Ǯ!,›ǂep s!uǂdzu ȅǂż& zǓ ,9wdzu uǀ& çzƼ˚z~u zẽp ›o›£p¦p QzƳpǃ se fie›⁄zdzu

Qãşsbƫ ,z! Ǻǰdzp ›‡pȋu fiưe Ȃ&p "Ȇw›Ǹ?u i›eǂ’u ƨ!Ȃãw" Ȃge ½›ưdzu ,9wdzu ›e¦
i¦ Q⁄şẽȂƫ ˛hw Ƥƫǂz!p ›ƨǰh< ŕu p¦ ,şhẽ¦ p¦ ƨż!ze p¦ ƨ!ǂẽ i›’ ›uȂ~ ›QhǸ’í! sǸzů ˛hw
.(1)Ȇ~şw*u sǸzZ›! sǸzZu Ǯdzi b!ǂƫ ½dzu b!upǂdzu sbãżze ››BuȂ!¦ dž:›żǰdzu Ǫhżƫ

ƨbhwdzu ˛hw ƨşż!zdzu ƨbhwdzu Ȃũ ¦zs* ›&,uǂẽ¦ Ŀ ƨ!Ȃ!›sdzu Qşhw ĩzżz~u ȅǀdzu Ƥswdzup
.½Ȃǻ›ẽ ½›ưdzup ›Ȇẽ9ƻ¦ ‡pȋu ›i›ƠşNj ƨşżeDŽdzu

›Bȋ žƨ!›np u˝zǐãe ˛ũȋu Ȇ& ƨşż!zdzu ƨbhwdzu i¦ ‡¦ oȂ⁄Ƴ,¦ zãe rȁȋ›i Ǫh⁄z! ›Ǹşe
›zw?u ˛hw ›Bǂbş~ gǂaƫ ›BƜe - ƨşżeDŽdzu ƨbhwdzu- ȃǂƻȋu ›e¦ ›,pǂdzu ˛hw ›Bǂbş~ gǂaƫ
Ǻe i›’ Ǯdzǀdz ž˛ũ¦ ,pǂdzu iƜe ›ƨƠşb?u Ǻe ,ǂ~zdzu Ȃ& ˛ũȋu i›wǻȍu zǐãe
iȂǰdzp
.ƨ!Ȃşǻzdzu ,ȂbuŐeȍu ƨbh~ ˛hw ƨşż!zdzu ›!›sdzu ƨbh~ ȂǸwƫ i¦ Ȇ⁄şsbdzu

Ȃ& ›!›sdzu ›&’z´w Ǻe ƨwşżǰdzu Qƫ,ǂẽ ›Ǹşe ,ǔzşe - ½Ȃǻ›ãdzu :ȅ¦- ½›idzu Ƥswdzu ›e¦p
ƭ,p ȅǀdzu Ȃge ›du ››sw ˛hw ƨe›⁄dzu ƨ!£Ȃdzu Qhe ›ƨ⁄!ǂwdzu Ƥu›a Ǻw ‡pȋu
Ƥ:›żdzu o,pz! ›&›ãhƫ ȅǀdzu ›ƨwşżǰdzu dž~ƚe ›",ǂb!" dž!zãdz›! u›˚z! ›ƨdzpzdzu Ŀ ›g⁄şŦ
ĩ›bhwdzu ƨbhwdzu ˛hw ›&Ȃũp ƨ!Ȃ!›sdzu ƨbhwdzu ş›aƫ,u ǂ!ǂãƫ ‡¦ ƨwşżǰdzu ĩgzǻup
›,şw*u zşwdzu Ǻw
.ƨşż!zdzu ƨbhwdzu Ǻe ½Ȃǻ›ãdzu ›B›ş’p ›&›ȂƳp zǸzwƫ ƨşǻz*u ƨbhwdzu ĩ~saíe ›ƨşǻz*u

›e ȅ›9ş*u dže›?u iǂãdzu ǂƻup¦ Ŀ "‡pȋu ,Ȃş~9şƳ" ›!›sdzu sǓp Ǯdzǀdz ƨƴşzż’p
The Doctrin Of ) "½aşwdzu Ƥ&ǀe" Qşhw Ǫhb¦ ›Ǹşe Ǻş˚zbhwdzu ½! fiǐadzu ¦zsc Ǫh⁄z!

21
ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

,u››ƨşa_whadzu ĩ›_~u,zdzu ƨ_szǰe ›õǂ&›ãdzu ›bş~Ȃdzu ǂǐ⁄dzu Ŀ ƨş!,pȋu ƨawhadzu ƺ!,›ƫ› çǂ’ Ǧ~Ȃ! - 1
.23 - 22 g›ç1957 ›ǥ,›⁄*u

22
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

.½aşwdzu ƨ!ǂǜǻ p¦ ›(The Two Swords

ƨb~uȂ! ,ȂbuŐe?dz QǸh~ Ȇupǂdzu ›"½aş~" ‡›⁄dzu Ǫhƻ du i¦ ƨ!ǂǜżdzu oǀ& zşaƫp
ƨhuǂ*u Ŀ ĩǻ›’ ½dzu ƨ!ǂǜżdzu çz& ƨ!ǂǜżdzu Ǯhƫ sǓp Ǻe ƨ!Ȃ!›sdzu ǥz& i›’ zẽp
››!›sdzu iȂǰ! Ǯdzǀ!p ››!›sdzu Ǻe ǒ!Ȃaz! ,z! Qƫ›bhwdz ,ȂbuŐeȍu ‡Ȃƫ ií! ĩ,ǂãe ›ƨş~şwǸhdz
‡pȋu i¦ Qdz i¦ ›Ǹ’ ›Qdz ƨw›bdzu ½c Ǻe ›uǂeȋu fiŹ i¦ Qdz ›Ǹ’ ›Qzbh~ ,ȂbuŐeȍu Ƥhw! i˚ ¦
ŚƻȌdz
.(1)ƨşż!zdzu Qzaa Ǻe QeǂŹ

Ǻe ǥzøu ›i›zşø¦ i›zǸǜże ƨdzpzdzup ƨwşżǰdzu i¦ Ǻ!zď dzu ‡›Ƴ, ȅ¦, Ǻe i›’p

›ø ›c ƨwşżǰdzu i¦ £¦ ›ƨş~şw*u ƨǻ›!zdzu fi:›ǔe ,&¦ Ǻe ƨdzpzdzu ƨw›bp ›,›żdzu ,ǰu ›a›ȂƳp
i¦ ƨ!ǂǜżdzu Ǯhƫ ƣ›~a¦ ›u,¦ zẽp ›ƨdzpzhdz ›č!Ȃẽ u˝zż~ iȂǰƫ i¦ sşbzwƫ ›BƜe ƨşup, ƨbh~
Ǻe
ĩ›sƳupp ƨşż!› ĩ›sƳup- ĩ›sƳuȂdzu Ǻe ½!p›wze ½wȂǻ ˛hw ȅȂbżƫ ƨş~şw*u i¦ uȂ~ǓȂ!
£¦ ›çĎ›ƫ i˚ p›⁄ƫ ›Ǹgżş! iȂǰ! i¦ ˛hw ›Ǻ˚şzhãzwep Ǻ˚şz!p›wze Ǻ˚şzbh~˚ ›ȂƳp ,zŹ uǀ&p -
ƨşǻze
zẽp ›Ƥdz›n ½zbhwdzu ½! ƣ,›ǔzdzu şȂẽp ‡›Ǹzu›e ›bh?u Ǻe Śưǰdzu ›BȂw! õǂǰadzu oǀ& i¦
.(2)Ȇb~Ȃdzu ,Ȃǐ⁄dzu ƨżeǃ¦ ‡uȂb ƨwşżǰdzu ½!p ç›ǰ’u ½! fi⁄adz›! ǥ9?u sẽp

i¦ fi! žƣȂ⁄wdz›! ç›Ǹz&£u çz⁄!p ›ç›w QƳȂ! ȅ›uzsz~£u ,ǰ’›! õǂzadzu Ǯhƫ ĩDŽşi
ĩ›ãsbdzup ǥuǂNjȋup õȂãhdz ,ǰ’u i›ǰe ›ş›bẽȍup ĩȂżgǰhdz õǂzadzu Ǯhzdz ¿,ƚ!
ƺ!,›zdzu Ǻc Ǯhi ƨşwu,DŽdzu ȆǓu,ȋu ĩǻ›’p ›Ƥwżdzup Ƥw’up fiaȋu ˛hw zǸz⁄ƫ ½dzu
›ƨşbuǂãz~,ȋu
‡Ȃaȋu zuȋ Ƥwzǻu ui¦ £¦ ƨ!ǂu p¦ ƨeuǂ’ ǺbuȂǸhdz Ǻǰ! ‡p ›g,ȋu zşsw Ǻe
›gşhw
ƨ~e›ǰe ƨãsb Ǫeȋu Ŀ ĩu£ bş~Ȃdzu ǂǐ⁄dzu ǂƻup¦ Ŀ Qǻ¦ £¦ ›Śep ‡›e ui i›’ p¦ ›ƨ⁄şeǂdzu
23
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

›õǂ&›_ãdzu ›bş_~Ȃdzu ǂǐ⁄dzu Ŀ ƨawhadzu ,p, ›ç›e¦ ,›zadzu zsw ç›e¦ .› :Ǫşh⁄ƫp gǂw ›iȂwhƳ ½ƫ¦ - 1
.65- 64 g ›ç1972 ›ĩe¦, zş⁄~ ƨszǰe
›Ǫ!›~ sƳǂe ›ƨşawhadzup ƨşż!zdzu ›u,ȉu ›,›ƴżdzu ,şh’u zsw .› ›Ȇ~Ȃe Ǧ~Ȃ! zǸ> :ƨŦǂƫ ›Qsş&ǂ! fişc¦ - 2
.28g

24
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

i¦ ,›~sdzu Ŀp ĩu,›ãdzu ½! õ,›ƴzdzu Ŀ ,ghǸ⁄! uȂw›bz~u Ǻ!ǀdzu ›,›ƴzdzu ƨãsb Ȇ&

õz!zƳ
.‡›*u ƨşbuǂãz~,í! iȂƻ,ƚ*u ›&›ũ¦ ƨãsb ĩíwǻp ›ƨh:›b £˝ uȂe¦ uȂ⁄Ǹi

‡›*u ,¦, ƨşbuǂãz~,¦p fiaȋu ƨşbuǂãz~,¦ ½! ǂeȋu Ɲ››! Ŀ şuǂa íwǻ Ʈşu
Ŀ ›&uȂzwe ‡¦ ‡pŗdzu p¦ ƨşǻ›ưdzu õǂ&›ǐe ĩǔe,p ››&,pǀi ‡pȋu ǃuDŽzw£ ƨşǸzu ƨƴşzż’
›gşu›żi ƨşbuǂãz~,ȋu ƨãsbdzu ‡›ǐe ĩzsu ›e i›wǂ~ Ǻǰdzp ›Ȇw›ǸzƳ£u b›wżdzu
i¦ ",›ƴzdzu" ‡›*u ƨşbuǂãz~,¦ ĩw›bz~up ›"‡›*u ,¦, ƨşbuǂãz~,¦p fiaȋu ƨşbuǂãz~,¦"
ƨepǂ> ĩhǛ Ƥ⁄wdzu ƨşsdz›n i¦ £¦ ›9˝ ⁄e ›&Ȃ~,›c i¦p ƨş~›şwdzu ẽȂã’u ǒ⁄! ˛hw
uȂhǐŹ
.(1)Ƥǻ›Ƴȋup ››wżdzup ‡›Ǹ⁄dzup ½u9adzu ƨãsb Ȇ&p ›ƨş~›şwdzu ›gẽȂãu ƨ~,›< Ǻe

Ŀ Ǻ!zď dzu ‡›Ƴ, fiƻzƫ ĩẽȂdzu Ǯdzi Ŀ ȅ›uzsz~£u ,›şzdzu uǀ& ,›wzǻu ˛hw zw›~ ›<p
›õiȂ⁄wdzup ĩ›euǂ?›! Ś&›Ǹ?u ‡Ȃãw ˛hw õǂbşwdzu ‡¦ ,gş⁄~p ›Ǻ!ďzdzu Ǻw ,&z⁄!p ›ƨ~›şwdzu
›õ›ş’u Ʋ&›se Ǻw ››⁄z!£u õ,pǂǔ! ½żbuȂ*u ç›g!Ɯ! ,hǜdzup i›eǂ’u ‡Ȃsãdz Ƥ⁄wdzu
upzw¦p
.ƨż?u ‡¦ fişswdzu Qǻ¦ ˛hw ǂãadzu ‡Ȃsẽp ›z&DŽdzu õ,pǂǓp ›››ǔãdz›! ˛Ǔǂdzup

i¦ ,&Ȃ⁄żẽ¦ zãe ›,BȂ⁄Nj ‡Ȃã⁄! ,ge›aƼz~u ‡¦ ĩȂżgǰdzu ‡›Ƴǂ! ǂeȋu fiap fi!
,~›! ĩẽȂdzu Ǯdzi Ŀ ǥǂw ›e Śǜǻ ½żbuȂ*u ‡¦ ĩȂżgǰdzu ‡›Ƴ, Q~żc ĎǪu ƨż?u
‡Ȃƻ›
.(2),ø sezƫ õŚs’ ¿dz›se Śǜǻ ,żc ȅǀdzu ›iuǂażdzu Ǯa

ŕu ,şw*u ƣ›zǰdzu ǒ⁄! ›øp›żƫ ½dzu ›u,ȉu ǒ⁄! Ȇh! ›Ǹşe çzãǻ p¦ gǂ⁄ǻp
.Ȇ~şw*u ǂǰadzu Ŀ ƨdzpzdzu çȂgae Ȇhƴzwǻ

25
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

›ƨ!ǂ_ǐ*u Ȃ_hųȋu ƨ_szǰe ›õǂ&›ãdzu ›bş~Ȃdzu Ŀ ƨş~şw*u ƨawhadzu Ǻe Ʊi›i ›½ǻ›wu Ȇażu Ǻwu - 1
.44- 43g ݍ1978
.123g ›1969 ›ǥ,›⁄*u ,u› ›õǂ&›ãdzu ››gưu›sep ƨawhadzu ›i›!, Ȃ!¦ Ȇhw zǸ> - 2

26
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

:ç430- ç354: ½zwƳp¦ dž!zãdzu

ƨ~,ze íwǻ¦p ››gşe ›˝⁄şhǓ ,sa¦ ŕu ƨşżşƫ9dzu ,,›p ›ǂ:uDŽ?u Ŀ ½zwƳp¦ zdzp
ƨżs&ǂdzu Ǯh~ Ŀ ,ǜzǻu Ľ ›Ȃǻ9şe Ŀ i›şshdz ui˝ ›z~¦˚ fiǸwp ››ep, Ŀ Ľ ›ƨƳ›bǂẽ Ŀ
i›şshdz
.›ż˝&›’ ,sa¦p

Ȇ~şw*u ƮdzȂżeȂǰdzu ››i¦ õǂǰe opu,ƕp dž!zãdzu uǀ& ,›ǰe¦ QzżǸǔƫ ›e ,&¦ Ǻep
Q!¦, Ŀ fiưcp ›½›up, sǸš ozżw fiưc ƮdzȂżeȂǰdzu uǀ&p ›( Christian Commonwelth )
ƣǂżdzu Ŀ Ȇ~›şwdzu Śǰazdzu ˛hw õǂbşwe ĩhǛ õǂǰadzu Ǯhƫp ›ƨ!ǂwsdzu ,Ȃbƫ ƨ!›B fi! žƨǸãdzu
.ƨư!z’u ,Ȃǐ⁄dzu Ǻe ƨh!Ȃb õǂze ‡¦ ĩzzeup ›Ȇb~Ȃdzu ,Ȃǐ⁄dzu

ş Qżhw¦ ȅǀdzu Ǯdzi Ȃ& ›½zwƳp¦ dž!zãdzu ǂǰe Ŀ ozżw ǦẽȂzdz›! ǂ!z?u ›Ȇwdzup
QǸşã! Ȇ~şw*u Ǻ!zď dz›! ƨeȂǰ> ƨş~şw*u ƨdzpzdzu iȂǰƫ i¦ buǂzNju ›Q:u,ƕ Ŀ ƨşċhƳ
õ,Ȃǐ! iō ¦ :uȂdz›ẽ Ǻ!ǀdzu Ǻ!ǂǰŏ a*u Ǻe oȂãs~ Ǻ* QzŦ›ge ǂ~ ›żdz ǂwa! ›e uǀ& fi⁄dzp
›Qzdzuzwp oǂgbp ƨdzpzdzu i¦ u˝z’ƚe ›o›š£u uǀ& Ŀ ,gadz›Ƽe ›Ǻ!› ›ø Ǻǰ! ‡ i¦p ›ƨdzuz⁄dz›!
Ǫã~zƫ ƨdzpzdzu ƨaşǛp
.›Ǹgu9ǐdz ,›ş⁄*u ›Bȋ žƨş~şw*u ,›~¦ ˛hw £¦ ›eȂã! i¦ Ǻǰc £ ƨeȂǰ’u uǀ’p

˛h⁄e ››&ǂeup¦ ǀşażƫ ˛hw ›&,›sƳ¦p ƨwşżǰhdz ƨdzpzdzu ş›ǔƻ¦ ½zwƳp¦ dž!zãdzu ›u,¦
›ǂgbdzup ƨdzuz⁄dzup Ś?u fis~ ǂwǻ ›ghǛ Ŀ Ǻǰc ŕu ›čşũ, ›˝ż!› ƨş~şw*›! ǥuǂzw£u
ƨdzpzdzu
.(1)Q:uȂdz ĩs ½⁄ǸzZu ½! Ǯdzi ,uǂẽ¦ ‡¦ ǥzg! Ȇ~şw*u Ǻ!ďzdzu ōi¦ ȃǂ! Ȃge

27
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

›ç1945 ›ƨ!ǂ_ǐ*u ƨşa_whadzu ƨş⁄Ǹ?u ĩ›adzƚe ›õǂ&›ãdzu ›ƨşawhe Ƥ&uǀep ĩ›şǐƼNj ›½e¦ i›Ǹưw - 1
.79- 78g

28
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

:"ç1274- 1225" ½!Ȃ’ȋu ,›eȂƫ dž!zãdzu

Ǫã~zdzup ››şdz›b!¦ ƣȂżƳ Ŀ Ȃż!Ȃ’¦ ẽp› ozdzup i›ǰe ›ƨşbuǂãz~,¦ ƨh:›w fişh~ i›’
ç›ẽ ›şǻȂdzȂ’p ‡Ȃ!›ǻ Ŀ ƨş⁄e›?u Qz~u,› fiǸǰz~u i¦ z⁄!p ›Qƫǂ~¦ ƨǓ,›⁄e ,nǂ! ƨżs&ǂdzu Ǯhw!
.dž!,›! ƨ⁄e›Ƴ Ŀ ĩȂ&9dzu dž!,zz!

‡¦ ȅ›ƚƫ ½dzu ƨdz››sz*u ĩ›ez?u Ǫşãs Ȃ& sǸzZu ›ȂƳp Ǻe gǂżdzu i¦ ,›eȂƫ ȃǂ!p
,9adzup fie›⁄dz›e ››Bz:›ep ›g⁄aǻ ›ø sǸzZu ĩ›ãsb Ǻe ƨãsb fiǰe ,ċ if´ Ǻep ›ƨhǓ›e õ›şu
Ǫşãs Ȇupǂdzu g9?u ˛hw fiǸ⁄! Ǻ!zď dzu fiƳ, i¦ ›Ǹ’ ›sǸzZu çDŽhƫ ½dzu ›Ǹg⁄h~p ›ǸgƳ›zǻ¦
i›ezã! uǀ& ½s!p ›ȆƳ,›ƻ pDŽn ȅ¦ zǓ sǸzZu Ǻw ›pǀ! ȅzż?up ›õ9ǐdzu ǂwǻp
,şdz›⁄zdzu Ʈs!
.Qzawhep Ȃb~,¦ ,›ǰeí! ,›eȂƫ dž!zãdzu ǂfiíƫ ȃze fişh~zdzu

›ȂƳp ƤƳȂzwƫ sǸzZu ƨ~hǐe i¦ ,›eȂƫ dž!zãdzu ǂ’i zãe ,’›’u ƨaşǛp Ǻw ›e¦
ƨƳ›Ş ,’›u ‡¦ sǸzZu ƨƳ›’ Qgşswƫ ››Ƴp ›ĩ›ez?u ‡››sƫ ,şǜżƫ ƨǸge ˛dzōȂz!
,’›u 盺ãdzu ƨbhwdzu oǀ& ƨ!›np ›du Ǻe Qzbh~ zǸzw! ,’›’u ií! zãz⁄! ›Ǹ’ ›,p,
‡¦ zw?u Q! Ǻ!z!´ ,zãe ƤƳup ,’›’u ƨbhwe Ǯdzǀdzp žo›uǂeȋ õ››⁄wdzu Ǫşãsp ›sǸzZu
õ›şu ,şǜżz! Ǫ’¦ £¦p Qzbh~ ›pzu çDŽzh! i¦ Qşhw ƤƳuȂdzu uǀB 盺ãdzu sşbzw! ŕup
›Qzsnǂdz ,’›’u
.(1)sǸzZ›! ,ǂǔdzu

:"ç1343- ç1280" p››! ȅ› Ȃşhş~,›e

ç›ẽp ›iȂǻ›ãdzup ƨawhadzu ,,›p ›sşsb fiǸwp ››şdz›b!¦ Ŀ p››! ȅ› Ȃşhş~,›e

zdzp
.ç1312 ç›w ƨ⁄e›?u džş:, Ƥǐże fiżNjp ›dž!,›! ƨ⁄e›Ƴ Ŀ dž!,zzdz›!
29
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

› ç2001 ›ƨşẽǂwdzu ƨszǰ*u ›ĩpŚ! ›ƨawhadzu džhb¦ ›õ,Ȃb’ Ʊ,ȂƳ .› ›i›ezşe DŽǻuǂe ›i›eDŽǻȂ’ ǂzş! - 1
.43- 42g

30
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

şuŗdzu i›’ ĩẽp Ŀ ˛b~Ȃdzu ,Ȃǐ⁄dzu Ŀ ½ş~şw*u Ǻ!ǂǰa*u ,&u zuí’ ǃǂ! zẽp
.,Ȃażdzup ĩ›e9zƻ£u Ǻe ozNj¦ ˛hw ƨdzpzdzup ƨwşżǰdzu ½!

Ŀ Qhşs~ Ǯh~p ›ƨşawhadzu o,›ǰe¦ fişh~zdz ›˝~›~¦ Qƫ›!›z’p Ȃb~,¦ Ǻe ǀƻ¦ zẽp
›geǂw zãe ›ƨdzpzhdz Qa!ǂ⁄ƫ Ŀ ›~˝ Ǔup Ǯdzi uz!p ›Ǯdzi Ǻe z⁄!¦ ››Ƴ Qhşhs i¦ £¦
›fişh~zdzu
.Ǻ:›ǰdzu uǀ& õ›şu ǺǸǔƫ ƨ!Ȃşup ƨǸge ƨaşǛp ȅ›ƚ! Ȃǔw fi’p ›op›ǔw¦ Qdz ȆĎ u Ǻ:›’ ›Bí!

›Qşdz¦ ƨh’Ȃ*u ƨaşǛȂdz›! Ȃǔw fi’ 盺ẽ ȃzc Ǻ:›ǰdzu uǀ& ƨe9~ ǦẽȂzƫ ǂeȋu ƨ!›B Ŀp
›Q:›ãNjp Ǻ:›ǰdzu uǀ& ǃuDŽz&£ õ›wze iȂǰş~ Ǯdzi iō Ɯe Ȃǔw ȅ¦ Ǻe Śǐãƫ p¦ fihƻ ›B›Nj
uiƜe ǂeȂ! i¦ sşbzw! ›˝⁄Ǹzů ƨdzpzdzu iȂǰƫ i¦ ,zŹ uǀdzp ž››ǔwȋu ƨşã! ››ãNj Qşhw
Ƥƫǂz! ȅǀdzu
›ȃǂƻȋu õ›ş’u Ŀ p¦ ›şǻzdzu oǀ& Ŀ ›uȂ~ ›ƨş⁄şsb õ›şu ǺǸǔşdz žQşdz¦ Ʊ›zŹ ›e fi’ ›şčƫui
Qważdz õ›ş’u ‡¦ i›wǻȍu ȅ››& Ȃ& fiã⁄dz›e ››gşdz¦ ‡ȂaȂdzu fis~ "½ƫ›ş’u" Ǻ!,uzdzu ½ƫ›& Ǻe
fiǰdzp Ǻe – Q!¦, Ŀ – z!9e Ǯdzǀdz žõǂƻȉu Ŀ õ››⁄whdz ȅ›ƚ*u Ǫ!ǂbdzu Ȃ& i›cȍup ››şǻzdzu Ŀ
ƨsşbdzu Ǻw Řn £ Qǻ¦ ›Ǹ’ ›,uǂãz~£up Ǻeȋu i9e Ȇge ›ƨdzpzdzu Ŀ fiưǸzƫ ƨşǻze
ƨbhwdz ƨƳ›’u
.õǂƻȉu Ŀ õ›ƴżdzu Ȃ& Qǻȋ žǺ!ďzdzu

›gzaşǛȂ! ƨãsb fi’ 盺ẽp ĩ›ãsbdzu ƨşa¦ ˛hw z’ƚ! QǻƜe sǸzZu Ǻw Qư!zu zżwp
,gzǸge ›Ȃż?up ›ƨşƳ›zǻ¦ ,gzǸge ş›żǐdzup şu,DŽdz›e ›ozwż! ȅǀdzu sǸzZu ‡¦ £˝ Ȃap
ƨa›?u Ǻ!zdzu ‡›Ƴ, ›e¦ ›ƨdzpzdzu ,Ȃe¦ ‡Ȃƫ ,gzǸgǸe ½aǛȂ*u ƨãsbdz ƨswżdz›!p ›ǺbȂdzu
Ǻw ş›ezdzu
.ƨhǓ›adzu õ›ş’up õǂƻȉu õ›ş’›! Ǫh⁄z! ›ep ƨşupǂdzu ,Ȃeȋu ,gzǸgǸe

31
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

,gşe ›c ›˝⁄şŦ ƨaẽ›~ȋu ,ǔ! džhů ››wǻƜ! ƨwşżǰdzu ,şǜżƫ Ŀ Ǫ’u ƨdzpzdzu ˛bw¦p
se Ǫaz! Ȃ&p ›sǸzZu ĩ›ãsb Ǻe ƨãsb ˚,˚g´e p¦ ,Bȋ žƨwşżǰhdz ›˝⁄şŦ ,gwȂǔƻ iȂǰ!p
››!›sdzu
.(1)ƨwşżǰdzu ƨbh~ zşşãƫ Ǻe Qşdz¦ shbz! i›’ ›e

:ǩ,njdzu Ŀ ƨȈ0Mnȍu
› -?
ƨdzȁdzu

- ,h~p Qşhw du ˛ha- u˝zǸ> du Ʈ⁄! "ç609 ç›w" ȅ›9ş*u s!›wdzu iǂãdzu ƨ!uz! Ŀ
˛ƻƕp ›,gzzwƫ z⁄! ƣǂ⁄dzu fiſ ,h!p ›ƨẽǂadzu Ǻe ,g⁄Ǹip ›‡9ǔdzu Ǻe ,›żdzu ȅzgşdz žǪ’›!
uȂezƼz~up ››B up››e¦ ›e ƨe›ãưdzu Ǻe ,&›bw¦p ›,g~Ȃaǻ ƣǀ&p ›õ›ƻuƚe Ǻe opzg⁄! ‡ ›c ,gżş!
:- ‡›ẽ ›õǂƻȉup ›şǻzdzu Ŀ ,g’›a ‡¦ Ǯdzi ,&uz& zẽp ›,gż!› Ŀ Ǯdzi fi’
‡›⁄ƫ- õǂǐǻ
,# ˜ ´V,S
˚\S ’z \ §¨ Sª v0 ,ª ”ÛSS˚ ´p -,Q,Sl’ ’O ‹ ˚\ ˚\ \˚ ’Ûş ” ˚\ l,´ .{ ’
˚ p´ J’ o¸1 ũ5’”p´ ¬’: ˚S S˚ ”S S<ª ›˜ ş’ 
’0\,´

,ẽ ’ ˜,˚Sş¸ ’Û˜Ü ’ą” , ˜ ,˜ ˚S˜k’1’Æ ’¿’o ,5 \˚ \˚ ´p ˚\S ’Y´p l k, ½\

˚ ˜g’ S1˚ ş’ ’ Ù’ = s ẽ=˚Z ½ pmª ˚ m” Ý’ S’ o ˚
Ù’ ˘\ ”’ Z˚ ș’
2’

-Q, z, ›ş’ \´, ܸ¹ ’ ‫ا‬ l,´ ,˚ ’ 5 ,3l= õ„ lÝ’ l’ ’s ,˜ l5‫´ا‬S ˜-Q, ũ, ,´
±’ k’ Z’ @˜ Z ’ Ù’ C´ m’ ‰’ ẽ=˚Zp´ ˜2,=¸ş
’ k’

.(2) §¨ ’Jp ’z˜,’≈ ˜ ˚S1”

2’ ’

›ş~ƕp ›şã!ǂe¦ Ŀ z!z?u Ǻ!zď dz›! ipǂwď s! uȂƳǂƻp ›ç9~ȍ›! ƣǂ⁄dzu ˛hw du ,zep

32
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

Ǯdzǀdzp ž›şčǻ›wǻ¦ ›!č,›ǔu ze i›’ Qżǰdzp ž›!č,›Ǹ⁄z~u ze ›9sdzu Ǯhƫ ,ze Ǻǰ! ‡p ››!,p¦p
›~˝ ›~˝
.(3)"ƣǂ⁄dzu Ǻe ,u,¦ ›˝s›e ƺ!,›zdzu ǥǂw ›e" ǪŞ fişẽ zãe

çȂ_h⁄dzu ƨwȂ_~Ȃe Ŀ ›Ȇe9_~ȍup Ȇ~şw*up ½›ǻȂşdzu ǂǰadzu ç9w¦ Ǻe ,&Śnp Ȃb~,¦ ›iȂb9e¦ ›buǂã~ - 1
.56- 54g ›ç1993 ›ĩ!Ȃǰdzu ƨ⁄e›Ƴ ›zhãe ȅŐa fişw›ũ¦ ›sş!, ›ȂǸ> zǸ> :ǂ!ǂs ›ƨş~›şwdzu
.103- 102 :iuǂǸw ‡ƕ õ,Ȃ~ - 2
.75g ›ç1981 ›s!ǃȂzdzup ǂwżhdz ĩ!›fi ,u› ›õǂ&›ãdzu ›ç9~ȍu Ŀ ƨdzpzdzu ›zdz›ƻ zǸ> zdz›ƻ - 3

33
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

£ ›ƨş*›w ƨdz›~, ç9~ȍu ǂwǻ :›ǸØȁí ›½ez& Ǫşã~zdz ˛⁄w! Ȇe9~ȍu ,zadzu i›’p
sŦ Ŀ ,ų zẽ ç9~ȍu i›’ ui¦p ›ĩ›⁄ǸzZu Ƥ!ǂ⁄z! ĺǂ⁄dzu sǸzZu ››i¦ :›ǸȀȈì›iȁ
›ƨşeȂẽ
:›ga¦ Ǻe ›,›fiȉu Ǻe z!z⁄dzu ›gşhw Ƥƫǂƫ zẽ ƨşe9~ȍu ĩ›uȂzadzu iƜe ›õzşãw ½Ǹhw*u ƨǸh’

›B ››Ƴ ½dzu ›õzdz›?u ƨşǻ›wǻȍu fiư*u ›B uȂdzDŽǻ ½dzu ›9sdzu ƣȂ⁄Nj ‡¦ ƣǂ⁄dzu fiŧ
›ƣȂ⁄wdzu Ǯhzdz õup›w*up ‡z⁄dzup ,uǂãz~£up ç9wdzu Ǫã~ze ›ʼnǂǰdzu iƕǂãdzu ›ghǐċ ep
ç9~ȍu
."Ȇe9~ȍu ç9wdzu ǂǐw" ,~›! ǂǐ⁄dzu uǀ& ǥǂwp ››&ǂe¦ ˛hw ƨ!Ȃhże ĩǻ›’ ½dzu

şȂ!i Ǫ!ǂb Ǻw ›9sdzu Ƥ!ǂ⁄ƫ Ŀ ǂfiȋu Ő’¦ ĺǂ⁄dzu i›whdz›! iƕǂãdzu ‡pŗdz i›’ ›˝ǔ!¦
›e˝ uDŽdz ĩ›! Qǻ¦ ƨa›şp ››Ƴ˝ uȂe¦ du Ǻ!› Ŀ uȂhƻ› Ǻ!ǀdzu ››B›ǰ~ ½! ›&,›wzǻup ƨş!ǂ⁄dzu
ƨżhdzu
›oǂ:›⁄Njp Qe›ǰu¦ ƨeǂ⁄ep ›z!z?u ,gż!› ,gazdz žƨş!ǂ⁄dzu ƨżhdzu uȂǸh⁄z! i¦ ç9~ȍu ,gẽ›żzwu z⁄!
ȆuuȂżdzu ǦhzT Ŀ ƨş!ǂ⁄dzu õzuȂdzu ,şwzƫ Ŀ fieuȂ⁄dzu ,&¦ Ǻe ĩǻ›’p ›ƨş!ǂ⁄dzu ƨżhdzu ĩǂwzǻ›e
Ƥ!ǂ⁄zdzu" Śs⁄ƫ ›˝u9bau õǂ&›ǜdzu oǀ& ˛hw Ǫhb¦ zẽp ›ƨşw›ǸzƳ£up ƨ!ǂǰadzup ƨşe›ãưdzu
õup›w*u Ǫşãs Ŀ oǂfi¦ ›9sdzu Ǯhƫ Ŀ Ǫsb*u Ȇe9~ȍu s!ǂwzdzu õzuȂdz ĩǻ›’ Ǯdzǀ’ ›"ȅȂżhdzu
.ƨşw›ǸzƳ£up ƨ!››ǐzẽ£up ƨş~›şwdzu ›&,Ȃa Ŀ ƨşe9~ȍu ƨş!ǂ⁄dzu ƨeȋu ››ż!¦ ½!

z⁄! ƨş!ǂ⁄dzu ƨdzpzdzu QƫzgNj ȅǀdzu ƨe9?u õǂǰe ‡Ȃu ,şẽ¦ ȅǀdzu ,ǰ’u ç›ǜǻ i¦ ›Ǹ’
,Ȃe¦ ,şǜżƫ ›e˝zgzwe ƨş!ǂ⁄dzu zşdz›ãzdzu Ǻe ssǻ ›i¦ ›- ,h~p Qşhw du ˛ha- ‡Ȃ~ǂdzu
õ›ep
.(1)›uȂwdzu ˛hw ƨ!Ȃşǻzdzup ƨşż!zdzu ƨşe9~ȍu ƨw›Ǹ?u

Ŀ ,ǰ’u ˛ǔzãǸse ››gşǻ›⁄e ˛&ǃ¦ Ŀ ƨşǻȂǻ›ãdzu ƨdzpzdzu õǂǰe ,ȂgǛ Ǯdzi sszz~u
Ř⁄c p¦ ›iȂǻ›ãdzu ,ǰ’ ›uȂwdzu ˛hw ½⁄Ǔ›ƻ ½eȂǰ>p ›e˝ ›ǰu ½żbuȂ*u sşŦ iƜe ç9~ȍu

34
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

ƨ⁄!ǂwdzu ç›ǰuí! Qƫ›bhwdz Qz~,›< Ŀ zşãe ,’›’›e ›ƨşe9~ȍu ƨ⁄!ǂwdzu ç›ǰuȋ ›ẽ›¦

›ç1979 ›ƨ_şǻ›ưdzu ƨ_⁄sbdzu ›ǂwżdzup ĩ›~u,zhdz ƨş!ǂ⁄dzu ƨw~ƚ*u ›ĩpŚ! ›,ǰ’u ƨawhe ›õ,›Ǹw zǸ> - 1
.62- 61g

35
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

›pz’›! ,B›!ǂup ,gẽȂãu ƨdzpuDŽe Ŀ ipzşãe ,ge ››uǂeȌdz ƨswżdz›! ‡›’u Ǯdzǀ’p ›ƨşe9~ȍu
.ƨşe9~ȍu ƨ⁄!ǂwdzu ç›ǰu¦ ,ø ›gzũ, ½dzu

l
o ±,Ù ’ S ”z’O ES<ª ’ ’ß  :- ōfiƳp du ‡Ȃã! Ǯdzi Ŀp
’ ,0˜Uªş ¸¹ş3´ Ù’ ċDŽw-
z’ p´

...  ›
(1)
l˘  §¨ ’ĩ \˚ , ª!´p ¿’ ’ l h=a’m’O 5’” \˚ ș ªg<’ ˜±’ş m’ ‰’
’0 l˝o±¸1 S ¹ ±˜ ,¸ p ,
p´ 1 “
 ’
’

ǮƠdzpíe du ‡DŽǻ¦ ›c ,ǰŹ ‡ ǺǸe ›(2) ... ˚\

S ũ’ 5l˚ ’Ù ˜,˚S ´,’; l0’ p´ ’Ù JS ”m ’S\,´
Qª <˜ s’ op

.ipǂe›ǰdzu ,&

sŦ ,nǂ!p ›ƨş~şw*u Ŀ ‡›’u Ȃ& ›Ǹ’ ƨdzpzdzup Ǻ!ďzdzu ½! fiǐa! ‡ ç9~ȍu i¦

zgw ‡p¦ Ŀ ĩ››~ ½dzu ƨşbuǂẽȂşzdzu Ƥ&uǀ*u ˛hw DŽşi Qǻ¦ £¦ ›ƨdzpzdzup Ǻ!ďzdzu ½!
ç9~ȍu
.½!› ,›~¦ ˛hw DŽǰƫǂƫ ƨbhwdzu õǂNj›se fi⁄i ‡ Qǻ¦ Ŀ ƨş~şw*u

- du ƨaşhş Ȇw˚ › ›Ǹżşu - Qżw du ȆǓ,- Ǫ!zǐdzu ǂǰ! ›!¦ iƜe ›Ř⁄*u uǀø u˝zş’íƫp
du ˛ha du ‡Ȃ~, ƨaşhƻ ½ǰdzp ›du ƨaşhƻ ĩwdz ‡›ẽp ›Ǯdzi Ǻw ˛B - ‡›⁄ƫp Qǻ›~s~
.,h~p Qşhw

˛ha- QdzȂ~, ƨż~p du ƣ›z’ ˛hw çȂã! ›ƨ⁄!ǂNjp õzşãw ›ƨdzp›p Ǻ!› ç9~ȍu i¦
şȂǻ Ŀ Ȇhşǐaƫ ç›ǜżdz gǂ⁄! ‡p ›ƨşh’ Ɲ››sc ç9~ȍu ››Ƴ zãe ›- ,h~p Qşhw du
dž~ȋu sǓȂ! ˛az’u Qżǰdzp ›,’›’u ,›şzƻu ƨşaş’ p¦ ››B›bh~ ,şǜżƫ ƨã!ǂbp ›ĩ›eȂǰ’u

36
ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

.65 :››wżdzu õ,Ȃ~ - 1

.7 :ǂw’u õ,Ȃ~ - 2

37
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

sǸzZu ‡›a ǪãŹ ›c ǂǐw fi’ Ŀ ƨeȋu ǥpǂǛp ,Ȃbzƫ ĩ›ş:DŽ?up ĩ9şǐazdzu ›’,›ƫ ›ƨz!›ưdzu
.(1)Ȇe9~ȍu

Ɲ››se ˛hw ĩe›ẽ ȅ›9ş*u s!›wdzu iǂãdzu fi:up¦ Ŀ ƨşe9~ȍu ƨdzpzdzu ĩe›ẽ ›ezż⁄e
½żeƚ*u ƨ⁄!›se Ǻe ,B›bh~ iȂ˚ ãhz! ››ah?up ›Ǫ’›! £¦ du Śżdz şȂǔƻ 9e ›ƨ!ǂ’up õup›w*u
.½żeƚǸhdz oDŽ’ǂc Ǻ!z!´ ƨaşh?u i›’ ,´fi Ǻep ›ƨ⁄!›s*u ˛hw zu¦ oǂǰ!˚ Ǻǰ! ‡p
›,ø

˛hw õzŏ’ƚe Qz⁄!›se z⁄! - Qżw du ȆǓ,- Ǫ!zǐdzu ǂǰ! ĺ¦ ƨsbƻ ĩ››Ƴ ›ż& Ǻep
›,’Śş ĩwdzp ,ǰşhw ĩşdzp˚ zẽ ½¦ ,›żdzu ›g!¦ ›z⁄! ›e¦ )) :‡›ẽ Ʈşu ƨşe›wdzu ½›⁄*u oǀ&
ĩşǐw iƜe ›QdzȂ~,p du ĩ⁄b¦ ›e ½Ȃ⁄şb¦ ... ½Ȃď eȂãe ĩí~¦ i¦p ›½Ȃżşwíe ĩżwu¦
iƜe
.(2)(( ,ǰşhw ‡ ƨw›b 9e QdzȂ~,p du

l,´ {. ’ ›˜ ’ş  :ʼnǂǰdzu Q!›z’ Ŀ - ‡›⁄ƫ– ‡›ẽ ›,›żdzu ½! õup›w*u ‡¦ ç9~ȍu ›w› ›Ǹ’
’2 < ˜ ’” ˚\S~ ˚Ù ’#;, ˘l lş˝ S›<’ ˜12’ ?’ „m’ C 1 l ,l= \˚
’0 ”J ´3l2’ z’ ’ ’ p´ Sª2˚‰ ș’ p´ 5” Z ˚S›<’ ’ 5
m’ ˚ ì’ i ”
p´ ’

.(3) §¨ ¸¸m¸ i’
Ï,Ì ‹ ¸ ˜,˚S ˜S’”
1¸ ˚\ ’
s’

ƨeȋu ipƚNj Śşwƫ Ȇadz - ‡›⁄ƫp Qǻ›~s~- du ›B ǂe¦ ç9~ȍu Ŀ ȃ,Ȃwdzu ş›sƫup
.(4) ... ˜,,ª =´ ±˜ ’ş ’s´3S˚‰ mª ”’ p´ ...  :-
‡›⁄ƫ– ‡›ẽ

38
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

ƨ~u,› ›Ȇe9~ȍu Ȇ~›şwdzu ǂǰadzu Ŀp ƨş!ǂ⁄dzu Śƫ›~zdzu Ŀ ƨfi9ưdzu ĩ›bhwdzu ›ȅp›Ǹbdzu zǸ> i›Ǹşh~ - 1
.24- 23g ›ç1979 ›ƨ⁄!uǂdzu ƨ⁄sbdzu ›ƨş!ǂ⁄dzu ƨǔgżdzu ,u› ›õǂ&›ãdzu ›ƨǻ,›ãe
.43 g›ç1977 ›,›ǐǻȋu ,u› ›õǂ&›ãdzu ›Ȇe9~ȍu ǂǰadzu Ŀ Qe9?u ç›ǜǻ ›ȆǸhu Ȇabǐe - 2
.3 :ĩuǂƴ’u õ,Ȃ~ - 3
.38 :ȃ,Ȃwdzu õ,Ȃ~ - 4

39
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

du ˛ha- du ‡Ȃ~, fi!›ãƫ i¦ z⁄! ƨcǂǰdzu ƨ!ȉu ĩdzDŽǻ zãe ›ç9~ȍu Ŀ õup›w*u ›e¦
›Ǯşdz¦ sǸzwǻ i¦ ›żşǓ, zãdz ›zǸ> ›! )) :Q uȂdz›ẽp ›Qǰe i›şw¦ Ǻe zep se - ,h~p Qşhw
dz
,øp ›eȂ! ›żdz fi⁄Ƴ›e ››uǂãadzu ƨǰe Ǯşdz›⁄ap ›ǻzşsw Ǻe b9ƻȋu oǀ& dždz›ų £
›żǰdzp
ESªs
˜2ş’ ’Ûş ’s0’ ’˜Ý’5 ˜¸,  :- ‡›ẽ zãe ›ƨcǂǰdzu ƨ! ĩzdzŗe ›eȂ!
” ’ ˜g˚\p´ ‡›⁄ƫ- ȉu ›((
’Y ˚ lk´ ˚\ ˜ ’R<’ şm, , ’ l=´ ª2˜2’ ´p ˚ ´p J’ şm, ’2 ˜ õ, ’ż ˜ ,,ª
p´ ˜5 õ, S¹ ş¸w ˚S P ±˜ s’ S zQª p ªş \˚ p¹ l˚ ş” 3´
±´ z’ @˜ g’ p´ 2’
s’

:-
‡›⁄ƫ- ‡›ẽp ›(1) §¨ l˝bªm˚Ù h Qª ’s’ ”S\˚ ´p C’s zQª ’ 1˜ ˜n ˜C’ ,¼˚S
zªomª ’” Z’ S´ l’5,m˜Z ’ l´=1˜ Ý’ ”’ 0
p´ œ’

,¸gşl’
k˜ l’0 ˚ zªQ’g˜ș´p ş,m ,”’2˜ ,õ ’ż ˜ ˚l¸ş ”ş´3 J’ ’ş ş ” mª ´p 
1’ J’ p ªş ˚\p´ ¹p p S Û’
s’ 2’ S’

.(2) §¨
˜ÚÜ,o¸1›”À ˚\ C´ ’JS ũ’ ’зª ’z „,˜¸’‹ p ±˜ 1’ şl l’0p´ „, C0,¹
Ù m Ù’ C ’Æ ’ ’ ‹’
’

o›u›, zşs⁄dzup ›uǂãahdz ljǂe zẽ ʼnǂǰdzu ‡Ȃ~ǂdzu upzƳp ȃǂƻ¦ õǂe i›şwȋu ››w ›ezżwp
- ˛abǐ*u õ›ep z⁄!p ›(3)(( ĺ, ,B ½›ap¦ Ǻc 9˝ &¦ )) :9:›ẽ ,gşşŹ Ȃ&p ›Qşhw
,gwhƳ¦p
ç›e¦ ,›żdzu ½! õup›w*u Ǫşãs ˛hw uȂaǂup ›QƴB ››ah? ƲB - ç9wdzup õ9ǐdzu Qşhw
u
40
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

.iȂǻ›ãdzu

›ƨ⁄Ǹ?u õ9a Ȇ&p £¦ ›ƨżwu ƨż~ - ,h~p Qşhw du ˛ha- ʼnǂǰdzu œżdzu Ǻċ ~ zẽp
õ9ǐdzu oǀ& Ŀ ƭuzuȋu ,&¦ iȂwẽ›ż!p ›,ge›ǰŞ iȂǸhw*u Qşe Ȇãzh! ›čşwȂs~¦ ›˝ǻ›*ǂ! z⁄˚ƫ
½dzu
.ƨ⁄e›?u

.28 :Ǧgǰdzu õ,Ȃ~ - 1

.52 :ç›⁄ǻȋu õ,Ȃ~ - 2
›ƨ_we›?u ƨ_⁄sbdzu ›ƨşź,›zdzu ƨszǰ*u ›õǂ&›ãdzu ›ƨşe9~ȍu ƨş~›şwdzu ĩ›!ǂǜżdzu ›dž!ǂdzu Ǻ!zdzu ››şǓ zǸ> - 3
.27- 26g ݍ1969

41
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

›,ǰ’u Ƥşdz›~¦ Ǻe ›!˝Ȃh~¦ ĩwşdzp ››’˝ Ȃh~ ç9~ȍu ǂƴe Ŀ ƨşbuǂãczdzu ĩǻ›’ zãdz
‡p ƨşs⁄Nj ƨşbuǂãc› ǪĘ Ş ĩǻ›ǰe ›Ƥ⁄wdzu ,g⁄e ›g~,›e ›Ǹ’ ›&Ȃ~,›e zẽ ç›ǰ’u i¦
›ǻzƳȂe
.(1)ȃǂƻ¦ ip› ƨãsb ˛hw õǂa›ẽ Ǻǰƫ

:Ʈi›’u ,ǐ×dzu Ŀ ƨdzȁdz

› u
-

:Ʈi›’u ,ǐ×dzu Ŀ ƨdzȁ›dzu

b˚ Ǹ´ ì´ .í

õǂ!›⁄dzu ƨẽ9Ǹ⁄dzu ĩ›’ǂwdzu Ǻe ›gzşdz›e ,ǜ⁄e sǸš ƨezãz*u ƨşdz›ũ¦ǂdzu ƨhuǂ*u Ŀ ƨdzpzdzu
) "ĩ›’ǂwdzu ƨs!ǂǓ"_! ǥǂ⁄ƫ ½dzup ( Transnational Corporations ) ›9sdzu ›pz’
›B›w~ƚep ›ghe›⁄e Ŀ ½aǛȂ*up ‡›Ǹ⁄dzu çuzƼz~u ‡¦ ƨe›Ǔȍ›! ›( Corporation
Tax
Ŀ ›gǸg~¦ ƨhŧp ĩ›’ǂwdzu ȅǂ!ze ,›s’ ”ǂzw! ĩ£›’u Ǻe Śư’ Ŀp ›ƨdz›bsdzu Ǻe ,&ǀãżze
ĩ›’ǂwdzu oǀ& ‡›ǐe Ǻw ş›ezhdz ƨ!,pǂǔdzu ĩu,uǂãdzu ˛hw õǂNj›se õ,Ȃǐ! uȂeǂwşdz žõ,uǃȂdzu
.‡›⁄dzu ẽ›bǻ ˛hw

ƤƼż’ ƨahzƼ*u ›BDŽgƳ¦ Ŀ fiǸ⁄hdz ›uŐ?up ½Ǹh⁄z*u ƣ›bãz~›! çȂãƫ ƨdzpzdz›e

˛hw ǂbşwƫ ½dzu ƨǸ’›’u ƨãsbdzu Qsw! ›e ‡¦ õŚư’ i›şu¦ Ŀ ‡Ȃ~zƫ ƤƼżdzu oǀ& Ǻǰdz ›õDŽşǸze
õDŽgƳ¦ Ŀ ›gǸǰs Ƥsw! Ǻǰdzp žƱ›zǻȍu fi:›~Ȃdz ›gzşǰhe Ƥsw! džşdz ›,uǂãdzu i›ţu DŽ’uǂe
Ŀ z!uDŽz! ƨǸ’›’u ƨãsbdzu Qsw! ›e ‡¦ ƨşżadzup ƨ!,u›ȍu ƤƼżdzu ‡Ȃs i¦ ›ƨ!››ǐzẽ£u
õ,u›ȍu
ƨşu›ǻ Ǻe "ƨdzpzdzu ½! ƨẽǂazdzu Ƥ⁄ǐƫp ›ç›⁄dzu ş›bẽȍu ,ƴu ›gşe ,Ƽǔz! ½dzu ‡pzdzu
"
.(2)õpǂưdzu çǂ& se ƨbhwdzu çǂ& fiƻuzz! zẽp fi! ƣ,›ãz!p ›ȃǂƻ¦ ƨşu›ǻ Ǻe "››ǐzẽ£u"p
42
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

ȅ,Ȃz~zdzu Qãadzu Ŀ ƨdzpzdzu ƨ!ǂǜż! ƨǻ,›ã*u se ›‡pzdzu Ŀ ƨşe9~ȍu ƨ!ǂǜżdzu ›ȅzş⁄ǐdzu ‡›⁄z*u zsw çǃ›u - 1
.118g ›ç1987 ›ƨş!ǂ⁄dzu ƨǔgżdzu ,u› ›õǂ&›ãdzu ›Ʈ!z’u
›ĩpŚ_! ›ƨ_*Ȃ⁄dzu ǂǐw Ŀ ƨdzpzdzu ›şƳȂdzȂş~Ȃ~ ›du zsw Ǧ!ǃȂƳ :ƨŦǂƫ ›çȂşǻŚ! ,›ş! ›ȅ››! iuǂƫǂ! - 2
.129g ›ç2003 ȆeȂãdzu ››iȍu DŽ’ǂe

43
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

ƨşżsdzu Ǻw Ő’¦ ƨşdz9ãz~u ›ø i›’ zẽ ƨşẽǂwdzu ĩ›⁄ǸzZu ǒ⁄! Ŀ ƨdzpzdzu i¦

zẽ ƨãsbdzu i¦ ›"Ʊ›zǻȍu Ŀ ȅȂş~ȉu bǸżdzu" Ǯdzi ǂ&›ǜe ,&¦ Ǻe i¦p ››B›⁄Ǹzů Ŀ ƨşw›ǸzƳ£u
.›BDŽgƳ¦ Ǻep ƨdzpzdzu Ǻw õŚư’ i›şu¦ Ŀ ĩzdzȂƫ

ƨǻ›ǰ*u ĩbsƫ,up ››B o›?u bsƫ,up ƨdzpzdz›! õpǂưdzu ĩbsƫ,u ƨşe9~ȍu ĩ›⁄ǸzZu Ŀp
.ƨeȂǰ’u fiƻu› ƨaşǛp ˛hw ‡Ȃǐ’›! ƨşw›ǸzƳ£u

ƨşeǂu ĩ›!›ãǻp ,›⁄~¦p õ,›šp ẽuȂ~¦ Ǻe ƨż!z*u Ŀ ƨ!››ǐzẽ£u õ›ş’u ǂ&›ǜe ›e¦
ẽǂb! ƨdzpzdzu ĩ,Ȃbƫ uǀǰ&p ›ƨdzpzhdz õǂNj›s*u õǂbşwdzu ĩs ĩǂǸz~u zãe ƨ!,›ǔu ››şu¦p
.(1)ƨahzT Ǻ’›e¦ Ŀ ƨahzT

ǂƻƕ ,Ȃbƫ ƭzu ƨahzƼ*u ,Ȃǐ⁄dzu Ŀ ƨdzpzdzu bǸżdz ƭzu ȅǀdzu ,Ȃbzdzu uǀ& ››żfi¦p
.ƨdzpzdzu Ǧ:›Ǜp Ŀ

:Ʈi›’u ,ǐ×dzu Ŀ ƨdzȁ›dzu

Ǧí›Pȁ - ?

›gşe ƨǸ’›’u ƨbhwdzu ›g!›ƚƫ ƨaşǛp ƨư!z’u ƨdzpzdzu i¦ ››gşhw Ǫaz*u ƨz!›ưdzu zwuȂãdzu Ǻe
oǀ& Ǫşã~zdzp ž,gzş&›e,p ,B››⁄~ Ǫşãs ‡¦ ›ş˝⁄~ ››gşżbuȂe ‡›ǐe QşƳȂƫp ƨ!›w,
ǥzB
.›ga:›Ǜp ›u›¦ ˛hw ›gżş⁄ƫ ½dzu ƨe›⁄dzu ƨbwǻȋu Ǻ!››şe Ŀ ƨdzpzdzu fiƻzzƫ ƨhşsżdzu ƨ!›żdzu

Ǻe 2›ȋu z’u ‡Ȃu ,pzƫ ƨhǰw*u iƜe ›ƨdzpzdzu fiƻzƫ Ǻe ƨǓ›ǔn £ i›’ ui¦p
›Qƫ›Ƴ,›p fiƻzzdzu oǀ& Qhƻu› ”ǂ~z! i¦ Ƥi ȅǀdzu ȃz*up ››B çȂãƫ i¦ Ƥi ½dzu Ǧ:›ǛȂdzu
”›żge ›ƨdzpzdzu ƨaşǛp ƨawhe ,ǰs Ƥ&uǀe ƨfi9fi ½! DŽşşǸzdzu Ǻǰe¦ zãe ȃz*u uǀø
›⁄sƫp
››ẽ˝9b¦ ƨdzpzdzu Ǻe fiƻzƫ ip› ƨe›zdzu ƨ!ǂ’u ȅ›ǂadzu b›wżhdz Ǫhb! ȅǀdzu ȅ›ǂadzu

44
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

Ƥ&ǀ*u

›ƨ_ş!ǂ⁄dzu ĩ›_~u,zdzup ƭȂ~sdzu zg⁄e ›õǂ&›ãdzu ›ƨş~›şwdzu ƨ!ǂǜżdzu ƺ!,›ƫ Ŀ ƭȂŞ ›zŧ¦ ʼnǂǰdzu zsw - 1
.78g ݍ1999

45
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

½íşe ›ĩ£›Zu ǦhzT Ŀ ƨdzpzdzu fiƻzzdz ›⁄˝ ~up £˝ ›ů ,wa! ȅǀdzu Ȇ’uǂzNj£u Ƥ&ǀ*u
”›ż&p
››b˝ ~p ›a˝ ẽȂe ½ã!›wdzu ½s&ǀ*u ½! Ǧãşdz Ȇw›ǸzƳ£u Ƥ&ǀ*u ½í!p ››şčdzȂſ 9˝ ƻzƫ
›ghƻzƫ
½s&ǀ*u Ǻe fi’ Qşdz¦ Ȃwz! ȅǀdzu ǥǂbzdzu Ǻw uz˝ ş⁄! £˝ Ȃsãe ›şčǻ9ãw 9˝ ƻzƫ
fiƻzzhdz Ȃwzşe
fi⁄i ȅǀdzu z’u ‡¦ ȅ›ǂadzu b›wżdzu Ŀ fiƻzzdzu Ŀ ¿dz›s! £ ƮşŞ ›Ȇ’uǂzNj£up
ȅ›ǂadzu
.(1)o›gzże ¿hs! fiƻzzdzu

b›wǻ Ŀ ,ǰ~zƫ Ƥ&uǀe ƨfi9fi ›ȂƳȂ! ‡Ȃãdzu Ǻǰc QǻƜe ›çzãƫ ›e ˛hw ›w˝ ş~íƫp
:Ȇ& ››gzaşǛp Ŀp ƨdzpzdzu

.ȅ›ǂadzu Ƥ&ǀ*u :˝£p¦

.Ȇ’uǂzNj£u Ƥ&ǀ*u :›ş˝ǻ›fi

.Ȇw›ǸzƳ£u Ƥ&ǀ*u :›˝ưdz›fi

:ȅ›,¤dzu Ƥǿǀ1u -

ş›Ŧ¦ ”›ż&p ›Qz!ǂu ,zã!p Qzǻ›ǰc ȂǸw!p ›ǂadzu ,zẽ Ǻe seŚdz Ƥ&ǀ*u uǀ& ››Ƴ
‡¦ ǂgǛ Ƥ&ǀ*u uǀ& i¦ ˛hw ›ş›ǸzƳ£up ››ǐzẽ£up ƨ~›şwdzu ‡›ů Ŀ ½ưu›sdzup ƣ›zǰdzu Ǻe
ş›bẽȍu zgw Ǻe u˝›z! ›ǺeDŽdzu Ǻe ›˝u›, ĩẽǂżz~u ĩ£Ȃsp ĩu,Ȃbƫ fi⁄a! ›ȂƳȂdzu
ƨu›~
›ş›bẽȍu ›uǂe¦p ƨǸ’›’u ƨãsbdzu ȅz!¦ ˛hw ,B›!ǂu ,z&¦p ›uǂeȋu ẽȂãŞ Ǧw⁄ƫ
ȅǀdzu
ƨşż!zdzu ĩ›bhwdzu Ǻe ›gǐhţ Ƥãw ƨbhwdz›! ƨǰdz›*u ƨbhwdzu ĩ›ǂaǻu ›ezżw ƨǔgżdzu ǂǐw ŕup
46
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

˛hw ›Ơ˝şNj ›uǂeȋu Ǻi ‡p ,hǜdzup NJbsdzu Ǻe z!DŽ*u Ŀ ĩż⁄eíe ›½şw›bẽȍu ç›ǰ’u ĩ›bh~p
õ,pzge Ȇ&p ƨeȂǰ’u ƨãsbdzu ›gşe ĩNj›w ½dzu ƨ*›ǜdzu ƨǸhǜ*u ›uȂƳȋu Ǯhƫ b~pp ›ẽ9bȍu

1- Finer , Herman MTheory and practice pf modern Government , Revised Edition , New
York , 1969 , P. 17.

47
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

Ǫ’u ›uȂdz ǂwż!p ›ç9ǜdzup ,hǜdzu uǀ& ›zs! z!zƳ ǂƴe ,ȂgǛ Ǻe z!£ i›’ ›ĩ›!ǂ’up ẽȂã’u
›fiưep Ɲ››se Ǻe Qzn›a ›c Ǫ!ǂbdzu ĩ››Ǔ¦ ½dzu ƨh⁄wdzu ƨşwǻǂadzu õ,Ȃưdzu ĩǻ›ǰe ›ƨ!
ǂ’up
‡pȋu ›B››e ĩz’¦ ½dzu ›i›wǻȍu ẽȂãu i9w¦ ƨãşfip Ŀ õz!z?u ƨş~›şwdzu ›gzawhe ĩzwƳ
ǥz& i¦ ˛hw ƨşǻ›ưdzu ›B››e ĩǐǻp ›iȂǻ›ãdzu ç›e¦ Ǻ!p›wze u˝,uǂu¦ ipzdzȂ! ›uǂeȋu i¦ ˛hw
›Qżw bãwƫ i¦ Ǻǰc £ ½dzu ƨş⁄şsbdzu i›wǻȍu ẽȂãu ˛hw ƨǜe›’u Ȃ& ƨş~›ş~ ƨw›Ŧ
fi’
.››gbǓ£u ƨep›ãep Ǻeȋup ƨşǰh*up ƨ!ǂ’u Ȇ& ẽȂã’u oǀ&p

½dzup ››B›!ǂup ›gẽȂãu ›ø ĩǻ›a ½dzu ƨşwǻǂadzu õ,Ȃưdz›! ƨeȂǰ’u ƨãsbdzu ĩãh⁄ƫp
.(1)õzszw*u ƨbhwdzu ,˚ȂƳp i›şżbdz učzu sǓpp ››uzsz~£u iu,zƳ çz& ȅǀdzu ‡Ȃ⁄*u ĩǻ›’

˛hw Ǫ!›wdzup ƨş~›~ȋu sǸzZu ƨe›w› Qǻ¦ ˛hw ›ǂadzu ‡¦ ȅ›ǂadzu Ƥ&ǀ*u ǂǜż!p
QǻƜe ,Ȃǐzdzu uǀ& ˛hw ˝››ż!p ›sǸzZu zƳp ›ghƳ¦ Ǻe ½dzu ƨ!›żdzu Ȃge ,´fi Ǻep ›ƨdzpzdzu
›ȂƳp ƨş~›~ȋu ƨdzpzdzu ƨaşǛȂe ›Qdz›Ǹw¦p ›ǂadzu b›wǻ ,şǸa Ǻe z⁄!˚ ›Ǹşe fiƻzzdzu ƨdzpzdzu
˛hw çǂŹ Ŀ ›aǂwǻp ›Ǹgzdz›a’p ›ç›ǜżdzup Ǻeȋu ˛hw ƨǜe›’u Ŀ ǂǐ~żƫ ›&uz⁄zƫ £p ›&zżw
Ǧãƫ ½dzu zċ ⁄¸ ƫ˚ i¦p ››uǂeȋu ½! ĩ›wuŗdzu Ŀ fiǐahdz ƨǐzƼ*u ,’›’u Ƥǐǻ Ǫ!ǂb Ǻw
›9sdzu ››i¦ ǂ:›~ ş›ezdz›! zg⁄zƫ Ǯdzǀ’p ›ǥzøu Ǯdzi Ǫşã~zdz NJş?up Ǻeȋu ‡›Ƴ,
Ǻe ƨeǃ9dzu ȃȂãdzu
.Ǯdzǀdz ›Ǔǂ⁄ƫ ›e ui¦ ǺbȂdzup Ƥ⁄wdzu Ǻw iupz⁄dzu ›,p ȆƳ,›?u

››uǂeȌdz ›BíNj ”ǂz! QǻƜe ƨşe›ãfip ƨ!››ǐzẽup ƨşw›ǸzƳu ƨbwǻ¦ Ǻe Ǯdzi uzw›e ›e¦
se ƨbwǻȋu oǀ& ĩǓ,›⁄ƫ ui¦ £¦ ›ƨdzpzdzu Ǻe fiƻzƫ ip› ƨ!›ǂadzu ,gs&uȂ* ›˝ãep
›BȂ~,›c Ƥşẽǂdzu ,p› Ȃ& ›ż& ƨdzpzdzu ,pze ››B 盺ãdzu ›gãƫ›w ˛hw ƨdzpzdzu ĩǀƻ¦ ½dzu ƨwş:ǂdzu
Ǧ:›ǛȂdzu ǃ›ǰƫ,u ,Ȃ> z´⁄˚ƫ ½dzup ƨdzpzhdz ƨaşǛȂdzu oǀ& i¦ sẽuȂdzup ››&za›ãe Ǻw

48
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

ǥǂ~żƫ 9Ơdz ›gşhw

˛hw ƨdzpzdzu ‡¦ ǂǜż! ȅǀdzup ›˚fisẽ Ǻe uz˝ :›~ i›’ ȅǀdzu çȂga*u džǰ⁄ƫ ›i¦ ›ȅ›ǂadzu
Ƥ&ǀ*u

1- Sabine , George H- History of political theory , New York , Henry Holt and company ,
1972. P. 131.

49
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

‡›*up õ›ş’u ˛hw ƨǜe›’u Ŀ Ȇbǂwdzu ,pz! çȂãƫ ( Police State ) ƨ~,›u ƨdzp ›B¦
›
.›&ǃp›ƴzƫ £ ›ø õ›z> ƨş~›~¦ Ǧ:›ǛȂ’ ›Ƥw~e

Ǫh⁄z*u ›ǂadzu ,şǸa Ǻe zČ ´⁄˚ƫ ½dzu ĩ›!ǂ’up ẽȂã’u Ŀ fiƻzzƫ £¦ ƨdzpzdzu ˛h⁄e ›ż& Ǻe
.Qże ›gwuDŽzǻup Qżw ›ghǐe Ƥ˚ ⁄˚ ˚ǐ´! ƮşŞ ›QzşǐƼw! ƨãşǐdzp Qƫ›£p ǀże
Qzşe›ĩ!

›ƨşǐƼNj p¦ ›ş›ǸzƳ£up õzşã⁄dzup ȃ¦ǂdzu ƨ!ǂ~’ ›ƨ!Ȃż⁄e ĩ›!ǂ’u oǀ& iȂǰƫ zẽp
.(1)ƨw›żǐdzup õ,›ƴzdzu ƨ!ǂup ǮhǸzdzu ƨ!ǂ~’ ›ƨ!››ǐzẽu p¦ ›ƨe›ẽȍup ‡›ãzǻ£u ƨ!ǂ~’

:¿’u,Ƭuðu Ƥǿǀ1u -

›ǂadzu zǸzw! ›gżǸe ›ƨş~›~ȋu õDŽş’ǂdzu Ȇ& ƨdzpzdzu p¦ ƨw›Ǹ?u i¦ Ƥ&ǀ*u uǀ& ȃǂ!
uȂ˝ ǔw QǻȂ’ Ǻe ssżƫ ›i¦ ƨşãşã’u ›ǂadzu ƨǸşẽ iȋ žouȂẽ bşwżƫ Ŀ Ǫhbż! Q⁄Ǹzů Ǻep
›o›ȂƳp
›sǸzZu ƨǸh’ ›9w¦ ,zs ƨãşã’u oǀ&p ›QzşǐƼNj Qşe ƣpǀƫp QhǛ Ŀ NJş⁄! ȅǀdzu sǸzZu Ŀ
.b›wżdzu QşƳȂƫ Ŀ ƨwş:ǂdzu õu›ȋu oi›ţup

›gzbwǻ¦ p¦ ›B›a›ǐzƻu iȂǰƫ 9e ›ƨdzpzhdz i›ż⁄dzu ẽ9b¦ Ȇǔzã! ǂeȋu iƜe ›ż& Ǻep
ƨşdzȂſ õ,Ȃǐ! fiƻzze ›ƨǸşwƳ ››sw¦ fiǸ~zƫp ›ƨsu, ẽ›eƕ ‡¦ zzi ›i¦p ›ƨãşǓ õǂ:u› ƨwşsu
sǻ›ǐep ƨşwu,ǃ gu,¦ Ǻe ››g⁄şŦ Ʊ›zǻȍu fi:›~Ȃdz ›gǰhǸz! ƨe›’ ƨ!››ǐzẽ£u ƨbwǻȋu ĩ£›ů
ƨbwǻȋ›! ƨhǐz*u fi:›w*u sşǸi 盺ãdzu ˛hw õp9w ››&›ȂƳp ›ø ƨa›ƻ ƨşǰhe ›ł¦ ... ĩ£ƕp
.,şh⁄zdzup ƨ~ǐdzu ipƚNj fiưe ››uǂeȋ›! ƨa›?u ƨşw›ǸzƳ£u

fiǛ Ŀ zƳȂƫ ½dzu ›ƨa›?u ƨ!›ǂadzu ƨşǰhǸhdz ›ȂƳp fi’ Ȇaż! i¦ ›çzãƫ ›e sszzw!
›b›wżdzu QşƳȂƫ ˛hw õǂbş~ Ǻe ›ø ›c ƨdzpzdz›! bȂże Ǯdzi fiō ’ iȋ žȅ›ǂadzu Ƥ&ǀ*u ›ȂƳp
50
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

1- Sabine , George H-and Tharson Thomas , History of political theory , Fourth Edition ,
Indiana. U.S.A , 1973. Pp. 139 - 140.

51
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

½! ƨşh⁄adzu õup›w*u ¦zse Ǫşãs fiƳ¦ Ǻe Ǻ!››ş*u fi’ Ŀ ›şh⁄dzup õǀe›żdzu ƨǸhǰdzu ƨsu›a ›&z’ wp
Ȇ& ›BƜe ›Qze› ›Ȃãƫp oǂe¦ ç›eDŽ! Ǯwip Ʊ›zǻȍu ĩpu›¦ Ǯhi ½u ƨdzpzdzu iȋ Ǯdzi ž›uǂeȋu
.Ȇ& ouǂƫ ›Ǹswu ›uǂeȋu ˛hw Ʊ›zǻȍu uǀ& s!, s!ǃȂz! ǂeȋu ƨ!›B Ŀ ›ǂażƫ ½dzu

¦zs* ›⁄˝ sƫ s!ǂdzu uǀ& z:›w s!ǃȂƫ ƨdzpzdzu ,ǂď ãƫ˚ zãe Ȇ’uǂzNj£u Ƥ&ǀ*u ĩ›gƳȂzdz ›⁄˝sƫp
›ƨ!›aǰdz›! õŐ⁄dzu iȋ žfiǸ⁄dzu ˛hw ›ǂe fi’ õ,zãe Ǻw ǂǜżdzu ǒż! ›QzƳ›u Ƥwu ›ǂadzu
››bw¦ ƨdzpzdzu ȅ¦, ǂãzw! zẽ ›Ǹ’ ›Ǯdzi Ŀ Qdz fiƻ› £ ȅǀdzu ›ǂadzu ‡¦ £ ƨ⁄şsbdzu ‡¦ sƳǂƫ
õ,zã*up ȅǀdzu fiǸ⁄hdz ›⁄˝ sƫ ›QhǸw ,zã! ›ǂe fi’ ››bw¦ ¦zs* ›˝ãsb z:›⁄dzu s!ǃȂƫ ˛hw ǂƻƕ
Ƥǻ›Ƴ Ǻe
.(1)fiǸw Ǻe Qezẽ ›e ,zã! ›ǂe fi’ ǀƻíşe ››ǂadzu Qezã!

‡9żz~u ǃȂi £ Ȇ’uǂzNj£u Ƥ&ǀ*u fiǛ Ŀ ,B›!ǂup ›uǂeȋu ẽȂãŞ Ǫh⁄z! ›Ǹşep
ƨ!ǂ’u oǀ& ĩǻ›’ ›uȂ~ ›ƨ!ǂ’u ʼnzw ,sǐ! ›!č››ǐzẽu fiżzw*u ›ǂadzu iō ȋ ž›!č››ǐzẽu
›ǂadzu
Ƥ&ǀ*u Ŀ ĩ›!ǂ’u fi’ ,›~¦ Ȇ& ƨ!››ǐzẽ£u ƨ!ǂ’u iƜe Ǯdzǀdzp žƨş⁄şsb Śn p¦
ƨş⁄şsb
›&zup ƨşdz›ũ¦ǂdzu ƨãsbdzu Qşe ›ǂażƫ ȅǀdzu ‡›ũ¦ǂdzu sǸzZu Ŀ Ǯdzi ǃȂi £p
žȆ’uǂzNj£u
szǸzw! ›ǂadz›e ››ǂahdz ›ǂadzu ‡9żz~u şuȂǻ¦ fi’ Ȇ’uǂzNj£u Ƥ&ǀ*u fiǛ Ŀ Ȇazż!p ›ƨ!ǂ’›!
.ƨdzpzdzu QgƳȂƫ ȅ››ǐzẽu ç›ǜǻ fiǛ Ŀ ƨşãşã’u Qz!ǂŞ

Ŀ ƨdzpzdzu fiƻzz! ˝9a¦ Ȇǔã! ȅǀdzu Ȇ’uǂzNj£u Ƥ&ǀ*u fiǛ Ŀ ›uǂeȋu ẽȂãu ›e¦
›şč!›i¦ Q! ĩeDŽzdzu ›e ƨƴşzǻ ƨdzpzdzu ›ghaǰƫ ƨşw›ǸzƳu ›˝ẽȂãu iȂǰz~ ›BƜe ›Ȇw›ǸzƳ£u iuzş*u
oǀ& ƺş~ǂƫ ‡¦ ĩzǸw ›gżǰdzp ›ẽȂã’u Ǯhƫ o›š ›şčsh~ ›gaẽȂe z⁄! ,he ›ẽȂã’u Ǯhƫ ŚeȂzdz
›ƨş~a ĩ›żşeíƫ ,Ȃa Ŀ ẽȂã’u oǀ& çzãƫ Ȇge ››gãşsbƫ ƨdz›a’p ƨşw›ǸzƳ£u ẽȂã’u
fi’›ʼnǂǰdzu NJş⁄dzu Ǻe u,zẽ ›ǂahdz ƞşgzdz ƨdz›bsdzup ƨƻȂƼşwdzup gǂ*u zǓ ƨşw›ǸzƳu ĩ›ǻ›ǸǓp
52
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

- 122g ›ç1972 ›ƨş!ǂ⁄dzu ƨǔgżdzu ,u› ›õǂ&›ãdzu ›ȅ,Ȃz~zdzu iȂǻ›ãdzup ƨş~›şwdzu ,ǜżdzu ›,›b⁄dzu ›uƚe - 1
.123

53
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

››gşhw çȂã! ½dzu Q:››sc Ȇ’uǂzNj£u Ƥ&ǀ*u ĩǀƻ¦ ½dzu iuzhsdzu ½! Ǫşsbzdzu Ŀ ẽ,›e se Ǯdzi
.(1)õzu ˛hw ƨdzp› fi’ ǥpǂǛ ǥ9zƻ£ ›˝ãep

:¿>›ǸƬsðu Ƥǿǀ1u -

Ŀ ›č!,Ȃz~› ¦zse ,sa¦p ›ƨşǻ›ưdzup ‡pȋu Ǻş˚zş*›⁄dzu Ǻş˚!ǂ’u z⁄! Ƥ&ǀ*u uǀ& ǂwzǻu
,zã! Ǻǰdzp žfiƻzzdzu ƨdzpzhdz DŽşi Qǻ¦ ç›ǜżdzu uǀ& p¦ Ƥ&ǀ*u uǀ& ǂ&ȂƳp ›‡pzdzu Ǻe z!
z⁄dzu z⁄ƫ ½dzu ,gẽȂãŞ szǸzdzu Ǫu ›uǂeȌdz ”ǂz! i¦ ˛hw ››geuz&¦ ƨ!›w,p ƨw›Ǹ?u ‡›ǐdz
‡Ȃã⁄e Ʈşu ››gşżh!˚ i¦ ip› ›gh!z⁄z! çȂã!p ›gz~,›< bpǂNjp ›BȂǸǔe ½s!p iȂǻ›ãdzu
›&›zŹ ›~˝ ż¸e
.›B ,›w*u ǃȂi £ ƨ~zãe ƨş⁄şsb ›ẽ˝Ȃãu ẽȂã’u oǀ& z⁄ƫ £

˛hw ›&z! bwsƫ i¦ ƨdzpzhdz Ȇw›ǸzƳ£u Ƥ&ǀ*u ,›!¦ zãe Ǯdzi ˛hw ›wş~íƫp
‡Ȃƻzdzup ›Bu,u›¦p ĩ›wpǂw*u ››wǻƜ! Ǯdzip ›ƨş~ǐdzu p¦ ƨşǸşh⁄zdzu p¦ ƨ!››ǐzẽ£u ƨbwǻȋu
.ç›⁄dzu ‡›ǐdzu fiƳ¦ Ǻe ƨ!››ǐzẽ£u ĩ›wpǂw*u ǒ⁄! Ŀ ĘȆwş:, „Ǯ!ǂw’

ȅǀdzu ,Ȃbzdzu džǰ⁄! ›i¦ Ɲ››se Ǻe Qşhw çȂã! ›c Ȇw›ǸzƳ£u Ƥ&ǀ*u i¦ sẽuȂdzup
ƨ!›w,p ƨş&›e, ƨdzp› ‡¦ ƨċşwşdzȂ! ƨdzp› Ǻe ›øȂsp ›Ʈ!z’u ǂǐ⁄dzu Ŀ ƨdzpzdzu çȂgae ƣ›a¦
fi’ ˛hw ǥǂwƫp ›,gezãƫp ,g:›ƻ, fişs~ Ŀ ƨe›’ ½żbuȂ*u ›B›ezƻ ƨhǜc zi ›ƨşw›ǸzƳu
.gǂżdzu Ǯdzi Ǫşã~zdz ĩ›w›bãdzu

›ƨşw›ǸzƳ£u ĩuzw›w*up ,şh⁄zdzup ›½›Zu Ʊ9⁄dzu ›gşżbuȂ* çzãƫ çȂşdzu ƨdzpzdzu ȃǂże
ƣ›!,¦ ½! ƨẽ9⁄dzu ,şǜżz! ƨa›?u ĩ›⁄!ǂwzdzu Ǻw˚ ƫ´p ›ƨdz›bsdzup DŽƴ⁄dzup ƨƻȂƼşwdzu zǓ
½eízdzup
ƣ›!,¦ Ǧw⁄ƫ Ǻe ‡›Ǹ⁄dzu ,ǂŹp ›‡9żz~£up ½żdzu seǂ! ȅǀdzu Ȃ~żdzu ˛hw ‡›Ǹ⁄ċ dzup
fiǸ⁄dzu

54
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

›ç1966 ›ǥ,›_⁄*u õíwże ›ƨ!,zżǰ~ȍu ›ƨş~›şwdzu ƨǸǜǻȋup ȅ,Ȃz~zdzu iȂǻ›ãdzu ›‡Ȃze zşǸ’u zsw - 1
.130- 129g

55
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

z!zsp ›ƨ!ċzw›ǐzdzu Ƥ:uǂǔdzu gǂe ,şǜżƫ Ǫ!ǂb Ǻw Ȇãsbdzu ĩp›azdzu õzu Ǧşaţp ›fiǸ⁄dzu
.ƨşwu,DŽdzu ƨşǰh*u

iǂãdzu Ŀ ĺǂżdzu Ȇ~›şwdzu ǂǰadzu õ››ẽ zżw ƨdzpzdzu ƨaşǛp Ŀ ,Ȃbzdzu uǀ& ›ż!¦, zẽp
Śn ƨ!ǂ’u Ŀ fiưǸz*u ȅ››ǐzẽ£u ¦zs*u Ǻw ˛hţ zẽ fişe ĩ,uȂşz~ iȂƳ zƴże ›ǂww s~›zdzu
ǂeȂƫ i¦ ‡¦ Ƥ&ǀƫ ½dzu ›õǂǰs*u ƨ!,ǂ~zdzu ¦zse ›s˝ǻ›Ƴ ,ǂb zẽ Ȃge ›( Laises Fair )
õzşã*u
.(1)Ȇw›ǸzƳ£u s!ǂwzdzu ‡¦ ƨƳ›’u fisẽp ›s!ǂwzdzu ƣ›şn se ǪeuȂz! ƨ!ǂ’u Ǻe ,zẽ ,ǜw¦

ƨa›?u ƨşǰh*u ››żdz¦ zu ‡¦ fiǐ! £ Ȇw›ǸzƳ£u Ƥ&ǀ*u fiǛ Ŀ ƨdzpzdzu fiƻzƫ i¦

ǥuǂzw£›! ƨşǰh*u oǀ& Ƥ!ǀB ˛hw fiǸ⁄! fi! žȆ’uǂzNj£u ç›ǜżdzu ƱiȂi Ŀ Ǫsċb*u
ȅ›ǂadzu iȋ Ǯdzip žiȂǻ›ãdzu Qhaǰ! ȅǀdzu QƳȂdzu ˛hw ›gzaşǛp ȅ›ƚzdz ›gǸşǜżƫ ˛hw fiǸ⁄! ›Ǹ’
››B›şǰ!
ƨezƻ Ŀ ›gsu›a ›gaǛȂ! ½dzu ƨşw›ǸzƳ£u ẽȂã’u ›Bȋ žçuǂzuu fi>p ƨǻ›ǐe ƨşǰh*u
oǀ&
.(2)iȂǻ›ãdzu Qũǂ! ›e Ǫep ›g~,›cp ƨw›Ǹ?u

‡¦ Ȇ’uǂzNj£u Ƥ&ǀ*u ǂ!›~ zẽ i›’ i¦p Ȇw›ǸzƳ£u Ƥ&ǀ*u i¦ ‡¦ ǎhŵ uǀǰ&p

ĩ⁄sb ½dzu ƨşb~Ȃdzu Ǯhƫ ›uǃ¦p ›ƨşǰh*u ››żdz¦ Ǻe Qşdz¦ Ƥ&i ›Ǹşe QãeuȂ! ‡ Qǻ¦ £¦ ››e
zu Ŀ õǂa›⁄*u Śƫ›~zdzu ƨn›şa Ŀ ĩhưi ›ƨsşb Ʋ:›zǻ ĩǂť¦p ›g›ƻ s!›b! Ȇw›ǸzƳ£u
Ƥ&ǀ*u
‡›ǐdz ›˝ãşãs ƨ!ǂ’up ƨbhwdzu ½! iǃuȂzdzu ƨe›ẽ¦ Ŀ ›gże õ››az~9dz žƤ&ǀ*u uǀø
›gaȂǐǻ õǂǜżdzu Śżƫ ˛hw ƨ⁄b›ẽ ƨdz£› Ȇb⁄! uǀ&p ›½żbuȂǸhdz ƨżşǻíǸbdzup ››ƻǂhdz ›ż˝şeíƫp
››ǂadzup sǸzZu Ǫ!ǂb Ǻw ›ghƻzƫp ƨdzpzdzu õǂǰe ›ĺ›iȍu çȂga*u uǀ& ›ȂǓ Ŀ ƨdzpzdzup ›ǂadzu
½! ƨẽ9⁄dzu Ŀ
.(3)ƨş⁄şsbdzu Qƫ›şu fie›ǰƫp ›ǂadzu ȂǸżdz ƨs~›ż*u gǂadzu Ǫh? žs!ǂwzdzu
56
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

1- Finer , Samuel – Grast Britain (Modern political Systems): Europe , London prentice –
Hall – international Inc , 1968 , Pp. 21 – 22.
2- Finer , Samuel Comparative Government , London, Allen Lane , the penguin Books ,
Press, 1970, P. 37.
3- Finer , S.E: Comparative Government , London , Allen Lane , the penguin , Books ,
1971 pp , 97 – 98.

57
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

z⁄! ƨa›şp ›‡9żz~£up ‡9zu£u zǓ ƣȂ⁄whdz ƨ⁄~up ƨ!ǂ!ǂs ƨ’ǂu ĩ¦z! zãdzp
ǂe ˛hwp uǀǰ&p ›õ›żbdzu ,ǰu Ǻe ǎhƼzdzu Ŀ ›gże ›zw ,ų Ʈşu ›ƨşǻ›ưdzu ƨş*›⁄dzu ƣǂ’u
ƨdzpzdzu p¦ ƨşżbȂdzu ƨdzpzdzu" ƱiȂi ‡¦ ĩhap ŕu ›şči,zƫ ĩ›⁄Ǹƴz*u Ʊi›i ĩ,Ȃbƫ ,Ȃǐ⁄dzu
‡¦ ‡pzdzu oǀ& ½! ƨwe›ż*u ĩ›¦ fi! žƨ!Ȃãdzu ‡pzdzu ƨ⁄aż* ›ã˝ sb ,Ȃbƫ ‡›⁄dzu i¦ £¦ ›"ƨşeȂãdzu
ƨ!,›Ǹ⁄z~£u iuzhsdzu ,ǜ⁄e Ǯdzi Ŀ ›c ›Qh’ ‡›⁄dzu ˛hw ƨşǰ!ǂeȋu õz~z*u ĩ›!£Ȃdzu
i›şżb
.(1)ȃǂƻȋu

."ƨ*Ȃ⁄dzu" õǂ&›ǜ! QzşǸwƫ ˛hw iȂưu›sdzup ipǂǰa*u Ǫaƫu ›e Ȃ&p

:ƨs›ż

õǂe uǀǰ& ĩíƫ ‡ çȂşdzu ›&uǂǻ ½dzu ƨ!ǂǐ⁄dzu ƨdzpzdzu bi p¦ ƱiȂi ōi¦ Ǫs~ ›Ǹşe ,ǔz!
ƨdzpzdzu i¦ ǚu9ǻ ›Ǹ’ ›ƺ!,›zdzu Őw ƨşǻ›wǻȍu ĩ›⁄ǸzZu ,Ȃbzdz ƨƴşzǻ ĩǻ›’ ›gżǰdzp žõzuup
‡Ȃãdzu Ǻǰcp ›z⁄! ›Ǹşe ½şǻ›ǻȂşdzu ōĽ ,ǂadzu zżwp ½!ǂǐ*u zżw ‡›’u Ȃ& ›Ǹ’ ›czẽ ĩzƳ˚p
›uǂe¦ ›zw õ››!ǃp ›gǸşdz›ẽ¦ ş›wƫ£ ƨƴşzǻ ›øp› Ǧşdzíƫ p¦ Ǻ!Ȃǰƫ Ŀ ĩǀƻ¦ ĩ›⁄ǸzZu i¦
›ǥuz&¦ Ǻe Qşdz¦ ˛⁄w! ›e Ǫşãsp sǸzZu ,şǜżzdz fiưeȋu ƣȂh~ȋu Ȃ& Ǯdzi i›’p ›sǸzZu
›e ½dzu ›ĩu,›ǔ’u ĩe›ẽ¦p ½żwdzu ǥ£ƕ ǀże ʼnzãdzu ‡›⁄dzu Ŀ ĩǂgǛ ‡pzdzu i¦ ƺ!,›zdzu Ǻċş!p
ƨşżbȂdzu ƨdzpzdzu ,ȂgǛ ŕu ‡›’u Ȃ& uǀǰ_&p ›ȃǂƻ¦ ĩu,›ǔu ›Ȇƴc ĩǂfizǻu i¦ ĩưsdz
.çȂşdzu ‡›⁄dzu ››i¦ fi’ Ŀ õz:›wdzu ƨǸwdzu ĩ~sa¦ ½dzu õǂa›⁄*u

›ƨşeȂãdzu ƨdzpzdzu ‡¦ ƨdzpzdzu ƨż!z*u Ǻe Ȇ~›şwdzu ǂǰadzu ƺ!,›ƫ ›ƣǂw zǸ> .› :ƨŦǂƫ ›”›Ƴ i›Ƴ - 1
58
ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

.29g ›ç2000 ›ǂwżdzup ĩ›~u,zhdz ƨş⁄e›?u ƨw~ƚ*u ›ĩpŚ!

59
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

ssu,1uȁ 3››ǐ1u
:ƨȈi,×dzu :˝ðȁ
í
.ƨż!z*u Ǧ~ǐe ›ʼnǂǰdzu iƕǂãdzu
g›ƻ ,uza¦ ›õǂ&›ãdzu ›õ,›ǔ’up ƺ!,›zdzu Ŀ ƭȂŞp ƨ~u,› ›i›Ǹşh~ DŽ!DŽ⁄dzu zsw ,ş&uǂ!¦ - 1
.ç2009 ǂ!uŐe ›õǂ&›ãdzu ƨ⁄e›Ƴ ›ƣu›ȉu ƨşhǰdz ƺ!,›zdzu ,wãdz
›bş~Ȃdzu ǂǐ⁄dzu Ŀ ƨawhadzu
›ç›e ,›zadzu zsw :Ǫşh⁄ƫp gǂw ›iȂwhƴżşƫ¦ - 2
,p,
¦ ç›e¦
.ç1972 ›ĩe¦, zş⁄~ ƨszǰe ›õǂ&›ãdzu
›½›ưdzu ›DŽ? ›i›ǻȂşdzu zżw ƨş~›şwdzu ƨ!ǂǜżdzu ,zżǰ~¦ dž!Ȃdz ›ǂ’,›! ĩwǻ,¦ - 3
u ƨŦǂƫ
.‡›~ ,şh~ zǸ> ›ƨ⁄Ƴuǂe
›‡pȋu ›DŽ?u ›ƨşǻ›ǻȂşdzu ƨawhadzu ›ƨawhadzu ƺ!,›ƫ ›Ȇwş!uǂb Ʊ,ȂƳ :ƨŦǂƫ ›Qsş&ǂ! fişc¦ - 4
.ç1982 ›ƨ⁄şsbdzu ,u› ›ĩpŚ!
ƨşż!zdzu ›,›ƴżdzu ,şh’u zsw .› ›Ȇ~Ȃe Ǧ~Ȃ! :ƨŦǂƫ ›Qsş&ǂ! fişc¦ - 5
›u,ȉu zǸ>
.ç1954 ›ƨŦǂzdzu õ,u›¦ ›ƨşeȂǸ⁄dzu ǥ,›⁄*u õ,uǃp ›õǂ&›ãdzu ›ƨşawhadzup
›ƨ*Ȃ⁄dzu ǂǐw Ŀ ƨdzpzdzu ›şƳȂdzȂş~Ȃ~ ›du zsw Ǧ!ǃȂƳ :ƨŦǂƫ ›çȂşǻŚ!,›ş! ›ȅ››sǻuǂƫǂ! - 6
.ç2003 ›ȆeȂãdzu ››iȍu DŽ’ǂe ›ĩpŚ!
ƨszǰ*u ›ĩpŚ! › ƨawhadzu ›õ,Ȃb’ .› ›i›ezşe DŽǻuǂe ›i›eDŽǻȂ’ ǂzş! - 7
džhb¦ Ʊ,ȂƳ
.ç2001 ›ƨşẽǂwdzu

60
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

ƨdzpzdzu ‡¦ ƨdzpzdzu ƨż!z*u Ǻe Ȇ~›şwdzu ǂǰadzu ƺ!,›ƫ ›ƣǂw zǸ> :ƨŦǂƫ ›”›Ƴ i›Ƴ -
8
.ç2000 ›ǂwżdzup ĩ›~u,zhdz ƨş⁄e›?u ƨw~ƚ*u ›ĩpŚ! ›ƨşeȂãdzu
ƨ!ǂǐ*u ƨƠşøu ›õǂ&›ãdzu ›ŚǸǔdzuǂƴe ›Ǻwu ,şh~ .› :ƨŦǂƫ › zşzw!ǂ! ȅǂż& džǸşƳ - 9
.ç2000 ›ĩ›!ǂǐ*u ƨhwh~ ›ƣ›zǰhdz
ƨe›⁄dzu Ŀ ƨdzpzdzu ƨ!ǂǜż! ƨǻ,›ã*u se ›‡pzdzu Ŀ ƨşe9~ȍu ƨ!ǂǜżdzu ›ȅzş⁄ǐdzu ‡›⁄z*u zsw çǃ›u
- 10
.ç1987 ›ƨş!ǂ⁄dzu ƨǔgżdzu ,u› ›õǂ&›ãdzu ›Ʈ!z’u ȅ,Ȃz~zdzu Qãadzu

61
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

Ȃhųȋu ƨszǰe ›õǂ&›ãdzu ›bş~Ȃdzu Ŀ ƨş~şw*u ƨawhadzu Ǻe Ʊi›i ›½ǻ›wu Ȇażu Ǻwu - 11
.ç1978 ›ƨ!ǂǐ*u
.ç1981 ›s!ǃȂzdzup ǂwżhdz ĩ!›fi ,u› ›õǂ&›ãdzu ›ç9~ȍu Ŀ ƨdzpzdzu ›zdz›ƻ zǸ> zdz›ƻ - 12
½! ƨẽ9⁄dzu ‡Ȃu ĩ›~u,› ›,Ȃbzdzup ›Ǻ!zdzu Ǻ!ǃ :ƨŦǂƫ ›NJşǻ›gadzp, - 13
ƨdzpzdzu zǸ>
.ç1989 ›ƨe›ãưdzu õ,uǃp ĩu,Ȃwże ›Ǫwe› ›‡pȋu ›DŽ?u › sǸzZup ƨbhwdzu
Ŀ ›Ȇe9~ȍup Ȇ~şw*up ½›ǻȂşdzu ǂǰadzu ç9w¦ Ǻe ,&Śnp Ȃb~,¦ iȂb9e¦ buǂã~ - 14
›ĩ!Ȃǰdzu ƨ⁄e›Ƴ ›zhãe ȅŐa fişw›ũ¦ ›sş!, ›ȂǸ> zǸ> :ǂ!ǂs ›ƨş~›şwdzu çȂh⁄dzu ƨwȂ~Ȃe
.ç1993
Ȇ~›şwdzu ǂǰadzu Ŀp ƨş!ǂ⁄dzu Śƫ›~zdzu Ŀ ƨfi9ưdzu ›ȅp›Ǹbdzu zǸ> - 15
ĩ›bhwdzu i›Ǹşh~
.ç1979 ›ƨ⁄!uǂdzu ƨ⁄sbdzu ›ƨş!ǂ⁄dzu ƨǔgżdzu ,u› ›õǂ&›ãdzu ›ƨǻ,›ãe ƨ~u,› ›Ȇe9~ȍu
›ǥ,›⁄*u ,u ›õǂ&›ãdzu ››!›ǔãdzup ,ş&›a*u ›Ȇ~›şwdzu ş›ǸzƳ£u ›½şw’u - 16
› ,hw zşwdzu
.ç1981 ›ƨşǻ›ưdzu ƨ⁄sbdzu
õíwże
›ƨ!,zżǰ~ȍu ›ƨş~›şwdzu ƨǸǜǻȋup ȅ,Ȃz~zdzu iȂǻ›ãdzu ›‡Ȃze zşǸ’u zsw - 17
.ç1966 ›ǥ,›⁄*u
ƭȂ~sdzu zg⁄e ›õǂ&›ãdzu ›ƨş~›şwdzu ƨ!ǂǜżdzu ƺ!,›ƫ Ŀ ƭȂŞ ›zŧ¦ ʼnǂǰdzu zsw - 18
.ç1999 ›ƨş!ǂ⁄dzu ĩ›~u,zdzup
.ç1981 ›ĺǂ⁄dzu Ŀ›ãưdzu DŽ’ǂ*u ›››ǔşsdzu ,uzdzu ›ƨdzpzdzu çȂgae ›ȅpǂ⁄dzu du zsw - 19
›ƨ!ǂǐ*u ƨşawhadzu ƨş⁄Ǹ?u ĩ›adzƚe ›õǂ&›ãdzu ›ƨşawhe Ƥ&uǀep ĩ›şǐƼNj ›½e¦ i›Ǹưw - 20
.ç1945

62
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

›ĩpŚ! ›ƨczãdzu ǂǐep Ǻ!ǂgżdzu ½! ›e ›9! Ŀ Ȇ~›şwdzu ǂǰadzu ›Ȇ~sa zǸ> ǂǸw -
21
.ç1998 ›s!ǃȂzdzup ǂwżdzup ĩ›~u,zhdz ƨş⁄e›?u ƨw~ƚ*u
ƨş⁄e›?u ƨw~ƚ*u ›ĩpŚ! ›ƨ~›şwdzup Ȃb~,¦ ›Ʊ›’u
:ƨŦǂƫ ›Ǧdzpp džşwǻuǂe - 22
ƨe›~¦
.ç1994 ›ǂwżdzup ĩ›~u,zhdz

63
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

›ƨş!ǂ⁄dzu ƨǔgżdzu ›õǂ&›ãdzu ›ȅ,Ȃz~zdzu iȂǻ›ãdzup ƨş~›şwdzu ›,›b⁄dzu ›uƚe - 23

,u› ,ǜżdzu
.ç1972
›ƣ›zǰhdz ƨe›⁄dzu ƨ!ǂǐ*u ƨƠşøu ›õǂ&›ãdzu ›ƨczãdzu ǂǐe Ŀ ƨdzpzdzu ›ȅp›ǰe ȅǃȂe - 24
.ç1995
›ƨşź,›zdzu ›õǂ&›ãdzu ›ƨşe9~ȍu ƨş~›şwdzu ĩ›!ǂǜżdzu ›dž!ǂdzu Ǻ!zdzu zǸ - 25
ƨszǰ*u ››şǓ >
.ç1969 ›ƨwe›?u ƨ⁄sbdzu
›½›ưdzu ›DŽ?u ›õǂƻíz*u ,,uz*up Ȃb~,¦ › Ȇawhadzu ǂǰadzu ƺ!,›ƫ ›i›!, Ȃ!¦ Ȇhw zǸ> - 26
.ç1972 ›ƣ›zǰhdz ƨe›⁄dzu ƨ!ǂǐ*u ƨƠşøu ›õǂ&›ãdzu
.ç1969 ›ǥ,›⁄*u,u› ›õǂ&›ãdzu ››gưu›sep ƨawhadzu ›i›!,Ȃ!¦ Ȇhw zǸ> - 27
›ƨşǻ›ưdzu ƨ⁄sbdzu ›ǂwżdzup ĩ›~u,zhdz ƨş!ǂ⁄dzu ƨw~ƚ*u ›ĩpŚ! ›,ǰ’u ƨawhe ›õ,›Ǹw zǸ> - 28
.ç1979
.ç1977 ›,›ǐǻȋu ,u› ›õǂ&›ãdzu ›Ȇe9~ȍu ǂǰadzu Ŀ Qe9?u ç›ǜǻ ›ȆǸhu Ȇabǐe - 29
ƨszǰe ›õǂ&›ãdzu ›ƨczãdzu ƨ!ǂǐ*u ,Ȃǐ⁄dzu Ŀ õ,›ǔ’u ǒşe Ǻe ›‡9Ƴ ,Ȃǻ - 30
,e9e
.ç1996 ›ƨ!ǂǐ*u Ȃhųȋu
ƨhwhwdzu ›ǂwżdzup ƨŦǂzdzup Ǧşdzízdzu ƨż? ›õǂ&›ãdzu ›ƨşǻ›ǻȂşdzu ƨawhadzu ƺ!,›ƫ ›ǂǰ! Ǧ~Ȃ! - 31
.ç1970 ›ƨwe›?u ƨ⁄sbdzu ›ƨşawhadzu
ĩ›~u,zdzu ›õǂ&›ãdzu ›bş~Ȃdzu ǂǐ⁄dzu Ŀ ƨş!,pȋu ƨawhadzu ƺ!,›ƫ ›çǂ’ - 32
ƨszǰe Ǧ~Ȃ!
.ç1957 ›ǥ,›⁄*u ,u› ›ƨşawhadzu
:ƨiDŽȈlųȍu :›˝Ȉì›i

64
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’
1- Finer, Herman – Theory and practice pf modern Government,
Revised Edition, New York, 1969.
2- Finer, Samuel Comparative Government, London, Allen Lane, the
penguin Books, Press, 1970.

65
 ƨdzȁ›dz rȁȋu ››×dzu- ?u›ȉu ƨȈl’

3- Finer, Samuel – Grast Britain (Modern political Systems): Europe ,

London prentice – Hall – international Inc , 1968.
4- Finer, S.E: Comparative Government, London, Allen Lane, the
penguin, Books , 1971.
5- Sabine, George H-and Tharson Thomas, History of political theory,
Fourth Edition, Indiana. U.S.A , 1973. Pp. 139 - 140.
6- Sabine, George H- History of political theory, New York, Henry Holt
and company, 1972.

66