СТ РК 1.5-2019

Обновлен: 04.07.
2023
СТ РК 1.5-2019 выдан РГП на ПХВ «Казахстанский институт стандартизации и метрологии». Безвозмездное использование только для резидентов Республики Казахстан
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТАНДАРТЫ

Қазақстан Республикасының ұлттық стандарттау жүйесі
ҰЛТТЫҚ СТАНДАРТТАРДЫҢ ЖӘНЕ СТАНДАРТТАУ ЖӚНІНДЕГІ

ҰСЫНЫМДАРДЫҢ ҚҰРЫЛУЫНА, ЖАЗЫЛУЫНА, РӘСІМДЕЛУІНЕ ЖӘНЕ
МАЗМҰНЫНА ҚОЙЫЛАТЫН ЖАЛПЫ ТАЛАПТАР
ОБЩИЕ ТРЕБОВАНИЯ К ПОСТРОЕНИЮ, ИЗЛОЖЕНИЮ, ОФОРМЛЕНИЮ И

СОДЕРЖАНИЮ НАЦИОНАЛЬНЫХ СТАНДАРТОВ И РЕКОМЕНДАЦИЙ ПО
СТАНДАРТИЗАЦИИ
Пользователь: Бекбатыров Жараскан. ИИН: 670802300915. Заказ №F-14322012024 от 22.01.2024
ҚР СТ 1.5-2019
Ресми басылым
Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрлігінің

Техникалық реттеу және метрология комитеті
(Мемстандарт)
Нұр-Сұлтан
Обновлен: 04.07.2023

Қазақстан Республикасының ұлттық стандарттау жүйесі
ҰЛТТЫҚ СТАНДАРТТАРДЫҢ ЖӘНЕ СТАНДАРТТАУ ЖӚНІНДЕГІ

ҰСЫНЫМДАРДЫҢ ҚҰРЫЛУЫНА, ЖАЗЫЛУЫНА, РӘСІМДЕЛУІНЕ ЖӘНЕ
МАЗМҰНЫНА ҚОЙЫЛАТЫН ЖАЛПЫ ТАЛАПТАР
ҚР СТ 1.5-2019

Нұр-Сұлтан
ҚР СТ 1.5-2019
Алғысӛз
1 Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрлігі Техникалық реттеу

және метрология комитеті «Қазақстан стандарттау және сертификаттау институты» ШҚЖ
РМК ӘЗІРЛЕП ЕНГІЗДІ
2 Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрлігі Техникалық реттеу

және метрология комитеті Төрағасының 2019 жылғы 13 қарашадағы № 420-од
бұйрығымен БЕКІТІЛІП, ҚОЛДАНЫСҚА ЕНГІЗІЛДІ
3 Осы стандартта «Стандарттау туралы» Қазақстан Республикасының 2018 жылғы

5 қазандағы № 183-VІ Заңының нормалары іске асырылған
4 ҚР СТ 1.5-2013 «Стандарттардың құрылуына, жазылуына, рәсімделуіне және

мазмұнына қойылатын жалпы талаптар» ОРНЫНА ЕНГІЗІЛДІ
Осы стандартқа енгізілген өзгерістер туралы ақпарат жыл сайын басып

шығарылатын «Стандарттау жөніндегі құжаттар» каталогында, ал өзгерістер мен
мәтіні ай сайын басып шығарылатын стандарттардың ақпараттық сілтемелерінде
жарияланады. Осы стандарт қайта қаралған (жойылған) немесе ауыстырылған
жағдайда, тиісті хабарлама мерзімді басып шығарылатын стандарттардың
ақпараттық сілтемесінде жарияланады
Осы стандарт Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрлігінің

Техникалық реттеу және метрология комитетінің рұқсатынсыз ресми басылым ретінде
толықтай немесе бөлшектеліп басылып шығарыла, көбейтіле және таратыла алмайды
II
ҚР СТ 1.5-2019
Мазмұны
1 Қолданылу саласы 1
2 Нормативтік сілтемелер 1
3 Терминдер мен анықтамалар 2
4 Стандарттардың құрылу ережелері және олардың мазмұнына қойылатын жалпы

талаптар 2
5 Бірдей, түрлендірілген және баламалы емес стандарттардың құрылуына,
рәсімделуіне қойылатын талаптар 19
6 Стандарттардың және стандарттау жөніндегі ұсынымдардың жазылуына
қойылатын талаптар 31
7 Стандарттардың және стандарттау жөніндегі ұсынымдардың өзгерістерінің
құрылуына және жазылуына қойылатын талаптар 56
8 Стандарттардың және стандарттау жөніндегі ұсынымдардың рәсімделуіне
9 Стандарттардың және стандарттау жөніндегі ұсынымдардың мазмұнына
10 Стандарттардың және стандарттау жөніндегі ұсынымдардың белгіленуіне
11 Үйлестірілген стандарттардың белгіленулеріне қойылатын талаптар 81
А қосымшасы (міндетті) Ұлттық стандарттың және стандарттау жөніндегі
ұсынымдардың және жинақтардың титул парағының нысаны 83
Б қосымшасы (ақпараттық) Стандарттар және стандарттау жөніндегі ұсынымдар
туралы жалпы мәліметтердің типтік тұжырымдары 86
В қосымшасы (міндетті) Бірдей ұлттық стандарттардың титул парағын рәсімдеу
үлгісі
87
Г қосымшасы (міндетті) Стандарттың алғысөзінде пайдаланылатын типтік
тұжырымдар 88
Д қосымшасы (ақпараттық) Стандарттардың сілтемелік халықаралық, өңірлік
стандарттарға және шет мемлекет стандарттарына сәйкестігі туралы мәліметтерді
бірдей стандарттарда рәсімдеу үлгісі 97
Е қосымшасы (ақпараттық) Түрлендірілген стандарттардың әртүрлі типтері үшін
енгізілу себептерінің түсіндірмесі бар техникалық ауытқулардың тізбесін рәсімдеу
үлгілері 101
Ж қосымшасы (ақпараттық) Қосымшаларды рәсімдеу үлгілері 107
К қосымшасы (міндетті) Қазақстан Республикасының ұлттық стандарты ретінде
қабылданған мемлекетаралық стандарттың «алғысөзін» рәсімдеу үлгісі 110
Л қосымшасы (міндетті) Ұлттық стандарттарға енгізілетін өзгерістердің титул
парақтары мен бірінші беттерінің нысандары 111
М қосымшасы (міндетті) Стандарттың бірінші бетінің үлгісі 113
Н қосымшасы (ақпараттық) Ұлттық стандарттардың және оларға енгізілетін
өзгерістердің беттерінің нысаны 114
П қосымшасы (міндетті) Ұлттық стандарттардың және стандарттау жөніндегі ұсы-
нымдардың (стандартқа енгізілетін өзгеріс) жобасының соңғы бетін рәсімдеу
ережесі 115
Р қосымшасы (ақпараттық) Қазақстан Республикасында әзірленген
стандарттардың мемлекеттік салааралық ұйымдастыру-әдістемелік және жалпы
техникалық кешендерінің шартты цифрлық белгіленулері 116
С қосымшасы (ақпараттық) Қазақстан Республикасында қолданылатын
стандарттардың мемлекетаралық салааралық ұйымдастыру-әдістемелік және
жалпы техникалық кешендерінің цифрлық белгіленулері 117
III
IV
Библиография
ҚР СТ 1.5-2019
118
ҚР СТ 1.5-2019
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҦЛТТЫҚ СТАНДАРТЫ
Қазақстан Республикасының ҧлттық стандарттау жҥйесі

ҦЛТТЫҚ СТАНДАРТТАРДЫҢ ЖӘНЕ СТАНДАРТТАУ ЖӚНІНДЕГІ

ҦСЫНЫМДАРДЫҢ ҚҦРЫЛУЫНА, ЖАЗЫЛУЫНА, РӘСІМДЕЛУІНЕ ЖӘНЕ
МАЗМҦНЫНА ҚОЙЫЛАТЫН ЖАЛПЫ ТАЛАПТАР
Енгізілген кҥні 2020-02-01

1 Қолданылу саласы
Осы стандарт Қазақстан Республикасының ҧлттық стандарттарының және

стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың (бҧдан әрі мәтін бойынша – стандарттау жӛніндегі
қҧжаттың нақты тҥрін кӛрсету қажетті жағдайларды қоспағанда, стандарттар) қҧрылуына,
жазылуына, рәсімделуіне, мазмҧнына және белгіленуіне қойылатын жалпы талаптарды
белгілейді.
Мемлекетаралық стандарттардың қҧрылуына, жазылуына, рәсімделуіне, мазмҧнына
және белгіленуіне қойылатын жалпы талаптар ГОСТ 1.5 сәйкес келуге тиіс.
Осы стандарттың ережелері ҧлттық стандарттарды және стандарттау жӛніндегі
ҧсынымдарды әзірлеуге, бекітуге және басып шығаруға дайындау кезінде, сондай-ақ
қолданыстағы стандарттарға және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарға енгізілетін
ӛзгерістерді әзірлеуге, бекітуге және басып шығаруға дайындау кезінде қолданылады.
Бірдей, тҥрлендірілген және баламалы емес стандарттарды рәсімдеу, жазу және
белгілену ерекшеліктері 5-тарауда кӛрсетілген.
Осы стандарт ережелері осы стандартты қолданысқа енгізгенге дейін бекітілген
стандарттарға және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарға қолданылмайды. Оларды осы

стандарттың ережелеріне сәйкес келтіру кӛрсетілген стандарттарды және стандарттау
жӛніндегі ҧсынымдарды кезекті қайта қарау кезінде, ал негізделген жағдайларда - оларға
кезекті ӛзгерістерді әзірлеу кезінде жҥзеге асырылады.
Осы стандарттың жекелеген ережелері және талаптары ҧйым стандарттарына
қолданыла алады.
2 Нормативтік сілтемелер
Осы стандартты қолдану ҥшін мынадай сілтемелік нормативтік қҧжаттар қажет:

ҚР СТ 1.1-2019 Қазақстан Республикасының Ҧлттық стандарттау жҥйесі.
Стандарттау. Терминдер мен анықтамалар.
ҚР СТ 1.9-2019 Қазақстан Республикасының Ҧлттық стандарттау жҥйесі. Қазақстан
Республикасы аумағында халықаралық, ӛңірлік және шет мемлекеттер стандарттарын
қолдануға қойылатын жалпы талаптар.
ҚР СТ 1.27-2013 Қазақстан Республикасының мемлекеттік техникалық реттеу
жҥйесі. Терминологиядағы стандарттау. Негізгі принциптер және әдістер.
ҚР СТ 1.51-2019 Қазақстан Республикасының Ҧлттық стандарттау жҥйесі.
Нормативтік қҧқықтық актілердегі және стандарттау жӛніндегі қҧжаттардағы
стандарттарға сілтемелерді кӛрсету тәртібі.
ҚР СТ 1.61-2019 Қазақстан Республикасының Ҧлттық стандарттау жҥйесі. Ҧлттық
стандарттау белгісінің бейнесі, оған қойылатын техникалық талаптар және таңбалау
тәртібі.
ГОСТ 1.5 - 2001 Халықаралық стандарттау жҥйесі. Мемлекетаралық стандарттар,
мемлекетаралық стандарттау жӛніндегі ережелер мен ҧсынымдар. Қҧрылуына,
Ресми басылым 1
ҚР СТ 1.5-2019
жазылуына, рәсімделуіне, мазмҧнына және белгіленуіне қойылатын жалпы талаптар
МЖ (ИСО/ИНФКО МЖС) 001-96 Стандарттардың мемлекетаралық жіктеуіші.
Ескертпе – Осы стандартты пайдалану кезінде сілтемелік стандарттар мен жіктеуіштердің

қолданысын ағымдағы жылғы жай-кҥйі бойынша жыл сайын басып шығарылатын «Стандарттау жӛніндегі
қҧжаттар» ақпараттық каталогы бойынша және ағымдағы жылы жарияланған ай сайын басып шығарылатын
тиісті ақпараттық каталогы бойынша тексерген дҧрыс. Егер сілтемелік қҧжат ауыстырылса (ӛзгертілсе),
онда осы стандартты пайдалану кезінде ауыстырылған (ӛзгертілген) стандартты басшылыққа алу керек.
Егер сілтемелік қҧжат ауыстырылмай жойылса, онда оған сілтеме берілген ереже осы сілтемені
қозғамайтын бӛлікте қолданылады.
3 Терминдер мен анықтамалар
Осы стандартта ҚР СТ 1.1 және [1] бойынша терминдер қолданылады

(пайдаланылады).
4 Стандарттардың қҧрылу ережелері және олардың мазмҧнына қойылатын

жалпы талаптар
4.1 Стандарттардың және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың қҧрылымдық

элементтері
4.1.1 Стандартқа және стандарттау жӛніндегі ҧсынымға, әдетте, мынадай

қҧрылымдық элементтер кіреді:
- титул парағы;
- алғысӛз;
- мазмҧны;
- кіріспе;
- атауы;
- қолданылу саласы;
- нормативтік сілтемелер;
- терминдер мен анықтамалар;
- белгіленулер мен қысқарған сӛздер;
- негізгі нормативтік ережелер;
- қосымшалар;
- библиография;
- библиографиялық деректер.
Ескертпе – Келтірілген қҧрылымдық элементтерінің тізбесі «Техникалық шарттар» және «Жалпы

техникалық шарттар» тҥріндегі стандарттар ҥшін тән болып табылады.
4.1.2 Стандартталатын объектінің тҥрі мен ерекшелігіне байланысты «Титул

парағы», «Алғысӛз», «Атауы», «Қолданылу саласы», «Негізгі нормативтік ережелер»
деген элементтерін қоспағанда, стандартқа және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарға
енгізілетін қҧрылымдық элементтер қажет болған кезде беріледі. Стандарттарға және
стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарға олардың мазмҧны және жазылу ерекшеліктеріне
сҥйеніп, қосымша қҧрылымдық элементтер енгізіле алады.
Терминологияға қатысты стандарттар ҥшін ҚР СТ 1.27-де кӛрсетілген, қҧрылымы
және мазмҧны бойынша талаптар қойылады.
2
ҚР СТ 1.5-2019
4.2 Титул парағы
4.2.1 Стандарттардың және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың титул парағында

мынадай деректер беріледі:
- Қазақстан Республикасының мемлекеттік Елтаңбасының бейнесі;
- статусі (Қазақстан Республикасының ҧлттық стандарты немесе Қазақстан

Республикасының стандарттау жӛніндегі ҧсынымдары);
- атауы;
- белгіленуі;
- басылымның статусы (Ресми басылым);
- бекіткен ҧйымның толық атауы;
- [2] бойынша шығыс деректері.
- ҚР СТ 1.61 бойынша стандарттау белгісінің бейнесі.
Ескертпе – Стандарттардың және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың жобалары ҥшін басылым

статусы былай беріледі: «Осы стандарттың (стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың) жобасы бекітілгенге
дейін қолдануға жатпайды».
4.2.2 Бірнеше ҧлттық стандартты бір мҧқабамен рәсімдеу қажет кезде, олар
тақырыптық жинақтағы брошюра тҥрінде болады. Бҧл ретте оған жинақтың арнайы титул
парағы, сондай-ақ жинақтың «Мазмҧны» элементі (4.4.4 қараңыз) қосымша енгізіледі.
Стандарттар жинағының арнайы титул парағында мынадай деректер беріледі:
- Қазақстан Республикасының мемлекеттік Елтаңбасының бейнесі;
- жинаққа енгізілген қҧжаттар статусі;
- жинақ атауы;
- жинаққа енгізілген стандарттардың белгіленулері;

-«Ресми басылым» деген сӛздер;
- [2] бойынша шығыс деректер.
Жинақтың арнайы титул парағындағы барлық деректер мемлекеттік тілде, ал атауы
мемлекеттік және орыс тілдерінде беріледі.
Егер стандарттар жинағына енгізілген белгіленулерде сандардың ҥздіксіз тізбегі
болса, бірінші және соңғы (нӛмірлердің ӛсу тәртібімен) стандарттардың белгіленулерін
«сызықша» тыныс белгісімен бӛле отырып кӛрсетуге болады.
Бірінші бетте жинаққа кірген барлық стандарттардың белгіленулерін орналастыру
мҥмкін болмаған немесе мақсатқа сай болмаған жағдайда, арнайы титул парағына тек
жинақ атауы ғана кӛрсетіледі.
Мысалы - Бӛлке нан ӛнімдері. Сынау әдістері.
4.2.3 Стандарттардың, стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың және стандарттардың

жинағының титул парақтары А.1, А.2 және А.3 сәйкес рәсімделеді (А қосымшасы).
4.3 Алғысӛз
4.3.1 Алғысӛз стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың титул

парағының екінші бетіне орналастырылады, «Алғысӛз» деген сӛз бет ортасына бас
әріптен жазылады және қою қаріппен ерекшеленеді.
4.3.2 Алғысӛзде берілген жалпы мәліметтер қою қаріппен айрықшаланады, араб
цифрларымен (1, 2, 3 және т.б.) соңына нҥкте қойылмай нӛмірленеді және олардың
болуына байланысты Б қосымшасына сәйкес, мынадай реттілікпен орналастырылады:
а) Стандартты немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымды әзірлеуші және оны бекітуге
3
ҚР СТ 1.5-2019
берген ҧйым туралы мәліметтер:
«1 ___________________________________________ ӘЗІРЛЕП, ЕНГІЗДІ»
Жобаны бекітуге ҧсынған, әзірлеуші-ҧйымның атауы
Егер стандартты немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымды бір ҧйым әзірлеп, ал
бекітуге басқа ҧйым (тапсырыс беруші) енгізсе, олар туралы мәліметтер жеке беріледі:
«1 _____________________________________________________ ӘЗІРЛЕДІ
заңды тҧлғаның (әртҥрлі заңды тҧлғалар ӛкілдерінен тҧратын жҧмыс тобының) толық атауы
немесе стандартты немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымды әзірлеген
жеке тҧлғаның тегі және аты-жӛні
_________________________________________________________ ЕНГІЗДІ»;
стандартты немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымды әзірлеуге тапсырыс беруші
заңды тҧлғаның (министрліктің, стандарттау жӛніндегі техникалық комитеттің
және басқалардың) толық атауы»
б) Стандартты немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымды бекіту және қолданысқа

енгізу туралы мәліметтер:
«2 ______________________________________________________________________
стандартты немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымды бекіткен заңды тҧлғаның атауы. Стандарт немесе стандарттау жӛніндегі
ҧсынымдар бекітілген ҧйымдастырушылық-
________________________________ БЕКІТІЛІП, ҚОЛДАНЫСҚА ЕНГІЗІЛДІ»;
ӛкімдік қҧжаттың атауы, тҥрі, кҥні және нӛмірі
в) Стандартты ҚР СТ 1.9 бойынша стандарттың сәйкестік дәрежесіне байланысты

халықаралық, ӛңірлік немесе ҧлттық стандарттармен және нормативтік қҧжаттармен
ҥйлестіру туралы мәліметтер;
Мысалы - «3 Осы стандарт ISO/PAS 17001:2005 Conformity assessment - Impartiality – Principles and
requirements, IDT (Сәйкестікті бағалау. Риясыздық. Принциптер мен талаптар) халықаралық стандартымен
бірдей».
г) Стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымда заңнамалық деңгейлі

қҧжаттардың (оның ішінде техникалық регламенттердің, Қазақстан Республикасы
қосылған халықаралық келісімдер мен конвенциялардың) нормаларының іске асырылуы
туралы мәліметтер:
«3 Осы cтандартта (стандарттау жӛніндегі ҧсынымда)

_____________________________________________________________________________
нӛмірлері мен бекітілген (қол қойылған) кҥндері кӛрсетілген Қазақстан Республикасы Ҥкіметінің
заңдарының, қаулыларының, Қазақстан Республикасының техникалық регламенттерінің және басқа
нормативтік қҧқықтық актілерінің, халықаралық келісімдердің, конвенциялардың атаулары
нормалары жҥзеге асырылған»;
д) Лицензия бойынша ӛндірілетін (кӛрсетілетін) ӛнімге, процеске (жҧмысқа) және

қызметке әзірленген стандарт немесе стандарттау жӛніндегі ҧсыным туралы мәліметтер:
«4 Стандарттың (стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың) талаптары лицензия беруші

__________________________________
актінің және (немесе)
қҧжаттың атауы мен нӛмірі;
белгілеген талаптарға сәйкес келеді»;
е) Стандарттың (стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың) жаңа екендігі немесе оның

орнына әзірленген стандарттау жӛніндегі қҧжат туралы мәліметтер:
Егер стандарт алғаш рет енгізілсе:

4
ҚР СТ 1.5-2019
«АЛҒАШ РЕТ ЕНГІЗІЛДІ»;
Егер орнына енгізілсе:

«__________________________________________________ОРНЫНА ЕНГІЗІЛДІ»
стандарттау жӛніндегі қҧжаттың атауы мен белгіленуі
немесе
«6 ____________________________________________бӛлігінде (қажет жағдайда)

тарауының, тараушасының немесе тармақтарының нӛмірлері кӛрсетіледі
________________________________________________ ОРНЫНА ЕНГІЗІЛДІ»;
стандарттау жӛніндегі қҧжаттың белгіленуі мен атауы
ж) Стандарттың қайта басылымы немесе жаңа басылымы туралы мәліметтер:

«7 ҚАЙТА БАСЫЛЫМ_____________________________________»
айы, жылы (егер оған ӛзгерістер енгізілмесе)
немесе
«7 ЖАҢА БАСЫЛЫМ ___________________________ ӛзгерісімен (ӛзгерістерімен)
айы, жылы
_______________________________________________________________________»;
осы ӛзгерістің мәтіні жарияланған ақпараттық басылымның нӛмірі және ӛзгеріс (ӛзгерістер) нӛмірі.
и) Стандартқа енгізілген ӛзгерістер туралы, оны қайта қарау және жою туралы
ақпаратты жариялау тәртібі туралы мәліметтер:
«Осы стандартқа енгізілетін ӛзгерістер туралы ақпарат жыл сайын басылып
шығарылатын «Стандарттау жӛніндегі қҧжаттар» ақпараттық каталогында, ал ӛзгерістер
мен тҥзетулер мәтіні «Ҧлттық стандарттар» мерзімді ақпараттық каталогында

жарияланады. Осы стандарт қайта қаралған (ауыстырылған) немесе жойылған жағдайда,
тиісті хабарлама «Ҧлттық стандарттар» мерзімді ақпараттық сілтемесінде жарияланады».
к) Стандарттарды басып шығару және тарату қҧқықтары туралы мәліметтер.
«Осы стандарт ______________________________________________________
стандарттау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруды, стандарттау жӛніндегі жҧмыстарды
ҥйлестіруді жҥзеге асыратын, мемлекеттік заңды тҧлға
рҧқсатынсыз ресми басылым ретінде толықтай немесе бӛлшектеліп басылып
шығарыла, кӛбейтіле және таратыла алмайды»
Ескертпе – и) және к) тізбелеріне сәйкес келтірілген мәліметтер нӛмірленбейді. и) тізбесінің

мәліметтері кӛлбеу жазумен ерекшеленеді, стандарт қҧқығы туралы л) тізбесіндегі ақпарат «Алғысӛздің»
тӛменгі жолында беріледі.
4.3.3 Қажеттігіне қарай Алғысӛзде басқа қосымша мәліметтер, оның ішінде

патентпен қорғалған ӛнертабыстарды (пайдалы модельдегі, ӛнеркәсіптік ҥлгідегі)
стандартты және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарды әзірлеу кезінде пайдалану туралы
ақпарат қамтылуы мҥмкін.
Мысалы - Стандартты (стандарттау жӛніндегі ҧсынымды) әзірлеу кезінде атауы
__________________________ №_____ патентке сәйкес авторлық ӛнертабыстар пайдаланылады
Ескертпе – Пікір алуға ҧсынылған стандарттардың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың

барлық жобаларының титул парағына мынадай ақпарат жазу ҧсынылады:
«Осы жобаны алушылардан ӛз ескертпелерін, сондай-ақ ӛздеріңізге белгілге тиісті патенттік
қҧқықтар туралы хабарламаларды растайтын қҧжаттамасымен бірге немесе оның кӛздерін кӛрсетіп ҧсынуды
сҧраймыз».
5
ҚР СТ 1.5-2019
4.3.4 Егер стандарттарды немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарды әзірлеу және
дайындау кезінде жоғарыда кӛрсетілген мәліметтер белгіленген реттілікпен жазылмаса,
онда әзірлеуші ҧйымның стандарттарды басып шығаруға дайындау кезеңінде оларды
ӛзгерту қҧқығын ӛзіне қалдырады.
4.4 Мазмҧны
4.4.1 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың кӛлемі 24 беттен

кем болған жағдайда, оларға «Мазмҧны» тарауын енгізу әзірлеушінің қалауы бойынша
жҥзеге асырылады.
Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың мазмҧны берілген
қҧжаттың реттік нӛмірі мен қҧрылымдық элементтері мен тарауларының (қажет жағдайда
– тарауларшаларының) тақырыптарын, белгіленуін, статусі мен қосымшаларының
тақырыптарын, библиографиялық мәліметтерін, алфавиттік кӛрсеткіштерін (терминдер
мен анықтамалар жӛніндегі стандарттар ҥшін) қамтиды. Бҧл ретте кӛрсетілген
қҧрылымдық элементтердің әрқайсысының тақырыбынан кейін, нҥктелер қатары
қойылады, содан кейін олардың мәтіні басталатын стандарт бетінің нӛмірі беріледі.
4.4.2 Кіші тараулардың нӛмірлері тарау нӛмірлеріне қатысты екі белгіге тең абзац
шегінісінен кейін беріледі.
«Мазмҧны» элементінде қосымшалардың белгіленулерінен кейін дӛңгелек жақша
ішіне кӛлбеу жазумен олардың статусі (міндетті немесе ақпараттық) кӛрсетіледі.
4.4.3 «Мазмҧны» элементінде бӛлігінің немесе кіші бӛлігінің тақырыбын екінші
(келесі) жолға жазуды жалғастыру қажет болған жағдайда, оны бірінші жолдағы осы
тақырып басының деңгейінен, ал қосымшаның тақырыбын жазуды жалғастыру кезінде
«Қосымша» деген сӛздің жазылу деңгейінен бастайды.
4.4.4 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың «Мазмҧны» деген

тарауы Алғысӛзден кейін, жаңа беттен басталып жазылады, және, қажет жағдайда, рим
цифрлері мен нӛмірленген бҧдан кейінгі беттерде жалғастырылады.
Стандарттар жинағының «Мазмҧны жинақтың соңғы бетіне орналастырылады,
жинаққа енгізілген барлық стандарттардың белгіленулері мен атаулары және осы
стандарттардың мәтіні басталатын толассыз нӛмірлеу беттерінің нӛмірлері кӛрсетіледі.
«Мазмҧны» деген тақырып бас әріппен беттің ортасына жазылады және қою
қаріппен бӛліп кӛрсетіледі.
4.5 Кіріспе
4.5.1 «Кіріспе» деген элемент, егер стандартты немесе стандарттау жӛніндегі

ҧсынымдарды әзірлеу себебін негіздеу, стандарттың стандарттар жинағындағы орнын
кӛрсету немесе басқа стандарттармен оның ӛзара байланысының басқа пішінін пайдалану
туралы хабарлау, сондай-ақ пайдаланушылардың басқа стандарты немесе стандарттау
жӛніндегі ҧсынымдарды қолдануын жеңілдететін басқа ақпарат беру қажеттілігі болса,
беріледі.
4.5.2 Кіріспеде талаптар жазылмауға тиіс.
4.5.3 «Кіріспе» деген элемент, егер онда нӛмірленген тармақшаларды қҧру қажет
болмаса, нӛмірлеу керек емес. Басқа жағдайларда «Кіріспе» деген қҧрылымдық элемент
0.1, 0.2 және т.б. нӛмірленген тармақшалары бар нӛлдік 0 ретінде нӛмірленуге тиіс.
Нӛмірленген сурет, кесте, формула немесе сілтеме әдетте «1» цифрынан бастап араб
цифрларымен нӛмірленеді.
4.5.4 «Кіріспе» деген элемент «Мазмҧны» деген элемент аяқталған беттен кейінгі
келесі бетке, ал ол болмаған жағдайда «Алғысӛз» деген элемент орналасқан беттен кейін
6
ҚР СТ 1.5-2019
орналастырылады. «Мазмҧны» деген элементке «Кіріспе» деген элемент енгізіледі.
«Кіріспе» деген тақырып «Кіріспе» деген элемент басталатын беттің жоғарғы
жағына, бас әріппен беттің ортасына жазылады және қою қаріппен белгіленеді.
4.6 Атауы
4.6.1 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың атауы

мҥмкіндігінше қысқа болуға, осы стандартты мазмҧнын толық талдамай басқа ҧқсас
стандарттардан немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардан айыруға болатын тәсілмен
стандарттау объектісін бір мағынамен айқындауға және стандарттардың сілтемесіне
(каталогына) стандарт туралы ақпаратты енгізу ыңғайлы болу ҥшін МЖ (ИСО/ИНФКО
МЖС) 001 сәйкес стандарттың бір мағынада жіктелуін қамтамасыз етуге тиіс.
4.6.2 Әріптік, цифрлік және әріптік-цифрлық қысқарған сӛздер ӛнімнің, шамалар
бірлігінің, жалпы танымал аббревиатуралардың, кодтардың және т.б. шартты
белгіленулеріне кірген жағдайларды қоспағанда, стандарттың немесе стандарттау
жӛніндегі ҧсынымдардың атауларында қысқарған сӛздер, рим цифрлері, математикалық
белгілер, грек әріптері болуға жол берілмейді.
4.6.3 Атауы әрқайсысы жалпыдан жекеге жҥйелілікте келетін, мҥмкіндігінше қысқа
болуға тиісті жеке элементтерден тҧруға тиіс.
Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың атауы, әдеттегідей,
тақырыптан (атаудың негізгі элементі) және тақырыпшадан (қосымша элемент) тҧруға
тиіс.
Егер стандарт негізге алынатын ҧйымдастыру-әдістемелік немесе жалпы техникалық
стандарттардан тҧратын стандарттар жинағына кірсе, онда стандарт тақырыбының алдына
жиынтықтың барлық стандарттары ҥшін жалпы және осы жҥйенің атауы болып
табылатын топтық тақырып (кіріспе элемент) беріледі.

Егер стандарт бірнеше бӛлімнен тҧрса, тақырыпша оларды бір-бірінен айыруға
мҥмкіндік туғызады және бӛліктердің ерекшеліктерін белгілейді [топтық тақырып (ол
болған жағдайда) және негізгі тақырып әр бӛлім ҥшін ӛзгеріссіз қалдырылады].
Мысалдар
1 «Ірімшік. НИТРИТТЕР МЕН НИТРАТТАРДЫ АНЫҚТАУ ӘДІСІ».
2 «Қҧрастырылымдық қҧжаттаманың бірыңғай жҥйесі. ОҚУ-ТЕХНИКАЛЫҚ ПЛАКАТТАР. Жалпы
техникалық шарттар».
3 «ҚР СТ ИСО 1998-1-2004 Мҧнай ӛнеркәсібі. Терминология. 1-бӛлім. ШИКІЗАТ ЖӘНЕ ӚНІМДЕР;
ҚР СТ ИСО 1998-2-2004 Мҧнай ӛнеркәсібі. Терминология. 2-бӛлім. ҚАСИЕТТЕРІ ЖӘНЕ
СЫНАҚТАР;
ҚР СТ ИСО 1998-3-2004 Мҧнай ӛнеркәсібі. Терминология. 3-бӛлім. КЕН ОРНЫН БАРЛАУ ЖӘНЕ
ӚНДІРУ».
4.6.4 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың тақырыбы міндетті

элемент, тақырыпша мен топтық тақырып осы стандартта белгіленген ережеге
байланысты қатысатын факультативтік элементтер болып табылады.
Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың тақырыбы бас
әріптермен теріледі. Топтық тақырып және стандарт тақырыпшасы біріншісі бас әріппен
басталатын кіші әріптермен басылады.
Мысал - «Тағам ӛнімдері. ТҦТЫНУШЫҒА АРНАЛҒАН АҚПАРАТ. Жалпы талаптар».
Ескертпе: «Қорғаныс ӛніміне арналған стандарттардың тақырыптары осы ӛнімге қолданылатын

жіктеуіштерді ескере отырып қалыптастырылады».
7
ҚР СТ 1.5-2019
4.6.5 Біркелкі ӛнім топтарына арналған стандарт тақырыбы [4] экономикалық
қызмет тҥрлері бойынша ӛнім жіктеуішінің жіктеуіш топтары атауын есепке алып
қалыптастырылады.
«Нормативтік сілтемелер» тарауында атауы қҧрамында негізге алынатын және
жалпы техникалық стандарттар жҥйелері жиынтығының атынан тҧратын, топтық тақырып
атауы қҧрамында бар стандарттарға сілтемелер жасау кезінде оны толық кӛрсету
ҧсынылады.
Мысалы –
Дҧрыс: «ҚР СТ 1.1-2013 Қазақстан Республикасының мемлекеттік техникалық реттеу жҥйесі.
Стандарттау. Терминдер мен анықтамалар».
Дҧрыс емес: «ҚР СТ 1.1-2013 ҚР МТРЖ. Стандарттау. Терминдер мен анықтамалар».
4.6.6 Стандарттау объектісін толығырақ сипаттау ҥшін стандарт тақырыбына тән

белгілерді кӛрсететін қосымша анықтамаларды енгізу керек:
- объектінің ӛнімнің (қызметтің) белгілі бір тобына тиесілігі бойынша;
Мысалдар
1 «ӘМБЕБАП ТИЕГІШТЕР».
2 «ЖҤК ТАСЫМАЛДАУ».
- белгілі бір (немесе бірнеше) тәсілмен ӛнімді дайындау тәсілі бойынша;
Мысалы
1 «ЫСТЫҚТАЙ ИЛЕМДЕЛГЕН ТАСПАЛАР».

2 «ШОШҚА ЕТІНЕН КӚМБЕ ЖӘНЕ ҚУЫРЫЛҒАН ӚНІМДЕР».
- ӛлшемі, салмағы, пішіні бойынша және т.б. бойынша;
Мысалы
«КОНУСТЫЛЫҒЫ 1:10 КОНУСТЫ БІЛІК ҦШТАРЫ».
- ӛнім дайындалған материалдың тҥрі бойынша;
Мысалы
1 «АЛЮМИНИЙДЕН ЖӘНЕ АЛЮМИНИЙ ҚОРЫТПАСЫНАН ЖАСАЛҒАН ҚҦБЫРЛАР».
2 «ЕТ КОНСЕРВІЛЕРІ».
Стандарт тақырыбында ӛнімнің типінің, маркасының, ҥлгісінің белгіленуі алдына

«маркалы», «типті», «ҥлгілі» деген сӛздерді жазып, ал олардың алдына белгіленулерін
кӛрсету керек.
Мысалы
- «16 Д20 ҤЛГІЛІ ЖОНҒЫШ-БҦРАМАКЕСКІШ СТАНОК».
4.6.7 Егер стандарттау объектісі тҧтас объектінің бӛлігі болып табылса, онда
тақырып алдында бӛлігі кӛрсетіледі, ал тҧтас болса, белгі ретінде беріледі.
Мысалы – «ҚАЛҚАНДЫ ӚЛШЕУІШ ҚҦРАЛДАРДЫҢ КОРПУСТАРЫ».
4.6.8 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың тақырыбында

бірінші сӛз стандарттау объектісін сипаттайтын зат есім, ал кейінгі сӛздер – мәнділігіне
байланысты орналасқан сын есім (анықтамалар) (жалпыдан жекеге принципі негізінде
иерархиялық тегіне-тҥріне бағыныстылығы) болуға тиіс, яғни стандарттың немесе
стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың тақырыбын орыс тілінде кері сӛз тәртібімен жазу
8
ҚР СТ 1.5-2019
керек.
Мысалы – «КӚПІРЛІК ҚҦЙМА ЭЛЕКТР КРАНДАРЫ».
4.6.9 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың тақырыбындағы

сӛздердің тікелей тәртібін мынадай жағдайларда сақтау керек:

- стандарттау объектісі атында осы мәндегі зат есім қолданылмайды;
Мысалы
1 «БАС КИІМДЕР».
2 «ТЕХНИКАЛЫҚ ШАРТТАР».
- стандарттау объектісінің белгісі зат есімнің жанама септіктегі сын есіммен

ҥйлесуімен кӛрсетілген;
Мысал - «ГИДРАВЛИКАЛЫҚ ЖҤЙЕЛЕР БАКТАРЫ».
- терминдер мен анықтамалар және шамалардың әріптік белгілері стандартында олар

жататын білім, ғылым саласы, техника және ӛндіріс саласы кӛрсетіледі.
Мысалдар
1 «ВАКУУМ ТЕХНИКА. Терминдер мен анықтамалар».
2 «ФИЗИКАЛЫҚ ОПТИКА. Негізгі шамалардың белгілері».
Сӛздердің тікелей тәртібі негізге алынатын ҧйымдастыру-әдістемелік немесе жалпы

техникалық стандарттар жҥйесінің атауы болып табылатын стандарт тақырыпшасында
немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың, сондай-ақ топтық тақырыбында
қолданылады.
Мысалы - Мемлекеттік ӛлшем бірлігін қамтамасыз ету жҥйесі.
4.6.10 Егер стандарт немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдар бір стандарттау

объектісіне қолданылса, онда оның тақырыбындағы атауы жекеше тҥрде беріледі.
Мысалдар
1 «ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК ТУЫ».
2 «СИНТЕТИКАЛЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ ФЕНОЛ».
3 «ЖҦМЫРТҚА ҦНТАҒЫ».
4.6.11 Егер стандарт немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдар бірнеше бір атаулы
стандарттау объектілеріне қолданылса, онда тақырыбындағы олардың жалпы атауы
кӛпше тҥрде беріледі.
Мысалдар
1 «КВАРЦТЫ ГЕНЕРАТОРЛАР».
2 «КЕКСТЕР».
Бҧған кӛпше тҥрде пайдаланылмайтын немесе басқа мәнге ие стандарттау

объектісінің атауы кірмейді.
Мысалдар
1 КАРТОП.
2 ДӘН.
3 АБРАЗИВТІ ЖӘНЕ АЛМАС ҚҦРАЛ.
9
ҚР СТ 1.5-2019
4.6.12 Егер стандарт немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдар екі және одан кӛп
әртҥрлі атаудағы стандарттау объектісіне қолданылса, онда оның тақырыбы мынадай
тәртіппен жазылады:
- егер стандарттау объектілерінің деректері бірдей белгімен немесе белгілермен
сипатталса, онда алдымен «және» (егер екі зат есімнен артық болса – ҥтірмен және
«және(мен)» шылауымен) жалғаулықпен қосылған зат есім, сосын осы белгіні

сипаттайтын сын есім, немесе жекеден жалпыға олардың мәнділігі тәртібімен бірнеше
белгілерді сипаттайтын сын есім жазылады;
Мысалдар
1 «КЕМЕ МАШИНАЛАРЫ, МЕХАНИЗМДЕРІ, АППАРАТТАРЫ, ҚҦРЫЛҒЫЛАРЫ МЕН
ІРГЕТАСТАРЫ».
2 «ЦИФРЛЫҚ ЭЛЕКТР ӚЛШЕУІШ ҚҦРАЛДАР МЕН ТҤРЛЕНДІРГІШТЕР».
- егер белгі (белгілер) тек аталған стандарттау объектілерінің біреуіне ғана қатысты
болса, онда бҧл объектінің атауы сӛздердің тікелей тәртібімен оған жататын сын есімді
(сын есімдерді) келтіріп соңына жазылады;
Мысалдар
1 «МАТАЛАР МЕН ДАРА МАҚТА-МАТА БҦЙЫМДАРЫ».
2 «ЖЕМДЕР, ҚҦРАМА ЖЕМДЕР МЕН ҚҦРАМАЖЕМ ШИКІЗАТЫ».
- егер әр стандарттау объектісінде ӛзінің белгілері болса, онда сӛздердің кері

тәртібімен тек бірінші стандарттау объектісін белгілейтін сӛз тіркесі беріледі.
Мысалы - «ФАРФОР ОҚШАУЛАҒЫШТАР ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ ВОЛЬТТІ КІРІСТЕР».

4.6.13 Егер стандарт немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдар осы ӛнім ҥшін ортақ
зат есім тҥріндегі атауы бар бір жіктеу тобына жататын әр тҥрлі ӛнімге қолданылса, онда
тақырыбына алдымен соңғы белгі алдында ҥтір және «және» шылауы арқылы ӛнім
белгілері аталады, сосын осы зат есім жазылады.
Мысал - «ЖАЛПАҚ, ЖӘШІК ЖӘНЕ ТІРЕК ТАБАНДЫҚТАР».
4.6.14 Егер стандарттау объектісі бҥтін объектінің бӛлігі болып табылса, онда
тақырып алдында бҧл бӛліктің атауы, ал тҧтастың атауы қосымша белгі ретінде
кӛрсетіледі. Бҧл ретте тҧтас атауында сӛздердің тікелей тәртібі сақталады.
Мысалдар
1 «ҚАЛҚАНДЫ ӚЛШЕУІШ АСПАПТАРДЫҢ КОРПУСТАРЫ».
2 «ШАЙҚАЛМА МОЙЫНТІРЕКТІҢ ТАРТҚЫШ ТӚЛКЕСІ».
4.6.15 Егер стандарт немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдар тек белгілі типті,
маркалы, ҥлгілі ӛнімге немесе басқа конструктивті (ӛлшемді) орындалған ӛнімге
қолданылса, онда бҧл стандарт тақырыбында: «маркалы», «типті», «ҥлгілі» және т.б.
тиісті сӛздерден кейін бҧл орындалым белгісі кӛрсетіледі
4.6.16 Стандарттар тақырыбындағы қысқарған сӛздерді, рим цифрлерін және т.б.
4.6.2 кӛзделген жағдайларда пайдалануға жол беріледі.
Мысалдар
1 «НЦ-11 ЖӘНЕ НЦ-11А МАРКАЛЫ ЭМАЛЬДАР».
2 «1000 В ДЕЙІНГІ КЕРНЕУГЕ АРНАЛҒАН ЭЛЕКТР АППАРАТТАР».
3 «СВЧ АСПАПТАРЫ».
10
ҚР СТ 1.5-2019
4.6.17 Стандарт немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдар тақырыпшасында
стандартта белгіленген ережелердің қысқаша жинақ мазмҧны (стандарттау аспектісі)
кӛрсетіледі.
Мысалдар
1 «МАРГАРИН. Жалпы техникалық шарттар».

2 «КОРПУСТЫ ЖИҺАЗ Штангілерді сынау әдістері».
3 «ТҦРМЫСТЫҚ РАДИОЭЛЕКТРОНДЫҚ АППАРАТУРА. Буып-тҥю, таңбалау, тасымалдау және
сақтау».
4 «ҚАЛА АВТОБУСТАРЫ ЖӘНЕ ТРОЛЛЕЙБУСТАР. Тҥстік графикалық сызбаларға қойылатын
талаптар».
4.6.18 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың титул

парағындағы және бірінші бетіндегі стандарт атауы қою қаріппен белгіленеді.
4.7 Қолданылу саласы
4.7.1 «Қолданылу саласы» деген элементте стандарттың (стандарттау жӛніндегі

ҧсынымдардың) мақсаты және оның қолданылу саласы (стандарттау объектісі)
кӛрсетіледі, ал қажеттігіне қарай стандарттың қолданылу саласы нақтыланады.
Бӛліктерге бӛлінген стандарттарда, қолданылу саласында әр бӛлікте стандарттың
тиісті бӛлігінің қандай мақсатқа арналғаны кӛрсетіледі.
Қолданылу саласы оны библиографиялық мақсаттарға пайдалану ҥшін
мҥмкіндігінше қысқаша тҧжырымдалуға тиіс.
4.7.2 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың қандай мақсатқа
арналғанын және қолданылу саласын кӛрсету кезінде: «Осы стандарт ... белгілейді»
немесе «Осы стандарт ...қолданылады және ... белгілейді» «Осы стандарттау жӛніндегі
ҧсынымдар ... белгілейді» немесе «Осы стандарттау жӛніндегі ҧсынымдар ...қолданылады
және ... белгілейді» деген тҧжырымдар қолданылады.
Мысалдар
1 Осы стандарт мойынтіректердің радиалды және осьтік саңылауларының ӛлшемдерін белгілейді.
2 Осы ҧсынымдар кітап және сериялық басылымдардың мҧқабалары мен тҥптемелерін рәсімдеуге
қойылатын талаптарды белгілейді.
3 Осы стандарт дӛңгелекті ауылшаруашылық тракторларына қолданылады және бағалау әдісі мен
олардың басқарылуын н белгілейді.
4 Осы ҧсынымдар жеміс және кӛкӛніс шырындарына, балшырындар мен шырынды сусындарға
қолданылады және D- алма қышқылының массалық концентрациясын анықтау әдісін белгілейді.
4.7.3 Атауы тақырыбында кӛрсетілген стандарттау объектісін қосымша нақтылау

(анықтау) қажет жағдайда, мынадай тҧжырым қолданылады: «Осы стандарт....
қолданылады», «Осы стандарттау жӛніндегі ҧсынымдар... қолданылады».
Мысалдар
1 Осы стандарт минералды шикізатты, жем ашытқылары мен папринді қоспағанда, ӛсімдік
жемдерінің, қҧрама жемдердің және қҧрама жем шикізатының барлық тҥрлеріне қолданылады.
2 Осы стандарттау жӛніндегі ҧсынымдар тек атом электр станцияларына ғана жеткізілетін ӛнімге
Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың қолданылу саласы

шектелген жағдайда, сілтемеде аралас салаға (стандарттау объектісі) қолданылатын
стандарт немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдар туралы ақпаратты беру немесе
мәтіннің ӛзінде тҥсініктемелер келтіру ҧсынылады.
11
ҚР СТ 1.5-2019
Мысалы - Осы стандарт тҧрмыстық мақсатқа немесе ҧқсас мақсатқа арналған қосқыштарға
қолданылмайды1).
4.7.4 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың қолданылу саласын

нақтылау кезінде «Осы стандарт... арналған» немесе «Осы стандарт сондай-ақ....
қолданыла алады» деген тҧжырымдар пайдаланылады.
Мысалдар
1 Осы стандарт дербес ЭЕМ сертификаттау сынақтарын жҥргізу кезінде қолдануға арналған.
2 Осы стандарт беймата материалдарды қоспағанда, басқа технологиялар бойынша дайындалған
материалдарды сынау кезінде қолданыла алады.
3 Осы стандарт ҧйымдастырушылық-қҧқықтық қҧрылымына, ведомстволық тиістілігіне және меншік
нысанына қарамастан, баспагерлер мен полиграфиялық кәсіпорындарға арналған.
4 Осы стандарт ГОСТ МЭК 60598-1 бірге қолданылады.
4.7.5 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың мақсатын

кӛрсетуді, стандарттау объектісін нақтылауды және стандарттың немесе стандарттау
жӛніндегі ҧсынымдардың қолданылу саласын нақтылауды бір қосымшаға біріктіруге жол
беріледі.
Мысалы - Осы стандарт таралу желісіне тҥсер алдында су сапасын бағалау кезінде басшылыққа
алынатын, орталықтандырылған ауыз сумен жабдықтау жҥйелерінен ӛндірілетін және берілетін ауыз су
сынамаларын іріктеуге қойылатын талаптарды белгілейді.
4.7.6 Жалпы техникалық шарттарды немесе техникалық шарттарды белгілейтін

стандартта стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың мақсаты
берілмейді, стандарттау объектісі және оның қысқа жазбасы стандарттың қолданылу
саласы нақтыланып (қажет болса), стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі

ҧсынымдардың мәтінінде кӛрсетіледі.
Мысалы - Осы стандарт медициналық және кәсіптік кӛрсеткіштері бойынша оларды қолдануға
мҧқтаж пациенттерге арналған қатынас жҧмсақ линзаларға (бҧдан әрі- линзалар) қолданылады. Стандарт
ережелері боялған, оның ішінде косметикалық линзаларға қолданылмайды.
4.7.7 «Қолданылу саласы» элементі әр стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі

ҧсынымдардың бірінші бетінде орналасады және тақырыпты жартылай қою қәріппен
ерекшелей отырып 1-бӛлім (бір нӛмірленеді) тҥрінде рәсімдейді.
4.8 Нормативтік сілтемелер
4.8.1 «Нормативтік сілтемелер» қҧрылымдық элементінде мәтінінде міндетті

сілтемелер берілген және стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың
нормалары сақталмаса орындалмайтын нормативтік ережелерді белгілейтін стандарттау
жӛніндегі қҧжаттар тізбесі жазылады.
4.8.2 «Нормативтік сілтемелер» бӛлімі мынадай сӛздерден басталады:
«Осы стандартты қолдану ҥшін мынадай сілтемелік стандарттау жӛніндегі қҧжаттар
қажет:», «Осы стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарды қолдану ҥшін мынадай сілтемелік
стандарттау жӛніндегі қҧжаттар қажет:».
4.8.3 Бӛлім соңында мынадай мазмҧнды ескертпе берілуі керек: «Осы стандартты
(стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарды) пайдалану кезінде сілтемелік стандарттар мен
1)
Тҧрмыстық мақсатқа немесе ҧқсас мақсатқа арналған қосқыштарға қойылатын тиісті талаптар ГОСТ 7396.0 белгіленген. (мысалы
шартты тҥрде берілген)
12
ҚР СТ 1.5-2019
жіктеуіштердің қолданысын ағымдағы жылдың жағдайы бойынша «Стандарттау
жӛніндегі қҧжаттар» жыл сайын басылып шығарылатын ақпараттық каталогы және
ағымдағы жылда жарияланған ай сайын басылып шығарылатын ақпараттық каталогы
бойынша тексерген дҧрыс. Егер сілтемелік қҧжат ауыстырылса (ӛзгертілсе), онда осы
стандартты басып шығару кезінде ауыстырылған (ӛзгертілген) қҧжатты басшылыққа алу
керек. Егер сілтемелік қҧжат ауыстырусыз жойылса, оған сілтеме берілген ереже осы
сілтемені қозғамайтын бӛлікте қолданылады».
4.8.4 Нормативтік сілтемелер тізбесіне белгілердің тіркеу нӛмірлерінің (болған
жағдайда) ӛсу қатарымен мынадай тізбекте
- ҧлттық стандарттар және техникалық-экономикалық ақпарат жіктеуіштері;
- мемлекетаралық стандарттар және техникалық-экономикалық ақпарат
жіктеуіштері, Қазақстан Республикасы аумағында қолдану ҥшін рҧқсат етілген
халықаралық, ӛңірлік стандарттары және техникалық-экономикалық ақпарат
жіктеуіштері, шетел мемлекеттерінің ҧлттық стандарттары;
- нормативтік техникалық қҧжаттар.
4.8.5 Шетел мемлекеттерінің халықаралық (ӛңірлік, ҧлттық) нормативтік
қҧжаттарымен ҥйлестірілген ҧлттық стандарттардың «Нормативтік сілтемелер» бӛлімі
5.2.5-ке және ҚР СТ 1.51 сәйкес рәсімделеді.
Халықаралық, ӛңірлік және ҧлттық стандарттардың нормативтік қҧжаттары
негізінде және шет мемлекеттердің ӛзге де нормативтік қҧжаттары негізінде әзірленген
сілтемелік нормативтік қҧжаттар тізбесінде, жақша ішіндегі сілтемелік қҧжаттың
белгісінен кейін, егер олар мҧндай тҥрде сілтемелік нормативтік қҧжатта кӛзделсе,
халықаралық, ӛңірлік, ҧлттық стандарттар мен шет мемлекеттердің қҧжаттарының белгісі
(лері) мен олардың оларға сәйкестік дәрежесі кӛрсетіледі.
Стандарттау жӛніндегі сілтемелік нормативтік қҧжаттар тізбесінде ҧлттық
стандарттар мен мемлекетаралық стандарттардың белгісін кӛрсету кезінде ҚР СТ 1.51

пайдалану керек.
4.8.6 Стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда нормативтік
қҧжаттарға кҥні кӛрсетілмеген сілтемелерді пайдалану кезінде «Нормативтік сілтемелер»
бӛлімін 4.8.4 сәйкес жазу ҧсынылады, бірақ нормативтік қҧжаттың қабылданған жылын
кӛрсетпеу керек, ал бӛлім мынадай сӛздерден басталуы керек: «Осы стандартты
(стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарды) қолдану ҥшін мынадай сілтемелік нормативтік
қҧжаттар қажет. Кҥні кӛрсетілмеген сілтемелер ҥшін сілтемелік нормативтік қҧжаттың
соңғы басылымы қолданылады (оның барлық ӛзгерістерін қоса алғанда)».
4.8.7 Егер бір стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда кҥні
кӛрсетілген, сондай-ақ кҥні кӛрсетілмеген сілтемелер берілсе, онда «Нормативтік
сілтемелер» тарауында сілтемелік нормативтік қҧжаттар туралы мәліметтер ҧсынылады:
алдымен кҥні кӛрсетілген сілтемелерде, содан кейін кҥні кӛрсетілмеген сілтемелерде
кӛрсетілген нормативтік қҧжаттар туралы мәліметтер ҧсынылады. Бҧл ретте 4.8.4
белгіленген тәртіпті сақтау, ал бӛлімді әзірленген стандартта кҥні кӛрсетілген және
(немесе) кҥні кӛрсетілмеген сілтемелерді қолдану ережелерін жазудан бастау ҧсынылады:
«Осы стандартты қолдану ҥшін мынадай сілтемелік нормативтік қҧжаттар қажет.
Кҥні кӛрсетілген сілтемелер ҥшін сілтемелік нормативтік қҧжаттың кӛрсетілген
басылымы ғана қолданылады, кҥні кӛрсетілген сілтемелер ҥшін сілтемелік қҧжаттың
соңғы басылымы (оның барлық ӛзгерістерін қоса алғанда) қолданылады».
«Осы стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарды қолдану ҥшін мынадай сілтемелік
нормативтік қҧжаттар қажет. Кҥні кӛрсетілген сілтемелер ҥшін тек сілтемелік нормативтік
қҧжаттың кӛрсетілген басылымы қолданылады, кҥні кӛрсетілген сілтемелер ҥшін
сілтемелік қҧжаттың соңғы басылымы (оның барлық ӛзгерістерін қоса) қолданылады».
4.8.8 Сілтемелері анықтамалық деректер немесе библиографиялық материал ретінде
13
ҚР СТ 1.5-2019
ақпарат ҥшін пайдаланылатын және қолдану ҥшін міндеті болып табылмайтын
нормативтік қҧжаттар 4.13 сәйкес «Библиография» қҧрылымдық элементінде беріледі.
4.8.9 «Нормативтік сілтемелер» бӛліміне тек Қазақстан Республикасы аумағында
енгізілген стандарттау жӛніндегі қҧжаттар туралы туралы ақпарат беріледі. Стандарт
жобасында, егер оларды бір уақытта бекіту және (немесе) қолданысқа енгізу қамтамасыз
етілсе, әзірленетін стандартпен ӛзара байланысты стандарттар жобалары туралы

ақпаратты беруге жол беріледі, бҧл ретте сызықша арқылы немесе беттің тӛменгі жағында
«Жариялануға жатады» деген сілтеме беріледі.
4.8.10 «Нормативтік сілтемелер» тарауында аталған қҧжаттардың алдында, 6.4-тегі
атап кӛрсетілгендер ҥшін кӛрсетілгендей, дефистер, жақша ішіндегі әріптік немесе
цифрлық белгіленулер қойылмайды. Тізбелердің соңына нҥкте қойылады.
4.9 Терминдер мен анықтамалар
4.9.1 Стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда «Терминдер мен

анықтамалар» деген элемент, егер бҧл терминдер осы стандартта немесе стандарттау
жӛніндегі ҧсынымдарда аса тар мағынада пайдаланылса және (немесе) халықаралық және
ӛңірлік стандарттар талаптарына сәйкес келмесе, мемлекеттік немесе мемлекетаралық
деңгейде стандартталмаған терминдерді анықтау жолымен немесе стандартталған
терминдерді анықтау жолымен, осы стандарттың әртҥрлі қолданушылар арасында
терминологиялық ӛзара тҥсінушілікті қамтамасыз ету қажет болған жағдайда беріледі.
Ескертпелер
1 Терминдер мен анықтамаларға арналған ҧлттық немесе мемлекетаралық стандартта белгіленген
термин мемлекеттік немесе мемлекетаралық деңгейде стандартталған термин деп саналады.
2 Бірге берілген терминдер мен анықтамалар терминологиялық мақаланы қҧрайды.
4.9.2 «Терминдер мен анықтамалар» деген элемент атауы бір бӛлім тҥрінде
рәсімделеді және мынадай: «Осы стандартта (осы стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда)
тиісті анықтамаларымен бірге мынадай терминдер қолданылады: …» деген сӛздерден
басталады.
4.9.3 Нақты ҧғым ҥшін терминдер мен анықтамаларды белгілену алдында бҧл
термин мен оның анықтамасы басқа стандартта жоқтығына кӛз жеткізу керек.
Терминдер мен анықтамаларды белгілеген кезде стандартталатын терминдер мен
анықтамаларға қойылатын талаптар бӛлігінде ҚР СТ 1.27 ескеріледі.
4.9.4 Анықтамалар, әдеттегідей, оңтайлы, қысқа болуға және бір қосымшадан тҧруға
тиіс. Бҧл ретте қосымша тҥсініктемелер ескертпелерде беріледі.
4.9.5 Әр терминологиялық мақалаға «Терминдер мен анықтамалар» бӛлімі нӛмірінен
тҧратын және осы бӛлімдегі мақаланың реттік нӛмірінен нҥктемен бӛлінген нӛмір
беріледі. Әр терминологиялық мақаладан кейін нҥкте қойылады.
Терминдер мен анықтамалар бас әріптен жазылады.
Термин анықтамадан қос нҥктемен бӛлінеді және жартылай қою қаріппен
белгіленеді.
Мысалдар
1 Ойыншық: Жобаланған немесе 14 –жасқа дейінгі балалар ойында пайдалануға арналған бҧйым.
2 Қҧжат: Ақпарат жазылған қҧжат.
4.9.6 Егер терминологиялық мақалаға ағылшын және (немесе) басқа тілде термин
баламасын енгізу дҧрыс болса, онда ол дӛңгелек жақша ішінде, ақшыл қаріппен, орыс
тіліндегі терминнен кейін беріледі.
Мысал – 3.1 Қоршаған орта (enviroment): Ауаны, суды, жерді, табиғи ресурстарды, флораны,
14
ҚР СТ 1.5-2019
фаунаны, адам мен оның ӛзара әрекетін қоса алғанда, ішінде ҧйым қызмет ететін сыртқы орта.
4.9.7 Терминологиялық мақалалар жалпыдан жекеге және (немесе) анықтайтыннан

анықталатынға (егер бҧл байланысты табу мҥмкін болса) тізбегінде терминдермен
кӛрсетілетін ҧғымдар арасындағы табылған байланысқа сәйкес орналастырылады. Қалған
жағдайларда терминологиялық мақалалар терминдерді стандарт мәтінінде пайдалану

тәртібінде немесе (егер олардың саны 20-дан артық болса) әліпби тәртібімен
орналастырылады.
4.9.8 Егер стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда стандартталған
терминдер пайдаланылса, онда тиісті стандартқа (стандарттарға) терминдер мен
анықтамаларға 6.8.3.2 сәйкес нормативтік сілтеме беріледі. Бҧл сілтеме мынадай
жерлердің бірінде беріледі: стандартта стандартталған терминді бірінші ескеру
тҥсініктемесінде немесе алғаш рет екі (және одан артық) стандартталған термин
ескерілетін азат жол ескертпесіне, немесе «Терминдер мен анықтамалар» бӛлімінде (егер
бҧл бӛлімді стандартқа енгізу стандартта стандартталмаған терминдерді анықтау
қажеттілігіне негізделсе).
Стандартталған терминдер берілген стандартқа сілтемелер жасау кезінде мынадай
тҧжырымдар пайдаланылады:
- сілтеме ҥшін: «Осы терминге анықтама ___________________ белгіленген»;
қҧжаттың белгіленуі
- ескертпе ҥшін: «Осы стандартта (осы стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда)
___________________ бойынша терминдер қолданылады (пайдаланылады)»;
- «Терминдер мен анықтамалар» бӛлімі ҥшін: «Осы стандартта (осы стандарттау
жӛніндегі ҧсынымдарда) _______________ бойынша терминдер, сондай-ақ тиісті
анықтамаларымен бірге мынадай терминдер: … қолданылады (пайдаланылады)».
4.9.9 Қажет жағдайда стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда басқа

ҧлттық және мемлекетаралық стандартта белгіленген терминнің анықтамасын қайталауға
болады. Бҧл ретте терминологиялық баптарды рәсімдеу кезінде 4.9.4 кӛрсетілген талаптар
сақталады, яғни ескертпеде осы қҧжатқа кҥні кӛрсетілген сілтеме берілуге тиіс.
Мысалы –
2.3 Табиғи тіл: Тҧрақты даму ҥстіндегі тіл және оның қолданылу ережесін арнайы тҥсіндірудің
қажеті жоқ.
Ескертпе – ИСО/МЭК 2382-7:1989 алынған
4.10 Белгіленулер мен қысқарған сӛздер
4.10.1 Егер стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда белгіленулердің

және (немесе) қысқарған сӛздердің мәнді мӛлшерін (бестен артық) пайдалану қажет болса,
онда оларды белгілену ҥшін стандарттың: Осы стандарттың жеке бірдей атаулы бӛлімі
тҥрінде берілетін «Белгіленулер мен қысқарған сӛздер», «Белгіленулер», «Қысқарған
сӛздер» қҧрылымдық элементтерінің бірі пайдаланылады. Стандарттың осы бӛлімінде
қолданылатын белгіленулер мен қысқарған сӛздер осы стандарттың немесе стандарттау
жӛніндегі ҧсынымдардың бӛлімінде белгіленеді және олардың толық жазылуы (немесе)
қажетті тҥсініктемелері беріледі. Егер техникалық критерийлерді кӛрсету ҥшін
белгіленулер мен қысқарған сӛздерді белгі бір тәртіппен беру қажет болмаса, осы
бӛлімдегі барлық белгіленулер мен қысқарған сӛздер мынадай тізбекте әліпби тәртібімен
тізбеленуге тиіс:
15
ҚР СТ 1.5-2019
- бас әріп, одан кейін кіші әріп (А, а, Б, б, В, в, Г, г және т.б.), ҧқсас латын әріптері
(A, a, B, b, C, c, D, d және т.б.);
- индекссіз әріптер индексі бар әріптердің алдында жазылады, олар цифрлары бар
әріптер алдында жазылады (B, b, C, Сm, C2, с, d, dext, dim, di және т.б.);
- мәтіндегі латын әріптері орыс, (қазақ) әріптерінен кейін, грек әріптері - латын
әріптерінен кейін жазылуға тиіс (Z, z, А, а, В, fi, ... А, X және т.б.);

- басқа арнайы символдар.
4.10.2 Стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда «Терминдер мен
анықтамалар» және «Белгіленулер мен қысқарған сӛздер» («Белгіленулер», «Қысқарған
сӛздер») элементтерін «Терминдер, анықтамалар, белгіленулер мен қысқарған сӛздер»
(«Терминдер, анықтамалар мен белгіленулер», «Терминдер, анықтамалар мен қысқарған
сӛздер») бір бӛлімге біріктіруге болады.
4.10.3 Егер осы стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда
пайдаланылатын барлық белгіленулер мен (немесе) қысқарған сӛздер онда белгіленген
терминдерге қатысты болса, онда стандарттың тиісті бӛлімі «Терминдер мен
анықтамалар» деп аталады. Бҧл ретте терминологиялық мақалалар мыналарды қамтиды:
- жай қаріппен терілген, ҥтірлі нҥктемен бӛлінген терминнен кейін берілетін
аббревиатуралар тҥріндегі қысқарған сӛздер;
- терминнен кейін жақшада берілетін және қою қаріппен ерекшеленетін, терминнің
қысқа тҥріндегі қысқарған сӛздер;
- тікелей терминнен кейін берілетін және қою қаріппен ерекшеленетін шартты
белгілер.
Шамалардың шартты белгіленулерінен кейін ҥтірмен бӛлінген және қою қаріппен
белгіленген шамалар бірлігінің белгіленулері беріле алады.
Мысалдар
1 Кіші гидроэнергетикалық қондырғы; МГЭУ: Номинал қуаты 10000 кВт дейінгі
гидроэнергетикалық қондырғы.
2 Банктік қорғау қҧралдарының беру қҧрылғысы (беру қҧрылғысы): Банк клиенттері мен
қызметкерлер арасында банктік қҧндылықтары бар операцияларды жҥзеге асыруға арналған оққа тҧрақты
банктік қорғау қҧралдары қҧрылымдарының элементі.
3 Тҥстіліктің ҥлгілі ерітіндісіндегі коагулянттың ең аз мӛлшері Мц, мг/дм3: Стандарттық меже
бойынша 20° дейін тҥстіліктің ҥлгілі ерітіндісінің 1 дм3 тҥстілігін тӛмендету ҥшін жеткілікті негізгі заттың
оксидіне (III) есептегенде коагулянт мӛлшері.
Ескертпе - Осы мысалдарда терминологиялық мақалалардың нӛмірленуі берілмеген, ал 1, 2 және 3

цифрлары мысалдардың нӛмірлерін білдіреді.
4.10.4 Негізделген жағдайларда, бҧл оңтайлы болған кезде (мысалы, халықаралық

стандартпен ҥйлестіру кезінде) терминологиялық баптардың әрбір элементін жаңа жолдан
бастауға жол беріледі.
Мысалдар
3.2 Техникалық шарттар
TS
ИСО немесе МЭК-те жарияланған қҧжат және осы қҧжатқа қатысты болашақта оған Халықаралық
Стандарттың статусін беру туралы келісімге қол жеткізілуі мҥмкін, бірақ қазіргі уақытта халықаралық
стандарт ретінде оны бекіту ҥшін жеткілікті қолдау жоқ.
4.11 Негізгі нормативтік ережелер
4.11.1 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың негізгі

нормативтік ережелері қҧрамы және мазмҧны [3] және 7- бӛлім талаптарында кӛзделген
стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың тҥрін есепке алып, әзірленетін
16
ҚР СТ 1.5-2019
стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың тҥріне және стандарттау
объектісіне және аспектісіне сҥйеніп белгіленетін бӛлімдер тҥрінде, сондай-ақ 5-тараудың
талаптарын есепке алып - халықаралық (ӛңірлік немесе ҧлттық) стандартты қолдану
кезінде рәсімделеді.
4.11.2 Негізгі нормативтік ережелері жазылған стандарттың немесе стандарттау
жӛніндегі ҧсынымдардың бӛлімдері - 6-бӛлімнің талаптарына сәйкес, ал стандартта

халықаралық (ӛңірлік немесе ҧлттық) стандартты қолданылған жағдайда, бҧдан басқа, 5-
тараудың талаптарын есепке алып жазылады.
4.12 Қосымшалар
4.12.1 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың негізгі бӛлігін

толықтыратын материал ережелер тҥрінде рәсімделеді. Қосымшаларда ҥлкен кӛлемді
және (немесе) форматты графикалық материалды, ҥлкен форматты кестелерді, есеп
айырысу әдістерін, аппаратура мен қҧралдар сипаттамаларын, ЭЕМ шығарылатын
алгоритмдер мен есептер бағдарламасының сипаттамасын және т.б. берген дҧрыс.
Ескертпе - Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың негізгі бӛлігі - стандарттың

немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың мазмҧнын қҧратын ережелер жиынтығы.
4.12.2 Қосымшалар статусі бойынша міндетті немесе анықтамалық қосымшалар

бола алады.
4.12.3 Қосымшалар «қосымшасы» деген сӛздің алдына берілетін А әрпінен бастап
(Ё, З, Й, О, Ч, Ь, Ы, Ъ әріптерін қоспағанда) орыс алфавитінің бас әріптерімен белгіленеді.
Орыс алфавиті әріптерін толық пайдаланған жағдайда, қосымшалар араб
цифрларымен (мысалы, 1-қосымша, 2-қосымша) белгіленеді.

Стандарт қосымшалары, егер бҧл оны әзірлеу кезінде халықаралық (ӛңірлік немесе
ҧлттық) стандартты қолдануға байланысты болса, латын алфавитінің бас әріптерімен (I
және О әріптерін қоспағанда) белгілене алады.
Егер стандартта бір қосымша болса, онда оған «А қосымшасы» белгіленуі беріледі.
4.12.4 Әр қосымша жаңа беттен басталады. Бҧл ретте беттің жоғарғы бӛлігіне,
ортасына бірінші әрпі бас әріптен басталып кіші әріптен жазылған «қосымша» деген сӛз
қою қаріппен ерекшеленіп беріледі. Оның астында жақша ішінде: міндетті немесе
ақпараттық деген сӛздер пайдаланылып, қосымша статусі кӛрсетіледі.
Екі (және одан артық) ретімен орналасқан қосымшаларды немесе қосымшаны және
библиографиялық деректерді (тҥйінді сӛздерді), егер оларды сол бетте толық жазуға
мҥмкін болса, бір бетке орналастыруға жол беріледі.
4.12.5 Қосымшаның мазмҧны мәтінге қатысты симметриялық орналасқан
тақырыбында кӛрсетіледі, жеке жол (немесе жолдар) тҥрінде беріледі, біріншісі бас
әріптен басталып кіші әріппен басылады және қою қаріппен белгіленеді.
4.12.6 Стандартты немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарды пайдалану ыңғайлы
болуы ҥшін қосымшада стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың негізгі
бӛлігінің қандай қҧрылымдық элементі (бӛлім, ішкі бӛлім, тармақ) осы қосымшаны
толықтыратыны туралы ақпарат беріле алады. Бҧл ақпарат қосымша тақырыбынан кейін
жақса ішінде немесе оның тҥсініктемесінде беріледі.
А қосымшасы
(міндетті)
Каппа санын анықтауға арналған қосымша талаптар

(осы стандарттың 5.5 қараңыз)
17
ҚР СТ 1.5-2019
4.12.7 Қосымшаларда стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың
негізгі бӛлігімен жалпы беттердің толассыз нӛмірлері болуға тиіс.
4.12.8 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың мәтінінде барлық
қосымшаларға сілтемелер берілуге тиіс. Қосымшаларды мәтінде ескерілген тізбекпен
орналастыру және 6-бӛлім талаптарына сәйкес жазу керек.
Міндетті қосымшаларға сілтемелер жасау кезінде «қосымшаға сәйкес» деген сӛз

тіркесін, ақпараттық қосымшаға сілтемелер жасау кезінде – «қосымшада берілген» деген
сӛз тіркесін пайдалану ҧсынылады. Бҧл ретте қосымша статусі кӛрсетілмейді.
4.12.9 Әрбір қосымшаның мәтіні қажет жағдайда, бӛлімдерге, бӛлімшелерге,
тармақтарға, тармақшаларға бӛлінеді.
Қосымшада бӛлімдерге, тармақтарға, тармақшаларға, кестелерге, суреттерге
(графикалық материалға) және математикалық формулаларға берілген цифрлар
қосымшаны белгілейтін әріптен кейін аралықсыз нҥкте қойылады (мысалы, А.1, А.2, А.3
және т.б.; Б.1, Б.2, Б.3 және т.б.).
Қосымшаларда бӛлімдер, бӛлімшелер, тармақтар, тармақшалар, кестелер,
графикалық материал мен формулалар әрбір қосымша шегінде нӛмірленеді.
4.13 Библиография
4.13.1 «Библиография» қҧрылымдық элементі (стандартта немесе стандарттау

жӛніндегі ҧсынымдарда болған жағдайда) соңғы қосымшадан кейін орналастырылады.
4.13.2 «Библиография» элементіне 4.8.4 сәйкес стандартта берілген сілтемелік
нормативтік қҧжаттар тізбесі кіреді. Сонымен қатар сілтемелік қҧжаттардың тізімі оларды
ескерту ретіне сәйкес жасалады және оның қосымшалары осы қҧжаттардың тік жақша
ішіне берілген сілтемелерімен кӛрсетіледі.
Әрбір сілтемелік қҧжаттың библиографиялық сипаттамасы абзац шегінісінен

басталады, соңына нҥкте қойылады.
4.13.3 Әр сілтемелік қҧжаттардың библиографиялық сипаттамасын [4] және [5]
белгіленген ережелерге сәйкес немесе нӛмірден кейін тік жақша ішіне берілген
сілтемелерді міндетті тҥрде кӛрсетіп оңтайландырылған пішін бойынша орындау
ҧсынылады:
а) стандарттар және ведомстволық нормативтік қҧжаттар ҥшін – қҧжат белгісі
(санаты және нӛмірі) және оның толық атауы [халықаралық (ӛңірлік) стандарт немесе
басқа ҧқсас қҧжат ҥшін мемлекеттік (орыс) тілде жақша ішінде кӛрсетілген деректерден
кейін ағылшын тіліндегі немесе қҧжаттың тҥпнҧсқасы тіліндегі атауы беріледі];
б) белгісі (санаты және нӛмірі) жоқ қҧжаттар ҥшін – қҧжаттың толық атауы және
осы қҧжатты бекіткен (қабылдаған) ҧлттық, мемлекетаралық немесе халықаралық
(ӛңірлік) органның атауы және оның бекітілген (қабылданған) кҥні (осындай деректер
болған жағдайда).
Мысал -
[1] Заңға қарасты нормативтік қҧқықтық актілердің жобаларын рәсімдеу және келісу ережелері
(Қазақстан Республикасы Ҥкіметінің 2006 жылғы 16 тамыздағы № 773 қаулысымен қабылданған).
[2] ISO/IEC 11693:2000. Сәйкестендіру карталары. Оптикалық жады бар карталар. Жалпы
сипаттамалар (Identification cards. Optical memory cards. General characteristics).
[3] ISO 16072:2002. Топырақ сапасы. Топырақтың микробтық тынысын зертханалық анықтау әдісі.
[4] ПМГ 22-2004. Мемлекетаралық стандарттау жӛніндегі жҧмыстардың бағдарламасын әзірлеу
ережесі.
[5] ҚР Ҧ 50.1.1-2001. Нормативтік қҧжаттарды енгізу тәртібі.
18
ҚР СТ 1.5-2019
4.14 Библиографиялық деректер
4.14.1 Библиографиялық деректер стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі

ҧсынымдардың мәтінінен бӛлек стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі
ҧсынымдардың соңғы бетінде тӛменгі жолақта беріледі. Егер олар бір бетке толық
кӛлемде сыйса, соңғы қосымшамен немесе «Библиография» элементімен ҥйлестіруге

болады.
4.14.2 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың библиографиялық
деректерінде мыналар қамтылады:
- МЖ (ИСО/ИНФКО МСЖ) 001 жіктеуіші бойынша әзірленген стандарт жататын
Мемлекетаралық стандарттар жіктеуіші (МСЖ) тобының немесе шағын тобының коды;
- тҥйін сӛздер. Тҥйін сӛздер қатарында жіктеуіштер, каталогтар, кӛрсеткіштер,
базалар және деректер қоры бойынша қҧжаттарды іздеуді жеңілдететін стандартталатын
объектіні (объектілерді) бір мәнді сипаттайтын негізгі сӛздер кӛрсетіледі.
Стандарттау объектісіне жататын тҥйін сӛздер осы сӛздердің стандарт (стандарттау
жӛніндегі ҧсынымдардың) тақырыбында берілетін немесе мәтін бойынша аталған
тәртіппен беріледі.
Мысал – Кондитерлік пряник ӛнімдеріне арналған стандарттың библиографиялық деректері:
МСЖ 67.060
Тҥйін сӛздер: кондитерлік пряник ӛнімдері, жіктеу, қалыңдық, органолептикалық және

микробиологиялық кӛрсеткіштер, шикізатқа қойылатын талаптар, буып-тҥю, таңбалау
5 Бірдей, тҥрлендірілген және баламалы емес стандарттардың қҧрылуына,

рәсімделуіне қойылатын талаптар
5.1 Стандарттардың қҧрылуына қойылатын талаптар
Стандарттардың қҧрылуы – осы стандарттың талаптарына сәйкес. Стандарттарда

халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет стандарттарының мәтіні болады,
соның ішінде халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет стандарттарының
оларды ресми жариялаған соң (баспадан шыққан соң) қабылданған ӛзгерістері және
(немесе) техникалық тҥзетулері (егер болса) болады.
5.2 Стандарттардың рәсімделуіне қойылатын талаптар
5.2.1 Жалпы талаптар

5.2.1.1 Стандарттардың рәсімделуі – осы стандарттың талаптарына сәйкес.
Халықаралық қҧжаттардың мәтінінде ӛзгерістерді рәсімдеуге халықаралық қҧжаттардың
тҥпнҧсқасын ҧстаушының арнайы талаптары болған жағдайда, стандарттарды рәсімдеу
тҥпнҧсқасын ҧстаушының талаптарына сәйкес жҥзеге асырылады.
5.2.1.2 Халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет стандарттарын қайта
басу (жаңа редакциясын жасау) әдісімен қабылдау кезінде мыналарды қайта рәсімдеу
керек:
- титул парағы;
- алғысӛз;
- кіріспе (қажет жағдайда);
- стандарттың бірінші беті;
- библиографиялық деректер.
19
ҚР СТ 1.5-2019
Әзірлеушінің қарастыруы бойынша осы халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет
мемлекет стандарттарының ӛзге бӛлімдері туралы және халықаралық, ӛңірлік
стандарттардың, шет мемлекет стандарттарын әзірлеу себебі туралы ақпараттар берілген
жағдайлардан басқа кезде халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет
стандарттарының «Кіріспе» қҧрылымдық элементін кӛрсетпеуге болады.
5.2.1.3 Бірдей стандарттарда халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет

стандарттарының қҧрылымын, қосымшалардың белгіленуін және тізімдерді, кесте және
сурет нӛмірленулерін ӛзгертуге рҧқсат берілмейді. Сонымен қатар кестелердің,
суреттердің қҧрылымын ӛзгертуге рҧқсат берілмейді.
Ескертпе – Егер бҧл техникалық ауытқулар болып табылмаса, негізделген жағдайларда суреттерде
кей позицияларды қосымша салуға рҧқсат беріледі.
5.2.1.4 Халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет стандарттарының

негізінде қабылданған стандарттарда титул парағында және алғысӛзде берілетін
халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет стандарттарының нақты
сәйкестендірілуі қамтамасыз етілуге тиіс.
5.2.1.5 Қайта шығару әдісімен қабылданған стандарттардың белгіленуі стандарттың
барлық берттерінде беріледі.
5.2.2 Титул парағы
5.2.2.1 Стандарттың титул парағы осы стандарттың талаптарына сәйкес рәсімделеді.
5.2.2.2 Бҧдан ӛзге титул парағында мыналар беріледі:
- стандарт атауы;
- халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет стандарттарының белгіленуі
және қабылданған жылы қоса кӛрсетіледі;
- сәйкестік деңгейі белгіленуі. Сәйкестік деңгейі халықаралық, ӛңірлік

стандарттардың, шет мемлекет стандарттарының белгіленуі және қабылданған жылы қоса
кӛрсетілген соң жазылады.
5.2.2.3 Бірдей, тҥрлендірілген және баламалы емес стандарттардың рәсімделу
ҥлгілері Г қосымшасында берілген.
5.2.3 Алғысӛз
5.2.3.1 «Алғысӛз» қҧрылымдық элементі осы стандарттың талаптарына сәйкес
рәсімделеді.
Алғысӛзде 1-тармақта әзірлеуші туралы деректер ҧлттық стандарт ретінде
қабылдауға халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет стандарттарын
дайындаған ҧйым туралы деректер болып табылады.
Мысал – «Қазақстан стандарттау және сертификаттау институты» республикалық мемлекеттік

кәсіпорны («ҚазСтИн» РМК) ДАЙЫНДАҒАН.
5.2.3.3 Алғысӛздің 3-тармағында ҧлттық стандарт ретінде халықаралық, ӛңірлік

стандарттарды, шет мемлекет стандарттарын қабылдауға қатысты ақпараттар берілуге
тиісті:
а) халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет стандарттарын белгіленуі,
оған қоса қабылданған жылы және аударма жасалған тҥпнҧсқаның ресми тілдегі атауы;
б) халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет стандарттарын ресми
жариялаған (басылған) соң және стандартқа енгізілген ӛзгерістер және (немесе)
техникалық тҥзетулер туралы деректер;
в) халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет стандарттарын әзірлеген
халықаралық немесе ӛңірлік стандарттау жӛніндегі ҧйымдар, стандарттау жӛніндегі
комитеттер туралы деректер;
20
ҚР СТ 1.5-2019
г) ҥйлестірілген еуропалық стандарттардың ЕО Директиваларымен ӛзара
байланысы туралы деректер және ҧлттық стандартта ZA (ZB, ZC) анықтамалық
қосымшаларында кӛрсетілуі;
д) аударма жасалған тҥпнҧсқаның ресми тіліндегі атауы және әріптік белгіленуі;
е) халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет стандарттарының ресми
данасы болуы туралы деректер;

ж) негізге алынып бірдей ҧлттық стандарт дайындалған халықаралық, ӛңірлік
стандарттардың, шет мемлекет стандарттарының аудармасының заңды кҥшін растайтын
ақпарат;
и) редакциялық ӛзгерістерді (егер болса) олардың енгізілу себебі тҥсіндірілген және
оларды сәйкестендіру әдістері туралы деректер;
к) техникалық ауытқулар (егер болса) және (немесе) қҧрылымының ӛзгеруі туралы
олардың енгізілу себебі тҥсіндірілген және оларды сәйкестендіру әдістері туралы
деректер;
л) бірдей стандарттарға жасалған нормативтік сілтемелерді жаңғырту туралы
деректер;
м) бірдей ҧлттық стандарттарға халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет
стандарттарының сәйкестігі туралы деректер;
н) сәйкестік деңгейі.
5.2.3.4 Г қосымшасында берілген стандарттардың алғысӛзіндегі 3-тармақты жазу
кезінде пайдаланылатын типтік тҧжырымдамалардың мысалдары.
5.2.4 Кіріспе
5.2.4.2 «Кіріспе» қҧрылымдың элементін осы стандарттың талаптарына сәйкес
рәсімдейді. Кіріспеде халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет
стандарттарының «Кіріспе» элементінен алынған оның әзірлену себептері туралы және
халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет стандарттарының ӛзге де бӛліктері

туралы, сонымен қатар қажет жағдайда стандарт ретінде халықаралық, ӛңірлік
стандарттардың, шет мемлекет стандарттарын қолдану әдістері мен себептерінің
тҥсіндірмесі және әзірлеушінің қалауымен басқа да ақпараттар туралы деректер беріледі.
5.2.4.3 Кіріспеде редакциялық ӛзгерістерді, техникалық ауытқулар болуы және
(немесе) қҧрылымының ӛзгеруі, олардың енгізілу себебі тҥсіндірілген және оларды
сәйкестендіру әдістері туралы деректер жазылуына рҧқсат етіледі, егер берілген
деректерді алғысӛзге сыйдыру мҥмкіндігі болмаса;
5.2.5 Нормативтік сілтемелер
5.2.5.1 Бірдей стандарттар
5.2.5.1.1 Егер қабылданатын халықаралық, ӛңірлік стандарттардың және шет
мемлекет стандарттарында басқа халықаралық, ӛңірлік стандарттарға, шет мемлекет
стандарттарға сілтемелер жасалса, онда «Нормативтік сілтемелер» тарауында және бірдей
сәйкестік деңгейі бар стандарт мәтінінде халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет
стандарттар кӛрсетіледі, олардың Қазақстан Республикасы аумағында қолданылатын
ҧлттық немесе мемлекетаралық стандарт ретінде қабылданған немесе қабылданбағанына
қарамайды.
5.2.5.1.2 «Нормативтік сілтемелер» тарауында халықаралық, ӛңірлік стандарттарда,
шет мемлекет стандарттарының мәтінінде кӛрсетілен халықаралық, ӛңірлік стандарттарда,
шет мемлекет стандарттарына тҧрақты сәйкестендірумен сілтемелер (кҥні кӛрсетілген
сілтемелер) және (немесе) жылжымалы сәйкестендірумен сілтемелер (кҥні кӛрсетілмеген
сілтемелер) қамтылуы мҥмкін.
«Нормативтік сілтемелер» бӛлімі халықаралық, ӛңірлік стандарттарда, шет мемлекет
стандарттарының мәтініндегі кҥні кӛрсетілген және (немесе) кҥні кӛрсетілмеген
сілтемелермен бірдей стандарттардың деректерінде қолдану ережесін жазудан басталады.
21
ҚР СТ 1.5-2019
Мысал –
«Осы стандартты (қҧжатты) қолдану ҥшін мынадай сілтемелік қҧжаттар қажет. Кҥні кӛрсетілген
сілтемелер ҥшін сілтемелік қҧжаттың кӛрсетілген басылымы ғана қолданылады»,
немесе
«Осы стандартты (қҧжатты) қолдану ҥшін мынадай сілтемелік қҧжаттар қажет. Кҥні кӛрсетілмеген
сілтемелер ҥшін сілтемелік қҧжаттың соңғы басылымы ғана (оның барлық ӛзгерістерін қоса қоса алғанда)
қолданылады»,
немесе
«Осы стандартты (қҧжатты) қолдану ҥшін мынадай сілтемелік қҧжаттар қажет. Кҥні кӛрсетілген
сілтемелер ҥшін сілтемелік қҧжаттың тек кӛрсетілген басылымы қолданылады, кҥні кӛрсетілмеген
сілтемелер ҥшін сілтемелік қҧжаттың тек соңғы басылымы (оның барлық ӛзгерістерін қоса салғанда)
қолданылады»,
5.2.5.1.3 Егер стандарт мәтінінде халықаралық, ӛңірлік стандарттарда, шет мемлекет

стандарттарына жасалған кҥні кӛрсетілген сілтемелерінде бірдей сәйкестік деңгейі болса,
онда сілтемелік халықаралық, ӛңірлік стандарттарда, шет мемлекет стандарттарының
«Нормативтік сілтемелер» тарауында оларды халықаралық, ӛңірлік стандарттарда, шет
мемлекет стандарттарында қабылданған кҥйінде береді, олардың сілтемелік халықаралық,
ӛңірлік стандарттарда, шет мемлекет стандарттарында ауыстырылғанына немесе
жойылғанына қарамайды.
Егер қабылданатын халықаралық, ӛңірлік стандарттарда, шет мемлекет
стандарттарының мәтінінде халықаралық, ӛңірлік стандарттарда, шет мемлекет
стандарттарының кҥні кӛрсетілген сілтемелері болса, онда әзірлеуші сілтемелік
халықаралық, ӛңірлік стандарттарда, шет мемлеке стандарттарын дайындау барысында
олардың қолданыста екендігін тексеру мақсатында талдау жҥргізуге тиіс.
- егер сілтемелік халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттар
ҧлттық стандартты дайындау барысында қолданыста болып табылса, онда ҧлттық
стандарттың мәтінінде сілтемелік халықаралық, ӛңірлік стандарттадыр, шет мемлекет

стандарттарын ӛзгеріссіз қалдырады. «Нормативтік сілтемелер» тарауында сілтемелік
халықаралық, ӛңірлік стандарттарды, шет мемлекет стандарттарын олардың соңғы
басылым жылын кӛрсетіп (оның барлық ӛзгерістерін қоса қоса алғанда) береді;
- егер сілтемелік халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттар
ауыстырылған болса, онда стандарттың мәтінінде сілтемелік халықаралық, ӛңірлік
стандарттадыр, шет мемлекет стандарттарының кҥні кӛрсетілмеген, орнына енгізілген
сілтемелерін береді. Бҧл ретте «Нормативтік сілтемелер» тарауында халықаралық, ӛңірлік
стандарттар, шет мемлекет стандарттарының орнына енгізілген сілтемелерін соңғы
басылым жылын кӛрсетіп (оның барлық ӛзгерістерін қоса қоса алғанда) береді және
мынадай ақпараттармен бірге сілтеме белгісін орналастырады:
«___________________________________________________ орнына қолданылады
басылған жылы көрсетілген ауыстырылған халықаралық стандарттың, халықаралық құжаттың
белгіленуі»;
- егер сілтемелік халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттары
ауыстырылмай жойылған болса, онда стандарттың мәтінінде сілтемелерді ӛзгеріссіз
қалдырады. «Нормативтік сілтемелер» тарауында сілтемелік халықаралық, ӛңірлік
стандарттар, шет мемлекет стандарттарын олардың соңғы басылым жылын кӛрсетіп және
мынадай ақпараттармен бірге сілтеме белгісін орналастырады:
«Осы стандартты қолдану үшін ғана жарамды».
5.2.5.1.5 Егер стандарт мәтінінде бір ғана халықаралық, ӛңірлік стандарттарға, шет
мемлекет стандарттарға кҥні кӛрсетілген және кҥні кӛрсетілмеген сілтемелер болса және
қолданыстағы халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттар соңғы
басылған жылымен бірдей сәйкестік деңгейі бар стандарттардың «Нормативтік
сілтемелер» тарауында кҥні кӛрсетілген сілтемесінен басқаша болса, онда сілтемелік
22
ҚР СТ 1.5-2019
халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттарының соңғы басылған жылы
және кҥні кӛрсетілген сілтемеде берілген сәйкес жылы басылған екі белгіленулері
беріледі, сонымен қатар мынадай ақпараттармен бірге сілтеме белгіленуін
орналастырады:
«Күні көрсетілген сілтемелер үшін жарамды».
Мысалдар
1 IEC 60099-4:2006 Асқын кернеуден қорғауға арналған ажыратқыштар. 4-бӛлім. Ауыспалы токтың
артық кернеуінен қорғау ҥшін ҧшқынсыз аралықтардың тотықты-металл ажыратқыштары.
2 IEC 60099-4:2004* Артық кернеуден қорғауға арналған ажыратқыштар. 4-бӛлім. Ауыспалы токтың
артық кернеуінен қорғау ҥшін ҧшқынсыз аралықтардың тотықты-металл ажыратқыштары.
*Кҥні кӛрсетілген сілтемелер ҥшін жарамды.
5.2.5.1.6 Стандартта халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет

стандарттарының белгіленуі тҥпнҧсқаның ресми тілінде беріледі. Бірдей ҧлттық
стандартты дайындау барысында халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет
стандарттарының атауы «Нормативтік сілтемелер» тарауында аударма жасалған
тҥпнҧсқаның ресми тілімен қатар беріледі.
Мысалдар
1 ISO 5922:2005 Malleable cast iron (Чугунковкий)
2 IEC 61025:2006* Analysistechniquesfordependability - Reliabilityblockdiagramandbooleanmethods
(Жалпы сенімділікті талдау әдістері. Сенімділік блок-схемасы және бульдік әдістер).
5.2.5.1.7 Егер қабылданатын халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет

стандарттарының мәтінінде кҥні кӛрсетілмеген сілтемелер халықаралық, ӛңірлік
стандарттар, шет мемлекет стандарттарының барлық бӛлімдерінде «Нормативтік
сілтемелер» тарауында халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттарының

белгіленулерінде олардың бӛлімдерінің нӛмірі кӛрсетілмей жазылса, онда одан кейін
жақша ішінде «барлық бӛлімдері» деген сӛз жазылады және халықаралық, ӛңірлік
стандарттар, шет мемлекет стандарттарының жалпы тақырыптары беріледі.
Мысал–ISO 1998 (барлық бӛлімдері) Petroleum industry - Terminology (Мҧнай ӛнеркәсібі.

Терминология).
5.2.5.1.8 Сілтемелер берілген халықаралық, ӛңірлік стандарттарға, шет мемлекет

стандарттарына бірдей және тҥрлендірілген стандарттардың сәйкестігі туралы деректер
стандарттың қосалқы қосымшаларында беріледі, мысалы рәсімдеу Г қосымшасында
беріледі.
Кӛрсетілген қосалқы қосымшалары 5.2.9.1 т. сәйкес орналастырылады. Алғысӛзде
Г қосымшасында Г.1.8-де берілген тҧжырымдамаға сәйкес осындай қосалқы
қосымшалардың болуы туралы нҧсқау беріледі.
Бірдей ҧлттық стандарттың «Нормативтік сілтемелер» тарауының соңында 4.8.3
бойынша ескертпе берілмейді.
5.2.5.2 Тҥрлендірілген және баламалы емес стандарты
5.2.5.2.1 Егер қабылданатын халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет
стандарттарының мәтінінде басқа халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет
стандарттарына сілтемелер пайдаланылса, онда тҥрлендірілген сәйкестік деңгейі бар
стандарттарда «Нормативтік сілтемелер» тарауын қайта рәсімдейді.
Ҧлттық стандарт ретінде қабылданған халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет
мемлекет стандарттарына жасалған сілтемелерді «Нормативтік сілтемелер» тарауында
және стандарт мәтінінде сәйкес бірдей және тҥрлендірілген стандарттардың сілтемесіне
23
ҚР СТ 1.5-2019
алмастырады.
Ескертпе – Халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттарына жасалған сілтемелерді
стандарттардың сілтемесіне алмастыру техникалық ауытқу болып табылады. Техникалық ауытқуларды
сәйкестендіру – 5.3 т. сәйкес орындалады.
Егер сілтемелер жасалған халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет

стандарттар ҧлттық стандарт ретінде қабылданбаса (соның ішінде Келісілген саясатты
жҥргізу туралы Келісімге қатысушы – мемлекеттердің заңнамаларына қарама қайшы
болатын талаптар), онда мҧндай халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет
стандарттарына жасалған сілтемелерді «Нормативтік сілтемелер» тарауында және
стандарт мәтінінде сәйкес стандарттардың сілтемесіне алмастырады.
5.2.5.2.2 Егер сілтемелер жасалған халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет
стандарттары ҧлттық стандарт ретінде қабылданбаса және ҧлттық стандарттардың жобасы
әзірлену сатысында болса, онда мҧндай стандарттарды «Нормативтік сілтемелер»
тарауында мынадай ақпарат жазылған сілтеме белгісімен белгіленеді.
________________негізінде әзірленген ҚР СТ (ГОСТ) енгізілгенге дейін әрекет етеді
халықаралық стандарттың белгіленуі
Стандарттың (халықаралық қҧжаттың) аудармасы ______________________ болады

уәкілетті органның атауы
5.2.5.2.4 «Нормативтік сілтемелер» тарауының бірінші абзацында мынадай
тҧжырым беріледі:
«Осы стандартта мынадай нормативтік қҧжаттарға (стандарттарға) сілтеме(лер)
пайдаланылды».
Тізімнің басында стандарттардың толық белгіленулері кӛрсетіледі, одан әрі
нормативтік қҧжаттар белгіленулерінің тіркеу нӛмірі ӛсу қарқыны ретімен және олардың
атауымен мынадай кезеңділікпен беріледі:
- халықаралық стандарттар (ISO);
- халықаралық қҧжаттар (ISO - TS, PAS, TR, Guide, TTA, IWA);
- халықаралық стандарттардың жобалары(ISO - DIS,FDIS);
- халықаралық стандарттар (IEC);
- халықаралық қҧжаттар (IEC - TS, PAS, TR, Guide, TTA, ITA);
- халықаралық стандарттардың жобалары(IEC - CDV, FDIS)
- халықаралық стандарттар (ITU);
- халықаралық стандарттардың жобалары (ITU);
- халықаралық стандарттар (ISO/IEC);
- халықаралық қҧжаттар (ISO/IEC-TS, PAS, TR, Guide, TTA, IWA);
- халықаралық стандарттардың жобалары (ISO/IEC - DIS, FDIS);
- халықаралық стандарттарға теңестірілген қҧжаттар (CodexAlimentarius, ASTM,
SAE және т.б.);
- ЕО регламенттері;
- ЕО директивалары;
- ЕО шешімі;
- ЕО ҧсынымдары;
- ҥйлестірілген қҧжаттар (HD);
- еуропалық стандарттар (EN, соның ішінде ENISO);
- еуропалық қҧжаттар (CR);
- еуропалық алдын ала стандарттар (ENV);
- еуропалық стандарттардың жобасы (prEN);
- шет мемлекет стандарттары;
24
ҚР СТ 1.5-2019
- бӛгде халықаралық (ӛңірлік) нормативтік қҧжаттар.
5.2.5.2.5 Ҧлттық стандарт ретінде қабылданбаған халықаралық, ӛңірлік стандарттар,
шет мемлекет стандарттарына жасалған сілтемелерді халықаралық, ӛңірлік стандарттар,
шет мемлекет стандарттарының сәйкес мәтіндерімен алмастырады немесе ҧлттық
стандарттардың қосымшаларындағы стандарттардың (бӛлімдер, бӛлімшелер, тармақтар,
тармақшалар және қосымшалар) мәтінінде жазылады. Сонымен қатар ҧлттық стандарттың

мәтінінде халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттарына жасалған
сілтемелер егер олар сәйкес мәтінмен алмастырылатын болса, онда сәйкес мәтіннен кейін
жақшада жазуға немесе жазбауға да рҧқсат етіледі.
Ескертпе – Мҧндай алмастыру техникалық ауытқулар болып табылады. Техникалық ауытқуларды

сәйкестендіру – 5.3 т. сәйкес орындалады.
Егер халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттарының мәтіні

(тараудың мәтіні) қосымшаларда берілсе, онда халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет
мемлекет стандарттарына жасалған сілтемелер «Нормативтік сілтемелер» тарауында және
ҧлттық стандарттың мәтінінде берілуге тиісті.
«Нормативтік сілтемелер» тарауында мҧндай халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет
мемлекет стандарттар мынадай ақпараттарға сілтеме жасалған белгімен
орналастырылады:
«Стандарттың түпнұсқасы қосымшаларда берілген» немесе
«Стандарттың аудармасы қосымшаларда берілген».
Стандарттың мәтінінде бӛлімі қосымшаларда берілген халықаралық, ӛңірлік
стандарттар, шет мемлекет стандарттарына жасалған сәйкес сілтемелерден кейін мынадай
ақпараттарға сілтеме жасалған белгімен орналастырылады:
«_ тарау қосымшаларда берілген».

5.2.5.2.6 Сілтемелерді енгізу себептерін тҥсіндірген алмастыру туралы деректерді
қосымшаларда береді, мысалы Г қосымшасында берілген.
Халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттарға жасалған сілтемені
алмастыру туралы ақпараттарды Г қосымшасының Г.3.6 бӛлімінде берілген
тҧжырымдамаларға сәйкес стандарттардың алғысӛзінде береді.
5.2.5.2.7 Баламалы емес сәйкестік деңгейі бар стандарттарда, «Нормативтік
сілтемелер» бӛлімін қайта рәсімдейді.
5.2.5.3 Қателерді табу
Ҧлттық стандартта «Нормативтік сілтемелер» тарауында халықаралық, ӛңірлік
стандарттар, шет мемлекет стандарттарда қателерді тапқан жағдайда тиісті сілтемелер
тҥзетілуге тиісті. Сонымен қатар оны мынадай ақпараттарға сілтеме жасалған белгімен
орналастырылады:
«Қателер тҥзетілді».
5.2.6 Терминдер мен анықтамалар
5.2.6.1 Қайта басып шығару әдісімен қабылданатын стандарттар ҥшін «Терминдер
мен анықтамалар» қҧрылымдық элементінде (егер жаңа редакцияда жасау ҥшін ресми
басылым пайдаланылатын болса) орыс тіліндегі терминнен кейін жақшада оның
халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттарындағы тҥпнҧсқасында
аударма жасалған ресми тілдегі баламасын кӛрсетеді. Егер аударма терминнің
халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттарындағы берілген термин
аудармасынан ӛзгешелігі болса Тҥпнҧсқаның ресми тілінде терминнің баламасынан кейін
стандарттаудың ҧлттық және (немесе) мемлекетаралық жҥйесінде қолданылатын терминді
қосуға рҧқсат беріледі. Бҧл толықтыру редакциялық ӛзгерістер болып табылады және
5.3.2 т. сәйкес сәйкестендірілуге тиісті.
Қажет жағдайда терминологиялық баптарға басқа тілдердегі баламалы терминдерді
25
ҚР СТ 1.5-2019
қосуға рҧқсат беріледі.
5.2.6.2 Егер қолданыстағы стандарттарда және қабылданған халықаралық, ӛңірлік
стандарттар, шет мемлекет стандарттарында анықтамаларында айтарлықтай
айырмашылықтар болса, онда мҧндай терминологиялық баптарды салыстыру 4.9 сәйкес
қосалқы қосымшаларда беріледі. Бҧл толықтыру редакциялық ӛзгерістер болып табылады
және 5.3.2. сәйкес сәйкестендірілуге тиісті.

5.2.7 Белгіленулер мен қысқарған сӛздер
5.2.7.1 Стандарттарда «Белгіленулер мен қысқарған сӛздер» қҧрылымдық элементі
халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттарында жазылған кҥйінде
беріледі.
5.2.7.2 Егер қайта басып шығару әдісімен қабылданатын стандарттарда ҥшін (егер
жаңа редакцияда жасау ҥшін ресми басылым пайдаланылатын болса) халықаралық,
ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттарындағыдан ӛзгешелігі бар белгіленулер
мен қысқарған сӛздер қолданылса, онда ҧлттық стандарттағыдай және халықаралық,
ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттарындағы белгіленулер мен қысқарған сӛздер
беріледі.
Тізімнің басында халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет
стандарттарындағы қабылданған белгіленулер мен қысқарған сӛздер тҥпнҧсқаның ресми
тілінде, әліпби ретімен беріледі. Одан әрі қажет жағдайда стандарттарда қабылданған
белгіленулер мен қысқарған сӛздер мемлекеттік және орыс телдерінде әліпби ретімен
беріледі.
5.2.8 Библиография
5.2.8.1 «Библиография» қҧрылымдық элементінде мыналар беріледі:
- жалпы қолжетімді болып табылмайтын нормативтік қҧжаттар;
- тек ақпарат ҥшін сілтеме берілген нормативтік қҧжаттар;
- халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттарын әзірлеу барысында

анықтамалық немесе библиографиялық материал ретінде пайдаланылған нормативтік
қҧжаттар.
«Библиографияда» берілген нормативтік қҧжаттарға жасалған сілтемелер
халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттарының мәтінінде берілмеуі
мҥмкін, ал мәтінде берілген сілтемелердің нӛмірленуі болмауы мҥмкін.
«Библиографияда» берілген сілтемелік нормативтік қҧжаттардың тізімі тік жақшаларда
берілген нӛмірленуін кӛрсетіп берілуі мҥмкін.
5.2.8.2 Стандарттың «Библиография» қҧрылымдық элементінде халықаралық,
ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттарының және шет мемлекеттердің
стандарттау жӛніндегі нормативтік қҧжаттарының белгіленулері, олардың қабылданған
жылымен (егер болса) және тҥпнҧсқаның ресми тілінде атауы жақшада орыс тіліндегі
атауы кӛрсетіледі. Бҧл ретте халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет
стандарттарының белгіленулері 5.2.5.1.4 сәйкес олардың басып шығарылған жылын
кӛрсете отырып беріледі. Нормативтік қҧжаты бекіткен органның атауы, авторлардың
аты-жӛндері, кезеңді басылымның атауы, басылым туралы ақпараттар тек тҥпнҧсқаның
ресми тілінде берілуге тиісті.
«Библиографияда» берілген халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет
стандарттар және шет мемлекеттердің стандарттау жӛніндегі нормативтік қҧжаттары
стандарттарды және сәйкестік кестесінде қолдану ҥшін міндетті болып табылмайды, оның
рәсімдеу мысалы Д қосымшасында берілген.
5.2.8.3 Тҥрлендірілген стандартта «Библиография» қҧрылымдық элементін 4.13
сәйкес қайта рәсімдейді.
«Библиография» қҧрылымдық элементінде стандарттың мәтінінде сілтеме жасалған
қҧжаттардың тізімі беріледі, содан кейін пайдаланылған анықтамалық әдебиеттер тізімі
26
ҚР СТ 1.5-2019
беріледі.
«Библиографияда» берілген на нормативтік қҧжаттарға жасалған сілтемелер
тҥрлендірілген ҧлттық стандарттың мәтінінде болған жағдайда оларды 4.13 сәйкес қайта
рәсімдейді (мысал, егер мәтінде «Библиографияда» деректері берілген туралы
нормативтік қҧжаттардың белгіленулеріне сілтемелер жасалса, онда мәтіндегі бҧл
белгіленулерді тік жақшадағы нӛмірлеумен алмастырады.

Егер тҥрлендірілген стандарттың мәтінінде халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет
мемлекет стандарттарға қатысты қосымша сілтемелер нормативтік қҧжаттарға жасалса,
сонымен қатар «Библиографияда» сілтемелік нормативтік қҧжаттардың тізбесі болса, онда
оларды 5.3.3.1.2 сәйкес сәйкестендіреді.
5.2.9 Қосымшалар
5.2.9.1 Бірдей стандарттарда халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет
стандарттарының қосымшаларының белгіленуі тҥпнҧсқаның ресми тілінде беріледі, яғни
халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттарда берілген ретімен
жазылады. Бҧл ретте ZA(ZB, ZC) қосымшалары тҥпнҧсқаға сәйкес белгіленусіз берілетін
«Библиография» қосымшасының алдына орналастырылады.
Ескертпе – ZA (ZB, ZC) қосымшасында мынадай ақпараттар болуы мҥмкін:
- халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттарының ӛзара байланысы және олардың
маңызды техникалық талаптарын жҥзеге асыру туралы;
- егер еуропалық стандарт халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттарға қатысты
бірдей болса сілтемелік халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттармен ҥйлестірілген
еуропалық стандарттардың сәйкестігі туралы;
- ҥйлестірілген еуропалық стандарттарды пайдаланудың ерекшелігі туралы.
Қосалқы қосымшалар ретінде рәсімделетін редакциялық ӛзгерістер болып

табылатын ақпараттық толықтырылған элементтер болған жағдайда, оларды В әріпін қоса

отырып орыс әліпбиінің жазу әріптерімен белгілейді (мысалы, В.А, В.Б, В.В ...) және
«Библиография» қосымшасынан кейін орналастырады.
«Ҧлттық стандарттардың сілтемелік халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет
мемлекет стандарттарымен сәйкестігі туралы мәліметтер» қосымшасы (5.2.5.1.8 қараңыз)
жоғарыда кӛрсетілген қосалқы қосымшалардан кейін (мысалы, В.Ж), егер олар болса,
немесе «Библиография» қосымшасынан кейін, егер олар болмаса (мысал, В.А) (Д
қосымшасын қараңыз) беріледі.
Мысал –Қосымшаларды беру кезеңділігі: А, В, С, ZA, Библиография, ВА,ВБ,ВВ,...,ВЖ
5.2.9.2 Тҥрлендірілген стандарттарда егер болса ҧлттық қосымшалармен толықтыра

отырып халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттарының
қосымшаларының кезеңділігін ӛзгертуге болады, сонымен қатар редакциялық ӛзгерістер
болып табылатын ақпараттық толықтырылған элементтерден тҧратын қосымшалармен
толықтырады. Бҧл ретте халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет
стандарттарының қҧрылымдарын және стандарттардың қосымшаларының қҧрылымын
салыстыру туралы деректері 5.3.3.4 сәйкес рәсімделетін қосымшаларда беріледі.
Техникалық ауытқуларды енгізу себептерін тҥсіндіретін қосымшаларды (5.3.3.1.1
қараңыз) және халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттарының және
ҧлттық стандарттарының қҧрылымдарымен салыстыратын қосымшаларды (5.3.3.2.2
қараңыз), егер олар болса, жоғарыда кӛрсетілген қосалқы қосымшалардан кейін
орналастырады (мысалы, Е, Ж).
«Библиография» қҧрылымдық элементін ең соңынан орналастырады және 4.13
сәйкес белгіленулерсіз кӛрсетеді.
Тҥрлендірілген стандарттарда қосымшаларды, тҥпнҧсқасына сәйкес белгілейтін ZA
27
ҚР СТ 1.5-2019
(ZB, ZC) қосымшаларын қоспағанда, орыс әліпбиінің жазу әріптерімен белгілейді және
«Библиография» қосымшасының алдында береді.
Мысал –Қосымшаларды беру кезеңділігі: А, Б, В, Е, Ж
Библиография.
5.2.10 Библиографиялық деректер

«Библиографиялық деректер» қҧрылымдық элементін МСЖ кодын кӛрсете отырып
осы стандартқа сәйкес және сәйкестік деңгейін ҚР СТ 1.9 сәйкес әріптік символдар
арқылы рәсімдейді.
5.3 Редакциялық ӛзгерістер мен техникалық ауытқуларды сәйкестендіру

ережесі
5.3.1 Жалпы талаптар

5.3.1.1 Бірдей немесе тҥрлендірілген сәйкестік деңгейі бар стандарттарда
халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттарына қатысты редакциялық
ӛзгерістер, техникалық ауытқулар және (немесе) ӛзгерістерді енгізу себептерін
тҥсіндірумен қҧрылымдық ӛзгерістері сәйкестендірілуге тиісті.
Қҧрылымы қайта жасалған стандарттарда халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет
мемлекет стандарттарымен стандарт қҧрылымын салыстыру берілуге тиісті.
Баламалы емес сәйкестік деңгейі бар стандарттарда халықаралық, ӛңірлік
стандарттар, шет мемлекет стандарттарына қатысты редакциялық ӛзгерістер, техникалық
ауытқулар және (немесе) стандарттағы қҧрылымдық ӛзгерістері сәйкестендірілмейді.
5.3.1.2 Қатысты редакциялық ӛзгерістер, техникалық ауытқулар, қҧрылымдық
ӛзгерістері болғаны туралы ақпараттар оларды енгізу себептерін және оларды

сәйкестендіру әдістерін тҥсіндіре отырып алғысӛзде, кіріспеде (қажет жағдайда),
стандарттардың немесе қосымшалардың мәтінінде беріледі.
5.3.2 Редакциялық ӛзгерістерді сәйкестендіру
5.3.2.1 Стандарттарда мынадай редакциялық ӛзгерістер сәйкестендіруге тиісті:
- кӛптілді халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттарынан
алынған бір немесе бірнеше тілдердегі мәтіндерді алып тастау;
- халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттарын ресми жариялаған
(басылған) соң қабылданған оның ӛзгерістері және (немесе) техникалық тҥзетулерін
енгізу;
- халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттарының атауын ӛзгерту;
- техникалық ауытқу болып табылмайтын ақпараттық толықтырылған элементтер;
- жекелеген сӛз орамдарын, терминдерін ӛзгерту немесе халықаралық, ӛңірлік
стандарттар, шет мемлекет стандарттарының орыс тіліндегі нҧсқасында берілген
сӛздердің синонимдеріне, мемлекеттік және орыс тіліндегі нормаларын және қабылданған
терминологияларды сақтау мақсатында алмастырылды (сӛз тіркесун қалыптастырудағы
ӛзгеріс);
- ақпарат ҥшін стандарттарда бекітілген шамалардың бірліктерінің қайта есептелген
мәндерін, яғни халықаралық, ӛңірлік стандарттарда, шет мемлекет стандарттарында
берілген ақпараттардан ӛзгешелігі бар болған кезде енгізу.
5.3.2.2 Ақпараттық толықтырылған элементтерді қосымшаларда береді (5.2.9.1
қараңыз).
5.3.2.3 Редакциялық ӛзгерістерді сәйкестендіру болғаны және әдістері туралы
ақпараттарды тҧжырымдамаларға сәйкес алғысӛзде, кіріспеде (қажет жағдайда) береді,
рәсімделу мысалы Г қосымшасының Г.2-де берілген.
28
ҚР СТ 1.5-2019
5.3.3 Тҥрлендірілген стандарттарда техникалық ауытқуларды сәйкестендіру
5.3.3.1 Стандарттарда кӛбірек қамтылады
5.3.3.1.1 Халықаралық, ӛңірлік стандарттарда, шет мемлекет стандарттарына
қатысты ҧлттық стандарттарда бекітілген қосалқы қосымшаларды (талаптарды) сәйкес
қҧрылымдық элементтерден (тарау, тарауша, тармақ, тармақша, абзац, терминологиялық
баптардан) кейін мәтінге немесе қосымшаға енгізіледі (кӛбірек кӛлемі болған кезде).
Стандарттың мәтініне енгізілген қосалқы қосымшаларды (талаптарды)
ескертпелерімен бірге техникалық ауытқуларды енгізу себептерін тҥсіндіре отырып
жіңішке желілерден тҧратын аясында бекітеді.
Техникалық ауытқуларды енгізу себептерінің тҥсіндірмесі алғысӛзде беріледі
(мардымсыз кӛлемі болған кезде), толықтырылған мәтіндегі ескертпелерде немесе
қосымшалардағы ескертпелерде (кӛбірек кӛлемі болған кезде) беріледі. Кӛрсетілген
қосалқы қосымшаны 5.2.9.2 сәйкес орналастырады.
5.3.3.1.2 Жекелеген сӛз орамдары, сӛздер, кӛрсеткіштер және (немесе) олардың
мәндері тҥрінде берілген қосалқы қосымшаларды (талаптарды) стандарттардың мәтініне
енгізеді және қою кӛлбеу қаріппен мәтінде ерекшелеп кӛрсетеді.
Егер қою кӛлбеу қаріп халықаралық, ӛңірлік стандарттарда, шет мемлекет
стандарттарында пайдаланылған болса, онда оны тҧтас кӛлденең сызықпен астын сызып
қою кӛлбеу қаріпті қолданады.
Техникалық ауытқуларды енгізу себептерінің тҥсіндірмесі алғысӛзде (мардымсыз
кӛлемі болған кезде) немесе толықтырылған мәтіндегі ескертпелерде беріледі.
5.3.3.1.3 Қажет жағдайда техникалық ауытқулардың толық тізімі стандарттардың
мәтініне енгізілген толықтырулар тҥрінде, оларды енгізу себептерін тҥсіндіре отырып
қосымшаларда беріледі, оны рәсімдеу мысалы Е қосымшасында берілген.
5.3.3.2 Стандарттарда аз қамтылады
5.3.3.2.1 Егер стандарттардан мақсатқа сай келмейтін жекелеген ережелерді

(талаптарды), жекелеген қҧрылымдық элементтерді (тарау, тарауша, тармақ, тармақша)
және (немесе) халықаралық, ӛңірлік стандарттарда, шет мемлекет стандарттарының
қосымшаларын алып тастаса, онда алынып тасталған жекелеген талаптардың, жекелеген
қҧрылымдық элементтердің және (немесе) тҥпнҧсқаның ресми тіліндегі қосымшалардың
мәтіні және оның ресми аудармасы қосымшаларда беріледі.
Техникалық ауытқуларды енгізу себептерінің тҥсіндірмесі алғысӛзде беріледі
(мардымсыз кӛлемі болған кезде) немесе қосымшалардағы ескертпелерде беріледі.
5.3.3.2.2 Халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет стандарттарының
жекелеген ережелерді (талаптарды) және (немесе) жекелеген қҧрылымдық элементтерді
алып тастау, әдетте, халықаралық, ӛңірлік стандарттарда, шет мемлекет стандарттарының
қҧрылымдық элементтерінің ӛзгеруне алып келеді.
Халықаралық, ӛңірлік стандарттарда, шет мемлекет стандарттарының
қҧрылымдарын және стандарт қҧрылымдарын салыстыру қосымшаларда беріледі,
рәсімдеу мысалы Ж қосымшасында берілген. Кӛрсетілген қосалқы қосымшасы 5.2.9.2
сәйкес орналастырылады.
5.3.3.3 Стандарттар халықаралық, ӛңірлік стандарттарда, шет мемлекет
стандарттарының бӛлімдерінде ӛзгертілген.
5.3.3.3.1 Егер стандарттарда халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет
стандарттарының жекелеген ережелерді (талаптарды) және (немесе) жекелеген
қҧрылымдық элементтері ӛзгеретін болса, онда ӛзгерген жекелеген талаптардың және
(немесе) жекелеген қҧрылымдық элементтерінің мәтінін бір тік қою сызықпен, сәйкесінше
жолдарда орналасқан сол жағынан (жҧп беттер) жән оң жағынан (тақ беттер) сәйкес
мәтіндерді ерекшелейді.
Ӛзгертілген халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет стандарттарының
29
ҚР СТ 1.5-2019
жекелеген ережелерінің (талаптарды) және (немесе) жекелеген қҧрылымдық
элементтерінің мәтінін тҥпнҧсқаның ресми тілінде немесе оның ресми аудармасында
қосымшаларда береді.
кӛлемі болған кезде), ӛзгертілген мәтінге берілген ескертпелерде немесе қосымшадағы
ескертпелерде беріледі.
5.3.3.3.2 Егер стандартта ӛзгерістердің мардымсыз кӛлемі болса және олар
жекелеген сӛз орамдары, сӛздер, кӛрсеткіштер және (немесе) олардың мәндеріне қатысты
болса, онда оларды мәтінде кӛлбеу қаріппен ерекшелейді.
Егер кӛлбеу қаріп халықаралық, ӛңірлік стандарттарда, шет мемлекет стандарттарда
пайдаланылған болса, онда оны тҧтас кӛлденең сызықпен астын сызып кӛлбеу қаріпті
қолданады.
кӛлемі болған кезде) немесе ӛзгертілген мәтіндегі ескертпелерде беріледі.
5.3.3.3.3 Қажет жағдайда техникалық ауытқулардың толық тізімі стандарттардың
мәтініне енгізілген ӛзгертістер тҥрінде, оларды енгізу себептерінің тҥсіндірмесімен бірге
қосымшаларда беріледі, оны рәсімдеу мысалы Е қосымшасында берілген.
5.3.3.4 Стандарттар халықаралық, ӛңірлік стандарттарға, шет мемлекет
стандарттарға қатысты қайта қҧрылымы жасалған.
Егер стандарттар халықаралық, ӛңірлік стандарттарға, шет мемлекет стандарттарға
қатысты қайта қҧрылымы жасалған болса, онда стандартта халықаралық, ӛңірлік
стандарттардың, шет мемлекет стандарттарының қҧрылымын стандарт қҧрылымдарымен
салыстыру беріледі, рәсімдеу мысалы Ж қосымшасында берілген.
кӛлемі болған кезде) немесе қосымшадағы ескертпелерде беріледі.
5.3.3.5 Бірнеше ӛзара байланысты халықаралық, ӛңірлік стандарттарды, шет

мемлекет стандарттарын ҧлттық стандарт ретінде қабылдау.
5.3.3.5.1 Стандартта халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет
стандарттарының қҧрылымын стандарт қҧрылымдарымен салыстырумен қосымшалар
беріледі, рәсімдеу мысалы Ж қосымшасында берілген.
5.3.3.5.2 Техникалық ауытқуларды сәйкестендіру болғаны және әдістері туралы
ақпараттарды тҧжырымдамаларға сәйкес алғысӛзде, кіріспеде (қажет жағдайда) береді,
рәсімделу мысалы Г қосымшасының Г.3.1 – Г.3.5 -де берілген.
5.3.3.5.3 Техникалық ауытқулардың толық тізімі (соның ішінде толықтырулар, алып
тастау, ӛзгерістер) оларды енгізу себептерін тҥсіндіре отырып, Д қосымшасына сәйкес
қосымшада беріледі.
5.3.3.5.4 Техникалық ауытқулардың болғаны туралы ақпараттарды оларды енгізу
себептерін тҥсіндіре отырып және оларды сәйкестендіру әдісін тҧжырымдамаларға сәйкес
алғысӛзде, кіріспеде (қажет жағдайда) береді, рәсімделу мысалы Г қосымшасының Г.3.1 –
Г.3.7 -де берілген.
5.3.3.5.5 Ҧлттық стандартта ерекшелеп кӛрсетілген халықаралық, ӛңірлік
стандарттарда, шет мемлекет стандарттарында пайдаланылған сипаттамасына және оның
болуына қарай, нақты сәйкестендіру және айырмашылығын кӛрсету мақсатында басқа
ерекшелеулерді де қолданады (қосарланған жіңішке сызықтар жақтауы, бір тік штрих
сызық жолдарда сол жағынан (жҧп беттер) жән оң жағынан (тақ беттер) орналасқан
сәйкес мәтіндер, қарпайым қаріп, асты сызылған қою қаріп; қос сызықпен сызылған,
штрихталып сызылған қою қаріп; қою кӛлбеу қаріп; асты сызылған қою кӛлбеу қаріп; қос
сызықпен сызылған, штрихталып сызылған қою кӛлбеуқаріп).
5.3.3.5.6 Негізделген жағдайларда уәкілетті органмен келісім бойынша техникалық
ауытқуларды сәйкестендірудің басқа да әдістерін қолдануға болады.
30
ҚР СТ 1.5-2019
5.4 Ҧлттық ақпараттық деректер
Ҧлттық ақпараттық деректер [6] сәйкес рәсімделеді.

Рәсімдеу мысалы Қазақстан республикасының ҧлттық стандарты ретінде
қабылданған мемлекетаралық стандарттың «Алғысӛзінің» рәсімделуі К қосымшасында
келтірілген.
6 Стандарттардың және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың жазылуына

қойылатын талаптар
6.1 Ҧлттық стандарттың және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың мәтініне

6.1.1 Стандарттарды және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарды әзірлеу мақсаты

халықаралық саудада және ақпаратпен алмасуға кӛмектесуді қамтамасыз ететін дәл және
бір мәнді ережелерді анықтау болып табылады. Стандарт мазмҧнының ерекшеліктеріне
байланысты оның ережелері мәтін, кестелер, графикалық материал (суреттер, сызбалар,
диаграммалар) немесе олардың ҥйлесімі тҥрінде жазылады.
Стандарт және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдар:
а) техника дамуының қазіргі замандағы деңгейін есепке алуға;
Ескертпе - Уақыттың осы сәтінде қол жеткен техникалық мҥмкіндіктер деңгейі ғылымның,
техниканың және практикалық тәжірибенің қорытылған жетістіктерінің нәтижесі болып табылатын ӛнімге,
процестерге және кӛрсетілетін қызметтерге қолданылады.
б) болашақ технологиялық дамуға негіз болуға;

в) білікті мамандар, соның ішінде бҧл стандартты дайындауға қатыспағандар ҥшін

тҥсінікті болуға тиіс.
6.1.2 Стандарт және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың мәтінін жазу стилі

қарапайым, анық, қысқа, дәл, әр тҥрлі етіп тҥсіндіруге жол бермейтін, логикалық тізбекті,
оның қолданылу саласына сәйкес стандартты қолдану ҥшін жеткілікті және қажетті
болуға тиіс.
Стандартқа және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарға:
- объективті әдістермен тексерілуі мҥмкін талаптар;
- сынақтарды жҥргізу процедуралары;
- 8-бӛлімге сәйкес басқа ережелер;
- стандарттау объектісімен ӛзара байланысты басқа объектілер туралы мәліметтер
енгізіледі.
Қҧрылымы, жазылу стилі және терминология нақты стандартта және стандарттау
жӛніндегі ҧсынымдарда ғана емес, ӛзара байланысты стандарттар және стандарттау
жӛніндегі ҧсынымдар сериясында сақталуға тиіс. Стандарттардың және стандарттау
жӛніндегі ҧсынымдардың ҧқсас тақырып бойынша қҧрылымы және олардың тармақтарын
нӛмірлеу мҥмкіндігінше ҧқсас болуға тиіс. Ҧқсас және бірдей ережелер бір (бір типті)
тҧжырымдар кӛмегімен кӛрсетілуге тиіс.
Стандартта және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда Қазақстан Республикасының
техникалық регламенттері мен заңды актілерінде, ал олар болмаған жағдайда терминдер
мен анықтамаларға арналған халықаралық (ӛңірлік), мемлекеттік және мемлекетаралық
стандарттарда анықтамалары белгіленген стандартталған терминдер қолданылады.
Стандарт мәтініндегі немесе ӛзара байланысты стандарттар сериясындағы бір
ҧғымды анықтау ҥшін тек бір (бірыңғай тәрізді) термин пайдаланылуға тиіс. Анықталған
31
ҚР СТ 1.5-2019
ҧғым ҥшін баламалы терминді (баламаны, синонимді), егер ол белгіленген тәртіппен
бекітілген терминологияда жол берілмесе, қолданбау керек. Әр термин мҥмкіндігінше тек
бір мәнде пайдаланылады.
Терминдерді қысқартуға мҧқият кӛңіл болген жӛн. Қысқартуды пайдалану оларды
әр тҥрлі мағынада тҥсіну мҥмкіндігін болдырмас ҥшін шектелуге тиіс.
Егер термин стандартта жиі пайдаланылса, қысқартылған терминді пайдалануға

болады.
6.1.3 Міндетті нормативтік талаптарды және ережелерді стандарт және стандарттау
жӛніндегі ҧсынымдардың мәтінінде жазу кезінде мынадай сӛздер қолданылады: «тиіс»,
«керек», «жатады», «қажет», «талап етіледі», «ғана рҧқсат етіледі», «жол берілмейді»,
«тыйым салынады», «болмауға тиіс», «болмау керек», «жатпайды», «бола алмайды» және
т.б.
Стандартта және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда шамалардың ең кӛп және ең аз
мәндеріне қойылатын талаптарды беріп, «артық (кем) болмауға тиіс» немесе «аспауға
тиіс» деген сӛз тіркестері қолданылады.
Мысал - Кальцийлі техникалық содадағы кӛмірқышқыл натрийінің салмақтық ҥлесі 99,4 % -дан кем
болмауға тиіс.
Талаптардан және ережелерден шегінуге жол беретін ережелерді стандартта және

стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда жазу кезінде мынадай сӛздер қолданылады: «бола
алады», «әдеттегідей», «қажет болған жағдайда», «жол беріледі», «рҧқсат етіледі» және
т.б.
Стандартта және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда ҧсыныстарды жазу кезінде
мынадай сӛздер қолданылады: «ҧсынылады», «ҧсынылмайды», «мақсатқа сай», «мақсатқа
сай емес» және т.б. Егер олардың ҧсынылатын сипаты қҧжаттың статусынан, оның
атауынан немесе бӛлім (ішкі бӛлім) тақырыбынан шықса, ҧсыныстар ҥшін баяндаудың
хабарлама пішінін пайдалануға болады.
Егер оның атауынан немесе бӛлімдер (ішкі бӛлімдер) тақырыбынан, стандарттың
және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың қандай ережелері талаптар (нҧсқаулықтар)
болып табылатыны анық болса, стандартта және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда
талаптар мен ережелер ҥшін баяндаудың хабарлама пішінін пайдалануға жол беріледі.
Мәліметтер мен ережелер стандартта және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда
хабарлы сӛйлем тҥрінде жазылады, мысалы: қолданылады, кӛрсетіледі және т.б..
6.1.4 Стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда:
- ауызекі сӛйлеу, техницизмдер мен кәсіби сӛз тіркестерін;
- тек бір мәндегі мағынасы жағынан жақын әр тҥрлі ғылыми-техникалық
терминдерді, (баламалар, синонимі), сондай-ақ қазақ және орыс тілдерінде тең мәнді
сӛздер мен терминдер болған жағдайда, шетелдік сӛздер мен терминдерді;
- еркін сӛз жасауды қолдануға жол берілмейді.
6.1.5 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың мәтінінде
формулалардан, кестелерден және суреттерден басқа:
- шамалардың кері мәндері алдында «-» математикалық белгісін (минус деген сӛз
жазу керек);
- мәтін бойынша оң сандық мәнінің алдынан «+» математикалық белгі келтірілмейді;
белгісін (диаметр сӛзін жазу керек);
- диаметрді белгілену ҥшін;
- сандық мәндерсіз шамалардың математикалық белгілерін, мысалы, > (артық), <
(аз), = (тең), ≥ (артық немесе тең), ≤ (аз немесе тең), ≠ (тең емес), сондай-ақ № (нӛмірі)
және % (пайыз) белгілерін қолдануға тыйым салынады.
6.1.6 Тапсырылған дәлдікпен ӛнімді дайындау ҥшін (жҧмыстарды немесе
32
ҚР СТ 1.5-2019
процестерді орындау ҥшін) стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда
белгіленген кӛрсеткіштердің сандық мәндері, нақты талаптарын сақтай отырып, шекті
ауытқулармен беріледі немесе ең кӛп немесе ең аз мәндер тҥрінде кӛрсетіледі.
Кӛрсеткіш мәндерінің шекті (жол берілетін) ауытқулары мынадай тҥрде:
- мәтінде - 6.14.5 кӛрсетілгендей номинал мәндермен бірге;
- кестеде - 6.5.15 кӛрсетілгендей;

- жеке талаптар тҥрінде беріле алады.
Мысал – Бір орауыш бірлігінің таза салмағының номинал бірліктен жол берілетін ауытқуы
мыналардан аспауға тиіс:
минус 8 %. 50 г дейін қоса ал. салмақта.
минус 5 % » … 50 г жоғары.
Крекерді жәшікке тікелей буып-тҥю кезінде нақты таза салмақтың номинал салмақтан 0,5 %-ға аз
жаққа ауытқуына рҧқсат етіледі.
Кӛп жаққа номинал таза салмақтың ауытқуы шектелмейді.
6.1.7 Стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда физикалық

константтар, заттар мен материалдар қасиеттерін жҥргізу кезінде [10] бойынша осы
деректердің санаттары кӛрсетіледі.
6.2 Стандарт мәтінін бӛлу
6.2.1 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың негізгі бӛлігінің

мәтіні мынадай қҧрылымдық элементтерге бӛлінеді: бӛлімдер, ішкі бӛлімдер, тармақтар,
тармақшалар. Бӛлімдер тармақтарға немесе тиісті тармақтары бар бӛлімдерге бӛліне
алады. Қажет болса тармақтар жоғарғы және тӛменгі деңгейлі тармақшаларға бӛлінуі
мҥмкін.
Ескертпе – Жоғарғы деңгейлі тармақша нҥктелермен бӛлінген тӛрт (мысалы, 1.1.1.1), тӛменгі
деңгейлі тармақша - бес белгіден (мысалы, 1.1.1.1.1) тҧрады.
6.2.1.1 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың мәтінін

тармақтарға және тармақшаларға бӛлген кезде әр тармақ (тармақша) стандарттың немесе
стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың жеке ережесін қҧрастыруы, яғни аяқталған
логикалық бірлікті қамтуы қажет.
6.2.1.2 Бӛлімдер, ішкі бӛлімдер, тармақтар мен тармақшалар араб цифрлерімен
нӛмірленеді.
6.2.1.3 Бӛлімдерде стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың негізгі
бӛлігінің барлық мәтіні шегінде реттік нӛмірлері болуға тиіс. Мәтіндегі нӛмірлеу
қосымшаларға дейін жалғасады және оларға қолданылмайды.
6.2.1.4 Ішкі бӛлім нӛміріне нҥктемен бӛлінген бӛлімнің және ішкі бӛлімнің нӛмірі
кіреді (мысалы 1.1, 1.2, 1.3 және т.б.), ал тармақша нӛмірі - нҥктелермен бӛлінген бӛлімнің
және ішкі бӛлімнің және тармақшаның нӛмірі кіреді (немесе әр тҥрлі деңгейлердегі
бӛлімнің және тармақшалардың нӛмірлері) (мысалы, 5.1.1, 5.1.2, 5.1.3 және т.б.). Бҧл ішкі
бӛлімнің процесі бес деңгейден аспауға тиіс (мысалы, 5.1.1.1.1, 5.1.1.1.2 және т.б.).
6.2.1.5 Бӛлімнің, ішкі бӛлімнің, тармақтың және тармақшаның нӛмірінен кейін нҥкте
қойылмайды, ал стандарт мәтінінен бос аралықпен бӛлінеді.
6.2.1.6 Егер стандарттың негізгі бӛлігінің мәтіні тармақшаларға бӛлінсе, онда мәтінді
бҧдан әрі бӛлу ҥшін нӛмірленбейтін абзац пайдаланылады, абзац шегінісімен белгіленеді
(8.2.8 қараңыз).
6.2.2 Қосымшаның мәтіні олардың нӛмірінің алдына осы қосымша белгісін қойып
және нӛмірден оны нҥктемен бӛліп, бӛлімдерге, әр қосымша шегінде нӛмірленетін ішкі
33
ҚР СТ 1.5-2019
бӛлімдерге, тармақтарға және тармақшаларға бӛліне алады.
Мысалдар
1 A.1; A.2; А.З және т.б.
2 Б.1.1; Б.1.2; Б.2.1 және т.б.
6.2.3 Егер стандарт бӛлімінде немесе ішкі бӛлімінде немесе оның қосымшасында бір
ғана тармақ болса, онда ол нӛмірленбейді.
6.2.4 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың бӛлімі немесе ішкі
бӛлімі тармақтарға бӛлінсе, онда бірінші тармақ алдындағы мәтіннің осы бӛліміне - «бос
абзацтарды» енгізуге, оларға сілтеме белгісіз болғандықтан, рҧқсат етілмейді, мысалды
қараңыз.
Мысал - Берілген «бос абзацтар», 5.1 және 5.2 тармақтарындағы азацтар 5-тармаққа жататындықтан,
5-тармақтағыдай нақты бірдейлендіріле алмайды. Бҧл проблемадан болдырмау ҥшін нӛмірленбеген
абзацтарды 5.1 тармақшасы ретінде кӛрсету немесе тӛменгі оң бағанда кӛрсетілгендей 5.1 және 5.2
қолданыстағға тиісінше нӛмірлеу, немесе «бос абзацтар» ережелерін басқа тармақтарға немесе
тармақшаларға ауыстыру қажет.
Дҧрыс емес Дҧрыс

5 Белгілену 5 Белгілену
xxxxxxx x xxxxxx бос 5.1 Жалпы ережелер
xxxxxxx x xxxxxxxxxx абзацтар xxxxxxxx xxxxxxxxxxxxx xxxxxxx
ххххххх x xxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxx xxxxxxxxxx
5.1 Xxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxx
xxxxxxxx xxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx 5.2 Xxxxxxxxxxx xxxxxxxx xxxxxxxxxxxxx
5.2 Xxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx

xxxxxxxx xxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx 5.3 Xxxxxxxxxxx xxxxxxxx xxxxxxxxxxxxx
xxxxxxxx xxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxx xxxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxx xxxxxxxx xxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxx xxxxxxxx
6 Сынақтар туралы есеп 6 Сынақтар туралы есеп
6.3 Тақырыптар
6.3.1 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың бӛлімдері және ішкі

бӛлімдері ҥшін тақырыптар қолданылады.
Тармақтар ҥшін, әдеттегідей, тақырыптар берілмейді. Егер осы стандарттың немесе
стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың ішкі бӛлімінде тармақшаларға немесе абзацтарға
бӛлінген бестен артық тармақтар болса, тармақтар тақырыпшалары оларды стандарттың
немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың мәтінінде ерекшелеу ҥшін пайдаланылады.
Егер ең болмаса бірінде тақырыптары болса, барлық тармақтар стандарттың немесе
стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың мәтінінде бірдей берілуге тиіс (мысалы, егер 10.1.1
тармақта тақырыпша болса, онда осы 10.1.2, 10.1.3, 10.1.4 және т.б. деңгейдегі
тармақтардың тақырыпшалары болуға тиіс).
Тармақта тақырып болмаса, тармақ мәтінінің басында орналастыратын тҥйінді
терминдерді немесе сӛз орамдарын пайдалануға болады және баяндалған затқа назар
аудару ҥшін басқа қаріппен (мысалы, курсивпен) ерекшеленеді. Мҧндай терминдер
немесе сӛз орамдары тармақ тақырыбы болып табылмайды және «Мазмҧны» қҧрылымдық
элементіне енгізілмейді.
34
ҚР СТ 1.5-2019
6.3.2 Тақырыптар тиісті бӛлімдердің, ішкі бӛлімдердің, тармақтардың (болған
жағдайда) мазмҧны анық және нақты кӛрсетілуге тиіс.
6.3.3 Бӛлімнің (ішкі бӛлім немесе тармақ) тақырыбы нӛмірден бос жермен бӛлініп,
бас әріптен басталып, соңында нҥкте қоймай және сызбай басылады. Сонымен бӛлім (ішкі
бӛлім немесе тармақ) нӛмірі абзац шегінісінен кейін жазылады.
6.3.4 Тақырыптарда қысқарған сӛздер (жалпы танылған аббревиатураларды,

шамалар бірліктерін немесе ӛнімнің шарттық белгіленулеріне енетін қысқарған сӛздерді
қоспағанда) болмауы керек.
Тақырыпта сӛздерді келесі жолға тасымалдауға, рим цифрларын, математикалық
белгілерді және грек әріптерін қолдануға рҧқсат етілмейді.
6.3.5 Егер тақырып екі сӛйлемнен тҧрса, ол нҥктемен бӛлінеді.
Стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда бӛлімдердің, ішкі
бӛлімдердің, тармақтардың тақырыптары қою қаріппен белгіленеді. Бҧл ретте бӛлімдердің
тақырыптарын (тармақтар тақырыптары сондайақ ішкі бӛлімдердің тақырыптары)
ҥлкейтілген ӛлшемді қаріппен ерекшелеуге рҧқсат етіледі.
6.4 Тізбелеу
6.4.1 Стандарт немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдар мәтінінде (әдеттегідей,

тармақтар немесе тармақшалар ішінде) тізбелер берілуі мҥмкін.
6.4.2 Тізбелеу мәтінде тек бірінші жолда пайдаланылатын азат жол шегінісімен
6.4.3 Әр позиция алдында алфавит тәртібінде берілген кіші әріп (ѐ, з, й, о, ч, ь, ы, ъ
әріптерін қоспағанда), ал одан кейін дӛңгелек жақша қойылады.
6.4.4 Тізбелеуді бҧдан әрі нақтылау ҥшін араб цифрлары пайдаланылады, олардан
кейін әріптермен белгіленген тізбелеуге қатысты екі белгіге оң жаққа жылжытып жақша
қойылады.
5.4.5 Стандарт немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдар мәтінінде бір немесе
бірнеше тізбелеуге сілтеме жасау қажет болмаған жағдайда, тізбелеуді нӛмірленбеген
тізіммен және тізбелеудің әрбір позициясының алдына дефис қоюға рҧқсат етіледі.
Ескертпе – «Нормативтік сілтемелер» тарауындағы тізбелеуге қойылатын талаптар 4.8.10 тармағынан
қараңыз.
6.4.6 Тізбелеу толық грамматикалық сӛйлем тҥрінде (1-мысалды қараңыз), соңына

қос нҥкте сіз немесе қос нҥктемен ҧсыныла алады (2-мысалды қараңыз).
Мысалдар
1 Анықтамаларды қҧрастыру кезінде мынадай принциптер қолданылуға тиіс
а) Анықтамаларда тӛмендегідей грамматикалық пішін болуға тиіс:
- етістікті анықтау ҥшін етістік сӛз орамы пайдаланылуға тиіс;
- жекеше тҥрдегі зат есімді анықтау ҥшін жекеше тҥр пайдаланылуға тиіс.
б) Анықтаманың қолайлы қҧрылымы – бҧл ҧғым жататын класты белгілейтін базалық бӛлігі және
ҧғымды кластың басқа мҥшелерінен ерекшелейтін сипаттамаларды тізбелейтін басқа бӛлік.
в) Сандық шамаларды анықтау ережеге сәйкес қалыптасуға тиіс, ол алынған сандық шама басқа
сандық шамалар арқылы ғана анықтала алады. Шамаларды анықтау кезінде бірліктер пайдаланылмайды.
2 Барлық медициналық бҧйымдар ҥшін мынадай қосымша талаптар белгіленді:
а) мынадай жағдайларда жҥзеге асырылатын қоршаған ортаға бақылау жҥргізу:
- зарарсыздандырылған бҧйымдарды жеткізу кезінде;
- пайдалану алдында зарарсыздандырылатын зарарсыздандырмаған бҧйымдарды жеткізу кезінде;
- микробиологиялық және (немесе) микробиологиялық тазалықта бҧйымды пайдалану кезінде мәні
болғанда;
б) мынадай бҧйымдар тазалығына қойылатын талаптарды жеткізушінің белгіленуі және оларды
сақтауы:
35
ҚР СТ 1.5-2019
- зарарсыздандыруға және (немесе) пайдалануға дейін алдын ала тазартылған;
- зарарсыздандырылмай жеткізілген, бірақ зарарсыздандырылған тазалауға жататын;
- зарарсыздандырылмай пайдалануға арналған;
в) бҧйым сапасына әсер етсе, жеткізушінің қызмет кӛрсету талаптарын белгіленуі.
6.5 Кестелер
6.5.1 Кестелер кӛрсеткіштердің (параметрлердің, ӛлшемдердің және т.б.) сандық

мәндерінің жақсы кӛрнекілігі және оларды салыстыру ыңғайлылығы ҥшін қолданылады.
Егер тҥрлі кӛрсеткіштер кез келген жалпы белгі (мысалы, физикалық-химиялық
кӛрсеткіштері) бойынша топталса, ал кӛрсеткіштердің бірінде екі (немесе одан артық) мән
болса, кестелік пішінді қолданған дҧрыс.
Кестеде кӛрсеткіштермен қатар осы кӛрсеткіштердің бақылау әдістеріне қойылатын
талаптарды белгілейтін осы стандарттың және (немесе) басқа стандарттың бӛлімдеріне
немесе тармақтарына сілтемелер берілуі мҥмкін. Соңғы жағдайда бақылау әдістеріне
қойылатын талаптарды белгілейтін стандарт бӛлімінде осы сілтемелерді қайта бермесе де
болады.
Стандартты немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарды шығару кезінде
(техникалық мҥмкіндіктер болған кезде және стандарт жобасын дайындау кезінде)
кестенің басы кестенің қалған бӛлігінен екі сызықпен бӛлінеді.
«Кесте» деген сӛзден кейін 6.5.3 сәйкес қойылатын кестенің нӛмірі жазылады. Бҧл
ретте кестенің нӛмірінен кейін нҥкте қойылмайды.
Кесте мазмҧнын қысқаша тҥсіндіру және (немесе) нақтылау қажет болған кезде,
кестенің ҥстіне бас әріппен оның нӛмірінен кейін, оны тиремен бӛле отырып аты
жазылады. Бҧл ретте нҥкте кесте атауынан кейін қойылмайды.
Белгіленуі мен атауын (болған жағдайда) қою қаріппен ерекшелей отырып, кестенің
ҥстіне ортасына жазу керек.

6.5.2 Кестелер 1-суретке сәйкес рәсімделеді. Кесте қатарының биіктігі 8 мм кем
болмауға тиіс.
Егер кестенің қатарын шектейтін кӛлденең сызықтардың болмауы кестені
пайдалануға қиындық тудырмаса, оларды келтірмеуге рҧқсат етіледі.
6.5.3 Кестелер, қосымшалардың кестелерінен басқа, стандарттың барлық мәтіні
шегінде араб цифрларымен тік нӛмірленеді.
Әрбір қосымшаның кестелері әрбір нӛмірдің алдына осы қосымшаның белгіленуін
қосып және оларды нҥктемен бӛле отырып, араб цифрларымен жеке нӛмірлейді.
Егер стандартта бір кесте болса, онда оны «1-кесте» деп немесе, мысалы, «Г.1
кестесі» деп (егер кесте Г қосымшасында берілсе) белгіленеді.
Кестелерді бӛлім шектерінде нӛмірлеуге болады. Бҧл жағдайда кесте нӛмірі
нҥктемен бӛлінген бӛлім нӛмірінен және кестенің реттік нӛмірінен тҧрады.
Стандарттың барлық кестелеріне стандарт мәтінінде немесе қосымшада (егер кесте
қосымшада берілсе) сілтемелер беріледі. Бҧл ретте кесте деген сӛзі жазылады, сосын оның
алдына нӛмірі кӛрсетіледі.
6.5.4 Егер олар тақырыппен бірге бір сӛйлемнен немесе бас әріптен тҧрса, егер
олардың дербес мәні болса, бағаналар (бағандар) және кесте жолдарының тақырыптары
бас әріппен басталып, ал бағаналар тақырыпшалары – кіші әріппен басталады. Бағаналар
және жолдар тақырыптары және тақырыпшалары соңында нҥкте қойылмайды. Бағана
тақырыптары мен тақырыпшалары жекеше тҥрде кӛрсетіледі.
Бҥйір тақырыптарын немесе басқа бағаналардың тақырыптарын (тақырыпшаларын)
беру кезінде диагональ сызықтармен кесте басында бағаналарды бӛлуге рҧқсат етілмейді.
Бағаналар тақырыптары, әдетте, кесте жолдарына қосарлап жазылады. Қажет болса,
кесте жолдарына перпендикуляр бағаналар тақырыптарын орналастыруға рҧқсат етіледі.
36
ҚР СТ 1.5-2019
____-кесте - ____________________________
Нӛмірі кесте атауы
_______________________________________________
кесте атауының жалғасы
Бағаналар
тақырыптары
Басы
Бағаналар
тақырыпшалары
Жолдар
(кӛлденең
қатарлар)
Бҥйірі (Жолға тақырып Бағаналар (Бағандар)

беруге бағаналар)
1-сурет
6.5.5 Оның ӛлшеміне байланысты кестені оған сілтеме берілген мәтін астына, немесе
келесі бетте, қажет болса – стандарт қосымшасында орналастырады.
Кестені стандарт парағының ҧзын жағына бойлай («жатқыза») орналастырады,
сонымен кесте мәтінін (әріптік, цифрлік немесе әріптік-цифрлік белгілер) 2-суретке сәйкес
90° бҧрышында тек сағат тіліне қарсы бҧруға болады.
Егер бҧл оның оқылуын қиындатпаса, кесте мәтінін қаріптің кішкене ӛлшемімен
жазуға болады.
SN.5
Типі
SM.12
Ӛлшемдері
2-сурет
6.5.6 Егер кесте парақ пішімінен тыс шықса, онда кестені бір бӛлігін бірінің астына
қойып, қасында немесе келесі бетте (беттерде) орналастырып бӛліктерге бӛледі.
6.5.6.1 Кестені бӛліктерге бӛлген кезде, «кесте» деген сӛз, оның нӛмірі және атауы
кестенің бірінші бӛлігінің ҥстіне орналастырады, ал басқа бӛліктерінің ҥстіне кӛлбеу
жазумен ерекшеленген мынадай сӛздер жазылады: 3-суретке сәйкес кесте нӛмірін кӛрсету
арқылы «кестенің жалғасы» немесе «кестенің соңы».
37
ҚР СТ 1.5-2019
…-кесте
миллиметрмен
Бҧранда (бҧрама, Тығырықтың Тығырық қалыңдығы
бҧрама сҧқпа) сыртқы диаметрі жеңіл қалыпты ауыр
ойығының
d
номиналды а b а b а b
2,0 2,1 0,5 0,8 0,5 0,5 - -
2,5 2,6 0,6 0,8 0,6 0,6 - -
3,0 3,1 0,8 1,0 0,8 0,8 1,0 1,2
…кестенің жалғасы
миллиметрмен
Бҧранда (бҧрама, Тығырықтың Тығырық қалыңдығы
бҧрама сҧқпа) сыртқы диаметрі жеңіл қалыпты ауыр
ойығының номиналды d
а b а b а b
42,0 42,5 - - 9,0 9,0 - -
45,0 45,0 - - 9,5 9,5 - -
3-сурет
Бағаналар тақырыптары және физикалық шамалар бірлігінің белгісін (кесте

тақырыптары) барлық келесі беттерде қайталау керек.
Егер кесте ҥштен артық беттерде жалғасса, екінші беттен бағаналардың цифрлық
мәнін шығаруға болады.

1 Кӛлемдік кестелерді қосымшаларда орналастыру ҧсынылады.
2 2-19-суреттерде кӛрсетілген кестелердің мазмҧны осы стандарттың тиісті талаптарын суреттеу ҥшін
берілген шартты болып табылады.
6.5.6.2 Егер бет соңында кесте ҥзілсе және онда оның жалғасы келесі бетте болса,
онда мағыналық мән беретін сызықтарды қоспағанда, кестенің бірінші бӛлігінде кестені
шектейтін кӛлденең сызық беріледі (6.5.21 қараңыз).
6.5.6.3 Бағаналардың аздаған мӛлшері бар кестелерді бӛліктерге бӛлуге және
бірбірінен қос сызықпен бӛліп, бір бетте бір бӛлікті бірінің қасына орналастыруға болады.
Бҧл ретте кесте басын 4-суретке сәйкес қайталайды.
…-кесте
Бекітетін бӛлшек Болат Бекітетін бӛлшек Болат тығырықтардың
ортасының диаметрі, мм тығырықтардың 1000 ортасының диаметрі, 1000 дана салмағы, кг
дана салмағы, кг мм
1,1 0,045 2,0 0,192
1,2 0,043 2,5 0,350
1,4 0,111 3,0 0,553
4-сурет
6.5.7 Кестеге «Реті бойынша нӛмір» бағанын енгізуге рҧқсат етілмейді.

Кестеге енгізілген кӛрсеткіштерді нӛмірлеу қажет болса, реттік нӛмірлер кестенің
38
ҚР СТ 1.5-2019
бірінші бағанында (шетінде), 5-суретке сәйкес тікелей олардың атауының алдында
кӛрсетіледі. Шамалардың сандық мәндерінің және ӛнімнің типтері, маркалары және т.б.
белгісінің алдына реттік нӛмірлер қойылмайды.
6.5.8 Жолда немесе бағанда барлық деректер ҥшін жалпы шамалар бірлігінің белгісі
ҥтірмен бӛлініп немесе баған тақырыбының астында тиісті кӛрсеткіш атауынан кейін
кӛрсетіледі (5-ші және 6-суретті қараңыз).
…-кесте
Кӛрсеткіш атауы Маркаға арналған кӛрсеткіш мәні
А Б
1 Тығыздығы, кг/м3 , артық емес 75 80
2 Сығымдылығы, %, артық емес 20 15
3 Су сіңіргіштігі, % салмағы бойынша, артық емес 30 25
5-сурет
…-кесте
Еріткіш атауы Температура, Ауа қоспасында
°С жарылғыш шегі %
тҧтану ӛздігінен тҧтану
Ксилол 2 494 1,0-6,0
Толуол 4 536 1,2-6,5
Бутилацетат 4 450 1,4-14,7
6-сурет
6.5.9 Егер қажет болса тҥрлі шамалар бірлігінде бір кӛрсеткіштің сандық мәні
берілсе, онда олар жеке бағанға (жолға) жазылады. Бҧл ретте осы бағандардың
әрқайсысының тақырыбында 7-суретке сәйкес шамаларды ӛлшеудің осы бірлігінің
белгіленулері беріледі.
…-кесте
Материал атауы Балқу Балқу
температурасы температурасы
К °С
Жез 1131 - 1173 858 - 900
Болат 1573 - 1672 1300 - 1400
Шойын 1373 - 1473 1100 - 1200
7-сурет
Бір кӛрсеткіштің сандық мәнін 8-суретке сәйкес және 6.14.1 кӛрсетілген талаптарды
есепке алып, жақшада, осы бірліктердің бірінде кӛрсетілген мәндерді орналастырып, бір
бағанда шамалардың тҥрлі бірлігінде беруге болады.
6.5.10 Жалпақ бҧрыш бірлігінің белгіленулері бағаналар тақырыбында емес, ал 9-
суретке сәйкес бҧл бірлікте кӛрсетілген әр сандық мәндерден кейін (жолдарды бӛлетін
кӛлденең сызықтар болған кезде, сондай-ақ кӛлденең сызықтар жоқ болса) кӛрсетіледі.
39
ҚР СТ 1.5-2019
…-кесте
Кӛрсеткіш атауы Калибрлі оқтарға арналған кӛрсеткіш мәні
12 16 20
Сап оқтығындағы оқ-дәрі орташа 65 (663) 68 (694) 72 (734)
газдарының қысымы, МПа

(кгс/см2), артық емес ең кӛп 70 (714) 74 (755) 79 (806)
Бытыра зарядының салмағы, г 30 дан 36 26 дан 30 23 тен 27 дейін
дейін қоса дейін қоса қоса
8-сурет
…-кесте
3°5'30" 6°30' 3°5'30" 6°30'

4°23'50" 8°26' 4°23'50" 8°26'
5°30'20" 10°30' 5°30'20" 10°30'
9-сурет
6.5.11 Егер кесте бағаналарында кӛрсетілген барлық кӛрсеткіштер сол шамалар

бірлігінде кӛрсетілсе, онда бҧл бірлік («В …» кӛмекші сӛзінен бастап) сол жағына кесте
ҥстіне, кестені бӛлікке бӛлген кезде — оның әр білігінің ҥстінде беріледі (3-суретті
қараңыз).
Егер кесте бағынының кӛбінде сол шамалар бірлігінде кӛрсетілген кӛрсеткіштер
берілсе (мысалы миллиметрлерде, вольттарда), онда басқа шамалар бірлігінде кӛрсетілген

кӛрсеткіштері бар бағаналар болса, онда кесте ҥстінде басым кӛрсеткіштердің қорытылған
атауын және барлық кӛрсеткіштер ҥшін жалпы шамалар бірлігін жазуға тиіс, мысалы
«Миллиметрмен ӛрнектелген ӛлшемдер», «Вольтпен берілген кернеу», ал қалған
бағаналардың тақырыптарында (тақырыпшаларында) 10-суретке сәйкес шамалардың
басқа бірліктерінің белгілерін (тиісті кӛрсеткіш атауынан кейін) беруге тиіс.
…-кесте
Ӛлшемдері миллиметрмен
Шартты ӛткел Dy D L L1 L2 Салмағы , кг,
артық емес
50 160 130 525 600 160
80 195 210 170
10-сурет
6.5.12 Бағаналар тақырыптарының және (немесе) тақырыпшалары мәтінін қысқарту

ҥшін параметрлердің (ӛлшемдердің, кӛрсеткіштердің) жеке атауларын [7] белгіленген
әріптік белгіленулермен, немесе басқа шартты белгіленулермен ауыстырады, егер олар
стандарт мәтінінде немесе графикалық материалда тҥсіндірілсе, мысалы, D - диаметрі, H -
биіктігі, L - ҧзындығы. Сонымен әріптік белгіленулер кӛлбеу қаріппен белгіленеді.
Сол бір әріптік белгіленулері бар параметрлер, әдеттегідей, тізбекті, 10-суретте
кӛрсетілген сияқты олардың нӛмірлері ӛсу тәртібімен топталады.
6.5.13 Егер шектегіш сӛздер: «артық», «артық емес», «кем», «кем емес» немесе
басқалар кӛрсеткіштердің барлық мәндеріне жатса (параметр, ӛлшем), онда оларды баған
40
ҚР СТ 1.5-2019
тақырыбында (тақырыпшасында) немесе осы кӛрсеткіштің шамалар бірлігінің
белгіленулерінен кейін жол тақырыбында орналастырады және 5, 8, 10-суреттерге сәйкес
одан ҥтірмен бӛледі. Бҧл ретте шектегіш сӛздер, егер осы кӛрсеткіштің шамалар бірлігі
кесте ҥстінде кӛрсетілсе, кӛрсеткіш атауынан кейін беріледі.
6.5.14 Екі жол, бірнеше немесе барлық жолдар ҥшін бірдей шамалардың сандық
мәндері, әдеттегідей, 11-суретке сәйкес кӛрсетіледі.
…-кесте
Миллиметрмен
Жыра D2 Қондырғы сақина
Мойын -тіректің D1 А В r Н С r1
сыртқы диаметрі Шекті Шекті Шекті Шекті.
Номин. . ауыт. Номин. . ауыт. Номин. . ауыт. Номин. ауыт.
30 23,2 -0,2 -0,15 34,6 -0,1
32 30,2 0,4 -0,1
35 33,2 39,6 3,2
37 34,8 2,05 1,3 0,4 41,2 1,10
40 38,1 -0,3 -0,20 44,5 -0,2 0,5 -0,2
42 39,8 46,2 0,6 -0,3
11-сурет
Негізделген жағдайларда (бҧл кестені пайдалануды қиындатпаса), 12-суретте

кӛрсетілген сияқты екі және одан артық бағаналар ҥшін бірдей, бір кӛрсеткіштің сандық
мәнін бір рет кӛрсетуге болады.
…-кесте
Кӛрсеткіш атауы Маркаларға арналған кӛрсеткіш
мәні
А Б
1- дәрежеге дейін кебу уақыты, мин, артық емес 30 40
Ҥлдір адгезиясы, балл, артық емес 2
Термотҧрақтылық, °С, кем емес 80 95
12-сурет
6.5.15 Кӛрсеткіш шамаларының екі немесе бірнеше сандық мәндеріне жататын шекті
ауытқулар 11-суретке сәйкес жеке бағанда кӛрсетіледі.
Бір бағанда орналастырылған кӛрсеткіштер шамаларының барлық сандық мәндеріне
жататын шекті ауытқулар 13-суретте кӛрсетілген сиқты бҧл кӛрсеткіштің атауы немесе
белгісі астында кесте тақырыбында кӛрсетіледі.
6.5.16 Сол бағанның жолдарында қайталанатын және цифрлармен немесе әріптік-
цифрлік белгіленулермен алмасатын дара сӛздерден тҧратын мәтін 13-суретке сәйкес
тырнақшамен ауыстырылады. Егер қайталанатын мәтін екі немесе одан артық сӛзден
тҧрса, оны бірінші қайталау кезінде оны «Сондай» деген сӛзбен, бҧдан әрі 13-суретке
сәйкес тырнақшалармен ауыстырады.
Егер тек сӛз орамының бӛлігі қайталанса, онда бҧл бӛлікті 13-суретте кӛрсетілгендей
қосымша мәліметтерді қосып «Сондай» деген сӛзбен ауыстыруға рҧқсат етіледі.
41
ҚР СТ 1.5-2019
Кӛлденең сызықтар болған жағдайда, мәтінді қайталау қажет.
Кестеде қайталанатын цифрларды, математикалық белгілерді, пайыз белгілері мен
нӛмірлерін, материалдар маркаларының және ӛнімнің типтік ӛлшемдерінің
белгіленулерін, сілтемелік стандарттар белгіленулерін тырнақшалармен ауыстыруға
рҧқсат етілмейді.
…-кесте
Қару Оқтың сипаттамасы Брондық қорғау сипаттамасы
Салмағы, Ӛзегінің типі Жылдамд
,г ығы,
м/с, ±10
Автомат АК-74 3,5 Болат 880 Айнала атыс кезінде
термотҧрақты автомобильді қорғау
«АК-47 7,9 Сондай 715 Сондай, сондай-ақ кӛкжиеккке
9,6 20 ° дан 30° бҧрыштарымен ату
4,5 кезінде тӛбені қорғау
Сондай «
СВД мылтығы « 825
«МЛ6А2 қорғасынды 890
13-сурет
6.5.17 Кестеде жеке деректер болмаған жағдайда, 3-суретке сәйкес сызықша (тире)
қою керек. Кестедегі толтырылмаған бағандарға рҧқсат етілмейді.
6.5.18 Қатардың барлық сандарын қамтитын сандардың тізбекті аралықтарын

кестелерде кӛрсету кезінде сандар алдында 8 және 14-суретке сәйкес «...дан...дейін қоса»,
«....жоғары ...дейін қоса» деген сӛздер жазылады.
…-кесте
Сыртқы диаметр Кесу сызығы бойынша шекті ауытқу
159 ден 325 дейін қоса. 1,0
325 жоғары « 426 « 1,5
«426 «820 « 2,0
14-сурет
Бҧл аралықтың шекті сандары арасында орналасқан кез келген санды қамтитын
аралық кестелерінде кӛрсету кезінде 6-ші және 7-суреттерге сәйкес сызықша қойылады.
6.5.19 Кӛрсеткіштің сандық мәндері 15-суретке сәйкес кӛрсеткіш атауының соңғы
жолының деңгейінде қойылады.
42
ҚР СТ 1.5-2019
…-кесте
метрмен
Кӛрсеткіш атауы Мынадай типті экскаваторлар мәні
ЭКОс-1, 2 ЭКОс -1, 7 ЭКОр- 1, 2 ЭКОр - 2,0
Каналды қазу тереңдігі, кем емес
1,2 1,7 1,2* 2,0*
Каналды қазудың номинал ені 0,2 0,4; 0,6; 0,8 0,6**; 0,8; 1,0
_________
*аз коэффициенті кезінде.
**Т-130 тракторындағы экскаваторлар ҥшін.
15-сурет
Мәтін тҥрінде кестеде берілген сипаттамалар мазмҧны 13-суретке және 16-суретке

сәйкес сол сипаттама атауының бірінші жолының деңгейінде жазылады.
…-кесте
Кӛрсеткіш (сипаттама) атауы Маркаға арналған кӛрсеткіш мәні Сынау әдістері
(сипаттама мазмҧны}
А Б
Полиэтилен ҥлдірдің сыртқы тҥрі Тегіс, біркелкі 5.2бойынша
Созылу кезіндегі бҧзатын кернеу, 12,8(1,3) 11,9(1,2) ГОСТ

МПа (кгс/см2 ), кем емес 14236бойынша
16-сурет
6.5.20 Ӛнім шамаларының немесе типтерінің (маркаларының және т.б.) белгілі

сандық мәндерін қолдану қолайлылығы мен шектелуін кӛрсету қажет болса оларды
стандарт мәтінінде тҥсіндіріп шарттық белгілерді қолдануға болады, мысалы, 17-суретке
сәйкес жақшалар мәндерін ескертпеде кӛрсетіп, қолдануға рҧқсат етілмейтін немесе
шектеулі қолданылатын мәндер жақшаға алынуға тиіс.
…-кесте
Бҧрама ҧзындығы
Номиналды Шекті ауытқу
(18) ± 0,43
20
(21) ± 0,52
25
Ескертпе – Жақшаға алынған ӛлшемдерді қолдану ҧсынылмайды
17-сурет
6.5.21 Кестелерде қажет болса қалыңдатылған, әдеттегідей, сатылы сызықтар

қолданылады (18-суретте кӛрсетілген сияқты), мысалы мынадай жағдайларда:
- белгілі мәнге жататын ауқымды бӛлу ҥшін;
- позицияларды топтарға біріктіру ҥшін;
43
ҚР СТ 1.5-2019
- әдетте сатылы сызық ішінде орналастыратын осы кӛрсеткіштің (параметр, ӛлшем)
қолайлы сандық мәндерін кӛрсету ҥшін;
- бағаналар мен жолдардың қандай мәндеріне шекті ауытқулар жататынын кӛрсету
ҥшін. Бҧл ретте кесте мәтінінде немесе ескертпесіне осы сызықтардың тҥсіндірмелері
беріледі.
…-кесте
Салмағы килограммен
Сыртқы диаметрі, Қабырға қалыңдығындағы 1 м қҧбыр салмағы, мм
мм 3,0 3,5 4,0 4,5 5,0 5,5 6,0 6,5
32 2,146 2,460 2,762 3,052 3,329 3,594 3,947 4,316
38 2,589 2,978 3,354 3,718 4,069 4,408 4,735 5,049
42 2,885 3,323 3,749 4,162 4,652 4,951 5,327 5,690
45 3,071 3,582 4,044 4,495 4,932 5,358 5,771 6,171
50 3,474 4,014 4,538 5,049 5,049 6,036 6,511 6,972
7,104 7,613*
54 3,773 4,359 4,932 5,493 6,042 6,578
Ескертпе – - Мәндері қалың сызықпен сызылған параметрлермен қҧбырларды қолдану қолайлы болып табылады.
________
* Сыртқы диаметрі 54 мм және қабырға қалыңдығы 6,5 қҧбыр мм тек тапсырыс беруші (тҧтынушы) келісімі
бойынша қолданылады.
18-сурет
6.5.22 Кестелер тҥсініктемелерге тиісті кесте шеңбері шегінде жазылуға тиіс және
(олар болған жағдайда) ескертпелерден кейін кестенің ең соңында жазылуға тиіс.
Кестелерге сілтемелер 6.10 сәйкес 15 және 18-суреттерде кӛрсетілгендей

Кестелерге сілтемелерде талаптар жазылмайды. Кестеге сілтеменің мәтінінде
талаптарды тҧжырымдау кезінде 6.1.5 кӛрсетілген етістік тҥрлерін пайдалану қажет.
6.5.23 Кесте бағанындағы цифрлық мәндерді барлық баған бойынша сандар
разрядтары, егер олар бір кӛрсеткішке (параметрге, ӛлшемге) жатса, бірінің ҥстіне бірі
орналасатындай қойылады. Бір бағанда шамалардың барлық мәндері ҥшін, әдеттегідей,
ондық белгілердің бірдей саны сақталады.
6.5.24 Салмағы 100 г дейінгі ӛнім ҥшін ӛнімнің белгілі мӛлшерінің салмағын беруге
жол беріледі, ал әртҥрлі материалдардан дайындалған ӛнім ҥшін әр материалға бӛлек
бҧйым салмағы кӛрсетіледі. Жоғарыда кӛрсетілген жағдайлардың мысалдары 19-суретте
берілген.
Әртҥрлі материалдардан дайындалған ӛнім салмағын кестеде кӛрсетудің орнына 19-
суретте кӛрсетілгендей тҥзету коэффициенттеріне сілтемені кесте ескертпесінде беруге
болады.
…-кесте
Бҧрама ҧзындығы, мм Салмағы 1000 дана., кг, артық емес

болаттан жезден
12 1,20 1,30
15 1,50 1,64
Ескертпе – Нақты маркалы болаттан және жезден дайындалған бҧрама салмағын анықтау ҥшін кестеде
кӛрсетілген мәндер салмағын А қосымшасында берілген коэффициенттерге кӛбейтеді.
19-сурет
44
ҚР СТ 1.5-2019
6.5.25 Стандартта кӛлемі бойынша кішкене цифрлық материал болған кезде оны
кесте тҥрінде рәсімдеу мақсатқа сай емес, бір немесе екі баған тҥрінде цифрлық
деректерді орналастырып, мәтін тҥрінде (қорытынды) беру ҧсынылады. Бҧл ретте, егер
цифрлық деректері бір баған тҥрінде берілсе, олар тҥсіндіретін мәтіннен кӛп нҥктемен
бӛлінеді. Егер цифрлық деректер екі бағаналарда берілсе, онда тҥсіндіретін мәтінді
олардың ортасында орналастырады, бҧл ретте екінші және бҧдан әрі жолдарда беттерде
тҥсіндіретін мәтіннің қайталанатын бӛлігін тырнақшалармен ауыстырады.
Мысалдар
1 Бҧл ретте номиналдан пішіндер ӛлшемдерінің ауытқулары мынадай мәндерден
аспауы керек, %:
± 2,5 ……………………………………………………………......…биіктігі бойынша;
± 7,5………………………………………….………….................…сӛре ені бойынша;
± 0,3…………………………………………….….....…қабырға қалыңдығы бойынша;
± 0,3……………………………..…………….……….....…сӛре қалыңдығы бойынша.
2 Мынадай шектерде кӛрсетілген мәндерден ауытқулар рҧқсат етіледі:
± 3 °С…………………………….. 100 °С дейінгі температура кезінде қоса алғанда;
± 5 °С……………………………………..… » … 101 °С ден 200 °С дейін қоса;
± 10 °С……………………………………………....… » ... 200 °С жоғары.
6.6 Графикалық материал
6.6.1 Графикалық материал (сызба, схема, диаграмма, сурет және т.б.) стандарттау
объектісінің жеке қасиеттерін (сипаттамаларын) белгілеу немесе суреттеу ҥшін
стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың ішіне салынады, сондай-ақ
стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың мәтінін жақсы тҥсіндіру ҥшін

оны жақсы тҥсіндіруу мақсатында жазылады.
Графикалық материалды штрих тҥрінде беру қажет (сызықтармен орындалған
сызбалар, диаграммалар, суреттер және басқалар тҥрінде). Фотосуреттер (фотосурет)
оларды штрих суретке айналдыру мҥмкін болмаған жағдайда ғана пайдаланыла алады.
Графикалық материал ол алғаш рет ескерілетін мәтіннен кейін, немесе келесі бетте,
қажет болса жеке қосымшада жазылады.
6.6.2 Стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда жазылған сызбалар,
сҧлбалар, диаграммалар және т.б. егер бҧл стандарттар осы стандарттау объектісіне
қолданылса, Конструкторлық қҧжаттаманың бірыңғай жҥйесіне, Технологиялық
қҧжаттаманың бірыңғай жҥйесіне, Қҧрылыстағы жобалық қҧжаттама жҥйесіне және
(немесе) «Тау кестелік қҧжаттама» жҥйесіне енетін тиісті мемлекеттік (мемлекетаралық)
стандарттар талаптарына, сондай-ақ басқа стандарттарда белгіленген графикалық
материалдарға қойылатын талаптарға сәйкес келуге тиіс.
Суреттердегі символдардың қарпі қолданыстағы стандарттарға сәйкес келуге тиіс.
Кӛлбеу қарпі (кӛлбеу жазу):
а) шамалар символдарының белгілері;
б) шамалар символдарын тҥсіндіретін жазбалар;
в) сандарды белгілейтін символдар жағдайларында пайдаланылуға тиіс.
Тік жартылай қою қаріп барлық қалған әріптік белгіленулер ҥшін пайдаланылуға
тиіс.
Кез келген графикалық материалды стандартта немесе стандарттау жӛніндегі
ҧсынымдарда қою қаріппен белгілеп (сызба, сҧлба, диаграмма, сурет және т.б.) «Сурет»
деген сӛзбен белгіленеді.
6.6.3 Графикалық материал, қосымшалардың графикалық материалын қоспағанда,
45
ҚР СТ 1.5-2019
араб цифрларымен, әдеттегідей, толассыз нӛмірлеумен, бҧл нӛмірлерді «Сурет» деген
сӛзден кейін беріп нӛмірленеді. Егер бір сурет болса, онда ол «1-сурет» деп белгіленеді.
Графикалық материалды бӛлім шегінде нӛмірлеуге рҧқсат етіледі. Бҧл жағдайда
сурет нӛмірі бӛлім нӛмірінен және нҥктемен бӛлінетін суреттің реттік нӛмірінен тҧруы
керек.
Мысал – 1.1 суреті, 1.2 суреті және т.б.
Әр қосымшаның графикалық материалы әр нӛмір алдында осы қосымшаның

белгісін қосып және оларды нҥктемен бӛліп жеке нӛмірмен араб цифрларымен
Мысал – Г.3 суреті
6.6.4 «Сурет» сӛзі және оның нӛмірі ортасы бойынша кӛлденең орналастырып
графикалық материал астында беріледі. Бҧдан әрі сызықшамен бӛлінген, оның
тақырыптық атауы беріледі.
Мысал – 1-сурет – Қҧрал бӛлшектері
6.6.5 Қажет болса графикалық материал астында тҥсіндіретін деректерді,

Ескертпелерді және сілтемелерді орналастырады. Бҧл жағдайда графикалық материалдың
белгісі мен атауы тҥсіндіретін деректерден кейін орналастырылады.
Графикалық материалдар ескертпесіне қолдану ҥшін міндетті талаптар немесе
ақпарат жазылмауға тиіс.
Графикалық материал мазмҧнына қатысты кез келген талаптар мәтінде: сурет
тҥсініктемесінде немесе сурет пен оның атауы арасындағы абзацта берілуге тиіс.
Сурет тҥсініктемесі «a» әрпінен басталып, кіші әріптермен белгіленуге тиіс.
6.6.6 Егер графикалық материал мәндері кесте тҥрінде ҧсынылған ӛлшемдерді
орналастыруды суреттеу ҥшін қолданылса немесе егер графикалық материал кестелік
тҥрде берілген деректермен қоса жіберілсе, онда кесте мен графикалық материал бір бетте
немесе екі сабақтас бетте беріледі. Бҧл ретте кесте графикалық материалдан тӛмен немесе
оның оң жағына, ал қажет болса – келесі бетке беріледі.
6.6.7 Егер графикалық материал бір бетке сыймаса, онда оны басқа беттерге
аударуға болады. Сонымен тақырыптық атауын осы графикалық материалдың бҧдан әрі
беттерінде қайталамаса да болады. Сурет белгісі және «жалғасы» деген сӛз курсивпен
Мысал – «1-сурет (жалғасы)».
6.6.8 Әр графикалық материалға стандарт мәтінінде сілтеме беріледі.

Мысал – ... 1-суретте кӛрсетілген.
6.6.9 Сурет айналасына рамканы және оның қҧрастырмалы элементтерін

пайдаланбау керек.
Суреттерді фрагменттерге бӛлуге рҧқсат етіледі. Сурет фрагменттері кіші әріппен
белгіленеді (мысалы, суретке а), б), в) және т.б. фрагменттерін енгізуге болады)
Ескертпе – Суреттердің фрагменттерін қолдану стандартты жазуды және ӛңдеуді қиындататын

болғандықтан, оларды мҥмкіндігінше қолданбау керек.
46
ҚР СТ 1.5-2019
6.7 Формулалар
6.7.1 Қажет болса графикалық материалды тҥсіндіретін стандарттың немесе

стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың мәтінінде, кестелерде және деректерде формулалар
пайдаланыла алады.
6.7.2 Қосымшаларда, кестелерде орналастыратын және графикалық материалға

деректерді тҥсіндіретін формулалар толассыз нӛмірлеумен араб цифрларымен
нӛмірленеді. Сонымен қатар формулалар нӛмірі жай жақша ішіндегі формуладан оң жақта
бір деңгейде жазылады. Егер стандарт мәтінінде бір формула берілсе, ол (1) белгіленеді.
Бӛлім шегінде формулаларды нӛмірлеуге рҧқсат етіледі. Бҧл жағдайда формулалар
нӛмірі бӛлім нӛмірінен және нҥктемен бӛлінген формуланың реттік нӛмірінен тҧрады.
Мысал – (1.1); (1.2) және т.б.
Нӛмірлеу кезінде тӛмен деңгейлерге формулаларды бӛлуге рҧқсат етілмейді, мысалы

(2а), (2б) және т.б.
Қосымшаларда орналастырылған формулалар әрбір нӛмір алдына осы қосымша
белгіленуін қосып және нҥктемен бӛліп, әр қосымша шегінде жеке нӛмірлермен араб
цифрларымен нӛмірленеді.
Мысал – (В.1) формуласында.
6.7.3 Кестелерде жазылған немесе графикалық материалға деректерді тҥсіндіретін

формулалар нӛмірленбейді.
6.7.4 Формулаларға кіретін символдар мен сандық коэффициенттер тҥсіндірмесі
(егер тиісті тҥсіндірмелер бҧрын мәтінде берілмесе, мысалы «Белгіленулер мен қысқарған
сӛздер» бӛлімінде), тікелей формула астында беріледі.
Әр символды тҥсіндіру бҧл символдар формулада берілген тізбекте жаңа жолдан
басталады. Формуладан кейін, символдарды тҥсіндіру алдында ҥтір қойылады.
Тҥсіндірменің бірінші жолы «мҧндағы» сӛзінен, одан кейін қос нҥктесіз басталады.
Мысал – Әр ҥлгінің тығыздығы ρ, кг/м3 , мына (1) формула бойынша есептеледі:
(1)
мҧндағы m – ҥлгі салмағы, кг;

V – ҥлгі кӛлемі, м3.
Бірінен кейін бірі келетін және мәтінмен бӛлінбеген формулалар ҥтірмен бӛлінеді
Мысал –
(2)
(3)
6.7.5 Келесі жолға формулаларды тасымалдауға орындалатын математикалық

операциялар белгілерінде ғана рҧқсат етіледі, бҧл ретте келесі жол басындағы белгі
қайталанады. Кӛбейту белгілерінде формулаларды тасымалдау кезінде «×» деген белгі
Туындыға кіретін бірліктердің әріптік белгіленулері кӛбейту белгілері ретінде
орташа желіде нҥктемен бӛлінеді.
47
ҚР СТ 1.5-2019
Шамалардың сандық мәндерін кӛбейту операциясын белгілену ҥшін нҥкте емес, «×»
деген символ қолданылады.
Дәрежеге салынған бастапқы бірліктің еселік және бӛлшектік бірліктерін белгілену
кезінде [8] сәйкес рәсімдейді.
Мысалдар
1 А·т2; А·м2 (Am2; AM2 емес) жазылуы керек.
2 1,8× 10-3 (1,8 · 10-3 емес) жазылуы керек.
6.7.6 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың мәтінінде

формулаларға сілтеме жасау кезінде олардың реттік нӛмірлері жақша ішінде беріледі.
Мысал – ... (1) формуласы бойынша.
6.7.7 Стандарттар немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың жобаларындағы

формулаларды биіктігі 2,5 мм кем емес сызба қарпімен, қолмен жазуға болады (мысалы,
егер компьютерлік символдарда қолдану ҥшін қажетті символдар болмаса). Бір формулада
машинамен жазылатын және қолмен жазылған символдарды қолдануға рҧқсат етілмейді.
6.7.8 Физикалық шамалар (немесе қысқартылған терминдер) атауын шамалардың
белгілері орнына формулалар немесе теңдеулер тҥрінде енгізбеу немесе берілмеу керек.
Мысал –
жазылуы керек.
Тығыздық = салмақ/кӛлем жазылмауы керек.

6.7.9 Стандарттарда немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда математикалық

теңдеулерді жазу тәртібі формуладағыдай.
6.5.8 Сілтемелер
6.8.1 Сілтемелер ҚР СТ 1.51 кӛрсетілген жағдайларда, сондай-ақ:

а) стандартта (стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда) олардың жеке ережелерін
немесе олардың фрагменттерін қайталауды шеттен шығару;
б) қолданыстағы стандарттар немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың және
басқа нормативтік қҧжаттардың ережелерімен бірге әзірленетін стандарт ережелерін
қайталауды болдырмау;
в) кӛрсетілген ереже, оның фрагменті, жіктеу, жеке кӛрсеткіші, оның мәні,
кӛрсеткіштер жиынтығы мен олардың мәндері, графикалық материал, оның позициясы
және т.б. осы стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың тиісті
қҧрылымдық элементінде немесе басқа стандартта (жіктегіште) берілуі туралы хабарлау;
г) осы стандарттау объектісі таралған басқа ҧлттық немесе мемлекетаралық
нормативтік қҧжаттар немесе мемлекеттік деңгейде қолданылатын басқа нормативтік
қҧжаттар болуы туралы хабарлау мақсатқа сай болған жағдайда қолданылады.
д) Басқа стандарт бойынша шығарылатын ӛнімге сипаттама келтіру. Стандарттарға
сілтемелерді ҚР СТ 1.51 талаптарына сәйкес орындау керек.
Қалған жағдайларда осы бӛлімнің талаптарын сақтау керек.
6.8.2 6.8.1 а) кӛрсетілген жағдайларда әзірленетін стандарттың немесе стандарттау
жӛніндегі ҧсынымдардың жеке қҧрылымдық элементтеріне сілтемелер беріледі.
6.8.2.1 Әзірленетін стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың
қҧрылымдық элементтеріне сілтеме жасау кезінде:
- қосымшаның белгіленулері;
48
ҚР СТ 1.5-2019
- бӛлімдер; ішкі бӛлімдер, тармақтар, тармақшалар, графикалық материал,
формулалар мен кестелер нӛмірлері (оның ішінде берілген қосымшаларда);
- тізбелер белгіленулері (және нӛмірлері);
- кестелерде берілген кӛрсеткіштер нӛмірлері кӛрсетіледі.
Осы стандартта берілген графикалық материалдың қҧрылымдық элементтерінің
белгілеріне сілтеме жасауға, мысалы, суретте кӛрсетілген бҧйымның қҧрамдық бӛліктері

позициясының нӛмірлеріне рҧқсат етіледі.
6.8.2.2 Қосымшаларға сілтеме жасау - 4.12.8 сәйкес.
Нҥктемен бӛлінбеген цифрлардан тҧратын нӛмірлері бар мәтіндегі қҧрылымдық
элементтерге сілтеме жасау кезінде толық осы элементтің атауы кӛрсетіледі, мысалы,
«...5- бӛлімге сәйкес», «... 3-тармақ бойынша».
6.8.2.3 Егер стандарттың қҧрылымдық элементінің белгіленуі (нӛмірі) нҥктемен
бӛлінген цифрлардан (әріптерден және цифрлерден) тҧрса, онда бҧл қҧрылымдық
элементінің атауы кӛрсетілмейді, мысалы, «… 4.10 бойынша», «...А.12 сәйкес (А
қосымшасы)».
Бҧл талап осы қҧрылымдық элементтердің атауын әрдайым ескеретін сілтемелерде
кестелерге, формулаларға және графикалық материалға таратылмайды, мысалы, «...(3.3)
формула бойынша», «... Г.2 кестесінде», «... 1.2 суретінде».
Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың қҧрылымдық элементіне
сілтеме жасау кезінде мынадай тҧжырымдарды жасау ҧсынылады: «...2-бӛлімге сәйкес»,
«... 3.1 сәйкес», «... 3.1.1 бойынша», «... 4.2.2 б) тізбесіне сәйкес», «... (3.3) формуласы
бойынша», «1-кестеге сәйкес», «... 2-кестенің 1- кӛрсеткіші бӛлігінде» және т.б.
6.8.2.4 Егер стандартты пайдаланушыға кез келген ереже, оның фрагменті; жеке
кӛрсеткіші, оның мәні; кӛрсеткіштердің және олардың жиынтығы; графикалық материал,
оның позициясы және т.б. осы әзірленетін стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі
ҧсынымдардың тиісті қҧрылымдық элементінде берілгені туралы ескеру қажет болса,

онда осы қҧрылымдық элемент сілтемесінде жақша ішінде «қараңыз» деген сӛздің алдына
беріледі.
Мысал –
а) ... тасымалдау және сақтау ережелері (5-бӛлімді қараңыз).
б) ... физикалық-химиялық кӛрсеткіштері (3.2.1 қараңыз).
в) ... жанасу нҥктесі (8-суретті, 2-позициясын қараңыз).
6.8.3 Егер басқа нормативтік қҧжатта (немесе оның жеке ережесінде) әзірленетін
стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда жазылуы немесе пайдаланылуы
қажет талаптар (ҧсыныстар, нҧсқаулықтар немесе жіктеу) толық және бір мәнді
белгіленген болса, онда оларға жасалған сілтеме қолданылады.
6.8.3.1 Қазақстан Республикасы аумағында қолданыстағы, белгіленуі (санаты және
нӛмірі) бар техникалық регламенттерге, ҧлттық, мемлекетаралық, халықаралық және
ӛңірлік стандарттарға және техникалық-экономикалық жіктеуіштерге, стандарттау
жӛніндегі ережелер мен ҧсыныстарға, ведомсвтволфқ нормативтік қҧжаттарға арналған
сілтемелер, егер олар әзірленетін стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі
ҧсынымдардың ережелерін сақтау ҥшін қажетті нақты нормаларды (талаптарды)
регламенттеген жағдайда нормативтік болып саналады. Осындай сілтемелік қҧжаттар
туралы ақпарат «Нормативтік сілтемелер» тарауында беріледі (4.8.1 қараңыз).
Қалған нормативтік қҧжаттар анықтамалыққа жатады және 4.8.8 сәйкес
«Библиография» элементіне енгізіледі.
6.8.3.2 Нормативтік сілтемелер жазбасы ҥшін сілтемелік нормативтік қҧжат (кҥні
кӛрсетілген немесе кҥні кӛрсетілмеген) белгісі кӛрсетіледі.
Нормативтік қҧжаттың нақты ережесіне сілтеме жасау кезінде (бӛлім, бӛлімше,
49
ҚР СТ 1.5-2019
тармақ, тармақша, қосымша) оның белгісінен кейін жақшада, тиісті қҧрылымдық
элементтің атауы мен нӛмірі кӛрсетіледі. Нормативтік қҧжаттың бӛліміне сілтеме жасау
кезінде қҧжаттың кҥні кӛрсетілмеген сілтемесі ҧсынылады, одан кейін жақшада «Бӛлім»
деген сӛз және оның тиісті нӛмірі кӛрсетіледі.
Нормативтік қҧжаттың бӛлімшесіне (тармағына, тармақшасына немесе қосымшаға)
сілтеме жасау кезінде жақшада қҧрылымдық элементтің атауын және оның нӛмірін
(немесе әріптік белгіленуін) кӛрсетіп кҥні кӛрсетілген сілтеме беру нҧсқалады.
Мысалдар
1 Қатты емес типтегі жол киімдерін жобалау – ҚР ҚН 3.03-19 бойынша.
2 Мемлекетаралық стандарттарға сілтемелерді енгізу - ГОСТ 1.2 (5-бӛлім) бойынша.
3 Температура режімі және ет ӛнімдерінің жарамдылық мерзімі СанЕжН 4.01.060.02 (1-қосымша)
сәйкес.
4 «Парфюмерлік-косметикалық ӛнімнің қауіпсіздігіне қойылатын талаптар» Кеден одағы техникалық
регламентіне (3-қосымша) сәйкес парфюмерлік-косметикалық ингредиенттер ретінде пайдалануға рҧқсат
етілген бояғыштар тізімі.
5… кәсіпорын коды ҚР МЖ 02 бойынша.
6.8.3.3 Стандартты немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарды әзірлеу кезінде, егер

бҧл стандартты пайдалануды қиындатса, артық, негізделмеген нормативтік сілтемелерді
қолданбау керек.
Нормативтік сілтемені пайдалану дҧрыстығы және мақсатқа лайықтылығын
сілтемелік нормативтік қҧжатпен бекітілген стандарттау жӛніндегі мемлекеттік
техникалық комитеттермен (ТК) (олар болған жағдайда) келісу ҧсынылады.
6.8.4 Стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда нормативтік
қҧжаттарға анықтамалық сілтемелерді мынадай тәсілдермен рәсімдеу нҧсқалады:
а) егер стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда басқа стандарттың
кез келген жағдайын қайталау жӛн болса, бҧл ереже жіңішке сызықтардан жасалған
шеңберге алынады, ал одан кейін тік жақша ішіне осы стандартқа және бҧл ереже берілген
элементке (мәтін) кҥні кӛрсетілген сілтеме беріледі.
б) егер қайталанатын ереже стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда
жеке қҧрылымдық элементті (тармақ, тармақша, терминологиялық мақала) қҧрса немесе
оны ескертпе ретінде жазу жӛн болса, онда қҧрылымдық элемент нӛмірі немесе
«ескертпе» сӛзі шеңбер сыртында жоғарғы сол жақта беріледі.
в) егер стандарт немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдар халықаралық (ӛңірлік
немесе ҧлттық) нормативтік қҧжат негізінде әзірленсе, онда оның мәтінін пайдаланған
кезде (ресми орыс тіліндегі нҧсқасы немесе тҥпнҧсқалық аударма тҥрінде) стандартта
тҥсініктемеде тиісті талаптарды белгілейтін нормативтік қҧжаттың болуы туралы
ескертетін сілтемеде жазылады.
Мысалдар
1 3.12
Кҥні: Оқиға (дәуір) сәтінің сандық кӛрінісін беркітетін барлық қҧжаттарда жазба тҥрі) осы кҥнтізбе
ҥшін белгіленген ережелерге сәйкес. Жазба ағымдағы жыл санау басынан жылдың реттік нӛмірінен,
ағымдағы айдың реттік нӛмірінен және тәулік айы басынан ағымдағы реттік нӛмірден тҧрады, мысалы-
2000.06.01. [ГОСТ 8.567-99, 3.6.1-бап]
2 Ескертпе –
Сынақтар кезінде сыртқы ортаның климаттық факторларының қалыпты мәні ретінде (сынақтардың
қалыпты климаттық шарттары) мыналар қабылданады:
- температура…………………………………………………….плюс (25±10) °С
- ауаның салыстырмалы ылғалдылығы……………….……….………45 % тен 80 % дейін
- атмосфералық қысымы……….. 84,0 дан 106,7 кПа дейін ( 630 дан 800 мм сынап.бағ дейін)
[ГОСТ 15150-69, 3.15-тармақ]
3 «2.11) Тоннасына және одан артық 50 кг мӛлшерінде сҧйық холинхлориді бар премикстер
50
ҚР СТ 1.5-2019
рецептерінде бір ай сақтаудан кейін А витаминінің жиынтықты белсенділігін 25 %, ал екі ай және одан
артық сақтаудан кейін - 35 % тӛмендетуге болады».
__________
1)
2.1 тармақ 4.3.5 ГОСТ Р 51095-97 «Премикстер. Техникалық шарттар» тармағының мазмҧнын
қайталайды.
Осындай сілтемелер нормативтік деп саналмайды. Мҧндай нормативтік қҧжаттар

туралы ақпарат «Библиография» қосымшасында беріледі.
6.8.5 Стандарттарда техникалық регламенттерге, мемлекеттік және мемлекетаралық
стандарттау ережелері және ҧсыныстарына, басшылық қҧжаттарға, аттестатталған сынау
әдістемелеріне, стандарттық ҥлгілерге, басқа қҧқықтық және нормативтік қҧжаттарға,
оның ішінде Стандарттау, метрология және сертификаттау (МАК) мемлекетаралық
кеңеспен қабылданған, бірақ санат индексі және қҧжат нӛмірі тҥрінде белгіленулері жоқ
қҧжаттарға анықтамалық сілтемелерге рҧқсат етіледі. Бҧл жағдайда қҧжаттың мәндік
мазмҧны, оны қабылдаған ҧйымның (қабылдаған немесе бекіткен органның) қысқа атауы
тӛрт бҧрышты жақшаға салынған сілтемелік қҧжаттар тізбесі бойынша «Библиография»
элементінде берілген реттік нӛмірі кӛрсетіледі.
Мысалдар
1 Ішкі істер министрлігі бекіткен Кӛлік қҧралдарының конструкциясына және техникалық жағдайына
бақылау ҧйымдастыру жӛніндегі нҧсқаулық [1].
2 [4] сәйкес Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау органдары бекіткен тамақ ӛнімдерін
сақтау мерзімі.
6.8.6 Егер стандарт немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарды қолданушыларын

осы стандарттау объектісіне халықаралық немесе ӛңірлік деңгейде қандай талаптар
белгіленгенін хабарлау қажет болса, онда тиісті ақпарат ескертпе тҥрінде: «Халықаралық
(еуропалық немесе басқа ӛңірлік) стандарттау» сӛздерінен басталып жазылады және

бҧдан әрі тӛрт бҧрышты жақшаға жазылған реттік нӛмірі беріледі, оның астында тиісті
халықаралық (ӛңірлік) стандарт «Библиография» элементінде сілтемелік қҧжаттар
тізбесінде берілген.
Мысал –
«Ескертпе – Халықаралық стандарттауда [1] ӛңірлік немесе ҧлттық стандартта халықаралық
стандартты қабылдау осы халықаралық стандарт негізінде ӛңірлік немесе ҧлттық нормативтік қҧжатты
жариялау немесе халықаралық стандартты осы халықаралық стандарттан кез келген ауытқуларды кӛрсетіп,
ӛңірлік (ҧлттық) нормативтік қҧжат статусында растау саналады».
6.8.7 Ҧлттық стандарттарда салалық стандарттарға, техникалық шарттарға,

мақалаларға, тҥрлі есеп берулерге, монографияларға, анықтамаларға және мемлекеттік
(немесе мемлекетаралық) нормативтік қҧжаттарға жатпайтын қҧжаттарға, сондай-ақ 4.15,
ҚР СТ 1.9 және ҚР СТ 1.51 кӛрсетілген жағдайларды қоспағанда, халықаралық (ӛңірлік,
ҧлттық) стандарттарға және жіктегіштерге сілтемелер рҧқсат етілмейді.
6.9 Ескертпелер мен мысалдар
6.9.1 Егер мәтін мазмҧнына, кестелерге немесе графикалық материалға қосымша

тҥсіндіретін немесе анықтамалық деректер қажет болса, стандарттарда немесе стандарттау
жӛніндегі ҧсынымдарда ескертпелер мен мысалдар беріледі.
Ескертпелер мен мысалдарда талаптарды қамтымауға тиіс.
6.9.2 Ескертпелер мен мысалдар тікелей мәтіннен, графикалық материалдан кейін
немесе олар жататын кестеде орналастыруға тиіс.
6.9.3 Бір ескертпені нӛмірлемейді, ал «Ескертпе» сӛзінен кейін тире қояды.
51
ҚР СТ 1.5-2019
Осы тармақтың шегіндегі бірнеше ескертпелер, сурет немесе кестелер араб
цифрларының тәртібімен нӛмірленеді. Бҧл ретте «Ескертпе» сӛзінен кейін қос нҥкте
қойылмайды
Мысалдар
1 Ескертпе – консенсусты толық ынтымақтастықты болжау міндетті емес

2 Ескертпелер
1 Негізделген жағдайлардағы ӛз бетімен сынау санатына сенімділікке, радиациялық тӛзімділікке және
басқаларды бӛлуі мҥмкін.
2 Ӛнімді сертификаттау мақсаттары ҥшін сертификациялық сынауларды жҥргізеді немесе белгіленген
сертификаттау ережелерінің тәртібінде басқа санатты сынау нәтижелерін қолданады.
Кестеге берілген ескертпе 16-18-суреттерде кӛрсетілгендей кесте соңын белгілейтін

сызық ҥстіне кесте соңына орналастырылады.
6.9.4 Стандарттағы немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардағы мысал алдында
«Мысал» сӛзі алдымен тҧруға тиіс, «Мысал» деген сӛзден кейін тире қояды, бҧл ретте
сӛзді қою курсивпен ерекшелейді.
Осы тармақтың шегіндегі бірнеше мысалдар, суреттер немесе кестелерді араб
цифрларының тәртібімен нӛмірлейді. Бҧл ретте «Мысал» сӛзінен кейін қос нҥкте
қойылмайды (4.10.3 мысалын қараңыз)
6.9.4 Стандарттағы немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардағы ескертпелер мен
мысалдар кішірейген қаріп ӛлшемімен (2 ӛлшемге) белгіленуі және қосымша олардың
мәнділігін оңай анықтау ҥшін жол арасындағы аралықпен белгіленеді. Ескертпе немесе
мысалы мәтінінің соңында нҥкте қойылады.
6.10 Сілтемелер
6.10.1 Егер стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда берілген жеке

деректерді тҥсіндіру қажет болса, онда бҧл деректер сілтеменің жол ҥсті белгісімен
белгіленуге тиіс. Сілтеме олар белгіленген бет соңында абзац шегінісінде жазылады және
мәтіннен оң жағынан қысқа жіңішке кӛлденең сызықпен бӛлінеді, ал кесте соңында
орналасқан деректерге сілтемені, кесте соңын белгілейтін сызық ҥстінде кестенің соңына
жазады (6.5.22 қараңыз).
Сілтеме белгісі (беттің тӛмен жағында) мәтіннен аралықпен бӛлінеді. Сілтеменің
соңына нҥкте қойылады.
6.10.2 Сілтеме белгісі тікелей тҥсініктеме берілген сӛзден, саннан, символдан,
сӛйлемнен кейін қойылады.
6.10.3 Стандарт мәтінінде сілтеме белгісі жақшамен араб цифрларымен орындалады
және қаріптің жоғарғы бӛлігі деңгейінде (жоғарғы регистр 1) , 2) , 3) және т.б.) жазылады.
Кестелердегі және суреттердегі тҥсініктемелер 6.5.22 және 6.6.5 қараңыз.
Кейбір жағдайларда, мысалы жоғарғы индекс сандарымен жаңылыспау ҥшін,
цифрлар орнына жҧлдызшалар қойылады (*, **, ***, және т.б.).
Мысалдар
1 ҒЗЖ орындау ҥшін негіздеме оны орындауға ТТ1) және (немесе) тапсырыс бойынша жҧмыс
орындалған жағдайда тапсырыс берушімен2) келісім (шарт) болып табылады.
____________________
1) ТТ тапсырыс беруші - кәсіпорын (ҧйым) (келісілген ҒЗЖ жағдайларында) немесе
орындаушыкәсіпорын басшысы (ынтагерлік ҒЗЖ жағдайларында).
2) ҒЗЖ тапсырыс берушісі оның нәтижелеріне мҥдделі, меншіктің кез келген ҧйымдастыру-қҧқықтық
нысанының мемлекеттік тапсырыс берушісі, жеке немесе заңды тҧлға болуы мҥмкін.
2 … тербеліс жиілігі* ± 0,5 Гц 35 Гц..дейін жиілікте.
_____________
* бекітілген жиілік әдісімен сынау кезінде.
6.10.4 Әр бет ҥшін тҥсініктемелердің жеке нӛмірлеу (белгіленулер) жҥйесі
52
ҚР СТ 1.5-2019
пайдаланылады.
5.5.22 және 5.6.5 сәйкес орындалатын кестелер мен суреттерді қоспағанда, осы
беттен келесі бетке тҥсініктемелерді тасымалдауға болмайды.
6.11 Қысқарған сӛздер

6.11.1 Стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда мынадай қысқарған

сӛздерді пайдалануға болады: б.ә. - бҧдан әрі; т.б.- тағы басқа; ж.б. – және басқалар.; о.і. –
оның ішінде; басқ. – басқалар; с.б. – солай болғандықтан; б. - бет; ж. - жыл; ж.ж. - жылдар;
min – минималды; мах – максималды; д. - даналар; жоғ. - жоғары; қ/з. - қараңыз; қ.а. - қоса
алғанда. Бҧл ретте санау бірліктерін қысқарту кестелердегі сандық мәндермен ғана
Мысал – min. 5 дана.
Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың графикалық

материалдарында тиісті латын сӛздерінен мынадай қысқарған сӛздерді пайдалануға
болады: min – минималды, мах – максималды.
6.11.2 Стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда (6.12.1 кӛрсетілгенге
қатысты) қосымша тек осы стандартта қолданылатын қысқарған сӛздер белгіленуі мҥмкін.
Бҧл ретте толық атауын стандартта бірінші ескерту кезінде *, ал жақшадағы толық атынан
кейін - қысқартылған атауын немесе аббревиатурасын беруге тиіс. Бҧдан әрі ескерту
кезінде қысқартылған атын немесе аббревиатурасы пайдаланылады.
Мысалдар
1 Осы стандарт аз калибрлі бірзарядты тапаншаларға (бҧдан әрі - тапаншалар) қолданылады.

2 Люминесцентті магнитті ҧнтақ (ЛМҦ)...
6.11.3 Егер стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда қысқарған сӛздер

«Қысқарған сӛздер» арнайы бӛлімінде немесе «Белгіленулер мен қысқарған сӛздер»
бӛлімінде, немесе «Терминдер мен анықтамалар» бӛлімінде, немесе тиісті біріктірілген
бӛлімде** белгіленсе,
онда бҧл қысқарған сӛздерді стандартта тек осы бӛлімнен кейін қолдануға болады.
Бҧл ретте 6.12.2 белгіленген жазба нысаны қолданылмайды.
6.11.4 Стандартты немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарды әзірлеу кезінде осы
стандартты пайдалануды қиындататын негізделмеген (артық) қысқарған сӛздерді
қолданбау керек.
6.12 Шартты белгіленулер, бейнелер мен белгілер
6.12.1 Қажет болса стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда шартты

белгіленулер, бейнелер мен белгілер қолданылады.
Стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда техникалық регламенттерде
және стандарттарда қабылданған шартты белгіленулерді, бейнелер мен белгілерді
пайдалану керек (мысалы, [16] бойынша: L, l – ҧзындығы; B, b –ені; H, h – биіктігі және
т.б.).
6.12.2 Қолданыстағы стандарттармен белгіленген шартты белгіленулерді, бейнелер
мен белгілерді қолдану қажет болса, оларды мәтінде немесе «Қысқарған сӛздер мен
белгілер» қҧрылымдық элементінде тҥсіндіру керек.
6.12.3 Ӛлшенетін шамалардың шартты белгіленулері кез келген ескертуде немесе
мәтіндегі сілтемеде курсивпен терілуге тиіс. Шамалар бірлігін кӛрсететін символдар
53
ҚР СТ 1.5-2019
ӛлшем бірлігін кӛрсететін символдардан айырмашылығы болуға тиіс. Стандарттың немесе
стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың мәтінінде шама белгіленуінің алдында тҥсіндірме
беріледі.
Мысал– а ажырауға уақытша қарсыласу.

6.13 Шамалар бірліктері
6.13.1 Стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда шамалардың

стандартталған бірліктері, олардың атауы мен белгіленулері [8] сәйкес қолданылғаны
жӛн.
ӚЖ бірліктерімен қатар, қажет болса, жақшада қолдануға рҧқсат етілген бҧрын
қолданылған жҥйелердің бірліктері кӛрсетіледі.
Бір стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда шамалар бірлігі
белгіленулерінің тҥрлі жҥйелерін қолдануға рҧқсат етілмейді.
_____________
* Егер бҧл стандартта қысқарған сӛздер Қысқарған сӛздер бӛлімінде, немесе Белгілер мен қысқарған
сӛздер бӛлімінде, немесе Терминдер мен анықтамалар бӛлімінде, немесе тиісті біріктірілген бӛлімде
белгіленбесе (5.11.3 қараңыз).
** Кӛрсетілген бӛлімдер 4.9 және (немесе) 4.10 сәйкес рәсімделеді.
6.13.2 Бір стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың шектерінде сол
бір кӛрсеткіш ҥшін (параметр, ӛлшем) шамалар бірлігі, әдеттегідей, тҧрақты болуға тиіс.
Мысал – Қҧбыр ҧзындығы стандарттың барлық мәтіні бойынша метрлермен, қҧбыр қалыңдығының
қабырғалары- миллиметрлермен кӛрсетілуі керек.
6.13.3 Егер стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың мәтінінде сол

бір ӛлшем бірлігімен кӛрсетілген шамалардың сандық мәндері қатарынан берілсе, онда
шамалар бірлігінің белгіленуі соңғы сандық белгілерден кейін кӛрсетіледі.
Мысалдар
1 ..... 1,0; 1,5; 2,0; 2,5 мм.
2 ..... 10; 30; 60 кг.
6.13.4 Егер сандардан кейін шамалар бірлігі кӛрсетілсе, немесе сызықша арқылы,
егер бҧл сандар ӛлшемсіз коэффициенттер немесе реттік нӛмірлер болып табылса,
стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың мәтінінде сандар аралықтары
мына сӛздермен жазылады: «дан» «дейін» ( атап айтқанда «дан... дейін – қоса алғанда»).
Егер стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың мәтінінде
шамалардың сандық мәндерінің ауқымы берілсе, онда шамалар бірлігінің белгілену «%»,
«°С» және «°» белгілерден басқа ауқымның соңғы сандық мәнінен кӛрсетіледі.
Мысалдар
1 ... 10 кг-нан 100 кг дейін.
2 ... 65 % -дан 70 % дейін ( 65-дан 70 % дейін емес).
3 ... 10 °С-тан 20 °С дейін (10-нан 20 °С дейін емес ).
Егер сандық мәндердің аралығы реттік нӛмірлерді қамтыса, онда аралықты жазу
ҥшін тирені қолданады.
Мысал – ... 1-14-суреттер.
6.13.5 Сан, минут және секунд дәрежесін белгілейтін символдар (жазық бҧрыш
54
ҚР СТ 1.5-2019
ҥшін) бос жерлерсіз дереу сандық мәндерінен кейін жазылады (мысалы, 5°6'7"; 3∙106 ),
барлық басқа белгілер саннан бос жерлермен бӛлінеді.
6.13.6 Машиналық тәсілмен орындалған стандарттар немесе стандарттау жӛніндегі
ҧсынымдардың кестелерінде орналасқан шамалар бірлігінен басқа, шамалар бірлігін
сандық мәннен бӛлуге болмайды (оларды тҥрлі жолдарға немесе беттерге таратуға тиіс).
Шамалар бірлігі мен олардың мәндері бір бірінен бір аралық арқылы жазылады.
6.14 Сандық мәндері
6.14.1 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың мәтінінде шамалар

бірлігі немесе санау бірлігі белгіленулері цифрлармен, ал шамалар бірлігі
белгіленулерінсіз сандар (санау бірлігі) бірден тоғызға дейін - сӛздермен жазылады.
Мысалдар
1... әрбірінің ҧзындығы 5 м бес қҧбырларға сынау жҥргізіледі.
2... қысымға сынау ҥшін 15 қҧбыр рәсімделеді.
3 ... ҥш ҥлгіден кем емес.
6.14.2 Бӛлшек сандарды 1/4; 1/2  жазылатын дюймдердегі, ( , ) емес) 1/4, 1/2
ӛлшемдерін қоспағанда ондық бӛлшектер тҥрінде жҥргізу қажет.
Ондық бӛлшектерді жазу кезінде бӛлшектен санның тҧтас бӛлігін ҥтірмен бӛлінетін
нҥктемен ауыстыруға болмайды.
Ондық бӛлшек тҥрінде сандық мәнді кӛрсету мҥмкін болмаса (немесе мақсатқа сай
болмаса) қисық сызық арқылы бір жолда жай бӛлшек тҥрінде оны жазуға болады.
Мысал – 5/32.
6.14.3 Шамалардың сандық мәндері стандарттарда ӛнімнің талап етілетін

қасиеттерін қамтамасыз ету ҥшін қажетті дәлдік дәрежесімен кӛрсетіледі. Бҧл ретте
мәндер қатарында ҥтірден кейін белгілер сандарын теңестіру жҥзеге асырылады.
Бір атаулы ӛнімнің тҥрлі типтегі мӛлшерлері (маркалары және т.с.) ҥшін бірінші,
екінші, ҥшінші және т.б. ондық белгіге дейін шамалардың дӛңгелек сандық мәндерін
жинақтау бірдей болуы керек.
Мысал - Болат ыстықтай тӛселген таспаның қалыңдығының градациясы 0,25 мм болса, онда таспа
қалыңдығының барлық қатарын ондық белгілердің сол мӛлшерімен кӛрсетіледі, мысалы: 1,50; 1,75; 2,00;
2,25; 2,50 мм.
6.14.4 Ӛнімнің техникалық сипаттамасына және қолданылу мақсатына байланысты

сол кӛрсеткіштің (параметр, ӛлшемнің) сандық мәндеріндегі ондық белгілер мӛлшерінде
бірнеше сатылар (топтар) болуы және осы саты (топ) ішінде бірдей болуы керек.
Сандық мәндер ауқымын кӛрсету кезінде бірінші және соңғы сандық мәннің ондық
белгілерінің бірдей мӛлшері кӛрсетіледі.
Қатар шамаларының сандық мәндерінің ондық белгілерінің саны номинал мӛлшерге
рҧқсат етумен анықталады. Мысалы, диаметр дәлдігінің нормалары немесе қҧбырлар
қабырғасының қалыңдығы, әдеттегідей, диаметрге байланысты ӛзгертіледі.
6.14.5 Шектік ауытқулары бар сандық мәндердің шектік ауытқуларымен
шамалардың мәнін кӛрсету кезінде жақшаға жасайды және бірліктердің белгіленуін
жақша ішіне орналастырады немесе шаманың сандық мәнінен кейін немесе шектік
ауытқудан кейін бірліктің белгіленуін қояды.
Мысал – (100,0 ± 0,1) кг; (100,0 ± 0,1) кг (100,0 ± 0,1 кг; 100,0 ± 0,1 кг дҧрыс емес)
55
ҚР СТ 1.5-2019
Бҧл ретте номинал мәннің ондық белгілерінің мӛлшері, егер олар сол шамалар
бірлігімен кӛрсетілсе, сол кӛрсеткіштің (параметрдің, ӛлшемнің) шекті (рҧқсат етілетін)
ауытқуларының ондық белгілері мӛлшерімен бірдей болуы керек.
Мысал – (7,0 ±0,4) кг.

6.14.6 Рим цифрларын ӛнім сҧрыбын (санатын, класын, климаттық аумағын және
т.б.), химиялық элементтердің валенттілігін, жыл, жарты жыл тоқсандарын белгілену ҥшін
ғана қолдануға болады. Қалған жағдайларда сандық мәндерді белгілену ҥшін араб
цифрлары қолданылады.
Рим цифрларының, кҥнтізбелік кҥндердің сандық мәндерінде және сандық сан
есімдерінің септік жалғаулары болмауға тиіс. Септік жалғауларына ерітіндінің
концентрациясын кӛрсету кезінде ғана рҧқсат етіледі.
Мысал – 5 %-дық ерітінді.
6.14.7 Саннан математикалық тҥбірлі алу операциясын радикал белгісі немесе

дәрежедегі сан арқылы бейнелеуге болады, мысалы, √3 немесе 31/2. Бҧл ретте бір
стандартта осы операция белгісі бірдей болуға тиіс.
7 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың ӛзгертулерінің

қҧрылуына және жазылуына қойылатын талаптар
7.1 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың ӛзгертулері Л

қосымшасына сәйкес рәсімделеді.
7.2 Ӛзгерту мәтіні 6-бӛлімге сәйкес рәсімделеді.

Ӛзгерту мәтінін баяндау кезінде ӛзгертілетін, жойылатын және қосымша
қҧрылымдық элементтер: бӛлімдер, ішкі бӛлімдер, тармақтар, тармақшалар, кестелер,
қосымшалар және басқалар атауы және нӛмірі (белгісі) кӛрсетіледі, сондай-ақ тиісті
нҧсқаулар мынадай сӛздерді: «ауыстырылсын», «толықтырылсын», «жойылсын», «жаңа
редакцияда жазылсын» және т.б. қолданып, тиісті нҧсқаулар беріледі.
Мысалдар
1 5.6 тармақ жаңа редакцияда жазылсын:
«5.6 Сақтандырғыш қақпағын ашу уақыты - ГОСТ 6268 бойынша».
2 3.1 тармағы. «екінші бетке» сӛзі «кері жағында» сӛздеріне ауыстырылсын.
3 4.5 тармағы жойылсын.
4 4 2.4.4.1 тармақшасы абзацпен толықтырылсын:
«Гофрленген картоннан жасалған жәшікке редукторларды буып-тҥюге болады».
5 5.1. тармағы Бірінші абзац мынадай сӛздермен толықтырылсын: «Кесте атауынан кейін нҥкте
қойылмайды».
6 5.3 тармағы Ҥшінші абзац «қолданыстағы, алдыңғы» сӛздерден кейін: «(немесе бҧдан әрі)»
сӛздермен толықтырылсын.
7.3 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың мәтінін жаңа

бӛлімдермен, ішкі бӛлімдермен, тармақтармен, тармақшалармен, кестелермен,
графикалық материалдармен, қосымшалармен толықтыру кезінде немесе стандарт
мәтінінен жеке қҧрылымдық элементтерді бҧрын қабылданған бӛлімдер, ішкі бӛлімдер,
тармақтар, тармақшалар, кестелер, графикалық материалдар, қосымшаларды жою кезінде
ӛзгертуге болмайды.
7.4 Жаңа бӛлімдер қосымшалар алдында, ал жаңа ішкі бӛлімдер, тармақтар,
тармақшалар – олар жататын бӛлімдер, ішкі бӛлімдер, тармақтар, соңында жазылады.
Жаңа бӛлімдерге, ішкі бӛлімдерге, тармақтарға, тармақшаларға нӛмірлер осы
56
ҚР СТ 1.5-2019
қҧрылымдық элементтердің нӛмірлері ӛсу тәртібімен беріледі.
Жаңа тармақтарға (оларда тармақтар жоқ болса), тармақшаларға, кестелерге,
графикалық материалдарға қолданыстағы алдыңғы (немесе қажет болса бҧдан әрі)
тармақтар, тармақшалар, кестелер, графикалық материалдар нӛмірлерін орыс әліпбиінің
кіші әріптерін қосып, олардға тиісті қолданыстағы қҧрылымдық элементтер немесе оның
алдында орналастырып беруге болады.
Мысал – 1.13 а, 4 а-сурет.
7.5 Соңғы ӛзгертуде стандарттың сол бір тармағын (тармақшасын, азат жолдың,
кестенің, графикалық материалдың) мазмҧнын ӛзгерту кезінде соңғы ӛзгертуде барлық
алдыңғы ӛзгертулер есепке алынады.
Егер стандарттың тҥрлі ӛзгертулерінің мазмҧны оның тҥрлі қҧрылымдық элементіне
жатса, онда бҧл жағдайда әр ӛзгерту дербес қолданғандықтан, соңғы ӛзгертуде алдыңғы
ӛзгертулер мәтіні берілмейді.
7.6 Ӛзгеріс енгізілген стандарттың жаңа басылымында, әрбір ӛзгертілген немесе
жаңа бӛлімнен, бӛлімшеден, тармақтан, тармақшадан, қосымшадан кейін жақша ішінде
қою қаріппен белгіленген оның нӛмірін (нӛмірлерін) кӛрсетіп, енгізілген ӛзгерістер
туралы ақпарат беріледі.
Мысал – (Ӛзгертілген редакция, №3 ӛзгеріс)
Егер осы ақпарат бірнеше тізбекті орналасқан тармақтарға немесе тармақшаларға

жатса, онда оны жақшада ақпарат алдында ол жататын тармақ(тар), тармақша(лар)
нӛмірін кӛрсетіп, осы тармақтардың соңында жазылады.
Мысалдар
1 2.18, 2.19 (Қосымша енгізілген, № 1 ӛзгеріс).
2 1.14—1.16 (Ӛзгертілген редакция, № 2,3 ӛзгерістер).
Егер ӛзгерту (ӛзгертулер) туралы ақпарат бӛлімге немесе бӛлімшеге жатса, онда бҧл
қҧрылымдық элементтің аты толық кӛрсетіледі.
Мысал – 8.7 бӛлімшесі (Қосымша енгізілген, № 2 ӛзг.).
7.7 Жеке бӛлімдер, бӛлімшелер, тармақтар, тармақшалар, кестелер, графикалық

материалдар, ережелері жойылған ӛзгерістері бар стандарттың жаңа басылымында
стандарттың бҧл қҧрылымдық элементтері басылмайды, тек олардың нӛмірлері (белгілері)
және олардың жойылуы туралы ақпарат беріледі. Бҧл ретте, егер стандартта графикалық
материал немесе кесте жойылған болса, онда жойылғаны туралы ақпарат алдыңғы
жойылмаған графикалық материал (кесте) сілтемесінде беріледі.
Мысалдар
1 2.6 (Жойылды. № 1 ӛзг.).
2 Б қосымшасы (Жойылды. № 3 ӛзг.).
3 А.2*-сурет
___________
* А.3 - А.5 суреттері жойылды (№ 1, 2 ӛзг.).
7.8 Егер стандартқа енгізілген ӛзгерістердің кӛлемі, әдеттегідей, стандарт мәтінінің

елу және одан артық пайыздарынан тҧрса, ол қайта жазылуға жатады. Ӛзгерістердің аз
кӛлемінде стандартты жазу туралы шешім оны бекіткен органмен қабылданады.
57
ҚР СТ 1.5-2019
8 Стандарттардың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың рәсімделуіне
8.1 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың беттерін және

олардың жобасын рәсімдеуге қойылатын талаптар
8.1.1 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың және оның

жобасының бірінші беті М қосымшасына сәйкес рәсімделеді.
Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың және оның жобасының
беттерін рәсімдеу және нӛмірлеу, титул парағын қоспағанда Н қосымшасына сәйкес
Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың жобасының соңғы беті
П қосымшасына сәйкес рәсімделеді.
8.1.2 100 беттен кем тҧратын стандарт және оның жобасы беттерінің параметрлері
мынадай болуға тиіс, см:
- жоғарғы – 2,5;
- тӛменгі – 2,5;
- ішкі – 2,0;
- сырты – 2,5.
100 беттен артық тҧратын стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі
ҧсынымдардың және оның жобасы беттерінің параметрлері мынадай болуға тиіс, см.:
- жоғарғы – 2,5;
- тӛменгі – 2,5;
- ішкі – 2,5;
- сыртқы – 2,0.
Шетінен жоғарғы колонтитулға дейінгі және беттің тӛменгі шетінен тӛменгі

колонтитулға дейінгі қашықтық 1,8 см болуға тиіс.
8.1.3 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың беттері екі жағын
басу әдісімен рәсімделеді. Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың
белгісі жоғарғы колонтитулдарда, ал стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі
ҧсынымдардың парағының нӛмірі қарама-қарсы сызығында жазылған тӛменгі
колонтитулдарда орындалады.
Ескертпе – Бір жақты басу кезінде стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың және
оның ӛзгерістерінің беттерінің белгіленуі мен нӛмірленуі парақтың оң жағына қоюға рҧқсат етіледі
8.1.4 «Альбом» тҥрге беттердің бҧрылуы кезінде беттердің колонтитулдары мен

нӛмірленуі «кітап» тәрізді бетке сияқты келтіріледі.
8.1.5 «Алғысӛз», «Мазмҧны» және «Кіріспе» элементтері орналасқан стандарт
беттері ІІ рим цифрымен нӛмірленетін «Алғысӛзден» бастап рим цифрларымен
Ескертпе – Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың (оның жобасының) титул
парағының бет жағында бет нӛмірлері қойылмайды.
Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың қалған беттерінің

нӛмірлері араб цифрларымен жазылады.Барлық жағдайларда стандарт мәтіні парақтың оң
жағынан басталады және 1 араб цифрімен (тӛменгі оң бҧрышта) нӛмірленеді.
8.1.6 Стандарт (немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың) жобасын рәсімдеу
кезінде оның барлық беттерінде «ҚР СТ» (ҧлттық стандарттар ҥшін) немесе ҚР Ҧ
(стандарттау жӛніндегі ҧсынымдар ҥшін) санатының белгісі астында жақшада «жоба» сӛзі
58
ҚР СТ 1.5-2019
беріледі және бҧл ақпаратты белгілеп оның редакциясы кӛрсетіледі. Бҧл ретте
стандарттың болжалданған белгіленуі (стандарттың бекітілген жылын белгілейтін
цифрісіз) тек:
а) егер стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың жобасын әзірлеу
қолданыстағы стандартты немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарды қайта қарауға
бағытталған;
б) егер бҧл белгілену осы стандарттың 11-тарауына сәйкес қалыптастырылған;
в) егер стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың жобасы,
белгіленуі 10.4 сәйкес жасалған стандарттардың қолданыстағы жиынтығы дамуда
әзірленген жағдайларда ғана беріледі.
Қалған жағдайларда «ҚР СТ» немесе «ҚР Ҧ» (тіркеу нӛмірісіз) санат индексі ғана
беріледі.
Мысал – ҚР СТ 1.9
(жоба, 1-редакция)
Стандарт жобасының титул парағында «Ресми басылым» деген сӛздердің орнына

«Осы стандарттың жобасы оны бекітуге дейін қолдануға жатпайды» деген сӛздер беріледі.
Стандарт жобасының бірінші бетінде «Ресми басылым»деген сӛздердің орнына
«Жоба» деген сӛз беріледі және ҥтірден кейін бҧл сӛздерді курсивпен бӛліп редакциясы
8.2 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың мәтінін және

олардың жобаларын рәсімдеуге қойылатын талаптар
8.2.1 Стандарт немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдар және олардың жобалары

машина тәсілімен А4 форматты ақ қағазда рәсімделеді.
8.2.2 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың электрондық
нҧсқасы Windows Microsoft Office бағдарламасымен орындалады. Графикалық материал,
оның ішінде мәтіндер, суреттер, сҧлбалар мен диаграммалар Word, Excel, (Corel draw)
қосымшаларында RTF форматында, қара қаріппен орындалады. Суреттер мен
диаграммалар тҥрлі тҥсті бейнеде басып шығаруға жол беріледі.
8.2.3 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың мемлекеттік тілдегі
нҧсқасы қаріп биіктігі 12, 14, KZ Times New Roman қарпімен; орыс тіліндегі стандарт
нҧсқасы қаріп биіктігі 12, 14, Times New Roman қарпімен басылады.
8.2.4 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың бірінші бетінде
араб цифрларымен белгіленетін стандарттың қолданысқа енгізілген кҥні кӛрсетіледі және
сызықшамен элементтердің мынадай тізбегімен бӛліп кӛрсетіледі: жылы, айы, кҥні.
Осындай кҥнін кӛрсету тәртібін стандарттың бірінші бетінде тексеру кҥнін
(мерзімін) берген жағдайда сақтау керек.
Мысалдар
1 Енгізілген кҥні 2003-07-01.
2 Тексеру мерзімі 2005-01-01.
8.2.5 Бӛлім (бӛлімше) тақырыптары және алдыңғы немесе бҧдан кейінгі мәтін
арасындағы, сондай-ақ бӛлім және ішкі бӛлім тақырыптары арасындағы қашықтық
стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың негізгі мәтіні терілген қаріпке
қатысты бір жол арасындағы аралықтан кем емес болуы керек.
Бӛлімшелер мен тармақтар тақырыптарының жолдары арасындағы қашықтық
мәтіндегідей қабылданады.
59
ҚР СТ 1.5-2019
Мәтін мен формула арасындағы, формулалар арасындағы, формула мен оған
берілетін тҥсіндіру арасындағы арақашықтық, сондай-ақ келесі мәтін арасындағы
арақашықтық стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың негізгі мәтіні
терілген қәріпке қатысты бір жол арасындағы аралықтан кем емес қҧрауға тиіс.
8.2.6 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың мәтінін немесе
оның жобасын дайындау кезінде грек және басқа әліпби әріптері, формулаларды, жеке
шарттық белгілерді қара пастамен немесе тушпен жазуға болады. Бҧл ретте жазылған
мәтіннің тығыздығы қалған мәтіннің тығыздығына жақын болуы керек. Егер сызбалар,
сҧлбалар, диаграммалар, суреттер мен (немесе) басқа графикалық материалды машина
тәсілімен орындау мҥмкін болмаса, онда қара тушпен немесе пастамен қол тәсілімен
орындалады.
87.2.7 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың жобасының титул
парағында сол жақтағы жоғарғы бҧрышта қҧжат статусі туралы ақпарат орналастырылады
- Жоба.
8.2.8 Азат жол шегінісі барлық стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі
ҧсынымдардың мәтіні және оның жобасы бойынша бірдей және 1 см тең болуы керек.
8.2.9 Жобаларда және бекітілген стандарттар немесе стандарттау жӛніндегі
ҧсынымдарда:
- парақтың тӛменгі жағында, егер оның астында мәтін жоқ немесе бір жол ғана
болса, бӛлім және (немесе) ішкі бӛлім атауын орналастыруға;
- стандарттарға сілтеме жасау кезінде оның нӛмірінсіз стандарт санатының индексін,
олар бар қҧжаттардың басқа тҥрлері мен санаттарын беруге, сондай-ақ стандарттың тҥрлі
жолдарында немесе беттерінде қҧжат нӛмірі мен санатының индексін орналастыруға
болмайды.
8.2.10 Стандарттар немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың репрография
тәсілімен олардың кӛшірмелерін тиісті сапада дайындау мҥмкіндігін қамтамасыз етуге

тиіс.
8.3 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың басылуына

8.3.1 Бекітілген стандарттар немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың [2]

талаптарын сақтап, типографиялық тәсілмен мемлекеттік (қазақ) және орыс тілдерінде
басып шығарылады.
Стандарттар немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдар техникалық реттеу жӛніндегі
уәкілетті мемлекеттік органдар шешімі бойынша репрография тәсілімен жазылады.
8.3.2 Басылып шығарылған стандарттардың сапасы олардың тиісті сападағы
кӛшірмелерін алуға және [9] сәйкес оларды қалпына келтіру мҥмкіндігін қамтамасыз
етуге тиіс. Стандарттардың кӛшірлемелірн дайындау [10] (7-бӛлім) сәйкес жҥзеге
асырылады.
8.3.3 Стандарттар немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдар 210  297 (А 4)
форматымен баылады. Стандарттар немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдар 148  210
(А5) форматымен басуға болады. Негізделген жағдайларда (мысалы, кҥрделі графикалық
материал, оларды орналастыруға ҥлкен алаңды талап ететін кестелер және т.б. болса) [9]
сәйкес стандарттарға ҥлкен форматты жеке парақтарды енгізуге болады.
8.3.4 Кӛлемі 1,0 баспа парақтағы және одан артық стандарттар немесе стандарттау
жӛніндегі ҧсынымдар қатты қағаздағы титул парағымен жазады. Кӛлемі 1,0 баспа
парақтан кем стандарттарды немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарды қатты қағаздағы
титул парағымен немесе стандарт немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдар басылған
қағазда жазуға болады.
60
ҚР СТ 1.5-2019
8.3.5 Типографиялық емес тәсілмен жазылған стандарттар немесе стандарттау
жӛніндегі ҧсынымдар A3 (297 × 420 мм), А4 (210 × 297 мм) және А5 (148 × 210мм)
форматтарымен шығарылады.
Қажет болған жағдайда, бір стандартта А3, А4, А 5 форматты парақтарды
жиынтықтауға болады.
8.3.6 Ҧлттық стандарттардың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың ресми

басылымы (ҧлттық стандарттар жинағы) мемлекеттік және орыс тілдерінде жҥзеге
асырылады.
Ҧлттық және орыс тілдеріндегі стандарттар немесе стандарттау жӛніндегі
ҧсынымдардың нҧсқалары тҥпнҧсқалық болуға тиіс. Стандарттың немесе стандарттау
жӛніндегі ҧсынымдардың орыс тіліндегі нҧсқасы мемлекеттік тілдегі стандарт
нҧсқасынан кейін келеді. Екі нҧсқасы да, стандарт немесе стандарттау жӛніндегі
ҧсынымдар атауын қоспағанда, барлық ақпарат мемлекеттік тілде берілетін жалпы титул
парағымен жазылады. Стандарт немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдар атауы
мемлекеттік және орыс тілдерінде жҥргізіледі.
Терминдер мен анықтамаларды белгілейтін стандарттар немесе стандарттау
жӛніндегі ҧсынымдар да мемлекеттік және орыс тілдерінде басылып шығарылады. Бҧл
ретте орыс тіліндегі терминдер мемлекеттік тілден кейін берілетін стандарттың тек бір
нҧсқасы басылып шығарылады.
8.3.7 Стандарттарды жинақтап басып шығару кезінде стандарттар жинағына
енгізілген барлық титул парақтар мен басқа қҧрылымдық элементтер сақталады.
Стандарттар жинағының арнайы титул парақтары мемлекеттік және орыс тілдерінде
жҥргізілетін стандарт (стандартта) атауын қоспағанда мемлекеттік тілде рәсімделеді.
8.3.8 Стандарттар жинағында әр стандарт беттерінің нӛмірлерін сақтап, беттердің
толассыз реттік нӛмірлері болады. Стандарттар жинағы беттерінің нӛмірлері бет
ортасының тӛмен жағында қойылады.

8.3.9 Стандарттарды немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарды басып шығару
кезінде титул парағының жоғарғы бӛлігінде [11] сәйкес, 2,58 × 2,58см ӛлшемімен
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасы бейнесі орналастырылады.
9 Стандарттардың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың мазмҧнына

9.1 Жалпы талаптар
9.1.1 Стандарттардың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың жобасының

мәтінінде «Қолданылу саласы» бӛлімінде ҧлттық қауіпсіздік мҥддесін қорғауды
қамтамасыз ететін талаптар, сондай-ақ адамдардың ӛмірі мен денсаулығына, жануарлар
мен ӛсімдіктерге, қоршаған ортаға арналған ӛнім қауіпсіздігінің талаптары, оны дҧрыс
сәйкестендіруге мҥмкіндік туғызатын ӛнім кӛрсеткіштері белгіленеді.
9.1.2 Техникалық регламенттермен ҥйлестірілген стандарттар мазмҧнының
ерекшеліктері.
а) Ҥйлестірілген стандарттарда зиян келтіруді және ӛнім кӛрсеткіштерінің жалпы
сипаттамасын немесе адамдардың, жануарлардың ӛміріне және денсаулығына,
ӛсімдіктерге, қоршаған ортаға әлеуетті қатер тудыратын немесе осы кӛрсеткіштерге
қатысты жаңылыстыратын, онымен байланысты процестерді есепке алып, [14], [2], [13]
сәйкес техникалық регламенттермен белгіленген негізгі (мәнді) техникалық талаптардың
сандық мәндері кӛзделуге тиіс.
б) Техникалық регламенттермен кӛзделген параметрлер мен кӛрсеткіштердің сандық
мәндері ҧлттық экономика, адамдардың, жануарлардың ӛмірі мен денсаулығын және
61
ҚР СТ 1.5-2019
ӛсімдіктерді, қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз етуге қажетті деңгейде белгіленуге
тиіс.
в) Ҥйлестірілген стандарттар жалпы техникалық шарттар, техникалық шарттар
немесе жалпы техникалық талаптар тҥрінде, ӛнімнің қандай тҥрлері немесе топтары
нақты техникалық регламенттерге енгізілгеніне байланысты әзірленеді.
9.2 Негізге алынатын ҧлттық стандарттардың мазмҧнына қойылатын

талаптар
Ескертпе – Стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың мазмҧны олардың тағайындалуына қарай

анықталады.
9.2.1 Негізге алынатын ҧлттық стандарттар ӛнімді қҧру және пайдалану, қоршаған
ортаны, ӛнім, процестер және ӛмірге, денсаулыққа, мҥлікке арналған қызметтердің
қауіпсіздігін қорғау және басқа стандарттау мақсатына жету процестерінде, қызмет
саласын, сондай-ақ жалпы техникалық талаптарды және ӛзара тҥсінікті, техникалық бірлік
пен ғылым, техника және ӛндірістің тҥрлі салаларының ӛзара байланысын қамтамасыз
ететін ережелерді анықтау ҥшін жалпы ҧйымдастыру-әдістемелік ережелерді белгілену
қажеттілігінде әзірленеді.
9.2.2 Негізге алынатын ҧйымдастыру-әдістемелік стандарттар:
а) белгілі қызмет саласында жҧмыстарды жҥргізу мақсаттары мен мәселелерін, осы
салада стандарттау объектілерінің жіктеу қҧрылымын, осы жҧмыстарды жҥргізу бойынша
негізгі ҧйымдастыру-техникалық ережелерді және т.б.;
б) тҥрлі қҧжаттарды: нормативтік, конструкторлық, технологиялық, жобалық,
бағдарламалық, басқа техникалық, ҧйымдастыру-реттеу және басқаларды әзірлеу,
қабылдау (бекіту), қолдану және енгізудің жалпы тәртібін (ережелерді);

в) ӛнімді ӛндіріске қою ережелерін;
г) сапаны бақылаудың іс-шаралар жҥйесін белгілейді.
9.2.3 Негізге алынатын жалпы техникалық стандарттар:
а) экономиканың тҥрлі салаларында және басқа қызмет салаларында ғылымда,
техникада, технологияда кӛп мәрте пайдаланылатын ғылыми-техникалық терминдер мен
олардың анықтамаларын;
б) тҥрлі стандарттау объектілерінде арналған шарттық әріп, цифрлық,
әріптікцифрлық, кестелік және т.б. белгілерін (белгілер, кодтар, таңбалар, символдар және
т.б.), оның ішінде шамалар параметрлерінің (орыс, латын, грек әріптерімен), шамалар
бірліктерінің, ауыстыратын жазбалардың, символдардың және т.б. белгілерін;
в) тҥрлі санатты және тҥрлі қҧжаттаманың қҧрылуына, жазылуына, рәсімделуіне
белгісіне және мазмҧнына қойылатын ережелерді (нормативтік, конструкторлық,
қҧрылыс, жобалық, технологиялық, пайдалану, жӛндеу, ҧйымдастырушылық-ӛкімдік,
бағдарламалық, тау-графикалық және басқа);
г) тҥрлі ӛндірістік процестерді техникалық, технологиялық, метрологиялық
қамтамасыз ету ҥшін қажетті жалпы талаптар мен нормаларды;
д) қауіпті факторлар топтары және технологиялық процестердің жеке тҥрлері
бойынша, оның ішінде [15] сәйкес жалпы қауіпсіздік талаптарды;
е) табиғатты қорғау және табиғи ресурстарды пайдалануды жақсарту саласындағы
жалпы талаптарды;
ж) ӛнімге қойылатын қауіпсіздік талаптарын;
к) таңбалауға, қаптамалауға, ӛніді тасымалдауға және сақтауға қойылатын
талаптарды;
л) процесстерге және қызметтерге қызмет жеткізу жӛніндегі талаптарды;
м) еңбекті қорғау бойынша жалпы талаптарды;
62
ҚР СТ 1.5-2019
н) ақпараттық-коммуникациялық технологиялар мен ақпараттық қауіпсіздікті
қамтамасыз ету саласындағы талаптарды белгілейді.
Атап айтқанда, бҧл стандарттар:
а) ӛлшеулер (аспаптық) дәлдігінің нормаларын және статистикалық бағалау
дәлдігінің нормаларын;
б) заттар мен материалдардың қасиеттері мен қҧрамының стандарттық ҥлгілеріне

қойылатын талаптарды;
в) қалаулы сандар, параметрлік және ӛлшемдік қатарларды (мысалы, номинал жиілік
қатарлары және электр тоқ кернеулері);
г) рҧқсат етулер мен отырғызуларды;
д) беттің кедір-бҥдірлігіне қойылатын талаптарды;
е) беру дәлдігінің нормаларын (тістік, қҧрттық, белдіктік және басқа);
ж) бӛлшектердің тҥрлі қосылыстары және жинақтаушы бірліктерге қойылатын
талаптарды (ойма, пісіру және т.б.);
и) жабдық дәлдігінің кластарын;
к) сызбаларды (сҧлбаларды) орындауды, жазбаларды, ӛлшемдерді тҥсіру ережелерін;
л) ӛнімнің техникалық ҥйлесушілігінің тҥрлі тҥрлеріне қойылатын талаптарды
(сындарлы, электрлік, электр-магниттік, бағдарламалық, диагностикалық және т.б.);
м) шекті рҧқсат етілетін шығарындылардың және зиянды заттар
лақтырындыларының мәндерін, сондай-ақ олардың шекті рҧқсат етілетін
концентрацияларын;
н) шу, діріл, радиациялық сәулелену, радиокедергі мәндерін;
п) сыртқы әсерлердің рҧқсат етілетін шектерін;
р) техникалық эстетика және эргономика талаптарын;
с) басқа бірыңғай техникалық талаптарды және (немесе) жалпы ӛндірістік
мақсаттағы нормаларды белгілейді.

9.2.4 Терминдер мен анықтамаларға арналған стандарттар (жалпы техникалық
топтамаға жататын, сондай-ақ ӛнім, қызмет немесе технологиялық процестердің жеке
топтарына таралатын) ҚР СТ 1.27 есепке алып әзірленеді.
9.3 Ӛнімге арналған стандарттардың мазмҧны
9.3.1 Қажет болған жағдайда, ӛнімге қойылатын жан-жақты талаптарды* белгілену

қажет болған жағдайда біркелкі ӛнім топтарына жалпы техникалық шарттар
стандарттарын әзірлеген дҧрыс.
9.3.2 9.5 кӛрсетілген жағдайда, ӛнімге нақты ӛнімге қойылатын жан-жақты
талаптарды белгілейтін техникалық шарттар стандарттары, 9.6 кӛрсетілген жағдайларда -
біркелкі ӛнімнің жеке топтары ҥшін жалпы, техникалық талаптарды белгілейтін жалпы
техникалық талаптар стандарттары әзірленеді.
9.3.3 Біркелкі ӛнімнің бірнеше топтары және жоғары жіктегіш топтары ҥшін жалпы
талаптарды белгілену мҥмкіндігінде мынадай талаптар топтарын белгілейтін ӛнім
стандарттарын әзірлеген дҧрыс: терминдер мен анықтамалар, жіктеу (тҧрпаттар,
сҧрыпталым, маркалар, тҥрлері және басқа ӛнім таптары), жалпы қауіпсіздік және
(немесе) қоршаған ортаны қорғау талаптары, жалпы қабылдау ережелері, таңбалау,
буыптҥю, тасымалдау, сақтау, пайдалану (қолдану), жӛндеу және кәдеге жарату.
Әр кӛрсетілген талаптар топтары жеке стандартта белгіленеді, стандарт
тақырыбында кӛрсетілетін басқа талаптар топтарымен біріктіріледі. Стандарттау объектісі
ерекшеліктерін есепке ала отырып, стандартқа кӛрсетілетін топтарға енетін кейбір
талаптарды енгізуге рҧқсат етілмейді.
63
ҚР СТ 1.5-2019
Мысалдар
1 Терминдер мен анықтамалар.
2 Таңбалау, буып-тҥю, тасымалдау және сақтау.
3 Қауіпсіздік талаптары және оларды бақылау әдістері.
Талаптар топтарын немесе олардың ҥйлесімдерін белгілейтін стандарттарды әзірлеу

кезінде 9.7-9.10 жазылған ережелер есепке алынады.
9.3.4 Негізделген жағдайларда жеке стандартта біркелкі ӛнім топтары ҥшін жалпы
(немесе жоғары жіктегіш топтары) сындарлы талаптар, типтер, негізгі параметрлер мен
(немесе) ӛлшемдер белгіленеді.
Мысал - Типтер, негізгі параметрлер және ӛлшемдер.
9.4 Жалпы техникалық шарттар стандарттарының мазмҧны
9.4.1 Жалпы техникалық шарттар стандарттарының негізгі нормативтік ережелері,

әдеттегідей, мынадай бӛлімдерді қамтиды:
- жіктеу;
- жалпы техникалық талаптар;
- қауіпсіздік талаптары;
- қоршаған ортаны қорғау талаптары (экологиялық);
- қабылдау ережелері;
- бақылау (сынау) әдістері;
- тасымалдау және сақтау;
- пайдалану нҧсқаулықтары (техникалық қызмет кӛрсету, жӛндеу, кәдеге жарату)*;
- дайындаушы кепілдіктері.
9.4.2 Стандарт бӛлімдерінің номенклатурасы (тақырыбы), қҧрамы (қҧрылымы) және

мазмҧны стандартталатын ӛнім ерекшеліктерін және оларға қойылатын сипатының
ерекшеліктерін есепке алып анықталады. Бҧл ретте ӛнім стандарттары, оларды пайдалану
халықтың денсаулығына және (немесе) мҥлігіне, сондай-ақ қоршаған ортаға зиян келтіруі
мҥмкін, стандарттау объектісі ерекшеліктеріне, қауіпсіздік және қоршаған орта
талаптарына сҥйеніп, «Техникалық талаптар» бӛлімінде белгіленетін сындарлы және
басқа да талаптарды белгілену және сақтау жолымен қамтамасыз етілетін жағдайларды
қоспағанда, «Қауіпсіздік талаптары», «Қоршаған ортаны қорғау талаптары»
9.4.3 «Жіктеу» бӛлімінде ӛнімнің кластары, типтері, тҥрлері немесе сҧрыбы
(сҧрыпталым), сондай-ақ олардың маркалары (ҥлгілері, сҧрыбы және т.б.) белгіленеді.
9.4.3.1 Егер ӛнім негізгі параметрлері және (немесе) ӛлшемдері бойынша жіктелсе,
онда «Жіктеу» бӛлімінің тақырыбы «негізгі параметрлері және (немесе) ӛлшемдері»
сӛздерімен толықтырылады.
Бҧл ретте, ӛнім ерекшеліктеріне сҥйеніп:
а) негізгі пайдалану (тҧтыну) сипаттамалары бойынша ӛнімнің жіктелуі;
б) сындарлы параметрлері және ӛлшемдері бойынша ӛнімнің жіктелуі (оның ішінде
габариттік, қондырғы, қосу және т.б.);
в) басқа негізгі параметрлері бойынша ӛнімнің жіктелуі беріледі.
Белгіленген жіктеу кӛрнекілігі ҥшін ӛнімнің сындарлы ерекшеліктерін суреттейтін
графикалық материал және (немесе) оның негізгі ӛлшемдері (мысалы, негізгі ӛлшемдері
кӛрсетілген жалпы тҥрлі сызбалар).
9.4.3.2 Негізделген жағдайларда ӛнім (мысалы, илем) геометриялық пішіндері және
нақты ӛлшемдері бойынша жіктеледі.
Бҧл ретте:
а) геометриялық пішінін анықтайтын суреттер (сызбалар);
64
ҚР СТ 1.5-2019
б) ӛлшемдері, шекті ауытқулары, қима алаңдары, осьтердің анықтамалық ӛлшемдері
және басқа ҧқсас деректері бар кестелер;
в) қосымша талаптар (пішіндер ҧзындығы, тік сызықтылықтан және беттердің
геометриялық ӛлшемдерінен және т.б. ауытқу) беріледі.
9.4.3.3 Егер стандарт затқа, материалға, шикізатқа, тағамдық және басқа ҧқсас ӛнімге
қолданылса, онда ол химиялық және (немесе) фракциялық қҧрамы, басқа

физикалықхимиялық қасиеттері, сондай-ақ негізгі тҧтыну қасиеттері бойынша (мысалы
калориялығы бойынша), дайындау (мысалы, тоқылған, ӛрілген, ӛрмеленген, тоқылған),
даярлау және (немесе) ӛңдеу тәсілі бойынша (мысалы, ысталған, тҧздалған, пастерленген,
зарарсыздандырылған және т.б.) жіктеледі.
9.4.3.4 Қажет болса «Жіктеу» бӛлімінде ӛнімнің шарттық белгілері белгіленеді,
ережелер және (немесе) мысалдар беріледі.
___________
* Жан-жақты талаптар терминдер мен анықтамаларды, техникалық талаптарды, қауіпсіздік және
қоршаған ортаны қорғау талаптарын, қабылдау тәртібіне, бақылау әдістеріне, тасымалдауға және сақтауға
қойылатын талаптарды, қажет болған жағдайда басқа талаптарды қамтиды.
9.4.4 «Техникалық талаптар» бӛліміне жалпы жағдайда мынадай ішкі бӛлімдер
енгізіледі:
- негізгі кӛрсеткіштері және (немесе) сипаттамалары (қасиеттері);
- шикізатқа, материалдарға; сатып алынатын бҧйымдарға қойылатын талаптар;
- жиынтықтылық;
- таңбалау;
- буып-тҥю.
Егер стандартта стандартталатын ӛнімнің барлық номенклатурасы ҥшін жалпы жеке
техникалық талаптарды белгілену мҥмкін болмаса, онда стандартта бҧл талаптар
техникалық шарттарда нақты ӛнімге белгіленетінін кӛрсетеді.
9.4.5 «Негізгі кӛрсеткіштері және (немесе) сипаттамалары (қасиеттері)» бӛлімшесіне

қойылатын талаптар.
9.4.5.1 «Негізгі кӛрсеткіштері және (немесе) сипаттамалары (қасиеттері)» бӛлімінде,
әдеттегідей, оны қабылдау процесінде, сертификаттау жҥргізу кезінде, стандарттардың
талаптарын сақтауға мемлекеттік бақылау жҥргізу кезінде және (немесе) оның
тҧтынушысымен (тапсырушысымен) ӛнім сапасы бойынша келіспеушілік пайда болған
кезде тексеруге жататын дайын ӛнімге қойылатын сол талаптар ғана беріледі.
Егер осы стандарттың бірі белгіленген кӛрсеткішпен (сипаттамалармен) белгілене
алмаса, кез-келген басқа талаптарды бір мәнді сақтаған жағдайда жетуге мҥмкіндік болса
(ӛндірістік бӛлмелерге және орындаушыларға қойылатын санитарлық-гигиеналық
талаптар; белгілі технологиялық процестерді немесе жабындарды тҥсіру тәсілдерін
пайдалануға; арнайы технологиялық жабдықты немесе жарақтарды қолдануға қойылатын
талаптар; қажетті ҧзақ жаттығуға қойылатын талаптар; дайын бҧйымдарды немесе
материалдарды және т.б. ҧстауға қойылатын талаптар), онда бҧл талаптар осы бӛлімде
беріледі.
Егер тармақшада мәндерін жеткізушілер сақтайтын ӛнім параметрлері аталса, онда
стандартта осы параметрлердің мәндері белгіленуі және оларды бақылау әдістері берілуі
немесе тиісті нормативтік сілтемелер жасалуы керек.
9.4.5.2 «Негізгі кӛрсеткіштері және (немесе) сипаттамалары (қасиеттері)» бӛлімінде
жалпы жағдайларда мыналарды белгілейтін тармақтар енгізіледі:
- қолданылу мақсаты және сәйкестендіру кӛрсеткіштері;
- сындарлы талаптары;
- физикалық-химиялық және механикалық қасиеттері;
- ҥйлесушілікке және (немесе) ӛзара алмасушылыққа қойылатын талаптар;
- сенімділік талаптары;
65
ҚР СТ 1.5-2019
- сыртқы әсерлерге және ӛміршеңдікке қойылатын талаптар;
- эргономикаға қойылатын талаптар;
- шикізатты, материалдарды, отынды, энергия мен еңбек ресурстары жӛніндегі
талаптар (ҧсыныстар);
- технологиялық талаптары;
- тасымалдануына қойылатын талаптар.

Дайын ӛнімге, шикізатқа, материалдарға және сатып алынатын бҧйымдарға
қойылатын талаптар кешенді сипатты және ҥйлесетін болуға тиіс.
9.4.5.3 Қолданылу мақсатының кӛрсеткіштері белгіленетін тармақта тапсырылған
жағдайларда оның негізгі қызметін (арналымын) орындайтын ӛнімнің қабілеті
сипатталатын кӛрсеткіштер беріледі, мысалы, ӛндірушілікке, дәлдікке, жылдамдылыққа,
тӛзімділікке және т.б. қойылатын талаптар. Тағамдық ӛнімдер ҥшін қолданылу мақсаты
кӛрсеткіштерінің орнына органолептикалық кӛрсеткіштер белгіленеді.
Бҧдан басқа, осы тармаққа немесе жеке бӛлінетін тармаққа оны жалған ету
жағдайларында ӛнімді бір мәнді сәйкестендіретін кӛрсеткіштер, параметрлер, белгілер
және талаптар енгізіледі. Ӛнімнің қолданылу мақсатының кӛрсеткіштері сәйкестендіру
кӛрсеткіштерінің санына енгізіледі.
9.4.5.4 Ӛнімге қойылатын сындарлы талаптар берілетін тармақта ӛнімнің ӛз
қызметтерін тиімді орындауын, сондай-ақ оның ҥнемділігін қамтамасыз ететін нақты
сындарлы шешім белгіленеді. Бҧл ретте ӛнім ерекшелігіне сҥйеніп, мынадай талаптарды
белгілену ҧсынылады:
а) әр ӛнім бірлігінің немесе оның белгілі мӛлшерінің шекті рауалы салмағы және
габариттік ӛлшемдері;
б) бҧйымның сыртқы пішініне қойылатын талаптар (тік сызықтылық,
пропорционалдық, сҥйірлік және т.б.); в) қҧрамдық бӛліктердің сындарлы орындалуы,
оның мӛлшері, салмағы, пішіні, ӛлшемдері, жиынтықтылығы;

г) қҧрамдық бӛліктердің байланысын және ӛзара әрекетін, оның ҥйлесушілігін және
ӛзара алмасушылығын қамтамасыз ететін сындарды талаптар (айналым бағыты және
жылдамдылығы, жылжу жылдамдылығы мен шектері және т.б.);
д) олардың тҥрлерін кӛрсетіп тҥрлі жабындарды қолдануға қойылатын талаптар
(металл, металл емес, лакты сырлық және басқалар), сондай-ақ олардың сапасына және
тҥрлі әсерлер тҥрлеріне қойылатын талаптар;
е) техникалық қызмет кӛрсету және оларды жинақтаусыз жӛндеу уақытында
бҧйымдардың қҧрамдық бӛлімдеріне қойылатын қолжетімділік талаптары;
ж) дҧрыс емес жинау, кабельдер мен шлангтарды дҧрыс қоспау, қате немесе
санкцияланбаған енгізу және техникалық қызмет кӛрсету уақытында қызмет кӛрсететін
персоналдың басқа қателері мҥмкіндігін шеттен шығаруға бағытталған талаптар;
и) базалық қҧрылымдарды және базалық бҧйымдарды пайдалануға қойылатын
талаптар;
к) ӛнімнің және басқалардың қҧрастырылуына және блок-модульдік қҧрылуына
қойылатын талаптар.
9.4.5.5 Жеке тармақта консистенциясына, химиялық немесе фракциялық қҧрамына
қойылатын талаптар, қоспалардың қҧрамбірліктеріне және (немесе) концентрациялары
қҧрамына қойылатын басқа да талаптар, сондай-ақ басқа да физикалық-химиялық,
механикалық және ӛнімнің басқа ҧқсас қасиеттеріне қойылатын талаптар белгіленеді.
9.4.5.6 Стандартта ҥйлесушіліктің мынадай тҥрлеріне қойылатын талаптар
белгіленуі мҥмкін: функционалдық, геометриялық, ӛлшемдік, биологиялық, электр-
магниттік, электрлік, тӛзімділік, бағдарламалық, технологиялық, ақпараттық,
метрологиялық, диагностикалық, ҧйымдастыру және т.б.
9.4.5.7 Ӛнімнің сенімділігі талаптары белгіленетін тармақта ӛнімнің ӛз қызметтерін
66
ҚР СТ 1.5-2019
тапсырылған уақыт аралығында тапсырылған тиімділікпен орындауға ӛнімнің қабілеті
және техникалық қызмет кӛрсету, жӛндеу, сақтау, тасымалдаудың тапсырылған
жағдайларында оның сақталу мҥмкіндігімен сипатталатын ӛнім сенімділігінің кешенді
кӛрсеткіштерінің нақты мәндері және (немесе) оның істен шықпауы, ҧзақ мерзімділігі,
жӛндеу жарамдылығы және сақталушылығы тҥрінде сандық талаптар беріледі.
9.4.5.8 Сыртқы әсерлерге және ӛміршеңдікке талаптар белгіленетін тармақта ӛнімді

пайдалану (қолдану), тасымалдау және сақтау процесінде ҥйлесетін объектілер тарапынан
әсер ету және (немесе) әсер етуден кейін ӛнімнің жҧмысқа қабілетін қамтамасыз етуге
бағытталған талаптар, оның ішінде:
а) механикалық әсерлерге қойылатын тӛзімділік талаптары (діріл, соққы, бҧрайтын,
маңдайлық және т.б..);
б) климаттық әсерлерге тӛзімділік талаптары: жоғары және тӛмен температура
мәндеріне, оның қатты тербелістеріне, жоғары ылғалдылыққа, тӛмен атмосфералық
қысымға, кҥн радиациясына, атмосфералық жауын-шашындарға, тҧз (теңіз) тҧманына,
шаңға және т.б.;
в) арнайы әсер ететін факторларға қойылатын тҧрақтылық талаптары (биологиялық,
электр-магниттік, радиациялық, химиялық (оның ішінде, басыңқы заттарға: газдарға,
жуғыш заттарға, отынға, майларға, белсенді емес заттарға, газдандырмау,
залалсыздандыру және т.б.);
г) ӛнімнің кедергіден қорғалуын, электр-магниттік және иондайтын сәулеленуден
ӛзінің, сондай-ақ жасанды және табиғи бӛтен (оның ішінде әдейі) электр-магниттік
сәулеленуден қорғалуды қамтамасыз ету жӛніндегі талаптар беріледі.
Ескертпе – Сыртқы әсерлерге тҧрақтылықты белгілену кезінде қолданыстағы ҧлттық және

мемлекетаралық стандарттармен белгіленген тиісті талаптар есепке алынады.
9.4.5.9 Эргономика талаптары белгіленетін тармақта адамның антропометриялық

кӛрсеткіштері және физиологиялық параметрлері бар ӛнімнің параметрлері мен басқа
техникалық сипаттамалары келісілуін қамтамасыз етуге бағытталған талаптар беріледі
(қызмет кӛрсететін қызметшінің жҧмыс орнына қойылатын талаптар, адам денесі
ӛлшемдеріне бҧйымның және оның элементтерінің сәйкестігі және т.б.).
9.4.5.10 Шикізатты, материалдарды, отынды, энергия мен еңбек ресурстарын ҥнемді
пайдалану жӛніндегі талаптар берілетін тармақта ӛнім ӛндірісінің технологиялық
процесіне, сондай-ақ қолданылу мақсаты бойынша ӛнімді пайдалану (қолдану) тәртібіне
қатыстға тиісті ережелер белгіленеді. Бҧл ретте мынадай кӛрсеткіштер белгіленеді:
а) шикізат, материалдар, отын, электроэнергия, басқа энергия тасымалдағыштардың
ҥлесті шығыны;
б) пайдалы әрекет коэффициенті;
в) тҧтыну қасиеттерінің бірлігіне есептегенде еңбек сыйымдылығы және т.б.
9.4.5.11 Ӛнімнің технологиялығына және (немесе) тасымалдануына қойылатын
талаптар белгіленетін тармақта дайындау, пайдалану, жӛндеу және (немесе)
тасымалдаудың технологиялық процестеріне бейімделуін анықтайтын талаптар беріледі.
9.4.6 «Шикізатқа, материалдарға, сатып алынатын бҧйымдарға қойылатын талаптар»
ішкі бӛліміне қойылатын талаптар
9.4.6.1 «Шикізатқа, материалдарға, сатып алынатын бҧйымдарға қойылатын
талаптар» ішкі бӛлімінде:
а) белгілі материалдар (бастапқы ӛнімдер), шикізат (заттар), шала ӛнімдер мен сатып
алынатын (дайын) бҧйымдар ӛнімдерін дайындау ҥшін қолдану;
б) ӛнімді пайдалану (қолдану), жӛндеу және кәдеге жарату кезінде пайдаланылатын
белгілі материалдар, заттар және қосалқы бҧйымдар мен аспаптарды қолдану және
(немесе) шектеу (егер бҧл стандартта кӛрсетілген талаптар «Пайдалану нҧсқаулықтары»
67
ҚР СТ 1.5-2019
бӛлімінде белгіленбесе;
в) қайталама шикізатты және ӛнеркәсіп ӛндірісінің қалдықтарын қолдану мҥмкіндігі
немесе мақсатқа лайықтылығы бӛлігіндегі талаптар мен (немесе) ҧсыныстар белгіленеді.
9.4.6.2 Шикізатқа, шала ӛнімдерге, материалдарға, сатып алатын (дайын)
бҧйымдарға қойылатын талаптарды жазу кезінде олардың қысқа, бірақ бҧл шикізатты,
шала ӛнімдерді, материалдарды, дайын бҧйымдарды қанағаттандыратын негізгі

кӛрсеткіштерге қойылатын талаптарды кӛрсетіп, нақты сипаттамасы беріледі.
Егер бҧл талаптарды (сипатталарды) қысқа баяндау мҥмкін болмаса, оларды
қосымшада жазып кӛрсетеді.
Мысал – Коньяк ішімдіктерін дайындау ҥшін ҥш жылдан кем емес бабына келтірілген коньяк спирті,
60 % кем емес этил спиртінің кӛлемдік ҥлесімен және жоғары спирттердің салмақтық концентрациясын
изоамил спиртіне қайта есептегенде сусыз спирт 170 мг/100 см3 кем емес қолданылады.
9.4.6.3 Егер ҧқсас талаптар осы шикізатқа, материалға және дайын ӛнімге таралатын
стандарттарда бір мәнді баяндалса, онда 6.8.3.2 сәйкес осы стандарттарға сілтемелер
беріледі.
9.4.6.4 Егер шикізат, шала ӛнім, материалдар немесе сатып алынатын дайын бҧйым
ҧйым стандарты немесе техникалық шарттар бойынша олардың тҥпнҧсқаларын
ҧстаушылары мен ӛндірушілерінің тҧрған жеріне тәуелсіз, фармакопеялық мақалалар
немесе басқа қҧжат бойынша дайындалса (ӛндірілсе), онда әзірленетін стандартта 9.4.6.1
сәйкес оның санатына байланысты осы стандартқа (нормативтік қҧжатқа) немесе олардың
тиісті талаптарына (сипаттамаларына) сілтеме беріледі немесе бҧл талаптар
(сипаттамалар) қолданыстағы стандарттарда және басқа нормативтік қҧжаттарда
белгіленетіні кӛрсетіледі (ҚР СТ 1.51 қараңыз).
9.4.7 «Жиынтықтық» ішкі бӛлімінде оларға кіретін бҧйымның жеке қҧрамдық

бӛліктерін (жеткізу кезінде механикалық байланыстырылмаған), олардың босалқы
бӛліктерін, қҧралдар мен жабдықтарды, материалдарды және т.б., сонымен қатар
бҧйыммен бірге жеткізілетін қҧжаттаманы (пайдалану, жӛндеу, бағдарламалық,
нормативтік және т.б) кӛрсетіп, жеткізу жинақтамасы бойынша талаптар (ҧсыныстар)
беріледі.
9.4.8 «Таңбалау» және «Буып-тҥю» ішкі бӛлімдері, «Қауіпсіздік талаптары»,
«Қабылдау ережелері», «Бақылау әдістері», «Тасымалдау және сақтау» бӛлімдері
мазмҧны 9.7-9.10 сәйкес баяндалады.
9.4.9 «Пайдалану нҧсқаулықтары [техникалық қызмет кӛрсету, жӛндеу, кәдеге
жарату немесе қолдану, (дайындау тәсілі)]» бӛлімінде оларды орындау белгілі шарттарды
және (немесе) тәртіптерді сақтау кезінде ӛнімнің жҧмыс қабілетін (немесе тиімді
қолдануды), қауіпсіздігін және экологиялығын қамтамасыз ететін талаптарды белгілейді,
оның осы стандартта, техникалық регламенттерде белгіленген техникалық талаптарға
сәйкестігіне кепілдік береді, сонымен қатар жӛндеуден кейін ӛнімнің жҧмысқа қабілетін
қалпына келтіруге кӛмектеседі*.
Бҧл бӛлімде ӛнімді іске қосуға дайындаудың негізгі талаптарын, пайдалану жерінде
оны жӛндеу тәртібін, ӛнімді пайдаланудың және оны жӛндеудің негізгі ережелерін, соның
ішінде ҥздіксіз және кезеңді жҧмыс істеу уақытын, пайдаланудың белгілі шарттарын және
(немесе) тәртіптерін, қызмет кӛрсететін қызметшілерге қойылатын талаптар, техникалық
қызмет кӛрсету және жӛндеу тҥрлері (кҥнтізбелік, ресурс бойынша, техникалық жағдайы
бойынша және басқалар), олардың кезеңділігі мен кӛлемі, аспапқа, жабдыққа, пайдалану
және жӛндеу кезінде пайдаланылатын қосалқы материалдарға, сонымен қатар ӛнімді
кәдеге жаратуға (егер ол қоршаған ортаға қауіпті болса) қойылатын талаптар беріледі.
Пайдаланудың немесе сақтаудың белгілі мерзімі (ресурсы) ӛткен ӛнім адамның
ӛміріне, денсаулығына қауіптілік туғызатындықтан, мҥлігіне және (немесе) қоршаған
68
ҚР СТ 1.5-2019
ортаға зиян келтіретіндіктен, қызмет (ресурстар) немесе жарамдылық мерзімі бойынша
шектеулер белгіленеді.
9.4.10 «Дайындаушы кепілдіктері» бӛлімінде олар қолданылатын шарттарды (оның
ішінде тасымалдау, сақтау, пайдалану талаптарын сақтау), олардың нақты ҧзақтылығын
және санау тәртібін, сондай-ақ олар кӛзделген қҧжаттар тҥрлерін: ӛнімді жеткізу
шарттары, технологиялық және пайдалану қҧжаттарын қоса алғанда, егер олар

стандарттарда кӛзделмесе, стандарттарда белгіленген талаптарға
___________
* Бҧл мемлекеттік деңгейде стандарттау жӛніндегі жҧмыстарды жҥргізу кезінде мақсатқа лайықты
болғанда. Қалған жағдайларда ӛнімнің пайдалану нҧсқаулықтарын (қолдану, дайындау тәсілі, техникалық
қызмет кӛрсету, жӛндеу, кәдеге жарату) рәсімделген пайдалану және (немесе) технологиялық қҧжаттарында
немесе тҧтынушыға ақпаратты жеткізудің және ҧсыну тәсілдерін пайдаланып, осы ӛнімді дайындаушы-
кәсіпорын береді.
ӛнімнің және басқа объектілердің сәйкестігін қамтамасыз ету ҥшін, дайындаушы-
кәсіпорын ӛзіне қабылдайтын кепілдік міндеттемелердің тҥрлерін (қызмет сақтау,
жарамдылық, жҥзеге асыру, пайдалану мерзімі) кӛрсетеді.
Бҧл ретте дайын ӛнімнің кепілдік мерзіміне тең жинақтаушы бҧйымдар мен ӛнімнің
қҧрамдық бӛліктерін пайдаланудың кепілдік берілген мерзімін белгілену жӛніндегі
ҧсыныстар беріледі, сондай-ақ негізгі бҧйымның кепілдік мерзіміне қарағанда, кӛп немесе
аз ҧзақтылығы бар жинақтаушы бҧйымдар мен қҧрамдық бӛліктерді пайдаланудың
кепілдік берілген мерзімі белгіленетін жағдайлар келісіледі.
9.5 Техникалық шарттар стандарттарының мазмҧны
9.5.1 Техникалық шарттар стандарттары біркелкі ӛнім топтарына жалпы техникалық

шарттар стандарттарын әзірлеу мҥмкін емес немесе мақсатқа лайықты болмаған жағдайда
және сонымен қатар біркелкі ӛнім тобына жататын барлық ӛнімді қамтымайтын нақты
ӛнімге немесе нақты ӛнім тобына жеткілікті толық талаптарды реттеу қажет болған
жағдайда әзірленеді.
9.5.2 «Техникалық шарттар» тҥріндегі стандарт бӛлімдерінің номенклатурасын
(тақырыптары), қҧрамы (қҧрылымы) және мазмҧны жалпы техникалық шарттар
стандарттарына арналғандай, бірақ стандартталатын ӛнім ерекшелігін есепке алып
белгіленеді (9.4 сәйкес). Бҧл ретте мҧндай стандартқа, әдеттегідей, «Жіктеу» бӛлімі
енгізілмейді.
9.6 Жалпы техникалық талаптар стандарттарының мазмҧны
9.6.1 Жалпы техникалық талаптар стандарттары осы біркелкі ӛнім тобын жіктеуді,
қабылдау ережелерін, бақылау әдістерін, тасымалдау және сақтау ережелерін реттейтін
ережелер сол біркелкі ӛнім тобына немесе ӛнімнің жоғары жіктеу топтарына таралатын
жеке мемлекеттік (мемлекетаралық) стандарттарда жазылған жағдайда әзірленеді.
Жалпы техникалық талаптар стандарты, егер біркелкі ӛнімнің осы тобына
мемлекеттік деңгейде біркелкі қабылдау, тасымалдау және сақтау ережелерін әзірлеу
мақсатқа лайықты болмаған жағдайда, ал осы топ немесе бірнеше біркелкі ӛнім топтары
(жоғары жіктеу топтары) ҥшін бақылау (сынау) әдістері басқа стандартта белгіленген
жағдайда әзірленеді.
9.6.2 Жалпы техникалық талаптар стандартына, әдеттегідей, жалпы техникалық
шарттар стандарттарының «Жалпы техникалық талаптар» бӛлімінің ішкі бӛлімінің
тақырыптары мен мазмҧны бойынша сәйкес келетін бӛлімдер енгізіледі. Негізделген
жағдайларда жалпы техникалық талаптар стандарттарына мазмҧны 9.4.3 және 9.4.5 сәйкес
жазылатын «Жіктеу» және «Негізгі кӛрсеткіштер және (немесе) сипаттамалар» бӛлімдері
69
ҚР СТ 1.5-2019
енгізіледі.
9.7 Ӛнімді таңбалауға, буып-тҥюге, тасымалдауға және сақтауға қойылатын

талаптарды белгілеу және олардың мазмҧны
9.7.1 Ӛнімді таңбалауға, буып-тҥюге, тасымалдауға және сақтауға қойылатын

талаптар атауы бойынша сәйкес жалпы техникалық шарттар стандартының (техникалық
шарттар стандартының) бӛлімдерінде (бӛлімшелерінде) немесе біркелкі ӛнім тобына
немесе жоғары жіктеу топтамасына осы талаптарды белгілейтін жеке стандартта
белгіленеді
Арнайы техникалық регламенттерде және нақты ӛнімнің техникалық
регламенттерінде (болса) кӛзделген таңбалауға қойылатын талаптар стандарттарға енгізу
ҥшін міндетті болып табылады. Таңбалау бойынша міндетті талаптарды белгілену
бӛлігінде кӛрсетілген техникалық регламенттерге сілтемелерді беруге болады.
9.7.2 Жалпы жағдайда «Таңбалау» бӛлімінде (бӛлімшесінде) ӛнімнің тҧтыну және
тасымалдау таңбалауына қойылатын мынадай талаптар белгіленеді:
а) таңбалау тҥсіру орны (тікелей ӛнімге, қҧлақшаға, заттаңбаға, тҧтыну және
(немесе) тасымалдау ыдысына және т.б.). Бҧл ретте, егер республикада ӛнімнің
таңбалануына қойылатын арнайы талаптарды белгілейтін мемлекеттік (мемлекетаралық)
стандарттар қолданылса, онда белгіленген талаптар оларда белгіленгеннен тӛмен емес
немесе оларға тиісті сілтеме берілуі керек;
б) таңбалау тҥсіру тәсілі (типографиялық баспа, ою, ӛңдеу және т.б.);
в) таңбалау мазмҧны.
Бҧл ретте ӛнімді таңбалау мемлекеттік және орыс тілінде немесе шартпен кӛзделген
тілдерде (экспорттық ӛнім ҥшін) кӛрсетіледі.
9.7.3 Тҧтыну таңбалауы мазмҧнына қойылатын талаптар стандартта

стандартталатын ӛнімнің ерекшелігін есепке алып белгіленеді. Бҧл ретте жалпы жағдайда
ӛнімді таңбалаған жағдайда мынадай деректерді қамтуға тиіс:
а) ӛнім атауы;
б) дайындаушы ел атауы;
в) дайындаушы кәсіпорын атауы;
г) ӛнімнің негізгі (атқарымдық) қолданылу мақсаты немесе оның қолданылу саласы
(қажет болса);
д) ӛнімді қауіпсіз сақтау және (немесе) тасымалдау, қауіпсіз және (немесе) тиімді
пайдалану, жӛндеу, қалпына келтіру, кәдеге жарату, кӛму, жою (қажет болса) ережелері
және шарттары;
е) ӛнімнің негізгі тҧтыну қасиеттері және (немесе) сипаттамасы;
ж) белгіленген талаптарға сәйкестікті растау туралы ақпарат;
и) дайындаушы-кәсіпорынның заңды мекенжайы;
к) ӛнімнің таза салмағы, негізгі ӛлшемдері, кӛлемі немесе бірлік саны;
л) қҧрамы (жиынтықтылығы);
м) дайындаушы-кәсіпорынның тауар белгісі (таур маркасы);
п) дайындалған кҥні;
р) жарамдылық мерзімі (ӛткізу, қызметі, сақтау, пайдалану);
с) ӛнім дайындалатын және бірдейлендірілетін стандарттың және (немесе)
нормативтік қҧжаттың белгісі;
т) ӛнімнің штрих коды.
Стандарттарда тҧтыну таңбасының мазмҧнына қойылатын талаптарды белгілеу
кезінде (тҧтынушыға арналған ақпарат ) тиісті техникалық регламенттердің және басқа
ҧқсас актілер мен стандарттардың талаптары кӛзделеді.
70
ҚР СТ 1.5-2019
Ескертпе – Таңбалауға және буып-тҥюге қатысты терминдер — [16] бойынша.
9.7.4 Стандартта тасымалдау таңбалау мазмҧнына қойылатын талаптарды белгілену

кезінде жҥктерді таңбалауға қойылатын жалпы талаптар ҚР СТ 1405 белгіленгені есепке
алынады.
9.7.5 »Буып-тҥю» бӛлімінде (ішкі бӛлімінде) ӛнімнің орауыш материалдарына,

буыптҥю тәсіліне және сапасына қойылатын талаптар белгіленеді және т.б.
Бҧл ретте:
а) қолданылатын қҧралдарды кӛрсетіп, ӛнімді буып-тҥюге дайындау ережелері
(консервацияны қоса алғанда);
б) дайындау ҥшін пайдаланылатын қолданылатын қҧралдарды кӛрсетіп, ӛнімді
дайындауға ережелері (консервацияны қоса);
в) оның стандартты тҥрлерін пайдалану (оның ішінде кӛп айналымды ыдыс)
пайдаланудың мақсатқа лайықтылығын (немесе мақсатқа лайықты еместігін) есепке ала
отырып тасымалдау ыдысына қойылатын талаптар, қажет болса, тиісті жҥйелерді ескеріп,
тасымалдау ыдысы ӛлшемін сәйкестендіру талаптары;
г) буып-тҥю кезінде қолданылатын кӛмекші материалдарға қойылатын талаптар;
д) тҧтыну ыдысының бірлігінде ӛнімнің номинал мӛлшері (салмағы, кӛлемі ж..т.б),
сонымен қатар одан шекті рҧқсат етілетін ауытқулар;
е) тасымалдау ыдысына ӛнімді буып-тҥю тәсілі (орналастыру тәртібі және салу
тәсілі);
ж) ыдысқа салынатын қҧжаттарды буып-тҥю тәсілі;
и) ӛнімнің орын санын (салмағын) контейнерлерде, пакеттердің габаритті
ӛлшемдерін, пакеттегі орын санын, және т.б. кӛрсетіп, ӛнімді, тасымалдау пакеттерін,
табандықтарды, әмбебап немесе арнайы контейнерлерде тасымалдау ҥшін қолдану
жӛніндегі талаптар белгіленеді.

9.7.6 «Тасымалдау және сақтау» бӛліміне (бӛлімшесіне)қойылатын талаптар
9.7.6.1 «Тасымалдау және сақтау» бӛлімінде тасымалдау және сақтау кезінде ӛнім
сақталуын қамтамасыз етуге, оның ішінде қоршаған ортаны қорғау және қауіпсіздігін
қамтамасыз етуге қойылатын талаптар белгіленеді.
9.7.6.2 «Тасымалдау және сақтау» бӛлімінде немесе «Тасымалдау» жеке бӛлімінде
(бӛлімшеде) кӛлік тҥрлерін (автомобиль, темір жол, су, ауа, қҧбыр ӛткізгіш және
басқалар) және кӛлік қҧралдарын (жабық немесе ашық шанақтар және вагондар,
изотермиялық немесе рефрижераторлық шанақ және вагондар, цистерналар, трюмдар
немесе кемелер палубаларын және т.б.), осы қҧралдарда ӛнімді бекіту және жабу
тәсілдері, сонымен қатар арнайы кӛлікпен ӛнімді тасымалдау талаптары кӛрсетіледі.
9.7.6.3 Қажет болған жағдайда, тасымалдау параметрлер (рҧқсат етілетін алыстығын,
тасымалдау жылдамдылығын теңіз деңгейінің биіктігін және т.б.), рҧқсат етілетін
механикалық әсерлер және тасымалдау кезінде климаттық жағдайларды, ӛнімді
тасымалдауға байланысты арнайы талаптары (сыртқы факторлар әсерлерінен қорғау
қажеттілігі, кӛлік қҧралдарында ӛнімі бар тасымалдау ыдысын орналастыру тәртібін,
тасымалдаудан кейін ӛнім айналымының ережелерін, соның ішінде жағымсыз
температураларда тасымалдаудан кейін белгілі жағдайларда ҧстау қажеттілігін,
расконсервация тәртібін және т.б.) кӛрсетіледі.
9.7.6.4 «Тасымалдау және сақтау» бӛлімінде немесе «Сақтау» жеке бӛлімінде (ішкі
бӛлімінде) оның сақталуын қамтамасыз ететін ӛнімнің сақталу шарттары, оның ішінде
ӛнімді сақтау орнына қойылатын талаптар (бастырма, жабық қойма, жылытылатын бӛлме
және т.б.) және (немесе) ерекше сақтау шарттарына (тоңазытатын камера, тоңазытқыш
және т.б.), сыртқы орта әсерінен ӛнімді қорғау (тік кҥн сәулесінен, ылғалдан, зиянды
булардан және т.б.), сақтаудың температуралық тәртібі, қажет болса — ӛнімді қайта
71
ҚР СТ 1.5-2019
консервациялау мерзімі кӛрсетіледі. Одан басқа, ӛнімді салу тәсілі (қатар-қатар,
сӛрелерде, тӛсемдерде және т.б.), сонымен қатар тез бҧзылатын, улы, қауіптілігі,
радиобелсенділігі және басқа әлеуетті қауіпті ӛнімдерді арнайы сақтау ережелері беріледі.
9.7.6.5 Техникалық бҧйымдар стандарттарында климаттық факторлар әсері бӛлігінде
(қажет болса) тасымалдау және сақтау шарттары белгілеген кезде сақтау шарттарының
тиісті тобы кӛрсетіледі.

Тҧтыну қасиеттері уақыт аралығында нашарланатын ӛнім стандарттарында (тамақ
ӛнімдері, парфюмерлік-косметикалық тауарлар, тҧрмыстық химия бҧйымдары және т.б.)
белгіленген тәртіпте барынша сақтау немесе жарамдылық мерзімі белгіленеді.
Ӛнімді сақтау ережелері мынадай ретпен жазылады:
- сақтау орны;
- сақтау және жинау шарттары;
- сақтау мерзімі;
- сақтаудың арнайы ережелері (қажет болса).
Мысалдар
1 Резисторларды буып-тҥйілген тҥрінде (тҧтыну және тасымалдау ыдысында) жабық қойма
бӛлмелерінде 5 °С тен 30 °С дейін температурада және ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 85 % дейін
сақтау керек. Бҧл ретте резисторлар бар жәшіктерді сӛрелерде орналастыру және биіктігі бойынша ҥш
қабаттан кӛп емес салу керек. Резисторларды барынша сақтау мерзімін дайындаушы-кәсіпорындар
белгілейді және нормативтік және техникалық қҧжаттарда (оның ішінде пайдалану қҧжаттамаларында)
2 Гипс тақталарды тасымалдау ыдысында (торларда) жабық қойма бӛлмелерінде, аз уақыт (10
тәулікке дейін) — бастырма астында сақтауы керек. Бҧл ретте қатарлардың биіктігі 1,5 м аспауға тиіс. Гипс
тақталардың сақтау мерзімі — бір жылдан артық емес.
3 Қалқандардың сақталу шарттары — 2 (С) [36] бойынша 2- топқа сәйкес.
9.8 Қабылдау ережелерін белгілену және олардың мазмҧны
9.8.1 Ӛнімді қабылдау ережелері жалпы техникалық шарттар стандарттарының

(техникалық шарттардың) тиісті бӛлімінде немесе қабылдау ережелері біркелкі ӛнім тобы
немесе ӛнімнің ең жоғары жіктеу тобы ҥшін жалпы болып табылатын жеке стандартта
9.8.2 Ӛнімді қабылдау ережелерін белгілейтін стандартқа стандарт тақырыпшасында
кӛрсетілетін сол ӛнімнің бақылау (сынау, талдау) әдістерін және сынамасын іріктеу
әдістерін анықтайтын ережелер енгізіледі.
Мысалдар
1 ӚНЕРКӘСІПТІК ҚАЙТА ӚҢДЕУДІҢ ЭФИР-ЗӘЙТҤНДІ ДАҚЫЛДАР ЖЕМІСТЕРІ. Қабылдау
ережелері және сынамаларды іріктеу әдістері.
2 СЫЗЫҚТЫҚ АРМАТУРА. Қабылдау ережелері және талдау әдістері
3 ЭТИЛ СПИРТІ. Қабылдау ережелері және сынау әдістері.
4 БАЛЫҚ, ТЕҢІЗ СҤТ ҚОРЕКТІ ЖАНУАРЛАРЫ, ТЕҢІЗ ОМЫРТҚАСЫЗ ЖАНУАРЛАРЫ ЖӘНЕ
ОЛАРДЫҢ ҚАЙТА ӚҢДЕЛГЕН ӚНІМДЕРІ. Қабылдау ережелері, сапаны бағалаудың органолептикалық
әдістері, зертханалық сынауларға арналған сынамаларды іріктеу әдістері.
9.8.3 Стандартта қабылдау ережелерін белгілену кезінде осы стандарттың немесе

жалпы техникалық талаптардың жеке стандартының (стандарттарының) тиісті бӛлімінде
белгіленген техникалық талаптарға сәйкестігіне ӛнімді тексеру тәртібі. Қажет болған
жағдайда, бҧл стандартта қауіпсіздік және (немесе) қоршаған ортаның талаптарына
сәйкестігіне ӛнімді тексеру тәртібі белгіленеді.
9.8.4 Стандартта ӛнімді қабылдау ережелері белгіленген кезінде жҥргізілген
сынақтар тҥрлері бӛлігінде, сондай-ақ «Ӛнімді ӛндіріске қою және әзірлеу жҥйелері»
стандарттары пайдаланылады (қабылдау-тапсыру, кезеңділік, тҧрпаттық, біліктілік,
72
ҚР СТ 1.5-2019
сенімділік және басқа).
9.8.5 Стандартта қабылдау-тапсыру сынақтарына қойылатын талаптарды белгілену
кезінде:
а) топтама нӛмірін кӛрсетіп, қабылдауға қойылатын ӛнім топтамасына анықтау;
б) қабылдау-тапсыру сынақтары басталғанға дейін ӛнімді ҧстау уақыты (қажет
болса);
в) бақылау тҥрлері (жаппай, іріктеме немесе статистикалық);
г) бақыланатын параметрлер, кӛрсеткіштер, сипаттамалар және басқа талаптар
тізбесі;
д) оларды бақылауды жҥзеге асыратын реттілік, қажет болған жағдайда осы
реттіліктің ӛзгеру мҥмкіндігі жҥргізіледі.
Ӛнім сапасының іріктеме бақылауын пайдалану кезінде бақылау жоспары, оның
ішінде іріктеме кӛлемі (дара ӛнім ҥшін), немесе сынамалар кӛлемін (дара емес ӛнім ҥшін)
және олардың топтама кӛлеміне байланыстылығы кӛрсетіледі, ҥлгілерді (сынамаларды)
іріктеу әдістері, ақаулық, критерийлері және қабылдау деңгейі беріледі, сонымен қатар
ақауланған топтаманы немесе ақауланған ӛнімді пайдалану тәртібі белгіленеді.
Бҧдан басқа, стандартта қабылдау-тапсыру сынақтарына қойылатын талаптарды
белгілену кезінде ӛнімді қабылдауды растайтын мӛр (таңба, пломбы) қою орнын және
(немесе) сапа туралы қҧжат мазмҧнына қойылатын талаптарды кӛрсетіп, қабылдау
нәтижелерін рәсімдеу тәртібі беріледі.
9.8.6 Стандартта кезеңдік сынақтарға қойылатын талаптарды белгілену кезінде
оларды жҥргізу кезеңділігі, тҥрі және бақылау жоспары, бақыланатын параметрлер
тізбесі, сипаттамалар мен басқа талаптар, сонымен қатар оларды бақылауды жҥзеге
асыратын реттілік кӛрсетіледі және қажет болса одан бас тарту мҥмкіндігі келісіледі. Бҧл
ретте сынақтар нәтижелерін тану критерийі, оларды есепке алу тәртібі (ӛнімді
қабылдауды және тиеуді тоқтату, оларды жою ақаулығы пайда болу себептерін талдаудан
кейін қайта бастау), кезеңдік сынақтар нәтижелерін рәсімдеу беріледі.
9.8.7 Стандартта типтік сынақтарға қойылатын талаптарды белгілену кезінде оларды
жҥргізу қажеттілігі пайда болған жағдайларды кӛрсетеді, типтік сынақтарды жҥргізу
бағдарламасы беріледі, ҥлгілерді (сынамаларды) таңдау әдістері, сонымен қатар бағалау
критерийлері және оларды жҥргізу нәтижелеріне рәсімдеу тәртібі белгіленеді.
9.8.8 Стандартта сенімділік сынақтарына қойылатын талаптарды белгілену кезінде
оларды жҥргізу тәртібі (қажет болса кезеңдікті қоса алғанда), сенімділіктің жеке
кӛрсеткіштерін бақылау жоспарлары, бас тарту критерийлері, сенімділікке сынақтар
нәтижелерін рәсімдеу тәртібі кӛрсетіледі.
9.9 Бақылау (сынау, анықтау, ӛлшеу, талдау) әдістеріне қойылатын

талаптарды белгілену және олардың мазмҧны
9.9.1 Бақылау (сынау, анықтау, ӛлшеу, талдау – бҧдан әрі - бақылау әдістері) әдістері
осы стандарттардың тиісті әр бӛлігінде белгіленген, барлық техникалық талаптарға
сәйкестігіне ӛнімді жан-жақты және әділ тексеруді қамтамасыз ету ҥшін жалпы
техникалық шарттар стандарттарында және техникалық шарттар стандарттарының жеке
бӛлімінде белгіленеді.
Егер біркелкі ӛнім тобына жалпы техникалық талаптарды, сонымен қатар олардың
сәйкестігіне тиісті бақылау әдістерін белгілену қажет болса, онда оларды жалпы
техникалық талаптар және бақылау әдістері стандартына біріктіреді.
9.9.2 Егер біркелкі ӛнімнің бірнеше тобына жалпы болып табылатын, техникалық
талаптары бірнеше мемлекеттік немесе мемлекетаралық стандарттарда белгіленген
бақылау (сынау) әдістері жинағына қойылатын талаптарды белгілену мҥмкіндігі болса,
73
ҚР СТ 1.5-2019
онда осы талаптар жеке стандартта жазылады. Бҧл ретте біркелкі ӛнімнің кӛрсетілген
тобын қамтитын жіктеу тобының атауы стандарт тақырыбына енгізіледі.
Мысалдар
1 ДИНАМИКАЛЫҚ СОРҒЫЛАР. Сынау әдістері.
2 ТЕХНИКАЛЫҚ ЖІБЕК МАТАЛАР. Сынау әдістері.
Бақылау (сынау, анықтау, ӛлшеу, талдау) әдістеріне арналған стандарттың

қолданылу саласында бақыланатын ӛнім кӛрсеткіштеріне қойылатын техникалық
талаптарда белгіленген техникалық регламенттер, стандарттар және немесе басқа
нормативтік қҧжаттар кӛрсетіледі.
Стандартта техникалық талаптары мемлекеттік деңгейде регламенттеу уақытынан
бҧрын болатын немесе мақсатқа сай емес ӛнімнің бақылау (сынау) әдістеріне қойылатын
талаптар белгілене алады.
Мысал – ЭЛЕКТР-ТЕХНИКАЛЫҚ ҚОНДЫРҒЫЛАРДА ПАЙДАЛАНЫЛАТЫН ОҚШАУЛАУЫШ

ҚАҚПАҚТАР. Сынау әдістері.
9.9.3 Негізделген жағдайларда жеке стандартта бірнеше біркелкі ӛнім топтарына

немесе ӛнімнің жоғары жіктеу топтарына техникалық талаптарды белгілену ҥшін тҥрлі
стандартта кең қолданылатын, бір кӛрсеткіштің сәйкестігіне бір, екі немесе бірнеше
бақылау (анықтау, талдау немесе сынау) әдістеріне белгіленеді.
Мысалдар
1 ТАҒАМДЫҚ ШИКІЗАТ ЖӘНЕ ӚНІМДЕР. Мырыш мӛлшерін анықтау әдісі.
2 БЕТОНДАР. Аязға тӛзімділігін бақылау әдістері.
9.9.4 Егер бір стандартта бір кӛрсеткіштің екі немесе одан кӛп бақылау әдістері
белгіленсе, онда осы әдістерді пайдалану кезінде алынған сынау (ӛлшеу, талдау, анықтау)
нәтижелерінің салыстырылуын осы әдістер қамтамасыз етеді (кепілдік береді). Егер
стандартта белгіленген бір кӛрсеткіштің бақылау әдістері толық бірін бірі ауыстырмаса,
онда әр біріне арналған айырмашылықтарды және (немесе) ерекшеліктерді береді. Бҧл
ретте тӛрелік бақылау ретінде қандай бақылау әдістерін пайдалану қажеттілігі кӛрсетіледі.
Баламалы бақылау әдістерін стандарттау мҥмкіндігі [21] сәйкес стандартталған
тӛрелік немесе салыстырып тексеру әдістерімен баламалы бақылауды стандарттауға
ҧсынылған дәлдік кӛрсеткіштерін бағалау және салыстыру процедураларына негізделуге
және расталуға тиіс.
Егер тҥрлі бақылау әдістері ҥшін жеке талаптар мазмҧны ҥйлессе, онда барлық
талаптарды толық баяндау тек бірінші әдіс ҥшін беріледі, ал қалған әдістерді баяндау
кезінде бірінші әдіс ҥшін белгіленген тиісті талаптарға сілтемелер беріледі.
9.8.5 Бақылау (сынау, анықтау, ӛлшеу, талдау) әдістері әділ, дәл болуға және тізбекті
және туынды нәтижелерді қамтамасыз етуге тиіс. Бақылау әдістерін баяндау нақты және
жеткілікті толық болуға тиіс.
Ескертпе – Стандарттауға жататын ӛлшеулерді орындау әдістемесін [26] сәйкес әзірлейді.
Әр әдіс ҥшін оны жҥргізу ерекшелігіне байланысты әдіс мәні баяндалады, жалпы
талаптар мен қауіпсіздік талаптары беріледі, содан кейін:
- бақылау жҥргізілетін шарттарға қойылатын талаптар (сынау, ӛлшеу, талдау);
- бақылау (ӛлшеу) қҧралдарына, аппаратураға, материалдарға, реактивтерге және
ерітіндіге, сонымен қатар қосалқы қҧралдарға қойылатын талаптар;
- бақылау жҥргізуге дайындау тәртібі;
74
ҚР СТ 1.5-2019
- жҥргізу, бақылау тәртібі;
- жҥргізу, бақылау тәртібі;
- бақылау нәтижелерін ӛңдеу ережесі;
- бақылау нәтижелерін рәсімдеу ережесі;
- осы әдіс дәлдігі.
9.9.6 Бақылау (ӛлшеу) қҧралдарына, аппаратураға, материалдарға, реактивтерге,

ерітіндіге және қосалқы қҧрылғыларға қойылатын талаптарды белгілену кезінде қажетті
стандартты* жабдықтар (сынау қондырғылар, қҧралдар, аппаратуралар, қондырғылар,
аспаптар ж.т.б.) және стандартты* материалдар (реактивтер, ерітінділер) тізбесі беріледі).
Стандартты жабдықтарға (сынау қондырғыларына, аспаптарға, аппаратураларға,
қондырғыларға, және т.б. ) және (немесе) стандартты материалдарға (реактивтерге,
ерітінділерге) қойылатын талаптарды нақтылау қажет болса, олардың маркаларына,
типтеріне, сынақтар және т.б. шарттық белгілер беріледі, дәлдік класы, ӛлшеу ауқымы
және басқа нақты параметрлер мен талап етілетін және сынау нәтижелерін салыстыруды
(ӛлшеулерді, талдауды) талап етуді қамтамасыз ететін бір мәнді сипаттамалар кӛрсетіледі.
__________
* Стандарттыларға талаптары стандарттау жӛніндегі нормативтік қҧжаттармен белгіленген бақылау
(ӛлшеу) қҧралдары, аппаратура, материалдар, реактивтер, ерітінділер және қосымша қҧрылғылар жатады.
** Стандартталмағандарға – жасалған шарт бойынша бір ғана данадан шығарылатындар жатады.
Экстенсографты сипаттау А қосымшасында келтірілген, ал жҧмыс сипаттамалары мынадай талаптарға
сәйкес келуге тиіс:
- жинақтаушыны айналдыру жиілігі……….………………………………….…..…….(83±3) мин-1
-қалыпты қҧрылғыны айналдыру жиілігі…………………………………….….……(15±1) мин-1
- ілмек қозғалысының жылдамдылығы……………………………………………(1,45±0,05) см/с
- диаграмма бланкісі қозғалысының жылдамдылығы………………………………(0,5±0,01) см/с
Мысалдар
1 Сынау жҥргізу ҥшін келесі зертханалық жабдықтар пайдаланылады:

- инжектор тҥйінін толық толтыруды қамтамасыз ететін сыйымдылығымен микрошприц;
- температураны ҧстап тҧруға жарамды су моншасы (90 ±2) 0С;
2 Бидай ҧнынан жасалған мәтіннің реологиялық қасиеттерін анықтау ҥшін су моншасында тҧрақты
температурасын ҧстап тҧратын термостатымен экстенсографты қолданылады.
Ескертпе — Осы талаптар Брабендер экстенсограф сипаттамасына сәйкес.
9.9.7 Ӛнімді сынауға (оның қасиеттерін талдауға) қойылатын талаптарды баяндау

кезінде дайындау операциясына қойылатын жан-жақты талаптар, оның ішінде ҥлгілер
(сынамалар), олардың мӛлшері, ӛлшемі немесе салмағы орны мен тәсілі, қажет болса
олардың пішіні, тҥрі, сақтау және (немесе) тасымалдау шарттары, есепке алу тәртібі
Қажет болған жағдайда, осы сынауларды, анықтамаларды немесе талдауларды
жҥргізу ҥшін пайдаланылатын аспаптарды, аппараттарды немесе басқа жабдықтарды қосу
және (немесе) орналастыру сҧлбасы беріледі.
9.9.8 Бақылау (сынау, анықтау, ӛлшеу, талдау) жҥргізу тәртібіне (әдістемесіне)
қойылатын талаптарды жазу кезінде оларды мәндерінің рҧқсат етілетін шегі мен бақылау
шарттары белгіленеді, жҥргізілетін сынақтар реттілігі кӛрсетіледі (егер бҧл реттілік
бақылау нәтижелеріне әсер етсе), жеке операциялардың жеткілікті толық сипаттамасы
беріледі.
Стандарттарда ӛлшеуді орындау әдістемелерін жазу кезінде [9] талаптары
ескеріледі.
9.9.9.Бақылау нәтижелерін ӛңдеу ережелерін жазу кезінде есептеу формулаларын
келтіреді.
9.9.10 Бақылау нәтижелерін рәсімдеуге қойылатын талаптарды жазу кезінде бақылау
75
ҚР СТ 1.5-2019
(сынаулар хаттамалар) журналына, оларға енгізілетін деректерді баяндау реттілігіне және
мазмҧнына қойылатын талаптар белгіленеді.
9.9.11 Бақылау (ӛлшеу) әдістері дәлдігіне қойылатын талаптарды жазу кезінде
әдістің жол берілетін қателігі (ӛлшеулер нәтижелерінің белгісіздік нәтижелері), есептеу
дәлдігі және жинақталған деректер дәрежесі кӛрсетіледі
Ӛлшеулерді (анықтамаларды, талдауларды) орындаудың әдістемесі ҥшін [26] сәйкес

алынған ӛлшемдер (анықтау, талдау) нәтижелері дәлдігін бақылауға қойылатын талаптар
жазылады.
9.9.12 Егер оларды қолдану кезінде қызметкердің ӛмірі және денсаулығы ҥшін нақты
немесе әлуетті қауіптілік, материалдық зиян келтіру және (немесе) қоршаған ортаға зиян
келтіру ықтимал болса, бақылау әдістеріне қойылатын қауіпсіздік талаптары белгіленеді.
Бақылау әдістеріне қойылатын қауіпсіздік талаптары 9.8 сәйкес жазылады.
9.10 Технологиялық және басқа процестерге арналған стандарттардың

мазмҧны
9.10.1 Технологиялық процестер стандарттарына, әдеттегідей, тҥрлі ӛнеркәсіптік

салаларында пайдаланылатын кең таралған технологиялық процестерге қойылатын
талаптар белгіленеді, сондай-ақ қҧрылыста, ауыл шаруашылықта және кӛлікте
қолданылады. Осындай технологиялық процестерге металдарды пісіру, дәнекерлеу және
шегелеу, қысып және кесіп металдарды ӛңдеу, термиялық және термохимиялық ӛңдеу,
полимерлерді пісіру және т.б. жатады.
Стандарттарда ӛндірісі кӛпшілікке тараған ӛнімді дайындаудың типтік
технологиялық процестеріне қойылатын талаптар белгіленеді.
Мысал – Баспа тақталардың тҥпнҧсқасын және фотошаблондарды дайындаудың типтік

технологиялық процестеріне қойылатын жалпы талаптар
9.10.2 Технологиялық процестер стандарттарында:

- оларды жҥргізуге қойылатын жалпы талаптар;
- терминдер мен анықтамалар;
- жіктеу (мысалы, олардың сындарлы элементтеріне және ӛлшемдерге қойылатын
талаптарды кӛрсетіп, пісіретін қосылыстардың негізгі типтері бойынша);
- технологиялық процестерде пайдаланылатын жабдыққа, қҧрылғыға, аспапқа және
материалға қойылатын жалпы талаптар;
- қажет болған жағдайда принципті технологиялық сҧлбаларды беріп жеке
технологиялық процестерді орындау реттілігі;
- технологиялық процестерде жеке жҧмыстарды орындау тәсілі және (немесе)
әдістері;
- технологиялық процестерде тҥрлі жҧмыстарды орындаудың басқа нормалары және
технологиялық тәртіпке қойылатын талаптар;
- технологиялық процестерді оңтайлы орындау ҥшін сақтауға қажетті рҧқсаттар,
жіберу, артығымен жіберу;
- сапаны бақылау әдістері;
- қауіпсіздік және (немесе) қоршаған ортаны қорғау талаптары (технологиялық
процестер ҥшін, оларды жҥргізу техногенді апаттарды, апаттарды, адамның ӛміріне
немесе денсаулығына нақты немесе әлеуетті қауіптілігі тәуекелдігіне, қоршаған ортаны
ластау мҥмкіндігіне байланысты) белгіленеді.
9.10.3 Технологиялық процестерге қауіпсіздік талаптарын белгілену кезінде:
а) осы технологиялық процестерді немесе оның жеке операцияларының қауіпті және
зиян әсерінің сипаттамасы (әр осы әсердің жол берілетін мәндерін қоса алғанда);
76
ҚР СТ 1.5-2019
б) технологиялық процестердің қауіпті және зиян әсерлері факторын тӛмендету және
(немесе) шоғырландыру талаптары;
в) технологиялық процестерді (жеке операцияларды) жҥргізу кезінде жеке қорғау
және (немесе) ҧжымдық қорғау қҧралдарына қойылатын талаптар;
г) санитарлық-гигиеналық ережелерді сақтауға қойылатын талаптар;
д) ӛрт сӛндіру қҧралдарына, ӛрт сӛндіру техникасын қорғаудың ӛртке қарсы

техникалық қҧралдары болуына қойылатын талаптар;
е) ӛндірістік қызметшілерге қойылатын талаптар;
ж) апаттық сигнал беру қҧрылғысына, қауіпсіздік талаптарын қолдануға және
сигналдық тҥстеріне қойылатын талаптар [22] бойынша кӛрсетіледі.
9.10.4 Технологиялық процестер ҥшін қоршаған ортаны қорғау талаптарын
белгілену кезінде
а) қалдықтарды қайта пайдалану;
б) қалдықтар мен шығарындыларды тазалау;
г) технологиялық тәртіптерді қосымша шектеу;
д) технологиялық процестерде экологиялық қатысы жағынан қауіпті материалдарды
қолдануды шектеу;
е) шығарындылардың шекті рҧқсат етілептін нормаларын белгілену;
ж) апаттық шығарындыларды (лақтырындаларды) болдырмау, және т.б. жолымен
қоршаған ортаға зиянды әсерлерін болдырмауға және азайтуға қойылатын талаптар
беріледі.
9.10.5 Процестерге арналған стандарттарда:
а) ақпараттық технологияларда жҧмыстарды орындау тәртібі, әдістері және
нормалары;
б) ақпараттық технологияларды қолдану жӛніндегі басқа жҧмыстарды жҥргізу және
автоматтандыру жобаларының әдістері;

в) блокты-модульді қҧрастыру әдістері;
г) тҥрлі жҧмыстарды орындаудың басқа тәсілі (тәсілдер, әдістер) және нормалар
(тәртіптер) белгіленеді.
9.11 Кӛрсетілетін қызметтерге арналған стандарттардың мазмҧны
9.11.1 Кӛрсетілетін қызметтерге мынадай стандарттар әзірленеді:

- кӛрсетілетін қызметтер негізге алынатын стандарттары;
- кӛрсетілетін қызметтердің сапа және қауіпсіздігі кӛрсеткіштерінің стандарттары;
- жалпы талаптар стандарттары;
- жалпы техникалық шарттар стандарттары;
- қызмет кӛрсететін қызметкерлерге қойылатын талаптарды белгілейтін стандарттар;
- кӛрсетілетін қызметтердің сапасы мен қауіпсіздігін бақылау (бағалау) әдістері
стандарттары.
9.11.2 Кӛрсетілетін қызмет негізге алынатын стандарттарда:
а) белгілі салалардағы стандарттау жӛніндегі негізгі ережелер (ғылыми-техникалық,
банкілік, сақтандыру, туристік-саяхаттық, ақпараттық-жарнама, сауда, байланыс және
т.б.);
б) терминдер мен анықтамалар;
в) кӛрсетілетін қызметтерді және (немесе) оларды кӛрсететін кәсіпорындарды жіктеу
Кӛрсетілетін қызметтерге арналған қалған негізге алынатын стандарттар мазмҧны
осы қызмет саласы ерекшелеріне сҥйеніп анықталады.
9.11.3 Егер мемлекеттік деңгейде осы кӛрсеткіштер бойынша жалпы нормаларды
77
ҚР СТ 1.5-2019
белгілену мақсатқа сай болмаса, жеке стандартта белгілі салалар (немесе қызмет тобы)
ҥшін жалпы сапа кӛрсеткіштері және қызмет қауіпсіздігі номенклатурасы белгіленеді.
Мҧндай стандартта:
а) сапа кӛрсеткіштерін және қызмет қауіпсіздігін таңдаудың негізгі ережелері және
осы кӛрсеткіштерге сәйкес жалпы ережелер;
б) сапа кӛрсеткіштері топтарының номенклатурасы (толық жабдықталғандық,

ҥнемділік, эргономикалық, эстетикалық және басқалар) және қауіпсіздік (ӛрт, химиялық,
санитарлық, радиациялық, экологиялық, мҥлік сақталуы және басқалар), сондай-ақ әр
топты сипаттау;
в) нақты ӛнімдерге қойылатын талаптар (нормалар) негізінде белгілену ҥшін осы
кӛрсеткіштерді пайдалану тәртібі бойынша нҧсқаулар (немесе ҧсыныстар) бекітіледі.
Бҧл ретте стандартта осы кӛрсетілетін қызметтерге - ҧлттық стандарттарына нақты
талаптарды (нормаларды) реттейтін қҧжаттар статусі кӛрсетіледі.
9.11.4 Біркелкі ӛнім топтарына немесе қызметтің жоғары жіктеу тобына жеке
стандартта жазылған жалпы талаптар белгіленеді.
Ескертпе – Жалпы талаптар стандарттарын әлеуметтік-мәдениет қызметтеріне әзірлеу ҧсынылады.
Стандарттарда белгілі салаларда қызмет кӛрсетілетін қызметтер ерекшелігіне

байланысты қызметтерге қойылатын жалпы талаптар мынадай талаптарды белгілейді:
а) осы қызмет кӛрсету тҥрін ҧйымдастыру және қызмет сапасын басқару бойынша;
б) жеткізуші мен тҧтынушы тікелей ӛзара алмасу және тҧтынушы талаптарын
қанағаттандыру жӛніндегі жеткізушінің ішкі қызметі кезінде адамның ӛмірі мен
денсаулығына қызмет қауіпсіздігі;
в) қызмет кӛрсетілетін халық (кәсіпорындар) мҥлігі сақталуы;
г) қоршаған ортаны қорғау (кӛрсетілетін қызметтің экологиялығы);

д)кӛрсетілетін қызметтердің мақсатты қолданылуына сәйкестігі;
е) орындалудың дәлдігі, уақтылығы және (немесе) жылдамдылығы;
ж) қызметтер жиынтықтылығы;
и) қызметтердің эргономикалылығы және (немесе) жабдықталуы;
к) қызметтердің эстетикалылығы;
л) қызмет кӛрсететін қызметкерге қызмет кӛрсету мәдениетіне;
м) әлеуметтік мекенжайына (тҧтынушылардың белгілі контингенті ерекшелігіне
сәйкестігі);
н) кәсіпорындарға (бӛлмелерге) қызмет кӛрсету ҥшін және оның
материалдықтехникалық жабдықталуына;
п) кӛрсетілетін қызметтердің хабардарлығына*;
р) қызметтердің ҥйлестірілген қҧжаттамасына;
с) қызметтердің әлеуметтік зерттеулеріне (зертханаларға) беріледі.
9.11.5 Қызмет кӛрсететін (жҧмысшы) қызметшілерге қойылатын талаптарды
белгілену кезінде:
а) қызмет кӛрсететін (жҧмысшы) қызметшілерге қойылатын талаптарды белгілену
кезінде;
б) денсаулық жағдайына және оны бақылау тәртібіне (дәрігерлік куәландыруды
және қарауды жҥргізу жолымен), жасына, жынысына және басқа физикалық
факторларына;
в) сыртқы тҥрінің әсемдігіне;
г) сӛйлеу мәдениетіне;
д) этикалығына (сыпайлығы, тілектестігіне, ашықтылығы және т.б.);
е) жеке гигиена ережелерін сақтауға;
78
ҚР СТ 1.5-2019
ж) қызмет кӛрсететін қызметкерлерді аттестаттау тәртібіне және (немесе) ҧсынылған
талаптарға сәйкестігіне бақылаудың басқа пішіндеріне және бақылау әдістеріне;
и) осы сәйкестікті растайтын қҧжаттамаға (санитарлық кітаптар және т.б.)
қойылатын талаптар беріледі.
9.11.6 Кӛрсетілетін қызметтер сапасына және қауіпсіздігін бақылау (бағалау)
әдістеріне қойылатын талаптар жеке стандартта немесе жалпы техникалық шарттар

стандарттарында белгіленеді, ал негізделген жағдайларда «Бақылау (бағалау) жҥргізу
ережелері бӛліміне енгізіледі».
Кӛрсетілетін қызметтер сапасына және қауіпсіздігін бақылау (бағалау) әдістеріне
қойылатын талаптар 8.10 т. берілген ережелерді есепке алып, осы қызметтерге тән
ерекшеліктерге сҥйеніп жазылады.
Кӛрсетілетін қызметтер сапасын бақылау ҥшін, әдеттегідей, мынадай әдістер:
а) органолептикалық (кӛрсетілетін қызметтердің кӛбі ҥшін – кӛзбен шолып);
б) баламалы (қҧжаттаманы талдау жолымен жҥзеге асырылатын);
в) сараптамалық (сынақтар негізінде сараптық бағалауды жҥргізу жолымен);
г) әлеуметтік (тапсырыс берушілерді сҧрау жолымен) пайдаланылады.
10 Стандарттардың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың белгіленуіне

10.1 Ҧлттық стандарт белгісі «ҚР СТ», тіркеу нӛмірінен және одан сызықшамен
бӛлінген стандарттың бекітілген жылының тӛрт цифрінен тҧрады*.
Мысал – ҚР СТ 1018 - 2004.

Стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың белгіленуі «ҚР Ҧ» санатының индексінен,

тіркеу нӛмірінен стандарттың бекітілген жылының тӛрт цирфын тире арқылы бӛлуден
тҧрады.
Қазақстан аумағында Стандарттау, метрология және сертификаттау жӛніндегі
мемлекетаралық кеңеске тіркеу кезінде берілген мемлекеттік стандарттар ретінде
Қазақстан Республикасы аумағында қолдану ҥшін қабылданған Ҧлттық стандарттардың
белгіленуі ӛзгеріссіз сақталады және [17] сәйкес келуге тиіс.
10.2 Қайта әзірленген мемлекеттік стандарттардың тіркеу нӛмірлері оларды
мемлекеттік стандарттардың мемлекеттік техникалық реттеу жҥйесі тізілімінде тіркеу
бойынша нӛмірлер ӛсу тәртібінде беріледі. Егер стандартты жою оны қайта қараумен
және басқа стандарт орнына бекітумен негізделген жағдайларды қоспағанда, стандартты
жойған кезде оның тіркеу нӛмірі басқа стандартқа берілмейді. Қайта қаралған жағдайда,
басқа стандартқа стандарттың бекітілген жылының цифрларын ауыстырып ескі
стандарттың белгісі беріледі. Егер стандарт бірнеше стандарттар орнына әзірленсе, онда
ең маңызды деп танылған нӛмірдің бірі беріледі.
10.3 Егер бірнеше стандарттарда жалпы стандарттау объектісі болса және олардың
кӛбінде осы стандарттау объектісіне қойылатын жалпы (негізгі) талаптарды белгілейтін
стандартқа тек қосымша (нақты) талаптары болса, онда осы стандарттарға жалпы тіркеу
нӛмірі және одан нҥктемен бӛлінген әр жеке стандарттар ҥшін қосымша нӛмір беріледі,
бҧл ретте жалпы (негізгі) талаптарды белгілейтін стандартқа нӛлдік қосымша нӛмір
беріледі.
Мысал – (шартты берілген) Электр медициналық бҧйымдардың қауіпсіздік талаптары мынадай
стандартармен реттеледі: ҚР СТ 1124.0-95, ҚР СТ 1124.1-95, ҚР СТ 1124.2-95, ҚР СТ 1124.3-95 , бҧл ретте
жалпы талаптар ҚР СТ 1124.0-95 белгіленді.
79
ҚР СТ 1.5-2019
Егер осы стандарттау объектісіне жалпы (негізгі) талаптарды белгілену мақсатқа сай
болмаса (мысалы, анықтау әдістеріне), онда стандарт белгісінде нӛлдік қосымша нӛмір
қолданылмайды.
10.4 Егер стандарт жалпы техникалық немесе ҧйымдастыру-әдістемелік стандарттар
жҥйесіне (кешеніне) енсе, онда осы стандарт белгісі [23] белгіленген тәртіпте осы
стандартты әзірлеу кезінде және осы жҥйенің негізге алынатын стандартымен (болса)
қалыптастырылады. Бҧл ретте стандарт белгісіне қалған цифрлық белгісінен нҥктемен
бӛлінген стандарттардың қос разрядты қоды енгізіледі.
Мысалдар
1 Сызықшалы кодтау жҥйелерінің стандарттары: ҚР СТ 6.0-2005.
2 Табиғатты қорғау жҥйелерінің стандарттары ҚР СТ 17.0.0.05-2002 белгіленеді.
Ескертпе – Қорғаныс ӛнімі жӛніндегі қҧжаттар белгісіне қатысты арнайы стандартта белгіленген
ерекше талаптар қолданылады. Содай-ақ ерекше талаптар халықаралық (ӛңірлік) стандарттарға ҧқсас
мемлекетаралық стандарттарды, халықаралық (ӛңірлік) стандарттарға (11-тарауды қараңыз) қатысты
тҥрлендірілген мемлекеттік және мемлекетаралық стандарттарды белгілену ҥшін белгілеген.
10.5 Егер жалпы-техникалық немесе ҧйымдастыру-әдістемелік стандарттар

жҥйесінің негізге алынатын стандартында мемлекеттік стандарттар жҥйесінде осы жҥйеге
енетін стандарттар белгісінің қҧрылымы белгіленбесе, онда қайта әзірленген стандартқа
осы жҥйе шегіндегі кезекті реттік нӛмір беріледі.
_____________
*2000 ж. дейін стандарттың бекітілген жылы жылдың соңғы екі цифрларымен кӛрсетілді.
Мысал – Мемлекеттік ӛлшем бірлігін қамтамасыз ету жҥйесінің стандарттары: ҚР СТ 2.4 - 2000,
ҚР СТ 2.68 - 2004 және т.б белгіленеді.
Ескертпе – Белгілерден басқа жалпы техникалық немесе ҧйымдастыру-әдістемелік стандарттар

жҥйесіне (кешеніне) енетін стандарттар, белгіден басқа, 4.6.4 сәйкес қалыптастырылатын жалпы топтық
тақырыбын біріктіреді.
10.6 Ҧлттық және мемлекетаралық стандарттарда қолданылатын статистикалық

және цифрлық белгіленулер:
а) Салааралық кешендердің шартты цифрлық белгіленулер Р және С
қосымшаларына сәйкес стандарттардың белгіленуіне кіретін бір немесе екі цифрлар
деңгейіндегі стандарттар.
Мысал – ҚР СТ 6.0-96 белгіленуінде, мҧндағы 6 цифры осы стандарттың ӛнімнің штрихтық кодтау
жӛніндегі ҧлттық стандарттардың кешеніне тиесілі екендігін білдіреді.
б) Стандарттардың топтарын кӛрсету ҥшін еңбек қауіпсіздігі жҥйесінің

стандарттарының белгіленулерінде қолданылатын шартты цифрлық белгіленулер, оның
ішінде:
1) 0 – Негізге алынатын стандарттар ҥшін.
2) 1 – Қауіпті және зиянды ӛндірістік факторлардың тҥрлері бойынша жалпы
талаптарды және нормаларды белгілейтін стандарттар ҥшін.
3) 2 – Ӛндірістік жабдыққа қойылатын жалпы қауіпсіздік талаптарын белгілейтін
стандарттар ҥшін.
4) 3 – Ӛндірістік процестерге қойылатын қауіпсіздік талаптарын белгілейтін
5) 4 – Жеке қорғаныш қҧралдарына (ЖҚҚ) қойылатын талаптарды белгілейтін
80
ҚР СТ 1.5-2019
Мысалдар
1 ГОСТ 12.0.004-90 Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жҥйесі. Негізгі ережелер.
2 ГОСТ 12.4.011-89 Жҧмыс істейтіндерді қорғау қҧралдары. Жалпы талаптар және жіктеу.
в) Стандарт топтарын және тҥрлерін кӛрсету ҥшін табиғатты қорғау және табиғи
ресурстарды қолдануды жақсарту (ССОП) саласындағы стандарттардың белгіленуінде

қолданылатын шартты цифрлық белгіленулер.
11 Ҥйлестірілген стандарттардың белгіленулеріне қойылатын талаптар
11.1 Ҥйлестірілген стандарттар
11.1.1 Халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шетел мемлекеттерінің ҧлттық

стандарттарымен бірдей стандарттарды белгілену ҧлттық стандарттар ҥшін «ҚР СТ» және
стандарттау жӛніндегі ҧсынымдар ҥшін «ҚР Ҧ» индекстерінен тҧрады, халықаралық,
ӛңірлік стандарттар, шетел мемлекеттерінің ҧлттық стандарттарын белгілену қабылданған
жылы кӛрсетілместен тҥпнҧсқа тілінде және стандарттардың қабылданған жылы тиремен
бӛлініп белгіленеді.
Мысал –
ҚР СТ ISO 155-2007
ҚР СТ ISO/DIS 22734-1-2006
ҚР СТ ISO/FDIS16110-1-2007
ҚР СТ IEC 61801-2-2005
ҚР СТ IEC/CDV 69966-2007
ҚР СТ ISO/TS 825-2007
ҚР СТ ISO/TR 556-2006
ҚР СТ ISO/IEC Guide 83-2007
ҚР СТ ISO/TTA 7-2007
ҚР СТ IEC/PAS 62459-2006
ҚР СТ EN 555-2006
ҚР СТ prENISO 10211-2006
11.1.2 Егер бірдей стандарттар осы стандарттардың кешеніне кірсе, бірақ осы
кешенде халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттарының кешенінің
барлық бӛліктері қолданылмаса немесе халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет
стандарттарының кешенінің барлық бӛліктері бірдей стандарттар ретінде қолданылмаса
бірдей стандарттарды белгілену кешенге кіретін стандарттардың белгіленулерінен
тҧрады, және қабылданған жылы тиремен бӛлінеді, және халықаралық, ӛңірлік
стандарттар, шет мемлекет стандарттарының қолданылған бӛлігінің белгіленуі тҥпнҧсқа
тілінде қос нҥкте арқылы қабылданған жылы белгіленеді. халықаралық, ӛңірлік
стандарттар, шет мемлекет стандарттарының белгіленулерін стандарттардың
белгіленуінен кӛлбеу сызық арқылы бӛледі және бір қатарға жазады.
Мысал –
ҚР СТ 1862-2007/ISO 8662-17:2006
ҚР СТ 1314.2-2007/IEC 60266-5:2004
Осы бірдей стандарттарды белгілену әдісін Қазақстан Республикасы аумағында
әрекет ететін ҧлттық және (немесе) мемлекетаралық стандарттардың бір кешенінде де
қолданады, бір атауға біріктірілмеген әртҥрлі халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет
мемлекет стандарттарына қолданады (кешенге кірмеген, немесе халықаралық
стандарттардың кешенінің барлық бӛліктері қолданылған кезде Қазақстан Республикасы
аумағында әрекет ететін ҧлттық және (немесе) мемлекетаралық стандарттардың
81
ҚР СТ 1.5-2019
ҧсынылған кешенінде стандарттаудың барлық аспектілері қамтылмаған кезде).
Мысал – ҚР СТ 1897-2007/EN 5048:2003
11.2 Тҥрлендірілген стандарттар


стандарттарына қатысты тҥрлендірілген стандарттарды белгілену ҧлттық стандарттар
ҥшін «ҚР СТ» және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдар ҥшін «ҚР Ҧ» индекстерінен,
тіркелген нӛмірі ҧлттық стандарттың қабылданған жылы тиремен бӛлініп белгіленеді
және жақшаның ішінде халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шетел мемлекеттерінің ҧлттық
стандарттарының ресми тіліндегі белгіленуі қабылданған жылы қос нҥкте арқылы
Мысалдар
1 ҚР СТ 1932-2007 (ISO 1238:2002)
2 ҚР СТ 1956-2007 (ISO/PAS 259:2005)
11.2.2 Бірнеше халықаралық стандарттарға қатысты тҥрлендірілген стандарттарды

белгілену ҧлттық стандарттар ҥшін «ҚР СТ» және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдар ҥшін
«ҚР Ҧ» индекстерінен, тіркелген нӛмірі ҧлттық стандарттың қабылданған жылы тиремен
бӛлініп белгіленеді және жақшаның ішінде ҥтір арқылы халықаралық стандарттардың
ресми тіліндегі белгіленулері қабылданған жылы қос нҥкте арқылы белгіленеді.
Мысал – ҚР СТ 1794-2007 (ISO 1701-1:2004, ISO 1701-2:2004).


стандарттарына қатысты тҥрлендірілген стандарттарды белгіленуде жақшаның ішінде
кӛрсетілген халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шетел мемлекеттерінің ҧлттық
стандарттарының ресми тіліндегі белгіленуі қабылданған жылы қос нҥкте арқылы
белгіленгені қамтылады, стандарттарда тек қана титул бетінде және стандарттың бірінші
бетінде беріледі.
11.3 Баламалы емес стандарттардың белгіленуі
Халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шетел мемлекеттерінің ҧлттық стандарттарына

қатысты баламалы емес стандарттарды белгіленуде жақшаның ішінде кӛрсетілген
халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шетел мемлекеттерінің ҧлттық стандарттарының ресми
тіліндегі белгіленуі қабылданған жылы қос нҥкте арқылы белгіленгені қамтылады,
стандарттарда тек қана титул бетінде және стандарттың бірінші бетінде беріледі.
Мысал – ҚР СТ 1256-2004 (ISO 10405-2000, NEQ).
82
ҚР СТ 1.5-2019
А қосымшасы
(міндетті)
Ҧлттық стандарттың, стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың және жинақтардың

титул парағының нысаны
А.1 Ҧлттық стандарттың титул парағының нысаны
Қазақстан Республикасының мемлекеттік Елтаңбасының бейнесі
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҦЛТТЫҚ СТАНДАРТЫ

_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
стандарт атауы
_____________________________________________________________
стандарттың белгіленуі
_____________________________________________________________
стандартты бекіткен органның толық атауы
Нҧр-Сҧлтан
83
ҚР СТ 1.5-2019
А.2 Ҧлттық стандарттар жинағының титул парағының бірінші бетінің ҥлгісі

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҦЛТТЫҚ СТАНДАРТТАРЫ

_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
жинақ атауы
_____________________________________________________________
жинаққа енген стандарттардың белгіленуі
_____________________________________________________________
жинаққа енген стандарттарды бекіткен органның толық атауы
Нҧр-Сҧлтан
84
ҚР СТ 1.5-2019
А.3 Стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың титул парағының нысаны
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ СТАНДАРТТАУ ЖӚНІНДЕГІ

ҦСЫНЫМДАРЫ
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың атауы
_____________________________________________________________
стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың белгіленуі
_____________________________________________________________
стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарды бекіткен органның толық атауы
Нҧр-Сҧлтан
85
ҚР СТ 1.5-2019
Б қосымшасы
(ақпараттық)
Стандарттар және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдар туралы жалпы мәліметтердің

типтік тҧжырымдары
а) Стандартты немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарды бекітуге енгізген

әзірлеуші және ҧйым туралы мәліметтер:
б) Стандарттарды немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарды қолданысқа енгізу
және бекіту туралы мәліметтер.
в) Қазақстан Республикасының аумағында мемлекетаралық, халықаралық, ӛңірлік
(оның ішінде мемлекетаралық) және шетел мемлекеттерінің ҧлттық стандарттарын
қолдануға енгізу туралы мәлімет.
г) ҚР СТ 1.9 сәйкес халықаралық, ӛңірлік және ҧлттық стандарттармен және шетел
мемлекеттерінің басқа нормативтік қҧжаттарымен стандарттың ҥйлесімділігі туралы
мәлімет.
д) Стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарда заңды деңгейлі қҧжаттар
нормаларын жҥзеге асыру туралы мәліметтер (оның ішінде техникалық регламенттер,
Қазақстан Республикасы қосылған техникалық регламенттер, халықаралық келісімдер мен
конвенциялар туралы мәліметтер).
е) Ӛндірісі лицензия бойынша жҥзеге асырылатын ӛнімге, процеске (жҧмысқа) және
қызметке, ӛндіруге (кӛрсетуге) әзірленген стандарт туралы мәліметтер:
ж) Стандарттың (стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың) жаңалығы немесе олардың
орнына әзірленген стандарт (стандарттар) немесе нормативтік қҧжаттар туралы
мәліметтер.
и) Стандартты қайта басып шығару немесе жаңа басылымы туралы мәліметтер.

к) Стандарттың ӛзгертулері, оны қайта қарау және жою туралы ақпаратты жариялау
туралы мәліметтер.
л) Ҧлттық, мемлекетаралық стандарттарды басып шығару және тарату қҧқықтары
туралы мәліметтер.
Ескертпе – Жалпы мәліметтер әзірленетін стандарт статусына байланысты кӛрсетіледі
86
ҚР СТ 1.5-2019
В қосымшасы
(міндетті)
В.1 Бірдей ҧлттық стандарттардың титул парағын рәсімдеу ҥлгісі


МЕТАЛДАР МЕН ҚОРЫТПАЛАР
Қаттылығын Роквелл бойынша ӛлшеу
1-бӛлім
Ӛлшеу әдістері
ҚР СТ ISO 6508-1-2010
(ISO 6508-1:2005 Metallic materials – Rockwell hardness test – Part 1: Test

method, IDT*)

Нҧр-Сҧлтан
____________
* тҥрлендірілген ҧлттық стандарттар ҥшін - «MOD»;
баламалы емес ҧлттық стандарттар ҥшін - «NEQ»
87
ҚР СТ 1.5-2019
Г қосымшасы
(міндетті)
Стандарттың алғысӛзінде пайдаланылатын типтік тҧжырымдар

Г.1 Стандарттарда сәйкестік деңгейі бірдей болады

Г.1.1 «Осы стандарт ______________________________________________
белгіленуі және қабылданған (бекітілген) жылы
ӛзгерістерін және (немесе) техникалық тҥзетулерін (болған жағдайда) қоса алғанда,
____________________________________________________________________________
бірдей 1) »
халықаралық стандартқа, халықаралық қҧжатқа2) енгізілген барлық ӛзгерістер және
(немесе) техникалық тҥзетулер
Г.1.2 «Халықаралық стандартты 3) _______________________________
4)
халықаралық стандартты, халықаралық қҧжатты
____________________________________________________________________ әзірлеген».
әзірлеген стандарттау жӛніндегі техникалық комитет нӛмірі мен атауы
Г.1.3 Ҥйлестірілген стандартта ЕО Директиваларымен ҥйлестірілген халықаралық

стандарттың ӛзара байланыстарын кӛрсететін ZA (ZB, ZC) қосымшасы болған кезде Г.1.1
кӛрсетілген тҧжырыдаманы мыналармен толықтырады:
«Осы стандарт ZA (ZB, ZC) қосымшасында берілген ЕО Директиваларының елеулі
қауіпсіздік талаптарын жҥзеге асырады».
Г.1.4 «_________________________________ (___________ ) аударылған».
тҥпнҧсқаның ресми тілі, тілдің белгіленуі
1)
«Халықаралық стандартқа» немесе «халықаралық қҧжатқа» деген сӛздерді береді, халықаралық,
ӛңірлік стандарттардың және шет мемлекет стандарттарының белгіленуі, оның қабылданған жылы және
аударма жасалған тҥпнҧсқаның ресми тіліндегі атауы, жақшада халықаралық, ӛңірлік стандарттардың және
шет мемлекет стандарттарының атауы мемлекеттік және орыс тілдерінде беріледі.
Мысалдар
1 Халықаралық стандартқа IEC 61543:1995 Residualcurrent- operatedprotectivedevices (RCDs)
forhouseholdandsimilaruse - Electromagneticcompatibility (Тҧрмыстық және баламалы мақсатта қолданылатын
дифференциалды токпен басқарылатын (УДТ) қорғаныш қҧралдары. Электр-магниттік ҥйлесімділігі).
2 Халықаралық қҧжатқа ISO/PAS 17001:2005 Conformityassessment – ImpartialityPrinciples and
requirements (Сәйкестікті бағалау. Риясыздық. Принциптер мен талаптар).
2
) Мысал – А1:1999, А2:2000, А3:2001; Amd 1:2004; Cor 1:1997.
3)
Мҧнда және одан әрі халықаралық қҧжат ҥшін, «Халықаралық стандарт» сӛзінің орнына
«Халықаралық қҧжат» сӛзін келтіріп сәйкес септіктермен ауыстырады.
4)
Тҥпнҧсқа тілінде халықаралық стандарт, халықаралық қҧжат әзірлеген стандарттау жӛніндегі
техникалық комитеттер (ӛзге де комитеттер, қосалқы комитеттер, жҧмыс топтары) белгіленуін, олардың
мемлекеттік және орыс тіліндегі атауларын кӛрсетеді; мемлекеттік және орыс тіліндегі толық атауларын
және стандарттау жӛніндегі техникалық комитеттер (ӛзге де комитеттер, қосалқы комитеттер, жҧмыс
топтары) кіретін ҧйымның тҥпнҧсқа тілінде қысқартылған белгіленулерді кӛрсетеді
(халықаралық стандарттау ҧйымының стандарттау жӛніндегі техникалық комитеттері (ISO, IEC,
ITU), транснационалды ҧйымдар мен ғылыми-техникалық қауымдастықтардың (SAE, ASTM, ASME және
басқалар) ӛңірлік стандарттау жӛніндегі ҧйымдары (CEN, CENELEC, ETSI және басқалар).
Мысалдар
1 Халықаралық стандартты Халықаралық стандарттау ҧйымының (ISO) ISO/TC 28 «Мҧнай ӛнімдері
және майлау материалдары» стандарттау жӛніндегі техникалық комитеті әзірлеген.
88
ҚР СТ 1.5-2019
2 Халықаралық стандартты Халықаралық стандарттау ҧйымының (ISO) және Халықаралық электр-
техникалық комиссияның (IEC) ISO/IECJTC 1/SC 31 «Автоматты сәйкестендіру және деректерді жинау
технологиясы» және /SO/ГС JTC 1 «Ақпараттық технологиялар» қосалқы стандарттау жӛніндегі
техникалық комитеттері бірге әзірлеген.
3 Халықаралық қҧжатты Халықаралық стандарттау ҧйымының (ISO) COPOLCO Тҧтыну саясаты
жӛніндегі комитеті әзірлеген.

4 Еуропалық стандарт Еуропалық комиссия және Еуропалық еркін сауда қауымдастығы (EFTA)
берген лауазымына сәйкес Еуропалық стандарттау комитеті әзірлеген және 73/23/ЕЕС Директивасының
маңызды талаптарын жҥзеге асырады.
Аударма жасалған тілдің әріптік белгілері кӛрсетіледі: en –ағылшын тілі, fr –

француз тілі, de – неміс тілі.
Мысал– «Ағылшын тілінен (en) аударылған».
Г.1.5 «Осы стандарт дайындалған (әзірленген) және сілтемелер берілген негізгі

халықаралық стандарттардың ресми даналары* уәкілетті органның иелігінде болады.
Г.1.6 Екі тілді нҧсқасында басылған халықаралық, ӛңірлік стандарттардың және шет
мемлекет стандарттарының ресми аудармасы негізінде стандартты дайындау барысында
Г.1.1 берілген тҧжырымдамасын мыналармен толықтырады:
«Ресми нҧсқасы мемлекеттік және орыс тіліндегі мәтіні болып табылады».
Г.1.7 Сілтемелік халықаралық, ӛңірлік стандарттардың және шет мемлекет
стандарттарын жаңғырту барысында Г.1.1 берілген тҧжырым мыналармен
толықтырылады:
«Стандарттың «Нормативтік сілтемелер» тарауы мен мәтінінде сілтемелік
халықаралық стандарттар* жаңғыртылған».
Г.1.8 Сілтемелер берілген халықаралық, ӛңірлік стандарттардың және шет мемлекет
стандарттарына сәйкес келетін бірдей немесе тҥрлендірілген ҧлттық немесе

мемлекетаралық стандарттар ретінде қабылданған ҧлттық немесе мемлекетаралық
стандарттар болған кезде Г.1.1 берілген тҧжырым мыналармен толықтырылады:
«(Мемлекетаралық) стандарттардың сілтемелік халықаралық стандарттарға*
сәйкестігі туралы деректер қосалқы __________________ қосымшасында берілген
Г.1.9 «Сәйкестік деңгейі – бірдей (IDT)».
Г.2 Стандарттарда бірдей немесе тҥрлендірілген сәйкестік деңгейі болады және
редакциялық ӛзгерістер жазылады
Г.2.1 Егер стандарттарға сәйкестендірілуге тиісті редакциялық ӛзгерістер енгізілсе,
Г.1 және Г.3 берілген тҧжырымдар мыналармен толықтырылады: «Стандартқа мынадай
редакциялық ӛзгерістер енгізілген:»
Г.2.1.1 Егер бірнеше тілді халықаралық стандарттан, халықаралық қҧжаттан бір
немесе бірнеше тілдердегі мәтін алынып тасталса, онда Г.2.1 берілген тҧжырым
мыналармен толықтырылады:
«Осы стандартта халықаралық стандарттың * _____________________
______________ тілінде(тілдерінде) (____________________) мәтіні алынып тасталды.**»
тҥпнҧсқаның ресми тілі тілдің белгіленуі
Г.2.1.2 Егер стандарттарға ресми жарияланғаннан (басылғаннан) кейін қабылданған
халықаралық, ӛңірлік стандарттарға және шет мемлекет стандарттарына ӛзгерістер және
(немесе) техникалық тҥзетулер енгізілсе, Г.2.1 берілген тҧжырым мыналармен
«Ресми жарияланғанынан (басылғанынан) кейін қабылданған халықаралық
стандарттарға ӛзгерістер және (немесе) техникалық тҥзетулер стандарт мәтініне енгізілді
және тиісті мәтіннің тиісінше сол жағындағы (жҧп беттер) жән оң жағындағы (тақ беттер)
жиектерде қос тік сызықпен бӛліп кӛрсетілген.
89
ҚР СТ 1.5-2019
Белгіленуі және ӛзгерістер және (немесе) техникалық тҥзетулер қабылданған жылға
тиісті мәтіннен кейін жақша ішінде (мәтінге жасалған ескертпелерде) беріледі».
«Ресми жарияланғанынан (басылғанынан) кейін қабылданған халықаралық
стандарттарға* енгізілген ӛзгерістер ... қосымшаларында берілген.
Ӛзгерістер және (немесе) техникалық тҥзетулердің белгіленуі мен қабылданған
жылы тиісті мәтіннен кейін (мәтінге жасалған ескертпеде) жақша ішінде берілгені».
Г.2.1.3 Егер стандарттардың атауы халықаралық, ӛңірлік стандарттардың және шет
мемлекет стандарттарының атауына қатысты ӛзгертілсе, Л.2.1 берілген тҧжырым
мыналармен толықтырылады:
«Осы стандарттың атауы халықаралық стандарттың атауына қатысты ӛзгертілді *
_________________________________________________ ».
атауының ӛзгеру себебі
Мысал – Осы стандарттың атауы халықаралық стандарттың атауына қатысты мемлекеттік

техникалық реттеу жҥйесінің қҧрылымдық ерекшеліктеріне байланысты ӛзгертілді.
Г.2.1.4 Егер стандарттарға ақпараттық қосымша элементтерді енгізетін болса, Г.2.1

берілген тҧжырым мыналармен толықтырылады:
«Осы стандарт ________________________________________________________
ақпараттар сипаттамасы, ақпараттар туралы деректер
ақпараттар (деректер) берілген қосымшамен толықтырылған».
Г.2.1.5 Егер мемлекеттік және орыс тіліндердегі нормаларды және қабылданған
терминологияны (сӛз жасамындағы ӛзгерісті) сақтау мақсатында стандарттарда жекелеген
сӛз орамдары ӛзгерген болса немесе халықаралық, ӛңірлік стандарттардың және шет
мемлекет стандарттарының орыс/мемлекеттік тіліндегі нҧсқаларында берілген синоним
сӛздермен алмастырылған болса, Г.2.1 берілген тҧжырым мыналармен толықтырылады:
«Осы стандартта _________________________________ ________________________

ӛзгеру себебі
_______________ деген термин ____________ деген терминге ауыстырылған».
Мысал – «Осы стандартта қабылданған терминологияны сақтау мақсатында «ҧқсастық» деген термин
«қайталанғыштық» деген терминге ауыстырылған».
Г.2.1.6 Егер стандарттарға ақпарат ҥшін ҧлттық немесе мемлекетаралық

стандарттарда белгіленген шама бірліктерінің қайта есептелген мәндері енгізілсе, онда
халықаралық, ӛңірлік стандарттарда және шет мемлекет стандарттарында берілген
мәндерден айыру кезінде Г.2.1 берілген тҧжырым мыналармен толықтырылады:
«Осы стандартта мемлекетаралық стандарттарда белгіленген бірліктерге сәйкес
есептелген _________________ шама бірліктерінің мәндері қосымша берілген»
Г.3 Стандарттарда тҥрлендірілген сәйкестік деңгейі болады

Г.3.1 Стандарттарда кӛбірек қамтылады
Г.3.1.1 «Осы стандарт _______________________
_____________________________________
себептерін тҥсіндіру
байланысты қосымша ережелер мен талаптарды енгізу жолымен халықаралық
стандартқа, халықаралық қҧжатқа2) енгізілген барлық ӛзгерістері және (немесе)
техникалық тҥзетулерін қоса алғанда, ____________ қатысты, барлық ӛзгерістері және
1)
(немесе) техникалық тҥзетулерімен қоса (егер болса) тҥрлендірілген».
90
ҚР СТ 1.5-2019
Ескертпе – Қосымша ережелер (талаптар) енгізу себептерінің тҥсіндірмесі олар шағын кӛлемде
болғанда алғысӛзде беріледі.
Г.3.1.2 «Халықаралық стандартты 3)

___________________________
халықаралық стандартты, халықаралық қҧжатты әзірлеген стандарттау
____________________________________________________________________ әзірлеген.
4)
жӛніндегі техникалық комиттің нӛмірі және атауы
Г.3.1.3 Г.1.3 тҧжырымы беріледі.

Г.3.1.4 _____________________ ( _______________ ) тілінен аударылған.
тҥпнҧсқаның ресми тілі тілдің белгіленуі
Г.3.1.5 Осы стандартты дайындауда (әзірлеуде) негізге алынған және сілтемелер
жасалған халықаралық стандарттардың* ресми даналары
______________________________________________ бар».
уәкілетті органның атауы
Г.3.1.6 Егер қосымша ережелер (талаптар) стандарт мәтініне енгізілген болса, Г.3.1.1
берілген тҧжырым мыналармен толықтырылады:
Г.3.1.6.1 «Қосымша ережелер (талаптар) _____________________
бӛлім, бӛлімше нӛмірлері
________________________________________
тармақ, тармақша, абзац, терминологиялық баптардың нӛмірлері берілген және жіңішке
сызықты жақтауға салынған.
Олардың енгізілу себептерінің тҥсіндірмесі мәтіндегі ескертпелерде берілген».
Ескертпе – Қосымша ережелердің (талаптардың) енгізілу себептерінің тҥсіндірмелері, олар

айтарлықтай кӛлемде болған жағдайда, мәтіндегі ескертпелерде беріледі.
Г.3.1.6.2 Егер қосымша ережелер (талаптар) жекелеген сӛз орамдары, сӛздер,

кӛрсеткіштер және (немесе) олардың мәндері тҥрінде берілсе, онда Г.3.1.1 берілген
тҧжырым мынадай абзацпен толықтырылады:
«Қосымша сӛз орамдар, кӛрсеткіштер және (немесе) олардың мәндері стандарт
мәтініне енгізілген және қою кӛлбеу қаріппен бӛліп кӛрсетілген.
Олардың енгізілу себептерінің тҥсіндірмелері мәтіндегі ескертпелерде берілген».
Ескертпе – Қосымша сӛз орамдарының, сӛздердің, кӛрсеткіштердің және (немесе) олардың

мәндерінің енгізілу себептерінің тҥсіндірмелері, олар айтарлықтай кӛлемде болған жағдайда, мәтіндегі
ескертпелерде беріледі.
Г.3.1.7 Егер қосымша ережелер (талаптар) стандарттың қосымшасында берілсе,

Г.3.1.1 берілген тҧжырым мыналармен толықтырылады:
Г.3.1.7.1 «Қосымша ережелер (талаптар) қосымшада берілген. Олардың енгізілу
себептерінің тҥсіндірмелері қосымшадағы ескертпелерде берілген».
Г.3.1.7.2 Егер ҧлттық стандартта халықаралық, ӛңірлік стандарттардың және шет
мемлекет стандарттарының толық мәтіні жазылса, ал қосымша ережелер (талаптар)
стандарттың қосымшаларында берілсе, Г.3.1.1 берілген тҧжырым мыналармен
* Г.1.2-нің 3) сілтемесін қараңыз; **Г.1.4-тің 5-сілтемесін қараңыз

1) Г.1.1, 1) сілтемені қараңыз; 2) Г.1.1, 2) сілтемені қараңыз; 3) Г.1.2, 3) сілтемені қараңыз; 4) Г.1.2, -
4) сілтемені қараңыз; 5) Г.1.4, 5) сілтемені қараңыз.
91
ҚР СТ 1.5-2019
«Бҧл ретте тараулар _________________________________________________
халықаралық стандарттың, халықаралық қҧжаттың тарауларының нӛмірі, оның қабылданған жылымен
белгіленуі
___________________ және қосымшалары бірдей, ал қосымша ережелер (талаптар)
______________________________________________________.қосымшаларында берілген
Олардың енгізілу себептерінің тҥсіндірмесі _____қосымшасындағы ескертпелерде

берілген».
Г.3.1.8 Қажет жағдайда Г.3.1.1 берілген тҧжырым мыналармен толықтырылады:
«Техникалық ауытқулардың толық тізімі стандарт мәтініне енгізілген толықтырулар
тҥрінде, олардың енгізілу себебінің тҥсіндірмесімен бірге ____ қосымшасында берілген».
«Техникалық ауытқулардың толық тізімі олардың енгізілу себебінің тҥсіндірмесімен бірге
____ қосымшасында берілген
Г.3.1.10 «Сәйкестік деңгейі – тҥрлендірілген (MOD)» *Г.1.2, 3) сілтемені қараңыз.
Г.3.2 Стандарттарда аз қамтылады
Г.3.2.1 «Осы стандарт ӛзгерістерін және(немесе) техникалық тҥзетулерін (болған
жағдайда) қоса алғанда, _____________халықаралық стандартының талаптарын
_____________(себептерінің тҥсіндірмесі) байланысты қолдану мақсатқа сай болмағандықтан,
аталған стандарттың*** _____________(бӛлімдерінің, бӛлімшелерінің, тармақтарының,
тармақшаларының нӛмірлерін, абзацтарын, қосымшаларын) алып тастау жолымен халықаралық
стандартқа, халықаралық қҧжатқа** енгізілген ӛзгерістерге және (немесе) техникалық
тҥзетулерге қатысты тҥрлендірілген»
Ескертпе – Талаптарды алып тастау себептерінің тҥсіндірмесі, олар шағын кӛлемде болған жағдайда,
алғысӛзде беріледі.
Г.3.2.2 Г.3.1.2 - Г.3.1.5 тҧжырымы беріледі.

Г.3.2.3 Г.3.2.1 берілген тҧжырым мыналармен толықтырылады:
«Алынып тасталған мәтіннің мазмҧны______________________ ________________ _
бӛлімшелердің, тармақтарының, тармақшаларының, абзацтардың, терминологиялық баптардың
_____________________________________________ қосымшасында берілген.
қосымшалардың нӛмірі.
Талаптарды алып тастау себептерінің тҥсіндірмесі ________ қосымшасындағы

мәтіннің ескертпесінде берілген».
Ескертпе – Талаптарды алып тастау себептерінің тҥсіндірмесі, олар айтарлықтай кӛлемде болған
жағдайда, мәтіннің ескертпелерінде беріледі.
Г.3.2.4 Қажет жағдайда Г.3.1.9 тҧжырымы беріледі.

Г.3.2.5 Г.3.2.1 берілген тҧжырым мыналармен толықтырылады:
«Халықаралық стандарттың*** қҧрылымын осы стандарттың қҧрылымымен
салыстыру __________. қосымшасында берілген
Қҧрылымды ӛзгерту себептерінің тҥсіндірмесі ________ қосымшасындағы
ескертпелерде берілген».
Ескертпе – Қҧрылымды ӛзгерту себептерінің тҥсіндірмесі олар кӛбірек кӛлемде болғанда мәтіннің
ескертпелерінде беріледі.
Г.3.2.6 Г.3.1.10 тҧжырымы беріледі.

Г.3.3 Стандарттар халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет
стандарттарының бӛлімдерін ӛзгертеді
Г.3.3.1 «Осы стандарт __________________________(белгіленуі мен қабылданған (бекітілген жылы) )
92
ҚР СТ 1.5-2019
ӛзгерістерін және(немесе) техникалық тҥзетулерін (болған жағдайда) қоса алғанда,
__________________________(себептерінің тҥсіндірмесі) байланысты *** ережелерінің
(талаптарының), элементтерінің мазмҧнын ӛзгерту жолымен _____________ халықаралық
стандартқа, халықаралық қҧжатқа** енгізілген барлық ӛзгерістерге және (немесе)
техникалық тҥзетулерге қатысты тҥрлендірілген»
Ескертпе – Талаптарды ӛзгерту себептерінің тҥсіндірмесі, олар шағын кӛлемде болған жағдайда,
Г.3.3.2 Г.3.1.2 – Г.3.1.5 тҧжырымы беріледі.

Г.3.3.3 Егер ережелер (талаптар), элементтер ӛзгертілген болса, Г.3.3.1 берілген
тҧжырым мыналармен толықтырылады:
«Ӛзгертілген ережелердің (талаптардың), элементтердің мәтінін бір тік қою
сызықпен, тиісінше жолдарда орналасқан сол жағынан (жҧп беттер) жән оң жағынан (тақ
беттер) сәйкес мәтіндерді ерекшелейді.
Ережелердің (талаптардың), элементтердің мәтінін ӛзгерту себептерінің тҥсіндірмесі

мәтіннің ескертпелерінде беріледі.
Ескертпе – Ережелердің (талаптардың), элементтердің мәтінін ӛзгерту себептерінің тҥсіндірмесі, олар

шағын кӛлемде болған жағдайда, алғысӛзде беріледі.
«Халықаралық стандарттың ӛзгерген ережелері (талаптары), элементтерінің

мазмҧны* __________. қосымшасында берілген
Ережелердің (талаптардың), элементтердің мәтінін ӛзгерту себептерінің тҥсіндірмесі

қосымшаның ескертпелерінде беріледі.
Ескертпе – Ережелердің (талаптардың), элементтердің мәтінін ӛзгерту себептерінің тҥсіндірмесі олар

кӛбірек кӛлемде болғанда қосымшаның ескертпелерінде беріледі.
Г.3.3.4 Егер жекелеген сӛз орамдары, сӛздер, кӛрсеткіштер және (немесе) олардың
мәндері ӛзгертілген болса, Г.3.3.1 берілген тҧжырым мыналармен толықтырылады:
«Ӛзгертілген жекелеген сӛз орамдары, сӛздер, кӛрсеткіштер және (немесе) олардың

мәндері мәтінде кӛлбеу қаріппен ерекшеленген.
Жекелеген сӛз орамдары, сӛздер, кӛрсеткіштер және (немесе) олардың мәндерін
ӛзгерту себептерінің тҥсіндірмесі мәтіннің ескертпелерінде беріледі».
Ескертпе – Жекелеген сӛз орамдары, сӛздер, кӛрсеткіштер және (немесе) олардың мәндерін ӛзгерту
себептерінің тҥсіндірмесі олар кӛбірек кӛлемде болғанда мәтіннің ескертпелерінде беріледі.

«Техникалық ауытқулардың толық тізімін стандарт мәтініне енгізілген толықтырулар
тҥрінде, оларды енгізу себебін тҥсіндіріп ____ қосымшаларында береді».
Г.3.3.6 Қажет жағдайда Г.3.1.9 берілген тҧжырым беріледі
Г.3.3.7 Г.3.1.10 берілген тҧжырым беріледі
Г.3.4 Стандарттар халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет
стандарттарына қатысты қайта қҧрастырылған.
Г.3.4.1 «Осы стандарт ____________ ** қатысты, барлық ӛзгерістері және (немесе)
техникалық тҥзетулерімен қоса (егер болса) _______________________
93
ҚР СТ 1.5-2019
____________________________________________элементтердің ережелерінің
халықаралық стандартқа, халықаралық қҧжатқа*** енгізілген барлық ӛзгерістері және (немесе) техникалық
тҥзетулері
қҧрылымдарын ӛзгерту арқылы енгізу жолымен _____________________ _______
_________ байланысты тҥрлендірілген».
Ескертпе – Қҧрылымдарын ӛзгерту себептерінің тҥсіндірмесі, олар шағын кӛлемде болған жағдайда,
Г.3.4.2 Г.3.1.2 - Г.3.1.5 тҧжырымдары беріледі.

Г.3.4.3 Қажет жағдайда Г.3.1.9 тҧжырым беріледі.
Г.3.4.4 Г.3.4.1 берілген тҧжырым мыналармен толықтырылады: :
«Халықаралық стандарттың қҧрылымдарын осы стандарттың қҧрылымдарымен
салыстыру __________. қосымшасында берілген
Қҧрылымдарын ӛзгерту себептерінің тҥсіндірмесі қосымшалардың ескертпелерінде

беріледі».
Ескертпе – Қҧрылымдарын ӛзгерту себептерінің тҥсіндірмесі олар кӛбірек кӛлемде болғанда мәтіннің
ескертпелерінде беріледі.
Г.3.4.5 Г.3.1.10 тҧжырым беріледі.

Г.3.5 Стандарттарда баламалы талаптар қамтылады
Г.3.5.1 «Осы стандарт ____________ ** қатысты, барлық ӛзгерістері және (немесе)
техникалық тҥзетулерімен қоса (егер болса) _______________________

____________________________________________элементтердің ережелерінің
халықаралық стандартқа, халықаралық қҧжатқа*** енгізілген барлық ӛзгерістері және (немесе) техникалық
тҥзетулері
баламалы талаптарды енгізу жолымен __________________ байланысты тҥрлендірілген».
«Халықаралық стандарт** ___________ тарауындағы _____ кӛрсеткіштері бойынша
тараудың нӛмірі атауы
______________________________________________ сынау әдістерінің баламалы

талаптардың (сынау әдістерінің) атаулары
талаптарымен толықтырылған».
Ескертпе – Қосымша ережелер (талаптар) ретінде Г.3.1 бойынша сәйкестендіріледі.
Г.3.5.2 Г.3.1.2- Г.3.1.5 тҧжырымдары беріледі.

Г.3.5.3 Қажет жағдайда Г.3.1.9 тҧжырым беріледі.
Г.3.5.4 Г.3.1.10 тҧжырым беріледі.
Г.3.6 Стандарттарда сілтемелерді ауыстыру
Г.3.6.1 Г.3.1 - Г.3.5 берілген тҧжырым мыналармен толықтырылады:
«Ҧлттық немесе мемлекетаралық стандарт ретінде қабылданған халықаралық
стандарттарға сілтемелер*** стандарттың «Нормативтік сілтемелер» тарауы мен
мәтінінде тиісті бірдей және тҥрлендірілген ҧлттық немесе мемлекетаралық стандарттарға
сілтемелермен ауыстырылған.
Сілтемелерді ауыстыру туралы ақпараттар « _ » қосымшасында берілген.
Г.3.6.2 Г.3.1 - Г.3.5 берілген тҧжырым мыналармен толықтырылады:
94
ҚР СТ 1.5-2019
«Ҧлттық немесе мемлекетаралық стандарт ретінде қабылданбаған халықаралық
стандарттарға*** сілтемелер стандарттың «Нормативтік сілтемелер» тарауы мен
мәтінінде халықаралық стандарт*** орнына қолданылатын тиісті ҧлттық және (немесе)
мемлекетаралық стандарттармен ауыстырылған.
Оларды енгізу себептерінің тҥсіндірмесі бар сілтемелерді ауыстыру туралы ақпарат
қосымшасында берілген».
Г.3.6.3 Г.3.1 - Г.3.5 берілген тҧжырымдар мыналармен толықтырылады:
«Ҧлттық, мемлекетаралық стандарт ретінде қабылданбаған халықаралық
стандарттарға*** сілтемелер стандарттар мәтінінде тиісті мәтінмен ауыстырылған.
Енгізу себептерінің тҥсіндірмесі бар сілтемелерді ауыстыру туралы ақпарат ____
қосымшасында берілген».
Ескертпе – Баламалы талаптарды енгізу себептерінің тҥсіндірмелері, олар шағын кӛлемде болған
жағдайда, алғысӛзде беріледі.
Г.3.7 Тҥрлендіру бірнеше ӛзара байланысты халықаралық, ӛңірлік

стандарттарды, шет мемлекет стандарттарын ҧлттық стандарт ретінде қабылдау
арқылы жҥзеге асырылды.
Г.3.7.1 Халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттары техникалық
ауытқуларды енгізбей ҧлттық стандарт ретінде қабылданды.
Г.3.7.1.1 «Осы стандарт техникалық ауытқуларды енгізбей
_________________________________________________ қатысты тҥрлендірілген.
Осы стандартта халықаралық стандарттарды** қабылдау _________________________

____________ ________________________________________________ байланысты жҥргізілді.
бір ҧлттық стандартта бірнеше халықаралық стандарттарды қабылдау себебі
Г.3.7.1.2 Г.3.1.2 - Г.3.1.5 тҧжырымдары беріледі.

Г.3.7.1.3 Г.3.7.1.1 берілген тҧжырым мыналармен толықтырылады:
«Халықаралық стандарттардың** қҧрылымдарын осы стандарттың қҧрылымымен
салыстыру қосымшада берілген.
Қҧрылымын ӛзгерту себептерінің тҥсіндірмесі қосымшалардағы ескертпелерде
берілген».
Г.3.7.1.4 Г.3.1.10 тҧжырымы беріледі.
Г.3.7.2 Халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттары техникалық
ауытқуларды енгізе отырып, ҧлттық стандарт ретінде қабылданды.
Г.3.7.2.1 «Осы стандарт техникалық ауытқуларды енгізе отырып,
_________________________________________________ қатысты тҥрлендірілген:
Осы стандартта халықаралық стандарттарды** қабылдау _________________________
____________ ________________________________________________ байланысты жҥргізілді.
бір ҧлттық стандартта бірнеше халықаралық стандарттарды қабылдау себебі
.
Г.3.7.2.2 Г.3.1.2 - Г.3.1.5 тҧжырымдары беріледі.
Г.3.7.2.3 Техникалық ауытқулардың болуы және оларды сәйкестендіру тәсілі туралы
ақпарат Г.3.1 - Г.3.5 сәйкес беріледі.
Қажет жағдайда Г.3.1.9 тҧжырымы беріледі.
Г.3.7.2.4 Г.3.7.2.1 берілген тҧжырым мыналармен толықтырылады::
«Халықаралық стандарттардың** қҧрылымдарын осы стандарттың қҧрылымымен
салыстыру _______ қосымшасында берілген.
Қҧрылымын ӛзгерту себептерінің тҥсіндірмелері қосымшадағы ескертпелерде
берілген».
95
ҚР СТ 1.5-2019
Г.3.7.2.5 Г.3.1.10 тҧжырымы беріледі.
Г.4 Ҧлттық стандартта баламалы емес сәйкестік деңгейі болады

Г.4.1 Ҧлттық стандартта халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет
стандартының ережелері (талаптары) ескерілген
Г.4.1.1 «Осы стандарт ______________________________________ * сәйкес келеді».

Г.4.1.2 «Сәйкестік деңгейі – баламалы емес (NEQ)»
Г.4.2 Стандарттар бірнеше халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет
мемлекет стандарттарының ережелері (талаптары) есепке алынып әзірленген.
Г.4.2.1 «Осы стандарт мына ___________________________________________ *
сәйкес келеді».
Г.4.3 Стандарттар халықаралық, ӛңірлік стандартқа, шет мемлекет
стандартына оның жекелеген талаптары бӛлігінде сәйкес келеді.
Г.4.3.1 «Осы стандарт ____ _______талаптарының _______ бӛлігінде сәйкес келеді».
талаптардың атауы
Г.4.4 Стандарттарда халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет

стандартының жекелеген тараулары (тарауларының біреуі) (ресми аударма
нҧсқасында) пайдаланылған
Г.4.4.1 «Осы стандарт _____________________________________ * сәйкес келеді.
Осы стандарттың ________________ тараулары
________________
_____________________________________________________________________________
халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет стандарттарының тараулар нӛмірі, қабылданған жылы
кӛрсетілген белгіленуі
тарауларымен бірдей болып табылады.
Г.5 Стандарт шет мемлекет стандартының талаптарын есепке алумен әзірленді
Г.5.1 «Осы стандарт _______________________ талаптарын есепке алады.»
Белгіленуі және қабылданған
(бекітілген) жылы, шет мемлекет
стандартының атауы
* Г. 1.2, 3) сілтемені қараңыз.

** Г.1.1, 1) сілтемені қараңыз.
*** Г.1.1, 2) сілтемені қараңыз.
96
ҚР СТ 1.5-2019
Д қосымшасы
Стандарттардың сілтемелік халықаралық, ӛңірлік стандарттарға және шет

мемлекет стандарттарына сәйкестігі туралы мәліметтерді бірдей стандарттарда
рәсімдеу ҥлгісі
Д.1 Стандарттардың сілтемелік халықаралық, ӛңірлік стандарттарға, шет мемлекет

стандарттарына сәйкестігі туралы мәліметтер жазылған кестеде «Нормативтік сілтемелер»
тарауында берілген, бірдей және тҥрлендірілген стандарт ретінде қабылданған
халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттары стандарттардың
белгіленулерінің тіркеу нӛмірлерінің ӛсуі ретімен беріледі.
Д.2 Стандарттардың басқа жылы шығарылған сілтемелік халықаралық, ӛңірлік
стандарттарға, шет мемлекет стандарттарына сәйкес болған кезде, Д.2-Д.4 кестелерінде
стандарттардың атауларынан кейін қабылданған жылын қоса алғанда, әріптік символ
арқылы сәйкестік дәрежесінің белгіленуін кӛрсете отырып, әзірленуінде негізге алынған
халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет стандарттарының белгіленуімен
толықтырылады.
Д.3 Сілтеме берілген халықаралық, ӛңірлік стандарттарға, шет мемлекет
стандарттарына қатысты тҥрлендірілген стандарттар болған жағдайда, қабылданатын
бірдей стандарттың талаптарын орындау мҥмкіндіктерін бағалау мақсатында оған
енгізілген техникалық ауытқуларға талдау жасалады. Бҧл ретте кестедегі ҧлттық стандарт
мынадай ақпарат жазылған сілтеме белгісімен таңбаланады:
«Енгізілген техникалық ауытқулар осы стандарттың талаптарын орындауды
қамтамасыз етеді»
«Енгізілген техникалық ауытқулар

______________________________________________ бойынша
орындалмайтын стандарт талаптарын кӛрсетеді
осы стандарттың талаптарын орындауды қамтамасыз етпейді»
Қажет жағдайда енгізілген техникалық ауытқуларына және қабылданатын
халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет стандарттарының талаптарын
орындауға қатысты тҥсіндірмелер беріледі.
Д. 1 кестесі – Стандарттардың сілтемелік халықаралық, ӛңірлік стандарттарға, шет

мемлекет стандарттарына сәйкестігі туралы мәліметтер
Халықаралық, ӛңірлік Сәйкестік деңгейі Ҧлттық стандарттың,
стандарттардың, шет мемлекетаралық
мемлекет стандартының стандарттың белгіленуі мен
белгіленуі мен атауы атауы
ISO 22240:1995 Жонғыштар. MOD ҚР СТ 1831-2007 (ISO
Ӛзара алмасуды қамтамасыз 22240-95)* Жиектемелерге
ететін жонғыш саймандарды бекіту. Типтері
жиектемелердің ӛлшемдері. мен ӛлшемдері
ISO 19620:1999 Кӛміртегі IDT ГОСТ ISO 19620-2007

талшықтары. Созылу кезінде Кӛміртегі талшықтары.
шайырмен сіңірілген Созылу кезінде шайырмен
жіптердің қасиетін анықтау сіңірілген жіптердің
қасиетін анықтау
97
ҚР СТ 1.5-2019
Д.1-кестесінің жалғасы
Халықаралық, ӛңірлік Сәйкестік деңгейі Ҧлттық стандарттың,
стандарттардың, шет мемлекет мемлекетаралық стандарттың
стандартының белгіленуі мен белгіленуі мен атауы
атауы
IEC 69730-1:2003 Автоматты IDT ҚР СТ IEC 69730-1-2007

электрлі басқарушы тҧрмыстық Автоматты электрлі басқарушы
және баламалы мақсаттағы тҧрмыстық және баламалы
қҧрылғылар. 1-бӛлім. Жалпы мақсаттағы қҧрылғылар. 1-
талаптар бӛлім. Жалпы талаптар
ISO/TS 16990:2002 Сапаны IDT ГОСТ ISO/TS 16990-2007
басқару жҥйесі. Сапаны басқару жҥйесі.
Автоӛндірушілер мен оларды Автоӛндірушілер мен оларды
жеткізушілерге арналған ISO жеткізушілерге арналған ISO
9001:2000 қолдану бойынша 9001:2000 қолдану бойынша
жиі кездесетін талаптар. жиі кездесетін талаптар.
ISO/DIS 17333-5:2001 IDT ҚР СТ ISO/DIS 17333-5-2007
Оптика және оптикалық Оптика және оптикалық
қҧралдар. Геодезиялық қҧралдар. Геодезиялық
қҧралдарды далалық сынау қҧралдарды далалық сынау
әдістемесі. 5-бӛлім. әдістемесі. 5-бӛлім.
Электронды тахеометрлер Электронды тахеометрлер
* Енгізілген техникалық ауытқулар осы стандарттың талаптарын орындауды қамтамасыз етеді.
Д.2 кестесі – Стандарттардың сілтемелік халықаралық, ӛңірлік стандарттарға, шет

мемлекет стандарттарына сәйкестігі туралы мәліметтер
Сілтемелік халықаралық Ӛңірлік Сәйкестік Ҧлттық стандарттың,

стандарттың белгіленуі мен стандарттың деңгейі мемлекетаралық
атауы белгіленуі мен стандарттың белгіленуі
атауы мен атауы
IEC 61000-4-2:2001 EN 61000-4-2:2002 MOD ГОСТ 1351-2003 (EN
Электр-магниттік Электр-магниттік 61000-4-2:2002)*
ҥйлесімділігі. 4-2 бӛлім. ҥйлесімділігі. 4-2 Электр-магниттік
Сынау және ӛлшеу бӛлім. Сынау және техникалық қҧралдардың
әдістері. ӛлшеу әдістері. ҥйлесімділігі. Электр-
Электростатикалық Электростатикалық статикалық разрядқа
разрядқа тӛзімділігін сынау разрядқа тӛзімділігі.
тӛзімділігін сынау Талаптар және сынау
әдістері
ISO/IEC 11811:2002 EN 50188:2003 IDT ҚР CT EN 50188-2007
Ақпараттық технологиялар. Ақпараттық Ақпараттық
Телекоммуникациялық технологиялар. технологиялар. Кабель
жҥйелерді Кабель жҥйелерін жҥйелерін жалпы тарту
тҧтынушылардың жалпы тарту
ғимараттарынжа жалпы
қолданылатын сызба
бойынша кабельдерді
тарту.
* Енгізілген техникалық ауытқулар осы стандарттың талаптарын орындауды қамтамасыз етеді
98
ҚР СТ 1.5-2019
Д.3 кестесі – Стандарттардың бірдей немесе тҥрлендірілген халықаралық, ӛңірлік
стандарттар, шет мемлекет стандарттары болып табылатын сілтемелік ӛңірлік
сстандарттарға сәйкестігі туралы деректер
Сілтемелік ӛңірлік Халықаралық Сәйкестік деңгейі Ҧлттық, мемлекетаралық

стандарттың белгіленуі стандарттың белгіленуі стандарттың белгіленуі

мен атауы мен атауы мен атауы
EN 61000-4-15:1998 I ЕС 61000-4-15:1997 MOD ГОСТ 30804.4.15-2002*

Электр-магниттік Электр-магниттік Электр-магниттік
ҥйлесімділігі (ЕМС). 4- ҥйлесімділігі (ЕМС). 4- техникалық қҧралдардың
бӛлім. Сынау және ӛлшеу 15 бӛлім. Сынау және ҥйлесімділігі.
әдістері. 15-тару. ӛлшеу әдістері. Фликерметр. Техникалық
Фликерметр. Атқарымдық Фликерметр. талаптары және сынау
және қҧрастырылымдық Атқарымдық әдістері (IEC 61000-4-
сипаттамалары талаптары және 15:1997, MOD)
жобалауға қойылатын
техникалық нормалары
* Енгізілген техникалық ауытқулар осы стандарттың климаттық факторлардың әсер етуіне сынау жӛніндегі
талаптарын орындауды қамтамасыз етпейді
Ескертпе – Кестеде сілтемелер берілген ӛңірлік стандарттар, сондай-ақ ӛздеріне қатысты ӛңірлік стандарттар
бірдей немесе тҥрлендірілген болып табылатын халықаралық стандарттар, халықаралық қҧжаттар, сонымен қатар
халықаралық стандарттарға (халықаралық қҧжаттарға) қатысты бірдей немесе тҥрлендірілген ҧлттық стандарттар
кӛрсетілген.
99
ҚР СТ 1.5-2019
Д.4 кестесі – Стандарттардың басқа жылы шығарылған сілтемелік халықаралық,
ӛңірлік стандарттарға, шет мемлекет стандарттарына сәйкестігі туралы деректер
Сілтемелік халықаралық, Халықаралық, ӛңірлік Сәйкестік Ҧлттық стандарттың,
ӛңірлік стандарттардың, стандарттардың, шет деңгейі мемлекетаралық
шет мемлекет мемлекет стандарттың белгіленуі
стандарттарының стандарттарының мен атауы

белгіленуі мен атауы белгіленуі мен атауы
ISO 15151:2004 Оптика ISO 15151:2001 Оптика IDT ҚР СТ ISO 15151 -2004
және оптикалық қҧралдар. және оптикалық қҧралдар. Оптика және оптикалық
Лазерлер және лазерге Лазерлер және лазерге қҧралдар. Лазерлер және
жататын жабдықтар. Сӛздік жататын жабдықтар. лазерге жататын
және әріптік белгіленулер Сӛздік және шартты жабдықтар. Сӛздік және
белгіленулер әріптік белгіленулер (ISO
15151:2001, IDT)
prEN ISO 3405: 1998 Мҧнай prEN ISO 3405:1988 MOD ГОСТ 2177-99 (ISO 3405-
ӛнімдері. Атмосфералық Мҧнай ӛнімдері. 88) Мҧнай ӛнімдері.
қысым кезінде Атмосфералық қысым Тҥйіршік қҧрамын
дистилляттық кезінде дистилляттық анықтау әдістері (ISO
сипаттамасын анықтау сипаттамасын анықтау 3405:1988, MOD)
ISO 5-5:2001 Фотография. ISO 5-5:1991 Фотография. IDT ГОСТ ISO 5-5-2000
Денситометрия. 2-бӛлім. тығыздығын ӛлшеу. Фотография.
Ӛткізу тығыздығын 2-бӛлім. Репрографиялық Денситометрия. 2-бӛлім.
ӛлшеуге арналған кескіндердің Ӛткізу тығыздығын
геомериялық шарттар. штрихтарының оптикалық ӛлшеуге арналған
тығыздығына арналған геомериялық шарттар
геомериялық шарттар (ISO5-5:1991,IDT)
Ескертпе – Кестеде сілтемелер берілген халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттары,
сондай-ақ ӛздеріне қатысты ҧлттық және мемлекетаралық стандарттар бірдей немесе тҥрлендірілген болып
табылатын басқа жылы шығарылған халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттары кӛрсетілген.
100
ҚР СТ 1.5-2019
Е қосымшасы
Тҥрлендірілген стандарттардың әртҥрлі типтері ҥшін енгізілу себептерінің

тҥсіндірмесі бар техникалық ауытқулардың тізбесін рәсімдеу ҥлгілері
Е.1 Техникалық ауытқуларды сипаттауды «Толықтырылсын»,

«Ауыстырылсын» немесе «Алып тасталсын» деген сӛздерден бастауға кеңес беріледі.
Осы ҥлгілер тҥрлендірілген ҧлттық стандарттардың әртҥрлі типтерінде техникалық
ауытқуларды тізімге қалай енгізетінін анықтайды және тҥсіндіреді.
Е.2 Ҧлттық стандартта кӛбірек қамтылады
ISO 6899:1994 «Алдыңғы бӛлігі ашық механикалық сығымдауыштарды қабылдау
сынақтарының шарттары. Дәлдікті бақылау» Алдыңғы бӛлігі ашық механикалық
сығымдауыштардың дәлдік нормаларын бақылауға қойылатын талаптарды бекітеді.
Ҧлттық стандартта дәлдік нормаларын бақылауға қойылатын талаптар халықаралық
стандарттағы белгіленген талаптарға сәйкес келеді. Ҧлттық стандартта халықаралық
стандартта болмайтын жалғастыратын бӛліктері арасындағы тік саңылаудың рҧқсат
етілетін мәндеріне қойылатын қосымша талаптар белгіленген.
Техникалық ауытқулардың тізбесін рәсімдеу ҥлгісі Д.1 кестесінде берілген.
Е.1 кестесі
Тарау, тарауша, тармақ, тармақша, кесте, Тҥрлендіру
қосымшасы
4 Сынау шарттары және рҧсқат етілетін Толықтырылсын: «Жалғастыратын бӛліктері

ӛлшемдері арасындағы тік саңылау - мм-ден артық емес»
Тҥсіндіру – Қосымша талаптар жалғастыратын бӛліктері арасындағы тік саңылаудың рҧқсат етілетін мәнін
белгілеу механикалық сығымдауыштарда дайындалған бҧйымдардың ӛлшемдерінің дәлдігін қамтамасыз ету ҥшін
және олардың сапасын арттыру ҥшін қажеттігіне байланысты енгізілген.
Е.3 Ҧлттық стандартта аз қамтылады

ISO 10191:1995 «Жеңіл автомобилдерге арналған шиналар. Шиналардың
сипаттамаларын бағалау. Зертханалық сынау әдістері», тҥрлендірілген стандарт ретінде
қабылданады, стандартты типтегі және кҥшейтілген типтегі (жоғары тӛзімділік қабілеті
бар) шиналарға тарайды.
Ҧлттық стандарт стандартты типтегі шиналарға ғана қолданылады.
Техникалық ауытқулардың тізбесін рәсімдеу ҥлгісі Е.2 кестесінде берілген.
Е.2 кестесі
Тарау, тарауша, тармақ, тармақша, кесте, Тҥрлендіру
қосымшасы
5.1.1.1 1-кесте – Тӛзімділігін сынауға
Алып тасталсын: «шиналар типі» деген сӛздерден
арналған шиналардағы ішкі қысым кейін «кҥшейтілген (жоғары тӛзімділік қабілеті
бар)» деген сӛз
5.4.1.1 4-кесте – Жоғары жылдамдықта Алып тасталсын: «ауа айдау қысымы» сӛзінен
сынауға арналған шиналардағы ішкі кейін «кҥшейтілген (жоғары тӛзімділік қабілеті
қысым бар) сӛзі
101
ҚР СТ 1.5-2019
Е.2 кестесінің жалғасы
Бӛлім, бӛлімше, тармақ, тармақша, кесте, Тҥрлендіру

қосымша
Тҥсіндіру – Осы стандарт жеңіл автомобилдерге арналған шиналарға қойылатын талаптар белгіленген ISO
10191 халықаралық стандартына негізделген талаптарды, оның ішінде тек қана сынау әдістеріне емес, пайдалану
сипаттамаларына қойылатын талаптарды белгілейді. Бҧдан ӛзге халықаралық стандарт ҧлттық стандарттың сынау
әдістерінде қарастырылмаған кҥшейтілген типтегі (жоғары тӛзімділік қабілеті бар) шиналарды сынау әдістеріне
қойылатын талаптарды белгілейді.
Е.4 Ҧлттық стандарт халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет

стандарттарының бӛлігін ӛзгертеді.
ISO4524-2:1985 «Металл жабындар. Алтыннан және алтын балқымаларынан

жасалған гальваникалық жабындарды сынау әдістері. 2-бӛлім.Климаттық сынау әдістері,
аралас газ ағаны әсеріне сынау» сынау жҥргізу кезінде қоршаған ортаның параметрлерін
бекітеді (25 °С температурасын және 75 % салыстырмалы ылғалдығын).
Ҧлттық стандартта температураның мәні және салыстырмалы ылғалдығы тиісінше
40 °С және 80 % болып ӛзгертілген.
Е.3 кестесі
Тарау, тарауша, тармақ, Тҥрлендіру
тармақша, кесте, қосымшасы
5 Климаттық сынаулар Ауыстырылсын: «(25 ± 2) °С» дегенді «(40 ± 1) °С»-ға;

«70 % ден 80 % дейінгі диапазонда 75% -ға жуық»
дегенді «(80 ± 5) %»-ға
Тҥсіндіру – Осы стандартта жедел климаттық сынаулардың шарттары шынайы пайдалану

шарттарына сәйкес - жоғары температура мен ылғалдығы – сыртқы әсер етуші факторларды келтіру
мақсатында ӛзгертілді.
Е.5 Ҧлттық стандарт баламалы таңдауды қамтамасыз етеді
ISO 7619:1997 «Резеңке. Ауыспалы қаттылықӛлшеуіш арқылы қаттылығын ӛлшеу»

сәйкес резеңке қаттылығы А және D типті ауыспалы қаттылықӛлшеуіштерімен ӛлшенеді.
А және D типтерін қамтитын ҧлттық стандартың қолданылу саласы А типін ішінара
қайталайтын қосымша бекітілген Е типі есебінен кеңейтіледі.
Е.4 кестесі
Тарау, тарауша, тармақ, тармақша, Тҥрлендіру
кесте, қосымшасы
4.1 Типтегі ауыспалы Толықтырылсын: «Е типі»
қаттылықӛлшеуіштер: А және D
типтері
102
ҚР СТ 1.5-2019
Е.4 кестесінің жалғасы

4.1.2 Қысатын лапка Толықтырылсын: «орталық саңылаудың диаметріне

қатысты Е типті қаттылықӛлшеуіштер ҥшін (5,4 ±
0,2) мм болуға тиісті»
4.1.3 Индентор Индентордың пішімін және ӛлшемін кӛрсету ҥшін
сурет және сипаттау арқылы толықтырылсын
4.1.4 Екшемдеуіш серіппе Тізімдеу толықтырылсын: а): «Е типті

қаттылықӛлшеуіш А типі ҥшін серіппенің кҥшін
кӛрсететін теңестірудің қажетті диапазонына дейін»
7 Шара 7.3 Тармақ толықтырылсын: «Е типті
7.3 Ескертпе 2 қаттылықӛлшеуішпен ӛлшеу, егер А типті
қаттылықӛлшеуішпен ӛлшенген қаттылығы А20-ден
кем болса»
Толықтырылсын: «1 кг салмақ Е типті
қаттылықӛлшеуіш ҥшін ҧсынылады»
Тҥсіндіру – Қаттылықӛлшеуіш – бҧл резеңкенің бетінен батыратын индентор инелернің ену

тереңдігін ӛлшеу арқылы қаттылықты ӛлшейтін қҧралдар. А типі қалыпты қаттылық мәні бар резеңкелер
ҥшін қолданылады, D типі жоғары қаттылық мәні бар резеңкелер ҥшін қолданылады. Ҧлттық стандартта
тӛмен қаттылық мәндері бар резеңкелер ҥшін қолданылатын қаттылықӛлшеуішке арналған типтерді
қосымша бекітеді.
Е.6 Ҧлттық стандартта әртҥрлі типтегі тҥрленулер қамтылады
IEC 60335-2-61:1992 мәтіні келесі тҥрлендірумен ҧлттық стандарт ретінде

қабылданған
Рәсімдеу мысалы Е.5 кестесінде берілген.
103
ҚР СТ 1.5-2019
Е.5 кестесі
11 Қыздыру
11.8, 3-кесте 101 ескертпе мәтінін былай ауыстырсын: «Жақын

нысандар болып басқа бағыттағы 25 мм шегінде саңылау
ҥстінде тігінен ӛлшенген грил әуе кіру саңылауынан 100
мм қашықтықтағы нысандар табылады»
19 Жҧмыс істеуінің бҧзылуы
19.13 Ауыстырылсын: «175 К» деген «180 К» дегенге (екі рет)
19.101 Екінші абзацтан кейін толықтырылсын: «Ескертпе Z.1 –
Ауақозғағыштың істен шығуын қорек кӛзін ажырату
арқылы моделдеуге болады».
Ҥшінші абзац, тек француз тіліндегі нҧсқасын тҥрлендіру.
Бесінші абзацта бірінші тізімдемені былай ауыстырсын: «-
грил тартқыш ауатаратқыш торы және тікелей қоршаған
орта;
- 180 К фен қосатын қыздырғыштар ҥшін, мҧнда грил
тартқыш ауатаратқыш торы жан жағына немесе
қыздырғыштың алдына орналасқан;
расположена по сторонам или спереди нагревателя; - 180 К
алғашқы 5 мин ішінде және 155 К осы кезеңнен кейін басқа
қыздырғыштар ҥшін»
22 Қҧрастырылым
22.17 22.17 абзац былай толықтырылсын: «Осы талаптар

қондырғыларды орнатудан кейін ғана кҥшіне енеді».
Е.7 Сілтемелерді ауыстыру
Е.7.1 «Нормативтік сілтемелер» тарауында
Е.7.1.1 Ҧлттық стандарттар ретінде қабылданған халықаралық, ӛңірлік

стандарттарға, шет мемлекет стандарттарға жасалған сілтемелер сәйкес бірдей және
тҥрлендірілген ҧлттық стандарттарға жасалған сілтемелермен ауыстырылған.
Техникалық ауытқулардың тізбесін рәсімдеу мысалы Е.6 кестесінде берілген.
104
ҚР СТ 1.5-2019
Е.6 кестесі
тармақша, кесте,
қосымшасы
2 Нормативтік «IEC 60064:1999 Тҧрмыстық және баламалы мақсаттағы жалпы

сілтемелер жарықтандыратын қыздыру лампалары. Пайдалану
сипаттамаларына қойылатын талаптар» бойынша сілтемелер
«ГОСТ IEC 60064-20011) Тҧрмыстық және баламалы мақсаттағы
жалпы жарықтандыратын қыздыру лампалары. Пайдалану
сипаттамаларына қойылатын талаптар» бойынша сілтемелерге
ауыстырылған
«IEC 60335-2-15:2000 Тҧрмыстық және баламалы электр
қҧралдарының қауіпсіздігі. 2-бӛлім. Сҧйықтықтарды қыздыруға
арналған қҧралдарға қойылатын қосымша талаптар» бойынша
сілтемелер «ГОСТ IEC 60335-2-15-20001) Тҧрмыстық және
баламалы электр қҧралдарының қауіпсіздігі. 2-бӛлім.
Сҧйықтықтарды қыздыруға арналған қҧралдарға қойылатын
қосымша талаптар» бойынша сілтемелерге ауыстырылған
«IEC 60695-2-1:1980 Ӛрт қауіптілігіне сынау. 2-бӛлім. Сынау
әдістері. 1-тарау. Қызған сымдармен сынау» бойынша сілтемелер
«ГОСТ 27483-87 (IEC 60695-2- 1:1980) 2) Ӛрт қауіптілігіне сынау. 2-
бӛлім. Сынау әдістері. Қыздырылған сымдармен сынау» бойынша
сілтемелерге ауыстырылған
1) Сәйкестік деңгейі – IDT
2) Сәйкестік деңгейі -MOD.
Техникалық ауытқулардың мазмҧны және оларды енгізу себептерінің тҥсіндірмесі

Е.1 – Е.6 тармақтарына сәйкес кестеден кейін беріледі.
Ескертпе – Кестеде бірдей және тҥрлендірілген ҧлттық стандарттар ретінде қабылданған, сілтемелер
берілген халықаралық стандарттар стандарттағы кезекті ретімен берілген.
Кестеге берілген сілтемелерде сәйкестік дәрежесінің белгіленуі беріледі.

Е.7.1.2 Ҧлттық стандарттар ретінде қабылданбаған халықаралық, ӛңірлік
стандарттарға, шет мемлекет стандарттарына жасалған сілтемелер орнына енгізілген
тиісті ҧлттық стандарттардың сілтемелерімен ауыстырылған.
Техникалық ауытқулардың тізбесін рәсімдеу мысалы Е.7 кестесінде берілген.
105
ҚР СТ 1.5-2019
Е.7 кестесі
2 Нормативтік сілтемелер «IEC 60061-2:1969 Қасбеттер және лампа
патрондары, сонымен қатар олардың ӛзара

байланысын және қауіпсіздігін тексеруге
арналған калибрлер. 2-бӛлім. Патрондар»
бойынша сілтемелер «ГОСТ 580-921) Лампа
патрондары. Қауіпсіздік талаптары және сынау
әдістері» бойынша сілтемелерге ауыстырылған
Сәйкестік деңгейі – IDT
1)
Тҥсіндіру – Сілтемелер жасалған IEC 60061-2:1969 «Қасбеттер және лампа патрондары, сонымен
қатар олардың ӛзара байланысын және қауіпсіздігін тексеруге арналған калибрлер. 2-бӛлім. Патрондар»
халықаралық стандарты ҧлттық стандарт ретінде қабылданбаған, ӛйткен оның талаптары ішінара
талаптардың атауы
сәйкес келмейді _____________________________________________________________
ҧлттық стандарттардың белгіленуі, атауы.
________________________________________________________ орнына қолданылады».
сәйкес ҧлттық стандарттардың белгіленуі, атауы

Е.7.2 Стандарттың мәтінінде

Ҧлттық стандарттар ретінде қабылданбаған IEC 60335-2-6:2001, IEC 947-1:2000, IEC
60335-10:2001 халықаралық стандарттарына жасалған сілтемелер мынадай тиісті мәтінмен

ауыстырылған.
Е.8 кестесі
тармақша, кесте, қосымшасы
4.1 Электр қорегінің кернеуін «IEC 60335-2-6» жасалған сілтемелер IEC 60335-2-6,
біртіндеп ӛзгерту 6.2 тармағы, екінші абзацтағы сәйкес мәтіндермен
ауыстырылған.

106
ҚР СТ 1.5-2019
Ж қосымшасы
Қосымшаларды рәсімдеу ҥлгілері

Халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет мемлекет стандарттарының қҧрылымын

стандарттардың қҧрылымымен салыстыру
Ж.1 Рәсімдеу ҥлгілері Ж.1, Ж.2 кестелерінде берілген.
Ж.1 кестесі
Халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет Стандарттардың қҧрылымы
мемлекет стандартының қҧрылымы
4-тарау —
Тарауша Тармақ Тармақша Тарау Тармақ Тармақша
4.1 - 4 4.1 -
4.2 - 4.2 -
4.3 4.3.1 - 5 5.1 -

4.3.2 - 5.2 -
4.4 4.4.1 4.4.1.1 6 6.1 6.1.1

4.4.2.2 6.1.2
4.4.2 4.4.2.1 6.2 6.2.1
4.4.2.2 6.2.2
4.5 4.5.1 - 7 7.1 -

4.5.2 - 7.2 -
4.5.3 - 7.3 -
4.6 - 8 8.1-8.6 -
4.7 - 9 9.1-9.3 -
4.8 - 10 10.1
4.9
А В
Қосымша В D
Қосымшасы
С А
D С
107
ҚР СТ 1.5-2019
Ж.1 кестесінің жалғасы
Халықаралық, ӛңірлік стандарттардың, шет Стандарттардың қҧрылымы

мемлекет стандартының қҧрылымы
4.4.4.1 берілген мысалдар 4-кесте

А. 1, 2) тізімдеме А. 1 кестесі
АЛ, мысал А. 2 кестесі
1 Стандарттардың қҧрылымын салыстыру 4-тараудан бастап берілген, ӛйткені стандарттың алдыңғы
тараулары және олардың басқа қҧрылымдық элементтері (алғысӛзден басқасы) бірдей.
2 Халықаралық, ӛңірлік стандарттар, шет мемлекет стандарттарының 4.6 және 4.7 тараушалары (тараулары)
абзацтардың кӛптеген санынан тҧрады, олардың кейбірі осы стандартта 8.1 - 8.6 және 9.1 -9.3 тармақтары ретінде
белгіленген.
Ж.2 кестесі
Халықаралық, ӛңірлік Халықаралық, ӛңірлік Стандарттардың қҧрылымы
стандарттардың, шет стандарттардың, шет мемлекет
мемлекет стандартының стандартының қҧрылымы ISO
қҧрылымы ISO ХХХХ: ХХХХ: ХХХХ
ХХХХ
2-тарау 3-тарау -
Тарауша Тармақ Тармақша Тарауша Тармақ Тармақша Тарау Тармақ Тармақша
2.1 - - 2 2.1 -
2.2 - - 2.2 -
2.3 2.3.1 3 3.1
2.3.2 - - 3.2 -
2.4 2.4.1 2.4.1.1 4 4.1 4.1.1
2.4.1.2 - 4.1.2
2.4.2 2.4.2.1 - 4.2 4.2.1
2.4.2.2 4.2.2
- 3.4 3.4.1 - 5 5.1 -

- 3.4.2 - 5.2 -
- - 3.4.3 - 5.3 -
6 6.1-6.5
3.6 - 7 7.1-7.3 -
3.7 8 8.1
108
ҚР СТ 1.5-2019
Ж.2 кестесінің жалғасы
Халықаралық, ӛңірлік Халықаралық, ӛңірлік Стандарттардың қҧрылымы
стандарттардың, шет стандарттардың, шет мемлекет
мемлекет стандартының стандартының қҧрылымы ISO
қҧрылымы ISO ХХХХ: ХХХХ: ХХХХ

ХХХХ
3.8
Қосымшасы А В
В - С
Қосымша
С - А
- 3.4.1 берілген мысалдар 3-кесте
- А.1, 2) тізбелеу Г.2 кестесі

109
ҚР СТ 1.5-2019
К қосымшасы
(міндетті)
Қазақстан Республикасының ҧлттық стандарты ретінде қабылданған

мемлекетаралық стандарттың «алғысӛзін» рәсімдеу ҥлгісі
ГОСТ ISO 13485-2017

Алғысӛз
Стандарттау, метрология және сертификаттау жӛніндегі Еуропалық Кеңес (ЕАСС) Тәуелсіз

Мемлекеттер Достығына кіретін мемлекеттердің ҧлттық стандарттау жӛніндегі органдарының ӛңірлік
бірлестіктерін білдіреді. Бҧдан әрі ЕАСС-ке басқа мемлекеттердің ҧлттық стандарттау жӛніндегі органдары
кіруі мҥмкін.
Мемлекетаралық стандарттау жӛніндегі жҧмыстарды жҥргізудің мақсаты, негізгі принциптері мен
негізгі тәртібі ГОСТ 1.0-2015 «Мемлекетаралық стандарттау жҥйесі. Негізгі ережелер» және ГОСТ 1.2-2015
«Мемлекетаралық стандарттау жҥйесі. Мемлекетаралық стандарттар. Мемлекетаралық стандарттау жӛніндегі
ережелер мен ҧсынымдар. Әзірлеу, қабылдау, жаңарту және жою ережелері» бойынша бекітілген.
Стандарт туралы мәліметтер
1. 4-тармақта кӛрсетілген стандарттың ағылшын тіліндегі нҧсқасын орыс тіліне ӛзіндік аудару негізінде
Ресей ФедерациясыныңТК 436 «Медициналық бҧйымдардың сапасын басқару» стандарттау жӛніндегі
техникалық комитеті, "МЕДИТЕСТ" жауапкершілігі шектеулі қоғамы ДАЙЫНДАҒАН.
2 Ресей Федерациясының Техникалық реттеу және метрология жӛніндегі федерациялық агенттігі

ЕНГІЗГЕН
3 МАК АЖА-де дауыс беру нәтижесі бойынша Стандарттау, метрология және сертификаттау жӛніндегі
Еуропалық Кеңес (2017 ж. 7-маусымдағы №99-П хаттамасымен) ҚАБЫЛДАҒАН
Стандартты қабылдау ҥшін дауыс бергендер:

МК (ИСО 3166) 004-97 МК (ИСО 3166) Стандарттау жӛніндегі ҧлттық
бойынша елдердің қысқаша 004-97 бойынша елдердің органдардың
атауы коды қысқаша атауы
Армения АМ Армения Республикасының Экономика
министрлігі
Беларусь BY Беларусь Республикасының Мемстандарты
Қазақстан KZ Қазақстан Республикасының Мемстандарты
Қырғызстан KG Қырғызстандарт
Ресей Федерациясы RU Ресей Мемстандарты
4 Осы стандарт ISO 13485:2016 Medicaldevices - Qualitymanagementsystems -

Requirementsforregulatorypurposes (Медицина бҧйымдары. Сапаны басқару жҥйесі. Реттеу мақсатына
қойылатын талаптар) халықаралық стандартымен бірдей.
Осы стандартты қолдану кезінде сілтемелік халықаралық стандарттардың орнына оларға сәйкес келетін
мемлекеттік стандарттарды қолдану ҧсынылады, олардың деректері қосалқы ДА қосымшасында берілген.
Сәйкестік деңгейі – бірдей (IDT)
5 ГОСТ ISO 13485-2011 ОРНЫНА ЕНГІЗІЛГЕН
6 Қазақстан Республикасының ҧлттық стандарты ретінде ГОСТ мемлекетаралық стандарты Техникалық

реттеу және метрология комитетінің 2018 ж. 26 сәуірдегі № 133-од бҧйрығымен 2018 жылғы 4 мамырдан
бастап қолданысқа енгізілді
110
(міндетті)
Л қосымшасы
беттерінің нысандары
Л.1 Ҧлттық стандартқа енгізілетін ӛзгерістің титул парағының нысаны

Ҧлттық стандарттарға енгізілетін ӛзгерістердің титул парақтары мен бірінші
111
ҚР СТ 1.5-2019
ҚР СТ 1.5-2019
Л.2 Ҧлттық стандартқа енгізілетін ӛзгерістің бірінші бетінің нысаны
№ ӛзгеріс
Ӛзгерістің реттік нӛмірі стандарттың белгіленуі
Бекітіліп, қолданысқа енгізілді

ӛзгеріс бекітілген ҧйымдастыру-ӛкімдік қҧжатының атауы
Енгізілген кҥні
Жылы, айы, кҥні
МӘТІН
112
Енгізілген кҥні
1 Қолданылу саласы
МӘТІН
(міндетті)
М қосымшасы
стандарт атауы
СТАНДАРТ СТАТУСЫ
Стандарттың бірінші бетінің ҥлгісі
стандарттың белгіленуі
113
ҚР СТ 1.5-2019
Жылы, айы, кҥні

ҚР СТ 1.5-2019
Н қосымшасы
Ҧлттық стандарттардың және оларға енгізілетін ӛзгерістердің беттерінің нысаны

Жҧп беттер Тақ беттер
__________
стандарттың стандарттың белгіленуі
белгіленуі №____ _______ӛзгеріс
№____ _______ӛзгеріс нӛмірі, стандарттың
нӛмірі, стандарттың белгіленуі белгіленуі
МӘТІН МӘТІН
бет нӛмірі бет нӛмірі

Ескертпе – Бір бетке басу кезінде стандарттар мен оларға енгізілетін ӛзгерістердің белгіленуі мен
беттерінің нӛмірленуін парақтың бірінші бетіне қоюға жол беріледі
114
ҚР СТ 1.5-2019
П қосымшасы
(міндетті)
Ҧлттық стандарттардың және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың (стандартқа

енгізілетін ӛзгерістің) жобасының соңғы бетін рәсімдеу ережесі
МСЖ
Тҥйін сӛздер:
ТК тӛрағасы* жеке қолы Аты-жӛні, тегі
ӘЗІРЛЕУШІ
Стандартты әзірлеуші кәсіпорынның атауы
Әзірлеуші кәсіпорын басшысының

лауазымы
жеке қолы Аты-жӛні, тегі
Әзірлеме басшысы жеке қолы Аты-жӛні, тегі
Орындаушы лауазымы жеке қолы Аты-жӛні, тегі
………………………… ………………… ……………………….

………………………… ………………… ……………………….

БІРГЕ ОРЫНДАУШЫЛАР
Бірге орындаушы кәсіпорын

басшысының лауазымы
жеке қолы Аты-жӛні, тегі
Бірге орындаушы лауазымы жеке қолы Аты-жӛні, тегі
__________________
* ТК болмаған жағдайда, осы қолдардың орнына стандартты әзірлеуші кәсіпорын басшысының және
стандартты әзірлеу кезінде тікелей қатысатын ТК мҥшелерінің қолы беріледі.
115
ҚР СТ 1.5-2019
Р қосымшасы
Қазақстан Республикасында әзірленген стандарттардың мемлекеттік салааралық

ҧйымдастыру-әдістемелік және жалпы техникалық кешендерінің шартты цифрлық
белгіленулері
Р.1 кестесі
Стандарттардың салааралық кешенінің атауы Шартты цифрлық
Қазақстан Республикасының Ҧлттық техникалық реттеу жҥйесі ҚР СТ 1.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік ӛлшем бірліктерін ҚР СТ 2.
қамтамасыз ету жҥйесі
Қазақстан Республикасының мемлекеттік техникалық реттеу жҥйесі ҚР СТ 3.
Ӛнімді әзірлеу және ӛндіріске қою жҥйесі ҚР СТ 4.

Техникалық-экономикалық ақпаратты жіктеудің және кодтаудың ҚР СТ 5.
бірыңғай жҥйесі
Ӛнімді штрих кодтау жҥйесі ҚР СТ 6.
Қазақстан Республикасының аккредитациялау жҥйесі ҚР СТ 7.
Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жҥйесі ҚР СТ 12.
Еңбекті қорғау және табиғи ресурстарды қолдануды жақсарту ҚР СТ 17.
саласындағы стандарттар жҥйесі
Ақпараттық технологиялар ҚР СТ 34.
116
ҚР СТ 1.5-2019
С қосымшасы
Қазақстан Республикасында қолданылатын стандарттардың мемлекетаралық

салааралық ҧйымдастыру-әдістемелік және жалпы техникалық кешендерінің
цифрлық белгіленулері
С.1 кестесі
Стандарттардың салааралық кешенінің атауы Шартты цифрлық

Мемлекетаралық стандарттаудың жҥйесі ГОСТ 1.

Қҧрастырылымдық қҧжаттаманың бірыңғай жҥйесі (КҚБЖ) ГОСТ 2.
Технологиялық қҧжаттаманың бірыңғай жҥйесі (ТҚБЖ) ГОСТ 3.
Қҧжаттаманың бірыңғай жҥйесі (ҚБЖ) ГОСТ 6.
Кітапхана ісі және ақпарат жӛніндегі стандарттар жҥйесі (КБІСЖ) ГОСТ 7.
Ӛлшем бірліктерін қамтамасыз ету жҥйесі ГОСТ 8.

Жемірілуден және ескіруден қорғаудың бірыңғай жҥйесі (ЖЕҚБЖ) ГОСТ 9.
Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жҥйесі (ЕҚСЖ) ГОСТ 12.
Репрография жӛніндегі стандарттардың жҥйесі ГОСТ 13.
Ӛндіріске ӛнімді әзірлеу және қою жҥйесі (ӚӚӘҚЖ) ГОСТ 15.
Табиғатты қорғау және табиғи ресурстарды қолдануды жақсарту ГОСТ 17.

саласындағы стандарттар жҥйесі (ООС)

Бағдарламалық қҧжаттаманың бірыңғай жҥйесі (БҚБЖ) ГОСТ 19.
Сапаны бақылаудың бірыңғай жҥйесі ГОСТ 20.
Қҧрылысқа арналған жобалық қҧжаттаманың бірыңғай жҥйесі ГОСТ 21.
(ҚЖҚБЖ)
Тӛтенше жағдайлардағы қауіпсіздік жҥйесі ГОСТ 22.
Бҧйымның тозуға тӛзімділігін қамтамасыз ету жҥйесі ГОСТ 23.
Автоматтандырылған басқару жҥйесі стандарттарының бірыңғай ГОСТ 24.
жҥйесі
Машина жасаудағы беріктікті есептеу және сынау ГОСТ 25.
Аспап жасау стандарттарының бірыңғай жҥйесі (АҚСБЖ) ГОСТ 26.
«Техникадағы сенімділік» стандарттарының жҥйесі ГОСТ 27.
Техникалық қызмет кӛрсету және техниканы жӛндеу жҥйесі ГОСТ 28.
Эргономикалық талаптар мен эргономикалық қамтамасыз ету ГОСТ 29.
стандарттарының жҥйесі
Эргономика және техникалық эстетика стандарттарының жҥйесі ГОСТ 30.
Технологиялық жабдықтау ГОСТ 31.
Ақпараттық технологиялар ГОСТ 34.
Сапа жҥйелері ГОСТ 40.
117
ҚР СТ 1.5-2019
[1] ГОСТ 7.60–2003 Ақпарат, кітапхана және баспа істері жӛніндегі стандарттар
жҥйесі. Басылым. Негізгі тҥрлері. Терминдер мен анықтамалар.
[2] ГОСТ 7.4–95 Ақпарат, кітапхана және баспа істері жӛніндегі стандарттар жҥйесі.
Басылым. Шығыс мәліметтері.

[3] ҚР СТ 1.0–2015 Қазақстан Республикасының Мемлекеттік техникалық реттеу
жҥйесі. Негізгі ережелер.
жҥйесі. Библиографиялық жазба. Библиографиялық сипаттама. Жалпы талаптар мен
қҧрастыру ережелері.
жҥйесі. Библиографиялық жазба. Электрондық ресурстардың библиографиялық
сипаттамасы. Жалпы талаптар және қҧрастыру ережелері.
[6] ГОСТ 2.601–2013 Қҧрастырылымдық қҧжаттаманың бірыңғай жҥйесі. Пайдалану
қҧжаттары.
[7] ГОСТ 2.321–84 Қҧрастырылымдық қҧжаттаманың бірыңғай жҥйесі. Әріптік
белгілер.
[8] ГОСТ 8.417–2002 Мемлекеттік ӛлшем бірлігін қамтамасыз ету жҥйесі. Шамалар
бірліктері.
[9] ҚР СТ 1.6–2004 Қазақстан Республикасының мемлекеттік стандарттау
жҥйесі. Стандарттар тҥпнҧсқаларын қалпына келтіру тәртібі.
жҥйесі. Мемлекеттік стандарттар қорының нормативтік қҧжаттарымен және ақпаратымен
қамтамасыз ету және басып шығару тәртібі.
[11] ҚР СТ 989–2008 Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасы.

Техникалық шарттар
[12] Техникалық регламенттерді әзірлеу, сараптау, қабылдау, ӛзгерту және жою
ережелері (Қазақстан Республикасы Ҥкіметінің 2007 жылғы 20 маусымдағы № 517
қаулысымен бекітілген)
[13] ҚР СТ 1.46–2004 Қазақстан Республикасының мемлекеттік техникалық
реттеу жҥйесі. Техникалық реттеу саласындағы нормативтік қҧқықтық актілер мен
стандарттарды халықаралық стандарттармен және жаңа тәсілдің еуропалық
директиваларымен ҥйлестіру тәртібі.
[14] Қазақстан Республикасы Инвестиция және даму министрінің м.а. 2018 жылғы
26 желтоқсандағы №918 бҧйрығымен бекітілген Ҧлттық стандарттарды (әскери ҧлттық
стандарттардан басқа), ҧлттық техникалық-экономикалық ақпарат жіктеуіштерін және
стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарды әзірлеу, келісу, есепке алу, бекіту, сараптау, ӛзгерту,
жою және қолданысқа енгізу ережелері
жҥйесі. Техникалық регламенттерге және нормативтік қҧжаттарға қойылатын міндетті
нормалар мен талаптарды анықтау және енгізу тәртібі.
[16] ҚР СТ 1637–2007 Буып-тҥю. Терминдер мен анықтамалар.
[17] ҚР СТ 2.18–2009 Қазақстан Республикасының мемлекеттік ӛлшем бірлігін
қамтамасыз ету жҥйесі. Ӛлшеулерді орындау әдістемесі. Әзірлеу, аттестаттау және
қолдану тәртібі.
[18] ҚР СТ ГОСТ Р 12.4.026–2002 Сигналдық тҥстер, қауіпсіздік белгілері және
сигналдық таңбалар. Жалпы техникалық шарттар және қолдану тәртібі.
жҥйесі. Стандарттарды және стандарттау жӛніндегі нормативтік қҧжаттардың
118
белгіленуінде пайдаланылатын статистикалық және шарттық цифрлық кодтар.
119
ҚР СТ 1.5-2019
ҚР СТ 1.5-2019
МСЖ 01.120
Тҥйін сӛздер: ҧлттық стандарттар, мемлекетаралық стандарттар, стандарттау

жӛніндегі қҧжаттар, қҧрылуы, жазылуы, рәсімделуі, мазмҧны, негізге алынатын
стандарттар, ӛнімге арналған стандарттар, жалпы техникалық шарттарға арналған
стандарттар, жалпы техникалық талаптарға арналған стандарттар, технологиялық
процестерге арналған стандарттар, кӛрсетілетін қызметтерге арналған стандарттар,
стандарттардың белгіленуі
120
НАЦИОНАЛЬНЫЙ СТАНДАРТ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

Национальная система стандартизации Республики Казахстан

СТ РК 1.5-2019
Издание официальное
Комитет технического регулирования и метрологии

Министерства торговли и интеграции Республики Казахстан
(Госстандарт)
Нур-Султан
СТ РК 1.5-2019
Предисловие
1 РАЗРАБОТАН И ВНЕСЕН РГП на ПХВ «Казахстанский институт

стандартизации и сертификации» Комитета технического регулирования и метрологии
2 УТВЕРЖДЕН И ВВЕДЕН В ДЕЙСТВИЕ Приказом Комитета технического

регулирования и метрологии Министерства торговли и интеграции Республики Казахстан
от 13 ноября 2019 года № 420-од.
3 В настоящем стандарте реализованы нормы Закона Республики Казахстан

«О стандартизации» от 5 октября 2018 года № 183-VІ
4 ВВЕДЕН ВЗАМЕН СТ РК 1.5-2013 «Общие требования к построению,

изложению, оформлению и содержанию стандартов»
Информация об изменениях к настоящему стандарту публикуется в ежегодно

издаваемом каталоге «Документы по стандартизации», а текст изменений и поправок –
в ежемесячно издаваемых информационных указателях стандартов. В случае
пересмотра (замены) или отмены настоящего стандарта соответствующее
уведомление будет опубликовано в периодически издаваемых информационных указателях
стандартов
Настоящий стандарт не может быть полностью или частично воспроизведен,

тиражирован и распространен в качестве официального издания без разрешения Комитета
технического регулирования и метрологии Министерства торговли и интеграции
Республики Казахстан
II
СТ РК 1.5-2019
Содержание
1 Область применения 1
2 Нормативные ссылки 1
3 Термины и определения
2
4 Правила построения стандартов и общие требования к их содержанию 2
5 Требования к построению, оформлению идентичных, модифицированных и
неэквивалентных стандартов 20
6 Требования к изложению стандартов и рекомендаций по стандартизации 32
7 Требования к построению и изложению изменений к стандартам и
рекомендациям по стандартизации 58
8 Требования к оформлению стандартов и рекомендации по стандартизации 60
9 Требования к содержанию стандартов или рекомендаций по стандартизации 63
10 Требования к обозначению стандартов и рекомендаций по стандартизации 82
11 Требования к обозначению гармонизированных стандартов 84
Приложение А (обязательное) Форма титульного листа национального стандарта,
рекомендации по стандартизации и сборников 86
Приложение Б (информационное) Типовые формулировки общих сведений о
стандарте и рекомендациях по стандартизации 89
Приложение В (обязательное) Пример оформления титульного листа идентичного
национального стандарта 90
Приложение Г (обязательное) Типовые формулировки, используемые в
предисловии стандартов 91
Приложение Д (информационное) Пример оформления в идентичных стандартах
сведений о соответствии стандартов ссылочным международным, региональным
стандартам, стандартам иностранных государств 100

Приложение Е (информационное) Примеры оформления перечня технических
отклонений с разъяснением причин их внесения для различных типов
модифицированных стандартов 104
Приложение Ж (информационное) Пример оформления приложения 109
Приложение К (обязательное) Пример оформления «предисловия»
межгосударственного стандарта, принятого в качестве национального стандарта
Республики Казахстан 112
Приложение Л (обязательное) Формы титульных листов и первых страниц
изменений к национальным стандартам 113
Приложение М (обязательное) Форма первой страницы стандарта 115
Приложение Н (информационное) Форма страниц национальных стандартов и
изменений к ним 116
Приложение П (обязательное) Правила оформления последней страницы проекта
национального стандарта (изменения к стандарту) и рекомендации по
стандартизации 117
Приложение Р (информационное) Условные цифровые обозначения
государственных межотраслевых организационно-методических и
общетехнических комплексов стандартов, разработанных в Республике Казахстан 118
Приложение С (информационное) Цифровые обозначения межгосударственных
межотраслевых организационно- методических и общетехнических комплексов
стандартов, действующих в Республике Казахстан 119
Библиография 120
III
IV
СТ РК 1.5-2019
СТ РК 1.5-2019
Национальная система стандартизации Республики Казахстан


Дата введения 2020-02-01

1 Область применения
Настоящий стандарт устанавливает общие требования к построению, изложению,

оформлению, содержанию и обозначению национальных стандартов и рекомендаций по
стандартизации Республики Казахстан (далее по тексту – стандарты, кроме случаев, когда
необходимо указать конкретно вид документа по стандартизации).
Общие требования к построению, изложению, оформлению, содержанию и
обозначению межгосударственных стандартов должны соответствовать ГОСТ 1.5.
Положения настоящего стандарта применяют при разработке, подготовке к
утверждению и изданию национальных стандартов и рекомендаций по стандартизации, а
также изменений к действующим стандартам и рекомендациям по стандартизации.
Особенности оформления, изложения и обозначения идентичных,
модифицированных и неэквивалентных стандартов указаны в разделе 5.
Положения настоящего стандарта не распространяются на стандарты и
рекомендаций по стандартизации, которые были утверждены до введения настоящего
стандарта в действие. Приведение их в соответствие с положениями настоящего стандарта
осуществляют при очередном пересмотре указанных стандартов и рекомендаций по

стандартизации, а в обоснованных случаях – при разработке очередных изменений к ним.
Отдельные положения и требования настоящего стандарта могут быть применены к
стандартам организаций.
2 Нормативные ссылки
Для применения настоящего стандарта необходимы следующие ссылочные

документы по стандартизации:
СТ РК 1.1-2019 Национальная система стандартизации Республики Казахстан.
Стандартизация. Термины и определения.
Общие требования к применению международных, региональных стандартов и стандартов
иностранных государств на территории Республики Казахстан.
СТ РК 1.27-2013 Государственная система технического регулирования Республики
Казахстан. Стандартизация в терминологии. Основные принципы и методы.
Порядок указания ссылок на стандарты в нормативных правовых актах и документах по
стандартизации.
Изображение национального знака стандартизации. Технические требования к нему и
порядок маркировки.
ГОСТ 1.5–2001 Межгосударственная система стандартизации. Стандарты
межгосударственные, правила и рекомендации по межгосударственной стандартизации.
Общие требования к построению, изложению, оформлению, содержанию и обозначению.
Издание официальное 1
СТ РК 1.5-2019
МК (ИСО/ИНФКО МКС) 001-96 Межгосударственный классификатор стандартов.
Примечание – При пользовании настоящим стандартом целесообразно проверить действие

ссылочных стандартов и классификаторов по ежегодно издаваемому информационному каталогу
«Документы по стандартизации» по состоянию на текущий год и соответствующим периодически
издаваемом информационным каталоге, опубликованном в текущем году. Если ссылочный документ

заменен (изменен), то при пользовании настоящим стандартом следует руководствоваться замененным
(измененным) документом. Если ссылочный документ отменен без замены, то положение, в котором дана
ссылка на него, применяется в части, не затрагивающей эту ссылку.
3 Термины и определения
В настоящем стандарте применяются (используются) термины по СТ РК 1.1,

и [1].
4 Правила построения стандартов и общие требования к их содержанию
4.1 Структурные элементы стандартов и рекомендаций по стандартизации
4.1.1 В стандарт и рекомендации по стандартизации, как правило, включают

следующие структурные элементы:
- титульный лист;
- предисловие;
- содержание;
- введение;
- наименование;
- область применения;
- нормативные ссылки;
- термины и определения;
- обозначения и сокращения;
- основные нормативные положения;
- приложения;
- библиография;
- библиографические данные.
Примечание – Перечень приведенных структурных элементов является характерным для стандартов

вида «Технические условия» и «Общие технические условия».
4.1.2 В зависимости от вида и особенностей стандартизуемого объекта структурные

элементы, включаемые в стандарты и рекомендации по стандартизации, за исключением
элементов: «Титульный лист», «Предисловие», «Наименование», «Область применения»,
«Основные нормативные положения», приводятся при необходимости. В стандарты и
рекомендации по стандартизации могут быть включены дополнительные структурные
элементы, исходя из особенностей их содержания и изложения.
Для стандартов по терминологии предъявляются требования по структуре и
содержанию, указанные в СТ РК 1.27.
4.2 Титульный лист
4.2.1 На титульном листе стандартов и рекомендаций по стандартизации приводят

следующие данные:
- изображение Государственного Герба Республики Казахстан;
2
СТ РК 1.5-2019
- статус (национальный стандарт Республики Казахстан или рекомендации по
стандартизации Республики Казахстан);
- наименование;
- обозначение;
- статус издания (Издание официальное);
- полное наименование утверждающей организации;

- выходные данные по [2];
- изображение знака стандартизации согласно СТ РК 1.61.
Примечание – Для проектов стандартов и рекомендаций по стандартизации статус издания

приводится как: «Настоящий проект стандарта (рекомендации по стандартизации) не подлежит применению
до его утверждения».
4.2.2 При необходимости оформления нескольких национальных стандартов под

одной обложкой, они могут быть сброшюрованы в тематический сборник. При этом в
него дополнительно включают специальный титульный лист сборника, а также элемент
«Содержание» сборника (см. 4.4.4). На специальном титульном листе сборника
стандартов приводят следующие данные:
- изображение Государственного Герба Республики Казахстан;
- статус документов, включенных в сборник;
- наименование сборника;
- обозначения стандартов, включенных в сборник;
- слова «Издание официальное»;
- выходные данные по [2].
Все данные на специальном титульном листе сборника приводятся на
государственном, а наименование на государственном и русском языках.

Если обозначения включенных в сборник стандартов имеют непрерывную
последовательность чисел, допускается указывать обозначения первого и последнего (в
порядке возрастания номеров) стандартов, разделяя их знаком препинания – «тире».
В случае невозможности или нецелесообразности размещения на первой странице
обозначений всех вошедших в сборник национальных стандартов, на специальном
титульном листе указывают только наименование сборника.
Пример – Изделия хлебобулочные. Методы испытаний.
4.2.3 Титульные листы стандартов, рекомендаций по стандартизации и сборника

стандартов оформляют в соответствии с А.1, А.2 и А.3 (приложение А).
4.3 Предисловие
4.3.1 Предисловие помещают на второй странице титульного листа стандарта или

рекомендаций по стандартизации, слово «Предисловие» записывают с прописной буквы
посередине страницы и выделяют полужирным шрифтом.
4.3.2 Общие сведения, приводимые в Предисловии, выделяют полужирным
шрифтом, нумеруют арабскими цифрами без точки в конце (1, 2, 3 и т. д.) и, в
зависимости от их наличия, располагают, соответствии с приложением Б, в следующей
последовательности:
а) Сведения о разработчике и организации внесшей стандарт или рекомендации по
стандартизации на утверждение:
«1 РАЗРАБОТАН И ВНЕСЕН ____________________________________________»
Наименование организации- разработчика, представившего проект на
утверждение.
3
СТ РК 1.5-2019
В случае, если стандарт или рекомендации по стандартизации разрабатываются
одной, а на утверждение вносится другой организацией (заказчиком), сведения о них
приводятся отдельно:
«1 РАЗРАБОТАН
полное наименование юридического лица (рабочей группы, состоящей из представителей различных
юридических лиц) или фамилия и инициалы физического лица, разработавшего стандарт или рекомендации
по стандартизации
ВНЕСЕН »;
полное наименование юридического лица (министерства, технического комитета по стандартизации и др.) -
заказчика разработки стандарта или рекомендаций по стандартизации»
б) Сведения об утверждении и введении стандарта или рекомендаций по

стандартизации в действие:
«2 УТВЕРЖДЕН И ВВЕДЕН В ДЕЙСТВИЕ

наименование юридического
лица, утвердившего стандарт или рекомендации по стандартизации. Наименование, вид, дата и номер
организационно-распорядительного документа, которым утвержден стандарт и рекомендации по
стандартизации
в) Сведения о гармонизации стандарта с международными, региональными или

национальными стандартами и нормативными документами, в зависимости от степени
соответствия стандарта по СТ РК 1.9;
Пример – «3 Настоящий стандарт идентичен международному документу ISO/PAS 17001:2005

Conformity assessment – Impartiality – Principles and requirements, IDT (Оценка соответствия.
Беспристрастность. Принципы и требования)».
г) Сведения о реализации в стандарте или рекомендациях по стандартизации норм

документов законодательного уровня (в том числе технических регламентов,
международных соглашений и конвенций, к которым присоединилась Республика
Казахстан):
«3 В настоящем стандарте (рекомендации по стандартизации) реализованы нормы

»;
наименование законов, постановлений Правительства Республики Казахстан, технических
регламентов и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан, международных соглашений,
конвенций с указанием номера и даты их утверждения (подписания)
д) Сведения о стандарте или рекомендациях по стандартизации, разработанных на

продукцию, процесс (работу) и услугу, производство (оказание) которых осуществляют по
лицензии:
«4 Требования стандарта (рекомендаций по стандартизации) соответствуют

требованиям, установленным лицензиаром в ______________»;
наименование и номер акта
и (или) документ;
е) Сведения о новизне стандарта (рекомендаций по стандартизации) или документе
4
СТ РК 1.5-2019
по стандартизации, взамен которого он разработан:
Если стандарт вводится впервые:
«ВВЕДЕН ВПЕРВЫЕ»;
Если взамен:
«ВВЕДЕН ВЗАМЕН _________________________________________»

Обозначение и наименование документа по стандартизации
или
«6 ВВЕДЕН ВЗАМЕН в части (при необходимости)

обозначение и наименование документа
по стандартизации
»;
указываются номера разделов, подразделов или пунктов,
ж) Сведения о переиздании или новом издании стандарта:
«7 ПЕРЕИЗДАНИЕ »
месяц, год (если в него не вносились изменения)
или
«7 НОВОЕ ИЗДАНИЕ с изменением (изменениями)

месяц, год
»
; номер изменения (изменений) и номер информационного издания, в котором опубликован текст данного
изменения.
и) Сведения о порядке опубликования информации об изменениях к стандарту

(рекомендациям по стандартизации), его пересмотре и отмене:
«Информация об изменениях к настоящему стандарту (рекомендациям по
стандартизации) публикуется в ежегодно издаваемом информационном каталоге
«Документы по стандартизации», а текст изменений и поправок – в периодически
издаваемом информационном каталоге «Национальные стандарты». В случае пересмотра
(замены) или отмены настоящего стандарта соответствующее уведомление будет
опубликовано в периодически издаваемом информационном указателе «Национальные
стандарты».
к) Сведения о правах на издание и распространение стандартов.
«Настоящий стандарт не может быть полностью или частично воспроизведен,
тиражирован и распространен в качестве официального издания без разрешения
»
государственное юридическое лицо, осуществляющее реализацию государственной политики в сфере
стандартизации, координацию работ по стандартизации;
Примечание – Сведения, приводимые в соответствии с перечислениями и) и к) не нумеруют.
5
СТ РК 1.5-2019
Сведения перечисления и) выделяются курсивом, информация в перечислении л) о правах стандарта
приводится в нижнем поле «Предисловия».
4.3.3 При необходимости в Предисловии могут быть включены другие

дополнительные сведения, в частности, информация об использовании при разработке
стандарта или рекомендации по стандартизации изобретений (полезной модели,

промышленного образца), защищенных патентом»
Пример – При разработке стандарта (рекомендации по стандартизации) использованы авторские

изобретения в соответствии с патентом №__, наименование _________________________
Примечание – На всех проектах стандартов или рекомендаций по стандартизации, представляемых на

согласование на титульном листе рекомендуется помещать следующую информацию:
«Получателей настоящего проекта просим представить свои замечания, а также уведомления о
соответствующих патентных правах, о которых вам известно, вместе с подтверждающей документацией или
указанием еѐ источника».
4.3.4 В случае, если при разработке и подготовке стандартов или рекомендаций

по стандартизации указанные выше сведения были изложены не в установленной
последовательности, то организация-разработчик, на этапе подготовки их к изданию,
оставляет за собой право изменить их.
4.4 Содержание
4.4.1 При объеме стандарта или рекомендаций по стандартизации менее

24 страниц включение в него раздела «Содержание» может осуществляться на усмотрение
разработчика.
Содержание стандарта или рекомендаций по стандартизации включает порядковые

номера и заголовки структурных элементов и разделов (при необходимости –
подразделов) данного документа, обозначение, статус и заголовки приложений,
библиографические сведения, алфавитные указатели (для стандартов по терминам и
определениям). При этом после заголовка каждого из указанных структурных элементов,
допускается ставить отточие, а затем приводится номер страницы стандарта, на которой
начинается их текст.
4.4.2 Номера подразделов приводят после абзацного отступа, равного двум
знакам, относительно номеров разделов.
В элементе «Содержание» после обозначений приложений курсивом в круглых
скобках указывают их статус (обязательное, информационное).
4.4.3 В элементе «Содержание» при необходимости продолжения записи
заголовка раздела или подраздела на второй (последующей) строке его начинают на
уровне начала этого заголовка на первой строке, а при продолжении записи заголовка
приложения – на уровне записи слова «Приложение».
4.4.4 Раздел «Содержание» к стандарту или рекомендациям по стандартизации
размещают после предисловия, начиная с новой страницы, и, при необходимости,
продолжают на последующих листах, нумеруемых римскими цифрами.
«Содержание» к сборнику стандартов размещают на последней странице сборника,
указывают обозначения и наименования всех стандартов, включенных в сборник, и
номера страниц сквозной нумерации, на которых начинаются тексты этих стандартов.
Заголовок «Содержание» записывают посередине страницы с прописной буквы и
выделяют полужирным шрифтом.
6
СТ РК 1.5-2019
4.5 Введение
4.5.1 Элемент «Введение» приводят, если существует необходимость обоснования

причин разработки стандарта или рекомендаций по стандартизации, указания места
стандарта в комплексе стандартов или сообщения об использовании иных форм его
взаимосвязи с другими стандартами, а также приведения другой информации,

облегчающей пользователям применение данного стандарта или рекомендаций по
4.5.2 Введение не должно содержать требований.
4.5.3 Элемент «Введение» не следует нумеровать, если нет необходимости в
создании в нем пронумерованных подпунктов. В ином случае, структурный элемент
«Введение» должен быть пронумерован как нулевой 0 с пронумерованными подпунктами
0.1, 0.2 и т.д. Нумеруемый рисунок, таблица, формула или сноска нумеруются арабскими
цифрами, начиная с цифры «1».
4.5.4 Элемент «Введение» размещают на следующей странице после страницы, на
которой заканчивается элемент «Содержание», а при его отсутствии - после страницы, на
которой размещен элемент «Предисловие». В «Содержание» элемент «Введение»
вносится.
Заголовок «Введение» записывают в верхней части страницы, на которой начинается
элемент «Введение», посередине этой страницы с прописной буквы и выделяют
полужирным шрифтом.
4.6 Наименование
4.6.1 Наименование стандарта или рекомендаций по стандартизации должно быть

по возможности кратким, однозначно определять объект стандартизации таким образом,

чтобы этот стандарт можно было без подробного анализа содержания отличить от
подобных других стандартов или рекомендаций по стандартизации и обеспечить
однозначную классификацию стандарта в соответствии с МК (ИСО/ИНФКО МКС) 001
для удобства включения информации о стандарте в указатель (каталог) стандартов.
4.6.2 В наименовании стандарта или рекомендациях по стандартизации не
допускаются сокращения, римские цифры, математические знаки, греческие буквы, кроме
случаев, когда буквенные, цифровые и буквенно-цифровые сокращения входят в
условные обозначения продукции, единиц величин, общепризнанных аббревиатур, кодов
и т. п.
4.6.3 Наименование должно состоять из отдельных элементов, каждый из которых
должен быть по возможности кратким, идущим в последовательности от общего к
частному.
Наименование стандарта или рекомендаций по стандартизации, как правило, должно
состоять из заголовка (основной элемент наименования) и подзаголовка (дополнительный
элемент).
Если стандарт входит в комплекс стандартов, представляющий собой систему
основополагающих организационно-методических или общетехнических стандартов, то
перед заголовком стандарта приводят групповой заголовок (вводный элемент), общий для
всех стандартов комплекса и являющийся наименованием этой системы.
Если стандарт состоит из нескольких частей, подзаголовок позволяет различать их
друг от друга и устанавливает особенности частей [групповой заголовок (при его
наличии) и основной заголовок остаются для каждой части неизменными].
Примеры
1 «Сыр. МЕТОД ОПРЕДЕЛЕНИЯ НИТРИТОВ И НИТРАТОВ».
7
СТ РК 1.5-2019
2 «Единая система конструкторской документации. ПЛАКАТЫ УЧЕБНО-ТЕХНИЧЕСКИЕ.
Общие технические условия».
3 «СТ РК ИСО 1998-1-2004 Промышленность нефтяная. Терминология. Часть 1. СЫРЬЕ И
ПРОДУКТЫ;
СТ РК ИСО 1998-2-2004 Промышленность нефтяная. Терминология. Часть 2. СВОЙСТВА И
ИСПЫТАНИЯ;
СТ РК ИСО 1998-3-2004 Промышленность нефтяная. Терминология. Часть 3. РАЗВЕДКА
МЕСТОРОЖДЕНИЙ И ДОБЫЧА».
4.6.4 Заголовок стандарта или рекомендаций по стандартизации является

обязательным элементом, подзаголовок и групповой заголовок – факультативными,
присутствие которых зависит от положений, устанавливаемых в этом документе.
Заголовок стандарта или рекомендаций по стандартизации печатают прописными
буквами. Групповой заголовок и подзаголовок стандарта или рекомендаций по
стандартизации печатают строчными буквами с первой прописной.
Пример – «Продукты пищевые. ИНФОРМАЦИЯ ДЛЯ ПОТРЕБИТЕЛЯ. Общие требования».
Примечание – «Заголовки стандартов на оборонную продукцию формируют с учетом

классификаторов, распространяющихся на эту продукцию».
4.6.5 Заголовок стандарта на группу однородной продукции формируют с учетом

наименования классификационных группировок классификатора продукции по видам
экономической деятельности [4].
При ссылках в разделе «Нормативные ссылки» на стандарты, имеющие в составе
наименования групповой заголовок, состоящий из названия комплекса основополагающих
и общетехнических систем стандартов, рекомендуется приводить его полностью.
Пример –
Правильно: «СТ РК 1.1-2013 Государственная система технического регулирования Республики
Казахстан. Стандартизация. Термины и определения».
Неправильно: «СТ РК 1.1-2013 ГСТР РК. Стандартизация. Термины и определения».
4.6.6 Для более полной характеристики объекта стандартизации следует вводить в

заголовок стандарта дополнительные определения, указывающие на характерные
признаки:
- по принадлежности объекта к определенной группе продукции (услуг);
Примеры
1 «ПОГРУЗЧИКИ УНИВЕРСАЛЬНЫЕ».
2 «ПЕРЕВОЗКИ ГРУЗОВЫЕ».
- по способу изготовления продукции одним (или несколькими) определенным

способом;
Примеры
1 «ЛЕНТЫ ГОРЯЧЕКАТАННЫЕ».
2 «ПРОДУКТЫ ИЗ СВИНИНЫ ЗАПЕЧЕНЫЕ И ЖАРЕНЫЕ».
- по размеру, массе, форме и т. д.;

Пример – «КОНЦЫ ВАЛОВ КОНИЧЕСКИЕ С КОНУСНОСТЬЮ 1:10».
- по виду материала, из которого изготовлена продукция;
8
СТ РК 1.5-2019
Примеры
1 «ТРУБЫ ИЗ АЛЮМИНИЯ И АЛЮМИНИЕВЫХ СПЛАВОВ».
2 «КОНСЕРВЫ МЯСНЫЕ».
В заголовке стандарта перед обозначением типа, марки, модели продукции следует

писать слова «марки», «типа», «модели», а после них указывать их обозначение.
Пример – «СТАНОК ТОКАРНО-ВИНТОРЕЗНЫЙ МОДЕЛИ 16 Д20».
4.6.7 Если объектом стандартизации является часть целого, то в начале заголовка

указывают часть, а целое дают, как признак.
Пример – «КОРПУСЫ ЩИТОВЫХ ИЗМЕРИТЕЛЬНЫХ ПРИБОРОВ».
4.6.8 В заголовке стандарта или рекомендаций по стандартизации первым словом

должно быть имя существительное, характеризующее объект стандартизации, а
последующими словами – имена прилагательные (определения), расположенные в
порядке из значимости (иерархической родовидовой подчиненности на основании
принципа от общего к частному), т.е. заголовок стандарта или рекомендации по
стандартизации следует записывать с обратным порядком слов.
Пример – «КРАНЫ МОСТОВЫЕ ЭЛЕКТРИЧЕСКИЕ ЛИТЕЙНЫЕ».
4.6.9 Прямой порядок слов в заголовке стандарта или рекомендациях по

стандартизации следует сохранять в следующих случаях:
- в названии объекта стандартизации существительное в данном значении не
употребляется;
Примеры
1 «ГОЛОВНЫЕ УБОРЫ»
2 «ТЕХНИЧЕСКИЕ УСЛОВИЯ».
- признак объекта стандартизации выражен сочетанием существительного в

косвенном падеже с прилагательным;
Пример – «БАКИ ГИДРАВЛИЧЕСКИХ СИСТЕМ».
- в стандарте на термины, определения и буквенные обозначения величин

указывается область знания, науки, отрасль техники и производства, к которым они
принадлежат.
Примеры
1 «ВАКУУМНАЯ ТЕХНИКА. Термины и определения».
2 «ФИЗИЧЕСКАЯ ОПТИКА. Обозначения основных величин».
Прямой порядок слов применяют в подзаголовке стандарта или рекомендациях по

стандартизации, а также в групповом заголовке, являющемся наименованием системы
основополагающих организационно- методических или общетехнических стандартов.
Пример – Государственная система обеспечения единства измерения.
4.6.10 Если стандарт или рекомендации по стандартизации распространяется на

один объект стандартизации, то его наименование в заголовке приводят в единственном
9
СТ РК 1.5-2019
числе.
Примеры
1 «ГОСУДАРСТВЕННЫЙ ФЛАГ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН».
2 «ФЕНОЛ СИНТЕТИЧЕСКИЙ ТЕХНИЧЕСКИЙ».
3 «ПОРОШОК ЯИЧНЫЙ».
4.6.11 Если стандарт или рекомендации по стандартизации распространяются на

несколько одноименных объектов стандартизации, то их общее наименование в заголовке
приводят во множественном числе.
Примеры
1 «ГЕНЕРАТОРЫ КВАРЦЕВЫЕ».
2 «КЕКСЫ».
Исключение составляют наименования объектов стандартизации, которые во

множественном числе не употребляются или имеют другое значение.
Примеры
1 КАРТОФЕЛЬ.
2 ЗЕРНО.
3 ИНСТРУМЕНТ АБРАЗИВНЫЙ И АЛМАЗНЫЙ.
4.6.12 Если стандарт или рекомендации по стандартизации распространяются

на два и более разноименных объекта стандартизации, то его заголовок записывают в
следующем порядке:
- если данные объекты стандартизации характеризуются одинаковым
признаком или признаками, то сначала записывают существительные, соединенные

союзом «и» (если более двух существительных - запятой и союзом «и»), а затем
прилагательное, характеризующее этот признак, или прилагательные, характеризующие
несколько признаков в порядке их значимости от общего к частному;
Примеры
1 «МАШИНЫ, МЕХАНИЗМЫ, АППАРАТЫ, УСТРОЙСТВА И ФУНДАМЕНТЫ СУДОВЫЕ».
2 «ПРИБОРЫ И ПРЕОБРАЗОВАТЕЛИ ЭЛЕКТРОИЗМЕРИТЕЛЬНЫЕ ЦИФРОВЫЕ».
- если признак (признаки) относится только к одному из перечисленных

объектов стандартизации, то наименование этого объекта записывают последним, приводя
относящееся к нему прилагательное (прилагательные) с прямым порядком слов;
Примеры
1 «ТКАНИ И ШТУЧНЫЕ ИЗДЕЛИЯ ХЛОПЧАТОБУМАЖНЫЕ».
2 «КОРМА, КОМБИКОРМА И КОМБИКОРМОВОЕ СЫРЬЕ».
- если каждый объект стандартизации имеет свои признаки, то с обратным

порядком слов приводят только, то словосочетание, которое обозначает первый объект
Пример – «ИЗОЛЯТОРЫ ФАРФОРОВЫЕ И ВЫСОКОВОЛЬТНЫЕ ВВОДЫ».
4.6.13 Если стандарт или рекомендации по стандартизации распространяется на

различную продукцию, которая относится к одной классификационной группировке,
имеющей наименование в виде существительного, общего для этой продукции, то в
10
СТ РК 1.5-2019
заголовке сначала записывают это существительное, а затем перечисляют признаки
продукции через запятую и союз «и» перед последним признаком.
Пример – «ПОДДОНЫ ПЛОСКИЕ, ЯЩИЧНЫЕ И СТОЕЧНЫЕ».

4.6.14 Если объектом стандартизации является часть целого, то в начале

заголовка указывают наименование этой части, а наименование целого – как
дополнительный признак. При этом в наименовании целого сохраняют прямой порядок
слов.
Примеры
1 «КОРПУСЫ ЩИТОВЫХ ИЗМЕРИТЕЛЬНЫХ ПРИБОРОВ».
2 «ВТУЛКИ СТЯЖНЫЕ ПОДШИПНИКОВ КАЧЕНИЯ».
4.6.15 Если стандарт или рекомендации по стандартизации распространяются

на продукцию только одного определѐнного типа, марки, модели или иного
конструктивного (размерного) исполнения, то в заголовке такого стандарта указывают
обозначение этого исполнения после соответствующего слова: «марки», «типа», «модели»
и т. п.
4.6.16 Сокращения, римские цифры и т.п. в заголовках стандартов или
рекомендаций по стандартизации допускается использовать в случаях, предусмотренных в
4.6.2.
Примеры
1 «ЭМАЛИ МАРОК НЦ-11 И НЦ-11 А».
2 «АППАРАТЫ ЭЛЕКТРИЧЕСКИЕ НА НАПРЯЖЕНИЕ ДО 1000 В».
3 «ПРИБОРЫ СВЧ».
4.6.17 В подзаголовке стандарта или рекомендаций по стандартизации указывают

краткое обобщенное содержание устанавливаемых положений (аспект стандартизации).
Примеры
1 «МАРГАРИН. Общие технические условия».
2 «МЕБЕЛЬ КОРПУСНАЯ. Методы испытаний штанг».
3 «АППАРАТУРА РАДИОЭЛЕКТРОННАЯ БЫТОВАЯ. Упаковка, маркировка,
транспортирование и хранение».
4 «АВТОБУСЫ ГОРОДСКИЕ И ТРОЛЛЕЙБУСЫ. Требования к цветографическим схемам».
4.6.18 Наименование стандарта или рекомендаций по стандартизации, приводимое

на титульном листе и первой странице, выделяют полужирным шрифтом.
4.7 Область применения
4.7.1 В элементе «Область применения» указывают назначение стандарта (или

рекомендаций по стандартизации) и область его распространения (объект
стандартизации), а при необходимости конкретизируют область применения.
В стандартах, разделенных на части, в области применения указывают назначение
каждой части стандарта.
Область применения должна быть сформулирована по возможности кратко, чтобы ее
можно было использовать для библиографических целей.
4.7.2 При указании назначения и области распространения стандарта или
рекомендаций по стандартизации применяют следующие формулировки: «Настоящий
стандарт устанавливает...», «Настоящие рекомендации по стандартизации
11
СТ РК 1.5-2019
устанавливают…» или «Настоящий стандарт распространяется на ... и устанавливает...»,
«Настоящие рекомендации по стандартизации распространяются на … и устанавливают».
Примеры
1 Настоящий стандарт устанавливает размеры радиального и осевого зазора подшипников.
2 Настоящие рекомендации устанавливают требования к оформлению обложек и переплетов

книжных и сериальных изданий.
3 Настоящий стандарт распространяется на сельскохозяйственные колесные тракторы и
устанавливает метод оценки и их управляемости.
4 Настоящие рекомендации распространяются на фруктовые и овощные соки, нектары и
сокосодержащие напитки и устанавливают метод определения массовой концентрации D-яблочной
кислоты».
4.7.3 При необходимости дополнительной конкретизации (уточнения) объекта

стандартизации, указанного в заголовке наименования, применяют следующие
формулировки: «Настоящий стандарт распространяется на ...», «Настоящие рекомендации
по стандартизации распространяются на ...»
Примеры
1 Настоящий стандарт распространяется на все виды растительных кормов, комбикормов и
комбикормового сырья, за исключением минерального сырья, кормовых дрожжей и паприна.
2 Настоящие рекомендации по стандартизации распространяются на продукцию, поставляемую
только на атомные электростанции.
В случае ограничения области распространения стандарта или рекомендаций по

стандартизации рекомендуется приводить в сноске информацию о стандарте или
рекомендациях по стандартизации, которая распространяется на смежную область (объект
стандартизации) или привести пояснения в самом тексте.
Пример – Настоящий стандарт не распространяется на соединители бытового или аналогичного

назначения1).
4.7.4 При конкретизации области применения стандарта или рекомендаций по

стандартизации используют следующие формулировки: «Настоящий стандарт
предназначен для...» или «Настоящий стандарт также может применяться ...».
Примеры
1 Настоящий стандарт предназначен для применения при проведении сертификационных
испытаний персональных ЭВМ.
2 Настоящий стандарт также может применяться при испытании материалов, изготовленных
по другим технологиям, за исключением нетканых материалов.
3 Настоящий стандарт предназначен для издателей и полиграфических предприятий,
независимо от их организационно-правовой структуры, ведомственной принадлежности и формы
собственности.
4 Настоящий стандарт применяют совместно с ГОСТ IEC 60598-1.
4.7.5 Допускается совмещать указание назначения стандарта или
рекомендаций по стандартизации, уточнение объекта стандартизации и уточнение области
применения стандарта или рекомендаций по стандартизации в одном предложении.
Пример – Настоящий стандарт устанавливает требования к отбору проб питьевой воды,
производимой и подаваемой централизованными системами питьевого водоснабжения, которыми следует
руководствоваться при оценке качества воды перед ее поступлением в распределительную сеть.
1)
Соответствующие требования к соединителям бытового и аналогичного назначения установлены в
ГОСТ 7396.0. (пример приведен условно)
12
СТ РК 1.5-2019
4.7.6 В стандарте или рекомендациях по стандартизации, устанавливающих
общие технические условия или технические условия, назначение стандарта или
рекомендаций по стандартизации не приводят, а указывают объект стандартизации и его
краткую запись в тексте, конкретизируя (при необходимости) область распространения
стандарта или рекомендаций по стандартизации.
Пример – Настоящий стандарт распространяется на контактные мягкие линзы (далее – линзы),

предназначенные для пациентов, нуждающихся в их применении по медицинским и профессиональным
показаниям. Положения стандарта не распространяются на окрашенные линзы, в том числе косметического
назначения.
4.7.7 Элемент «Область применения» располагают на первой странице

стандарта или рекомендаций по стандартизации и оформляют в виде раздела 1
(нумеруют единицей), выделяя наименование полужирным шрифтом.
4.8 Нормативные ссылки
4.8.1 Структурный элемент «Нормативные ссылки» содержит перечень

документов по стандартизации, на которые даны обязательные ссылки в тексте и которые
устанавливают нормативные положения, без соблюдения которых не могут быть
выполнены нормы стандарта или рекомендаций по стандартизации.
4.8.2 Раздел «Нормативные ссылки» начинают со слов:
«Для применения настоящего стандарта необходимы следующие ссылочные
документы по стандартизации:», «Для применения настоящих рекомендаций по
стандартизации необходимы следующие ссылочные документы по стандартизации:».
В конце раздела рекомендуется приводить примечание следующего
4.8.3
содержания: «При пользовании настоящим стандартом (рекомендациями по
стандартизации) целесообразно проверить действие ссылочных стандартов и
классификаторов по каталогу «Документы по стандартизации» по состоянию на текущий
год и соответствующим периодически издаваемом информационном каталоге,
опубликованном в текущем году. Если ссылочный документ заменен (изменен), то при
пользовании настоящим стандартом следует руководствоваться замененным
(измененным) документом. Если ссылочный документ отменен без замены, то положение,
в котором дана ссылка на него, применяется в части, не затрагивающей эту ссылку».
4.8.4 В перечень нормативных ссылок включают полные обозначения и
наименования документов по стандартизации в порядке возрастания регистрационных
номеров обозначений (при наличии) в следующей последовательности:
- национальные стандарты и классификаторы технико-экономической
информации;
- межгосударственные стандарты и классификаторы технико-экономической
информации;
- международные, региональные стандарты и классификаторы технико-
экономической информации, национальные стандарты иностранных государств,
разрешенные для применения на территории Республики Казахстан;
- нормативные технические документы.
4.8.5 Раздел «Нормативные ссылки» национальных стандартов,
гармонизированных с международными (региональными, национальными) документами
по стандартизации иностранных государств, оформляется в соответствии с 5.2.5 и
СТ РК 1.51.
В перечне ссылочных нормативных документов, разработанных на основе
международных, региональных и национальных стандартов и других нормативных
13
СТ РК 1.5-2019
документов иностранных государств, в скобках после обозначения ссылочного документа
указывают обозначение(я) международных, региональных и национальных стандартов и
документов иностранных государств и степень соответствия им, если они в таком виде
предусмотрены в ссылочном нормативном документе.
При указании в перечне ссылочных документов по стандартизации обозначений
национальных и межгосударственных стандартов, следует пользоваться СТ РК 1.51.

4.8.6 При использовании в стандарте или рекомендациях по стандартизации
недатированных ссылок на нормативные документы раздел «Нормативные ссылки»
рекомендуется излагать в соответствии с 4.8.4, но при этом не указывать год принятия
нормативного документа, а раздел начинать со слов: «Для применения настоящего
стандарта (настоящих рекомендаций по стандартизации) необходимы следующие
ссылочные нормативные документы. Для недатированных ссылок применяют последнее
издание ссылочного нормативного документа (включая все его изменения)».
4.8.7 Если в одном стандарте или рекомендациях по стандартизации приводят как
датированные, так и недатированные ссылки, то в разделе «Нормативные ссылки»
рекомендуется сведения о ссылочных нормативных документах приводить раздельно:
сначала о нормативных документах, указанных в датированных ссылках, затем –
указанных в недатированных ссылках. При этом рекомендуется соблюдать порядок,
установленный в 4.8.4, а раздел начинать с изложения правил применения в
разрабатываемом стандарте датированных и (или) недатированных ссылок:
«Для применения настоящего стандарта необходимы следующие ссылочные
нормативные документы. Для датированных ссылок применяют только указанное издание
ссылочного нормативного документа, для недатированных ссылок применяют последнее
издание ссылочного документа (включая все его изменения)».
«Для применения настоящих рекомендаций по стандартизации необходимы
следующие ссылочные нормативные документы. Для датированных ссылок применяют

только указанное издание ссылочного нормативного документа, для недатированных
ссылок применяют последнее издание ссылочного документа (включая все его
изменения)».
4.8.8 Нормативные документы, ссылки на которые использованы для
информации в качестве справочных данных или библиографического материала и не
являются обязательными для применения, приводятся в структурном элементе
«Библиография» в соответствии с 4.13.
4.8.9 В раздел «Нормативные ссылки» включают информацию только
введенных на территории Республики Казахстан документах по стандартизации. В
проекте стандарта допускается приводить информацию о проектах стандартов,
взаимосвязанных с разрабатываемым стандартом, если обеспечена одновременность их
утверждения и (или) введения в действие, при этом через тире или внизу страницы
приводится сноска «Подлежит публикации».
4.8.10 Перед документами, перечисляемыми в разделе «Нормативные ссылки»,
дефисы, буквенные или цифровые обозначения со скобками, как указано для
перечислений в 6.4, не ставят. В конце перечислений ставят точку.
4.9 Термины и определения
4.9.1 В стандарте или рекомендациях по стандартизации элемент «Термины и

определения» приводят при необходимости обеспечения терминологического
взаимопонимания между различными пользователями данного стандарта или
рекомендаций по стандартизации путем определения терминов, не стандартизованных на
государственном или межгосударственном уровне, или путем уточнения
14
СТ РК 1.5-2019
стандартизованных терминов, если эти термины использованы в данном стандарте или
рекомендациях по стандартизации в более узком смысле и (или) не соответствуют
требованиям международных и региональных стандартов.
Примечания
1 Термином, стандартизованным на государственном или межгосударственном уровне,

считается термин, установленный в национальном или межгосударственном стандарте на термины и
определения.
2 Термин и его определение, приведенные вместе, составляют терминологическую статью.
4.9.2 Элемент «Термины и определения» оформляют в виде одноименного

раздела и начинают со слов: «В настоящем стандарте (настоящих рекомендациях по
стандартизации) применяются следующие термины с соответствующими определениями:
...».
4.9.3 Прежде, чем установить термин и определение для конкретного понятия,
следует удостовериться в том, что этот термин и его определение отсутствуют в другом
стандарте.
При установлении в стандарте терминов и определений учитывают СТ РК 1.27, в
части требований к стандартизуемым терминам и их определениям.
4.9.4 Определение, как правило, должно быть оптимально кратким и состоять
из одного предложения. При этом дополнительные пояснения приводят в примечаниях.
4.9.5 Каждой терминологической статье присваивают номер, состоящий из
номера раздела «Термины и определения» и отделенного от него точкой порядкового
номера статьи в этом разделе. После каждой терминологической статьи ставят точку.
Термин и его определение записывают с прописной буквы.
Термин отделяют от определения двоеточием и выделяют полужирным шрифтом.
Примеры
1 Игрушка: Изделие, спроектированное или явно предназначенное для использования в игре
детьми до 14 лет.
2 Документ: Бумага с нанесенной на ней информацией.
4.9.6 Если в терминологическую статью целесообразно включить эквивалент

термина на английском и (или) ином языке, то его приводят в круглых скобках, набирая
светлым шрифтом, после термина на русском языке.
Пример – 3.1 Окружающая среда (environment): Внешняя среда, в которой функционирует

организация, включая воздух, воду, землю, природные ресурсы, флору, фауну, человека и их
взаимодействие.
4.9.7 Терминологические статьи располагают в соответствии с выявленными

связями между понятиями, выражаемыми терминами, в последовательности от общего – к
частному и (или) от определяющего – к определяемому (если возможно выявить эти
связи). В остальных случаях терминологические статьи располагают в порядке
употребления терминов в тексте стандарта или (если их количество более 20) в
алфавитном порядке.
4.9.8 Если в стандарте или рекомендациях по стандартизации использованы
стандартизованные термины, то приводят нормативную ссылку на соответствующий
стандарт (стандарты), на термины и определения в соответствии с 6.8.3.2. Эту ссылку
приводят в одном из следующих мест: в сноске к первому упоминанию в стандарте
стандартизованного термина либо в примечании к абзацу, в котором впервые
15
СТ РК 1.5-2019
упоминаются два (и более) стандартизованных термина, либо в разделе «Термины и
определения» (если включение этого раздела в стандарт или рекомендации по
стандартизации обусловлено необходимостью определения в стандарте или
рекомендациях по стандартизации нестандартизованных терминов).
При ссылках на стандарт, в котором установлены стандартизованные термины,
используют следующие формулировки:

- для сноски: «Определение к данному термину установлено в _________________»;
обозначение
документа
- для примечания: «В настоящем стандарте (настоящих рекомендациях по
стандартизации) применяются (используются) термины по ______________________»;
обозначение документа
- для раздела «Термины и определения»: «В настоящем стандарте (настоящих
рекомендациях по стандартизации) применяются (используются) термины по
___________ , а также следующие термины с соответствующими определениями: …».
обозначение документа
4.9.9 При необходимости в стандарте или рекомендации по стандартизации

допускается повторять определение термина, установленное в другом национальном или
межгосударственном стандарте. При этом при оформлении терминологической статьи
соблюдают требования, указанные в 4.9.4, т.е. в примечании должна быть приведена
датированная ссылка на этот документ.
Пример –
2.3 Естественный язык: Язык, который находится в постоянном развитии, и нет необходимости
специально пояснять правила его применения.
Примечание – Взято из ISO/IEC 2382-7:1989.
4.10 Обозначения и сокращения
4.10.1 Если в стандарте или рекомендациях по стандартизации необходимо

использовать значительное количество (более пяти) обозначений и (или) сокращений, то
для их установления используют один из следующих структурных элементов стандарта:
«Обозначения и сокращения», «Обозначения», «Сокращения», который приводят в виде
отдельного одноименного раздела данного стандарта. В этом разделе стандарта
устанавливают обозначения и сокращения, применяемые в данном стандарте или
рекомендациях по стандартизации, и приводят их расшифровку и (или) необходимые
пояснения». Если нет необходимости приводить обозначения и сокращения в
определенном порядке для отражения технических критериев, все обозначения и
сокращения в данном разделе должны перечисляться в алфавитном порядке в следующей
последовательности:
- буква прописная, за которой следует буква строчная (А, а, Б, б, В, в, Г, г и
т.д.), аналогично латинские буквы (А, а, В, b, С, с, D, d и т.д.);
- буквы без индексов, предшествуют буквам с индексами, которые в свою
очередь предшествуют буквам с цифрами (В, b, С, Ст, С2, с, d, dext, dim, di и т. д.);
- латинские буквы в тексте должны следовать после русских (казахских) букв,
греческие буквы - после латинских букв (Z, z, А, а, В, fi, ... А, X и т. д.);
- прочие специальные символы.
4.10.2 В стандарте или рекомендациях по стандартизации допускается объединять
элементы «Термины и определения» и «Обозначения и сокращения» («Обозначения»,
«Сокращения») в один раздел «Термины, определения, обозначения и сокращения»
16
СТ РК 1.5-2019
(«Термины, определения и обозначения», «Термины, определения и сокращения»).
4.10.3 Если все обозначения и (или) сокращения, используемые в данном
стандарте или рекомендациях по стандартизации, относятся к установленным в нем
терминам, то соответствующий раздел называют «Термины и определения». При этом в
терминологические статьи включают:
- сокращения в виде аббревиатур, которые приводят после термина, отделяя от

него точкой с запятой, набирая обычным шрифтом;
- сокращения в виде краткой формы термина, которые приводят после термина
в скобках и выделяют полужирным шрифтом;
- условные обозначения, которые приводят непосредственно после термина и
выделяют полужирным шрифтом.
После условных обозначений величин могут быть также приведены обозначения
единиц величин, которые отделяют запятой и выделяют полужирным шрифтом.
Примеры
1 Малая гидроэнергетическая установка (МГЭУ): Гидроэнергетическая установка
номинальной мощностью до 10000 кВт.
2 Передаточное устройство банковского защитного средства (передаточное устройство):
Элемент конструкции пулестойкого банковского защитного средства, предназначенный для осуществления
операций с банковскими ценностями между клиентом и персоналом банка.
3 Минимальная доза коагулянта в модельном растворе цветности Мц, мг/дм3: Количество
коагулянта в пересчете на оксид (III) основного вещества, достаточное для снижения цветности 1 дм3
модельного раствора цветности до 20° по стандартной шкале.
Примечание – В данных примерах нумерация терминологических статей не приведена, а цифры 1, 2 и

3 означают номера примеров.
4.10.4 В обоснованных случаях, когда это рационально (например, при

гармонизации с международными стандартами), допускается каждый элемент
терминологической статьи начинать с новой строки.
Пример –
3.2
Технические Условия
TS
документ, опубликованный ИСО или МЭК, и в отношении которого в будущем может быть
достигнуто согласие о придании ему статуса Международного стандарта, но в настоящее время нет
достаточной поддержки для его утверждения в качестве международного стандарта.
4.11 Основные нормативные положения
4.11.1 Основные нормативные положения стандарта или рекомендаций по

стандартизации оформляют в виде разделов, состав и содержание которых устанавливают
с учетом вида стандарта или рекоменддации по стандартизации, предусмотренного
требованиями [3] и раздела 7, исходя из вида разрабатываемого стандарта или
рекомендаций по стандартизации и особенностей объекта и аспекта стандартизации, а при
применении международного (регионального или национального) стандарта - с учетом
требований раздела 5.
4.11.2 Изложение разделов стандарта или рекомендаций по стандартизации,
содержащих его основные нормативные положения - в соответствии с требованиями
раздела 6, а в случае применения в стандарте международного (регионального или
национального) стандарта, кроме того, с учетом требований раздела 5.
17
СТ РК 1.5-2019
4.12 Приложения
4.12.1 Материал, дополняющий основную часть стандарта или рекомендаций по

стандартизации, оформляют в виде приложений. В приложениях целесообразно
приводить графический материал большого объема и (или) формата, таблицы большого
формата, методы расчетов, описания аппаратуры и приборов, описания алгоритмов и

программ задач, решаемых на ЭВМ и т.д.
Примечание – Основная часть стандарта или рекомендации по стандартизации – совокупность

положений, составляющих содержание стандарта или рекомендации по стандартизации.
4.12.2 По статусу приложения могут быть обязательными или информационными.

4.12.3 Приложения обозначают прописными буквами русского алфавита, начиная
с А (за исключением букв Ё, З, И, О, Ч, Ь, Ы, Ъ), которые приводят после слова
«Приложение».
В случае полного использования букв русского алфавита приложения обозначают
арабскими цифрами (например, Приложение 1, Приложение 2).
Приложения стандарта или рекомендаций по стандартизации могут быть
обозначены прописными буквами латинского алфавита (за исключением букв I и О), если
это обусловлено применением при его разработке международного (регионального или
национального) стандарта (см. 5.2.9).
Если в стандарте или рекомендациях по стандартизации одно приложение, то ему
присваивают обозначение «Приложение А».
4.12.4 Каждое приложение начинают с новой страницы. При этом в верхней части
страницы посередине приводят и выделяют полужирным шрифтом слово «Приложение»,
записанное строчными буквами с первой прописной, и обозначение приложения. Под

ними в скобках указывают статус приложения, используя слова: обязательное или
информационное.
Допускается размещение на одной странице двух (и более) последовательно
расположенных приложений или приложения и библиографических данных (ключевых
слов), если их можно полностью изложить на этой странице.
4.12.5 Содержание приложения указывают в его заголовке, который располагают
симметрично относительно текста, приводят в виде отдельной строки (или строк),
печатают строчными буквами с первой прописной и выделяют полужирным шрифтом.
4.12.6 Для удобства пользования стандартом или рекомендациями по
стандартизации в приложении может быть приведена информация о том, какой
структурный элемент основной части стандарта или рекомендаций по стандартизации
(раздел, подраздел, пункт) дополняет данное приложение. Эта информация может быть
приведена в скобках после заголовка приложения или в сноске к нему.
Приложение А
(обязательное)
Дополнительные требования для определения числа Каппа

(см. 5.5 настоящего стандарта)
4.12.7 Приложения должны иметь общую с основной частью стандарта или
рекомендации по стандартизации сквозную нумерацию страниц.
4.12.8 В тексте стандарта или рекомендаций по стандартизации должны быть
даны ссылки на все приложения. Приложения следует располагать в той
последовательности, в которой они упоминаются в тексте и излагать в соответствии с
требованиями раздела 6.
18
СТ РК 1.5-2019
При ссылках на обязательные приложения рекомендуется использовать
словосочетания «в соответствии с приложением», а при ссылках на информационные -
«приведены в приложении». При этом статус приложения не указывают.
4.12.9 Текст каждого приложения при необходимости может быть разделен на
разделы, подразделы, пункты, подпункты.
Цифры, присвоенные в приложении разделам, пунктам, подпунктам, таблицам,

рисункам (графическому материалу) и математическим формулам проставляются с точкой
без пробела после буквы, обозначающей приложение (например, А.1, А.2, А.З и т.
д.; Б.1, Б.2, Б.З и т. д.).
В приложениях разделы, подразделы, пункты, подпункты, таблицы, графический
материал и формулы нумеруют в пределах каждого приложения.
4.13 Библиография
4.13.1 Структурный элемент «Библиография» (при его наличии в стандарте или

рекомендациях по стандартизации) располагают после последнего приложения.
4.13.2 В элемент «Библиография» включают перечень ссылочных документов,
которые приведены в стандарте в соответствии с 4.8.4. При этом перечень ссылочных
документов составляют в порядке их упоминания в тексте стандарта и его приложений
согласно приведенной в квадратных скобках нумерации данных документов.
Библиографическое описание каждого ссылочного документа начинается с
абзацного отступа, в конце ставится точка.
4.13.3 Библиографическое описание ссылочных документов рекомендуется
выполнять в соответствии с правилами, установленными в [4] и [5] или по упрощенной
форме с обязательным указанием после номера ссылки, приведенной в квадратных
скобках:
а) для стандартов и ведомственных нормативных документов – обозначения
(категория и номер) документа и его полного наименования [для международного
(регионального) стандарта или иного аналогичного документа после указанных данных на
государственном (русском) языке в скобках приводят наименование на английском языке
или на языке оригинала документа];
б) для документов, у которых обозначение (категория и номер) отсутствует -
полного наименования документа и наименования национального, межгосударственного
или международного (регионального) органа утвердившего (принявшего) этот документ и
дату его утверждения (принятия) (при наличии таких данных).
Пример –
[1] Правила оформления и согласования проектов подзаконных нормативных правовых актов

(приняты постановлением Правительства Республики Казахстан от 16 августа 2006 года № 773).
[2] ISO/IEC 11693:2000 Карты идентификационные. Карты с оптической памятью. Общие
характеристики (Identification cards. Optical memory cards. General characteristics).
[3] ISO 16072:2002 Качество почвы. Лабораторные методы определения микробного дыхания почвы.
[4] ПМГ 22-2004 Правила разработки программы работ по межгосударственной стандартизации.
[5] Р РК 50.1.1-2001 Порядок внедрения нормативных документов.
4.14 Библиографические данные
4.14.1 Библиографические данные приводят в нижнем поле на последней странице

стандарта или рекомендаций по стандартизации, раздельной от текста стандарта или
рекомендаций по стандартизации. Допускается их совмещение с последним приложением
19
СТ РК 1.5-2019
или элементом «Библиография», если они в полном объеме помещаются на одной
странице.
4.14.2 В библиографические данные стандарта или рекомендаций по
стандартизации включают:
код группы или подгруппы Межгосударственного классификатора стандартов
-
(МКС), к которой относится разрабатываемый стандарт по классификатору
МК (ИСО/ИНФКО МКС) 001;
- ключевые слова. В числе ключевых указывают основные слова, однозначно
характеризующие стандартизуемый объект (объекты), облегчающие поиск документа по
классификаторам, каталогам, указателям, базам и банкам данных.
Ключевые слова, относящиеся к объекту стандартизации, приводят в том порядке, в
котором эти слова приведены в заголовке стандарта (рекомендаций по стандартизации)
или упоминаются по тексту.
Пример – Библиографические данные стандарта на пряничные кондитерские изделия:
МКС 67.060
Ключевые слова: изделия пряничные кондитерские, классификация, толщина, органолептические и

микробиологические показатели, требования к сырью, упаковка, маркировка
5 Требования к построению, оформлению идентичных, модифицированных и

неэквивалентных стандартов
5.1 Требования к построению стандартов
Построение стандартов – в соответствии с требованиями настоящего стандарта.

Стандарты должны содержать текст международного, регионального стандартов,
стандарта иностранного государства, в том числе изменения и (или) технические
поправки к международному, региональному стандартам, стандарту иностранного
государства (при наличии), принятые после их официальной публикации (издания).
5.2 Требования к оформлению стандартов
5.2.1 Общие требования

5.2.1.1 Оформление стандартов – в соответствии с требованиями настоящего
стандарта.
При наличии специальных требований держателя подлинника международного
документа к оформлению изменений в текст международного документа, оформление
стандартов осуществляется в соответствии с требованиями держателя подлинника.
5.2.1.2 При принятии международного, регионального стандартов, стандарта
иностранного государства методом переиздания (составление новой редакции)
переоформлению подлежат:
- титульный лист;
- предисловие;
- введение (при необходимости);
- первая страница стандарта;
- библиографические данные.
По усмотрению разработчика допускается не приводить структурный элемент
20
СТ РК 1.5-2019
«Введение» международного, регионального стандартов, стандарта иностранного
государства за исключением случаев, когда в нем приведена информация о причинах
разработки международного, регионального стандартов, стандарта иностранного
государства и о других частях данного международного, регионального стандартов, и
стандартов иностранного государства.
5.2.1.3 В идентичных стандартах не допускается изменять структуру

международного, регионального стандартов, стандарта иностранного государства,
обозначение приложений и перечислений, нумерацию таблиц и рисунков. Также не
допускается изменять структуру таблиц, рисунков.
Примечание – В обоснованных случаях в рисунках допускается дорисовывать позиции, если это не
будет являться техническим отклонением.
5.2.1.4 В стандартах, принимаемых на основе международного, регионального

стандартов, стандарта иностранного государства, должна быть обеспечена четкая
идентификация международного, регионального стандартов, стандарта иностранного
государства, которая приводится на титульном листе и в предисловии.
5.2.1.5 Обозначение стандартов, принимаемых методом переиздания, приводится на
всех страницах стандарта.
5.2.2 Титульный лист
5.2.2.1 Титульный лист стандартов оформляют в соответствии с требованиями
настоящего стандарта.
5.2.2.2 Кроме того на титульном листе приводят:
- наименование стандарта;
- обозначение международного, регионального стандартов, стандарта иностранного
государства, включая год его принятия;

- обозначение степени соответствия. Степень соответствия указывают после
обозначения международного, регионального стандартов, стандарта иностранного
государства, включая год его принятия.
5.2.2.3 Примеры оформления титульного листа для идентичных,
модифицированных и неэквивалентных стандартов приведены в приложении Г.
5.2.3 Предисловие
5.2.3.1 Структурный элемент «Предисловие» оформляют в соответствии с
требованиями настоящего стандарта.
В предисловии стандартов в пункте 1 сведениями о разработчике являются сведения
об организации, подготовившей международный, региональный стандарты, стандарт
иностранного государства к принятию в качестве национального стандарта.
Пример – ПОДГОТОВЛЕН Республиканским государственным предприятием «Казахстанский

институт стандартизации и сертификации» (РГП «КазИнСт»).
5.2.3.3 В пункте 3 предисловия должна быть приведена информация относительно

принятия международного, регионального стандартов, стандарта иностранного
государства в качестве национального стандарта:
а) обозначение международного, регионального стандартов, стандарта
иностранного государства, включая год его принятия, и его наименование на
официальном языке оригинала, с которого осуществлен перевод;
б) сведения об изменениях и (или) технических поправках к международному,
региональному стандартам и стандарту иностранного государства, принятых после его
официальной публикации (издания) и внесенных в стандарт;
в) сведения о международной или региональной организации по стандартизации,
21
СТ РК 1.5-2019
технических комитетах по стандартизации, разработавшие международные, региональные
стандарты, стандарты иностранных государств;
г) сведения о взаимосвязи гармонизированного европейского стандарта с
Директивами ЕС и наличии в национальном стандарте справочного приложения ZA
(ZB, ZC);
д) наименование и буквенное обозначение официального языка оригинала, с
которого осуществлен перевод;
е) сведения о наличии официальных экземпляров международных, региональных
стандартов, стандартов иностранных государств;
ж) информацию, подтверждающую юридическую силу перевода международного,
регионального стандартов, стандарта иностранного государства, на основе которого
подготовлен идентичный национальный стандарт;
и) сведения о редакционных изменениях (при наличии) с разъяснением причин их
внесения и способе их идентификации;
к) сведения о технических отклонениях (при наличии) и (или) изменении структуры
с разъяснением причин их внесения и способе их идентификации;
л) сведения об актуализации нормативных ссылок в идентичных стандартах;
м) сведения о соответствии национальных и межгосударственных стандартов
ссылочным международным, региональным стандартам и стандартам иностранных
государств в идентичном национальном стандарте;
н) степень соответствия.
5.2.3.4 Примеры типовых формулировок, используемых при изложении пункта 3
предисловия стандартов, приведены в приложении Г.
5.2.4 Введение
5.2.4.1 Структурный элемент «Введение» оформляют в соответствии с требованиями
настоящего стандарта.
5.2.4.2 В введении приводят информацию из элемента «Введение»
международного, регионального стандартов и стандарта иностранного государства о
причинах его разработки и о других частях международного, регионального стандартов,
стандарта иностранного государства, а также при необходимости разъяснение причин и
метода применения международного, регионального стандартов, стандарта иностранного
государства в качестве стандартов и другую информацию по усмотрению разработчика.
5.2.4.3 В введении допускается приводить сведения о наличии редакционных
изменений, технических отклонений и (или) изменении структуры с разъяснением
причин их внесения, способе их идентификации, если данные сведения не представляется
возможным разместить в предисловии.
5.2.5 Нормативные ссылки
5.2.5.1 Идентичные стандарты
5.2.5.1.1 Если в принимаемом международном, региональном стандартах и стандарте
иностранного государства использованы ссылки на другие международные, региональные
стандарты, стандарты иностранных государств, то в разделе «Нормативные ссылки» и
тексте стандартов, имеющих идентичную степень соответствия, приводят
международные, региональные стандарты, стандарты иностранных государств независимо
от того приняты они или не приняты в качестве национальных или межгосударственных
стандартов, применяемых на территории Республики Казахстан.
5.2.5.1.2 Раздел «Нормативные ссылки» может содержать ссылки с твердой
идентификацией (датированные ссылки) и (или) ссылки со скользящей идентификацией
(недатированные ссылки) на международные, региональные стандарты, стандарты
иностранного государства, приведенные в тексте международного, регионального
стандартов, стандарта иностранного государства.
22
СТ РК 1.5-2019
Раздел «Нормативные ссылки» начинают с изложения правил применения в данных
идентичных стандартах датированных и (или) недатированных ссылок в тексте,
приведенных в международном, региональном стандартах и стандарте иностранного
государства.
Пример –
«Для применения настоящего стандарта (документа) необходимы следующие ссылочные документы.
Для датированных ссылок применяют только указанное издание ссылочного документа»,
или
«Для применения настоящего стандарта (документа) необходимы, следующие ссылочные документы.
Для недатированных ссылок применяют последнее издание ссылочного документа (включая все его
изменения)»,
или
«Для применения настоящего стандарта (документа) необходимы, следующие ссылочные документы.
Для датированных ссылок применяют только указанное издание ссылочного документа, для
недатированных ссылок применяют последнее издание ссылочного документа (включая все его
изменения)».
5.2.5.1.3 При наличии в тексте стандартов, имеющих идентичную степень

соответствия, датированных ссылок на международные, региональные стандарты,
стандарты иностранных государств в разделе «Нормативные ссылки» ссылочные
международные, региональные стандарты, стандарты иностранных государств приводят в
том виде, в котором они представлены в принимаемых международных, региональных
стандартах, стандартах иностранных государств, независимо от замены или отмены
ссылочных международных, региональных стандартов, стандартов иностранных
государств.
5.2.5.1.4 При наличии в тексте принимаемого международного, регионального
стандартов, стандарта иностранного государства недатированных ссылок на

международные, региональные стандарты, стандарты иностранных государств
разработчик должен провести анализ ссылочных международных, региональных
стандартов, стандартов иностранных государств с целью проверки их действия на момент
подготовки стандартов:
- если ссылочные международные, региональные стандарты, стандарты
иностранного государства являются действующими на момент подготовки
национального стандарта, то в тексте национального стандарта ссылочные
международные, региональные стандарты, стандарты иностранных государств оставляют
без изменения. В разделе «Нормативные ссылки» приводят ссылочные международные,
региональные стандарты, стандарты иностранных государств с указанием последнего года
их издания (включая все их изменения);
- если ссылочные международные, региональные стандарты, стандарты иностранных
государств заменены, то в тексте стандартов приводят недатированные ссылки на
международные, региональные стандарты, стандарты иностранных государств,
действующие взамен. При этом в разделе «Нормативные ссылки» приводят
действующие взамен, с указанием года их издания (включая все их изменения) и
помечают знаком сноски со следующей информацией:
«Действует взамен _____________________________________________________
обозначение замененного международного стандарта, международного документа с указанием года
его издания»;
- если ссылочные международные, региональные стандарты, стандарты иностранных
государств отменены без замены, то в тексте стандартов ссылки оставляют без изменения.
В разделе «Нормативные ссылки» приводят ссылочные международные, региональные
23
СТ РК 1.5-2019
стандарты, стандарты иностранных государств с указанием последнего года их издания и
помечают знаком сноски со следующей информацией:
«Действует только для применения настоящего стандарта».
5.2.5.1.5 При наличии в тексте стандарта датированной и недатированной ссылок на
один и тот же международный, региональный стандарты, стандарт иностранного
государства и при наличии действующего международного, регионального стандартов,

стандарта иностранного государства с последним годом издания, отличающимся от года,
приведенного в датированной ссылке, в разделе «Нормативные ссылки» стандартов,
имеющих идентичную степень соответствия, приводят два обозначения ссылочного
международного, регионального стандартов, стандарта иностранного государства с
последним годом издания и с годом издания, соответствующем году, приведенному в
датированной ссылке, при этом ставят знак сноски со следующей информацией:
«Действует только для датированной ссылки».
Примеры
1 IEC 60099-4:2006 Разрядники для защиты от перенапряжений. Часть 4. Оксидно-металлические
разрядники без искровых промежутков для защиты от перенапряжений систем переменного тока.
2 IEC 60099-4:2004* Разрядники для защиты от перенапряжений. Часть 4. Оксидно-металлические
разрядники без искровых промежутков для защиты от перенапряжений систем переменного тока.
*Действует только для датированной ссылки.
5.2.5.1.6 Обозначения международных, региональных стандартов, стандартов

иностранных государств в стандартах приводят на официальном языке оригинала. При
подготовке идентичного национального стандарта наименования международных,
региональных стандартов, стандартов иностранных государств в разделе «Нормативные
ссылки» приводят одновременно на официальном языке оригинала, с которого
осуществлен перевод.
Примеры
1 ISO 5922:2005 Malleable cast iron (Чугун ковкий)
2 IEC 61025:2006* Analysis techniques for dependability - Reliability block diagram and boolean methods
(Методы анализа общей надежности. Блок-схема надежности и булевы методы).
5.2.5.1.7 При наличии в тексте принимаемого международного, регионального

стандартов, стандарта иностранного государства недатированных ссылок на все части
международного, регионального стандартов, стандарта иностранного государства в
разделе «Нормативные ссылки» стандартов приводится обозначение международного,
регионального стандартов, стандарта иностранного государства без указания номеров его
частей, после которого в скобках приводят слова «все части» и приводят общий заголовок
частей международного, регионального стандартов, стандарта иностранного государства.
Пример – ISO 1998 (все части) Petroleum industry - Terminology (Нефтяная промышленность.
Терминология).
5.2.5.1.8 Сведения о соответствии идентичных и модифицированных стандартов к

международным, региональным стандартам, стандартам иностранных государств, на
которые даны ссылки, приводят в дополнительном приложении стандарта, пример
оформления, которого приведен в приложении Г.
Указанное дополнительное приложение размещают в соответствии с 5.2.9.1. В
предисловии приводят указание о наличии такого дополнительного приложения в
соответствии с формулировкой, приведенной в Г.1.8 приложения Г.
В конце раздела «Нормативные ссылки» идентичного национального стандарта
24
СТ РК 1.5-2019
примечание по 4.8.3 не приводится.
5.2.5.2 Модифицированные и неэквивалентные стандарты
5.2.5.2.1 Если в принимаемом международном, региональном стандартах, стандарте
иностранного государства использованы ссылки на другие международные, региональные
стандарты, стандарты иностранных государств, то в стандартах, имеющих
модифицированную степень соответствия, раздел «Нормативные ссылки»

переоформляют.
Ссылки на международные, региональные стандарты, стандарты иностранных
государств, которые приняты в качестве национальных стандартов, в разделе
«Нормативные ссылки» и в тексте стандарта заменяют ссылками на соответствующие
идентичные и модифицированные стандарты.
Примечание – Замена ссылок на международные, региональные стандарты, стандарты иностранных
государств ссылками на стандарты является техническим отклонением. Идентификация технических
отклонений - в соответствии с 5.3.
5.2.5.2.2 Если международные, региональные стандарты, стандарты иностранных

государств, на которые даны ссылки, не приняты в качестве национальных стандартов (в
том числе и те, требования которые противоречат законодательству государств -
участников Соглашения о проведении согласованной политики), то ссылки на такие
международные, региональные стандарты, стандарты иностранных государств в разделе
«Нормативные ссылки» и в тексте стандарта заменяют ссылками на соответствующие
стандарты.
5.2.5.2.3 Если международные, региональные стандарты, стандарты иностранных
государств, на которые даны ссылки, не приняты в качестве национальных стандартов и
проекты национальных стандартов находятся в стадии разработки, то такие стандарты в
разделе «Нормативные ссылки» помечают знаком сноски со следующей информацией:

«Действует до введения СТ РК (ГОСТ), разработанного на основе ________________
обозначение международного стандарта
Перевод стандарта (международного документа) имеется в _________________
наименование уполномоченного органа.
5.2.5.2.4 В первом абзаце раздела «Нормативные ссылки» приводят следующую
формулировку:
«В настоящем стандарте использованы(а) ссылки(а) на следующие(й) нормативные
документы (стандарты)».
В начале перечня указывают полные обозначения стандартов, далее нормативные
документы в порядке возрастания регистрационных номеров обозначений и их
наименования в следующей последовательности:
- международные стандарты (ISO);
- международные документы (ISO – TS, PAS, TR, Guide, TTA, IWA);
- проекты международных стандартов (ISO – DIS,FDIS);
- международные стандарты (IEC);
- международные документы (IEC - TS, PAS, TR, Guide, TTA, ITA);
- проекты международных стандартов (IEC – CDV, FDIS)
- международные стандарты (ITU);
- проекты международных стандартов (ITU);
- международные стандарты (ISO/I EC);
- международные документы (ISO/IEC-TS, PAS, TR, Guide, TTA, IWA);
- проекты международных стандартов (ISO/IEC - DIS, FDIS);
- документы, приравненные к международным стандартам (Codex Alimentarius,
ASTM, SAE и т.п.);
25
СТ РК 1.5-2019
- Регламенты ЕС;
- Директивы ЕС;
- Решения ЕС;
- Рекомендации ЕС;
- гармонизированные документы (HD);
- европейские стандарты (EN, в том числе EN ISO);

- европейские документы (CR);
- европейские предварительные стандарты (ENV);
- проекты европейских стандартов (prEN);
- стандарты иностранных государств;
- иные международные (региональные) нормативные документы.
5.2.5.2.5 Допускаются ссылки на международные, региональные стандарты,
стандарты иностранных государств, которые не приняты в качестве национальных
стандартов, заменять соответствующим текстом международного, регионального
стандартов, стандарта иностранного государства или приводить текст стандарта (разделов,
подразделов, пунктов, подпунктов и приложений) в приложении национального
стандарта. При этом в тексте национального стандарта ссылки на международные,
региональные стандарты, стандарты иностранных государств, если они заменены
соответствующим текстом, допускается не приводить либо приводить в скобках после
соответствующего текста.
Примечание – Подобная замена является техническим отклонением. Идентификация технических

отклонений - в соответствии с 5.3.
Если текст (текст раздела) международного, регионального стандартов, стандарта

иностранного государства приводят в приложении, ссылки на международные,

региональные стандарты, стандарты иностранных государств должны быть приведены в
разделе «Нормативные ссылки» и в тексте национального стандарта.
В разделе «Нормативные ссылки» такие международные, региональные стандарты,
стандарты иностранных государств помечают знаком сноски со следующей информацией:
«Оригинал стандарта приведен в приложении.» или
«Перевод стандарта приведен в приложении.».
В тексте стандарта после соответствующей ссылки на международный,
региональный стандарты, стандарты иностранных государств, раздел которого приведен в
приложении, помечают знаком сноски со следующей информацией:
«Раздел _ приведен в приложении ».
5.2.5.2.6 Сведения о замене ссылок с разъяснением причин их внесения приводят в
приложении, пример оформления, которого приведен в приложении Г.
Информацию о замене ссылок на международные, региональные стандарты,
стандарты иностранных государств приводят в предисловии стандартов в соответствии с
формулировками, приведенными в Г.3.6, приложения Г.
5.2.5.2.7 В стандартах, имеющих неэквивалентную степень соответствия, раздел
«Нормативные ссылки» переоформляют.
5.2.5.3 Выявление ошибок
При выявлении в международном, региональном стандартах, стандарте
иностранного государства ошибок в разделе «Нормативные ссылки» в национальном
стандарте, соответствующая ссылка должна быть исправлена. При этом ее помечают
знаком сноски со следующей информацией:
«Исправлена ошибка».
5.2.6 Термины и определения
5.2.6.1 В структурном элементе «Термины и определения» для стандартов,
26
СТ РК 1.5-2019
принимаемых методом переиздания (если для составления новой редакции используется
официальный перевод), после термина на русском языке указывают в скобках его
эквивалент на официальном языке оригинала международного, регионального стандартов,
стандарта иностранного государства, с которого осуществлен перевод.
Допускается после эквивалента термина на официальном языке оригинала включать
термин, применяемый в национальной и (или) межгосударственной системе

стандартизации, при отличии его от перевода термина, приведенного в международном,
региональном стандарте, стандарте иностранного государства. Это дополнение является
редакционным изменением и должно быть идентифицировано в соответствии с 5.3.2.
При необходимости в терминологическую статью допускается включать
эквиваленты терминов на других языках.
5.2.6.2 Если определения в действующих стандартах и принимаемом
международном, региональном стандартах, стандарте иностранного государства имеют
существенные различия, сравнение таких терминологических статей приводят в
дополнительном приложении согласно 4.9. Это дополнение является редакционным
изменением и должно быть идентифицировано в соответствии с 5.3.2.
5.2.7 Обозначения и сокращения
5.2.7.1 Структурный элемент «Обозначения и сокращения» в стандартах приводят в
таком виде, в каком он изложен в международном, региональном стандартах, стандарте
иностранного государства.
5.2.7.2 Если в стандартах, принимаемых методом переиздания (если для
составления новой редакции используется официальный перевод), применяют
обозначения и сокращения, отличные от международного, регионального стандартов,
стандарта иностранного государства, то приводят обозначения и сокращения как
национального, так и международного, регионального стандартов, стандарта
иностранного государства. Обозначения и сокращения, принятые в международном,

региональном стандартах, стандарте иностранного государства, приводят в скобках.
В начале перечня приводят обозначения и сокращения, принятые в международном,
региональном стандартах, стандарте иностранного государства, в алфавитном порядке на
официальном языке оригинала. Далее при необходимости приводят обозначения и
сокращения, принятые в стандартах, в алфавитном порядке на государственном и русском
языках.
5.2.8 Библиография
5.2.8.1 В структурном элементе «Библиография» приводят:
- нормативные документы, не являющиеся общедоступными;
- нормативные документы, на которые дана ссылка только для информации;
- нормативные документы, которые были использованы в качестве справочного или
библиографического материала при разработке международного, регионального
Ссылки на нормативные документы, приведенные в «Библиографии», в тексте
международного, регионального стандартов, стандарта иностранного государства могут
не приводиться, а приведенные в тексте ссылки могут не иметь нумерации. Перечень
ссылочных нормативных документов, приведенных в «Библиографии», может быть
приведен с указанием нумерации, приведенной в квадратных скобках.
5.2.8.2 В структурном элементе «Библиография» в стандартах указывают
обозначения международных, региональных стандартов, стандартов иностранных
государств и нормативные документы по стандартизации иностранного государства с
годами их принятия (при наличии) и наименования на официальном языке оригинала, в
скобках приводят наименования на русском языке. При этом обозначения
международных, региональных стандартов, стандарта иностранного государства приводят
27
СТ РК 1.5-2019
с указанием года их издания в соответствии с 5.2.5.1.4. Наименования органов,
утвердивших нормативный документ, фамилии авторов, наименования периодических
изданий, информацию об издании необходимо приводить только на официальном языке
оригинала.
Международные, региональные стандарты, стандарты иностранных государств и
нормативные документы по стандартизации иностранных государств, приведенные в

«Библиографии», не являются обязательными для применения стандартов и в таблице
соответствия, пример оформления которой приведен в приложении Д, не приводят.
5.2.8.3 В модифицированных стандартах структурный элемент «Библиография»
переоформляют в соответствии с 4.13.
В структурном элементе «Библиография» приводят перечень документов, на
которые даны ссылки в тексте стандарта, а затем приводят перечень использованной
справочной литературы.
При наличии в тексте модифицированного национального стандарта ссылок на
нормативные документы, приведенные в «Библиографии», их переоформляют в
соответствии с 4.13 (например, если в тексте приведена ссылка на обозначения
нормативных документов, сведения о которых приведены в «Библиографии», то эти
обозначения в тексте заменяют нумерацией в квадратных скобках).
Если в тексте модифицированного стандарта приведены дополнительные по
отношению к международному, региональному стандартам, стандарту иностранного
государства ссылки на нормативные документы, а также перечень ссылочных
нормативных документов в «Библиографии», то их идентифицируют в соответствии с
5.3.3.1.2.
5.2.9 Приложения
5.2.9.1 В идентичных стандартах обозначение приложений международного,
регионального стандартов, стандарта иностранного государства приводят на официальном

языке оригинала, с которого осуществлен перевод, в последовательности, приведенной в
международном, региональном стандартах, стандарте иностранного государства. При
этом приложения ZA (ZB, ZC) располагают перед приложением «Библиография», которое
приводят без обозначения в соответствии с оригиналом.
Примечание – Приложение ZA (ZB, ZC) может содержать информацию:

- о взаимосвязи международных и региональных стандартов, стандартов иностранных государств и
реализации их существенных технических требований;
- о соответствии гармонизированных европейских стандартов ссылочным международным,
региональным стандартам, стандартам иностранного государства в случае, если европейский стандарт
идентичен по отношению к международному, региональному стандарту, стандарту иностранного
государства;
- об особенностях применения гармонизированного европейского стандарта.
При наличии информативных дополнительных элементов, являющихся

редакционными изменениями, оформляемых как дополнительные приложения, они
обозначаются прописной буквой русского алфавита с добавлением буквы В (например,
В.А, В.Б, В.В ...) и размещаются после приложения «Библиография».
Приложение «Сведения о соответствии национальных стандартов ссылочным
международным, региональным стандартам, стандартам иностранных государств»
(см. 5.2.5.1.8), приводят после вышеуказанных дополнительных приложений (например,
В.Ж), при их наличии, или после приложения «Библиография», при их отсутствии
(например, В.А) ) (см. приложение Д).
Пример – Последовательность приведения приложений: А, В, С, ZA, Библиография, ВА,ВБ,ВВ,...,ВЖ
28
СТ РК 1.5-2019
5.2.9.2 В модифицированных стандартах допускается изменять последовательность
приложений международного, регионального стандартов, стандарта иностранного
государства, дополняя их национальными приложениями, при их наличии, в том числе
содержащими информативные дополнительные элементы, являющиеся редакционными
изменениями. При этом сведения о сравнении структуры приложений международного,
регионального стандартов, стандарта иностранного государства и структуры приложений

стандартов приводят в приложении, которое оформляют в соответствии с 5.3.3.4.
Приложения с разъяснением причин внесения технических отклонений
(см. 5.3.3.1.1) и приложения со сравнением структуры международного, регионального
стандартов, стандарта иностранного государства и структуры национального стандарта
(см. 5.3.3.2.2), при их наличии, размещают после вышеуказанных приложений
(например, Е, Ж).
Структурный элемент «Библиография» размещают последним и приводят без
обозначения в соответствии с 4.13.
В модифицированных стандартах приложения обозначают прописными буквами
русского алфавита за исключением Приложения ZA (ZB, ZC), которое обозначают в
соответствии с оригиналом и приводят перед приложением «Библиография».
Пример – Последовательность приведения приложений: А, Б, В, Е, Ж

Библиография.
5.2.10 Библиографические данные

Структурный элемент «Библиографические данные» оформляют в соответствии с
настоящим стандартом с указанием кодов МКС и степени соответствия посредством
буквенного символа согласно СТ РК 1.9.
5.3 Правила идентификации редакционных изменений и технических

отклонений
5.3.1 Общие требования

5.3.1.1 В стандартах, имеющих идентичную или модифицированную степень
соответствия по отношению к международному, региональному стандартам, стандарту
иностранных государств, должны быть идентифицированы редакционные изменения,
технические отклонения и (или) изменения структуры с разъяснением причин их
внесения.
В переструктурированных стандартах должно быть, приведено сравнение структур
стандартов с международными, региональными стандартами, стандартами иностранных
государств.
В стандартах, имеющих неэквивалентную степень соответствия по отношению к
международным, региональным стандартам, стандартам иностранных государств,
редакционные изменения, технические отклонения и (или) изменения структуры в
стандарте не идентифицируются.
5.3.1.2 Информацию о наличии редакционных изменений, технических отклонений,
изменений структуры с разъяснением причин их внесения и способе их идентификации
приводят в предисловии, введении (при необходимости), тексте стандартов или
приложении.
5.3.2 Идентификация редакционных изменений
5.3.2.1 В стандартах должны быть идентифицированы следующие редакционные
изменения:
- исключение текста на одном или нескольких языках из многоязычного
международного, регионального стандартов, стандарта иностранного государства;
29
СТ РК 1.5-2019
- внесение изменений и (или) технических поправок к международным,
региональным стандартам, стандартам иностранных государств, принятых после его
официальной публикации (издания);
- изменение наименования международного, регионального стандартов, стандарта
иностранного государства;
- информативные дополнительные элементы, которые не являются техническим

отклонением;
- изменение отдельных фраз, терминов или замена на синонимы слов, приведенных в
версии международного, регионального стандартов, стандарта иностранного государства
на русском языке, в целях соблюдения норм государственного и русского языка и
принятой терминологии (изменение в словесной формулировке);
- включение для информации пересчитанных значений единиц величин,
установленных в стандартах, при отличии их от приведенных в международном,
региональном стандартах, стандарта иностранного государства.
5.3.2.2 Информативные дополнительные элементы приводят в приложении
(см. 5.2.9.1).
5.3.2.3 Информацию о наличии и способе идентификации редакционных изменений
приводят в предисловии, введении (при необходимости) в соответствии с
формулировками, пример оформления, которых приведен в Г.2 приложения Г.
5.3.3 Идентификация технических отклонений в модифицированных

стандартах
5.3.3.1 Стандарты содержат больше
5.3.3.1.1 Дополнительные положения (требования), установленные в
национальном стандарте по отношению к международному, региональному стандартам,
стандарту иностранного государства, вносят в текст после соответствующих структурных

элементов (разделов, подразделов, пунктов, подпунктов, абзацев, терминологических
статей) или в приложение (при значительном объеме).
Дополнительные положения (требования), внесенные в текст стандарта, вместе с
примечаниями с разъяснением причин внесения технических отклонений заключают в
рамки из тонких линий.
Разъяснение причин внесения технических отклонений приводят в предисловии (при
незначительном объеме), в примечании к дополненному тексту или в примечании в
приложении (при значительном объеме). Указанное дополнительное приложение
размещают в соответствии с 5.2.9.2.
5.3.3.1.2 Дополнительные положения (требования), представленные в виде
отдельных фраз, слов, показателей и (или) их значений, вносят в текст стандартов и
выделяют в тексте полужирным курсивом.
Если полужирный курсив уже использован в международном, региональном
стандартах, стандарте иностранного государства, то применяют полужирный курсив с
подчеркиванием его сплошной горизонтальной линией.
незначительном объеме) или в примечании к дополненному тексту.
5.3.3.1.3 При необходимости полный перечень технических отклонений в виде
дополнений, внесенных в текст стандарта, с разъяснением причин их внесения приводят в
приложении, пример оформления которого приведен в приложении Е.
5.3.3.2 Стандарты содержат меньше
5.3.3.2.1 Если из стандартов исключают отдельные положения (требования),
отдельные структурные элементы (разделы, подразделы, пункты, подпункты) и (или)
приложения международного, регионального стандартов, стандарта иностранного
30
СТ РК 1.5-2019
государства, которые нецелесообразно применять, то текст исключенных отдельных
требований, отдельных структурных элементов и (или) приложений на официальном
языке оригинала или его официальный перевод приводят в приложении.
незначительном объеме) или в примечании в приложении.
5.3.3.2.2 Исключение отдельных требований и (или) отдельных структурных

элементов международного, регионального стандартов, стандарта иностранного
государства, как правило, приводит к изменению структуры международного,
регионального стандартов, стандарта иностранного государства.
Сравнение структуры международного, регионального стандартов, стандарта
иностранного государства и структуры стандартов приводят в приложении, пример
оформления, которого приведен в приложении Ж. Указанное дополнительное приложение
размещают в соответствии с 5.2.9.2.
5.3.3.3 Стандарты изменяют часть международного, регионального
5.3.3.3.1 Если в стандартах изменяют отдельные требования и (или) отдельные
структурные элементы международного, регионального стандартов, стандарта
иностранного государства, то текст измененных отдельных требований и (или) отдельных
структурных элементов выделяют одиночной вертикальной полужирной линией,
расположенной на полях соответственно слева (четные страницы) и справа
(нечетные страницы) от соответствующего текста.
Текст измененных отдельных положений (требований) и (или) отдельных
структурных элементов международного, регионального стандартов, стандарта
иностранного государства на официальном языке оригинала или его официальный
перевод приводят в приложении.

незначительном объеме), в примечании к измененному тексту или в примечании в
5.3.3.3.2 Если стандарты содержат незначительное количество изменений и они
касаются отдельных фраз, слов, показателей и (или) значений, их выделяют в тексте
курсивом.
Если курсив уже использован в международном, региональном стандартах,
стандарте иностранного государства, то применяют курсив с подчеркиванием сплошной
горизонтальной линией.
незначительном объеме) или в примечании к измененному тексту.
5.3.3.3.3 При необходимости полный перечень технических отклонений в виде
изменений в тексте стандарта с разъяснением причин их внесения приводят в приложении
в соответствии с приложением Е.
5.3.3.4 Стандарты переструктурированы по отношению к международному,
региональному стандартам, стандарту иностранного государства
Если стандарты переструктурированы по отношению к международному,
региональному стандартам, стандарту иностранного государства, в стандарте приводят
приложение со сравнением структуры международного, регионального стандартов,
стандарта иностранного государства со структурой стандартов, пример оформления,
которого приведен в приложении Ж.
незначительном объеме) или в примечании в приложении.
31
СТ РК 1.5-2019
5.3.3.5 Принятие нескольких взаимосвязанных международных, региональных
стандартов, стандартов иностранных государств в качестве национального
стандарта
5.3.3.5.1 В стандарте приводят приложение со сравнением структур международных,
региональных стандартов, стандартов иностранных государств со структурой стандартов,
пример оформления, которых приведен в Приложении Ж.

5.3.3.5.2 Информацию о наличии и способе идентификации технических отклонений
приводят в предисловии, введении (при необходимости) в соответствии с
формулировками, пример оформления, которых приведен в Г.3.1 – Г.3.5 приложения Г.
5.3.3.5.3 Полный перечень технических отклонений (в том числе дополнение,
исключение, изменение) с разъяснением причин их внесения приводят в приложении в
соответствии с приложением Д.
5.3.3.5.4 Информацию о наличии технических отклонений с разъяснением причин их
внесения и способе их идентификации приводят в предисловии, введении (при
необходимости) в соответствии с формулировками, пример оформления, которых
приведен в Г.3.1 – Г.3.7 приложения Г.
5.3.3.5.5 В зависимости от наличия и характера использованных в международном,
региональном стандартах, стандарте иностранного государства выделений в
национальном стандарте для четкой идентификации и различий применяют другие
выделения (рамка из двойных тонких линий, одиночная вертикальная штриховая линия
на полях слева (четная страница)/справа (нечетная страница) от соответствующего текста,
обыкновенный шрифт с подчеркиванием, двойным подчеркиванием, штриховым
подчеркиванием; полужирный шрифт; полужирный шрифт с подчеркиванием, двойным
подчеркиванием, штриховым подчеркиванием; курсив; курсив с подчеркиванием,
двойным подчеркиванием, штриховым подчеркиванием; полужирный курсив;
полужирный курсив с подчеркиванием, двойным подчеркиванием, штриховым

подчеркиванием; разрядкой).
5.3.3.5.6 В обоснованных случаях допускается применять иные способы
идентификации технических отклонений по согласованию с уполномоченным органом.
5.4 Национальные информационные данные

Национальные информационные данные оформляются в соответствие [6].
Пример оформления «Предисловия» межгосударственного стандарта, принятого в
качестве национального стандарта Республики Казахстан приведен в приложении К.
6 Требования к изложению стандартов и рекомендаций по стандартизации
6.1 Требования к тексту национального стандарта и рекомендаций по

6.1.1 Целью разработки стандартов или рекомендаций по стандартизации является

определение точных и однозначных положений, обеспечивающих содействие
международной торговле и обмену информацией. В зависимости от особенностей
содержания стандарта (или рекомендаций по стандартизации) его положения излагают в
виде текста, таблиц, графического материала (рисунков, схем, диаграмм) или их
сочетаний.
Стандарт (или рекомендации по стандартизации) должен:
а) учитывать современный уровень развития техники;
Примечание – Достигнутый к данному моменту времени уровень технических возможностей

применительно к продукции, процессам и услугам, являющийся результатом обобщенных достижений
32
СТ РК 1.5-2019
науки, техники и практического опыта.
б) представлять собой основу для будущего технологического развития;

в) быть понятным для квалифицированных специалистов, в т.ч. и тех, которые не
принимали участия в подготовке этого стандарта.
6.1.2 Стиль изложения текста стандарта или рекомендаций по стандартизации

должен быть простым, ясным, кратким, точным, не допускающим различных толкований,
логически последовательным, необходимым и достаточным для применения стандарта в
соответствии с его областью применения.
В стандарт или рекомендации по стандартизации включают:
- требования, которые могут быть проверены объективными методами;
- процедуры проведения испытаний;
- другие положения в соответствии с разделом 8;
- сведения о других объектах, взаимосвязанных с объектом стандартизации.
Структура, стиль изложения и терминология должны соблюдаться не только в
конкретном стандарте или рекомендациях по стандартизации, но и в серии
взаимосвязанных стандартов или рекомендаций по стандартизации. Структура стандартов
или рекомендаций по стандартизации по аналогичной тематике и нумерация их пунктов
должна быть по возможности идентична. Аналогичные и идентичные положения должны
выражаться с помощью одних и тех же (однотипных) формулировок.
В стандарте или рекомендациях по стандартизации применяют стандартизованные
термины, определения к которым установлены техническими регламентами и
законодательными актами Республики Казахстан, а при их отсутствии международными
(региональными), национальными и межгосударственными стандартами на термины и
определения.
Для определения одного понятия в тексте стандарта или серии взаимосвязанных

стандартов должен использоваться один и тот же (единообразный) термин. Следует
избегать применения альтернативного термина (эквивалента, синонима) для уже
определенного понятия, если он не допускается утвержденной в установленном порядке
терминологией. Каждый термин используется только в одном значении настолько,
насколько это возможно.
Следует внимательно относиться к сокращению терминов. Использование
сокращений должно быть ограничено, чтобы исключить возможность их различного
толкования.
Использование сокращенного термина оправдано, если он часто используется в
стандарте или рекомендации по стандартизации.
6.1.3 При изложении обязательных нормативных требований и положений в тексте
стандарта или рекомендаций по стандартизации применяют слова: «должен», «следует»,
«подлежит», «необходимо», «требуется», «разрешается только», «не допускается»,
«запрещается», «не должен», «не следует», «не подлежит», «не могут быть» и т. п.
Приводя в стандарте или рекомендациях по стандартизации требования к
наибольшим и наименьшим значениям величин, применяют словосочетания «должно
быть не более (не менее)» или «не должно превышать».
Пример – Массовая доля углекислого натрия в технической кальцинированной соде должна быть не
менее 99,4 %.
При изложении в стандарте или рекомендациях по стандартизации положений,
допускающих отступления от требований и положений, применяют слова: «могут быть»,
«как правило», «при необходимости», «допускается», «разрешается» и т.п.
При изложении в стандарте или рекомендациях по стандартизации рекомендаций
применяют слова: «рекомендуется», «не рекомендуется», «целесообразно»,
33
СТ РК 1.5-2019
«нецелесообразно» и т. п. Допускается использовать для рекомендаций
повествовательную форму изложения, если их рекомендательный характер следует из
статуса документа, его наименования или заголовка раздела (подраздела).
Допускается использовать в стандарте или рекомендациях по стандартизации для
требований и положений повествовательную форму изложения, если из его наименования
или заголовков разделов (подразделов) ясно, какие положения являются требованиями

(инструкциями)».
Сведения и приложения излагают в стандарте или рекомендациях по стандартизации
в повествовательной форме, например: применяют, указывают и т.п.
6.1.4 В стандарте не допускается применять:
- обороты разговорной речи, техницизмы и профессионализмы;
- для одного и того же понятия различные научно-технические термины, близкие
по смыслу (эквиваленты, синонимы), а также иностранные слова и термины при наличии
равнозначных слов и терминов в казахском и русском языке;
- произвольные словообразования.
6.1.5 В тексте стандарта или рекомендациях по стандартизации, за исключением
формул, таблиц и рисунков, не допускается применять:
- математический знак «-» перед отрицательными значениями величин (следует
писать слово минус);
- математический знак «+» перед положительным числовым значением по тексту
не приводится;
- знак Ø для обозначения диаметра (следует писать слово диаметр);
- математические знаки величин без числовых значений, например, > (больше), <
(меньше), = (равно), ≥ (больше или равно), ≤ (меньше или равно),  (не равно), а также
знаки № (номер) и % (процент).
6.1.6 Числовые значения показателей, устанавливаемые в стандарте или

рекомендациях по стандартизации для изготовления продукции (для выполнения работ
или процессов) с заданной точностью, как правило, приводят с предельными
отклонениями или указывают в виде наибольших и (или) наименьших значений.
Предельные (допускаемые) отклонения значений показателя могут быть приведены
следующим образом:
- в тексте – вместе с номинальными значениями, как указано в 6.14.5;
- в таблице – как указано в 6.5.15;
- в виде отдельного требования.
Пример – Допускаемые отклонения массы нетто одной упаковочной единицы от номинальной не

должны превышать:
минус 8 % при массе до 50 г включ.
минус 5 % » ... св. 50 г
При упаковывании крекера непосредственно в ящики допускается отклонение фактической массы
нетто от номинальной в меньшую сторону на 0,5 %.
Отклонение от номинальной массы нетто в большую сторону не ограничивается.
6.1.7 При приведении в стандарте или рекомендациях по стандартизации

данных о физических константах, свойствах веществ и материалов указывают категории
этих данных по [10].
6.2 Деление текста стандарта
6.2.1 Текст основной части стандарта или рекомендации по стандартизации

делят на структурные элементы: разделы, подразделы, пункты, подпункты. Разделы могут
34
СТ РК 1.5-2019
делиться на пункты или на подразделы с соответствующими пунктами. Пункты при
необходимости могут делиться на подпункты верхнего и нижнего уровней.
Примечание – Подпункт верхнего уровня состоит из четырех знаков, разделенных точками

(например, 1.1.1.1), подпункт нижнего уровня - из пяти (например, 1.1.1.1.1).
6.2.1.1 При делении текста стандарта или рекомендаций по стандартизации на

пункты и подпункты необходимо, чтобы каждый пункт (подпункт) составлял отдельное
положение стандарта или рекомендации по стандартизации, то есть содержал
законченную логическую единицу.
6.2.1.2 Разделы, подразделы, пункты и подпункты нумеруют арабскими
цифрами.
6.2.1.3 Разделы должны иметь порядковую нумерацию в пределах всего текста
основной части стандарта или рекомендации по стандартизации. Нумерация в тексте
продолжается до приложений и на них не распространяется.
6.2.1.4 Номер подраздела включает номера раздела и подраздела, разделенные
точкой (например, 1.1, 1.2, 1.3 и т. д.), а номер пункта - номера раздела, подраздела и
пункта (или номера раздела и пунктов разных уровней), разделенные точками (например,
5.1.1, 5.1.2, 5.1.3 и т. д.). Этот процесс подразделения не должен превышать пяти уровней
(например, 5.1.1.1.1, 5.1.1.1.2 и т. д.).
6.2.1.5 После номера раздела, подраздела, пункта и подпункта точку не ставят,
а отделяют от текста стандарта или рекомендации по стандартизации пробелом.
6.2.1.6 Если текст основной части стандарта или рекомендаций по
стандартизации разделен на подпункты, то для дальнейшего деления текста используют
абзацы, которые не нумеруют, а выделяют абзацным отступом (см. 8.2.8).
6.2.2 Текст приложения может быть разделен на разделы, подразделы, пункты,

подпункты, которые нумеруют в пределах каждого приложения, ставя перед их номерами
обозначение этого приложения и отделяя его от номера точкой.
Примеры
1 A.1; A.2; А.З и т. д.
2 Б.1.1;Б.1.2;Б.2.1 и т. д.
6.2.3 Если раздел или подраздел стандарта или его приложения имеет только
один пункт, то его не нумеруют.
Если раздел или подраздел стандарта или рекомендаций по стандартизации разделен
на пункты, то включение в этот раздел (подраздел) текста, предшествующего первому
пункту - «висячих абзацев», не допускается, поскольку ссылка на них является
неопределенной, см. пример.
Пример – Приведенные «висячие абзацы» не могут быть четко идентифицированы, как находящиеся
в пункте 5, поскольку абзацы в 5.1 и 5.2 также относятся к пункту 5. Чтобы избежать этой проблемы,
необходимо либо указать ненумерованные абзацы, как подпункт 5.1 и соответственно перенумеровать
существующие пункты 5.1 и 5.2, как показано ниже в правом столбце, либо положения «висячего абзаца»
переместить в другие пункты или подпункты.
35
СТ РК 1.5-2019
6.3 Заголовки
6.3.1 Для разделов и подразделов стандарта или рекомендаций по стандартизации

применяют заголовки.
Для пунктов, как правило, заголовки не приводят. Заголовки пунктов используют
для выделения их в тексте стандарта или рекомендации по стандартизации, если в
подразделе этого стандарта или рекомендации по стандартизации содержится более пяти
пунктов, разделенных на подпункты или на абзацы. Все пункты, если хотя бы один из них
имеет заголовок, должны быть представлены в тексте стандарта или рекомендации по
стандартизации идентично (например, если пункт 10.1.1 имеет заголовок, то и пункты
этого же уровня 10.1.2, 10.1.3, 10.1.4 и т. д. должны иметь заголовки).

При отсутствии заголовка в пункте возможно использование ключевых терминов
или фраз, которые располагают в начале текста пункта и для привлечения внимания к
излагаемому предмету выделяют другим шрифтом (например, курсивом). Такие термины
или фразы не являются заголовком пункта и в структурный элемент «Содержание» не
включаются.
6.3.2 Заголовки должны четко и кратко отражать содержание соответствующих
разделов, подразделов, пунктов (при их наличии).
6.3.3 Заголовок раздела (подраздела или пункта) печатают, отделяя от номера
пробелом, начиная с прописной буквы, не приводя точку в конце и не подчеркивая. При
этом номер раздела (подраздела или пункта) печатают после абзацного отступа.
6.3.4 В заголовках следует избегать сокращений (за исключением
общепризнанных аббревиатур, единиц величин и сокращений, входящих в условные
обозначения продукции).
В заголовке не допускается перенос слова на следующую строку, применение
римских цифр, математических знаков и греческих букв.
6.3.5 Если заголовок состоит из двух предложений, то их разделяют точкой.
В стандарте или рекомендациях по стандартизации заголовки разделов, подразделов,
пунктов выделяют полужирным шрифтом. При этом заголовки разделов (а при наличии
заголовков пунктов также заголовки подразделов) допускается выделять увеличенным
размером шрифта.
6.4 Перечисления
6.4.1 В тексте стандарта или рекомендаций по стандартизации (как правило,

внутри пунктов или подпунктов) могут быть приведены перечисления.
36
СТ РК 1.5-2019
6.4.2 Перечисления выделяют в тексте абзацным отступом, который
используют только в первой строке.
6.4.3 Перед каждой позицией ставят строчную букву, приводимую в
алфавитном порядке (за исключением букв ѐ, з, й, о, ч, ь, ы, ъ), а после нее – круглую
скобку.
6.4.4 Для дальнейшей детализации перечислений используют арабские цифры,

после которых ставят скобку, приводя их со смещением вправо на два знака относительно
перечислений, обозначенных буквами.
6.4.5 Допускается, в случае, если нет необходимости в тексте стандарта или
рекомендации по стандартизации, сослаться на одно или несколько перечислений,
располагать перечисления ненумерованными списками и перед каждой позицией
перечисления ставить дефис.
Примечание – Требования к перечислениям в разделе «Нормативные ссылки» см. в 4.8.10.
6.4.6 Перечисления могут быть представлены в виде полного грамматического

предложения без двоеточия (см. пример 1), или с двоеточием в конце (см. пример 2).
Примеры
1 При построении определений должны применяться следующие принципы.
а) Определение должно иметь ту же самую грамматическую форму, что и термин:
- для определения глагола должна использоваться глагольная фраза;
- для определения существительного в единственном числе должно использоваться единственное
число.
б) Предпочтительная структура определения - это базовая часть, устанавливающая класс, к которому
относится понятие, и другая часть, перечисляющая характеристики, которые отличают понятие от других
членов класса.
в) Определение количественных величин должно быть сформулировано согласно положению, что
полученная количественная величина может быть определена только посредством других количественных
величин. При определении величин единицы не используются.
2 Для всех медицинских изделий установлены следующие дополнительные требования:
а) проведение контроля окружающей среды, который осуществляют в следующих случаях:
- при поставке стерильных изделий;
- при поставке нестерильных изделий, которые стерилизуются перед использованием;
- когда микробиологическая и (или) микробиологическая чистота имеет значение при эксплуатации
изделий;
б) установление поставщиком и соблюдение им требований к чистоте следующих изделий:
- предварительно очищенных до стерилизации и (или) использования;
- поставляемых нестерильными, но подлежащими предстерилизационной очистке;
- предназначенных для использования нестерильными;
в) установление поставщиком требований по обслуживанию, если это может повлиять на качество
изделия.
6.5 Таблицы
6.5.1 Таблицы применяют для лучшей наглядности и удобства сравнения

числовых значений показателей (параметров, размеров и т. п.).
Табличную форму целесообразно применять, если различные показатели могут быть
сгруппированы по какому-либо общему признаку (например, физико-химические
показатели), а каждый из показателей может иметь два (или более) значения.
В таблице наряду с показателями могут быть приведены ссылки на подразделы или
пункты данного стандарта и (или) на другие стандарты, которые устанавливают
требования к методам контроля этих показателей. В последнем случае допускается не
приводить повторно данные ссылки в разделе стандарта, в котором установлены
37
СТ РК 1.5-2019
требования к методам контроля.
При издании стандарта или рекомендации по стандартизации (а при наличии
технических возможностей и при подготовке проекта) головку таблицы отделяют от
остальной части таблицы двойной линией.
После слова «Таблица» приводят номер таблицы, присваиваемый в соответствии с
6.5.3. При этом точку после номера таблицы не ставят.

При необходимости краткого пояснения и (или) уточнения содержания таблицы
приводят ее наименование, которое записывают с прописной буквы над таблицей после ее
номера, отделяя от него тире. При этом точку после наименования таблицы не ставят.
Обозначение и наименование (при наличии) следует располагать по центру над
таблицей, выделяя полужирным шрифтом.
6.5.2 Таблицы оформляют в соответствии с рисунком 1. Высота строк таблицы
должна быть не менее 8 мм.
Горизонтальные линии, разграничивающие строки таблицы, допускается не
проводить, если их отсутствие не затрудняет пользование таблицей.
6.5.3 Таблицы нумеруют арабскими цифрами сквозной нумерацией в пределах
всего текста стандарта, за исключением таблиц приложений.
Таблицы каждого приложения нумеруют арабскими цифрами отдельной
нумерацией, добавляя перед каждым номером обозначение данного приложения и
разделяя их точкой.
Если в стандарте или рекомендации по стандартизации одна таблица, то ее
обозначают «Таблица 1» или, например, «Таблица Г.1» (если таблица приведена в
приложении Г).
Допускается нумеровать таблицы в пределах раздела. В этом случае номер таблицы
состоит из номера раздела и порядкового номера таблицы, разделенных точкой.
На все таблицы стандарта или рекомендации по стандартизации приводят ссылки в

тексте или в приложении (если таблица приведена в приложении). При этом пишут слово
«Таблица», а затем указывают ее номер.
6.5.4 Заголовки граф (колонок) и строк таблицы приводят, начиная с прописной
буквы, а подзаголовки граф – со строчной буквы, если они составляют одно предложение
с заголовком, или с прописной буквы, если они имеют самостоятельное значение. В конце
заголовков и подзаголовков граф и строк точки не ставят. Заголовки и подзаголовки граф
указывают в единственном числе.
При приведении заголовка боковика или заголовков (подзаголовков) других граф не
допускается разделение граф в головке таблицы диагональными линиями.
Заголовки граф, как правило, записывают параллельно строкам таблицы. При
необходимости допускается располагать заголовки граф перпендикулярно строкам
таблицы.
38
СТ РК 1.5-2019
Рисунок 1
6.5.5 Таблицу, в зависимости от ее размера, помещают под текстом, в котором

впервые дана на нее ссылка, или на следующей странице, а при необходимости – в
приложении стандарта или рекомендации по стандартизации.
Допускается размещать таблицу вдоль длинной стороны листа стандарта или
рекомендации по стандартизации («лежа»), при этом текст таблицы (буквенные,
цифровые или буквенно-цифровые обозначения) допускается поворачивать только против
часовой стрелки на угол 90° в соответствии с рисунком 2.
Допускается текст таблицы печатать уменьшенным размером шрифта, если это не
затрудняет его читаемость.
SN.5
Тип
SM.12
Размеры
Рисунок 2
6.5.6 Если таблица выходит за формат страницы, то таблицу делят на части, помещая
одну часть под другой, рядом или на следующей странице (страницах).
6.5.6.1 При делении таблицы на части слово «Таблица», ее номер и наименование
помещают над первой частью таблицы, а над другими частями приводят выделенные
курсивом слова: «Продолжение таблицы» или «Окончание таблицы» с указанием номера
таблицы в соответствие с рисунком 3.
39
СТ РК 1.5-2019
Таблица ...
В миллиметрах
Номинальный Внутренний Толщина шайбы
диаметр резьбы болта диаметр шайбы d легкой нормальной тяжелой
(винта, шпильки)
а b а b а b
2,0 2,1 0,5 0,8 0,5 0,5 - -
2,5 2,6 0,6 0,8 0,6 0,6 - -
3,0 3,1 0,8 1,0 0,8 0,8 1,0 1,2
Продолжение таблицы …
Номинальный Внутренний Толщина шайбы
диаметр резьбы болта, диаметр шайбы d легкой нормальной тяжелой
винта, шпильки
а b а b а b
42,0 42,5 - - 9,0 9,0 - -
45,0 45,0 - - 9,5 9,5 - -
Рисунок 3
Заголовки столбцов и обозначения единиц физических величин (головку таблицы)

следует повторить на всех последующих страницах.
Если таблица продолжается более, чем на трех страницах, допускается со второй
страницы вводить цифровое обозначение граф.
1 Объемные таблицы рекомендуется располагать в приложениях.
2 Содержание таблиц, показанных на рисунках 2—19, является условным, приведенным только
для иллюстрации соответствующих требований настоящего стандарта.
6.5.6.2 Если в конце страницы таблица прерывается и ее продолжение будет на

следующей странице, то в первой части таблицы нижнюю горизонтальную черту,
ограничивающую таблицу, не проводят, за исключением линий, несущих смысловое
значение (см. 6.5.21).
6.5.6.3 Таблицы с небольшим количеством граф допускается делить на части и
помещать одну часть рядом с другой на одной странице, отделяя их друг от друга двойной
линией. При этом повторяют головку таблицы в соответствии с рисунком 4.
Таблица ...
Диаметр стержня Масса 1000 штук Диаметр стержня Масса 1000 штук
крепежной детали, мм стальных шайб, кг крепежной детали, мм стальных шайб, кг
1,1 0,045 2,0 0,192

1,2 0,043 2,5 0,350
1,4 0,111 3,0 0,553
Рисунок 4
6.5.7 Графу «Номер по порядку» в таблицу включать не допускается.
40
СТ РК 1.5-2019
При необходимости нумерации показателей, включенных в таблицу, порядковые
номера указывают в первой графе (боковике) таблицы, непосредственно перед их
наименованием в соответствии с рисунком 5. Перед числовыми значениями величин и
обозначением типов, марок и т. п. продукции порядковые номера не проставляют.
Обозначение единицы величины, общее для всех данных в строке или графе,
6.5.8
указывают после наименования соответствующего показателя, отделяя запятой, или под
заголовком графы (см. рисунки 5 и 6).
Таблица…
Наименование показателя Значение показателя для марки
А Б
1 Плотность, кг/м , не более
3
75 80
2 Сжимаемость, %, не более 20 15
3 Водопоглощение, % по массе, не более 30 25
Рисунок 5
Таблица …
Наименование растворителя Температура, Предел
°С взрываемости в
вспышки самовоспламенения
Ксилол 2 494 1,0 – 6,0
Толуол 4 536 1,2 – 6,5
Бутилацетат 4 450 1,4 – 14,7
Рисунок 6
6.5.9 Если необходимо привести числовые значения одного показателя в разных

единицах величины, то их размещают в отдельных графах (строках). При этом в
подзаголовках каждой из этих граф приводят обозначения данной единицы измерения
величины, в соответствии с рисунком 7.
Таблица…
Наименование материала Температура плавления
К °С
Латунь 1131 – 1173 858 – 900
Сталь 1573 – 1672 1300 – 1400
Чугун 1373 – 1473 1100 – 1200
Рисунок 7
Допускается приводить числовые значения одного показателя в разных единицах

величины в одной графе, помещая значения, выраженные в одной из этих единиц, в
скобки в соответствии с рисунком 8 и с учетом требования, указанного в 6.14.1.
6.5.10 Обозначения единиц плоского угла следует указывать не в заголовках граф, а
после каждого числового значения, выраженного в этой единице (как при наличии
горизонтальных линий, разделяющих строки, так и при отсутствии горизонтальных
линий), в соответствии с рисунком 9.
41
СТ РК 1.5-2019
Таблица...
Наименование показателя Значение показателя для патронов калибра
12 16 20
Давление пороховых газов в среднее 65 (663) 68 (694) 72 (734)
патроннике ствола, МПа

(кгс/см2), не более наибольшее 70 (714) 74 (755) 79 (806)
Масса дробового заряда, г От 30 до 36 От 26 до 30 От 23 до 27 включ.
включ. включ.
Рисунок 8
Таблица...
3°5'30" 6°30' 3°5'30" 6°30'

4°23'50" 8°26' 4°23'50" 8°26'
5°30'20" 10°30' 5°30'20" 10°30'
Рисунок 9
6.5.11 Если все показатели, приведенные в графах таблицы, выражены в одной и

той же единице величины, то данную единицу (начиная с предлога «В ...») приводят над
таблицей справа, а при делении таблицы на части — над каждой ее частью
(см. рисунок 3).
Если в большинстве граф таблицы приведены показатели, выраженные в одних и тех
же единицах величин (например, в миллиметрах, вольтах), но имеются графы с

показателями, выраженными в других единицах величин, то над таблицей следует писать
обобщенное наименование преобладающих показателей и единицу величины, общую для
этих показателей, например, «Размеры в миллиметрах», «Напряжение в вольтах», а в
заголовках (подзаголовках) остальных граф следует приводить обозначения других
единиц величин (после наименования соответствующего показателя) в соответствии с
рисунком 10.
Таблица…
Размеры в миллиметрах
Условный проход Dy D L L1 L2 Масса, кг, не
более
50 160 130 525 600 160
80 195 210 170
Рисунок 10
6.5.12 Для сокращения текста заголовков и (или) подзаголовков граф

отдельные наименования параметров (размеров, показателей) заменяют буквенными
обозначениями, установленными [7], или другими обозначениями, если они пояснены в
тексте стандарта или графическом материале, например, D - диаметр, H -высота, L -
длина. При этом буквенные обозначения выделяют курсивом.
Параметры с одним и тем же буквенным обозначением, как правило, группируют
последовательно, в порядке возрастания их номеров, как показано на рисунке 10.
6.5.13 Если ограничительные слова: «более», «не более», «менее», «не менее»
42
СТ РК 1.5-2019
или другие относятся ко всем значениям показателя (параметра, размера), то их помещают
в заголовке (подзаголовке) графы или в заголовке строки после обозначения единицы
величины данного показателя и отделяют от нее запятой в соответствии с рисунками 5, 8,
10.
При этом ограничительные слова приводят после наименования показателя, если
единица величины данного показателя указана над таблицей.

6.5.14 Числовые значения величин, одинаковые для двух, нескольких или всех
строк, как правило, указывают один раз в соответствии с рисунком 11.
Таблица…
Канавка D2 Установочное кольцо
Наружный диаметр D1 А В r Н С r1
подшипника Пред. Пред. Пред. Пред.
Номин. откл. Номин. откл. Номин. откл Номин. откл.
30 23,2 -0,2 -0,15 34,6 -0,1

32 30,2 0,4 -0,1
35 33,2 39,6 3,2
37 34,8 2,05 1,3 0,4 41,2 1,10
40 38,1 -0,3 -0,20 44,5 -0,2 0,5 -0,2
42 39,8 46,2 0,6 -0,3
Рисунок 11
В обоснованных случаях (когда это не затрудняет пользование таблицей)

допускается указывать один раз числовые значения одного показателя, одинаковые для
двух и более граф, как показано на рисунке 12.
Таблица ...
Наименование показателя Значение показателя для марки
А Б
Время высыхания до степени 1, мин, не более 30 40
Адгезия пленки, балл, не более 2
Термоустойчивость, °С, не менее 80 95
Рисунок 12
6.5.15 Предельные отклонения, относящиеся к двум или нескольким числовым

значениям величины показателя, указывают в отдельной графе в соответствии с рисунком
11.
Предельные отклонения, относящиеся ко всем числовым значениям величины
показателя, помещенным в одной графе, указывают в головке таблицы под
наименованием или обозначением этого показателя, как показано на рисунке 13.
6.5.16 Текст, повторяющийся в строках одной и той же графы и состоящий из
одиночных слов, чередующихся с цифрами или буквенно-цифровыми обозначениями,
заменяют кавычками в соответствии с рисунком 13.
Если повторяющийся текст состоит из двух и более слов, при первом повторении его
заменяют словами «То же», а далее кавычками в соответствии с рисунком 13.
43
СТ РК 1.5-2019
Если повторяется лишь часть фразы, то допускается эту часть заменять словами «То
же» с добавлением дополнительных сведений, как показано на рисунке 13.
При наличии горизонтальных линий текст необходимо повторять.
Не допускается заменять кавычками повторяющиеся в таблице цифры,
математические знаки, знаки процента и номера, обозначения марок материалов и
типоразмеров продукции, обозначения ссылочных стандартов.
Таблица ...
Оружие Характеристика пули Характеристика броневой
Масса, г Тип сердечника Скорость,
м/с, ±10
Автомат АК-74 3,5 Стальной 880 Защита автомобиля при круговом
термоупрочненный обстреле
«АК-47 7,9 То же 715 То же, а также защита крыши при
9,6 « Свинцовый обстреле под углами от 20 ° до
4,5 30 ° к горизонту
То же
Винтовка СВД 825 «
«МЛ6А2 890
Рисунок 13
6.5.17 При отсутствии отдельных данных в таблице следует ставить прочерк (тире) в
соответствии с рисунком 3. Незаполненные графы в таблице не допускаются.
6.5.18 При указании в таблицах последовательных интервалов чисел, охватывающих

все числа ряда, перед числами пишут «От... до... включ.», «Св.... до ... включ.» в
соответствии с рисунками 8 и 14.
Таблица…
Наружный диаметр Предельное отклонение по косине реза
От 159 до 325 включ. 1,0
Св. 325 « 426 « 1,5
« 426 « 820 « 2,0
Рисунок 14
При указании в таблицах интервала, который охватывает любые числа,

расположенные между крайними числами этого интервала, ставят тире, в соответствии с
рисунками 6 и 7.
6.5.19 Числовое значение показателя проставляют на уровне последней строки
наименования показателя в соответствии с рисунком 15.
44
СТ РК 1.5-2019
Таблица…
В метрах
Наименование показателя Значение для экскаватора типа
ЭКОс-1, 2 ЭКОс -1, 7 ЭКОр- 1, 2 ЭКОр - 2,0
Глубина копания канала,
1,2 1,7 1,2* 2,0*

не менее
Номинальная ширина 0,2 0,4; 0,6; 0,8 0,6**; 0,8; 1,0
копания канала
* при меньшем коэффициенте.

** Для экскаваторов на тракторе Т130
Рисунок 15
Содержание характеристики, приведенное в таблице в виде текста, записывают на

уровне первой строки наименования той характеристики в соответствии с рисунками 13 и
16.
Таблица…
Наименование показателя Значение показателя (содержание Метод испытания
(характеристики) характеристики} для марки
А Б
Внешний вид полиэтиленовой Гладкая, однородная по 5.2
пленки
Разрушающее напряжение при 12,8(1,3) 11,9(1,2) по ГОСТ 14236
растяжении, МПа (кгс/см ), не менее
Рисунок 16
6.5.20 При необходимости указания в таблице предпочтительности или

ограничения применения определенных числовых значений величин или типов (марок и т.
п.) продукции допускается применять условные отметки с пояснением их в тексте
стандарта, например, заключать в скобки те значения, которые не рекомендуются к
применению или имеют ограниченное применение, указывая в примечании значение
скобок в соответствии с рисунком 17.
Таблица…
Длина винта
Номинальная Предельное отклонение
(18) ± 0,43
20
(21) ± 0,52
25
Примечание – Размеры, заключенные в скобках, применять не рекомендуется.
Рисунок 17
45
СТ РК 1.5-2019
6.5.21 В таблицах при необходимости применяют утолщенные, как правило,
ступенчатые линии (как показано на рисунке 18), например, в следующих случаях:
- для выделения диапазона, отнесенного к определенному значению;
- для объединения позиций в группы;
для указания предпочтительных числовых значений данного показателя
-
(параметра, размера), которые обычно располагают внутри ступенчатой линии;
- для указания, к каким значениям граф и строк относятся определенные отклонения.
При этом в тексте или примечании к таблице приводят пояснение этих линий.
Таблица…
Масса в килограммах
Наружный Масса 1 м трубы при толщине стенки, мм
диаметр, мм 3,0 3,5 4,0 4,5 5,0 5,5 6,0 6,5
32 2,146 2,460 2,762 3,052 3,329 3,594 3,947 4,316
38 2,589 2,978 3,354 3,718 4,069 4,408 4,735 5,049
42 2,885 3,323 3,749 4,162 4,652 4,951 5,327 5,690
45 3,071 3,582 4,044 4,495 4,932 5,358 5,771 6,171
50 3,474 4,014 4,538 5,049 5,049 6,036 6,511 6,972
7,104 7,613*
54 3,773 4,359 4,932 5,493 6,042 6,578
Примечание – Предпочтительным является применение труб с параметрами, значения которых обведены
утолщенной линией.
* Трубу с наружным диаметром 54 мм и толщиной стенки 6,5 мм применяют только по согласованию с

заказчиком (потребителем).
Рисунок 18
6.5.22 Сноски к таблицам должны размещаться в пределах рамки

соответствующей таблицы и должны располагаться в самом конце таблицы после
примечаний (при их наличии).
Сноски к таблицам оформляют в соответствие с 6.10, как показано на рисунках 15 и
18.
Сноски к таблицам могут содержать требования. При формулировке в тексте сноски
к таблице требований следует использовать указанные в 6.1.5 глагольные формы.
6.5.23 Цифровые значения в графах таблиц проставляют так, чтобы разряды
чисел во всей графе были расположены один под другим, если они относятся к одному
показателю (параметру, размеру). В одной графе соблюдают, как правило, одинаковое
количество десятичных знаков для всех значений величин.
6.5.24 Для продукции, массой до 100 г, допускается приводить массу
определенного количества продукции, а для продукции, изготовленной из разных
материалов, может быть указана масса изделия отдельно для каждого материала.
Примеры указанных выше случаев приведены на рисунке 19.
Вместо указания в таблице массы продукции, изготовленной из разных материалов,
допускается давать в примечании к таблице ссылку на поправочные коэффициенты, как
показано на рисунке 19.
46
СТ РК 1.5-2019
Таблица…
Длина винта, мм Масса 1000 шт., кг, не более

из стали из латуни
12 1,20 1,30
15 1,50 1,64
Примечание – Для определения массы винтов, изготовляемых из стали и латуни конкретных марок, значения
массы, указанные в таблице, умножают на коэффициенты, приведенные в приложении А.
Рисунок 19
6.5.25 При наличии в стандарте небольшого по объему цифрового материала

его нецелесообразно оформлять в виде таблицы, а рекомендуется приводить в виде текста
(вывода), располагая цифровые данные в виде одной или двух колонок. При этом, если
цифровые данные приведены в виде одной колонки, их отделяют от поясняющего текста
отточием. Если цифровые данные приведены в двух колонках, то поясняющий текст
помещают между ними, причем во второй и последующих строках повторяющуюся часть
поясняющего текста заменяют кавычками.
Примеры
1 При этом отклонения размеров профилей от номинальных не должны превышать следующих
значений, %:
±2,5............................................................................................................................................ по высоте;
±7,5................................................................................................................................ по ширине полки;
±0,3............................................................................................................................. по толщине стенки;
±0,3................................................................................................................................по толщине полки.
2 Допускаются отклонения от указанных значений в следующих пределах:

± 3 °С ............................................................................................ при температуре до 100 °С включ.;
±5 °С....................................................................................» .................... от 101 °С до 200 °С включ.;
± 10 °С .................................................................................» ....................св. 200 °С.
6.6 Графический материал
6.6.1 Графический материал (чертеж, схему, диаграмму, рисунок и т. п.)

помещают в стандарт или рекомендации по стандартизации для установления или
иллюстрации отдельных свойств (характеристик) объекта стандартизации, а также для
пояснения текста стандарта или рекомендаций по стандартизации с целью его лучшего
понимания.
Графический материал следует представлять в штриховом виде (в виде чертежей
схем, диаграмм, рисунков и т. п., выполненных линиями). Фотографии (фотоснимки)
могут использоваться только тогда, когда их невозможно преобразовать в штриховые
рисунки.
Графический материал располагают непосредственно после текста, в котором о нем
упоминается впервые, или на следующей странице, а при необходимости в отдельном
6.6.2 Чертежи, схемы, диаграммы и т.п., помещаемые в стандарты или
рекомендации по стандартизации, должны соответствовать требованиям
соответствующих национальных (межгосударственных) стандартов, входящих в Единую
систему конструкторской документации, Единую систему технологической
документации, Систему проектной документации в строительстве и (или) систему
«Горная графическая документация», а также требованиям к графическим материалам,
47
СТ РК 1.5-2019
установленным в других стандартах, если эти стандарты распространяются на данный
объект стандартизации.
Шрифт символов на рисунках должен соответствовать действующим стандартам.
Следует использовать наклонный шрифт (курсив) в случаях:
а) обозначения символов величин;
б) надписей, поясняющих символы величин; в) символов, обозначающих числа.

Вертикальный полужирный шрифт должен использоваться для всех остальных
буквенных обозначений.
Любой графический материал (чертеж, схема, диаграмма, рисунок и т. п.)
обозначают в стандарте или рекомендациях по стандартизации словом «Рисунок»,
выделяя полужирным шрифтом.
6.6.3 Графический материал, за исключением графического материала
приложений, нумеруют арабскими цифрами, как правило, сквозной нумерацией, приводя
эти номера после слова «Рисунок». Если рисунок один, то его обозначают «Рисунок 1».
Допускается нумерация графического материала в пределах раздела. В этом случае
номер рисунка состоит из номера раздела и порядкового номера рисунка, которые
разделяют точкой.
Пример – Рисунок 1.1, Рисунок 1.2 и т. д.
Графический материал каждого приложения нумеруют арабскими цифрами

отдельной нумерацией, добавляя перед каждым номером обозначение данного
приложения и разделяя их точкой.
Пример – Рисунок Г.З

6.6.4 Слово «Рисунок» и его номер приводят под графическим материалом,

располагая горизонтально по центру. Далее может быть приведено его тематическое
наименование, отделенное тире.
Пример – Рисунок 1 – Детали прибора
6.6.5 При необходимости под графическим материалом помещают также

поясняющие данные, примечания и сноски. В этом случае обозначение и наименование
графического материала помещают после поясняющих данных.
Примечания к графическим материалам не должны содержать требований или
информации, которые обязательны для применения.
Любые требования в отношении содержания графического материала должны быть
даны в тексте: в сноске к рисунку или в абзаце между рисунком и его наименованием.
Сноски к рисунку должны обозначаться строчными буквами, начиная с буквы «a».
6.6.6 Если графический материал применяют для иллюстрации размещения
размеров, значения которых представлены в табличной форме, или если графический
материал сопровождается данными, приведенными в табличной форме, то таблицу и
графический материал приводят на одной странице или двух смежных страницах. При
этом таблицу приводят ниже графического материала или справа от него, а при
необходимости – на следующей странице.
6.6.7 Если графический материал не умещается на одной странице, то
допускается переносить его на другие страницы. При этом тематическое наименование
допускается не повторять на последующих страницах данного графического материала.
Указывают обозначение рисунка и курсивом слово «продолжение».
48
СТ РК 1.5-2019
Пример –«Рисунок 1 (продолжение)».
6.6.8 На каждый графический материал дают ссылку в тексте стандарта.
Пример – ... показан на Рисунке 1.

6.6.9 Вокруг рисунка не следует использовать рамку и еѐ составляющие

элементы.
Допускается деление рисунка на фрагменты. Фрагменты рисунка обозначаются
строчными буквами (например, рисунок может включать в себя фрагменты а), б), в) и т.
д.)
Примечание – По возможности следует избегать применения фрагментов рисунков, поскольку это

усложняет изложение и обработку стандарта.
6.7 Формулы
6.7.1 При необходимости в тексте стандарта или рекомендации по

стандартизации, таблицах и данных, поясняющих графический материал, могут быть
использованы формулы.
6.7.2 Формулы, за исключением помещаемых в приложениях, таблицах и
поясняющих данных к графическому материалу, нумеруют сквозной нумерацией
арабскими цифрами. При этом номер формулы записывают в круглых скобках на одном
уровне с ней справа от формулы. Если в тексте стандарта или рекомендации по
стандартизации приведена одна формула, ее обозначают (1).
Допускается нумерация формул в пределах раздела. В этом случае номер формулы
состоит из номера раздела и порядкового номера формулы, разделенных точкой.
Пример – (1.1); (1.2) и т. д.
При нумерации не допускается деление формул на более низкие уровни, например,

(2а), (26) и т. д.
Формулы, помещаемые в приложениях, нумеруют арабскими цифрами отдельной
нумерацией в пределах каждого приложения, добавляя перед каждым номером
обозначение данного приложения и разделяя их точкой.
Пример – в формуле (Г. 1).
6.7.3 Формулы, помещаемые в таблицах или в поясняющих данных к

графическому материалу, не нумеруют.
6.7.4 Пояснения символов и числовых коэффициентов, входящих в формулу (если
соответствующие пояснения не приведены ранее в тексте, например, в разделе
«Обозначения и сокращения»), приводят непосредственно под формулой.
Пояснения каждого символа приводят с новой строки в той последовательности, в
которой эти символы приведены в формуле. После формулы, перед пояснением символов,
ставят запятую. Первую строку пояснения начинают со слова «где», без двоеточия после
него.
Пример – Плотность каждого образца ρ, кг/м3, вычисляют по формуле (1):
(1)
49
СТ РК 1.5-2019
где m – масса образца, кг;
V – объем образца, м3.
Формулы, следующие одна за другой и не разделенные текстом, отделяют запятой.

Пример –
(2)
(3)
6.7.5 Переносить формулы на следующую строку допускается только на знаках

выполняемых математических операций, причем знак в начале следующей строки
повторяют. При переносе формулы на знаке умножения, применяют знак «×».
Буквенные обозначения единиц, входящих в произведение, отделяют точками на
средней линии, как знаками умножения.
Для обозначения операции умножения числовых значений величин применяется
символ «×», а не точка.
При обозначении кратных и дольных единиц исходной единицы, возведенной в
степень оформлять в соответствии с [8].
Примеры
1 Следует писать А·т2; А·м2 (а не Am2; AM2).
2 Следует писать 1,8× 10-3 (а не 1,810-3).
6.7.6 При ссылке в тексте стандарта или рекомендации по стандартизации на

формулы их порядковые номера приводят в скобках.
Пример – ... по формуле (1).
6.7.7 В проектах стандартов или рекомендации по стандартизации формулы

допускается записывать вручную, чертежным шрифтом высотой не менее 2,5 мм
(например, в случаях, когда в компьютерных символах отсутствуют необходимые для
применения символы). Применение машинописных и рукописных символов в одной
формуле не допускается.
6.7.8 Наименования физических величин (или сокращенных терминов) не
следует включать или представлять в виде формулы или уравнения, вместо буквенных
обозначений величин.
Пример –
Следует писать:
Не следует писать:
6.7.9 Порядок изложения в стандартах или рекомендациях по стандартизации

математических уравнений такой же, как и формул.
6.8 Ссылки
6.8.1 Ссылки применяют в случаях, указанных в СТ РК 1.51, а также когда

целесообразно:
50
СТ РК 1.5-2019
а) исключить повторение в стандарте (рекомендации по стандартизации) отдельных
его положений или их фрагментов;
б) исключить дублирование положений разрабатываемого стандарта или
рекомендации по стандартизации с положениями действующих стандартов и других
нормативных документов;
в) проинформировать о том, что указанное положение, его фрагмент,

классификация, отдельный показатель, его значение, совокупность показателей и их
значений, графический материал, его позиция и т.п. приведены в соответствующем
структурном элементе данного стандарта или рекомендаций по стандартизации или в
другом стандарте (классификаторе);
г) проинформировать о существовании других национальных или
межгосударственных нормативных документов или иных действующих на
государственном уровне нормативных документов, которые распространяются на данный
объект стандартизации.
д) привести характеристику продукции, выпускаемой по другому стандарту.
Ссылки на стандарты следует выполнять в соответствии с требованиями СТ РК 1.51.
В остальных случаях следует соблюдать требования данного раздела.
6.8.2 В случае, указанном в 6.8.1 а), приводят ссылки на отдельные
структурные элементы разрабатываемого стандарта или рекомендации по стандартизации.
6.8.2.1 При ссылках на структурные элементы разрабатываемого стандарта
или рекомендаций по стандартизации указывают:
- обозначения приложений;
- номера разделов, подразделов, пунктов, подпунктов, графического
материала, формул и таблиц (в т. ч. приведенных в приложениях);
- обозначения (и номера) перечислений;
- номера показателей, приведенных в таблицах.

Допускаются также ссылки на обозначения (номера) структурных элементов
графического материала, приведенного в данном стандарте, например, на номера позиций
составных частей изделия, показанного на рисунке.
6.8.2.2 Ссылки на приложения - в соответствии с 4.12.8.
При ссылках на структурные элементы текста, который имеет нумерацию из цифр,
не разделенных точкой, указывают наименование этого элемента полностью, например,
«... в соответствии с разделом 5», «... по пункту 3».
6.8.2.3 Если обозначение (номер) структурного элемента стандарта или
рекомендации по стандартизации состоит из цифр (буквы и цифры), разделенных точкой,
то наименование этого структурного элемента не указывают, например, «...по 4.10», «...в
соответствии с А. 12 (приложение А)».
Это требование не распространяется на таблицы, формулы и графический материал,
при ссылках на которые всегда упоминают наименования этих структурных элементов,
например, «...по формуле (3.3)», «... в таблице Г.2 »,«... на рисунке 1.2».
При ссылках на структурные элементы стандарта или рекомендации по
стандартизации рекомендуется использовать следующие формулировки: «... в
соответствии с разделом 2», «... согласно 3.1», «... по 3.1.1», «... в соответствии с
перечислением б) 4.2.2», «...по формуле (3.3)», «в соответствии с таблицей 1», «... в части
показателя 1 таблицы 2» и т. п.
6.8.2.4 Если существует необходимость напомнить пользователю стандарта или
рекомендации по стандартизации о том, что какое-либо положение, его фрагмент;
отдельный показатель, его значение; совокупность показателей и их значений;
графический материал, его позиция и т. п. приведены в соответствующем структурном
элементе данного разрабатываемого стандарта или рекомендации по стандартизации, то
51
СТ РК 1.5-2019
ссылку на данный структурный элемент приводят в скобках после сокращения «см.» (от
слова «смотри»).
Пример –
а) правила транспортирования и хранения (см. раздел 5);
б) физико-химические показатели (см. 3.2.1);

в) точка касания (см. рисунок 8, позиция 2).
6.8.3 Ссылку на другой нормативный документ применяют, если в нем (или его
отдельном положении) уже достаточно полно и однозначно установлены требования
(рекомендации, инструкции или классификация), которые необходимо изложить или
использовать в разрабатываемом стандарте или рекомендации по стандартизации.
6.8.3.1 Ссылки на технические регламенты, национальные, межгосударственные,
международные и региональные стандарты и классификаторы технико-экономической
информации, правила и рекомендации по стандартизации, ведомственные нормативные
документы, имеющие обозначение (категорию и номер), действующие на территории
Республики Казахстан, считаются нормативными в том случае, если они регламентируют
конкретные нормы (требования), которые необходимы для соблюдения положений
разрабатываемого стандарта или рекомендации по стандартизации. Информацию о таких
ссылочных документах приводят в разделе «Нормативные ссылки» (см. 4.8.1).
Остальные нормативные документы относятся к справочным и вносятся в элемент
«Библиография», в соответствии с 4.8.8.
6.8.3.2 Для записи нормативной ссылки указывают обозначение ссылочного
нормативного документа (датированную или недатированную ссылку).
При ссылке на конкретное положение нормативного документа (раздел, подраздел,
пункт, подпункт, приложение) указывают после его обозначения, в скобках, наименование
и номер соответствующего структурного элемента. При ссылке на раздел нормативного

документа рекомендуется приводить недатированную ссылку документа, после которой в
скобках указывают слово «Раздел» и его соответствующий номер.
При ссылке на подраздел (пункт, подпункт или приложение) нормативного
документа, рекомендуется приводить датированную ссылку с указанием в скобках
наименования структурного элемента и его номера (или буквенного обозначения).
Примеры
1 Проектирование дорожных одежд нежесткого типа – по СН РК 3.03-19.
2 Внесение изменений в межгосударственные стандарты – по ГОСТ 1.2 (раздел 5).
3 Температурный режим и сроки годности мясной продукции в соответствии с СанПиН 4.01.060.02
(приложение 1).
4 Список красителей, разрешенных для использования в качестве парфюмерно-косметических
ингредиентов в соответствии с техническим регламентом Таможенного союза «Требования к безопасности
парфюмерно-косметической продукции» (приложение 3).
5 ... код предприятия по ГК РК 02.
6.8.3.3 При разработке стандарта или рекомендаций по стандартизации

следует избегать излишних, необоснованных нормативных ссылок, если это может
затруднить пользование документом.
Целесообразность и правильность использования нормативной ссылки
рекомендуется согласовывать с техническими комитетами (ТК) по стандартизации (при их
наличии), за которыми закреплен ссылочный нормативный документ.
6.8.4 В стандарте или рекомендациях по стандартизации справочные ссылки на
нормативные документы рекомендуется оформлять следующими способами:
а) в случае, когда в стандарте или рекомендациях по стандартизации целесообразно
52
СТ РК 1.5-2019
повторить какое-либо положение другого стандарта, это положение заключают в рамку из
тонких линий, а после него приводят в квадратных скобках датированную ссылку на
данный стандарт и элемент, в котором приведено это положение (текст);
б) если повторяемое положение образует в стандарте или рекомендациях по
стандартизации отдельный структурный элемент (пункт, подпункт, терминологическую
статью) или его целесообразно изложить как примечание, то номер этого структурного
элемента или слово «примечание» приводят вне рамки вверху слева;
в) если стандарт или рекомендации по стандартизации разрабатывают на основе
применения международного (регионального или национального) нормативного
документа, то при использовании его текста (в виде официальной русской версии или
аутентичного перевода) в стандарте размещают в сноске напоминание о существовании
нормативного документа, устанавливающего соответствующие требования.
Примеры
1 3.12
Дата: Форма записи во всех документах, фиксирующих числовое выражение момента события
(эпохи) соответствии с установленными для данного календаря правилами. Запись состоит из порядкового
номера текущего года от начала летоисчисления, порядкового номера текущего месяца и порядкового
номера текущих от начала месяца суток, например - 2000.06.01.
[ГОСТ 8.567-99, Статья 3.6.1]
2 Примечание –
За нормальные значения климатических факторов внешней среды при испытаниях (нормальные
климатические условия испытаний) принимают следующие:
- температура ...............................................................................(25±10) °С
- относительная влажность воздуха.......................................... от 45 % до 80 %
- атмосферное давление ........ от 84,0 до 106,7 кПа (от 630 до 800 мм рт. ст.)
[ГОСТ 15150-69, Пункт 3.15]
3 «2.11) В рецептах премиксов, содержащих жидкий холинхлорид в количестве 50 кг на тонну и

более, допускается снижение суммарной активности витамина А после первого месяца хранения на 25 %, а
после двух месяцев хранения и более - на 35 % ».
1) Пункт 2.1 повторяет содержание пункта 4.3.5 ГОСТ Р 51095—97 «Премиксы. Технические
условия».
Подобные ссылки не считаются нормативными. Информацию о таких нормативных

документах приводят в «Библиографии».
6.8.5 В стандартах допускаются справочные ссылки на технические регламенты,
правила и рекомендации по государственной и межгосударственной стандартизации,
руководящие документы, аттестованные методики испытаний, стандартные образцы,
другие нормативные правовые и нормативные документы, в том числе которые приняты
Межгосударственным советом по стандартизации, метрологии и сертификации (МГС), но
не имеют обозначения в виде индекса категории и номера документа.
В этом случае указывают смысловое содержание документа, краткое наименование
принявшей его организации (принявшего или утвердившего органа) и помещенный в
квадратные скобки порядковый номер по перечню ссылочных документов, приведенному
в элементе «Библиография».
Примеры
1 Инструкция по организации контроля за конструкцией и техническим состоянием транспортных
средств, утвержденная Министерством внутренних дел [1].
2 Сроки хранения пищевой продукции, утвержденные органом здравоохранения Республики
Казахстан, в соответствии с [4].
6.8.6 Если существует необходимость проинформировать пользователей
53
СТ РК 1.5-2019
стандарта или рекомендаций по стандартизации, какие требования к данному объекту
стандартизации установлены на международном или региональном уровне, то
соответствующую информацию излагают в виде примечания, начиная со слов: «В
международной (европейской или иной региональной) стандартизации» и приводят далее
помещенный в квадратные скобки порядковый номер, под которым соответствующий
международный (региональный) стандарт приведен в перечне ссылочных документов в

элементе «Библиография».
Пример –
«Примечание – В международной стандартизации [1] принятием международного стандарта в
региональном или национальном стандарте считается публикация регионального или национального
нормативного документа на основе данного международного стандарта или подтверждение международного
стандарта в статусе регионального (национального) нормативного документа указанием любых отклонений
от данного международного стандарта».
6.8.7 В национальных стандартах не допускаются ссылки на технические условия,

статьи, различные отчеты, монографии, справочники и другие документы, которые не
относятся к национальным (или межгосударственным) нормативным документам, а также
на международные (региональные, национальные) стандарты и классификаторы, за
исключением случаев, указанных в 5.3.
6.9 Примечания и примеры
6.9.1 Примечания и примеры приводят в стандартах или рекомендациях по

стандартизации, если необходимы дополнительные поясняющие или справочные данные
к содержанию текста, таблиц или графического материала.
Примечания и примеры не должны содержать требований.

6.9.2 Примечания и примеры следует помещать непосредственно после текста,
графического материала или в таблице, к которым они относятся.
6.9.3 Одно примечание не нумеруют, а после слова «Примечание» ставят тире.
Несколько примечаний в пределах того же самого пункта, рисунка или таблицы
нумеруют по порядку арабскими цифрами. При этом после слово «Примечания» не ставят
двоеточие.
Примеры
1 Примечание – Консенсус не обязательно предполагает полное единодушие.
2 Примечания
1 В категорию самостоятельных испытаний в обоснованных случаях могут быть выделены
испытания на надежность, радиационную стойкость др.
2 Для целей сертификации продукции проводят сертификационные испытания или используют
результаты испытаний других категорий в порядке установленном правилами сертификации.
Примечание к таблице помещают в конце таблицы над линией, обозначающей

окончание таблицы, как показано на рисунках 16-18.
6.9.4 Примеру в стандарте или рекомендациях по стандартизации должно
предшествовать слово «Пример», после слова «Пример» ставят тире, при этом слово
выделяют полужирным курсивом.
Несколько примеров в пределах того же самого пункта, рисунка или таблицы
нумеруют по порядку арабскими цифрами. При этом после слово «Примеры» не ставят
двоеточие (см. пример 4.10.3).
6.9.5 Примечания и примеры в стандарте или рекомендациях по
стандартизации должны быть выделены уменьшенным размером шрифта (на 2 размера) и
54
СТ РК 1.5-2019
должны быть дополнительно обозначены межстрочным интервалом, чтобы можно было
легко определить их значимость. В конце текста примечания или примера ставится точка.
6.10 Сноски
6.10.1 Если необходимо пояснить отдельные данные, приведенные в стандарте или

рекомендациях по стандартизации, то эти данные следует обозначать надстрочным знаком
сноски. Сноску располагают с абзацного отступа в конце страницы, на которой они
обозначены, и отделяют от текста короткой тонкой горизонтальной линией с левой
стороны, а сноску к данным расположенным в таблице, - в конце таблицы над линией,
обозначающей окончание таблицы (см. 6.5.22).
Знак сноски (внизу страницы) отделяют от текста пробелом. В конце сноски ставят
точку.
6.10.2 Знак сноски ставят непосредственно после того слова, числа, символа,
предложения, к которому дается пояснение.
6.10.3 Знак сноски в тексте стандарта или рекомендации по стандартизации
выполняют арабскими цифрами со скобкой и помещают на уровне верхнего обреза
шрифта (верхнего регистра 1), 2),3) и т. д). Сноски в таблицах и рисунках см. 6.5.22 и 6.6.5
соответственно.
В некоторых случаях, например, во избежание повторов с числами верхнего индекса,
вместо цифр ставятся звездочки (*, **, ***, и т. д.).
Примеры
1 Основанием для выполнения НИР служит Т31) на ее выполнение и (или) договор (контракт) с
заказчиком - в случае выполнения работы по заказу.
2)
1) ТЗ утверждает руководитель предприятия (организации)-заказчика (в случае договорных НИР) или

руководитель предприятия-исполнителя (в случае инициативных НИР).
2) Заказчиком НИР может быть государственный заказчик, физическое или юридическое лицо любой
организационно-правовой формы собственности, заинтересованный в ее результатах.
2 ... частота вибрации* ± 0,5 Гц на частотах до 35 Гц...
* При испытаниях методом фиксированных частот.
6.10.4 Для каждой страницы используют отдельную систему нумерации

(обозначений) сносок.
Перенос сносок с данной страницы на следующую не допускается, за исключением
таблиц и рисунков, в которых они выполняются в соответствии с 5.5.22 и 5.6.5.
6.11 Сокращения
6.11.1 В стандарте или рекомендациях по стандартизации допускается

использовать следующие сокращения: т.д. – так далее; т.п. – тому подобное;
и др. – и другие; в т.ч. – в том числе; пр. – прочие; т.к. – так как; с. – страница; г. – год;
гг. – годы; min – минимальный; мах – максимальный; шт. – штуки; св. – свыше;
см. – смотри; включ. – включительно. При этом сокращения единиц счета применяют
только при числовых значениях в таблицах.
Пример – min 5 шт.

В графических материалах стандарта или рекомендаций по стандартизации
допускается также использовать следующие сокращения от соответствующих латинских
55
СТ РК 1.5-2019
слов: min – минимальный, мах – максимальный.
6.11.2 В стандарте или рекомендациях по стандартизации могут быть
дополнительно (по отношению к указанным в 6.11.1) установлены сокращения,
применяемые только в данном стандарте. При этом полное название следует приводить
при его первом упоминании в стандарте*, а после полного названия в скобках –
сокращенное название или аббревиатуру. При последующем упоминании употребляют

сокращенное название или аббревиатуру.
Примеры
1 Настоящий стандарт распространяется на малокалиберные однозарядные пистолеты
(далее - пистолеты).
2 Люминесцентный магнитный порошок (ЛМП)...
6.11.3 Если в стандарте или рекомендациях по стандартизации сокращения

установлены в специальном разделе «Сокращения» или в разделе «Обозначения и
сокращения», или в разделе «Термины и определения», или в соответствующем
объединенном разделе**, то эти сокращения допускается применять в стандарте или
рекомендациях по стандартизации только после данного раздела. При этом форму записи,
установленную в 6.11.2, не применяют.
6.11.4 При разработке стандарта или рекомендаций по стандартизации следует
избегать необоснованных (излишних) сокращений, которые могут затруднить
пользование данным документом.
6.12 Условные обозначения, изображения и знаки
При необходимости в стандарте или рекомендациях по стандартизации

6.12.1
могут быть применены условные обозначения, изображения или знаки.
В стандарте или рекомендациях по стандартизации следует использовать условные
обозначения, изображения или знаки, принятые в технических регламентах и стандартах
(например, по [16]: L, l -длина; B, b - ширина; H, h - высота и т.д.).
6.12.2 При необходимости применения условных обозначений, изображений или
знаков, не установленных действующими стандартами, их следует пояснять в тексте или в
структурном элементе «Обозначения и сокращения».
6.12.3 Условные обозначения измеряемых величин при любом упоминании или
ссылке в тексте должны быть набраны курсивом. Символы, представляющие обозначения
величин, должны отличаться от символов, представляющих единицы измерения. В тексте
стандарта или рекомендаций по стандартизации перед обозначением величины дают его
пояснение.
Пример – Временное сопротивление разрыву а.
6.13 Единицы величин
6.13.1 В стандарте или рекомендациях по стандартизации следует применять

стандартизованные единицы величин, их наименования, обозначения и правила написания
в соответствии с [8].
* Если в этом стандарте сокращения не установлены в разделе Сокращения, или в разделе «Обозначения и сокращения», или в
разделе «Термины и определения», или в соответствующем объединенном разделе (см. 5.11.3).
** Указанные разделы оформляют в соответствии с 4.9 и (или) 4.10.
Наряду с единицами СИ, при необходимости, в скобках указывают единицы ранее
применявшихся систем, разрешенных к применению.
56
СТ РК 1.5-2019
Применение в одном стандарте или рекомендациях по стандартизации разных
систем обозначения единиц величин не допускается.
6.13.2 В пределах одного стандарта или рекомендаций по стандартизации
единица величины для одного и того же показателя (параметра, размера) должна быть
постоянной.
Пример – Длина трубы должна быть указана по всему тексту стандарта в метрах, толщина стенки
трубы - в миллиметрах.
6.13.3 Если в тексте стандарта или рекомендаций по стандартизации приведен

ряд числовых значений величины, выраженных одной и той же единицей величины, то
обозначение единицы величины указывают после последнего числового значения.
Примеры
1 ..... 1,0; 1,5; 2,0; 2,5 мм.
2 ..... 10; 30; 60 кг.
6.13.4 Интервалы чисел в тексте стандарта записывают со словами: «от» «до»

(имея в виду: «от... до - включительно»), если после чисел указана единица величины, или
через тире, если эти числа являются безразмерными коэффициентами.
Если в тексте стандарта или рекомендаций по стандартизации приводят диапазон
числовых значений величины, то обозначение единицы величины указывается за
последним числовым значением диапазона, за исключением знаков «%», «°С» и «°».
Примеры
1 ... от 10 до 100 кг.
2 ... от 65 % до 70 % (а не от ... 65 до 70 %).

3 ... от 10 °С до 20 °С (а не от 10 до 20 °С ).
Если интервал числовых значений охватывает порядковые номера, то для записи

интервала используют тире.
Пример – ... Рисунки 1 – 14.
6.13.5 Символы, в виде знака, поднятого над строкой: степень числа, градусы,
минуты и секунды (единицы плоского угла), должны записываться сразу же за числовым
значением без пробела (например, 5°6'7"; 3 × 106), все другие обозначения величин
отделяются от числового значения пробелом.
6.13.6 Недопустимо отделять единицу величины от числового значения (разносить
их на разные строки или страницы), кроме единиц величин, помещаемых в таблицах
стандартов или рекомендаций по стандартизации, выполненных машинописным
способом. Единицу величины отделяют от числового значения одним пробелом.
6.14 Числовые значения
6.14.1 В тексте стандарта или рекомендаций по стандартизации числовые

значения с обозначением единиц величин или единиц счета записывают цифрами, а числа
без обозначения единиц величин (единиц счета) от единицы до девяти – словами.
Примеры
1... провести испытания пяти труб, каждая длиной 5 м.
57
СТ РК 1.5-2019
2 ... отобрать 15 труб для испытания на давление.
3 ... не менее трех образцов.
6.14.2 Дробные числа необходимо приводить в виде десятичных дробей, за

исключением размеров в дюймах, которые следует записывать 1/4", 1/2" (а не
).
При записи десятичных дробей не допускается заменять точкой запятую,
отделяющую целую часть числа от дробной.
При невозможности (или нецелесообразности) выразить числовое значение в виде
десятичной дроби, допускается записывать его в виде простой дроби в одну строчку, через
косую черту.
Пример – 5/32.
6.14.3 Числовые значения величин указывают в стандартах или рекомендациях по

стандартизации со степенью точности, которая необходима для обеспечения требуемых
свойств продукции. При этом в ряду значений осуществляют выравнивание числа знаков
после запятой.
Округление числовых значений величин до первого, второго, третьего и т.д.
десятичного знака для различных типоразмеров (марок и т.п.) продукции одного
наименования должно быть одинаковым.
Пример – Если градация толщины стальной горячекатаной ленты 0,25 мм, то весь ряд толщины
ленты указывают с таким же количеством десятичных знаков, например, 1,50; 1,75; 2,00; 2,25; 2,50 мм.
6.14.4 В зависимости от технической характеристики и назначения продукции

количество десятичных знаков в числовых значениях одного и того же показателя

(параметра, размера) может иметь несколько ступеней (групп) и должно быть одинаковым
внутри этой ступени (группы).
При указании диапазона числовых значений указывают одинаковое количество
десятичных знаков у первого и последнего числового значения.
Количество десятичных знаков числовых значений величин ряда может быть
определено допуском на номинальный размер. Например, нормы точности диаметра или
толщины стенки труб, как правило, изменяются в зависимости от диаметра.
6.14.5 При указании значений величин с предельными отклонениями числовые
значения с предельными отклонениями заключают в скобки и обозначения единиц
помещают за скобками или проставляют обозначение единицы за числовым значением
величины и за ее предельным отклонением.
Пример – (100,0 ± 0,1) кг; (100,0 ± 0,1) кг (неправильно 100,0 ± 0,1 кг; 100,0 ± 0,1 кг)
При этом количество десятичных знаков номинального значения должно быть
одинаковым с количеством десятичных знаков предельного (допускаемого) отклонения
этого же показателя (параметра, размера), если они выражены одной и той же единицей
величины.
Пример – (7,0 ± 0,4) кг.
6.14.6 Римские цифры допускается применять только для обозначения сорта

(категории, класса, климатической зоны и т. п.) продукции, валентности химических
элементов, кварталов года, полугодия. В остальных случаях для установления числовых
значений применяют арабские цифры.
Римские цифры, числовые значения календарных дат и количественных
58
СТ РК 1.5-2019
числительных не должны иметь падежных окончаний. Падежные окончания допускаются
только при указании концентрации раствора.
Пример – 5 %-ный раствор.

6.14.7 Математическую операцию извлечения корня из числа допускается

изображать посредством знака радикала или числа в степени, например, √ или 31/2. При
этом в одном стандарте обозначение данной операции должно быть одинаковым.
7 Требования к построению и изложению изменений к стандартам и

рекомендациям по стандартизации
7.1 Изменения к стандартам и рекомендациям по стандартизации оформляют в

соответствии с приложением Л.
7.2 Текст изменения излагают в соответствии с разделом 6.
При изложении текста изменения указывают наименования и номера (обозначения)
изменяемых, исключаемых и дополнительных структурных элементов: разделов,
подразделов, пунктов, подпунктов, таблиц, приложений и других, а также приводят
соответствующие указания, применяя слова: «заменить», «дополнить», «исключить»,
«изложить в новой редакции» и т. п.
Примеры
1 Пункт 5.6 изложить в новой редакции:
«5.6 Время открывания предохранительного клапана – по ГОСТ 6268».
2 Пункт 3.1. Заменить слова: «второй странице» на «оборотной стороне».
Пункт 4.5 исключить.
3
4 Подпункт 2 А АЛ дополнить абзацем:
«Допускается упаковывать редукторы в ящики из гофрированного картона».
5 Пункт 5.1. Первый абзац дополнить словами: «После наименования таблицы точку не
ставят».
6 Пункт 5.3. Третий абзац после слов «действующих, предыдущих» дополнить словами: «(или
последующих)».
7.3 При дополнении текста стандарта и рекомендаций по стандартизации

новыми разделами, подразделами, пунктами, подпунктами, таблицами, графическими
материалами, приложениями или при исключении из текста стандарта отдельных
структурных элементов принятую ранее нумерацию разделов, подразделов, пунктов,
подпунктов, таблиц, графических материалов, приложений изменять не допускается.
7.4 Новые разделы помещают перед приложениями, а новые подразделы,
пункты, подпункты – в конце соответствующих разделов, подразделов, пунктов, к
которым они относятся. Новым разделам, подразделам, пунктам, подпунктам
присваивают номера в порядке возрастания нумерации этих структурных элементов.
Допускается новым пунктам (при отсутствии в них подпунктов), подпунктам,
таблицам, графическим материалам присваивать номера действующих предыдущих (или
последующих в случае необходимости) пунктов, подпунктов, таблиц, графических
материалов с добавлением строчной буквы русского алфавита, помещая их после
соответствующих действующих структурных элементов или перед ними.
Пример – 1.13 а, Рисунок 4 а.
7.5 При повторном изменении содержания одного и того же пункта (подпункта,

абзаца, таблицы, графического материала) стандарта в последнем изменении учитывают
59
СТ РК 1.5-2019
все предыдущие изменения.
Если содержание различных изменений к стандарту относится к его различным
структурным элементам, то в последнем изменении текст предыдущих изменений не
приводят, т.к. в этом случае каждое изменение действует самостоятельно.
7.6 В новом издании стандарта, в который было внесено изменение, после
каждого измененного или нового раздела, подраздела, пункта, подпункта, приложения

приводят в скобках выделенную полужирным шрифтом информацию о внесенном
изменении (изменениях) с указанием его номера (номеров).
Пример – (Измененная редакция, Изм. № 3)
Если данная информация относится к нескольким последовательно расположенным

пунктам или подпунктам, то ее размещают в скобках за последним из этих пунктов
(подпунктов), указывая перед информацией номера пункта(ов), подпункта(ов), к которым
она относится.
Примеры
1 2.18, 2.19 (Введены дополнительно, Изм. № 1).
2 1.14—1.16 (Измененная редакция, Изм. № 2,3).
Если информация об изменении (изменениях) относится к разделу или подразделу,
то указывают название этого структурного элемента полностью.
Пример – Подраздел 8.7 (Введен дополнительно, Изм. № 2).
7.7 В новом издании стандарта с изменением, в котором исключены отдельные

разделы, подразделы, пункты, подпункты, таблицы, графические материалы, приложения,
эти структурные элементы стандарта не печатают, а приводят только их номера

(обозначения) и информацию об их исключении. При этом если в стандарте исключен
графический материал или таблица, то информацию об исключении приводят в сноске к
предшествующему, не исключенному графическому материалу (таблице).
Примеры
1 2.6 (Исключен Изм. № 1).
2 Приложение Б (Исключено. Изм. № 3). 3 Рисунок А. 2*
* Рисунки А.З - А.5 исключены (Изм. № 1,2).
7.8 Стандарт подлежит переизданию, если объем внесенных в него изменений

составляет, как правило, пятьдесят и более процентов текста стандарта. При меньшем
объеме изменений решение о переиздании стандарта принимает орган, его
утверждающий.
8 Требования к оформлению стандартов и рекомендации по стандартизации
8.1 Требования к оформлению страниц стандарта или рекомендаций по

стандартизации и их проектов
8.1.1 Первую страницу стандарта или рекомендаций по стандартизации и их

проектов оформляют в соответствии с приложением М.
Оформление и нумерация страниц стандарта или рекомендаций по стандартизации и
их проектов, за исключением титульного листа, - в соответствии с приложением Н.
Последнюю страницу проекта стандарта или рекомендаций по стандартизации
60
СТ РК 1.5-2019
оформляют в соответствии с приложением П.
8.1.2 Параметры поля страницы для стандарта или рекомендаций по
стандартизации и их проектов, содержащих менее 100 страниц, должны быть, см:
- верхнее - 2,5;
нижнее - 2,5;
-
- внутри - 2,0;
- снаружи - 2,5.
Параметры поля страницы для стандарта или рекомендаций по стандартизации и их
проектов, содержащих более 100 страниц, должны быть, см:
- верхнее - 2,5;
- нижнее - 2,5;
- внутри - 2,5;
- снаружи - 2,0.
Расстояние от края страницы до верхнего колонтитула и от нижнего края страницы
до нижнего колонтитула должно быть 1,8 см.
8.1.3 Страницы стандарта или рекомендаций по стандартизации оформляются
методом двухсторонней печати. Обозначение стандарта или рекомендаций по
стандартизации выполняется в верхних, а номер страницы стандарта или рекомендации по
стандартизации в нижних колонтитулах, напечатанных в зеркальных полях.
Примечание – При односторонней печати обозначение и нумерацию страниц стандартов и изменений

к ним или рекомендации по стандартизации допускается проставлять на правой стороне листа.
8.1.4 При развороте страницы на «альбомный» колонтитулы и нумерация страниц

приводят как для «книжной» страницы.
8.1.5 Страницы стандарта или рекомендаций по стандартизации, на которых

размещены элементы «Предисловие», «Содержание» и «Введение», нумеруют римскими
цифрами, начиная с «Предисловия», которое нумеруется римской цифрой II.
Примечание – На лицевой стороне титульного листа стандарта или рекомендаций по стандартизации

(его проекта) номер страницы не проставляют.
Нумерацию остальных страниц стандарта или рекомендаций по стандартизации

проставляют арабскими цифрами. Во всех случаях текст стандарта или рекомендаций по
стандартизации начинается с левой стороны листа и нумеруется арабской цифрой 1 (в
нижнем правом углу).
8.1.6 При оформлении проекта стандарта (или рекомендаций по
стандартизации) на всех его страницах под обозначением категории «СТ РК» (для
национального стандарта) или «Р РК» (для рекомендаций по стандартизации) приводят в
скобках слово «проект» и указывают его редакцию, выделяя эту информацию курсивом.
При этом предполагаемое обозначение стандарта или рекомендаций по стандартизации
(без цифр, обозначающих год утверждения стандарта) приводят только в следующих
случаях:
а) если разработка проекта стандарта или рекомендаций по стандартизации
направлена на пересмотр действующего стандарта или рекомендаций по стандартизации;
б) если это обозначение формируют в соответствии с разделом 11 настоящего
стандарта;
в) если проект стандарта или рекомендаций по стандартизации разработан в
развитие уже действующего комплекса стандартов, обозначение которого сформировано
согласно 10.4.
В остальных случаях приводят только индекс категории «СТ РК» или «Р РК»
61
СТ РК 1.5-2019
(без регистрационного номера).
Пример – СТ РК 1.9
(проект, редакция 1)
На титульном листе проекта стандарта вместо слов «Издание официальное»

приводят слова «Настоящий проект стандарта не подлежит применению до его
утверждения».
На первой странице проекта стандарта вместо слов «Издание официальное»
приводят слово «Проект» и после запятой указывают редакцию, выделяя эти слова
курсивом.
8.2 Требования к оформлению текста стандарта или рекомендации по

стандартизации и их проектов
8.2.1 Стандарт или рекомендации по стандартизации и их проекты оформляют

машинным способом на белой бумаге формата А4.
8.2.2 Электронная версия стандарта или рекомендаций по стандартизации
выполняется в программе Windows Microsoft Office. Графический материал, в том числе
тексты, рисунки, схемы и диаграммы печатаются в приложениях Word, Excel, (Corel draw)
в формате RTF, черным шрифтом. Допускается рисунки и диаграммы издавать в цветном
изображении.
8.2.3 Версия стандарта или рекомендаций по стандартизации на государственном
языке печатается шрифтом KZ Times New Roman, высотой шрифта 12, 14; версия
стандарта на русском языке шрифтом Times New Roman, высотой шрифта 12, 14.
8.2.4 На первой странице стандарта или рекомендаций по стандартизации

указывают дату введения стандарта в действие, которую обозначают арабскими цифрами
и разделяют тире в следующей последовательности элементов: год, месяц, число.
Такой же порядок приведения даты следует соблюдать в случае приведения на
первой странице стандарта или рекомендаций по стандартизации даты (срока) проверки.
Примеры
1 Дата введения 2003-07-01.
2 Срок проверки 2005-01-01.
8.2.5 Расстояние между заголовком раздела (подраздела) и предыдущим или

последующим текстом, а также между заголовками раздела и подраздела должно
составлять не менее одного межстрочного интервала, относительно шрифта, которым
набран основной текст стандарта или рекомендации по стандартизации.
Расстояние между строками заголовков подразделов и пунктов принимают таким же,
как в тексте.
Расстояние между текстом и формулой, между формулами, между формулой и
пояснением к ней, а также последующим текстом должно составлять не менее одного
межстрочного интервала, относительно шрифта, которым набран основной текст
стандарта или рекомендации по стандартизации.
8.2.6 При подготовке текста стандарта или рекомендаций по стандартизации или их
проектов буквы греческого и иных алфавитов, формулы, отдельные условные знаки
допускается вписывать черной пастой или тушью. При этом плотность вписанного текста
должна быть приближена к плотности остального текста. Если чертежи, схемы,
диаграммы, рисунки и (или) другой графический материал невозможно выполнить
машинным способом, то выполняют ручным способом черной тушью или пастой.
62
СТ РК 1.5-2019
8.2.7 На титульном листе проекта стандарта или рекомендаций по
стандартизации в правом верхнем углу помещается информация о статусе документа –
Проект.
8.2.8 Абзацный отступ должен быть одинаковым по всему тексту стандарта или
рекомендации и его проекта и равен 1 см.
8.2.9 В проектах и утвержденных стандартах или рекомендациях по

стандартизации не допускается:
- размещать наименование раздела и (или) подраздела в нижней части листа,
если под ним нет или помещена только одна строка текста;
- приводить индекс категории стандарта без его номера при ссылках на
стандарты, другие виды и категории документов их имеющие, а также помещать индекс
категории и номер документа на разных строках или страницах стандарта.
8.2.10 Стандарты или рекомендации по стандартизации должны обеспечивать
возможность изготовления с них копий надлежащего качества способами репрографии.
8.3 Требования к изданию стандарта или рекомендации по стандартизации
8.3.1 Утвержденные стандарты или рекомендации по стандартизации

издаются типографским способом на государственном (казахском) и русском языках с
соблюдением требований [2].
По решению уполномоченного государственного органа в сфере стандартизации
стандарты или рекомендации по стандартизации могут издаваться методами репрографии.
8.3.2 Качество изданных стандартов или рекомендаций по стандартизации
должно обеспечивать возможности снятия с них копий надлежащего качества и их
восстановления в соответствии с [9]. Изготовление копий стандартов осуществляется в
соответствии с [10] (раздел 7).

8.3.3 Стандарты или рекомендации по стандартизации издаются форматом
210×297 мм (А4). Допускается издавать стандарты или рекомендации по стандартизации
форматом 148×210 мм (А5). В обоснованных случаях (например, при наличии сложного
графического материала, таблиц, требующих большой площади для их размещения и т.д.)
допускается включать в стандарты или рекомендаций по стандартизации отдельные листы
большего формата по [9].
8.3.4 Стандарты или рекомендации по стандартизации, объемом в 1,0 печатный
лист и более, издают с титульным листом на жесткой бумаге. Стандарты или
рекомендации по стандартизации, объемом менее 1,0 печатного листа, допускается
издавать с титульным листом на жесткой бумаге или той же бумаге, на которой напечатан
стандарт или рекомендации по стандартизации.
8.3.5 Стандарты или рекомендации по стандартизации, издаваемые
нетипографским способом, могут выпускаться форматами A3 (297×420 мм), А4
(210×297 мм) и А5 (148×210 мм).
При необходимости допускается комплектовать в одном стандарте или
рекомендации по стандартизации листы формата A3, А4, А 5.
8.3.6 Официальное издание национальных стандартов (сборника
национальных стандартов) или рекомендаций по стандартизации осуществляют на
государственном и русском языках.
Версии стандарта или рекомендаций по стандартизации на государственном и
русском языках должны быть аутентичны. Русская версия стандарта или рекомендаций по
стандартизации следует за версией стандарта или рекомендаций по стандартизации на
государственном языке. Обе версии издаются под общим титульным листом, на котором
вся информация, за исключением наименования стандарта или рекомендаций по
63
СТ РК 1.5-2019
стандартизации, приводится на государственном языке. Наименование стандарта или
рекомендаций по стандартизации приводится на государственном и русском языках.
Стандарты или рекомендации по стандартизации, устанавливающие термины и
определения, также издаются на государственном и русском языках. При этом может
издаваться только одна версия стандарта или рекомендаций по стандартизации, в которой
термины на русском языке следуют за терминами на государственном языке.

8.3.7 При издании стандартов в сборнике сохраняются титульные листы и другие
структурные элементы всех включенных в сборник стандартов.
Специальные титульные листы сборника стандартов оформляются на
государственном языке, за исключением наименования стандарта (стандартов), которое
приводится на государственном и русском языках.
8.3.8 Сборник стандартов имеет сквозную порядковую нумерацию страниц,
сохраняя при этом нумерацию страниц каждого стандарта. Нумерация страниц сборника
стандартов проставляется внизу посередине страницы.
8.3.9 При издании стандартов или рекомендаций по стандартизации в верхней
части титульного листа помещается изображение Государственного Герба Республики
Казахстан, в соответствии с [11], размером 2,58×2,58 см.
9 Требования к содержанию стандартов или рекомендаций по стандартизации
9.1 Общие требования
9.1.1 В тексте проекта стандарта или рекомендаций по стандартизации в разделе

«Область применения» выделяются требования, обеспечивающие защиту интересов
национальной безопасности, а также требования безопасности продукции для жизни и
здоровья людей, животных и растений, окружающей среды, показатели продукции,

позволяющие правильно ее идентифицировать.
9.1.2 Особенности содержания стандартов, гармонизированных с техническими
регламентами.
а) В гармонизированных стандартах должны предусматриваться количественные
значения основных (существенных) технических требований, устанавливаемых
техническими регламентами в соответствии с [14], [12], [13] с учетом причинения вреда и
общих характеристик показателей продукции или связанных с ней процессов, которые
могут представлять потенциальную угрозу жизни и здоровью людей, животных и
растений, окружающей среде или вводить в заблуждение относительно этих показателей.
б) Количественные значения параметров и показателей, предусмотренных
техническими регламентами, должны устанавливаться на уровне, необходимом для
обеспечения защиты национальной экономики, безопасности жизни и здоровья людей,
животных и растений, окружающей среды.
в) Гармонизированные стандарты могут разрабатываться в виде общих технических
условий, технических условий или общих технических требований в зависимости от того,
какие виды или группы продукции включены в конкретные технические регламенты.
Примечание – Содержание рекомендаций по стандартизации определяют, исходя из их назначения.
9.2 Требования к содержанию основополагающих национальных

стандартов
9.2.1 Основополагающие национальные стандарты разрабатывают при

необходимости установления общих организационно-методических положений для
64
СТ РК 1.5-2019
определенной области деятельности, а также общетехнических требований и правил,
обеспечивающих взаимопонимание, техническое единство и взаимосвязь различных
областей науки, смежных отраслях экономики, техники и производства в процессах
создания и использования продукции, охрану окружающей среды, качества, безопасность
продукции, процессов и услуг для жизни, здоровья, имущества и достижение других
целей стандартизации.
9.2.2 Основополагающие организационно-методические стандарты
устанавливают:
а) цели и задачи проведения работ в определенной области деятельности,
классификационные структуры объектов стандартизации в этой области, основные
организационно-технические положения по проведению этих работ и т. п.;
б) общий порядок (правила) разработки, принятия (утверждения), применения и
внедрения различных документов: нормативных, конструкторских, технологических,
проектных, программных, прочих технических, организационно-распорядительных и др.;
в) правила постановки продукции на производство;
г) процедурные системы контроля качества.
9.2.3 Основополагающие общетехнические стандарты устанавливают:
а) научно-технические термины и их определения, многократно используемые в
науке, технике, технологии, в различных отраслях экономики и иных областях
деятельности;
б) условные буквенные, цифровые, буквенно-цифровые, графические и т. п.
обозначения (знаки, коды, метки, символы и т. п.) для различных объектов
стандартизации, в т.ч. обозначения параметров величин (русскими, латинскими,
греческими буквами), единицы величин, заменяющие надписи, символы и т. п.;
в) правила построения, изложения, оформления, обозначения и требования к
содержанию документации различных категорий и видов (нормативной, конструкторской,

строительной, проектной, технологической, эксплуатационной, ремонтной,
организационно-распорядительной, программной, горно-графической и др.);
г) общие требования и нормы, необходимые для технического, технологического,
метрологического обеспечения различных производственных процессов;
д) общие требования безопасности по группам опасных факторов и по отдельным
видам технологических процессов, в том числе в соответствии с [15];
е) общие требования в области охраны природы и улучшения использования
природных ресурсов;
ж) требования безопасности к продукции;
к) требования к маркировке, упаковке, транспортированию и хранению продукции;
л) требования по предоставлению услуг к процессам и услугам;
м) общие требования по охране труда;
н) требования в области информационно-коммуникационных технологий и
обеспечения информационной безопасности;
В частности, эти стандарты устанавливают:
а) нормы точности измерений (инструментальных), методы испытаний и нормы
точности статистических оценок;
б) требования к стандартным образцам свойств и состава веществ и материалов;
в) предпочтительные числа, параметрические и размерные ряды (например, ряды
номинальных частот и напряжений электрического тока);
г) допуски и посадки;
д) требования к шероховатости поверхности;
е) нормы точности передач (зубчатых, червячных, ременных и др.);
ж) требования к различным видам соединений деталей и сборочных единиц
65
СТ РК 1.5-2019
(резьбовым, сварным и др.);
и) классы точности оборудования;
к) правила выполнения чертежей (схем), нанесения надписей, размеров;
л) требования к различным видам технической совместимости продукции
(конструктивной, электрической, электромагнитной, программной, диагностической и др);
м) значения предельно допустимых выбросов и сбросов вредных веществ, а также

их предельно допустимые концентрации;
н) значения предельно допустимого уровня шума, вибрации, радиационного
излучения, радиопомех;
п) допустимые пределы внешних воздействий;
р) требования технической эстетики и эргономики;
с) другие единые технические требования и (или) нормы производственно-
технического назначения на продукции и услуги.
9.2.4 Стандарты на термины и определения (относящиеся к общетехническим, и
распространяющиеся на отдельные группировки продукции, услуг или технологических
процессов) разрабатывают с учетом СТ РК 1.27.
9.3 Содержание стандартов на продукцию
9.3.1 При необходимости установления всесторонних* требований к продукции

целесообразно разрабатывать стандарты общих технических условий на группу
однородной продукции.
9.3.2 В случае, указанном в 9.5, на продукцию могут быть разработаны стандарты
технических условий, в которых устанавливают всесторонние требования к конкретной
продукции, а в случае, указанном в 9.6, – стандарты общих технических требований, в
которых устанавливают технические требования, общие для отдельной группы

однородной продукции.
9.3.3 При возможности установления требований, общих для нескольких групп
однородной продукции или для более высоких классификационных группировок,
целесообразно разрабатывать стандарты на продукцию, устанавливающие следующие
группы требований: термины и определения, классификацию (типы, сортамент, марки,
виды и другие группировки продукции), общие требования безопасности и (или) охраны
окружающей среды, общие правила приемки, маркировки, упаковки, транспортирования,
хранения, эксплуатации (применения), ремонта и утилизации.
Каждая из указанных групп требований может быть установлена в отдельном
стандарте, а может быть объединена с другими группами требований, что отражают в
подзаголовке стандарта. С учетом особенностей объекта стандартизации допускается не
включать в стандарт некоторые требования, входящие в указанные группировки.
Примеры
1 Термины и определения.
2 Маркировка, упаковка, транспортирование и хранение.
3 Требования безопасности и методы их контроля.
При разработке стандартов, устанавливающих группы требований или их сочетания

учитывают положения, изложенные в 9.7 – 9.10.
9.3.4 В обоснованных случаях в стандарте могут быть установлены общие для
группы однородной продукции (или более высокой классификационной группировки)
конструктивные требования, типы, основные параметры и (или) размеры.
Пример – Типы, основные параметры и размеры.
66
СТ РК 1.5-2019
9.4 Содержание стандартов общих технических условий
9.4.1 В основные нормативные положения стандарта общих технических условий,

как правило, включают следующие разделы:
- классификация;
- общие технические требования;

- правила приемки;
- методы контроля (испытаний);
- транспортирование и хранение;
- указания по эксплуатации (техническому обслуживанию, ремонту, утилизации)*;
- гарантии изготовителя.
9.4.2 Номенклатуру (заголовки), состав (структуру) и содержание разделов
стандарта определяют с учетом особенностей стандартизуемой продукции и характера
предъявляемых к ней требований. При этом в стандарты на продукцию, использование
которой способно причинить вред здоровью и (или) имуществу населения, а также
окружающей среде, следует обязательно включать разделы: «Требования безопасности»,
«Требования охраны окружающей среды» или «Требования безопасности и охраны
окружающей среды», за исключением тех случаев, когда, исходя из особенностей объекта
стандартизации, требования безопасности и (или) охраны окружающей среды
обеспечиваются путем установления и соблюдения конструктивных и иных технических
требований, которые устанавливают в разделе «Технические требования».
9.4.3 В разделе «Классификация» устанавливают классы, типы, виды или
ассортимент (сортамент) продукции, а также ее марки (модели, сорта и т.п.).
9.4.3.1 Если продукцию классифицируют по основным параметрам и (или)
размерам, то заголовок раздела «Классификация» дополняют словами «основные
параметры и (или) размеры».

При этом, исходя из особенностей продукции, приводят:
а) классификацию продукции по основным эксплуатационным (потребительским)
характеристикам;
б) классификацию продукции по конструктивным параметрам и размерам (в т.ч.
габаритным, установочным, присоединительным и т.п.);
в) классификацию продукции по другим основным параметрам.
Для наглядности устанавливаемой классификации приводят графический материал,
иллюстрирующий конструктивные особенности продукции и (или) ее основные размеры
(например, чертежи общего вида с указанием основных размеров).
9.4.3.2 В обоснованных случаях продукция (например, прокат) может быть
классифицирована по геометрическим формам и конкретным размерам.
При этом приводят:
а) рисунки (чертежи), определяющие геометрическую форму;
б) таблицы с размерами, предельными отклонениями, площадями сечений,
справочными размерами осей и другими подобными данными;
в) дополнительные требования (длины профилей, отклонения от прямолинейности и
геометрической формы поверхностей и т.п.).
9.4.3.3 Если стандарт распространяется на вещество, материал, сырье,
пищевую и иную подобную продукцию, то ее классифицируют по химическому и (или)
* Всесторонние требования включают термины и определения, технические требования, требования

безопасности и охраны окружающей среды, требования к порядку приемки, методам контроля,
транспортированию и хранению, а при необходимости и другие требования.
фракционному составу, другим физико-химическим свойствам, а также по основным
67
СТ РК 1.5-2019
потребительским свойствам (например, по калорийности), способам изготовления
(например, тканые, плетеные, витые, вязаные), приготовления и (или) обработки
(например, копченые, соленые, пастеризованные, стерилизованные и т.п.).
9.4.3.4 При необходимости в разделе «Классификация» устанавливают
условные обозначения продукции, приводят правила и (или) примеры их записи.
9.4.4 В раздел «Технические требования» в общем случае включают

следующие подразделы:
- основные показатели и (или) характеристики (свойства);
- требования к сырью, материалам; покупным изделиям;
- комплектность;
- маркировка;
- упаковка.
Если в стандарте не представляется возможным установить отдельные технические
требования, общие для всей номенклатуры стандартизуемой продукции, то в стандарте
указывают, что эти требования устанавливают в технических условиях на конкретную
продукцию.
9.4.5 Требования к подразделу «Основные показатели и (или) характеристики
(свойства)»
9.4.5.1 В подразделе «Основные показатели и (или) характеристики (свойства)»
приводят, как правило, только те требования к готовой продукции, которые подлежат
проверке в процессе ее приемки, при проведении сертификации, при проведении
государственного контроля и надзора за соблюдением требований стандартов и (или) при
возникновении разногласий по качеству продукции с ее потребителем (заказчиком).
Если отдельные из этих требований не могут быть выражены определенными
показателями (характеристиками), а могут быть достигнуты при условии однозначного
соблюдения каких-либо других требований (санитарно-гигиенических требований к

производственным помещениям и исполнителям; требований к использованию
определенных технологических процессов или приемов нанесения покрытий;
применению специального технологического оборудования или оснастки; требований к
необходимой длительной тренировке; требований к выдержке готовых изделий или
материалов и т.д.), то эти требования также приводят в этом подразделе.
Если в подразделе перечисляются параметры продукции, значения которых
поставщики должны соблюдать, то в стандарте должны быть установлены значения этих
параметров и приведены методики их контроля или сделаны соответствующие
нормативные ссылки.
9.4.5.2 В подраздел «Основные показатели и (или) характеристики (свойства)» в
общем случае включают пункты, устанавливающие:
- показатели назначения и идентификации;
- конструктивные требования;
- физико-химические и механические свойства;
- требования к совместимости и (или) взаимозаменяемости;
- требования надежности;
- требования стойкости к внешним воздействиям и живучести;
- требования эргономики;
- требования (рекомендации) по экономному использованию сырья, материалов,
топлива, энергии и трудовых ресурсов;
- требования технологичности;
- требования транспортабельности.
Требования, устанавливаемые к готовой продукции, сырью, материалам и покупным
изделиям должны носить комплексный характер и должны быть совместимыми.
68
СТ РК 1.5-2019
9.4.5.3 В пункте, в котором устанавливают показатели назначения, приводят
показатели, которые характеризуют способность продукции выполнять ее основные
функции (предназначение) при заданных условиях, например, требования к
производительности, точности, скорости, прочности и др. Для пищевой продукции вместо
показателей назначения устанавливают органолептические показатели.
Кроме того, в данный пункт или пункт, выделяемый самостоятельно, включают

показатели, параметры, признаки и требования, по которым можно однозначно
идентифицировать продукцию в случае ее фальсификации. Показатели назначения
продукции также могут входить в число показателей идентификации.
9.4.5.4 В пункте, в котором приводят конструктивные требования к продукции,
устанавливают конкретные конструктивные решения, обеспечивающие наиболее
эффективное выполнение продукцией ее функций, а также ее рациональность. При этом,
исходя из особенностей продукции, рекомендуется устанавливать следующие требования:
а) предельно допустимые массу и габаритные размеры каждой единицы продукции
или ее определенного количества;
б) требования к внешней форме изделия (прямолинейности, пропорциональности,
обтекаемости и т. п.);
в) конструктивное исполнение составных частей, их количество, массу, форму,
размеры, компоновку;
г) конструктивные требования, обеспечивающие связи и взаимодействие составных
частей, их совместимость и взаимозаменяемость (направление и скорость вращения,
скорость и пределы перемещений и т. п.);
д) требования к применению различных покрытий с указанием их видов
(металлические, неметаллические, лакокрасочные и другие), а также требования к их
качеству и стойкости к различным видам воздействий;
е) требования доступности к отдельным составным частям изделий во время

технического обслуживания и ремонта без их демонтажа;
ж) требования, направленные на исключение возможности неправильной сборки,
неправильного подключения кабелей и шлангов, ошибочного или несанкционированного
включения и других ошибок обслуживающего персонала во время технического
обслуживания;
и) требования к использованию базовых конструкций и базовых изделий;
к) требования к конструированию и блочно-модульному построению продукции и
т.п.
9.4.5.5 В отдельном пункте устанавливают требования к консистенции,
химическому или фракционному составу, иные требования к содержанию компонентов и
(или) концентрации примесей, а также требования к прочим физико-химическим,
механическим и другим аналогичным свойствам продукции.
9.4.5.6 В стандарте могут быть установлены требования к следующим видам
совместимости: функциональной, геометрической, размерной, биологической,
электромагнитной, электрической, прочностной, программной, технологической,
информационной, метрологической, диагностической, организационной и др.
9.4.5.7 В пункте, в котором устанавливают требования надежности продукции,
приводят количественные требования в виде конкретных значений комплексных
показателей надежности продукции и (или) единичных показателей ее безотказности,
долговечности, ремонтопригодности и сохраняемости, которые характеризуют
способность продукции к выполнению своих функций с заданной эффективностью в
заданном интервале времени и возможность ее сохранения при заданных условиях
технического обслуживания, ремонта, хранения, транспортирования.
9.4.5.8 В пункте, в котором устанавливают требования стойкости к внешним
69
СТ РК 1.5-2019
воздействиям и живучести, приводят требования, направленные на обеспечение
(сохранение) работоспособности продукции при воздействии и (или) после воздействия со
стороны сопрягаемых объектов и природной среды, в процессе эксплуатации
(применения), транспортирования и хранения продукции, в том числе:
а) требования стойкости к механическим воздействиям (вибрационным, ударным,
скручивающим, ветровым и т.п.);

б) требования стойкости к климатическим воздействиям: повышенным и
пониженным значениям температуры, ее резким колебаниям, повышенной влажности,
пониженному атмосферному давлению, солнечной радиации, атмосферным осадкам,
соляному (морскому) туману, пыли и т. п.;
в) требования стойкости к специальным воздействующим факторам (биологическим,
электромагнитным, радиационным, химическим (в том числе к агрессивным веществам:
газам, моющим средствам, топливу, маслам, средствам дезактивации, дегазации,
дезинфекции и т. п.);
г) требования по обеспечению помехозащищенности продукции, защиты ее от
электромагнитных и ионизирующих излучений как собственных, так и посторонних (в
том числе преднамеренных) электромагнитных излучений искусственного и
естественного происхождения.
Примечание – При установлении стойкости к внешним воздействиям учитывают соответствующие

требования, установленные действующими национальными и межгосударственными стандартами.
9.4.5.9 В пункте, в котором устанавливают требования эргономики, приводят

требования, направленные на обеспечение согласованности параметров и других
технических характеристик продукции с антропометрическими показателями и
физиологическими параметрами человека (требования к рабочим местам

обслуживающего персонала, соответствие изделия и его элементов размерам тела
человека и т.п.).
9.4.5.10 В пункте, в котором приводят требования (рекомендации) по экономному
использованию сырья, материалов, топлива, энергии и трудовых ресурсов, могут быть
установлены соответствующие положения, касающиеся как технологического процесса
производства продукции, так и порядка использования (применения) продукции по
назначению. При этом устанавливают следующие показатели:
а) удельный расход сырья, материалов, топлива, электроэнергии, других
энергоносителей;
б) коэффициент полезного действия;
в) трудоемкость в расчете на единицу потребительских свойств и т.п.
9.4.5.11 В пунктах, в которых устанавливают требования технологичности и (или)
транспортабельности продукции, приводят требования, определяющие ее
приспособленность к технологическим процессам изготовления, эксплуатации, ремонту и
(или) транспортированию.
9.4.6 Требования к подразделу «Требования к сырью, материалам, покупным
изделиям»
9.4.6.1 В подразделе «Требования к сырью, материалам, покупным изделиям»
устанавливают требования и (или) рекомендации в части:
а) применения для изготовления продукции определенных материалов (исходных
продуктов), сырья (веществ), полуфабрикатов и покупных (готовых) изделий;
б) применения и (или) ограничения применения определенных материалов, веществ
и запасных изделий и инструмента, используемых при эксплуатации (применении),
ремонте и утилизации продукции (если в данном стандарте указанные требования не
установлены в разделе «Указания по эксплуатации»);
70
СТ РК 1.5-2019
в) возможности или целесообразности применения вторичного сырья и отходов
промышленного производства.
9.4.6.2 При изложении требований к сырью, полуфабрикатам, материалам,
покупным (готовым) изделиям приводят их краткие, но конкретные характеристики с
указанием требований к основным показателям назначения, которым должно
удовлетворять это сырье, полуфабрикаты, материалы, готовые изделия.

Если эти требования (характеристики) невозможно изложить кратко, то их
размещают в приложении.
Пример – Для приготовления коньячных напитков применяют коньячный спирт, выдержанный не

менее трех лет, с объемной долей этилового спирта не менее 60 % и массовой концентрацией высших
спиртов в пересчете на изоамиловый спирт, не менее 170 мг/100 см3 безводного спирта.
9.4.6.3 Если подобные требования однозначно изложены в стандартах,

распространяющихся на это сырье, материалы и готовые изделия, то приводят ссылки на
эти стандарты, в соответствии с 6.8.3.2.
9.4.6.4 Если сырье, полуфабрикаты, материалы или покупное готовое изделие
изготавливаются (вырабатываются) по стандарту организации или техническим условиям,
независимо от местонахождения их держателей подлинников и производителей, по
фармакопейной статье или иному документу, то в разрабатываемом стандарте, в
зависимости от его категории, приводят ссылку на этот стандарт (нормативный документ)
или их соответствующие требования (характеристики), в соответствии с 9.4.6.1 или
указывают, что эти требования (характеристики) устанавливают в действующих
стандартах и иных нормативных документах (см. СТ РК 1.51).
9.4.7 В подразделе «Комплектность» приводят требования (рекомендации) по
комплекту поставки, указывая входящие в него отдельные (механически не связанные при
поставке) составные части изделия, запасные части к ним, инструмент и принадлежности,

материалы и т.п., а также поставляемую вместе с изделием документацию
(эксплуатационную, ремонтную, программную, нормативную и т. п.).
9.4.8 Содержание подразделов «Маркировка» и «Упаковка», разделов:
«Требования безопасности», «Правила приемки», «Методы контроля»,
«Транспортирование и хранение» излагают в соответствии с 9.7 – 9.10.
9.4.9 В разделе «Указания по эксплуатации [техническому обслуживанию,
ремонту, утилизации или применению, способу изготовления(приготовления)]»
устанавливают требования (рекомендации), выполнение которых обеспечивает при
соблюдении определенных условий и (или) режимов работоспособность (или наиболее
эффективное применение), безопасность и экологичность продукции, гарантирует ее
соответствие техническим требованиям, установленным в технических регламентах,
данном стандарте, а также способствует восстановлению работоспособности продукции
после ремонта*.
В этом разделе приводят основные требования к подготовке продукции к вводу в
эксплуатацию, порядок ее монтажа на месте эксплуатации, основные правила
эксплуатации продукции и ее ремонта, в том числе время непрерывной и циклической
работы, определенные условия эксплуатации и (или) режимы, требования к
обслуживающему персоналу, виды технического обслуживания и ремонта (календарные,
по ресурсу, по техническому состоянию и др.), их периодичность и объем, требования к
* Когда это целесообразно осуществить при проведении работ по стандартизации на государственном уровне. В
остальных случаях указания по эксплуатации (применению, способу изготовления/приготовления, техническому
обслуживанию, ремонту, утилизации) продукции приводят предприятия-изготовители этой продукции в
эксплуатационных и (или) технологических документах, оформляемых по с использованием способов представления и
доведения информации до потребителя.
71
СТ РК 1.5-2019
инструменту, оборудованию, вспомогательным материалам, которые необходимо
использовать при эксплуатации и ремонте, а также требования к утилизации продукции
(если она представляет опасность для окружающей среды).
На продукцию, использование которой по истечении определенного срока (ресурса)
эксплуатации или хранения может представлять опасность для жизни, здоровья людей,
может причинить ущерб их имуществу и (или) окружающей среде, устанавливают

ограничения по срокам службы (ресурсам) или годности.
9.4.10 В разделе «Гарантии изготовителя» указывают виды гарантийных
обязательств (срока службы, хранения, годности, реализации, эксплуатации), которые
принимают на себя предприятия-изготовители, для обеспечения соответствия продукции
и других объектов требованиям установленным в стандартах, включая условия, при
которых они действуют (в т.ч. соблюдение требований по транспортированию, хранению,
эксплуатации), их конкретную продолжительность и порядок исчисления, а также виды
документов, в которых они предусмотрены: договорах на поставку продукции,
технологических и эксплуатационных документах, если они не предусмотрены в самих
стандартах.
При этом приводят рекомендации по установлению гарантийного срока
эксплуатации комплектующих изделий и составных частей продукции, равного
гарантийному сроку на основное изделие, а также оговаривают случаи, когда
устанавливают гарантийные сроки эксплуатации комплектующих изделий и составных
частей большей или меньшей продолжительности, чем гарантийный срок на основное
изделие.
9.5 Содержание стандартов технических условий

9.5.1 Стандарт технических условий разрабатывают, когда невозможно или

нецелесообразно разрабатывать стандарт общих технических условий на всю группу
однородной продукции и в тоже время необходимо регламентировать достаточно
подробные требования к конкретной продукции или группировке конкретной продукции,
которая не охватывает всю продукцию, относящуюся к данной группе однородной
продукции.
9.5.2 Номенклатуру (заголовки), состав (структуру) и содержание разделов
стандарта вида «Технические условия» устанавливают так же, как для стандарта общих
технических условий (в соответствии с 9.4), но с учетом особенностей стандартизуемой
продукции. При этом в такой стандарт, как правило, не включают раздел
«Классификация».
9.6 Содержание стандартов общих технических требований
9.6.1 Стандарт общих технических требований разрабатывают, когда положения,

регламентирующие классификацию данной группы однородной продукции, правила
приемки, методы контроля, правила транспортирования и хранения, изложены в
отдельных национальных (межгосударственных) стандартах, распространяющихся на ту
же группу однородной продукции или на более высокую классификационную
группировку продукции.
Стандарт общих технических требований разрабатывают также, если
нецелесообразно разрабатывать на государственном уровне правила приемки,
транспортирования и хранения для данной группы однородной продукции, а методы
контроля (испытаний) для этой группы или для нескольких групп однородной продукции
(более высокой классификационной группировки) уже установлены в другом стандарте.
72
СТ РК 1.5-2019
9.6.2 В стандарт общих технических требований включают, как правило, разделы,
которые соответствуют по заголовкам и содержанию подразделам раздела «Общие
технические требования» стандарта общих технических условий. В обоснованных случаях
в стандарт общих технических требований включают разделы «Классификация» и
«Основные показатели и (или) характеристики», содержание которых излагают в
соответствии с 9.4.3 и 9.4.5.
9.7 Установление требований к маркировке, упаковке,

транспортированию и хранению продукции и их содержание
9.7.1 Требования к маркировке, упаковке, транспортированию и хранению

продукции устанавливают в соответствующих по наименованию разделах (подразделах)
стандарта общих технических условий (стандарта технических условий) или в отдельном
стандарте, устанавливающем эти требования к группе однородной продукции или более
высокой классификационной группировке.
Требования по маркировке, предусмотренные в специальных технических
регламентах и технических регламентах на конкретную продукцию (при их наличии),
являются обязательными для включения в стандарты. Допускается в части обязательных
требований по маркировке приводить ссылки на указанные технические регламенты.
9.7.2 В общем случае в разделе (подразделе) «Маркировка» устанавливают
следующие требования к потребительской и транспортной маркировке продукции:
а) место нанесения маркировки (непосредственно на продукцию, на ярлык, этикетку,
на потребительскую и (или) транспортную тару и т.п.). При этом, если в республике
действуют национальные (межгосударственные) стандарты, устанавливающие
специализированные требования к маркировке продукции, то устанавливаемые
требования должны быть не ниже ими установленных или в разделе может быть сделана
соответствующая ссылка на них;
б) способ нанесения маркировки (типографская печать, гравировка, травление и т.п.;
в) содержание маркировки.
При этом указывают, что маркировка продукции выполняется на государственном и
русском языках или на языке, предусмотренном контрактом (для экспортной продукции).
9.7.3 Требования к содержанию потребительской маркировки устанавливают в
стандарте с учетом особенностей стандартизуемой продукции. При этом исходят из того,
что в общем случае маркировка продукции должна содержать следующие данные:
а) наименование продукции;
б) наименование страны-изготовителя;
в) наименование предприятия-изготовителя;
г) основное (функциональное) назначение продукции или область ее применения
(при необходимости);
д) правила и условия безопасного хранения и (или) транспортирования продукции,
безопасного и (или) эффективного использования, ремонта, восстановления, утилизации,
захоронения, уничтожения (при необходимости);
е) основные потребительские свойства и (или) характеристики продукции;
ж) информацию о подтверждении соответствия установленным требованиям;
и) юридический адрес предприятия-изготовителя;
к) массу нетто, основные размеры, объем или количество единиц продукции;
л) состав (комплектность);
м) товарный знак (товарная марка) предприятия-изготовителя;
п) дату изготовления;
р) срок годности (реализации, службы, хранения, эксплуатации);
73
СТ РК 1.5-2019
с) обозначение стандарта и (или) другого нормативного документа, по которым
изготавливается и идентифицируется продукция;
т) штриховой код продукции.
При установлении в стандартах требований к содержанию потребительской
маркировки (информации для потребителей) учитывают требования соответствующих
технических регламентов и других аналогичных актов и стандартов.
Примечание – Термины, связанные с маркировкой и упаковкой — по [16].
9.7.4 При установлении в стандарте требований к содержанию транспортной

маркировки учитывают, что общие требования к маркировке грузов установлены
СТ РК 1405.
9.7.5 В разделе (подразделе) «Упаковка» устанавливают требования к
упаковочным материалам, способу и качеству упаковывания продукции и т. п.
При этом устанавливают:
а) правила подготовки продукции к упаковыванию (включая консервацию) с
указанием применяемых средств;
б) требования к потребительской таре и материалам, используемым для ее
изготовления;
в) требования к транспортной таре с учетом целесообразности (или
нецелесообразности) использования ее стандартных видов (в том числе многооборотной
тары), а при необходимости также требования к унификации размеров транспортной тары
с учетом соответствующей системы;
г) требования к вспомогательным материалам, применяемым при упаковывании;
д) номинальное количество (массу, объем и т.п.) продукции в единице
потребительской тары, а также предельно допускаемые отклонения от него;

е) способы упаковывания (порядок размещения и способы укладывания) продукции
в транспортную тару;
ж) способы упаковывания документов, вкладываемых в тару;
и) требования по применению для транспортирования продукции транспортных
пакетов, поддонов, универсальных или специализированных контейнеров с указанием
количества мест (массы) продукции в контейнере, габаритных размеров пакетов, числа
мест продукции в пакете и т. п.
9.7.6 Требования к разделу (подразделу) «Транспортирование и хранение»
9.7.6.1 В элементе «Транспортирование и хранение» устанавливают требования к
обеспечению сохраняемости продукции при ее транспортировании и хранении, в том
числе по обеспечению безопасности и охраны окружающей среды.
9.7.6.2 В разделе «Транспортирование и хранение» или в отдельном разделе
(подразделе) «Транспортирование» указывают виды транспорта (автомобильный,
железнодорожный, водный, воздушный, трубопроводный и др.) и транспортных средств
(крытые или открытые кузова и вагоны, изотермические или рефрижераторные кузова и
вагоны, цистерны, трюмы или палубы судов и т. п.), способы крепления и укрытия
продукции в этих средствах, а также требования по перевозке продукции
специализированным транспортом.
9.7.6.3 При необходимости указывают параметры транспортирования (допускаемую
дальность, скорость перевозок, высоту над уровнем моря и т.п.), допустимые
механические воздействия и климатические условия при транспортировании,
специальные требования, связанные с транспортированием продукции (необходимость
защиты от внешних воздействующих факторов, порядок размещения транспортной тары с
продукцией в транспортных средствах, правила обращения с продукцией после
74
СТ РК 1.5-2019
транспортирования, в том числе необходимость выдержки ее при определенных условиях
после транспортирования при отрицательных температурах, порядок расконсервации и т.
п.).
9.7.6.4 В разделе «Транспортирование и хранение» или в отдельном разделе
(подразделе) «Хранение» указывают условия хранения продукции, обеспечивающие ее
сохраняемость, в том числе требования к месту хранения продукции (навес, крытый склад,
отапливаемое помещение и т. д.) и (или) к особым условиям хранения (морозильная
камера, холодильник и т. д.), к защите продукции от влияния внешней среды (прямого
солнечного света, влаги, вредных испарений и т. п.), температурный режим хранения, а
при необходимости – с роки переконсервации продукции. Кроме того, приводят способ
укладывания продукции (в штабели, на стеллажи, подкладки и т.п.), а также специальные
правила хранения скоропортящейся, ядовитой, огнеопасной, радиоактивной и другой
потенциально опасной продукции.
9.7.6.5 При установлении в стандартах на технические изделия условий
транспортирования и хранения в части воздействия климатических факторов (при
необходимости) указывают соответствующую группу условий хранения.
В стандартах на продукцию, потребительские свойства которой могут ухудшаться с
течением времени (продукты питания, парфюмерно-косметические товары, изделия
бытовой химии и др.), устанавливают максимальный срок хранения или срок годности в
установленном порядке.
Правила хранения продукции излагают в следующей последовательности:
- место хранения;
- условия хранения и складирования;
- срок годности;
- специальные правила хранения (при необходимости).
Примеры
1 Резисторы следует хранить в упакованном виде (в потребительской и транспортной таре) в крытых
складских помещениях при температуре от 5 °С до 30 °С и относительной влажности воздуха до 85 %. При
этом ящики с резисторами следует размещать на стеллажах и укладывать не более, чем в три яруса по
высоте. Максимальный срок хранения резисторов устанавливают предприятия-изготовители и указывают в
нормативных и технических документах (в т. ч. в эксплуатационной документации).
2 Гипсовые плиты следует хранить в транспортной таре (в обрешетках) в крытых складских
помещениях, а кратковременно (до 10 суток) – под навесами. При этом высота штабелей не должна
превышать 1,5 м. Срок хранения гипсовых плит – не более одного года.
3 Условия хранения щитков - в соответствии с группой 2 (С).
9.8 Установление правил приемки и их содержание
9.8.1 Правила приемки продукции устанавливают в соответствующем разделе

стандарта общих технических условий (технических условий) или в отдельном стандарте
на правила приемки, которые являются общими для группы однородной продукции или
для более высокой классификационной группировки продукции.
9.8.2 В стандарт, устанавливающий правила приемки продукции, могут быть
включены также положения, определяющие методы отбора проб и (или) методы контроля
(испытаний, анализа) той же продукции, что отражают в подзаголовке стандарта.
Примеры
1 ПЛОДЫ ЭФИРОМАСЛИЧНЫХ КУЛЬТУР ДЛЯ ПРОМЫШЛЕННОЙ ПЕРЕРАБОТКИ.
Правила приемки и методы отбора проб.
2 АРМАТУРА ЛИНЕЙНАЯ. Правила приемки и методы испытаний.
3 СПИРТ ЭТИЛОВЫЙ. Правила приемки и методы анализа.
4 РЫБА, МОРСКИЕ МЛЕКОПИТАЮЩИЕ, МОРСКИЕ БЕСПОЗВОНОЧНЫЕ И ПРОДУКТЫ ИХ
75
СТ РК 1.5-2019
ПЕРЕРАБОТКИ. Правила приемки, органолептические методы оценки качества, методы отбора проб для
лабораторных испытаний.
9.8.3 При установлении в стандарте правил приемки приводят порядок

проверки продукции на соответствие техническим требованиям, установленным в
соответствующем разделе данного стандарта или в отдельном стандарте (стандартах)

общих технических требований. При необходимости в этом стандарте также может быть
установлен порядок проверки продукции на соответствие требованиям безопасности и
(или) охраны окружающей среды.
9.8.4 При установлении в стандарте правил приемки продукции используют
стандарты «Системы разработки и постановки продукции на производство» в части
проводимых видов испытаний (приемосдаточные, периодические, типовые,
квалификационные, на надежность и др.).
9.8.5 При установлении в стандарте требований к приемосдаточным
испытаниям приводят:
а) определение партии продукции, предъявляемой к приемке, с указанием размера
партии;
б) время выдержки продукции до начала приемосдаточных испытаний (при
необходимости);
в) вид контроля (сплошной, выборочный или статистический);
г) перечень контролируемых параметров, показателей, характеристик и других
требований;
д) последовательность, с которой осуществляют их контроль, а при необходимости
возможность изменения этой последовательности.
При использовании выборочного контроля качества продукции указывают план
контроля, в том числе объем выборок (для штучной продукции), или объем проб (для
нештучной продукции) и их зависимость от объема партии, приводят методы отбора
образцов (проб), критерии и приемочный уровень дефектности, а также устанавливают
порядок использования забракованной партии или бракованной продукции.
Кроме того, при установлении в стандарте требований к приемосдаточным
испытаниям приводят порядок оформления результатов приемки, указывая при этом
требования к содержанию документа о качестве и (или) место простановки штампа
(клейма, пломбы), подтверждающего приемку продукции.
9.8.6 При установлении в стандарте требований к периодическим испытаниям
указывают периодичность их проведения, вид и план контроля, перечень контролируемых
параметров, показателей, характеристик и других требований, а также
последовательность, с которой осуществляют их контроль, и оговаривают при
необходимости возможность отступления от него. При этом приводят критерии признания
результатов испытаний, порядок их учета (приостановление приемки и отгрузки
продукции, возобновление после анализа причин появления дефектов, их устранения),
порядок оформления результатов периодических испытаний.
9.8.7 При установлении в стандарте требований к типовым испытаниям
указывают случаи, когда возникает необходимость их проведения, приводят программу
проведения типовых испытаний, устанавливают методы отбора образцов (проб), а также
критерии оценки и порядок оформления результатов их проведения.
9.8.8 При установлении в стандарте требований к испытаниям на надежность
указывают порядок их проведения (включая при необходимости периодичность), планы
контроля отдельных показателей надежности, критерии отказов, порядок оформления
результатов испытаний на надежность.
76
СТ РК 1.5-2019
9.9 Установление требований к методам контроля (испытаний,
определений, измерений, анализа) и их содержание
9.9.1 Методы контроля (испытаний, определений, измерений, анализа)

устанавливают в отдельном разделе стандартов общих технических условий и стандартов
технических условий для обеспечения всесторонней и объективной проверки продукции

на соответствие всем техническим требованиям, которые установлены в соответствующем
разделе каждого из этих стандартов.
Если существует потребность установить общие технические требования к группе
однородной продукции, а также соответствующие методы контроля за их соответствием,
то их объединяют в стандарт общих технических требований и методов контроля.
9.9.2 Если существует возможность установить требования к комплексу методов
контроля (испытаний), являющихся общими для нескольких групп однородной
продукции, технические требования к которым установлены в нескольких национальных
(межгосударственных) стандартах, то эти требования излагают в отдельном стандарте.
При этом наименование классификационной группировки, охватывающей все указанные
группы однородной продукции, включают в заголовок стандарта.
Примеры
1 НАСОСЫ ДИНАМИЧЕСКИЕ. Методы испытаний.
2 ТКАНИ ШЕЛКОВЫЕ ТЕХНИЧЕСКИЕ. Методы испытаний.
В области применения стандарта на методы контроля (испытаний, определений,

измерений, анализа) указывают технические регламенты, стандарты или другие
нормативные документы, в которых установлены технические требования к
контролируемым показателям продукции.

В стандарте могут быть установлены требования к методам контроля (испытаний)
продукции, технические требования к которой преждевременно или нецелесообразно
регламентировать на государственном уровне.
Пример – ПОКРЫШКИ ИЗОЛИРУЮЩИЕ, ИСПОЛЬЗУЕМЫЕ В ЭЛЕКТРОТЕХНИЧЕСКИХ

УСТАНОВКАХ. Методы испытаний.
9.9.3 В обоснованных случаях в отдельном стандарте может быть установлен

один, два или несколько методов контроля (определения, анализа или испытания) на
соответствие одного показателя, широко применяемого в различных стандартах для
установления технических требований к нескольким группам однородной продукции или
более высоким классификационным группировкам продукции.
Примеры
1 СЫРЬЕ И ПРОДУКТЫ ПИЩЕВЫЕ. Метод определения содержания цинка.
2 БЕТОНЫ. Методы контроля морозостойкости.
9.9.4 Если в одном стандарте устанавливают два или более методов контроля
одного показателя, то указывают, что эти методы обеспечивают (гарантируют)
сопоставимость результатов испытаний (измерений, анализа, определений), полученных
при использовании данных методов. Если установленные в стандарте методы контроля
одного показателя не являются полностью взаимозаменяемыми, то приводят
характеристику их различий и (или) особенностей предназначения каждого из них. При
этом указывают, какой из методов контроля следует использовать в качестве
арбитражного.
Возможность стандартизации альтернативных методов контроля должна быть
77
СТ РК 1.5-2019
обоснована и подтверждена процедурами оценивания и сопоставления показателей
точности предлагаемого к стандартизации альтернативного контроля со
стандартизированным арбитражным или поверочным методом в соответствии с [17].
Если для различных методов контроля содержание отдельных требований совпадает,
то полное изложение всех требований приводят только для первого метода, а при
изложении остальных методов приводят ссылки на соответствующие требования,

установленные для первого метода.
9.9.5 Методы контроля (испытаний, определений, измерений, анализа)
должны быть объективными, точными и обеспечивать последовательные и
воспроизводимые результаты. Изложение методов контроля должно быть четким и
достаточно подробным.
Примечание – Методики выполнения измерений, подлежащие стандартизации, разрабатывают в

соответствии с [26].
Для каждого метода в зависимости от специфики его проведения излагают сущность

метода, приводят общие требования и требования безопасности, а затем устанавливают:
- требования к условиям, при которых проводят контроль (испытания, измерения,
анализ);
- требования к средствам контроля (измерений), аппаратуре, материалам, реактивам
и растворам, а также вспомогательным устройствам;
- порядок подготовки к проведению контроля;
- порядок проведения, контроля;
- правила обработки результатов контроля;
- правила оформления результатов контроля;
- точность данного метода.

9.9.6 При установлении требований к средствам контроля (измерений),
аппаратуре, материалам, реактивам, растворам и вспомогательным устройствам приводят
перечень необходимого стандартного* оборудования (испытательных установок,
приборов, аппаратуры, приспособлений, инструмента и др.) и стандартных материалов
(реактивов, растворов).
При необходимости конкретизации требований к стандартному оборудованию
(испытательным установкам, приборам, аппаратуре, приспособлениям, инструменту и др.)
и (или) стандартным материалам (реактивам, растворам) приводят условные обозначения
их марок, типов, исполнений и т.п., указывают класс точности, диапазон измерений или
иные конкретные параметры и однозначные характеристики, соблюдение которых
необходимо для обеспечения требуемой точности и сопоставимости результатов
испытаний (измерений, анализа).
При необходимости применения нестандартизованного** оборудования
(испытательных установок, приборов, аппаратуры, приспособлений, инструмента и т. п.) и
(или) материалов (реактивов, растворов) в тексте стандарта или в его приложении
приводят основные технические характеристики этого оборудования (материалов,
реактивов) с указанием диапазона измерений, систематической погрешности и других
* К стандартным относятся средства контроля (измерений), аппаратура, материалы, реактивы, растворы и
вспомогательные устройства, требования к которым установлены нормативными документами по стандартизации.
** К нестандартизованным - выпускаемые в единичных экземплярах по заключенным договорам.
термостатом, поддерживающим постоянную температуру в водяной бане. Описание экстенсографа приведено в Приложении А, а
рабочие характеристики должны соответствовать следующим требованиям:
- частота вращения округлителя ........................................................................................... (83±3) мин-1
- частота вращения формующего устройства ........................................ (15±1) мин-1
- скорость движения крюка ............................................................................................... (1,45±0,05) см/с
- скорость движения бланка диаграммы ............................................................................ (0,5±0,01) см/с
78
СТ РК 1.5-2019
характеристик, необходимых для обеспечения контроля с требуемой точностью, в том
числе различные структурные и функциональные схемы и чертежи или техническое
описание материалов, или рецептуру реактивов, а при необходимости также требования к
технологии изготовления оборудования и материалов (приготовления реактивов).
Примеры
1 Для проведения испытаний используют следующее лабораторное оборудование:
- микрошприц, вместимостью, обеспечивающей полное заполнение петли инжектора;
- водяную баню, пригодную для поддержания температуры (90±2) °С.
2 Для определения реологических свойств теста из пшеничной муки применяют экстенсограф.
Примечание – Данные требования соответствуют характеристикам экстенсографа Брабендера.
9.9.7 При изложении порядка подготовки к проведению испытаний продукции

(анализу ее свойств) устанавливают всесторонние требования к подготовительным
операциям, в том числе место и способ отбора образцов (проб), их количество, размеры
или массу, а при необходимости их форму, вид, условия хранения и (или)
транспортирования, порядок учета.
При необходимости приводят схемы расположения и (или) соединения приборов,
аппаратов или иного оборудования, используемого для проведения данных испытаний,
определений или анализа.
9.9.8 При изложении требований к порядку (методике) проведения контроля
(испытаний, определений, измерений, анализа) устанавливают условия контроля с
допустимыми пределами их значений, указывают последовательность проводимых
операций (если эта последовательность влияет на результаты контроля), приводят
достаточно подробное описание отдельных операций.
При изложении в стандартах методик выполнения измерений учитывают требования

[9].
9.9.9 При изложении правил обработки результатов контроля приводят расчетные
формулы.
9.9.10 При изложении требований к оформлению результатов контроля
устанавливают требования к журналам контроля (протоколам испытаний), содержанию и
последовательности изложения включаемых в них данных.
9.9.11 При изложении требований к точности метода контроля (измерений)
указывают допустимую погрешность метода (неопределенность результатов измерений),
точность вычислений и степень округления данных.
Для стандартизованных методик выполнения измерений (определений, анализа)
излагают требования к контролю точности получаемых результатов измерений
(определения, анализа), в соответствии с [26].
9.9.12 Требования безопасности к методу контроля устанавливают, если при его
применении существует реальная или потенциальная опасность для жизни и здоровья
персонала, возможность нанесения материального ущерба и (или) ущерба окружающей
среде.
Требования безопасности к методу контроля излагают, в соответствии с 9.8.
9.10 Содержание стандартов на технологические и иные процессы
9.10.1 В стандартах на технологические процессы, как правило, устанавливают

требования к широко распространенным технологическим процессам, которые
используются в различных отраслях промышленности, а также могут применяться в
строительстве, сельском хозяйстве и на транспорте. К таким технологическим процессам
79
СТ РК 1.5-2019
относятся сварка, пайка и клепка металлов, обработка металлов давлением и резанием,
термическая и термохимическая обработка металлов, сварка полимеров и т. п.
В стандартах также могут быть установлены требования к типовым
технологическим процессам изготовления продукции, производство которой имеет
массовый характер.
Пример – Общие требования к типовым технологическим процессам изготовления оригиналов и

фотошаблонов печатных плат.
9.10.2 В стандартах на технологические процессы устанавливают:

- общие требования к их проведению;
- термины и определения;
- классификацию (например, по основным типам сварных соединений с
указанием требований к их конструктивным элементам и размерам);
- требования к оборудованию, приспособлениям, инструменту и материалам,
используемым в технологическом процессе;
- последовательность выполнения отдельных технологических операций с
приведением, при необходимости, принципиальной технологической схемы;
- способы и (или) приемы выполнения отдельных работ в технологических
процессах;
- требования к технологическим режимам и другие нормы выполнения различного
рода работ в технологических процессах;
- допуски, припуски, напуски, которые необходимо соблюдать для оптимального
проведения технологического процесса;
- методы контроля качества;
- требования безопасности и (или) охраны окружающей среды (для

технологических процессов, проведение которых связано с риском техногенных
катастроф, аварий, реальной или потенциальной опасностью для жизни или здоровья
человека, возможностью загрязнения окружающей среды).
9.10.3 При установлении требований безопасности к технологическим процессам
указывают:
а) характеристики опасных и вредных воздействующих факторов данного
технологического процесса или его отдельных операций (включая допустимые значения
уровней каждого из воздействий);
б) требования по снижению и (или) локализации опасных и вредных
воздействующих факторов технологического процесса;
в) требования к применению средств индивидуальной и (или) коллективной защиты
при проведении технологического процесса (отдельных операций);
г) требования к соблюдению санитарно-гигиенических правил;
д) требования к наличию средств пожаротушения, технических средств
противопожарной защиты, пожарной техники;
е) требования к производственному персоналу;
ж) требования к устройству аварийной сигнализации, применению знаков
безопасности и сигнальных цветов по [22].
9.10.4 При установлении требований охраны окружающей среды для
технологических процессов приводят требования к предотвращению или уменьшению
вредных воздействий на окружающую среду путем:
а) повторного использования отходов;
б) очистки отходов и выбросов;
г) дополнительного ограничения технологических режимов;
д) ограничения применения в технологическом процессе материалов, опасных в
80
СТ РК 1.5-2019
экологическом отношении;
е) установления предельно допустимых норм сбросов или выбросов;
ж) предотвращения аварийных сбросов (выбросов) и т.п.
9.10.5 В стандартах на процессы могут быть также установлены:
а) порядок, методы и нормы выполнения работ в информационных технологиях;
б) методы автоматизированного проектирования и проведения других работ по

применению информационных технологий;
в) методы блочно-модульного конструирования;
г) иные методы (способы, приемы) и нормы (режимы) выполнения различного рода
работ.
9.11 Содержание стандартов на услуги
9.11.1 На услуги разрабатывают следующие стандарты:

- основополагающие стандарты на услуги;
- стандарты на номенклатуру показателей качества и безопасности услуг;
- стандарты общих требований;
- стандарты общих технических условий;
- стандарты, устанавливающие требования к обслуживающему персоналу;
- стандарты на методы контроля (оценки) качества и безопасности услуг.
9.11.2 В основополагающих стандартах на услуги устанавливают:
а) основные положения по стандартизации услуг в определенной сфере (научно-
технической, банковской, страховой, туристско-экскурсионной, информационно-
рекламной, в торговле, связи и т. п.);
б) термины и их определения;
в) классификацию услуг и (или) предприятий, их оказывающих.

Содержание остальных основополагающих стандартов на услуги определяют,
исходя из особенностей данной сферы услуг.
9.11.3 В отдельном стандарте может быть установлена общая для
определенной сферы (или группы услуг) номенклатура показателей качества и
безопасности услуг, если нецелесообразно устанавливать на государственном уровне
общие нормы по этим показателям.
В таком стандарте устанавливают:
а) основные положения по выбору показателей качества и безопасности услуг и
общие требования, которым должны отвечать эти показатели;
б) номенклатуру групп показателей качества (комфортности, экономичности,
эргономичности, эстетичности и др.) и безопасности (пожарной, химической, санитарной,
радиационной, экологической, сохранности имущества и др.), а также характеристику
каждой из групп;
в) указания (или рекомендации) по порядку использования данных показателей для
установления на их основе требований (норм) к конкретным услугам.
При этом в стандарте может быть указан статус (категория) документов, в которых
регламентируют конкретные требования (нормы) к данным услугам – национальные
стандарты.
9.11.4 К группе однородных услуг или более высокой классификационной
группировке услуг могут быть установлены общие требования, излагаемые в отдельном
стандарте.
Примечание – Стандарты общих требований рекомендуется разрабатывать на социально-культурные

услуги.
81
СТ РК 1.5-2019
В зависимости от особенностей услуг, оказываемых в определенной сфере, в
стандартах общих требований к услугам приводят требования:
а) по организации данного вида обслуживания и управлению качеством услуг;
б) безопасности услуг для жизни и здоровья людей при непосредственном
взаимодействии поставщика и потребителя и внутренней деятельности поставщика по
удовлетворению потребностей потребителя;

в) сохранности имущества обслуживаемого населения (предприятий);
г) охраны окружающей среды (экологичности услуг);
д) соответствия услуг целевому назначению;
е) точности, своевременности и (или) скорости исполнения;
ж) комплексности услуг;
и) эргономичности и (или) комфортности услуг;
к) эстетичности услуг;
л) к обслуживающему персоналу и культуре обслуживания;
м) социальной адресности (соответствия особенностям определенного контингента
потребителей);
н) к предприятию (помещению) для обслуживания и его материально-техническому
оснащению;
п) информативности услуг;
р) к унифицированной документации на услуги;
с) к социологическим исследованиям (лабораториям) услуг.
9.11.5 При установлении требований к обслуживающему (рабочему) персоналу
приводят требования к:
а) квалификации и (или) профессиональной (специальной) подготовке;
б) состоянию здоровья и порядку его контроля (путем проведения медицинского
освидетельствования или осмотра), возрасту, полу и другим физическим данным;

в) эстетичности внешнего вида;
г) культуре речи;
д) этичности (вежливости, доброжелательности, коммуникабельности и т.п.);
е) соблюдению правил личной гигиены;
ж) порядку аттестации обслуживающего персонала и (или) другим формам и
методам контроля за его соответствием предъявляемым требованиям;
и) документации, подтверждающей это соответствие (санитарные книжки и т. п.).
9.11.6 Требования к методам контроля (оценки) качества и безопасности услуг
устанавливают в отдельном стандарте или в отдельном разделе стандарта общих
технических условий, а в обоснованных случаях включают в раздел «Правила проведения
контроля (оценки)».
Требования к методам контроля (оценки) качества и безопасности услуг излагают,
исходя из особенностей, характерных для этих услуг, с учетом положений, приведенных в
8.10.
Для контроля качества услуг используют, как правило, следующие методы:
а) органолептический (для большинства услуг – визуальный);
б) аналитический (осуществляемый путем анализа документации);
в) экспертный (путем проведения экспертной оценки на основе испытаний);
г) социологический (путем опроса заказчиков).
10 Требования к обозначению стандартов и рекомендаций по стандартизации
10.1 Обозначение национального стандарта состоит из «СТ РК», регистрационного

номера и отделенных от него тире четырех цифр года утверждения стандарта*.
82
СТ РК 1.5-2019
Пример – СТ РК 1018–2004.
Обозначение рекомендаций по стандартизации состоит из «Р РК», регистрационного
номера и отделенных от него тире четырех цифр года утверждения стандарта.
Обозначения межгосударственных стандартов, принятых для применения на
территории Республики Казахстан в качестве национальных стандартов, присвоенные им
при регистрации в Межгосударственном совете по стандартизации, метрологии и

сертификации на территории Казахстана сохраняются без изменений и должны
соответствовать [17].
10.2 Регистрационные номера вновь разработанным национальным стандартам
присваивают в порядке возрастания номеров по мере их регистрации в государственном
реестре системы технического регулирования национальных стандартов. При отмене
стандарта его регистрационный номер другому стандарту не присваивают, за
исключением случая, когда отмена стандарта обусловлена его пересмотром и
утверждением взамен него другого стандарта. В случае пересмотра другому стандарту
присваивают обозначение старого стандарта с заменой цифр года утверждения стандарта.
Если стандарт разрабатывается взамен нескольких стандартов, то ему присваивают номер
одного из них, признанного наиболее важным.
10.3 Если несколько стандартов имеют общий объект стандартизации и
большинство из них содержит только дополнительные (конкретизирующие) положения к
стандарту, устанавливающему общие (основные) требования к данному объекту
стандартизации, то этим стандартам присваивают общий регистрационный номер и
отделенный от него точкой дополнительный номер для каждого отдельного стандарта,
причем стандарту, устанавливающему общие (основные) требования, присваивают
нулевой дополнительный номер.
Пример – (приведен условно) Требования безопасности электрических медицинских изделий

регламентированы следующими стандартами: СТ РК 1124.0-95, СТ РК 1124.1-95, СТ РК 1124.2-95,
СТ РК 1124.3-95, причем общие требования установлены СТ РК 1124.0-95.
Если к данному объекту стандартизации нецелесообразно устанавливать общие

(основные) требования (например, на методы определения), то нулевой дополнительный
номер в обозначении стандарта не применяют.
10.4 Если стандарт входит в систему (комплекс) общетехнических или
организационно-методических стандартов, то обозначение данного стандарта формируют
при его разработке в порядке, установленном [23] и основополагающим стандартом
данной системы (при его наличии). При этом в обозначение стандарта включают одно-,
двухразрядный код системы стандартов, отделенный от остальной цифровой части
обозначения точкой.
Примеры
1 Стандарты системы штрихового кодирования обозначают: СТ РК 6.0-2005.
2 Стандарты системы охраны природы обозначают СТ РК 17.0.0.05-2002.
Примечание – В отношении обозначения документов по оборонной продукции действуют особые

требования, которые установлены в специальном стандарте. Особые требования также установлены для
обозначения межгосударственных стандартов, идентичных международным (региональным) стандартам,
национальных и межгосударственных стандартов, модифицированных по отношению к международным
(региональным) стандартам (см. раздел 11).
10.5 Если в основополагающем стандарте системы общетехнических или
организационно-методических стандартов не установлена структура обозначений
стандартов, входящих в эту систему, то вновь разработанному стандарту присваивают
очередной порядковый номер в пределах этой системы.
* До 2000 г. год утверждения стандарта указывался двумя последними цифрами года.
83
СТ РК 1.5-2019
Пример – Стандарты Государственной системы обеспечения единства измерений обозначают:
СТ РК 2.4-2000, СТ РК 2.68-2004 и т.д.
Примечание – Стандарты, входящие в систему (комплекс) общетехнических или организационно-

методических стандартов, помимо обозначения, объединяет их общий групповой заголовок, формируемый в
соответствии с 4.6.4.
10.6 Статистические и условные цифровые обозначения, используемые в

национальных и межгосударственных стандартах:
а) Условные цифровые обозначения межотраслевых комплексов стандартов на
уровне одной или двух цифр, входящих в обозначение стандартов в соответствии с
приложениями Р и С.
Пример – Обозначения: СТ РК 6.0-96, где цифра 6 обозначает принадлежность данного стандарта к

комплексу национальных стандартов по штриховому кодированию продукции.
б) Условные цифровые обозначения, используемые в обозначениях стандартов

системы безопасности труда для указания групп стандартов, в т.ч.:
1) 0 – Для основополагающих стандартов.
2) 1 – Для стандартов, устанавливающих общие требования и нормы по видам
опасных и вредных производственных факторов.
3) 2 – Для стандартов, устанавливающих общие требования безопасности к
производственному оборудованию.
4) 3 – Для стандартов, устанавливающих требования безопасности к
производственным процессам.
5) 4 – Для стандартов, устанавливающих требования к средствам индивидуальной
защиты (СИЗ).
Примеры
1 ГОСТ 12.0.004–90 Система стандартов безопасности труда. Основные положения.
2 ГОСТ 12.4.011–89 Средства защиты работающих. Общие требования и классификация.
в) Условные цифровые обозначения, применяемые в обозначениях стандартов в

области охраны природы и улучшения использования природных ресурсов (ССОП) для
указания групп и видов стандартов.
11 Требования к обозначению гармонизированных стандартов
11.1 Идентичные стандарты
11.1.1 Обозначение стандартов, идентичных международному, региональному

стандартов, стандарту иностранного государства, состоит из индекса «СТ РК» для
национальных стандартов и «Р РК» для рекомендаций по стандартизации, обозначения
международного, регионального стандартов, стандарта иностранного государства на
официальном языке оригинала без года его принятия и отделенного тире года принятия
стандартов.
Пример -
CT PK ISO 155-2007
СТ РК ISO/DIS 22734-1-2006
СТ РК ISO/FDIS16110-1-2007
CT PK IEC 61801-2-2005
СТ РК IEC/CDV 69966-2007
84
СТ РК 1.5-2019
CT РК ISO/TS 825-2007
CT PK ISO/TR 556-2006
CT PK ISO/IEC Guide 83-2007
CT PK ISO/TTA 7-2007
CT PK IEC/PAS 62459-2006
СТ РК EN 555-2006
СТ PK prEN ISO 10211-2006
11.1.2 Если идентичные стандарты входят в комплекс стандартов, но в этом

комплексе применены не все части комплекса международных, региональных стандартов,
стандартов иностранных государств или не все части международного, регионального
стандартов, стандарта иностранного государства применены в качестве идентичных
стандартов, обозначение идентичных стандартов состоит из обозначения стандартов,
входящих в комплекс, и отделенного тире года принятия стандартов, и обозначения
примененной части международного, регионального стандартов, стандарта иностранного
государства на официальном языке оригинала с годом его принятия через двоеточие.
Обозначение международного, регионального стандартов, стандарта иностранного
государства отделяют от обозначения стандартов косой чертой и приводят в одну строку.
Пример -
СТ РК 1862-2007/ISO 8662-17:2006
СТ РК 1314.2-2007/IEC 60266-5:2004
Данный метод обозначения идентичных стандартов применяют также, когда в одном

комплексе национальных и (или) межгосударственных стандартов, действующих на
территории Республики Казахстан, применены различные международные, региональные
стандарты, стандарты иностранных государств, не объединенные общим назначением (не
входящие в комплекс, или когда все части примененного комплекса международных

стандартов не охватывают все аспекты стандартизации, регламентируемые комплексом
национальных и (или) межгосударственных стандартов, действующих на территории
Республики Казахстан, для этого объекта стандартизации).
Пример – СТ РК 1897-2007/EN 5048:2003
11.2 Модифицированные стандарты
11.2.1 Обозначение стандартов, модифицированных по отношению к

международному, региональному стандартам, стандарту иностранного государства,
состоит из индекса «СТ РК» для национальных стандартов и «Р РК» для рекомендаций по
стандартизации, регистрационного номера и отделенного тире года принятия
национального стандарта и приведенного в скобках обозначения международного,
регионального стандартов, стандарта иностранного государства на официальном языке
оригинала с годом его принятия через двоеточие.
Примеры
1 СТ РК 1932-2007 (ISO 1238:2002)
2 СТ РК 1956-2007 (ISO/PAS 259:2005)
11.2.2 Обозначение стандартов, модифицированных по отношению к нескольким

международным стандартам, состоит из индекса «СТ РК» для национальных стандартов и
«Р РК» для рекомендаций по стандартизации, регистрационного номера и отделенного
тире года принятия национального стандарта и приведенных в скобках через запятую
обозначений международных стандартов на официальном языке оригинала с годами их
85
СТ РК 1.5-2019
принятия через двоеточие.
Пример – СТ РК 1794-2007 (ISO 1701-1:2004, ISO 1701-2:2004).
11.2.3 Обозначение стандартов, модифицированных по отношению к

международному, региональному стандартам, стандарту иностранного государства,

включающее в себя приведенное в скобках обозначение международного, регионального
стандартов, стандарта иностранного государства на официальном языке оригинала с
годом его принятия через двоеточие, в стандартах приводят только на титульном листе и
первой странице стандарта.
11.3 Обозначение неэквивалентных стандартов
Обозначение стандартов, неэквивалентных по отношению к международному,

региональному стандартам, стандарту иностранного государства, включающее в себя
приведенное в скобках обозначение международного, регионального стандартов,
стандарта иностранного государства на официальном языке оригинала с годом его
принятия через двоеточие, в стандартах приводят только на титульном листе и первой
странице стандарта.
Пример – СТ РК 1256-2004 (ISO 10405-2000, NEQ).

86
СТ РК 1.5-2019
Приложение А
Форма титульного листа национального стандарта, рекомендации по

стандартизации и сборников
А.1 Форма титульного листа национального стандарта
Изображение государтственного Герба Республики Казахстан

_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
наименование стандарта
_____________________________________________________________
обозначение стандарта
_____________________________________________________________
полное наименование органа утвердившего стандарт
Нур-Султан
87
СТ РК 1.5-2019
А.2 Форма первой страницы титульного листа сборника национальных стандартов
НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТАНДАРТЫ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
наименование сборника
_____________________________________________________________
обозначения стандартов, вошедших в сборник
_____________________________________________________________
наименование органа утвердившего стандарты, вошедшие в сборник
Нур-Султан
88
СТ РК 1.5-2019
А.3 Форма титульного листа рекомендации по стандартизации
РЕКОМЕНДАЦИИ ПО СТАНДАРТИЗАЦИИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
наименование рекомендации по стандартизации
_____________________________________________________________
обозначение рекомендации по стандартизации
_____________________________________________________________
полное наименование органа утвердившего рекомендации по стандартизации
Нур-Султан
89
СТ РК 1.5-2019
Приложение Б
(информационное)
Типовые формулировки общих сведений о стандарте и рекомендациях по

а) Сведения о разработчике и организации, внесшей стандарт или рекомендации по

стандартизации на утверждение.
б) Сведения об утверждении и введении стандарта или рекомендаций по
стандартизации в действие.
в) Сведения о введении в действие на территории Республики Казахстан
межгосударственных, международных, региональных (в т.ч. межгосударственных) и
национальных стандартов иностранных государств.
г) Сведения о гармонизации стандарта с международными, региональными или
национальными стандартами и нормативными документами иностранных государств в
соответствии с СТ РК 1.9.
д) Сведения о реализации в стандарте или рекомендациях по стандартизации норм
документов законодательного уровня (в том числе технических регламентов,
международных соглашений и конвенций, к которым присоединилась Республика
Казахстан.
е) Сведения о стандарте, разработанном на продукцию, процесс (работу) и услугу,
производство (оказание) которых осуществляют по лицензии:
ж) Сведения о новизне стандарта (рекомендаций по стандартизации) или о стандарте
(стандартах) или нормативных документах, взамен которых он разработан.
и) Сведения о переиздании или новом издании стандарта.
к) Сведения о порядке опубликования информации об изменениях к стандарту, его

пересмотре и отмене.
л) Сведения о правах на издание и распространение национальных,
межгосударственных стандартов.
Примечание – Общие сведения указывают в зависимости от статуса разрабатываемого стандарта.
90
СТ РК 1.5-2019
Приложение В
В.1 Пример оформления титульного листа идентичного национального стандарта

Изображение Государственного Герба Республики Казахстан

МЕТАЛЛЫ И СПЛАВЫ
Измерение твердости по Роквеллу
Часть 1
Метод измерений
СТ РК ISO 6508-1-2010
(ISO 6508-1:2005 Metallic materials – Rockwell hardness test – Part 1: Test

method, IDT *)
Комитет технического регулирования и метрологии

(Госстандарт)
Нур-Султан
____________
* для модифицированного национального стандарта - «MOD»;
для неэквивалентного национального стандарта - «NEQ»
91
СТ РК 1.5-2019
Приложение Г
Типовые формулировки, используемые в предисловии стандартов

Г.1 Стандарты имеют идентичную степень соответствия

Г.1.1 «Настоящий стандарт идентичен ____________ 1) включая его изменения и
(или) технические поправки (при наличии) _______________ ________________________
обозначение и год принятия (утверждения)
____________________________________________________________________________»
всех изменений и (или) технических поправок, внесенных в международный стандарт,
международный документ 2).
Г.1.2 «Международный стандарт 3) разработан _______________________________
номер и наименование технического
комитета
_____________________________________________________________________________
____».
4)
по стандартизации, разработавшего международный стандарты, международный документ
Г.1.3 При наличии в гармонизированном стандарте Приложения ZA (ZB, ZC),
указывающего на взаимосвязь гармонизированного международного стандарта с
Директивами ЕС, формулировку, приведенную в Г.1.1, дополняют следующим:
«Настоящийстандарт реализует существенные требования безопасности
Директив(ы) ЕС, приведенные в Приложении ZA (ZB, ZC)».
Г.1.4 «Перевод с _________________________________ (___________ )».
официальный язык оригинала обозначение языка
1)
Приводят слова «международному стандарту» или «международному документу», обозначение
международного, регионального стандартов, стандарта иностранного государства с годом его принятия и
наименование на официальном языке оригинала, с которого осуществлен перевод, в скобках приводят
наименование международного, регионального стандартов, стандарта иностранного государства на
государственном и русском языках.
Примеры
1 Международный стандарт IEC 61543:1995 Residual current- operated protective devices (RCDs)
forhousehold and similar use - Electromagnetic compatibility (Защитные устройства, управляемые
дифференциальным током (УДТ), бытового и аналогичного назначения. Электромагнитная совместимость).
2 Международный документу ISO/PAS 17001:2005 Conformity assessment - Impartiality Principlesand
requirements (Оценка соответствия. Беспристрастность. Принципы и требования).
2
) Пример – А1:1999, А2:2000, А3:2001; Amd 1:2004; Cor 1:1997.
3)
Здесь и далее для международных документов, взамен слов «Международный стандарт» приводят
слова «Международный документ» в соответствующем падеже.
4)
Указывают обозначение технических комитетов по стандартизации (других комитетов,
подкомитетов, рабочих групп), разработавших международный стандарт, международный документ на
официальном языке оригинала, их наименование на государственном и русском языке; полное
наименование на государственном и русском языке и сокращенное обозначение на официальном языке
оригинала организаций, к которым относятся технические комитеты по стандартизации (другие комитеты,
подкомитеты, рабочие группы) (технические комитеты по стандартизации международной организации по
стандартизации (ISO, IEC, ITU), региональной организации по стандартизации (CEN, CENELEC, ETSI и
др.), транснациональной организации и научно-технического общества (SAE, ASTM, ASME и др.).
92
СТ РК 1.5-2019
Примеры
1 Международный стандарт разработан техническим комитетом по стандартизации ISO/TC 28
«Нефтепродукты и смазочные материалы» Международной организации по стандартизации (ISO)
2 Международный стандарт разработан подкомитетом ISO/IEC JTC 1/SC 31 «Автоматическая
идентификация и технологии сбора данных» совместного технического комитета по стандартизации /SO/ГС
JTC 1 «Информационные технологии» Международной организации по стандартизации КО) и

Международной электротехнической комиссии (IEC)
3 Международный документ разработан Комитетом по политике потребителя COPOLCO
Международной организации по стандартизации (ISO)
4 Европейский стандарт разработан Европейским комитетом по стандартизации (CEN) в соответствии
с мандатом, предоставленным Европейской комиссией и Европейской ассоциацией свободной торговли
(EFTA) и реализует существенные требования безопасности Директив 73/23/ЕЕС
Указывают буквенное обозначение языка, с которого осуществлен перевод:

en -английский язык, fr – французский язык, de – немецкий язык.
Пример – «Перевод с английского языка (en)».
Г.1.5 «Официальные экземпляры международных стандартов*, на основе которых

подготовлен (разработан) настоящий стандарт, и на которые даны ссылки, имеются
внаименование уполномоченного органа
Г.1.6 При подготовке стандарта на основе официального перевода международного,
регионального стандартов, стандарта иностранного государства и изданного в двуязычной
форме формулировку, приведенную в Г.1.1, дополняют следующим:
«Официальной версией является текст на государственном и русском языке».
Г.1.7 При актуализации ссылочных международных, региональных стандартов,
стандартов иностранных государств, формулировку, приведенную в Г.1.1, дополняют
следующим:
«В разделе «Нормативные ссылки» и тексте стандарта ссылочные международные
стандарты* актуализированы».
Г.1.8 При наличии национальных или межгосударственных стандартов, принятых в
качестве идентичных или модифицированных национальных или межгосударственных
стандартов, которые соответствуют международным, региональным стандартам,
стандартам иностранных государств, на которые даны ссылки, формулировку,
приведенную в Г.1.1, дополняют следующим:
«Сведения о соответствии стандартов (межгосударственных) ссылочным
международным стандартам*, приведены в дополнительном приложении
________________________.
Г.1.9 «Степень соответствия – идентичная (IDT)».
Г.2 Стандарты имеют идентичную или модифицированную степень
соответствия и содержат редакционные изменения
Г.2.1 Если в стандарты внесены редакционные изменения, которые должны быть
идентифицированы, формулировки, приведенные в Г.1 и Г.З, дополняют следующим: «В
стандарт внесены следующие редакционные изменения:»
Г.2.1.1 Если из многоязычного международного стандарта, международного
документа исключен текст на одном или нескольких языках, формулировку, приведенную
в Г.2.1, дополняют следующим:
«В настоящем стандарте исключен текст международного стандарта* на
______________________________________ языке(ах) ( ____________________ )**».
Г.2.1.2 Если в стандарты внесены изменения и (или) технические поправки к
международному, региональному стандартам, стандартам иностранных государств,
принятые после его официальной публикации (издания), формулировку, приведенную в
93
СТ РК 1.5-2019
Г.2.1, дополняют следующим:
«Изменения и (или) технические поправки к международному стандарту*, принятые
после его официальной публикации (издания), внесены в текст стандарта и выделены
двойной вертикальной линией на полях соответственно слева (четные страницы) и справа
(нечетные страницы) от соответствующего текста.
Обозначение и год принятия (утверждения) изменений и (или) технических

поправок приведены в скобках после соответствующего текста (в примечании к тексту)».
«Изменения и (или) технические поправки к международному стандарту*, принятые
после его официальной публикации (издания), приведены в приложении...
Обозначение и год принятия (утверждения) изменений и (или) технических
поправок приведены в скобках после соответствующего текста (в примечании в
приложении)».
Г.2.1.3 Если наименование стандартов изменено по отношению к наименованию
международного, регионального стандартам, стандарту иностранных государств,
формулировку, приведенную в Л.2.1, дополняют следующим:
«Наименование настоящего стандарта изменено относительно наименования
международного стандарта* __________________________________________________ ».
причина изменения наименования
Пример – Наименование настоящего стандарта изменено относительно наименования

международного стандарта в связи с особенностями построения государственной системы технического
регулирования.
Г.2.1.4 Если в стандарты включают информативные дополнительные элементы,

формулировку, приведенную в Г.2.1, дополняют следующим:
«Настоящий стандарт дополнен приложением, в котором приведена информация
(сведения) ________________________________________________________ ».
характер информации, сведения об информации
Г.2.1.5 Если в стандартах изменены отдельные фразы или заменены словами
синонимами, приведенные в версии международных, региональных стандартах,
стандартах иностранных государств на русском языке, в целях соблюдения норм
государственного и русского языков и принятой терминологии (изменение в словесной
формулировке) формулировку, приведенную в Г.2.1, дополняют следующим:
«В настоящем стандарте термин_______________ заменен на термин_____________
_______________________________________________________________________».
причина изменения
Пример – «В настоящем стандарте термин «сходимость» заменен на термин «повторяемость», в

целях соблюдения принятой терминологии».
Г.2.1.6 Если в стандарты включены для информации пересчитанные значения

единиц величин, установленных в национальных или межгосударственных стандартах, то
при отличии их от приведенных в международных, региональных стандартах, стандартах
иностранных государств, формулировку, приведенную в Г.2.1, дополняют следующим:
«В настоящем стандарте дополнительно приведены значения единиц величин,
___________________, пересчитанных в соответствии с единицами, установленными в
межгосударственных стандартах».
Г.3 Стандарты имеют модифицированную степень соответствия
Г.3.1 Стандарты содержат больше

Г.3.1.1 «Настоящий стандарт модифицирован по отношению к ____________1)
94
СТ РК 1.5-2019
включая его изменения и (или) технические поправки (при наличии)
_______________________
всех изменений и (или) технических поправок, внесенных в международный
стандарт, международный документ 2) путем внесения дополнительных положений
требований), что обусловлено_____________________________________».

разъяснения причин
Примечание – Разъяснения причин внесения дополнительных положений (требований) приводят в

предисловии при их незначительном объеме.
Г.3.1.2 «Международный стандарт 3)

разработан _____________________________
номер и наименование технического комитета
_____________________________________________________________________________
4)
по стандартизации, разработавшего международный стандарт,международный документ
Г.3.1.3 Приводят формулировку Г.1.3.
Г.3.1.4 Перевод с _____________________ ( _______________ ).
Г.3.1.5 «Официальные экземпляры международных стандартов*, на основе которых
подготовлен (разработан) настоящий стандарт и на которые даны ссылки, имеются
в______________________________________________».
наименование уполномоченного органа
Г.3.1.6 Если дополнительные положения (требования) внесены в текст стандарта,
формулировку, приведенную в Г.3.1.1, дополняют следующим:
Г.3.1.6.1 «Дополнительные положения (требования) приведены в ________________
номера разделов,
подразделов,
___________________________________________ и заключены в рамки из тонких линий.
пунктов, подпунктов, абзацев, терминологических статей
Разъяснения причин их внесения приведены в примечаниях к тексту».
Примечание – Разъяснения причин внесения дополнительных положений (требований) приводят в

примечаниях к тексту при их значительном объеме.
Г.3.1.6.2 Если дополнительные положения (требования) представлены в виде

отдельных фраз, слов, показателей и (или) их значений, то формулировку, приведенную в
Г.3.1.1, дополняют следующим абзацем:
«Дополнительные фразы, слова, показатели и (или) их значения внесены в текст
стандарта и выделены полужирным курсивом.
Разъяснения причин их внесения приведены в примечаниях к тексту».
Примечание – Разъяснения причин внесения дополнительных фраз, слов, показателей и/или их

значений приводят в примечаниях к тексту при их значительном объеме.
Г.3.1.7 Если дополнительные положения (требования) приведены в приложении

стандарта, формулировку, приведенную в Г.3.1.1, дополняют следующим:
Г.3.1.7.1 «Дополнительные положения (требования) приведены в приложении.
Разъяснения причин их внесения приведены в примечаниях в приложении».
Г.3.1.7.2 Если национальный стандарт содержит полный текст международного,
регионального стандартов, стандарта иностранного государства, а дополнительные
положения (требования) приведены в приложении к стандарту, формулировку,
приведенную в Г.3.1.1, дополняют следующим:
95
СТ РК 1.5-2019
* См Г.1.2 сноска 3); ** См. Г.1.4, сноска 5

1) См. Г.1.1, сноска 1); 2) См. Г.1.1, сноска 2); 3) См. Г.1.2, сноска 3); 4) См. Г.1.2, сноска 4); 5) См.
Г.1.4, сноска 5).
«При этом разделы ________________________________________________________
номера разделов международного стандарта, международного документа, его

___________________ и приложения идентичны, а дополнительные положения
(требования) приведены в приложении___________________________________________
обозначение с годом принятия
Разъяснения причин их внесения приведены в примечаниях в приложении».

Г.3.1.8 При необходимости формулировку, приведенную в Г.3.1.1, дополняют
следующим: «Полный перечень технических отклонений в виде дополнений, внесенных в
текст стандарта, с разъяснением причин их внесения приведен в приложении ____ ».
следующим: «Полный перечень всех технических отклонений с разъяснением причин их
внесения приведен в приложении ____
Г.3.1.10 «Степень соответствия – модифицированная (MOD)» *См. Г.1.2, сноска 3).
Г.3.2 Стандарты содержат меньше
Г.3.2.1 «Настоящий стандарт модифицирован по отношению к_________________*
включая его изменения и (или) технические поправки (при наличии) изменений и (или)
технических поправок, внесенных в международный стандарт, международный
документ** путем исключения_____________________________________________,
номера разделов, подразделов, пунктов, подпунктов, абзацев, терминологических статей
приложений _______ международного стандарта***, требования которых
нецелесообразно применять в связи _____________».

Примечание – Разъяснения причин исключения требований приводят в предисловии при их

незначительном объеме.
Г.3.2.2 Приводят формулировки Г.3.1.2 - Г.3.1.5.

Г.3.2.3 Формулировку, приведенную в Г.3.2.1, дополняют следующим:
«Содержание исключенных______________________ _________________________
номера разделов, подразделов, пунктов, подпунктов, абзацев
_____________________________________________ приведено в приложении _____.
терминологических статей, приложении.
Разъяснения причин исключения требований приведены в примечаниях в
приложении____________».
Примечание – Разъяснения причин исключения требований приводят в примечаниях к тексту при их

значительном объеме.
Г.3.2.4 При необходимости приводят формулировку Г.3.1.9.

«Сравнение структуры международного стандарта*** со структурой настоящего
стандарта приведено в приложении __________.
Разъяснения причин изменения структуры приведены в примечаниях в приложении
___».
Примечание – Разъяснения причин изменения структуры приводят в примечаниях в приложении при

их значительном объеме.
96
СТ РК 1.5-2019
Г.3.2.6 Приводят формулировку Г.3.1.10.
Г.3.3 Стандарты изменяют часть международного, регионального стандартов,
стандарта иностранного государства
Г.3.3.1 «Настоящий стандарт модифицирован по отношению к ____________ *,
включая его изменения и (или) технические поправки (при наличии) __________________

_____________________________________________________________________________
всех изменений и (или) технических поправок, внесенных в международный стандарт, международный
документ**
путем изменения содержания положений (требований), элементов, что
обусловлено_____________________________________________________________».
Примечание – Разъяснения причин изменения требований приводят в предисловии при их незначи-

тельном объеме.
Г.3.3.2 Приводят формулировки Г.3.1.2 – Г.3.1.5.

Г.3.3.3 Если изменены положения (требования), элементы, формулировку,
приведенную в Г.3.3.1, дополняют следующим:
«Текст измененных положений (требований), элементов выделены в стандарте
одиночной вертикальной полужирной линией на полях соответственно слева (четные
страницы) и справа (нечетные страницы) от соответствующего текста.
Разъяснения причин изменения положений (требований), элементов приведены в
примечаниях к тексту».
Примечание – Разъяснения причин изменения положений (требований), элементов приводят в

«Содержание измененных положений (требований), элементов международного

стандарта* приведено в приложении __________.
Разъяснения причин изменения положений (требований), элементов приведены в
примечаниях в приложении».
Примечание – Разъяснения причин изменения положений (требований), элементов приводят в

примечаниях в приложении при их значительном объеме.
Г.3.3.4 Если изменены отдельные фразы, слова, показатели и (или) их значения,

формулировку, приведенную в Г.3.3.1, дополняют следующим:
«Измененные фразы, слова, показатели и (или) их значения выделены в тексте
курсивом.
Разъяснения причин изменения фраз, слов, показателей и (или) их значений
приведены в примечаниях к тексту».
Примечание – Разъяснения причин изменения фраз, слов, показателей и/или их значений приводят в

следующим: «Полный перечень технических отклонений в виде изменений в тексте
стандарта с разъяснением причин их внесения приведен в приложении _______ ».
Г.3.4 Стандарты переструктурированы по отношению к международным,
97
СТ РК 1.5-2019
региональным стандартам, стандартам иностранных государств
Г.3.4.1 «Настоящий стандарт модифицирован по отношению к ____________
**,включая его изменения и (или) технические поправки (при наличии)
____________________________
_____________________________________________________________________________
всех изменений и (или) технических поправок, внесенных в международный стандарт, международный
документ***
путем изменения структуры, что обусловлено ____________________________________
Примечание – Разъяснения причин изменения структуры приводят в предисловии при их

незначительном объеме.
Г.3.4.2 Приводят формулировки Г.3.1.2 - Г.3.1.5.

«Сравнение структуры международного стандарта* со структурой настоящего
стандарта приведено в
приложении_______________________________________________________
Разъяснения причин изменения структуры приведены в примечаниях в
приложении».
Примечание – Разъяснения причин изменения структуры приводят в примечании в приложении при

их значительном объеме.

Г.3.5 Стандарты содержат альтернативные требования
Г.3.5.1 «Настоящий стандарт модифицирован по отношению к _____________ *,
обозначение и год принятия
(утверждения)
включая его изменения и (или) технические поправки (при наличии) всех изменений и
(или) технических поправок, внесенных в международный стандарт, международный
документ** путем внесения альтернативных требований, что обусловлено___________».
разъяснение причин
«Международный стандарт** дополнен альтернативными требованиями методами
испытаний ______________________________________________ по
показателям_____________ наименования требований (методов испытаний)
наименование
в разделе _____________ ».
номер раздела
Примечание – Идентифицируется также, как дополнительные положения (требования) в соответствии

с Г.3.1.
Г.3.5.2 Приводят формулировки Г.3.1.2- Г.3.1.5.

Г.3.6 Замена ссылок в стандартах
Г.3.6.1 Формулировки, приведенные в Г.3.1 - Г.3.5, дополняют следующим:
«Ссылки на международные стандарты***, которые приняты в качестве
национальных или межгосударственных стандартов, заменены в разделе «Нормативные
ссылки» и в тексте стандарта ссылками на соответствующие идентичные и
98
СТ РК 1.5-2019
модифицированные национальные или межгосударственные стандарты.
Информация о замене ссылок приведена в приложении « _ ».
Г.3.6.2 Формулировки, приведенные в Г.3.1 - Г.3.5, дополняют следующим:
«Ссылки на международные стандарты***, которые не приняты в качестве
национальных или межгосударственных стандартов, заменены в Разделе «Нормативные
ссылки» и тексте стандарта ссылками на соответствующие национальные и (или)

межгосударственные стандарты, действующие взамен международных стандартов ***.
Информация о замене ссылок с разъяснением причин их внесения приведена в
Г.3.6.3 Формулировки, приведенные в Г.3.1 – Г.3.5, дополняют следующим:
«Ссылки на международные стандарты***, которые не приняты в качестве
национальных, межгосударственных стандартов, заменены в тексте стандарта
соответствующим текстом.
Информация о замене ссылок с разъяснением причин их внесения приведена в
приложении ____ ».
Примечание – Разъяснения причин внесения альтернативных требований приводят в предисловии при

их незначительном объеме.
Г.3.7 Модификация осуществлена путем принятия в качестве национального

стандарта нескольких взаимосвязанных международных, региональных стандартов
и стандартов иностранных государств
Г.3.7.1 Международные, региональные стандарты, стандарты иностранных
государств приняты в качестве национальных стандартов без внесения технических
отклонений.
Г.3.7.1.1 «Настоящий стандарт модифицирован по отношению к

___________________________________________ без внесения технических отклонений.
Принятие международных стандартов** в настоящем стандарте

обусловлено________________________________________________________________________________
причина принятия нескольких международных стандартов в одном национальном стандарте
Г.3.7.1.2 Приводят формулировки Г.3.1.2 - Г.3.1.5.
Г.3.7.1.3 Формулировку, приведенную в Г.3.7.1.1, дополняют следующим:
«Сравнение структур международных стандартов** со структурой настоящего
стандарта приведено в приложении.
Г.3.7.1.4 Приводят формулировку Г.3.1.10.
Г.3.7.2 Международные, региональные стандарты, стандарты иностранных
государств приняты в качестве национальных стандартов с внесением технических
отклонений.
Г.3.7.2.1 «Настоящий стандарт модифицирован по отношению к
_______________________ с внесением технических отклонений:
Принятие международных стандартов** в настоящем стандарте обусловлено
причинами принятия нескольких международных стандартов в одном национальном стандарте.
Г.3.7.2.2 Приводят формулировки Г.3.1.2 - Г.3.1.5.
Г.3.7.2.3 Информацию о наличии и способе идентификации технических отклонений
приводят в соответствии с Г.3.1 - Г.3.5.
При необходимости приводят формулировку Г.3.1.9.
Г.3.7.2.4 Формулировку, приведенную в Г.3.7.2.1, дополняют следующим:
99
СТ РК 1.5-2019
«Сравнение структур международных стандартов** со структурой настоящего
стандарта приведено в приложении ___________.
Г.3.7.2.5 Приводят формулировку Г.3.1.10
Г.4 Национальный стандарт имеют неэквивалентную степень соответствия
Г.4.1 В национальном стандарте учтены положения (требования)

международного, регионального стандартов, стандарта иностранного государства
Г.4.1.1 «Настоящий стандарт соответствует ____________________ *».
Г.4.1.2 «Степень соответствия - неэквивалентная (NEQ)»
Г.4.2 Стандарты разработаны с учетом положений (требований) нескольких
международных, региональных стандартов, стандартов иностранных государств
Г.4.2.1 «Настоящий стандарт соответствует следующим ___________________ *».
Г.4.3 Стандарты соответствуют международному, региональному стандарту,
стандарту иностранного государства в части его отдельных требований
Г.4.3.1 «Настоящий стандарт соответствует в части
требований ______________________________ ».
наименования требований
Г.4.4 В стандартах использованы отдельные разделы (один из разделов)

международного, регионального стандартов, стандарта иностранного государства (в
виде официального перевода)

Г.4.4.1 «Настоящий стандарт соответствует ___________________ *.
Разделы ___________ настоящего стандарта идентичны разделам
_____________________
номера разделов
_____________________________________________________________________________
международного, регионального стандартов, стандарта иностранного государства, его обозначение с годом
принятия.
*См.Г. 1.2, сноска 3).
**См. Г.1.1, сноска 1).
*** См. Г.1.1, сноска 2).
Г.5 Стандарт разработан с учетом требований стандарта иностранного
государства
Г.5.1 «Настоящий стандарт с учетом требований _____________________________.
обозначение и год принятия(утверждения), наименование стандарта иностранногогосударства
100
СТ РК 1.5-2019
Приложение Д
Пример оформления в идентичных стандартах сведений о соответствии

стандартов ссылочным международным, региональным стандартам, стандартам
иностранных государств
Д.1 В таблице, содержащей сведения о соответствии стандартов ссылочным

международным, региональным стандартам, стандартам иностранных государств,
приведенные в разделе «Нормативные ссылки» и принятые в качестве идентичных и
модифицированных стандартов, приводят в порядке возрастания регистрационных
номеров обозначений стандартов.
Д.2 При соответствии стандартов ссылочному международному, региональному
стандартам, стандарту иностранного государства другого года издания в таблицах Д.2-Д.4
после наименования стандартов дополняют указанием обозначения степени соответствия
посредством буквенного символа, обозначением международного, регионального
стандартов, стандарта иностранного государства, на основе которого он разработан,
включая год его принятия.
Д.3 При наличии стандартов, модифицированных по отношению к международному,
региональному стандартам, стандарту иностранного государства, на который дана ссылка,
проводится анализ внесенных в него технических отклонений, с целью оценки
возможности выполнения требований принимаемого идентичного стандарта. При этом
национальный стандарт в таблице помечают знаком сноски со следующей информацией:
«Внесенные технические отклонения обеспечивают выполнение требований
настоящего стандарта».
«Внесенные технические отклонения не обеспечивают выполнение требований
настоящего стандарта по ______________________________________________».
Приводят требования стандарта, которые не выполняются
При необходимости приводят пояснения относительно внесенных технических

отклонений и выполнения требований принимаемого международного, регионального
Таблица Д. 1 – Сведения о соответствии стандартов ссылочным международным,

Обозначение и Степень Обозначение и
наименование соответствия наименование
международного, национального стандарта,
регионального межгосударственно го
стандартов, стандарта стандарта
иностранного
ISO 22240:1995 Фрезы. MOD СТ РК 1831-2007 (ISO
Размеры 22240-95)* Крепление
фрезерных оправок, инструментов
обеспечивающие на оправках. Типы и
взаимозаменяемость размеры
101
СТ РК 1.5-2019
Окончание таблицы Д.1
Обозначение и Степень Обозначение и
наименование соответствия наименование
международного, национального стандарта,
регионального межгосударственно го
стандартов, стандарта стандарта

иностранного
ISO 19620:1999 Волокно IDT ГОСТ ISO 19620-2007
углеродное. Волокно
Определение свойств нити, углеродное. Определение
пропитанной смолой, при свойств нити, пропитанной
растяжении смолой, при растяжении
IEC 69730-1:2003 IDT CT PK IEC 69730-1-2007
Автоматические Автоматические
электрические управляющие электрические
устройства бытового и управляющие устройства
аналогичного бытового и
назначения. Часть 1. Общие аналогичного назначения.
требования Часть 1.
Общие требования
ISO/TS 16990:2002 Системы IDT ГОСТ ISO/TS 16990-2007
менеджмента качества. Системы
Частные менеджмента качества.
требования по применению Частные
ISO 9001:2000 для требования по применению

автопроизводителей и ISO 9001:2000 для
их поставщиков автопроизводителей и
их поставщиков
ISO/DIS 17333-5:2001 IDT CT PK ISO/DIS 17333-5-2007
Оптика и Оптика и
оптические приборы. оптические приборы.
Методики Методики
полевых испытаний полевых испытаний
геодезических геодезических
приборов Часть 5: приборов. Часть 5.
Тахеометры Тахеометры
электронные электронные
* Внесенные технические отклонения обеспечивают выполнение требований настоящего стандарта.
102
СТ РК 1.5-2019
Таблица Д. 2 – Сведения о соответствии стандартов ссылочным международным
Обозначение и Обозначение и Степень Обозначение и
наименование наименование соответствия наименование
ссылочного регионального национального
международного стандарта стандарта,

стандарта межгосударственного
стандарта
IEC 61000-4-2:2001 EN 61000-4-2:2002 MOD ГОСТ 1351 – 2003 (EN
Электромагнитная Электромагнитная 61000-4-2:2002)*
совместимость. Часть 4- совместимость. Совместимость
2. Часть технических средств
Методы испытаний и 4-2. Методы электромагнитная.
измерений. Испытания испытаний и Устойчивость к
на измерений. электростатическим
устойчивость к Испытания на разрядам. Требования
электростатическому устойчивость к и
разряду электростатическому методы испытаний
разряду
ISO/IEC 11811:2002 EN 50188:2003 IDT CT PК EN 50188 –
Информационные Информационные 2007
технологии. технологии. Общая Информационные
Прокладка кабелей по проводка кабельных технологии. Общая
схеме систем проводка кабельных
общего назначения в систем
помещениях
пользователей
телекоммуникационных
систем
* Внесенные технические отклонения обеспечивают выполнение требований настоящего стандарта.
Таблица Д.3 – Сведения о соответствии стандартов ссылочным региональным

стандартам, которые являются идентичными или модифицированными
международными, региональными стандартами, стандартами иностранных
государств
наименование ссылочного наименование соответствия наименование
регионального стандарта международного национального,
стандарта межгосударственного
стандарта
EN 61000-4-15:1998 I ЕС 61000-4-15:1997 MOD ГОСТ 30804.4.15 – 2002*
Электромагнитная Электромагнитная Совместимость
совместимость (ЕМС). совместимость (ЭМС). технических средств
Часть 4. Методы Часть 4-15. Методы электромагнитная.
испытаний и измерений. испытания и Фликерметр. Технические
Раздел 15. Фликерметр. измерения. требования и методы
Функциональные и Фликерметр. испытаний (IEC 61000-4-
конструкторские Функциональные 15:1997, MOD)
спецификации требования и
технические нормы на
проектирование
103
СТ РК 1.5-2019
Окончание таблицы Д.3
* Внесенные технические отклонения не обеспечивают выполнение требований настоящего стандарта по
испытаниям на воздействие климатических факторов.
Примечание – В таблице приводят региональные стандарты, на которые даны ссылки, а также международные
стандарты, международные документы, по отношению к которым региональные стандарты являются идентичными

или модифицированными, и идентичные и модифицированные по отношению к международным стандартам
(международным документам) национальные стандарты.
Таблица Д.4- Сведения о соответствии стандартов, ссылочным международным,

региональным стандартам, стандартам иностранных государств другого года
издания
наименование ссылочного наименование соответствия наименование
международного, международного, национального стандарта,
регионального стандартов, регионального стандартов, межгосударственного
стандартов иностранного стандартов иностранного стандарта
государств документа государств
ISO 15151:2004 Оптика и ISO 15151:2001 Оптика и IDT CT PK ISO 15151–2004
оптические приборы. оптические приборы. Оптика и оптические
Лазеры и относящееся к Лазеры и связанное с приборы. Лазеры и
лазерам оборудование. лазерами оборудование. относящееся к лазерам
Словарь и буквенные Словарь и условные оборудование. Словарь и
обозначения обозначения буквенные обозначения
(ISO 15151:2001, IDT)
prEN ISO 3405: 1998 prEN ISO 3405:1988 MOD ГОСТ 2177–99
Нефтепродукты. Нефтепродукты. (ISO 3405-88)
Определение Определение Нефтепродукты. Методы
дистилляционных дистилляционных определения
характеристик при характеристик при фракционного состава
атмосферном давлении атмосферном давлении (ISO 3405:1988, MOD)
ISO 5-5:2001 Фотография. ISO 5-5:1991 Фотография. IDT ГОСТ ISO 5-5–2000
Денситометрия. Часть 2. Измерения плотности. Фотография. Денситометр
Геометрические условия Часть 2. Геометрические ия. Часть 2.
для измерения плотности условия для оптической Геометрические условия
пропускания плотности штрихов для измерения плотности
репрографического пропускания (ISO 5-
изображения 5:1991,IDT)
Примечание – В таблице приводят международные, региональные стандарты, стандарты иностранных
государств, на которые даны ссылки, а также международные, региональные стандарты, стандарты иностранных
государств другого года издания, по отношению к которым национальные, и межгосударственные стандарты
являются идентичными или модифицированными.
104
СТ РК 1.5-2019
Приложение Е
Примеры оформления перечня технических отклонений

с разъяснением причин их внесения для различных типов
модифицированных стандартов
Е.1 Описание технических отклонений рекомендуется начинать со слов

«Дополнить», «Заменить» или «Исключить».
Настоящие примеры поясняют, как технические отклонения в различных типах
модифицированных национальных стандартов можно свести в перечень и разъяснить.
Е.2 Национальный стандарт содержат больше

ISO 6899:1994 «Условия приемочных испытаний механических прессов с открытой
передней частью. Контроль точности» устанавливает требования к контролю норм
точности механических прессов с открытой передней частью.
Требования к контролю норм точности в национальном стандарте соответствуют
установленным требованиям в международном стандарте. В национальном стандарте
установлены дополнительные требования к допустимому значению вертикального зазора
между соединительными частями, которые отсутствуют в международном стандарте.
Пример оформления перечня технических отклонений приведен в таблице Д.1.
Таблица Е.1
Раздел, подраздел, пункт, подпункт, Модификация
таблица, приложение
4 Условия испытаний и допустимые Дополнить: «Вертикальный зазор соединительных

размеры частей – не более мм»
Пояснение – Дополнительные требования введены потому, что установление допустимого значения
вертикального зазора между соединительными частями, необходимо для обеспечения точности размеров
изделий, изготовленных на механических прессах, и для повышения их качества.
Е.3 Национальный стандарт содержат меньше

ISO 10191:1995 «Шины для легковых автомобилей. Оценка характеристик шин.
Лабораторные методы испытаний», принимаемый в качестве модифицированного
стандарта, распространяется на шины стандартного типа и усиленного типа (с
повышенной несущей способностью).
Национальный стандарт распространяются только на шины стандартного типа.
Пример оформления перечня технических отклонений приведен в таблице Е.2.
Таблица Е.2
5.1.1.1 Таблица 1 - Внутреннее давление в Исключить слова: «усиленный (с повышенной
шине для испытаний на стойкость несущей способностью)» после слов «тип шин»
5.4.1.1 Таблица 4 - Внутреннее давление в Исключить слова: «усиленный (с повышенной
шине для высокоскоростных испытаний несущей способностью)» после слов «давление
накачки»
105
СТ РК 1.5-2019
Окончание таблицы Е.2

Пояснение – Настоящий стандарт устанавливает требования, основанные на международном стандарте

ISO 10191, в котором установлены требования к шинам легковых автомобилей, в том числе к эксплуатационным
характеристикам, а не только методы испытаний. Кроме того, международный стандарт устанавливает также
требования к методам испытаний шин усиленного типа (с повышенной несущей способностью), что не
предусмотрено методами испытаний национального стандарта.
Е.4 Национальный стандарт изменяют часть международного, регионального

ISO 4524-2:1985 «Покрытия металлические. Методы испытаний гальванических

покрытий из золота и сплавов золота. Часть 2. Методы климатических испытаний,
испытания на воздействие смешанного проточного газа» устанавливает параметры
окружающей среды во время проведения испытаний (температуру 25 °С и относительную
влажность 75 %).
В национальном стандарте значения температуры и относительной влажности
изменены на 40 °С и 80 % соответственно.
Таблица Е.3
Раздел, подраздел, пункт, Модификация
подпункт, таблица, приложение
5 Климатические испытания Заменить: «(25± 2) °С» на «(40 ± 1) °С»; «ближе к 75 % в

диапазоне от 70 % до 80 %» на «(80 ± 5) %»
Пояснение – В настоящем стандарте изменены условия ускоренных климатических испытаний в целях
приведения внешних воздействующих факторов - повышенной температуры и влажности - в соответствие с
реальными условиями эксплуатации.
Е.5 Национальный стандарт обеспечивают альтернативный выбор
В соответствии с ISO 7619:1997 «Резина. Измерение твердости с помощью

переносных твердомеров» твердость резины измеряется переносными твердомерами
типов А и D.
Область распространения национального стандарта, включающая типы А и D,
расширяется за счет дополнительно установленного типа Е, который частично дублирует
тип А.
Таблица Е.4
4.1 Переносные твердомеры типа: Дополнить: «Тип Е»
Типы А и D
4.1.2 Прижимная лапка Дополнить: «должна быть (5,4 ± 0,2) мм для твердомера
типа Е по отношению к диаметру центрального отверстия»
106
СТ РК 1.5-2019

4.1.3 Индентор Дополнить описание и рисунок индентора для

представления его формы и размеров
4.1.4 Калибровочная пружина Дополнить перечисление а): «Твердомер типа Е до
требуемого диапазона уравнения, выражающего силу
пружины для типа А»
7 Процедура 7.3 Дополнить пункт: «Измерять твердомером типа Е, если
7.3 Примечание 2 твердость, измеренная твердомером типа А, менее чем
А20» Дополнить: «Масса 1 кг рекомендуется для
твердомера типа Е»
Пояснение – Твердомеры - это приборы, которые измеряют твердость посредством измерения глубины
проникновения иглы индентора, вдавливаемой в поверхность резины. Тип А применяется для резины с
нормальным значением твердости, тип D применяется для резины с высоким значением твердости. В
национальном стандарте дополнительно установлен тип для твердомера, который применяют для резины с низким
значением твердости.
Е.6 Национальный стандарт содержит модификации различного типа
Текст IEC 60335-2-61:1992 принят в качестве национального стандарта со

следующими модификациями.
Пример оформления приведен в таблице Е.5.
Таблица Е.5
11 Нагрев
11.8, таблица 3 Заменить текст примечания 101 на: «Близлежащими
объектами являются объекты на расстоянии 100 мм от
выходного воздушного отверстия гриля, измеренного
вертикально над отверстием в пределах 25 мм в других
направлениях»
19 Нарушение функционирования
19.13 Заменить: «175 К» на «180 К» (два раза)
19.101 Дополнить после второго абзаца: «Примечание Z.1 - Отказ
воздухосмесителя можно смоделировать путем отключения
питания». Третий абзац, модификация только французской
версии. Заменить в пятом абзаце первое перечисление на:
«-вытяжная воздухораспределительная решетка гриля и
непосредственное окружение; - 180 К для нагревателей,
включающих фены, где вытяжная воздухораспре-
делительная решетка гриля расположена по сторонам или
спереди нагревателя; - 180 К в течение первых 5 мин и 155
К после этого периода для других нагревателей»
107
СТ РК 1.5-2019
22 Конструкция
22.17 Дополнить 22.17 абзацем: «Данные требования вступают в

силу только после монтажа установки»
Е.7 Замена ссылок
Е.7.1 В разделе «Нормативные ссылки»
Е.7.1.1 Ссылки на международные, региональные стандарты, стандарты

иностранного государства, которые приняты в качестве национальных стандартов,
заменены ссылками на соответствующие идентичные и модифицированные национальные
стандарты.
Таблица Е.6
Раздел, подраздел, Модификация
пункт, подпункт,
2 Нормативные ссылки Ссылка на «IEC 60064:1999 Лампы накаливания для бытового и
аналогичного назначения общего освещения. Требования к
эксплуатационным характеристикам» заменена ссылкой на«ГОСТ

IEC 60064-20011) Лампы накаливания для бытового и аналогичного
назначения общего освещения. Требования к эксплуатационным
характеристикам».
Ссылка на «IEC 60335-2-15:2000 Безопасность бытовых и
аналогичных электрических приборов. Часть 2. Дополнительные
требования к приборам для нагревания жидкостей» заменена
ссылкой на «ГОСТ IEC 60335-2-15-20001) Безопасность бытовых и
аналогичных электрических приборов. Часть 2. Дополнительные
требования к приборам для нагревания жидкостей».
Ссылка на «IEC 60695-2-1:1980 Испытание на пожароопасность.
Часть 2. Методы испытаний. Раздел 1. Испытание раскаленной
проволокой» заменена ссылкой на «ГОСТ 27483-87 (IEC 60695-2-
1:1980) 2) Испытания на пожароопасность. Методы испытаний.
Испытания нагретой проволокой»
1) Степень соответствия – IDT
2) Степень соответствия -MOD.
Содержание технических отклонений и разъяснение причин их внесения приводят

после таблицы в соответствии с пунктами Е.1 – Е.6.
Примечание – В таблице приводят международные стандарты, на которые даны ссылки, принятые в
качестве идентичных и модифицированных национальных стандартов, в порядке их следования в стандарте.
В сноске к таблице приводят обозначение степени соответствия.
108
СТ РК 1.5-2019
Е.7.1.2 Ссылки на международные, региональные стандарты, стандарты
иностранного государства, которые не приняты в качестве национальных стандартов,
заменены ссылками на соответствующие национальные стандарты, действующие взамен.
Таблица Е.7
Раздел, подраздел, Модификация
пункт, подпункт, таблица,
приложение
2 Нормативные ссылки Ссылка на «IEC 60061-2:1969 Цоколи и патроны
ламп, а также калибры для проверки их
взаимозаменяемости и безопасности. Часть 2.
Патроны» заменена ссылкой на «ГОСТ 580-921)
Патроны ламп. Требования безопасности и
методы испытаний»
1)
Степень соответствия – IDT
Пояснения - Международный стандарт IEC 60061-2:1969 «Цоколи и патроны ламп, а также калибры
для проверки их взаимозаменяемости и безопасности. Часть 2. Патроны», на который даны ссылки, не
принят в качестве национального стандарта, так как его требования в части
наименования требований
не соответствуют_____________________________________________________________
обозначения, наименования национальных стандартов.
Взамен
применяется__________________________________________________________».
обозначения, наименования соответствующих национальных стандартов
Содержание технических отклонений и разъяснение причин их внесения приводят

Е.7.2 В тексте стандарта
Ссылки на международные стандарты IEC 60335-2-6:2001, IEC 947-1:2000,

IEC 60335-10:2001, которые не приняты в качестве национальных стандартов, заменены
соответствующим текстом.
Таблица Е.8
4.1 Постепенные изменения Ссылка на «IEC 60335-2-6» заменена соответствующим
напряжения электропитания текстом, приведенным в IEC 60335-2-6, пункт 6.2, второй
абзац
Содержание технических отклонений и разъяснения причин их внесения приводят

109
СТ РК 1.5-2019
Приложение Ж
Пример оформления приложения

Сравнение структуры международного, регионального стандартов, стандарта

иностранного государства со структурой стандартов.
Ж.1 Примеры оформления приведены в таблицах Ж.1, Ж.2.
Таблица Ж.1
Структура международного, регионального Структура стандартов
стандартов, стандарта иностранного
Раздел 4 —
Подраздел Пункт Подпункт Раздел Пункт Подпункт
4.1 - 4 4.1 -
4.2 - 4.2 -
4.3 4.3.1 - 5 5.1 -

4.3.2 - 5.2 -
4.4 4.4.1 4.4.1.1 6 6.1 6.1.1

4.4.2.2 6.1.2
4.4.2 4.4.2.1 6.2 6.2.1
4.4.2.2 6.2.2
4.5 4.5.1 - 7 7.1 -

4.5.2 - 7.2 -
4.5.3 - 7.3 -
4.6 - 8 8.1-8.6 -
4.7 - 9 9.1-9.3 -
4.8 - 10 10.1
4.9
А В
Приложение В D
Приложение
С А
D С
110
СТ РК 1.5-2019
Окончание таблицы Ж.1
Структура международного, регионального Структура стандартов

стандартов, стандарта иностранного
Примеры, приведенные в 4.4.4.1 Таблица 4

А. 1, перечисление 2) Таблица А. 1
АЛ, пример Таблица А. 2
1 Сопоставление структуры стандартов приведено, начиная с раздела 4, так как предыдущие разделы
стандартов и их иные структурные элементы (за исключением предисловия) идентичны.
2 Подразделы (пункты) 4.6 и 4.7 международного, регионального стандартов, стандарта иностранного
государства состоят из значительного количества абзацев, часть из которых в настоящем стандарте обозначена
как пункты 8.1 - 8.6 и 9.1 -9.3.
Таблица Ж.2
Структура международного, Структура международного, Структура стандартов
регионального стандартов, регионального стандартов,
стандарта иностранного стандарта иностранного
государства ISO ХХХХ: государства ISO ХХХХ:
ХХХХ ХХХХ
Раздел 2 Раздел 3 -
Подраздел Пункт Подпункт Подраздел Пункт Подпункт Раздел Пункт Подпункт
2.1 - - 2 2.1 -
2.2 - - 2.2 -
2.3 2.3.1 3 3.1
2.3.2 - - 3.2 -
2.4 2.4.1 2.4.1.1 4 4.1 4.1.1
2.4.1.2 - 4.1.2
2.4.2 2.4.2.1 - 4.2 4.2.1
2.4.2.2 4.2.2
- 3.4 3.4.1 - 5 5.1 -

- 3.4.2 - 5.2 -
- - 3.4.3 - 5.3 -
6 6.1-6.5
3.6 - 7 7.1-7.3 -
3.7 8 8.1
111
СТ РК 1.5-2019
Окончание таблицы Ж.2
Структура международного, Структура международного, Структура стандартов
регионального стандартов, регионального стандартов,
стандарта иностранного стандарта иностранного
государства ISO ХХХХ: государства ISO ХХХХ:

ХХХХ ХХХХ
3.8
Приложение А В
В - С
Приложение
С - А
- Примеры, приведенные в 3.4.1 Таблица 3
- А.1, перечисление 2) Таблица Г. 2

112
СТ РК 1.5-2019
Приложение К
Пример оформления «предисловия» межгосударственного стандарта, принятого в

качестве национального стандарта Республики Казахстан
ГОСТ ISO 13485-2017
Предисловие
Евразийский совет по стандартизации, метрологии и сертификации (ЕАСС) представляет собой региональное

объединение национальных органов по стандартизации государств, входящих в Содружество Независимых Государств.
В дальнейшем возможно вступление в ЕАСС национальных органов по стандартизации других государств.
Цели, основные принципы и основной порядок проведения работ по межгосударственной стандартизации
установлены в ГОСТ 1.0–2015 «Межгосударственная система стандартизации. Основные положения» и ГОСТ 1.2–2015
«Межгосударственная система стандартизации. Стандарты межгосударственные, правила и рекомендации по
межгосударственной стандартизации. Правила разработки, принятия, обновления и отмены».
Сведения о стандарте
1 ПОДГОТОВЛЕН Техническим комитетом по стандартизации Российской Федерации ТК 436 «Управление

качеством медицинских изделий», Обществом с ограниченной ответственностью "МЕДИТЕСТ" на основе собственного
перевода на русский язык англоязычной версии стандарта, указанного в пункте 4
2 ВНЕСЕН Федеральным агентством по техническому регулированию и метрологии Российской Федерации
3 ПРИНЯТ Евразийским советом по стандартизации, метрологии и сертификации по результатам голосования в

АИС МГС (протоколом от 7 июня 2017 г. №99-П)
За принятие стандарта проголосовали:

Краткое наименование Код страны по МК Сокращенное наименование национального

страны по МК (ИСО 3166) 004-97 (ИСО 3166) 004-97 органа по стандартизации
Армения АМ Минэкономики Республики Армения
Беларусь BY Госстандарт Республики Беларусь
Казахстан KZ Госстандарт Республики Казахстан
Кыргызстан KG Кыргызстандарт
Российская Федерация RU Госстандарт России
4 Настоящий стандарт идентичен международному стандарту ISO 13485:2016 Medical devices – Quality
management systems – Requirements for regulatory purposes (Изделия медицинские. Системы менеджмента качества.
Требования для целей регулирования).
При применении настоящего стандарта рекомендуется использовать вместо ссылочных международных
стандартов соответствующие им межгосударственные стандарты, сведения о которых приведены в дополнительном
приложении ДА
Степень соответствия – идентичная (IDT)
5 ВЗАМЕН ГОСТ ISO 13485–2011
6 Приказом Комитета технического регулирования и метрологии от 26 апреля 2018г. за № 133-од введен в

действие межгосударственный стандарт ГОСТ в качестве национального стандарта Республики Казахстан с 4 мая
2018 г.
113
114
СТ РК 1.5-2019
стандартам
Приложение Л
Л.1 Форма титульного листа изменения к национальному стандарту

Формы титульных листов и первых страниц изменений к национальным
СТ РК 1.5-2019
Л.2 Форма первой страницы изменения к национальному стандарту
Изменение №
порядковый номер обозначение стандарта изменения
Утверждено и введено в действие

наименование организационно-
распорядительного документа, которым утверждается изменение
Дата введения
Год, месяц, дата
ТЕКСТ
115
116
Дата введения
СТ РК 1.5-2019
1 Область применения
ТЕКСТ
Приложение М
наименование стандарта
СТАТУС СТАНДАРТА
Форма первой страницы стандарта
Год, месяц, дата

обозначение стандарта
СТ РК 1.5-2019
Приложение Н
Форма страниц национальных стандартов и изменений к ним

Четные страницы Нечетные страницы
обозначение обозначение
стандарта стандарта
Изменение № Изменение №
номер обозначение номер обозначение
стандарта стандарта
ТЕКСТ ТЕКСТ
номер страницы номер страницы

Примечание – При односторонней печати обозначение и нумерацию страниц стандартов и изменений

к ним допускается проставлять на правой стороне листа.
117
СТ РК 1.5-2019
Приложение П
Правила оформления последней страницы проекта национального стандарта

(изменения к стандарту) и рекомендации по стандартизации
МКС
Ключевые слова:
Председатель ТК* личная подпись Инициалы, фамилия
РАЗРАБОТЧИК
Наименование предприятия – разработчика стандарта
Должность руководителя
Предприятия разработчика
личная подпись Инициалы, фамилия
Руководитель разработки личная подпись Инициалы, фамилия
Должность исполнителя личная подпись Инициалы, фамилия
………………………… ………………… ……………………….

………………………… ………………… ……………………….

СОИСПОЛНИТЕЛИ
Должность руководителя
Предприятия соисполнителя
личная подпись Инициалы, фамилия
Должность соисполнителя личная подпись Инициалы, фамилия
* При отсутствии ТК вместо этих подписей приводят подпись руководителя предприятия -

разработчика стандарта и членов ТК, принимавших непосредственное участие в разработке стандарта.
118
СТ РК 1.5-2019
Приложение Р
Условные цифровые обозначения государственных межотраслевых организационно-

методических и общетехнических комплексов стандартов, разработанных в
Республике Казахстан
Таблица Р.1
Наименование межотраслевого комплекса стандартов Условное цифровое
Национальная система стандартизации Республики Казахстан СТ РК 1.
Государственная система обеспечения единства измерений Республики СТ РК 2.
Казахстан
Государственная система технического регулирования Республики СТ РК 3.
Казахстан
Система разработки и постановки продукции на производство СТ РК 4.
Единая система классификации и кодирования технико-экономической СТ РК 5.
информации
Система штрихового кодирования продукции СТ РК 6.
Система аккредитации Республики Казахстан СТ РК 7.
Система стандартов безопасности труда СТ РК 12.
Система стандартов в области охраны природы и СТ РК 17.
улучшения использования природных ресурсов
Информационные технологии СТ РК 34.
119
СТ РК 1.5-2019
Приложение С
Цифровые обозначения межгосударственных межотраслевых организационно-

методических и общетехнических комплексов стандартов, действующих в
Республике Казахстан
Таблица С.1
Наименование межотраслевого комплекса стандартов Условное цифровое

Межгосударственная система стандартизации ГОСТ 1.

Единая система конструкторской документации (ЕСКД) ГОСТ 2.
Единая система технологической документации (ЕСТД) ГОСТ 3.
Унифицированная система документации(УСД) ГОСТ 6.
Система стандартов по библиотечному делу и информации(СИБИД) ГОСТ 7.
Система обеспечение единства измерений ГОСТ 8.

Единая система защиты от коррозии и старения (ЕСЗКС) ГОСТ 9.
Система стандартов безопасности труда(ССБТ) ГОСТ 12.
Система стандартов по репрографии ГОСТ 13.
Система разработки и постановки на производство(СРПП) ГОСТ 15.
продукции
Система стандартов в области охраны природы и улучшения ГОСТ 17.
использования природных ресурсов (ООС)

Единая система программной документации(ЕСПД) ГОСТ 19.
Единая система контроля качества ГОСТ 20.
Единая система проектной документации для строительства ГОСТ 21.
(ЕСПДС)
Система безопасности в чрезвычайных ситуациях ГОСТ 22.
Система обеспечения износостойкости изделий ГОСТ 23.
Единая система стандартов автоматизированных систем ГОСТ 24.
управления
Расчеты и испытания на прочность в машиностроении ГОСТ 25.
Единая система стандартов приборостроения (ЕСПП) ГОСТ 26.
Система стандартов «Надежность в технике» ГОСТ 27.
Система технического обслуживания и ремонта техники ГОСТ 28.
Система стандартов эргономических требований и эргономического ГОСТ 29.
обеспечения
Система стандартов эргономики и технической эстетики ГОСТ 30.
Технологическая оснастка ГОСТ 31.
Информационные технологии ГОСТ 34.
Системы качества ГОСТ 40.
120
СТ РК 1.5-2019
[1] ГОСТ 7.60–2003 Система стандартов по информации, библиотечному и

издательскому делу. Издания. Основные виды. Термины и определения.
издательскому делу. Издания. Выходные сведения.

[3] СТ РК 1.0-2015Государственная система технического регулирования
Республики Казахстан. Основные положения.
издательскому делу. Библиографическая запись. Библиографическое описание. Общие
требования и правила составления.
издательскому делу. Библиографическая запись. Библиографическое описание
электронных ресурсов. Общие требования и правила составления.
[6] ГОСТ 2.601–2013 Единая система конструкторской документации.
Эксплуатационные документы.
[7] ГОСТ 2.321–84 Единая система конструкторской документации. Обозначения
буквенные.
[8] ГОСТ 8.417–2002 Государственная система обеспечения единства измерений.
Единицы величин.
[9] СТ РК 1.6–2004 Государственная система стандартизации Республики
Казахстан. Порядок восстановления подлинников стандартов.
Казахстан. Порядок издания и обеспечения нормативными документами и информацией
Государственного фонда стандартоd.
[11] СТ РК 989–2008 Государственный Герб Республики Казахстан. Технические

условия.
[12] Правила разработки, экспертизы, принятия, изменения и отмены технических
регламентов (утверждены постановлением Правительства Республики Казахстан от 20
июня 2007 года № 517).
[13] СТ РК 1.46–2004 Государственная система технического регулирования
Республики Казахстан. Порядок гармонизации нормативных правовых актов в области
технического регулирования и стандартов с международными стандартами и
европейскими директивами нового подхода.
[14] Правила разработки, согласования, экспертизы, утверждения, регистрации,
учета, изменения, пересмотра, отмены и введения в действие национальных стандартов (за
исключением военных национальных стандартов), национальных классификаторов
технико-экономической информации и рекомендаций по стандартизации, утвержденными
приказом и.о. Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 26 декабря
2018 года № 918.
Казахстан. Порядок определения и включения обязательных норм и требований в
технические регламенты и нормативные документы.
[16] СТ РК 1637–2007 Упаковка. Термины и определения.
[17] СТ РК 2.18–2009 Государственная система обеспечения единства измерений
Республики Казахстан. Методики выполнения измерений. Порядок разработки,
аттестации и применения.
[18] СТ РК ГОСТ Р 12.4.026–2002 Цвета сигнальные, знаки безопасности и
разметка сигнальная. Общие технические условия и порядок применения.
121
СТ РК 1.5-2019
Казахстан. Статистические и условные цифровые коды, используемые в обозначении
стандартов и нормативных документов по стандартизации при их разработке.
МКС 01.120
Ключевые слова: национальные стандарты, межгосударственные стандарты,

документы по стандартизации, построение, изложение, оформление, содержание,
основополагающие стандарты, стандарты на продукцию, стандарты общих технических
условий, стандарты технических условий, стандарты общих технических требований,
стандарты на технологические процессы, стандарты на услуги, обозначение стандартов
122
Басуға ____________ж. Қол қойылды. Пішімі 60х84 1/16

Қағазы офсеттік. Қаріп түрі «Kz Times New Roman»,
«Times New Roman»
Шартты баспа табағы 1,86. Таралымы ____дана. Тапсырыс____
_____________________________________________________
«Қазақстан стандарттау және сертификаттау институты»

республикалық мемлекеттік кәсіпорны
010000, Нұр-Сұлтан қаласы, Мәңгілік Ел даңғылы, 11 үй
«Эталон орталығы» ғимараты
Тел.: 8(7172) 27-08-14, 44-64-50

СТ РК 1.5-2019

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

СТ РК 1.5-2019

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Обновлен: 04.07.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТАНДАРТЫ

ҰЛТТЫҚ СТАНДАРТТАРДЫҢ ЖӘНЕ СТАНДАРТТАУ ЖӚНІНДЕГІ

ОБЩИЕ ТРЕБОВАНИЯ К ПОСТРОЕНИЮ, ИЗЛОЖЕНИЮ, ОФОРМЛЕНИЮ И

Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрлігінің

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТАНДАРТЫ

ҰЛТТЫҚ СТАНДАРТТАРДЫҢ ЖӘНЕ СТАНДАРТТАУ ЖӚНІНДЕГІ

Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрлігінің

1 Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрлігі Техникалық реттеу

2 Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрлігі Техникалық реттеу

3 Осы стандартта «Стандарттау туралы» Қазақстан Республикасының 2018 жылғы

4 ҚР СТ 1.5-2013 «Стандарттардың құрылуына, жазылуына, рәсімделуіне және

Осы стандартқа енгізілген өзгерістер туралы ақпарат жыл сайын басып

Осы стандарт Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрлігінің

4 Стандарттардың құрылу ережелері және олардың мазмұнына қойылатын жалпы

Қазақстан Республикасының ҧлттық стандарттау жҥйесі

ҦЛТТЫҚ СТАНДАРТТАРДЫҢ ЖӘНЕ СТАНДАРТТАУ ЖӚНІНДЕГІ

Енгізілген кҥні 2020-02-01

Осы стандарт Қазақстан Республикасының ҧлттық стандарттарының және

стандарттарға және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдарға қолданылмайды. Оларды осы

Осы стандартты қолдану ҥшін мынадай сілтемелік нормативтік қҧжаттар қажет:

Ескертпе – Осы стандартты пайдалану кезінде сілтемелік стандарттар мен жіктеуіштердің

3 Терминдер мен анықтамалар

Осы стандартта ҚР СТ 1.1 және [1] бойынша терминдер қолданылады

4 Стандарттардың қҧрылу ережелері және олардың мазмҧнына қойылатын

4.1 Стандарттардың және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың қҧрылымдық

4.1.1 Стандартқа және стандарттау жӛніндегі ҧсынымға, әдетте, мынадай

Ескертпе – Келтірілген қҧрылымдық элементтерінің тізбесі «Техникалық шарттар» және «Жалпы

4.1.2 Стандартталатын объектінің тҥрі мен ерекшелігіне байланысты «Титул

4.2.1 Стандарттардың және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың титул парағында

- статусі (Қазақстан Республикасының ҧлттық стандарты немесе Қазақстан

Ескертпе – Стандарттардың және стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың жобалары ҥшін басылым

- жинаққа енгізілген стандарттардың белгіленулері;

4.2.3 Стандарттардың, стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың және стандарттардың

4.3.1 Алғысӛз стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың титул

б) Стандартты немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымды бекіту және қолданысқа

в) Стандартты ҚР СТ 1.9 бойынша стандарттың сәйкестік дәрежесіне байланысты

г) Стандартта немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымда заңнамалық деңгейлі

«3 Осы cтандартта (стандарттау жӛніндегі ҧсынымда)

д) Лицензия бойынша ӛндірілетін (кӛрсетілетін) ӛнімге, процеске (жҧмысқа) және

«4 Стандарттың (стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың) талаптары лицензия беруші

е) Стандарттың (стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың) жаңа екендігі немесе оның

Егер стандарт алғаш рет енгізілсе:

Егер орнына енгізілсе:

«6 ____________________________________________бӛлігінде (қажет жағдайда)

ж) Стандарттың қайта басылымы немесе жаңа басылымы туралы мәліметтер:

мен тҥзетулер мәтіні «Ҧлттық стандарттар» мерзімді ақпараттық каталогында

Ескертпе – и) және к) тізбелеріне сәйкес келтірілген мәліметтер нӛмірленбейді. и) тізбесінің

4.3.3 Қажеттігіне қарай Алғысӛзде басқа қосымша мәліметтер, оның ішінде

Ескертпе – Пікір алуға ҧсынылған стандарттардың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың

4.4.1 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың кӛлемі 24 беттен

4.4.4 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың «Мазмҧны» деген

4.5.1 «Кіріспе» деген элемент, егер стандартты немесе стандарттау жӛніндегі

4.6.1 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың атауы

табылатын топтық тақырып (кіріспе элемент) беріледі.

4.6.4 Стандарттың немесе стандарттау жӛніндегі ҧсынымдардың тақырыбы міндетті

Мысал - «Тағам ӛнімдері. ТҦТЫНУШЫҒА АРНАЛҒАН АҚПАРАТ. Жалпы талаптар».

Ескертпе: «Қорғаныс ӛніміне арналған стандарттардың тақырыптары осы ӛнімге қолданылатын

4.6.6 Стандарттау объектісін толығырақ сипаттау ҥшін стандарт тақырыбына тән

- белгілі бір (немесе бірнеше) тәсілмен ӛнімді дайындау тәсілі бойынша;

1 «ЫСТЫҚТАЙ ИЛЕМДЕЛГЕН ТАСПАЛАР».

- ӛлшемі, салмағы, пішіні бойынша және т.б. бойынша;

Стандарт тақырыбында ӛнімнің типінің, маркасының, ҥлгісінің белгіленуі алдына

Мысалы – «ҚАЛҚАНДЫ ӚЛШЕУІШ ҚҦРАЛДАРДЫҢ КОРПУСТАРЫ».