Chuyén trang én Vin - Thuéng Thite Sach “2 [Khéa hoc Van Chuyén su Kién thite 2k3] Tai lieu law hanh noi bo TTS - PHAN TICH NGUOI DAN BA HANG CHAI Vé dep khuat lap va tém long yéu thuong con vé han Chi biét rang ” a ré rang 14 mét cdi ng ma 4é tra hét cdi ng nay mét cugc addi 1a chia db A/ TTS - PHAN TICH THEO TUNG LUAN DIEM QUAN TRONG Nguyén Minh Chau da ting quan niém: “Thién chtic ciia nha van la suét déi di tim nhimg hat ngoc dn gidu trong bé sdu tém hén con ngudi”. Vi thé, voi tac phdém Chiéc thuyén ngoai xa, tac gid da di tim va kham pha vé dep ddi thuéng cua nhiing con ngudi lao déng lam Ii, nhoc nhan, bi doi nghéo va ting quan vay quanh nhung van ngéi sng lén nhiing dite tinh tét dep va cao quy. Néi bat trong thién truyén ngan nay la hinh tung ngudi dan ba hang chai - mét ngudi vo bao dung, mét ngudi me yéu thuong con v6 bé bén. Dau chi khdng xinh dep nhu Nguyét trong “Manh trang cudi ring” hay chang may man duge thuong yéu nhuChuyén trang én Vin - Thuéng Thi Sich SS [Khéa hoc Van Chuyén séu Kién théte 2k3] Tai lieu law hanh noi bo thi trong “Vg nhat’, nhung toat Ién tix chi la mot anh sang ruc r6 cia ngudi phu nit Viét Nam v6i bao cét cach tuyét voi. Nguyén Minh Chau (1930 - 1989) qué 6 Quynh Luu, tinh Nghé An. Ong la nha van Quan doi, timg tham gia hai cude khdng chién chéng Phdp va chéng Mi. “Dau chan ngudi linh" (tiéu thuyét), “Nhiing ving trdi khac nhau’ (tap truyén ngén) duge xem 1A nhing bai ca chién tran thdm dugm chat sit thi va mau sac King man. Sau nam 1975, cdc tac phdm: “Ngudi dn ba trén chuyén tau téc hanh”, “Bén qui “C6 lau” la nhimg thanh céng ve tim toi déi mdi trong tu tuéng va nghé thuat cia Nguyén Minh Chau. Than phan, sé phan con nguéi, nhimg mo uée binh di, cudc sdng quanh ta, nhiing vui budn, anh sang va bong den, v.v... dudc Ong ndi dén véi bao khoi goi, rat nhan van, day tinh ngu®i. Trang van Nguyén Minh Chau gidu ¥ vi triét li va da nghia cing béi vi nhu thé. Truyén ngén “Chiéc thuyén ngoai xa duge sang tac vao nam 1983, in trong tap truyén cting tén nam 1987 va la tac phdm xuét sic nhat cia nha van giai doan sau nam 1975. Duéi géc nhin cla Phang - mét nhiép anh gia nghé thuat di dén mét ving ven bién mién Trung dé chup anh cho cuén lich nam méi. Sau mét théi gian “phuc kich”, anh da phat hién va chup duge mét cénh dat tri cho” - dé la canh mét chiéc thuyén ngoai xa dang an hién trong bién sém mé suong. Nhung khi chiéc thuyén vao bé, anh da ngac nhién dén sing sé khi chimg kién tir chinh chiéc thuyén dé canh ngudi chéng vii phu dang danh dap vo minh mét cach da man, dita con vi muén bao vé me da danh tr lai cha minh. Khi duge méi dén téa an huyén, ngudi phy nit dy d& tir chi su gitip d6 cla chanh An Déu va anh, nhat quyét khong bo ngudi chong vi phu. Chi da ké cau chuyén vé cuéc déi minh va tir dé, cd Phiing va Dau da v6 1é ra duge nhiéu diéu. Rdi khdi ving bién véi kha nhiéu bic anh, Phang 6 mot tam duge chon vao bé lich tinh vat hoan toan” vé thuyén va bién” nam dy. Tuy nhién, méi lan dimg truée tém anh, Phing déu thay hién lén cai mau héng héng cia anh suong mai va néu nhin lau hon bao gié anh ciing thay hinh anh nguéi dan ba nghéo khé, lam li bude ra tir tam anh, Ngudi dan ba hang chai la mét ngudi dan ba v6 danh. Xuyén suét toan b6 thién truyén, chi khong hé cé mdt tén goi cu thé nao. Nha van chi goi chi 1a my, 1a ngudi dan ba, la chi ta... Hinh tugng ngudi dan ba hang chai la hién than cia nhiing néi khén khé bia vay, tir ndi khé cia ngoai hinh xdu xi, thong khé vi nghéo déi, vi déng con, aén cai khé khi phai tré thanh nan nhan cia nan bao hanh dang sg. Nhung sau tat cd nhiing khé dau dy 14 mét vé dep nhu mét hat ngoc ma muén di méi ngudi da kiém tim, dé a vé dep cia long bao dung 46 lugng danh cho ngudi ban ddi tram nam, long nhan 4i, vi tha di cing voi suChuyén trang én Vin - Thuéng Thite Sach “2 [Khéa hoc Van Chuyén séu Kién théte 2k3] Tai lieu uw hanh noi bo thau hiéu vé cuéc adi. Va hon tat thay, tinh yéu thuong con vé han cia ba da lam cAm d6ng biét bao trai tim con ngudi. I. GIGI THIEU VE NGUOI DAN BA HANG CHAI: Nguéi dan ba cé ngoai hinh xdu xi, thé kéch, thé hién su lam la, nhoc nhin cia dan ba ving bién: - Vé tuéi tac, than hinh: “Ngudi dan ba trac ngoai bén musi, mot thn hinh quen thudc cita dan ba ving bién, cao lén véi nhiing dudng nét thé kech”. - Vé guong mat voi nhimg dudng nét xdu xi va lam li: “Mu rd mat. Khuén mat met mdi sau mot dém thiic trang kéo ludi, tdi ngdt vd dudng nhu dang budn ngii’. - Vé hoan canh nghéo khé, cé phan nhéch nhéc: “Pam ling do bac phéch, réch rudi, nita than dudi wat sting”. => Ngudi dan ba toat lén mét dang vé ciia sy cam chiu cing cue. D6 1a sy cam chiu cia mét ngudi phy nif bi sé phan tude doat di ngoai hinh, su cam chiu cénh nhoge nhan gitta nghéo doi vay quanh, khién dung mao ctia chj ngay mét tan ta. Déi voi mot ngudi phy nif, ngoai hinh rat quan trong, nhung néu khong may c6 mét ngoai hinh xau xi thi v6 cling bat hanh. Trude kia, ngudi din ba hang chai duge sinh ra trong mét gia dinh kha gia 6 dat lién, nhung vi khu6n mat rd ching chit sau mét tran bénh dau mia, con trai trong phd khéng ai lay chi. Réi chi co mang véi anh con trai mét nha hang chao gitta pha hay dén mua ba vé dan luéi va theo chéng lam nghé hang chai lénh dénh trén bién. TU xuat than cho thay chi khéng phai la mét ngudi phai chju canh lam Idi nghéo khé tir nhd, ma chi khi lay chéng, chi méi phai chiu hoan cinh dang cay ay. Nhig khdc nghié s6ng lam triu nang déi vai, dién hinh la sy nghéo doi cit ludn bam riét lay té am ciia chi, I, NHUNG NOI THONG KHG CUA NGUOI DAN BA HANG CHAI 1. Ngudi din ba hang chai lA nan nan cia nghéo ddi va déng con Ngheo d6i - do chinh la ndi khé truc tiép da gidng xudng gia dinh ngudi dan ba hang chai nhiing bi kich, xung d9t va dau dén vé thé xdc lin tinh than, Thud trudc khi cén chién tranh x4m Ling, ci nghéo d6i da bam riét ldy con ngudi, va cif tudng nhu khi dat nude da yén bong gidc, déi nghéo sé bung tha cho dan ta mdt con dudng méi. Thé nhung khdng, cdi ngheo doi 43 qudn lay gia dinh cia nguéi dan ba hang chai. Dé la nhiing ngay bién dng, cd vo chéng con cdi mudiChuyén trang én Van - Thuéng Thite Sach SS [Khéa hoc Van Chuyén su Kién théte 2k3] Tai lieu uu hanh noi bo may ngudi phai an xuong réng lude cham mudi sudt ca thang trdi - mot thi thre an khé An nhu vi chéo cm ding ngat trong “Vg nhat”. Chinh tic gia Nguyén Minh Chau tig chia sé, ring day 1a thir thu dn ma Ong ting an thir nhung khéng thé nuét, cit vay ma nén ra. Déi no ty bifa, nhoc nhin khong ké xiét, nhung hon hét, chinh nghéo d6i 1A nguyén nhan tién quyét din dén sur thé 13, hung han cia ngudi dan éng hang chai. Nhung con mot ly do nifa da khién cho cuéc s6ng ciia gia dinh ngudi dan ba hang chai tan té hon, chinh la déng con. Trén chiée thuyén “nha nao ciing trén dudi chue dita” dy, ngudi ta chen chic nhau ma séng trong khéng gian chat hep, ti tang, thiéu thon, Cai khoang khéng gian vén da nhé cia mot chiéc thuyén lu6i v6, nay cang ngdt ngat béi tiéng i di, la khéc cia tré con, nhiing dia nhiing déi, nhiing difa tré bénh, nhiing dita tré khong thay tuong lai phia trudc. RO rang, nhiing gia dinh thuyén chai 6 day déu sinh nhiéu con, ho vugt qua ngudng ké hoach héa, nhiing nguéi vg, nguéi me cang thém ganh nang chat chéng hiém nguy. Bai nhu éng ba ta ngay xua thudng néi: “Netra chita 1a cifa ma”, mot lan mang thai va sinh con la m6t lan ngudi phy ni phai ganh chiu bao nguy co vé strc khde. Bén canh dé, thém mét miéng an trong gia dinh gitta hoan canh ting thiéu chinh 1a thém mét ganh nang. Diu biét “con cai la I6c tréi cho”, nhung néu qua déng con, méi gia dinh sé khong thé cham s6c tot cho con va khéng thé phat trién kinh té gia dinh, lam vao nghéo khé chat vat trién mién. Chinh sw nghéo d6i, déng con da khién ngudi chéng sinh buc doe, tite gidn tich ‘tu ngay nay qua thang no, dan da béc phat va trat hét lén ngudi vo dang thuong hon dang trach. Nguéi phu ni khong thé tu minh sinh con néu khéng co ngudi dan 6ng, cing nhu ngudi din éng hang chai kia khong thé dé hét moi trach nhiém va t6i 16i lén vo minh. Thé nhung trong nhimg lic quan bach va ching biét trat vao dau, lao chéng cia ngudi dan ba hang chai da tan nhan danh dap chi, xem chi ld nguén con cila moi bi ai ma gia dinh dang danh chiu. 2. Ngudi dan ba hang chai la nan nhan cia nan bao hanh - bao lye gia dinh N6i thiéu thén vé vat chat, vé ming an khéng thé sanh duge ndi dau cia tinh, than, Khi ngudi dan ba hang chai lc bay gid lai trd thinh cOng cy twit gian coa ngudi chéng “hing hé, mat dé gay”, ga lién tuc danh d4p, quat vao mg vo minh bing chiéc that lung céa linh nguy théi xua, “ching néi chang rang ldo trdt con gian nhu lira chat’, “via danh vita thé héng héc, hai ham rang nghién ken két, cit méi nhat quat xudng lao lai nguyén ria bing cai giong rén ri dau dén: “May chét di cho dng nhd. Chang may chét hét di cho dng nhé 1". Truéc hoan cinh ding cay d6, ngudi dan ba van cam chiu day nhin nhuc, “khong hé kéu mot tiéng,Chuyén trang én Vin - Thuéng Thite Sach “2 [Khéa hoc Van Chuyén su Kién théte 2k3] Tai lieu uu hanh noi bo khéng chéng tra, ciing khéng tim cach chay trén’. Chi tré thanh nan nhan cita bao luc gia dinh suét mét thdi gian dai. Nhiing tran don roi lim dau thé xéc von da rat cue nhoc va tan ta, nhig tran don roi lam trai tim nguéi phu ni nhu vo nat theo timg nhip quat cia chiéc that lung, nhiing tran don roi cang lam tang thém nguy co lung lay cugc hdn nhan nay. Va sau tat ca, nhiing tran dén roi ay da gieo vao dau nhiing dita con mét vét nit trong tudi tho cila chung, trong tam hén non nét vi thuong me ma xng ra danh cha minh, mudn giét cha minh dé bao vé me mai mai. Réi day, khi ching lén lén, liéu ching sé tha thir cho cha minh? Liéu ching c6 tré thanh nhiing ngudi dan ong gidng cha minh hay khong? D6 1a nhiing cdu héi bé ngé ma nan bao hanh gia dinh mang dén, hé luy cia no khéng hé nhé, va do khéng phai la cu chuyén cita riéng ngudi dan ba hang chai, ma la cia rt nhiéu gia dinh ngoai kia dang phai hig chiu. Nhu vay, néi khé cia ngudi dan ba hang chai trong thién truyén chinh 1a nhiing khé dau vé ngoai hinh xdu xi, nghéo déi, déng con va chi phai ganh c hanh gia dinh khong c6 diém ding. Nhung 6 chi khong chi c6 nhiing ndi thong khé trién mién, ma thong qua nhing diéu dé, chi di b6c 16 nhiing thién tinh dep ctia ngudi phu nit, nhiing vé dep nhu hat ngoc dn gidu ma chi khi ta nghiém tic nhin nh4n, ta méi da tinh té dé nh§n ra that r6 rang. III. NHUNG VE DEP CAO QUY CUA NGUOI DAN BA HANG CHAI 1. Vé dep cita long thuong yéu con cai - ditc hi sinh cia mét ngudi me Khi dug héi vé ly do chi khéng chju ly hén, chj da manh mé tuyén bé rng: "pan ba 6 thuyén ching tdi phai séng cho con chit khong thé s6ng cho minh nhu 6 trén dat duge!". Chinh Idi khang dinh ay dé minh chtig cho tam long yéu thuong con v6 han ciia mét nguéi me. Du chi xau xi, di chi nghéo khé, nhung chi luén la mOt ngudi me tuyét voi. Chi nguyén chiu moi co cuc, titi khé, dang cay dé lo cho con cudéc séng tot hon. Chi hiéu rang minh khéng thé vi nhiing dau dén cia ban thin ma bé con bo vo khéng cé tuong lai, nguéi me dy qua that da yéu thuong con cai hon chinh ban than minh. Khi chi bi chéng danh, chi da xin chéng dua bén bé danh dé cac con minh khong phai nhin thay cinh tuong dau long dy. Rdi chi chon céch cam chiu va tuyét nhién khéng rai mét giot nuéc mat nao trong lic hig chju nhiing don roi quat tdi tap vao minh. Nhung ngudi dn ba dy da cm thay dau dén t6t 46 khi thing bé Phac con minh chimg kién tat ca cdnh cha n6 danh me nd. Chi goi tén con, “ngdi xép xudng trude mat thing bé, 6m cham ly né rdi lai budng ra, chap tay vai ldy vai dé, r6i lai 6m cham lay”. Chi vita dau kh, via xdu hé va nhue nha véiChuyén trang én Van - Thuéng Thi Sach “2 [Khéa hoc Van Chuyén su Kién thie 2k3] Tai lieu uw hanh noi bo con. Chi dau long hon khi nhin thay con minh cam gin cha né, ri chi “rd xudng nhiing dong nude mat”. Ndi dau ldng cia mOt ngudi me bat luc, khong thé kim gi dé cétu lay tudi tho cia con khéi nhing canh tuong tr6 tréu dy. Trong dim con ciia chi, chi thuong thing bé Phac nhat vi né gidng ba né nhiéu hon ca, chi da c6 ging bao vé tudi tho eta con minh nhung kh6ng thé. Diéu dé cang khing dinh rng chi yéu thutong va bao vé con minh khéng chi xuat phat tir xtc cam, tinh thuong, ma con bing cd ly tri va trach nhiém cia mét ngudi me. Boi ngudi me lic nao ciing sé la ngudi dang di vai ché che cho dan con, 46 cdn 1a mot ngudi me vi dai trong cudc sOng thudng nhat nhu me Lé trong “Nha me Lé” cia Thach Lam hay ba cu Tir trong “Vg nhat” cia Kim Lan. Toi con nhé rat rd mot cu néi cia ngudi dan ba hang chai, cdu néi dy khién tdi am nh va khong ngimg tran trd vé ditc hi sinh va tam ldng cia nhiing ngudi me danh cho con cai cia hg. 6 téa An huyén, khi Phuing héi chi: “Ca dai chi cd mot lic nao that vui khéng?”, chi da tra 101 khéng cdn do dur “Cé chit, chu! Vui nhat 1a lac nhin dan con téi ching né duge an no...”. Déi voi ngudi dan ba thé kéch lam Id 4y, chj c6 bi danh nhu thé nao chi cling chiu duge, duy chi viée nhin thay dan con nheo nhéc déi khat la khéng thé, chi dau tan tam can. 'Thé nén hanh phic nhat trén dai cia chi chinh 1 nhin dan con minh duge &n no, khéng phai chiu anh doi khat trién mién nhw nhiing ngay bién dong phai An xuong réng ludc chém mudi. Dan con cia chj da tré thanh diém tya, 1a nguén dng Ive tinh than quy gid dé chi tin tung, hy vong ma sng tiép. Khi nhc dén cdc con ctia minh, trong 4nh mit chi bao gid cing sang lén niém hanh phic lap lanh, c6 thé néi, ngudi dn ba dy di xem con nhu sinh mang ciia minh. Con no, con vui vé lén lén, con hanh phi ld ban than ngudi me nay cling sé hanh phuc. Va cuéi cing, ngudi dan ba hang chai dé ding hét tam strc dé bao vé gia dinh nhé clia minh dé né duge di day cac thanh vién. Rang dan con dy sé lun cé cha cho che, cé me yéu thuong bao boc, ching sé khéng phai chju anh d6i khat bo vo trong mét gia dinh ma cha me tan v6. La mot ngudi phu né&, mdt ngudi vo, Mot nguéi me, chj v6 cling su sic trong ¥ thi gitr gin su ven nguyén cia gia dinh minh. Dé ciing la gid tri gia dinh thiéng liéng ma ngudi phy nif Viét Nam bao déi van lu6n tran trong, gin git. 2. Long bao dung, vi tha dinh cho ngudi chéng vii phu, sin sing nhan tat c4 16i lm, thua thiét vé minh Trong long ngudi dan ba hang chai, lio chéng vai phu khéng phai la mot ngudi dan Ong xu tinh, ma chj 43 mang on anh vi ngay d6, chinh anh da dang canh tay rong lén ay ra dé ché che chi, cho chi mét gia dinh, dugc lam vg, lam me - thiénChuyén trang én Vin - Thuéng Thite Sach SS [Khéa hoc Van Chuyén su Kién théte 2k3] Tai lieu law hanh noi bo chitc tuyét vdi nhat cia mOt ngudi phy ni. Tinh nghia vo long va sy ham on. khién cho chi cam tam tinh nguyén tré thnh mét “bao cat” dé chéng minh trat hét moi cay cuc phan ust, va béi thé nén chi da khng oan than, khong muén tir bé chéng dit chanh an Dau va nhiép anh Phiing c6 y khuyén ngan nhu thé nao. Khi dugc héi, chi da ké voi Phing va Dau rang: “Lao chéng t6i khi dy la m6t anh con trai cue tinh nhung hién lanh lam, khong bao gié danh d4p ti”. Chi nhé lai quang tudi tré ay nhu quay vé nhiing ngay chi duge séng vui vé véi ngudi chong hin anh. Nhung tuyét nhién, chj chuia bao gid oan trach Kio chéng minh da thay déi tam tinh nhu thé nao... Chi nhan nhimng lim 16i vé phia minh: “Gia t6i dé it di, ho&c ching t6i sim dugc mét chiée thuyén rong hon”. Ngudi vo ay khéng oan trach chéng, dit chi m6t tiéng. Sudt cude tré chuyén, chi lun nhin vé nhiing mat tot cia chdng, chi nhac vé lao cita ngay xua, chi nhac vé nhiing ngay “vg chéng con cai vui vé", chi nhu ngudi di thu mht hanh phic, timg miéng vun v6 réi ghép thanh mét bite tranh hoan chinh dé hy vong ma bude tiép. Khéng chi timg la m6t anh con trai hién lanh, ngudi dan dng con ld mot ngudi da tir chéi di linh nguy dé khong bao gid phai phan boi déng bao, khéng bao gid cam sting dé chia vao dan t6c minh. Mét ngudi dan dng yéu nude, yéu dan téc nhu thé khong bao gid 1 mt ngudi dan 6ng xdu xa, ma ngugc lai, 6ng da rat chinh truc va nghia khi. Nguéi dan ba da nhin thau hét, chi hiéu chéng va thuong yéu lao bang tat ca chan thanh va vi tha, nhan 4i, Chi nhan vé minh vat c4 Ii lm, tir viée chi xdu xi khdng ai lay, dén viée chi sinh nhiéu con va nghéo doi gap bdi phan. Chi khéng oan gian, ma chi bao dung. Béi lé hon hai lan chi da khan thiét van xin: “Quy ta bat tdi con cing dude, phat ti con cling duge nhung dig bat con bé né”. Chj san sang chap nhan moi hinh phat trimg tri nghiém khac ttr phap luat, thdm chi “bé ta", chi manh mé duong dau véi moi song gid dé bao vé gia dinh minh, nhat quyét khéng tir bé lao chéng vii phu. Liéu chi co dang yéu thuong mu quang? Liéu chi qua dai d6t? Khéng! Chi khong mi quang, cing Khong dai d6t, béi chi hiéu viée co n phai tra, c6 an phai dap dén. Ngudi chong la ngudi da cé an nghia sau nang déi véi chi, va chi sn sang nhdn nhuc dé bao vé chéng minh. Qua day, nha van Nguyén Minh Chau cing giti gim mét thong diép rang: C6 nhiing viée trong déi séng, dic biét la khia canh danh gia, nhin nhan mét con nguédi, ta khong nén quy chup ho bang mét hanh ddng boc phat ma ta da thay, ma ta can tim hiéu ki cang, ding nhiéu géc nhin dé ngam nghi va thau hiéu ho. Trong méi mét con ngudi déu tén tai song song hai mat trang va den, nhu hai mat ciia thién than va 4c quy ngy tri ma ching ta sé chi cé thé tép s6ng can bang, khéng dé cai ae bée phat va nudi duéng thién tinh thién lanh trong tam. ©Chuyén trang én Vin - Thuéng Thite Sach “2 [Khéa hoc Van Chuyén su Kién théte 2k3] Tai lieu uu hanh noi bo ngudi dan dng hang chai ciing vay, lao von khong phai la mOt ké mau lanh vo tinh, béi Kio d4 dang tay dén Idy ngudi din ba hang chai mac cho chi x4u xi dén dau, Lao cling khong phai li mot ké khOng biét yéu thuong, bdi Ié ldo cling da 6 ging gong gnh, nudi nang con cai cing ngudi dan ba. Trong hanh trinh nhin nhan con ngudi dy, ta khong thé chi nhin mot cach phién dién va ham hue. 3. Sy thdu hiéu lé Adi cia mOt ngudi phy ni tig trai moi hi - nd - ai - 6 Ngudi dan ba hang chai la mt ngudi phu nif thdu hiéu 1é doi. Diéu dé duge thé hién qua tinh huéng truyén dac sic, khi chanh 4n du va Phung ra ste khuyén can chi, chi a d6t ng6t thay déi cach xung hé tir "con" thanh "chi". Ltic bay gié, Phing va Bau da rat ngac nhién truéc su thay déi ngéi thir nay, ho khong ngo rang méi vai phut truéc théi, truéc mat ho la mét ngudi phu nif bi chéng danh, cam chiu va so sét, ma gié day lai 14 mét ngudi khac hoan toan. Ngudi dan ba hang chai thay déi ng6i xung kh6ng phai dé “thj oai” voi an nhan da cttu minh, ma chi muén sé chia nhiéu hon cho Pau va Phiing dé hai anh thdu thi nhiing nghich li, v6 1é trong doi. Sau nhiing cau néi cam on, chi bat dau chia sé: “Long cac chit tot, nhung cdc cha dau cé phai ngudi lam an... cho nén cae chit dau cé hiéu duge cai viée cia cde ngudi lam An lam li, khé nhoc...”, Lue nay day, ngudi dan ba da lén an sy thiéu khach quan, thiéu déng cam cia Dau va Phing. BOi Ié chi hiéu rat "ndi vat va co cuc trén mot chiée thuyén khéng cé dan dng’, r0i chi tiép tuc giai thich: “... dam dan ba hang chai 6 thuyén ching t6i can phai c6 ngudi din éng dé chéo chéng khi phong ba, dé cling lam an nudi ndng dang mét sap con nha nao ciing trén dudi chuc difa”. Qua nhimg léi gidi thich ay, mot chan ly da hién ra, dé chinh la: Néu khong c6 sy tén tai ciia mot ngudi dan 6ng thao nghé, khée manh trén thuyén, mét minh ngudi vg va nhiing dita con lam sao c6 thé chéo chéng thuyén khi bao t6 phong ba ap dén? Chua ké rang khi dimg truéc gidng té cia cudc déi, nhiing dita tré rat cdn sy bao vé cia cha minh, R6 rang trong hoan canh nay, Phung va Dau da ding su hiéu biét non tré cia minh dé vdi vang danh gid va nhin nhan moi tht, Dau cd hai da ting 1a nhiing ngudi linh ding cam trén chién trudng hay nhiing ngudi hoc thie hiéu biét rong, thi cae anh cing chua dit vén séng dé cé thé hinh dung duge vi sao ngudi dan ba lai c6 ging giit lay gia dinh. ‘Trong cudc déi nay, chuyén ly hén chua bao gié 1a diéu dé dang véi nhiing gia dinh da c6 con cai, Béi 1 né di kém bao hé luy, anh hudng dén cuge sdng va tuong lai cia nhiing dita tré vo t6i dy. Ngudi dan ba hang chai da hinh dung duge canh s6ng néu khéng c6 chéng minh thi sé ra sao, chi hiéu rd nhing diéu chi dang chiu dung va danh di la dé cho con cai minh mét cudc séng di day hon, déChuyén trang én Vin - Thuéng Thite Sich “2 [Khéa hoc Van Chuyén su Kién théte 2k3] Tai ligu ew hanh ngi bo chung khéng phai la nhiing dita tré bo vo, déi rach, lang thang vi quyét dinh voi vang cia me chting. Tat ca la sy hy sinh, chap nhan danh déi cia nguéi phy nv giau long vi tha, difc hi sinh va thau hiéu lé doi nay. IV. NHAN XET, DANH GIA © Vé néi dung: ‘Tinh huéng nh§n thite trong truyén ngan “Chiéc thuyén ngoai xa” di lam néi bat lén hinh tuong ngudi dan ba hang chai va bao théng diép vé nghé thu: 6c doi. Nhu tiéu dé cita truyén, chiéc thuyén ngoai xa chi c6 thé dep khi nhin ngam no tit xa. Bic anh ma Phing chyp duge trong suong sém ttt “mot canh dit roi cho” chi thuc su dep khi ta khéng nhin Ki no. Bdi Ié, khi thu thi vao sau trong canh tugng ay, ta sé nghe thay tiéng néi cia nhimg phn ngudi nhoc nhan, lam la, bi déi nghéo cudn di vao vong xody ciia khé dau - diéu ma trudng phéng hay cae gia dinh quyén quy sanh tranh cing khong cam nhan duge. Thé nén, tir tinh hudng truyén déc dao nay, nha van muén nhén nha vé trach nhiém cia ngudi nghé si rang: Trong cudc séng nay, ngudi nghé si cdn phai la nguéi biét rung cam truéc cai dep, nhung 1a rung cam va yéu thuong, cam théng va tran trong truéc moi lé thudng ciia cugc déi. Va hon ai hét, ngudi nghé si sé phai ludn la ngudi biét hanh dng dé huéng vé mét cudc sdng tét dep, nghé thuat phi di lién véi cudc déi, nghé thuat “vi nhan sinh” nhu nha van Nam Cao da tig tuyén bé: “Nghé thuat khong phai la anh trang lita déi, khong nén la nh trang lita déi, nghé thuat chi cé thé 1a tiéng dau khé kia, thoat ra tir nhimg kiép lam than”, Song song 46, nha van cdn truyén tai mOt théng diép quy gid dén ngudi doc gitta cudc s6ng muén miu: Khi nhin nhan moi sy vat, sur viée hay con ngudi trong cuéc s6ng déu can nhin nhan bang g6c nhin khach quan, da chiéu dé thu hiéu duge moi da doan ciia ddi song. Con ngudi ludn cé hai mat tot va xdu, eting nhu moi str viéc déu c6 hai mat ding va sai ma d6i khi, ta khong phai 4p dat theo quy chudn hay céng thite may méc nao. Vi sy don gian, dé dai trong cach nhin nhan, danh gia ma chanh An Dau va nhiép anh Phang di mot muc khuyén ngudi dan ba hang chai bd chéng. Thé nhung khi nghe chi ké vé cudc doi chi, nghe chi giai thich ki luGng, ho mdi v6 lé ra nhiéu diéu va nhan ra nghich ly luén_ tén tai trong muén mat cia déi song. Néu nhu 6 dau thién truyén, nghé si Phung cho ring ban thn cai dep chinh 1a dao dif, thi sau khi v6 lé, anh 43 nhan ra ring nghé thuat phai luén gin lién véi dao duc, phai cé chiéu su nhan ban dé tn vinh va théu hiéu con ngudi © Vé nghé thuat:Chuyén trang én Van - Thuéng Thite Sach SS [Khéa hoc Van Chuyén su Kién théte 2k3] Tai ligu ew hanh ngi bo Lam nén thanh céng cia thién truyén nay khong thé khéng ké dén nghé thuat két cau d6c dao va cach trién khai c6t truyén, tinh hudng truyén sau séc ma nha van Nguyén Minh Chau da day céng thé hién. Song song dé, dién bién tam ly cdc nhan vat tir ngudi dan ba hang chai, chanh 4n Dau, nhiép anh Phiing déu duge khdc hoa sau sac bang ng6n ngit ké chuyén khach quan, gidu site thuyét phuc cia mét cy bit viét truyén ngin cé ban Iinh va tai hoa. Qua d6, ddc gid viia thuong cam nhung ciing vila bat ngé, goi nhiéu suy ngdm triét li qua nhan vat ngudi dan ba hang chai - mét nhan vat cé tinh dién hinh nhung cing mang dén nhiéu v6 Ié trong long ngudi doc. => Hinh tugng nhan vat ngudi dan ba hang chai trong truyén ngén “Chiéc thuyén ngoai xa” ciia nha van Nguyén Minh Chau la hién than cia mét ngudi phu nit Viet Nam truyén théng giau léng nhan ai, vi tha, cé ditc hi sinh cao ca cho chong, cho con cai ciia minh. V6i tém long nhan dao va nhimg tran tré vé con ngubi trong thdi ki déi méi, nha van da cam théng cho nhimng phan ngudi lam Id, nhoc nhan trong viing bin cia nghéo déi vay quanh khién ho mat di mot phan cugc song vui vé, hanh phtic. Déng thdi, éng ciing phat hién va ngoi ca nhig phém chat tot dep cita ngudi lao déng, dit trong hoan cdnh nao van huéng vé tuong lai. Cudi truyén, hién lén sau bic anh ma Phung chup khéng phai la mét nguéi dan ba, ma la rat nhiéu ngudi dan ba trong xa héi cing dang chiu canh song khé dau nh thé. Qua dé, tac gid muén lén an vé nhiing cai xdu xa, tan 4c dang tén tai trong timg ngéc ngach ciia déi séng, len di vao tig gia dinh, nha van lén tiéng dau tranh va cing déng thoi muén truyén tai mét thong diép dén tat ca nhimg ngudi nghé si: Hay luén nhin nhan cuéc déi bang cai nhin khach quan, da dién nhiéu chiéu, vi cuéc déi cé lam da doan, nhu chinh nha van da tig phat biéu trong “Trang gidy truéc den”: “Van hoc va déi séng 1a hai vong tron déng tam ma tam diém 1a con ngudi. Méi tac pham van hoc chi la mét lat cat, mét to bién ban cia ing ddi séng con nguéi ta, trén con dudng dai ding dac di dén cdi hoan