Sinhrone mašine

• Obrtne, revezribilne mašine koje se obrću sinhronom brzinom. Rade i kao mototori i kao
generatori ali se češće koriste kao generatori jer kad bi se koristili kao motori došlo bi do
preopterećenja pa bi ispali iz sinhronizma.
• Sastoje se od magnetnog i električnog kola.
• Magnetno se sastoji od rotora i statora.
• Stator je u vidu šupljeg valjka. Od dinamo limova debljine 0,5mm. U statoru se nalaze
kanali za hlađenje. Po obodu su žlebovi u kojima su namotaji. Najčešće trofazni
namotaji.
• Rotor postoji u dva oblika. Kao puni masivni ili sa istaknutim polovima. Puni rotor je u
vidu cilindra i ima dva para polova to jest brzinu obrtaja 3000/1500 obrtaja u minuti. I
zato se nazivaju turbogeneratorima. Dužine su 10-20m a prečnika 1,5-2m. Sa istaknutim
polovima oblik magnetnog polja zavisi od polnih nastavaka. Namotaj induktora se
postavlja oko jezgra polnog nastavka.Pokreću se preko hidrauličnih turbina. Imaju 3 para
polova i brzinu 1000 obrtaja u minuti. Hidrogeneratori. Prečnika 10-20m i dužine 1-2m.
• Magnetno kolo objedinjuje kućište od livenog gvožđa na kome se nalaze stezaljke preko
kojih se namotsji električnog kola vežu u mrežu.
• Elektično kolo se sastoji od indukta i induktora. Pošto se induktor napaja iz izvore
jednosmjerne struje i nalazi se na rotoru nazivamo ga pobudnim namotajem. Zavisno od
tipa induktora da li je puni ili sa istaknutim polovima imamo različite vrste provodnika:
kod punog imamo Cu gole a kod istaknutim Cu sa izolacijom azbeskog papira između
slojeva. Indukt je na statoru i koristimo Cu izolovane koji se postavljaju u žlebove.
Mašine su najčešće trofazne. U zavisnosti od faza imamo : odeljene pojasne namotaje
kod kojih se u žleb postavljaju provodnici samo jedne faze. Kod mešovitih imamo
provodnike više faza.
• S jedne strane vratila se postavlja vemntilator da se mašina hladi. Za hlađenje koristimo
L gas, tečni vodonik, vakum... Ove mašine su u kapsulnom obliku.

Princip rada sinhronog generatora

• Pobudni namotaj se napaja izvorom jednosmjerne struje pa on stvara stalno magnetno

polje u međugvožđu. Rotor je kruto vezan na motor sa regulatorom brzine kako bi se
obrtao sinhronom brzinom. Obrtanjem rotora magnetno polje induktora sječe navojke
faznih namotaja indukta i na njihovim krajevima se javlja ems koja zavisi od navojnog
sačinioca, broja navojaka faze indukta, brzine rotora (frekvencije) i korisnog fluksa po
polu.
• E’’=2.22k’’nfфob
Princip rada sinhronog motora

• Pobudni namotaj je na rotoru. Napaja se iz izvora jednosmjerne struje. I formira

nepromjenljivi magnetni fluks. Namotaj indukta je vezan na trofaznu mrežu i 3 fazna
namotaja se napajaju sa naizmjerničnim naponom. Stvaraju Teslino obrtno polje. Doće
do delovanja dva magnetna polja i do pojave elektrodinamičke sile a rotor se obrće
sinhronom brzinom.

Teslino obrtno polje

• Fazni namotaji indukta statora napajaju se iz simetričnog trofaznog napona kod kog su
faze pomerene međuisobno za 120 stepeni. Javljaju se i struje koje su pomjerene za 120
stepeni. U svakom trenu jedna je pozitivna a dve negativne. Pozitivna teče od ulaza ka
izlazu. A negativna od izlaza ka ulazu. Ukupan magnetni fluks ove tri faze je jednak
vektorskom zbiru. Pozitivna struja je veća od zbira ove dve. Ukupan flukse je vektor
pozitivne struje. Vektor zbirnog fluksa rotira u sinhronom brzinom. Mx vr je 1,5BMax
jedne faze.
• Bez obira u kom režimu radi sinhrona mašina važi da učestanost ems odgovara brzini
rotora, rotor se obrće uvek sinhronom brzinom i na krajevima pobudnog namotaja ne
indukuje se ems i pobudni fluks je posljedica magnetnog napona pobudnog namotaja.
• Ukoliko mašina radi kao generator odaje električnu energiju mreži. Ukoliko radi kao
motor uzima energiju iz mreže.