Book 1 Paper 1

PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀPÁðgÀ
¨sÀÆªÀiÁ¥À£À, PÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À E¯ÁSÉ
¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ªÀiÁUÀðzÀ²ð-1
: «µÀAiÀÄ :
±ÀAPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀ¥À½ ªÉÆÃftÂ , ªÀÄtÂÚ£À ªÀVÃðPÀgÀt , ºÀPÀÄÌzÁR¯É , »¸Áì ¸ÀªÉð ,
¸ÀªÀÄvÀ® ªÉÄÃdÄ ªÉÆÃftÂ .
¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ªÀÄvÀÄÛ PÀAzÁAiÀÄ ¤tðAiÀÄ vÀgÀ¨ÉÃw ¸ÀA¸ÉÜ, ºÀqÀd£À, ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ.
-: 2021 :-
¥ÀwæPÉ - 1
-: «µÀAiÀÄ :-
±ÀAPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀ¥À½ ªÉÆÃftÂ
¥ÉÃ¥Àgï-1
«µÀAiÀÄ : ±ÀAPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀ¥À½ ªÉÆÃftÂ
-: «µÀAiÀÄ¸ÀÆa :-
CzsÁåAiÀÄUÀ¼ÀÄ «µÀAiÀÄ ¥ÀÄl¸ÀASÉå
1 ¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀzÀ LwºÁ¹PÀ »£Éß¯É 1 – 17
2 ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À, PÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆ zÁR¯ÉUÀ¼À 18 - 28

E¯ÁSÉAiÀÄCAUÀgÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛPÀvÀðªÀå ºÉÆuÉUÁjPÉUÀ¼ÀÄ
3 ¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀUÀtÂvÀ 29-61
4 ©ænÃµï ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄnæPï C¼ÀvÉUÀ¼À ¥ÀjªÀvÀð£É 62 – 68
5 ªÉÆÃftÂAiÀÄ ªÀÄÆ®vÀvÀéUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀVÃðPÀgÀt 69 – 75
6 ±ÀAPÀÄ ¸ÀgÀ¥À½ ªÉÆÃftÂ 76 – 92
7 £ÀPÁë ªÀiÁ¥ÀPÀUÀ¼ÀÄ 93 – 97
8 C¼ÀvÉAiÀÄ°è §gÀÄªÀAvÀºÀ CqÀZÀuÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À ¤ªÁgÀuÉ 98 – 109
9 ¸ÀgÀ¼À wæ¨sÀÄfÃPÀgÀt ¥ÀzÀÞw ªÀÄvÀÄÛ r CAqï N «zsÁ£À 110 – 118

10 ªÀÄÆ® ¸ÀªÉð, GzÉÝÃ±À, C¼ÀvÉ «zsÁ£À ªÀÄvÀÄÛ zÁR¯ÉUÀ¼À 119 – 126
vÀAiÀiÁjPÉ
11 £ÀPÁ±É (ªÀiÁå¥ï) 127 – 145

1.¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀzÀ LwºÁ¹PÀ »£Éß¯É
¥ÀzÀ PÉÆÃ±À:
PÀÈ¶vÀ : PÀÈ¶¨sÀÆ«Ä
CPÀÈ¶vÀ : ¥Á¼ÀÄ¨sÀÆ«Ä
¸ÀÜ¼À : Mt¨sÀÆ«Ä
±ÁAzÀ : ºÀtÂÚ£À vÉÆÃl
ªÀ£À : PÁqÀÄ
gÀdÄÓPÀ : ºÀUÀÎ
PÉëÃvÀæ : PÀÈ¶ ¨sÀÆ«Ä
T® : PÀÈ¶AiÉÆÃUÀåªÀ®èzÀ ¨sÀÆ«Ä
SÉÃvï ¨sÀoÁ¬Ä : UÀzÉÝAiÀÄ°è ¤AwgÀÄªÀ ¨É¼ÉAiÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃr ¨sÀÆ PÀAzÁAiÀÄ ¯ÉPÁÌZÁgÀ
¯ÁAPï ¨sÀoÁ¬Ä : ¨É¼É PÉÆAiÀÄÄÝ vÀAzÀÄ ºÁQzÀ vÉ£É gÁ²AiÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃr ¨sÀÆ PÀAzÁAiÀÄ ¯ÉPÁÌZÁgÀ
gÀ¹ìÃ ¨sÀoÁ¬Ä : ºÀ¸À£ÀÄ ªÀiÁrzÀ ¨sÀvÀÛzÀ gÁ²AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¨sÀÆ PÀAzÁAiÀÄ ¯ÉPÁÌZÁgÀ
£À¸ÀSï : gÉÊvÀgÀÄ vÀªÀÄä »A¢£À C£ÀÄ¨sÀªÀzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¹ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ
¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ.
¥ÉÆÃ¯Áeï : ¥Àæw ªÀµÀð ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄªÀ d«ÄÃ£ÀÄ.
¥ÀgËw : MAzÀÄ ªÀµÀðzÀ°è JgÀqÀÄ ¨É¼É vÉUÉzÀÄ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ªÀµÀðzÀ°è ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉUÉ ªÀÄgÀ½ ©lÖ
d«ÄÃ£ÀÄ.
ZÀZÁgï : ªÀÄÆgÀÄ CxÀªÁ £Á®ÄÌ ªÀµÀð ©Ã¼ÀÄ ©lÖ d«ÄÃ£ÀÄ.
§Adgï : LzÀÄ ªÀµÀðQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ ªÀµÀð G¼ÀÄªÉÄAiÀiÁUÀzÀ d«ÄÃ£ÀÄ
©ÃdªÀj ¥ÀzÀÝw : ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß CzÀgÀ°è ©vÀÄÛªÀ ©ÃdUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁt¢AzÀ C¼ÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ
gÉÊvÀªÁj ¥ÀzÀÝw : ªÀåQÛUÀvÀ MqÉvÀ£ÀzÀ «ÄwUÀ£ÀÄUÀÄtªÁV PÀAzÁAiÀÄ ªÀ¸ÀÆ®Ä
...........................................................................................................................................................................
¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀzÀ LwºÁ¹PÀ »£Éß¯É

ªÀÄ£ÀÄµÀå ¸ÀAWÀfÃ«. vÁ£ÀÄ ªÁ¹¸ÀÄªÀ ¥Àj¸ÀgÀzÀ°è PÁqÀÄ ªÀÄÈUÀUÀ½AzÀ gÀÀPÀëuÉ ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ºÁUÀÆ ¥ÀæPÀÈw
«PÉÆÃ¥ÀUÀ½AzÀ ¥ÀjºÁgÀ PÀAqÀÄPÉÆ¼Àî®Ä ªÁ¸ÀPÁÌV ¨sÀzÀæªÁzÀ £É¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÀÄqÀÄQ PÀ°è£À UÀÄºÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ªÀÄgÀzÀ
¥ÉÆlgÉUÀ¼À°è D±ÀæAiÀÄ ¥ÀqÉAiÀÄÄwÛzÀÝ£ÀÄ. PÁ® PÀæªÉÄÃt ªÀÄ¼É, UÁ½, ²ÃvÉÆÃµÀÚUÀ½AzÀ zÉÃºÀªÀ£ÀÄß gÀQë¹PÉÆ¼Àî®Ä
ªÀÄ£ÉUÀ¼À£ÀÄß PÀlÖ®Ä ¥ÁægÀA©ü¹zÀ£ÀÄ, ¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è ªÀiÁ£ÀªÀ vÀ£Àß DºÁgÀ CªÀ±ÀåPÀvÉUÀ½UÉ UÉqÉØ UÉt¸ÀÄUÀ¼À£ÀÄß,ºÀtÄÚ,
ºÀA¥À®ÄUÀ¼À£ÀÄß w£Àß®Ä ¥ÁægÀA©ü¹, £ÀAvÀgÀ ¥ÁætÂ ¥ÀQëUÀ¼À£ÀÄß PÉÆAzÀÄ w£ÀÄßwÛzÀÝ£ÀÄ. vÀ£Àß §Ä¢Ý ¸ÁªÀÄxÀåð ºÉZÁÑzÀAvÉ
¯ÉÆÃºÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß PÀ°vÀÄ ¸ÀÄvÀÛ ªÀÄÄvÀÛ°£À PÁqÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀrzÀÄ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄÄªÀÅzÀ£ÀÄß PÀ°vÀ£ÀÄ,
CA¢¤AzÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ÜÉÎ, UÀrUÀ¼À PÀ®à£É ºÁUÀÆ MqÉvÀ£ÀzÀ ªÀÄºÀvÀézÀ §UÉÎ CjªÀÅ GAmÁVzÉ.
£ÀAvÀgÀ vÀ£Àß fÃªÀ£ÀPÉÌ C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀÄªÀAvÉ DvÀ£ÀÄ PÉgÉÀ, PÀmÉÖ, gÀ¸ÉÛUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¹, ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ £À¢ wÃgÀUÀ¼À°è
ºÁUÀÆ GvÀÛªÀÄ ªÁvÁªÀgÀtzÀ°è MAzÉÃ UÀÄA¦£À d£ÀgÀ CxÀªÁ d£ÁAUÀzÀ d£À¸ÀASÉå ºÉZÁÑV MAzÉÃ PÀqÉAiÀÄ°è
¨É¼ÉAiÀÄ¯ÁgÀA©ü¹vÀÄ. d£À¸ÀASÉå ºÉZÁÑzÀAvÉ UÁæªÀÄUÀ¼ÀÄ C¹ÛvÀéPÉÌ §AzÀÄ vÀªÀÄä ªÉÄÃgÉ CxÀªÁ J¯ÉèAiÀÄ£ÀÄß
UÀÄgÀÄw¹PÉÆArgÀ§ºÀÄzÀÄ. £ÀAvÀgÀ C¹ÛvÀéPÉÌ §AzÀ gÁdgÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¹ vÀªÀÄä ¨ÉÆPÀÌ¸ÀPÉÌ gÉÊvÀ£ÀÄ ¨É¼ÉzÀ
¨É¼ÉAiÀÄ MA¢µÀÄÖ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß vÉjUÉAiÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ°è ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. EzÀ£ÀÄß “¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ” ªÉAzÀÄ
1
PÀgÉAiÀÄ¯Á¬ÄvÀÄ. ¥ÁæaÃ£À PÁ®zÀ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀzÀ §UÉÎ PÉ®ªÀÅ DPÀgÀ UÀæAxÀUÀ½AzÀ ±Á¸À£ÀUÀ½AzÀ, ¨sÁgÀvÀPÉÌ ¨sÉÃn
¤ÃrzÀ VæÃPï, CgÀ©â, aÃ£Á ªÀÄvÀÄÛ ¥Á±ÁÑvÀå zÉÃ±ÀUÀ¼À ¥ÀæªÁ¹UÀ½AzÀ PÉ®ªÀÅ ªÀiÁ»w zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. ºÁUÀÆ
¥ÁæaÃ£À ¨sÁgÀvÀzÀ gÁªÀiÁAiÀÄt ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄºÁ¨sÁgÀvÀ PÁªÀåUÀ¼ÀÄ DV£À PÁ®zÀ gÁdQÃAiÀÄ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ
¹Üw UÀwUÀ¼À §UÉÎ PÉ®ªÀÅ ªÀiÁ»w ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ. C®èzÉ F PÉ¼ÀV£ÀAvÉ DAiÀiÁAiÀÄ PÁ®zÀ°è ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ªÀÄvÀÄÛ
PÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ §UÉÎ C£ÀÄ¸Àj¹zÀ «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß w½AiÀÄ§ºÀÄzÁVzÉ.
1 ¥ÁæaÃ£À £ÁUÀjÃPÀvÉUÀ¼À PÁ® :

¥Àæ¥ÀAZÀzÀ ¥ÁæaÃ£À £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼À¯Æ
É èAzÁzÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ¹AzsÀÆ£À¢ £ÁUÀjÃPÀvÉAiÀÄ°è (Qæ, ¥ÀÆ 2400 jAzÀ 1700)
PÀÈ¶AiÀiÁzsÁjvÀ DyðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ. vÀÆPÀ ªÀÄvÀÄÛ C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß 2, 4, 6, 8, 16, 32, 64 gÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è
EqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ¸ÀASÉå 16 PÉÌ ºÉaÑ£À ªÀÄºÀvÀéªÀ£ÀÄß PÉÆnÖzÀÝgÀÄ, F ‘16’ ¸ÀASÉåAiÉÄÃ ªÀÄÄAzÀPÉÌ ¨sÁgÀvÀzÀ°è MAzÀÄ
gÀÆ¥Á¬ÄUÉ 16 DuÉAiÀiÁV §A¢ ೆ JAzÀÄ EwºÁ¸ÀPÁgÀgÀÄ w½¹zÁÝgÉ.
¥ÁæaÃ£À ¨Áå©¯ÉÆÃ¤AiÀÄ £ÁUÀjÃPÀvÉ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ Qæ, ¥ÀÆ 2500gÀ°èAiÉÄÃ MAzÀÄ «zsÀªÁzÀ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß
C£ÀÄ¸Àj¸ÀÄwÛzÀÝgÉAzÀÄ w½zÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ ¥ÁæaÃ£À Ff¥ïÖ£À°è Qæ, ¥ÀÆ 1400 gÀ°èAiÉÄÃ ¦gÀ«Äqï ¤«Äð¸ÀÄªÁUÀ,
£ÉÊ¯ï £À¢AiÀÄ ¥ÁvÀæzÀ°è ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄPÉÌ CtÂUÉÆ½¸ÀÄªÁUÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆ PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄªÁUÀ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀzÀ
eÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß CjwzÀÝgÀÄ. PÉÆÃ£À ªÀÄvÀÄÛ DAiÀiÁvÁPÁgÀUÀ¼À£ÀÄß C¼ÉAiÀÄ®Ä ºÀUÀÎªÀ£ÀÄß §¼À¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ºÁUÀÆ ¸ÀªÀÄvÀmÁÖzÀ
Cr¥ÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ºÁPÀ®Ä vÀÆUÀÄUÀAmÉUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ wæ¨ÀÄs eÁPÀÈwAiÀÄ ZËPÀlÄÖUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀÄwÛzÀÝgÉAzÀÄ EwºÁ¸À¢AzÀ
w½zÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ.
2 gÉÆÃªÀÄ£ÀßgÀ PÁ® :
EwºÁ¸ÀzÀ ªÀÄÆ¯ÁzsÁgÀUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ gÉÆÃªÀÄ£ÀßgÀÄ CvÀåAvÀ ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÉAzÀÄ w½zÀÄ
§gÀÄvÀÛzÉ. gÉÆÃªÀÄ£ÀßgÀÄ vÀªÀÄä D½éPÉAiÀÄ CªÀ¢üAiÀÄ°è ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀ®Ä MAzÀÄ ºÉÆ¸À «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß eÁjUÉ
vÀAzÀgÀÄ. CªÀgÀÄ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß C¼ÉAiÀÄ®Ä ‘NqÉÆÃ«ÄÃlgï’UÀ¼ÉA§ C¼ÀvÉ ZÀPÀæUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹zÀÝgÀÄ. ZÀZÀÄð,PÉÆÃmÉ ªÀÄvÀÄÛ
§ÈºÀvï PÀlÖqÀUÀ½UÉ Cr¥ÁAiÀÄ ºÁPÀ®Ä CªÀgÀÄ ¤zÉÃð±ÀPÀ (co-ordinates) UÀ¼À£ÀÆß ¸ÀºÀ §¼À¹zÀÝgÀÄ.
3 ªÉÃzÀUÀ¼À PÁ® : (2000-500 ©.¹.)

ªÉÊ¢PÀ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ°è PÀÈ¶ DzsÁjvÀ DyðPÀvÉ EzÀÄÝ, ¥Àæw gÉÊvÀ£ÀÄ ¨sÀÆ ªÀiÁ°ÃPÀvÀéªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝ£ÀÄ. ¨ËzÀÞUÀæAxÀUÀ¼À
¥ÀæPÁgÀ ªÉÃzÀUÀ¼À PÁ®zÀ°è UÁæªÀÄzÀ J¯Áè d£ÀgÀÄ d¯Á±ÀAiÀÄ, PÀÈ¶, ¤ÃgÁªÀj, PÁ®ÄªÉ, ¥ÀqÉ¨ÉÃ°UÀ¼À£ÀÄß
ºÁPÀÄªÀÅzÀgÀ°è ºÁUÀÆ PÀAzÁAiÀÄ ¸ÀAUÀæºÀuÉAiÀÄ°è ¸ÀAWÀnvÀ PÁAiÀÄð ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÉAzÀÄ w½zÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ. »AzÀÆ
zsÀªÀÄð ±Á¸ÀÛçUÀ¼À£ÀÄß §gÉzÀ ªÀÄ£ÀÄªÀÅ ªÉÃzÀUÀ¼À PÁ®zÀ°è£À gÉÊvÀgÀÄ vÀªÀÄä ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°è ¨É¼ÉzÀ ¨É¼ÉAiÀÄ CzsÀð ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß
¸ÀPÁðgÀPÉÌ PÀAzÁAiÀÄzÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è ¸À°è¸ÀÄwÛzÀÝ£ÉAzÀÄ G¯ÉèÃT¹zÁÝ£É.
4 ªÀiËAiÀÄðgÀ PÁ® : (321-184 ©.¹.)

ªÀiËAiÀÄðgÀ PÁ®zÀ°è ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß PÀÈ¶vÀ (PÀÈ¶¨sÀÆ«Ä), CPÀÈ¶vÀ (¥Á¼ÀÄ¨sÀÆ«Ä), ¸ÀÜ¼À (Mt¨sÀÆ«Ä), ±ÁAzÀ(ºÀtÚÂ£À
vÉÆÃl), ªÀ£À(PÁqÀÄ), JA§ÄzÁV «AUÀr¸À¯ÁVvÀÄÛ, ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ®Ä PÀA§ CxÀªÁ PÉÆÃ®ÄUÀ¼À£ÀÄß
ªÀÄvÀÄÛ ‘gÀdÄÓPÀ’ JA§ ºÀUÀÎªÀ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. »ÃUÉ C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀPÉÌ ‘PÀªÀÄä’ CxÀªÁ
‘ªÀÄlÖgï’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ.¥ÁæAvÀåUÀ¼À°è ‘AiÀÄÄPÀÛ’ ªÀÄvÀÄÛ ‘gÁdwPÀ’ JA§ C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ªÀÄvÀÄÛ
¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ ªÀ¸ÀÆ° PÁAiÀÄð¨sÁgÀªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ‘¸ÁÜ¤PÀ’ ªÀÄvÀÄÛ ‘UÉÆÃ¥À’ JA§ C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ UÁæªÀÄ
2
ªÀÄlÖzÀ°è PÀAzÁAiÀÄ ªÀ¸ÀÆ° PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. MmÁÖgÉ ¨sÀÆ GvÀà£ÀßzÀ 1/4 ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¨sÀÆ
PÀAzÁAiÀÄªÁV ªÀ¸ÀÆ° ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
5 UÀÄ¥ÀÛgÀ PÁ® : (280-550 J.r.)

UÀÄ¥ÀÛgÀ PÁ®zÀ°è PÀÈ¶ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ‘PÉëÃvÀæ’ JAzÀÆ, PÀÈ¶AiÉÆÃUÀåªÀ®èzÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ‘T®’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ.
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀÄªÀ «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß ‘¤ªÀvÀð£À’ , ‘PÀÄ®åªÀ¥À’ ªÀÄvÀÄÛ zÉÆæÃtªÁ¸À’ ªÀÄÄAvÁzÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ½AzÀ
PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. ‘¥ÀÄµÀÖ¥Á®’ JA§ C¢üPÁj f¯Éè ªÀÄvÀÄÛ UÁæªÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢¹zÀ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀzÀ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß
zÁR¯ÉUÀ¼À°è £ÀªÀÄÆ¢¸ÀÄwÛzÀÝ£ÀÄ. ¨Át£À ‘ºÀµÀðZÀjvÉ’, ‘¥ÀºÀj¥ÀÄgÀ’zÀ vÁªÀÄæ¥Às®PÀ, ¥Àæ¨Ás ªÀw UÀÄ¥ÀÛ¼À ¥ÀÆ£Á ¥sÀ®PÀ
ºÁUÀÆ E¤ßvÀgÉ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è ¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀzÀ §UÉÎ G¯ÉèÃR«zÉ.
6 ªÉÆWÀ®gÀ PÁ® : ªÉÆWÀ®gÀ PÁ®zÀ°è ««zsÀ jÃwAiÀi ¨sÀÆ PÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ EvÀÄÛ.
C) µÉÃgïµÀºÀ£À PÁ® : (1540-1545 J.r.)
1) µÉÃgïµÀºÀ£À PÁ®zÀ°è ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß GvÀÛªÀÄ, ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁ£Àå JAzÀÄ ªÀÄÆgÀÄ zÀeÉðUÀ¼ÁV «AUÀr¹
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉUÉ C£ÀÄUÀÄtªÁV PÀAzÁAiÀÄ «¢ü¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
2) ¨sÀÆ PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ jÃwAiÀÄ°è ¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.

J) WÀ¯Áè¨sÀQë CxÀªÁ ¨sÀoÁ¬Ä :
EzÀgÀ°è SÉÃvï ¨sÀoÁ¬Ä(JAzÀgÉ UÀzÉÝAiÀÄ°è ¤AwgÀÄªÀ ¨É¼ÉAiÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃr ¯ÉPÁÌZÁgÀ), ¯ÁAPï ¨sÀoÁ¬Ä (¨É¼É
PÉÆAiÀÄÄÝ vÀAzÀÄ ºÁQzÀ vÉ£É gÁ²AiÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃr ¯ÉPÁÌZÁgÀ) ªÀÄvÀÄÛ gÀ¹ìÃ ¨sÀoÁ¬Ä (JAzÀgÉ ºÀ¸À£ÀÄ ªÀiÁrzÀ ¨sÀvÀÛzÀ
gÁ²AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ)
©) £À¸ÀSï :
£À¸ÀSï JAzÀgÉ gÉÊvÀgÀÄ vÀªÀÄä »A¢£À C£ÀÄ¨sÀªÀzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¹ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ
RAPÀÄvï CxÀªÁ PÀAPÀÄl JAzÀgÉ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÀÄtÂÚ£À UÀÄtzÀ ¥ÀjÃPÉëAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¨sÀ«µÀåzÀ GvÀà£ÀßªÀ£ÀÄß
ºÀAaPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.
¹) £À©Ý, dªÀiÁä, d©Û JAzÀgÉ ¸ÀPÁðgÀ ªÀÄvÀÄÛ gÉÊvÀgÀ £ÀqÀÄªÉ M¥ÀàAzÀ ¸ÀégÀÆ¥ÀzÀ PÀAzÁAiÀÄ ¯ÉPÁÌZÁgÀªÁVvÀÄÛ.
D) CPÀâgÀ£À PÁ® (1556-1605) :

CPÀâgÀ£À PÁ®zÀ°è ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ºÁUÀÆ PÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ ºÉZÀÄÑ ¸ÀÄ¸ÀA§zÀÞÝªÁV ªÀÄvÀÄÛ PÀlÄÖ ¤mÁÖV ¥Á°¸À®Ä F
PÉ¼ÀV£ÀAvÉ K¥ÁðqÀÄ ªÀiÁqÀ¯ÁVvÀÄÛ .
1. PÀAzÁAiÀÄ E¯ÁSÉAiÀÄ ªÀÄÄSÁå¢üPÁjUÉ ‘¢ªÁ£À’ JA§ C¢üPÁjAiÀÄ£ÀÄß £ÉÃ«Ä¸À¯ÁVvÀÄÛ.
2. ¨sÀÆ PÀAzÁAiÀÄ ¤tðAiÀÄ, ªÀ¸ÀÆ®Ä, ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À ¯ÉPÀÌ ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß EqÀÄªÀ
¸À®ÄªÁV ±ÉÃSïzÁgï, C«ÄÃgï, R£ÀÄAUÉÆ, PÁgÀPÀÆ£À ªÀÄÄAvÁzÀ C¢üPÁjUÀ¼À£ÀÄß £ÉÃ«Ä¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
3. vÀ£À¨ï JA§ ©¢j£À PÉÆÃ®£ÀÄß ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀ®Ä §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. ’WÀdÓ’ JA§ÄzÀÄ PÀÆqÀ
¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀzÀ MAzÀÄ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀªÁVvÀÄÛ.
3
4. C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÀ MAzÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß ‘©WÁ’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. (MAzÀÄ ©WÁ
JAzÀgÉ FV£À ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 30 UÀÄAmÉUÉ ¸ÀªÀÄ)
5. C¢üPÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß vÀgÀÄªÀ ¨sÀÆ«ÄUÉ ‘PÀgÉÆÃj’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
6. §AzÉÆÃ§¸ïÛ CxÀªÁ d©Û JA§ PÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉ vÀgÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
7. CPÀâgÀ£À PÁ®zÀ°è ‘zÀºÀ¸À®’ JA§ PÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉ vÀgÀ¯Á¬ÄvÀÄ. CzÀgÀ
ªÀÄÄSÁåA±ÀUÀ¼ÉAzÀgÉ:-
C) CPÀâgÀ£À PÀAzÁAiÀÄ ªÀÄAwæ vÉÆÃzÀÀgÀªÀÄ®è£ÀÄ d©Û ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÉÄÃ¯É eÁjUÉ vÀAzÀ £ÀÆvÀ£À ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß
zÀºÀ¸À® ªÀåªÀ¸ÉÜ J£Àß¯ÁVzÉ.
§) zÀºÀ¸À® ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß £Á®ÄÌ zÀeÉðUÀ¼ÁV «AUÀr¸À¯ÁVvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ:-
• ¥ÉÆÃ¯Áeï :- ¥Àæw ªÀµÀð ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄªÀ d«ÄÃ£ÀÄ.
• ¥ÀgËw :- MAzÀÄ ªÀµÀðzÀ°è JgÀqÀÄ ¨É¼É vÉUÉzÀÄ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ªÀµÀðzÀ°è ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉUÉ ªÀÄgÀ½ ©lÖ
d«ÄÃ£ÀÄ.
• ZÀZÁgï ;- ªÀÄÆgÀÄ CxÀªÁ £Á®ÄÌ ªÀµÀð ©Ã¼ÀÄ ©lÖ d«ÄÃ£ÀÄ.
• §Adgï :- LzÀÄ ªÀµÀðQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ ªÀµÀð G¼ÀÄªÉÄAiÀiÁUÀzÀ d«ÄÃ£ÀÄ
PÀ) ‘E¯Á»¥sÁeï’ JA§ 41 ¸ÀASÉåAiÀÄ KPÀ gÀÆ¥ÀzÀ ªÀiÁ¥À£À WÀlPÀÀªÀ£ÀÄß eÁjUÉ vÀgÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
qÀ) zÀºÀ¸À® ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß »A¢£À ºÀvÀÄÛ ªÀµÀðzÀ GvÀà£Àß ºÁUÀÆ ¨É¼ÉUÀ½AzÀ §gÀÄªÀ
¸ÀgÁ¸Àj DzÁAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É gÀÆ¦¸À¯ÁVvÀÄÛ.
E) PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV £ÀUÀzÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ°è ¨sÀj¸À¨ÉÃPÁUÀÄwÛvÀÄÛ. DzÀgÉ PÁ²äÃgÀ ªÀÄvÀÄÛ Mj¸ÁìzÀ

¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ªÀ¸ÀÄÛ gÀÆ¥ÀzÀ°è vÉgÀ¨ÉÃPÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
¥sÀ) UÁæªÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è ¥ÀmÁéj, PÁgÀPÀÆ£À, ¥ÀgÀUÀtUÀ¼À°è ‘R£ÀÄAUÉÆÃ’, vÁ¯ÉÆèÃPÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è ±ÉÃSïzÁgïÀ f¯Áè
ªÀÄlÖzÀ°è ‘©wQë’ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæAwÃAiÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è ‘CªÀÄ¯ï UÀÄeÁgï’ JA§ PÀAzÁAiÀÄ C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ
PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ
PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¨sÀÆ PÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ :

PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è gÁdåªÀ£Áß½zÀ C£ÉÃPÀ gÁd ªÀÄ£ÉvÀ£ÀUÀ¼ÀÄ PÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜUÉ vÀªÀÄäzÉÃ DzÀ PÁtÂPÉUÀ¼À£ÀÄß
¤ÃrªÉ.
C) vÀ®PÁr£À UÀAUÀgÀÄ :
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß CzÀgÀ ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉUÉ C£ÀÄUÀÄtªÁV PÀ¥ÀÄà ¨sÀÆ«Ä, PÉA¥ÀÄ ¨sÀÆ«Ä, UÀzÉÝ, ZË¼ÀÄ ¨sÀÆ«Ä, ºÉÆ® JAzÀÄ
«AUÀr¹ PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ªÀ¸ÀÆ° ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
D) ¨ÁzÁ«Ä ZÁ®ÄPÀågÀÄ :
vÀªÀÄä CªÀ¢üAiÀÄ°è ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß PÀ¥ÀÄà ªÀÄtÂÚ£À ¨sÀÆ«Ä, PÉA¥ÀÄªÀÄtÂÚ£À ¨sÀÆ«Ä, vÉÆÃlzÀ ¨sÀÆ«Ä(¨sÁUÁAiÀÄÄÛ
ªÀÄvÀÄÛ §AdgÀÄ ¨sÀÆ«Ä JA§ÄzÁV £Á®ÄÌ ¨sÁUÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À¯ÁVvÀÄÛ)
E) gÁµÀÖçPÀÆl CgÀ¸ÀgÀÄ :
4
EªÀgÀ PÁ®zÀ°è (Qæ.±À. 754 jAzÀ 973) ¨sÀÆ»qÀÄªÀ½ ¥ÀzÀÝw eÁjAiÀÄ°èvÀÄÛ. UÁæªÀÄUÀ¼À PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ‘UÁæªÀÄ¥Àw’
JA§ C¢üPÁj ªÀ¸ÀÆ®Ä ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝ£ÀÄ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß vÀj ªÀÄvÀÄÛ RÄ¶Ì JAzÀÄ «AUÀr¹ GvÀà£ÀßzÀ 1/6 ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß
PÀAzÁAiÀÄªÁV ªÀ¸ÀÆ° ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
F) «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ CgÀ¸ÀgÀ PÁ® :
«dAiÀÄ£ÀUÀgÀ CgÀ¸ÀgÀ D½éPÉAiÀÄ PÁ®zÀ°è ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À PÁAiÀÄðzÀ°è ºÀ®ªÁgÀÄ DzsÀÄ¤PÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß
vÀgÀ¯Á¬ÄvÀÄ. D PÁ®zÀ°è ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß C£ÉÃPÀ ¨sÁUÀUÀ¼ÁV «¨sÁV¹, ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¥ÀævÉåÃQ¸À®Ä J¯Éè
UÀÄgÀÄvÀÄUÀ¼ÁV PÀ®ÄèUÀ¼À£ÀÄß £ÉqÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß CzÀgÀ°è ©vÀÄÛªÀ ©ÃdUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁt¢AzÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß «¨sÁUÀ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. EzÀ£ÀÄß
‘©ÃdªÀj ¥ÀzÀÝw’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. 10¸ÉÃgÀÄ ©Ãd CAzÀgÉ MAzÀÄ PÉÆ¼ÀUÀ ©ÃdªÀ£ÀÄß ©wÛzÁUÀ D
¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ‘WÀlPÀ’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸À®Ä d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÀj RÄ¶Ì, CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ ºÀtÂÚ£À vÉÆÃlUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ «¨sÁV¹ MlÄÖ
¨É¼ÉAiÀÄ 1/9 ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß PÀAzÁAiÀÄzÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è ¥ÀqÉAiÀÄ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. ‘CoÁªÀtÂ’ JA§ «¨sÁUÀªÀÅ ¨sÀÆ PÀAzÁAiÀÄ
¸ÀAUÀæºÀuÉ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄxÀðªÁV ¤¨sÁ¬Ä¸ÀÄwÛvÀÄÛ.
G) PÉ¼À¢AiÀÄ ²ªÀ¥Àà £ÁAiÀÄPÀ£À ²¸ÀÄÛ :
²¹Û£À ²ªÀ¥Àà JAzÉÃ ºÉ¸ÀgÁzÀ PÉ¼À¢AiÀÄ£Áß½zÀ ²ªÀ¥Àà £ÁAiÀÄPÀ£À ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ ¤Ãw «²µÀÖªÁzÀÄzÀÄÝ. CzÀÄ CvÀåAvÀ
¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÀÇ, ¤¢ðµÀÖªÀÇ ¤RgÀªÀÇ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊeÁÕ¤PÀªÀÇ DVvÀÄÛ. EªÀ£À PÁ®zÀ°è (Qæ,±À. 1645) eÁjUÉÆ½¹zÀ
¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ ¸ÀÄzsÁgÀuÉ ºÉÆ¸À ªÀiÁ¥ÁðqÀ£ÉßÃ vÀA¢vÀÄ. EzÀ£ÀÄß ‘²ªÀ¥Àà£ÁAiÀÄPÀ£À ²¸ÀÄÛ’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁVzÉ. ²¸ÀÄÛ
JA§ ¥ÀzÀ ‘¹¸ÁÛ’ JA§ ¥Á¹ð ¨sÁµÉ¬ÄAzÀ §AzÀÄzÁVzÉ. ‘¹¸ÁÛ’ JAzÀgÉ ¨sÀÆ PÀAzÁAiÀÄ JAzÀxÀð.
¥sÀ®ªÀvÀÛvÉUÉ C£ÀÄUÀÄtªÁV ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß 5 ¨sÁUÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À¯ÁVvÀÄÛ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ

1. GvÀÛªÀÄ ¨sÀÆ«Ä : ¤ÃgÁªÀjAiÀÄÄ¼Àî JgÉ ªÀÄtÂÚ£À ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ ¨sÀÆ«Ä.
2. ªÀÄzsÀåªÀÄ ¨sÀÆ«Ä : PÉA¥ÀÄ ªÀÄtÂÚ£À ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ ¨sÀÆ«Ä
3. PÀ¤µÀ× ¨sÀÆ«Ä : vÉÃªÁA±ÀªÀÅ¼Àî PÀ¥ÀÄà ªÀÄtÂÚ£À ¨sÀÆ«Ä
4. CzsÀªÀÄ ¨sÀÆ«Ä : PÀ®Äè §AqÉUÀ½AzÀ PÀÆrzÀ UÀZÀÄÑ ªÀÄtÂÚ£À ¨sÀÆ«Ä
5. CzsÀªÀiÁzsÀªÀÄ ¨sÀÆ«Ä : Mt ªÀÄgÀ½£À §AdgÀÄ ¨sÀÆ«Ä
F ªÀUÀðUÀ¼À°è ªÀiÁzÀj PÉëÃvÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ ¤AiÀÄÄPÀÛgÁzÀ C¢üPÁjUÀ¼ÉÃ RÄzÀÄÝ 5 jAzÀ 12 ªÀµÀð ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ
ªÀiÁr¹, DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀgÁ¸ÀjAiÀÄ°è ¥ÀjUÀtÂ¹ ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¤UÀ¢¥Àr¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
MAzÀÄ ¸Á«gÀ CrPÉ ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß MAzÀÄ WÀlPÀªÀ£ÁßV ¥ÀjUÀtÂ¹ PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¤UÀ¢ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
¥ÀæAiÉÆÃUÁvÀäPÀ ¸ÁUÀÄªÀ½AiÀÄ C£ÀÄ¨sÀªÀzÀ ªÉÄÃ¯É ²ªÀ¥Àà£ÁAiÀÄPÀ ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀiÁrzÀ£ÉA§ÄzÀÄ UÀªÀÄ£ÁºÀð.
7 DzsÀÄ¤PÀ AiÀÄÄUÀzÀ°è ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ªÀåªÀ¸ÉÜ :

¨sÁgÀvÀªÀÅ ©ænÃµÀgÀ D½éPÉAiÀÄ PÁ®zÀ°è ¨sÀÆ PÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è C£ÉÃPÀ DzsÀÄ¤PÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß PÀArzÉ.
¨sÁgÀvÀzÁzÀåAvÀ PÀgÁgÀÄªÀPÁÌzÀ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À (¸ÀªÉð) ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß gÀÆ¥ÀÄUÉÆ½¹zÀÄÝ ©ænÃµÀgÀÄ. JgÀqÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À
»AzÉ vÀªÀÄä ¸ÀÄ¥À¢ðAiÀÄ°èzÀÝ ¨sÁgÀvÀzÀ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÉA§ ºÉUÀÄÎjAiÉÆA¢UÉ PÁAiÀÄð ¥ÀæªÀÈvÀÛgÁzÀgÀÄ. EzÀPÉÌ
DgÀA¨sÀzÀ°è ¸ÀªÀÄxÀð £ÉÃvÀÈvÀé ¤ÃrzÀªÀgÀÄ ‘PÀ£Àð¯ï «°AiÀÄA ¯ÁåA§Ö£ï’ JA§ ¸ÉÃ£Á¢üPÁj. ªÀÄzÁæ¸ï ¸ÀPÁðgÀ
¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀzÀ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß ¯ÁåA§Ö£ï CªÀjUÉ ªÀ»¹zÀ £ÀAvÀgÀ PÁAiÀÄð ¥ÀæªÀÈvÀÛgÁV ªÀÄzÁæ¹£À ‘¸ÉÃAmï
xÁªÀÄ¸ï ªÀiËAmï’ JA§ ¸ÀÜ¼À¢AzÀ ¢£ÁAPÀ 10-4-1802 gÀAzÀÄ ¸ÀªÉð PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
5
(CzÀPÁÌVAiÉÄÃ ¥Àæw ªÀµÀð K¦æ¯ï 10 £ÉÃ ¢£ÁAPÀzÀAzÀÄ “gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£Á ¢£ÁZÀgÀuÉ” AiÀÄ£ÀÄß
DZÀj¸À¯ÁUÀÄwÛzÉ)
1818 gÀ°è ¯ÁåA§Ö£ï CªÀgÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ£ÁV eÁeïð JªÀgÉ¸ïÖ £ÉÃªÀÄPÀUÉÆAqÀÄ, 1823 gÀ°è ¯ÁåA§Ö£ï ªÀÄgÀt
ºÉÆA¢zÀ £ÀAvÀgÀ JªÀgÉ¸ïÖ ¨sÁgÀvÀzÀ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£Á E¯ÁSÉAiÀÄ ¤zÉÃð±ÀPÀgÁV ¨sÁgÀvÀzÀ zÀQëtzÀ vÀÄ¢¬ÄAzÀ
£ÉÃ¥Á¼ÀzÀªÀgÉUÉ ¸ÀªÉð PÉ®¸ÀPÉÌ ªÉÊeÁÕ¤PÀ DAiÀiÁªÀÄ ¤ÃrzÀgÀÄ. EªÀgÀ £ÀAvÀgÀ DAqÀÆæöì ¸ÁÌlªÁ EªÀgÀÄ gÁ£Áxï
¹PÀÝgï JA§ÄªÀªÀgÀ ¸ÀºÀPÁgÀzÉÆA¢UÉ 1856 gÀ°è dUÀwÛ£À Cw JvÀÛgÀzÀ ²RgÀzÀ JvÀÛgÀªÀ£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁr CzÀPÉÌ
vÁªÀÅ ¸ÀªÉð E¯ÁSÉAiÀÄ°è ªÉÄÃ¯ÉÃgÀ®Ä GvÉÛÃd£À ¤ÃrzÀÝ JªÀgÉ¸ïÖ CªÀgÀ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß EqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. CzÉÃ, EA¢£À
ªÀiËAmï JªÀgÉ¸ïÖ. EAvÀºÀ ªÀÄºÁ£ï PÁAiÀÄð ¸ÁzsÀ£ÉUÉ C£ÉÃPÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀÄ vÀªÀÄä vÀ£ÀÄ ªÀÄ£À UÀ¼À£ÀÄß
C¦ð¹gÀÄvÁÛgÉ. EzÀgÀ°è gÁzsÁ£Áxï ¹PÀÝgï, ¸ÀAiÀÄåzï «Ägï ªÉÆºÀ¹£ï, £ÀAiÀÄ£ï ¹AUï ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀgÀ
PÉÆqÀÄUÉAiÀÄÄ ¸ÀägÀtÂÃAiÀÄ.
©ænÃµÀgÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è PÀ£ÁðlPÀzÀ ««zsÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¹ ¥ÀÆgÉÊ¸À¯ÁVzÉ.

DAiÀiÁ ¨sÁUÀzÀ°è £ÀqÉ¹zÀ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀzÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀéAiÀÄ 5 ¥ÁæAvÀåUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ.
1 ºÀ¼ÉÃ ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ ¥ÁæAvÀå.

2 ¨ÁA¨É PÀ£ÁðlPÀ ¥ÁæAvÀå
3 ªÀÄzÁæ¸ï ¥ÁæAvÀå.
4 ºÉÊzÀgÁ¨Ázï PÀ£ÁðlPÀ ¥ÁæAvÀå
5 PÉÆqÀUÀÄ ¥ÁæAvÀå
ºÀ¼ÉÃ ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ ¥ÁæAvÀå :
©ænÃµÀgÀÄ 1831 gÀ°è ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ gÁdåzÀ DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß PÉÊUÉÀwÛPÉÆAqÀÄ PÀAzÁAiÀÄ E¯ÁSÉAiÀÄ°è ºÀ®ªÀÅ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß
eÁjUÉ vÀAzÀgÀÄ. ¥sÁægÀA¨sÀzÀ°è ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ ªÀ¸ÀÆ°UÉ ErÃ UÁæªÀÄªÀ£ÉßÃ MAzÀÄ WÀlPÀªÀ£ÁßV ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄªÀÅzÉÃ
CxÀªÁ ¥ÀæwAiÉÆ§â gÉÊvÀ£À »qÀÄªÀ½AiÀÄ£ÀÄß WÀlPÀªÉAzÀÄ UÀÄwð¸ÀÄªÀÅzÉÃ JA§ feÁÕ¸ÉUÉÆ¼ÀUÁV CAwªÀÄªÁV
ªÀåQÛUÀvÀ MqÉvÀ£ÀzÀ «ÄwUÀ£ÀÄUÀÄtªÁV PÀAzÁAiÀÄ ªÀ¸ÀÆ®Ä ªÀiÁqÀÄªÀÅzÉÃ ¸Àj JA§ wÃªÀiÁð£ÀPÉÌ §AzÀgÀÄ. EzÀPÉÌ
‘gÉÊvÀªÁj ¥ÀzÀÝw’ JAzÀÄ PÀgÉzÀgÀÄ. ©æÃnÃµï C¢PÁjUÀ¼ÀÄ PÀAzÁAiÀÄ ¥ÀzÀÞwUÀ¼À°èzÀÝ C£ÉÃPÀ ¯ÉÆÃ¥ÀzÉÆÃµÀUÀ¼À£ÀÄß ¸Àj
¥Àr¹zÀgÀÄ. ¸ÀÄVÎ PÁ®PÀÆÌ ªÀÄÄ£Àß eÁjAiÀÄ°èzÀÝ PÀAzÁAiÀÄ ¥ÁªÀw gÀzÀÄÝ¥Àr¹ gÉÊvÀjUÉ PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÀÄVÎ
PÁ®ªÀ£ÀÄß DzsÀj¹ 5 PÀAvÀÄUÀ¼À°è ¥ÁªÀw¸ÀÄªÀAvÀºÀ £ÀÆvÀ£À ªÀåªÀ¸ÉÜ eÁjUÉÆ½¹zÀgÀÄ. F »AzÉ eÁjAiÀÄ°èzÀÝ
gÉÊvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðgÀzÀ £ÀqÀÄªÉ ¨É¼ÉAiÀÄ°è ¤¢ðµÀÖ¥Àr¹zÀ ¥Á®Ä CAzÀgÉ ‘¨sÀoÁ¬Ä’ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß gÀzÀÄÝ¥Àr¹
PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß £ÀUÀzÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ°è ¥ÁªÀw¸ÀÄªÀAvÉ DzÉÃ±À¹zÀgÀÄ. gÉÊvÀgÀ£ÀÄß ©ænÃµÀgÀÄ ¸Á®UÁgÀgÀ PÁl¢AzÀ
«ªÀÄÄQÛUÉÆ½¹zÀgÀÄ.
©ænÃµÀgÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ d«ÄÃ¤£À «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß ¤¢ðµÀÖªÁV PÀAqÀÄ »rAiÀÄzÉÃ PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¤tð¬Ä¸ÀÄªÀÅzÀÄ

¸ÀÆPÀÛªÀ®è JA§ ¤zsÁðgÀPÉÌ §AzÀgÀÄ. F PÁgÀtPÁÌVAiÉÄÃ gÉªÉ£ÀÆå ¸ÀªÉð PÉÊUÉÆ¼Àî®Ä ªÀÄÄAzÁzÀgÀÄ. DzÀgÉ
ºÀtPÁ¹£À PÉÆgÀvÉ¬ÄAzÁV ªÀÄÄAzÀÆqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°èzÀÝ ¯ÉÆÃ¥ÀzÉÆÃµÀUÀ¼À£ÀÄß ¸Àj¥Àr¸À®Ä
6
ºÁUÀÆ gÉÊvÀgÀ »vÁ¸ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß PÁ¥ÁqÀ®Ä, £ÁåAiÀÄ§zÀÞ PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸À®Ä DV£À ªÀÄÄRå PÀ«ÄÃµÀÀ£Àgï
‘¨ËjAUï’ gÀªÀgÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ PÀA¥À¤ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ ¢£ÁAPÀ 19-11-1863 gÀAzÀÄ ¥ÀvÀæ §gÉzÀgÀÄ. ªÀÄ£À« D°¹zÀ
¸ÀPÁðgÀªÀÅ gÉªÉ£ÀÄå ¸ÀªÉð PÁAiÀÄðPÉÌ C£ÀÄªÀÄw¹vÀÄ. C£ÀÄªÀÄw zÉÆgÉvÀ £ÀAvÀgÀ ¨ËjAUïgÀªÀgÀÄ AiÀiÁªÀ ªÉÆÃftÂ
«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß C¼ÀªÀr¸À¨ÉÃPÉA§ feÁÕ¸ÉUÉ M¼ÀUÁzÀgÀÄ. CAwªÀÄªÁV ªÀÄÄA¨ÉÊ ¥ÁæAvÀåzÀ ªÉÆÃftÂ «zsÁ£À ªÀÄvÀÄÛ
PÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß F ¥ÁæAvÀåzÀ°è C¼ÀªÀr¸À®Ä ¤zÀðj¹zÀgÀÄ. »ÃUÉ 1863 gÀ°è ºÀ¼ÉÃ ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ ¥ÁæAvÀåzÀ
gÉ«£ÀÄå ¸ÀªÉð AiÀÄ£ÀÄß DV£À zÀQët ªÀÄgÁoÀzÀ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À C¢üÃPÀëPÀgÁVzÀÝ ªÉÄÃdgï «°AiÀÄA PÀ£Àð¯ï
CAqÀgï¸À£ïgÀªÀgÀ ¸ÀªÀÄxÀð £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è ¥ÀæxÀªÀÄªÁV FV£À zÁªÀuÉUÉgÉ f¯ÉèAiÀÄ°è ºÀjºÀgÀ vÁ®ÆèQ£À°è
¥ÁægÀA©ü¸À¯Á¬ÄvÀÄ. gÉ«£ÀÄå ¸ÀªÉðPÉ®¸À ºÉZÁÑzÀAvÉ¯Áè ªÉÄÃdgï qÀ§Æèöå.¹. CAqÀgï¸À£ï gÀªÀjUÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÁV
¯É¦Ö£ÉAmï PÀ£Àð¯ï f. ¦. UÁæöåAmï ¸ÀºÁAiÀÄPÀ C¢üÃPÀëPÀgÀ£ÁßV £ÉÃ«Ä¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
gÉªÉ£ÀÆå ¸ÀªÉð PÁAiÀiÁðgÀA¨sÀzÀ ºÀAvÀUÀ¼À°è 1865gÀ ¨ÁA¨É ¸ÀPÁðgÀzÀ C¢ü¤AiÀÄªÀÄªÀ£ÉßÃ DzsÁgÀªÀ£ÁßV

vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯Á¬ÄvÀÄ. CzÀ£ÉßÃ 1869 gÀ°è ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ ¥ÁæAvÀåzÀ°è CUÀvÀå §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÀPÁðj C¢ü¸ÀÆZÀ£É
¸ÀASÉå 83 ¢£ÁAPÀ 30- 04-1869 gÀAzÀÄ eÁjUÉÆ½¸À¯Á¬ÄvÀÄ. CAwªÀÄªÁV 1890gÀ°è ºÀ¼ÉÃ ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ ¥ÁæAvÀåzÀ
gÉªÉ£ÀÆå ¸ÀªÉð PÁAiÀÄð ¥ÀÆtðUÉÆAqÀ £ÀAvÀgÀ 1895 gÀ°è ªÀÄtÂÚ£À ªÀVÃðPÀgÀt PÁAiÀÄð ªÀÄÄPÁÛAiÀÄªÁ¬ÄvÀÄ.
vÀzÀ£ÀAvÀgÀ 1899 gÀ°è CAwªÀÄªÁV PÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ PÁAiÀÄð £ÀAd£ÀUÀÆqÀÄ vÁ®ÆèQ£À°è ªÀÄÄPÁÛAiÀÄUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.
‘¸ÁAiÀÄgï’
ªÀÄ¯É£ÁqÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÁzÀ ¸ÁUÀgÀ, ¸ÉÆgÀ§, PÉÆ¥Àà ªÀÄÄAvÁzÀ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À°è s¨Ás UÁAiÀÄÄÛ d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À CrPÉ ¨É¼ÉUÀ¼À
ªÉÄÃ¯É C¢üPÀªÁV «¢ü¸ÀÄwÛzÀÝ vÉjUÉ. ¸ÁAiÀÄgïUÉ “ºÁ®vï qÀÆån” JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. 1907 gÀ°è PÀÆægÀ
vÉjUÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀA¥ÀÆtðªÁV gÀzÀÄÝ¥Àr¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
ªÀÄgÀÄ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ªÀÄvÀÄÛ oÀgÁªÀuÉ :

30 ªÀµÀðUÀ¼À CªÀ¢ü £ÀAvÀgÀ avÀæzÀÄUÀð f¯ÉèAiÀÄ°è ªÀÄgÀÄ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄtÂÚ£À ªÀVÃðPÀgÀt PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß
PÉÊUÉÆAqÀÄ PÀAzÁAiÀÄ ¤tðAiÀÄªÀ£ÀÄß eÁjUÉÆ½¸À¯Á¬ÄvÀÄ.. ¸ÀPÁðj DzÉÃ±ÀzÀ ¸ÀASÉå4115-17-Dgï 1414 ¢£ÁAPÀ
5 £ÀªÉA§gï 1896 gÀAzÀÄ JgÀqÀÄ vÀAqÀzÀ ¹§âA¢AiÀÄ£ÀÄß ªÉÄÃ®ÌAqÀ PÉ®¸ÀPÉÌ ¤AiÉÆÃf¸À¯Á¬ÄvÀÄ. 1900£ÉÃ
E¸À«AiÀÄ°è ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ªÀÄgÀÄ¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀªÀ£ÀÄß ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ PÉÆÃqï 115 gÀ ¥ÀjZÉÒÃzÀzÀ jÃwAiÀÄ°è £ÀqÉ¸À®Ä
DzÉÃ±À ¸ÀASÉå 3374 Dgï.J¥sï.r -1900 ¢£ÁAPÀ 24 CPÉÆÖÃ§gï 1900 gÀAzÀÄ DzÉÃ±À ºÉÆgÀr¹vÀÄ.
C¼ÀvÉAiÀiÁzÀ ¸ÀªÉð £ÀA§gÀÄUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀåvÁå¸À ºÁUÀÆ C¼ÀvÉUÀ¼ÀÄ vÀ¥ÁàVzÀÝ°è ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÉð £ÀA§j£À UÀrUÀ¼ÀÄ
§zÀ¯ÁVzÀÝ°è ªÀÄÆ® ¸ÀªÉðAiÀÄAvÉ ºÁUÀÆ »¸ÉìzÁgÀgÀ EZÉÑAiÀÄAvÉ »qÀÄªÀ½UÀ¼À ªÀÄgÀÄ¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀªÀ£ÀÄß
¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ ¤AiÀÄªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆPÀAzÁAiÀizÀ ºÉÆ¸À PÉÆÃqï ¥ÀæPÁgÀ £ÀqÉ¸ÀÄªÀAvÉ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ DzÉÃ²¹vÀÄ. ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄgÀÄ ªÀVÃðPÀgÀtªÀ£ÀÄß vÀj ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁUÁAiÀÄÄÛ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ¹Ã«ÄvÀUÉÆ½¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
1927 jAzÀ 1945 gÀªÀgÉUÉ »¸Áì ¸ÀªÉð PÁAiÀÄð PÉÊUÉÆ¼Àî¯Á¬ÄvÀÄ.
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ªÀÄgÀÄ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À PÁAiÀÄð 1954 gÀ ¸É¥ÀÖA§gï£À°è avÀæzÀÄUÀð f¯ÉèAiÀÄ°è DgÀA©ü¹, ªÀÄAzÀUÀwAiÀÄ°è

¸ÁVzÀÝjAzÀ 1957 gÀ°è ¸ÀÜVvÀUÉÆ½¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ªÀÄgÀÄ¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀPÉÌ §zÀ¯ÁV 2£ÉÃ ªÀÄgÀÄ ªÀVÃðPÀgÀt £ÀqÉÀ¸À®Ä
7
wÃªÀiÁð¤¹ 1958 jAzÀ eÁjUÉÆ½¸À¯Á¬ÄvÀÄ. F PÁAiÀÄð 1962-63 gÀ°è ªÀÄÄPÁÛAiÀÄUÉÆAqÀÄ, £ÀAvÀgÀ ¸ÉlèªÉÄAmï
PÁAiÀÄð ªÀÄÄAzÀÄªÀjzÀÄ 1967 gÀ°è CzÀÄ PÀÆqÀ ªÀÄÄPÁÛAiÀÄªÁ¬ÄvÀÄ.
¨ÁA¨É- PÀ£ÁðlPÀ ¥ÁæAvÀå :

1817 PÀÆÌ ªÀÄÄAZÉ zsÁgªÁqÀ f¯Éè PÀAzÁAiÀÄ DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß ©ænÃµÀgÀÄ ªÀ»¹PÉÆAqÀÄ 1822 gÀ°è QvÀÆÛgÀÄ «ÃgÀ gÁtÂ
ZÉ£ÀßªÀÄä£À PÁ®zÀ°è f¯Áè¢üPÁjAiÀiÁVzÀÝ zÀÄµÀÖ £ÀqÀvÉUÉ PÀÄSÁåvÀ£ÁzÀ «Ä¸ÀÖgï xÁåPÀgÉ ¤zsÉÃð±À£ÀzÀ°è ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À
PÁAiÀÄð PÉÊUÉÆ¼Àî¯Á¬ÄvÀÄ. »qÀÄªÀ½zÁgÀgÀ ºÀPÀÄÌ, »vÁ¸ÀQÛ gÀPÀëuÉVAvÀ ºÉZÀÄÑ DzÁAiÀÄ §gÀÄªÀAvÉ PÀAzÁAiÀÄ
¤UÀ¢ü¥Àr¸ÀÄªÀÅzÉÃ ªÀÄÄRå GzÉÞÃ±ÀªÁVvÀÄÛ. FvÀ PÉÊUÉÆAqÀ ¸ÀªÉð ªÀÄvÀÄÛ PÀAzsÁAiÀÄ ¤µÀÌµÉð CvÀåAvÀ
zÉÆÃµÀ¥ÀÆjvÀªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¹ gÀzÀÄÝUÉÆ½¸À¯Á¬ÄvÀÄ. £ÀAvÀgÀ zÀPÀë C¢üPÁjAiÀiÁzÀ ªÉÄÃdgï qÀ§Æèöå.¹.
CAqÀgï¸À£ï gÀªÀgÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è ªÀÄgÀÄ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À PÁAiÀÄð PÉÊUÉÆAqÀÄ 1845 gÀ°è ¥ÀÆtðUÉÆ½¹ vÀAiÀiÁj¸À®ànÖzÀÝ
zÁR¯ÉUÀ¼ÉÃ F «¨sÁUÀzÀ ªÀÄÆ®zÁR¯ÉUÀ¼ÁV G½zÀÄ EA¢UÀÆ ªÀiÁzÀjAiÀiÁVzÉ.
1827 gÀ°è ¥ÀÆ£ÁzÀ C¹¸ÉÖAmï PÀ¯ÉPÀÖgïgÁVzÀÝ ¦æAUÉègÀªÀgÀ£ÀÄß ¥ÀÆ£Á ¥ÁæAvÀåzÀ ¸ÀªÉðPÁAiÀÄð PÊÉUÉÆ¼Àî®Ä
«±ÉÃµÁ¢üPÁjAiÀiÁV £ÉÃ«Ä¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ¦æAUÉègÀªÀgÀÄ J¯Áè vÀgÀºÀzÀ ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ ¨sÀÆ«ÄUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÀgÀÄ.
ªÀÄvÀÄÛ PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¹zÀgÀÄ. ¨sÀÆ«ÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀgÀ¥À½ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀAPÀÄ ªÉÆÃftÂ «zsÁ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ C¼ÀvÉ
ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß ‘JPÀgÉ’ AiÀÄ°è zÁR°¸À¯Á¬ÄvÀÄ. JPÀgÉUÉ 40 UÀÄAmÉUÀ¼ÉAzÀÄ «AUÀr¸À¯ÁVvÀÄÛ.
MAzÀÄ UÀÄAmÉ 121 ZÀ. UÀdUÀ¼À¶ÖvÀÄÛ. ¦æAUÉè £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è ¸ÀªÉð PÁAiÀÄðªÀÅ ¸ÀjAiÀiÁzÀ ¤ªÀðºÀuÉ E®èzÉ ºÁUÀÆ
ªÉÆÃftÂ PÁAiÀÄð ¸ÀºÀ zÉÆÃµÀ¥ÀÆjvÀªÁVzÀÝ PÁgÀt ªÀÄvÀÄÛ §gÀUÁ®zÀ PÁgÀt gÉÊvÀgÀÄ ¤UÀ¢UÉÆ½¹zÀÝ
PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀPÉÌ ¥ÁªÀw¸À®Ä C±ÀPÀÛgÁzÀgÀÄ. ¦æAUÉè ¸ÁPÀµÀÄÖ ¥ÀæAiÀÄvÀß¥ÀlÖgÀÆ F PÁAiÀÄð ¥sÀ®PÁjAiÀiÁUÀ°®è.
PÀAzÁAiÀÄ DqÀ½vÀ ºÀzÀUÉlÖ »£Éß¯ÉAiÀÄ°è F¸ïÖ EArAiÀiÁ PÀA¥À¤ ¸ÀPÁðgÀ UÉÆÃ¯ïØ ¹ävï ªÀÄvÀÄÛ «£ï UÉÃmï
gÀªÀgÀ£ÀÄß ¸ÀªÉðPÁAiÀÄð ¸Àj¥Àr¸À®Ä £ÉÃ«Ä¹vÀÄ. EªÀgÀÄ eÁUÀgÀÆPÀvÉ¬ÄAzÀ PÁAiÀÄð¥ÀæªÀÈvÀÛgÁV ¸ÀªÀÄAd¸À ªÀÄvÀÄÛ
£ÁåAiÀÄ§zÀÞ PÀAzÁAiÀÄ ¤zsÀðj¹zÀgÀÄ. ¸ÉlèªÉÄAmï CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß 30 ªÀµÀðUÀ¼ÀªÀgÉUÉ §zÀ¯ÁUÀzÀAvÉ
¤UÀ¢¥Àr¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
¸ÉlèªÉÄAmï CªÀ¢ü ªÀÄÄVAiÀÄÄªÀªÀgÉUÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ gÉÊvÀ ¸ÀéAvÀ Rað¤AzÀ vÀ£Àß ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß GvÀÛªÀÄ ªÀÄlÖPÉÌ vÀAzÀÄ
ºÉZÀÄÑ GvÁàzÀ£É ¥ÀqÉ¢zÀÝgÀÆ ¸ÀºÀ PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ºÉaÑ¸ÀÄªÀAw®è. ¸ÁUÀÄªÀ½ d«ÄÃ¤UÉ ªÀiÁvÀæ PÀAzÁAiÀÄ
¤UÀ¢¥Àr¹zÀgÀÄ. 1839 gÀ°è ¯É¦Ö£ÉAmï qÉÃ«qï¸À£ïgÀªÀgÀÄ PÉÊ§gÀºÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ vÀAiÀiÁj¸ÀÄwÛzÀÝ £ÀPÉëUÀ¼À §zÀ°UÉ
¤¢ðµÀÖ ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ £ÀPÉë gÀa¹ mÉæÃ¹AUï ºÁ¼É ªÀÄÆ®PÀ ªÀUÁð¬Ä¹ vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀ «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¹zÀgÀÄ.
£ÀAvÀgÀ 1840 gÀ°è d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À J¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß UÀÄwð¸À®Ä ªÉÄÃgÉ UÀÄvÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦¹zÀgÀÄ. 1841 gÀ°è ªÀÄtÄÚ, ¤Ãj£À
¸Ë®¨sÀå, ¨É¼ÉAiÀÄÄwÛgÀÄªÀ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÁßzÀj¹ PÀAzÁAiÀÄ ¤zsÀðj¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
FV£À GvÀÛgÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ ¨É¼ÀUÁ«, ©eÁ¥ÀÄgÀ, ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ, zsÁgÀªÁqÀ, ºÁªÉÃj UÀzÀUÀ, GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ
¨ÁA¨É ¥ÁæAvÀåzÀ DqÀ½vÀPÉÌ M¼À¥ÀnÖzÀÝjAzÀ ªÀÄgÁoÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÀ «zsÁ£ÀzÀ°èAiÉÄÃ ¸ÀªÉð PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß
ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
J¯Áè vÀgÀºÀzÀ ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÀgÀÄ. »ÃUÉ C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ
PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ¦æAUÉè £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀgÀ¥À½ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀAPÀÄ «zsÁ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ C¼ÀvÉ
ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. EAVèÃµï ªÀiÁ£ÀPÀªÁzÀ ‘JPÀgÉ’ AiÀÄ°è C¼ÉzÀÄ JPÀgÉAiÀÄ£ÀÄß 40 UÀÄAmÉUÀ¼À°è «AUÀr¸À¯ÁVvÀÄÛ.
MAzÀÄ UÀÄAmÉAiÀÄÄ 121 ZÀ. UÀdUÀ¼À¶ÖvÀÄÛ. ¸ÀzÀj ¸ÀªÉð PÁAiÀÄðªÀÅ ¸ÀjAiÀiÁzÀ ¤ªÀðºÀuÉ E®èzÉ ªÀÄvÀÄÛ §gÀUÁ®zÀ
PÁgÀt AiÀÄ±À¹éAiÀiÁUÀ°®è. ªÀÄÄAzÉ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¸ÀªÉð PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¸Àj¥Àr¸À®Ä UÉÆÃ¯ïØ ¹ävï, qÉÃ«qï¸À£ï, ªÀÄvÀÄÛ
8
«£ïUÉÃmï EªÀgÀ£ÀÄß £ÉÃ«Ä¹vÀÄ. EªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß 30 ªÀµÀðUÀ¼ÀªÀgÉUÉ §zÀ¯ÁUÀzÀAvÉ
¤UÀ¢üUÉÆ½¹zÀgÀÄ. ªÉÆzÀ®Ä ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ J¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß zÁR¯ÉUÀ¼À°è «¸ÀÛøvÀªÁV «ªÀj¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
vÉÆÃj¸À®Ä ¸ÀjAiÀiÁzÀ £ÀPÉëUÀ½gÀ°®è. F CqÀZÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄ£ÀUÀAqÀÄ qÉÃ«qï¸À£ï 1839 gÀ°è ¸ÀªÉð PÁAiÀÄðzÀ°è
ªÀÄºÀvÀÛgÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß vÀAzÀgÀÄ. PÉÊ§gÀºÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ vÀAiÀiÁj¸ÀÄwÛzÀÝAvÀºÀ £ÀPÉëUÀ¼À §zÀ°UÉ d«ÄÃ¤£À ««zsÀ
¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¸ÉÌÃ°UÉ ¥ÀjªÀwð¹PÉÆAqÀÄ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß mÉæÃ¹AUï ºÁ¼ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ªÀUÁð¬Ä¹
£ÀPÉëUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀ «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß eÁjUÉ vÀAzÀgÀÄ. ªÀÄtÂÚ£À UÀÄt zsÀªÀÄð, ¤Ãj£À C£ÀÄPÀÆ®vÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÉAiÀÄ
§zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
ªÀÄzÁæ¸ï ¥ÁæAvÀå :
¥ÀÄgÁvÀ£À PÁ®zÀ ºÀ½îUÀ¼À°è UÁæªÀÄ¯ÉQÌUÀ ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄPÉÆÌ¼À¥ÀqÀÄªÀ ¸ÁUÀÄªÀ½zÁgÀ ºÉÆA¢zÀ ¨sÀÆ«Ä MlÄÖ «¹ÛÃtð,
E¼ÀÄªÀj, G¼ÀÄªÉÄ ¥ÀzÀÝw ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ ¸À°è¸À¨ÉÃPÁzÀ PÀAzÁAiÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀ»AiÀÄ°è
zÁR°¸ÀÄwÛzÀÝ£ÀÄ. UÁæªÀÄzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀæwAiÉÆ§â ¨ÉÃ¸ÁAiÀÄUÁgÀ¤AzÀ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ §gÀ¨ÉÃPÁzÀ PÀAzÁAiÀÄ ªÀ¸ÀÆ®Ä
ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝ£ÀÄ. E°è ¥ÀæÀzsÁ£ÀªÁV gÉÊvÀªÁj ¥ÀzÀÝw eÁjAiÀÄ°èvÀÄÛ.
1790 jAzÀ 1792 gÀªÀgÉUÉ ©ænµÀgÀÄ 3£ÉÃ DAUÉÆèÃ ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ AiÀÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ n¥ÀÄà«¤AzÀ ¸ÉÃ®A, ªÀÄzsÀÄgÉÊ
ªÀÄ®¨Ágï PÉ®ªÀÅ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß vÀªÀÄä ªÀ±ÀPÉÌ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀgÀÄ. 1798-1799 gÀ°è £Á®Ì£ÉÃ DAUÉÆèÃ ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ
AiÀÄÄzÀÞzÀ°è ©ænÃµÀgÀÄ n¥ÀÄàªÀ£ÀÄß ¸ÉÆÃ°¹ PÉ£ÀgÁ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆAiÀÄªÀÄvÀÆÛgÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÀªÀÄä ªÀ±ÀPÉÌ ¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀgÀÄ. 1800
gÀ°è ºÉÊzÀgÁ¨Ázï ¤eÁªÀÄ£ÉÆA¢UÉ M¥ÀàAzÀ ªÀiÁrPÉÆAqÀÄ §¼Áîj, PÀqÀ¥À, PÀ£ÀÆð¯ïÀ. C£ÀAvÀ¥ÀÄgÀ f¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß
PÀA¥À¤ ¸ÀPÁðgÀ ªÀ±ÀPÉÌ ¥ÀqÉzÀÄPÉÆArvÀÄ. ªÉÄÃ®ÌAqÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ºÀ®ªÁgÀÄ ¥Á¼ÉÃUÁgÀgÀ DqÀ½vÀPÉÆÌ¼À¥ÀnÖzÀÝªÀÅ. »ÃUÉ
ºÉÆ¸ÀzÁV ¸ÉÃ¥ÀðqÉUÉÆAqÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è PÀAzÁAiÀÄ ¤zsÀðj¸À®Ä ©ænÃµÀgÀÄ PÉ¼ÀV£À ¥ÀzÀÝwUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¹zÀgÀÄ.
1. ¨ÁrUÉ ¥ÀzÀÞw
2. D±ÁgÀ, CªÀÄtÂ CxÀªÁ ºÀAaPÉ ¥ÀzÀÞw
3. «¸Áì§¢ ¥ÀzÀÞw
4. dAn ¨ÁrUÉ ¥ÀzÀÞw
5. ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀzÀÞw
6. G®AUÉÆÃ ¥ÀzÀÞw
7. zÀQëtzÀ ªÉÆÃmï ¥sÉÊ¸À¯ï
8. xÁgÀÆgï CxÀªÁ ¸ÀgÁ¸Àj PÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ.
1853 gÀ°è ¥ÀæxÀªÀÄ ¨ÁjUÉ gÉ«£ÀÆå ¸ÀªÉðAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁæAiÉÆÃVPÀªÁV DV£À ªÀÄzÁ¸ï ¸ÀPÁðgÀzÀ DzÉÃ±ÀzÀAvÉ zÀQët
DPÁðmï f¯ÉèÉAiÀÄ°è DgÀA©ü¸À¯Á¬ÄvÀÄ. 1858 gÀ°è PÉqÀ¸ÁÖç¯ï ¸ÀªÉð C¢üÃPÀëPÀgÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è ¥ÁægÀA©ü¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
GzÉÝÃ±ÀUÀ¼ÀÄ :
ªÀÄzÁæ¸ï ¥ÁæAvÀåzÀ°è ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À PÉÊUÉÆAqÀ vÀAqÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR GzÉÝÃ±ÀUÀ¼ÀÄ F PÉ¼ÀPÀAqÀAwªÉ.
C) UÁæªÀÄUÀ¼À £ÀPÁ±ÉAiÀÄ£ÀÄß mÉÆÃ¥ÉÆÃUÁæ¦üPÀ¯ï «ªÀgÀUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ £ÀPÁ±ÉAiÀÄ£ÁßV vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
D) zÉÆqÀØ ¥ÀæªÀiÁtzÀ £ÀPÁ±ÉUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀÅzÀÄ
E) «¹Ûtð, PÀAzÁAiÀÄ, UÉÃtÂ, »qÀÄªÀ½zÁgÀ£À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ jf¸ÀÖgïUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
9
«zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ :
ªÀÄzÁæ¸ï ¥ÁæAvÀåzÀ°è ¥ÀæxÀªÀÄ ¨ÁjUÉ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß PÉÊUÉÆAqÁUÀ F PÉ¼ÀV£À «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß
C£ÀÄ¸Àj¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
1. R¸ÀgÁ «zsÁ£À
2. wæ¨sÀÄd «zsÁ£À
3. ¸ÀªÀÄvÀ® ªÉÆÃftÂ «zsÁ£À
4. ¨ÁèPï £ÀPÁ±É «zsÁ£À
5. r ªÀÄvÀÄÛ N «zsÁ£À
6. ¥ÀÄAUÀ£ÀÆgÀÄ «zsÁ£À
1 R¸ÀgÁ «zsÁ£À :
R¸ÀgÁ «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß 1858 jAzÀ 1865 gÀ ªÀgÉUÉ C£ÀÄ¸Àj¸À¯Á¬ÄvÀÄ. F «zsÁ£À¢AzÀ ZÀvÀÄ¨sÀÄðeÁPÀÈwAiÀÄ
¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀæ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. MAzÀÄ ªÉÃ¼É DPÁgÀªÀÅ C¤AiÀÄ«ÄvÀªÁVzÀÝgÉ D ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß wæ¨sÀÄd
ªÀÄvÀÄÛ ZÀvÀÄ¨sÀÄðdUÀ¼ÁV «AUÀr¹PÉÆAqÀÄ C¼ÉAiÀÄ¨ÉÃPÁVvÀÄÛ. PÉ®ªÀÅ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°è ZÀvÀÄ¨sÀðdzÀ PÀtðgÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß
C¼ÉzÀÄ «¹ÛÃtð PÀAqÀÄ »rAiÀÄ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. UÁæªÀÄzÀ £ÀPÁ±ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄvÀÄÛUÁ«Ä «zsÁ£ÀzÀ°è vÀAiÀiÁj¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
2 wæ¨sÀÄd «zsÁ£À :
F «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß 1866 jAzÀ 1887 gÀªÀgÉUÉ C£ÀÄ¸Àj¸À¯Á¬ÄvÀÄ. F «zsÁ£ÀzÀ°è ¸ÀªÉð ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß wæ¨sÀÄdUÀ¼À°è
«AUÀr¹PÉÆAqÀÄ £ÀAvÀgÀ «¹ÛÃtðUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄ»rAiÀÄ¨ÉÃPÁVvÀÄÛ. 1817 gÀ°è ¸ÀªÉÃðAiÀÄgÀÄUÀ¼ÀÄ C¼ÀvÉ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ
PÀ®ÄèUÀ½AzÀ D¥sï¸ÉmïUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ C¼ÀvÉ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊ¹zÀgÀÄ. G¥À «¨sÀd£É C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß
¸ÉlèªÉÄAmï «¨sÁUÀzÀªÀgÀÄ C¼ÀvÉªÀiÁr ºÀ½îAiÀÄ £ÀPÁ±ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄvÀÄÛUÁ«Ä «zsÁ£ÀzÀ°è vÀAiÀiÁgÀÄªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
3 ¸ÀªÀÄvÀ® ªÉÄÃdÄ ªÉÆÃftÂ «zsÁ£À (1887-1891) :

1887 jAzÀ 1891 gÀªÀgÉUÉ F «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¸ÀÀ¯Á¬ÄvÀÄ. F «zsÁ£ÀzÀ°è ¸ÀªÀÄvÀ® ªÉÄÃf£À (PLANE TABLE)
ºÁ¼ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ªÉÆzÀ®Ä UÁæªÀÄzÀ UÀrUÀ¼À£ÀÄß UÀÄwð¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. zÀÄ©ðtÂ ¸ÁÜ£ÀUÀ½AzÀ ¤«ÄðvÀ wæ¨ÀÄs dzÀ
¨ÁºÀÄUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. ªÀÄvÀÄÛ EªÀÅUÀ½AzÀ D¥sï¸Émï UÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ J¯Áè ¥ÀæªÀÄÄR UÀÄgÀÄvÀÄUÀ½UÉ
ªÀUÁð¬Ä¹PÉÆAqÀÄ C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ºÁ¼ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¤RgÀªÁV ªÀiÁr¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. G¥À«¨sÀd£ÉUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ
¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ºÉÆgÀ J¯ÉèAiÀÄ£ÀÄß DAiÀÄvÀ ªÀÄvÀÄÛ wæ¨ÀÄs dUÀ¼À°è «AUÀr¹ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. »ÃUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ J¯Áè
C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ¸À¨ï r«d£ï EAlgï¹Ö²AiÀÄ¯ï ¦üÃ®ØªÀPïð JA§ zÁR¯ÉAiÀÄ°è ¸ÀAgÀQë¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
4 ¨ÁèPï £ÀPÁ±É «zsÁ£À (1891-1896) :

zÀÄ©ðtÂ ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß mÉæöÊ dAPÀë£ï ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ©AzÀÄUÀ¼À°è ¨ÁèPï UÀ¼À£ÀÄß 160 JPÀgÉUÉÆAzÀgÀAvÉ
¤«Äð¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. £ÀAvÀgÀ J¯Áè C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß EAZÀÄ ¸ÉÌÃ°£À ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ ªÀiÁr¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. ¨ÁèPïUÀ¼À£ÀÄß wæ¨sÀÄdUÀ¼À°è
«AUÀr¹PÉÆ¼ÀÄîwÛzÀÝgÀÄ. »ÃUÉ J¯Áè C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ¨ÁèPï ºÁ¼ÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÀUÁð¬Ä¹ UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉUÀ¼À£ÀÄß
vÀAiÀiÁj¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
10
5 r ªÀÄvÀÄÛ N «zsÁ£À :
MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀgÀ¼Àwæ¨sÀÄdUÀ¼ÁV «AUÀr¹PÉÆAqÀÄ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¯ÁzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ¯ÁA© ªÀÄvÀÄÛ
gÀÄA¢AiÀÄ£ÀÄß ªÀÈ¢Ý¹PÉÆAqÀÄ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀÄªÀ «zsÁ£À. C¼ÀvÉAiÀÄ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¯ÁåqÀgï ªÀiÁzÀjAiÀÄ°è
£ÀªÀÄÆ¢¸ÀÄªÀÅzÀÄ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß mÁ¯ï¸ÉÌ÷éÃgï ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ PÀAqÀÄ »rAiÀÄ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
6 ¥ÀÄAUÀ£ÀÆgÀÄ «zsÁ£À (1914-1916) :

1914 jAzÀ 1916 gÀ ªÀgÉUÉ ¥ÀÄAUÀ£ÀÆgÀÄ J¸ÉÖÃl£ÀÄß ¥ÀæxÀªÀÄ ¨ÁjUÉ C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÀÝjAzÀ F «zsÁ£ÀPÉÌ ¥ÀÄAUÀ£ÀÆgÀÄ
¸ÀªÉð JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁVzÉ. §¼Áîj f¯ÉèAiÀÄ ªÀÄÆ® ¸ÀªÉðAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀªÀÄvÀ® ªÉÄÃdÄ ªÉÆÃftÂAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ
PÉÊUÉÆ¼Àî¯Á¬ÄvÀÄ. zÀQët PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèAiÀÄ ¸ÀªÉðAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀªÀÄvÀ® ªÉÄÃdÄ ªÉÆÃftÂ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁèPï £ÀPÁ±ÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ
ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ
ºÉÊzÀgÁ¨Ázï ¥ÁæAvÀå :
¸Á¯ÁgïdAUï 1853 gÀ°è ºÉÊzÀgÁ¨Á¢£À ¥ÀæzÁs £ÀªÀÄAwæAiÀiÁVzÀÝÀ£ÀÄ. FvÀ£À DqÀ½vÁ¢üAiÀÄ°è ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À

«ZÁgÀUÀ¼À°è C£ÉÃPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß vÀAzÀgÀÄ. CªÀÅUÀ¼À°è ‘¥sÁ«ÄðAUï’ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß gÀzÀÄÝUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw
ªÀµÀð PÀAzÁAiÀÄ ºÉaÑ¹ CzÀ£ÀÄß ¸ÁUÀÄªÀ½zÁgÀjUÉ ºÀAaPÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß gÀzÀÄÝUÉÆ½¹zÀgÀÄ. »A¢£À ºÀvÀÄÛ
ªÀµÀðUÀ¼À ¸ÀgÁ¸Àj CªÀ¢ü ¥ÁªÀw ªÉÄÃ¯É ¤UÀ¢ü¥Àr¹zÀ ªÁ¶ðPÀ PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ªÀÄÄAzÉ ºÉaÑ¸ÀvÀPÀÌzÀÝ®èªÉAzÀÄ ¥ÀævÉåÃPÀ
DzÉÃ±À ºÉÆgÀr¹zÀgÀÄ. zÀgÀªÀ£ÀÄß ¤UÀ¢ü¥Àr¸ÀÄªÀÅzÀÄ. ¸Á¯ÁgïdAUï d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁr¹ CzÀgÀ
J¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß jf¸ÀÖgï ªÀiÁr¹zÀÝ®èzÉ, ‘©WÁ’ UÀ¼À£ÀÄß PÀAzÁAiÀÄ ªÀÄÆ®ªÀiÁ£ÀªÁV
¥ÀjUÀtÂ¹zÀgÀÄ. MAzÀÄ ‘©üWÁ’ 3600 ZÀ. UÀdUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ. ¥ÀæwAiÉÆ§â ¸ÁUÀÄªÀ½zÁgÀ¤UÉ 3 ªÀµÀðUÀ¼ÀªÀgÉUÉ
PË¯ï(M¥ÀàAzÀ) PÉÆqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. £ÀAvÀgÀ D ¸ÁUÀÄªÀ½zÁgÀgÀ£ÉßÃ »qÀÄªÀ½UÀ¼À ªÀiÁ°ÃPÀgÀ£ÁßV ªÀiÁrzÀgÀÄ.
¸Á¯ÁgïdAUï vÀAzÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼ÀÄ gÉÊvÀgÀ°è ¨sÀzÀævÉAiÀÄ ªÀÄ£ÉÆÃ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ªÀÄÆr¹zÀªÀÅ. G¼ÀÄªÉÄ ªÀiÁqÀÄªÀ

¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ «¹ÛÃtðªÀÅ UÀt¤ÃAiÀÄªÁV ºÉZÁÑ¬ÄvÀÄ. ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß vÀAzÀgÀÆ PÉ¼ÀV£ÀAvÉ PÀÄAzÀÄ PÉÆgÉvÉUÀ½zÀÝªÀÅ.
d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼ÀÄ
• ¤RgÀªÁV d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¢gÀÄªÀÅzÀÄ.

• ªÀÄtÂÚ£À ªÀVÃðPÀgÀt PÁAiÀÄð PÉÊUÉÆ¼Àî¢gÀÄªÀÅzÀÄ.
• PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄAd¸ÀªÁV ¤zsÀðj¸À¢gÀÄªÀÅzÀÄ
ªÉÄÃ®ÌAqÀ £ÀÆ£ÀåÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ¸Àj¥Àr¹, ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀ PÀAzÁAiÀÄ ¤zsÀðj¸ÀÄªÀAvÉ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ gÉªÉ£ÀÆå C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ

DUÀæ»¹zÀgÀÄ. ¸ÀPÁðgÀ ¥ÀmÁéjUÀ½AzÀ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¥ÀæAiÉÆÃUÁvÀäPÀªÁV ªÀiÁr¹zÀ AiÉÆÃd£É
«¥sÀ®UÉÆAqÀ £ÀAvÀgÀ, ¸ÀPÁðgÀ 1875 gÀ°è gÁdåzÀ°è gÉ«£ÀÆå¸ÀªÉð PÁAiÀÄð PÉÊUÉÆ¼Àî®Ä AiÉÆÃa¹, PÉ¼ÀPÀAqÀ
AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉÆ½¹vÀÄ.
• ¥ÀæxÀªÀÄ ¸ÉmïèªÉÄAmï
• ¥ÀÄ£ÀgÁªÀvÀð£É ¸ÉmïèªÉÄAmï
• ºÀPÀÄÌ zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ »¸Áì ¸ÀªÉð
11
¥ÀæxÀªÀÄ ¸Émïè ªÉÄAmï :
1875 gÀ°è ¥ÀæxÀªÀÄ ¨ÁjUÉ PÉqÀ¸ÀÖç¯ï ¸ÀªÉðAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî¯Á¬ÄvÀÄ. ºÀ¯ªÀÅ ¥ÀæAiÉÆÃUÀUÀ¼À £ÀAvÀgÀ ªÀÄÄA¨ÉÊ£À ‘gÉÊvÀªÁj
¥ÀzÀÞw’ AiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ‘gÉÊvÀªÁj ¥ÀzÀÝw’AiÀÄ ¥ÁæxÀ«ÄPÀ CUÀvÀåªÉAzÀgÉ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ¤RgÀªÁV C¼ÉzÀÄ
ªÀÄtÚ£ÀÄß ¥ÀævÉåÃPÀ »qÀÄªÀ½zÁgÀ£À »qÀÄªÀ½ ¥ÀæPÁgÀ «AUÀr¸ÀÄªÀÅzÁVvÀÄÛ. ¤RgÀªÁzÀ ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ ¤UÀ¢ü¥Àr¸ÀÄªÀÅzÉÃ
F ¥ÀzÀÞwAiÀÄ ªÀÄÄRå GzÉÞÃ±À. F «zsÁ£ÀzÀ°è ¸ÀgÀ¥À½ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀAPÀÄ ªÉÆÃftÂ¬ÄAzÀ DzsÁgÀgÉÃSÉ gÀa¹PÉÆAqÀÄ
CzÀjAzÀ D¥sï¸ÉmïUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁr »qÀÄªÀ½UÀ¼À J¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
¥ÀÄ£ÀgÁªÀvÀð£É ¸Émïè ªÉÄAmï:

DgÀA©üPÀ ¸ÉmïèªÉÄAmï CªÀ¢ü ªÀÄÄVzÀ £ÀAvÀgÀ 1904 gÀ°è ©ÃzÀgï vÁ®ÆèQ£À°è PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß
¥ÀÄ£ÀgÁÀªÀvÀð£ÉUÉÆ½¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ªÀÄgÀÄªÀVÃðPÀgÀtzÀ°è PÀAzÁAiÀÄ ¤zsÀðj¸ÀzÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀæ UÀt£ÉUÉ
vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. JgÀqÀ£ÉÃ j«µÀ£ï ¸ÉmïèªÉÄAmï PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ©ÃzÀgï ªÀÄvÀÄÛ gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ
vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À°è PÉÊUÉÆ¼Àî¯Á¬ÄvÀÄ.
ºÀPÀÄÌ zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ »¸Áì ¸ÀªÉð :

1948 gÀ°è ºÀPÀÄÌ zÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉÆ½¹zÀgÀÄ. ºÀPÀÄÌ zÁR¯ÉU¼À PÁAiÀÄðzÀ £ÀAvÀgÀ »¸Áì¸ÀªÉð PÁAiÀÄðZÀgÀuÉ
PÉÊUÉÆ¼Àî¯Á¬ÄvÀÄ. 1956 gÀ°è ºÉÊzÀgÁ¨Ázï ¸ÀPÁðgÀ »¸Áì ¸ÀªÉð PÁAiÀÄð ¥ÀÆtðUÉÆ½¸ÀÄªÀAvÉ DzÉÃ²¹vÀÄ.
• »¸Áì ¸ÀªÉð vÀvÀéUÀ¼ÀÄ.

• ±ÀAPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀ¥À½À ¸À«ªÀgÀ C¼ÀvÉ §zÀ®Ä ¨ÁAzÀÄ ªÀiÁ¦£À ªÉÄÃ¯É »¸Éì C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.
• «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß KjAiÀÄ PÀÆA¨ï (Area Comb) ¢AzÀ ¤zsÀðj¸ÀÄªÀÅzÀÄ
• j«µÀ£ï ¸ÉmïèªÉÄAmï zÁR¯ÉUÀ¼À°ègÀÄªÀAvÉAiÉÄÃ ¥ÀÆmï RgÁ§ÄUÀ¼À°è, AiÀiÁªÀÅzÉÃ §zÀ¯ÁªÀuÉ
ªÀiÁqÀÄªÀAw®è
• »¸ÉìUÀ½UÉ PÀAzÁAiÀÄ ºÀAaPÉ ªÀiÁr, ¸ÀªÉð £ÀA§j£À MlÄÖ PÀAzÁAiÀÄPÉÌ vÁ¼É ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ
• »¸Áì ¸ÀªÉðUÉ vÀUÀ°zÀ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄß ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ »¸ÁìzÁgÀjAzÀ ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ ¨ÁQAiÀÄAvÉ ¤UÀ¢¥Àr¹zÀ
±ÀÄ®ÌªÀ£ÀÄß ªÀ¸ÀÆ®Ä ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.
PÉÆqÀUÀÄ ¥ÁæAvÀå :
£ÀªÀÄUÉ zÉÆgÉvÀ zÁR¯ÉUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ zÉÆqÀØ«ÃgÀ gÁeÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ °AUÀgÁdgÀ D½éPÉAiÀÄ°è (1805-1816) 16 Cr
GzÀÝ«gÀÄªÀ PÉÆÃ®£ÀÄß C¼ÀvÉAiÀÄ ªÀÄÆ®ªÀiÁ£ÀÀªÁV §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. 256 ZÀzÀgÀ CrUÀ¼À ¥ÀæÀzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ‘¸Á®Ä
PÉÆÃ®Ä” JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. CAzÀgÉ CAzÁdÄ MAzÀÄ JPÀgÉAiÀÄ 1/170 ¨sÁUÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄPÉÌ
M¼À¥ÀqÀÄªÀ ¨sÀÆ«ÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀæ C¼ÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. ¥sÀ°vÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¹¸ïÖ (Sist) UÀ¼À°è zÁR°¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
©æænÃµÀgÀ D½éPÉ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ªÉÆzÀ®Ä gÉÊvÀªÁj ¥ÀzÀÞw eÁjAiÀÄ°èvÀÄÛ. ¥ÀæwAiÉÆ§â gÉÊvÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀÄzÀåªÀwð¬Ä®èzÉ
PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß £ÉÃgÀªÁV ¸ÀévÀ: ¸ÀPÁðgÀPÉÌ ¸À°è¸ÀÄªÀÅzÀÄ. ¨ÁQ¬ÄgÀÄªÀ PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¸À°è¸ÀÄªÀªÀgÉUÀÆ D gÉÊvÀ¤UÉ
d«ÄÃ¤£À ¸Áé¢üÃ£Á£ÀÄ¨sÀªÀzÀ°ègÀ®Ä CªÀPÁ±À ¤ÃqÀ¯ÁVvÀÄÛ. MAzÀÄ ªÉÃ¼É PÀAzÁAiÀÄ ¥ÁªÀw¸À®Ä «¥sÀ®£ÁzÁUÀ ªÀiÁvÀæ
D ªÉÆ§®VUÉ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ®Ä CªÀPÁ±À«vÀÄÛ. gÉÊvÀªÁj ¥ÀzÀÞwAiÀÄ®èzÉ PÉ¼ÀV£À ºÀ®ªÀÅ
««zsÀ jÃwAiÀÄ PÀAzÁAiÀÄ ¥ÀzÀÞwUÀ¼ÀÄ ¸ÀºÀ eÁjAiÀÄ°èvÀÄÛ.
12
D£ÀAvÀgÀ ªÀÄzÁæ¸ï mÉÆÃ¥ÉÆÃUÁæ¦üPÀ¯ï ªÀÄvÀÄÛ UÁæªÀÄ UÀr ¸ÀªÉð «¨sÁUÀzÀªÀgÀÄ ¥ÀæxÀªÀÄ ¨ÁjUÉ 1863-1879 gÀªÀgÉUÉ
¸ÀªÉð PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß DgÀA©ü¹zÀgÀÄ 1885 gÀ°è ªÀÄÄA¨ÉÊ ¥ÀzÀÞw ªÀiÁzÀjAiÀÄ°è PÉÆqÀUÀÄ f¯ÉèAiÀÄ gÉ«£ÀÆå ¸ÀªÉð
ªÀÄvÀÄÛ PÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ gÉ«£ÀÆå¸ÀªÉðE¯ÁSÉ ªÀÄÆ®PÀ PÉÊUÉÆ¼Àî®Ä AiÉÆÃf¹vÀÄ. DzÀgÉ ©ænÃµï
¸ÀPÁðgÀªÀÅ ºÀtPÁ¹£À ªÀÄÄUÀÎn¤AzÀ F AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÊ©nÖvÀÄ.
PÀÆUïð gÉ«£ÀÆå ¸ÀªÉð E¯ÁSÉAiÀÄr 1890gÀ°è E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀªÉð PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß PÉ¼ÀV£ÀAvÉ PÉÊUÉwÛPÉÆ¼Àî¯Á¬ÄvÀÄ.
ªÀÄÄRå ¸ÀÄvÀÄÛUÀªÀÄ£À (Main Circuits) ªÀÄvÀÄÛ UÁæªÀÄ UÀrAiÀÄ ¸ÀÄvÀÄÛUÀªÀÄ£À PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÉð PÉ®¸ÀPÉÌ
Cr¥ÁAiÀÄªÁVzÀÝªÀÅ. ¨sÀvÀÛzÀ UÀzÉÝUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¸ÁUÀÄªÀ ¥ÀÆgÀPÀ ¸ÀÄvÀÄÛUÀªÀÄ£ÀªÀÇ ºÉZÀÄÑªÀjAiÀiÁV EgÀÄwÛvÀÄÛ. F
¥ÀÆgÀPÀ ¸ÀÄvÀÄÛUÀªÀÄ£ÀªÀÅ ªÀÄÄRå ¸ÀÄvÀÄÛUÀªÀÄ£À ©AzÀÄ«¤AzÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÁV CzÉÃ ©AzÀÄ CxÀªÁ E£ÉÆßAzÀÄ ªÀÄÄRå
©AzÀÄ«£À°è ªÀÄÄPÁÛAiÀÄUÉÆ¼ÀÄîwÛvÀÄÛ. F ¸ÀÄvÀÄÛUÀªÀÄ£À ZËPÀlÄÖUÀ¼À£ÀÄß DzsÀj¹ PÉÆqÀV£À PÀtÂªÉAiÀÄ°è£À ¨sÀvÀÛzÀ UÀzÉÝUÀ¼À
J¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÉÃð ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
¥ÀÆgÀPÀ ¸ÀÄvÀÄÛUÀªÀÄ£ÀzÀ ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß MAzÀÄ Cr CUÀ®zÀ ªÀÄvÀÄÛ JgÀqÀÄ Cr JvÀÛgÀzÀ PÀ®ÄèUÀ½AzÀ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVvÀÄÛ.
F PÀ®ÄèUÀ¼À£ÀÄß ¨sÀÆ«Ä¬ÄAzÀ PÉ®ªÀÅ EAZÀÄ JvÀÛgÀzÀ°è PÁtÄªÀAvÉ £É®zÀ°è £ÉqÀ¯ÁVvÀÄÛ. F PÀ®ÄèUÀ¼À£ÀÄß UÁæªÀÄ
£ÀPÁ±ÉAiÀÄ°è wæ¨sÀÄd aºÉßUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ vÉÆÃj¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
PÉÆqÀUÀÄ f¯ÉèAiÀÄÄ ºÀÄ®Äè ¥ÉÆzÉ, ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ, zÀlÖªÁzÀ PÁqÀÄUÀ½AzÀ PÀÆrzÀÄÝ, ªÀÄvÀÄÛ C°è ªÀÄ¼ÉAiÀÄÄ ºÉÀZÁÑV
¸ÀÄjAiÀÄÄªÀÅzÀjAzÀ ¸ÀªÉð UÀÄgÀÄvÀÄUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉ PÀµÀÖPÀgÀªÁUÀÄwÛvÀÄÛ. £ÀAvÀgÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ªÀÄtÂÚ£À ªÀVÃðPÀgÀt PÁAiÀÄð
PÉÊUÉÆAqÀÄ, ªÀÄtÂÚ£À ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉAiÀÄ£ÀÄß vÀgÀAUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°è zÁR¯ÉUÀ¼À°è £ÀªÀÄÆ¢¸À¯ÁVvÀÄÛ.
PÉÆqÀV£À°ègÀÄªÀ ¥ÀæªÀÄÄR mÉ£ÀÆågïUÀ¼ÀÄ :

1 dªÀiÁä :
dªÀiÁä J£ÀÄßªÀÅzÀÄ PÉÆqÀV£À°è C£ÀÄ¸Àj¸ÀÄwÛzÀÝ «²µÀÖªÁzÀ PÀAzÁAiÀÄ ¥ÀzÀÞw. dªÀiÁä ¨sÀÆ«ÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÆ®vÀ: gÁdgÀÄ
§AiÀÄ¹zÁUÀ ¸ÉÃ£É, CxÀªÁ CgÉ¸ÉÃ£É ¸ÉÃªÉ MzÀV¹zÀªjUÉ ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀAzsÀ¨sÀðzÀ°è EAvÀºÀ ¸ÉÃªÉ
MzÀV¸ÀÄªÀAvÉ ¸ÀÆa¹zÁUÀ ¸ÉÃªÉ ¸À°è¸ÀÄªÀAvÀºÀªÀjUÉ CzsÀð PÀAzÁAiÀÄ ¤UÀ¢ü ¥Àr¹ ªÀÄAdÆgÀÄ ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
©ænÃµï ¸ÀPÁðgÀ ¸ÀºÀ ¸Àé®à ªÀÄnÖUÉ d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄAdÆgÀÄ ªÀiÁrgÀÄvÁÛgÉ. 1895 gÀ £ÀAvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ dªÀiÁä
d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄAdÆgÀÄ ªÀiÁqÀ¨ÁgÀzÉAzÀÄ ¸ÀPÁðgÀ DzsÉÃ²¹vÀÄ.
2 eÁVÃgÀÄ :
PÉÆqÀV£À ªÀÄºÁgÁdgÀÄ ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¹zÀ ¥ÀæeÉUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹ CªÀgÀ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì»¸À®Ä
ªÀÄAdÆgÀÄªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛzÀÝ ¨sÀÆ«ÄUÀ¼ÀÄ. eÁVÃgÀÄ ¨sÀÆ«ÄUÀ½UÉ PÀAzÁAiÀÄ¢AzÀ «£Á¬Äw ¤ÃqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.ºÉaÑ£À
d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀA±À¥ÁgÀA¥ÀgÀåªÁVvÀÄÛ. PÉ®ªÀÅ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ PÉÃªÀ® ªÀÄÆgÀÄ ¸ÀAvÀwUÀ½UÉ ªÀiÁvÀæ ¹Ã«ÄvÀªÁVvÀÄÛ.
3 ªÀÄoÀzÀ ¨sÀÆ«ÄUÀ¼ÀÄ :
ªÀÄoÀUÀ¼ÀÄ zsÁ«ÄðPÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÁVzÀÄÝ, ²ªÁZÁgÀgÀÄ, dAUÀªÀÄgÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ AiÉÆÃVUÀ¼ÉA§ À ¥ÀæªÁ¹UÀjUÉ ºÁUÀÆ EvÀgÉ
G£ÀßvÀ eÁwAiÀÄªÀjUÀÆ ªÀ¸ÀwAiÀÄ£ÉÆßzÀV¸ÀÄªÀ GzÉÞÃ±ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝªÀÅ. F ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ªÀiÁ°ÃPÀvÀé ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuÉ
E£ÀÆß ªÀÄÄAvÁzÀ dªÁ¨ÁÝjUÀ¼À£ÀÄß «ÃgÀ±ÉÊªÀgÉÃ £ÉÆÃrPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁVvÀÄÛ. ªÀÄoÀzÀ d«ÄÃ¤UÀ¼ÀÄ PÀAzÁAiÀÄ¢AzÀ
¸ÀA¥ÀÆtð «£Á¬Äw ¥ÀqÉ¢zÀÝªÀÅ. ªÀÄoÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÀV £ÉÆÃrPÉÆ¼ÀÄîªÀ ºÁUÀÄ EvÀgÀgÀjUÉ ¥ÀgÀ¨ÁgÉ ªÀiÁqÀzÀ
µÀgÀwÛUÉÆ¼À¥Àr¸À¯ÁVvÀÄÛ.
13
4 ¨ÁuÉ d«ÄÃ£ÀÄ: ¨ÁuÉ JAzÀgÉ vÀj ¨sÀÆ«Ä¬ÄAzÀ ¥ÀævÉåÃPÀUÉÆ½¹zÀ ¨sÀÆ«Ä. F ¨sÀÆ«ÄUÉ vÀj ¨sÀÆ«Ä¬ÄAzÀ
¨ÉÃ¥ÀðlÖ ¢£À¢AzÀ PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß «¢ü¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. PÉÆqÀV£À ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÀlÖªÁzÀ
PÁqÀÄ, ¨ÉlÖUÀ½AzÀ PÀÆrz.É PÀtÂªÉUÀ¼À°è£À ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ¨sÀvÀÛzÀ ¸ÁUÀÄªÀ½UÉ §¼À¹PÉÆAqÀÄ ªÀUÀðUÀ¼ÁV
«AUÀr¸À¯ÁVzÉ. ªÀUÀð JAzÀgÉ ¨sÀvÀÛzÀ ¨É¼É »qÀÄªÀ½. EzÀgÀ ¸ÀÄvÀÛ®Æ zÀlÖªÁzÀ PÁrzÀÄÝ C°èAiÀÄ ºÀÄ®Äè, vÀgÀPÁj,
UÉÆ§âgÀ, ºÀtÄÚ, PÀnÖUÉ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÃ¸ÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄPÁÌV ¸ÁUÀÄªÀ½zÀgÀgÀÄ
G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ªÀUÀðUÀ½UÉ ¸ÉÃjzÀ EAvÀºÀ PÁqÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀÀUÀ¼À£ÀÄß ¨ÁuÉUÀ¼ÀÄ J£Àß¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. PÀAzÁAiÀÄ
¸ÀAzÁAiÀÄ¢AzÀ «£Á¬Äw EgÀÄvÀÛzÉ.
5 UËqÀÄA©î ªÀÄvÀÄÛ £ÉÃAiÀÄätÄÚ :

EAvÀºÀ d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÁæªÀÄzÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÁV PÉ®¸À ¤ªÀð»¸ÀÄªÀªÀjUÉ §¼ÀÄªÀ½AiÀiÁV ªÀÄAdÆgÀÄªÀiÁqÀ¯ÁVvÀÄÛ.
UËqÀÄA©î d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀmÉÃ®jUÉ, £ÉÃAiÀÄätÄÚ d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀÄ¼ÀÄªÁrUÀ½UÉ (village watchmen)
¤ÃqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. F d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀgÀ¨ÁgÉ ªÀiÁqÀÄªÀAwgÀ°®è.
DzsÁgÀ UÀæAxÀUÀ¼ÀÄ :
• ¸ÀªÀÄ¸ÀÛ ¨sÁgÀvÀzÀ EwºÁ¸À:- V®âmïð ¹PÉéÃgÁ.
• PÀ£ÁðlPÀzÀ EwºÁ¸À :- qÁII PÉ. ¸ÀzÁ²ªÀ.
• 2008£ÉÃ ¸Á°£À°è ¥ÀgÀªÁ£ÀV ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀ vÀgÀ¨ÉÃw ¸ÀA§AzsÀ ²PÀëuÁyðUÀ½UÉ ¤ÃqÀ¯ÁVgÀÄªÀ ªÁå¸ÀAUÀ

ªÀiÁUÀðzÀ²ð.
• ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À PÉÊ¦r:- qÁII PÉ.«. PÀÄjAiÀi£ï.
• PÀAzÁAiÀÄ ªÀiÁUÀðzÀ²ð: JZï.¦. ±É°èPÉÃj.
• PÀ£ÁðlPÀ gÉªÉ£ÀÆå ¸ÀªÉð ªÀiÁå£ÀÄåAiÀÄ¯ï. ªÁ®ÆåªÀiï-1
¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀzÀ EwºÁ¸À ( LwºÁ¹PÀ »£Éß¯É) :

PÀæ. C¼ÀvÉAiÀÄ
PÁ® CgÀ¸ÀgÀÄ «zsÁ£À «ªÀgÀuÉ
¸ÀA. ¸ÁzsÀ£À
1. 2400- ¥ÁæaÃ£À vÀÆPÀ ªÀÄvÀÄÛ C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß 2,4,6,8,16,32,64gÀ
1700BC £ÁUÀjÃPÀvÉAiÀÄ PÁ® ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è EqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. PÀÈ¶AiÀiÁzsÁjvÀ
- -
1. ¹AzsÀÆ£À¢ DyðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ. ¸ÀASÉå 16PÉÌ ªÀÄºÀvÀé
£ÁUÀjÃPÀvÉ PÉÆnÖzÀÝgÀÄ.
2500BC 2. ¨Áå©¯ÉÆÃ¤AiÀiÁ MAzÀÄ vÉgÀ£ÁzÀ («zsÀzÀ) ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À
- -
£ÁUÀjÃPÀvÉ «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
1400BC 3. Ff¦Ö£À ºÀUÀÎ - PÉÆÃ£À & DAiÀÄvÁPÁgÀªÀ£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ®Ä
£ÁUÀjÃPÀvÉ (£ÉÊ¯ï vÀÆUÀÄUÀÄAqÀÄ §¼À¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ
£À¢AiÀÄ
£ÁUÀjÃPÀvÉ)
465BC to 4. gÉÆÃªÀÄ£ÀßgÀ PÁ® NqÉÆÃ«ÄÃlgï - zÀÆgÀªÀ£ÀÄß C¼ÉAiÀÄ®Ä NqÉÆÃ«ÄÃlgï
550BC §¼À¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ
14
2. 2000- 1. ªÉÃzÀ£ÀUÀ¼À PÁ® - - ªÉÊ¢PÀ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ°è PÀÈ¶ DzsÁjvÀ DyðPÀvÉ
500BC EgÀÄvÀÛzÉ. ¥Àæw gÉÊvÀ£ÀÄ ¨sÀÆªÀiÁ°ÃPÀvÀéªÀ£ÀÄß
ºÉÆA¢zÀÝ£ÀÄ. (¨ËzÀÝ UÀæAxÀUÀ¼À°è G¯ÉèÃR«zÉ)
J¯Áè d£ÀgÀÄ d¯Á±ÀAiÀÄ, PÀÈ¶ ¤ÃgÁªÀj PÁ®ÄªÉ
vÀqÉ ¨ÉÃ°UÀ¼À£ÀÄß ºÁPÀÄªÀÅzÀgÀ°è ºÁUÀÆ PÀAzÁAiÀÄ
¸ÀAUÀæºÀuÉAiÀÄ°è ¸ÀAWÀl£É PÁAiÀÄð
ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÉAzÀÄ w½zÀÄ§A¢zÉ. ªÀÄ£ÀÄ«£À
»AzÀÄ zsÀªÀÄð ±Á¸ÀÛçzÀ°è ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°è ¨É¼ÉzÀ
CzsÀð¨sÁUÀªÀ£ÀÄß PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀPÉÌ
¸À°è¸ÀÄwÛzÀÝgÉAzÀÄ G¯ÉèÃT¹gÀÄvÁÛgÉ.
321- 2. ªÀiËAiÀÄðgÀ PÁ® PÀA§ - ªÀÄtÂÚ£À UÀÄt, ¤Ãj£À C£ÀÄPÀÆ® ºÁUÀÆ
184BC CxÀªÁ PÉÆÃ®Ä, ¨É¼ÉAiÀÄ£ÀÄß DzsÁgÀªÁVlÄÖPÉÆAqÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß
gÀdÄÓPÀ (ºÀUÀÎ) RÄ¶Ì, vÀj, ¨sÁUÁAiÀÄÄÛ JAzÀÄ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ C¼ÀvÉ
ªÀiÁr zÁR®ÄªÀiÁqÀÄªÀ ¥ÀzÀÝwAiÀÄÄ
eÁjAiÀÄ°è¢ÝvÀÄ.
CAzÀgÉ PÀÈ¶¨sÀÆ«Ä, AiÉÆÃUÀåªÀ®èzÀ PÀÈ¶
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ¥Á¼ÀÄ ¨sÀÆ«Ä, ±ÁAzÀ (ºÀtÚÂ£À
vÉÆÃl), ¸ÀÜ¼À (Mt¨sÀÆ«Ä), ªÀ£À (PÁqÀÄ).
AiÀÄÄPÀÛ ªÀÄvÀÄÛ gÁdwPÀ C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ ¥ÁæAvÀåzÀ°è
PÀAzÁAiÀÄ ªÀ¸ÀÆ° ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
¸ÁÜ¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ UÉÆÃ¥À JA§ C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ
UÁæªÀÄªÀÄlÖzÀ°è PÀAzÁAiÀÄ ªÀ¸ÀÆ° ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
ºÁUÀÆ MmÁÖgÉ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ GvÀà£ÀßzÀ 1/4 ¨sÁUÀzÀ
PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ªÀ¸ÀÆ° ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
280- 3.UÀÄ¥ÀÛgÀ PÁ® - ¤ªÀvÀð£À, PÀÈ¶¨sÀÆ«ÄUÉ PÉëÃvÀæ, PÀÈ¶AiÉÆÃUÀåªÀ®èzÀ ¨sÀÆ«ÄUÉ
250BC PÀÄ®åªÀ¥À, T® JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ.
zÉÆæÃtªÁ¸À
1540- 5. ªÉÆWÀ®gÀ PÁ® - PÀÈ¶ ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß 3 jÃwAiÀÄ°è ¯ÉPÁÌZÁgÀ
1545AD 1.µÉÃgï µÀºÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
GvÀÛªÀÄ, C)¥sÀ¯Áè¨ÀsQë CxÀªÁ ¨sÀoÁ¬Ä
ªÀÄzsÀåªÀÄ, 1.SÉÃvï ¨sÀoÁ¬Ä(UÀzÉÝAiÀÄ°è ¤AwgÀÄªÀ ¨É¼ÉAiÀÄ£ÀÄß
¸ÁªÀiÁ£Àå £ÉÆÃr ¯ÉPÁÌZÁgÀ 2. ¯ÁAPï ¨sÀoÁ¬Ä (¨É¼É
JAzÀÄ PÉÆAiÀÄÝ vÀAzÀÄ ºÁQzÀ vÉ£É £ÉÆÃr ¯ÉPÁÌZÁgÀ) 3.
«AUÀqÀuÉ gÀ¹ìÃ ¨sÀoÁ¬Ä (ºÀ¸À£ÀÄ ªÀiÁrzÀ ¨sÀvÀÛzÀ gÁ²
ªÀiÁrgÀÄvÁÛgÉ. £ÉÆÃr ¯ÉPÁÌZÁgÀ)
1556- 2. CPÀâgÀ£À PÁ® vÉ£Á¨ï(¸ÀgÀ¥À½) - 1) C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÀ MAzÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ «¹ÛtðªÀ£ÀÄß
1605AD WÀeï (±ÀAPÀÄ) ©WÁ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ (¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 0-
30UÀÄAmÉ). 2)C¢üPÀ DzÁAiÀÄ vÀgÀÄªÀ
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß PÀgÀÆj JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ.
3)CPÀâgÀ£À PÀAzÁAiÀÄ ªÀÄAwæ vÉÆÃzÀgÀªÀÄ®è zÀºÀ¸À®
ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉ vÀgÀÄvÁÛ£É.
zÀºÀ¸À® ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß 4 zÀeÉðUÀ¼ÁV
«AUÀr¸À¯ÁVvÀÄÛ.
15
• ¥ÉÆÃ¯Áeï: ¥ÀæwªÀµÀð ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ
ªÀiÁqÀÄªÀ d«ÄÃ£ÀÄ
• ¥ÀgËw: MAzÀÄ ªÀµÀðzÀ°è 2 ¨É¼É vÉUÉzÀÄ
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ªÀµÀðzÀ°è ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉUÉ ªÀÄgÀ½
©lÖ d«ÄÃ£ÀÄ
• ZÀZÁgï: 3 CxÀªÁ 4 ªÀµÀð ©Ã¼ÀÄ ©lÖ
d«ÄÃ£ÀÄ
• §Adgï: 5 ªÀµÀðQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ ªÀµÀð
G¼ÀÄªÉÄAiÀiÁUÀzÀ d«ÄÃ£ÀÄ.
4) zÀºÀ¸À® ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß »A¢£À
ªÀµÀðzÀ GvÀà£ÀßUÀ½AzÀ ¤zsÀðj¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
5)PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß £ÀUÀzÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ°è ªÀ¸ÀÆ°

ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
6)UÁæªÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è ¥ÀmÁéj, PÁgÀPÀÆ£À, ¥ÀgÀUÀtzÀ°è
R£ÀÄAUÉÆÃ, vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è ±ÉÃSïzÁgï,
f¯Áè ªÀÄlÖzÀ°è ©wQë ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæAvÀå ªÀÄlÖzÀ°è
CªÀÄ¯ï UÀÄeÁgï JA§ PÀAzÁAiÀÄ PÁAiÀÄð
¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
3. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è - - PÀzÀA§gÀ PÁ®zÀ°èzÀÝ ¥ÀzÀÝwAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¹ PÀÄ¼À
¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ.
1.PÀzÀA§gÀ PÁ®
2. ºÉÆAiÀÄì¼ÀgÀ PÁ® - - PÀzÀA§gÀ PÁ®zÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß EªÀgÀÄ
ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉ¹zÀgÀÄ.
3.«dAiÀÄ£ÀUÀgÀ - ©ÃdªÀj F PÁ®zÀ°è ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß D£ÉÃPÀ ¨sÁUÀUÀ¼ÁV
CgÀ¸ÀgÀ PÁ® ¥ÀzÀÝw «AUÀr¹ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¥ÀævÉåÃQ¸À®Ä
PÀ®ÄèUÀ¼À£ÀÄß J¯Éè UÀÄgÀÄvÀÄUÀ¼À£ÁßV £ÉqÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ «¹ÛtðªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ »rAiÀÄ®Ä
CzÀgÀ°è ©vÀÄÛªÀ ©ÃdUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtUÀ½AzÀ
¤zsÀðj¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. EzÀ£ÀÄß ©ÃdªÀj ¥ÀzÀÝw
JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ.
MAzÀÄ PÉÆ¼ÀUÀ JAzÀgÉ (10 ¸ÉÃgÀÄ) ©ÃdªÀ£ÀÄß
©wÛzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ WÀlPÀ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ.
UÀÄt ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÉAiÀÄ£ÀÄß 3 jAzÀ 10 UÀzÁåt PÀgÀ
¥ÀqÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ.
1645 AD 4.PÉ¼À¢AiÀÄ CgÀ¸ÀgÀ PÉ¼À¢AiÀÄ£Áß½zÀ ²ªÀ¥Àà£ÁAiÀÄPÀgÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ
PÁ® ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉAiÀÄ£ÁßzsÀj¹ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß 5 ¨sÁUÀUÀ¼ÁV
²ªÀ¥Àà£ÁAiÀÄPÀ£À ²¸ÀÄÛ «AUÀr¹zÀÝ£ÀÄ.
• GvÀÛªÀÄ ¨sÀÆ«Ä: ¤ÃgÁªÀj JgÉªÀÄtÂÚ£À
¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ ¨sÀÆ«Ä
• ªÀÄzsÀåªÀÄ ¨sÀÆ«Ä: PÉA¥ÀÄ ªÀÄtÂÚ£À
¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ ¨sÀÆ«Ä
16
• PÀ¤µÀ× ¨sÀÆ«Ä: vÉÃªÁA±ÀªÀÅ¼Àî PÀ¥ÀÄà ªÀÄtÂÚ£À
¨sÀÆ«Ä
• CzsÀªÀÄ ¨sÀÆ«Ä: PÀ®Äè §AqÉUÀ½AzÀ
PÀÆrzÀ UÀZÀÄÑªÀÄtÂÚ£À ¨sÆ
À «Ä
• CzsÀªÀiÁzsÀªÀÄ: ¨sÀÆ«Ä Mt ªÀÄgÀ½£À §AdgÀÄ
¨sÀÆ«Ä 5 jAzÀ 12 ªÀµÀð ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄ ªÀiÁr¹
DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¨É¯ÉUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀgÁ¸ÀjAiÀÄ°è ªÀiÁr ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ ¤UÀ¢ü
ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. MAzÀÄ ¸Á«gÀ CrPÉ ªÀÄgÀ
UÀ¼À£ÀÄß MAzÀÄ WÀlPÀ JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¹
PÀAzÁAiÀÄ «¢ü¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ¥ÀæAiÉÆÃUÁvÀäPÀ
¸ÁUÀÄªÀ½AiÀÄ C£ÀÄ¨sÀªÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ
ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀiÁqÀ¯ÁVvÀÄÛ. EzÀ£ÀÄß ²ªÀ¥Àà£ÁAiÀÄPÀ£À
²¸ÀÄÛ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ²¸ÀÄÛ JA§ ¥ÀzÀ
¥Á¹ð ¨sÁµÉ ²¸ÁÛ JA§ ¥ÀzÀ¢AzÀ §A¢zÀÄÝ
EzÀgÀ CxÀð ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ.
4. DAUÀègÀ PÁ® ±ÀAPÀÄ & ¨sÀoÁ¬Ä ¥ÀzÀÝwAiÀÄ°è gÉÊvÀ£ÀÄ ¨É¼ÉzÀ ¨É¼ÉAiÀÄ°è
¸ÀgÀ¥À½, ¤¢üðµÀÖ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀPÉÌ ¤ÃqÀ¨ÉÃPÁVvÀÄÛ.
zÀÄ©üðtÂ PÀæªÉÄÃt F ªÉÄÃ°£À ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß vÀ¦à¹
G¥ÀPÀgÀt ¸ÀA¥ÀÆtð PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ºÀtzÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è
ªÀ¸ÀÆ° ªÀiÁqÀ®Ä ¤zsÀðj¸À¯Á¬ÄvÀÄ. EªÀgÀÄ
gÉÊvÀªÁj ¥ÀzÀÝwAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
gÁdåUÀ¼À ¥ÀÄ£Àgï «AUÀqÀuÉ ¥ÀÆªÀð 5
¥ÁæAvÀåUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¹ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀªÀ£ÀÄß
ªÀiÁrgÀÄvÁÛgÉ.
1)ºÀ¼É ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ ¥ÁæAvÀå:
ªÀÄÆ® ¸ÀªÉð: jÃ¸ÀªÉð(ªÀÄgÀÄ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À)
(1863-1899) (1900-1925)
2)ªÀÄÄA¨ÉÊ ¥ÁæAvÀå:
(1840-1863) (1906-1921)
3)ªÀÄzÁæ¸ï ¥ÁæAvÀå
(1858-1904) (1923-1935)
4)ºÉÊzÁæ¨Ázï ¥ÁæAvÀå
(1875-1888) (1906-1916)
5)PÉÆqÀUÀÄ ¥ÁæAvÀå
(1863-1879) (1906-1912)
17
2. ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À, PÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆ zÁR¯ÉUÀ¼À E¯ÁSÉAiÀÄ CAUÀgÀZÀ£É
ªÀÄvÀÄÛ PÀvÀðªÀå ºÉÆuÉUÁjPÉUÀ¼ÀÄ
DAiÀÄÄPÀÛgÀÄ : ¨sÁgÀwÃAiÀÄ DqÀ½vÀ ¸ÉÃªÉUÉ (I.A.S) ¸ÉÃjzÀ »jAiÀÄ ±ÉæÃtÂ C¢üPÁj
ºÉZÀÄÑªÀj ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ : UÀÆæ¥ï J »jAiÀÄ ±ÉæÃtÂ ºÀÄzÉÝ
dAn ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ : UÀÆæ¥ï J »jAiÀÄ ±ÉæÃtÂ ºÀÄzÉÝ
f¯Áè¢üPÁjUÀ¼À vÁAwæPÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÀzÀ¤«ÄvÀÛ ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À G¥À ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ :
UÀÆæ¥ï ‘J’ QjAiÀÄ ±ÉæÃtÂ ºÀÄzÉÝ
¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ (vÁAwæPÀ) : UÀÆæ¥ï ‘©’ ºÀÄzÉÝ.
.........................................................................................................................................................................................
1. DAiÀÄÄPÀÛgÀÄ :
DAiÀÄÄPÀÛgÀ ºÀÄzÉÝAiÀÄÄ E¯ÁSÁ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀ ºÀÄzÉÝAiÀiÁVzÀÄÝ, ¨sÁgÀwÃAiÀÄ DqÀ½vÀ ¸ÉÃªÉUÉ (I.A.S) ¸ÉÃjzÀ »jAiÀÄ
±ÉæÃtÂ C¢üPÁjUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁqÀ®àqÀÄvÀÛzÉ. EªÀgÀÄ gÁdåzÀ°è ªÀÄÆ® ºÁUÀÆ ¥ÀjµÀÌøvÀ PÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜUÉ
¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ ¤Ãw ¤AiÀÄªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀzÀ ¥ÀgÀªÁV PÁAiÀÄðUÀvÀUÉÆ½¸À®Ä
dªÁ¨ÁÝgÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ ºÁUÀÆ E¯ÁSÉAiÀÄ ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀåªÀ¹ÜvÀªÁV ¤ªÀð»¸ÀÄªÀ PÉ®¸ÀzÀ G¸ÀÄÛªÁj
£ÉÆÃrPÉÆ¼ÀÄîvÁÛgÉ. F ªÉÆzÀ®Ä £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄzÁæAPÀ E¯ÁSÉ ªÀÄvÀÄÛ F E¯ÁSÉUÀ½UÉ dAnAiÀiÁV
ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁVgÀÄwÛzÀÝgÀÄ. 1994jAzÀ F ºÀÄzÉÝAiÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄzÁæAPÀ E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ ¥ÀævÉåÃQ¸À®àlÄÖ F
E¯ÁSÉUÉ ¥ÀævÉåÃPÀªÁV ¤zÉÃð±ÀPÀgÁV ªÀÄÄAzÀÄªÀj¸À¯ÁVvÀÄÛ. EwÛÃZÉUÉ CAzÀgÉ 2005 jAzÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀ ºÀÄzÉÝAiÀÄ£ÀÄß
DAiÀÄÄPÀÛgÀ ºÀÄzÉÝAiÀiÁV ªÀiÁ¥Àðr¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ.s
DAiÀÄÄPÀÛgÀÄ ¥ÀæªÀÄÄRªÁV F JgÀqÀÄ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ.
1. E¯ÁSÉAiÀÄ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁV gÁdåzÀ°è£À ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ¥ÀæUÀw ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÁjUÀ¼À ¤AiÀÄAvÀæt, ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ

ºÁUÀÆ ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄzÀ PÉ®¸À
2. ªÉÄÃ®ä£À« ¥Áæ¢üPÁgÀ ºÁUÀÄ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, ¨sÀÆ«Ä PÉÆÃ±À DV PÁAiÀÄð ¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÁÝgÉ.
E¯ÁSÉAiÀÄ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁV ‘¹’ ªÀÄvÀÄÛ ‘r’ UÀÄA¦£À ¹§âA¢UÀ¼À ªÀÈAzÀ ¤ªÀðºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÃªÀÄPÁw ¥Áæ¢üPÁgÀzÀ
CzsÀåPÀëgÁVgÀÄvÁÛgÉ. E¯ÁSÉAiÀÄ J¯Áè ¹§âA¢UÀ¼À PÀvÀðªÀå ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄªÀÅzÀÄ, ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ,
ªÀUÁðªÀuÉ, ¤AiÉÆÃd£É, ¸ÀÜ¼ÁAvÀgÀ, ªÀÄÄA§rÛUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR PÁAiÀÄðªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ
PÁ®PÁ®PÉÌ ¤ÃqÀ¯ÁUÀÄªÀ ¤zÉÃð±À£ÀUÀ¼À£ÀÄß AiÀÄxÁªÀvÁÛV ¹§âA¢AiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀ¢AzÁV C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ
¥ÀæªÀÄÄR PÀvÀðªÀå C®èzÉÃ, DAiÀÄÄPÀÛgÀÄ ¸ÀPÁðgÀzÀ PÁAiÀÄðzÀ²ðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀAzÁAiÀÄ E¯ÁSÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR
C¢üPÁjUÀ¼ÁzÀ ¥ÁæzÉÃ²PÀ DAiÀÄÄPÀÛgÀÄ, f¯Áè¢üPÁjUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄ C¢üPÁjAiÀiÁV PÉ®¸À ¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ.
¨sÀÆªÀiÁ¥À£À E¯ÁSÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR PÀvÀðªÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ.

F AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄµÁÖ£ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀ°è ¥ÀæªÀÄÄRªÁV PÀAzÁAiÀÄ E¯ÁSÉ ºÁUÀÆ EvÀgÉ E¯ÁSÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ
GvÀÛªÀÄ ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄ ¸Á¢ü¸ÀÄªÀÅzÀÄ CvÀåUÀvÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀæªÀÄÄR AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÁzÀ ªÀÄgÀÄ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À, PÀAzÁAiÀÄ
¤ªÀðºÀuÉ, £ÀUÀgÀ ªÀiÁ¥À£À, zÁR¯ÉUÀ¼À ¸ÁÌöå¤AUï ªÀÄvÀÄÛ rfmÉÊ¸ÉÃ±À£ï EAvÀºÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß
C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀ°è ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ E¯ÁSÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ GvÀÛªÀÄ ¨ÁAzsÀªÀåzÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ PÀ°à¸ÀÄvÁÛgÉ.
18
• DAiÀÄÄPÀÛgÀÄ E¯ÁSÉAiÀÄ ªÁ¶ðPÀ DqÀ½vÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß ¹zÀÞ¥Àr¹ ¸ÀPÁðgÀPÌÉ ¸À°è¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄÄRå
ºÉÆuÉUÁjPÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
• DAiÀÄÄPÀÛgÀÄ ªÉÄÃ®ä£À« ¥Áæ¢üPÁjAiÀiÁV PÀ£ÁðlPÀ ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ 1964 ºÁUÀÆ PÀ£ÁðlPÀ ¨sÀÆ
PÀAzÁAiÀÄ ¤AiÀÄªÀiÁªÀ½ 1966gÀ ªÉÄÃgÉUÉ zÀvÀÛªÁVgÀÄªÀ C¢üPÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ZÀ¯Á¬Ä¸ÀÄvÁÛgÉ.
• ªÀiÁ»w ºÀPÀÄÌ ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ºÀPÀÄÌ PÁAiÉÄÝ 2005gÀ ¸ÉPÀë£ï 19(1)gÀ ¥ÀæPÁgÀ ªÉÄÃ®ä£À« ¥Áæ¢üPÁjUÀ¼ÁVgÀÄvÁÛgÉ.
• PÀ£ÁðlPÀ ¨sÀÆ PÀAzÁAiÀÄ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ 1964gÀ ¸ÉPÀë£ï 144 ºÁUÀÆ ¤AiÀÄªÀiÁªÀ½ 1966 ¤AiÀÄªÀÄ 75gÀ
¥ÀæPÁgÀ ªÉÄÃgÉAiÀÄ UÀrUÀÄgÀÄvÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÁåSÁå£ÀUÉÆ½¸ÀÄvÁÛgÉ.
2. ºÉZÀÄÑªÀj ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ :
EªÀgÀÄ DAiÀÄÄPÀÛgÀ PÀZÉÃjAiÀÄ°è PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ. ºÁUÀÆ UÀÆæ¥ï J »jAiÀÄ ±ÉæÃtÂ ºÀÄzÉÝAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
DAiÀÄÄPÀÛgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ C¢üPÁjUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀiÁ¢üPÁjAiÀiÁV PÁAiÀÄð ¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ.
3. dAn ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ :
¨sÀÆªÀiÁ¥À£À E¯ÁSÉAiÀÄ PÁAiÀÄð ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ PÀAzÁAiÀÄ E¯ÁSÉAiÉÆA¢UÉ (¸ÀPÁðgÀzÀ DzÉÃ±À ¸ÀASÉå: PÀAE/20
¨sÀÆzÁ¸À 2002/¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ, ¢£ÁAPÀ: 21.04.2005gÀAvÉ) PÁAiÀÄð«°Ã£ÀªÁzÀ £ÀAvÀgÀ «¨sÁVÃAiÀÄ ªÀÄlÖzÀ°èzÀÝ F
ºÀÄzÉÝUÀ¼ÀÄ gÀzÁÝV ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ £ÀUÀgÀ ªÀiÁ¥À£À ZÀlÄªÀnPÉUÀ½UÉ ¹Ã«ÄvÀ PÁAiÀÄðªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ, gÁdåzÀ°è, dAn
¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, £ÀUÀgÀ ªÀiÁ¥À£À, GvÀÛgÀ ªÀ®AiÀÄ ºÁUÀÆ dAn ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, £ÀUÀgÀ ªÀiÁ¥À£À, zÀQët ªÀ®AiÀÄ JA§
PÁAiÀÄðªÁå¦ÛAiÉÆA¢UÉ ¨É¼ÀUÁ« ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄUÀ¼À°è PÀbÉÃjUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ. dAn ¤zÉÃð±ÀPÀgÀ
ºÀÄzÉÝAiÀÄÄ UÀÆæ¥ï ‘J’ £À »jAiÀÄ ±ÉæÃtÂ ºÀÄzÉÝAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. dAn ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ DAiÀÄÄPÀÛgÀ £ÉÃgÀ C¢üÃ£ÀzÀ°è
PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ. F C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ CªÀgÀ ¤AiÀÄAvÀætPÉÌ M¼À¥ÀqÀÄªÀ £ÀUÀgÀ ªÀiÁ¥À£À PÀbÉÃjUÀ¼À ¹§âA¢AiÀÄ
¸ÉÃªÁ «µÀAiÀÄªÀ£ÀÄß ¤ªÀðºÀuÉ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. eÁjAiÀÄ°ègÀÄªÀ £ÀUÀgÀªÀiÁ¥À£À PÀbÉÃjUÀ¼À°è zÉÊ£ÀA¢£À
PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæªÀÄÄRªÁV G¸ÀÄÛªÁj ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ.
dAn ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, £ÀUÀgÀ ªÀiÁ¥À£À PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ºÉÆ¸ÀzÁV PÁAiÀÄðPÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÁUÀ PÀ£ÁðlPÀ
¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ PÁAiÉÄÝ ¸ÉPÀë£ï 148gÀ ¥ÀæPÁgÀ ¥ÀlÖt, £ÀUÀgÀUÀ¼À UÀrUÀ¼À£ÀÄß ¤UÀ¢ü¥Àr¹ C¢ü¸ÀÆZÀ£É ºÉÆgÀr¸ÀÄªÀ
C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ.
PÀ£ÁðlPÀ ¨sÀÆ PÀAzÁAiÀÄ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ 1964 ¸ÉPÀë£ï 140(2) gÀ ¥ÀæPÁgÀ, ¸ÉPÀë£ï 153(1) ¸ÉPÀë£ï 148UÀ¼À°è
zÀvÀÛªÁVgÀÄªÀ C¢üPÁgÀzÀAvÉ £ÀUÀgÀ ªÀiÁ¥À£À PÁAiÀÄðzÀ°è PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ ºÁUÀÆ PÀ£ÁðlPÀ ¨sÀÆ PÀAzÁAiÀÄ
¤AiÀÄªÀiÁªÀ½ 1966gÀ ¤AiÀÄªÀÄ 85 (1) ¤AiÀÄªÀÄ 91 (1) ºÁUÀÆ 91 (2) gÀ°è zÀvÀÛªÁVgÀÄªÀ C¢üPÁgÀzÀAvÉ £ÀUÀgÀ
ªÀiÁ¥À£À PÁAiÀÄðzÀ°è PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ.
PÉÃAzÀæ PÀbÉÃjAiÀÄ°è dAn ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ (vÁAwæPÀ) ªÀÄvÀÄÛ dAn ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ («ZÁgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ vÀ¤SÉ) JA§
PÁAiÀÄðªÁå¦Û ºÉÆA¢gÀÄªÀ JgÀqÀÄ ºÀÄzÉÝUÀ½ªÉ. F C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ ¨sÁ.C. ¸ÉÃªÉUÉ ¸ÉÃjzÀ C¢üPÁjUÀ¼ÁzÀ DAiÀÄÄPÀÛjUÉ
E¯ÁSÉAiÀÄ vÁAwæPÀ «ZÁgÀUÀ½UÉ ¸À®ºÉUÁgÀgÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ.
E¯ÁSÉAiÀÄ°è JgÀqÀÄ vÀgÀ¨ÉÃw ¸ÀA¸ÉÜUÀ½zÀÄÝ (ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ®§ÄgÀV) E°è£À ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀ ºÀÄzÉÝUÀ¼ÀÄ ¸ÀºÀ
dAn ¤zÉÃð±ÀPÀgÀ ºÀÄzÉÝUÉ ¸ÀªÀiÁ£ÀªÁVgÀÄvÀÛªÉ. dAn ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, ¨ÁUÀ®PÉÆÃmÉ (PÀÈµÁÚ ªÉÄÃ®ÝAqÉ AiÉÆÃd£É
¥Áæ¢üPÁgÀ, ¥ÉÆÃr PÀqÀvÀUÀ¼À ¨ÁQ «¯ÉÃªÁjUÉ) E¯ÁSÉAiÀÄ°è MlÄÖ 7 dAn ¤zÉÃð±ÀPÀgÀ ºÀÄzÉÝUÀ¼ÀÄ EgÀÄvÀÛªÉ.
19
4. f¯Áè¢üPÁjUÀ¼ÀÄ :
¨sÀÆªÀiÁ¥À£À E¯ÁSÉAiÀÄ PÁAiÀÄðZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ PÀAzÁAiÀÄ E¯ÁSÉAiÉÆA¢UÉ PÁAiÀÄð«°Ã£ÀªÁzÀ £ÀAvÀgÀ f¯Áè
ªÀÄlÖzÀ°è EvÀgÉ J®è PÉ®¸ÀUÀ¼À eÉÆvÉUÉ EªÀgÀÄ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À «µÀAiÀÄPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁVgÀÄvÁÛgÉ.
«°Ã£ÀªÁUÀÄªÀ ªÀÄÄ£ÀßªÀÇ ¸ÀºÀ EªÀgÀÄ PÀ£ÁðlPÀ ¨sÀÆ PÀAzÁAiÀÄ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ 1964 ºÁUÀÆ PÀ£ÁðlPÀ
¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ ¤AiÀÄªÀiÁªÀ½ 1966gÀ°è zÀvÀÛªÁVgÀÄªÀ C¢üPÁgÀUÀ¼ÀAvÉ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À, PÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ
¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À PÁAiÀÄðZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À°è vÀªÀÄä C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ. f¯Áè¢üPÁjUÀ¼À vÁAwæPÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÁV
¨sÀÆªÀiÁ¥À£À «µÀAiÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ PÉ®¸À ¤ªÀð»¸ÀÄwÛgÀÄvÁÛgÉ. f¯Áè¢üPÁjUÀ¼ÀÄ f¯Áè ªÀÄlÖzÀ°è PÉ®¸À
¤ªÀð»¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À C¢üPÁjUÀ¼À, £ËPÀgÀgÀ gÀºÀ¸Àå ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄªÉÆÃ¢¸ÀÄvÁÛgÉ.
PÀ£ÁðlPÀ ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ ¸ÉPÀë£ï 139(2)gÀ ¥ÀæPÁgÀ UÁæªÀÄUÀ¼À UÀrUÀ¼À£ÀÄß ¤UÀ¢ü¥Àr¸ÀÄªÀ C¢üPÁgÀ
ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ. ¸ÉPÀë£ï 143gÀ ¥ÀæPÁgÀ ¸ÀªÉð £ÀA§gÀÄUÀ¼À ºÁUÀÆ UÁæªÀÄzÀ UÀrUÀ¼À ¤ªÀiÁðt, zÀÄgÀ¹Û¥Àr¸ÀÄªÀ
C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ.
G¥À«¨sÁUÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ f¯Áè¢üPÁjUÀ¼À vÁAwæPÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÀÄ ºÉÆgÀr¹gÀÄªÀ DzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæ²ß¹ EªÀjUÉ
¸ÉPÀë£ï 56(1) ºÁUÀÆ ¤AiÀÄªÀÄ 69(2) gÀ ¥ÀæPÁgÀ ªÉÄÃ®ä£À« ¸À°è¸À§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¤AiÀÄªÀÄ 73gÀ ¥ÀæPÁgÀ
£ÀPÁ±ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁ¥Àðr¸ÀÄªÀ C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ ºÁUÀÆ ¨sÀÆ ªÀiÁ¥À£À «µÀAiÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ
G¥À«¨sÁUÁ¢üPÁjUÀ½UÉ/vÀºÀ²Ã¯ÁÝgïgÀªÀjUÉ ¸ÀÄvÉÆÛÃ¯É/ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£À ¤ÃqÀÄvÁÛgÉ ºÁUÀÆ ¥ÀæUÀw ¥Àj²Ã®£É
£ÀqÉ¸ÀÄvÁÛgÉ.
5. f¯Áè¢üPÁjUÀ¼À vÁAwæPÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÀzÀ¤«ÄvÀÛ ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À G¥À ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ :

F ºÀÄzÉÝAiÀÄÄ UÀÆæ¥ï ‘J’ QjAiÀÄ ±ÉæÃtÂ ºÀÄzÉÝAiÀiÁVzÉ. F ºÀÄzÉÝAiÀÄÄ «°Ã£ÀªÁUÀÄªÀÅzÀQÌAvÀ ªÀÄÄAavÀªÁV
¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À G¥À¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®àqÀÄwÛvÀÄÛ. ¢£ÁAPÀ: 01.05.2005 jAzÀ f¯Áè¢üPÁjUÀ¼À C¢üÃ£ÀPÉÌ
M¼À¥Àr¹, f¯Áè¢üPÁjUÀ¼À vÁAwæPÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀzÀ¤«ÄvÀÛ ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À G¥À¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄUÀ¼ÉAzÀÄ
¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁVzÉ. ¥Àæw f¯ÉèUÀ¼À°èAiÀÄÆ f¯Áè¢üPÁjUÀ¼À PÀbÉÃjAiÀÄ°è PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ. F PÁAiÀÄðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ
£ÀAvÀgÀ EªÀgÀÄ PÉ¼ÀPÀAqÀ PÉ®¸ÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ. f¯Áè¢üPÁjUÀ½UÉ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À «µÀAiÀÄPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ
vÁAwæPÀ ¸À®ºÉUÁgÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ.
PÀ£ÁðlPÀ ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ ¸ÉPÀë£ï 67(2), 49(A), 136(2) gÀ°è zÀvÀÛªÁVgÀÄªÀ C¢üPÁgÀUÀ¼ÀAvÉ
(ªÉÄÃ®ä£À«) ¥ÀæªÀÄÄRªÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ ºÁUÀÆ PÀ£ÁðlPÀ ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ ¤AiÀÄªÀiÁªÀ½ 36(1), 36(2)gÀ°è
(¥ÉÆÃr PÀqÀvÀUÀ¼À C£ÀÄªÉÆÃzÀ£É) zÀvÀÛªÁVgÀÄªÀ C¢üPÁgÀUÀ¼ÀAvÉAiÀÄÆ ¸ÀºÀ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ ºÁUÀÆ F
ªÉÄÃ®ÌAqÀ PÁAiÉÄÝ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄªÀiÁªÀ½UÀ¼À°è EgÀÄªÀ E¤ßvÀgÀ C¢üPÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ZÀ¯Á¬Ä¹ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ.
¸ÀPÁðgÀzÀ ¸ÀÄvÉÆÛÃ¯É ¸ÀASÉå: PÀAE / 133 ¨sÀÆzÁ¸À / 2008, ¢£ÁAPÀ: 26.06.2008gÀAvÉ vÀºÀ²Ã¯ÁÝgïgÀªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ
¨sÀÆªÀiÁ¥À£À «µÀAiÀÄPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ vÁAwæPÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÀzÀ¤«ÄvÀÛ ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À
G¥À¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄUÀ½UÉ C¢üÃ£ÀgÁV PÉ®¸À ¤ªÀð»¸À®Ä ¸ÀÆa¸À¯ÁVzÉ.
¸ÀPÁðgÀzÀ EwÛÃa£À ¸ÀÄvÉÆÛÃ¯ÉAiÀÄAvÉ E¯ÁSÉAiÀÄ ‘¹’ ªÀÄvÀÄÛ ‘r’ UÀÄA¦£À £ËPÀgÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß CªÀiÁ£ÀwÛ£À°èqÀÄªÀ
C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ.
PÉÃAzÀæ PÀbÉÃjAiÀÄ EwÛÃa£À ¸ÀÄvÉÆÛÃ¯É ¸ÀASÉå: vÁA DqÀ½vÀ / ¸ÀÄvÉÆÛÃ¯É / 04 / 2008-09, ¢£ÁAPÀ: 10.10.2008
gÀAvÉ ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß CqÀ« ºÁUÀÆ PÀbÉÃj PÉ®¸ÀPÉÌ £ÉÃ«Ä¹gÀÄªÀ §UÉÎ ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
¸ÀPÁðgÀzÀ ¥ÀvÀæ ¸ÀASÉå: PÀAE 88 ¨sÀÆzÁ¸À 2005 ¢£ÁAPÀ: 04.07.2005gÀ°è ¤UÀ¢ü¥Àr¹gÀÄªÀ J¯Áè vÀgÀºÀzÀ ¥ÉÆÃr
ªÀ»UÀ¼À£ÀÄß vÁ®ÆèPÀÄ PÀbÉÃjUÀ¼À°è ¤ªÀð»¹gÀÄªÀ §UÉÎ ºÁUÀÆ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ ªÀ»AiÀÄ°è ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À PÁ®AªÁgÀÄ
20
ZÀ®£ÀªÀ®£ÀUÀ¼À£ÀÄß £ÀªÀÄÆ¢¹gÀÄªÀ §UÉÎ UÀªÀÄ¤¸ÀÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÉÆÃr ¥ÀæUÀw vÀBSÉÛAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀ ¤UÀ¢ü¥Àr¹zÀ
£ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄAvÉ ¸ÀPÁ®zÀ°è ªÉÄÃ¯Á¢üPÁjUÀ½UÉ ¸À°è¸ÀÄwÛgÀÄªÀ §UÉÎ ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
¥Àæw vÁ®ÆèQ£À°è ¨ÁQ EgÀÄªÀ ««zsÀ ¥ÉÆÃr PÀqÀvÀUÀ¼À£ÀÄß «µÀAiÀÄªÁgÀÄ «AUÀr¹, UÁæªÀÄªÁgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀµÀðªÁgÀÄ
«AUÀr¹gÀÄªÀ §UÉÎ ¥Àj²Ã°¹ ºÀ¼É PÀqÀvÀUÀ½UÉ DzÀåvÉ ¤Ãr PÉ®¸À ¤ªÀð»¸ÀÄwÛgÀÄªÀ §UÉÎ ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ. ºÁUÀÆ
¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄUÀ¼À PÁAiÀÄðªÉÊRjAiÀÄ£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðgÀzÀ ¸ÀÄvÉÆÛÃ¯É ¸ÀASÉå: PÀAE / 122 ¨sÀÆ
zÁ¸À 2005, ¢£ÁAPÀ: 10.08.2005gÀ ¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄAvÉ ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄ ¤UÀ¢¥Àr¹zÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀAvÉ PÉ®¸À
¤ªÀð»¸ÀÄwÛgÀÄªÀ §UÉÎ ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ (18 CqÀ« PÀqÀvÀ + 5 zÀÄgÀ¹Û). DAiÀiÁ vÁ®ÆèQ£À°è «±ÉÃµÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ
ºÀ«ÄäPÉÆArgÀÄªÀ PÉ®¸À PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ. GzÁºÀgÀuÉUÉ «±ÉÃµÀ ¥ÉÆÃr DAzÉÆÃ®£À, ¸ÁÌöå¤AUï,
ªÀÄgÀÄ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ºÁUÀÆ E¤ßvÀgÉ E¯ÁSÉ AiÉÆÃd£É ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À §UÉÎ ¸Á¢ü¹zÀ ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
¥ÉÆÃrAiÉÄÃvÀgÀ ªÀ»UÀ¼ÁzÀ 1) ºÀzÀÄÝ§¸ÀÄÛ ªÉÄÃ®ä£À«, 2) PÉÆÃmïð PÀ«ÄµÀ£ï ªÁgÉAmï, 3) PÉÆÃmïð rQæªÀ»,
4) wzÀÄÝ¥Àr ªÀ», 5) vÀPÀgÁgÀÄ ªÀ», 6) ªÀiÁ¦ü¥Á¸ÀÄ ªÀ»UÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¹zÀ §UÉÎ ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
¸ÁªÀðd¤PÀjAzÀ ºÁUÀÆ ¥ÀgÀªÁ£ÀV ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄUÀ½AzÀ £ÀPÀ®Ä PÉÆÃj §gÀÄªÀ CfðUÀ¼À ªÀ»AiÀÄ£ÀÄß ¥Àj²Ã°¹
¸ÀPÁ®zÀ°è £ÀPÀ®ÄUÀ¼À£ÀÄß «vÀj¸ÀÄwÛgÀÄªÀ §UÉÎ ªÀÄvÀÄÛ ²y® ºÁUÀÆ UÉÊgÀÄ «¯ÉAiÀiÁzÀ zÁR¯ÉUÀ½UÉ »A§gÀºÀ
¤ÃqÀzÀAvÉ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄgÀÄ vÀAiÀiÁj¹ «vÀj¸ÀÄªÀ §UÉÎ ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
C©ü¯ÉÃSÁ®AiÀÄzÀ°è UÁæªÀÄUÀ¼À zÀ¥sÀÛgï UÀAlÄUÀ¼À°è ªÀÄÆ® zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ £À²¹ ºÉÆÃUÀzÀAvÉ EªÀÅUÀ¼À ¸ÀAgÀPÀëuÉ
ªÀiÁrzÀ §UÉÎ ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ, ¥Àæw UÁæªÀÄPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¢é¥ÀæwAiÀÄ°è PÀZÁÑ £ÀPÁ±É ¤ªÀð»¹
PÁ¯ÉÆÃavÀUÉÆ½¹, PÉÃAzÀæ PÀbÉÃjUÀ½UÉ ªÀÄÄzÀætPÉÌ PÀ¼ÀÄ»¹ PÉÆnÖgÀÄªÀ §UÉÎ ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ LzÀQÌAvÀ
PÀrªÉÄ EgÀÄªÀ UÁæªÀÄUÀ¼À £ÀPÁ±ÉUÀ¼À£ÀÄß PÁ¯ÉÆÃavÀUÉÆ½¹ PÉÃAzÀæ PÀbÉÃjUÉ ªÀÄÄzÀætPÉÌ ¸À°è¹zÀ §UÉÎ ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
¥ÀgÀªÁ£ÀV ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀ AiÉÆÃd£É PÀÄjvÀÄ ¸ÀPÁðgÀzÀ C¢ü¸ÀÆZÀ£É ¸ÀASÉå: RD 208 ¨sÀÆzÁ¸À 97(¦), ¢£ÁAPÀ:
06.07.1999gÀ DzÉÃ±ÀzÀAvÉ ¥ÀgÀªÁ£ÀV ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ C£ÀÄµÁÖ£À ªÀÄvÀÄÛ PÀæªÀÄzÀ §UÉÎ, ¸ÀPÁðgÀzÀ
ºÁUÀÆ PÉÃAzÀæ PÀbÉÃj¬ÄAzÀ PÁ®PÁ®PÉÌ ¤ÃrzÀ ¸ÀÄvÉÆÛÃ¯ÉUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ PÉ®¸À ¤ªÀð»¸ÀÄwÛgÀÄªÀ §UÉÎ ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
E¯ÁSÉAiÀÄ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÁzÀ vÀvÁÌ¯ï ¥ÉÆÃr ºÁUÀÆ ¨ÁåPï¯ÁUï ¥ÉÆÃr ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAAiÉÆÃfvÀ ¥ÉÆÃr
PÁAiÀÄðPÀæªÀÄzÀ C£ÀÄµÁ×£À ºÁUÀÆ ¥ÀæUÀwUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
EwÛÃZÉUÉ ‘UPOR’ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄªÀ£ÀÄß E¯ÁSÉAiÀÄÄ PÉÊUÉÆArzÀÄÝ EzÀgÀ°è EzÉÃ ±ÉæÃtÂAiÀÄ C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ £ÀUÀgÀ ªÀiÁ¥À£À
AiÉÆÃd£Á¢üPÁjUÀ¼ÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÁÝgÉ ºÁUÀÆ F »AzÉ ¹n ¸ÀªÉðAiÀiÁVgÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è KLR Act
Section 153gÀ CrAiÀÄ°è «ZÁgÀuÁ¢üPÁjUÀ¼ÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ. vÀgÀ¨ÉÃw ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À°èAiÀÄÆ F ±ÉæÃtÂUÉ
¸ÀªÀiÁ£ÀªÁzÀ ºÀÄzÉÝUÀ½ªÉ ºÁUÀÆ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀªÀiÁ¥À£À PÀbÉÃjUÀ¼À°è «ZÁgÀuÁ¢üPÁjAiÀiÁV PÉ®¸À
¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ.
6. ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ (vÁAwæPÀ) :

EzÀÄ UÀÆæ¥ï ‘©’ ªÀUÀðPÉÌ ¸ÉÃjzÀÄÝ PÉ¦J¸ï¹ £ÀqÉ¹zÀ PÉJJ¸ï ¥ÀjPÉë ªÀÄÆ®PÀ £ÉÃgÀ £ÉÃªÀÄPÁw DUÀÄvÁÛgÉ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ
E¯ÁSÉUÉ ¨sÀÆ.¸À.¤UÀ¼ÁV PÉ¦J¸ï¹ ªÀÄÆ®PÀ ©E ¹«¯ï ¥ÀzÀ«ÃzsÀgÀgÀÄ £ÉÃªÀÄPÁw DUÀÄvÁÛgÉ. ±Á¸À£À§zÀÞ
C¢üPÁgÀUÀ¼À£ÀÄß DAiÀiÁAiÀÄ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À°è ZÀ¯Á¬Ä¸ÀÄvÁÛgÉ CzÀgÀAvÉ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ±ÁSÉAiÀÄ J¯Áè vÀgÀºÀzÀ
zÁR¯ÉUÀ¼À ºÁUÀÆ PÀqÀvÀUÀ¼À PÁ¯ÉÆÃavÀ PÉ®¸ÀzÀ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ.
GvÀÛªÀÄ ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¸ÀÄªÀ GzÉÝÃ±À¢AzÀ DAiÀÄÄPÀÛgÀÄ, f¯Áè¢üPÁjUÀ¼ÀÄ, ¥ÁæzÉÃ²PÀ DAiÀÄÄPÀÛgÀÄ ¤ÃqÀÄªÀ
¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß DzsÁgÀªÁVlÄÖPÉÆAqÀÄ PÁ®«Äw PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ ¤ÃqÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀqÀvÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ
dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ. PÀAzÁAiÀÄ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄªÀiÁªÀ½AiÀÄ ¥ÀÆtðeÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢ vÀªÀÄä
ªÁå¦ÛAiÀÄ°è£À ¹§âA¢UÉ ¸À®ºÉ ¸ÀÆZÀ£É ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ.
21
¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄUÀ¼À PÉ®¸ÀzÀ ¥ÀæUÀw, ¥ÀAiÀiÁðªÉÃPÀëPÀgÀ PÉ®¸ÀzÀ ¥ÀæUÀw ºÁUÀÆ ªÀ»UÀ¼À£ÀÄß vÀ¤SÉ ªÀiÁr ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀ
¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ, ¸ÀjAiÀiÁV E®è¢zÀÝ°è ²¸ÀÄÛ PÀæªÀÄPÉÌ ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁqÀÄªÀ C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ. ¸ÀªÉð
zÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß vÀ¥Á¸ÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁqÀÄªÀ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ. ªÀÄÆ®zÁR¯ÉUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ¬ÄAzÀ
ªÀÄvÀÄÛ ºÀzÀÄÝ§¸ÀÄÛ ¥ÀæPÀgÀtzÀ «¯ÉÃªÁj ¸ÀA§AzsÀ GzÀã«¸ÀÄªÀ C¦Ã®Ä ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À dªÁ¨ÁÝj ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ.
J¯Áè vÀgÀºÀzÀ ¥ÉÆÃr PÀqÀvÀUÀ¼À PÉ®¸ÀUÀ¼À ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß (zÀgÀSÁ¸ÀÄÛ, C°£ÉÃµÀ£ï, ¨sÀÆ ¸Áé¢üÃ£À, EvÀgÉ)
¤ªÀð»¸ÀÄªÀÅzÀÄ, E¯ÁSÉ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÁzÀ ¥ÀgÀªÁ£ÀV ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀ AiÉÆÃd£É, vÀvÁÌ¯ï¥ÉÆÃr, ¸ÀAAiÉÆÃfvÀ¥ÉÆÃr
ºÁUÀÆ ¨ÁåPï¯ÁUï¥ÉÆÃr PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀ £ÉÃgÀ dªÁ¨ÁÝj EªÀjUÉ EgÀÄvÀÛzÉ. F J¯Áè
ªÉÄÃ®ÌAqÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À DPÁgÀ§Azï zÀÄgÀ¹ÛUÉ ¸À» ªÀiÁqÀÄªÀ C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ ºÁUÀÆ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ¹§âA¢
ªÉÃvÀ£À, §lªÁqÉ, gÀeÉ, ¸ÉÃªÁªÀ», ¤ªÀðºÀuÉ dªÁ¨ÁÝj ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ.
7 C¢üÃPÀëPÀgÀÄ (vÁAwæPÀ) :
EªÀgÀÄ f¯Áè¢üPÁjUÀ¼À vÁAwæPÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÀzÀ¤«ÄvÀÛ ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À G¥À¤zÉÃð±ÀPÀgÀ PÀbÉÃjAiÀÄ°è
f¯Áè¢üPÁjUÀ¼À vÁAwæPÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀjUÉ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À «µÀAiÀÄPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÁV ºÁUÀÆ CªÀgÀ
¥ÀæªÁ¸ÀzÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è CªÀgÀ ¥Àæw¤¢üAiÀiÁV, vÁAwæPÀ ±ÁSÉAiÀÄ £ËPÀgÀgÀ G¸ÀÄÛªÁj PÉ®¸À ¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ.
f¯Áè¢üPÁjUÀ¼À vÁAwæPÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀjUÉ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ PÀqÀvÀUÀ¼ÀÄ, wzÀÄÝ¥Àr PÀqÀvÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ EvÀgÉ PÀqÀvÀUÀ½UÉ
¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ, ¸ÀºÀPÁgÀ, ªÀiÁ¹PÀ vÀBSÉÛ, ¤AiÀÄvÀPÁ°PÉ, ¥ÀæUÀw ªÀiÁ»w ¸À°èPÉAiÀÄ dªÁ¨ÁÝj, C¦Ã®Ä
¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°èAiÀÄÆ ¸ÀºÀ f¯Áè¢üPÁjUÀ¼À vÁAwæPÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀjUÉ £ÉgÀªÁV PÉ®¸À ¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ. C¢üÃ£À
PÀbÉÃjUÀ½AzÀ ¥ÀæUÀw vÀj¹PÉÆAqÀÄ PÉÃAzÀæ PÀbÉÃjUÉ ¸À°è¸ÀÄªÀ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ.
8 ¥ÀAiÀiÁðªÉÃPÀëPÀgÀÄ :
¨sÀÆ.¸À.¤ PÀZÉÃjAiÀÄ°è ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À «µÀAiÀÄPÉÌ ¸ÀA§A¢¹zÀAvÉ §gÀÄªÀ PÁUÀzÀ ¥ÀvÀæUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ £ÀqÀªÀ½PÉUÀ¼À£ÀÄß
UÀªÀÄ¤¹ w½zÀÄPÉÆAqÀÄ ¸ÀÆPÀÛ ¤zsÁðgÀ PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ. ¥ÀAiÀiÁðªÉÃPÀëPÀgÀÄ, vÁ®ÆèPÀÄ PÀAzÁAiÀÄ C¢üPÁjUÀ¼À ªÀiÁ¹PÀ
¸À¨sÉAiÀÄ°è PÀqÁØAiÀÄªÁV ¨sÁUÀªÀ»¹ PÀAzÁAiÀÄ E¯ÁSÉAiÀÄ ±ÁSÉUÀ¼À ºÁUÀÆ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ±ÁSÉUÀ¼À ªÁå¦ÛAiÀÄ°è
§gÀÄªÀ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼À£ÀÄß PÀÆ®APÀÄµÀªÁV vÀºÀ²Ã¯ÁÝgï ºÁUÀÆ CªÀgÀ ¹§âA¢UÀ¼ÉÆA¢UÉ ZÀað¹ PÀqÀvÀUÀ¼À «¯ÉÃªÁj
§UÉÎ ¸ÀÆPÀÛ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ gÀÆ¦¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
¥ÀAiÀiÁðªÉÃPÀëPÀgÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃfvÀ ªÀÄÄåmÉÃµÀ£ï ¥ÉÆÃr C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆArgÀÄªÀ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À°è ¥Àæw¢£À ¨sÀÆ«Ä PÉÃAzÀæPÉÌ
(ºÀPÀÄÌ zÁR¯É «¨sÁUÀ) PÀqÁØAiÀÄªÁV ¨sÉÃn ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ, C®èzÉÃ RRT ²gÀ¸ÉÛÃzÁgïgÀªÀgÀ eÉÆvÉ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À
±ÁSÉ¬ÄAzÀ PÀ¼ÀÄ»¹gÀÄªÀ J¯Áè PÁUÀzÀ ¥ÀvÀæUÀ¼ÀÄ, zÀÄgÀ¹Û ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß EArÃPÀgÀtUÉÆ½¸ÀÄªÀ §UÉÎ PÀæªÀÄªÀ»¸ÀÄªÀÅzÀÄ
ºÁUÀÆ ¸ÀAAiÉÆÃfvÀ ªÀÄÄåmÉÃµÀ£ï ¥ÀzÀÞwAiÀÄAvÉ EªÀgÀ ¯ÁV£ï£À°è EgÀÄªÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¹
ªÀÄÄPÁÛAiÀÄUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
EªÀjUÉ ¥ÀgÀªÁ£ÀV ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ PÉ®¸ÀzÀ C£ÀÄµÁ×£ÀªÀÅ ¥ÀÆtð dªÁ¨ÁÝjAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. 11E £ÀPÉëUÀ¼À
vÀAiÀiÁj¸À®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀÄªÀAvÉ zÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ, vÀ¥Á¸ÀuÉ ªÀiÁr¸ÀÄªÀÅzÀÄ, ¥ÀgÀªÁ£ÀV ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀ
CqÀ« PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ, Dgïn¹ wzÀÄÝ¥Àr ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß vÀÄvÁðV ¤ªÀð»¸ÀÄªÀÅzÀÄ, zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ
®¨sÀå«®è¢zÀÝ°è ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄUÀ½AzÀ ¥ÀÄ£Àgï ¤«Äð¹ (CqÀ« CxÀªÁ PÀbÉÃj) ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À G¥À¤zÉÃð±ÀPÀgÀ
C£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉUÉ ¸À°è¸ÀÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ 11E £ÀPÉëUÀ½UÉ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£É ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ EªÀgÀ zÉÊ£ÀA¢£À PÉ®¸ÀUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
vÀvÁÌ¯ï¥ÉÆÃr ºÁUÀÆ ¨ÁåPï¯ÁUï¥ÉÆÃr ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°èAiÀÄÆ F ªÉÄÃ®ÌAqÀAvÉ PÉ®¸À ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÁVgÀÄvÀÛzÉ.
ªÉÆÃftÂ vÀAvÁæA±ÀzÀ §UÉÎ ºÁUÀÆ ¨sÀÆ«Ä vÀAvÁæA±ÀzÀ §UÉÎ ¸ÀA¥ÀÆtð CjªÀÅ EgÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
22
AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀªÉð, ªÀÄgÀÄ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À, ¹n¸ÀªÉð PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹zÁUÀ ªÀÄÆ® PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄªÀ ºÉÆuÉ
ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ ºÁUÀÆ F PÉ®¸ÀzÀ°è ¤gÀvÀgÁzÀ ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀ G¸ÀÄÛªÁjAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ.
¸ÀPÁðj ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄUÀ¼ÀÄ vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀ J¯Áè PÀqÀvÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀ PÀæªÀÄ EªÀgÀzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ.
¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄUÀ½UÉ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁV CªÀgÀ ªÀiÁ¹PÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄªÀ£ÀÄß ¨sÀÆ.¸À.¤.gÀªÀjAzÀ C£ÀÄªÉÆÃ¢¸ÀÄªÀÅzÀÄ,
¢£ÀZÀjUÉ ºÀaÑzÀ PÀqÀvÀUÀ¼À£ÀÄß ªÁ¥À¸ÀÄì ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ, ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀ CqÀ« ºÁUÀÆ zÀ¥ÀÛsgï vÀ¤SÉAiÀÄ£ÀÄß
ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ, ªÉÄÃ¯Á¢üPÁjUÀ¼ÀÄ ¤ÃqÀÄªÀ ¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀjUÉ w½¸ÀÄªÀÅzÀÄ, ºÁUÀÆ CqÀ« PÉ®¸ÀUÀ¼À°è QèµÀÖ
¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸ÀÄªÀÅzÀPÉÌ DzÀåvÉ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ, ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀjAzÀ ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÁV, ¢£ÀZÀjUÉ PÉÆgÀvÉAiÀiÁUÀzÀAvÉ
PÉ®¸À ¤ªÀð»¸À®Ä ¸ÀÆa¸ÀÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ PÉÃAzÀæ PÀbÉÃj ¸ÀÄvÉÆÛÃ¯É ¸ÀASÉå: 17/95-96, ¢£ÁAPÀ: 27.07.1995gÀ°è
¥ÀAiÀiÁðªÉÃPÀëPÀgÀÄUÀ½UÉ ªÀ»¹gÀÄªÀ PÀvÀðªÀåUÀ¼À£ÀÄß ZÁZÀÆ vÀ¥ÀàzÉ ¤ªÀð»¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
9.¸ÀPÁðj ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄ :
1964gÀ PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ ¤AiÀÄªÀiÁªÀ½ ¸ÉPÀë£ï 18gÀ°è ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀ ¥ÁvÀæUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¸À¯ÁVzÉ. »ÃUÉ
¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄ C¼ÀvÉ PÁAiÀÄð PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀPÉÌ PÁ¬ÄzÉAiÀÄ ªÀÄºÀvÀé«zÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀÄ vÀªÀÄä PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß CvÀåAvÀ
dªÁ¨ÁÝj¬ÄAzÀ ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀgÀÆPÀvÉ¬ÄAzÀ ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÀÄ.
¸ÀPÁðj ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄ ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÁzÀ PÁAiÀÄð ªÀÄvÀÄÛ PÀvÀðªÀåUÀ¼ÀÄ :

1. ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀ£ÀÄ vÀ£Àß PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ªÀÄÄAavÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ ªÀåªÀ¹ÜvÀªÁV AiÉÆÃf¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
2. DvÀ£ÀÄ ¤RgÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ JZÀÑjPÉ¬ÄAzÀ PÉ®¸À ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ.
3. DvÀ£ÀÄ UÀªÀÄ¤¹zÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀàµÀÖªÁV ªÀÄvÀÄÛ CZÀÄÑPÀmÁÖV §gÉzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
4. ºÀAaPÉAiÀiÁzÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À ¨Á§ÄÛ vÁvÁÌ°PÀ ¥ÀæªÁ¸À ¥ÀnÖ ºÁUÀÆ C¼ÀvÉ PÉ®¸À ¥ÀÆtðUÉÆAqÀ £ÀAvÀgÀ ¥Àæw
wAUÀ¼ÁAvÀåzÀ°è ¢£ÀZÀj vÀAiÀiÁj¹ PÀbÉÃjUÉ ¸À°è¸À¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÀÄgÀ¹Û PÁAiÀÄðzÀ §UÉÎ ¥ÀÆtð ¥ÀæªÀiÁtzÀ
zÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹, DAiÀiÁAiÀÄ wAUÀ¼À°è ¥ÀAiÀiÁðªÉÃPÀëPÀgÀ ªÀÄÄSÁAvÀgÀ PÀbÉÃjUÉ ¸À°è¸À¨ÉÃPÀÄ.
5. PÀbÉÃj ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄ ¥ÉÆÃr±ÁSÉ, C©ü¯ÉÃSÁ®AiÀÄ, vÁAwæPÀ±ÁSÉ, ¸ÁªÀðd¤PÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀgÀªÁ£ÀV
¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄUÀ¼ÀÄ PÉÆÃjgÀÄªÀ £ÀPÀ®ÄUÀ¼À ¥ÀÆgÉÊPÉ ªÀÄvÀÄÛ ««zsÀ ¥ÉÆÃr ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ, 11E £ÀPÉëUÀ¼À vÀ¥Á¸ÀuÁ
PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
6. ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄ ¸ÁzsÁgÀtªÁV ¤ªÀðºÀuÁ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß £ÉÆÃrPÉÆ¼ÀÄîªÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ¨sÀªÀ ºÉZÁÑzÀAvÉ¯Áè ªÀÄÆ®
¸ÀªÉð PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¸ÀºÀ PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀgÀÄ.
7. ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄ PÀbÉÃjAiÀÄ°ègÀ° CxÀªÁ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À PÁAiÀÄðzÀ°ègÀ° (PÉëÃvÀæ PÉ®¸À) CªÀgÀÄ ¨sÀÆ.¸À.¤. gÀªÀgÀ
DzÉÃ±ÀzÀAvÉ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀgÀÄ.
8. ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄ J¯Áè jf¸ÀÖgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀjAiÀiÁzÀ PÀæªÀÄzÀ°è ¤ªÀðºÀuÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀPÀgÀÄ CxÀªÁ
C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ vÀ¤SÉUÉ PÉÃ½zÁUÀ PÉÆqÀ¨ÉÃPÀÄ.
9. E¯ÁSÁ ¤zÉÃð±ÀPÀjAzÀ ¤ÃrgÀÄªÀ ¸ÀÄvÉÆÛÃ¯ÉAiÀÄAvÉ ¤UÀ¢vÀ UÀÄjAiÀÄAvÉ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄªÀÅzÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ wAUÀ¼À CAvÀåPÉÌ ¢£ÀZÀjUÉ ºÀaÑzÀ PÀqÀvÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆtðªÁV ¹zÀÝ¥Àr¹zÀ zÁR¯ÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ PÀbÉÃjUÉ
¢£ÀZÀjAiÉÆA¢UÉ ¸À°è¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
10. PÀ£ÁðlPÀ ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ ºÁUÀÆ ¤AiÀÄªÀiÁªÀ½UÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ zÀvÀÛªÁVgÀÄªÀ C¢üPÁgÀUÀ¼ÀAvÉ PÉ®¸À
¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÁVgÀÄvÀÛzÉ.
11. EªÀÅUÀ¼À eÉÆvÉUÉ vÁ®ÆèPÀÄ PÀbÉÃjUÀ¼À°è ¥sÉÆÃr PÀqÀvÀUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÁ ºÀAvÀzÀ°è, J¯Áè ¥sÉÆÃr PÀqÀvÀUÀ¼À
CAzÀgÉ zÀgÀSÁ¸ÀÄÛ, C°£ÉÃµÀ£ï, ¨sÀÆ¸Áé¢üÃ£À, ¨ÁåPï¯ÁUï ªÀÄÄåmÉÃµÀ£ï PÀqÀvÀ, ¸ÀAAiÉÆÃfvÀ¥ÉÆÃr PÀqÀvÀ, 11E
23
£ÀPÉë PÀqÀvÀUÀ¼À vÀ¥Á¸ÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ vÀvÁÌ¯ï ¥ÉÆÃr PÀqÀvÀUÀ¼À vÀ¥Á¸ÀuÉ PÉ®¸ÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÉÆÃr
PÀqÀvÀUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁr CªÀÅUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ J¯ï.Dgï. n¥ÀàtÂ, J¯ï.Dgï. ¥ÀPÁÌ, Dgï.Dgï. ¥ÀPÁÌ, ¦.n.
¶Ãmï, DPÁgï§Azï zÀÄgÀ¹Û¥Àr¸ÀÄªÁUÀ £ÀªÀÄÆ£É-10, CmÁè¸ïUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀÅzÀÄ DzÀå PÀvÀðªÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ
ºÁUÀÆ ¸ÀªÉð £ÀA§gÀÄUÀ¼À UÀrUÀ¼À£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄªÀÅzÀÄ zÀgÀSÁ¸ÀÄÛ ¥ÉÆÃr ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°è PÀ«Ää eÁ¹Û ¥ÀwæPÉ (KJP)
vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß w½zÀÄPÉÆArgÀ¨ÉÃPÀÄ. 36(1) ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À wzÀÄÝ¥Àr PÀqÀvÀUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀÅzÀÄ ¨sÀÆ¸Áé¢üÃ£À
¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°è JMC ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ, E¯ÁSÉ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÁzÀ «±ÉÃµÀ ¥ÉÆÃr DAzÉÆÃ®£À, jÃ¸ÀªÉð, £ÀUÀgÀ
ªÀiÁ¥À£ÀUÀ¼À PÁAiÀÄðzÀ°è ºÁUÀÆ zÁR¯ÉUÀ¼À ¸ÁÌöå¤AUï PÁAiÀÄðzÀ°è PÉ®¸À ¤ªÀð»¸ÀÄªÀÅzÀÄ, vÁ®ÆèPÀÄ
¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÁV ¥sÉÆÃrAiÉÄÃvÀgÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß CAzÀgÉ DgïDgïn ±ÁSÉ PÁUÀzÀ ¥ÀvÀæ, LND ±ÁSÉ PÁUÀzÀ¥ÀvÀæ
ºÁUÀÆ E¤ßvÀgÀ «Ä¸ï¯ÉÃ¤AiÀÄ¸ï PÉ®¸À ¤ªÀð»¸ÀÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ C£Àå AiÉÆÃd£É PÁAiÀÄðUÀ½UÉ CAzÀgÉ £Á¯Á
¤ªÀiÁðt, gÉÊ¯Éé ¯ÉÊ£ï ¤ªÀiÁðt, §qÁªÀuÉ ¤ªÀiÁðtzÀAvÀºÀ E¯ÁSÉUÀ½UÉ JgÀªÀ®Ä ¸ÉÃªÉ CxÀªÁ
¤AiÉÆÃd£ÉUÉÆAqÀÄ PÉ®¸À ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÁVgÀÄvÀÛzÉ.
¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀ£À PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ :
¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀ£À PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ «zsÀUÀ¼À°è «AUÀr¸À¯ÁVzÉ.
1. PÉëÃvÀæ PÉ®¸À
2. PÀbÉÃj PÉ®¸À
3. ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À §UÉUÉ PÁ¼Àf ªÀÄvÀÄÛ JZÀÑjPÉUÀ¼ÀÄ
1. PÉëÃvÀæ PÉ®¸À
PÉëÃvÀæ PÉ®¸ÀzÀ°è ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄ C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß n¥ÀàtÂ ¥ÀÄ¸ÀÛPÀzÀ°è zÁR°¸À¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ F
PÉ¼ÀV£ÀAvÉ PÉëÃvÀæ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ (ªÀÄÆ® ¸ÀªÉð PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÁUÀ).
1. ªÉÆzÀ®Ä PÉëÃvÀæzÀ §UÉÎ mÉÆÃ¥ÉÆÃUÁæ¦üPï ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÀÄ.
2. ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°ègÀÄªÀ JvÀÛgÀ ªÀÄvÀÄÛ vÀUÀÄÎUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À¨ÉÃPÀÄ.
3. ¨sÀÆ ªÉÄÃ¯ÉäöÊAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ««zsÀ PÀlÖqÀ, CuÉPÀlÄÖ, £Á¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¸ÀÄªÁUÀ ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ
gÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹PÉÆ¼Àî®Ä ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¸ÀªÉðAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
4. AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀÜ¼ÀzÀ C¼ÀvÉ ¥ÁægÀA©ü¸ÀÄªÀ ªÉÆzÀ®Ä D ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ J¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß MªÉÄä ¸ÀÄvÀÄÛ ºÁQ J¯Áè ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ
CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀÄ¤¸À¨ÉÃPÀÄ. EzÀ£ÀÄß Perambulation J£ÀÄßvÁÛgÉ.
5. AiÀiÁªÀÅzÉÃ C¼ÀvÉUÉ ªÀÄÄ£Àß PÀ¤µÀ× JgÀqÀÄ UÉÆvÁÛzÀ ¸ÀÜ¼ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹PÉÆAqÀÄ C¼ÀvÉ PÉ®¸À
¥ÁægÀA©ü¸À¨ÉÃPÀÄ.
6. PÉëÃvÀæ ¥ÀÄ¸ÀÛPÀzÀ°è F PÉ¼ÀV£ÀAvÉ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À¨ÉÃPÀÄ.
a) AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è £É£À¦£À ±ÀQÛAiÀÄ ªÉÄÃ¯É £ÀA©PÉ¬ÄlÄÖPÉÆ¼ÀîzÉ C¼ÀvÉAiÀÄ CAQ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß vÀPÀëtªÉÃ
ºÁ¼ÉAiÀÄ°è §gÉzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
b) AiÀiÁªÁUÀ®Æ CAQ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÉëÃvÀæ ¥ÀÄ¸ÀÛPÀzÀ°èAiÉÄÃ zÁR°¸À¨ÉÃPÀÄ.
c) »ÃUÉ zÁR¯É PÁAiÀÄðªÀÅ ªÀÄÆ® ªÀÄvÀÄÛ SÁAiÀÄA DzÀÄzÀjAzÀ GvÀÛªÀÄªÁzÀ 3b CxÀªÁ 4b ¥É¤ì¯ï¤AzÀ
§gÉzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄªÁV PÀ¥ÀÄà EAPï ¥É£Àß£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸À§ºÀÄzÀÄ.
d) C¼ÀvÉ PÁAiÀÄðzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ vÀgÀºÀzÀ zÀéAzÀé C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß zÁR°¸À¨ÁgÀzÀÄ. C¼ÀvÉ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß
¸ÀÆa¸À®Ä, ¸ÀgÀ¼À PÉÊ §gÀºÀ¢AzÀ vÀAiÀiÁj¹zÀ £ÀPÁ±ÉUÀ¼ÀÄ, µÀgÁUÀ¼ÀÄ, ««zsÀ PÉÆÃµÀÖPÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸À¨ÉÃPÀÄ.
24
e) vÀ¥ÁàV zÁR°¹zÀ CAQ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆqÉzÀÄ ºÁQ ¸ÀjAiÀiÁzÀÄzÀ£ÀÄß C°èAiÉÄÃ zÁR°¸À¨ÉÃPÀÄ.
f) n¥ÀàtÂUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀgÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ KPÀ jÃwAiÀÄ°è §gÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ. C®èzÉÃ ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ aºÉßUÀ¼À£ÀÄß J®è PÀqÉAiÀÄ®Æè
£ÀªÀÄÆ¢¸À¨ÉÃPÀÄ
g) ºÉaÑ£À vÉÃªÁA±À«gÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄªÁUÀ PÉëÃvÀæ ¥ÀÄ¸ÀÛPÀzÀ ºÁ¼ÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É CQæ°Pï ¥Áè¹ÖPï£ÀÄß
£ÀªÀÄÆ¢¸À¨ÉÃPÀÄ.
h) ¸ÀªÉð PÁAiÀÄð DgÀA©ü¸ÀÄªÀÅzÀPÉÌ ªÀÄÄAZÉ ¢£ÁAPÀ ªÀÄÄAvÁzÀ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß n¥ÀàtÂ ¥ÀÄ¸ÀÛPÀzÀ°è
2. PÀbÉÃj PÉ®¸À
¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀ£ÀÄ vÁ£ÀÄ PÉëÃvÀæzÀ°è zÁR°¹zÀAvÀºÀ CAQ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß E£ÀÆß ºÉaÑ£À jÃwAiÀÄ°è G¥ÀAiÉÆÃUÀªÁUÀÄªÀAvÉ
PÀbÉÃjAiÀÄ°è CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß F PÉ¼ÀPÀAqÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À°è «AUÀr¹ ªÀÄÄA¢£À PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀ£ÀÄ.
1. «¹ÛÃtð PÀAqÀÄ»rAiÀÄÄ«PÉ
2. £ÀPÉë vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀÅzÀÄ
1. «¹ÛÃtð PÀAqÀÄ»rAiÀÄÄ«PÉ
PÉëÃvÀæzÀ°è C¼ÀvÉUÀ¼À CAQ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ ªÉÄÃ¯É CªÀÅUÀ¼ÀÄ ¸ÀjAiÀiÁVªÉAiÉÄÃ E®èªÉÃ JA§ÄzÀ£ÀÄß
¥Àj²Ã°¸À¨ÉÃPÁVgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ PÉ®ªÀÅ ¸Áj ºÉÆAzÁtÂPÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀºÀ ¯ÉPÀÌUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁUÀÄªÀÅzÀÄ.
«¹ÛÃtð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄ»rAiÀÄ®Ä gÀÄdÄªÁvÀÄ UÀÄuÁPÁgÀ ºÁUÀÆ ªÀUÀðªÀÄÆ®UÀ¼À£ÀÄß
§¼À¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
2. £ÀPÉë vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀÅzÀÄ
J¯Áè jÃwAiÀÄ CAQ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄ»rzÀ ªÉÄÃ¯É EªÀÅUÀ¼ÀÄ MzÀV¸ÀÄªÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ £ÀPÉëAiÀÄ£ÀÄß
vÀAiÀiÁj¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÉ F ªÉÄÃ°£À ªÀiÁ»w¬ÄAzÀ ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀ£ÀÄ £ÀPÉëUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæªÀiÁtPÀÌ£ÀÄUÀÄtªÁV
vÀAiÀiÁj¸ÀÄvÁÛ£É. ¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀzÀ ªÀÄÄRå GzÉÝÃ±ÀªÀÅ ¨sÀÆ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ £ÀPÉë, ¥Áè£ïUÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄªÀÅzÀPÉÌ
PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, PÉÆ£ÉAiÀÄ ºÀAvÀzÀ PÉ®¸À ªÀåªÀ¹ÜvÀªÁV gÀÆ¦¸À¨ÉÃPÁUÀÄªÀÅzÀ®èzÉ, CZÀÄÑPÀmÁÖVgÀ¨ÉÃPÀÄ.
3. ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À §UÉUÉ PÁ¼Àf ªÀÄvÀÄÛ JZÀÑjPÉUÀ¼ÀÄ :
¨sÀÆªÀiÁ¥À£À G¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÀÄ CvÀåAvÀ ¸ÀÆPÀëöäªÁzÀÄzÀjAzÀ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß CvÀåAvÀ PÁ¼Àf ªÀÄvÀÄÛ JZÀÑjPÉ¬ÄAzÀ
§¼À¸À¨ÉÃPÀÄ. G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À UÀÄtªÀÄlÖ ¸ÀjAiÀiÁVzÉAiÉÄÃ JAzÀÄ ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄ DUÁUÉÎ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸À¨ÉÃPÀÄ.
G¥ÀPÀgÀtzÀ ¸ÀÆZÀ£Á ¥ÀÄ¸ÀÛPÀªÀ£ÀÄß ¸ÀjAiÀiÁV N¢ CxÀð ªÀiÁrPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄªÀ §UÉUÉ
¸ÀjAiÀiÁV w½zÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. gÀ¸ÉÛAiÀÄ°è CxÀªÁ ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ EgÀÄªÉqÉAiÀÄ°è ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß PÉÊUÉÆAqÁUÀ
G¥ÀPÀgÀtªÀ£ÀÄß ºÁUÉAiÉÄÃ AiÀiÁgÀ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ¬Ä®èzÉ ©lÄÖ ©qÀ¨ÁgÀzÀÄ.
¥ÀgÀªÁ£ÀV ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄ :
¥ÀgÀªÁ£ÀV ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀ AiÉÆÃd£É PÀ£ÁðlPÀ gÁdåPÉÌ «±ÉÃµÀªÁzÀÄzÀÄ. EzÀ£ÀÄß eÁjUÉÆ½¹gÀÄªÀ ¥ÀæxÀªÀÄ gÁdå
JA§ ºÉUÀÎ½PÉ PÀ£ÁðlPÀQÌzÉ. ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ°è ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ªÀÄºÀvÀézÀ ¥ÁvÀæ ªÀ»¹zÀÄÝ, ¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀzÀ
UÀÄtªÀÄlÖ Cw ªÀÄÄRåªÁzÀ CA±ÀªÁVzÉ. ºÀ®ªÁgÀÄ ªÀµÀðUÀ½AzÀ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀzÀ F ªÀÄºÀvÀézÀ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀPÁðj
¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄ ¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛ §A¢zÀÄÝ CUÀvÀå ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀ PÉÆgÀvÉ¬ÄAzÀ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ £Á£Á PÁgÀtUÀ½AzÀ
25
¨sÀÆªÀiÁ¥À£À¢AzÀ PÁ¯ÉÆÃavÀUÉÆ½¸À¨ÉÃPÁzÀ PÉ®¸À PÀÄApvÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. CzÀ®èzÉÃ PÀæAiÀÄ, «¨sÁUÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄåmÉÃµÀ£ï
¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ £ÀAvÀgÀ ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀvÉ¬ÄAzÀ zÀÈrüÃPÀj¹PÉÆAqÀÄ PÁ¯ÉÆÃavÀUÉÆ½¸ÀÄªÀ°è £Á£Á jÃwAiÀÄ
¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼À£ÀÄß E¯ÁSÉAiÀÄÄ JzÀÄj¸À¨ÉÃPÁzÀ ¥Àæ¸ÀAUÀ GzÀã«¹zÀÄÝ ºÀ®ªÁgÀÄ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°è ¨sÀÆ ªÁådåUÀ¼ÀÄ
¥ÁægÀA¨sÀªÁV EªÀÅUÀ¼À EvÀåxÀðzÀ ªÀiÁUÀðzÀ°è gÉÊvÁ¦ d£ÀjUÉ ºÀ®ªÁgÀÄ C£Á£ÀÄPÀÆ®vÉUÀ¼ÀÄ GAmÁVgÀÄvÀÛzÉ. F
ªÉÄÃ®ÌAqÀ PÁgÀtUÀ½AzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¥ÀAZÀzÁzÀåAvÀ SÁ¸ÀVÃPÀgÀtzÀ PÁgÀt¢AzÀ ¸ÀPÁðgÉÃvÀgÀ SÁ¸ÀV d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À
C¼ÀvÉ ¸ÀPÁðgÀzÀ E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ PÉÊUÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁzÀAvÀºÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ PÀAqÀÄ§gÀÄªÀÅ¢®è. SÁ¸ÀV ªÀ»ªÁlÄUÀ¼ÀÄ,
vÀPÀgÁgÀÄUÀ¼ÀÄ, SÁ¸ÀV ªÀåQÛUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀÄÝ F PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¸ÀPÁðj E¯ÁSÉAiÀÄ ªÉÄÃ®Ä¸ÀÄÛªÁjAiÀÄ°è
¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÉÃ ºÉÆgÀvÀÄ ¸ÀPÁðgÀ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄªÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ PÀAqÀÄ¨ÁgÀzÉÃ EgÀÄªÀÅzÀjAzÀ SÁ¸ÀV
¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀ ¥ÀzÀÝwAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀzÀ DzÉÃ±À ¸ÀASÉå: RD 208 ¨sÀÆzÁ¸À 97 (P), ¢£ÁAPÀ: 06.07.1999gÀ
DzÉÃ±ÀzÀAvÉ eÁjUÉÆ½¸À¯ÁVzÉ.
¥ÀgÀªÁ£ÀV ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è PÀæAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄåmÉÃµÀ£ï ¥ÀÆªÀðzÀ°è SÁ¸ÀV ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ, ¥ÀgÀªÁ£ÀV
¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀ ¸ÉÃªÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄ, vÁªÀÅ PÀæAiÀÄPÉÌ ¤ÃqÀÄªÀ CxÀªÁ PÀæAiÀÄPÉÌ ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ «¨sÁUÀzÀAvÉ, ªÁgÀ¸ÀÄ
ªÀÄÆ®PÀ «¨sÀf¸ÀÄªÀ ¥ÀÆªÀðzÀ°è PÀgÁgÀÄªÀPÁÌzÀ C¼ÀvÉ ªÀiÁr¹ £ÀPÉëAiÀÄ£ÀÄß G¥À£ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjAiÀÄªÀjUÉ /
ªÀÄÄåmÉÃµÀ£ï CAVÃPÀj¸ÀÄªÀ ¥Áæ¢üPÁgÀPÉÌ ¸À°è¸À¨ÉÃPÁVzÀÄÝ PÀqÁØAiÀÄªÁVgÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÀzÀÞw¬ÄAzÀ ªÀÄÄAzÉ
GzÀã«¸À§ºÀÄzÁzÀ vÀPÀgÁgÀÄUÀ½UÉ ¥ÀgÀzÉ J¼ÉAiÀÄ¯ÁVzÉ.
¥ÀgÀªÁ£ÀV ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀ ¥ÀzÀÞw¬ÄAzÀ ªÀÄÄAzÉ DUÀÄªÀ vÀPÀgÁgÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÀ¦à¸À®Ä ¸ÁzsÀå ºÁUÀÆ ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ
¤AiÀÄªÀiÁ£ÀÄ¸ÁgÀ ¸ÀPÁ®zÀ°è PÁ¯ÉÆÃavÀUÉÆ¼ÀÄîvÀÛªÉ.
¥ÀgÀªÁ£ÀV ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀ£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀ ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ 18(A)gÀ CrAiÀÄ°è ¥ÀgÀªÁ£ÀV ¤Ãr 11E £ÀPÉë
¸ÀA§AzsÀ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À PÉ®¸À ¤ªÀð»¸À®Ä CªÀPÁ±À ªÀiÁrPÉÆnÖzÀÄÝ, EªÀgÀÄUÀ¼À «zÁåºÀðvÉ, vÀgÀ¨ÉÃw, SÁ¸ÀV
ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀªÁ£ÀV ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀjUÉ ¤ÃqÀ¨ÉÃPÁzÀ ±ÀÄ®Ì, EªÀgÀ PÁAiÀÄðªÁå¦Û, EªÀgÀÄ ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÁzÀ ¤¢ðµÀÖ
PÉ®¸À, EªÀgÀÄ ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÁzÀ PÉ®¸ÀzÀ ¥Àj²Ã®£É, EªÀgÀÄ vÀAiÀiÁj¹zÀ 11E £ÀPÉë £ÀAvÀgÀ ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À°è
EArÃPÀgÀt ªÀiÁrPÉÆ¼Àî®Ä EvÁå¢ «µÀAiÀÄUÀ¼À §UÉÎ PÀ£ÁðlPÀ ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ ¤AiÀÄªÀiÁªÀ½ 1966gÀ ¤AiÀÄªÀÄ 46£ÀÄß
wzÀÄÝ¥Àr ªÀiÁr 46A ¬ÄAzÀ 46K JAzÀÄ gÀa¸À¯ÁVzÉ.
¥ÀgÀªÁ£ÀV ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀ PÉ®¸À ¥ÀæªÀÄÄR ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀ°è ªÀÄºÀvÀÛgÀªÁzÀ ¥ÁvÀæªÀ»¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ
EªÀgÀÄUÀ¼À PÉ®¸ÀzÀ §UÉÎ DVAzÁUÉÎ ¥Àj²Ã°¹, ¸ÀÆPÀÛ ¸ÀÄvÉÆÛÃ¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁUÀðzÀ²ðAiÀiÁV DAiÀÄÄPÀÛgÀ PÀbÉÃj¬ÄAzÀ
¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. EwÛÃZÉUÉ ¥ÀgÀªÁ£ÀV ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀ PÁAiÀÄðZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀðºÀuÉ ªÀiÁqÀ®Ä ªÉÆÃftÂ JA§
vÀAvÁæA±À C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹ CzÀgÀrAiÀÄ°è PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛgÀÄvÁÛgÉ. EªÀgÀ ¸ÉÃªÉAiÀÄ£ÀÄß vÀvÁÌ¯ï ¥ÉÆÃr,
¨ÁåPï¯ÁUï ¥ÉÆÃr PÀqÀvÀUÀ¼À PÉ®¸ÀPÉÌ §¼À¹PÉÆ¼Àî¯ÁUÀÄwÛzÉ.
DqÀ½vÀ ±ÁSÉ :
1. ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À dAn ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ (DqÀ½vÀ) / DAiÀÄÄPÀÛgÀ PÉÃAzÀæ¸ÁÜ¤PÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÀÄ :
¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À dAn ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ (DqÀ½vÀ) DAiÀÄÄPÀÛgÀ PÀbÉÃjAiÀÄ°è PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ. DAiÀÄÄPÀÛgÀ ¥ÀgÀªÁV
DqÀ½vÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ. ¸ÀzÀjAiÀÄªÀgÀÄ ¹§âA¢ ±ÁSÉ, «¯ÉÃªÁj ±ÁSÉAiÀÄ PÉ®¸À PÁAiÀÄðUÀ¼À
G¸ÀÄÛªÁjAiÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃrPÉÆ¼ÀÄîvÁÛgÉ. C¢üÃ£À PÀbÉÃjUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¥ÀvÀæ ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß DAiÀÄÄPÀÛgÀ ¥ÀgÀªÁV £ÀqÉ¸À®Ä
C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ. CxÀªÁ vÀgÀ¨ÉÃw ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¥ÁæZÁAiÀÄðgÁV PÉ®¸À ¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ.
26
2. ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À G¥À¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ (DqÀ½vÀ) / DAiÀÄÄPÀÛgÀ PÉÃAzÀæ¸ÁÜ¤PÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÀÄ :
¸ÀzÀjAiÀÄªÀgÀÄ DAiÀÄÄPÀÛgÀ PÀbÉÃjAiÀÄ°è PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ. ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À dAn ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ (DqÀ½vÀ) gÀªÀgÀ
DqÀ½vÁvÀäPÀ PÉ®¸ÀPÉÌ ¸ÀºÀPÀj¸ÀÄvÁÛgÉ.
3. ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ (DqÀ½vÀ) :
F C¢üPÁjAiÀÄÄ DqÀ½vÀ ªÀÄvÀÄÛ ¹§âA¢ «µÀAiÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ PÉÃAzÀæ PÀbÉÃjAiÀÄ°è DAiÀÄÄPÀÛjUÉ ºÁUÀÆ
f¯Áè¢üPÁjUÀ¼À vÁAwæPÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÀ PÀbÉÃjUÀ¼À°è ¥ÀzÀ¤«ÄvÀÛ ¨sÀÆ.G.¤ gÀªÀjUÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÁV
PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ. DAiÀÄÄPÀÛgÀ PÀbÉÃjAiÀÄ DqÀ½vÀ ¹§âA¢ ªÀUÀðzÀ PÉ®¸À PÁAiÀÄðUÀ¼À ¥Àj²Ã®£É £ÀqÉ¸ÀÄvÁÛgÉ.
C¢üÃ£À PÀbÉÃjUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¥ÀvÀæ ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß DAiÀÄÄPÀÛgÀ / f¯Áè¢üPÁjUÀ¼À vÁAwæPÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÀ ¥ÀgÀªÁV £ÀqÉ¸À®Ä
C¢üPÁgÀ G¼ÀîªÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ.
3. C¢üÃPÀëPÀgÀÄ (DqÀ½vÀ)
EªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ f¯Áè¢üPÁjUÀ¼À vÁAwæPÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÀzÀ¤«ÄvÀÛ ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À G¥À¤zÉÃð±ÀPÀgÀ PÀbÉÃjAiÀÄ°è
PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ. ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ¹§âA¢UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ DqÀ½vÀ, ¯ÉPÀÌ¥ÀvÀæ «µÀAiÀÄPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ
PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄªÀgÀÄ. EwÛÃa£À DzÉÃ±ÀzÀAvÉ C¢üÃ£À PÀbÉÃjUÀ¼À £ËPÀgÀgÀ gÀºÀ¸Àå ªÀgÀ¢ ¥ÀvÀæUÀ¼À G¸ÀÄÛªÁj EªÀjUÉ
¤ÃrgÀÄvÀÛzÉ.
4. ¥ÀæxÀªÀÄzÀeÉð ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÀÄ :
EªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ vÀºÀ²Ã¯ÁÝgïgÀªÀgÀÄUÀ¼À PÀbÉÃj/f¯Áè¢üPÁjUÀ¼À vÁAwæPÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÀ PÀbÉÃj / ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À
¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, £ÀUÀgÀ ªÀiÁ¥À£ÀUÀ¼À PÀbÉÃj/PÉÃAzÀæ PÀbÉÃjUÀ¼À°è PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄªÀgÀÄ. ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ¹§âA¢
ºÁUÀÆ PÀbÉÃjUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ DqÀ½vÀ, ¯ÉPÀÌ¥ÀvÀæ «µÀAiÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄªÀgÀÄ (¸ÀA§¼À,
¥ÀæAiÀiÁt ¨sÀvÉå, gÀeÉUÀ¼À ¯ÉPÁÌZÁgÀ EvÁå¢).
5. ¢éwÃAiÀÄ zÀeÉð ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÀÄ :

EªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ vÀºÀ²Ã¯ÁÝgïgÀªÀgÀÄUÀ¼À PÀbÉÃj/f¯Áè¢üPÁjUÀ¼À vÁAwæPÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÀ PÀbÉÃj / ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À
¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, £ÀUÀgÀ ªÀiÁ¥À£ÀUÀ¼À PÀbÉÃj/PÉÃAzÀæ PÀbÉÃjUÀ¼À°è PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄªÀgÀÄ. ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ¹§âA¢
ºÁUÀÆ PÀbÉÃjUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ DqÀ½vÀ, ¯ÉPÀÌ¥ÀvÀæ «µÀAiÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¢éwÃAiÀÄ zÀeÉð ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÁV
PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄªÀgÀÄ (¸ÀA§¼À, ¥ÀæAiÀiÁt ¨sÀvÉå, gÀeÉUÀ¼À ¯ÉPÁÌZÁgÀ EvÁå¢).
6. zÀ¥sÀÛgï§Azï :
EªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¨sÀÆ.¸À.¤. PÀbÉÃjUÀ¼À C©ü¯ÉÃSÁ®AiÀÄzÀ°è C©ü¯ÉÃSÁ®AiÀÄ ¤ªÁðºÀPÀjUÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÁV
PÉ®¸À ¤ªÀð»¸ÀÄwÛgÀÄvÁÛgÉ. UÁæªÀÄzÀ ªÀÄÆ® zÁR¯ÉUÀ¼À°è PÁ¯ÉÆÃavÀUÉÆAqÀ PÀqÀvÀUÀ¼À zÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆ°UÉ
ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄUÀ½UÉ UÁæªÀÄzÀ §AqÀ¯ïUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ £ÀPÁ±ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÁÛgÉ.
7. ¨ÁAzÀÄ dªÁ£ÀgÀÄ :
EªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ ¨sÀÆ.¸À.¤. PÀbÉÃjUÀ¼À°è ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄUÀ½UÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÁV PÉ®¸À ¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ. UÀÆæ¥ï
‘r’ ªÀÈAzÀzÀªÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ. C¼ÀvÉUÉ ªÀÄÄ£Àß £ÉÆÃnÃ¸ï eÁj ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ, C¼ÀvÉ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è C¼ÀvÉ
G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß »rAiÀÄÄªÀ PÉ®¸À ¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ.
27
8. PÀbÉÃjAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÀÄ :
EªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ J¯Áè PÀbÉÃjUÀ¼À°è ±ÀÄavÀé PÁ¥ÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀgÀ §UÉÎ PÉ®¸À ¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ. DqÀ½vÁvÀäPÀ PÉ®¸À
¤ªÀð»¸ÀÄªÀ £ËPÀgÀjUÉ £ÉgÀªÁUÀÄvÁÛgÉ.
28
3.¨sÀÆªÀiÁ¥À£À UÀtÂvÀ
©AzÀÄ {Point}: MAzÀÄ ºÁ¼ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É EqÀ§ºÀÄzÁzÀ MAzÀÄ ¸ÀtÚ ZÀÄQÌAiÉÄÃ ©AzÀÄ. EzÀÄ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß
ºÉÆA¢gÀÄªÀÅ¢®è. PÉÃªÀ® ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.
¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉ {St. line}: JgÀqÀÄ ©AzÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À PÀ¤µÀ× zÀÆgÀªÉÃ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉ. EzÀ£ÀÄß JgÀqÀÆ PÀqÉ C£ÀAvÀ
zÀÆgÀzÀªÀgÉUÀÆ ªÀÈ¢Þ¸À§ºÀÄzÀÄ.
PÉÆÃ£À {Angle}: G¨sÀAiÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå D¢ ©AzÀÄªÀÅ¼Àî JgÀqÀÄ gÉÃSÁ QgÀtUÀ¼À ¸ÀAAiÉÆÃUÀªÉÃ PÉÆÃ£À”.
¸ÀgÀ¼À gÉÃSÁUÀvÀ ©AzÀÄUÀ¼ÀÄ {Collinear Points}:MAzÉÃ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉAiÀÄ°ègÀÄªÀ ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÁUÀvÀ
©AzÀÄUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÉÛÃªÉ.
¥Á±Àéð PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ {Adjecent Angle}: MAzÀÄ ¸ÀªÀÄvÀ®zÀ°ègÀÄªÀ G¨sÀAiÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¨ÁºÀÄ ºÁUÀÆ MAzÀÄ
¸ÁªÀiÁ£Àå CAvÀå ©AzÀÄªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ JgÀqÀÄ PÉÆÃ£ÀUÀ¼É ¥Á±Àéð PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ.
±ÀÈAUÀ ©AzÀÄ {Vertex}: MAzÀÄ ©AzÀÄ«¤AzÀ PÀ¤µÀ× JgÀqÀÄ gÉÃSÁ QgÀtUÀ¼ÀÄ ºÉÆgÀlgÉ D ©AzÀÄªÀ£ÀÄß ±ÀÈAUÀ
©AzÀÄ J£ÀÄßvÉÛÃªÉ.
gÉÃSÁQgÀt {Ray}: MAzÀÄ gÉÃSÉAiÀÄ MAzÀÄ ©AzÀÄ«£À°è §A¢üvÀªÁVzÀÄÝ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ©AzÀÄ«£À°è ZÀ°¸ÀÄwÛzÀÝgÉ
CzÀ£ÀÄß gÉÃSÁ QgÀt J£ÀÄßvÉÛÃªÉ.
gÉÃSÁ RAqÀ {Line Segment}: MAzÀÄ gÉÃSÉAiÀÄÄ JgÀqÀÄ CAvÀå ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÉ CzÀÄ gÉÃSÁ RAqÀ.
¥ÀÆgÀPÀ PÉÆÃ£À {Complementary Angle}: JgÀqÀÄ PÉÆÃ£ÀUÀ¼À ªÉÆvÀÛ 900 UÉ ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄªÀÅzÀÄ.
¸ÀgÀ¼À¥ÀÆgÀPÀ PÉÆÃ£À {Supplementary Angle}: JgÀqÀÄ PÉÆÃ£ÀUÀ¼À ªÉÆvÀÛ 1800 UÉ ¸ÀªÀÄªÁVzÀÝgÉ CzÀ£ÀÄß ¸ÀgÀ¼À
¥ÀÆgÀPÀ PÉÆ£À J£ÀÄßvÉÛÃªÉ.
¸ÀgÀ¼Á¢üPÀ PÉÆÃ£À {Reflex Angle}: 1800 VAvÀ ºÉZÁÑVgÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ 3600 VAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÄªÀ PÉÆÃ£ÀªÀ£ÀÄß
¸ÀgÀ¼Á¢üPÀ PÉÆÃ£À J£ÀÄßvÉÛÃªÉ.
C£ÀÄ§AzsÀPÀ PÉÆÃ£À {Conjugate Angle}: JgÀqÀÄ PÉÆÃ£ÀUÀ¼À ªÉÆvÀÛ 3600 DzÀgÉ CzÀ£ÀÄß C£ÀÄ§AzsÀPÀ PÉÆÃ£À
J£ÀÄßvÉÛÃªÉ.
¸ÀªÀÄvÀ® {Plane}: J¯Áè ¢PÀÄÌUÀ½UÀÆ «¸ÀÛj¸À®àlÖ ¸ÀªÀÄvÀmÁÖzÀ ªÉÄÃ¯ÉäöÊAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀªÀÄvÀ® J£ÀßvÉÛÃªÉ.
¸ÀªÀiÁAvÀgÀ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ {Parallel Lines}: MAzÉÃ ¸ÀªÀÄvÀ®zÀ°ègÀÄªÀ JgÀqÀÄ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ JgÀqÀÆ
¢PÀÄÌUÀ¼À°è JµÉÖÃ zÀÆgÀ ªÀÈ¢Þ¹zÀgÀÆ CªÀÅ ¸ÀA¢ü¸À¢zÀÝgÉ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀiÁAvÀgÀ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÉÛÃªÉ.
bÉÃ¢ü¸ÀÄªÀ gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ {Intersecting Lines}: MAzÉÃ ¸ÀªÀÄvÀ®zÀ°ègÀÄªÀ JgÀqÀÄ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ MAzÉÃ ¸ÁªÀiÁ£Àå
©AzÀÄªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÉ CªÀ£ÀÄß bÉÃ¢ü¸ÀÄªÀ gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÉÛÃªÉ.
........................................................................................................................................................................................
a). gÉÃSÁUÀtÂvÀ
gÉÃSÁUÀtÂvÀzÀ ¥ÀjPÀ®à£É ¥ÀÄgÁvÀ£ÀªÁzÀÄzÀÄ. CzÀgÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÉÄ Ff¥ïÖ £ÁUÀjÃPÀvÉAiÀÄ°è PÀAqÀÄ §A¢gÀÄvÀÛzÉ.
eÁå«Änæ JA§ VÃPï£À ¥ÀzÀªÀÅ ‘fÃAiÉÆÃ’ JAzÀgÉ ¨sÀÆ«Ä ªÀÄvÀÄÛ ‘ªÉÄmÁæ£ï’ JAzÀgÉ C¼ÀvÉ JA§ JgÀqÀÄ ¥ÀzÀUÀ¼À
¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀiÁVzÉ.
29
AiÀÄÆQèqï : (¸ÀÄªÀiÁgÀÄ Qæ.¥ÀÆ. 300)
VæÃPï£À ¥ÀæSÁåvÀ UÀtÂvÀdÕ£ÁzÀ AiÀÄÆQèqïgÀ£ÀÄß gÉÃSÁUÀtÂvÀzÀ ¦vÁªÀÄºÀ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. EªÀgÀÄ VæÃPï£À ¥ÀæSÁåvÀ
UÀtÂvÀdÕ. mÁ¯É«Ä (Qæ.¥ÀÆ.323jAzÀ Qæ.¥ÀÆ. 283) gÀªÀgÀ ¸ÀªÀÄPÁ°Ã£ÀgÀÄ. AiÀÄÆQèqïgÀªÀgÀÄ PÀÈw J°ªÉÄAmï, UÀtÂvÀzÀ
EwºÁ¸ÀzÀ°è G£ÀßvÀ ¸ÁÜ£À ¥ÀqÉ¢zÀÄÝ, £ÀAvÀgÀzÀ UÀtÂvÀzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ¥ÉæÃgÀPÀªÁVzÉ.
¸ÀéAiÀÄA¹zÀÞUÀ¼ÀÄ : (Axioms)
ZÀZÉð ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁzsÀ£ÉUÀ½®èzÉ M¦àPÉÆ¼ÀÄîªÀAvÀºÀ ¸ÀvÀå ¸ÀAUÀwUÀ¼À PÉ®ªÀÅ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀªÁzÀ ºÉÃ½PÉUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀéAiÀÄA¹zÀÞUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÉÛÃªÉ
¸ÀéAiÀÄA¹zÀÞ – 1
“MAzÉÃ CA±ÀPÉÌ ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄªÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ MAzÀPÉÆÌAzÀÄ ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄvÀÛªÉ.”
“MAzÀPÉÆÌAzÀÄ ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄªÀ JgÀqÀÄ CA±ÀUÀ½UÉ, ¸ÀªÀÄ CA±ÀªÀ£ÀÄß PÀÆrzÁUÀ ªÉÆvÀÛUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄvÀÛªÉ.”
“MAzÀPÉÆÌAzÀÄ ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄªÀ JgÀqÀÄ CA±ÀUÀ½AzÀ ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄªÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀ¼ÉzÀgÉ «ÄPÀÌ ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ
¸ÀªÀÄªÁVgÀÄvÀÛªÉ.”
“¥ÀÆtðªÀÅ CzÀgÀ ¨sÁUÀQÌAvÀ®Æ zÉÆqÀØzÀÄ.”
“MAzÀPÉÆÌAzÀÄ ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄªÀ CA±ÀU¼À CzsÀðUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄvÀÛªÉ.”
“JgÀqÀÄ ÇÀªÀÄ CA±ÀUÀ½UÉ ¸ÀªÀÄ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀÆrzÁUÀ ªÉÆvÀÛUÀ¼ÀÄ ÇÀªÀÄªÁVgÀÄvÀÛªÉ.”
¹éÃPÀÈvÀ ¹zÁÞAvÀUÀ¼ÀÄ : (Postulates)

gÉÃSÁ UÀtÂvÀzÀ ªÀÄÆ¯ÁA±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ½VgÀÄªÀ «±ÉÃµÀ UÀÄt ®PÀëtUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ¤¢üðµÀÖ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß
¸ÀÆa¸ÀÄªÀ vÁQðPÀ ¸ÁzsÀ£ÉUÀ½®èzÉ M¦àPÉÆ¼ÀÄîªÀAvÀºÀ ºÉÃ½PÉUÀ¼ÉÃ ¹éÃPÀÈvÀ ¹zÁÞAvÀ UÀ¼ÀÄ CxÀªÁ DzsÁgÀ ¥ÀæweÉÕUÀ¼ÀÄ.
1) “JgÀqÀÄ ©AzÀÄUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ MAzÉÃ MAzÀÄ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß J¼ÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.”

2) “MAzÀÄ ©AzÀÄ«£À ªÀÄÆ®PÀ C£ÉÃPÀ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß J¼ÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.”
3) “MAzÀÄ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß JgÀqÀÆ PÀqÉUÀ¼À°è JµÀÄÖ zÀÆgÀ ¨ÉÃPÁzÀgÀÆ ªÀÈ¢Þ¸À§ºÀÄzÀÄ.”
4) “MAzÀPÉÆÌAzÀÄ «gÀÄzÀÞ ¢QÌ£À°ègÀÄªÀ JgÀqÀÄ QgÀtUÀ¼À G¨sÀAiÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå CAvÀå ©AzÀÄ«£À°è K¥ÀðqÀÄªÀ
PÉÆÃ£ÀªÀÅ 1800 EgÀÄvÀÛzÉ.
5) “JgÀqÀÄ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ MAzÉÃ MAzÀÄ G¨sÀAiÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå ©AzÀÄªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ.”
6) ‘MAzÉÃ ¸ÀªÀÄvÀ®zÀ°è£À JgÀqÀÄ ¸ÀªÀiÁAvÀgÀ gÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß JgÀqÀÆ PÀqÉ C£ÀAvÀ zÀÆgÀzÀªÀgÉUÉ ªÀÈ¢Þ¹zÀgÀÆ CªÀÅ
¸ÀA¢ü¸ÀÄªÀÅ¢®è. DzÀÝjAzÀ JgÀqÀÄ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÁªÀiÁ£Àå ©AzÀÄªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ¢zÀÝgÉ
CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀiÁAvÀgÀ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÉÛÃªÉ.
30
ºÉÃ½PÉUÀ¼ÀÄ : (Enunciation)
‘gÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ C¼ÀvÉUÀ½AzÀ w½zÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁzÀAvÀºÀ gÉÃSÁUÀtÂvÀzÀ ¸ÀvÀå ¸ÀAUÀwUÀ¼ÉÃ ºÉÃ½PÉUÀ¼ÀÄ’
• MAzÀÄ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É MAzÀÄ gÉÃSÁ QgÀtªÀÅ ¤AvÁUÀ GAmÁUÀÄªÀ ¥Á±ÀéðPÉÆÃ£ÀUÀ¼À ªÉÆvÀÛªÀÅ 1800
EgÀÄvÀÛzÉ.
• JgÀqÀÄ gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ bÉÃ¢¹zÁUÀ GAmÁUÀÄªÀ ±ÀÈAUÁ©üªÀÄÄR PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄvÀÛªÉ.
• JgÀqÀÄ ¸ÀªÀiÁAvÀgÀ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß MAzÀÄ bÉÃzÀPÀªÀÅ bÉÃ¢ü¹zÁUÀ GAmÁUÀÄªÀ C£ÀÄgÀÆ¥À PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ
¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛªÉ.
• MAzÉÃ gÉÃSÉUÉ ¸ÀªÀiÁAvÀgÀªÁVgÀÄªÀ gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄvÀÛªÉ.
• MAzÀÄ wæ¨sÀÄdzÀ ªÀÄÆgÀÄ PÉÆÃ£ÀUÀ¼À ªÉÆvÀÛ 1800.
©AzÀÄ: ¸ÁÜ£À ªÀiÁvÀæ«zÀÄÝ, GzÀÝ, CUÀ®, zÀ¥Àà ªÀÄÄAvÁzÀ C¼ÀvÉUÀ½®èzÀ DPÀÈwAiÉÄ ©AzÀÄ. .
gÉÃSÉ: MAzÀÄ ©AzÀÄ ZÀ°¹zÁUÀ GAmÁUÀÄªÀ ¥ÀxÀªÉÃ gÉÃSÉ. MAzÀgÀ ¥ÀPÀÌzÀ°è MAzÀÄ ©AzÀÄUÀ¼ÀÄ CRAqÀªÁV
¸ÉÃjgÀÄªÀÅzÀjAzÀ gÉÃSÉUÉ GzÀÝ«zÉ.
ªÀPÀægÉÃSÉ: gÉÃSÉAiÀÄ ¢PÀÌ£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸ÀÄvÁÛ ZÀ°¹zÀgÉ CzÀPÉÌ ªÀPÀægÉÃSÉ J£ÀÄßªÀgÀÄ.
¸ÀgÀ¼ÀgÉÃSÉ: gÉÃSÉAiÀÄ MAzÉ ¢QÌ£À°è ZÀ°¹zÀgÉ CzÀPÉÌ ¸ÀgÀ¼ÀgÉÃSÉ J£ÀÄßªÀgÀÄ. JgÀqÀÄ ©AzÀÄUÀ¼À PÀ¤µÀ× zÀÆgÀªÉ
¸ÀgÀ¼ÀgÉÃSÉ. ¸ÀgÀ¼ÀgÉÃSÉUÉ D¢-CAvÀåUÀ½®è. EzÀ£ÀÄß JgÀqÀÄ PÀqÉUÀÆ C£ÀAvÀzÀªÀgÉUÀÆ ªÀÈ¢Ý¸À§ºÀÄzÀÄ.
gÉÃSÁQgÀt : (Ray)
MAzÀÄ gÉÃSÉAiÀÄÄ MAzÀÄ ©AzÀÄ«£À°è §A¢vÀªÁVzÀÄÝ, ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ©AzÀÄ«£À°è ZÀ°¸ÀÄwÛzÀÝgÉ, gÉÃSÁQgÀtªÉAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ.
gÉÃSÁRAqÀ :
¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉAiÀÄ MAzÀÄ ¨sÁUÀPÉÌ gÉÃSÁRAqÀ J£ÀÄßªÀgÀÄ. EzÀPÉÌ JgÀqÀÄ CAvÀå©AzÀÄUÀ½gÀÄvÀÛªÉ.
±ÀÈAUÀ©AzÀÄ : MAzÀÄ ©AzÀÄ«¤AzÀ PÀ¤µÀ× JgÀqÀÄ gÉÃSÁQgÀt ºÉÆgÀlgÉ CzÀ£ÀÄß ±ÀÈAUÀ©AzÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
¸ÀªÀÄvÀ® : (Plane)
GzÀÝ ªÀÄvÀÄÛ CUÀ® ªÀiÁvÀæ«gÀÄªÀ JµÀÄÖ ¨ÉÃPÁzÀgÀÄ ¨É¼À¸À§ºÀÄzÁzÀ ©AzÀÄUÀ¼À UÀtªÉÃ ¸ÀªÀÄvÀ®. ¸ÀªÀÄvÀ®UÀ¼À£ÀÄß
MAzÉ ªÀÄlÖzÀ°ègÀÄªÀ ZÀ¥ÀàmÉAiÀiÁzÀ ªÉÄÃ¯ÉäUÀ¼ÉAzÀÄ ºÉÃ¼ÀÄªÀgÀÄ.
31
PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ :
JgÀqÀÄ ¸ÀgÀ¼ÀgÉÃSÉUÀ¼ÀÄ MAzÀÄ ©AzÀÄ«£À°è PÀÆrzÁUÀ PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ GAmÁUÀÄvÀÛªÉ CxÀªÁ G¨sÀAiÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå D¢
©AzÀÄªÀÅ¼Àî JgÀqÀÄ QgÀtUÀ¼À ¸ÀAAiÉÆÃUÀªÉÃ PÉÆÃ£À.
PÉÆÃ£ÀUÀ¼À «zsÀUÀ¼ÀÄ:
1) ®WÀÄPÉÆÃ£À (Acute angle): 900 VAvÀ PÀrªÉÄ¬ÄgÀÄªÀ PÉÆÃ£À
2) ®A§PÉÆÃ£À (Right angle): 900 UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ PÉÆÃ£À
3) «±Á® PÉÆÃ£À(C¢üPÀ PÉÆÃ£À)(Obtuse angle): 900 VAvÀ ºÉZÀÄÑ 1800 VAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÄªÀ PÉÆÃ£À
4) ¸ÀgÀ¼À PÉÆÃ£À(Straight angle): 1800 UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ PÉÆÃ£À
5) ¸ÀgÀ¼Á¢üPÀ PÉÆÃ£À (Reflex angle): 1800 VAvÀ ºÉZÀÄÑ 3600 VAvÀ PÀrªÉÄ EgÀÄªÀ PÉÆÃ£À
6) ¥ÀÆtðPÉÆÃ£À (whole angle): 3600 UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ PÉÆÃ£À.
32
7) ¥Á±Àéð PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ: PÉÆÃ£À ©AzÀÄ MAzÉ DVzÀÄÝ, MAzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå ©AzÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÁªÀÄ£Àå ©AzÀÄ«£À «gÀÄzÀÝ
§¢VgÀÄªÀ PÉÆÃ£ÀUÀ½UÉ ¥Á±Àéð PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ.
8) ¥ÀÆgÀPÀ PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ(®A§PÉÆÃ£À ¥ÀÆgÀPÀUÀ¼ÀÄ): JgÀqÀÄ PÉÆÃ£ÀUÀ¼À ªÉÆvÀÛ 900 DVzÀÝgÉ, CªÀÅUÀ¼ÀÄ ¥ÀÆgÀPÀ PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ
JgÀqÀÄ ¥Á±Àéð PÉÆÃ£ÀUÀ¼À ªÉÆvÀÛªÀÅ 900 DVgÀ§ºÀÄzÀÄ.
¥Àj¥ÀÆgÀPÀ PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ : (¸ÀgÀ¼À PÉÆÃ£À ¥ÀÆgÀPÀUÀ¼ÀÄ)

JgÀqÀÄ PÉÆÃ£ÀUÀ¼À ªÉÆvÀÛ 1800 DVzÀÝgÉ CªÀÅUÀ½UÉ ¥Àj¥ÀÆgÀPÀ CxÀªÁ ¸ÀgÀ¼ÀPÉÆÃ£À ¥ÀÆgÀPÀUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÁÛgÉ.
JgÀqÀÄ ¥Á±Àéð PÉÆÃ£ÀUÀ¼À ªÉÆvÀÛªÀÅ 1800 DVgÀ§ºÀÄzÀÄ.
33
§ºÀÄ¨sÀÄeÁPÀÈwUÀ¼ÀÄ : (Polygons)
MAzÉÃ ¸ÀªÀÄvÀ®zÀ°ègÀÄªÀ, ¸ÀgÀ¼ÀgÉÃSÁUÀvÀªÀ®èzÀ, ªÀÄÆgÀÄ CxÀªÁ ºÉZÀÄÑ gÉÃSÁ RAqÀUÀ¼ÀÄ, CªÀÅUÀ¼À CAvÀå
©AzÀÄUÀ¼À°è ¸ÀA¢ü¹zÁUÀ GAmÁUÀÄªÀ DªÀÈvÀ DPÀÈwUÀ¼À£ÀÄß §ºÀÄ¨sÀÄeÁPÀÈw J£ÀÄßvÉÛÃªÉ. GzÁºÀgÀuÉ
1) wæ¨sÀÄd = ªÀÄÆgÀÄ ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ 2)ZÀvÀÄ¨sÀÄðd = £Á®ÄÌ ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ 3) ¥ÀAZÀ¨ÀÄs eÁPÀÈw = LzÀÄ ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ
4) µÀqÀÄâeÁPÀÈw = DgÀÄ ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ 5) ¸À¥ÀÛ¨ÀÄs eÁPÀÈw = K¼ÀÄ ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ 6) CµÀÖ¨sÀÄeÁPÀÈw = JAlÄ ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ
7) £ÀªÀ¨sÀÄeÁPÀÈw = MA¨sÀvÀÄÛ ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ 8) zÀ±À¨sÀÄeÁPÀÈw = ºÀvÀÄÛ ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ
§ºÀÄ¨sÀÄeÁPÀÈwAiÀÄ M¼ÀPÉÆÃ£ÀUÀ¼À ªÉÆvÀÄÛ = (n-2)1800 E°è n = ¨ÁºÀÄUÀ¼À ¸ÀASÉå
¸ÀªÀÄPÉÆÃ¤ÃAiÀÄ §ºÀÄ¨sÀÄeÁPÀÈw :
§ºÀÄ¨sÀÄeÁPÀÈwAiÀÄ J¯Áè PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄvÀÛªÉ.
¸ÀªÀÄ¨ÁºÀÄ §ºÀÄ¨sÀÄeÁPÀÈw:ºÀÄ¨sÀÄeÁPÀÈwAiÀÄ J¯Áè ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛªÉ.
¤AiÀÄ«ÄvÀ §ºÀÄ¨sÀÄeÁPÀÈw : §ºÀÄ¨sÀÄeÁPÀÈwAiÀÄ ¸ÀªÀÄPÉÆÃ¤ÃAiÀÄ ºÁUÀÄ ¸ÀªÀÄ¨ÁºÀÄ §ºÀÄ¨sÀÄeÁPÀÈwAiÀiÁVzÉ.
§»gï ªÀPÀæ §ºÀÄ¨sÀÄeÁPÀÈw: J¯Áè M¼ÀPÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÆ ¸ÀgÀ¼ÀPÉÆÃ£ÀQÌAvÀ aPÀÌzÁVgÀÄvÀÛzÉ.
34
CAvÀgï ªÀPÀæ §ºÀÄ¨sÀÄeÁPÀÈw: §ºÀÄ¨sÀÄeÁPÀÈwAiÀÄ MAzÀÄ M¼ÀPÉÆÃ£À 1800 VAvÀ ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ.
w¨sÀÄd (Trianagle)
MAzÀ£ÉÆßAzÀÄ CAvÀå ©AzÀÄUÀ¼À°è ªÀiÁvÀæ bÉÃ¢¸ÀÄªÀ ªÀÄÆgÀÄ gÉÃSÁ RAqÀUÀ½AzÀ DªÀÈvÀªÁzÀ ¸ÀªÀÄvÀ¯ÁPÀÈwAiÉÄÃ
wæ¨sÀÄd.
wæ¨sÀÄdzÀ UÀÄtUÀ¼ÀÄ:
1) JgÀqÀÄ ¨ÁºÀÄUÀ¼À ªÉÆvÀÛ ªÀÄÆgÀ£É ¨ÁºÀÄ«VAvÀ ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ.
AB + BC > AC AB + AC > BC AC + BC > AB
2) ªÀÄÆgÀÄ PÉÆÃ£ÀUÀ¼À ªÉÆvÀÛ 1800
wæ¨sÀÄdUÀ¼À ªÀVÃðPÀgÀt: ¨ÁºÀÄUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ PÉÆÃ£ÀUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É wæ¨sÀÄdUÀ¼À£ÀÄß ªÀVÃðPÀj¸À¯ÁVzÉ.

C) ¨ÁºÀÄUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É wæ¨sÀÄdUÀ¼À ªÀVÃðPÀgÀt:
1) ¸ÀªÀÄ¨ÁºÀÄ wæ¨sÀÄd: J¯Áè ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄªÀ wæ¨ÀÄs d.
2).¸ÀªÀÄ ¢é¨ÁºÀÄ wæ¨sÀÄd : wæ¨sÀÄdzÀ JgÀqÀÄ ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄ£ÁVzÀÝgÉ ¸ÀªÀÄ¢é¨ÁºÀÄ wæ¨ÀsÄd
35
3). «µÀªÀÄ ¨ÁºÀÄ wæ¨sÀÄd : J¯Áè ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉAiÀiÁVzÀÝgÉ «µÀªÀÄ ¨ÁºÀÄ wæ¨ÀÄs d J£ÀÄßvÁÛgÉ. J¯Áè
PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ ÇÀªÀÄªÁVvÀÛzÉ.
D) PÉÆÃ£ÀUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É wæ¨sÀÄdUÀ¼À ªÀVÃðPÀgÀt :

1) ®WÀÄPÉÆÃ£À wæ¨sÀÄd : J¯Áè PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ ®WÀÄPÉÆÃ£ÀUÀ¼ÁVgÀÄªÀ wæ¨ÀÄs dªÉÃ ®WÀÄPÉÆÃ£À wæ¨ÀÄs d.
2) «±Á®PÉÆÃ£À wæ¨sÀÄd : wæ¨sÀÄdzÀ°è£À MAzÀÄ PÉÆÃ£ÀªÀÅ 900 VAvÀ ºÉZÁÑVzÀÝgÉ CzÀ£ÀÄß «±Á®PÉÆÃ£À
wæ¨sÀÄd J£ÀÄßvÉÛÃªÉ.
3) ®A§PÉÆÃ£À wæ¨sÀÄd : wæ¨sÀÄdzÀ°è£À MAzÀÄ PÉÆÃ£ÀªÀÅ 900 EzÀÝgÉ CzÀ£ÀÄß ®A§PÉÆÃ£À wæ¨ÀsÄd J£ÀÄßvÁÛgÉ.
36
¨ÁºÀå PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ (§»gï PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ) : wææ¨sÀÄdzÀ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÄ ¨ÁºÀÄªÀ£ÀÄß ªÀÈ¢Þ¹zÁUÀ ¨ÁºÀåPÉÆÃ£À
¸ÀÈd£ÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
• A C D and A C B ¸ÀgÀ¼À PÉÆÃ£À ¥ÀÆgÀPÀUÀ¼ÀÄ

• ºÉÆgÀPÉÆÃ£À = M¼ÀPÉÆÃ£ÀzÀ C©üªÀÄÄR PÉÆÃ£ÀUÀ¼À ªÉÆvÀÛPÉÌ ¸ÀªÀÄ
ACD = ABC + BAC
¸ÀªÀð ¸ÀªÀÄ DPÀÈwUÀ¼ÀÄ :

MAzÉÃ ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ MAzÉÃ DPÁgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ DPÀÈwUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀð ¸ÀªÀÄ DPÀÈwUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÉÛÃªÉ.
¸ÀªÀÄgÀÆ¥À DPÀÈwUÀ¼ÀÄ (¸ÁzÀÈ±À) : ¸ÀªÀÄgÀÆ¥À DPÀÈwUÀ¼ÀÄ MAzÉÃ DPÁgÀ ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. DzÀgÉ UÁvÀæ ¨ÉÃgÉ
¨ÉÃgÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛªÉ.
¸ÀªÀÄgÀÆ¥À DPÀÈwUÀ¼À°è ¨ÁºÀÄUÀ¼À C£ÀÄ¥ÁvÀ ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
37
¸ÀªÀð¸ÀªÀÄ DPÀÈwUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄgÀÆ¥À DPÀÈwUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛªÉ. DzÀgÉ J¯Áè ¸ÀªÀÄgÀÆ¥À DPÀÈwUÀ¼ÀÄ. ¸ÀªÀð¸ÀªÀÄªÁVgÀÄªÀÅ¢®è.
wææ¨sÀÄdUÀ¼À ¸ÀªÀð¸ÀªÀÄvÉ:
MAzÀÄ wæ¨sÀÄdzÀ J¯Áè ¨ÁºÀÄUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ PÉÆÃ£ÀUÀ¼À C¼ÀvÉ E£ÉÆßAzÀÄ wæ¨sÀÄdzÀ C£ÀÄgÀÆ¥À ¨ÁºÀÄUÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ
PÉÆÃ£ÀUÀ½UÉ ¸ÀªÀÄªÁVzÀÝgÉ JgÀqÀÄ wæ¨sÀÄdUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀð ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄvÀÛªÉ.
∆ABC ≅ ∆ DEF
∠A = ∠D AB = DE
∠B = ∠E BC = EF
∠C = ∠F AC = DF
¸ÀªÀð ¸ÀªÀÄ wæ¨ÀÄs dUÀ¼À DPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ «¹ÛÃtð ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
wæ¨sÀÄdUÀ¼À ¸ÀªÀð ¸ÀªÀÄvÉ ¹zÁÝAvÀUÀ¼ÀÄ :
1) ¨ÁºÀÄ- PÉÆÃ£À- ¨ÁºÀÄ ¹zÁÝAvÀ (¨Á.PÉÆ.¨Á)
MAzÀÄ wæ¨sÀÄdzÀ JgÀqÀÄ ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ½AzÀ GAmÁzÀ PÉÆÃ£ÀªÀÅ E£ÉÆßAzÀÄ wæ¨sÀÄdzÀ
C£ÀÄgÀÆ¥À ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ½AzÀ GAmÁzÀ PÉÆÃ£ÀPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁVzÀÝgÉ D JgÀqÀÄ wæ¨sÀÄdUÀ¼ÀÄ
¸ÀªÀð¸ÀªÀÄªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
∠ABC = ∠DEF
AB = DE
BC = EF
38
2) PÉÆÃ£À ¨ÁºÀÄ PÉÆÃ£À ¹zÁÝAvÀ : (PÉÆÃ.¨Á.PÉÆÃ)
MAzÀÄ PÉÆÃ£ÀzÀ JgÀqÀÄ PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À ¸ÁªÀiÁ£Àå ¨ÁºÀÄ E£ÉÆßAzÀÄ wæ¨ÀÄs dzÀ JgÀqÀÄ
PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À ¸ÁªÀiÁ£Àå ¨ÁºÀÄUÀ½UÉ C£ÀÄgÀÆ¥ÀªÁV ¸ÀªÀÄ£ÁVzÀÝgÉ D JgÀqÀÄ wæ¨sÀÄdUÀ¼ÀÄ
¸ÀªÀð ¸ÀÀªÀÄªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
In the ∆ ABC & ∆ DEF

∠ABC = ∠DEF
∠ACB = ∠DFE
BC = EF then ∆ ABC ≅ ∆ DEF
3) ¨ÁºÀÄ ¨ÁºÀÄ ¨ÁºÀÄ ¹zÁÝAvÀ : (¨Á. ¨Á. ¨Á)

wæ¨sÀÄdzÀ ªÀÄÆgÀÄ ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ E£ÉÆAzÀÄ wæ¨ÀÄs dzÀ ªÀÄÆgÀÄ C£ÀÄgÀÆ¥À ¨ÁºÀÄUÀ½UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVzÀÝ°è D JgÀqÀÄ
wæ¨sÀÄdUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀð ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
AB = DE
BC = EF
AC = DF
Therefore ∆ ABC ≅ ∆ DEF
4) ®A§PÉÆÃ£À, «PÀtð, ¨ÁºÀÄ ¹zÁÝAvÀ :( ®A.«.¨Á)

®A§PÉÆÃ£À wæ¨sÀÄdzÀ «PÀtð ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ ¨ÁºÀÄ E£ÉÆßAzÀÄ ®A§PÉÆÃ£À wæ¨sÀÄdzÀ «PÀtð ªÀÄvÀÄÛ
MAzÀÄ ¨ÁºÀÄUÀ½UÉ ¸ÀªÀÄªÁVzÀÝ°è D JgÀqÀÄ wæ¨ÀÄs dUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀð ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
wæ¨sÀÄdzÀ CAvÀ:PÉÃAzÀæ (In-center): wæ¨sÀÄdzÀ ªÀÄÆgÀÄ PÉÆ£ÁzÀð gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ MAzÀÄ ©AzÀÄ«£À°è KQÃ¨sÀ«¸ÀÄvÀÛªÉ.
EzÀ£ÀÄß CAvÀ: PÉÃAzÀæ J£ÀÄßvÁÛgÉ.
39
CAvÀ: PÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß PÉÃAzÀæªÁVj¹ wæ¨sÀÄdzÀ J¯Áè ¨ÁºÀÄUÀ½UÉ ¸Àà²ð¸ÀÄªÀAvÉ MAzÀÄ ªÀÈvÀÛªÀ£ÀÄß J¼ÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
F ªÀÈvÀÛªÀ£ÀÄß CAvÀ: ªÀÈvÀÛ (In-circle) J£ÀÄßvÁÛgÉ. CAvÀ:ªÀÈvÀÛzÀ wædåªÀ£ÀÄß CAvÀ: wædå (In-radius) J£ÀÄßvÁÛgÉ.
wæ¨sÀÄdzÀ ¥ÀjPÉÃAzÀæ : (Circum center of a triangle) wæ¨sÀÄdzÀ ¨ÁºÀÄUÀ¼À ®A¨ÁzsÀðPÀUÀ¼ÀÄ KQÃ¨sÀ«¸ÀÄªÀ

©AzÀÄªÀ£ÀÄß wæ¨sÀÄdzÀ ¥ÀjPÉÃAzÀæ J£ÀÄßªÀgÀÄ.
¥ÀjPÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß PÉÃAzÀæªÁVj¹ wæ¨sÀÄdzÀ J¯Áè ±ÀÈAUÀUÀ½UÉ ¸Àà²ð¸ÀÄªÀAvÉ MAzÀÄ ªÀÈvÀÛªÀ£ÀÄß J¼ÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. F

ªÀÈvÀÛªÀ£ÀÄß ¥Àj ªÀÈvÀÛ (In-circle) J£ÀÄßvÁÛgÉ.
wæ¨sÀÄdzÀ ®A§PÉÃAzÀæ : wæ¨sÀÄdzÀ JvÀÛgÀUÀ¼À KQÃ¨sÀªÀ£À ©AzÀÄªÀ£ÀÄß ®A§PÉÃAzÀæ J£ÀÄßªÀgÀÄ.
wæ¨sÀÄdzÀ UÀÄgÀÄvÀé PÉÃAzÀæ: wæ¨sÀÄdzÀ ¨ÁºÀÄ«£À ªÀÄzsÀå©AzÀÄªÀ£ÀÄß C©üªÀÄÄR ±ÀÈAUÀ ©AzÀÄ«UÉ ¸ÉÃj¸ÀÄªÀ
gÉÃSÁRAqÀªÀ£ÀÄß wæ¨sÀÄdzÀ ªÀÄzsÀågÉÃSÉ J£ÀÄßvÁÛgÉ. wæ¨ÀÄs dzÀ ªÀÄÆgÀÄ ªÀÄzsÀå gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ KQÃ¨sÀ«¸ÀÄªÀ ©AzÀÄªÀ£ÉßÃ
UÀÄgÀÄvÀéPÉÃAzÀæ J£ÀÄßvÁÛgÉ.
40
wæ¨sÀÄdzÀ «¹ÛÃtð:
1) wæ¨sÀÄdzÀ «¹ÛÃtð ¥ÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ JvÀÛgÀzÀ ªÀiÁ»w¬ÄzÁÝUÀ:
Then area of triangle = ½ x base x height
A = ½x b x h
«¹ÛÃtð = ½ X ¥ÁzÀ X JvÀÛgÀ
2) wæ¨sÀÄdzÀ «¹ÛÃtð, ªÀÄÆgÀÄ ¨ÁºÀÄUÀ

U¼À ªÀiÁ»w¬ÄzÁÝUÀ:
wæ¨sÀÄd ABC AiÀÄ°è BC=a, AC = b, and AB = c then
where s
3) wæ¨sÀÄdzÀ «¹Ûtð JgÀqÀÄ ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ½AzÀÄAmÁzÀ PÉÆÃ£ÀzÀ ªÀiÁ»w¬ÄzÁÝUÀ:
wæ¨sÀÄd ABC AiÀÄ°è «¹ÛÃtð = ½ x BC X h

= ½ x BC X AB sin θ, where Sinθ= h/AB
= ½ x BC x AB x Sinθ of included angle
41
4) ¸ÀªÀÄ¨ÁºÀÄ wæ¨sÀÄdzÀ «¹ÛÃtð:
ABC ¸ÀªÀÄ¨ÁºÀÄ wæ¨sÀÄd, ¥Àæw¨ÁºÀÄ«£À GzÀÝ a

a²= (a/2)² + (h)²
h= √[ (a)² - (a/2)²] = √(a²-a²/4) = √( 3a²/4) = √3 x a/2
Area= ½ x b x h
= ½ x a x √3 x a/2
= √3/4 a² = √3/4 (Side)²
Area= √3/4 side²
®A§PÉÆÃ£À wæ¨sÀÄdzÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ :

wæ¨sÀÄdzÀ°è MAzÀÄ PÉÆÃ£ÀªÀÅ ®A§PÉÆÃ£ÀªÁVzÀÝgÉ CzÀPÉÌ ®A§PÉÆÃ£À wæ¨sÀÄd J£ÀÄßvÁÛgÉ.
1)®A§PÉÆÃ£ÀzÀ JzÀÄgÀÄ ¨ÁºÀÄ«UÉ PÀtð J£ÀÄßªÀgÀÄ.

2) PÀtðªÀÅ ®A§PÉÆÃ£À wæ¨sÀÄdzÀ zÉÆqÀØ¨ÁºÀÄ AC >AB, AC>BC
3) ®A§PÉÆÃ£À wæ¨sÀÄdzÀ°è zÉÆqÀØ ¨ÁºÀÄ«£À JzÀÄgÀÄ PÉÆÃ£ÀªÉ 900 DVgÀÄvÀÛzÉ.
¥ÉÊxÁUÉÆÃgÀ¸ï ¥ÀæªÉÄÃAiÀÄ:
42
®A§PÉÆÃ£À wæ¨sÀÄdzÀ°è PÀtðzÀ ªÉÄÃ°£À ªÀUÀðªÀÅ G½zÉgÀqÀÄ ¨ÁºÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ°£À ªÀUÀðUÀ¼À ªÉÆvÀÛPÉÌ
2 2 2
¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ. AC = AB + BC
¥sÉÊxÁUÉÆÃgÀ¸ï£À «¯ÉÆÃªÀÄ ¤AiÀÄªÀÄ :

wæ¨sÀÄdzÀ MAzÀÄ ¨ÁºÀÄ«£À ªÉÄÃ°£À ªÀUÀðªÀÅ G½zÉgÀqÄÀ ¨ÁºÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ°£À ªÀUÀðUÀ¼À ªÉÆvÀÛPÉÌ ¸ÀªÀÄ£ÁVzÀÝgÉ, D
JgÀqÀÄ ¨ÁºÀÄUÀ½AzÀ K¥ÀðqÀÄªÀ PÉÆÃ£ÀªÀÅ ®A§PÉÆÃ£ÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
ZÀvÀÄ¨sÀÄðdUÀ¼ÀÄ:
¥ÀgÀ¸ÀàgÀ CAvÀå ©AzÀÄUÀ¼À°è ªÀiÁvÀæ bÉÃ¢¸ÀÄªÀ £Á®ÄÌ gÉÃSÁ RAqÀUÀ½AzÀ DªÀÈvÀªÁzÀ ¸ÀªÀÄvÀ¯ÁPÀÈwUÉ ZÀvÀÄ¨sÀÄðd
J£ÀÄßvÁÛgÉ.
A D £Á®ÄÌ ±ÀÈAUÀUÀ¼ÄÀ – A, B, C, D
£Á®ÄÌ ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ – AB, BC, CD, DA
B C M¼ÀPÉÆÃ£ÀUÀ¼À ªÉÆvÀÛ – 3600
A+ B + C+ D = 360
PÀtð :
§ºÀÄ¨sÀÄeÁPÀÈwAiÀÄ PÀæªÀiÁ£ÀÄUÀvÀªÀ®èzÀ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÆ
À JgÀqÀÄ ±ÀÈAUÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¸ÀÄªÀ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉUÉ
§ºÀÄ¨sÀÄeÁPÀÈwAiÀÄ PÀtð J£ÀÄßªÀgÀÄ.
GzÁºÀgÀuÉ A C & B D
««zsÀ ZÀvÀÄ¨sÀÄðdUÀ¼À UÀÄt zsÀªÀÄðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «¹ÛÃtðUÀ¼ÀÄ:

(1) ªÀUÀð CxÀªÁ ZËPÀ :
J¯Áè ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ J¯Áè PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÄÀ 900 DVgÀÄªÀ ZÀvÀÄ¨sÀÄðdªÉÃ ªÀUÀð.
JzÀÄgÀÄ ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀiÁAvÀgÀªÁVgÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÄÀ ªÁVgÀÄvÀÛªÉ.

PÀtðUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ®A§ªÁV C¢üð¸ÀÄvÀÛªÉ.
ªÀUÀðzÀ «¹ÛÃtð = MAzÀÄ ¨ÁºÀÄ«£À ªÀUÀð A = a2
(2) DAiÀÄvÀ : C©üªÀÄÄR ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀiÁvÀæ ¸ÀªÄÀ ºÁUÀÆ ¸ÀªiÀ ÁAvÀgÀªÁVzÀÄÝ, J®è PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ 900 DVgÀÄªÀ
ZÀvÀÄ¨sÀÄðdªÉÃ CAiÀÄvÀ.
43
PÀtðUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄ£ÁVzÀÄÝ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ C¢üð¸ÀÄvÀÛªÉ.
DAiÀÄvÀzÀ «¹ÛÃtð = GzÀÝ x CUÀ®
A=lxb
(3) ªÀeÁæPÀÈw : J¯Áè ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄ£ÁVzÀÄÝ, C©üªÀÄÄR PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁvÀæ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄªÀ ZÀvÀÄ¨sÀÄðdªÉÃ
ªÀeÁæPÀÈw
PÀtðUÀ¼ÀÄ ÇÀªÀÄªÁVzÀÄÝ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ®A§ªÁV C¢üð¸ÀÄvÀÛªÉ.

ªÀeÁæPÀÈw «¹ÛÃtð = ½ x PÀtðUÀ¼À UÀÄt®§Ý
A = ½ x d1 x d2 d1 , d2 - PÀtðUÀ¼ÀÄ
(4) ¸ÀªÀiÁAvÀgÀ ZÀvÀÄ¨sÀÄðd : C©üªÀÄÄR ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ(JzÀÄgÀÄ ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ) ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀªÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÀªÀiÁAvÀgÀ
ªÁVgÀÄªÀ ZÀvÀÄ¨sÀÄðdªÉÃ ¸ÀªÀiÁAvÀgÀ ZÀvÀÄ¨sÀÄðd.
C©üªÀÄÄR PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄ

PÀtðUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ C¢üð¸ÀÄvÀÛªÉ.
¸ÀªÀiÁAvÀgÀ ZÀvÀÄ¨sÀÄðdzÀ «¹ÛÃtð ¥ÁzÀ x JvÀÛgÀ
A=bxh
44
(5) vÁæ¦då : MAzÀÄ eÉÆvÉ C©üªÀÄÄR ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀiÁAvÀgÀªÁVgÀÄªÀ ZÀvÀÄ¨sÀÄðd
A B C D vÁæ¦dåzÀ°è A B & C D ¸ÀªÀiÁAvÀgÀ gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ

vÁæ¦dåzÀ «¹ÛÃtð = ½ x JvÀÛgÀ x (¸ÀªÀiÁAvÀgÀ ¨ÁºÀÄUÀ¼À ªÉÆvÀÛ)
A = ½ x h x (a+b)
(6) ¸ÁªÀiÁ£Àå ZÀvÀÄ¨sÀÄðd : C©üªÀÄÄR ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀiÁAvÀgÀªÁV®èzÀ ZÀvÀÄ¨sÀÄðd
PÀtð BD = d F PÀtðPÉÌ CzÀgÀ C©üªÀÄÄR ±ÀÈAUÀUÀ½AzÀ J¼ÉzÀ ®A§UÀ¼ÀÄ h1 ªÀÄvÀÄÛ h2

ZÀvÀÄ¨sÀÄðd «¹ÛÃtð= ½ x PÀtð x ®A§UÀ¼À ªÉÆvÀÛ
A = ½ d ( h1 + h2)
««zsÀ ZÀvÀÄ¨sÀÄðdUÀ¼À ¸ÀAQë¥ÀÛ «ªÀgÀuÁ PÉÆÃµÀ×PÀ :

ZÀvÀÄ¨sÀÄðd ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ PÀtðUÀ¼ÀÄ «¹ÛÃtð
J¯Áè ¸ÀªÀÄ ¸ÀªÀÄ
ZËPÀ J¯Áè PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ
(ªÀUÀð)
C©üªÀÄÄR ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ
900
¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ®A§ªÁV A = a2
¸ÀªÀiÁAvÀgÀ C¢üð¸ÀÄvÀÛªÉ
¸ÀªÀÄ
¸ÀªÀÄ J¯Áè PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ
DAiÀÄvÀ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ A=1xb
C©üªÀÄÄR ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ 900
C¢üð¸ÀÄvÀÛªÉ
¸ÀªÀiÁAvÀgÀ
J¯Áè ¸ÀªÀÄ ÇÀªÀÄ
C©üªÀÄÄR
ªÀeÁæPÀÈw C©üªÀÄÄR ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ®A§ªÁV A =½ x d1x d2
PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄ
¸ÀªÀiÁAvÀgÀ C¢üð¸ÀÄvÀÛªÉ
45
ÇÀªÀÄ
¸ÀªÀiÁAvÀgÀ ¸ÀªÀÄ C©üªÀÄÄR
¥ÀgÀ¸ÀàgÀ A=bh
ZÀvÀÄ¨sÀÄðd C©üªÀÄÄR ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄ
C¢üð¸ÀÄvÀÛªÉ
¸ÀªÀiÁAvÀgÀ
MAzÀÄ eÉÆvÉ
C©üªÀÄÄR
vÁæ¦då C©üªÀÄÄR ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ ÇÀªÀÄ A =½ x h (a+b)
PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄ
ªÀiÁvÀæ ¸ÀªÀiÁAvÀgÀ
¸ÁªÀiÁ£Àå C©üªÀÄÄR ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ J¯Áè - A =½ d( h1+ h2)
ZÀvÀÄ¨sÀÄðd ¸ÀªÀiÁAvÀgÀ«gÀÄªÀÅ¢®è M¼ÀPÉÆÃ£ÀUÀ¼À
ªÉÆvÀÛ 3600
¸ÀªÀiÁAvÀgÀ ¸ÀgÀ¼ÀgÉÃSÉUÀ¼ÀÄ:
JgÀqÀÄ CxÀªÀ ºÉZÀÄÑ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß JgÀqÀÄ PÀqÉUÀÆ JµÉÖÃ ªÀÈ¢Þ¹zÀgÀÆ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ bÉÃ¢¸À¢zÀÝgÉ, CªÀÅUÀ½UÉ
¸ÀªÀiÁAvÀgÀ ¸ÀgÀ¼ÀgÉÃSÉUÀ¼É£ÀÄßªÀgÀÄ.
JgÀqÀÄ ¸ÀªÀiÁAvÀgÀ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÃgÉÆAzÀÄ gÉÃSÉAiÀÄÄ bÉÃ¢¹zÁUÀ GAmÁUÀÄªÀ ««zsÀ PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ
¥Á±Àéð PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ ±ÀÈAUÁ©üªÀÄÄR PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÁåAiÀÄ PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ C£ÀÄgÀÆ¥À PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ

(Adjacent angles) (Vertically opposite angles) (Alternate angles) (Corresponding angles)
a) 1, 2 a) 1, 3 a) 4, 6 a) 1, 5
b) 2, 3 b) 2, 4 b) 3, 5 b) 2, 6
c) 4, 3 c) 5, 7 c) 4, 8
d) 1, 4 d) 6, 8 d) 3, 7
e) 5, 6
f) 6, 7
g) 7, 8
h) 8, 5
46
F PÉ¼ÀV£À avÀæzÀ°è PÉÆnÖgÀÄªÀ PÉÆÃ£ÀzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É G½ÃzÀ J¯Áè PÉÆÃ£ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj.
47
b) wæPÉÆÃ£À «Äw (TRIGONOMETRY)
wæPÉÆÃ£À «ÄwAiÀÄÄ ªÉÆÃftÂ PÉëÃvÀæzÀ°è ¥ÀæªÀÄÄRªÁV G¥ÀAiÉÆV¸ÀÄªÀ UÀtÂvÀzÀ MAzÀÄ ±ÁSÉAiÀiÁVzÉ. EzÀÄ
wæ¨sÀÄdzÀ PÉÆÃ£ÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁºÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß C¨sÀå¹¸ÀÄªÀ UÀtÂvÀzÀ «¨sÁUÀªÁVzÉ. ¸ÀªÀÄvÀ®
wæPÉÆÃ£À«Äw(Plane Trigonometry) ªÀÄvÀÄÛ UÉÆÃ½ÃAiÀÄ wæPÉÆÃ£À«Äw (Spherical Trigonometry) JA§
JgÀqÀÄ «¨sÁUÀUÀ¼ÀÄAlÄ. ¸ÀªÀÄvÀ® wæPÆ É Ã£À«ÄwAiÀÄ°è ¸ÀªÀÄvÀ® DPÀÈwAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ C¨sÀå¹¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ. £ÁªÀÅ F
CzsÁåAiÀÄzÀ°è ¸ÀªÀÄvÀ® wæPÉÆÃ£À«ÄwAiÀÄ ¥ÁæxÀ«ÄPÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀæ w½zÀÄPÉÆ¼ÀÄîvÉÛÃªÉ. wæPÉÆÃ£À«ÄwAiÀÄÄ ¸ÉÊ£ï,
PÉÆ¸ÉÊ£ï, mÁåAeÉAmï ¥sÀ®£ÀUÀ¼À£ÀÄß (Functions) ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÊxÁUÉÆÃgÀ¸ï£À ¥ÀæªÉÄÃAiÀÄªÀ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆV¹PÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ.
¸ÀªÀÄPÉÆÃ£À wæPÉÆÃ£ÀzÀ°è MAzÀÄ ¨sÀÄdPÀÆÌ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¨sÀÄdPÀÆÌ EgÀÄªÀ C£ÀÄ¥ÁvÀUÀ¼À£ÀÄß wæPÉÆÃ£À«ÄwAiÀÄ
¥sÀ®£ÀUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
ABC ¸ÀªÀÄPÉÆÃ£À wæ¨sÀÄdzÀ°è ∠BAC PÉÆÃ£À = θ DzÁUÀ,

AB ¨ÁºÀÄ = ¥Á±Àéð ¨ÁºÀÄ CxÀªÁ Adjacent Side
BC ¨ÁºÀÄ = C©üªÀÄÄR ¨ÁºÀÄ CxÀªÁ Opposite Side
AC ¨ÁºÀÄ = «PÀtð CxÀªÁ Hypotenuse J£ÀÄßvÁÛgÉ.
wæ¨sÀÄdzÀ ªÀÄÆgÀÄ ¨ÁºÀÄUÀ¼À°è MAzÀÄ ¸À®PÉÌ JgÀqÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ, CªÀÅUÀ½VgÀÄªÀ ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À£ÀÄß (ratios)
PÀAqÀÄ»rAiÀÄÄªÀÅzÁzÀgÉ, DUÀ CAvÀºÀ DgÀÄ ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À£ÀÄß (ratios) PÀAqÀÄ»rAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. F ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À£ÀÄß
(ratios) θ PÉÆÃ£ÀzÀ wæPÉÆÃ£À«ÄwAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼ÉAzÀÄ (Triginimetric Ratios) PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. F ¥ÀæªÀiÁt
UÀ¼À£ÀÄß, CªÀÅUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉ¼ÀUÉ w½¹zÉ
1. BC /AC = C©üªÀÄÄR ¨ÁºÀÄ / «PÀtð = ¸ÉÊ£ï θ
2. AB /AC = ¥Á±Àéð ¨ÁºÀÄ / «PÀtð = PÉÆÃ¸ÉÊ£ï θ
3. BC /AB = C©üªÀÄÄR ¨ÁºÀÄ/¥Á±Àéð¨ÁºÀÄ = mÁå£ïeÉAmï θ
ªÉÄÃ°£ÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß vÀ¯ÉPÉ¼ÀUÉ ªÀiÁrzÁUÀ
4. AB /BC = ¥Á±Àéð¨ÁºÀÄ/ C©üªÀÄÄR¨ÁºÀÄ = PÉÆÃmÁå£ïeÉAmï θ
5. AC /AB = «PÀtð / ¥Á±Àéð ¨ÁºÀÄ = ¹ÃPÉAmï θ
6. AC /BC = «PÀtð/ C©üªÀÄÄR ¨ÁºÀÄ = PÉÆÃ¹ÃPÉAmï θ
F ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À£ÀÄß §gÉAiÀÄÄªÁUÀ ¸ÉÊ£ïθ ªÀ£ÀÄß Sin θ ªÉAzÀÆ, PÉÆÃ¸ÉÊ£ïθ ªÀ£ÀÄß Cosθ ªÉAzÀÆ, mÁå£ïeÉAmï θ
ªÀ£ÀÄß Tan θ ªÉAzÀÆ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆÃmÁå£ïeÉAmï θ ªÀ£ÀÄß Cot θ ªÉAzÀÆ, ¹ÃPÉAmï θªÀ£ÀÄß Sec θ ªÉAzÀÆ,
PÉÆÃ¹ÃPÉAmï θªÀ£ÀÄß Cosec θ ªÉAzÀÆ §gÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
ªÉÄÃ¯É §gÉ¢gÀÄªÀ ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À°è Sin θ ªÀÄvÀÄÛ Cosec θ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ªÀÅåvÀÌç«Ä (reciprocal)UÀ¼ÁVªÉ. ºÁUÉAiÉÄÃ Cos
θ ªÀÄvÀÄÛ Sec θ UÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ªÀÅåvÀÌç«ÄUÀ¼ÁVªÉ. Tan θ ªÀÄvÀÄÛ Cot θ UÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ªÀÅåvÀÌç«ÄUÀ¼ÁVªÉ.
48
DzÀÝjAzÀ Sin θ x Cosecθ = 1
Cos θ x Sec θ = 1
Tan θ x Cot θ = 1 DUÀÄvÀÛzÉ.
PÉÆÃ£À C¼ÀvÉAiÀÄ ªÀÄÆ®ªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ (Unit of Angular Measurement):
AB gÉÃSÉAiÀÄÄ B ¹ÜgÀ ©AzÀÄ«£À ¸ÀÄvÀÛ wgÀÄUÀÄªÀÅzÀjAzÀ PÉÆÃ£À GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. C¥ÀæzÀQëuÁ ¢QÌ£À°è wgÀÄUÀÄ
ªÀÅzÀjAzÀ GAmÁzÀÀ PÉÆÃ£ÀªÀ£ÀÄß zsÀ£ÁvÀäPÀ (+ ve)ªÉAzÀÄ, ¥ÀæzÀQëuÁ ¢QÌ£À°è wgÀÄUÀÄªÀÅzÀjAzÀ GAmÁzÀÀ PÉÆÃ£À
ªÀ£ÀÄß IÄuÁvÀäPÀ (- ve)ªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄvÁÛgÉ. DzÀÝjAzÀ PÉÆÃ£À ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ aºÉßAiÀÄÄ gÉÃSÉ wgÀÄUÀÄwÛgÀÄªÀ
¢PÀÌ£ÀÄß CªÀ®A©¹zÉ.
UÀtÂvÀzÀ°è ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ PÉÆÃ£ÀzÀ ªÀÄÆ® ªÀiÁ£ÀªÀÅ (Unit of Angular Measurement) 'gÉÃrAiÀÄ£ï'. MAzÀÄ
ªÀÈvÀÛzÀ wædåzÀ C¼ÀvÉUÉ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ PÀA¸ÀªÉÇAzÀÄ (Arc of length equal to the radius of the circle) D
ªÀÈvÀÛzÀ PÉÃAzÀæzÀ°è GAlÄªÀiÁqÀÄªÀ PÉÆÃ£ÀªÉÃ MAzÀÄ gÉÃrAiÀÄ£ï
1 ªÀÈvÀzÉÆ¼ÀV£À PÉÆÃ£À = 360° = 2π gÉÃrAiÀÄ£ï

DUÀ 2π = 4 ®A§ PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ
∠AOB/PÀA¸À AB = 4 ¸ÀªÀÄPÉÆÃ£À/¥Àj¢ü
∠AOB/ r = 4 ¸ÀªÀÄPÉÆÃ£À/2π r
∠AOB = 2¸ÀªÀÄPÉÆÃ£À/π = 180/π = 1 gÉÃrAiÀÄ£ï=57.29°
CxÀªÁ 1° = 0.017 gÉÃrAiÀÄ£ï
PÀA¸ÀzÀ GzÀÝªÀÅ S DVzÀÄÝ, D PÀA¸ÀªÀÅ vÀ£Àß ªÀÈvÀÛ PÉÃAzÀæzÀ°è θ gÉÃrAiÀÄ£ï PÉÆÃ£ÀªÀ£ÀÄß gÀa¹zÀgÉ,
S/r = θ gÉÃrAiÀÄ£ï/ 1gÉÃrAiÀÄ£ï CxÀªÁ S = r θ gÉÃrAiÀÄ£ï
F gÉÃrAiÀÄ£ï, UÀtÂvÀzÀ C£ÉÃPÀ ±ÁSÉUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÉð ¯ÉPÁÌZÁgÀzÀ°è G¥ÀAiÀÄÄPÀÛªÁVzÀÄÝ, EzÀgÀ §UÉÎ w¼ÀÄªÀ½PÉ
CUÀvÀå.
µÀµÁÖA±À ¥ÀzÀÞw (Sexagesimal System) ªÀÄvÀÄÛ ±ÀvÁA±À ¥ÀzÀÞw (Centisimal System) :
49
PÉÆÃ£À C¼ÀvÉAiÀÄ ¥ÁæAiÉÆÃVPÀ ªÀiÁ£ÀªÀÅ(Practical Unit) rVæ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ G¥ÁA±ÀUÀ¼ÁzÀ ¤«ÄµÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉPÉAqï
DVªÉ. 1 ªÀÈvÀÛzÉÆ¼ÀV£À PÉÆÃ£À = 360° (360 rVæ)
1° = 60' (60 ¤«ÄµÀ)
1' = 60" (60 ¸ÉPÉAqï)
F «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß µÀµÁÖA±À ¥ÀzÀÞw JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ºÉaÑ£À zÉÃ±ÀUÀ¼À°è F ¥ÀzÀÞw §¼ÀPÉAiÀÄ°èzÉ
¸ÉAn¹ªÀÄ¯ï ¥ÀzÀÞw:
¥À²ÑªÀÄ AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï£À PÉ®ªÀÅ zÉÃ±ÀUÀ¼À°è F «zsÁ£À §¼ÀPÉAiÀÄ°èzÉ. F ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è
1 ªÀÈvÀÛzÉÆ¼ÀV£À PÉÆÃ£À = 400 UÁæqïì (400 Grads or gon)
1 UÁæqï = 100 ¸ÉAn¹ªÀÄ¯ï «Ä¤mï
1 ¸ÉAn¹ªÀÄ¯ï «Ä¤mï = 100 ¸ÉAn¹ªÀÄ¯ï ¸ÉPÉAqï (F ¥ÀzÀÞwAiÀÄÄ zÀ±ÀªÀiÁA±À ¥ÀzÀÞwUÀ£ÀÄUÀÄtªÁVzÉ.)
Exercise 1. 30° PÉÆÃ£À¢AzÀ 30 grad £ÀÄß PÀ¼ÉzÁUÀ G½AiÀÄÄªÀ PÉÆÃ£ÀªÀ£ÀÄß gÉÃrAiÀÄ£ï£À°è w½¹
¥ÀjªÀvÀð£Á ¸ÀÆvÀæ: D/90 = G/100
D = 90 * 30/100 = 27°
DzÀÝjAzÀ G½zÀ PÉÆÃ£À= 30°-27° = 3° * π / 180 = π/60 gÉÃrAiÀÄ£ï
Exercise 2. UÀrAiÀiÁgÀªÀÅ JgÀqÀÄ UÀAmÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄwÛgÀÄªÁUÀ, CzÀgÀ ªÀÄÄ¼ÀÄîUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À PÉÆÃ£ÀªÀ£ÀÄß
µÀµÁÖA±À ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è, ±ÀvÁA±À ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è ªÀÄvÀÄÛ gÉÃrAiÀÄ£ï£À°è §gÉ¬Äj.
¸ÀªÀÄPÉÆÃ£À wæ¨sÀÄdUÀ¼À£ÀÄß ©r¸ÀÄªÀÅzÀÄ

Solution for Right Angle Triangle
wæ¨sÀÄdzÀ°è 3 ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 3 PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ EgÀÄvÀÛªÉ. ¸ÀªÀÄPÉÆÃ£À wæ¨sÀÄdzÀ 3 ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 2 ®WÀÄPÉÆÃ£À
UÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ JgÀqÀ£ÀÄß (MAzÁzÀgÀÆ wæ¨ÀÄs dzÀ ¨ÁºÀÄªÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ) PÉÆmÁÖUÀ G½zÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄ
»rAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.F QæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß wæ¨sÀÄdªÀ£ÀÄß ©r¸ÀÄªÀÅzÀÄ (Solving triangles) JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
ABC ¸ÀªÀÄPÉÆÃ£À wæ¨sÀÄdzÀ°è ∠ABC =90°, PÉÆÃ£À ∠BAC PÉÆÃ£À = θ DzÁUÀ,

1. a ªÀÄvÀÄÛ c PÉÆmÁÖUÀ, a/c = Tan θ DUÀ ∠C = 90°- θ
a/b = Sin θ DVzÀÄÝ b = a/Sinθ
2. b ªÀÄvÀÄÛ c PÉÆmÁÖUÀ, c/b = Cos θ DUÀ ∠C = 90°- θ
a/b = Sinθ DVzÀÄÝ a = b*Sinθ
50
Exercise 1: ABC ¸ÀªÀÄPÉÆÃ£À wæ¨sÀÄdzÀ°è ∠ABC =90°, PÉÆÃ£À DzÁUÀ, AB=4, BC= 3 DzÁUÀ,
wæ¨sÀÄdzÀ «PÀtð ªÀÄvÀÄÛ G½zÀ PÉÆÃ£ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj
a= 3, c = 4 DzÁUÀ Tan A = 3/4 = 0.75
∠A = Tan 0.75
∠A = 36° 52'
∠C = 90° - 36°52' = 53° 8'
Sin A= 3/ b, b = 3/sin36°52'
b =3/0.5999 b = 5.000
Exercise 2: 5.0 «ÄÃlgï GzÀÝzÀ KtÂAiÀÄ£ÀÄß £É®PÉÌ 65° NgÉAiÀiÁV, UÉÆÃqÉUÉ MgÀV¹ EqÀ¯ÁVzÉ. KtÂAiÀÄ
vÀ¼À¨sÁUÀ UÉÆÃqÉ¬ÄAzÀ JµÀÄÖ zÀÆgÀzÀ°èzÉ? ºÁUÀÄ CzÀgÀ ªÉÄÃ®ÄÛ¢AiÀÄÄ £É®¢AzÀ JµÀÄÖ JvÀÛgÀzÀ°èzÉ? (£É£À¦r:
FnJ¸ï G¥ÀPÀgÀtªÀÅ E½eÁgÀÄ zÀÆgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀnðPÀ¯ï PÉÆÃ£À G¥ÀAiÉÆÃV¹, ¸ÀªÀÄvÀ® zÀÆgÀ ªÀÄvÀÄÛ JvÀÛgÀªÀ£ÀÄß
¯ÉPÁÌZÁgÀ¢AzÀ PÀAqÀÄ»rAiÀÄÄvÀÛzÉ.)
Sinθ = h/5 m Cos θ = b/5 m

h =5 * Sin 65° b = 5.0 * Cos65°
= 5.0 * 0.906 b = 5.0 * 0.422
= 4.53 m = 2.13 m
Exercise 3: F PÉ¼ÀUÉ PÁtÂ¹gÀÄªÀ ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß PÁå®ÄÌöå¯ÉÃlgïG¥ÀAiÉÆÃV¹ §gÉ¬Äj
1. Sin 105° 2. Cos 75° 3. Tan 105° 4. Tan 75° 5. Cos 120°
6. sin 30° 7. Cos 30° 8. Sin 55° 9. Cos 90° 10. Sin 90°
45°AiÀÄ wæPÉÆÃ£À«Äw ¥sÀ®£ÀUÀ¼ÀÄ TRIGONOMETRIC FUNCTIONS OF 45°

ABC ¸ÀªÀÄPÉÆÃ£À wæ¨sÀÄdzÀ°è ∠BAC PÉÆÃ£À = 45° DzÁUÀ, AB ¨ÁºÀÄ GzÀÝ = 1 JAzÀÄ ¨sÁ«¹ PÉÆAqÁUÀ, BC
¨ÁºÀÄ«£À GzÀÝªÀÅ ¸ÀºÀ 1 DVgÀÄvÀÛzÉ. ¥ÉÊxÁUÉÆÃgÀ¸ï£À ¥ÀæªÉÄÃAiÀÄzÀ ¥ÀæPÁgÀ «PÀtð
51
AC = b = √ 1² + 1²) = √2
Sin45° = 1/√2
Cos 45° = 1/√2 Therefore Tan45° = 1/1 = 1
30° ªÀÄvÀÄÛ 60° wæPÉÆÃ£À«Äw ¥sÀ®£ÀUÀ¼ÀÄ TRIGONOMETRIC FUNCTIONS OF 30° and 60°
ABC ¸ÀªÀÄPÉÆÃ¤ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¨sÀÄfÃAiÀÄ wæ¨sÀÄdzÀ°è ¥ÀæwPÉÆÃ£ÀªÀÅ = 60° DzÁUÀ, ¥Àæw ¨ÁºÀÄ GzÀÝ = 1 JAzÀÄ
¨sÁ«¹PÉÆAqÁUÀ, AD = √
Sin60° = ÷1 = 0.8660 Sin30° = 1/2÷1 = 1/2 = 0.5000
Cos60° = 1/2÷1 = 1/2 = 0.5000 Cos30° = ÷ 1=√3/4 = 0.8660
Tan60° = ÷ =2 = 1.7321 Tan30° = ÷ = 1/√3 = 0.5773
¸ÉÊ£ï ¤AiÀÄªÀÄ-Sine Rule:
¥Àæw wæ¨sÀÄdzÀ°è, wæ¨sÀÄdzÀ ¨sÀÄdUÀ¼ÀÄ JzÀÄgÀÄ PÉÆÃ£ÀUÀ¼À ¸ÉÊ£ïUÀ½UÉ C£ÀÄ¥ÁwÃAiÀÄªÁVgÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀÄ ¸ÉÊ£ï
¤AiÀÄªÀÄ. PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ A, B, C, DVzÀÄÝ, CªÀÅUÀ¼À JzÀÄgÀÄ ¨sÀÄdUÀ¼À C¼ÀvÉUÀ¼ÀÄ a, b, c DVzÀÝgÉ, DUÀ
52
= ! "
= 2R
E°è R = wæ¨sÀÄdzÀ ¥Àjwædå (Circumradiuss)
MAzÀÄ wæ¨sÀÄdzÀ°è JgÀqÀÄ PÉÆÃ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ ¨sÀÄdªÀ£ÀÄß PÉëÃvÀæzÀ°è C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÁUÀÀ ¸ÉÊ£ï ¤AiÀÄªÀÄ
Sine Rule - G¥ÀAiÉÆÃV¹ G½zÀ ¨ÁºÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. E°è £É£À¦¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁzÀ
«µÀAiÀÄªÉAzÀgÉ UÉÃæ mï næUÁßªÉÄnæPï ¸ÀªÉðAiÀÄ°è ¸ÉÊ£ï ¤AiÀÄªÀÄ §¼À¹AiÉÄÃ ¨sÁgÀvÀªÀ£ÀÄß ªÉÆzÀ® ¨ÁjUÉ C¼ÀvÉ
ªÀiÁrgÀÄªÀÅzÀÄ. avÀªæ À£ÀÄß £ÉÆÃrj, CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁrj.
53
ªÉÄÃ°£À avÀæzÀ°è£À ªÀiÁ»w DzsÀj¹ ABC wæ¨sÀÄdªÀ£ÀÄß ©r¹j.
a/ Sin A = b/SinB = c/SinC b/SinB = c/SinC
a/ Sin A = c/SinC b/Sin45 = 50.00/Sin75°
a/ Sin 60° = 50.00 /Sin75° b = 50.00*0.7071/0.9659
a= 50.00 *0.866/.9659 b = 36.602
a= 44.828
PÉÆ¸ÉÊ£ï ¤AiÀÄªÀÄ - Cosine Rule :
MAzÀÄ wæ¨sÀÄdzÀ°è, JgÀqÀÄ ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÄ CªÀÅUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À PÉÆÃ£ÀªÀ£ÀÄß C¼ÉzÁUÀ, D PÉÆÃ£ÀzÀ JzÀÄgÀÄ
¨ÁºÀÄªÀ£ÀÄß PÉÆ¸ÉÊ£ï¤AiÀÄªÀÄ §¼À¹ PÀAqÀÄ»rAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
ABC wæ¨sÀÄdzÀ°è, AB ªÀÄvÀÄÛ AC ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÄ CªÀÅUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ∠A PÉÆÃ£ÀªÀ£ÀÄß C¼ÉzÁUÀ, D PÉÆÃ£ÀzÀ
JzÀÄgÀÄ ¨ÁºÀÄ BC AiÀÄ£ÀÄß PÉÆ¸ÉÊ£ï ¤AiÀÄªÀÄ §¼À¹ ¯ÉPÁÌZÁgÀ¢AzÀ PÀAqÀÄ»rAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
a² = b² + c² -2bc Cos A CzÉÃ jÃw E£ÉßgÀqÀÄ ¨ÁºÀÄUÀ½UÉ
b² = c² + a² -2ca Cos B ªÀÄvÀÄÛ c² = b² + a² -2ba Cos C
ABC wæ¨sÀÄdzÀ°è, ªÀÄÆgÀÆ ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ w½¢gÀÄªÁUÀ CªÀÅUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À PÉÆÃ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀºÀ PÉÆ¸ÉÊ£ï ¤AiÀÄªÀÄ
G¥ÀAiÉÆÃV¹, ¯ÉPÁÌZÁgÀ¢AzÀ PÀAqÀÄ»rAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
1) Cos A = (b² + c²-a²)/ 2bc
2) Cos B = (c² + a² -b²)/ 2ca
3) Cos C = (b² + a² -c²)/ 2ba
54
ABC wæ¨sÀÄdzÀ°è b=80.00 «ÄÃ, c=70.00 «ÄÃ. ªÀÄvÀÄÛ ∠A PÉÆÃ£À 74° EzÀÝgÉ, CqÀZÀuÉUÉ M¼ÀUÁzÀ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß
PÀAqÀÄ»r¬Äj (mÉÆÃl¯ï ¸ÉÖÃµÀ£ï C¼ÀvÉAiÀÄ ¸ÀAzÀ¨ÀsðzÀ°è EzÀÄ MLM C¼ÀvÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ) CqÀZÀuÉ zÀÆgÀªÀÅ a
EgÀ°. PÉÆ¸ÉÊ£ï ¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÁgÀ
a² = b² + c² -2bc Cos A
a² = 80² + 70² -2*80*70* Cos 74
a² = 6400 + 4900 -3087.138
a = 90.624
wæ¨sÀÄdzÀ°è, ªÀÄÆgÀÆ ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ w½¢gÀÄªÁUÀ, wæ¨ÀsÄdzÀ ¥ÁzÀPÉÌ¼ÉzÀ ®A§ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß/JvÀÛgÀªÀ£ÀÄß ¸ÀºÀ PÉÆ¸ÉÊ£ï
¤AiÀÄªÀÄ G¥ÀAiÉÆÃV¹, PÀAqÀÄ»rAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. ABC wæ¨sÀÄdzÀ°è a=48, b=50, c=42 DzÀgÉ, h = ?
a² = b² + c² -2bc Cos A DzÀgÉ, Cos A =AD/b ABC wæ¨sÀÄdzÀ «¹ÛÃtð

a² = b² + c² -2bc *AD/b «¹ÛÃtð= 1/2*¥ÁzÀ*JvÀÛgÀ
a² = b² + c² -2c *AD AREA = 1/2 *c *bSinA
AD = ( b² + c² -a²) /2c AREA = 1/2 bc SinA
= (50² + 42² -48²)/2*42 = 1/2*50.0*42.0*0.8844
AD = (1960/84) = 23.33 = 928.69 Sq units
CD = h = √(50²-23.33²)
= √ (1955.71) = 44.22
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
55
C). ¤zÉÃð±ÀPÀ eÁå«Äw
(CO ORDINATE GEOMETRY)
MAzÀÄ ¸ÀªÀÄvÀ®zÀ°è 2 ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ bÉÃ¢ü¹zÁUÀ D ¸ÀªÀÄvÀ®ªÀÅ ZÀvÀÄxÁðA±ÀUÀ¼ÁV - 4 ¨sÁUÀUÀ¼ÁV,
(Quadrant) «¨sÁV¸À®àqÀÄvÀÛzÉ. ¥Àæw ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß "¥ÁzÀ" JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. JgÀqÀÄ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉUÀ¼À bÉÃzsÀ£À
©AzÀÄªÀ£ÀÄß ªÀÄÆ® ©AzÀÄ (Origin) J£ÀÄßvÁÛgÉ.
bÉÃzsÀ£Á gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ NgÉAiÀiÁVzÀÝgÉ D ¸ÀAzÀ¨ÀsðzÀ°è GAmÁUÀÄªÀ Quadrant UÀ¼À£ÀÄß Oblique Quadrant
J£ÀÄßvÁÛgÉ. bÉÃzsÀ£Á gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ®A§ªÁVzÀÝgÉ GAmÁUÀÄªÀ ZÀvÀÄxÁðA±ÀUÀ¼ÀÄ DAiÀÄvÁPÁgÀªÁVzÀÄÝ,
CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß Rectangular Quadrants JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
GvÀÛgÀ-zÀQët gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß Y-CPÀëªÉAzÀÆ (Reference Meridian), ¥ÀÆªÀð - ¥À²ÑªÀÄ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß

X-CPÀëªÉAzÀÆ (Reference Lattitude) JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. AiÀiÁªÀÅzÉÃ MAzÀÄ ©AzÀÄ«£À ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß
¸ÀÆa¸ÀÄªÁUÀ, F CPÀëUÀ½AzÀ EgÀÄªÀ ®A§zÀÆgÀ¢AzÀ D ©AzÀÄªÀ£ÀÄß ¤¢ðµÀÖ¥Àr¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
X-CPÀë¢AzÀ (Reference Latitude) D ©AzÀÄ«VgÀÄªÀ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß D ©AzÀÄ«£À y-¤zÉÃð±ÀPÀ CxÀªÁ ¨sÀÄd
(Ordinate) CxÀªÁ Northing J£ÀÄßvÁÛgÉ. Y-CPÀë¢AzÀ (Reference Meridian) D ©AzÀÄ«VgÀÄªÀ
zÀÆgÀªÀ£ÀÄß D ©AzÀÄ«£À x-¤zÉÃð±ÀPÀ CxÀªÁ PÉÆÃn (Abscissa) CxÀªÁ Easting J£ÀÄßvÁÛgÉ.
F x-¤zÉÃð±ÀPÀ ªÀÄvÀÄÛ y-¤zÉÃð±ÀPÀUÀ¼À£ÀÄß D ©AzÀÄ«£À ¸ÁÜ£À ¤zÉÃð±ÀPÀUÀ¼ÉAzÀÄ(Co ordinates) PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
avÀæzÀ°è P ©AzÀÄ«£À ¸ÁÜ£À ¤zÉÃð±ÀPÀUÀ¼À£ÀÄß DªÀgÀtzÀ M¼ÀUÉ eÉÆÃr ¸ÀASÉåUÀ½AzÀ P(x, y) JAzÀÄ §gÉzÀÄ
¸ÀÆa¸ÀÄvÁÛgÉ. F eÉÆÃr ¸ÀASÉåAiÀÄÄ, vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ ¤zÉÃð±ÀPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ©AzÀÄ«£À «¼Á¸ÀªÀ£ÀÄß, ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß
KPÉÊPÀªÁV ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
PÉÆÃ Drð£ÉÃmïUÀ¼À£ÀÄß F PÀæÀªÀÄzÀ°è UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß Cartesian Co ordinates J£ÀÄßvÁÛgÉ. ¥sÉæAZï zÉÃ±ÀzÀ
¥Àæ¹zÀÞ UÀtÂvÀdÕ, qÉÃ PÁmïð Des Cartes (1596-1650) F «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß ªÉÆzÀ®Ä PÀAqÀÄ»rzÀÄ §¼À¹zÀ£ÀÄ.
¸ÁÜ£À ¤zÉÃð±ÀPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è UÉÆÃ½ÃAiÀÄ ¸ÁÜ£À ¤zÉÃð±ÀPÀUÀ¼ÀÄ (Spherical Co ordinates) ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÀ®¸ÁÜ£À
¤zÉÃð±ÀPÀUÀ¼ÀÄ (Plane Co ordinates) JA§ JgÀqÀÄ «zsÀUÀ¼ÀÄAlÄ. UÉÆÃ½ÃAiÀÄ ¸ÁÜ£À ¤zÉÃð±ÀPÀ UÀ¼ÉAzÀgÉ,
UÉÆÃ¼ÀzÀ ªÉÄÃ¯ÉäöÊ ªÉÄÃ¯É ªÀÈvÀÛ PÀA¸ÀUÀ¼ÀÄ UÉÆÃ¼ÀzÀ PÉÃAzÀæzÀ°è gÀa¸ÀÄªÀ PÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ. GzÁ: CPÁëA±À (Latitudes)
ªÀÄvÀÄÛ gÉÃSÁA±ÀUÀ¼ÀÄ (Longitudes). ¸ÀªÀÄvÀ® ¸ÁÜ£À ¤zÉÃð±ÀPÀUÀ¼À°è ¥ÀÄ£À: JgÀqÀÄ «zsÀUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ, 1)
PÁnð¹AiÀÄ£ï ¸ÁÜ£À ¤zÉÃð±ÀPÀUÀ¼ÀÄ (Cartesian Co ordinates) ªÀÄvÀÄÛ 2) zsÀÄæ«ÃAiÀÄ ¸ÁÜ£À ¤zÉÃð±ÀPÀUÀ¼ÀÄ
(Polar Co ordinates)
56
PÁnð¹AiÀÄ£ï ¸ÁÜ£À ¤zÉÃð±ÀPÀUÀ¼ÀÄ : (CARTESIAN CO ORDINATES)
¤zÉÃð±ÀPÁPÀëUÀ¼ÀÄ (Axes of co ordinates) ¸ÀªÀÄvÀ®ªÀ£ÀÄß £Á®ÄÌ ¥ÁzÀ-Quadrant-UÀ¼À£ÁßV «¨sÁV¸ÀÄvÀÛªÉ.

avÀæzÀ°è ¥ÁzÀUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß, ¥Àæw ¥ÁzÀzÀ°è ©AzÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ aºÉßAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ. UÀtÂvÀzÀ°è
PÉÆÃDrð£ÉÃmïUÀ¼À£ÀÄß AiÀiÁªÁUÀ®Æ (x, y ) PÀæªÀÄzÀ°è §gÉAiÀÄ¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.
P ©AzÀÄªÀÅ YOY' gÉÃSÉAiÀÄ §®UÀqÉ EzÀÝg,É X- ¤zÉÃð±ÀPÀªÀÅ zsÀ£ÀªÉAzÀÆ (positive), JqÀUÀqÉ EzÀÝgÉ,
IÄtªÉAzÀÆ (negative) w½AiÀÄÄvÁÛgÉ. ºÁUÉAiÉÄÃ, P ©AzÀÄªÀÅ XOX' gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É EzÀÝgÉ, Y-¤zÉÃð±ÀPÀªÀÅ
zsÀ£ÀªÉAzÀÆ(positive), PÉ¼ÀUÀqÉ EzÀÝgÉ, IÄtªÉAzÀÆ (negative) w½AiÀÄÄvÁÛgÉ.
1. ªÉÆzÀ®£ÉÃ ¥ÁzÀzÀ°è£À JgÀqÀÆ ¤zÉÃð±ÀPÀUÀ¼ÀÆ zsÀ£ÁvÀäPÀ (+ve )
2.JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ¥ÁzÀzÀ°è£À ©AzÀÄUÀ¼À X-¤zÉÃð±ÀPÀUÀ¼ÀÄ IÄuÁvÀäPÀ (- ve) ªÀÄvÀÄÛ Y- ¤zÉÃ±ÀPÀUÀ¼ÀÄ zsÀ£ÁvÀäPÀ(+ve)
3. ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄ ¥ÁzÀzÀ°è£À ©AzÀÄUÀ¼À JgÀqÀÆ ¤zÉÃð±ÀPÀUÀ¼ÀÄ IÄuÁvÀäPÀ (- ve)
4. £Á®Ì£ÉAiÀÄ ¥ÁzÀzÀ ©AzÀÄUÀ¼À X-¤zÉÃð±ÀPÀUÀ¼ÀÄ zsÀ£ÁvÀäPÀ (+ve) ªÀÄvÀÄÛ Y-¤zÉÃ±ÀPÀUÀ¼ÀÄ IÄuÁvÀäPÀ (- ve)
5. O ©AzÀÄ, CAzÀgÉ ªÀÄÆ® ©AzÀÄ«£ÀÀ ¤zÉÃð±ÀPÀUÀ¼ÀÄ (0,0) AiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
6. X-CPÀëzÀ ªÉÄÃ°£À AiÀiÁªÀ ©AzÀÄ«UÁUÀ°Ã Y-¤zÉÃð±ÀPÀªÀÅ 0 AiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
7. Y-CPÀëzÀ ªÉÄÃ°gÀÄªÀ AiÀiÁªÀÀ ©AzÀÄ«UÁUÀ°Ã X-¤zÉÃð±ÀPÀªÀÅ 0 AiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
(£É£À¦r: ¸ÀªÉð¬ÄAUï£À°è PÉÆÃDrð£ÉÃmïUÀ¼À£ÀÄß (y, x) CAzÀgÉ Northing, Easting PÀæªÀÄzÀ°è ºÉaÑ£À
¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è §gÉAiÀÄ¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.)
F ¥ÀæPÁgÀ XOX' ªÀÄvÀÄÛ YOY' JA§ JgÀqÀÄ CPÀëgÉÃSÉUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ, AiÀiÁªÀ ©AzÀÄ«UÉÃ DUÀ°,
RavÀªÁzÀ JgÀqÀÄ ¤zÉÃð±ÀPÀUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. ©AzÀÄªÀ£ÀÄß PÉÆlÖgÉ, CzÀgÀ JgÀqÀÄ ¤zÉÃð±ÀPÀUÀ¼ÀÄ- RavÀªÁzÀ
zsÀ£À ªÀÄvÀÄÛ IÄt aºÉßUÀ¼ÉÆA¢UÉ zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. ¤zÉÃð±ÀPÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÆlÖgÉ, ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß RavÀªÁV gÀa¸À
§ºÀÄzÀÄ. ©AzÀÄ«UÀÆ ¸ÀASÁåzsÀéAiÀÄUÀ½UÀÆ »ÃUÉ ¤PÀl ¸ÀA§AzsÀ«gÀÄvÀÛzÉ. qÉÃPÁlð£ÀÄ ¸ÁÜ¦¹zÀ ©ÃeÁ
gÉÃSÁUÀtÂvÀzÀ vÀ¼ÀºÀ¢AiÉÄÃ EzÀÄ.
Exercise:
PÉ¼ÀV£À ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß ZËPÀ½ PÁUÀzÀzÀ ( Graph Sheet) ªÉÄÃ¯É UÀÄwð¹:
1). (3, 0), (0, 5), (-3, 2), (5, 61/2), (0, -2 1/2), (-6, -1/2), (-11/2, 2), (2, 31/2), (3, 1/2), (-1,
0), (0,-3)
2). (-6, 4) ©AzÀÄ«£À X-CPÀëzÀ°è£À ¥Àæw©A§zÀ ¤zÉÃð±ÀPÀUÀ¼ÉÃ£ÀÄ?
57
zsÀÄæªÀ ¤zÉÃð±ÀPÀUÀ¼ÀÄ : (Polar Coordinates)
F «zsÁ£ÀzÀ°è ªÀÄÆ® ©AzÀÄªÀ£ÀÄß zsÀÄæªÀ ©AzÀÄ O JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. O zsÀÄæªÀ ©AzÀÄ«£À ªÀÄÆ®PÀ OX
gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß J¼É¢zÉ. EzÀPÉÌ DzsÀå gÉÃSÉ Initial Line JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ. FUÀ P ©AzÀÄªÀÅ O ©AzÀÄ«¤AzÀ 3
ªÀiÁ£À zÀÆgÀ zÀ°èzÉ. 3 ªÀiÁ£À JAzÀ ªÀiÁvÀæPÉÌ P AiÀÄ£ÀÄß ¤¢üðµÀÖªÁV UÀÄgÀÄw¸À¯ÁUÀÄªÀÅ¢®è. KPÉAzÀgÉ, O ¤AzÀ
3 ªÀiÁ£À zÀÆgÀzÀ°è JµÉÆÖÃ ©AzÀÄUÀ½ªÉ. P AiÀÄ£ÀÄß £ÁªÀÅ UÀÄgÀÄw¸À¨ÉÃPÁzÀgÉ, XOP JA§ PÉÆÃ£ÀzÀ C¼ÀvÉAiÀÄÆ
¨ÉÃPÀÄ. FUÀ, θ = 45° EzÀÝgÉ,
P = (3, 45°) JAzÀÄ ºÉÃ¼ÀvÉÛÃªÉ. DªÀgÀtzÀ°è ªÉÆzÀ®£ÉÃ ¤zÉÃð±ÀPÀ P AiÀÄ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ JgÀqÀ£ÉAiÀÄ
¤zÉÃð±ÀPÀ XOP PÉÆÃ£ÀªÀ£ÀÄß¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
P = (3, 45°) JAzÀgÉ OP = r = 3 ªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ
XOP = θ =450 ªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ JAzÀxÀð
EzÉÃ jÃw PÉëÃvÀæzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ ©AzÀÄªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ.
PÁnð¹AiÀÄ£ï ¤zÉÃð±ÀPÀUÀ½UÀÆ ªÀÄvÀÄÛ zsÀÄæªÀ ¤zÉÃð±ÀPÀUÀ½UÀÆ EgÀÄªÀ ¸ÀA§AzsÀ :

zsÀÄæªÀ ¤zÉÃð±ÀPÀUÀ¼ÀÄ: P = (r, θ) JAzÀgÉ OP = r ªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ, YOP = θ ªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ JAzÀxÀð
PÁnð¹AiÀÄ£ï PÉÆÃDrð£ÉÃmïUÀÀ¼ÀÄ:
P = (x, y) JAzÀgÉ OM = y ªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ, PM = x ªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ
OMP ¸ÀªÀÄPÉÆÃ£À wæPÉÆÃ£À¢AzÀ
OM = OP Cosθ CxÀªÁ y = r Cosθ - - - - - (1)
PM = OP Sinθ x = r Sinθ - - - - - -- - - -(2)
(1) ªÀÄvÀÄÛ (2) ¸À«ÄÃPÀgÀtUÀ¼ÀÄ x, y UÀ¼À ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß r ªÀÄvÀÄÛ θ UÀ¼À°è PÉÆqÀÄvÀÛªÉ.
(1) ªÀÄvÀÄÛ (2) ¸À«ÄÃPÀgÀtUÀ½AzÀ r2 = x2 + y2 - - - - - - - - -(3)
θ = tan x/y - - - - - - - (4)
¸À«ÄÃPÀgÀt (3) ªÀÄvÀÄÛ (4) gÀ°è r ªÀÄvÀÄÛ θ UÀ¼À ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß x ªÀÄvÀÄÛ y UÀ¼À°è PÉÆqÀÄvÀÛªÉ.
58
Exercise:
1. MAzÀÄ ¸ÀªÀÄPÉÆÃ£À wæ¨sÀÄdzÀ°è G½zÉgÀqÀÄ ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ 3 ªÀÄvÀÄÛ 4 ªÀiÁ£ÀUÀ½zÀÝgÉ, C) CzÀgÀ «PÀtðzÀ C¼ÀvÉ
K£ÀÄ? §) CzÀgÀ G¼ÀzÉgÀqÀÄ ®WÀÄ PÉÆÃ£ÀUÀ¼À C¼ÀvÉ K£ÀÄ?
2. MAzÀÄ ¸ÀªÀÄPÉÆÃ£À wæ¨sÀÄdzÀ°è «PÀtðªÀÅ 10 ªÀiÁ£À«zÀÄÝ, ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ ®WÀÄ PÉÆÃ£ÀªÀÅ 36°52'12"EzÀÝgÉ,
G½zÀ PÉÆÃ£ÀªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁºÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀAr»rAiÀÄj
ªÀÄÆ® ©AzÀÄ«UÀÆ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ©AzÀÄ«UÀÆ EgÀÄªÀ zÀÆgÀ
P = (x1, y1) CAzÀgÉ PM = x1 OM = y1

OMP ¸ÀªÀÄPÉÆÃ£À wæPÉÆÃ£ÀzÀ°è, ¥ÉÊxÁUÉÆÃgÀ¸ï£À ¥ÀæªÄÉ ÃAiÀÄ¢AzÀ
OP2 = PM2 + OM2
OP = √(x1² + y1²)
GzÁºÀgÀuÉ: O ©AzÀÄ«UÀÆ P(3,4) ©AzÀÄ«UÀÆ EgÀÄªÀ zÀÆgÀ
OP² = 3² + 4²
OP 2 = (9 + 16)
OP2 = 25
OP = 5
JgÀqÀÄ ©AzÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À zÀÆgÀ (Distance between two Points)
JgÀqÀÄ ©AzÀÄUÀ¼À PÉÆÃDrð£ÉÃmïUÀ¼À£ÀÄß PÉÆmÁÖUÀ, D JgÀqÀÄ ©AzÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À zÀÆgÀªÀ£ÀÄß ¯ÉPÁÌZÁgÀ

ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄÄRåªÁUÀÄvÀÛzÉ. JgÀqÀÄ ©AzÀÄUÀ¼ÄÀ avÀæzÀ°ègÄÀ ªÀAvÉ P1(x1,y1) ªÀÄvÀÄÛ P₂(x₂,y₂) DVªÉ.
CªÀÅUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À CAvÀgÀªÀÅ, avÀæzÀ°ègÀÄªÀAvÉ
59
(P1P2)² = (X2 -X1)² + (Y2-Y1)²
P1P2 = √( (X2 -X1)² + (Y2-Y1)² ] DxÀªÁ
P1P2 = √( (X1 -X2)² + (Y1-Y2)² ] KPÉAzÀgÉ (a -b)² = (b-a)²
avÀæzÀ°è P1=(40,50) ªÀÄvÀÄÛ P2=(70,90) DVzÉ. DUÀ P1P2 £ÀqÀÄ«£À CAvÀgÀªÅÀ
P1P2= √ [(70-40)² + (90-50)² ]
= √ 30² + 40²)
= √ 900 + 1600) = √2500 = 50
Exercise:
1. (5, 8), (1, 0) ªÀÄvÀÄÛ (7,-3) F ªÀÄÆgÀÄ ©AzÀÄUÀ½AzÀ gÀavÀªÁzÀ wæ¨ÄÀs dªÀÅ MAzÀÄ ¸ÀªÀÄPÉÆÃ£À
wæ¨sÀÄdªÉAzÀÄ vÉÆÃj¹.
AB² = (1-5)² + (0-8)² = 16 + 64 = 80

BC² = (7-1)² + (-3-0)² = 36 +9 = 45
AC² = (5-7)² + (8+3)² = 4 + 121 = 125
AB² + BC² = 80+45
= 125 = AC² DzÀÝjAzÀ ABC wæ¨sÀÄdªÀÅ MAzÀÄ ¸ÀªÄÀ PÉÆÃ£À wæ¨sÀÄdªÉAzÀÄ w½AiÀÄÄvÀÛzÉ.
2. (2, 4), (-3, 5), (-4, 0)ªÀÄvÀÄÛ (1, -1) F £Á®ÄÌ ©AzÀÄUÀ½AzÀ gÀavÀªÁzÀ DPÀÈwAiÀÄÄ MAzÀÄ ªÀUÁðPÀÈw
JAzÀÄ vÉÆÃj¹.(£É£À¦r. ªÀUÁðPÀÈwAiÀÄ°è ¨sÄÀ dUÀ¼ÄÀ , PÀtð gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀªÀÄ«gÀÄvÀÛªÉ)
PÉÆÃDrð£ÉÃmïì PÉÆmÁÖUÀ DPÀÈwAiÀÄ «¹ÛÃtð (AREAS WHEN CO ORDINATES ARE GIVEN)

MAzÀÄ §ºÀÄ¨sÀÄeÁPÀÈwAiÀÄ PÉÆÃDrð£ÉÃmïUÀ¼À£ÄÀ ß PÉÆmÁÖUÀ, CzÀgÀ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ »rAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. «¹ÛÃtð
¯ÉPÁÌZÁgÀPÉÌ C£ÉÃPÀ «zsÁ£ÀUÀ½ªÉ. ¸ÀÄ®¨sÀªÁV £É£À¦lÄÖPÆ
É ¼Àî §ºÀÄzÁzÀ MAzÀÄ ¸ÀgÀ¼À «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ E°è
PÉÆqÀ¯ÁVzÉ.
60
avÀæzÀ°è PÉÆnÖgÀÄªÀ DPÀÈwAiÀÄ ©AzÀÄUÀ¼ÀÄ PÀæªÀÄªÁV A(X1,Y1), B(X2,Y2), C(X3,Y3), D(X4,Y4) ªÀÄvÀÄÛ
E(X5,Y5) DVªÉ. DUÀ ABCDE DPÀÈwAiÀÄ «¹ÛÃtðªÀÅ
AREA = 1/2 [(X1*Y2) - (X2*Y1) + (X2*Y3) - (X3*Y2) + (X3*Y4) - (X4*Y3)

+ (X4*Y5) - (X5*Y4) + (X5*Y1) - (X1Y5)]
Exercise:
1. (1, -1), (3, -11), (6, -6), (7, -1)ªÀÄvÀÄÛ (5, 1) F LzÀÄ ©AzÀÄUÀ½AzÀ gÀavÀªÁzÀ ¥ÀAZÀ ¨sÀÄeÁPÀÈwAiÀÄ
«¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj.
AREA = 1/2 [-11 - (-3) + (-18) - (-66) + (-6 )- (-42) + (7) - (-5) + (-5) - (1)]
«¹ÛÃtð AREA = 1/2 (-11 +3 -18 + 66 -6 + 42 + 7 + 5 - 5 - 1)
= 1/2 (82) = 41 ZÀzÀgÀ ªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ
2. (2, 6), (5, 6), (5, 8), ªÀÄvÀÄÛ (2, 8) F £Á®ÄÌ ©AzÀÄUÀ½AzÀ gÀavÀªÁzÀ ZÀvÀÄ¨sÀÄðdzÀ J¯Áè ¨sÀÄdUÀ¼À£ÀÄß
ªÀÄvÀÄÛ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj.
(£É£À¦r: C¥ÀæzÀQëuÁ ¢QÌ£À°è PÀæªÀÄªÁV ¸ÁÜ£À ¤zÉÃð±ÀPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹zÁUÀ «¹ÛÃtðªÀÅ zsÀ£ÁvÀäPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
DzÀgÉ, ¥ÀæzÀQëuÁ ¢QÌ£À°è PÀæªÀÄªÁV ¸ÁÜ£À ¤zÉÃð±ÀPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹zÁUÀ «¹ÛÃtðªÀÅ IÄuÁvÀäPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ)
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
61
4. ©ænÃµï ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄnæPï C¼ÀvÉUÀ¼À ¥ÀjªÀvÀð£É:
GzÀÝzÀ ªÀÄÆ®ªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ
©ænµï ªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÉÄnæPï ªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ
12 CAUÀÄ® = 1 Cr 10 «Ä.«ÄÃ. = 1 ¸ÉA.«ÄÃ.
3 Cr = 1 UÀd 10 ¸ÉA.«ÄÃ. = 1 qÉ¹«ÄÃlgï
5 1/2 UÀd = 1 gÁqï, ¥ÉÆÃ¯ï CxÀªÁ ¥ÀZïð 10 qÉ¹«ÄÃlgï = 1 «ÄÃlgï*=100
= 16 1/2 Cr ¸ÉA.«ÄÃ
4 ¥ÉÆÃ¯ï = 1 ZÉÊ£ï(66 Cr) 10 «ÄÃlgï = 1 qÉPÁ «ÄÃlgï
10 ZÉÊ£ïì = 1 ¥sÀ¯ÁðAUï 10 qÉPÁ «ÄÃlgï = 1 ºÉPÉÆÖÃ «ÄÃlgï
8 ¥sÀ¯ÁðAUï = 1 ªÉÄÊ®Ä 10 ºÉPÆ
É ÖÃ «ÄÃlgï = 1Q.«ÄÃ.=1000«ÄÃ
100 °APÀÄUÀ¼ÀÄ = 1 ZÉÊ£ï(WÀAlgïì ZÉÊ£ï) = 66 Cr 1852 «ÄÃlgï = 1 £ÁnPÀ¯ï ªÉÄÊ¯ï**
1 °APï=7.92 CAUÀÄ®
1 WÀAlgïì ¸ÀgÀ¥À½= 66 Cr=100 °APïì 1 ªÉÄnæPï ¸ÀgÀ¥À½= 20 «ÄÃ=100 °APïì
1 gÉ«£ÀÆå ¸ÀgÀ¥À½=33 Cr=16 DuÉ 1 °APï= 20 ¸ÉA.«ÄÃ
1 DuÉ=2.0625 Cr=62.865 ¸ÉA.«ÄÃ 5 °APï= 1«ÄÃ
£ÁnPÀ¯ï C¼ÀvÉUÀ¼ÀÄ(Nautical Measure) *«ÄÃlgï(metre)
6 Cr = 1 ¥sÁåvÉÆÃªÀiï(Fathoms) 1. 1.¨sÀÆzÀÈªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄ¨sÁdPÀ gÉÃSÉAiÀÄ
100 ¥sÁåvÉÆÃªÀiï = 1 PÉÃ§¯ï GzÀÝ (EA¦ÃjAiÀÄ¯ï) £ÀqÀÄ«£À zÀÆgÀzÀ°è 1/10000000 £ÉÃ
120 ¥sÁåAvÉÆÃªÀiï =1 PÉÃ§¯ï GzÀÝ (AiÀÄÄ.J¸ï.) ¨sÁUÀzÀµÀÄÖ CAvÀgÀ
2. ¨É¼ÀPÀÄ ¤ªÁðvÀzÀ°è 1 ¸ÉPÉAqï ZÀ°¸ÀÄªÀ
10 PÉÃ§¯ï ¯ÉAvï=1 £ÁnPÀ¯ï ªÉÄÊ¯ï CxÀªÁ £Ámï(Naut)
zÀÆgÀzÀ 1/299792458 £ÉÃ ¨sÁUÀzÀµÀÄÖ
3£ÁnPÀ¯ï ªÉÄÊ¯ï = 1 ¹Ã °ÃUï (Sea league)
CAvÀgÀ
60 £ÁnPÀ¯ï ªÉÄÊ¯ï= 1 rVæ
**£ÁnPÀ¯ï ªÉÄÊ¯ï (The nautical mile)
1. ¨sÀÆPÉÃAzÀæzÀ°è 1 «Ä¤mï PÉÆÃ£ÁAvÀgÀªÀÅ
¨sÀÆ ªÉÄÃ¯ÉäöÊ ªÉÄÃ¯É GAlÄ ªÀiÁqÀÄªÀ
zÀÆgÀ
2. CAvÀgÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ M¥ÀàAzÀzÀ ¥ÀæPÁgÀ 1
£ÁnPÀ¯ï ªÉÄÊ¯ï= 1852«ÄÃlgï
¥ÀjªÀvÀð£Á PÉÆÃµÀ×PÀ : («ÄÃlgï, UÀd, Cr ªÀÄvÀÄÛ CAUÀÄ®)

«ÄÃlgï UÀd Cr CAUÀÄ®
1 1.0936 3.2808 39.3701
0.9144 1 3 36
0.3048 0.3333 1 12
0.0254 0.0278 0.0833 1
62
¥ÀjªÀvÀð£Á PÉÆÃµÀ×PÀ : (Q. «ÄÃ. £ÁnPÀ¯ï ªÉÄÊ¯ï ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÊ¯ï)
Q¯ÉÆÃ«ÄÃlgï £ÁnPÀ¯ï ªÉÄÊ¯ï ªÉÄÊ¯ï
1 0.53996 0.621371
1.852 1 1.1508
1.609344 0.869 1
«¹ÛÃtðzÀ ªÀÄÆ®ªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ
©ænµï ªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÉÄnæPï ªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ
144 ZÀzÀgÀ CAUÀÄ® = 1 ZÀ. Cr 100 ZÀ.«Ä.«ÄÃ. = 1 ZÀ.¸ÉA.«ÄÃ.
9 ZÀ.Cr = 1 ZÀ.UÀd 100 1 ZÀ.¸ÉA.«ÄÃ. = 1 ZÀ.qÉ¹«ÄÃlgï
30 1/4 ZÀ.UÀd = 1 ZÀ.gÁqï/¥ÉÆÃ¯ï/¥ÀZïð 100 ZÀ.qÉ¹«ÄÃlgï = 1 ZÀ.«ÄÃ.
40 ZÀ.gÁqï = 1 gÁqï 100 ZÀ.«ÄÃ = 1 Kgï CxÀªÁ 1 ZÀ.qÉPÁ«ÄÃlgï
4 gÀÆqïì = 1 JPÀgÉ 100 Kgïì = 1 ºÉPÉÖÃgï CxÀªÁ 1 ZÀ.ºÉPÉÆÖÃ «ÄÃ.
= 10,000 ZÀ «ÄÃ
640 JPÀgÉ = 1 ZÀ.ªÉÄÊ®Ä 100 ºÉPÉÖÃgïì = 1 ZÀ.Q.«ÄÃ.
484 ZÀ.UÀd = 1 ZÀ.¸ÀgÀ¥À½( WÀAlgïì)
10 ZÀ.¸ÀgÀ¥À½(WÀAlgïì ¸ÀgÀ¥À½) = 1 JPÀgÉ
1 UÀÄAmÉ= 1089 ZÀ.CrUÀ¼ÀÄ=121 ZÀ.UÀd
40 UÀÄAmÉ=1 JPÀgÉ=2500ZÀ.°APïì
1¸ÉAmï = 435.6 ZÀ.CrUÀ¼ÀÄ
1¸ÉAmï = 1000 ZÀ.°APïì= 2.5 ¸ÉAmïì
1 JPÀgÉ = 100 ¸ÉAmïì
¥ÀjªÀvÀð£Á PÉÆÃµÀ×PÀ : (ZÀ.«ÄÃ./ZÀ.UÀd/ZÀ.Cr/ZÀ.CAUÀÄ®)

ZÀ.«ÄÃ. ZÀ.UÀd ZÀ.Cr ZÀ.CAUÀÄ®
1 1.1959 10.7636 1550
0.8361 1 9 1296
0.0929 0.1111 1 144
0.00065 0.00077 0.0069 1
¥ÀjªÀvÀð£Á PÉÆÃµÀ×PÀ : (Kgïì/JPÀgÉ/ZÀ.UÀd)

Kgïì JPÀgÉ ZÀ.UÀd
1 0.0247 119.6
40.469 1 4840
0.0084 0.00021 1
63
64
Conversion Table
Chain-Ana to Meter [Chain+(Ana÷16)] × 33 × 0.3048
Convertion Ana
Table 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
0 0.000 0.629 1.257 1.886 2.515 3.143 3.772 4.401 5.029 5.658 6.287 6.915 7.544 8.172 8.801 9.430
1 10.058 10.687 11.316 11.944 12.573 13.202 13.830 14.459 15.088 15.716 16.345 16.974 17.602 18.231 18.860 19.488
2 20.117 20.745 21.374 22.003 22.631 23.260 23.889 24.517 25.146 25.775 26.403 27.032 27.661 28.289 28.918 29.547
3 30.175 30.804 31.433 32.061 32.690 33.318 33.947 34.576 35.204 35.833 36.462 37.090 37.719 38.348 38.976 39.605
4 40.234 40.862 41.491 42.120 42.748 43.377 44.006 44.634 45.263 45.891 46.520 47.149 47.777 48.406 49.035 49.663
5 50.292 50.921 51.549 52.178 52.807 53.435 54.064 54.693 55.321 55.950 56.579 57.207 57.836 58.464 59.093 59.722
6 60.350 60.979 61.608 62.236 62.865 63.494 64.122 64.751 65.380 66.008 66.637 67.266 67.894 68.523 69.152 69.780
7 70.409 71.037 71.666 72.295 72.923 73.552 74.181 74.809 75.438 76.067 76.695 77.324 77.953 78.581 79.210 79.839
8 80.467 81.096 81.725 82.353 82.982 83.610 84.239 84.868 85.496 86.125 86.754 87.382 88.011 88.640 89.268 89.897
9 90.526 91.154 91.783 92.412 93.040 93.669 94.298 94.926 95.555 96.183 96.812 97.441 98.069 98.698 99.327 99.955
Chain
10 100.584 101.213 101.841 102.470 103.099 103.727 104.356 104.985 105.613 106.242 106.871 107.499 108.128 108.756 109.385 110.014
65
11 110.642 111.271 111.900 112.528 113.157 113.786 114.414 115.043 115.672 116.300 116.929 117.558 118.186 118.815 119.444 120.072
12 120.701 121.329 121.958 122.587 123.215 123.844 124.473 125.101 125.730 126.359 126.987 127.616 128.245 128.873 129.502 130.131
13 130.759 131.388 132.017 132.645 133.274 133.902 134.531 135.160 135.788 136.417 137.046 137.674 138.303 138.932 139.560 140.189
14 140.818 141.446 142.075 142.704 143.332 143.961 144.590 145.218 145.847 146.475 147.104 147.733 148.361 148.990 149.619 150.247
15 150.876 151.505 152.133 152.762 153.391 154.019 154.648 155.277 155.905 156.534 157.163 157.791 158.420 159.048 159.677 160.306
16 160.934 161.563 162.192 162.820 163.449 164.078 164.706 165.335 165.964 166.592 167.221 167.850 168.478 169.107 169.736 170.364
17 170.993 171.621 172.250 172.879 173.507 174.136 174.765 175.393 176.022 176.651 177.279 177.908 178.537 179.165 179.794 180.423
18 181.051 181.680 182.309 182.937 183.566 184.194 184.823 185.452 186.080 186.709 187.338 187.966 188.595 189.224 189.852 190.481
19 191.110 191.738 192.367 192.996 193.624 194.253 194.882 195.510 196.139 196.767 197.396 198.025 198.653 199.282 199.911 200.539
20 201.168 201.797 202.425 203.054 203.683 204.311 204.940 205.569 206.197 206.826 207.455 208.083 208.712 209.340 209.969 210.598
Conversion Table
Chain-Ana to Chain [Chain+(Ana÷16)]

Conversio Ana
n
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Table
0 0 0.0625 0.125 0.1875 0.25 0.3125 0.375 0.4375 0.5 0.5625 0.625 0.6875 0.75 0.8125 0.875 0.9375
1 1 1.0625 1.125 1.1875 1.25 1.3125 1.375 1.4375 1.5 1.5625 1.625 1.6875 1.75 1.8125 1.875 1.9375
2 2 2.0625 2.125 2.1875 2.25 2.3125 2.375 2.4375 2.5 2.5625 2.625 2.6875 2.75 2.8125 2.875 2.9375
3 3 3.0625 3.125 3.1875 3.25 3.3125 3.375 3.4375 3.5 3.5625 3.625 3.6875 3.75 3.8125 3.875 3.9375
4 4 4.0625 4.125 4.1875 4.25 4.3125 4.375 4.4375 4.5 4.5625 4.625 4.6875 4.75 4.8125 4.875 4.9375
5 5 5.0625 5.125 5.1875 5.25 5.3125 5.375 5.4375 5.5 5.5625 5.625 5.6875 5.75 5.8125 5.875 5.9375
6 6 6.0625 6.125 6.1875 6.25 6.3125 6.375 6.4375 6.5 6.5625 6.625 6.6875 6.75 6.8125 6.875 6.9375
7 7 7.0625 7.125 7.1875 7.25 7.3125 7.375 7.4375 7.5 7.5625 7.625 7.6875 7.75 7.8125 7.875 7.9375
8 8 8.0625 8.125 8.1875 8.25 8.3125 8.375 8.4375 8.5 8.5625 8.625 8.6875 8.75 8.8125 8.875 8.9375
9 9 9.0625 9.125 9.1875 9.25 9.3125 9.375 9.4375 9.5 9.5625 9.625 9.6875 9.75 9.8125 9.875 9.9375
Chain
10 10 10.0625 10.125 10.1875 10.25 10.3125 10.375 10.4375 10.5 10.5625 10.625 10.6875 10.75 10.8125 10.875 10.9375
11 11 11.0625 11.125 11.1875 11.25 11.3125 11.375 11.4375 11.5 11.5625 11.625 11.6875 11.75 11.8125 11.875 11.9375
66
12 12 12.0625 12.125 12.1875 12.25 12.3125 12.375 12.4375 12.5 12.5625 12.625 12.6875 12.75 12.8125 12.875 12.9375
13 13 13.0625 13.125 13.1875 13.25 13.3125 13.375 13.4375 13.5 13.5625 13.625 13.6875 13.75 13.8125 13.875 13.9375
14 14 14.0625 14.125 14.1875 14.25 14.3125 14.375 14.4375 14.5 14.5625 14.625 14.6875 14.75 14.8125 14.875 14.9375
15 15 15.0625 15.125 15.1875 15.25 15.3125 15.375 15.4375 15.5 15.5625 15.625 15.6875 15.75 15.8125 15.875 15.9375
16 16 16.0625 16.125 16.1875 16.25 16.3125 16.375 16.4375 16.5 16.5625 16.625 16.6875 16.75 16.8125 16.875 16.9375
17 17 17.0625 17.125 17.1875 17.25 17.3125 17.375 17.4375 17.5 17.5625 17.625 17.6875 17.75 17.8125 17.875 17.9375
18 18 18.0625 18.125 18.1875 18.25 18.3125 18.375 18.4375 18.5 18.5625 18.625 18.6875 18.75 18.8125 18.875 18.9375
19 19 19.0625 19.125 19.1875 19.25 19.3125 19.375 19.4375 19.5 19.5625 19.625 19.6875 19.75 19.8125 19.875 19.9375
20 20 20.0625 20.125 20.1875 20.25 20.3125 20.375 20.4375 20.5 20.5625 20.625 20.6875 20.75 20.8125 20.875 20.9375
Conversion Table
Chain-Ana to Feet [Chain+(Ana÷16)] × 33
Convertion Ana
Table 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
0 0.000 2.063 4.125 6.188 8.250 10.313 12.375 14.438 16.5 18.563 20.625 22.688 24.750 26.813 28.875 30.938
1 33.000 35.063 37.125 39.188 41.250 43.313 45.375 47.438 49.5 51.563 53.625 55.688 57.750 59.813 61.875 63.938
2 66.000 68.063 70.125 72.188 74.250 76.313 78.375 80.438 82.5 84.563 86.625 88.688 90.750 92.813 94.875 96.938
3 99.000 101.063 103.125 105.188 107.250 109.313 111.375 113.438 115.5 117.563 119.625 121.688 123.750 125.813 127.875 129.938
4 132.000 134.063 136.125 138.188 140.250 142.313 144.375 146.438 148.5 150.563 152.625 154.688 156.750 158.813 160.875 162.938
5 165.000 167.063 169.125 171.188 173.250 175.313 177.375 179.438 181.5 183.563 185.625 187.688 189.750 191.813 193.875 195.938
6 198.000 200.063 202.125 204.188 206.250 208.313 210.375 212.438 214.5 216.563 218.625 220.688 222.750 224.813 226.875 228.938
7 231.000 233.063 235.125 237.188 239.250 241.313 243.375 245.438 247.5 249.563 251.625 253.688 255.750 257.813 259.875 261.938
8 264.000 266.063 268.125 270.188 272.250 274.313 276.375 278.438 280.5 282.563 284.625 286.688 288.750 290.813 292.875 294.938
9 297.000 299.063 301.125 303.188 305.250 307.313 309.375 311.438 313.5 315.563 317.625 319.688 321.750 323.813 325.875 327.938
Chain
10 330.000 332.063 334.125 336.188 338.250 340.313 342.375 344.438 346.5 348.563 350.625 352.688 354.750 356.813 358.875 360.938
11 363.000 365.063 367.125 369.188 371.250 373.313 375.375 377.438 379.5 381.563 383.625 385.688 387.750 389.813 391.875 393.938
67
12 396.000 398.063 400.125 402.188 404.250 406.313 408.375 410.438 412.5 414.563 416.625 418.688 420.750 422.813 424.875 426.938
13 429.000 431.063 433.125 435.188 437.250 439.313 441.375 443.438 445.5 447.563 449.625 451.688 453.750 455.813 457.875 459.938
14 462.000 464.063 466.125 468.188 470.250 472.313 474.375 476.438 478.5 480.563 482.625 484.688 486.750 488.813 490.875 492.938
15 495.000 497.063 499.125 501.188 503.250 505.313 507.375 509.438 511.5 513.563 515.625 517.688 519.750 521.813 523.875 525.938
16 528.000 530.063 532.125 534.188 536.250 538.313 540.375 542.438 544.5 546.563 548.625 550.688 552.750 554.813 556.875 558.938
17 561.000 563.063 565.125 567.188 569.250 571.313 573.375 575.438 577.5 579.563 581.625 583.688 585.750 587.813 589.875 591.938
18 594.000 596.063 598.125 600.188 602.250 604.313 606.375 608.438 610.5 612.563 614.625 616.688 618.750 620.813 622.875 624.938
19 627.000 629.063 631.125 633.188 635.250 637.313 639.375 641.438 643.5 645.563 647.625 649.688 651.750 653.813 655.875 657.938
20 660.000 662.063 664.125 666.188 668.250 670.313 672.375 674.438 676.5 678.563 680.625 682.688 684.750 686.813 688.875 690.938
PÉÆÃ£À :
¸ÀªÉÃðAiÀÄ°è PÉÆÃ¤ÃAiÀÄ C¼ÀvÉAiÀÄÆ ¸ÀºÀ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ PÀA¥Á¸ÀÄ, yAiÀÄqÉÆÃ¯ÉÊmï,
mÉÆÃl¯ï ¸ÉÖÃµÀ£ï ªÀÄvÀÄÛ f.¦J¸ï G¥ÀPÀgÀtUÀ½AzÀ C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÁUÀ C¼ÀvÉAiÀÄÄ PÉÆÃ¤ÃAiÀÄ
¥ÀæªÀiÁt¢AzÀ®Æ ¸ÀºÀ PÀÆrgÀÄvÀÛzÉ. PÉÆÃ£ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸À®Ä ««zÀ ªÀÄÆ®ªÀiÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
¸ÁªÀiÁ£ÀÄªÁV rVæ «Ä¤mï ¸ÉPÉAqï UÀ¼À°è PÉÆÃ¤ÃAiÀÄ C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß zÁR°¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
MAzÉÃ ©AzÀÄ«¤AzÀ ºÉÆgÀqÀÄªÀ JgÀqÀÄ ¸ÀgÀ¼ÀgÉÃSÉUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ GAmÁUÀÄªÀ DPÀÈw, CxÀªÁ JgÀqÀÄ
bÉÃ¢¸ÀÄªÀ gÉÃSÉUÀ¼À ¢PÀÄÌUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ªÀåvÁå¸À.
PÉÆÃ£ÀªÀ£ÀÄß gÉÃrAiÀÄ£ï JA§ ªÀiÁ¥À£À¢AzÀ C¼ÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. MAzÀÄ gÉÃrAiÀÄ£ï CAzÀgÉ MAzÀÄ ªÀÈvÀÛzÀ
¥ÀjªÀÈvÀÛzÀ°è CzÉÃ C¼ÀvÉAiÀÄ PÀA¸ÀªÀ£ÀÄß GAlÄªÀiÁqÀÄªÀ JgÀqÀÄ wædåUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À PÉÆÃ£À.
rVæ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆÃ£ÀUÀ¼À PÉÆÃµÀ×PÀ :

60 ¸ÉPÉAqïì = 1 «Ä¤mï
60 «Ä¤mïì = 10 (rVæ)
900 = 1 ®A§PÉÆÃ£À
1800 = 1 ¸ÀªÀÄPÉÆÃ£À
3600 = 1 ªÀÈvÀÛ
1 gÉÃrAiÀÄ£ï = 1800/π
(C)¸ÉPÁìeÉ¹ªÀÄ¯ï ¥ÀzÀÝw: (§) ¸ÉAn¸ÉÊªÀÄ¯ï ¥ÀzÀÝw: (PÀ) CªÀgïì ¥ÀzÀÝw:

(µÀµÁÖA±À ¥ÀzÀÝw) ( ±ÀvÁA±À ¥ÀzÀÝw) 1 ¥ÀjªÀÈvÀÛ = 24h (CªÀ¸ïÀð)
1 ¥ÀjªÀÈvÀÛ=3600 rVæ (degrees of 1 ¥ÀjªÀÈvÀÛ = 400g (UÁæqïì) 1 CªÀgï) = 60m («Ä¤mïì
arc) 1 UÁæqï=100c (¸ÉAnUÁæqïì) D¥sï mÉÊªÀiï)
1 rVæ =600 (minutes of arc) 1 ¸ÉAnUÁæqï= 100cc 1 «Ä¤mï = 60ss (¸ÉPÉAqïì
1 «Ä¤mï= 60”(seconds of arc) (¸ÉAn¸ÉAnUÁæqïì) D¥sï mÉÊªÀiï)
¸ÉPÁìeÉ¹ªÀÄ¯ï ¥ÀzÀÝwAiÀÄ£ÀÄß CªÉÄÃjPÁ, EAUÉèAqï, ¨sÁgÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ «±ÀézÀ ºÀ®ªÉqÉ ªÁå¥ÀPÀªÁV §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
¸ÉAn¸ÉÊªÀÄ¯ï ¥ÀzÀÝwAiÀÄ£ÀÄß ¥À²ÑªÀÄ AiÀÄÆgÉÆÃ¥ï£À zÉÃ±ÀUÀ¼À°è §¼À¸ÀÄvÁÛgÉ. ºÀªÀgïì ¥ÀzÀÝwAiÀÄÄ RUÉÆÃ¼À ªÀÄvÀÄÛ
£ËPÁAiÀiÁ£ÀUÀ¼À°è ªÀÄÄRåªÁV G¥ÀAiÉÆÃV¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
- ----
68
5.ªÉÆÃftÂAiÀÄ ªÀÄÆ®vÀvÀéUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄ ªÀVÃðPÀgÀt
¸ÀªÀÄvÀ® ªÉÆÃftÂ (¸ÀªÀÄPÉëÃvÀæ) ªÉÆÃftÂ) Plane Survey : ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÀPÀævÉAiÀÄ£ÀÄß UÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅ¢®è.
fAiÉÆÃqÉnPï ªÉÆÃftÂ (Geodatic Survey) : ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÀPÀævÉAiÀÄ£ÀÄß UÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ C¼ÀvÉ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß
¤ªÀð»¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
Trilateration : ¨ÁºÀÄUÀ¼À C¼ÀvÉ
Triangulation: PÉÆÃ£ÀUÀ¼À C¼ÀvÉ
£ÀUÀgÀªÀiÁ¥À£À : £ÀUÀgÀzÀ «ÄwAiÉÆ¼ÀV£À ªÀiÁ¥À£À
ºÉÊqÉÆæUÁæ¦üPï ¸ÀªÉð (Hydrographic Survey) : ¤ÃgÀÄ EgÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÁzÀ ¸ÀªÀÄÄzÀæ, ¸ÀgÉÆÃªÀgÀ, £À¢
ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À zÀqÀzÀ §UÉÎ, ¤Ãj£À ºÀjAiÀÄÄªÀ D¼À ºÁUÀÆ ¤Ãj¤AzÀ DªÀÈvÀÛUÉÆAqÀ ¥Àz
æ ÉÃ±ÀzÀ ¤Ãj£À «¹ÛÃtð
ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À ªÀiÁ»w
ÇÀÖç£Á«ÄPÀ¯ï ¸ÀªÉð (Astronomical Survey) : £ÀPÀëvÀæ CxÀªÁ ¸ÀÆAiÀÄð£À ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ DPÁëAµÀ, gÉÃSÁA±À ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄ»rAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
PÉqÀ¸ÀÖç¯ï ¸ÀªÉð (Cadastral Survey) : MAzÀÄ UÁæªÀÄzÀ d«ÄÃ£À£ÀÄß »qÀÄªÀ½AiÀÄ C£ÀÄ¨sÀªÀ C£ÀÄ¸Àj¹ C¼ÀvÉ ªÀiÁr
«¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»rzÀÄ, £ÀPÉë vÀAiÀiÁj¹, d«ÄÃ¤£À ¥sÀ®ªÀvÀÄÛ CzÀgÀ ¨sÀÆ ¹Üw, G¥ÀAiÀÄÄPÀÛvÉAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É
PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß UÉÆvÀÄÛ¥Àr¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß zÁR¯É ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀgÀPÁgÀ¢AzÀ ªÀiÁr¸ÀvÀPÀÌ ¸ÀªÉð.
ªÉÆÃftÂAiÀÄ ªÀÄÆ® «zsÁ£À (Basic Methods of Surveying) : UÉÆwÛgÀÄªÀ 2 ©AzÀÄUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ
UÉÆwÛgÀzÀ ªÀÄÆgÀ£É ºÉÆ¸À ©AzÀÄªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À¨ÉÃPÀÄ.
........................................................................................................................................................................................
¸ÀªÉð :
MAzÀÄ «µÀAiÀÄ CxÀªÁ ªÀ¸ÀÄÛ«£À §UÉÎ CAQ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀæ»¸ÀÄªÀÅzÀPÉÌ ¸ÀªÉð J£ÀÄßvÉÛÃªÉ.
GzÁ: d£À¸ÀASÁå ¸ÀªÉð, D¸ÁÖç¯ÁfPÀ¯ï ¸ÀªÉð (RUÉÆÃ¼À ±Á¸ÀÛç), ªÉÄÊ£ïì ¸ÀªÉð, fAiÀiÁ®fPÀ¯ï ¸ÀªÉð (R¤d
±Á¸ÀÛç), ¹n ¸ÀªÉð, gÀ¸ÉÛ ¸ÀªÉð, ¨sÀÆ ¸ÀªÉð.
¨sÀÆªÀiÁ¥À£À : (¨sÀÆ ¸ÀªÉð)

MAzÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ J¯ÉèAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj¹, £ÀPÉë vÀAiÀiÁj¹, CzÀgÀ ªÉÄÃ¯ÉäöÊ ®PÀët ªÀÄvÀÄÛ «¹ÛÃtðPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ EvÀgÉ
CAQ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀæ»¸ÀÄªÀÅzÀPÉÌ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À J£ÀÄßvÉÛÃªÉ.
¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀzÀ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹, C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÀ £ÀAvÀgÀ «ªÀgÀªÁzÀ £ÀPÉëAiÀÄ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀÄvÉÛÃªÉ. ºÁUÉ
vÀAiÀiÁj¹zÀ £ÀPÉëAiÀÄ°è PÀlÖqÀUÀ¼À£ÀÄß, gÀ¸ÉÛUÀ¼À£ÀÄß, ºÀ¼Àî, UÀÄqÀØ EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÌÃ°UÉ C£ÀÄUÀÄtªÁV UÀÄgÀÄw¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
¨sÀÆªÀiÁ¥À£À (ªÉÆÃftÂ) ¸ÉÊzÁÞAwPÀªÁV ¸ÀgÀ¼ÀªÁVzÀÝgÀÆ EzÀPÉÌ PÀÄ±À®vÉ, C£ÀÄ¨sÀªÀ, PÁAiÀÄðzÀ°è ¤RgÀvÉ
CvÀåUÀvÀåªÁV ¨ÉÃPÀÄ. DzsÀÄ¤PÀ PÀlÖqÀUÀ¼ÀÄ, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝjUÀ¼ÀÄ, gÉÊ¯Éé ªÀiÁUÀðUÀ¼ÀÄ, CuÉPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ, ¸ÉÃvÀÄªÉ
EvÁå¢UÀ¼À gÀZÀ£ÉUÉ ªÉÆÃftÂAiÀÄ CUÀvÀå«zÉ.
69
1964 gÀ PÀ£ÁðlPÀ ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ ¸ÉPÀë£ï 2(29) :
¥Àæw D¹ÛAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÀ¼À£ÀÄß ¤UÀ¢ü ªÀiÁr, CzÀ£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁr «¹ÛÃtð PÀAqÀÄ »rzÀÄ, PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¤UÀ¢ü
ªÀiÁr, ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁgÀÄ ªÀiÁqÀÄªÀ GzÉÝÃ±ÀPÉÌ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄªÀ ¸ÀªÉÃð DVzÉ.
ªÉÆÃftÂAiÀÄ ¥ÁæxÀ«ÄPÀ «¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ (primary Divisions of Survey)

¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß JgÀqÀÄ «¨sÁUÀUÀ¼ÁV «AUÀr¹zÁÝgÉ.
1. ¸ÀªÀÄvÀ® ªÉÆÃftÂ (¸ÀªÀÄPÉëÃvÀæ) ªÉÆÃftÂ) Plane Survey :
F ªÉÆÃftÂAiÀÄ «zsÁ£ÀzÀ°è ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÀPÀævÉAiÀÄ£ÀÄß UÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅ¢®è. ¨sÀÆ«Ä ¸ÀªÀÄvÀ®ªÁVzÉ JAzÀÄ
¥ÀjUÀtÂ¹ C¼ÀvÉ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
¸ÀtÚ ¨sÀÆ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀÄªÁUÀ CAzÀgÉ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 250 ZÀ.Q.«ÄÃ.VAvÀ PÀrªÉÄ «¹ÛÃtðzÀ C¼ÀvÉAiÀÄ°è F
«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¸À§ºÀÄzÀÄ.
2. fAiÉÆÃqÉnPï ªÉÆÃftÂ (Geodatic Survey) :

F ªÉÆÃftÂAiÀÄ «zsÁ£ÀzÀ°è ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÀPÀævÉAiÀÄ£ÀÄß UÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ C¼ÀvÉ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ºÉZÀÄÑ GzÀÝªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÉZÀÄÑ «¸ÁÛgÀªÁzÀ ¨sÀÆ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀÄªÁUÀ, ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÀPÀævÉAiÀÄ£ÀÄß
UÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîvÉÛÃªÉ.
18.5 Q.«ÄÃ. C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁrzÁUÀ 10 «Ä°«ÄÃlj£ÀµÀÄÖ ªÀåvÁå¸À PÀAqÀÄ§gÀÄvÀÛzÉ. fAiÉÆÃqÉnPï ªÉÆÃftÂAiÀÄ£ÀÄß
¤RgÀªÁzÀ C¼ÀvÉ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸À®Ä G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
ªÉÆÃftÂAiÀÄ ªÀVÃðPÀgÀt : (Classification of Survey)

1) G¥ÀAiÉÆÃV¸À®àlÖ G¥ÀPÀgÀt DzsÀj¹ ªÀVÃðPÀgÀt (Based on instruments used)
J) ¸ÀgÀ¥À½ ªÉÆÃftÂ (Chain Survey) :
EzÀÄ CvÀåAvÀ ¸ÀgÀ¼ÀªÁzÀ ªÉÆÃftÂAiÀÄ «zsÁ£À. EzÀgÀ°è ¸ÀgÀ¥À½¬ÄAzÀ zÀÆgÀzÀ C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß (linear
measurment) ªÀiÁr «¹ÛÃtð PÀAqÀÄ»rAiÀÄÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ £ÀPÉë vÀAiÀiÁj¸ÀÄvÁÛgÉ.
©) PÉÊªÁgÀ ªÉÆÃftÂ (Compass Survey) :
F «zsÁ£ÀzÀ°è PÉÊªÁgÀzÀ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ¸ÀªÀÄvÀ® PÉÆÃ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀ¥À½¬ÄAzÀ zÀÆgÀzÀ C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁr
«¹ÛÃtð ªÀÄvÀÄÛ £ÀPÉë vÀAiÀiÁj¸ÀÄvÁÛgÉ. F «zsÁ£ÀzÀ C¼ÀvÉAiÀÄ°è ¸ÀgÀ¥À½ ªÉÆÃftÂVAvÀ ¤RgÀvÉ ºÉZÀÄÑ.
¹) ¸ÀªÀÄvÀ® ªÉÄÃdÄ ªÉÆÃftÂ (Plane Table Survey) :
F «zsÁ£ÀzÀ°è C¼ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ £ÀPÉëAiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÌÃ°UÀ£ÀÄUÀÄtªÁV PÉëÃvÀæzÀ°èAiÉÄÃ vÀAiÀiÁj¸À§ºÀÄzÀÄ.
r) zÀÄ©ðtÂ ªÉÆÃftÂ (Theodalite Survey) :
zÀÄ©ðtÂ G¥ÀPÀgÀtzÀ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ¸ÀªÀÄvÀ® PÉÆÃ£À ºÁUÀÆ ®A§PÉÆÃ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¤RgÀªÁV F «zsÁ£ÀzÀ°è C¼ÀvÉ
ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. zÀÄ©ðtÂ ªÉÆÃftÂAiÀÄ C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß JgÀqÀÄ «zsÁ£À¢AzÀ ¤ªÀð»¸À§ºÀÄzÀÄ.
(1) ¸ÀÄvÀÄÛUÁ«Ä (Traverse) (2) wæ¨sÀÄfÃPÀgÀt(Triangulation)
wæ¨sÀÄfÃPÀgÀt «zsÁ£ÀzÀ°è PÉëÃvÀæªÀ£ÀÄß wæ¨sÀÄdUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¹PÉÆAqÀÄ C¼ÀvÉ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß
ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ DzsÁgÀ gÉÃSÉAiÀÄ C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¤RgÀªÁV ªÀiÁr, G½zÀ ¨ÁºÀÄUÀ¼À C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆÃ£ÀzÀ
C¼ÀvÉ¬ÄAzÀ PÀAqÀÄ»rAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ¨ÁºÀÄUÀ¼À C¼ÀvÉUÉ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ PÉÆÃ£ÀzÀ C¼ÀvÉUÉ zÀÄ©ðtÂAiÀÄ£ÀÄß
G¥ÀAiÉÆÃV¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. F «zsÁ£À CvÀåAvÀ ¤RgÀªÁzÀ C¼ÀvÉ «zsÁ£À.
70
E) EDM ¸ÀªÉð :
PÉÆÃ£ÀzÀ J¯Áè ¨ÁºÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤RgÀªÁV E.r.JA. G¥ÀPÀgÀtzÀ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ¨ÁºÀÄUÀ¼À
C¼ÀvÉ¬ÄAzÀ PÉÆÃ£ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄ»rAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. ¨ÁºÀÄUÀ¼À C¼ÀvÉAiÀÄ «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß Trilateration J£ÀÄßvÁÛgÉ.
wæ¨sÀÄfÃPÀgÀtzÀAvÉAiÉÄ (Triangulation) Trilateration «zsÁ£À¢AzÀ ¤RgÀªÁV C¼ÀvÉ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ªÀiÁr
©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ (Control Points).
J¥sï) ¥sÉÆÃmÉÆÃUÀæ«Älj ¸ÀªÉð (Photogrametric Survey) :
F «zsÁ£ÀzÀ°è C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥sÉÆÃmÉÆÃUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÀAqÀÄ»rAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
2) PÉëÃvÀæªÀ£ÀÄß DzsÀj¹ ªÀVÃðPÀgÀt (Classification Based on Field)

J) mÉÆÃ¥ÉÆÃUÁæ¦üPÀ¯ï ¸ÀªÉð (Topographical Survey) :
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯ÉäöÊ ®PÀëtPÉÌ mÉÆÃ¥ÉÆÃUÁæ¦ J£ÀÄßvÁÛgÉ. F «zsÁ£ÀzÀ°è ¨sÀÆ ªÉÄÃ¯ÉäöÊ ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÀæ
ªÀÄlÖ¢AzÀ JvÀÛgÀªÀ£ÀÄß £ÀPÉëAiÀÄ°è £ÀªÀÄÆ¢¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
©) £ÀUÀgÀªÀiÁ¥À£À: £ÀUÀgÀzÀ «ÄwAiÉÆ¼ÀV£À ªÀiÁ¥À£ÀPÉÌ £ÀUÀgÀªÀiÁ¥À£À J£ÀÄßvÁÛgÉ.
¹) ºÉÊqÉÆæUÁæ¦üPï ¸ÀªÉð (Hydrographic Survey) : ¤ÃgÀÄ EgÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÁzÀ ¸ÀªÀÄÄzÀæ, ¸ÀgÉÆÃªÀgÀ, £À¢
ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À zÀqÀzÀ §UÉÎ, ¤Ãj£À ºÀjAiÀÄÄªÀ D¼À ºÁUÀÆ ¤Ãj¤AzÀ DªÀÈvÀÛUÉÆAqÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¤Ãj£À «¹ÛÃtð
ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À ªÀiÁ»w vÀAiÀiÁj¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
r) ÇÀÖç£Á«ÄPÀ¯ï ¸ÀªÉð (Astronomical Survey) : £ÀPÀëvÀæ CxÀªÁ ¸ÀÆAiÀÄð£À ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ DPÁëAµÀ, gÉÃSÁA±À ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄ»rAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
3) GzÉÝÃ±À DzsÀj¹ ªÀVÃðPÀgÀt(Classification Based on Purpose):

J) PÉqÀ¸ÀÖç¯ï ¸ÀªÉð(Cadastral Survey)
©) JAf¤AiÀÄjAUï ¸ÀªÉð
¹) «Ä°lj ¸ÀªÉð
r) ªÉÄÊ£ïì ¸ÀªÉð
E) fAiÀiÁ¯ÁfPÀ¯ï ¸ÀªÉð
J¥sï) fAiÀiÁUÁæ¦üPÀ¯ï ¸ÀªÉð
PÉqÀ¸ÀÖç¯ï ¸ÀªÉð : (Cadastral Survey)

MAzÀÄ UÁæªÀÄzÀ d«ÄÃ£À£ÀÄß »qÀÄªÀ½AiÀÄ C£ÀÄ¨sÀªÀ C£ÀÄ¸Àj¹ C¼ÀvÉ ªÀiÁr «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»rzÀÄ, £ÀPÉë
vÀAiÀiÁj¹, d«ÄÃ¤£À ¥sÀ®ªÀvÀÄÛ CzÀgÀ ¨sÀÆ ¹Üw, G¥ÀAiÀÄÄPÀÛvÉAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß UÉÆvÀÄÛ¥Àr¸À®Ä
ªÀÄvÀÄÛ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß zÁR¯É ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀgÀPÁgÀ¢AzÀ ªÀiÁr¸ÀvÀPÀÌ ¸ÀªÉðUÉ PÉqÀ¸ÀÖç¯ï ¸ÀªÉð JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ.
ªÉÆÃftÂAiÀÄ ªÀÄÆ® vÀvÀéUÀ¼ÀÄ :

¸ÀªÉð PÁAiÀÄðzÀ UÀÄjAiÀÄÄ ¥Àæw ºÀAvÀzÀ®Æè zÉÆÃµÀ PÀrªÉÄ EgÀÄªÀAvÉ C¼ÀvÉ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
(¨sÀÆ ªÀiÁ¥À£À PÁAiÀÄðzÀ°è ºÀ®ªÁgÀÄ C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁVzÉ). F PÉ¼ÀV£À ªÉÆÃftÂAiÀÄ vÀvÀéUÀ¼ÀÄ J¯Áè
71
«zsÀªÁzÀ ªÉÆÃftÂUÀÆ C£Àé¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ. GvÀÛªÀÄ ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÁUÀ®Ä F vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß ¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀzÀ°è
C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
1. ¥ÀÆtð¢AzÀ ¨sÁUÀzÀ PÀqÉ C¼ÀvÉ ¤ªÀð»¸ÀÄªÀÅzÀÄ. (Working from whole to part)
2. PÉëÃvÀæ ªÀÄvÀÄÛ GzÉÝÃ±À DzsÀj¹ ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ C¼ÀvÉ «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
(Suitable Method based on purpose and field)
3. C¼ÀvÉ ¤ªÀð»¹gÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸À®Ä PÉ®ªÀÅ ªÀiÁ¥À£ÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ. (Provisions for adequate
checks)
4. PÉëÃvÀæzÀ C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀjAiÀiÁV £ÀªÀÄÆ¢¸ÀÄªÀÅzÀÄ. (Record field dates carefully)
5. ¤RgÀvÉAiÀÄ°è ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ (Consistancy of Work)
1. ¥ÀÆtð¢AzÀ ¨sÁUÀzÀ PÀqÉ C¼ÀvÉ ¤ªÀð»¸ÀÄªÀÅzÀÄ : (Working from whole to part)

¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀzÀ°è EzÀÄ CvÀåAvÀ ªÀÄºÀvÀézÀ vÀvÀé. ¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀÆtð¢AzÀ ¨sÁUÀzÀ PÀqÉ ¤ªÀð»¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ
vÀ¥ÀÄàUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ. ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀ ªÉÆzÀ®Ä C¼ÀvÉ ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÁVgÀÄªÀ ¥ÀÆtð PÉëÃvÀæzÀ
ºÉÆgÀV£À UÀr C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß CvÀåAvÀ ¤RgÀªÁzÀ G¥ÀPÀgÀt ºÁUÀÄ «zsÁ£À¢AzÀ ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÀÄ. £ÀAvÀgÀ CzÀgÀ
M¼ÀVgÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß «ªÀgÀªÁV C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ. aPÀÌ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ C¼ÀvÉ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è DUÀÄªÀ vÀ¥ÀÄàUÀ¼À£ÀÄß
PÀ¤µÀ×ªÁV¸À®Ä EzÀÄ ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. F «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¸ÀzÉ ¨sÁUÀ¢AzÀ ¥ÀÆtðzÀ C¼ÀvÉAiÀÄ «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß
C£ÀÄ¸Àj¹zÀgÉ, ¨sÁUÀzÀ C¼ÀvÉ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è DUÀÄªÀ vÀ¥ÀÄàUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃj, ¥ÀÆtð C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄV¹zÁUÀ C¼ÀvÉAiÀÄ°è
zÉÆÃµÀ ºÉZÁÑUÀÄªÀ ¸ÀA¨sÀªÀ«gÀÄvÀÛzÉ.
GzÁºÀgÀuÉUÉ A B C D E F G A ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è CzÀgÉÆ¼ÀV£À J¯Áè »qÀÄªÀ½UÀ¼À C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁVzÉ

JAzÀÄPÉÆ¼ÉÆîÃt. ªÉÆzÀ®Ä F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ outer boundry AiÀÄ ¥ÀÆtð C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¤RgÀªÁV ªÀiÁr
¸ÀÆPÀÛªÁzÀ ¥Àj²Ã®£Á ©AzÀÄ (Control Points) UÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. £ÀAvÀgÀ CzÀgÀ M¼ÀVgÀÄªÀ ¥Àæw
¨sÁUÀzÀ C¼ÀvÉ ¤ªÀð»¹, CzÀ£ÀÄß ¥ÀÆtðzÀ C¼ÀvÉAiÉÆA¢UÉ ¥Àj²Ã°¹, C¼ÀvÉAiÀÄ°è DVgÀÄªÀ vÀ¥ÀÄàUÀ¼À£ÀÄß
¸Àj¥Àr¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ.
2) PÉëÃvÀæ ªÀÄvÀÄÛ GzÉÝÃ±À DzsÀj¹ ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ «zsÁ£À C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ : (Suitable Method based on
purpose and field)
FV£À CvÀåAvÀ DzsÀÄ¤PÀ G¥ÀPÀgÀtUÀ½AzÀ CUÀvÀå«gÀÄªÀ ¤RgÀvÉUÉ C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÀð»¸À®Ä ¸ÁzsÀå«zÉ. ¤RgÀvÉ
ºÉZÁÑzÀAvÉ C¼ÀvÉ PÉ®¸ÀPÉÌ ºÉaÑ£À ºÀt ªÀåAiÀÄªÁUÀÄvÀÛzÉ. ºÉaÑ£À ¤RgÀvÉ ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄªÀ G¥ÀPÀgÀtzÀ
72
ªÉZÀÑ ºÉZÀÄÑ. CqÀ«AiÀÄ°è PÉ®¸À ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ £ÀPÉë vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß
PÀAqÀÄ»rAiÀÄÄªÀ°èAiÀÄÆ ºÉaÑ£À ¸ÀªÀÄAiÀÄ ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ CUÀvÀåPÉÌ vÀPÀÌAvÉ ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ «zsÁ£À¢AzÀ C¼ÀvÉ
PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÀÄ.
3) C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸À®Ä ¥Àj²Ã®£Á C¼ÀvÉ (Make Provisions for adequate checks)

C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁqÀÄªÀ ªÉÃ¼É, C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß £ÀªÀÄÆ¢¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ ªÉÃ¼É, «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß
¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁqÀÄªÀ ªÉÃ¼É, £ÀPÉë vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀ ªÉÃ¼ÉAiÀÄ°è vÀ¥ÀÄàUÀ¼ÀÄ DUÀÄªÀ ¸ÁzsÀåvÉ¬ÄgÀÄvÀÛzÉ. F jÃwAiÀÄ
vÀ¥ÀÄàUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ®Ä PÉ®ªÀÅ ¥Àj²Ã®£Á (Check measurements) C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
¨sÀÆªÀiÁ¥À£À PÁAiÀÄðzÀ°è DUÀÄªÀ vÀ¥ÀÄàUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄA¢£À ºÀAvÀUÀ½UÉ ªÀÄÄAzÀÄªÀjAiÀÄ®Ä ©qÀ¨ÁgÀzÀÄ. CzÀPÉÌ ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ
¥Àj²Ã®£Á C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß CqÀ«AiÀÄ°è vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
4) CqÀ«AiÀÄ°è ªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀjAiÀiÁV £ÀªÀÄÆ¢¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ : (Always Record the field data carefully)
C¼ÀvÉ ªÉÃ¼ÉAiÀÄ J¯Áè C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß CqÀ« ¥ÀÄ¸ÀÛPÀzÀ°è ¸ÀjAiÀiÁV £ÀªÀÄÆ¢¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß £É£À¦£À°è ElÄÖPÉÆAqÀÄ £ÀAvÀgÀ £ÀªÀÄÆ¢¹gÀÄvÉÛÃ£ÉAzÀÄ £ÀªÀÄÆ¢¸ÀzÉÃ EgÀ¨ÁgÀzÀÄ. CqÀ« C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀàµÀÖªÁV ¨ÉÃgÉAiÀÄªÀjUÀÆ CxÀðªÁUÀÄªÀ jÃwAiÀÄ°è (Standard form) £ÀªÀÄÆ¢¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. £ÀªÀÄÆ¢¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ
«ªÀgÀUÀ¼ÀÄ avÀæUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°ègÀ§ºÀÄzÀÄ. «ªÀgÀuÉAiÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ°ègÀ§ºÀÄzÀÄ, Tables gÀÆ¥ÀzÀ°ègÀ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ
ªÀÄÆgÀÄ «zsÁ£ÀUÀ¼À°èAiÀÄÆ £ÀªÀÄÆ¢¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ. CqÀ« ¥ÀÄ¸ÀÛPÀzÀ°è «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß Ball-point pen ¤AzÀ¯ÉÃ
£ÀªÀÄÆ¢¸À¨ÉÃPÀÄ. MªÉÄä §gÉzÀ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß wzÀÝ¨ÁgÀzÀÄ, vÀ¥ÁàzÀ°è CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É UÉgÉAiÀÄ£ÀÄß J¼ÉzÀÄ ºÉÆ¸ÀzÁV
5) ¤RgÀvÉAiÀÄ°è ¹ÜgÀvÉ : (Consistance of accuracy)
«¸ÁÛgÀªÁzÀ PÉëÃvÀæzÀ ªÉÆÃftÂAiÀÄ£ÀÄß ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄ, ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
»ÃUÉ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀÄªÀ ªÉÃ¼É ¤RgÀvÉAiÀÄ KPÀgÀÆ¥À ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß ElÄÖPÉÆ¼Àî ¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ J¯Áè ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄ
73
KPÀgÀÆ¥ÀzÀ «zsÁ£À ªÀÄvÀÄÛ G¥ÀPÀgÀtªÀ£ÀÄß §¼À¸À¨ÉÃPÀÄ. EzÀjAzÀ «¸ÁÛgÀªÁzÀ ªÀiÁ¥À£ÀªÀ£ÀÄß MAzÉÃ ¸ÀªÉð
PÁAiÀÄðªÀ£ÁßV ¥ÀjUÀtÂ¸À§ºÀÄzÀÄ.
ªÉÆÃftÂAiÀÄ ªÀÄÆ® «zsÁ£À : (Basic Methods of Surveying)

UÉÆwÛgÀÄªÀ 2 ©AzÀÄUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ UÉÆwÛgÀzÀ ªÀÄÆgÀ£É ºÉÆ¸À ©AzÀÄªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À¨ÉÃPÀÄ. CAzÀgÉ PÉëÃvÀæzÀ
AiÀiÁªÀÅzÉÃ C¼ÀvÉUÉ JgÀqÀÄ ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÉÆzÀ®Ä ¤UÀ¢¥Àr¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. CzÀgÀ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ.
C¼ÀvÉ ªÀiÁrgÀÄªÀ ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ C¼ÀvÉ ªÀiÁ£ÀPÉÌ (Scale) PÁUÀzÀzÀ ªÉÄÃ¯É UÀÄgÀÄw¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ. F
©AzÀÄUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¨ÉÃgÉ ©AzÀÄªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ.
A ªÀÄvÀÄÛ B ©AzÀÄUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀÄÆgÀ£É ©AzÀÄ C AiÀÄ£ÀÄß F PÉ¼ÀV£ «zsÁ£À¢AzÀ UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ
¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀªÀ£ÀÄß ºÀ®ªÁgÀÄ «zsÁ£À¢AzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ G¥ÀPÀgÀtUÀ½AzÀ ¤ªÀð»¸À§ºÀÄzÀÄ. G¥ÀPÀgÀt ºÁUÀÄ
«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆ¼Àî®Ä F PÉ¼ÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
1) ¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀzÀ GzÉÝÃ±À
2) ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¹Üw
3) ¤RgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt
4) C¼ÀvÉ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ «¹ÛÃtð
5) CqÀ« PÉ®¸À ªÀÄvÀÄÛ PÀbÉÃj PÉ®¸ÀPÉÌ ®¨sÀå«gÀÄªÀ¸ÀªÀÄAiÀÄ
¸ÀÆPÀÛªÁzÀ «zsÁ£À ªÀÄvÀÄÛ G¥ÀPÀgÀtzÀ DAiÉÄÌUÉ ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀ¤UÉ PË±À®å(Skill) ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
F PË±À®åªÀ£ÀÄß C£ÀÄ¨sÀªÀ¢AzÀ ªÀiÁvÀæ ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀ UÀ½¸À§ºÀÄzÀÄ .
¨sÀÆªÀiÁ¥À£À GzÉÝÃ±À :
1) ¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀzÀ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ºÀ½îAiÀÄ, vÁ®ÆèQ£À, f¯ÉèAiÀÄ £ÀPÉëAiÀÄ£ÀÄß
vÀAiÀiÁj¸À§ºÀÄzÀÄ.
74
2) ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁr «¹ÛÃtð PÀAqÀÄ»rzÀÄ , PÉëÃvÀæzÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß £ÀPÉë ªÀÄÆ®PÀ
vÉÆÃj¸À®Ä ¨sÀÆ¸ÀªÉð ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
3) ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À¢AzÀ ¸ÀPÁðj ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄgÀQëvÀªÁV PÁ¥ÁqÀ§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß
CPÀæªÀÄªÁV ¸Áé¢üÃ£À¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀ£ÀÄß vÀqÉUÀlÖ§ºÀÄzÀÄ.
4) £ÀUÀgÀªÀiÁ¥À£À¢AzÀ £ÀUÀgÀUÀ¼À ªÀåªÀ¹ÜvÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁVzÉ.
5) ¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀzÀ zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ d£ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðgÀzÀ D¹ÛUÀ¼À ¸ÀjAiÀiÁzÀ CAQ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß
PÉÆqÀÄªÀÅzÀjAzÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ EªÀÅUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ºÉZÀÄÑ G¥ÀAiÉÆÃUÀPÁj PÉ®¸ÀUÀ¼À£ÀÄß
ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.
* * * * * * *
75
6. ±ÀAPÀÄ ¸ÀgÀ¥À½ ªÉÆÃftÂ
¥ÀzÀPÉÆÃ±À :
±ÀAPÀÄ : DzsÁgÀ gÉÃSÉ ªÉÄÃ¯É gÀÄA¢üAiÀÄ£ÀÄß gÀa¸À®Ä §¼À¸ÀÄªÀ ¸ÀgÀ¼À G¥ÀPÀgÀt.
¸ÀgÀ¥À½ :JgÀqÀÄ ©AzÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À zÀÆgÀªÀ£ÀÄß PÉëÃvÀæzÀ°è C¼ÉAiÀÄ®Ä §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
WÀAlgïì ¸ÀgÀ¥À½ (Gunter’s Chain) : 66 Cr GzÀÝ«zÀÄÝ 100 °APÀÄUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ
DuÁ ¸ÀgÀ¥À½ (Anna Chain) : 33 Cr GzÀÝ«zÀÄÝ 16 °APÀÄ CxÀªÁ ¨sÁUÀUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ
°APÀÄ ¸ÀgÀ¥À½ (Link Chain) : 33 Cr GzÀÝ«zÀÄÝ 50 °APÀÄ CxÀªÁ ¨sÁUÀUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ
ªÉÄnæPï ¸ÀgÀ¥À½ (Metric Chain) : 20.0 «ÄÃlgï EzÀÄÝ 100 °APÀÄUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ
EAf¤ÃAiÀÄgï ¸ÀgÀ¥À½ (Engineer Chain) :F ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ GzÀÝªÀÅ 100 Cr , ¥Àæw °AQ£À GzÀÝªÀÅ 1 Cr
zÉÆÃµÀzÀ ¥ÀæªÀiÁt : £ÉÊd C¼ÀvÉUÀÆ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁrzÀ C¼ÀvÉUÀÆ EgÀÄªÀ ªÀåvÁå¸À.
¤RgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt : zÉÆÃµÀzÀ ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÀ zÀÆgÀ EªÀÅUÀ¼À C£ÀÄ¥ÁvÀ.
zsÀ£ÁvÀäPÀ zÉÆÃµÀ : ªÀiÁrzÀ C¼ÀvÉAiÀÄÄ ¤dªÁzÀ C¼ÀvÉVAvÀ eÁ¹Û¬ÄgÀÄvÀÛzÉ.
IÄuÁvÀäPÀ zÉÆÃµÀ : ªÀiÁrzÀ C¼ÀvÉAiÀÄÄ ¤dªÁzÀ C¼ÀvÉVAvÀ PÀrªÉÄ¬ÄgÀÄvÀÛzÉ.
DzsÁgÀ gÉÃSÉ CxÀªÁ ¯ÁA© : C£ÀÄPÀÆ®ªÁzÀ MAzÀÄ PÉÆ£É¬ÄAzÀ E£ÉÆßAzÀÄ PÉÆ£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ gÉÃSÉ
¸ÀºÁAiÀÄPÀ DzsÁgÀ gÉÃSÉ : DzsÁgÀ gÉÃSÉ¬ÄAzÀ d«ÄÃ¤£À RÄtUÀ½UÉ gÀÄA¢AiÀÄ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®Ä ¨ÁgÀzÀ
¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ gÉÃSÉUÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¯ÁA© J£ÀÄßªÀgÀÄ.
gÀÄA¢ü : DzsÁgÀ gÉÃSÉ¬ÄAzÀ, d«ÄÃ¤£À ¥Àæw RÄtUÀ½UÉ ±ÀAPÀÄ«£À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ ®A§gÉÃSÉ
¨ÁAzÀÄ ªÀiÁ¥ÀÄ : d«ÄÃ¤£À ºÀzÀÄÝ§¹Û£À MAzÀÄ RÄt¢AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ RÄtPÉÌ EgÀÄªÀ zÀÆgÀ
µÁ«ÄÃ®Ä ªÀ¸À¯É : AiÀiÁªÀ ªÀ¸À¯ÉUÀ¼À£ÀÄß PÀÆr¹zÀgÉ «¹ÛÃtð §gÀÄvÀÛzÉAiÉÆÃ
ªÀeÁ¬Ä ªÀ¸À¯É : AiÀiÁªÀ ªÀ¸À¯ÉUÀ¼À£ÀÄß PÀ¼ÉzÀgÉ «¹ÛÃtð §gÀÄvÀÛzÉAiÉÆÃ
................................................................................................................................................................................
±ÀAPÀÄ ¸ÀgÀ¥À½ ªÉÆÃftÂ

£ÀªÀÄä ¸ÀªÉÃðAiÀÄ£ÀÄß vÁAwæPÀªÁV PÉqÀ¸ÀÖç¯ï ¸ÀªÉÃðAiÉÄAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁVzÉ. PÉqÀ¸ÀÖç¯ï ¸ÀªÉÃðAiÉÄAzÀgÉ, ¥Àæw D¹ÛAiÀÄ
ªÉÄÃgÉUÀ¼À£ÀÄß ¤UÀ¢ü ªÀiÁr, CzÀ£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁr «¹ÛÃtð PÀAqÀÄ »rzÀÄ, PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¤UÀ¢ü ªÀiÁr,
¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁgÀÄªÀiÁqÀÄªÀ GzÉÝÃ±ÀPÉÌ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄªÀ ¸ÀªÉÃð DVzÉ. MAzÀÄ gÉ«£ÀÆå UÁæªÀÄzÀ J¯Áè
C¹ÛUÀ¼À£ÀÄß MAzÉÆAzÁV C¼ÀvÉ ªÀiÁr, UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹ ¥Àæw D¹ÛUÀÆ ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁgÀÄ
ªÀiÁqÀÄªÀÅzÉÃ PÉqÀ¸ÀÖç¯ï ¸ÀªÉÃð.
£ÀªÀÄä gÁdåzÀ°è gÉ«£ÀÆå ªÉÆÃftÂUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ jÃwAiÀÄ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹ ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.
1. ±ÀAPÀÄ ¸ÀgÀ¥À½ ªÉÆÃftÂ

1. ¸ÀªÀÄvÀ® ªÉÄÃdÄ ªÉÆÃftÂ
2. yAiÀÄqÉÆ¯ÉÊmï ªÉÆÃftÂ
£ÀªÀÄä PÀ£ÁðlPÀzÀ §ºÀÄ¥Á®Ä J¯Áè ªÀÄÆ® PÉqÀ¸ÀÖç¯ï ¸ÀªÉÃðUÀ¼À£ÀÄß ZÉÊ£ï ªÀÄvÀÄÛ PÁæ¸ï ¸ÁÖ¥sï¤AzÀ ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.
««zsÀ CeÁ«ÄwAiÀÄ DPÁgÀ°ègÀÄªÀ »qÀÄªÀ½UÀ¼À£ÀÄß CAzÀgÉ, §ºÀÄ¨sÀÄeÁPÀÈwAiÀÄ°ègÀÄªÀ (Polygons) D¹ÛUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀgÀ¼À
76
wæ¨sÀÄd ªÀÄvÀÄÛ vÁæ¦dåUÀ¼ÁV «AUÀr¹PÉÆAqÀÄ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ. EzÀPÉÌ £ÀªÀÄUÉ ªÀÄÄRåªÁV ¨ÉÃPÁUÀÄªÀ
G¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÀÄ JgÀqÀÄ. MAzÀÄ ±ÀAPÀÄ, E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀgÀ¥À½.
±ÀAPÀÄ«£À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ CeÁ«ÄwAiÀÄ DPÀÈwAiÀÄ°ègÀÄªÀ ¸ÀªÉÃð £ÀA§gÀÄUÀ¼À£ÀÄß wæ¨sÀÄdUÀ¼ÁV ªÀÄvÀÄÛ vÁæ¦dåUÀ¼ÁV

«AUÀr¹PÉÆ¼ÀÄîvÉÛÃªÉ. ºÁUÀÄ F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è GAmÁUÀÄªÀ ¨ÉÃ¸ï ªÀÄvÀÄÛ D¥sï¸Émï C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀgÀ¥À½¬ÄAzÀ C¼ÀvÉ
ªÀiÁr, ¥Àæw D¹ÛAiÀÄ n¥ÀàtÂAiÀÄ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀÄvÉÛÃªÉ. £ÀAvÀgÀ «¹ÛÃtð ¯ÉPÁÌZÁgÀzÀ ¥ÀPÁÌ ¥ÀÄ¸ÀÛPÀ, ¥Àæw ¥ÀÄ¸ÀÛPÀ,
PÁAiÀÄAzÀÀgÀ vÀBSÉÛ, DPÁgÀ§Azï, UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
±ÀAPÀÄ ¸ÀgÀ¥À½ ªÉÆÃftÂAiÀÄ°è §¼À¸ÀÄªÀ G¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÀÄ

1. ±ÀAPÀÄ 2. ¸ÀgÀ¥À½ 3. ªÉÆ¼ÉUÀ¼ÀÄ 4. ¨ÁªÀÅlUÀ¼ÀÄ
1. ±ÀAPÀÄ :
±ÀAPÀÄ ¸ÀgÀ¥À½ ªÉÆÃftÂAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁzsÀ£À«zÀÄ. EzÀ£ÀÄß EAVèÃ¶£À°è Cross Staff J£ÀÄßvÁÛgÉ. DzsÁgÀ gÉÃSÉ
ªÉÄÃ¯É gÀÄA¢üAiÀÄ£ÀÄß gÀa¸À®Ä §¼À¸ÀÄªÀ ¸ÀgÀ¼À G¥ÀPÀgÀt«zÀÄ. EzÀgÀ°è JgÀqÀÄ ¨sÁUÀUÀ½ªÉ. ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄzÀÄ PÀ©âtzÀ
¸ÀgÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ JgÀqÀ£ÉAiÀÄzÀÄ ªÀÄgÀzÀ ºÉqï. §¼À¸ÀÄªÀªÀgÀ C£ÀÄPÀÆ®PÉÌ C£ÀÄUÀÄtªÁV, PÀ©âtzÀ ¸ÀgÀ¼ÀÄ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ
£Á®ÆÌªÀgÉ Cr¬ÄAzÀ LzÀÄ Cr JvÀÛgÀ«gÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀ ªÉÄÃ¯É ªÀÄgÀzÀ ºÉqï£ÀÄß ©VUÉÆ½¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ
4”x4”x2” UÁvÀæzÀ°ègÀÄvÀÛzÉ. ºÉqï£À ªÉÄÃ¯ÁãUÀzÀ°è, ªÀÄzsÀå¨sÁUÀPÉÌ §gÀÄªÀAvÉ, JgÀqÀÄ UÀÆæ UÀ¼À£ÀÄß (PÉÆgÉ¢gÀÄªÀAvÀzÀÄÝ)
¥ÀgÀ¸ÀàgÀ 90 rVæ PÉÆÃ£ÀPÉÌ ¤RgÀªÁV PÉÆgÉAiÀÄ¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ UÀÆæ ¨ÉÃ¸ï ¯ÉÊ£ï £ÉÃgÀzÀ°è ¤°è¹zÀgÉ, E£ÉÆßAzÀÄ
UÀÆæ D¥sï¸Émï £ÉÃgÀªÀ£ÀÄß D ©AzÀÄ«£À°è ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. CeÁ«ÄwAiÀÄ DPÀÈwAiÀÄ d«ÄÃ£À£ÀÄß, ¸ÀgÀ¼À eÁ«ÄwAiÀÄ
DPÀÈwUÀ¼ÁzÀ wæ¨sÀÄd ªÀÄvÀÄÛ vÁæ¦dåUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¹PÉÆ¼Àî®Ä ªÀÄÄRåªÁV ±ÀAPÀÄªÀ£ÀÄß §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
±ÀAPÀÄ«£À G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ :
1. CeÁ«ÄwAiÀÄ DPÀÈwAiÀÄ d«ÄÃ£À£ÀÄß wæ¨sÀÄd ªÀÄvÀÄÛ vÁæ¦dåUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¹PÉÆ¼Àî®Ä
2. DzsÁgÀ gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É d«ÄÃ¤£À ªÉÄÃgÉUÀ½UÉ gÀÄA¢üAiÀÄ£ÀÄß gÀa¸À®Ä
3. JgÀqÀÄ ©AzÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À £ÉÃgÀªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»rAiÀÄ®Ä
4. d«ÄÃ¤£À°è ¸ÀªÀÄ£ÁAvÀgÀ gÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß gÀa¸À®Ä
±ÀAPÀÄªÀ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄªÁUÀ UÀªÀÄ¤¸À¨ÉÃPÁzÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ :

1. ±ÀAPÀÄ«£À ¸ÀgÀ¼ÀÄ ¸ÀzÁ £ÉÃgÀªÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ
2. ±ÀAPÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¢QÌUÉ ªÁ°gÀ¨ÁgÀzÀÄ
3. MAzÀÄ UÀÆæ£À°è ¨ÉÃ¸ï ¯ÉÊ£ï ¨ÁªÀÅlªÀ£ÀÄß C¢üð¹zÀ £ÀAvÀgÀ E£ÉÆßAzÀÄ UÀÆæ£À°è D¥sï¸Émï£ÀÄß C¢üð¸ÀÄªÁUÀ
±ÀAPÀÄªÀ£ÀÄß ªÀÄÄlÖ¨ÁgÀzÀÄ.
4. ±ÀAPÀÄªÀ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄªÁUÀ gÀÄA¢üAiÀÄ C¼ÀvÉAiÀÄÄ «ÄwAiÀÄ°ègÀ¨ÉÃPÀÄ
• 60.0 «ÄÃlgÀÄ CxÀªÁ CzÀQAvÀ ºÉaÑ£À gÀÄA¢üAiÀÄ£ÀÄß JZÀÑjPÉ¬ÄAzÀ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ
• 100.0 «ÄÃljVAvÀ ºÉaÑ£À C¼ÀvÉAiÀÄ gÀÄA¢üAiÀÄ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÁgÀzÀÄ
• gÀÄA¢ü C¼ÀvÉAiÀÄÄ zÉÆqÀØ¢zÀÝgÉ, «¹ÛÃtðªÀÅ vÀ¥ÁàUÀÄªÀ ¸ÁzsÀåvÉ EgÀÄvÀÛzÉ.
77
±ÀAPÀÄªÀ£ÀÄß ¥ÀjÃQë¸ÀÄªÀ «zsÁ£À :
A B
C
MAzÀ£ÉÃ UÀÆæ ¤AzÀ A ªÀÄvÀÄÛ B ¨ÁªÀÅlªÀ£ÀÄß «ÃQë¹j. 2£ÉÃ UÀÆæ ¤AzÀ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 50.0 «ÄÃlgï zÀÆgÀzÀ°è
C ¨ÁªÀÅlªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¹j. £ÀAvÀgÀ, ±ÀAPÀÄªÀ£ÀÄß 900 UÉ wgÀÄV¹. F ¹ÜwAiÀÄ°è ¥ÀÄ£À: 3£ÉÃ ¨ÁªÀÅlªÀÅ C¢üð¹zÀÝgÉ,
±ÀAPÀÄªÀÅ ¸ÀjAiÀiÁVzÉ JAzÀxÀð. C ¨ÁªÀÅlªÀÅ vÀ¥ÁàV C¢üð¹zÀÝgÉ, ±ÀAPÀÄªÀÅ zÉÆÃµÀ¢AzÀ PÀÆrzÉ JAzÀxÀð.
CAvÀºÀ ±ÀAPÀÄªÀ£ÀÄß §¼À¸À¨ÁgÀzÀÄ.
¸ÀgÀ¥À½ :
1. JgÀqÀÄ ©AzÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À zÀÆgÀªÀ£ÀÄß PÉëÃvÀæzÀ°è C¼ÉAiÀÄ®Ä ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ
2. ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ JgÀqÀÆ vÀÄ¢UÀ¼À°è »vÁÛ¼ÉAiÀÄ »r EgÀÄvÀÛªÉ
3. ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß »rzÀÄ J¼ÉAiÀÄ®Ä F »rUÀ¼ÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁUÀÄvÀÛªÉ
4. ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß C£ÉÃPÀ PÉÆArUÀ½AzÀ ªÀiÁrgÀÄvÁÛgÉ
5. ¥Àæw PÉÆArAiÀÄ£ÀÄß CzÀgÀ ¥ÀPÀÌzÀ PÉÆArUÉ 3 GAUÀÄgÀUÀ½AzÀ eÉÆÃr¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ
6. ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ PÉÆArUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ GAUÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß UÁå®é¤ÃPÀj¹zÀ ¹ÖÃ®Ä vÀAwUÀ½AzÀ gÀa¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ
7. ¸ÀªÉð PÁAiÀÄðzÀ ««zsÀ PÁ®WÀlÖzÀ°è, ««zsÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è, ««zsÀ ¸ÀgÀ¥À½UÀ¼À£ÀÄß §¼À¸À¯ÁVzÉ
¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ «zsÀUÀ¼ÀÄ :
• WÀAlgïì ¸ÀgÀ¥À½ Gunter’s Chain
• DuÁ ¸ÀgÀ¥À½ Anna Chain
• °APÀÄ ¸ÀgÀ¥À½ Link Chain
• ªÉÄnæPï ¸ÀgÀ¥À½ Metric Chain
• EAf¤AiÀÄgÀÄ ¸ÀgÀ¥À½ Engineer Chain
1. WÀAlgïì ¸ÀgÀ¥À½ : (Gunter’s Chain)

• qÁ. JqÀäAqï WÀAlgï (1581-1626) JA§ EAUÉèAr£À ¥Àæ¹zÀÞ UÀtÂvÀdÕ F ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ
¥Àr¹zÀgÀÄ.
• EzÀ£ÀÄß ‘ ¸ÀªÉÃðAiÀÄgïì ZÉÊ£ï ’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ
• F ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄÄ 66 Cr GzÀÝ«zÀÄÝ 100 °APÀÄUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ
• ¥Àæw °AQ£À GzÀÝªÀÅ 0.66 Cr CxÀªÁ 7.92 CAUÀÄ® EgÀÄvÀÛzÉ
• ªÀÄzÁæ¸ÀÄ ¥ÁæAvÀåzÀ C¼ÀvÉUÀ¼À°è F ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß §¼À¸À¯ÁVzÉ
• C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ‘°APÀÄ’ UÀ¼À°è ºÁUÀÆ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß ‘JPÀgÉ-¸ÉAmï’ UÀ¼À°è zÁR°¸À¯ÁVzÉ
78
2. DuÁ ¸ÀgÀ¥À½ : (Anna Chain)
• EzÀ£ÀÄß ‘ gÉ«£ÀÆå ¸ÀgÀ¥À½ ’ JAzÀÆ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ
• F ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄÄ 33 Cr GzÀÝ«zÀÄÝ 16 °APÀÄ CxÀªÁ ¨sÁUÀUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ
• ¥Àæw MAzÀÄ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ‘ MAzÀÄ DuÉ ‘ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ
• ¥Àæw DuÉAiÀÄÆ 2.0625 Cr GzÀÝ«gÀÄvÀÛzÉ
• ¨ÁA¨É ¸ÀªÉÃð ¥ÀzÀÞw eÁjAiÀÄ°ègÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è F ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß §¼À¸À¯ÁVzÉ
• £ÀªÀÄä ªÀÄÆ® ¸ÀªÉÃð ªÀÄvÀÄÛ jÃ¸ÀªÉÃðUÀ¼À°è F DuÁ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß §¼À¸À¯ÁVzÉ
• GzÀÝ C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ‘ ¸ÀgÀ¥À½-DuÉ ‘ AiÀÄ°è ªÀÄvÀÄÛ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß ‘ JPÀgÉ-UÀÄAmÉ ’ UÀ¼À°è zÁR°¸À¯ÁVzÉ
• »¸Áì ¸ÀªÉð PÁ®¢AzÀ F ¸ÀgÀ¥À½ §¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ¤°è¸À¯ÁVzÉ
3. °APÀÄ ¸ÀgÀ¥À½ : (Link Chain)

• EzÀÄ GvÀÛ«ÄÃPÀj¹zÀ DuÁ ¸ÀgÀ¥À½AiÉÄÃ DVzÉ
• EzÀgÀ GzÀÝªÀÅ ¸ÀºÀ 33 Cr¬ÄzÀÄÝ, DuÁ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ 16 °APÀÄUÀ¼À£ÀÄß 50 °APÀÄUÀ¼À£ÁßV ¥ÀjªÀwð¹zÉ
• F ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß ¨ÁA¨É ¸ÀªÉð ¹¸ÀÖªÀiï EgÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ »¸Áì ¸ÀªÉð PÁ®zÀ°è §¼À¸À¯ÁVzÉ
• C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ‘ ¸ÀgÀ¥À½-°APÀÄ ’ CxÀªÁ ‘ °APÀÄ ’ UÀ¼À°è zÁR°¸À¯ÁVzÉ
• 1956 gÀ°è ‘ C¼ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ vÀÆPÀzÀ PÁ¬ÄzÉ ’ eÁjAiÀiÁV, ªÉÄnæPï C¼ÀvÉ ªÀiÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß
PÀqÁØAiÀÄUÉÆ½¹zÀÝjAzÀ, ‘ WÀAlgïì-°APï ’ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ §¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß PÀæªÉÄÃtªÁV PÉÊ©qÀ¯Á¬ÄvÀÄ
4. ªÉÄnæPï ¸ÀgÀ¥À½ : (Metric Chain)

• ‘ C¼ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ vÀÆPÀzÀ PÁ¬ÄzÉ ’ C£ÀéAiÀÄ F ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß gÀa¸À¯ÁVzÉ
• EzÀgÀ GzÀÝªÀÅ 20.0 «ÄÃlgï EzÀÄÝ 100 °APÀÄUÀ½AzÀ PÀÆrzÉ
• ¥ÀæwÃ °AQ£À GzÀÝªÀÅ 0.20 «ÄÃlgï CxÀªÁ 20 ¸ÉAn«ÄÃlgï EgÀÄvÀÛzÉ
• C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ‘ «ÄÃlgÀÄ ’ UÀ¼À°è zÁR°¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ
• «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß ‘ ºÉPÉÖÃgÀÄ-Kgï ’ UÀ¼À°è zÁR°¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ
• ºÁ° J¯Áè PÀqÉAiÀÄ®Æè §¼ÀPÉAiÀÄ°ègÀÄªÀ ¸ÀgÀ¥À½ EzÁVzÉ
• ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß zÀÆgÀ¢AzÀ ¸ÀÄ®¨sÀªÁV NzÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁUÀÄªÀAvÉ, ¥ÀæwÃ 5 °AQUÉ MAzÀÄ vÁªÀÄæzÀ
GAUÀÄgÀ, 25£ÉÃ ªÀÄvÀÄÛ 75£ÉÃ °AQ£À°è vÁ½ ºÁUÀÄ 50£ÉÃ °AQ£À°è UÀÄAqÁzÀ vÁ½ EgÀÄvÀÛzÉ
• JgÀqÀÄ vÀÄ¢UÀ¼À°ègÀÄªÀ »vÁÛ¼ÉAiÀÄ »rUÀ¼À ªÉÄÃ¯É 20.0 «ÄÃlgï JAzÀÄ PÉÆgÉ¢gÀ¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ
5. EAf¤ÃAiÀÄgï ¸ÀgÀ¥À½ : (Engineer Chain)

• F ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ GzÀÝªÀÅ 100 Cr EgÀÄvÀÛzÉ
• ¥Àæw °AQ£À GzÀÝªÀÅ 1 Cr DVgÀÄvÀÛzÉ
79
• EAf¤AiÀÄjAUï ªÀÄvÀÄÛ mÉÆÃ¥ÉÆÃUÀæ¦üPÀ¯ï ¸ÀªÉÃðUÀ¼À°è F ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß §¼À¸À¯ÁVzÉ.
««zsÀ ¸ÀgÀ¥À½UÀ¼ÀÄ
PÀæ. ¸ÀgÀ¥À½ MlÄÖ °APÀÄUÀ¼À ¥Àæw °AQ£À µÀgÁ
¸ÀA ºÉ¸ÀgÀÄ GzÀÝ ¸ÀASÉå GzÀÝ
UÀAlgïì 66 100 • ¸ÀªÉÃðAiÀÄgÀÄ ¸ÀgÀ¥À½
1 ¸ÀgÀ¥À½ Cr °APÀÄ 0.66’/7.92”
• ªÀÄzÁæ¸ÀÄ ¥ÁæAvÀå
DuÁ 33 16 • gÉ«£ÀÆå ¸ÀgÀ¥À½
2 ¸ÀgÀ¥À½ Cr °APÀÄ 2.0625’
• ¨ÁA¨ÉÃ ¥ÁæAvÀå
• ºÀ¼ÉÃ ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ ¥ÁæAvÀå
• ªÀÄÆ® ªÀÄvÀÄÛ jÃ¸ÀªÉÃð PÁ®zÀ°è
°APÀÄ 33 50 • ¨ÁA¨ÉÃ ¥ÁæAvÀå
3 ¸ÀgÀ¥À½ Cr °APÀÄ 0.66’/7.92”
• ºÀ¼ÉÃ ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ ¥ÁæAvÀå
• »¸Áì ¸ÀªÉÃð PÁ®zÀ°è
• ‘C¼ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ vÀÆPÀzÀ PÁ¬ÄzÉ’ C£ÀéAiÀÄ
4 ªÉÄnæPï 20.0 100 0.20 «ÄÃ
• C¼ÀvÉUÀ¼ÀÄ «ÄÃlj£À°è zÁR®Ä
¸ÀgÀ¥À½ «ÄÃlgÀÄ °APÀÄ 20 ¸É.«ÄÃ.
EAf¤AiÀÄgï 100 100 1.0 • EAf¤ÃAiÀÄjAUï ªÀÄvÀÄÛ
5 ¸ÀgÀ¥À½ Cr °APÀÄ Cr mÉÆÃ¥ÉÆÃUÀæ¦üPÀ¯ï ¸ÀªÉÃðUÀ¼À°è
• FUÀ §¼ÀPÉAiÀÄ°è®è
3. ªÉÆ¼ÉUÀ¼ÀÄ :
• ¸ÀgÀ¥À½ JtÂPÉAiÀÄ¯ÁèUÀÄªÀ zÉÆÃµÀUÀ¼À£ÀÄß vÀ¦à¸À®Ä ªÉÆ¼ÉUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ
• ¸ÀgÀ¥À½ C¼ÀvÉAiÀÄ eÉÆvÉAiÀÄ°è 5 CxÀªÁ 10 ªÉÆ¼ÉUÀ½gÀ¯ÉÃ¨ÉÃPÀÄ
• MAzÀÄ ¸ÀgÀ¥À½ C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß d«ÄÃ¤£À°è MAzÀÄ ªÉÆ¼É¬ÄAzÀ UÀÄgÀÄw¸À¨ÉÃPÀÄ
• ªÉÆ¼ÉUÀ¼À JtÂPÉ¬ÄAzÀ ¸ÀgÀ¥À½ C¼ÀvÉAiÀÄÄ JµÀÄÖ D¬ÄvÉAzÀÄ ¸ÀÄ®¨sÀªÁV w½AiÀÄ§ºÀÄzÀÄ
• ªÉÆ¼ÉUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸À¢zÀÝgÉ, ¸ÀgÀ¥À½ ¯ÉPÀÌzÀ°è vÀ¥ÁàUÀÄªÀ ¸ÀA¨sÀªÀ ºÉZÀÄÑ
4. ¨ÁªÀÅlUÀ¼ÀÄ :
• d«ÄÃ¤£À ªÉÄÃgÉ UÀÄgÀÄvÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¨ÁªÀÅlUÀ½AzÀ UÀÄwð¸ÀÄvÁÛgÉ
• d«ÄÃ¤£À ªÀÄzsÀå ¨sÁUÀzÀ ¯ÁA©¬ÄAzÀ, ªÉÄÃgÉ UÀÄgÀÄvÀÄUÀ½UÉ gÀÄA¢üAiÀÄ£ÀÄß ºÁPÀ®Ä ¨ÁªÀÅlUÀ¼ÀÄ gÀÄA¢üUÀ¼À
¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÄ®¨sÀªÁV w½¸ÀÄvÀÛªÉ
• ªÀÄgÀ VqÀUÀ¼À ºÀ¸ÀÄj£À ªÀÄzsÀåzÀ°è, CqÀZÀuÉUÀ¼À ªÀÄzsÀåzÀ°è PÉA¥ÀÄ ©½ §tÚzÀ ¨ÁªÀÅlUÀ¼ÀÄ ¸ÀÆPÀÛ.
80
¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjÃPÉë ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ :
¥Àæw¢£ÀªÀÇ C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¸ÀÄªÀÅzÀPÉÌ ªÉÆzÀ®Ä ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ GzÀÝªÀ£ÀÄß ¥ÀjÃQë¹ £ÉÆÃqÀÄwÛgÀ¨ÉÃPÀÄ. F §UÉÎ
¸ÀªÀÄvÀmÁÖzÀ MAzÀÄ ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß Dj¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß vÀPÀÌµÀÄÖ ©VAiÀiÁV CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É EqÀ¨ÉÃPÀÄ.
§VÎgÀÄªÀ PÉÆArUÀ¼À£ÀÄß ¸Àj¥Àr¸À¨ÉÃPÀÄ. ªÀÄvÀÄÛ zÀ¥Àà£ÁzÀ ªÀÄgÀzÀ JgÀqÀÄ UÀÆlUÀ¼À£ÀÄß JgÀqÀÄ PÀqÉAiÀÄ »rUÀ½UÉ
£Ál¨ÉÃPÀÄ. £ÀAvÀgÀ mÉÃ¥ÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ CzÀgÀ GzÀÝªÀ£ÀÄß ¥ÀjÃQë¸À¨ÉÃPÀÄ. CxÀªÁ ¤¢üðµÀÖªÁzÀ C¼ÀvÉAiÀÄ
PÉÆÃ®ÄUÀ½AzÁzÀgÀÆ ¥ÀjÃQë¸À¨ÉÃPÀÄ. ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ°è ªÀåvÁå¸ÀªÁzÀgÉ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ°ègÀÄªÀ GAUÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß
vÉUÉAiÀÄÄªÀÅzÁUÀ°Ã, CxÀªÁ ¸ÉÃj¸ÀÄªÀÅzÀjAzÁUÀ°Ã ¤UÀ¢vÀ C¼ÀvÉUÉ ¸ÀjºÉÆAzÀ¨ÉÃPÀÄ. GAUÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß
JZÀÑjPÉ¬ÄAzÀ vÉUÉAiÀÄÄªÀÅzÁUÀ°Ã, ¸ÉÃj¸ÀÄªÀÅzÁUÀ°Ã, ªÀiÁqÀÄªÁUÀ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄÄ 10 °APÀÄ, 20 °APÀÄ, 40 °APÀÄUÀ¼À
ªÀÄzsÀåzÀ¯ÉèÃ ¸Àj¥Àr¸À¨ÉÃPÀÄ.
¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß vÉUÉAiÀÄÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄqÀZÀÄªÀ PÀæªÀÄ :

¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß PÀnÖgÀÄªÀ zÁgÀªÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ JgÀqÀÄ »rUÀ¼À£ÀÄß JqÀUÉÊAiÀÄ°è »rzÀÄ, G½zÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß
§®UÉÊ£À°è »rzÀÄ zÀÆgÀ J¸ÉzÁUÀ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ UÀAn®èzÉ ©r¹zÀAvÁUÀÄvÀÛzÉ.
¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ C¼ÀvÉ ªÀÄÄVzÀ vÀgÀÄªÁAiÀÄ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß JZÀÑjPÉ¬ÄAzÀ ªÉÆzÀ®Ä ªÀÄzsÀå¨sÁUÀzÀ°è ªÀÄqÀaPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
D£ÀAvÀgÀ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ°è£À MAzÉÆAzÀÄ °APÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¸ÀÄvÁÛ, JgÀqÀÄ PÉÊ»rUÀ¼ÀÄ MAzÉqÉ §gÀÄªÀ ºÁUÉ ¸ÀA¥ÀÆtð
¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß ªÀÄqÀZÀ¨ÉÃPÀÄ. D£ÀAvÀgÀ CzÀ£ÀÄß GvÀÛªÀÄ zÀeÉðAiÀÄ UÀnÖAiÀiÁzÀ zÁgÀ¢AzÀ ©VAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ. EzÀjAzÀ
£ÁªÀÅ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß ©ZÀÄÑªÁUÀ DUÀÄªÀ UÀAlÄUÀ¼À£ÀÄß vÀqÉUÀlÖ§ºÀÄzÀÄ.
¸ÀgÀ¥À½¬ÄAzÀ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀÄªÁUÀ UÀªÀÄ¤¸À¨ÉÃPÁzÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ :

1. ¸ÀgÀ¥À½ §¼À¸ÀÄªÁUÀ eÁUÀgÀÆPÀvÉ¬ÄAzÀ EgÀ¢zÀÝgÉ, C¼ÀvÉAiÀÄ°è zÉÆqÀØ zÉÆqÀØ vÀ¥ÀÄàUÀ¼ÁUÀÄªÀ ¸ÁzsÀåvÉ EgÀÄvÀÛzÉ.
2. MAzÀÄ ©AzÀÄ«¤AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ©AzÀÄ«UÉ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß C¼ÉAiÀÄÄªÁUÀ, D JgÀqÀÄ ©AzÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À PÁ®à¤PÀ
¸ÀgÀ¼ÀgÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯ÉAiÉÄÃ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄÄ £ÉÃgÀªÁV §gÀÄªÀAvÉ »rzÀÄ C¼ÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ. ¸ÀgÀ¥À½ CwÛvÀÛ
ºÉÆgÀ¼À¨ÁgÀzÀÄ.
3. ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ PÉÆArUÀ¼ÀÄ MAzÀgÉÆ¼ÀUÉÆAzÀÄ ¹QÌ ªÀÄqÀaPÉÆAqÀÄ UÀAmÁVgÀ¨ÁgÀzÀÄ.
4. ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß CwÃ ©VAiÀiÁVAiÀÄÆ CxÀªÁ CwÃ ¸Àr®ªÁVAiÀÄÆ »rAiÀÄ¨ÁgÀzÀÄ. ¸ÀÆPÀÛ §®ªÀ£ÀÄß §¼À¹
¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß £ÉÃgÀUÉÆ½¹ J¼ÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ.
5. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ G§Äâ vÀUÀÄÎUÀ½AzÀ PÀÆrzÀÝgÉ, E½eÁj¤AzÀ PÀÆrzÀÝgÉ, DUÀ CAvÀºÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß
MAzÉÃ ¸ÀªÀÄvÀ®PÉÌ §gÀÄªÀAvÉÉ Kj¹ »rzÀÄ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ.
6. ¸ÀgÀ¥À½¬ÄAzÀ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß C¼ÉzÀÄ, MlÄÖ JµÀÄÖ ¸ÀgÀ¥À½ C¼ÀvÉAiÀiÁ¬ÄvÉAzÀÄ PÉÆ£ÉAiÀÄ°è ¯ÉPÀÌ ºÁPÀÄªÁUÀ,
JtÂPÉAiÀÄ¯ÁèUÀÄªÀ zÉÆÃµÀUÀ¼À£ÀÄß vÀ¦à¸À®Ä C¼ÀvÉAiÀÄ°è ªÉÆ¼ÉUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸À¯ÉÃ¨ÉÃPÀÄ.
7. ¸ÀgÀ¥À½¬ÄAzÀ C¼ÀvÉªÀiÁqÀÄªÁUÀ, eÉÆvÉAiÀÄ°è 5 CxÀªÁ 10 ªÉÆ¼ÉUÀ½gÀ¨ÉÃPÀÄ. MAzÀÄ ¸ÀgÀ¥À½ C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß
d«ÄÃ¤£À°è MAzÀÄ ªÉÆ¼É¬ÄAzÀ UÀÄgÀÄw¸À¨ÉÃPÀÄ.
8. ¤gÀAvÀgÀ §¼ÀPÉ¬ÄAzÀ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄÄ vÀ£Àß ¤UÀ¢vÀ GzÀÝzÀ°è ºÉZÀÄÑ PÀrªÉÄ DVgÀÄvÀÛzÉ. PÉÆArUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
CzÀgÀ°è£À GAUÀÄgÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÉzÀÄ »UÀÄÎ«PÉUÉÆ¼ÀUÁV GzÀÝªÀÅ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. PÉÆArUÀ¼ÀÄ ¨ÁV ¨ÉAqÁVzÀÝgÉ,
GAUÀÄgÀUÀ¼ÀÄ PÀ¼Àa ºÉÆÃVzÀÝgÉ, ¸ÀgÀ¥À½ GzÀÝªÀÅ PÀrªÉÄ EgÀÄvÀÛzÉ.
9. ¸ÀgÀ¥À½ GzÀÝªÀÅ ¸ÀjAiÀiÁVgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ¹ÖÃ®Ä mÉÃ¦¤AzÀ ¥Àj²Ã°¹PÉÆAqÀÄ C¼ÀvÉ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ.
¸ÀªÀÄvÀ® ªÀÄlÖzÀ°è ¸ÀgÀ¥À½¬ÄAzÀ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀÄªÀ «zsÁ£À :

1. ¸ÀgÀ¥À½ C¼ÀvÉUÉ E§âgÀÄ ZÉÊ£ïªÀÄ£ïUÀ¼ÀÄ ¨ÉÃPÀÄ.
81
2. ªÀÄÄA¨sÁUÀzÀ°è ¸ÀgÀ¥À½ »rzÀÄ ªÀÄÄAzÀPÉÌ ¸ÁUÀÄªÀªÀ£À£ÀÄß °ÃqÀgï JAzÀÆ ªÀÄvÀÄÛ »A¨sÁUÀzÀ°è ¸ÀgÀ¥À½ »rzÀÄ
¸ÁUÀÄªÀªÀ£À£ÀÄß ¥sÁ¯ÉÆÃAiÀÄgï£ÉAzÀÆ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
3. MAzÀÄ ¸ÀgÀ¥À½VAvÀ ºÉaÑ£À zÀÆgÀªÀ£ÀÄß C¼ÉAiÀÄÄªÁUÀ ZÉÊ¤AUï £ÉÃgÀªÀÅ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉAiÀÄ°ègÀ¨ÉÃPÀÄ.
4. AiÀiÁªÀ JgÀqÀÄ ©AzÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À zÀÆgÀªÀ£ÀÄß C¼ÉAiÀÄ¨ÉÃPÉÆÃ D gÉÃSÉAiÀÄ DgÀA¨sÀzÀ ©AzÀÄ«£À°è
¥sÁ¯ÉÆÃAiÀÄgï ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ MAzÀÄ »rAiÀÄ£ÀÄß ¤RgÀªÁV »rAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ.
5. °ÃqÀgÀ£ÀÄ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ E£ÉÆßAzÀÄ »rAiÀÄ£ÀÄß »rzÀÄ, eÉÆvÉAiÀÄ°è 5 CxÀªÁ 10 ªÉÆ¼ÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÊAiÀÄ°è
ElÄÖPÉÆAqÀÄ CAwªÀÄ ©AzÀÄ«£ÀvÀÛ £ÀqÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ.
6. °ÃqÀgï£À£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀÄwÛgÀÄªÀ gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É £ÉÃgÀªÁV §gÀÄªÀAvÉ JqÀPÉÌ §®PÉÌ ¸ÀÆa¹ ¥sÁ¯ÉÆÃAiÀÄgï
¤zÉÃð±À£ÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ¨ÉÃPÀÄ.
7. °ÃqÀgÀ£ÀÄ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ PÉÆArUÀ¼ÀÄ J°èAiÀÄÆ ªÀÄqÀaPÉÆAqÀÄ UÀAmÁV®èªÉAzÀÄ ¥Àj²Ã°¹PÉÆAqÀÄ ¸ÀÆPÀÛ
§®ªÀ£ÀÄß §¼À¹ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß J¼ÉzÀÄ £ÉÃgÀUÉÆ½¹, ¸ÀªÀÄvÀ®zÀ°è »rzÀÄ ¸ÀgÀ¥À½ »rAiÀÄ £ÉÃgÀPÉÌ ªÉÆ¼É¬ÄAzÀ
£É®zÀ°è UÉgÉ J¼ÉzÀÄ, C°è MAzÀ£ÉÃ ªÉÆ¼ÉAiÀÄ£ÀÄß £É®zÀ°è £ÉqÀ¨ÉÃPÀÄ.
8. °ÃqÀgÀ£ÀÄ G½zÀ ªÉÆ¼ÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÀgÀ¥À½ »rzÀÄ CAwªÀÄ ©AzÀÄ«£ÀvÀÛ ªÀÄÄ£ÀßqÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ. ¥sÁ¯ÉÆÃAiÀÄgï
MAzÀ£ÉÃ ªÉÆ¼ÉAiÀÄ£ÀÄß £É®zÀ°è £ÉlÖ eÁUÀPÉÌ §AzÀÄ, ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ »rAiÀÄ£ÀÄß UÉgÉAiÀÄ UÀÄgÀÄw£À ªÉÄÃ¯ÉÀ ¤RgÀªÁV
»rzÀÄ, °ÃqÀgï£À£ÀÄß CAwªÀÄ ©AzÀÄ«UÉ £ÉÃgÀªÁV¸À¨ÉÃPÀÄ.
9. °ÃqÀgÀ£ÀÄ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß ªÉÆzÀ°£ÀAvÉ ¥Àj²Ã°¹PÉÆAqÀÄ JgÀqÀ£ÉÃ ªÉÆ¼ÉAiÀÄ£ÀÄß £É®zÀ°è £ÉqÀ¨ÉÃPÀÄ.
10. EzÉÃ jÃwAiÀÄ°è CAwªÀÄ ©AzÀÄ vÀ®Ä¥ÀªÀgÉUÀÆ C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉ¸À¨ÉÃPÀÄ.
11. CAwªÀÄ ©AzÀÄ«£À°è ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ ¨sÁUÀ±ÀB C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀªÉÃðAiÀÄgÀÄ ¸ÀévÀ: PÉÆArUÀ¼À£ÀÄß JtÂ¹
PÀAqÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. ¥sÁ¯ÉÆÃAiÀÄgï PÉÊAiÀÄ°ègÀÄªÀ ªÉÆ¼ÉUÀ¼ÀÄ C¼ÉzÀ ¸ÀgÀ¥À½UÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀªÉÃðAiÀÄjUÉ
¤ÃqÀÄvÀÛªÉ.
12. ¸ÀªÉÃðAiÀÄgÀÄ F C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀvÉ ¥ÀÄ¸ÀÛPÀzÀ°è vÀPÀët zÁR°¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
MlÄÖ C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÀ zÀÆgÀzÀ ¯ÉPÁÌZÁgÀ : (GzÁºÀgÀuÉUÉ 10 ªÉÆ¼ÉUÀ¼À£ÀÄß »rzÀÄ C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹zÁUÀ)
¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄ C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÀ £ÀAvÀgÀ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ°è£À °APÀÄUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß »vÁÛ¼ÉAiÀÄ ©¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃrPÉÆAqÀÄ
CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß JtÂPÉ ªÀiÁr ¤tð¬Ä¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÀ MlÄÖ zÀÆgÀzÀ°è.
1. JµÀÄÖ ¸Áj ªÉÆ¼ÉUÀ¼À£ÀÄß §zÀ¯ÁVªÉAiÉÆÃ CµÀÄÖ ¸Á«gÀ °APÀÄUÀ¼ÀÄ
2. »A¨Á®PÀ£À PÉÊAiÀÄ°è JµÀÄÖ CA§ÄUÀ¼ÀÄ ¨ÁQ EªÉAiÉÆÃ CµÀÄÖ £ÀÆgÀÄ °APÀÄUÀ¼ÀÄ
3. CAvÀå ¸ÁÜ£ÀPÀÆÌ, PÀqÉAiÀÄ ¸Áj £ÉlÖ CA©UÀÆ ªÀÄzsÀå ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ°è JµÀÄÖ °APÀÄUÀ¼ÀÄ EªÉAiÉÆÃ CzÀPÉÌ F
ªÉÄÃ°£À ªÀÄÆgÀ£ÀÄß ¸ÀºÀ ¸ÉÃj¹zÁUÀ §gÀÄªÀ ¸ÀASÉåAiÉÄÃ MlÄÖ zÀÆgÀ DVgÀÄvÀÛzÉ.
GzÁ:- M§â »A¨Á®PÀ£ÀÄ 8 ¸Áj CA§ÄUÀ¼À£ÀÄß wgÀÄV PÉÆnÖzÁÝ£É. 4 CA§ÄUÀ¼ÀÄ DvÀ£À PÉÊAiÀÄ°èªÉ.
ªÀÄvÀÄÛ CAvÀå¸ÁÜ£ÀzÀ°è 47 °APÀÄUÀ¼ÀÄ EgÀÄªÀÅzÀÄ. ºÁUÁzÀgÉ C¼ÀvÉAiÀiÁVgÀÄªÀ MlÄÖ zÀÆgÀ JµÀÄÖ?
GvÀÛgÀ: »A¨Á®PÀ£ÀÄ 8 ¸Áj ªÉÆ¼ÉUÀ¼À£ÀÄß wgÀÄV PÉÆnÖzÁÝ£É = 8000 °APÀÄUÀ¼ÀÄ
DvÀ£À PÉÊAiÀÄ°è 4 ªÉÆ¼ÉUÀ¼ÀÄ = 400 °APÀÄUÀ¼ÀÄ
CAvÀåzÀ°è 47 °APÀÄUÀ¼ÀÄ = 47 °APÀÄUÀ¼ÀÄ
MlÄÖ = 8447 °APÀÄUÀ¼ÀÄ
82
E½eÁgÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ªÉÄnÖ®Ä ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ :
1. E½eÁjgÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß C¼ÀvÉªÀiÁqÀÄªÁUÀ JgÀqÀÄ ©AzÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À zÀÆgÀªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄvÀ® ªÀÄlÖPÉÌ
vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ
2. E½eÁjgÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß C¼ÀvÉªÀiÁqÀÄªÁUÀ ¥sÁ¯ÉÆÃAiÀÄgï ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß DgÀA¨sÀ ©AzÀÄ P £À°è
»rzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. °ÃqÀgï ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß MAzÀÄ C£ÀÄPÀÆ® ¨sÁUÀzÀ°è »rzÀÄ ¸ÀªÄÀ vÀ® ªÀÄlÖPÌÉ §gÀÄªÀAvÉ
ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C°èAzÀ ªÉÆ¼ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀ¯ÉPÉ¼ÀUÁV ©qÀ¨ÉÃPÀÄ. D ©AzÀÄªÀÅ A DVgÀ°. ¥sÁ¯ÉÆÃAiÀÄgï A
©AzÀÄ«UÉ §AzÀÄ, ¸ÀgÀ¥À½ vÀÄ¢AiÀÄ£ÀÄß C°è »rAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ.
3. EzÉÃ jÃwAiÀÄ°è E½eÁj£À CAwªÀÄ ©AzÀÄ R £ÀÄß vÀ®Ä¥ÀÄªÀgÉUÀÆ C¼ÀvÉ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉ¸À¨ÉÃPÀÄ.
4. F jÃw E½eÁj£À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀÄªÁUÀ, E½eÁgÀÄ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄvÀ®PÉÌ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ
ªÀiÁqÀÄªÀ C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÖ¦àAUï CxÀªÁ ¨ÉæÃQAUï PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
¸ÀgÀ¥À½ C¼ÀvÉAiÀÄ ¤RgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt :
1. AiÀiÁªÀ C¼ÀvÉAiÀÄÆ £ÀÆgÀPÉÌ £ÀÆgÀgÀµÀÄÖ ¤RgÀªÁVgÀÄªÀÅ¢®è.

2. ¥ÀæwÃ C¼ÀvÉAiÀÄ®Æè zÉÆÃµÀzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ EzÉÝÃ EgÀÄvÀzÉ.
3. £ÉÊd C¼ÀvÉUÀÆ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁrzÀ C¼ÀvÉUÀÆ EgÀÄªÀ ªÀåvÁå¸ÀªÀ£ÀÄß zÉÆÃµÀzÀ ¥ÀæªÀiÁt J£ÀÄßvÉÛÃªÉ.
4. GzÁºÀgÀuÉUÉ, 800«ÄÃlgï £ÉÊd zÀÆgÀªÀ£ÀÄß C¼ÉzÁUÀ 799.20«ÄÃlgï §AzÀgÉ, zÉÆÃµÀzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ
800.00-799.20=0.80 «ÄÃlgï DUÀÄvÀÛzÉ.
5. ¤RgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ, zÉÆÃµÀzÀ ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÀ zÀÆgÀ EªÀÅUÀ¼À C£ÀÄ¥ÁvÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
).*)
∴ ¤RgÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt =
*))
=
)))
6. ¸ÀªÀÄvÀ® ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¹ÖÃ®Ä mÉÃ¦¤AzÀ ªÀiÁrzÁUÀ 1:2000 ¤RgÀvÉ §gÀÄvÀÛzÉ.
7. ¸ÀªÀÄvÀ® ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ¸ÀgÀ¥À½¬ÄAzÀ C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁrzÁUÀ 1:1000 ¤RgÀvÉ §gÀÄvÀÛzÉ.
8. G§Äâ vÀUÀÄÎ, KgÀ½vÀ«gÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¸ÀgÀ¥À½¬ÄAzÀ C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁrzÁUÀ 1:500 ¤RgÀvÉ §gÀÄvÀÛzÉ.
¸ÀgÀ¥À½ C¼ÀvÉ «zsÁ£ÀzÀ°è zÉÆÃµÀ GAmÁUÀ®Ä PÁgÀtUÀ¼ÀÄ :

• vÀ¥ÁàzÀ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ GzÀÝ
83
• ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß CqÁØ¢rØ J¼ÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ, CAzÀgÉ ¸ÀÆPÀÛ §®ªÀ£ÀÄß §¼À¸ÀzÉÃ, CwÃ ©VAiÀiÁV CxÀªÁ CwÃ
¸Àr®ªÁV ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß J¼ÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ.
• ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß eÉÆÃvÁqÀÄªÀAvÉ »rAiÀÄÄªÀÅzÀÄ.
• ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß £ÉÃgÀªÁV »rAiÀÄ¢gÀÄªÀÅzÀÄ.
• ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß £ÉÃgÀ¸ÀªÀÄvÀ®zÀ°è »rAiÀÄ¢gÀÄªÀÅzÀÄ.
• ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ PÉÆ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÉÆ¼É¬ÄAzÀ ¸ÀjAiÀiÁV UÀÄgÀÄw¸À¢gÀÄªÀÅzÀÄ.
• vÀ¥ÁàV NzÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀ¥ÁàV §gÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.
• GµÀÚvÉAiÀÄ Kj½vÀ¢AzÀ®Æ ¸ÀtÚ ¥ÀæªÀiÁtzÀ zÉÆÃµÀ GAmÁUÀÄªÀÅzÀÄ.
¸ÀgÀ¥À½ C¼ÀvÉAiÀÄ°è GAmÁUÀÄªÀ zÉÆÃµÀUÀ¼ÀÄ :

¸ÀgÀ¥À½ C¼ÀvÉAiÀÄ°è PÀAqÀÄ§gÀÄªÀ zÉÆÃµÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ ªÀUÀðUÀ¼À°è «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ
1. ¸ÀAavÀ zÉÆÃµÀUÀ¼ÀÄ (Cumulative Errors)

2. ¸ÀjzÀÆV¸ÀÄªÀ zÉÆÃµÀUÀ¼ÀÄ (Compensating Errors)
3. vÀ¥ÀÄà UÀæ»PÉ zÉÆÃµÀUÀ¼ÀÄ (Blunders) (¥ÀæªÀiÁzÀ / zÉÆqÀØ vÀ¥ÀÄà)
¸ÀAavÀ zÉÆÃµÀUÀ¼ÀÄ :
F zÉÆÃµÀUÀ¼À°è JgÀqÀÄ «zsÀUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼ÀÄ 1)zsÀ£ÁvÀäPÀ zÉÆÃµÀ 2)IÄuÁvÀäPÀ zÉÆÃµÀ
1) zsÀ£ÁvÀäPÀ zÉÆÃµÀ :
¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ GzÀÝªÀÅ CzÀgÀ £ÉÊd GzÀÝQAvÀ PÀrªÉÄ EzÁÝUÀ, CAvÀºÀ ¸ÀgÀ¥À½¬ÄAzÀ ªÀiÁrzÀ C¼ÀvÉAiÀÄÄ ¤dªÁzÀ
C¼ÀvÉVAvÀ eÁ¹Û¬ÄgÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß zsÀ£ÁvÀäPÀ zÉÆÃµÀ J£ÀÄßvÁÛgÉ. ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ GzÀÝªÀÅ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀ®Ä PÁgÀtªÉAzÀgÉ
C) PÉ®ªÀÅ PÉÆArUÀ¼ÀÄ ¨ÁVgÀÄªÀÅzÀÄ
D) PÉ®ªÀÅ GAUÀÄgÀUÀ¼ÀÄ PÉÆArUÀ¼ÀÄ MnÖUÉ ¸ÉÃjPÉÆAqÀÄ UÀAmÁVgÀÄªÀÅzÀÄ
E) ºÉÆgÀUÀqÉAiÀÄ GµÀÚvÉAiÀÄÄ PÀrªÉÄ¬ÄgÀÄªÁUÀ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄÄ ¸ÀAPÀÄavÀUÉÆArgÀÄªÀÅzÀÄ.
F) mÉÃ¥ÀÄ §¼À¸ÀÄªÁUÀ CzÀÄ ¤Ãj¤AzÀ ¸ÀAPÀÄavÀUÉÆArgÀÄªÀÅzÀÄ.
2) IÄuÁvÀäPÀ zÉÆÃµÀ :
¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ GzÀÝªÀÅ CzÀgÀ £ÉÊd GzÀÝQAvÀ eÁ¹Û EzÁÝUÀ, CAvÀºÀ ¸ÀgÀ¥À½¬ÄAzÀ ªÀiÁrzÀ C¼ÀvÉAiÀÄÄ ¤dªÁzÀ
C¼ÀvÉVAvÀ PÀrªÉÄ¬ÄgÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß IÄuÁvÀäPÀ zÉÆÃµÀ J£ÀÄßvÁÛgÉ. ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ GzÀÝªÀÅ ºÉZÁÑVgÀÀ®Ä PÁgÀtªÉAzÀgÉ
C) ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ PÉ®ªÀÅ GAUÀÄgÀUÀ¼ÀÄ ZÀ¥ÀàmÉAiÀiÁVgÀÄªÀÅzÀÄ.
D) CqÀ«AiÀÄ KgÀÄ GµÀÚvÉAiÀÄ PÁgÀtPÉÌ ¸ÀgÀ¥À½ »VÎgÀÄªÀÅzÀÄ.
E) w½AiÀÄzÉÃ PÉ®ªÀÅ GAUÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉZÁÑV eÉÆÃr¹gÀÄªÀÅzÀÄ.
¸ÀjzÀÆV¸ÀÄªÀ zÉÆÃµÀUÀ¼ÀÄ :
¸ÀjzÀÆV¸ÀÄªÀ zÉÆÃµÀUÀ¼ÀÄ GAmÁUÀ®Ä PÁgÀtUÀ¼ÉAzÀgÉ
84
C). ¨ÁtzÀ UÀÄgÀÄvÀÄUÀ¼À£ÀÄß MªÉÄä »rAiÀÄ ºÉÆgÀ¨Ás UÀPÉÌ ªÀÄvÉÆÛªÉÄä »rAiÀÄ M¼À¨sÁUÀPÉÌ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.
D). ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ »rAiÀÄ£ÀÄß MªÉÄä UÀÄgÀÄw£À ªÀÄÄA¨sÁUÀPÉÌ ªÀÄvÉÆÛªÉÄä UÀÄgÀÄw£À »A¨sÁUÀPÉÌ »rAiÀÄÄªÀÅzÀÄ.
vÀ¥ÀÄà UÀæ»PÉ zÉÆÃµÀUÀ¼ÀÄ :
EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß DPÀ¹äPÀ zÉÆÃµÀUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. F zÉÆÃµÀUÀ¼ÀÄ GAmÁUÀ®Ä PÁgÀt
C) ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß ¸ÀjAiÀiÁzÀ UÀÄgÀÄwUÉ »rzÀÄPÉÆ¼ÀîzÉÃ vÀ¥ÁàV ¨ÉÃgÉ¯ÉÆèÃ »rzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.
D) ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß vÀ¥ÁàV NzÀÄªÀÅzÀÄ.
E) C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß vÀ¥ÁàV §gÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.
zÉÆÃµÀªÀÅ¼Àî ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ°è C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÁUÀ ¸ÀjAiÀiÁzÀ GzÀÝ PÀAqÀÄ»rAiÀÄÄªÀÅzÀÄ

L = ¸ÀjAiÀiÁzÀ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ GzÀÝ
L1 = zÉÆÃµÀAiÀÄÄvÀ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ GzÀÝ
+
∴ ¸ÀjAiÀiÁzÀ gÉÃSÉAiÀÄ GzÀÝ = +
x C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÀ gÉÃSÉAiÀÄ GzÀÝ
1. GzÁºÀgÀuÉ : MAzÀÄ gÉÃSÉAiÀÄ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß 20.0 «ÄÃlgï ¸ÀgÀ¥À½¬ÄAzÀ C¼ÉzÁUÀ gÉÃSÉAiÀÄ GzÀÝªÀÅ 250.0
«ÄÃlgÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ. D ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß ¸ÀjAiÀiÁzÀ ¸ÀgÀ¥À½UÉ ºÉÆÃ°¹zÁUÀ 10 ¸ÉAn«ÄÃlgÀÄ eÁ¹Û EgÀÄªÀÅzÀÄ
PÀAqÀÄ§A¢vÀÄ. ºÁUÁzÀgÉ, ¤dªÁzÀ gÉÃSÉAiÀÄ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj
L = ¸ÀjAiÀiÁzÀ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ GzÀÝ=20.0 «ÄÃ
L1 = zÉÆÃµÀªÁzÀ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ GzÀÝ= 20.10 «ÄÃ

+
∴ ¸ÀjAiÀiÁzÀ gÉÃSÉAiÀÄ GzÀÝ = x C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÀ gÉÃSÉAiÀÄ GzÀÝ
+
). )
∴ ¸ÀjAiÀiÁzÀ gÉÃSÉAiÀÄ GzÀÝ = x 250.0
).)
= 251.25 «ÄÃ
- - - - -
2. GzÁºÀgÀuÉ : MAzÀÄ gÉÃSÉAiÀÄ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß 20.0 «ÄÃlgï ¸ÀgÀ¥À½¬ÄAzÀ C¼ÉzÁUÀ gÉÃSÉAiÀÄ GzÀÝªÀÅ 300.0
«ÄÃlgÀÄ DVgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß ¤dªÁzÀ ¸ÀgÀ¥À½UÉ ºÉÆÃ°¹zÁUÀ 5 ¸ÉAn«ÄÃlgÀÄ PÀrªÉÄ EgÀÄªÀÅzÀÄ
PÀAqÀÄ§A¢vÀÄ. ºÁUÁzÀgÉ, ¤dªÁzÀ gÉÃSÉAiÀÄ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj
L= ¸ÀjAiÀiÁzÀ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ GzÀÝ = 20.0 «ÄÃ
L1= zÉÆÃµÀªÁzÀ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ GzÀÝ = 19.95 «ÄÃ
+
∴ gÉÃSÉAiÀÄ ¸ÀjAiÀiÁzÀ GzÀ Ý= x C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÀ gÉÃSÉAiÀÄ GzÀÝ
+
,.,-
∴ gÉÃSÉAiÀÄ ¸ÀjAiÀiÁzÀ GzÀÝ = x 300.0
).)
= 298.80 «ÄÃ
- - - - -
3. GzÁºÀgÀuÉ : MAzÀÄ d«ÄÃ¤£À C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß 20.0 «ÄÃlgï ¸ÀgÀ¥À½¬ÄAzÀ C¼ÉzÀÄ, £ÀAvÀgÀ «¹ÛÃtð
¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁrzÁUÀ, «¹ÛÃtðªÀÅ 3000.00 ZÀzÀgÀ«ÄÃlgÀÄ DVgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß ¤dªÁzÀ ¸ÀgÀ¥À½UÉ
85
ºÉÆÃ°¹zÁUÀ 5 ¸ÉAn«ÄÃlgÀÄ PÀrªÉÄ EgÀÄªÀÅzÀÄ PÀAqÀÄ§A¢vÀÄ. ºÁUÁzÀgÉ, d«ÄÃ¤£À ¤dªÁzÀ
«¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»r¬Äj.
L= ¸ÀjAiÀiÁzÀ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ GzÀÝ = 20.00 «ÄÃ
L1= zÉÆÃµÀªÁzÀ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ GzÀÝ = 19.95 «ÄÃ
+
∴ ¸ÀjAiÀiÁzÀ «¹ÛÃtð = . + / x vÀ¥ÀÄà «¹ÛÃtð
,.,-
∴ ¸ÀjAiÀiÁzÀ «¹ÛÃtð = . / x 3000.00
).))
= 2980.53 ZÀ.«ÄÃ
C¼ÀvÉ PÁAiÀÄð :
C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁzÀ d«ÄÃ¤£À ¥ÉgÁA§Äå¯ÉÃµÀ£ï ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ. ªÉÄÃgÉ ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À¨ÉÃPÀÄ. CAzÁdÄ £ÀPÉë
vÀAiÀiÁj¸À¨ÉÃPÀÄ. ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ DzsÁgÀ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. DzsÁgÀ gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É d«ÄÃ¤£À ªÉÄÃgÉ
©AzÀÄUÀ½UÉ (RÄtUÀ¼ÀÄ) ±ÀAPÀÄ«£À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ gÀÄA¢üUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. £ÀAvÀgÀ J¯Áè ¯ÁA© gÀÄA¢üUÀ¼À
C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀgÀ¥À½ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ C¼ÉvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ. F C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß CAzÁdÄ £ÀPÉëAiÀÄ°è PÀæªÀÄªÁV zÁR°¹
d«ÄÃ¤£À n¥ÀàtÂAiÀÄ£ÀÄß §gÉzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. CªÀ±Àå«zÀÝ°è ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¯ÁA©AiÀÄ£ÀÄß ¸ÀºÀ gÀa¹PÉÆAqÀÄ C¼ÀvÉ PÁAiÀÄð
ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ. RÄtUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¨ÁAzÀÄªÀiÁ¥À£ÀÄß PÀqÁØAiÀÄªÁV C¼ÉzÀÄ, ¨ÁAzÀÄªÀiÁ¦£À C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß n¥ÀàtÂAiÀÄ
¯ÁA© gÀÄA¢ü C¼ÀvÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¥Àj²Ã°¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. »ÃUÉ ªÀiÁrzÁUÀ, C¼ÀvÉAiÀÄ PÉëÃvÀæªÀÅ wæ¨ÀÄs d ªÀÄvÀÄÛ
vÁæ¦dåUÀ¼ÁV «AUÀr¸À®àqÀÄvÀÛzÉ. F wæ¨sÀÄd ªÀÄvÀÄÛ vÁæ¦dåUÀ¼À C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀPÁÌ §ÄQÌ£À gÀÄdÄªÁvÀÄ UÀÄuÁPÁgÀ
£ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ°è zÁR°¹, «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß ¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.
DzsÁgÀ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß gÀa¸ÀÄªÁUÀ UÀªÀÄ¤¸À¨ÉÃPÁzÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ :

1. DzsÁgÀ gÉÃSÉAiÀÄÄ GzÀÝªÁVzÀÄÝ, ¸ÁzsÀåªÁzÀµÀÆÖ d«ÄÃ¤£À ¸ÀªÀÄvÀlÄÖ ¨sÁUÀzÀ°ègÀ¨ÉÃPÀÄ.
2. DzsÁgÀ gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ°AzÀ ºÉaÑ£À RÄtUÀ¼ÀÄ PÁtÄªÀAwgÀ¨ÉÃPÀÄ ºÁUÀÆ C¼ÉAiÀÄ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄªÀAwgÀ¨ÉÃPÀÄ.
3. DzsÁgÀ gÉÃSÉAiÀÄ D¼ÀvÉAiÀÄÄ gÀÄA¢üAiÀÄ C¼ÀvÉVAvÀ ºÉaÑgÀ¨ÉÃPÀÄ.
4. DzsÁgÀ gÉÃSÉAiÀÄÄ ¸ÁzsÀåªÁzÀµÀÆÖ d«ÄÃ¤£À ªÀÄzsÉå ¨ÁUÀzÀ°èzÀÄÝ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ C¼ÀvÉUÉ CqÀZÀuÉUÀ½AzÀ ªÀÄÄPÀÛªÁzÀ
eÁUÀzÀ°ègÀ¨ÉÃPÀÄ.
5. DzsÁgÀ gÉÃSÉAiÀÄÄ £ÀPÉëAiÀÄ£ÀÄß gÀa¸ÀÄªÁUÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ.
ªÁåSÉåUÀ¼ÀÄ :
DzsÁgÀ gÉÃSÉ CxÀªÁ ¯ÁA©
MAzÀÄ d«ÄÃ£À£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀÄªÁUÀ C£ÀÄPÀÆ®ªÁzÀ MAzÀÄ PÉÆ£É¬ÄAzÀ E£ÉÆßAzÀÄ PÉÆ£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ
gÉÃSÉUÉ ¯ÁA© JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ. EzÀ£ÀÄß GzÀÝ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄªÀgÀÄ. EzÀgÀ°è JgÀqÀÄ «zsÀUÀ¼ÀÄ.
(J) ªÀÄÄRå DzsÁgÀ gÉÃSÉ (©) ¸ÀºÁAiÀÄPÀ DzsÁgÀ gÉÃSÉ
86
J) ªÀÄÄRå DzsÁgÀ gÉÃSÉ :
MAzÀÄ d«ÄÃ¤£À C£ÀÄPÀÆ®ªÁzÀ ºÁUÀÆ GzÀÞªÁzÀ IÄtUÀ½UÉ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ gÉÃSÉ.
©) ¸ÀºÁAiÀÄPÀ DzsÁgÀ gÉÃSÉ :
DzsÁgÀ gÉÃSÉ /DzsÁgÀ ¯ÁA©¬ÄAzÀ d«ÄÃ¤£À RÄtUÀ½UÉ gÀÄA¢AiÀÄ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®Ä ¨ÁgÀzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è
vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ gÉÃSÉUÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¯ÁA© J£ÀÄßªÀgÀÄ.
gÀÄA¢ü :
MAzÀÄ »qÀÄªÀ½AiÀÄ£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀÄªÁUÀ, DzsÁgÀ gÉÃSÉ¬ÄAzÀ, d«ÄÃ¤£À ¥Àæw RÄtUÀ½UÉ ±ÀAPÀÄ«£À
¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ ®A§gÉÃSÉUÉ ‘gÀÄA¢ü’ J£ÀÄßªÀgÀÄ. ¯ÁA© ªÀÄvÀÄÛ gÀÄA¢üUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À PÉÆÃ£ÀªÀÅ
AiÀiÁªÁUÀ®Æ 90 rVæ DVgÀÄvÀÛzÉ.
¨ÁAzÀÄ ªÀiÁ¥ÀÄ :
PÀtð gÉÃSÉ C£ÀÄ¸Àj¹ d«ÄÃ¤£À ºÀzÀÄÝ§¹Û£À MAzÀÄ RÄt¢AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ RÄtPÉÌ EgÀÄªÀ zÀÆgÀPÉÌ ¨ÁAzÀÄ
ªÀiÁ¥ÀÄ J£ÀÄßªÀgÀÄ.
ªÀUÀðªÀÄÆ® ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ wæ¨sÀÄdzÀ ¨ÁAzÀÄ ªÀiÁ¥ÀÄ PÀAqÀÄ »rAiÀÄÄªÀÅzÀÄ : ¥ÉÊxÁUÉÆgÀ¸ï ¥ÀæªÉÄÃAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ
ªÀUÀðªÀÄÆ® ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ DAiÀÄvÀzÀ «¹ÛÃtð PÀAqÀÄ»rAiÀÄÄªÀÅzÀÄ:
J©¹r-DAiÀÄvÀ . PÀtðgÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß J ¬ÄAzÀ ¹ UÉ ¸ÉÃj¸ÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ J©¹ ªÀÄvÀÄÛ Jr¹ JAzÀÄ 2
wæ¨sÀÄdUÀ¼ÁV «AUÀr¹, ¨ÁAzÀÄ ªÀiÁ¥ÀÄ PÀAqÀÄ»rAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. E°è J¹ AiÀÄÄ ¨ÁAzÀÄ ªÀiÁ¥ÀÄªÁVzÉ.
87
DAiÀÄvÀzÀ «¹ÛÃtð=AB×AD AC =√AD + DC AC =√AB + BC
ªÀ¸À¯Á «zsÀUÀ¼ÀÄ :
MAzÀÄ d«ÄÃ£À£ÀÄß ±ÀAPÀÄ ¸ÀgÀ¥À½¬ÄAzÀ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀÄªÁUÀ C£ÀÄPÀÆ®ªÁzÀ MAzÀÄ PÉÆ£É¬ÄAzÀ E£ÉÆßAzÀÄ PÉÆ£ÉUÉ
DzsÁgÀ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß gÀa¹PÉÆ¼ÀÄîvÉÛÃªÉ. D DzsÁgÀgÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ RÄtUÀ½UÉ ±ÀAPÀÄ«¤AzÀ
gÀÄA¢üAiÀÄ£ÀÄß PÀ°à¹zÁUÀ C¼ÀvÉAiÀÄ PÉëÃvÀæªÀÅ wæ¨ÀÄs d ªÀÄvÀÄÛ vÁæ¦dåUÀ¼ÁV «AUÀr¸À®àqÀÄvÀÛzÉ. EAvÀºÀ ¥ÀæwÃ wæ¨sÀÄd
ªÀÄvÀÄÛ vÁæ¦dåUÀ¼À ¨sÁUÀUÀ½UÉ ªÀ¸À¯Á J£ÀÄßªÀgÀÄ. ªÀ¸À¯ÁUÀ¼À°è µÁ«ÄÃ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ªÀeÁ¬Ä JAzÀÄ
JgÀqÀÄ«zsÀUÀ½gÀÄvÀÛªÉ.
µÁ«ÄÃ®Ä ªÀ¸À¯É :
MAzÀÄ d«ÄÃ£À£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁr «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ »rAiÀÄ®Ä ªÀiÁrPÉÆArgÀÄªÀ ªÀ¸À¯ÉUÀ¼À ¥ÉÊQ AiÀiÁªÀ
ªÀ¸À¯ÉUÀ¼À£ÀÄß PÀÆr¹zÀgÉ CzÀgÀ «¹ÛÃtð §gÀÄvÀÛzÉAiÉÆÃ CAvÀºÀ ªÀ¸À¯ÉUÀ½UÉ µÁ«ÄÃ®Ä CxÀªÁ L£ï ªÀ¸À¯ÉUÀ¼ÉAzÀÄ
ºÉ¸ÀgÀÄ. avÀæzÀ°è ªÀÀ1, ªÀÀ2, ªÀÀ3, ªÀÀ4, ªÀÀ5, ªÀÀ6 µÁ«ÄÃ®Ä ªÀ¸À¯ÁUÀ¼ÁVªÉ.
ªÀeÁ¬Ä ªÀ¸À¯É :
PÉ®ªÀÅ ¨Áj £ÁªÀÅ d«ÄÃ£ÀÄ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀÄªÁUÀ C¼ÉAiÀÄ¨ÉÃPÁzÀ d«ÄÃ¤UÉ ¸ÉÃgÀzÉ EgÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀºÀ
¸ÉÃj¹PÉÆAqÀÄ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁUÀ ¥Àæ¸ÀAUÀ MzÀV§A¢gÀÄvÀÛzÉ. EzÀjAzÀ C¼ÀvÉ PÀæªÀÄ§zÀÞªÁVAiÀÄÆ ªÀÄvÀÄÛ
¥ÀÆtðªÁVAiÀÄÆ F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è DUÀÄªÀÅ¢®è. EAvÀºÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ºÉaÑUÉ ¸ÉÃjPÉÆArgÀÄªÀ ¨ÁdÄ d«ÄÃ¤£À
PÉëÃvÀæ / «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß PÀ¼ÉAiÀÄ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. EAvÀºÀ ªÀ¸À¯ÉUÀ½UÉ ªÀeÁ¬Ä ªÀ¸À¯ÁUÀ¼É£ÀÄßªÀgÀÄ. n¥ÀàtÂAiÀÄ°è ªÀeÁ¬Ä
ªÀ¸À¯ÁUÀ½UÉ ªÀ¸À¯Á ¸ÀASÉå PÉÆqÀÄªÀÅ¢®è. DzÀgÉ gÀÄdÄªÁvÀÄ UÀÄuÁPÁgÀ ªÀiÁqÀÄªÁUÀ ¥ÀPÁÌ §ÄQÌ£À°è ªÀeÁ¬Ä
ªÀ¸À¯ÁUÀ½UÉ ªÀ¸À¯Á ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß PÉÆqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
1) RÄt CxÀªÀ ºÀzÀÄÝ§¸ÀÄÛ UÀÄvÀÄð CxÀªÁ ¸ÀgÀºÀ¢Ý£À UÀÄvÀÄð :

MAzÀÄ d«ÄÃ£À£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁr CzÀgÀ J¯ÉèAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄªÀÅzÀPÁÌV ¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ CAVÃPÀj¸À®àlÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è
vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀ ªÀÄtÄÚUÀÄqÉØ (¨ÁAzÀÄ), CrPÀ®Äè ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ PÀ®ÄèUÀ¼À SÁAiÀÄA ¨ÉÃ°, gÀ¸ÉÛ ªÀÄÄAvÁzÀ ¸Áé¨sÁ«PÀ
CxÀªÁ PÀÈvÀPÀªÁzÀ J¯Éè UÀÄgÀÄvÀÄUÀ½UÉ ¸ÀgÀºÀ¢Ý£À UÀÄgÀÄvÀÄ CxÀªÁ RÄt CxÀªÁ ºÀzÀÄÝ§¸ÀÄÛ UÀÄgÀÄvÀÄ (¨ËAqÀj
ªÀiÁPïð) JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ MAzÀÄ »qÀÄªÀ½ d«ÄÃ¤£À ºÀzÀÄÝ§¹Û£À wgÀÄªÀÅ CxÀªÁ qÉÆAPÀÄUÀ¼À£ÀÄß
C£ÀÄ¸Àj¹ ºÁPÀÄªÀ ¹ÃªÀiÁ UÀÄgÀÄvÀÄUÀ¼ÁVªÉ.
¸ÀªÉÃð zÁR¯ÉUÀ¼À°è zÁR°¹zÀ ¸ÀASÉåUÀ¼À ¥ÀjZÀAiÀÄ :

£ÀªÀÄä gÁdåzÀ gÉ«£ÀÆå ¸ÀªÉÃðAiÀÄ£ÀÄß ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¥ÁæAvÀåzÀ°è, ««zsÀ PÁ®WÀlÖzÀ°è ««zsÀ jÃwAiÀÄ°è ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.
F PÁgÀt¢AzÀ ¸ÀªÉÃð ªÀiÁqÀÄªÁUÀ zÁR¯ÉUÀ¼À°è AiÀiÁªÀ «zsÀªÁV ¸ÀASÉåUÀ¼À£ÀÄß PÉÆqÀÄwÛzÀÝgÀÄ JA§ÄzÀÆ ¸ÀºÀ
MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR «µÀAiÀÄªÁVzÉ. ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ ¥ÁæAvÀåzÀ ªÀÄÆ®¸ÀªÉð PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ªÀÄÄA¨ÉÊ ¥ÁæAvÀåzÀ C¼ÀvÉ
«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆAqÀÄ ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ. ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ ¥ÁæAvÀåzÀ ¸ÀªÉð PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß DgÀA¨sÀzÀ°è ªÀÄgÁp
88
¨sÀÆªÀiÁ¥À£À C¢üPÁjUÀ¼À£ÉßÃ G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉÆAqÀÄ ¥ÁægÀA©ü¹zÀÝjAzÀ, ªÉÆzÀ®Ä ªÀiÁrzÀ §ºÀÄ¥Á®Ä ªÀÄÆ®¸ÀªÉð
zÁR¯ÉUÀ¼À°è C¼ÀvÉUÀ¼À£ÄÀ ß ªÀÄgÁp ¸ÀASÉåUÀ¼À°è zÁR°¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. £ÀAvÀgÀzÀ jÃ¸ÀªÉð PÁAiÀÄðzÀ°è C¼ÀvÉ
ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß zÁR°¸À®Ä PÀ£ÀßqÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß §¼À¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. vÀzÀ£ÀAvÀgÀ ªÀiÁrzÀ »¸Áì ¸ÀªÉð PÁAiÀÄðzÀ°è,
ªÀÄzÁæ¸ÀÄ ¥ÁæAvÀåzÀ ¸ÀªÉÃðAiÀÄ°è ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ eÁjAiÀÄ°ègÀÄªÀ ªÉÄnæPï ¥ÀzÀÝwAiÀÄ°è C¼ÀvÉ ªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß
zÁR°¸À®Ä »AzÀÆ CgÁ©Pï ¸ÀASÉåUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸À¯ÁVzÉ. DzÀÝjAzÀ ªÀÄgÁp, PÀ£ÀßqÀ ªÀÄvÀÄÛ »AzÀÆ CgÁ©Pï
F 3 ¨sÁµÉUÀ¼À ¸ÀASÉåUÀ½AzÀ PÀÆrgÀÄªÀ ¸ÀªÉð zÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ²PÀëuÁyðUÀ¼ÀÄ vÀ¦à®èzÉÃ NzÀÄªÀÅzÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ §gÉAiÀÄÄªÀÅzÀ£ÀÄß C¨sÁå¸À ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁVgÀÄªÀÅzÀÄ PÀqÁØAiÀÄªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
EAVèµï, PÀ£ÀßqÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÁp CAQUÀ¼ÀÄ :

EAVèµï PÀ£ÀßqÀ ªÀÄgÁp
89
gÀÄdÄªÁvÀÄ UÀÄuÁPÁgÀ :
ZÉÊ£ÀÄ x ZÉÊ£ÀÄ = UÀÄAmÉ ZÉÊ£ÀÄ x DuÉ= DuÉ
DuÉ x DuÉ = ¥Àæw DuÉ CxÀªÁ PÀZÁÑ DuÉ
1 ¸ÀgÀ¥À½ = 16 DuÉ 1 DuÉ= 16 ¥Àæw DuÉ
90
91
ªÉÄnæPï «zsÁ£ÀzÀ°è gÀÄdÄªÁvÀÄ UÀÄuÁPÁgÀ :
ªÀ¸À¯Á DPÀÈw gÀÄA¢ü MlÄÖ MlÄÖ ¯ÁA© MlÄÖ UÀÄuÁPÁgÀ

¸ÀASÉå gÀÄA¢ü gÀÄA¢ ¯ÁA©
Kgïì ZÀ.«ÄÃ ZÀ.qÉ.«ÄÃ
8.80 8.80 4.40 3.77 135.14 5 94 61
1 ∆ 126.35
5.02
□ 2.51 85.48 42.74 5.02 5.02 2 14 55
2
82.97
□ 82.97 206.81 103.40 126.35 130.12 134 54 40
3
123.84 3.77
MlÄÖ µÁ«ÄÃ®Ä «¹ÛÃtð 142 63 56
F ¥ÉÊQ ªÀeÁ¬Ä
1 ∆ 123.84 123.84 61.92 3.77 3.77 2 33 43
2 ∆ 2.51 2.51 1.25 5.02 131.37 1 64 21
126.35
MlÄÖ ªÀeÁ¬Ä «¹ÛÃtð 3 97 64
ªÀeÁ¬Ä eÁvÁ «¹ÛÃtð 138 65 92
1 ºÉPÉÖÃgï 39 Kgïì
92
7. £ÀPÁë ªÀiÁ¥ÀPÀUÀ¼ÀÄ
¥ÀzÀ PÉÆÃ±À :
£ÀPëÁ ªÀiÁ¥ÀPÀ (Map Scale) : £ÀPÉëAiÀÄ ªÉÄÃ°£À zÀÆgÀ ªÀÄvÀÄÛ £É®zÀ ªÉÄÃ°£À CzÉÃ zÀÆgÀ, EªÀÅUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À
C£ÀÄ¥ÁvÀ.
¥Áæw¤¢sPÀ ©s£ÁßA±ÀzÀ ªÀiÁ¥ÀPÀ : (Representative Fraction or Representative Factor R.F)
¥Áæw¤¢sPÀ ©s£ÁßA±ÀzÀ ªÀiÁ¥ÀPÀªÀ£ÀÄß C£ÀÄ¥ÁvÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è ¸ÀÆa¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
ºÉÃ½PÉ ªÀiÁ¥ÀPÀ (Statement Scale) : ªÀiÁ¥ÀPÀªÀ£ÀÄß ºÉÃ½PÉ¬ÄAzÀ ¸ÀÆa¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
gÉÃSÁ£ÀPÉë ªÀiÁ¥ÀPÀ (Graphical Scale) :EzÀÄ £ÀPÉëAiÀÄ ªÉÄÃ¯É gÀa¹zÀ gÉÃSÁªÀiÁ¥ÀPÀ.
zÉÆqÀØ ªÀiÁ¥ÀPÀ £ÀPÉëUÀ¼ÀÄ (Large Scale Maps) : £ÀPÉëAiÀÄ ªÀiÁ¥ÀPÀªÀÅ 1:15,000QÌAvÀ zÉÆqÀØ¢zÀÝgÉ,
ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀiÁ¥ÀPÀ £ÀPÉëUÀ¼ÀÄ (Medium Scale Maps) : £ÀPÉëAiÀÄ ªÀiÁ¥ÀPÀªÀÅ 1:15,000QÌAvÀ aPÀÌzÁVAiÀÄÆ ªÀÄvÀÄÛ
1:2,50,000VAvÀ zÉÆqÀØzÁVAiÀÄÆ EzÀÝgÉ
¸ÀtÚ ªÀiÁ¥ÀPÀ £ÀPÉëUÀ¼ÀÄ (Small Scale Maps) : £ÀPÉëAiÀÄ ªÀiÁ¥ÀPÀªÀÅ 1:25,000VAvÀ aPÀÌzÁVzÀÝgÉ
¥Áè£ï : ¥Áè£ï£ÀzÀÄ zÉÆqÀØ ªÀiÁ¥ÀPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ªÀiÁå¥ï
..............................................................................................................................................................................
£ÀPëÁ ªÀiÁ¥ÀÀPÀUÀ¼ÀÄ : (Map Scales)
£ÀPÉë CxÀªÁ ¥Áè£ïUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇtð C¼ÀvÉUÉ (Full Size) vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀÅzÀÄ ¸ÁzsÀåªÀÇ E®è, CzÀgÀ CªÀ±ÀåPÀvÉAiÀÄÆ E®è.
DzÀÝjAzÀ zÀÆgÀ C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß (Distance Measurement) PÉëÃvÀæzÀ°è ¥ÀqÉzÀÄ, D PÉëÃvÀæzÀ £ÀPÉë vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÁUÀ £ÉÊd
C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÄVÎ¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ. F QæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÌÃ®Ä ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ £ÀPÉë vÉUÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ J£ÀÄßvÉÛÃªÉ. £ÀPÉëAiÀÄ ªÉÄÃ¯É £ÉÊd
C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÄVÎ¹zÀ ¥ÀçªÀiÁtPÉÌ £ÀPëÁªÀiÁ¥ÀÀPÀ (Map Scale) J£ÀÄßvÉÛÃªÉ. DzÀÝjAzÀ £ÀPÉëUÀ¼ÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ
PÀÄVÎ¹zÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt§zÀÝ ¥ÀæwPÀÈw DVgÀÄvÀÛªÉ.
£ÀPëÁ ªÀiÁ¥ÀPÀ : (Map Scale)

• £ÀPÉëAiÀÄ ªÉÄÃ°£À zÀÆgÀ ªÀÄvÀÄÛ £É®zÀ ªÉÄÃ°£À CzÉÃ zÀÆgÀ, EªÀÅUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À C£ÀÄ¥ÁvÀªÀ£ÀÄß £ÀPÁë ªÀiÁ¥ÀPÀ
J£ÀÄßvÉÛÃªÉ.
• £ÀPÁë ªÀiÁ¥ÀPÀªÀÅ £ÉÊd C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß £ÀPÉëAiÀÄ ªÉÄÃ¯É PÀÄVÎ¹zÀ ¥ÀçªÀiÁtªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
• £ÀPÉëAiÀÄ ªÉÄÃ°£À ¥Àæw CAvÀgÀªÀÅ, £É®zÀ ªÉÄÃ°£À ¸ÀAªÁ¢ CAvÀgÀPÉÌ ºÉÆA¢gÀÄªÀ ¤UÀ¢svÀ C£ÀÄ¥ÁvÀªÉÃ £ÀPÉë
ªÀiÁ¥ÀPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
GzÁºÀgÀuÉUÉ, MAzÀÄ £ÀPÉëAiÀÄ ªÉÄÃ¯É JgÀqÀÄ ©AzÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À CAvÀgÀªÀÅ 10 ¸ÉAn«ÄÃlgÀÄ EzÀÝ°è,
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É, CzÉÃ JgÀqÀÄ ©AzÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À CAvÀgÀªÀÅ 50 «ÄÃlgï EzÀÝgÉ, DUÀ
£ÀPÉëAiÀÄ ªÀiÁ¥ÀPÀ= £ÀPÉëAiÀÄ ªÉÄÃ°£À CAvÀgÀ/¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ°£À CAvÀgÀ
= 10 ¸ÉA.«ÄÃ/50 «ÄÃlgï
= 10 ¸ÉA.«ÄÃ/5000 ¸ÉA.«ÄÃ
= 1/500 CxÀªÁ 1:500
93
£ÀPÉëAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ªÀiÁ¥ÀPÀªÀ£ÀÄß ¥Àæw¤¢s¸ÀÄªÀ «zsÁ£À (Representation of Scales)
£ÀPÉëAiÀÄ ªÉÄÃ¯É £ÀPÁë ªÀiÁ¥ÀPÀªÀ£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ jÃwAiÀÄ°è ¥Àæw¤¢s¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
1. ¥Áæw¤¢sPÀ ©s£ÁßA±ÀzÀ ªÀiÁ¥ÀPÀ (Representative Factor)
2. ºÉÃ½PÉ ªÀiÁ¥ÀPÀ (Statement Scale)
3. gÉÃSÁ£ÀPëÁ ªÀiÁ¥ÀPÀ (graphical Scale)
1. ¥Áæw¤¢sPÀ ©s£ÁßA±ÀzÀ ªÀiÁ¥ÀPÀ : (Representative Fraction or Representative Factor = R.F)

¥Áæw¤¢sPÀ ©s£ÁßA±ÀzÀ ªÀiÁ¥ÀPÀªÀ£ÀÄß C£ÀÄ¥ÁvÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è ¸ÀÆa¸ÀÄvÉÛÃªÉ. EzÀÄ F »AzÉ w½¹zÀAvÉ, £ÀPÉëAiÀÄ
ªÉÄÃ°£À CAvÀgÀPÀÆÌ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ°£À CzÉÃ CAvÀgÀPÀÆÌ EgÀÄªÀ C£ÀÄ¥ÁvÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉ : 1:500
CxÀªÁ 1/500. EzÀgÀxÀð F ªÀiÁ¥ÀPÀªÀÅ £ÀPÉëAiÀÄ ªÉÄÃ¯É 1 ¨sÁUÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ°£À 500 ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¥Àæw¤¢s¸ÀÄvÀÛzÉ.
E£ÀßµÀÄÖ
GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹j.
1. 1 : 100
2. 1 : 10,000
3. 1 : 50,000
4. 1 : 1584
5. 1 : 7920
F jÃwAiÀÄ £ÀPëÁ ªÀiÁ¥ÀPÀªÀÅ KPÀªÀiÁ£À gÀ»vÀ (Unit free)ªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ªÉÄÃ¯É «ªÀj¹zÀ GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ°è £ÀPÉëAiÀÄ
ªÉÄÃ¯É 1 KPÀªÀiÁ£ÀªÀÅ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É 500 KPÀªÀiÁ£ÀPÉÌ ¸ÀªÀÄ. CAzÀgÉ £ÀPÉëAiÀÄ ªÉÄÃ¯É 1 ¸ÉA.«ÄÃ CAvÀgÀªÀÅ
d«ÄÃ¤£À ªÉÄÃ¯É 500 ¸ÉA.«ÄÃ CAvÀgÀªÀ£ÀÄß ¥Àæw¤¢s¸ÀÄvÀÛzÉ.
2. ºÉÃ½PÉ ªÀiÁ¥ÀPÀ : (Statement Scale)

F jÃwAiÀÄ £ÀPÁë ªÀiÁ¥ÀPÀzÀ°è, ªÀiÁ¥ÀPÀªÀ£ÀÄß ºÉÃ½PÉ¬ÄAzÀ ¸ÀÆa¸ÀÄvÉÛÃªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ 1 EAZÀÄ = 4 ¸ÀgÀ¥À½.
F GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ°è £ÀPÉëAiÀÄ ªÉÄÃ¯É 1 EAZÀÄ CAvÀgÀªÀÅ, d«ÄÃ¤£À ªÉÄÃ¯É 4 ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄµÀÄÖ CAvÀgÀªÀ£ÀÄß
¥Àæw¤¢s¸ÀÄvÀÛzÉ. F ªÀiÁ¥ÀPÀªÀ£ÀÄß EAf¤AiÀÄjAUï ¸ÉÌÃ¯ï JAzÀÆ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. F gÀÆ¥ÀªÀÅ ¥ÁæzÉÃ²PÀªÁVzÉ.
E£ÀßµÀÄÖ GzÁºÀgÀuÉ UÀªÀÄ¤¹j.
GzÁºÀgÀuÉ: 1 ¸ÉA.«ÄÃ. = 5 «ÄÃlgï
1 ¸ÉA.«ÄÃ. = 10 Q.«ÄÃ
1" = 2 ¸ÀgÀ¥À½ ªÀÄvÀÄÛ 1" = 4 ¸ÀgÀ¥À½
1" = 10 ¸ÀgÀ¥À½ ªÀÄvÀÄÛ 1" = 20 ¸ÀgÀ¥À½
8" = 1 ªÉÄÊ®Ä ªÀÄvÀÄÛ 16" = 1 ªÉÄÊ®Ä
ºÉÃ½PÉ ªÀiÁ¥ÀPÀ¢AzÀ C£ÀÄ¥ÁvÀ ªÀiÁ¥ÀPÀPÉÌ ¥ÀjªÀvÀð£É:
1) 1”= 2 ¸ÀgÀ¥À½ 3) 1”= 10 ¸ÀgÀ¥À½

=2*33*12 =2*33*12
1”=792” 1”=3960”
1:792 1:3960
2) 1”= 4 ¸ÀgÀ¥À½ 4) 1”=20 ¸ÀgÀ¥À½

=4*33*12 =20*33*12
94
1”=1584” 1”=7920”
1:1584 1:7920
3. gÉÃSÁ£ÀPÉë ªÀiÁ¥ÀPÀ : (Graphical Scale)

EzÀÄ £ÀPÉëAiÀÄ ªÉÄÃ¯É gÀa¹zÀ gÉÃSÁªÀiÁ¥ÀPÀ. £ÀPÉëAiÀÄ ªÉÄÃ°£À AiÀiÁªÀÅzÉÃ JgÀqÀÄ ©AzÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À CAvÀgÀªÀÅ
¨ÉÃPÁzÁUÀ, D CAvÀgÀªÀ£ÀÄß, rªÉÊqÀgï¤AzÀ ¥ÀqÉzÀÄ, CzÀ£ÀÄß £ÀPÉëAiÀÄ ªÉÄÃ¯É gÀa¹gÀÄªÀ gÉÃSÁ ªÀiÁ¥ÀPÀzÀ ªÉÄÃ¯É
Ej¹, d«ÄÃ¤£À ªÉÄÃ¯É D JgÀqÀÄ ©AzÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À £ÉÊd C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀjAiÀiÁV ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. £ÀPÉëAiÀÄÄ
»VÎzÁUÀ CxÀªÁ PÀÄVÎzÁUÀ £ÀPÉëAiÀÄ°è ¸ÀÆavÀªÁVgÀÄªÀ ¸ÀASÁå ªÀiÁ¥ÀPÀ¢AzÀ, d«ÄÃ¤£À ªÉÄÃ°£À £ÉÊd C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß
£ÀPÉëAiÀÄ ªÉÄÃ°AzÀ ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄªÀÅ¢®è. DUÀ gÉÃSÁªÀiÁ¥ÀPÀ¢AzÀ CzÀÄ ¸ÀÄ®¨sÀªÁV ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.
JgÀqÀÄ jÃwAiÀÄ gÉÃSÁªÀiÁ¥ÀPÀUÀ½ªÉ
1) ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÁ ªÀiÁ¥ÀPÀ (Simple Scale)
2) PÀtð gÉÃSÁªÀiÁ¥ÀPÀ (Diagoral Scale)
1) ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÁ ªÀiÁ¥ÀPÀ : (Simple Scale)
1. F ªÀiÁ¥ÀPÀªÀÅ, WÀlPÀ ªÀÄvÀÄÛ G¥À WÀlPÀ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ

2. 1 «ÄÃlgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ qÉ¹«ÄÃlgï
3. ¸ÉA. «ÄÃ. ªÀÄvÀÄÛ «Ä° «ÄÃlgï
4. ªÉÄÊ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¥sÀgÁèAUï ¤RgÀvÉUÉ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÁzsÀå.
2) PÀtð gÉÃSÁ ªÀiÁ¥ÀPÀ : (Diagoral Scale)
PÀtð gÉÃSÁ ªÀiÁ¥ÀPÀªÀÅ C¼ÀvÉAiÀÄ ªÀÄÄRå ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß (Main Unit) ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄRå ¨sÁUÀzÀ zÀ±ÀªÀiÁA±ÀÀªÀ£ÀÄß ºÁUÀÄ
F zÀ±ÁA±À ¨sÁUÀzÀ G¥ÁA±ÀªÀ£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ «ÄÃlgÀÄ, qÉ¹«ÄÃlgï ªÀÄvÀÄÛ
¸ÉAn «ÄÃlgÀÄ ¤RgÀvÉUÉ PÀtð gÉÃSÁªÀiÁ¥ÀPÀ¢AzÀ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÁzsÀå«zÉ.
95
£ÀPÉëAiÀÄ ¸ÉÌÃ°UÉ C£ÀÄUÀÄtªÁV ªÀiÁå¥ï ¸ÉÌÃ®ÄUÀ¼À ªÀVðÃPÀgÀt:
1) zÉÆqÀØ ªÀiÁ¥ÀPÀ £ÀPÉëUÀ¼ÀÄ (Large Scale Maps)

£ÀPÉëAiÀÄ ªÀiÁ¥ÀPÀªÀÅ 1:15,000QÌAvÀ zÉÆqÀØ¢zÀÝgÉ, CAvÀºÀ £ÀPÉë ªÀiÁ¥ÀPÀªÀ£ÀÄß zÉÆqÀØ ªÀiÁ¥ÀPÀ £ÀPÉëUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ PÉqÀ¸ÀÖç¯ï £ÀPÉëUÀ¼ÀÄ
2) ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀiÁ¥ÀPÀ £ÀPÉëUÀ¼ÀÄ (Medium Scale Maps)

£ÀPÉëAiÀÄ ªÀiÁ¥ÀPÀªÀÅ 1:15,000QÌAvÀ aPÀÌzÁVAiÀÄÆ ªÀÄvÀÄÛ 1:2,50,000VAvÀ zÉÆqÀØzÁVAiÀÄÆ EzÀÝgÉ, CAvÀºÀ £ÀPÉëUÀ¼À
ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀiÁ¥ÀPÀ £ÀPÉëUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ mÉÆÃ¥ÉÇÃUÀæ¦sPÀ¯ï ªÀiÁå¥ïUÀ¼ÀÄ.
3) ¸ÀtÚ ªÀiÁ¥ÀPÀ £ÀPÉëUÀ¼ÀÄ (Small Scale Maps)

£ÀPÉëAiÀÄ ªÀiÁ¥ÀPÀªÀÅ 1:25,000VAvÀ aPÀÌzÁVzÀÝgÉ CAvÀºÀ £ÀPÉëUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀtÚ ªÀiÁ¥ÀPÀ £ÀPÉëUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
GzÁºÀgÀuÉUÉ ¨sËUÉÆÃ½PÀ £ÀPÉëUÀ¼ÀÄ.
aPÀÌ ªÀiÁ¥ÀPÀ AiÀiÁªÀÅzÀÄ? zÉÆqÀØ ªÀiÁ¥ÀPÀ AiÀiÁªÀÅzÀÄ? EªÀÅUÀ¼À §UÉÎ ¸ÀéµÀÖ w¼ÀÄªÀ½PÉ EgÀ¨ÉÃPÀÄ. ¥Áèmï ªÀiÁrzÁUÀ,
£ÀPÉëAiÀÄÄ aPÀÌzÁzÀgÉ, CzÀÄ aPÀÌ ¸ÉÌÃ®Ä. zÉÆqÀØzÁzÀgÉ CzÀÄ zÉÆqÀØ ¸ÉÌÃ®Ä. ªÀiÁå¥ïUÀ¼À£ÀÄß CzÀgÀ ¸ÉÌÃ®Ä DzsÀj¹
ªÀVðÃPÀj¹zÀÝgÀÆ EzÀÄ zÉÆqÀØ ¸ÉÌÃ®Ä CxÀªÁ CzÀÄ aPÀÌ ¸ÉÌÃ®Ä JAzÀÄ ¤¢ðµÀÖªÁV ªÀVðÃPÀj¸À®Ä ¸ÁªÀiÁ£Àå
«¨sÀdPÀ ©AzÀÄ E®è. MAzÀÄ ¸ÉÌÃ®£ÀÄß ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸ÉÌÃ°UÉ ºÉÆÃ°¹, EzÀÄ zÉÆqÀØ ¸ÉÌÃ®Ä CxÀªÁ EzÀÄ aPÀÌ ¸ÉÌÃ®Ä
JAzÀÄ ºÉÃ¼À§ºÀÄzÀµÉÖ. AiÀiÁªÀ C¼ÀvÉAiÀÄªÀgÉUÉ CzÀÄ zÉÆqÀØ ¸ÉÌÃ®Ä CxÀªÁ AiÀiÁªÀ C¼ÀvÉ¬ÄAzÀ CzÀÄ aPÀÌ ¸ÉÌÃ®Ä
JAzÀÄ ¤gÀÆ¦¸À®Ä ¤¢ðµÀÖ «¨sÀd£É E®è. ªÉÄÃ°£À zÉÆqÀØ ªÀiÁ¥ÀPÀ £ÀPÉëUÀ¼ÀÄ, ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀiÁ¥ÀPÀ £ÀPÉëUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ
¸ÀtÚ ªÀiÁ¥ÀPÀ £ÀPÉëUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßªÀ ªÀVÃðPÀgÀtªÀÅ, £ÀPÉëUÀ¼À §UÉÎ ZÀað¸ÀÄªÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è £ÁªÀÅUÀ¼ÀÄ PÉÃªÀ®
ºÉÆÃ°PÉUÁV, ªÀiÁw£À C£ÀÄPÀÆ®PÁÌV §¼À¸ÀÄªÀAvÀºÀ ¥ÀzÀUÀ¼ÀÄ.
¥Áè£ï ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁå¥ïUÀ½VgÀÄªÀ ªÀåvÁå¸À :

ªÀiÁå¥ïUÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ, ¥Áè£ï£ÀzÀÄ zÉÆqÀØ ªÀiÁ¥ÀPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¥Áè£ï AiÀiÁªÁUÀ®Æ ¤gÀÆ¥ÀuÉUÉ £ÉÊdªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
(It is true to scale representation). ¥Áè£ï£À°è ¥Àçw «ªÀgÀªÀÅ (details) ªÁ¸ÀÛªÀ C¼ÀvÉAiÀÄ ¸ÉÌÃ®Ä ¤gÀÆ¥ÀuÉUÉ
DVgÀÄvÀÛzÉ. ¥Áè£ï£À°è ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV zÀÆgÀ, ¢PÀÄÌUÀ¼ÀÄ ªÀiÁvÀæ ¤gÀÆ¦vÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ ¥Áè£ï£À gÉÃSÁ ¥ÀæPÉëÃ¥ÀªÀÅ
¸ÀtÚzÁVzÀÝgÉ, CAvÀºÀ ¥Áè£ï£À£ÀÄß ªÀiÁå¥ï J£ÀÄßvÁÛgÉ. ªÀiÁå¥ï£À°è ºÉZÀÄÑªÀj «ªÀgÀUÀ½gÀÄvÀÛªÉ. ªÀiÁå¥ï£À°è ®A§
CAvÀgÀzÀ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀ ¸ÀªÉÆ£ÀßvÀ UÉgÉUÀ½gÀÄvÀÛªÉ.
¥Áèl§¯ï zÉÆÃµÀ : (Plottable Error)

¥ÁçAiÉÆÃVPÀ C£ÀÄ¨sÀªÀ¢AzÀ £ÉÆÃrzÁUÀ, ¥Áèmï ªÀiÁqÀÄªÁUÀ 0.25 «Ä°«ÄÃlgïªÀgÉUÉ vÀ¦à¸À¯ÁUÀzÀ zÉÆÃµÀ
GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. 1:500 ¸ÉÌÃ°£À°è CzÀÄ 0.125 «ÄÃlgï DUÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß ‘¥Áèl§¯ï JgÀgï' (Plottable Error)
J£ÀÄßvÁÛgÉ. ªÀiÁå¥ï£À ªÉÄÃ°AzÀ ªÀiÁrzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ C¼ÀvÉAiÀÄÄ, D ªÀiÁå¥ï£À '¥Áèl§¯ï JgÀÀgï' £ÀµÀÄÖ zÉÆÃµÀ¢AzÀ
PÀÆrgÀÄªÀ ¸ÁzsÀåvÉ EgÀÄvÀÛzÉ.
GzÁºÀgÀuÉUÉ 1:7920 ¸ÀtÚ ªÀiÁ¥ÀPÀzÀ UÁçªÀÄ £ÀPÉëAiÀÄ°è, MAzÀÄ CvÀåAvÀ aPÀÌ ZÀÄQÌ CxÀªÁ aPÀÌ UÉgÉAiÀÄÄ 2
«ÄÃlgï£ÀµÀÄÖ C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄwÛgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ D ªÀiÁå¥ï£À ªÉÄÃ°¤AzÀ ªÀiÁrzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ C¼ÀvÉAiÀÄÄ
¸ÀºÀdªÁV 2 «ÄÃlgï£ÀµÀÄÖ zÉÆÃµÀ¢AzÀ PÀÆrgÀÄªÀ ¸ÁzsÀåvÉ EgÀÄvÀÛzÉ.
¸ÉÌÃ®£ÀÄß DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀÄªÁUÀ ¥ÁçxÀ«ÄPÀªÁV ¥ÀjUÀtÂ¸À¨ÉÃPÁzÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ :

1. ªÀiÁå¥ï£À GzÉÝÃ²vÀ G¥ÀAiÉÆÃUÀ.
96
2. gÉÃT¸À¨ÉÃPÁzÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ «¹ÛÃtð.
3. ªÀiÁå¥ï£À GzÉÝÃ²vÀ ¤RgÀvÉ, ¥Àæw¤¢s¸À¨ÉÃPÁzÀ MlÄÖ «ªÀgÀ CxÀªÁ ªÀiÁ»w.
4. £ÀPÁë vÀAiÀiÁj¸À¨ÉÃPÁzÀ ºÁ¼ÉAiÀÄ UÁvÀæ.
««zsÀ jÃwAiÀÄ ¸ÀªÉð PÁAiÀÄðUÀ½UÉ ¸ÀÆa¹zÀAvÀºÀ ¸ÉÌÃ®ÄUÀ¼ÀÄ

1. PÀlÖqÀ £ÀPÉë 1 ¸ÉA.«ÄÃ = 5 «ÄÃ 1:100
2. PÀlÖqÀ ¤ªÉÃ±À£À 1 ¸ÉA.«ÄÃ = 5 «ÄÃ 1:500
3. d¯Á±ÀAiÀÄ¥ÀæzÉÃ±À 1. ¸ÉA.«ÄÃ = 100 «ÄÃ 1:10,000
4. ¨sÀÆ¸ÀªÉð
¸À«¸ÁÛgÀ £ÀPÉë 1 ¸ÉA.«ÄÃ = 5 «ÄÃ 1:500
¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±À £ÀPÉë 1 ¸ÉA.«ÄÃ = 25 «ÄÃ 1:2500
5 ¸ÀÜ¼À ¸ÀégÀÆ¥À £ÀPÉë 1 ¸ÉA.«ÄÃ = 0.25 Q.«ÄÃ 1:25000
(¸ÀªÉð D¥sï EArAiÀiÁ) 1¸ÉA.«ÄÃ. = 0.5 Q.«ÄÃ 1:50,000
1 ¸ÉA.«ÄÃ = 2.5 Q.«ÄÃ 1:2,50,000
6 ¨sËUÉÆÃ½PÀ £ÀPÉë 1 ¸ÉA.«ÄÃ = 5 Q.«ÄÃ 1:5,00,000
1 ¸ÉA.«ÄÃ. = 10 Q.«ÄÃ. 1:10,00000
PÀAzÁAiÀÄ £ÀPÉëAiÀÄ ªÀiÁ¥ÀPÀUÀ¼ÀÄ :

¨ÁA¨É ¥ÁçAvÀå ªÀÄzÁç¸ï ¥ÁçAvÀå
1" = 2 ¸ÀgÀ¥À½ (»qÀÄªÀ½ ¨sÀÆ«Ä) 1” = 1 ¸ÀgÀ¥À½ (»qÀÄªÀ½ ¨sÀÆ«Ä)
1" = 4 ¸ÀgÀ¥À½ (»qÀÄªÀ½ ¨sÀÆ«Ä) ½” = 1 ¸ÀgÀ¥À½ (»qÀÄªÀ½ ¨sÀÆ«Ä)
1" = 10 ¸ÀgÀ¥À½ (UÁæªÀÄ £ÀPÁ±É) 1/5” = 1 ¸ÀgÀ¥À½ (UÁæªÀÄ £ÀPÁ±É)
1" = 20 ¸ÀgÀ¥À½ (UÁæªÀÄ £ÀPÁ±É) 1/10" = 1 ¸ÀgÀ¥À½ (UÁæªÀÄ £ÀPÁ±É)
(E°è 1 ¸ÀgÀ¥À½ = 33 CrUÀ¼ÀÄ) (E°è 1 ¸ÀgÀ¥À½ = 66 CrUÀ¼ÀÄ)
PÉÆqÀUÀÄ f¯Éè :
8" = 1 ªÉÄÊ®Ä (UÁæªÀÄ £ÀPÁ±É) CxÀªÁ 1:7920
16" = 1ªÉÄÊ®Ä (UÁæªÄÀ £ÀPÁ±É) CxÀªÁ 1:3960
£ÀUÀgÀ ªÀiÁ¥À£À :
1" = 40' (¸À«¸ÁÛgÀ £ÀPÉë - ¦.n. ²Ãmï) CxÀªÁ 1:500
1" = 200’ (¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¥ÀçzÉÃ±À £ÀPÉë -J¯ï.J. ªÀiÁå¥ï) CxÀªÁ 1:2500
1" = 200’ (¸ÀÆavÀ £ÀPÉë) CxÀªÁ 1:2500
vÁ®ÆèPÀÄ £ÀPÁ±É : 1”= 1 ªÉÄÊ®Ä ªÀÄvÀÄÛ 1”= 2 ªÉÄÊ®Ä CxÀªÁ 1:63360/1:126720
f¯Áè £ÀPÁ±É : 1”= 2 ªÉÄÊ®Ä ªÀÄvÀÄÛ 1”= 4 ªÉÄÊ®Ä CxÀªÁ 1:126720/1:253440
gÁdå £ÀPÁ±É : 1”= 16 ªÉÄÊ®Ä CxÀªÁ 1¸É.«ÄÃ.=10 Q.«ÄÃ. CxÀªÁ 1:10,00000
++++
97
8. C¼ÀvÉAiÀÄ°è §gÀÄªÀAvÀºÀ CqÀZÀuÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À ¤ªÁgÀuÉ
ªÉÆÃftÂ CqÀZÀuÉUÀ¼ÀÄ : £ÉÆÃqÀÄªÀÅzÀPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀPÉÌ §gÀÄªÀAvÀºÀ CqÀZÀuÉ.
.............................................................................................................................................................................
ªÉÆÃftÂ CqÀZÀuÉUÀ¼ÀÄ :
AiÀiÁªÀÅzÉÃ MAzÀÄ ¨sÀÆ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁzsÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è MAzÀÄ ©AzÀÄ«¤AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ
©AzÀÄ«UÉ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ C¼ÀvÉ vÀgÀ¨ÉÃPÁzÀ ¸ÀAzÀ¨ÀsðzÀ°è MAzÀÄ ©AzÀÄ«¤AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ©AzÀÄ«UÉ
ºÉÆÃUÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁVgÀÄªÀÅ¢®è. ªÀÄzsÀåzÀ°è ¸ÀtÚ PÉÆ¼À, UÀÄAr, ¸ÀtÚ VqÀUÀ¼ÀÄ, EvÀgÉ CqÀZÀuÉUÀ¼ÀÄ JzÀÄgÁUÀÄvÀÛªÉ.
ªÀÄvÀÄÛ PÉ®ªÉÇªÉÄä MAzÀÄ ©AzÀÄ«¤AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ©AzÀÄ PÁt®Ä ¸ÁzsÀåªÁVgÀÄªÀÅ¢®è. zÉÆqÀØ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ, PÀlÖqÀ,
EvÀgÉ CqÀZÀuÉAiÀiÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. F jÃw £ÉÆÃqÀÄªÀÅzÀPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀPÉÌ §gÀÄªÀAvÀºÀ CqÀZÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
ªÉÆÃftÂ CqÀZÀuÉUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ CxÉÊð¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
F jÃw ªÉÆÃftÂ CqÀZÀuÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÉÃPÀ «zsÁ£ÀUÀ½AzÀ ¤ªÁj¸À§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ. ªÉÆÃftÂ
CqÀZÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ «zsÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ..
ªÉÆÃftÂ CqÀZÀuÉUÀ¼À «zsÀUÀ¼ÀÄ
(1) £ÉÆÃqÀ®Ä ¸ÁzsÀå, C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÁzsÀå «gÀÄªÀÅ¢®è
(2) C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÁzsÀå DzÀgÉ £ÉÆÃqÀ®Ä ¸ÁzsÀå«gÀÄªÀÅ¢®è.
(3) C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ £ÉÆÃqÀ®Ä ¸ÀºÀ ¸ÁzsÀå«gÀÄªÀÅ¢®è.
1) £ÉÆÃqÀ®Ä ¸ÁzsÀå, DzÀgÉ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÁzsÀå «gÀÄªÀÅ¢®è :

¸ÀgÀ¥À½, ªÉÆÃftÂAiÀÄ «zsÁ£ÀzÀ°è PÉëÃvÀæ PÉ®¸À ¤ªÀð»¸ÀÄªÀ PÉ®ªÀÅ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁzÀ RÄtUÀ¼ÀÄ
(Points) ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è PÁtÄwÛzÀÄÝ. MAzÀÄ IÄt¢AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ IÄtPÉÌ ¸ÀgÀ¥À½¬ÄAzÀ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÁzsÀå«®è.
GzÁºÀgÀuÉUÉ MAzÀÄ ¸ÀtÚ PÉÆ¼À, £À¢AiÀÄ CUÀ® EvÀgÉ.
GzÁºÀgÀuÉ-1
£À¢AiÀÄ CUÀ® PÀAqÀÄ »rAiÀÄ¨ÉÃPÁzÀgÉ E°è JgÀqÀÄ ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃqÀ®Ä ªÀiÁvÀæ ¸ÁzsÁå DzÀgÉ
MAzÀ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ ¸À«ÄÃ¦¸À§ºÀÄzÀÄ.DzÀgÉ E£ÉÆßAzÀ£ÀÄß ¸À«ÄÃ¦¸À®Ä DUÀÄªÀÅ¢®è.EªÀÅUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À zÀÆgÀªÀ£ÀÄß C¼ÀvÉ
ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁzÀgÉ F PÉ¼ÀUÉ «ªÀj¹gÀÄªÀAvÉ CqÀZÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆÃUÀ¯Ár¸À§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ.
F ªÉÄÃ°£À avÀæzÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ £ÉgÉ§AzÀ £À¢AiÉÆAzÀÄ CqÀZÀuÉAiÀiÁVzÉ, ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀ£ÀÄ PR

¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É A ¸ÁÜ£ÀzÀ°è EgÀÄªÀ£ÀÄ , B AiÀÄÄ A £À°è PÀtÂÚUÉ PÁtÄvÁÛzÀgÀÆ ¸À«ÄÃ¥ÀPÉÌ ºÉÆÃUÀ®Ä
98
DUÀÄªÀÅ¢®è. AB zÀÆgÀzÀ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁVzÉ. ±ÀARÄªÀ£ÀÄß A ©AzÀÄ«£À°è B ©AzÀÄ«UÉ MAzÀÄ PÀaÑ£À°è
£ÉÆÃqÀ¨ÉÃPÀÄ. E£ÉÆßAzÀÄ PÀaÑ£À°è C ©AzÀÄªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À¨ÉÃPÀÄ. DUÀ AC gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É AB ®A§gÉÃSÉ
GAmÁUÀÄªÀÅzÀÄ .£ÀAvÀgÀ AC AiÀÄ£ÀÄß C¼ÉvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄ¨sÁUÀªÁV «ÃAUÀr¹ AC gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É E
JA§°è ©AzÀÄªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹PÉÆ½îj.£ÀAvÀgÀ AC AiÀÄ ªÉÄÃ¯É D JA§ ©AzÀÄ«UÉ CD ®A§ªÀ£ÀÄß gÀa¨ÉÃPÀÄ.
B C£ÀÄß E £À°è BED ¸ÀgÀ¼ÀgÉÃSÉAiÀiÁV ªÀÈ¢Þ¨ÉÃPÀÄ. EzÀÄ CD gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß D ©AzÀÄ«£À°è bÉÃ¢¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
FUÀ CD C£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ. CD AiÀÄ C¼ÀvÉAiÀÄÄ AB C¼ÀvÉUÉ ¸ÀªÀÄªÁVgÀÄvÀÛzÉ. KPÉAzÀgÉ BAE
ªÀÄvÀÄÛ DCE wæ¨sÀÄdUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄgÀÆ¥À wæ¨sÀÄdUÀ¼ÁVªÉ.
GzÁºÀgÀuÉ-2
avÀæzÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ P ªÀÄvÀÄÛ Q
©AzÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁVzÉ. P
¤AzÀ Q ªÀÄvÀÄÛ Q ¤AzÀ P £ÀÄß ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ
£ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÀÄ .DzÀgÉ PQ UÀ¼À £ÀqÀÄªÉ £ÉgÉ §AzÀ
£À¢¬ÄzÉ. F PQ C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß PÀAqÀÄ
»rAiÀÄ¨ÉÃPÁzÀgÉ PQ ªÉÄÃ¯É Q £À°è QR
®A§ªÀ£ÀÄß ±ÀARÄ«¤AzÀ ¸ÁÜ¦¹j . R £À°è PR
gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É RS ®A§ªÀ£ÀÄß J¼É¬Äj, S
©AzÀÄ«£À°è PQS UÀ¼ÀÄ MAzÉÃ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉAiÀÄ°è
§gÀÄªÀAvÉ UÀÄgÀÄw¹ QS AiÀÄ£ÀÄß C¼É¬Äj ºÁUÉAiÉÄ
¸ÀºÀ QR C¼É¬Äj .
FUÀ PQ C£ÀÄß
PQ/QR=QR/QS,¸ÁzÀÈ±À wæ¨sÀÄdUÀ½AzÀ
PQ=QR2 /QS
GzÁºÀgÀuÉ-3
99
F ªÉÄÃ°£À avÀæzÀ°è AB C¼ÀvÉ ¨ÉÃPÁVgÀÄvÀÛzÉ. AB AiÀÄ£ÀÄß D ªÀgÉUÉ ªÀÈ¢Þ¹, AD ªÉÄÃ¯É BC
gÀÄA¢AiÀÄ£ÀÄß vÉUÉzÀÄ PÉÆAqÀÄ C¼É¬Äj £ÀAvÀgÀ D £À°è ED gÀÄA¢AiÀÄ£ÀÄß ABD ¯ÉÊ£ï £À°è vÉUÉzÀÄ PÉÆ½î
ºÁUÀÆ DE gÀÄA¢AiÀÄ£ÀÄß ACE UÀ¼ÀÄ MAzÉÃ gÉÃSÉAiÀÄ°è §gÀÄªÀAvÉ UÀÄwð¹ BDºÁUÀÆ DE D¼É¬Äj.FUÀ
BDFC DAiÀÄvÀzÀ°è BC=DF,BD=CF ºÁUÁzÁUÀ FE=(DE-DF) £ÀÄß ¯ÉPÁÌZÁgÀ¢AzÀ PÀAqÀÄ»rAiÀÄ §ºÀÄzÀÄ.
FUÀ ∆ ABC ªÀÄvÀÄÛ ∆ CFE UÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄ wæ¨ÀÄs dUÀ¼ÁVªÉ.
AB/BC=CF/FE
∴AB = (BC x CF)/ FE
= (BC x CF)/ (DE-DF)
GzÁºÀgÀuÉ-4
±ÀAPÀÄ«£À ¸ÀºÁAiÀÄ«®èzÉ £À¢ CUÀ®ªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ »rAiÀÄÄªÀ «zsÁ£À
AB C¼ÀvÉ ¨ÉÃPÁVgÀÄvÀÛzÉ. AB AiÀÄ£ÀÄß C ªÀgÉUÉ ªÀÈ¢Ý¹ C£ÀÄPÀÆ®ªÁzÀ D ©AzÀÄªÀ£ÀÄß UÀÄwð¹PÉÆAqÀÄ

DC AiÀÄ£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁr DC ªÉÄÃ¯É E ªÀÄzsÀå ©AzÀÄªÀ£ÀÄß CAzÀgÉ DE = EC DUÀÄªÀAvÉ ªÀiÁr £ÀAvÀgÀ BE
AiÀÄ£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁr CzÀ£ÀÄß BE = EF DUÀÄªÀAvÉ ªÀÈ¢Ý¹ £ÀAvÀgÀ DF£ÀÄß G ªÀgÉUÉ AEG UÀ¼ÀÄ MAzÉ ¸ÀgÀ¼À
gÉÃSÉAiÀÄ°è §gÀÄªÀAvÉ ªÀÈ¢Ý¹, FG AiÀÄ£ÀÄß C¼É¬Äj. FG=AB DVgÀÄvÀÛzÉ. KPÉAzÀgÉ AEB=GEF
PÀmÉÖAiÀÄ CUÀ®ªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ »rAiÀÄÄªÀ «zsÁ£À

GzÁºÀgÀuÉ-1:
avÀæzÀ°è PR ¯ÉÊ£ï£À°è ªÀÄzsÉå PÉÆ¼ÀªÀÅ C¼ÀvÉUÉ CqÀZÀuÉ
EgÀÄvÀÛzÉ.EzÀ£ÀÄß ¤ªÁj¸À®Ä , PR ¯ÉÊ£ï ªÉÄÃ¯É CqÀZÀuÉ
EgÀÄªÀ JgÀqÀÄ PÀqÉUÀ½UÀÆ A ªÀÄvÀÄÛ B ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀÄwð¹.
BC C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀÄªÀAvÉ BC ¯ÉÊ£ï£ÀÄß
vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ BC ªÉÄÃ¯É CA gÀÄA¢AiÀÄ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
BC ªÀÄvÀÄÛ AC C¼É¬Äj. DUÀ CqÀZÀuÉAiÀiÁVgÀÄªÀ AB
C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß F jÃw ¯ÉPÁÌZÁgÀ¢AzÀ PÀAqÀÄ»rAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
100
AB=√ BC2+AC2
GzÁºÀgÀuÉ-2
avÀæzÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ PR ¯ÉÊ£ï£À°è ªÀÄzsÉå PÉÆ¼ÀªÀÅ
C¼ÀvÉUÉ CqÀZÀuÉ EgÀÄvÀÛzÉ.EzÀ£ÄÀ ß ¤ªÁj¸À®Ä , PR ¯ÉÊ£ï
ªÉÄÃ¯É CqÀZÀuÉ EgÀÄªÀ JgÀqÄÀ PÀqÉUÀ½UÀÆ A ªÀÄvÀÄÛ B
©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀÄwð¹. A £À°è PR ¯ÉÊ£ï ªÉÄÃ¯É
C£ÀÄPÀÆ®ªÁzÀ AC gÀÄA¢AiÀÄ£ÀÄß vÉUÉzÄÀ PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. AC
ªÀÄvÀÄÛ BC C¼É¬Äj. DUÀ CqÀZÀuÉAiÀiÁVgÀÄªÀ AB
C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß F jÃw ¯ÉPÁÌZÁgÀ¢AzÀ PÀAqÀÄ»rAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
AB=√ BC2-AC2
HzÁºÀgÀuÉ-3
F ªÉÄÃ¯É avÀæzÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ PR ¯ÉÊ£ï£À°è ªÀÄzsåÉ PÉÆ¼ÀªÅÀ C¼ÀvÉUÉ CqÀZÀuÉ EgÀÄvÀÛzÉ.

1.JgÀqÀÄ ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ A ªÀÄvÀÄÛ B ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀgÀ¥À½ gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É CqÀZÀuÉAiÀÄ JgÀqÄÀ §¢AiÀÄ°è
UÀÄgÀÄw¹.
2. A ©AzÀÄ«£À ªÀÄÆ®PÀ AC ®A§ªÀ£ÀÄß J¼É¬Äj.
3. B ©AzÀÄ«£À ªÀÄÆ®PÀ BD ®A§ªÀ£ÀÄß AB AiÀÄ ªÉÄÃ¯É BD= AC DUÀÄªÀAvÉ J¼É¬Äj.
4. C ªÀÄvÀÄÛ D ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¹ , CD AiÀÄ£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁr, FUÀ AB = CD DVzÉ .
5.¸ÀgÀ¥À½ gÉÃSÉAiÀÄ GzÀÝªÀÅ A ªÀgÉUÉ UÉÆwÛgÀÄªÀÅzÀjAzÀ FUÀÀ B ªÀgÉUÉ EgÀÄªÀ ¸ÀgÀ¥À½ gÉÃSÉAiÀÄ GzÀÝªÀ£ÀÄß
PÀAqÀÄ »rAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
6.©AzÀÄ B ªÀgÉV£À ¸ÀgÀ¥À½ gÉÃSÉAiÀÄ GzÀÝ = A ªÀgÉV£À ¸ÀgÀ¥À½ gÉÃSÉAiÀÄ GzÀÝ+ CD AiÀÄ GzÀÝ DVgÀÄvÀÛzÉ.
101
±ÀAPÀÄ«£À ¸ÀºÁAiÀÄ«®èzÉ PÀmÉÖAiÀÄ CUÀ®ªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ »rAiÀÄÄªÀ «zsÁ£À GzÁºÀgÀuÉ-1
F ªÉÄÃ¯É avÀæzÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ PR ¯ÉÊ£ï£À°è ªÀÄzsÉå PÉÆ¼ÀªÀÅ C¼ÀvÉUÉ CqÀZÀuÉ EgÀÄvÀÛzÉ.

EzÀ£ÀÄß ¤ªÁj¸À®Ä , PR ¯ÉÊ£ï ªÉÄÃ¯É CqÀZÀuÉ EgÀÄªÀ JgÀqÀÄ PÀqÉUÀ½UÀÆ A ªÀÄvÀÄÛ B ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀÄwð¹.
avÀæzÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ C ©AzÀÄªÀ£ÀÄß UÀÄwð¹PÉÆ½î. AC AiÀÄ£ÀÄß C¼ÉzÀÄ EzÀ£ÀÄß D ªÀgÉUÉ AC= CD DUÀÄªÀAvÉ
ªÀÈ¢Þ¹ £ÀAvÀgÀ BC AiÀÄ£ÀÄß C¼ÉzÀÄ CzÀ£ÀÄß E ªÀgÉ«UÉ BC= CE DUÀÄªÀAvÉ ªÀÈ¢Þ¹ ED AiÀÄ£ÀÄß C¼É¬Äj. ED=
AB DVgÀÄvÀÛzÉ.
GzÁºÀgÀuÉ-2
PR ¯ÉÊ£ï ªÉÄÃ¯É CqÀZÀuÉ EgÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß ¤ªÁj¸À®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁzÀ A ªÀÄvÀÄÛ B ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß PR ¯ÉÊ£ï
ªÉÄÃ¯É UÀÄwð¹. avÀæzÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ C£ÀÄPÀÆ®ªÁzÀ C ©AzÀÄªÀ£ÀÄß UÀÄwð¹PÉÆ½î. AC ªÀÄvÀÄÛ BC AiÀÄ£ÀÄß
ªÀÈ¢Þ¸À®Ä ¸ÁPÀµÀÄÖ eÁUÀ«®è¢zÀÝgÉ AC AiÀÄ£ÀÄß C¼ÉzÀÄ EzÀ£ÀÄß D ªÀgÉUÉ AC AiÀÄ CzsÀðzÀµÀÄÖ ªÀÈ¢Þ¹. CzÉÃ jÃw
BC AiÀÄ£ÀÄß C¼ÉzÀÄ CzÀ£ÀÄß E ªÀgÉUÉ BC AiÀÄ CzsÀðzÀµÀÄÖ ªÀÈ¢Þ¹. ED AiÀÄ£ÀÄß C¼É¬Äj . FUÀ AB = 2ED
DVgÀÄvÀÛzÉ.
2.C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÁzsÀå DzÀgÉ £ÉÆÃqÀ®Ä ¸ÁzsÀå«gÀÄªÀÅ¢®è:

F CqÀZÀuÉAiÀÄ ¥Àæ¸ÀAUÀUÀ¼À°è MAzÀÄ ¸ÁÜ£À¢AzÀ E£ÉÆßAzÀÄ ©AzÀÄªÀ£ÀÄß £ÉÆÃqÀÄªÀÅzÀÄ ¸ÁzsÀå«gÀÄªÀÅ¢®è.
F jÃw EzÀÝ ¸ÀA¨sÀðzÀ°è F PÉ¼ÀUÉ «ªÀj¹gÀÄªÀ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÀAvÉ CqÀZÀuÉAiÀÄÄ EgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß
¤ªÁj¸À§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ.
102
GzÁºÀgÀuÉ 1:
F PÉ¼ÀV£À avÀæzÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ A ªÀÄvÀÄÛ B ©AzÀÄUÀ¼À ªÀÄzsÉå d«ÄÃ£ÀÄ JvÀÛgÀ«gÀÄªÀÅzÀjAzÀ

£ÉÆÃqÀ®Ä ¸ÁzsÀå«gÀÄªÀÅ¢®è. DzÀgÉ, AB ªÀÄzsÉå JvÀÛgÀzÀ°ègÀÄªÀ C £À°è ¤AvÁUÀ A ªÀÄvÀÄÛ B UÀ¼ÀÄ PÁtÄvÀÛªÉ.
»ÃVzÁÝUÀ ±ÀARÄ«£À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ AB £ÀqÀÄªÉ C ©AzÀÄ UÀÄwð¹ A EAzÀ C UÀÆ £ÀAvÀgÀ C ¬ÄAzÀ B UÀÆ
¸ÀgÀ¥À½¬ÄAzÀ ªÉÄnÖ®Ä ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è C¼ÀvÉ ªÀiÁr AB zÀÆgÀªÀ£ÀÄß AB= AC+ CB ¤zsÀðj¸À§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ.
AB £ÀqÀÄ«£À zÀÆgÀªÀ£ÀÄß ±ÀARÄ E®èzÉ gÉ¹¥ÉÆæÃPÀ¯ï gÉÃAfAUï ¤AzÀ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ.
(1) avÀæzÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ C1 ªÀÄvÀÄÛ D1 JA§ JgÀqÀÄ ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß CI ¤AzÀ A ªÀÄvÀÄÛ D, D1
©AzÀÄªÀ£ÀÄß C1,B ©AzÀÄUÀ½UÉ £ÉÃgÀªÁV PÁtÄªÀ jÃwAiÀÄ°è ¤UÀ¢¥Àr¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. E§âgÀÄ
¸ÀºÁAiÀÄPÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÉÃAfAUï gÁqï eÉÆvÉUÉ C1 ªÀÄvÀÄÛ D1 ©AzÀÄUÀ¼À°è ¤®è®Ä ºÉÃ¼À¨ÉÃPÀÄ.
(2) CI ©AzÀÄ«£À°è ¤AwgÀÄªÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ£ÀÄ D1 ¸ÀºÁAiÀÄPÀ£À£ÀÄß C1,D2, ªÀÄvÀÄÛ B MAzÉÃ
gÉÃSÉAiÀÄ°è §gÀÄªÀAvÉ D2 ¸ÀÜ¼ÀPÉÌ §gÀ®Ä ºÉÃ¼À¨ÉÃPÀÄ. £ÀAvÀgÀ D2, ¸ÀÜ¼ÀzÀ°ègÀÄªÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ£ÀÄ
C1 £À°ègÀÄªÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ¤UÉ D2,C2 ªÀÄvÀÄÛ A MAzÉÃ gÉÃSÉAiÀÄ°è §gÀÄªÀAvÉ C2 ©AzÀÄªÀ£ÀÄß
¤UÀ¢¥Àr¸À¨ÉÃPÀÄ.
(3) FUÀ C2 ¸ÀÜ¼ÀzÀ°ègÀÄªÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ£ÀÄ D2 £À°ègÀÄªÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ¤UÉ C2,D3 ªÀÄvÀÄÛ B MAzÉÃ gÉÃSÉAiÀÄ°è
§gÀÄªÀAvÉ C3 ©AzÀÄªÀ£ÀÄß ¤UÀ¢¥Àr¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
103
(4) F jÃw ºÉÆ¸À ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß AB gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É C4 ªÀÄvÀÄÛ D4 ©AzÀÄUÀ¼ÀÄ ¤UÀ¢AiÀiÁUÀÄªÀªÀgÉUÉ
¥ÀÄ£ÀgÁªÀwð¸À¨ÉÃPÀÄ. CAvÀºÀ ¸ÀAzÀ¨ÀsðzÀ°è C4 £À°ègÀÄªÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ£ÄÀ D4 ªÀÄvÀÄÛ B MAzÉÃ
gÉÃSÉAiÀÄ°ègÀÄªÀAvÉ ºÁUÀÆ D4 ¸ÀºÁAiÀÄPÀ£ÀÄ
C4 ªÀÄvÀÄÛ A MAzÉÃ gÉÃSÉAiÀÄ°è EgÀÄªÀAvÉ PÁtÂ¸ÄÀ vÀÛzÉ. EzÀjAzÀ A,C4,D4 ªÀÄvÀÄÛ
B MAzÉÃ gÉÃSÉAiÀÄ°è EgÀÄªÀAvÉ DUÀÄvÀÛzÉ. C4 ªÀÄvÀÄÛ D4 ©AzÀÄUÀ¼ÀÄ AB gÉÃSÉAiÀÄ
ªÉÄÃ¯É ¨ÉÃPÁVgÀÄªÀ C ªÀÄvÀÄÛ D ©AzÀÄUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛªÉ.
AB = AC4 + C4 D4 + D4 B DVgÀÄvÀÛzÉ.
GzÁºÀgÀuÉ 2:
A ¬ÄAzÀ B AiÀÄ ªÀÄzsÀåzÀ°è ªÀÄgÀUÀ¼ÄÀ EgÀÄªÀÅzÀjAzÀ A ªÀÄvÀÄÛ B PÁtÄªÀÅ¢®è. EzÀPÁÌV AC

JA§ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß AC gÉÃSÉUÉ B PÁtÄªÀ ºÁUÉ gÀa¹PÉÆAqÀÄ AC AiÀÄ ªÉÄÃ¯É C
©AzÀÄ«£À°è B UÉ BC gÀÄA¢AiÀÄ£ÀÄß vÉUÉzÄÀ PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.£ÀAvÀgÀ AC ªÀÄvÀÄÛ BC C¼ÀvÉ ªÀiÁr, ¥ÉÊxÁUÉÆgÀ¸ï
¥ÀæªÉÄÃAiÀÄ¢AzÀ ABAiÀÄ C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß PÀAqÀÄ »rAiÀÄ§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ.
AB =√AC2 + BC2
F jÃw AB gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É DI, EI, ©AzÀÄUÀ½UÉ AC gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É DD1 ªÀÄvÀÄÛ EE1 gÀÄA¢üAiÀÄ£ÀÄß
¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁr AB £ÀqÀÄ«£À E1D1 ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀgÁgÀÄªÀPÁÌV UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛgÀzÉ.
3.£ÉÆÃqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÁzsÀå«®è:

F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV PÀlÖqÀUÀ¼ÄÀ ªÀÄzsåÀ EgÀ§ºÀÄzÀÄ ,F PÉ¼ÀUÉ «ªÀj¹gÀÄªÀAvÉ CqÀZÀuÉ
¤ªÁj¸À§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ.
GzÁºÀgÀuÉ 1:
104
PR ¯ÉÊ£ï ªÀÈ¢Ý¸À®Ä ªÀÄzsÉå PÀlÖqÀ EgÀÄªÀÅzÀjAzÀ PÁtÄªÀÅ¢®è ºÁUÀÆ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÁzsÀå«®è. PQ
¯ÉÊ£ï ªÉÄÃ¯É A ªÀÄvÀÄÛ C UÀ¼À°è MAzÉÃ C¼ÀvÉAiÀÄ AB ªÀÄvÀÄÛ CD gÀÄA¢UÀ¼À£ÀÄß CqÀZÀuÉ ¤ªÁgÀuÉ DV C¼ÉAiÀÄ®Ä
C£ÀÄPÀÆ® DVgÀÄªÀªÀgÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆ½î. £ÀAvÀgÀ BD AiÀÄ£ÀÄß ªÀÈ¢Þ¹, E ªÀÄvÀÄÛ G UÀ¼À°è EF ªÀÄvÀÄÛ GH gÀÄA¢UÀ¼À£ÀÄß
AB ªÀÄvÀÄÛ CD gÀÄA¢UÀ¼À¶ÖgÀÄªÀAvÉ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ F ªÀÄvÀÄÛ H ©AzÀÄ UÀÄwð¹ FH UÀ¼À£ÀÄß ªÀÈ¢Þ¹zÀgÉ CzÀÄ PR
¯ÉÊ£ï ªÀÈ¢Þ¹zÀAvÉ DUÀÄvÀÛzÉ. DE C¼É¬Äj CzÀÄ CqÀZÀuÉ EgÀÄªÀ CF C¼ÀvÉAiÀÄ ¸ÀªÀÄ EgÀÄvÀÛzÉ.
GzÁºÀgÀuÉ 2:
(1) CqÀZÀuÉAiÀÄ JgÀqÀÄ §¢AiÀÄ°ègÀÄªÀ A ªÀÄvÀÄÛ B AiÀÄ GzÀÝªÀ£ÀÄß w½AiÀÄ¨ÉÃPÁVgÀÄvÀÛzÉ.

(2) CqÀZÀuÉAiÀÄ ªÀÄÄA¢£À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è AC gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß gÀa¹PÉÆAqÀÄ AC gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É A ©AzÀÄ«£À°è
(AC = AE EgÀÄªÀAvÉ) AE ®A§gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß gÀa¸À¨ÉÃPÀÄ.
(3) C ªÀÄvÀÄÛ E AiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃj¹ CE gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß F ªÀgÉUÉ ªÀÈ¢üÞ¸À¨ÉÃPÀÄ.
(4) CF gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É F ©AzÀÄ«£À°è FD ®A§ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß (FD = FC EgÀÄªÀAvÉ)
gÀa¸À¨ÉÃPÀÄ.
(5) FD gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É FG = FE EgÀÄªÀ jÃwAiÀÄ°è G ©AzÀÄªÀ£ÀÄß UÀÄwð¸À¨ÉÃPÀÄ.
(6) D AiÀÄ°è AC EgÀÄªÀµÀÄÖ GzÀÝ DPïð ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ, G AiÀÄ°è AE EgÀÄªÀµÀÄÖ GzÀÝzÀ DPïð£ÀÄß
ªÀiÁr F ªÉÆzÀ®Ä ªÀiÁrzÀ DPïð£ÀÄß bÉÃ¢¸ÀÄªÀAvÉ gÀa¸À¨ÉÃPÀÄ JgÀqÀÄ DPïð bÉÃ¢¸ÀÄªÀ ©AzÀªÀÅ B
DVgÀÄvÀÛzÉ.
(7) B ªÀÄvÀÄÛ D AiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃj¹zÁUÀ BD gÉÃSÉAiÀÄÄ CA gÉÃSÉAiÀÄ ªÀÈ¢üÞ¹zÀ gÉÃSÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.
£ÀAvÀgÀ EG GzÀÝªÀ£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÁUÀ AB = EG DVgÀÄvÀÛzÉ.
105
GzÁºÀgÀuÉ 3:
AB gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀÄªÀ ªÀÄzsÀåzÀ°è PÀlÖqÀ EgÀÄªÀÅzÀjAzÀ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ £ÉÆÃqÀ®Ä ¸ÀºÀ
¸ÁzsÀå«gÀÄªÀÅ¢®è.
(1) A ©AzÀÄ«£À°è AC gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß gÀa¹PÉÆAqÀÄ AC AiÀÄ GzÀÝªÀ£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁr A ªÀÄvÀÄÛ C ¬ÄAzÀ
AC GzÀÝzÀµÉÖÃ EgÀÄªÀAvÉ E ©AzÀÄªÀ£ÀÄß UÀÄwð¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. DUÀ AC = CE = EA DVgÀÄvÀÛzÉ.
(2) £ÀAvÀgÀ CE AiÀÄ£ÀÄß F ªÀgÉUÉ ªÀÈzsÀÞ¹ CF gÉÃSÉAiÀÄ°è H ©AzÀÄªÀ£ÀÄß UÀÄwð¹ FH = AC
GzÀÝzÀµÉÖÃ wæ¨sÀÄdªÀ£ÀÄß CAzÀgÉ FH = FG = GH EgÀÄªÀAvÉ wæ¨ÀÄs d gÀa¸À¨ÉÃPÀÄ.
(3) FG gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß D ªÀgÉUÉ FC = FD EgÀÄªÀAvÉ ªÀÈ¢Þ¹ GD gÉÃSÉAiÀÄ°è I ©AzÀÄªÀ£ÀÄß BD
GzÀÝzÀµÉÖÃ UÀÄwð¹ wæ¨sÀÄdªÀ£ÀÄß CAzÀgÉ ID = BD = BI EgÀÄªÀAvÉ wæÃ¨sÀÄd gÀa¸À¨ÉÃPÀÄ.
(4) F jÃw ¸ÀªÀÄ¨ÁºÀÄ wæ¨sÀÄdUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹zÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è BD gÉÃSÉAiÀÄÄ CA gÉÃSÉAiÀÄ ªÀÈ¢üÞ¹zÀ
gÉÃSÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. EAvÀºÀ ¸ÀAzÀ¨ÀsðzÀ°è CqÀªÀuÉ EgÀÄªÀ AB C¼ÀvÉAiÀÄÄ EH = GI AiÀÄ¶ÖgÀÄvÀÛzÉ.
DxÀªÁ AB= (CD – CA – BD) DVgÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀAvÉ, AB AiÀÄ£ÀÄß ¯ÉPÁÌZÁgÀ
ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ.
GzÁºÀgÀuÉ 4 : ±ÀAPÀÄ ZËPÀ

F «zsÁ£ÀªÀÅ ±ÀAPÀÄ ZËPÀ (Shifting the line parallel) ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ £ÉÆÃqÀ®Ä ºÁUÀÆ C¼ÉAiÀÄ®Ä
¸ÁzsÀå«®è¢zÁÝUÀ CqÀZÀuÉ ¤ªÁj¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ «zsÁ£ÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
1)avÀæzÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ EF gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É AB ©AzÀÄ«£À°è gÀÄA¢ (offset)
vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®Ä ªÀÄzsÀåzÀ°è PÀlÖqÀ EgÀÄªÀÅzÀÄ CqÀZÀuÉ DVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ MAzÀÄ C£ÀÄPÀÆ®PÀgÀªÁzÀ
©AzÀÄªÀ£ÀÄß UÀÄwð¹.
2) C ©AzÀÄ«UÉ EF gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É D ©AzÀÄ«£À°è DC gÀÄA¢AiÀÄ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
3)£ÀAvÀgÀ CD gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É C ©AzÀÄ«£À°è B UÉ gÀÄA¢AiÀÄ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
106
4) DC ªÀÄvÀÄÛ CB UÀ¼À£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ. FUÀ DC gÀÄA¢AiÀÄÄ AB UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ AD AiÀÄÄ
BC UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
GzÁºÀgÀuÉ 5
PR ¯ÉÊ¤£À°è A gÀÄA¢ü vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁVzÉ. DzÀgÉ PÀlÖqÀ EgÀÄªÀÅzÀjAzÀ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ £ÉÆÃqÀ®Ä
¸ÁzsÀå«®è. F CqÀZÀuÉ ¤ªÁj¸À®Ä PR ¯ÉÊ£ï ªÉÄÃ¯É B ªÀÄvÀÄÛ C ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß A PÁtÄªÀAvÉ EgÀÄªÀ PÀqÉ
UÀÄwð¹ AB ªÉÄÃ¯É C UÉ DC ®A§gÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß MAzÀPÉÆÌAzÀÄ bÉÃ¢¸ÀÄªÀ ©AzÀÄ F DVgÀ°. FUÀ PR ¯ÉÊ£ï ªÉÄÃ¯É
FG £À°è gÀÄA¢ü vÉUÉzÀÄPÉÆArzÉ. FFG gÀÄA¢üAiÀÄ£ÀÄß A ©AzÀÄ«UÉ ¸ÉÃj¹zÀgÉ CzÉÃ A ©AzÀÄ«UÉ PR ¯ÉÊ£ï£À°è
¨ÉÃPÁVgÀÄªÀ gÀÄA¢ü AG DVgÀÄvÀÛzÉ. ¨ÉÃPÁVgÀÄªÀ AG gÀÄA¢üAiÀÄ C¼ÀvÉ AF+FG DVgÀÄvÀÛzÉ.
NOS (Nearest offset segment)

¸ÀÆvÀæzÀ ¥ÀæPÁgÀ gÀÄA¢üAiÀÄ ©AzÀÄ (offset point) ºÁUÀÆ gÀÄA¢üAiÀÄ C¼ÀvÉ (offset measurement) PÀAqÀÄ
»rAiÀÄÄªÀÅzÀÄ.
avÀæzÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ ABC wæ¨sÀÄdzÀ°è ¨ÁºÀÄUÀ¼ÁzÀ AB,BC,AC ¨ÁºÀÄUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.

gÀÄA¢AiÀÄ ©AzÀÄ ‘ D ‘ AiÀÄ£ÀÄß ºÁUÀÆ ‘ AD ‘ ®A§ gÉÃSÉAiÀÄ GzÀÝªÀ£ÀÄß F ªÀÄÄA¢£À ¸ÀÆvÀæzÀAvÉ ¯ÉPÁÌZÁgÀ
ªÀiÁr w½AiÀÄÄ§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ.
107
BD = AB2 + BC2 – AC2
2 BC
CD = AC + BC2 – AB2
2
2 BC
AD = √ (AB - BD2) CxÀªÁ
2
AD = √(AC2 - CD2) ªÀÄÄSÁAvÀgÀ PÀAqÀÄ »rAiÀÄ
§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ.
MAzÀÄ wæ¨sÀÄdzÀ J¯Áè ¨ÁºÀÄUÀ¼À C¼ÀvÉ w½¢zÀÝgÉ. CzÀgÀ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß ¸ÀºÀ PÀAqÀÄ »rAiÀÄ§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ.
wæ¨sÀÄdzÀ 3 ¨ÁºÀÄUÀ¼À MlÄÖ ªÉÆvÀÛªÀÅ 2S DVgÀÄvÀÛzÉ

DUÀ S = ªÉÆzÀ® ¨ÁºÀÄ + JgÀqÄÀ ¨ÁºÀÄ + ªÀÄÆgÀ£ÉÃ ¨ÁºÀÄ
2
avÀæzÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ S= (a+b+c)/2
F jÃwAiÀiÁV S PÀAqÀÄ »rzÀ £ÀAvÀgÀ wæ¨ÄÀs dzÀ «¹ÛÃtð PÀAqÀÄ »rAiÀÄÄªÀ ¸ÀÆvÀæ:
A = 56 6 7 8 6 7 9 67: DVgÀÄvÀÛzÉ.
1) ºÀzÀÄÝ§¸ÀÄÛ ¯ÉÊ£ï, ¨ÉÃ¸ï ¯ÉÊ£ï, C¢üð¸ÀÄªÀ ©AzÀÄ ¯ÉPÁÌZÁgÀ

MAzÀÄ DzsÁgÀ gÉÃSÉAiÀÄ JgÀqÀÄ §¢AiÀÄ°è (Offset) gÀÄA¢UÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÄÀ PÉÆAqÀÄ D gÀÄA¢UÀ½UÉ ºÀzÀÄÝ§¸ÀÄÛ
gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃj¹zÁUÀ CzÀÄ DzsÁgÀ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß bÉÃ¢¸ÀÄªÀ ©AzÀÄ F PÉ¼ÀUÉ PÁtÂ¹zÀ ¸ÀÆvÀæzÀ ªÀÄÆ®PÀ PÀAqÀÄ
»rAiÀÄ§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ.
108
avÀæzÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ AB DzsÁgÀ gÉÃSÉAiÀiÁVzÀÄÝ, A ªÀÄvÀÄÛ B ©AzÀÄUÀ¼À°è AC, BD gÀÄA¢UÀ¼À£ÀÄß (off
set) JgÀqÀÄ §¢AiÀÄ°è gÀa¸À¯ÁVzÉ. C ªÀÄvÀÄÛ D ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¹zÁUÀ CD gÉÃSÉAiÀÄÄ AB DzsÁgÀ
gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß O ©AzÀÄ«£À°è bÉÃ¢¸ÀÄvÀÛzÉ. O ©AzÀÄªÀ£ÀÄß F PÉ¼ÀPÀAqÀ ¸ÀÆvÀæ¢AzÀ PÀAqÀÄ »rAiÀÄ§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ.
AO = AB X AC
AC + BD
BO = AB X BD
AC + BD
¹éAUï D¥sï ¸Émï :
PR ¯ÉÊ£ï ªÉÄÃ¯É A gÀÄA¢üAiÀÄ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁVgÀÄvÀÛzÉ. ±ÀARÄ«£À ¸ÀºÁAiÀÄ«®èzÉ A AiÀÄ°è

¸ÀgÀ¥À½¬ÄAzÀ ¹éAUï ªÀiÁr gÀÄA¢üAiÀÄ ©AzÀÄªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»rAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
A AiÀÄ°è ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ MAzÀÄ PÉÆ£É »rzÀÄPÉÆAqÀÄ MAzÀÄ C£ÀÄPÀÆ®ªÁzÀµÀÖPÉÌ DPïð ªÀiÁr B ªÀÄvÀÄÛ C
©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀÄwð¹PÉÆ½î. BC C¼ÉzÀÄ CzsÀð¨sÁUÀ ªÀiÁr (BD=CD) D ©AzÀÄ UÀÄwð¹ DUÀ AD AiÀÄÄ P
R ¯ÉÊ£ï ªÉÄÃ¯É ¨ÉÃPÁVgÀÄªÀ gÀÄA¢ü DVgÀÄvÀÛzÉ. AD C¼É¬Äj. F vÀgÀºÀ PÉÃªÀ® ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ£ÀÄß ¹éAUï ªÀiÁr
gÀÄA¢ü PÀAqÀÄ »rzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀPÉÌ ¹éAUï D¥sï ¸Émï JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ¸ÀgÀ¥À½ ¹éAUï ªÀiÁqÀ®Ä gÀÄA¢ü
vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁzÀ ©AzÀÄ ºÀwÛgÀ EgÀ¨ÉÃPÀÄ.
109
9. ¸ÀgÀ¼À wæ¨sÀÄfÃPÀgÀt ¥ÀzÀÞw ªÀÄvÀÄÛ r CAqï N «zsÁ£À
(ªÀÄzÁæ¸ÀÄ ¸ÀªÉÃð «zsÁ£À)
‘f’ ¯ÉÊ£ï (GROUND LINE) : MAzÀÄ mÉæöÊdAPÀë£ï ¤AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ mÉæöÊdAPÀë£ïUÉ ¸ÉÃgÀvÀPÀÌ PÀtð gÉÃSÉ.
mÉæöÊ dAPÀë£ï : ªÀÄÆgÀÄ CxÀªÁ ºÉZÀÄÑ ¸ÀªÉð £ÀA§gÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃgÀvÀPÀÌ RÄt.
¨ÉÊ dAPÀë£ï : mÉæöÊdAPÀë£ïÀ ¥Á¬ÄAmï UÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹ EgÀÄªÀ G½zÀ RÄt.
J¥sï ¯ÉÊ£ï : ¦üÃ¯ïÝ £ÀA§j£À UÀr.
mÁ¯ï ¸ÉÌ÷éÃgï : ZËPÁPÁgÀzÀ ªÀÄ£ÉUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹gÀÄªÀ «ÄvÀ ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ ºÁ¼É.
...........................................................................................................................................................................................................
¸ÀgÀ¼À wæ¨sÀÄfÃPÀgÀt :
C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ MAzÀÄ d«ÄÃ£À£ÀÄß wæ¨sÀÄdUÀ¼ÁV «AUÀr¹PÉÆAqÀÄ ¸ÀgÀ¥À½¬ÄAzÀ ªÀiÁvÀæ J¯Áè
wæ¨sÀÄdUÀ¼À ¨ÁºÀÄUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁr ¸ÀÆvÀæzÀ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ¸ÀzÀj d«ÄÃ¤£À «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ »rAiÀÄÄªÀÅzÀPÉÌ
¸ÀgÀ¼À wæ¨sÀÄfÃPÀgÀt ¥ÀzÀÞw JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ.
wæ¨sÀÄfÃPÀgÀtzÀ°è C£ÀÄ¸Àj¸À¨ÉÃPÁzÀ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ :
1) d«ÄÃ¤£À°è «AUÀr¹PÉÆAqÀ wæ¨sÀÄdUÀ¼ÀÄ ¸ÁPÀµÀÄÖ ªÀÄnÖUÉ zÉÆqÀØªÁVAiÀÄÆ, ¸ÀÄ®PÀëtªÁVAiÀÄÆ EgÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
wæ¨sÀÄdzÀ ªÀÄÆgÀÄ ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÁzsÀåªÁzÀµÀÄÖ ªÀÄnÖUÉ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀªÀiÁ£ÀªÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ.
2) PÀtð gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ MAzÀ£ÉÆßAzÀÄ bÉÃ¢¸À¨ÁgÀzÀÄ.
3) C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁzÀ d«ÄÃ¤£À MlÄÖ ¨ÁºÀÄUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ°è (UÀr gÉÃSÉ) JgÀqÀ£ÀÄß PÀ¼ÉzÁUÀ G½AiÀÄÄªÀ
¸ÀASÉåAiÉÄÃ wæ¨sÀÄdUÀ¼À MlÄÖ ¸ÀASÉåAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. CAzÀgÉ wæ¨sÀÄdUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ ¸ÀÆvÀæ (N-2) E°è N
J£ÀÄßªÀÅzÀÄ PÉÆnÖgÀÄªÀ PÉëÃvÀæzÀ°è£À MlÄÖ ¨ÁºÀÄUÀ¼À ¸ÀASÉå.
£Á®ÄÌ ¨ÁºÀÄUÀ½gÀÄªÀ d«ÄÃ£À£ÀÄß wæ¨sÀÄd ADC ªÀÄvÀÄÛ wæ¨ÀsÄd ABC JAzÀÄ JgÀqÀÄ wæ¨ÀsÄdUÀ¼ÁV
«AUÀr¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁVzÉ.
CAzÀgÉ ¸ÀÆvÀæzÀ ¥ÀæPÁgÀ (N -2) = (4– 2) = JgÀqÀÄ wæ¨ÀÄs dUÀ¼ÀÄ
110
LzÀÄ ¨ÁºÀÄUÀ½gÀÄªÀ d«ÄÃ£À£ÀÄß ABE, BCE, EDC JAzÀÄ ªÀÄÆgÀÄ wæ¨ÀÄs dUÀ¼ÁV «AUÀqÀuÉ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁVzÉ.
CAzÀgÉ ¸ÀÆvÀæzÀ ¥ÀæPÁgÀ (N -2) = (4– 2) = ªÀÄÆgÀÄ wæ¨ÀsÄdUÀ¼ÀÄ
JAlÄ ¨ÁºÀÄUÀ¼ÀÄ¼Àî d«ÄÃ£À£ÀÄß ABH, BGH ,BDG, BCD, DEG, EFG JAzÀÄ DgÀÄ wæ¨sÀÄdUÀ¼ÁV
«AUÀr¸À¯ÁVzÉ. CAzÀgÉ ¸ÀÆvÀæzÀ ¥ÀæPÁgÀ (N -2)= (8 – 2) = DgÀÄ wæ¨ÀÄs dUÀ¼ÀÄ
wæ¨sÀÄdzÀ J¯Áè ¨ÁºÀÄUÀ¼À C¼ÀvÉ UÉÆwÛgÀÄªÁUÀ CzÀgÀ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»rAiÀÄÄªÀ «zsÁ£À :
wæ¨sÀÄdzÀ J¯Áè ¨ÁºÀÄUÀ¼À C¼ÀvÉ UÉÆwÛgÀÄªÁUÀ wæ¨ÀÄs dzÀ «¹ÛÃt PÉ¼ÀV£À ¸ÀÆvÀæ¢AzÀ PÀAqÀÄ»rAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
«¹ÛÃtð=56 6 7 8 6 7 9 6 7 :
s = , s = wæ¨sÀÄdzÀ ¸ÀÄvÀÛ¼ÀvÉAiÀÄ CzsÀð ¨sÁUÀ
111
ªÀÄÆgÀÄ ¨ÁºÀÄUÀ¼À GzÀÝ a, b, c JAzÁVzÀÝgÉ, DUÀ wæ¨ÀÄs dzÀ «¹ÛÃtðzÀ ¯ÉPÁÌZÀgÀªÀÅ FPÉ¼ÀV£ÀAwgÀÄvÀÛzÉ
wæ¨sÀÄdUÀ¼À UÀÄuÁPÁgÀ :
wæ¨sÀÄdzÀ a b c a+b+c s=a+b+c (s-a) (ss-b) (s-c) «¹ÛÃtð=

¸ÀASÉå °APïì °APïì °APïì °APïì °APïì °APïì °APïì °APïì 5; ; 7 < ; 7 = ; 7 >
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1. 260 600 650 1510 755 495 155 105 77989.58
(ABE)
2 650 750 460 1860 930 280 180 470 148424.53
(EBD)
3 320 530 750 1600 800 480 270 50 72000.00
(BDC)
MlÄÖ «¹ÛÃtð = 298414.11
ZÀ.°APïì
«¹ÛÃtð = 298414.11 ZÀ.°APïì

= 2.984 JPÀgÉ
JPÀgÉ ¸ÉAmïì
2 - 98
1 °APï = 7.92 EAZÀÄUÀ¼ÀÄ(CAUÀÄ®)

1 ¸ÉAmï = 1000 ZÀzÀgÀ °APïUÀ¼ÀÄ
1 JPÀgÉ = 100000 ZÀzÀgÀ °APïUÀ¼ÀÄ
1 JPÀgÉ = 100 ¸ÉAmïì
qÀAiÀiÁUÀß¯ï CAqï D¥sï¸Émï ¥ÀzÀÞw (r CAqï N «zsÁ£À) :
¸ÀgÀ¼À wæ¨sÀÄfÃPÀgÀt ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è PÀAqÀÄ §AzÀ £ÀÆå£ÀvÉ¬ÄAzÀ wæ¨sÀÄfÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß G½¹PÉÆAqÀÄ ¨ÁPÀÄ (BEND
POINT)UÀ½UÉ ±ÀAPÀÄ«£À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ºÀwÛgÀzÀ ‘f’ ¯ÉÊ£ï ¤AzÀ gÀÄA¢UÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀÄªÀ
¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß “ r CAqï N ’’ ¥ÀzÀÞwAiÉÄAzÀÄ ºÉ¸Àj¹zÀgÀÄ.
112
F ¥ÀzÀÞwAiÀÄÄ ªÀÄzÁæ¸ï ¥ÁæAvÀå¢AzÀ PÀ£ÁðlPÀPÉ ¸ÉÃjgÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÁzÀ §¼Áîj, zÀQët PÀ£ÀßqÀ, GqÀÄ¦ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ,
ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ f¯ÉèAiÀÄ PÉÆ¼ÉîÃUÁ® vÁ®ÆèQ£À°è ªÀÄvÀÄÛ §¼Áîj f¯ÉèAiÀÄ ºÀgÀ¥À£ÀºÀ½î vÁ®ÆèQ£À°è FUÀ®Æ
eÁjAiÀÄ°è EgÀÄvÀÛzÉ.
F ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÀ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß JPÀgÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉAmïì UÀ¼À°è zÁR°¸À¯ÁUÀÄvÀÛz.É ºÁUÀÆ d«ÄÃ¤£À
C¼ÀvÉ£ÀÄß WÀAlgïì ¸ÀgÀ¥À½¬ÄAzÀ(100 °APïì £À) ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ. ¸ÀgÀ¼À wæ¨sÀÄfÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ r CAqï N ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è
C¼ÀvÉ ªÀiÁr vÀAiÀiÁj¹zÀ zÁR¯ÉAiÀÄ£ÀÄß F.M.B.JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. (Field Measurement Book)
qÀAiÀiÁUÀß¯ï CAqï D¥ï¸Émï ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è (r CAqï N «zsÁ£À) §¼À¸ÀÄªÀ ¥ÀzÀUÀ¼ÀÄ :
1) ‘f’ ¯ÉÊ£ï (GROUND LINE) :

MAzÀÄ mÉæöÊdAPÀë£ï ¤AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ mÉæöÊdAPÀë£ïUÉ ¸ÉÃgÀvÀPÀÌ PÀtð gÉÃSÉUÉ ‘f’ ¯ÉÊ£ï JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ.
2) mÉæöÊ dAPÀë£ï :
¦üÃ¯ïØ £ÀA§j£À ªÀÄÆgÀÄ CxÀªÁ ºÉZÀÄÑ ¸ÀªÉð £ÀA§gÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃgÀvÀPÀÌ RÄtPÉÌ mÉæöÊdAPÀë£ï ¥Á¬ÄAmï JAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ. ªÀÄvÀÄÛ wæ¨sÀÄdUÀ¼ÁV «AUÀr¹PÉÆ¼ÀÄîªÁUÀ mÉæöÊdAPÀë£ï ¤AzÀ mÉæöÊdAPÀë£ï UÉ ¸ÉÃj¸À¨ÉÃPÀÄ.
3) ¨ÉÊ dAPÀë£ï :
¦üÃ¯ïØ £ÀA§j£À mÉæöÊdAPÀë£ïÀ ¥Á¬ÄAmï UÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹ EgÀÄªÀ G½zÀ RÄtUÀ½UÉ ¨ÉÊ dAPÀë£ï JAzÀÄ
ºÉ¸ÀgÀÄ. EªÀÅUÀ½UÉ ºÀwÛgÀzÀ ‘f’ ¯ÉÊ£ï ªÉÄÃ¯É gÀÄA¢UÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
4) J¥sï ¯ÉÊ£ï : ¦üÃ¯ïÝ £ÀA§j£À UÀrUÀ¼À£ÀÄß J¥sï ¯ÉÊ£ï J£ÀÄßvÁÛgÉ. J¥sï ¯ÉÊ£ï JAzÀgÉ ¦üÃ¯ïÝ £ÀA§j£À
ºÀzÀÄÝ§¹Û£À gÉÃSÉ CxÀªÁ ªÉÄÃgÉ gÉÃSÉ.
r CAqï N «zsÁ£ÀzÀ°è C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀÄªÀ PÀæªÀÄ :

1) C¼ÀvÉUÉ DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆArgÀÄªÀ d«ÄÃ¤£À ªÉÄÃgÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÉÆzÀ®Ä MAzÀÄ ¸ÀÄvÀÄÛ (¥ÉgÉA§Ä¯ÉÃµÀ£ï)
§gÀ¨ÉÃPÀÄ. ¥Àæw J¥sï ¯ÉÊ£ï C£ÀÄß ¸ÀgÀ¥À½¬ÄAzÀ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ. »ÃUÉ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀÄªÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄ
zÀ°èAiÉÄÃ mÉæöÊdAPÀë£ï ¥Á¬ÄAmï UÀ¼À£ÀÄß UÀÄwð¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁVgÀÄvÀÛzÉ.
2) £ÀAvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ MAzÀÄ mÉæöÊdAPÀë£ï ¥Á¬ÄAmï¤AzÀ ¥ÀæzÀQëuÉAiÀÄ CxÀªÁ C¥ÀæzÀQëuÉAiÀÄ ¢QÌ£À°è ºÉÆgÀlÄ
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ mÉæöÊdAPÀë£ï ¥Á¬ÄAmï¤AzÀ PÀtð gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß J¼ÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ. ¸ÀzÀj PÀtð gÉÃSÉAiÀÄ JqÀ ªÀÄvÀÄÛ
§® ¥Á±ÀéðUÀ¼À°è PÀAqÀÄ§gÀÄªÀ ¨ÁPÀÄUÀ½UÉ(¨ÉÊ dAPÀë£ï ¥Á¬ÄAmï) ±ÀAPÀÄ«£À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ gÀÄA¢AiÀÄ£ÀÄß
vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄÝ. »ÃUÉ ºÉÆgÀl eÁUÀªÀ£ÀÄß ªÀÄvÉÛ §AzÀÄ ¸ÉÃgÀÄªÀªÀgÉ«UÀÆ ªÉÄÃ°£À jÃwAiÀÄ°èAiÉÄÃ
C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊ¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
3) £ÀAvÀgÀzÀ°è wæ¨sÀÄdUÀ¼ÁV «AUÀr¹PÉÆArgÀÄªÀ mÉæöÊdAPÀë£ïUÀ½AzÀ mÉæöÊdAPÀë£ï ¥Á¬ÄAmï UÀ½UÉ PÀtðUÀ¼À£ÀÄß
(‘f’ ¯ÉÊ£ï ) J¼ÉzÀÄ C¼ÀvÉ ªÀiÁr DªÀgÀtzÀ°è zÁR®Ä ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ. »ÃUÉ wæ¨sÀÄdUÀ¼ÁV «AUÀr¸ÀÄªÁUÀ
AiÀiÁªÀ jÃwAiÀÄ®Æè MAzÀÄ PÀtð gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ PÀtð gÉÃSÉAiÀÄÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ bÉÃ¢¸ÀzÀAvÉ JZÀÑgÀ
ªÀ»¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ Cw ªÀÄÄRåªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
4) C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß AiÀiÁªÀ ¥Á±Àéð¢AzÀ ¥ÁægÀA¨sÀ ªÀiÁrgÀÄvÁÛgÉÆÃ CzÉÃ ¥Á±ÀéðzÀ°è PÉÆ£ÉUÁtÄªÀAvÉ ¥ÀæUÀw
C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß(Progressive measurement) £ÀªÀÄÆ¢¸À¨ÉÃPÀÄ.
113
5) ¨ÉÊ dAPÀë£ï ¥Á¬ÄAmï UÀ½UÉ CzÀgÀ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ°è §gÀÄªÀ ‘f’ ¯ÉÊ£ï ªÉÄÃ¯É ±ÀAPÀÄ«£À ªÀÄÆ®PÀ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ
gÀÄA¢UÀ¼À C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß £ÀPÉëAiÀÄ°è zÁR®Ä ªÀiÁqÀzÉ KtÂ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è £ÀªÀÄÆ¢¸À¨ÉÃQgÀÄvÀÛzÉ. F KuÉAiÀÄ£ÀÄß
£ÀPÉëAiÀÄ §® ¥Á±ÀéðzÀ°è PÉ¼À¨sÁUÀzÀ°è zÁR°gÀÄvÀÛzÉ. C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÀ PÉëÃvÀæªÀ£ÀÄß DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉÆAqÀ C¼ÀvÉ
¥ÀæªÀiÁtPÉÌ £ÀPÉë vÉUÉzÀÄ CzÀgÀ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß mÁ¯ï ¸ÉÌ÷éAiÀÄgï ªÀÄÆ®PÀ PÀAqÀÄ»rAiÀÄvÀPÀÌ¢ÝgÀÄvÀÛzÉ.
6) ¦üÃ¯ïØ £ÀA§gÀÄUÀ¼À°è »¸ÉìUÀ¼À£ÀÄß «AUÀr¸ÀÄªÁUÀ »¸ÉìUÀ¼À ¨ÁèPÀÄ (BEND POINTS) UÀ½UÉ (¨ÉÊdAPÀë£ï) ªÀÄvÀÄÛ
¨Á«, gÀ¸ÉÛ, ªÀÄ£É, ªÀUÉÊgÉUÀ½UÉ ºÀwÛgÀzÀ ‘f’ ¯ÉÊ£ï ¤AzÀ gÀÄA¢UÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ ¤zsÀðj¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
»¸ÉìUÀ¼À(¸À¨ï r«d£ï) ºÀzÀÄÝ§¹Û£À ¯ÉÊ£ï UÀ¼À C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀºÀ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃQgÀÄvÀÛzÉ.
£ÀPÉë vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀ «zsÁ£À :

ªÉÄÃ®ÌAqÀ GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ°è MAzÀÄ ¸ÀªÉð £ÀA§gÀ£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁr KtÂ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è zÁR¯ÁVgÀÄªÀ C¼ÀvÉAiÀÄAvÉ
£ÀPÉëAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄPÀÆ®PÉÌ vÀPÀÌAvÉ CAzÀgÉ, CªÀ±ÀåPÀ ¸ÉÌÃ¯ïUÉ C£ÀÄUÀÄtªÁV (1/2 CAUÀÄ®=1 ¸ÀgÀ¥À½(100 °APïì),
1 CAUÀÄ®= 1 ¸ÀgÀ¥À½, ªÀÄvÀÄÛ 1/5”=1 ¸ÀgÀ¥À½) »ÃUÉ £ÀPÉë vÀAiÀiÁj¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
1) ªÉÆzÀ°UÉ J ¬ÄAzÀ © ªÀgÉUÉ MAzÀÄ ¯ÁA© gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀvÉAiÀÄAvÉ 1004 °APïì UÉ UÀÄgÀÄw¹ PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.
2) £ÀAvÀgÀ J ¬ÄAzÀ 190 °APïì UÉ JqÀ¨sÁUÀPÉÌ 158 °APïì UÉ ¸ÉÌÃ¯ï£À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ gÀÄA¢AiÀÄ ªÀÄÄSÁAvÀgÀ
¥Á¬ÄAmï 1 £ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
3) £ÀAvÀgÀ J ¬ÄAzÀ 324°APïì UÉ §®¨sÁUÀPÉÌ 57 °APïìUÉ ¸ÉÌÃ¯ï£À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ gÀÄA¢üAiÀÄ ªÀÄÄSÁAvÀgÀ
4) £ÀAvÀgÀ J ¬ÄAzÀ 576 °APïìUÉ JqÀ¨sÁUÀPÉÌ 80 °APïì C¼ÀvÉUÉ ¸ÉÌÃ¯ï£À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ gÀÄA¢üAiÀÄ ªÀÄÄSÁAvÀgÀ
E°èUÉ £ÀPÉëAiÀÄ°è J ¬ÄAzÀ © AiÀÄªÀgÉUÉ §gÀÄªÀ 1,2,3 ¥Á¬ÄAmïUÀ¼ÀÄ gÀZÀ£ÉAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ. »ÃUÉ ¨ÉÊdAPÀë£ï
¥Á¬ÄAmïUÀ½UÉ ¸ÉÌÃ¯ï£À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ¥Áèmï£ÀÄß gÀZÀ£É ªÀiÁqÀ¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
5) © ¬ÄAzÀ ¹ UÉ rªÉÊqÀgï ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ 1148 °APïìUÉ J ¬ÄAzÀ ¹ UÉ 576 °APïìUÉ rªÉÊqÀgï ªÀÄÆ®PÀ
bÉÃ¢¸ÀÄªÀÅzÀÄ (ARC METHOD). F jÃw bÉÃ¢¹zÁUÀ ‘¹’AiÀÄÄ £ÀPÉëAiÀÄ°è UÀÄgÀÄvÀÄ ªÀiÁqÀ®àqÀÄvÀÛzÉ.
6) © ªÀÄvÀÄÛ ¹ UÀ¼ÀÄ £ÀPÉëAiÀÄ°è UÀÄgÀÄw¹zÀ £ÀAvÀgÀ © ¬ÄAzÀ 419 °APïì UÉ §®¨sÁUÀPÉÌ 61 °APïì UÉ ¸ÉÌÃ¯ï£À
¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ gÀÄA¢ü (D¥sï ¸Émï) ªÀÄÆ®PÀ ¥Á¬ÄAmï-4 £ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
7) £ÀAvÀgÀ ¹ ¬ÄAzÀ 178 °APïìUÉ J ¬ÄAzÀ 712 °APïì UÉ rªÉÊqÀgï ªÀÄÆ®PÀ bÉÃ¢¹zÁUÀ ‘r’AiÀÄÄ ¹UÀÄvÀÛzÉ.
114
ªÉÄÃ®ÌAqÀAvÉ C¼ÀvÉ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¸ÉÌÃ¯ï ªÀÄvÀÄÛ rªÉÊqÀgï ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ £ÀPÉëAiÀÄ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸À §ºÀÄzÁVzÉ.
£ÀAvÀgÀ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß mÁ¯ï ¸ÉÌ÷éÃgï ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ PÀAqÀÄ »rzÀÄ JPÀgÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉAmïì UÀ¼À°è
zÁR°¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ. F jÃw KuÉ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è vÀAiÀiÁj¹zÀ £ÀPÉëAiÀÄ°è ªÀÄvÀÄÛ KuÉAiÀÄ°è 1, 2, 3, 4
¥Á¬ÄAmïUÀ¼À£ÀÄß PÉA¥ÀÄ ±Á¬ÄAzÀ UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
mÁ¯ï ¸ÉÌ÷éÃgï vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀÅzÀÄ :

«ÄvÀ ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ ºÁ¼ÉAiÀÄ°è mÁ¯ï ¸ÉÌ÷éÃgÀ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀ°è ©ænµï ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è, C£ÀÄPÀÆ®PÉÌ
vÀPÀÌAvÉ, 1 ZÀzÀgÀ EAaUÉ = 4 ZËPÀ½ ªÀÄ£É AiÀÄAvÉAiÀÄÆ (MAzÀÄ ZËPÀ½ ªÀÄ£É =1/2”× 1/2”) ªÉÄnæPï ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è
1 ZÀzÀgÀ ¸ÉAn«ÄÃlgïUÉ 1 ZËPÀ½ ªÀÄ£ÉAiÀÄAvÉAiÀÄÆ (1 ¸ÉA. «ÄÃ×1 ¸ÉA. «ÄÃ) C£ÀÄPÀÆ®PÉÌ vÀPÀÌAvÉ ZËPÁPÁgÀzÀ
ªÀÄ£ÉUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ «ÄvÀ ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ ºÁ¼ÉUÉ mÁ¯ï ¸ÉÌ÷éÃgï JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ. EzÀ£ÀÄß ¤¢ðµÀ× ¸ÉÌÃ°UÉ
vÀAiÀiÁj¹zÀ £ÀPÉëAiÀÄ «¹ÛÃtð PÀAqÀÄ »rAiÀÄ®Ä §¼À¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
mÁ¯ï ¸ÉÌ÷éÃgï ªÀÄÆ®PÀ «¹ÛÃtð PÀAqÀÄ »rAiÀÄÄªÀ «zsÁ£À :
MAzÀÄ ZËPÁPÁgÀzÀ mÉæÃ¹AUïºÁ¼ÉAiÀÄ£ÀÄß (mÁ¯ï ¸ÉÌ÷éÃgï) vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ MAzÀÄ »¸Áì £ÀA§j£À PÉëÃvÀæ, r ªÀÄvÀÄÛ N
¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è vÉUÉzÀ £ÀPÁ±É CxÀªÁ ¸ÀªÀÄvÀ® ªÉÄÃdÄ ªÉÆÃdtÂAiÀÄ°è vÉUÉzÀ PÉëÃvÀæªÀ£ÀÄß AiÀiÁªÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¥Áèmï
vÉUÉzÀÄPÉÆArgÀÄvÉÛÃªÉAiÉÆÃ ºÁUÀÆ AiÀiÁªÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¹gÀÄvÉÛÃªÉAiÉÆÃ(©ænµï CxÀªÁ ªÉÄnæPï) D PÉëÃvÀæzÀ
ªÉÄÃ¯É EqÀ¨ÉÃPÀÄ. mÁ¯ï¸ÉÌ÷éÃgï ºÁ¼ÉÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Áèmï ªÀiÁrgÀÄªÀ PÉëÃvÀæzÀ ªÉÄÃ¯É EqÀÄªÁUÀ, DzÀµÀÆÖ CzÀgÀ ªÉÄÃgÉAiÀÄ
UÉgÉUÀ¼ÀÄ mÁ¯ï¸ÉÌ÷éÃgï ºÁ¼ÉÉAiÀÄ°è J¼ÉzÀ gÉÃSÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¸Àj ºÉÆAzÀÄªÀAvÉ EqÀÄªÀÅzÀÄ. PÉëÃvÀæªÀÅ mÁ¯ï¸ÉÌ÷éÃgï
ºÁ¼ÉÉAiÀÄ ¥ÀÆtð ZËPÀ½UÀ½UÉ M¼À¥ÀqÀÄªÀAvÉ mÁ¯ï¸ÉÌ÷éÃgï ºÁ¼ÉÉAiÀÄ£ÀÄß ªÉÄÃ¯É PÉ¼ÀUÉ, JqÀPÉÌ §®PÉÌ ¸Àj¹ ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ
jÃwAiÀÄ°è EqÀÄªÀÅzÀÄ. FUÀ ¸ÀzÀj »¸ÉìAiÀÄÄ DPÀæ«Ä¹zÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è JµÀÄÖ ¥ÀÆtð ZËPÀ½ ªÀÄ£ÉUÀ½ªÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß
¯ÉPÀÌ ªÀiÁrPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. £ÀAvÀgÀ ¨sÁUÀ±À: §gÀÄªÀ J¯Áè ZËPÀ½ ªÀÄ£ÉAiÀÄ£ÀÄß rªÉÊqÀgï ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ PÀÆr¹PÉÆAqÀÄ
PÉÆ£ÉAiÀÄ°è CzÀ£ÀÄß ¥ÀÆtð ªÀÄ£ÉUÀ½UÉ ¥ÀjªÀwð¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. F »AzÉ ¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁr §AzÀ ¥ÀÆtð ªÀÄ£ÉUÀ¼À
¸ÀASÉåAiÀÄ «¹ÛÃtðPÉÌ ¨sÁUÀ±À: ªÀÄ£ÉUÀ½AzÀ §AzÀ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß PÀÆr¹zÁUÀ D PÉëÃvÀæzÀ «¹ÛÃtð w½zÀÄ§gÀÄvÀÛzÉ.
¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ “£ÀPÉëAiÀÄ ¸ÉÌÃ¯ï£À ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ” mÁ¯ï¸ÉÌ÷éÃgï £À MAzÀÄ ZËPÀ½ ªÀÄ£ÉAiÀÄ «¹ÛÃtð PÉ¼ÀV£ÀAvÉ EgÀÄvÀÛzÉ
©ænµï ¥ÀzÀÞw (F:P:S = Foot : Pound : Seconds)
ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ ¥ÁæAvÀå zÀ°è 1 ¸ÀgÀ¥À½ =33’= 50 °APïì (gÉ«£ÀÆåì ZÉÊ£ï)
1 EAaUÉ = 1 ¸ÀgÀ¥À½ = 0.25 UÀÄAmÉ
1 EAaUÉ = 2 ¸ÀgÀ¥À½ = 1 UÀÄAmÉ
1/2 EAaUÉ = 1 ¸ÀgÀ¥À½ = 1 UÀÄAmÉ
1 EAaUÉ = 8¸ÀgÀ¥À½ = 16 UÀÄAmÉ
115
1 EAaUÉ = 14 ¸ÀgÀ¥À½ = 49 UÀÄAmÉ CxÀªÁ 1 JPÀgÉ-09 UÀÄAmÉ
ªÀÄzÁæ¸ï ¥Éæ¹qÉ¤ìAiÀÄ°è 1 ¸ÀgÀ¥À½ = 100 °APïì (WÀAlgïì ZÉÊ£ï)

1 EAaUÉ = 1 ¸ÀgÀ¥À½ = 2 1/2 ¸ÉAmïì
1/2 EAaUÉ = 1 ¸ÀgÀ¥À½ = 10 ¸ÉAmïì
1/5 EAaUÉ = 1 ¸ÀgÀ¥À½ = 62 1/2 ¸ÉAmïì
1/10 EAaUÉ = 1 ¸ÀgÀ¥À½ = 250 ¸ÉAmïì CxÀªÁ 2 JPÀgÉ – 50 ¸ÉAmïì
ªÉÄnæPï ¥ÀzsÀÝw (M:K:S = Metres : Kilograms : Seconds)

1956 gÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ vÀÆPÀ ªÀÄvÀÄÛ C¼ÀvÉ PÁAiÉÄÝ ¥ÀæPÁgÀ FUÀ ªÉÄnææPï ¥ÀzÀÝw PÀqÁØAiÀÄ
1 ¸ÉA.«ÄÃ. = 500 ¸ÉA.«ÄÃ. CxÀªÁ 5 «ÄÃlgï = 0.25 Kgï
1 ¸ÉA.«ÄÃ. = 1000 ¸ÉA.«ÄÃ. CxÀªÁ 10 «ÄÃlgï = 1 Kgï
1 ¸ÉA.«ÄÃ. = 2000 ¸ÉA.«ÄÃ. CxÀªÁ 20 «ÄÃlgï = 4 Kgïì
1 ¸ÉA.«ÄÃ. = 10000 ¸ÉA.«ÄÃ. CxÀªÁ 100 «ÄÃlgï = 100 Kgïì CxÀªÁ 1 ºÉPÉÖÃgï
1 ¸ÉA.«ÄÃ. = 12000 ¸ÉA.«ÄÃ. CxÀªÁ 120 «ÄÃlgï = 144 Kgïì CxÀªÁ 1 ºÉPÉÖÃgï-44 Kgïì
1 ¸ÉA.«ÄÃ. = 20000 ¸ÉA.«ÄÃ. CxÀªÁ 200 «ÄÃlgï = 400 Kgïì CxÀªÁ 4 ºÉPÉÖÃgï
116
¸ÀgÀ¼À wæ¨sÀÄfÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ r CAqï N «zsÁ£ÀUÀ½gÀÄªÀ ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
PÀæ.¸ÀA. ¸ÀgÀ¼À wæ¨sÀÄfÃPÀgÀt r.CAqï N «zsÁ£À

1 ¸ÀgÀ¥À½ ªÀiÁvÀæ G¥ÀAiÉÆÃV¹ C¼ÀvÉ PÁAiÀÄð ¸ÀgÀ¥À½ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀAPÀÄ G¥ÀAiÉÆÃV¹ C¼ÀvÉ PÁAiÀÄð
ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
2 ºÉÆ®zÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¨ÁºÀÄªÀ£ÀÄß wæ¨ÀÄs dzÀ wæ¸ÀA¢ü ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀæ wæ¨ÀÄs dzÀ ¨ÁºÀÄUÀ¼ÁV
¨ÁºÀÄªÁV K¥Àðr¹PÉÆAqÀÄ C¼ÀvÉ PÁAiÀÄð ElÄÖPÉÆAqÀÄ, aPÀÌ aPÀÌ qÉÆAPÀÄUÀ½UÉ F
ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. gÉÃSÉUÀ½AzÀ gÀÄA¢üUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
3 D£ÉÃPÀ ¸ÀAzsÀ¨sÀðUÀ¼À°è PÉëÃvÀæªÀ£ÀÄß PÉëÃvÀæªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄ ¸ÀASÉåAiÀÄ, DzÀgÉ zÉÆqÀØªÀÅUÀ¼ÁzÀ,

¸ÀÄ®PÀëtªÁzÀ wæ¨sÀÄdUÀ¼ÁV ¸ÀÄ®PÀëtªÁzÀ wæ¨ÀÄs dUÀ¼ÁV «AUÀr¹PÉÆ¼Àî®Ä ¸ÁzsÀå.
«AUÀr¹PÉÆ¼Àî®Ä ¸ÁzsÀå«®è. §ºÀ¼À ºÉZÀÄÑ
gÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
EzÀÄ F «zsÁ£ÀzÀ MAzÀÄ «ÄwAiÀiÁVzÉ.
4 ¸ÀÄ®PÀëtªÁzÀ wæ¨sÀÄdzÀ gÀZÀ£É D£ÉÃPÀ ¸À® wæ¸ÀA¢ü ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀæ wæ¨ÀÄs dzÀ ¨ÁºÀÄUÀ¼ÁV
¸ÁzsÀå«®èzÀ PÁgÀt, ¤RgÀ £ÀPÉë
ElÄÖPÉÆAqÀÄ, ¸ÀÄ®PÀëtªÁzÀ wæ¨ÀÄs dzÀ gÀZÀ£É
vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄÆ PÀµÀÖPÀgÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁzsÀå«gÀÄªÀ PÁgÀt, ¤RgÀ £ÀPÉë vÀAiÀiÁjPÉ ¸ÁzsÀå.
5 ¸ÀgÀ¼À wæ¨sÀÄfÃPÀgÀtzÀ°è C¼ÀvÉUÀ½UÉ
r CAZï N «zsÁ£ÀzÀ°è f ¯ÉÊ£ï ªÀÄvÀÄÛ D¥sï¸Émï
¥Àj²Ã®£Á C¼ÀvÉ E®è. C¼ÀvÉUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ J¥sï ¯ÉÊ£ïUÀ¼À C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß
¥Àj²Ã°¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.
6 UÀtÂvÀzÀ, PÀµÀÖPÀgÀªÁzÀ ¸ÀÆvÀæzÀ ¥ÀæPÁgÀ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß vÁ¯ï ¸ÉÌ÷éÃgï G¥ÀAiÉÆÃV¹
«¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß ¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. PÀAqÀÄ»rAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ¸ÀgÀ¼À «zsÁ£À
A=√S S 7 a S 7 b S 7 c
7 C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß KtÂ «zsÁ£ÀzÀ°è §gÉAiÀÄÄªÀÅ gÀÄA¢ü, ¯ÁA©UÀ¼À C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæUÀw²Ã®£Á
¢®è. PÀæªÀÄzÀ°è KtÂ «zsÁ£ÀzÀ°è§gÉAiÀÄÄvÉÛÃªÉ.
±ÀAPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀ¥À½ ªÀÄvÀÄÛ ‘r’ CAqï ‘N’ «zsÁ£ÀUÀ½VgÀÄªÀ ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ

±ÀAPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀ¥À½ «zsÁ£À ‘r’ CAqï ‘N’ «zsÁ£À
1 ºÀ¼ÉÃ ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ ¥ÁæAvÀåzÀ°è »A¢£À ªÀÄzÁæ¸ï ¥ÁæAvÀåPÉÌ ¸ÉÃjzÀ
1
¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è
2 ªÀÄÆ® zÁR¯É-n¥ÀàtÂ/¥ÀPÁÌ/¥ÉÆÃr ªÀÄÆ® zÁR¯É J¥sï.JA.©.
2
Field Measurment Book
3 n¥ÀàtÂAiÀÄ ¸ÉÌÃ°UÉ ¥Áèmï ªÀiÁrgÀÄªÀÅ¢®è. J¥sï.JA.©.AiÀÄÄ ¸ÉÌÃ°UÉ ¥Áèmï
3
ªÀiÁrgÀÄvÁÛgÉ.
4 »qÀÄªÀ½ UÀrgÉÃSÉ-¨ÁAzÀÄªÀiÁ¥ÀÄ 4 UÀr gÉÃSÉ ¦üÃ¯ïØ ¯ÉÊ£ï
5 ¯ÁA© - ¨ÉÃ¸ï 5 f-¯ÉÊ£ï
6 ¸ÀªÉð £ÀA§gÀÄ 6 ¦üÃ¯ïØ £ÀA§gï
7 gÀÄdÄªÁvÀÄ UÀÄuÁPÁgÀ¢AzÀ «¹ÛÃtð 7 mÁ¯ï ¸ÉÌ÷éÃgï «¹ÛÃtð
8 «¹ÛÃtð-JPÀgÉ-UÀÄAmÉ 8 «¹ÛÃtð, JPÀgÉ-¸ÉAmïì
9 C¼ÀvÉ-¸ÀgÀ¥À½-DuÉ 9 C¼ÀvÉ °APïì UÀ¼À°è
117
10 ¸ÀgÀ¥À½ GzÀÝ-33’-16 DuÉ gÉ«£ÀÆå ¸ÀgÀ¥À½ WÀAlgïì – 66’
10
¸ÀgÀ¥À½
11 ¸ÉÌÃ¯ï: GzÁ: 1”=2 ¸ÀgÀ¥À½ ¸ÉÌÃ¯ï: GzÁ: 1”=1 ¸ÀgÀ¥À½
1”=4 ¸ÀgÀ¥À½ 1/2”=1 ¸ÀgÀ¥À½
11
1”=20 ¸ÀgÀ¥À½ 1/5”=1 ¸ÀgÀ¥À½
1/10”=1 ¸ÀgÀ¥À½
12 RÄtUÀ½UÉ UÀÄAqÀÄ ¸ÀÄvÀÄÛvÉÛÃªÉ 12 RÄtUÀ½UÉ UÀÄAqÀÄ ¸ÀÄvÀÄÛªÀÅ¢®è.
13 ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV, UÁæªÀÄzÀ UÀr C¼ÀvÉUÉ UÁæªÀÄzÀ UÀrAiÀÄ §UÉÎ mÁæªÀ¸ïð C¼ÀvÉ
13
C¼ÀvÉ ªÀiÁ»w E®è. ªÀiÁ»w EgÀÄvÀÛzÉ
qÀAiÀiÁUÀ£À¯ï ªÀÄvÀÄÛ D¥sï¸Émï ¥ÀzÀÞwAiÀÄ C£ÀÄPÀÆ®UÀ¼ÀÄ :

r CAqï N «zsÁ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß ¯ÉPÀÌ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ §ºÀÄ ¸ÀÄ®¨sÀzÀ «µÀAiÀÄªÁVzÉ. ¸ÀgÀ¼À
wæ¨sÀÄfÃPÀgÀt ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è EzÀÄ ±ÀæªÀÄPÀgÀ.
(1) gÉÃSÉUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀ¥À½UÀ¼À zÀÆgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀPÉÌ ¸ÀjºÉÆAzÀÄªÀ C¼ÀvÉUÀ¼À «µÀAiÀÄzÀ°è PÀbÉÃjAiÀÄ°è vÀ¤SÉ
£ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. DzÀgÉ EzÀÄ wæ¨sÀÄfÃPÀgÀt ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è ¸ÁzsÀå«®è.
(2) F «zsÁ£ÀzÀ°è £ÁªÀÅ PÉÃªÀ® wæ¸ÀA¢üUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀæ PÀ®ÄèUÀ½AzÀ ¸ÀÆa¸ÀÄvÉÛÃªÉ. DzÀÝjAzÀ PÉëÃvÀæzÀ°è UÀr
¤tðAiÀÄ PÁAiÀÄðzÀ°è vÀÄA¨Á ¸ÀªÀÄAiÀÄ G½vÁAiÀÄªÁUÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀgÀ¼À wæ¨ÀÄs fÃPÀgÀt ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è ¥Àæw qÉÆAPÀ£ÀÄß
PÀ®ÄèUÀ½AzÀ ¸ÀÆa¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. F PÉ®¸ÀPÉÌ ºÉaÑ£À ¹§âA¢AiÀÄ CªÀ±ÀåPÀvÉ¬ÄgÀÄvÀÛzÉ.
(3) F ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è £ÁªÀÅ aPÀÌ aPÀÌ qÉÆAPÀÄUÀ¼À£ÀÄß D¥sï¸Émï ªÀÄÆ®PÀ UÀÄgÀÄw¹, ªÀÄÄRåªÁzÀ ©AzÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀiÁvÀæ
wæ¨sÀÄdUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¤zsÀðj¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ¸ÀjAiÀiÁV £ÀPÉë gÀa¸À°PÉÌ DUÀÄªÀ ºÁUÉ ¸ÀÄ®PÀëtªÁzÀ wæ¨sÀÄdUÀ¼À£ÀÄß
gÀa¸À§ºÀÄzÀÄ.
CUÀ® PÀrªÉÄ DVAiÀÄÆ ªÀÄvÀÄÛ GzÀÝ eÁ¹ÛAiÀiÁVAiÀÄÆ EgÀÄªÀAvÀºÀ d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À «µÀAiÀÄzÀ°èwæ¨sÀÄfÃPÀgÀt :
F avÀæzÀ°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀAvÉ wæ¨sÀÄfÃPÀgÀtªÀÅ GzÀÝªÁVAiÀÄÆ CUÀ® PÀrªÉÄAiÀiÁVAiÀÄÆ EgÀÄªÀ PÁ®ÄªÉ, gÀ¸ÉÛ

ªÀUÉÊgÉAiÀÄAvÀºÀ d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀÄªÀ°è wæ¨ÀÄs dUÀ¼ÀÄ ¸ÀÈ¶Ö¹zÁÝzÀgÉ §ºÀÄ aPÀÌzÁzÀ ¥ÁzÀ gÉÃSÉUÀ¼À
ªÉÄÃ¯É «®PÀëtªÁzÀ wæ¨sÀÄdUÀ¼ÀÄ K¥ÀðqÀÄªÀÅªÀÅ. »ÃUÁUÀÄªÀÅzÀjAzÀ £ÀPÉë §gÉAiÀÄ¯ÁV K¥ÀðqÀÄªÀ DPÀÈwAiÀÄÄ
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°ègÀÄªÀAvÉ d«ÄÃ¤£À ¤dªÁzÀ DPÁgÀªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄªÀÅzÉAzÀÄ £ÀA§°PÉÌ DUÀÄªÀÅ¢®è.
d«ÄÃ¤£À UÀrAiÀÄ°è£À PÀ®Äè UÀÄgÀÄvÀÄUÀ½UÉ D d«ÄÃ¤£À°è MAzÀPÉÆÌAzÀÄ C©üªÀÄÄRªÁVgÀÄªÀAvÀºÀ PÉÆ£ÉUÀ¼À°è£À
JgÀqÀÄ wæ¸ÀA¢ü ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ J¼É¢gÀÄªÀAvÀºÀ gÉÃSÉUÀ½AzÀ ®A§ gÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß gÀa¸À¨ÉÃPÀÄ.
r CAqï N ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è RgÁ§Ä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÁzÀ gÀ¸ÉÛ, ªÀÄ£É, PÀ®Äè ªÀÄgÀn, §AqÉ, PÉgÉ, PÀmÉÖ, EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß ¥ÀævÉåÃPÀ
¸ÀªÉð £ÀA§gÀÄ CxÀªÁ »¸Áì £ÀA§gÀÄUÀ¼ÁV «AUÀr¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
- - - - -
118
10.ªÀÄÆ® ¸ÀªÉð, GzÉÝÃ±À, C¼ÀvÉ «zsÁ£À ªÀÄvÀÄÛ zÁR¯ÉUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ
¨ÁAzÀÄ¥ÀºÀtÂ : Inspection of Boundary Marks
VqÀ¥ÀwæPÉ : ªÀÄgÀUÀ¼À «ªÀgÀuÁ ¥ÀvÀæ
ºÀÄ®â¤ß vÀ:SÉÛ : UÉÆÃªÀiÁ¼ÀzÀ «ªÀgÀuÉ ¥ÀvÀæ
§AdgÀÄ vÀ:SÉÛ : §AdgÀÄ ¨sÀÆ«ÄUÀ¼À «ªÀgÀuÉ ¥ÀvÀæ
PÀ«Ää eÁ¹Û ¥ÀwæPÉ : ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV C¼ÀvÉ PÁ®zÀ°è, C¼ÀvÉUÉ ¥ÀÆªÀð ºÁUÀÆ C¼ÀvÉ PÉ®¸À ªÀÄÄVzÀ £ÀAvÀgÀ ¸ÀªÉð
£ÀA§j£À «¹ÛÃtð ªÀÄvÀÄÛ E¤ßvÀgÉÃ «µÀAiÀÄUÀ¼À°è DVgÀÄªÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß zÁR°¸ÀÄªÀ ¥ÀwæPÉ.
¸ÀÄvÀÄÛ ªÉÆÃftÂ ¥ÀÄ¸ÀÛPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆaPÁ £ÀPÁ±É : zÀÄ©ðtÂAiÀÄ ªÉÆÃftÂ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÁUÀ ¹zÀÝUÉÆ½¹gÀÄªÀ
zÁR¯É.
n¥ÀàtÂ ¥ÀÄ¸ÀÛPÀ : £ÀA§j£À avÀæ gÀÆ¥ÀgÉÃµÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÌÃ°UÉ J¼É¢gÀÄ¢®è. DzÀgÉ EzÀÄ C¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ
¥ÀPÁÌ ¥ÀÄ¸ÀÛPÀ : UÀÄuÁPÁgÀzÀ ªÉÆvÀÛ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÉð £ÀA§j£À MlÄÖ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß JPÀgÉ UÀÄAmÉUÀ¼À°è £ÀªÀÄÆzÀÄ
ªÀiÁrgÀÄvÉÛÃªÉ.
¥ÀºÀtÂ ¸ÀÆqï: ºÀ¼É ¸ÀªÉð £ÀA§gÀÄ, ºÉÆ¸À ¸ÀªÉð £ÀA§gÀÄ vÀ:SÉÛ.
¯ÁªÀtÂ ¥sÉÊ¸À¯ï ¥ÀwæPÉ : ºÀ½îAiÀÄ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀªÉð £ÀA§j£À PÉÆ£ÉAiÀÄ ¸ÉlèªÉÄAmï zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ
RÄ¶Ì : ªÀÄ¼ÉAiÀÄ ¤Ãj¤AzÀ ¨É¼ÉAiÀÄ£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄÄªÀ ¨sÀÆ«Ä
vÀj : PÉgÉ ¤ÃgÀÄ £Á¯Á ªÀÄvÀÄÛ ºÉaÑ£À ªÀÄ¼É¬ÄAzÀ ¨sÀvÀÛ PÀ§Äâ ¨É¼ÉAiÀÄÄªÀ d«ÄÃ£ÀÄ
¨sÁUÁAiÀÄÄÛ : PÉgÉ, ¨Á«, £Á¯Á ºÉaÑ£À ªÀÄ¼É¬ÄAzÀ CrPÉ, vÉAUÀÄ, ¨Á¼ÉºÀtÂÚ£À VqÀUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±
¥ÁèAmÉÃµÀ£ï : ªÀÄ¼ÉAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ K®QÌ, nÃ, PÁ¦ü, gÀ§âgÀÄ, QvÀÛ¼É ªÀÄÄAvÁzÀ ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄÄªÀ d«ÄÃ£ÀÄ.
............................................................................................................................................................................................................
ªÀÄÆ® ¸ÀªÉð :
1964gÀ PÀ£ÁðlPÀ ¨sÀÆ PÀAzÁAiÀÄ PÁAiÉÄÝ ¸ÉPÀë£ï 106gÀ ¥ÀæPÁgÀ gÁdå¸ÀPÁðgÀzÀ DzÉÃ±ÀzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¥ÀæxÀªÀÄ ¨ÁjUÉ
gÁdåzÀ DAiÉÄÌAiÀiÁzÀ UÁæªÀÄzÀ gÉÊvÀgÀÄUÀ¼À »qÀÄªÀ½ d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉPÀë£ï 108 gÀ£ÀéAiÀÄ ¸ÀªÉð PÀ«ÄµÀ£Àgï
UÉÆvÀÄÛ¥Àr¸ÀÄªÀÀ PÀ¤µÀ× «¹ÛÃtðPÉÌ PÀrªÉÄ ¨ÁgÀzÀAvÉ, DzsÀÄ¤PÀ ¸ÀªÉð G¥ÀPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ, C£ÀÄ¨sÀªÀ
C£ÀÄ¸Àj¹ ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV C¼ÀvÉ ªÀiÁr, £ÀPÁ±ÉAiÀÄ°è UÁæªÀÄoÁuÁzÀ GvÀÛgÀ ¨sÁUÀ¢AzÀ ¥ÁægÀA©ü¹, ¥ÀæwÃ ZÁ¯ÁÛ
£ÀA§jUÀÆ ¸ÀªÉð £ÀA§gï ¤Ãr, ¤AiÀÄªÀÄ 20 gÀAvÉ C£Àé¬Ä¸ÀÄªÀ ¸ÀªÉð zÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß «²µÀ× jÃwAiÀÄ°è vÀAiÀiÁgÀÄ
ªÀiÁr, ¸ÀAgÀQë¹, ¤ªÀð»¹PÉÆAqÀÄ §gÀÄªÀ PÁAiÀÄðPÉÌ ªÀÄÆ® ¸ÀªÉð JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ. ªÀÄÆ®¸ÀªÉð PÁAiÀÄð ¥ÀÆgÉÊ¹
¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 150 PÀÆÌ ºÉZÀÄÑ ªÀµÀðUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
ªÀÄÆ®¸ÀªÉð GzÉÝÃ±À :
ªÀÄÆ®¸ÀªÉðUÀÆ ªÀÄÄ£Àß ««zsÀ ¥ÁæAvÀåUÀ¼À°è §¼À¸À®àlÖ ªÉÆÃftÂ G¥ÀPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ¸Àj¸À¯ÁzÀ ªÉÆÃftÂ
«zsÁ£À, PÀAqÀÄ»rAiÀÄ®àlÖ «¹ÛÃtð ºÁUÀÆ ¤zsÀðj¸À®àlÖ PÀAzÁAiÀÄ J®èªÀÇ ¸ÀºÀ CªÉÊeÁÕ¤PÀªÁVvÀÄÛ. ºÁUÁV
¸ÀPÁðgÀzÀ ¨ÉÆPÀÌ¸ÀPÉÌ ¸À°èPÉAiÀiÁUÀÄwÛzÀÝ gÉ«£ÀÆå £ÀµÀÖªÁUÀÄwÛzÀÄÝzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹zÀ ©ænµï ¸ÀPÁðgÀ ªÉÊeÁÕ¤PÀ jÃwAiÀÄ°è
gÉÊvÀgÀ »qÀÄªÀ½UÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄ¨sÀªÀzÀAvÉ C¼ÀvÉ ªÀiÁr, ¸ÀªÉð zÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀÅzÀ®èzÉÃ, ªÀÄtÂÚ£À ¥sÀ®ªÀvÀÛvÉ
DzsÀj¹, £ÁåAiÀÄAiÀÄÄvÀ, ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁzÀ ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ
¸ÉÆÃj ºÉÆÃUÀÄwÛzÀÝ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß vÀqÉUÀlÄÖªÀÅzÉÃ ªÀÄÄRå GzÉÝÃ±ÀªÁVvÀÄÛ.
119
ªÀÄÆ® ¸ÀªÉð ªÀiÁqÀÄªÀ «zsÁ£À :
1. ªÉÆzÀ®Ä DAiÉÄÌUÉÆAqÀ UÁæªÀÄPÉÌ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ 13 ªÀÄvÀÄÛ 14£ÉÃ £ÀA§j£À ¯ÉPÀÌUÀ¼ÀÄ, UÉÆÃ® £ÀPÉë ªÀÄvÀÄÛ
E¤ßvÀgÉ CUÀvÀå zÁR¯ÉUÀ¼À ªÀiÁ»w ¥ÀqÉzÀÄPÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄÝ.
2. £ÀAvÀgÀ ªÉÆÃftÂ C¢üPÁj ªÉÆÃftÂ vÀAqÀ gÀa¹ UÁæªÀÄPÉÌ PÀ¼ÀÄ»¹PÉÆqÀvÀPÀÌzÀÄÝ. vÀAqÀzÀ°è£À
¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀAiÀiÁðªÉÃPÀëPÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ vÁAwæPÀ C¢üÃPÀëPÀgÀÄ ªÉÄÃ¯Á¢üPÁjUÀ¼À ¤zÉÃð±À£À
ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁUÀð¸ÀÆaAiÀÄAvÉ ªÀÄÆ®¸ÀªÉð PÁAiÀÄð ¥ÁægÀA©ü¸ÀÄªÀgÀÄ.
3. gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀ DzÉÃ±ÀzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¥ÀæxÀªÀÄªÁV AiÀiÁªÀ UÁæªÀÄzÀ°è ªÀÄÆ®¸ÀªÉð PÁAiÀÄð
¥ÁægÀA©ü¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉAiÉÆÃ D UÁæªÀÄzÀ°è ¸ÀªÉð PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¸ÀÄªÀ §UÉÎ ªÉÆÃftÂ C¢üPÁj 1964gÀ
PÀ£ÁðlPÀ ¨sÀÆ PÀAzÁAiÀÄ PÁAiÉÄÝ ¸ÉPÀë£ï 107 ¤AiÀÄªÀÄ 18 gÀAvÉ £ÀªÀÄÆ£É 1 gÀ°è C¼ÀvÉ PÁAiÀÄð
¥ÁægÀA©ü¸ÀÄªÀ ¢£ÁAPÀUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå £ÉÆÃnÃ¸À£ÀÄß qÀAUÀÄgÀ ¨Áj¸ÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀÆa¹zÀ
ªÉÄÃ¯É UÁæªÀÄzÀ ZÁªÀrAiÀÄ°è ¥ÀæPÀn¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ. ¸ÁªÀiÁ£Àå £ÉÆÃnÃ¹£À°è C¼ÀvÉ ¸ÀªÀÄAiÀÄ, ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ
»qÀÄªÀ½zÁgÀgÀÄ vÀªÀÄä d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À°è vÀ¥ÀàzÉÃ ºÁdjgÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀªÀÄä MqÉvÀ£À, ºÀPÀÄÌ, ªÉÄÃgÉ,
¤ÃgÁªÀj ªÀÄÆ® §UÉÎ ªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ zÀ¸ÁÛªÉÃdÄUÀ¼À£ÀÄß ªÉÆÃftÂ C¢üPÁjUÀ½UÉ
MzÀV¸À¨ÉÃPÉAzÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÀgÀ¥À½ J¼ÉAiÀÄ®Ä, ¨ÁªÀÅl »rAiÀÄ®Ä PÁ«ÄðPÀgÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄªÀAvÉ
¸ÀÆa¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
4. ªÉÆzÀ®Ä UÁæªÀÄzÀ UÀrUÀ¼À ¤zsÀðgÀuÉ (¸ÉPÀë£ï 138 jAzÀ 141)
CPÀÌ¥ÀPÀÌzÀ UÁæªÀÄUÀ¼À ªÀÄÆ®¸ÀªÉð FUÁUÀ¯ÉÃ DVzÀÝ°è, CªÀÅUÀ¼À UÀrUÀ¼À£ÀÄß DzsÁgÀªÁVlÄÖPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
CPÀÌ¥ÀPÀÌzÀ UÁæªÀÄUÀ¼À ªÀÄÆ®¸ÀªÉð DVgÀ¢zÀÝ°è, ¸ÀA§A¢ü¹zÀ UÁæªÀÄzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÉÆÃftÂ
C¢üPÁjUÀ¼À ¸ÀªÀÄPÀëªÀÄ M¥ÀàAzÀ ªÀiÁrPÉÆAqÀAvÉ UÁæªÀÄzÀ UÀr ¤zsÀðj¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
5. UÁæªÀÄzÀ UÀrAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄvÀÄÛ ºÁPÀÄªÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°èAiÉÄÃ, UÁæªÀÄzÉÆ¼ÀUÉ §gÀÄªÀ «±ÉÃµÀ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV
«ÄÃ¸À°qÀ¨ÉÃPÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀðd¤PÀ G¥ÀAiÉÆÃUÀPÁÌV PÁ¬ÄÝj¸À¨ÉÃPÁzÀ RgÁ§Ä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß CAzÀgÉ
GavÀ UÉÆÃªÀiÁ¼À, «ÄÃ¸À®Ä PÁqÀÄ, PÉgÉ, PÀmÉÖ, zÉÃªÀ¸ÁÜ£À, PÁ®ÄzÁj, §ArzÁj, £À¢, ºÀ¼Àî, ¸Àä±Á£À
EvÁå¢UÀ¼À §UÉÎ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁr C£Àé¬Ä¸ÀÄªÀ ¨sËUÉÆÃ½PÀ aºÉßUÀ¼À£ÀÄß d«ÄÃ£ÀÄ ¹ÜwAiÀÄAvÉ
UÉÆÃ®£ÀPÉëAiÀÄ°è £ÀªÀÄÆ¢¸À¨ÉÃPÀÄ. EzÀjAzÀ UÁæªÀÄzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¨sÁUÀzÀ°è£À ¸ÀªÀÄUÀæ ªÀiÁ»w
®¨sÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.
6. UÁæªÀÄzÀ UÀrAiÉÆ¼ÀUÉ §gÀÄªÀ »qÀÄªÀ½ d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÀÆªÀð-¥À²ÑªÀÄªÁV ºÉZÀÄÑ GzÀÝªÁVªÉAiÉÆÃ CxÀªÁ
zÀQët-GvÀÛgÀªÁV ºÉZÀÄÑ GzÀÝªÁVªÉAiÉÆÃ JA§ÄzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èlÄÖPÉÆAqÀÄ, ºÉZÀÄÑ GzÀÝªÁVgÀÄªÀ
¢QÌUÀ£ÀÄUÀÄtªÁV UÁæªÀÄzÀ UÀrAiÀÄ MAzÀÄ ¨sÁUÀ¢AzÀ C©üªÀÄÄRªÁV, UÁæªÀÄzÀ UÀrAiÀÄ E£ÉÆßAzÀÄ ¨sÁUÀPÉÌ
ªÀÄÄRå DzsÁgÀ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß gÀa¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. ªÀÄÄRå DzsÁgÀ gÉÃSÉ ªÉÄÃ°AzÀ UÀrUÉ ®A§PÉÆÃ£ÀzÀ°è
¸ÀÆPÀÛ G¥À DzsÁgÀ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß gÀa¸À¨ÉÃPÀÄ. ªÀÄÄRå DzsÁgÀgÉÃSÉ ªÀÄvÀÄÛ G¥À DzsÁgÀ
gÉÃSÉUÀ¼À£ÁßzsÁj¹AiÉÄÃ ¸ÁzsÀåªÁzÀµÀÄÖ d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ. ªÀÄÄRå DzsÁgÀgÉÃSÉ CxÀªÁ
G¥À DzsÁgÀgÉÃSÉUÀ½AzÀ ¸ÀA¥ÀPÀð ¤ÃqÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀzÀ ¸ÀAzÀ¨ÀsðUÀ¼À°è d«ÄÃ£ÀÄ ¹ÜwUÀ£ÀÄUÀÄtªÁV
C£ÀÄPÀÆ®PÀgÀªÁzÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¯ÁA©UÀ¼À£ÀÄß gÀa¹PÉÆAqÀÄ C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ.
7. ªÀÄÄRå DzsÁgÀ gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß gÀa¹PÉÆ¼ÀÄîªÁUÀ PÉgÉ, £À¢, ºÀ¼Àî, UÀÄqÀØ, PÁqÀÄ, ¨ÉlÖ, UÁæªÀÄoÁuÁ, PÀmÉÖ,
zÉÃªÀ¸ÁÜ£À, ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ, PÉÆ¼À, ªÀUÉÊgÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ jÃwAiÀÄ CqÀZÀuÉUÀ¼ÀÄ §gÀzÀAvÉ JZÀÑgÀ ªÀ»¸À¨ÉÃPÀÄ.
8. ªÀÄÄRå DzsÁgÀ gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¥ÀæwÃ 20 ¸ÀgÀ¥À½UÉ MAzÀgÀAvÉ ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß (¥ÀÄ°è/ªÀiÁ°) UÀÄwð¹, D
UÀÄgÀÄvÀÄUÀ½UÉ zÉÆqÀØ UÀ¼ÀUÀ¼À£ÀÄß CxÀªÁ JvÀÛgÀªÁzÀ CrPÉ ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß ¨sÀzÀæªÁV ¤°è¹ CªÀÅUÀ¼À vÀÄ¢UÉ
¸ÀÄtÚ §½zÀ ªÀÄqÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ¨ÉÆÃgÀ¯ÁV ºÁPÀ¨ÉÃPÀÄ.
120
9. »qÀÄªÀ½UÀ¼À£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀÄªÀAvÉ ¨ÁèPÀÄUÀ¼ÁV «AUÀr¸À¨ÉÃPÀÄ. ªÀÄÄRå DzsÁgÀ
gÉÃSÉAiÀÄ MAzÀÄ vÀÄ¢¬ÄAzÀ PÀ¤µÀ× «¹ÛÃtðPÉÌ PÀrªÉÄ ¨ÁgÀzÀAvÉ (1964gÀ PÀ£ÁðlPÀ ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ
C¢ü¤AiÀÄªÀÄ 108 gÀAvÉ) »qÀÄªÀ½ d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À C¼ÀvÉ PÉ®¸À ¥ÀÆgÉÊ¹, C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV ZÁ¯ÁÛ £ÀA§gÀÄUÀ¼À£ÀÄß
¤ÃqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
10. FUÁUÀ¯ÉÃ C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÀ ZÁ¯ÁÛ £ÀA§gÀÄUÀ½UÀÆ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆ¸ÀzÁV C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀÄwÛgÀÄªÀ ZÁ¯ÁÛ
£ÀA§gÀÄUÀ¼À ªÉÄÃgÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ vÁ¼É EzÉAiÉÄÃ ºÁUÀÆ ¯ÁUÀÄ C¼ÀvÉUÀ¼ÀÄ ¨ÁAzÀÄ ªÀiÁ¥ÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¸Àj
ºÉÆAzÀÄvÀÛªÉAiÉÄÃ JAzÀÄ ¥Àj²Ã°¹PÉÆAqÀÄ C¼ÀvÉ PÉ®¸À ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÀÄ. F PÀæªÀÄ¢AzÀ UÁæªÀÄ
£ÀPÁ±ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Áèmï ªÀiÁqÀ®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀÄvÀÛzÉAiÀÄ®èzÉ £ÀPÁ±ÉAiÀÄÄ ºÉÆgÀ¼ÀzÉÃ ¨sÀzÀæªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
11. PÀ£ÁðlPÀ ¨sÀÆ PÀAzÁAiÀÄ PÁAiÉÄÝ ¸ÉPÀë£ï 71 gÀAvÉ, UÁæªÀÄzÀ zÀ£ÀPÀgÀÄUÀ½UÉ GavÀ UÉÆÃªÀiÁ¼ÀPÁÌV,
«ÄÃ¸À®Ä PÁqÀÄUÀ½UÁV ªÀÄvÀÄÛ E¤ßvÀgÉ «±ÉÃµÀ GzÉÝÃ±ÀUÀ½UÁV ¸ÀPÁðj d«ÄÃ£À£ÀÄß «ÄÃ¸À°lÄÖ
PÁ¬ÄÝj¸ÀzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀðd¤PÀ G¥ÀAiÉÆÃUÀPÉÌ PÁ¬ÄÝj¹zÀ RgÁ§ÄUÀ¼À£ÀÄß «AUÀr¹PÉÆAqÀÄ ªÉÆÃftÂ
C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ C¼ÀvÉ PÉ®¸À ¥ÀÆgÉÊ¸À¨ÉÃPÀÄ.
12. ¥Àæw ¢ªÀ¸À C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÀ ZÁ¯ÁÛ £ÀA§gÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉëÃvÀæ ¥ÀÄ¸ÀÛPÀzÀ°è zÁR°¹PÉÆAqÀAvÉ, qÁæ¬ÄAUï ²Ãmï
ªÉÄÃ¯É PÀæªÀÄªÁV UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Áèmï ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ.
13. ªÉÆÃftÂ PÁAiÀÄð ¥ÀæUÀwAiÀÄ°ègÀÄªÁUÀ¯ÉÃ ªÉÄÃ¯Á¢üPÁjUÀ¼ÀÄ PÀ£ÁðlPÀ ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ 1966gÀ
¤AiÀÄªÀÄ 22 gÀAvÉ ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ CqÀ« ¥Àj²Ã®£É ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
14. C¼ÀvÉAiÀiÁzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ »qÀÄªÀ½ ªÉÄÃgÉAiÀÄ ©AzÀÄUÀ½UÉ PÀ£ÁðlPÀ ¨sÀÆ PÀAzÁAiÀÄ PÁAiÉÄÝ ¸ÉPÀë£ï 143
gÀAvÉ ªÉÄÃgÉ UÀÄgÀÄvÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÁQ¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ F ¸ÀA§AzsÀ ¸ÀªÉðAiÀÄgï ¸ÀévÀ: ¥Àj²Ã°¹, ¥Àæw¢£À
¨ÁAzÀÄ¥ÀºÀtÂ (Inspection of Boundary Marks) s§gÉAiÀÄvÀPÀÌzÀÄÝ.
15. C¼ÀvÉ PÉ®¸À ¤ªÀð»¹zÀ ªÉÆÃftÂ vÀAqÀªÀÅ PÀ£ÁðlPÀ ¨sÀÆ PÀAzÁAiÀÄ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ 1966, ¤AiÀÄªÀÄ 20
gÀ°è G¯ÉèÃT¹gÀÄªÀAvÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ ¸ÀªÉð zÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁgÀÄ ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ £ÀAvÀgÀ ¥ÀÆtð
PÀqÀvÀzÉÆA¢UÉ PÀbÉÃjUÉ ªÀgÀ¢AiÉÆA¢UÉ ¸À°è¹zÀ vÀgÀÄªÁAiÀÄ ¸ÀAgÀQë¹ ¤ªÀð»¹PÉÆAqÀÄ §gÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
ªÀÄÆ®¸ÀªÉð PÁ®zÀ°è vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀ zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ :

1966gÀ PÀ£ÁðlPÀ ¨sÀÆ PÀAzÁAiÀÄ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ, ¤AiÀÄªÀÄ 20 gÀAvÉ vÀAiÀiÁj¸À¯ÁUÀÄªÀ zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ PÉ¼ÀV£ÀAwªÉ.
1. ¸ÀÄvÀÄÛ ªÉÆÃftÂ ¥ÀÄ¸ÀÛPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆaPÁ £ÀPÁ±É
2. n¥ÀàtÂ ¥ÀÄ¸ÀÛPÀ CxÀªÁ ¸ÀªÀÄvÀ®ªÉÄÃdÄ ºÁ¼É
3. ¥ÀPÁÌ ¥ÀÄ¸ÀÛPÀ CxÀªÁ UÀÄuÁPÁgÀ ¥ÀÄ¸ÀÛPÀ (ªÀÄÆ® ªÉÆÃftÂ)
4. SÁAiÀÄAzÀgÀ vÀ:SÉÛ
5. ¥ÀºÀtÂ ¸ÀÆqï
6. ªÀ¸ÀÆ¯ï ¨ÁQ
7. eÉÆÃrzÁgÀ vÀ:SÉÛ
8. ¯ÁªÀtÂ ¥sÉÊ¸À¯ï ¥ÀwæPÉ
9. ªÀÄgÀUÀ¼À «ªÀgÀuÁ ¥ÀvÀæ (VqÀ¥ÀwæPÉ)
10. UÉÆÃªÀiÁ¼ÀzÀ «ªÀgÀuÉ ¥ÀvÀæ (ºÀÄ®â¤ß vÀ:SÉÛ)
11. §AdgÀÄ ¨sÀÆ«ÄUÀ¼À «ªÀgÀuÉ ¥ÀvÀæ (§AdgÀÄ vÀ:SÉÛ)
12. PÀ«Ää eÁ¹Û ¥ÀwæPÉ
13. RÄ¶Ì, vÀj ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁUÁAiÀÄÄÛ, ¥ÁèAmÉÃµÀ£ï ¨sÀÆ«ÄUÀ¼À dAwæUÀ¼ÀÄ
121
ªÀÄÄRå DzsÁgÀgÉÃSÉAiÀÄ gÀZÀ£É :
MAzÀÄ UÁæªÀÄzÀ J¯Áè »qÀÄªÀ½UÀ¼ÀÄ d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀÄªÀ ªÉÆzÀ®Ä ªÀÄÄRå DzsÁgÀgÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß
gÀa¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. »ÃUÉ gÀa¸ÀÄªÁUÀ F PÉ¼ÀPÀAqÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èlÄÖPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
1. UÁæªÀÄUÀ¼À°è §gÀÄªÀ J¯Áè »qÀÄªÀ½UÀ¼À d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÀÆªÀð-¥À²ÑªÀÄªÁV GzÀÝªÁVªÉAiÉÄÃ CxÀªÁ

zÀQët-GvÀÛgÀªÁV GzÀÝªÁVzÉAiÉÄÃ JA§ÄzÀ£ÀÄß ªÉÆzÀ®Ä UÉÆvÀÄÛ¥Àr¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
2. »qÀÄªÀ½ d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ GzÀÝªÁVgÀÄªÀ ¢QÌUÉ C£ÀÄUÀÄtªÁV UÁæªÀÄzÀ UÀrAiÀÄ MAzÀÄ PÉÆ£É¬ÄAzÀ
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ PÉÆ£ÉUÉ ªÀÄÄRå DzsÁgÀgÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß gÀa¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. »ÃUÉ gÀa¸ÀÄªÁUÀ PÉgÉ, £À¢, ºÀ¼Àî, UÀÄqÀØ,
PÁqÀÄ, ¨ÉlÖ, UÁæªÀÄoÁuÁ, PÀmÉÖ, zÉÃªÀ¸ÁÜ£À, ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ, PÉÆ¼À, ªÀUÉÊgÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ jÃwAiÀÄ CqÀZÀuÉUÀ¼ÀÄ
§gÀzÀAvÉ CxÀªÁ CqÉvÀqÉUÀ¼ÀÄ EgÀzÀAvÉ JZÀÑjPÉ ªÀ»¸À¨ÉÃPÀÄ.
3. ªÀÄÄRå DzsÁgÀgÉÃSÉAiÀÄ JgÀqÀÄ RÄtUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ PÁtÄªÀAwgÀ¨ÉÃPÀÄ. ªÀÄvÀÄÛ DzsÁgÀ gÉÃSÉAiÀÄÄ
¸ÀªÀÄvÀ®ªÁVAiÀÄÆ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÃgÀªÁVAiÀÄÆ EgÀÄªÀAvÉ £ÉÆÃrPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. PÁgÀt £ÀPÁ±É gÀa¸À®Ä
DzsÁgÀgÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß DzsÀj¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀjAzÀ EzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ.
UÁæªÀÄzÀ d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À ªÀÄzsÀå¨sÁUÀzÀ°è DzsÁgÀgÉÃSÉAiÀÄÄ DAiÀÄÄÝ ºÉÆÃUÀÄªÀAvÉ gÀa¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. G¥À
DzsÁgÀgÉÃSÉVAvÀ ªÀÄÄRå DzsÁgÀgÉÃSÉAiÀÄÄ GzÀÝªÁVgÀ¨ÉÃPÉA§ GzÉÝÃ±À¢AzÀ ºÉZÀÄÑ GzÀÝªÁzÀ ªÀÄÄRå
DzsÁgÀgÉÃSÉ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
4. DzÀµÀÄÖ ªÀÄÄRå DzsÁgÀgÉÃSÉ¬ÄAzÀ¯ÉÃ d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À RÄtUÀ½UÉ ®A§gÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
®A§gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ PÀrªÉÄ GzÀÝ §gÀÄªÀAvÉ £ÉÆÃrPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
5. ªÀÄÄRå DzsÁgÀgÉÃSÉ ºÁUÀÆ EvÀgÉ G¥À DzsÁgÀgÉÃSÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ bÉÃ¢¸ÀzÀAvÉ ¸ÁzsÀåªÁzÀµÀÄÖ ªÀÄnÖUÉ JZÀÑgÀ
ªÀ»¸À¨ÉÃPÀÄ.
UÁæªÀÄ £ÀPÁ±É :
zÉÆqÀØ qÁæ¬ÄAUï ºÁ¼ÉAiÀÄ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ, CzÀ£ÀÄß qÁæ¬ÄAUï ºÀ®UÉUÉ £Á®ÄÌ PÀqÉ ¦£ÀÄßUÀ½AzÀ ¨sÀzÀæ¥Àr¹,
GvÀÛgÀ ¢QÌUÉ ElÄÖPÉÆAqÀÄ CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É ªÀÄÄRå DzsÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ G¥À DzsÁgÀ gÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß Field book £À°è
zÁR°¹PÉÆAqÀÄ, C¼ÀvÉ ªÀiÁrgÀÄªÀ £ÀA§gÀÄUÀ¼À£ÀÄß DzsÁgÀ gÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É PÀæªÀÄªÁV ¸ÀASÉå 1 jAzÀ ¥ÁægÀA©ü¹,
D UÁæªÀÄzÀ J¯Áè £ÀA§gÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥Áèmï ªÀiÁrPÉÆAqÀÄ ºÉÆÃUÀ¨ÉÃPÀÄ. F jÃw ¥Áèmï ªÀiÁqÀÄªÁUÀ ºÁUÀÆ
£ÀA§gÀÄUÀ¼À ¨ÁAzÀÄ ªÀiÁ¥ÀÄUÀ¼À C¼ÀvÉ MAzÀPÀÆÌAzÀÄ PÀÆqÀÄªÀÅzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß Field book £À°è zÁR°¹gÀÄªÀ
CAQ CA±ÀªÀ£ÀÄß DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¤zsÀðj¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀ®èzÉ, C¼ÀvÉAiÀiÁzÀ J¯Áè zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ PÀæªÀÄªÁV MAzÀPÉÆÌAzÀÄ
vÁ¼É §gÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ºÁUÀÆ ¸ÀzÀj UÁæªÀÄzÀ°è §gÀÄªÀ «ÄÃ¸À®Ä d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¥ÀæPÁgÀ vÁ¼É ElÄÖ C¼ÀvÉ
ªÀiÁrzÁÝgÉAiÉÄÃ? ªÀÄÄAvÁzÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èlÄÖPÉÆAqÀÄ JZÀÑgÀ ªÀ»¹ ¥Áèmï ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
D £ÀAvÀgÀ UÁæªÀÄzÀ°è §gÀÄªÀ gÀ¸ÉÛ, ºÀ¼Àî, UÁæªÀÄoÁt, £À¢, PÉgÉ, zÉÃªÁ®AiÀÄ, ªÀÄgÀ, PÁ®ÄzÁj, §ArzÁj
ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß a£ÉíUÀ½AzÀ vÉÆÃj¸À¨ÉÃPÀÄ. ºÁUÀÆ DzsÁgÀgÉÃSÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¥Àæw 20 ¸ÀgÀ¥À½UÉ UÀÄgÀÄvÀÄ
ªÀiÁrgÀÄªÀ ¸ÀÜ¼ÀUÀ½UÉ JgÀqÀÄ ªÀiÁ°UÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄvÀÄÛªÀ ªÀÄÆ®PÀ CªÀÅUÀ½UÉ D¯Á¬ÄzÀ PÀæªÀÄ¸ÀASÉå ¸ÀºÀ PÉÆqÀ¨ÉÃPÀÄ. £ÀPÉë
vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÁUÀ GvÀÛªÀÄªÁzÀ ¸ÉÌÃ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¥É¤ì¯ï G¥ÀAiÉÆÃV¸À¨ÉÃPÀÄ. J¯Áè £ÀA§gÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥Áèmï ªÀiÁrzÀ
£ÀAvÀgÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ°è UÀr¬ÄAzÀ ¥ÁægÀA©ü¹ C£ÀÄPÀæªÀÄ ¸ÀASÉå PÉÆqÀ¨ÉÃPÀÄ (ZÁ¯ÁÛ £ÀA§gï) gÀ¸ÉÛ ªÀÄvÀÄÛ PÁ®ÄzÁjUÀ¼ÀÄ
J°èAzÀ J°èUÉ ºÉÆÃUÀÄvÀÛªÉ JA§ «ªÀgÀªÀ£ÀÄß ¸ÀºÁ ¨ÁtzÀ UÀÄwð¤AzÀ £ÀªÀÄÆ¢¸À¨ÉÃPÀÄ. £ÀPÉë vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÁUÀ
C¼ÀvÉ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ©ænµï ¥ÀzÀÝwAiÀiÁzÀgÉ 1 CAUÀÄ® 20 ¸ÀgÀ¥À½ CxÀªÁ ªÉÄnæPï ¥ÀzÀÝwAiÀiÁzÀgÉ 1:7920
122
¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ElÄÖPÉÆAqÀÄ £ÀPÉë vÀAiÀiÁj¸À¨ÉÃPÀÄ. £ÀPÉë AiÀiÁªÀ ¸ÉÌÃ°UÉ ¥ÁèlÄ ªÀiÁrzÉ JA§ «ªÀgÀªÀ£ÀÄß ¸ÀºÀ
£ÀPÉëAiÀÄ PÉ¼ÀUÉ §gÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ. ºÁUÀÆ GvÀÛgÀ ¢PÀÌ£ÀÄß a£Éí¬ÄAzÀ vÉÆÃj¸À¨ÉÃPÀÄ. GvÀÛgÀ ¢QÌ£À PÉ¼ÀUÉ zÉÆqÀØ
CPÀëgÀUÀ¼À°è UÁæªÀÄzÀ ºÉ¸ÀgÀÄ, ºÉÆÃ§½, vÁ®ÆèPÀÄ, f¯Éè, E¹é, EvÀgÉ., «ªÀgÀªÀ£ÀÄß ¸ÀºÀ §gÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ. ºÁUÀÆ
UÁæªÀÄzÀ MlÄÖ £ÀA§gÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉ¼ÀUÉ §gÉzÀÄ PÉÆ£ÉAiÀÄ°è vÀAiÀiÁj¹zÀªÀgÀÄ vÀªÀÄä ¸À»AiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ.
123
¥sÀÆmï RgÁ§Ä ªÀiÁ»w :
¸ÀPÁðgÀzÀ DzÉÃ±À ¸ÀASÉå: Dgï.r.05.J¯ïf¦ 2018,

¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ, ¢£ÁAPÀ: 16-05-2018.
¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉAiÀÄ°è «ªÀj¹gÀÄªÀ CA±ÀUÀ¼À »£Éß¯ÉAiÀÄ°è ¥sÀÄmï RgÁ§Ä ‘J’ d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ

¸ÉÃjzÀªÀÅUÀ¼ÉÃ CxÀªÁ »qÀÄªÀ½zÁgÀjUÉ ¸ÉÃjzÀªÀÅUÀ¼ÉÃ JA§ÄzÀgÀ §UÉÎ gÀÄdÄªÁvÀÄ¥Àr¸ÀÄªÀ zÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß
¥Àj²Ã°¹ ¤zsÀðj¸À®Ä f¯Áè ªÀÄlÖzÀ°è F PÉ¼ÀPÀAqÀ C¢üPÁjUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ ‘¥sÀÄmï RgÁ§Ä-J d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À
¤zsÀðgÀuÁ ¸À«Äw’AiÀÄ£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀªÀÅ gÀa¹ DzÉÃ²¹zÉ.
C£ÀÄ§AzsÀ
(¸ÀPÁðgÀzÀ DzÉÃ±À ¸ÀASÉå: Dgï.r.05.J¯ïf¦ 2018 ¢£ÁAPÀ: 16-05-2018)
¥ÀnÖ-1
(1) eÁUÉÆÃeÁUÉÆÃPÀ®ÄèªÀÄgÀn (2) PÀqÀPÀ½ (3) ¨Á« (4) ªÀÄ£É (5) PÀt (6) PÀtªÀÄ£É (7)
UÀÄAr (8) PÀlÖqÀ (9) §AUÀ¯É (10) PÀtÂÚUÉ PÁtzÀ RgÁ§Ä (11) C¼ÀvÉUÉ ¹PÀÌzÀ RgÁ§Ä
(12) »vÀÛ®Ä (13) PÀqÀAUÀ (14) RqÀvÀ¼À d«ÄÃ£ÀÄ (15) w¥ÉàUÀÄAr (16) £ÁQzÀð¸ÁgÀqÀUÀqsÁ½
(17) PÉÆgÀPÀ®Ä (MAzÉ ¸ÀªÉð £ÀA§jUÉ ¹Ã«ÄvÀªÁVzÀÝ°è) (18) ªÉÆgÀdÄPÀè®Ä (19) vÀUÀÄÎ (20) ¢§â
(21) ªÀÄ£ÉzÀ¼À (22) qÉÆUÀgÀÄ (23) ¸ÁUÀÄ£Á¯ÁAiÀÄPï (24) PÀ®ÄèUÀÄqÉØ (25) C£ÀåPÁæAvÀPÉÌ M¼À¥ÀlÖ
«¹Ûtð
¥ÀnÖ-2
I ¸ÀªÉð £ÀA§gï M¼ÀUÉ §gÀÄªÀ RgÁ§Ä d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼ÀÄ :
1)gÀ¸ÉÛ (2) ªÀiÁUÀð (3) ©Ã¢ (4) NtÂ (5) ºÁ¢ (6) ¸ÉÃvÀÄªÉ (7) ¤ÃgÀÄ ºÀjAiÀÄÄªÀ ºÀ¼Àî
(8) ¸ÀPÁðj §AUÀ¯É (9) PÉÆÃmÉ (10) £À¢ZÁZÀÄ (11) ¸ÀgÉÆÃªÀgÀ (12) £Á® (13) PÁ®ÄªÉ
(14)¦¼ÀîUÁ®ÄªÉ (15) PÁ®ÄzÁj (16) §ArzÁj (17) ZÀPÀÌqÀzÁj (18) ¸ÀPÁðj ¨Á«
(19) PÀ¯ÁåtÂ (20) ¸ÁªÀðd¤PÀ PÀt (21) ¸ÀgÀªÀÅ (22) UÉÆÃPÀmÉÖ (23) PÀmÉÖ (24) PÀÄAmÉ (25)
PÉÆgÀPÀ®Ä (MAzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ ¸ÀªÉð £ÀA§gÀÄUÀ¼À°è ºÁzÀÄ ºÉÆÃUÀÄªÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è) (26) PÀ®Äè§AqÉ
(27) ªÀÄAl¥À (28)PÀ¯ÁåtÂ (29) vÉÆÃqÀÄ (30) ¸ÁªÀðd¤PÀ PÀlÖqÀUÀ¼ÀÄ (31) PÉÆ¼À
(32) vÉÆÃqÀÄ (gÁd PÁ®ÄªÉ) (33) CgÀªÀÄ£É PÀqÀAUÀ
124
II ¥ÀævÉåÃPÀ ¸ÀªÉð £ÀA§gï ¤ÃrgÀÄªÀ RgÁ¨ï/ ¸ÀªÉð £ÀA§gï E®èzÀ RgÁ§Ä :
1) PÉgÉ (2) PÀmÉÖ (3) gÉÊ¯Éé ¯ÉÊ£ï (4) ¸Àä±Á£À (5) gÀÄzÀæ¨ÀsÆ«Ä (6) ¸ÀªÀÄÄzÀævÀr
(7) UÉÆÃªÀiÁ¼À (¥ÉÊ¸Áj) (8) UÀÄAqÀÄvÉÆÃ¥ÀÄ (9) ºÀ¢ÝVrzÀ gÀ¸ÉÛ (10) ºÀ¢ÝVrzÀ ºÀ¼Àî (11)
¹ÃªÉÄVrzÀºÀ½î (12) ¹ÃªÉÄUÉ »rzÀ gÀ¸ÉÛ (13) zÉÃªÀgÀ PÁqÀÄ (14) PÉgÉAiÀÄ vÀ¼À¨sÁUÀ (15) CgÀtå
(16) ¸ÀPÁðj ¨ÉlÖ (17) ¸ÀPÁðj UÀÄqÀØ (18) ºÀ®Äè§¤ß (19) DPÁgÀPÀAqÀ ©Ã¼ÀÄ (20) UÁæªÀÄoÁt
(21) ¸ÉÆ¦à£À¨ÉlÖ (22) ¥ÉÊ¸Áj (23) PÀqÀAUÀ (24) gÁdPÀqÀAUÀ (25) £À¢ zÀqÀ
vÀ¥Á¸ÀuÉ PÉ®¸À :
CqÀ«AiÀÄ°è C¼ÀvÉAiÀiÁzÀ PÀqÀvÀUÀ¼ÀÄ, ªÉÄÃ®¢üPÁjUÀ¼À ±ÉÃPÀqÁ vÀ¤SÉ ¥ÀÆtðUÉÆAqÀÄ, PÀbÉÃjUÉ §AzÀ PÀÆqÀ¯ÉÃ
vÀ¥Á¸ÀuÉ «¨sÁUÀzÀ ¹§âA¢ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß §ºÀÄ JZÀÑjPÉ ªÀ»¹ ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ. CAzÀgÉ, n¥ÀàtÂAiÀÄ°è zÁR°¹gÀÄªÀ
C¼ÀvÉUÀ¼ÀÄ ¸ÉÌÃ¯ïUÉ ¸ÀjAiÀiÁV £ÀPÉëAiÀÄ°è ¸ÀjºÉÆAzÀÄªÀÅzÉÃ, ¨ÁAzÀÄ ªÀiÁ¥ÀÄ MAzÀPÀÆÌAzÀÄ vÁ¼É¬ÄgÀÄªÀÅzÉÃ,
gÀÄdÄªÁvÀÄ UÀÄuÁPÁgÀ ªÀiÁrgÀÄªÀÅzÀ ¸ÀjAiÉÄÃ, ¥ÁèlÄ ªÀiÁqÀÄªÁUÀ »qÀÄªÀ½UÀ¼À n¥ÀàtÂ C¼ÀvÉAiÀÄAvÉ ºÉÆAzÁtÂPÉ
DUÀÄªÀÅzÉÃ ªÀÄÄAvÁzÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ. MAzÀÄ ªÉÃ¼É £ÀPÉëAiÀÄ°è ¯ÉÆÃ¥À zÉÆÃµÀ PÀAqÀÄ§AzÀg,É C¼ÀvÉ
ªÀiÁrgÀÄªÀ ¹§âA¢¬ÄAzÀ ¸Àj¥Àr¹PÉÆAqÀÄ PÉ®¸À CAwªÀÄUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ. D£ÀAvÀgÀ ¦üÃ¯ïØ £ÀPÉëAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É
ZÁ¯ÁÛ £ÀA§gÀÄUÀ½UÉ PÉA¥ÀÄ ±Á»¬ÄAzÀ UÀÄAqÀÄ ¸ÀÄwÛ CAwªÀÄªÁV ¸ÀªÉð £ÀA§gïUÀ¼À£ÀÄß PÉÆlÄÖ £ÀPÉëAiÀÄ£ÀÄß
¥ÀÆtðUÉÆ½¹ ªÀÄÄzÀætPÁÌV PÉÃAzÀæ PÀZÉÃjUÉ PÀ¼ÀÄ»¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
UÁæªÀÄ £ÀPÁ±É ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ £ÀªÀÄUÉ ¨ÉÃPÁzÀ ¸ÀªÉð £ÀA§gï CxÀªÁ ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß UÀÄwð¸ÀÄªÀ «zsÁ£À :
AiÀiÁªÀÅzÉÃ MAzÀÄ UÁæªÀÄzÀ ¸ÀªÉð £ÀA§gÀÄ CxÀªÁ ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß UÀÄwð¸À¨ÉÃPÁzÀgÉ ªÀÄÄRåªÁV ¨ÉÃPÁzÀzÀÄÝ UÁæªÀÄ
£ÀPÁ±É DVgÀÄvÀÛzÉ. UÁæªÀÄzÀ £ÀPÁ±É ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ £ÀA§gï CxÀªÁ ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß ¤RgÀªÁV
UÀÄwð¸À§ºÀÄzÀÄ. MAzÀÄ ¸ÀªÉð £ÀA§gï£ÀÄß E®èªÉÃ ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß UÀÄwð¸À ¨ÉÃPÁzÀgÉ F ªÀÄÄAzÉ ºÉÃ½gÀÄªÀ
CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
1. UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è GvÀÛgÀ ¢QÌUÉ »rzÀÄ £ÀªÀÄUÉ CªÀ±ÀåªÁzÀ ¸ÀªÉð £ÀA§gï AiÀiÁªÀ ¢QÌUÉ §gÀÄvÀÛzÉ
ªÀÄvÀÄÛ UÁæªÀÄ oÁuÁ¢AzÀ ¸ÀªÉð £ÀA§gï JµÀÄÖ zÀÆgÀzÀ°ègÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ ªÉÆzÀ®Ä £ÀPÁ±É ªÀÄÆ®PÀ
PÀAqÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃQgÀÄvÀÛzÉ. UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉAiÀÄ£ÀÄß MAzÀÄ ¤UÀ¢üvÀ ¸ÉÌÃ°UÉ vÀAiÀiÁj¹gÀÄªÀÅzÀjAzÀ £ÀªÀÄUÉ ¨ÉÃPÁzÀ
¸ÀÜ¼ÀªÀÅ £ÁªÀÅ ¤AvÀ ¸ÀÜ¼À¢AzÀ £ÀPÉëAiÀÄ°è JµÀÄÖ EAZÀÄ CAvÀgÀzÀ°èzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß rªÉÊqÀgï »rzÀÄ
PÀAqÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÉÃ ºÉÆgÀvÀÄ AiÀiÁªÀ PÁgÀt¢AzÀ®Æ EAZÀÄ ¥ÀnÖ CxÀªÁ ¸ÉÌÃ®£ÀÄß £ÀPÁ±ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É »rzÀÄ
¤zÀðj¸ÀPÀÆqÀzÀÄ. £ÀAvÀgÀ CAvÀgÀªÀ£ÀÄß ¸ÀgÀ¥À½UÉ ¥ÀjªÀwð¹zÀgÉ ¤dªÁzÀ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß w½AiÀÄ§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ.
£ÀPÁ±ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ªÀÄÄzÀætUÉÆArgÀÄªÀ C¼ÀvÉ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ (¸ÉÌÃ¯ï) CµÉÖÃ ªÀÄÄRåªÁzÀ CA±À. d«ÄÃ¤£À ªÉÄÃ¯É
C¼ÀvÉ PÀAqÀÄ »rzÀ ªÉÄÃ¯É £ÀPÁ±ÉAiÀÄ°è£À ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ ¸Àj EgÀÄªÀÅzÉÃ JAzÀÄ w½zÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
125
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉUÀ¼À£ÀÄß 1EAZÀÄ=20 ZÉÊ£ï ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ vÀAiÀiÁj¹gÀÄvÁÛgÉ. CAzÀgÉ, £ÀPÁ±ÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À
MAzÀÄ EAZï C¼ÀvÉAiÀÄÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É 20 ZÉÊ£ïUÉ ¸ÀªÀÄ£ÁVgÀÄvÀÛzÉ. (E°è ZÉÊ£ï: 33 Cr GzÀÝ«gÀÄªÀ
ZÉÊ£ï)
2. MªÉÆäªÉÄä ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è zÉÆgÉAiÀÄ§ºÀÄzÁzÀ mÉÆÃ¥ÉÆÃUÁæ¦üPÀ¯ï ¸ÀAPÉÃvÀUÀ¼ÀÄ (¨sËUÉÆÃ½PÀ aºÉß) £ÀªÀÄUÉ
¸ÀºÀPÁjAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. PÁgÀt ªÉÆzÀ®Ä £Á£ÀÄ ¤AvÀÄPÉÆAqÀ ¸ÀÜ¼ÀªÀÅ AiÀiÁªÀ ¸ÀªÉð £ÀA§jUÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀnÖzÉ
JA§ÄzÀ£ÀÄß DAiÀiÁ DdÄ¨ÁdÆ d£ÀjAzÀ w½zÀÄPÉÆAqÀÄ D£ÀAvÀgÀ £ÀªÀÄUÉ CUÀvÀå«gÀÄªÀ ¸ÀªÉð £ÀA§gÀÄ
CxÀªÁ ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀvÉÛºÀZÀÑ§ºÀÄzÀÄ.
3. £ÀPÁ±É ªÉÄÃ°£À £ÀPÉëAiÀÄAvÉ d«ÄÃ£À£ÀÄß ¸ÀÄvÀÄÛªÀgÉzÀÄ (¥ÉgÁA§Ä¯ÉÃ±À£ï) d«ÄÃ¤£À DPÀÈwAiÀÄÄ £ÀPÉëAiÀÄ DPÀÈwUÉ
¸Àj EzÉAiÉÄÃ? JA§ÄzÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸À¨ÉÃPÀÄ. ºÁUÀÆ D ¸ÀªÉð £ÀA§j£À RÄtUÀ¼À ¸ÀASÉå ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁAzÀÄUÀ¼À
¸ÀASÉå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀPÀÌzÀ d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À UÀrUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¹ RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
4. ¸ÀªÉð £ÀA§j£À n¥ÀàtÂAiÀÄAvÉ ¸ÀªÉð £ÀA§j£À ºÀzÀÄÝ§¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀÄÆ®PÀ ¤zsÀðj¹PÉÆAqÀÄ D£ÀAvÀgÀ
G½zÀ C¼ÀvÉAiÀÄ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊ¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
5. UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ F ¸ÀªÉð £ÀA§j£À°è ¤¢üðµÀÖªÁV PÉgÉ, ¨Á«, ºÀ¼Àî, zÁj, zÉÃªÀ¸ÁÜ£À ªÀUÉÊgÉ
«ªÀgÀUÀ½zÀÝgÉ CªÀÅUÀ¼ÀÄ d«ÄÃ¤£À°è FUÀ®Æ EªÉAiÉÆÃ CxÀªÁ E®èªÉÇÃ JA§ÄzÀ£ÀÄß ªÀÄ£ÀªÀjPÉ
ªÀiÁrPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. FUÀ®Æ EzÀÝ°è CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß SÁwæ¥Àr¹PÉÆAqÀÄ £ÀªÀÄUÉ ¨ÉÃPÁzÀ ¸ÀªÉð £ÀA§gÀÄ EzÀÄªÉÃ
DVzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß UÁæªÀÄ £ÀPÁ±É ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ¸ÀÄ®¨sÀªÁV PÀAqÀÄ»rAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
- -----
126
11. £ÀPÁ±É (ªÀiÁå¥ï)
Cartography : £ÀPÁ±ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV ¹zÀÝ¥Àr¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

f. ªÀÄPÉÃðlgï : ¹°AræPÀ¯ï ¥ÉÆæeÉPÀë£ï ¥ÀjZÀ¬Ä¹zÀ PÁmÉÆÃðUÁæ¥sÀgï.
1767 : ¸ÀªÉð D¥sï EArAiÀiÁªÀ£ÀÄß ¥ÁægÀA¨sÀ.
1815 : ªÀÄÆgÀÆ ¥ÁæAvÀåUÀ¼À ¸ÀªÉð D¥sï EArAiÀiÁªÀ£ÀÄß MAzÀÄUÀÆr¹ KQÃPÀÈvÀ ‘¸ÀªÉð D¥sï EArAiÀiÁ’ ¥ÁægÀA¨sÀ.
PÉqÀ¸ÀÖç¯ï ªÀiÁå¥ï : ªÀåQÛUÀvÀ d«ÄÃ¤£À UÀrUÀ¼À£ÀÄß PÁ£ÀÆ£ÀÄ §zÀÝªÁV ¤UÀ¢¥Àr¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
mÉÆÃ¥ÉÇÃUÀç¦üPÀ¯ï ªÀiÁå¥ï : mÉÆÃ¥ÉÇÃUÀæ¦sPÀ¯ï ªÀiÁå¥ï CPëÁA±À gÉÃSÁA±ÀUÀ¼À CqÀØ-GzÀÝ ¸Á®Ä, ZËPÀlÄÖUÀ½AzÀ
PÀÆrgÀÄvÀÛzÉ,¸ÀgÁ¸Àj ¸ÀªÀÄÄzÀæ ªÀÄlÖªÀÅ (MSL) ¸ÀÆavÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
.............................................................................................................................................................................................................
ªÀiÁå¥ï :
ªÀiÁå¥ï ¥ÀzÀªÀÅ ¯Áån£ï ¨sÁµÉAiÀÄ 'Mappa' ¥ÀzÀ¢AzÀ §A¢zÉ. 'Mappa' JAzÀgÉ 'napkin' CxÀªÁ 'cover
cloth' CAzÀgÉ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ºÉÆgÀ ºÉÆ¢PÉ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ºÉÆgÀ ºÉÆ¢PÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀªÀÄvÀ®zÀ°è Ej¹zÀ avÀçtªÉÃ
ªÀiÁå¥ï.
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ErÃ E®èªÉÃ ¨sÁUÀ±ÀB ¥ÀçzÉÃ±ÀzÀ, ¸ÀÜ¼À ¸ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ «¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß, ¨sÀÆ«ªÀgÀUÀ¼À ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ
UÁvÀç, zÀÆgÀ, ¢PÀÄÌ, ¸ÁÜ£À ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß AiÀÄxÁªÀvÁÛV, PÁUÀzÀzÀ ªÉÄÃ¯É CxÀªÁ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀªÀÄvÀ®zÀ ªÉÄÃ¯É
gÀa¹zÀ JgÀqÀÄ DAiÀiÁªÀÄzÀ gÉÃSÁ ¤gÀÆ¥ÀuÉAiÉÄÃ ªÀiÁå¥ï CxÀªÁ £ÀPÉë.
£ÀPÁ±ÉUÀ¼ÀÄ:
£ÀPÁ±ÉAiÀÄÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ°£À ¨sËUÉÆÃ½PÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÁUÀzÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÀgÁgÀÄªÀPÁÌV awæ¸ÀÄªÀ

ªÀiÁzsÀåªÀÄªÁVzÉ. (Land Map is the Mother Map for all kinds of Map. ‘‘ Map is the Ultimate ‘‘
for anything related to Land)
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ°£À J¯Áè ¨sËUÉÆÃ½PÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß AiÀÄxÁªÀvÁÛV AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÉÆAzÀÄ ¤UÀ¢üvÀ ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ

¹zÀÝ¥Àr¸ÀÄªÀ avÀætªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ( Map is the Exact reflection of land on Paper to Scale.)
£ÀPÁ±ÉUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨sÁµÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄ«®èzÉ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯ÉäöÊ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß

¸ÀÄ®¨sÀªÁV w½¸ÀÄªÀAvÀºÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀiÁVzÉ. (There is no confusion in our Land Maps. It is very
simple and a good guide for the Surveyors)
§ºÀÄ¥Á®Ä J¯Áè £ÀPÁ±ÉUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß MAzÀÄ ¸ÀªÀÄvÀmÁÖzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÉAzÀÄ ©A©¸ÀÄvÀÛzÉ. £ÀPÁ±ÉUÀ¼À

ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄ®¨sÀªÁV ªÀÄÄA¢£À ¦Ã½UÉUÉ ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV ºÀ¸ÁÛAvÀj¸À§ºÀÄzÀÄ. (Unit of Land
Map is Survey Numbers. Maps helps us to reach exact location on land )
127
£ÀPÁ±ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV ¹zÀÝ¥Àr¸ÀÄªÀ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß Cartography JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. (Since,
Maps gives extent and Survey Numbers, it is the appropriate source for Disaster
Calculations)
£ÀPÁ±ÉAiÀÄÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ°£À ¨sËUÉÆÃ½PÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÁUÀzÀzÀ ªÉÄÃ¯É awæ¸ÀÄªÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄªÁVzÉ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ
ªÉÄÃ°£À J¯Áè ¨sËUÉÆÃ½PÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß AiÀÄxÁªÀvÁÛV AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÉÆAzÀÄ ¤UÀ¢üvÀ ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ ¹zÀÝ¥Àr¸ÀÄªÀ
avÀætªÁVgÀÄvÉÛ. F £ÀPÁ±ÉUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨sÁµÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄ«®èzÉ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄ®¨sÀªÁV
EvÀgÀjUÉ w½¸ÀÄªÀAvÀºÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀiÁVzÉ. §ºÀÄ¥Á®Ä J¯Áè £ÀPÁ±ÉUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß MAzÀÄ ¸ÀªÀÄvÀmÁÖzÀ
¥ÀæzÉÃ±ÀªÉAzÀÄ ©A©¸ÀÄvÀÛzÉ. £ÀPÁ±ÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄ®¨sÀªÁV ªÀÄÄA¢£À ¦Ã½UÉUÉ ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV
ºÀ¸ÁÛAvÀj¸À§ºÀÄzÀÄ. £ÀPÁ±ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV ¹zÀÝ¥Àr¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß Cartography JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
¸ÀÄªÀiÁgÀÄ Qæ.¥ÀÆ.2300 gÀµÀÄÖ ºÀ¼ÉAiÀÄzÁzÀ £ÀPÁ±ÉUÀ¼À£ÀÄß ¨É©°AiÀÄ£ï PÉèÃ mÁå¨Éèmï£À°è ¸ÀAUÀæ»¹ EqÀ¯ÁVzÉ.
VæÃPï£À Cj¸ÁÖl¯ï ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ UÉÆÃ¼ÁPÁgÀªÁVgÀÄªÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß Qæ.¥ÀÆ. 350 gÀ°èAiÉÄÃ ºÉÃ½zÀÄÝ, D£ÉÃPÀ
£ÀPÁ±ÉUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉUÉ ¥ÉæÃgÀuÉ ¤ÃrvÀÄ. PÁèrAiÀÄ¸ï mÁ¯É«Ä (Qæ.±À. 85-165) vÀ£Àß ¥ÀÄ¸ÀÛPÀ ‘ªÀ¯ïØð ªÀiÁå¥ï’£À°è
«±ÀéªÀ£ÀÄß 160 N jAzÀ 300 S CPÁëA±À ªÀÄzsÉå §gÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ ºÉÃ½gÀÄvÁÛ£É.
ªÉÄr«AiÀÄ¯ï PÁ®zÀ°è §AzÀAvÀºÀ AiÀÄÆgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï £ÀPÁ±ÉUÀ¼ÀÄ zsÁ«ÄðPÀ ¨sÁªÀ£ÉUÀ½AzÀ PÀÆrzÀÄÝ,

eÉgÀÆ¸É®ªÀiï£ÀÄß «±ÀézÀ ªÀÄzsÀåzÀ°è vÉÆÃj¹, £ÀPÁ±ÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀÆªÀð ¢QÌUÉ ¸ÀªÀÄ£ÁAvÀgÀªÁV vÀAiÀiÁj¸À®ànÖzÀÝªÀÅ.
CgÉÃ©Pï zÉÃ±ÀUÀ¼À°è vÀAiÀiÁj¹zÀ £ÀPÁ±ÉUÀ¼ÀÄ ªÀ¸ÀÄÛ¹ÜwUÉ wÃgÀ ºÀwÛgÀªÁVzÀÄÝ, £ÉÊd ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄwÛzÀÝªÀÅ.
F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è £ÀPÁ±ÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÊ¬ÄAzÀ vÀAiÀiÁj¸ÀÄwÛzÀÄÝ, EªÀÅUÀ¼À «vÀgÀuÉAiÀÄÄ ¹Ã«ÄvÀªÁVvÀÄÛ.
ªÀÄÄzÀætzÀ C«µÁÌgÀ¢AzÀ 15£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ºÉÆwÛUÉ £ÀPÁ±ÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀÄ®¨sÀªÁV ®¨sÀåªÁUÀvÉÆqÀVzÀªÀÅ. ªÀÄgÀzÀ

¨ÁèPïUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ £ÀPÁ±ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄzÀæt ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. 16£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¸ÀÄªÀiÁjUÉ, vÁªÀÄæzÀ ¥ÉèÃmï
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆÃmÉÆÃUÁæ¦üPï «zsÁ£À §¼À¹ £ÀPÁ±É ªÀÄÄzÀæt ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. F ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è vÀAiÀiÁgÁzÀ £ÀPÁ±ÉUÀ¼ÀÄ
£ËPÁAiÀiÁ£ÀPÉÌ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁ¬ÄvÀÄ. ¸ÀªÀÄÄzÀæ vÀl, ¢éÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ, §AzÀgÀÄ EvÁå¢UÀ¼ÀÄ £ÀPÁ±ÉAiÀÄ°è vÉÆÃj¸À®àlÖªÀÅ.
PÉÆ®A§¸ï ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ £ËPÁAiÀiÁ¤UÀ¼À ¥Àæ¥ÀAZÀ ¥ÀAiÀÄðl£ÉAiÀÄ ¥sÀ®ªÁV 18£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ CAvÀåPÉÌ ErÃ «±ÀézÀ
£ÀPÁ±ÉAiÀÄÄ ®¨sÀåªÁUÀvÉÆqÀVzÀªÀÅ. ¨É°ÓAiÀÄA£À f. ªÀÄPÉÃðlgï, ¹°AræPÀ¯ï ¥ÉÆæeÉPÀë£ï C£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¹zÀ ¥Àæ¹zÀÝ
PÁmÉÆÃðUÁæ¥sÀgï DVzÀÝ£ÀÄ. EzÀgÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É 1659gÀ°è ErÃ «±ÀézÀ £ÀPÁ±ÉAiÀÄ£ÀÄß ©qÀÄUÀqÉ ªÀiÁrzÀ£ÀÄ.
19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ CAvÀåzÀ ªÉÃ¼ÉUÉ vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ £ÀPÁ±ÉUÀ¼ÀÄ ¤RgÀªÁUÀvÉÆqÀVzÀªÀÅ. JgÀqÀ£ÉÃ

«±ÀéAiÀÄÄzÀÝzÀ ªÉÃ¼ÉUÉ KjAiÀÄ¯ï ¥ÉÆÃmÉÆÃUÀæ¦ü §¼À¹ £ÀPÁ±É vÀAiÀiÁj¸ÀvÉÆqÀVzÀgÀÄ. EAzÀÄ ®¨sÀå«gÀÄªÀ £ÀPÁ±ÉUÀ¼ÀÄ
DzsÀÄ¤PÀ vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ¼ÁzÀ jªÉÆÃmï ¸É¤ìAUï, f.L.J¸ï. UÀ¼À£ÀÄß §¼À¹ vÀAiÀiÁgÀÄUÉÆArzÀÄÝ, PÉÃªÀ® ºÁ¼ÉAiÀÄ
ªÉÄÃ°gÀzÉ PÀA¥ÀÆålgï£À°è rfl¯ï ªÀiÁzÀjAiÀÄ®Æè ®¨sÀå«gÀÄvÀÛzÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¸ÀªÉð PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV
ªÀÄvÀÄÛ ªÀåªÀ¹ÜvÀªÁV K¦æ¯ï 10, 1802 gÀ°è PÀ£Àð¯ï «°AiÀÄA ¯ÁåA§l£ï EªÀgÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è ªÀÄzÁæ¸ï¤AzÀ
¥ÁægÀA©ü¸À¯Á¬ÄvÀÄ. EzÀ£ÀÄß “¢ UÉæÃmï næUÀ£ÁªÉÄnæPÀ¯ï ¸ÀªÉð E£ï EArAiÀiÁ” JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁVzÉ. EzÀgÀ
eÁÕ¥ÀPÁxÀðªÁV ¥Àæw ªÀµÀð K¦æ¯ï 10 gÀAzÀÄ ¸ÀªÉð ¢£ÁZÀgÀuÉ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ.
©ænµÀgÀ DqÀ½vÁªÀ¢üAiÀÄ°è ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¸ÀªÉð PÁAiÀÄðPÉÌ «±ÉÃµÀ ªÀÄºÀvÀéªÀ£ÀÄß PÉÆqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. F PÁgÀtPÁÌVAiÉÄÃ

1767gÀ°è §AUÁ¼À ¥ÁæAvÀåzÀ°è ªÉÆzÀ® ¨ÁjUÉ ¸ÀªÉð D¥sï EArAiÀiÁªÀ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¸À¯Á¬ÄvÀÄ. EzÉÃ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è
128
G½zÀ ªÀÄÄA¨ÉÊ ¥Éæ¹qÉ¤ì ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzÁæ¸ï ¥Éæ¹qÉ¤ìUÀ¼À®Æè ¥ÀævÉåÃPÀªÁV ¸ÀªÉð D¥sï EArAiÀiÁªÀ£ÀÄß
¥ÁægÀA©ü¸À¯Á¬ÄvÀÄ. 1815gÀ°è ªÀÄÆgÀÆ ¥ÁæAvÀåUÀ¼À ¸ÀªÉð D¥sï EArAiÀiÁªÀ£ÀÄß MAzÀÄUÀÆr¹ KQÃPÀÈvÀ ‘¸ÀªÉð
D¥sï EArAiÀiÁ’ªÀ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¸À¯Á¬ÄvÀÄ. EzÀgÀ°è ªÀÄÄRåªÁV, næUÀ£ÁªÉÄnæPï ¸ÀªÉð, mÉÆ¥ÉÆÃUÁæ¦üPÀ¯ï ¸ÀªÉð
ªÀÄvÀÄÛ gÉ«£ÀÆå ¸ÀªÉð «¨sÁUÀUÀ½zÀÝªÀÅ. ¸ÁévÀAvÀæöå £ÀAvÀgÀ, gÉ«£ÀÆå «ZÁgÀªÀÅ £ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ¥ÀæPÁgÀ gÁdåzÀ
«ZÁgÀªÁzÀÝjAzÀ, F »AzÉ ¸ÀªÉð D¥sï EArAiÀiÁzÀ gÉ«£ÀÆå «¨sÁUÀªÀ£ÀÄß DAiÀiÁ gÁdåUÀ¼À eÉÆvÉ ªÀÄgÀÄ
«°Ã£ÀUÉÆ½¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ¸ÀªÉð D¥sï EArAiÀiÁ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄÄ PÉÃAzÀç ¸ÀPÁðgÀzÀ «eÁÐ£À ªÀÄvÀÄÛ vÀAvÀçeÕÁ£ÀzÀ
E¯ÁSÉAiÀÄrAiÀÄ°è §gÀÄvÀÛzÉ. CzÀgÀ ¥ÀçzsÁ£À PÀbÉÃjAiÀÄÄ qÉºÁçqÀÆ£ï£À°èzÉ.
ªÀiÁå¥ïUÀ¼À°è £ÀªÀÄUÉ ¥ÀçªÀÄÄRªÁzÀªÀÅUÀ¼ÀÄ mÉÆÃ¥ÉÇÃUÁç¦sPÀ¯ï ªÀiÁå¥ï ªÀÄvÀÄÛ PÉqÀ¸ÀÖç¯ï ªÀiÁå¥ïUÀ¼ÀÄ.

mÉÆÃ¥sÉÇÃUÀç¦sPÀ¯ï(¸ÀÜ¼À ¸ÀégÀÆ¥À) ªÀiÁå¥ïUÀ¼ÀÄ, ¸ÀªÉð D¥sï EArAiÀiÁzÀªÀjAzÀ vÀAiÀiÁgÁUÀÄvÀÛªÉ. ¸ÀªÉðAiÀÄgÀÄUÀ¼ÀÄ
mÉÆÃ¥sÉÇÃUÀç¦sPÀ¯ï ªÀiÁå¥ï §UÉÎAiÀÄÆ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß, CjªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÀÄ.
mÉÆÃ¥ÉÇÃªÀiÁå¥ï
mÉÆÃ¥ÉÇÃUÀç¦üPÀ¯ï ªÀiÁå¥ï :
1. mÉÆÃ¥ÉÇÃUÀæ¦sPÀ¯ï ªÀiÁå¥ïUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÉð D¥sï EArAiÀiÁzÀªÀjAzÀ vÀAiÀiÁj¹zÀ ªÀiÁå¥ïUÀ¼ÀÄ.
2. ¥ÁæPÀÈwPÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀÈvÀPÀ ¨sÀÆ ¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼ÀÄ EªÀÅUÀ¼À ªÀÄÄRå ®PÀëtUÀ¼ÀÄ GzÁ : £À¢, ¨ÉlÖ, gÉÊ¯Éé, gÀ¸ÉÛ,
£ÀUÀgÀ EvÁå¢
GzÉÝÃ±À : ¤RgÀ ¸ÀÜ¼À ¸ÀégÀÆ¥À £ÀPÉë
3. ¨sÀÆ ¸ÀégÀÆ¥À ®PÀëtUÀ¼ÉÃ EzÀgÀ°è£À ¥ÀæzÁs £À UÉgÀUÀ¼ÀÄ
129
4. mÉÆÃ¥ÉÇÃUÀæ¦sPÀ¯ï ªÀiÁå¥ï CPëÁA±À gÉÃSÁA±ÀUÀ¼À CqÀØ-GzÀÝ ¸Á®Ä, ZËPÀlÄÖUÀ½AzÀ PÀÆrgÀÄvÀÛzÉ
5. ¸ÀgÁ¸Àj ¸ÀªÀÄÄzÀæ ªÀÄlÖªÀÅ (MSL) mÉÆÃ¥ÉÇÃUÀæ¦sPÀ¯ï ªÀiÁå¥ï£À°è ¸ÀÆavÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ
6. ¸ÀªÉÆÃ£ÀßvÀ gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ (Contour Lines)EgÀÄvÀÛªÉ
7. £ÀPëÁ ¥ÀæPÉëÃ¥À EgÀÄvÀÛzÉ
8. gÉ«£ÀÆå £ÀPÉëUÀ½UÉ ºÉÆÃ°¹zÁUÀ, mÉÆÃ¥sÉÇÃ ªÀiÁå¥ïUÀ¼ÀÄ ¸ÀtÚ ¥ÀçªÀiÁt ªÀiÁ¥ÀPÀ £ÀPÉëUÀ¼ÀÄ (Small Scale
Maps)
PÉqÀ¸ÀÖç¯ï ªÀiÁå¥ïUÀ¼ÀÄ :
‘PÉqÀ¸ÁÖç’ ¥ÀzÀªÀÅ ¥sÉæAZï£À ‘PÉqÀ¸ÉÖçÃ’ ¥ÀzÀ¢AzÀ §A¢zÉ. CzÀÄ d«ÄÃ¤£À «¹Ûtð, ªÀiË®å, ªÀiÁ°ÃPÀvÀé EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
w½¸ÀÄªÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ §zÀÝ zÁR¯ÉAiÀiÁVzÉ. PÉqÀ¸ÀÖç¯ï £ÀPÁ±ÉUÀ¼À ªÀÄÆ® GzÉÝÃ±À ªÀåQÛUÀvÀ d«ÄÃ¤£À UÀrUÀ¼À£ÀÄß
PÁ£ÀÆ£ÀÄ §zÀÝªÁV ¤UÀ¢¥Àr¸ÀÄªÀÅzÀÄ. £ÀPÁ±ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀ PÁAiÀÄðzÀ°è ¤UÀ¢vÀ ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀÅzÀÄ
ªÀÄºÀvÀézÁVzÀÄÝ, ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀªÉð £ÀA§gÀ£ÀÄß ¥ÀævÉåÃPÀªÁV UÀÄgÀÄw¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁUÀ¨ÉÃPÀÄ.
130
131
PÉqÀ¸ÀÖç¯ï ªÀiÁå¥ïUÀ¼ÀÄ :
1. PÉqÀ¸ÀÖç¯ï ªÀiÁå¥ïUÀ¼ÀÄ DAiÀiÁ gÁdåzÀ ¸ÀªÉð E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ vÀAiÀiÁj¸À®àlÖ ªÀiÁå¥ïUÀ¼ÀÄ.
2. PÁ£ÀÆ£ÀÄ §zÀÞ D¹ÛUÀ¼À ªÉÄÃgÉUÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃj¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ªÁåSÁå¤¸À®Ä GzÁ: ¸ÀªÉð £ÀA§gÀÄ UÀr,
UÁçªÀÄzÀ UÀr. GzÉÝÃ±À : PÀAzÁAiÀiÁqÀ½vÀ
3. »qÀÄªÀ½ ªÉÄÃgÉUÀ¼ÀÄ, ªÀiÁ°ÃPÀvÀé UÉgÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀæzsÁ£À UÉgÉUÀ¼ÀÄ
4. CPëÁA±À, gÉÃSÁA±ÀUÀ¼À ZËPÀlÄÖ EgÀÄªÀÅ¢®è.
5. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¸ÀgÁ¸Àj ¸ÀªÀÄÄzÀæ ªÀÄlÖ (MSL) ¸ÀÆavÀªÁVgÀÄªÀÅ¢®è.
6. ¸ÀªÉÆÃ£ÀßvÀ gÉÃSÉUÀ¼ÀÄ EgÀÄªÀÅ¢®è
7. £ÀPëÁ ¥ÀæPÉëÃ¥À EgÀÄªÀÅ¢®è.
8. mÉÆÃ¥ÉÇÃ ªÀiÁå¥ïUÉ ºÉÆÃ°¹zÁUÀ EªÀÅ zÉÆqÀØ ¥ÀçªÀiÁtzÀ ªÀiÁ¥ÀPÀ £ÀPÉëUÀ¼ÀÄ (Large Scale Maps)
UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉUÀ¼ÀÄ :
gÉ«£ÀÆå ¸ÀªÉð E¯ÁSÉ¬ÄAzÀ vÀAiÀiÁgÀÄUÉÆAqÀ UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉUÀ¼ÀÄ UÁæªÀÄzÀ UÀr, ¸ÀªÉð £ÀA§j£À UÀr, UÁæªÀÄoÁt,
PÁ®Ä zÁj, §ArzÁj, PÉgÉ, PÀmÉÖ, zÉÃªÀ¸ÁÜ£À EvÀgÉ ¨sËUÉÆÃ½PÀ aºÉßUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀAvÉ, ¤UÀ¢vÀ C¼ÀvÉUÉ
(¸ÉÌÃ¯ï) vÀAiÀiÁj¸À®ànÖgÀÄvÀÛzÉ. F jÃw £ÀPÁ±ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀ ªÀÄÄ£Àß, D UÁæªÀÄzÀ UÀrAiÀÄ£ÀÄß ¤UÀ¢
ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. CAzÀgÉ, ¥ÀÆtð¢AzÀ ¨sÁUÀzÀ PÀqÉUÉ (Whole to Part) ªÀÄÆ® vÀvÀéªÀ£ÀÄß C¼ÀªÀr¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
yAiÉÆÃqÀ¯ÉÊmï G¥ÀPÀgÀt §¼À¹ ¸ÀÄvÀÄÛUÀªÀÄ£À C¼ÀvÉ¬ÄAzÀ UÁæªÀÄzÀ UÀrAiÀÄ£ÀÄß C¼ÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
UÁæªÀÄzÀ UÀrAiÀÄ M¼ÀUÉ §gÀÄªÀ ¥ÀæwÃ »qÀÄªÀ½ d«ÄÃ£À£ÀÄß wæ¨sÀÄd/ ZÀvÀÄ¨sÀÄðd DPÀÈwUÉ ¥ÀjªÀwð¹ C¼ÀvÉ
vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ. EzÀjAzÀ d«ÄÃ¤£À «¹ÛÃtð PÀAqÀÄ »rAiÀÄ®Ä ºÁUÀÆ d«ÄÃ¤£À C¼ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß zÁR¯É
ªÀiÁrPÉÆ¼Àî®Ä UÀrUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÄ£Àgï ¸ÁÜ¦¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁUÀÄªÀÅzÀÄ.
AiÀiÁªÀÅzÉÃ UÁæªÀÄzÀ ¸ÀªÉð PÉ®¸À ¥ÁægÀA©ü¹zÁUÀ ¥ÀæwAiÉÆ§â ¸ÀªÉðAiÀÄgïUÉ UÁæªÀÄzÀ EAwµÀÄÖ ¨sÁUÀzÀ C¼ÀvÉ ªÀiÁr
£ÀPÉë ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀÆa¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ. F jÃw C¼ÀvÉ ªÀiÁrzÀ ¥Àæw »qÀÄªÀ½ ¨sÀÆ«ÄUÉ MAzÀÄ ¥ÀævÉåÃPÀ £ÀA§gï
(ZÁ¯ÁÛ £ÀA§gï) ¤ÃqÀ¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ. »ÃUÉ ¥ÀæwAiÉÆ§â ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀ vÀ£ÀUÉ ªÀ»¹zÀ C¼ÀvÉ PÉ®¸À ¥ÀÆgÉÊ¹zÀ £ÀAvÀgÀ
UÁæªÀÄzÀ £ÀPÁ±ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÆtðUÉÆ½¹, UÁæªÀÄoÁuÁzÀ GvÀÛgÀ ¢QÌ¤AzÀ ¥ÁægÀA©ü¹, ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ »qÀÄªÀ½
d«ÄÃ£ÀÄUÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðj RgÁ§Ä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ¸ÀªÉð £ÀA§gï ¤ÃqÀ¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ. F jÃw ¤ÃqÀ¯ÁzÀ ¸ÀªÉð
£ÀA§gï£ÀÄß jÃ¸ÀªÉð ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ºÉÆ¸ÀzÁV UÁæªÀÄ £ÀPÁ±É vÀAiÀiÁgÀÄ ªÀiÁqÀÄªÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ªÀiÁvÀæ
§zÀ¯Á¬Ä¸À§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ.
UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV 1 CAUÀÄ®= 20 ¸ÀgÀ¥À½ CxÀªÁ 1 ¸ÉA.«ÄÃ =79.20 «ÄÃ) ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ
vÀAiÀiÁj¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ. MAzÀÄ ªÉÃ¼É vÀÄA¨Á aPÀÌzÁzÀ UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉAiÀiÁzÀgÉ 1 CAUÀÄ® = 10 ¸ÀgÀ¥À½ ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ
vÀAiÀiÁj¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ. ¨É¼ÀUÁ« «¨sÁUÀzÀ PÉ®ªÀÅ UÁæªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèAiÀÄ §ºÀÄvÉÃPÀ UÁæªÀÄUÀ¼ÀÄ F
¥ÀæªÀiÁtPÉÌ vÀAiÀiÁgÁVgÀÄvÀÛzÉ. §¼Áîj f¯ÉèAiÀÄ°è£À PÉ®ªÀÅ UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉUÀ¼ÀÄ 1 CAUÀÄ® = 165 Cr ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ
vÀAiÀiÁgÁVªÉ. UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°èzÀÝgÀÆ GvÀÛgÀ ¢QÌUÉ vÀAiÀiÁgÁVgÀÄvÀÛªÉ. GvÀÛgÀ ¢QÌ£À
aºÉß ªÀÄvÀÄÛ £ÀPÁ±ÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß £ÀPÁ±ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É £ÀªÀÄÆ¢¹gÀÄvÁÛgÉ. F UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ
d«ÄÃ¤£À°è ¸ÀªÉð £ÀA§gï£ÀÄß ¨sËUÉÆÃ½PÀ aºÉßAiÀÄ£ÁßzsÀj¹ ¸ÀÄ®¨sÀªÁV PÀAqÀÄ »rAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. (UÁæªÀÄ
£ÀPÁ±ÉAiÀÄ°è vÉÆÃj¸ÀÄªÀ aºÉßUÀ¼À ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß CAvÀåzÀ°è ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ).
132
£ÀUÀgÀªÀiÁ¥À£ÀzÀ°è §¼À¸ÀÄªÀ ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼ÀÄ :
1. ¦.n.²Ãmï (P.T.Sheet) : ¥ÉèÃ£ï mÉÃ§¯ï ²Ãmï. EzÀÄ £ÀUÀgÀ ªÀiÁ¥À£ÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR zÁR¯ÉAiÀiÁVzÉ. EzÀÄ
£ÀUÀgÁ¹ÛUÀ¼À C¼ÀvÉ, DPÀÈwUÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄªÀ qÁæ¬ÄAUï ºÁ¼É. ¦.n.²ÃmïUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV 1;500
¥ÀæªÀiÁtPÉÌ vÀAiÀiÁgÀÄ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ. ¨É¼ÀUÁ« «¨sÁUÀzÀ°è, ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄzÀ ¨sÀÆ«ÄUÀÆ ¦.n.²Ãmï
vÀAiÀiÁj¹gÀÄvÁÛgÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV EªÀÅUÀ¼À ¸ÉÌÃ®Ä 1¸É«ÄÃ.=10 «ÄÃlgÀÄ EgÀÄvÀÛzÉ.
2. ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ £ÀPÁ±É (¯ÉÆÃPÀ¯ï KjAiÀiÁ ªÀiÁå¥ï) : £ÀUÀgÀ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ £ÀPÉëUÀ¼ÀÄ UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉAiÀÄ
ªÀiÁzÀjAiÀÄ¯ÉèÃ MAzÀÄ ¤¢üðµÀÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ J¯Áè ¨sËUÉÆÃ½PÀ aºÉßUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄªÀ ¹n ¸ÀªÉð
£ÀA§gï UÀÄgÀÄw¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVªÉ. ¯ÉÆÃPÀ¯ï KjAiÀiÁ ªÀiÁå¥ï ªÀiÁå¥ïUÀ¼À£ÀÄß ºÀ®ªÁgÀÄ
¦.n.²ÃmïUÀ¼À£ÀÄß PÀÆr¹, 1:2500 ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ vÀAiÀiÁj¹gÀÄvÁÛgÉ.
3. rfl¯ï ªÀiÁå¥ï : £ÀPÁ±ÉUÀ¼ÀÄ EAzÀÄ PÉÃªÀ® ºÁ¼ÉAiÀÄ ªÉÄÃ°gÀzÉ, «eÁÕ£ÀzÀ C©üªÀÈ¢ÝAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄªÁV
PÀA¥ÀÆålgï£À°è rfl¯ï ªÀiÁzÀjAiÀÄ®Æè ®¨sÀåªÁUÀÄwÛªÉ. £ÀPÁ±ÉUÀ¼À£ÀÄß F jÃw PÀA¥ÀÆålgï£À°è rfl¯ï
ªÀiÁzÀjAiÀÄ°è vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀ ¥ÀæQæAiÉÄUÉ rfmÉÊeÉÃµÀ£ï CxÀªÁ ªÉPÀÖgÉÊeÉÃµÀ£ï JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
£ÀPÁ±ÉUÀ¼ÀÄ rfl¯ï ªÀiÁzÀjAiÀÄ°è ®¨sÀå«zÁÝUÀ D£ÉÃPÀ C£ÀÄPÀÆ®UÀ½gÀÄvÀÛªÉ. PÉÃªÀ® PÀët ªÀiÁvÀæzÀ°è
¤UÀ¢üvÀ ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ ºÉaÑ¸À§ºÀÄzÀÄ/ PÀÄVÎ¸À§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ. F jÃw MAzÀÄ ºÉÆÃ§½/ vÁ®ÆèQUÉ ¸ÉÃjzÀ
£ÀPÁ±ÉUÀ¼À£Éß¯Áè MAzÀgÀ ¥ÀPÀÌ MAzÀ£ÀÄß ¸ÀAAiÉÆÃd£É ªÀiÁr, ¸ÀÄ®¨sÀªÁV vÁ®ÆèPÀÄ/ f¯Áè £ÀPÁ±ÉAiÀÄ£ÀÄß
vÀAiÀiÁj¸À§ºÀÄzÁVzÉ. F jÃw ªÀ¸ÀÄÛ ¹ÜwUÉ CUÀvÀå«gÀÄªÀ £ÀPÁ±ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄ®¨sÀªÁV vÀAiÀiÁj¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
£ÀPÁ±ÉUÀ¼ÀÄ EAzÀÄ PÉÃªÀ® ºÁ¼ÉAiÀÄ ªÉÄÃ°gÀzÉ, «eÁÕ£ÀzÀ C©üªÀÈ¢ÝAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄªÁV PÀA¥ÀÆålgï£À°è
rfl¯ï ªÀiÁzÀjAiÀÄ®Æè ®¨sÀå. F jÃw PÀA¥ÀÆålgï£À°è rfl¯ï ªÀiÁzÀjAiÀÄ°è vÀAiÀiÁj¹gÀÄªÀ
£ÀPÁ±ÉUÀ¼À ¥ÀæQæAiÉÄUÉ rfmÉÊeÉÃµÀ£ï/ ªÉPÀÖgÉÊeÉÃµÀ£ï JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ªÀÄvÀÄÛ EAvÀºÀ £ÀPÁ±ÉUÀ¼À£ÀÄß
Digitized Map JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
133
rfl¯ï ªÀiÁå¦AUï CUÀvÀåUÀ¼ÀÄ :
• rfl¯ï £ÀPÁ±É CvÀåAvÀ ¤RgÀ

• ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ®¨sÀå«gÀÄªÀ £ÀPÁ±ÉAiÀÄ gÉ¸À®ÆåµÀ£ï §ºÀ¼À PÀrªÉÄ ¥ÀæªÀiÁtzÁÝVzÉ
• ¤RgÀªÁzÀ £ÀPÁ±É ªÀÄÆ®PÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß CvÀÄåvÀÛªÀÄªÁV gÀÆ¦¸À®Ä ¸ÁzsÀå
• UÀÆUÀ¯ï ªÀiÁå¥ï CxÀªÁ f¦J¸ï ªÀåªÀ¸ÉÜVAvÀ ºÉZÀÄÑ ¤RgÀ
• G¥ÀUÀæºÀ avÀæUÀ½UÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ qÉÆæÃ£ï avÀæUÀ¼ÀÄ ¤ÃqÀÄªÀ ªÀiÁ»w C¢üPÀ.
rfl¯ï ªÀiÁå¦AUï PÁAiÀÄð«zsÁ£À :
qÉÆæÃ£ïUÀ½UÉ G£ÀßvÀ UÀÄtªÀÄlÖzÀ ¸É£ÁìgïUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. qÉÆæÃ£ïUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ°£À

avÀæªÀ£ÀÄß ¸ÉgÉ»rzÁUÀ, D ¸É£ÁìgïUÀ¼ÀÄ C¥ÉÃQëvÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ CPÁëA±À ªÀÄvÀÄÛ gÉÃSÁA±ÀªÀ£ÀÄß PÀgÁgÀÄªÀPÁÌV w½¸ÀÄvÀÛªÉ. 3D
ªÀiÁå¥ïUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É D ¸ÀÜ¼À JµÀÄÖ JvÀÛgÀzÀ°èzÉ ? JA§ ªÀiÁ»wAiÀÄÆ ¸ÀºÀ ®¨sÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.
rfl¯ï ªÀiÁå¥ï£À gÉ¸À®ÆåµÀ£ï 5 ¸ÉAn«ÄÃlgï EgÀÄvÀÛzÉ. CAzÀgÉ, PÁåªÉÄgÁzÀ MAzÀÄ ¦PÉì¯ï ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ°£À
5 ¸ÉAn«ÄÃlgï C¼ÀvÉAiÀÄ eÁUÀªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ°£À ¤RgÀªÁzÀ ªÀiÁ»wAiÀÄÄ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À E¯ÁSÉUÉ CvÀåAvÀ CªÀ±ÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ. qÉÆæÃ£ïUÀ¼À

ªÀÄÆ®PÀ ®¨sÀåªÁUÀÄªÀ UÀÄtªÀÄlÖzÀ avÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ««zsÀ ºÀAvÀUÀ¼À°è ¥Àj²Ã®£ÉUÉÆ¼À¥Àr¹,
zÀÈrüÃPÀgÀtUÉÆ½¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
134
rfl¯ï ªÀiÁå¦AUï G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ :
• ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ C©üªÀÈ¢Þ ¸À®ÄªÁV PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀÄPÁj

C£ÀÄµÁ×£ÀPÁÌV ¤RgÀ zÀvÁÛA±ÀUÀ¼ÀÄ CvÁåªÀ±ÀåPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
• PÉgÉUÀ¼À ¤ªÀiÁðt, ¥ÀÄ£ÀgÀÄfÓÃªÀ£À ªÀÄÄAvÁzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀUÀ¼À°è ¸ÀÄ®¨sÀªÁV vÀUÀÄÎ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß
UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ. EzÀjAzÁV, ºÉaÑ£À ¤Ãj£À ¸ÀAUÀæºÀ ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.
• ªÀÄÆ® ¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼ÁzÀ M¼ÀZÀgÀAr, UGD ªÀÄÄAvÁzÀ PÁªÀÄUÁjUÀ¼À ¤ªÀiÁðt ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è
AiÀiÁªÀ ªÀiÁUÀðzÀ°è ¤ÃgÀÄ ¸ÀgÁUÀªÁV ºÀjzÀÄºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ JA§ ªÀiÁ»w ®¨såÀ ªÁUÀÄvÀÛzÉ.
• ªÉÄÃgÉUÀ¼À£ÀÄß ¤RgÀªÁV UÀÄgÀÄw¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.
• ¨ÁQ G½¢gÀÄªÀ ¨sÀÆªÉÆÃftÂ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À «¯ÉÃªÁj ¸ÀÄ®¨sÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
• ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ°£À J¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß ¤RgÀªÁV UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ªÁådå gÀ»vÀ ¸ÀªÀiÁd ¤ªÀiÁðt
¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.
• PÀ£ÁðlPÀ, ªÀÄºÁgÁµÀÖç ªÀÄvÀÄÛ ºÀjAiÀiÁt gÁdåUÀ¼À°è ¸ÀªÉð D¥sï EArAiÀiÁ ¸ÀºÀ¨sÁVvÀézÉÆA¢UÉ
¥ÁæAiÉÆÃVPÀ PÁAiÀÄð ¤ªÀðºÀuÉ.
• ªÁtÂdå AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ¸À®ÄªÁV ¤ÃqÀ¯ÁUÀÄªÀ rfl¯ï ªÀiÁå¥ÀÄUÀ½UÉ ¸ÀPÁðj ±ÀÄ®Ì «¢ü¸ÀÄªÀ
ªÀÄÆ®PÀ ¨ÉÆPÀÌ¸ÀPÉÌ gÁd¸Àé ¸ÀAUÀæºÀuÉ ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.
rfl¯ï ªÀiÁå¦AUï ¨ÉÃrPÉUÀ¼ÀÄ :
• ¨sÀzÀævÁ zÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ zÉÃ±ÀzÀ DAiÀÄPÀnÖ£À gÀPÀëuÁ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ªÀiÁ»wUÀ¼À UË¥ÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß

PÁ¥ÁqÀÄªÀÅzÀÄ CªÀ±ÀåPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
• ««zÉÆÃzÉÝÃ±À ¸ÉÃªÉUÀ½UÁV ¸ÀPÁðgÀ/SÁ¸ÀV G¢ÝªÉÄUÀ¼ÀÄ/¸ÁªÀðd¤PÀjUÉ CvÁåzsÀÄ¤PÀ rfl¯ï
ªÀiÁå¥ï CªÀ±ÀåPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
• ¤UÀ¢vÀ ¸ÀÜ¼ÀUÀ¼À ¤RgÀ rfl¯ï zÀvÁÛA±ÀPÉÌ ºÉZÀÄÑwÛgÀÄªÀ ¨ÉÃrPÉ.
• ¸ÀPÁðj E¯ÁSÉUÀ¼À ««zsÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀÄPÁj C£ÀÄµÁÙ£ÀPÉÌ rfl¯ï ªÀiÁå¥ï CªÀ±ÀåPÀ.
JgÀqÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À §½PÀ ¨sÁgÀvÀzÀ rfl¯ï ªÀiÁå¦AUïUÉ WÀ£À ¸ÀPÁðgÀªÀÅ CUÀvÀå PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß
PÉÊUÉÆ¼ÀÄîwÛzÉ. CvÀå¢üPÀ gÉ¸À®ÆåµÀ£ï EgÀÄªÀ 3D ªÀiÁå¥ï gÀÆ¥ÀzÀ°è zÉÆgÉAiÀÄ°zÉ. ¥Àæw¶×vÀ ¸ÀªÉð D¥sï EArAiÀiÁ
¸ÀºÀ¨sÁVvÀézÉÆA¢UÉ gÁdå ¸ÀPÁðgÀªÀÅ F AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉwÛPÉÆArzÀÄÝ, CvÁåzsÀÄ¤PÀ vÀAvÀæeÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß §¼ÀPÉ
ªÀiÁrPÉÆ¼Àî¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
135
UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ E¯ÁSÉAiÀÄ PÁAiÀÄð ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ :
¨sÀÆªÀiÁ¥À£À PÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À E¯ÁSÉAiÀÄÄ gÁdå, f¯Áè, vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉUÀ¼À
vÀAiÀiÁjPÉ, zÁ¸ÁÛ£ÀÄ, «vÀgÀuÉ PÉ®¸ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀÄªÀ E¯ÁSÉAiÀiÁVzÉ. UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ vÁ®ÆèPÀÄ
¨sÀÆªÀiÁ¥À£Á PÀZÉÃjUÀ¼À°è ªÀiÁgÁlPÉÌ ®¨sÀå«gÀÄvÀÛªÉ. vÁ®ÆèPÀÄ, f¯Áè, gÁdå £ÀPÁ±ÉUÀ¼ÀÄ ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À E¯ÁSÉAiÀÄ
PÉÃAzÀæ PÀZÉÃjAiÀÄ°è ªÀiÁvÀæ ªÀiÁgÁlPÉÌ ®¨sÀå«gÀÄvÀÛªÉ. £ÀPÁ±ÉUÀ¼À ªÀÄÄzÀætªÀÅ PÁ®PÁ®PÉÌ CzÀgÀ ªÀiÁgÁlªÀ£ÁßzsÀj¹,
PÉÃAzÀæPÀZÉÃj ªÀÄÄzÀæuÁ®AiÀÄzÀ°è ªÀÄÄ¢æ¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. £ÀPÁ±ÉUÀ¼À ±ÀÄ®Ì CzÀgÀ C¼ÀvÉAiÀÄ£ÁßzsÀj¹ ¤zsÀðj¸À®ànÖgÀÄvÀÛªÉ.
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV gÀÆ. 33 jAzÀ gÀÆ. 350 gÀªÀgÉUÉ EgÀÄvÀÛzÉ.
¨sÀÆªÀiÁ¥À£À E¯ÁSÉAiÀÄ°è£À J¯Áè UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉUÀ¼À rfmÉÊeÉÃµÀ£ï ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄÄ, PÀ£ÁðlPÀ gÁdå zÀÆgÀ ¸ÀAªÉÃ¢ü
C£Àé¬ÄPÀ PÉÃAzÀæ (Karnataka State Remote Sensing Applications Center) gÀªÀgÀ ¸ÀºÀAiÉÆÃUÀzÉÆA¢UÉ
DVzÉ. £ÀªÀÄä gÁdåzÀ°ègÀÄªÀ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 30,525 PÀÆÌ ºÉZÀÄÑ UÁæªÀÄUÀ¼À UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉUÀ¼ÀÄ EzÀÄÝ F digitised UÁæªÀÄ
£ÀPÁ±ÉUÀ¼ÀÄ eÁ® vÁtzÀ°èAiÀÄÆ ®¨sÀå EªÉ.
136
UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉAiÀÄ UÀÄt®PÀëtUÀ¼ÀÄ :
1) UÁæªÀÄzÀ UÀrAiÀÄ DPÀÈwAiÀÄ£ÀÄß UÁæªÀÄ£ÀPÁ±ÉAiÀÄÄ vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÉAiÉÄÃ UÁæªÀÄzÀ ¸ÀÄvÀÛ §gÀÄªÀ ¨ÁdÆ
UÁæªÀÄUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À «ªÀgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.
2) UÁæªÀÄzÀ°ègÀÄªÀ J¯Áè »qÀÄªÀ½ £ÀA§gÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÉAiÉÄÃ ¸ÀPÁðj RgÁ§Ä UÉÆÃªÀiÁ¼À £ÀA§gÀÄUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀævÉåÃPÀªÁV vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
3) UÁæªÀÄzÀ »qÀÄªÀ½ d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À°ègÀÄªÀ J¯Áè jÃwAiÀÄ RgÁ§Ä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß CxÀªÁ ¨ÉÃ¸ÁAiÀÄPÉÌ
AiÉÆÃUÀåªÀ®èzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÁæªÀÄzÀ £ÀPÁ±ÉAiÀÄ°è a£ÉíUÀ¼À£ÀÄß zÁR°¹gÀÄ ªÀÅzÀgÉÆA¢UÉ
vÉÆÃj¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. GzÁ: PÁ®ÄzÁj, §ArzÁj, NtÂ, PÉgÉ, UÀÄqÀØ, PÀ®ÄèªÀÄgÀn,£À¢, ºÀ¼Àî, ªÀÄ£É,
zÉÃªÀ¸ÁÜ£À, ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ, ¸Àä±Á£À EvÀå¢UÀ¼ÀÄ.
4) zÁjAiÀÄÄ AiÀiÁªÀ UÁæªÀÄ¢AzÀ AiÀiÁªÀ UÁæªÀÄPÉÌ ºÉÆÃVgÀÄvÀÛzÉA§ÄzÀ£ÀÄß £ÀPÉëAiÀÄ°è £ÀªÀÄÆ¢¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
5) UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉAiÀÄ°è GvÀÛgÀ ¢PÀÌ£ÀÄß zÁR°¹gÀÄvÀÛzÉ. CzÀgÀ vÀ¼À¨Ás UÀzÀ°è UÁæªÀÄzÀ ºÉ¸ÀgÀÄ, ºÉÆÃ§½ ºÉ¸ÀgÀÄ,
vÁ®ÆèQ£À ºÉ¸ÀgÀÄ, f¯ÉèAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ ºÁUÀÆ gÁdåzÀ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÆß §gÉ¢gÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀ PÉ¼ÀUÉ E¹éAiÀÄ£ÀÄß
zÁR°¹gÀÄvÀÛzÉ.
6) UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉAiÀÄ°è ¨sËUÉÆÃ½PÀ a£ÉíUÀ¼À «ªÀgÀuÉ ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß £ÀªÀÄÆ¢¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
7) UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉAiÀÄ vÀ¼À¨Ás UÀzÀ°è MAzÀÄ EAZÀÄ ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄ¢æ¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀ ªÉÄÃ¯É
1 ¸ÉA.«ÄÃ =79.20 «ÄÃlgÀÄUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ 1:7920 JAzÀÆ DªÀgÀtzÀ°è §gÉ¢gÀÄvÀÛzÉ. ¸ÉÌÃ®Ä ¥ÀnÖAiÀÄ
PÉ¼À¨sÁUÀzÀ°è 20 ¸ÀgÀ¥À½ = 1 CAUÀÄ®, 1 ¸ÀgÀ¥À½ = 33 CrUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ E¹é ºÁUÀÆ ¸ÀzÀj
UÁæªÀÄzÀ DSÉÊgÀÄ £ÀA§gÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉAzÀÆ ¸ÀºÀ £ÀªÀÄÆ¢¸À ¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
UÁæªÀÄ £ÀPÁ±É ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ £ÀªÀÄUÉ ¨ÉÃPÁzÀ ¸ÀªÉð £ÀA§gÀÄ CxÀªÁ ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß UÀÄwð¸ÀÄªÀ «zsÁ£À :
AiÀiÁªÀÅzÉÃ MAzÀÄ UÁæªÀÄzÀ ¸ÀªÉð £ÀA§gÀÄ CxÀªÁ ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß UÀÄwð¸À¨ÉÃPÁzÀgÉ ªÀÄÄRåªÁV ¨ÉÃPÁzÀzÀÄÝ UÁæªÀÄ
£ÀPÁ±É DVgÀÄvÀÛzÉ. UÁæªÀÄzÀ £ÀPÁ±É ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ £ÀA§gÀÄ CxÀªÁ ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß ¤RgÀªÁV
UÀÄwð¸À§ºÀÄzÀÄ. MAzÀÄ ¸ÀªÉð £ÀA§gÀ£ÀÄß E®èªÉÃ ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß UÀÄwð¸À ¨ÉÃPÁzÀgÉ F ªÀÄÄAzÉ ºÉÃ½gÀÄªÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß
C£ÀÄ¸Àj¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
1) UÁæªÀÄ£ÀPÁ±ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è GvÀÛgÀ ¢QÌUÉ »rzÀÄ £ÀªÀÄUÉ CªÀ±ÀåªÁzÀ ¸ÀªÉð £ÀA§gÀÄ AiÀiÁªÀ ¢QÌUÉ
§gÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ UÁæªÀÄ oÁuÁ¢AzÀ ¸ÀªÉð £ÀA§gÀÄ JµÀÄÖ zÀÆgÀzÀ°ègÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ ªÉÆzÀ®Ä £ÀPÁ±É
ªÀÄÆ®PÀ PÀAqÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃQgÀÄvÀÛzÉ. UÁæªÀÄ£ÀPÁ±ÉAiÀÄ£ÀÄß MAzÀÄ ¤UÀ¢üvÀ ¸ÉÌÃ°UÉ vÀAiÀiÁj¹gÀÄªÀÅzÀjAzÀ £ÀªÀÄUÉ
¨ÉÃPÁzÀ ¸ÀÜ¼ÀªÀÅ £ÁªÀÅ ¤AvÀ ¸ÀÜ¼À¢AzÀ £ÀPÉëAiÀÄ°è JµÀÄÖ EAZÀÄ CAvÀgÀzÀ°èzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß rªÉÊqÀgï »rzÀÄ
PÀAqÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÉÃ ºÉÆgÀvÀÄ AiÀiÁªÀ PÁgÀt¢AzÀ®Æ EAZÀÄ ¥ÀnÖ CxÀªÁ ¸ÉÌÃ®£ÀÄß £ÀPÁ±ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É »rzÀÄ
¤zsÀðj¸ÀPÀÆqÀzÀÄ £ÀAvÀgÀ CAvÀgÀªÀ£ÀÄß ¸ÀgÀ¥À½UÉ ¥ÀjªÀwð¹zÀgÉ ¤dªÁzÀ zÀÆgÀªÀ£ÀÄß
w½AiÀÄ§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ.
2) MªÉÆäªÉÄä ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è zÉÆgÉAiÀÄ§ºÀÄzÁzÀ mÉÆ¥ÉÆÃUÁæ¦üPÀ¯ï ¸ÀAPÉÃvÀUÀ¼ÀÄ(¨sËUÉÆÃ½PÀ aºÉß) £ÀªÀÄUÉ
¸ÀºÀPÁjAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ. PÁgÀt ªÉÆzÀ®Ä £ÁªÀÅ ¤AvÀÄPÉÆAqÀ ¸ÀÜ¼ÀªÀÅ AiÀiÁªÀ ¸ÀªÉð £ÀA§jUÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀnÖzÉ
JA§ÄzÀ£ÀÄß DAiÀiÁ DdÄ¨ÁdÆ d£ÀjAzÀ w½zÀÄPÉÆAqÀÄ D£ÀAvÀgÀ £ÀªÀÄUÉ CUÀvÀå«gÀÄªÀ ¸ÀªÉð £ÀA§gÀÄ
CxÀªÁ ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀvÉÛºÀZÀÑ§ºÀÄzÀÄ.
137
3) £ÀPÁ±É ªÉÄÃ°£À £ÀPÉëAiÀÄAvÉ d«ÄÃ£À£ÀÄß ¸ÀÄvÀÄÛªÀgÉzÀÄ (¥ÉgÁA§Äå¯ÉÃ±À£ï) d«ÄÃ¤£À DPÀÈwAiÀÄÄ £ÀPÉëAiÀÄ
DPÀÈwUÉ ¸Àj EzÉAiÉÄÃ? JA§ÄzÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸À¨ÉÃPÀÄ ºÁUÀÆ D ¸ÀªÉð £ÀA§j£À IÄtUÀ¼À ¸ÀASÉå ªÀÄvÀÄÛ
¨ÁAzÀÄUÀ¼À ¸ÀASÉå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀPÀÌzÀ d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À UÀrUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¹ RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
4) ¸ÀªÉð £ÀA§j£À n¥ÀàtÂAiÀÄAvÉ ¸ÀªÉð £ÀA§j£À ºÀzÀÄÝ§¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀÄÆ®PÀ ¤zsÀðj¹ PÉÆAqÀÄ
C£ÀAvÀgÀ G½zÀ C¼ÀvÉAiÀÄ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊ¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
5) UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ D ¸ÀªÉð £ÀA§j£À°è ¤¢üðµÀÖªÁV PÉgÉ, ¨Á«, ºÀ¼Àî, zÁj, zÉÃªÀ¸ÁÜ£À ªÀUÉÊgÉ
«ªÀgÀUÀ½zÀÝgÉ CªÀÅUÀ¼ÀÄ d«ÄÃ¤£À°è FUÀ®Æ EªÉAiÉÆÃ CxÀªÁ E®èªÉÇÃ JA§ÄzÀ£ÀÄß ªÀÄ£ÀªÀjPÉ
ªÀiÁrPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. FUÀ®Æ EzÀÝ°è CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß SÁwæ¥Àr¹PÉÆAqÀÄ £ÀªÀÄUÉ ¨ÉÃPÁzÀ ¸ÀªÉð £ÀA§gÀÄ
EzÀÄªÉÃ DVzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß UÁæªÀÄ £ÀPÁ±É ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ¸ÀÄ®¨sÀªÁV PÀAqÀÄ»rAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉUÀ¼À°è vÉÆÃj¹gÀÄªÀ ¨sËUÉÆÃ½PÀ a£ÉíUÀ¼ÀÄ :

MAzÀÄ UÁæªÀÄzÀ J¯Áè »qÀÄªÀ½ £ÀA§gÀÄ UÀ¼À£ÀÄß C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀÄªÁUÀ DAiÀiÁ »qÀÄªÀ½ £ÀA§gÀÄUÀ¼À°è d«ÄÃ£ÀÄ
¹ÜwAiÀÄAvÉ PÀAqÀÄ §gÀÄªÀ ¨Á«,PÁ®ÄzÁj, §ArzÁj, PÉÆgÀPÀ®Ä, ºÀ¼Àî, £À¢, ªÀÄ£É, zÉÃªÀ¸ÁÜ£À, ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ, PÉgÉ,
UÀÄqÀØ, PÀ®Äè ªÀÄgÀn,¸Àä±Á£À EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß d«ÄÃ£ÀÄ ¹ÜwAiÀÄ°è ºÉÃUÉ PÁtÂ¹PÉÆArgÀÄvÀÛªÉAiÉÆÃ CzÉÃ jÃwAiÀÄ
avÀætªÀ£ÀÄß UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉAiÀÄ°è vÉÆÃj¸À®Ä a£ÉíUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. EªÀÅUÀ½UÉ ¸ÀÜ¼À ªÀtð£É a£ÉíUÀ¼ÉAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄ§ºÀÄzÁVzÉ. UÁæªÀÄzÀ »qÀÄªÀ½ d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À°è PÀAqÀÄ §gÀÄªÀAvÀºÀ F ªÉÄÃ¯É GzÁºÀj¹zÀ RgÁ§Ä
¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß CxÀªÁ ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄPÉÌ G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉAiÀÄ°è vÉÆÃj¸ÀÄªÀ GzÉÝÃ±À¢AzÀ
a£ÉíUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°è zÁR®Ä ªÀiÁqÀ¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ.F jÃw UÁæªÀÄ £ÀPÁ±ÉAiÀÄ°è C£Àé¬Ä¸ÀÄªÀ »qÀÄªÀ½ £ÀA§gÀÄUÀ¼À°è
ªÉÄÃ°£À RgÁ§Ä CxÀªÁ ªÀåªÀ¸ÁAiÀÄPÉÌ G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß aºÉßUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°è £ÀªÀÄÆ¢¹gÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß
DzsÀj¹, PÉ®ªÀÅ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è £ÀªÀÄUÉ ¨ÉÃPÁzÀ ¸ÀªÉð £ÀA§gÀ£ÀÄß E®èªÉ ¨ÉÃPÁVgÀÄªÀ ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÄ®¨sÀªÁV ºÁUÀÆ
PÀgÁgÀÄªÀPÁÌV PÀAqÀÄ»rAiÀÄ®Ä F ¨sËUÉÆÃ½PÀ a£ÉíUÀ¼ÀÄ ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ. (¨sËUÉÆÃ½PÀ aºÉßUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄA¢£À
¥ÀÄlzÀ°è vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ.)
138
139
140
141
142
143
144
145

Book 1 Paper 1

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Book 1 Paper 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀPÁðgÀ

¨sÀÆªÀiÁ¥À£À, PÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À E¯ÁSÉ

¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ªÀÄvÀÄÛ PÀAzÁAiÀÄ ¤tðAiÀÄ vÀgÀ¨ÉÃw ¸ÀA¸ÉÜ, ºÀqÀd£À, ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ.

«µÀAiÀÄ : ±ÀAPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀ¥À½ ªÉÆÃftÂ

CzsÁåAiÀÄUÀ¼ÀÄ «µÀAiÀÄ ¥ÀÄl¸ÀASÉå

1 ¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀzÀ LwºÁ¹PÀ »£Éß¯É 1 – 17

2 ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À, PÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆ zÁR¯ÉUÀ¼À 18 - 28

4 ©ænÃµï ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄnæPï C¼ÀvÉUÀ¼À ¥ÀjªÀvÀð£É 62 – 68

5 ªÉÆÃftÂAiÀÄ ªÀÄÆ®vÀvÀéUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀVÃðPÀgÀt 69 – 75

6 ±ÀAPÀÄ ¸ÀgÀ¥À½ ªÉÆÃftÂ 76 – 92

8 C¼ÀvÉAiÀÄ°è §gÀÄªÀAvÀºÀ CqÀZÀuÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À ¤ªÁgÀuÉ 98 – 109

9 ¸ÀgÀ¼À wæ¨sÀÄfÃPÀgÀt ¥ÀzÀÞw ªÀÄvÀÄÛ r CAqï N «zsÁ£À 110 – 118

11 £ÀPÁ±É (ªÀiÁå¥ï) 127 – 145

¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀzÀ LwºÁ¹PÀ »£Éß¯É

1 ¥ÁæaÃ£À £ÁUÀjÃPÀvÉUÀ¼À PÁ® :

3 ªÉÃzÀUÀ¼À PÁ® : (2000-500 ©.¹.)

4 ªÀiËAiÀÄðgÀ PÁ® : (321-184 ©.¹.)

5 UÀÄ¥ÀÛgÀ PÁ® : (280-550 J.r.)

C) µÉÃgïµÀºÀ£À PÁ® : (1540-1545 J.r.)

2) ¨sÀÆ PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ jÃwAiÀÄ°è ¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.

D) CPÀâgÀ£À PÁ® (1556-1605) :

E) PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV £ÀUÀzÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ°è ¨sÀj¸À¨ÉÃPÁUÀÄwÛvÀÄÛ. DzÀgÉ PÁ²äÃgÀ ªÀÄvÀÄÛ Mj¸ÁìzÀ

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¨sÀÆ PÀAzÁAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ :

¥sÀ®ªÀvÀÛvÉUÉ C£ÀÄUÀÄtªÁV ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß 5 ¨sÁUÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À¯ÁVvÀÄÛ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ

7 DzsÀÄ¤PÀ AiÀÄÄUÀzÀ°è ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ªÀåªÀ¸ÉÜ :

©ænÃµÀgÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è PÀ£ÁðlPÀzÀ ««zsÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¹ ¥ÀÆgÉÊ¸À¯ÁVzÉ.

1 ºÀ¼ÉÃ ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ ¥ÁæAvÀå.

ºÀ¼ÉÃ ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ ¥ÁæAvÀå :

©ænÃµÀgÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ d«ÄÃ¤£À «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß ¤¢ðµÀÖªÁV PÀAqÀÄ »rAiÀÄzÉÃ PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¤tð¬Ä¸ÀÄªÀÅzÀÄ

gÉªÉ£ÀÆå ¸ÀªÉð PÁAiÀiÁðgÀA¨sÀzÀ ºÀAvÀUÀ¼À°è 1865gÀ ¨ÁA¨É ¸ÀPÁðgÀzÀ C¢ü¤AiÀÄªÀÄªÀ£ÉßÃ DzsÁgÀªÀ£ÁßV

ªÀÄgÀÄ ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ªÀÄvÀÄÛ oÀgÁªÀuÉ :

1927 jAzÀ 1945 gÀªÀgÉUÉ »¸Áì ¸ÀªÉð PÁAiÀÄð PÉÊUÉÆ¼Àî¯Á¬ÄvÀÄ.

ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ªÀÄgÀÄ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À PÁAiÀÄð 1954 gÀ ¸É¥ÀÖA§gï£À°è avÀæzÀÄUÀð f¯ÉèAiÀÄ°è DgÀA©ü¹, ªÀÄAzÀUÀwAiÀÄ°è

¨ÁA¨É- PÀ£ÁðlPÀ ¥ÁæAvÀå :

3 ¸ÀªÀÄvÀ® ªÉÄÃdÄ ªÉÆÃftÂ «zsÁ£À (1887-1891) :

4 ¨ÁèPï £ÀPÁ±É «zsÁ£À (1891-1896) :

6 ¥ÀÄAUÀ£ÀÆgÀÄ «zsÁ£À (1914-1916) :

¸Á¯ÁgïdAUï 1853 gÀ°è ºÉÊzÀgÁ¨Á¢£À ¥ÀæzÁs £ÀªÀÄAwæAiÀiÁVzÀÝÀ£ÀÄ. FvÀ£À DqÀ½vÁ¢üAiÀÄ°è ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À

¸Á¯ÁgïdAUï vÀAzÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼ÀÄ gÉÊvÀgÀ°è ¨sÀzÀævÉAiÀÄ ªÀÄ£ÉÆÃ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ªÀÄÆr¹zÀªÀÅ. G¼ÀÄªÉÄ ªÀiÁqÀÄªÀ

• ¤RgÀªÁV d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼À C¼ÀvÉ ªÀiÁqÀ¢gÀÄªÀÅzÀÄ.

ªÉÄÃ®ÌAqÀ £ÀÆ£ÀåÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ¸Àj¥Àr¹, ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀ PÀAzÁAiÀÄ ¤zsÀðj¸ÀÄªÀAvÉ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ gÉªÉ£ÀÆå C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ

¥ÀÄ£ÀgÁªÀvÀð£É ¸Émïè ªÉÄAmï:

ºÀPÀÄÌ zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ »¸Áì ¸ÀªÉð :

• »¸Áì ¸ÀªÉð vÀvÀéUÀ¼ÀÄ.

PÉÆqÀV£À°ègÀÄªÀ ¥ÀæªÀÄÄR mÉ£ÀÆågïUÀ¼ÀÄ :

5 UËqÀÄA©î ªÀÄvÀÄÛ £ÉÃAiÀÄätÄÚ :

• ¸ÀªÀÄ¸ÀÛ ¨sÁgÀvÀzÀ EwºÁ¸À:- V®âmïð ¹PÉéÃgÁ.

• PÀ£ÁðlPÀzÀ EwºÁ¸À :- qÁII PÉ. ¸ÀzÁ²ªÀ.

• 2008£ÉÃ ¸Á°£À°è ¥ÀgÀªÁ£ÀV ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀ vÀgÀ¨ÉÃw ¸ÀA§AzsÀ ²PÀëuÁyðUÀ½UÉ ¤ÃqÀ¯ÁVgÀÄªÀ ªÁå¸ÀAUÀ

¨sÀÆªÀiÁ¥À£ÀzÀ EwºÁ¸À ( LwºÁ¹PÀ »£Éß¯É) :

5)PÀAzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß £ÀUÀzÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ°è ªÀ¸ÀÆ°

1. E¯ÁSÉAiÀÄ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁV gÁdåzÀ°è£À ¨sÀÆªÀiÁ¥À£À ¥ÀæUÀw ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÁjUÀ¼À ¤AiÀÄAvÀæt, ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ

¨sÀÆªÀiÁ¥À£À E¯ÁSÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR PÀvÀðªÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ.

5. f¯Áè¢üPÁjUÀ¼À vÁAwæPÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÀzÀ¤«ÄvÀÛ ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À G¥À ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ :

6. ¨sÀÆzÁR¯ÉUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ (vÁAwæPÀ) :

¸ÀPÁðj ¨sÀÆªÀiÁ¥ÀPÀgÀÄ ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÁzÀ PÁAiÀÄð ªÀÄvÀÄÛ PÀvÀðªÀåUÀ¼ÀÄ :

5. ¢éwÃAiÀÄ zÀeÉð ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÀÄ :

¹éÃPÀÈvÀ ¹zÁÞAvÀUÀ¼ÀÄ : (Postulates)

1) “JgÀqÀÄ ©AzÀÄUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ MAzÉÃ MAzÀÄ ¸ÀgÀ¼À gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß J¼ÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.”

ªÀPÀægÉÃSÉ: gÉÃSÉAiÀÄ ¢PÀÌ£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸ÀÄvÁÛ ZÀ°¹zÀgÉ CzÀPÉÌ ªÀPÀægÉÃSÉ J£ÀÄßªÀgÀÄ.

2) ®A§PÉÆÃ£À (Right angle): 900 UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ PÉÆÃ£À

4) ¸ÀgÀ¼À PÉÆÃ£À(Straight angle): 1800 UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ PÉÆÃ£À

6) ¥ÀÆtðPÉÆÃ£À (whole angle): 3600 UÉ ¸ÀªÀÄ£ÁzÀ PÉÆÃ£À.

JgÀqÀÄ ¥Á±Àéð PÉÆÃ£ÀUÀ¼À ªÉÆvÀÛªÀÅ 900 DVgÀ§ºÀÄzÀÄ.

AREA = 1/2 [(X1Y2) - (X2Y1) + (X2Y3) - (X3Y2) + (X3Y4) - (X4Y3)