tum. Osmantica metinlri yen harflerlebasan ya da kapsam hi bir bigimde alntilayan arastirmacilara boreum, ote sik gondermelerden bellidir. Y yeeebm "Taha Parla her zamanki yardum ve destin esirgem Die tgmatarend us gy alma Sa ef BABASIZ EV Roman Osmanh kaltarane 19. ydzyiln son otuz yibnda, 11870-1890 yillan arasinda gird. Roman kuramelanna gore, romanin Batya ortaya gikigt Batimn burjavalagmasiyla e- ‘zamanhdir ve yeni bir ideolojinin (iberalizmin) ve yeni bir epistemolajinin (ampirik positivizmin) temel ilkelerini yansi far. Aynea, roman tirlindn, belki de butin diger tarlerden daha fazla, déneminin ikonoklastik gerilimlerini tagudigu ka- bul edilir. Ne var ki, yeni bir epistemolojiye yaslanmiy ol- ‘makla birlikte kiltdrel degigim amalayan toplumsal sires- ler iginde ortaya gikan ve farkh bir diizeydeki gerilimleri ve ‘anakronizmleri sergileyen bagka bir roman turd, bu kuram- ‘sl incelemelere kon olmamaghr. O da yansitti toplumsal gerilimlere ragmen olanca giciyle eski bir epistemolajiye Dagh olarak ortaya gikan Turk romamidir. Yalniz burada cok Delieli bir dénemden, 1870-1890 yallan arasinda yazan ik ‘Dirk romanlarinin dineminden sézediyorus.Bu dinemde, Ahmet Mithat Bfendi'nin Letaifi Rivdyat baghip altanda topladign bes kitaptaki sekiz tykii (St-i Zan; Esaret’, "Genglik; Teehhill, "Felsefe-i Zenan”, "Gani; Mih- netkepan’, “Firkat’) onun 1875 yilnda yayimlanan Felatun Bey ile Rakim Bfendi’sinin hazsrlayican olarak a gérdlebilir. Gene ilk roman denemeleri arasinda Emin Nihat Bey’in Mi- ‘sdmeretndme'si ve Semseddin Saminin Taagsuk-i Talat ve Fitna: sayzhr. Bunlan, ilk ‘Turk romanian fmeginden ola- ak birgok incelemeye konu edilmig olan Namk Kemain In- tibah’s (1876) iter. Tanzimat donemi, gérildiga gibi, bu déinemi baslattgs Kabul edilen Tanzimat Fermany'nin 1839'da ilanindan ancak fotuz ally yil sonra ilk romanlanna kavugmugtur. Bu ferman Batablagmaya ybnelik bir dizi girisime mogruluk kazandiran bir belgeydi. Sultan Abdilmecid bu fermanla, o zamana ka- dar yalnzea yabana: ve kif degil, aym zamanda kugkula bir digman da sayilan bir kultir ve medeniyet alansna yé- nelme geregfini agiksa teslim ediyordu. Diger bir deyisle, t- rrensel bir yenileyme gordntasintn arkasinda ugursuz bir “hayirl” bir ddzenlenmesini vaat ediyordu. Ashnda bir yeni- den dizenleme clusturacak bu diizenlemeler aym zamanda half olan sultanin hem dini, hem dinyevi otorte sifatyla onaylamak durumunda kaldigi yeniiklerd. Yenilegme hare- ‘ketinin igerigini Sadrazam Mustafa Regit Pasa, bigimsel ve reami yamin da biraz Fransizea bilen, piyano galan ve Batt ‘mOzigiyle tiyatrosundan hoslanan Abdlmecid dstlenmislerdi. Ne var ki olay gordldaga kadar ikonoklastik sayilamazdh [Bab Alvnin buna nza géstermesinin ardinda rejimin omrind ‘uzatmak ve imparatorlugun ciddi ig ve dig bunalmlarina b- ‘xm aramak gibi bir neden yatiyordu. Ve bu yan gondlit Ba- tablagma programinin gergek amaci son derece kugkueu ve 10 tedbirlt reformen adimlarla zaman kazanmak ve imparator- lugun siyasal,kiltirel,felsefi temellerini saglamlastrmakts Mehmet Ali Kilgbay, Argor'ta yaymlanan “Tanzimat Neyi Tanzim Ei?” baghkh makalesinde bu gértiga destekle- yici bir yorum ve analiz ine airer: ‘Osmanhs zihniyeti geri gckilmeyi bir “nizam” bozulma- ‘8, nizamdan bir sapma olarak gérmagtir. Iglerin eski si gibi yardmediginin ilk kez farkedilmeye baslandigt andan itibaren, padisahlara veya "devletiGlara’ verilen tezkire ve layihalann ana temas: bezulmadir. Borulma, teriminin kullamimast ise, ortli bir varsayim, borul- madan éneski duramun Alem" olarak ifade edilen durumdur. Degigmes ve =| oldugu habul edilen bu dlzen (abs), Osman distinc sine Islam Felsefesi kanahyla aktanlan eski Ys ovlet ve tarih anlayagidie” ‘igh, Tansimat wk agama bee zene, 9 tip bE alton safe dane duet ggg bi hase tet sera rr. Be cede fm Haldantn ested soos felsefesi egemendir. "Demek ki Tanzimat, cou zaman sam-l> Inn koe, parler tarandan, bir modonlonee prone fuss ar ucien shesices gs omer bps ‘ayant ses lone yOnel bi harcet sleek nla Idi” der Kahgbay.? Nizam-1 alemin bagi, Kuhgbayn da be- nih eb patiphhe: Gerekion Coons dazeninde Sonukislenn selina! gn yeneg! Nami Remain Beers mre "Cumhur' hang, nk buna Oona 1 Nemouiay, “Tansint Ne Tancen EN, Ae No.1, 8.1h banyesi igin agin bir alum clarak gbrayordu. Diyecedimiz godur ki, Tanzimatta "yenilikgi" diye nitelendirilen dazenle- mnclere ne kadar zaman ve enerji harcanmissa, yeniliksi at Inmlana simrlarm gizmeye bunun birkas kati zen ve enerji hharcanmis, dahas: bu. smrlar egemen bir epistemol gemsiyesi altinda nafl ile, ayet ve hadis ile pekigtirilmistir. ‘Tanzimatla yaganilan modernlegme sirecinin en belirgin ve simdiye dek dzerinde pek de fazla durulmams sinin, episte- vane ‘Tanzimat’in bilgi kuramuna iliskindir. ‘Tansimatin Osmanl: kiltirel yagamunda Dogu ve Bats ‘ormian araninda bir ikilem yaratogine iigkin yaygrn bi kann giderek iigelest ve Tanzimat kultrdnG "iki ‘ealtar" olarak damgalad. Oy nee de, Besir Fuada kadar Tanzimat yararlanmn bu tar bir lolemden cid bigimde ethilendiklerini, hatta silemin atuplan arasinda gidip geliklerini bile s6yleyebilecok dh omda degiliz, Tanzimat sSakonusu oldukta belki de Orhan —> Shes senna’ fvtaan dae ceri Oba STeShnat deveinin hususiyetlerinden biri de Dog ve Bat medeniyetinin, adetlerinin, kbltirlerinin birbrine karigma- seh Buna bis sentezden ziyade esk tabiriyle mGlemma de- wae daha yalopy, Bir Koltir ansurunu benimsemel del, metsca beieomel,eakiden de vazgeqememek,fakat bir ork be ulasamamak. {ste Tanzimat'sn milemmas: ‘budur." Mi Jeomenn sbeldk anlam, alaca,renk renk, serge mmancume, sani, bulagms olarak verliyor. Tanzi sande arplagan Dogu ve Bats boylesine geliggize] bir kar tga dopornad).Sentex Okay bar hig dei; ema Fam oe jasmadan dogan yenilige mulemma diyeceksek bur bu par panvifs vard: EBgemen bir alam KaltOrGntn gems 1 cyan Otay, Ba Medel Keyan net Mitte 380 Boden repay 78 ora nica. 2 Doyle bir ikilem var gibi g® | resi albnda similar son derece esin ve kusith bir Batya Yoneligin manga, Simrlar, yenilikgilerin styleminde, yap Jannda, tartigmalaninda, tepkilerinde tekrar ve tekrar cizili- yordu. ‘Tanzimat'n diinya gérigit dogalhkla Osmanh normlar, ve kaltaranin egemen oldugu bir dinya gordgdydd. Mk ro- nanlar da, yenilikgi segkinlerin, yeniligin kapsam ve simirla~ ‘hint belirlerken, énerilerini popiler bir uygulamayla romana ‘Gokmeyi segtikleri bir dénemde yald. Bu yazarlar, Osman- 4h kaltranin kapsamh ve mutlak egemenliginde birkag Ba- tua yeniligin zahmetsizce sindirilebilecegi ve bu sindirmenin ide yararh olacags konusunda ortak bir gordge sahiptiler. "Ye ‘nilkgi ikelerin timing geleneksel koltarel normlar serce: Vesinde, hatta bu normlann terimlerine "tercime” ederck t3- Jomlamaya 8zen gosteriyorlard, Bu, imparatoriugun abla, Jelam dain ve hukuku alanindaki temellerinin pekigtiril ‘mei ve Batrdan almacak bir dizi teknik gelipmenin bu ana Jhalkelara eklemlenmesi anlamna geliyordu. Baske ak isle, yenilikfikrinin ardinda bigimlendiric, yoRuracn, belt, Yate; Pir Osmants kaledrindn mutlak egemenli vardh. Os telik bu kiltaran astinde yokseldigi epistemolojik temel, cdapte edilecck Bats kelttrandn Gzerinde yikseldigi episte- mMoloik temele taban tabana zitb. Romanin qikbg 187075 Jrilarda hentz hig kimse bu epistemolaik karsthgin biin~ wende gibi gbrinmiyordu. Besir Fuad ve ondan sonra Recsi ‘zade Ekrem diginda. ark romam, eamiacs bir Kiltir iginde beslenen idealist bir danya gordgantin ve bilgi kuraminin Grand olarak do8- Bu. Batihlegma stireci iginde benimsenen difer kururlar {ibi, roman da tedbitl bir dykanmeyle, Bats modellerine gt eps Tut, Roman yazari bir yenilikei ve reformeu olarak Tour aldi, ama vesayetgiligi her zaman yenilikeiliginin ont Warford. Ganka roman yazarma gore ortada epiilecek bir shalk ile siyasi vasisini kaybetmig bir kiltrin acil bir vast sgereksinimi vard. Oysa, denek alinan Bats romaninda romanci her ne kadar efitici ve yol gésterici Konumundan ends pek gkmamig ‘diyse de, kullandigs anlatzm teknigi yagamin nesnel bir be- timlemesini yapmays amacladigim gisteriyorda. Bu nemnel lik, 18. yizyihn ppistemolojik devrimiyle yeniden tarumla- ‘nan nesnelliktiVDolayisiyla ik Turk romancilan, Bats ro- manlarinin ardalaninda kendilerininkinden gok farkh bir epistemolaji bulundugunu pek kavramam olarak bu r0- rmanlan benimsediler. Hatta Avrupa'a 19. yazyihn gersekei temaileleri diye bilinen Dickens, Balzac, Stendhal gibi ro- manclardan degil de, baba ve oful DumasTardan, Hugo ve Lamartine'den etkilenmeyi secmeleri de buna baghdhr. Gin- ‘xa bir balama, Bada da, romantik roman, ampirik port vist bilgi kuram: Oncesi yazilan romanslanin ardalamindaki ‘apriorist, idealist bilgi kurama daha yakindir; oysa gergek- si roman, 18, yizyil Bats digtinGne egemen olan ampirist, positivist bilgi kuraminin ilkelein‘ izler. ‘ik Tark romanian, son derece Kendilerine 6zgt anata bi- cimleri sergilerler. Gérandgte, gligkili bir anlab, yer yer hhem kurguyla, hem de kigilestirmeyle tutarsizolabilir, Ama fegemen anlaty bigiminin aprior; idealist ve eamiae yargiar- dan yola giktafi ve Sykiintin diger 6gelerinin Geargu, bi tirme gibi) onem surannda ikinei planda geldigi anlag ‘bu kendine ag roman yazma dslubunun manta da agikhie Kazamr. Bugin bize geligik ve tutarmz gordinen anlats telenigi, ‘Tanzimat romancinnn dslubumu belirleyen epistemoljinin dogal bir gerefiydi. Gergegi evrensel, deBismer, soyut ve sor- ulanmaz olarak belirleyen bu epistemolejide, Tanzimat ro- Iancilaninin her biri bu tir gergeklerin bekrisiyailer. Bu Deksiligin her zamankinden daha gerekli oldugunu hissedi- ‘yorlardh, gfinkd yazarhga atsldklan bu yillarda egemen bilet uramunda, kiltir ve dinya gieagtnde kokten bir degigiklik olmamis; buna kargilik, bagta mutlak hukimdann gelenek- feel kudreti olmak Gzere Osmanh kurumlarinda, yenilegme zorunlulagundan kaynaklanan mesruiyet bogluklar: doi- ‘mugtu. Gerei Osmanh Imparatorlugu ik kez bir gocuk padi- fh goriyor defildi ama, Tanzimat'n arkasinda durmaya ¢a- igan on alts yagindaki Abddlmecid en cok babaya gereksinim dayulan bir dénemde bu yeri doldurmaya galizan bir goeuk- tu, Baska bir deyigle, Osmanh'mn koltir normlar: sistemin- de, bu normlariy mutlakligim destekleyen kurumsal otorite ‘zaafa diigmigtiy Gerek edebi, gerokse edebiyat dip metinleri bigimlendiren epistemolaik kuram, mutlake: bir epistemolo- hk kuramd, Ana hatlanyla, Kuran’n sorgulanamazhi, ‘Avistoca timdengelimei manbigin stinldga, iyiyle kétintin kkesin gizgilerle birbirinden aynldyp bir danya gordsa, gi: zemei gelenekten kaynaklanan soyut bir idealizm ile geriat ‘ve filaha dayah bir hukuk ve kelama dayal bilgilenme yon~ teminde olugmus bir kuramd: bu. Ama bizzat padigahin ve ‘onde gelen siyast kurumlann bu epistemolojik temeli eskist sbi Koruyacak yerde, Bats kural ve kurumlanina yenik diige- bilme glasihklan ilk romancilarin igini gok gOglestiriyor, bir Dalama onlan ve metinlerini "baba otoritesinin” korayucul ‘undan yoksun birakmig oluyordu. O baba ki, gerek simge- sel, gerekse gergek anlamiyla, Tanzimat dUstincesindeki yeri ‘tarhgilmazd, Tanzimat romancilan igin babaya duyulan bo gereksinimden kurtulmak, anak kskten bir epistemoloiik sadism gecirmekle mimkindd ki, bu hentz gergeklegme- ‘migti: Babllagma programin: belirli kasitlamalarla yénlen- dirmeye galigan Osmanh aydinlan kaygan ve korumasz bit zemindeydiler, Artik mutlake: ve ataerkil bir sultanin otori- tesine eskisi gibi yaslanamayan mutlake: bir kiltar, simge- tel babanim anyordu. Metinler yetimadiler. Serif Mardin‘in de 6styledigi gibi Batuhlagmann ilk agamalaninda bulunan fs- Yam topluluklarinda, babays simgeleyen “adil hukimdar” model tipik bir arayigtir* Nitekim Osmanh kaltarinin Ba- tublagmasinin ilk agamalarinda da hema siyasal, hem de ede- bi s6ylem yogun bir baba arayigim yansitr. Bu ikonoplastik araysta sik sk rastladigumiz bir metaforla, Tanzimat'n ko- ‘runmaya muhtag bir gocuk oldugu fikri yineleni ‘Namk Kemal, iérette gkan “istikbal” makalesinde (1872) goyle yazar: ‘Tanzimatn perverisi adil ve himayetiyle agugu vatan- da negra nemaya baglayan nazende tif terakki tabia- fayla yakinda su gorddgumiz emekleme taranda yi rriydgind terk ile cihan-a medeniyetin hareketi haka- sikedyanesiyle misabakaya baslayacaktar.® ‘Tanzimat dénemiyle birlikte "terakki'si baslayan her sey ‘Tanzimat Jenilikeilerinin gSzinde henGz gocuktur; bu zayif ve korunmaya muhtag gocuk gelisim sirecindedir. Samipa- gazade Sezai'ye gore roman da biyledi Bogan romanlar bazice-iefkiir olan garaib-i hikayat ve acaibd rivayat sek) tflanesinden gikarak serair-i ta Dbiata kargi ulm ve finunun kazandigi muzafferiyetle ‘ve kalb-i insaniyete senelerce edilecek tetkikat ve nes- Hyatin hasil ettigi teerabelere istinaden bir dslub- AIF gairane ile yazhr, Buna lm togrik-i edebi deyi- ‘mini kullanmak caizdir saninm® 1 gent ac, Tosi Ss Pt 1 sequmenarten et a ota Ne eon oon 28s mae En, 8, Bune ib Ma, Crt. Sent 36 ‘Tanzimatin amas, Sinai deyginle “Anytm aks pA "nel ile Avropatn bike lin iatvag etme” ae te gre; Anya erkek, Avraptayn kadn olarak gbvland dir bu eviik efrelemesinde egemen olan, Dofsnn Imutlaky augance sictemidi Gene Dofunan bu mils otemint ok benzer bir ereilemeyle virgulayan Nami Eemalin¢ deyigine baka “Onion bir faa Saar net est takiteder ve Sark ve Garin fe eral ve bikes ha Sat idivag etrmeye gag’ Bored day “Pht ke atom erkek Katha karciRannda eked, iki ha San kadin temo ettibin biiyran® Derek 3, Tansimat Jacarien Botiagmayy, Batidan ne dent Orc alma ya da ative oykunmeierite iersin, evkek egemen bir evi brleymesinin eilgin es larakgorayerard Bu bielyme- nin kuralenms dkte etmek, smart keymak efbette Kio {nn gay bir ip olmeyacai eter, ba rallan bayaca, bu rnrlan giseek bir strtesimgest bulunsun. Bunun git {iri Nak Remain fntibahinda At Bey'n yeti kai fev ala ww Fakat bu alem-i inkilap kendi gibi sebats sevenlerden olmadigindan gocuk yirmi yagina girer girmez sebebsi veudu, murebbi-i far (abs) olan pederi shireto inti kal etmekle Ali Bey’in halinde birbirini miteakip envisi ‘egayytirat envi beldya zuhur etmeye bagladh” ‘Aym koruyucu, editich, yonlendiriei otorite kavram bir stots ne 1 Caton aos bu karla Gre aru Seber ea We orm ng tb ons om vcr ameDasha yerde, bu ke Nari Kemal "Bir Mukaddl biyatin iglovini tammlarken, ayn: séslerle yinelenir: de, ede ‘Zahirde géniil eflendirmekten bagka bir ige yaramaz sbi giranen edebiyatin erbabs tetkik nazannda aksa- fm fllnunun en nafi ve en muteberlerinden elmasna bir byl sebep de mirebbii ruh ve mizokkic ofkir ‘olan emeali ahlakin tezyidinde gosterdigi kuvvettir."” Namuk Kemal gocukluk donemini yayayan toplumsal ya- sna kamueyunu da Kater. iktisat poitikalarin: dev- rmesi gerektigini siylerken “bide efk hhentiz hal: tafuliyette bulunduj ve bir madi ihtiyag oldagu cihetle” agiklamasn getirerck kamuoyuna ‘lusturmada hakimetin Snedlagund gart Kosar." Ayn bi- fGimde Ahmet Mithat Efend?de de toplumsal yasamin her Cephesinde “millet babalins" yilklenmig koruyacu bir padi- {0h Gzlemi gizlidir. Babasizhkta Osmanh kaltira her zaman Babanin yerini alabilir, ama iktisat dagincesi gibi Osmanh yagaminda yeni olan ve ikeleri ayrintilandiriimamas bir ko- fnuda baba/padigahin rehberligine 6zel bir gereksinim vardhr. ‘Ahmet Mithat Efendi "Peder Olmak Sanati'nda goyle der: “Tahdis.i nimet bir mecburiyeti mukaddesedir. Binae- naleyh tahdie+ nimet yolunda arzederiz ki lima cedi- {de ve sanayi- nefisenin bir zamanlar igi bilkliye ya ‘anes gibi bir hide iken macerred padigahimiz, mir- ‘sid dzam ve ekremimiz govketl0 efendimiz hazretleri- ‘nin millet bababigina ait olan indyet ve atifetleri saye- 1 poet Ham Tarpon, Nama Kemal Ati 70. Bunan bya bu Kp ‘Rapa, dott crs aa + Kegan om Kamal 8 JH Ouetle Fansimat yazarlannin gayle Nitekim Ahmet Mithat Osei fniulap adh kitabinda da padigah himayesinde bir tir merkantlizni savannr. rormatifoneelik- ‘er siralamanina bagh kaldiklannt séyleyebiliriz: Yenilegme Ihareketinin temelini Dogu'nun ahlaki ve kaltorel byutlany- 1a Dofunun dunya goriga alugtarmalidr; bu anya gorga nun bekgsitoplam dlzeyinde padigah, ale dzeyinde baba, tdebiyat ddzeyinde yazardir. Tenzimat gibi, mutlak oorte- Terin zaafa dagtaga soreslerde, ddnya goras hAld mute: limakta devam ediyersa,yazara bababk gorevi diger. Her ‘Tanzimat yaearinn iginde bir "mGrebbis efkdr” giliir; her gator “nazende f'n terakks\ sind. ‘Baba otoritesinisarsacak en bayOk tehlike ve baba reh- ‘Signin yoldugunda ofullan bagtan gkaracak geytan ise Batidan gece fen ve koi deg, duyusalik ya da Tansi- rat deyimiyle"ehevilik'r.Tanzimat omaninda rah ve be- Gen yalmaca birbirinden ayn variklar defi, birbirine karpt Varlidardir. Bedensel olan her duyuya kaskuyla babs. Shakespeare gevirilerinde duyularia beslenen imgelerin ti- 1nd sans edilmig ve yerlerine ddginsel imgeler konmustur. ‘Tum romanlarda ask, gehevilik ve sevgi diye skiye ayn; kadin kahramaniar da erkeklere olan baghhklan:ruhani bie sevgi mi yokaa duyasal bir ehvet mi oldaguna gore melek ya da geytan olarak sinifandimhir, Babslaris kaybetmig ve Is- 1m Kalkdriinden kepmug geng erkekleri bekleyen en biiyok felaketskinci tar kadinlarmn peginden siraklenmekti. Namk Kemal 1881 yiinda Brnest Renar’e karst Renan 1 ony (9079,8.13 Le Z-‘Madofaanamesi'si yazds. Ernest Renan kutsal kitaplarin da bilimsel ve sorgulayie: bir yontemle okunabilecogini iris mit. Bununla da kalmaysp, 1873 yibnda islamiyetin egiti- ime ve ilerlemeye engel olduguna dair bir konferans vermigt. Namik Kemal, Renan'a cevaben yazéhgi bu savanuda kendi dagiince sistemi iginde Bablagmanin simian da belirle- i. Namk Kemal'in Batblagmaya keydugu bu epistemolojk simi, Tirk romaninin gikiginda romanin da similar ohig- turmas bakimndan paradigmatiktir. Ote yandan TNirk digininde ampirizm ve positivizmin ‘ncilerinden Zola hayram ve tannitammaz Besir Fuad 1887 yilinda damarlarim keserek intihar etti ve slime yaklastikea. vacudunun gésterdigi tepkileri bir bilim adam tisligiyle rot etti. “Ameliyatimi fera etim. Higbir agri duymadim. Kan fktikga biraz sizhyor. Kan aksin diye hiddetle kolumu Kal- irdim. Baygmnbk gelmeye bagladh." Ofluna Namk Kemal tadim koyan Besir Fuad’n bu davranig Nirkiye'de ilk deney- sel metni yaratma gabasinin dram, mutlak metni yadsyagin bedeli, babaya isyan'n trajk jestiydi. Yine de Tanzimat di- siindnde belirleyici olan babay: Sdrmek defi, lmekte clan babay diriltmek gabalandir. ‘Bu gahgmada irk romaninin dogugunda belileyici olan bilgi kurams, babalar ve ogullar egretilemesi gergevesinde in- ccoleneccktir. Baba-oful iligkisi Tanzimat doneminde bir a- “foqma degil devambihk iliskisidir. Bu muhafazakér iligkinin ogullan ilk romancilanimizdir ve hepsi de kaybedilmis bir baba arayip iginde kendileri vesayet Gstlenmek zorunda kel pig otoriter gocuklardir. Hepsinin de bagh oldugu otorite nutlak bir Islam kaltard ve epistemolojsidi. Bu-epistemo- Tajik gergeve iginde dogan Turk romamimn o dénemde agagy- cman Okay, Bon Fond 76, Bunda be bu Hap hay (100) ye ante cue 20 daki pmrlan agamamiy olmast dogal gbrdlebilir: ‘@)Bilgi kuram: apisindan bakarsak, Tanzimat roman. lik {slam felsefesince igerilmig mutlakgs ve ap- 2_— Gok verlmigti; ona ulagmayollan ise Islam epistemolojisile baltenmiste @)Wsilestirme apsndan bakarsak roman kil, top- tunifltirelor ska ska bag, eamiac bir KolGron yee: 2 ‘di, Romanlar,sksine davraneniarin ret veri Oykeriy- Ie doludor Klien darameitlerimbda de isl haltvel Gplemelere ve seport modeler pire yap SSnomantardaegemen clan inekapindanbekarsakd- oss pp ktinin ett bide gorarande ep KO Taga temel eer ve tik eaglerie dei anata, loge Tem, ki btilomes ib abltkaal amaclara lan (@yAnlat agunndan bakarsak irk romanindaki madahit yaind Bats romanindaki midahil yarara gore, mete cok da- ‘] Witgumendin Madahale etmek ufrane Mend oman Kas 2 se Lsegimelerleselighiye debe: Ganka nlatyy Sonlenden nedenee eit alogark manthr.