Jalan A.W. AE Weds » PEMERINTAH PROVINSI JAWA TENGAH DINAS PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN SEKOLAH MENENGAH ATAS NEGERI1 IGANYAR KARAN fogiasidi 03 Telepon Faxsimile (0271) 495068 Karangaayas 57714 sone mansatea thd Sure aleeronit: ‘smansotresalofeemal com ee PENILAIAN SUMATIF AKHIR TAHUN TAHUN PELAJARAN 2023/2024 . . NASKAH SOAL, MATA PELAJARAN, : BAHASA JAWA, KELAS/ PEMINATAN : XIVMIPA-IPS . HARVTANGGAL Kamis, 7 Maret 2024 WAKTU : 10.00-11,30 WIB ‘Ing ngisor iki ana wangsulan sing bener, pilihen! ‘Scrat Tripama iku yaiku anggitane .... A.KGPAA MNI B. KGPAA MN II PAA MN IIt GPAA MN IV Fi KGPAA MN V Setitekna bagan ngisor iki! Kanggo mangsuli Pitakonan nomer 2 1 2 3 ‘Sasmita: “Gunane : Ngangge tembung Luwes, kenes lan ndudut ati Pantes kanggo nelakakake sarkara, hartati, rita apa bae ing ngendi bae dhandhang, madu, Jan kahanan apa bac manis, sari bremana, gula drawa gagak, kaga tresna ing macapat apa? Kanthi nyetitekne bagan nomer 1,2,3 ing dhuwor Katrangan KascbutKaleba titikane Setitekna bagan ngisor iki! Kanggo mangsuli pitakonan nomer 3-5 1 2 3 Cacahing gatra/baris saben sapada 10 gatra Cacahing wanda/suku kata ‘Tibaning swara ing saben saben sagatra : pungkasane gatra 7,9.7.6,8,12,7 acuta, hi ayetitekne bagan nomer T ing dhuwur katrangan Kasebut-kalebu halcbu wewalon Gru patra 8. Guru wilangan C. Gun lagu D. Pupuh E, Pada Kanthi nyetitekne juru gatra Guru witangan [@N0LsA TAWA sUIeA/reS bayan nomer 2 ing dhuwur katrangan kasebut kalebu wewatonGuru lagu D. Popul + E Pada ; ates $. Kanthi nyetitekne bagan nomer 3 ing dhuwur katrangan kascbut kalebu wewaton .. A. Guru gatra ru Wilangan Guru lagu C. Telu wong D. Telu wayang E. Telu lakong wayang 7. Serat Tripama ana ..pupuh lan ana. pada A. pupub, 3 pada B. | pupuh, 4 pada C. I pupu, 5 pada D pupuh, 6 pada 1 pupuh, 7 pada Tripama nyariosake keteladanan... ¢Patih Suwanda (Bambang Sumantti), Kumbakama lan Suryaputra (Adipati Karna) . Patih Suwanda (Bambang Sumantri), Duryudane lan Suryaputra (Adipati Karna) C. Patih Suwanda (Bambang Sumantri), Rahwana lan Suryaputra (Adipati Kama) D. Patih Suwanda (Bambang Sumantri), Anoman lan Suryaputra (Adipati Karna) E Patih Swanda (Bambang Sumantri), Arjuna Sasrabahu lan Suryaputra (Adipati Karna) 9. Serat Tripama ik karya sastra Java gagrag anyar kang ngamotfilsafat Jawa, mligine bab uh pepeling kang diandharake lumantar pralambang lakon .. rainangka tuladha Pewayangan B, Pedalangan C. Pakeliran D. Paniyaga E, Panyinden Setitekna tembang Dhandhanggula pada | ngisor iki! Kanggo mangsuli pitakonan nomer 10-11 ‘Yogyanira kang para prajurit Lamun bisa sira anulada Duk ing nguni caritane Andelira sang prabu Sasrabau ing maespati ‘Aran patih suwanda Lelabuhanipun Kang gineluig tri prakara Guna kaya purune kang den antepi ‘Nuhoni trah utama 10. Ing tembang Dhandhanggula pada 1 ing dhuwur kang dadi patih ing nagari Maespat, yaiku.. ‘A. Arjuna Sasrabahu \ B. Adipati Kama C. Kumbakama D, ka ‘Suwanda Uf Inggembang Dhandhanggula pads 1 ing dhuwur kang dadi raja ing nagari Maespati, yak “Arjuna Sasrabahu 3. Adipati Kama C. Kumbakarna 2 | @UCASAAWAZOT 9UeA/IeSD, Dasamuka BB. Patih Suwanda Ui atling dg Settekna embang Dhandhanggula pada 2 ngisor iki! Kanggo mangsuli pitakonan nomer Lie lelabuban tri prakawis Guna bisa saniskareng ary Binudi dadya unggule Kaya sayéktinipun Duk bantu prang manggada nagei Amboyong putri dhomas Koturratunipun Purune sampun tétela Aprang tandhing lan ditya ngaléngka aji Suwanda mati ngrana 12, Ing tembang Dhandhanggula pada 2 ing dhuwur Patih Suwanda gugur mungsubh ‘A. Arjuna Sasrabahu B. Adipati Kama CKumbakarna : Dasamuka Patih Suwanda Setitekna tembang Dhandhanggula pada 3 ngisor iki! Kanggo mangsuli pitakonan nomer 13-17 Wonten malih tuladhan pray Satriya gung nagari Ngalengh ‘Sang Kumbakarna namane, . vA ‘Tur iku warna diyu, Suprandene nggayuh utami, Duk awit prang Ngalengka, Dennya darbe atur, ‘Mring raka amrih raharja, a ‘Dasamuka tan keguh ing atur yekti, De thong angi vente 13. Pada 3 tembang Dhandhan; A. Ramayana B. Mahabarata ‘ ‘i C. Dewa Ruci via k ur fd D. Bharatayuda Jayabinangun E. Karna Tanding 14, Pada 3 tembang Dhandhanggula ing dhuwur lakon wayang kang gugur mbelani nagarane saka pangamuke wadyabala Prabu Ramawijaya, yaik A. Anjuna Sasrabahu_ B gAdipati Karna Kumbakarna ). Dasamuka Patih Suwanda_ ff . 15. Pada 3 tembang Dhandhanggula ing dhuwur wadyabalane Prabu Ramawijaya, yaiku. ”Anoman ‘Wanara 1 ‘ ‘C, Kumbakarna 9. Dasamuka. ih Suwanda - 16, Pase'3 tembang Dhandhanggula ing dhuwur kang nyulik garwane Prabu Ramawijaya, yaiku, A. Asjuna Sasrabaha B. Adipati Kama C.,Kumbakarna ‘Dasamuka atih Suwanda ‘ng dhuwur nyritakake lakon wayang... 3 | @AIOASA TRWALAIT 884/105,‘umbakarna, B. Janaka ©. Dasamuka D. Sumantri E. Adipati Kama 19. Setitekna lani Negara Ngalengka saka pangamuke wadyabala Ramawijaya. Iki f= ‘Wujud sikep nasionalisme. Tokoh ‘kasebut yaiku Ki A. Kumbakarna B. Janaka c. amuka Sumantri =. Adipati Karma Selitekna gambar wayang iki kanthi premati! "6" Tokoh wayang iki ing Serat Tripama dadi sawijining Bharatayuda. Sanajan wis ngerti yen dheweke iku nalika perang Bharatayuda ora mbelani sedulure nanging mbelani Negara Ngastina kang wis nggedhekake lan kang disuwitani, Tokoh kasebut yaiku... A. Kumbakama B. Janaka C. Dasamuka D. Syenantri pati Kama 4 | @OISA Jawan sereA/res -fewaler ngemu pesen moral lan nilai kasebutdawe anes supape ea nilai budi pekerti kanggo masarakat Jawa, wewaler A. Ora ni tumindhak kang ora s 3 BI nindhaake tumindhak nerak ung angguh ao nindhakake tumindhak kang ora sopan utawa nérak unggah-ungguh 'indhakake tumindhak kang ora sopan E- Nindhakake tumindhak kang nerak unggah-ungeuh 23. Wujud wewaler biasane nganggo basa Jawa ragam apa? Negoko lugu E. Krama desa 24. Wewaler isine aweh pitutur saka wong tuwa menyang A. Wong tuwa B. Wong enom 2 C WWong tuwa lan enom f Anak putu lan wong enom E. Anak putu kang luwih enom 25. Wong tuwa biyen akeh paring wewaler marang para mudha dene kang diandharake iku ora ndadekake giris utawa weweden saktemenen ngemu surasa utawa pitutur kang luhur, Tuladhane aja nguyuhi wit gedhe. Pesen kang pingin diandharake yaiku A. Nuduhake marang wong liya g B. Unen-unen kang salah kaprah C. Kepiye cara ngajeni diri pribadi D,pidadekake lara utawa ketiban alangan/kena walat J pitutur supaya njaga lan ngrumat wit-witan ben ora rusak supaya njaga asrine alam 26/Manungsa urip kuwi tansah sesambungan siji lan sijine. supaya sesambungan kuwi lumaku kanthi becik, saben manungsa kudu ngugemi marang paugeran kang bisa kajupuk saka wewaler. Ing ngisor iki wewaler kang nuduhake manungsa kudu ngurmati marang sapa wae yaiku... . ‘A. Bocah sukerta kudu diru . B. Yen gawe ingkung kudu pitik jago ‘en kondangan kudu ana gedhang setangkep ‘Aja nglungguhi kijing ing kuburan mengko ndak kuwalat E, Ora etuk nyuwil gedhang ing kondangan sakdurunge diujubke lan didongani 27. Para leluhur wis akeh paring patuiladhan becik marang turune kang awujud wewaler utawa pamenging kanggo kabecikan. Ana wewaler tumrap kautaman, tuladhane aja nglungguhi 1 mundhak udunen, Bab iki duwe karep (Ora sopan 'B. Bantal iku panas C. Yen kerep nglungguhi bantal isa udunen D. Bantal larang regane E, Sebab lungguh kuwi sing bener ana kursi 28. Pratelan ing ngisor iki (vewaler kang ora jumbuh karo maknane yaiku 5 ‘A. Aja nglungguhi bantal mundhak udunen. Iku ateges bantal iku kanggo ganjel sirah, mula ‘yen nglungguhi bantal iku diarani ora sopan. 5 | @UOASA SAWANT SUeA/IeStet ‘ip ik 01 ora usah Aja Sok sedhakep mundhak diedohi rejeki, Wong urip iku cukup donga wae tandang gawe, + ) a Jien anid C. Aja guwak larshan zneng sendhang mundhak ora bisa pipis. Iku ateges supaya njaga asri ‘eng tengah lawang. Tku ateges ora sopan yen mangan ‘Yen ana sing livat bisa ketunjang. ; ve ing wewaler anak perawan ora entuk lungguh karo jigang, yaiku... Kesopanan . Diprimpeni D. Pekewuh E. Neisin-isini 30. Pakulinan ora entuk mbuwang wh ‘eng longan iku duwe karep... A. Ndhidhik karesikan Dae BUrmat karo wong tuwa Nglestarckake alam Ngopeni anak F. Tanggung jawab karo sapadhane 31. Pakutinan ora entuk yen poner’ aro won; A,Nahidhik disiplin Urmat karo wong tuwa ‘ C. Nglestarekake alam : D. Ngopeni anak E. Tanggung jawab karo ‘sapadhane 2 “ ‘Wacan ngisor iki kanggo soal nomer 32-34 "8 fuwa aja nyangklak sadhuwure tenggak iku 1g ora dikantheni akibat kanggo A, Kanggo bocah Kanggo anak prawan C. Kanggo wanita bobot D. Kanggo umum uj¢ nyangga piring, mengko ditampik jaka : P. Iawang, mengko isa dadi prawan’ tuwa C. Ora ilok anak prawan aja nyugokne geni ngangeo D. Ora ilok anak prawan aja lungguh karo jigang 6 | @AXASA TAWA MEA /IESA Ajaran/pituture wong tuwa marang anak prawane sing ana gandheng cenenge karo ‘maem neng ngarep lawang a ‘Ajaran/pituture wong tuwa marang anak prawane sing ana gandheng cenenge karo ‘C. Supaya anak prawane kulina tumindak sopan ing ngomah lan anake prawan bisa dadi ‘anita kang duwe budi pekerti luhur. f D, Pakulinan lungguh/ngadeg ing tengah lawang panganggepe wong Jawa kalebu tumindhak ‘kang ora sopan utawa nerak unggah-ungeuh ; E. Pakulinan lungguh/ngadek ing tengah lawang bisa ngganggu manawa ana sing arep liwat, | mula kudune lungguh ana ing papan kang semestine yaiku ana ing kui 35. Piwulang kang kamot ing wewaler Aja ngidoni sumur, mengko lambene guwing, yaiku.. ‘A. Wewaler iki minangka pitutur kanggo umum saka bocah cilik nganti wong tuwa. (gidoni sumur lambene bakal guwing iku ora logis ananging logise menawa idu mau reged lan banyu sumur kang diidoni bakal dadi reged ora shat lan ora becik manawa igunakake kanggo kabutuhan saben dina, C. Pitutur ing wewaler iki kita kudu tumindhak kang sopan, D. Pitutur ing wewaler iki kita aja tumindhak kang ora pantes kaya ngidoni sumur. E. Pitutur ing wewaler iki kita kudu tumindhak kang sopan lan aja tumindhak kang ora Pantes kaya ngidoni sumur. 36. Piwulang kang kamot ing wewaler Aja mbuang uwuh neng longan, yaiku kajaba... ‘A. Wewaler iki minangka pitutur kanggo umum saka bocah cilik nganti wong tuwa B. Tuladha wewaler kang dikanteni akibat. C. Pitutur ing wewaler iki kita mbuang uwuh neng longan iku ora becik ditindhakake amarga ora becik kanggo keschatan D. Pitutur ing wewaler iki sebab ‘manawa uwuh mau bosok bakal mambu fan dadi sumber Jelara, Pitutur ing wewaler iki supaya kabeh pawongan tumindhak manut etika yaiku mbuang ‘uwuh ana papan kang saklumrahe yaiku neng pawuhan supaya kajaga kasaranane ‘Wacan ngisor iki kanggo soal nomer 37-38 ‘Aja Nancepake Paku ing Wit-witan Wewaler aja nancepake paku ing wit-witan, relevansi tumrap kahanan masarskat yaiku saiki saya akch sing tumindhak ngawur marang wit-witan saengea saya luwih gampang ambruk. Contone. Saya akeh wong sing ngawur nancepake paku ing wit-witan Kanggo nempelake gambar utawa masang spanduk lan umbul-umbul. Pakuw-paku sing tumancep ing wit kuwi bakal neyeng saengga bisa gawe rusake wit kasebut. Ing babayan iki, wis akeh wit-witan gedhe utawa cilik sing ambruk sanajan ora katerak angina lisus, jebule pancen jalaran ditancepi paku sing wis padha neyeng. Mligine saben-saben mangsa kkampanye pemilu utawa pilkada, saya akeh calon pemimpin sing seneng masang gambar ing ~ wit-witan sakiwatengene dalan-dalan sing rame. Mula banjur akeh wit-witan sing gapuk ketancep paku neyeng, banjur padha ambruk lan akeh sing kembrukan (Dening: Su Slama, hup:/ ws solopes.com 2012 2013 10 revnde wit itarcprnseurs 18937 Diakses 10 komars 2018, 10°35 WIE 37. Wacan ing dhuwur iku tuladha wewaler kang ora dikantheni akibat hanggo ‘A. Kanggo bocah 1B. Kanggo anak prawan C, Kanggo wanita bobot Kanggo umum E, Kanggo fingkungan 38. Unjne wewaler wacan ing dhuwur yaikus ‘Aja nancepake paku ing wit-witan, B. Ajangawur nandur wit-witan 8 C. Aja nandur wit gedhang neng ngarep omah D. Aja ngawur negor wit-witan E. Aja nandur wit sengon ana latar (39 (a) Ajatungguh neng nduwur bantal, mengko wudunen (by Anak perawan aja lungyuh karo igang | +L 1 (©) Wong mbobot ais lungeah neng tampah 7 | QASA TAWALATI Berea /tes YeuY 7 att ‘i‘ (@) Aja mangan karo ngomong ‘ . * ; (©) Ora entuk negor wit gedhe. Tuladha wewaler ing dhuwur kalebu jinis wewaler Pe A. Wanita mbobot, kanggo umum (bocah cilik nganti wong tuwa), bocah cilik, anak prawan, lingkungan - 4 B. Lingkungan, bocah cilik, anak ‘wong tuwa) : C. Anak perawan, bocah cilik, wanita bobot, kanggo umum (bocah cilik nganti wong tuwa), . © Angkungan . prea a prawan, wanita bobot, kanggo umum (bocah eilik ngant ik nganti wong tuwa), E, Kanggo umum (bocah cilik nganti wong tuwa), bocah cilik, anak prawan, wanita mbobot, Jingkungan 40. (a) Aja ngidoni sumur, mengko lambene guwing (b) Ora ilok prawan nyugokne geni nganggo sikil (c) Wong mbobot aja mateni kewan, mengko anake bisa cacat (d) Aja nyapu bengi-bengi (©) Aja nguyohi wit gedhe mundak lara. Tuladha wewaler ing dhuwur kalebu jinis wewaler.. ‘A. Lingkungan, bocah cilik, anak prawan, wanita bobot, kanggo umum (bocah cilik nganti ‘wong tuwa) B. Anak perawan, bocab cilik, wanita bobot, kanggo umum (bocah cilik nganti wong tuwa), ingkungan asker anak prawan, wanita bobot, kanggo umum (bocah clk nganti wong twa), ingkungan D. Wanita mbobot, kanggo umum (bocah cilik nganti wong tuwa), bocah cilik, anak prawan, Jingkungan E, Kanggo umum (bocah cilik nganti wong tuwa), bocah cilik, anak prawan, wanita mbobot, Tingkungan inine, 41, Tanda wacan pada ing layang tembang iki @ny jenenge..... Pada luhur, mangajapa 'B, Pada madya, mangajapa C. Pada andhap, mangajapa D. Purwapada, marigajapa becik E, Madyapada, Mandrawa 42, Tanda wacan pada ing layangtembang iki (AI AN (LYN iennee...unine ‘A. Purwabasa, mangajapa /asanabasa, mangajapa ” Purwapada, mangajapa becik >. Madyapada, mandrawa t E, Wasanapada, iti 43, Tanda wacan pada ing ayang tembang iki (LIAM (IMA. jenenge...unin.. A. Purwabasa, mangajapa B. Wasanabasa, mangajapa , C,Purwapada, mangajapa bécik f Madyapada, mandrawa E, Wasanapada, iti ‘44. Tanda wacan pada ing layang tembang iki ayn EM jenenge... .unine.... a) mn urwabasa, mangajapa f Wasanabasa, mangajapa ‘C. Purwapada, mangajapa betik D. Madyapada, mandrawa 8 | QAYASA JAWAXUI MIRA/TOS. wacan pada ing layang kiciman iki On jenenge.....gunane. (Pada luhur, Jayang saka B. Pada madya, tape ana ing sangarepe satatabasa utawa adangiyahe layang kang saka sapad C-Pada andhap, trope ing sangarepe satatabasa utawa adangiyahe Tayang kang saka Dipee poten saka wong nom) dadi sawise 4 trape sajroning Ia kiriman it yarepe purwabasa, i . iz Staabasa utawa adangiyah =o ee ~ Pada pancak, trape panutuping wasanabasa ing layang kiriman 46. Tanda wacan pada ing layang kiriman iki (Uf, ienenee... gonane. ‘rape bebukane layang kiriman ing sangarepe satatabasa utawa adangiyahe bangsa Iuhur (saka dhedhuwuran, penggedhe utawa wong tuwa) A. Pada luhur, trape bebukane layang kiriman ing sangarepe satatabasa utawa adangiyahe eee sake pangsa luhur (saka dhedhuwuran, penggedhe utawa wong as ae madya, trape ana ing san; adangiyahe layang kang sapadha-padha ing sangarepe satatabasa utawa adangiy 5 C.Pada andhap, trape ing sangarepe satatabasa utawa adangiyahe layang kang saka andhahan (utawa saka wong enom) ; D.Pada guru, trape sajroning layang kiriman ing sangarepe purwabasa, dadi sawise satatabasa utawa adangiyah E, Pada paneak, trape panutuping wasanabasa ing layang kiriman 47. Tanda wacan pada ing yang kiriman iki IN jenenge... unane... A. Pada luhur, trape bebukane layang kiriman ing sangarepe satatabasa utawa adangiyahe Jayang saka bangsa luhur (saka dhedhuwuran, penggedhe utawa wong tuwa) B, madya, trape ana ing sangarepe satatabasa utawa adangiyahe layang kang saka \-padha_ f'Pada andhap, tape ing sangarepe satatabasa_ulawa adangiyahe layang kang saka andhahan (utawa saka wong enom) D. Pada guru, trape sajroning layang kiriman ing sangarepe purwabasa, dadi_ sawise satatabasa utawa adangiysh E, Pada pancak, trape panutuping wasanabasa ing layang kiriman 48. Tanda wacan pada ing layang kiriman iki |[ |] jenenge.... gunane.... ‘A. Pada Iuhur, trape bebukane layang kiriman ing sangarepe satatabasa utawa adangiyahe Jayang saka bangsa luhur (saka dhedhuwuran, penggedhe ulawa wong tuwa) B, Pada madya, trape ana ing sangarepe satatabasa utawa adangiyahe layang kang saka sapadha-padha s C,Pada andhap, trape ing sangarepe satatabasa utawa adangiyahe layang kang saka ‘andhahan (utawa saka wong enom) : Pada guru, trape sajroning layang kiriman ing sangarepe purwabasa, dadi sawise satatabasa utawa adangiyah E, Pada paticak, trape panutuping wasanabasa ing layang kiriman 49, Tanda wacan pada ing layang kiriman iki NOW jenenge..... gunane.... ‘A. Pada Tuhur, trape bebukanc layang kiriman ing sangarepe satatabasa utawa adangiyahe Jayang saka bangsa luhur (saka dhedhuwuran, penggedhe utawa wong tuwa) B, Pada madya, trape ana ing sangarepe satatabasa utawa adangiyahe layang kang saka sapadha-padha C. Pada andhap, trape ing sangarepe satatabasa utawa adangiyahe layang kang saka andhahan (utawa saka wong enom) D,Pada guru, trape sajroning layang kiriman ing sangarepe purwabasa, dadi sawise satatabasa utawa adangiyah Pada-pancak, trape panutuping wasanabasa ing layang kiriman ) of @AsCAsA TAWA. UIEA res .40. Tanda wacan pada ing layang crta []]] lan 80x gunane.... A.Ing jeietans layang cart, layang dongeng Ian sapanunggalane kang ore sinawung ing tembang wutuping carita gancaran, mratandhani yen critane wis tamat : Ing wiwitane layang carita, layang dongeng lan sapanunggalane kang ora sinawung ing tembang. Panutuping carta gancaran, mratandhant yen eritane wis wma D.Panutuping carta gancaran, mratandhani yen critane wis tamat; Ing wiwitane layang canta, ayang dongeng lan sapanunggalane kang ora sinawung ing tembang E Panutuping carita gancaran, mratandhani yen critane wis tamat Kang oF2 sinawung ing ‘tembang 10.| GAHASA IAWA2I MICAS