12.

SINIF ALDEHİT ve KETONLAR 12 17 Aşağıda verilen;

I. Etanal,
1 Aldehit ve ketonlarla ilgili, 7 Aldehitler ile ilgili; II. Asetaldehit,
I. Genel formülleri CnH2nO’dur. I. Yükseltgendiklerinde organik asit oluşur. bileşiğinin sistematik adı aşağıdakilerden III. Aseton
II. Karakteristik kokuları vardır. II. Polimerleşme tepkimesi verirler. hangisidir? bileşiklerine ayrı ayrı Fehling ayıracı eklendiğinde,
III. Yükseltgenebilirler. III. Fehling ve Tollens çözeltilerine etki ederler. A) 2-hidroksi pentanal hangisi yanlış olur?
özelliklerinden hangileri ortaktır? Yukarıda verilenlerden hangileri aldehitler için doğ- B) 4-hidroksi pentanal A) I.’de oluşan katı çöker.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II rudur? C) İzopropil etanol B) II.’de organik bileşik indirgenir.
D) I ve III E) II ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I, II ve III D) 2-oksi bütanal C) III.’de tepkime gerçekleşmez.
D) II ve III E) I ve III E) 2-hidroksi bütanol D) I.’de yükseltgenme tepkimesi gerçekleşir.
2 Aşağıdaki ifadelerden hangisi tüm aldehit ve E) III.’de renk değişimi olmaz.
ketonlar için ortak özelliktir? 8 13
A) Yükseltgenme tepkimesi verirler. 18 Primer alkoller yüksetgendiğinde - - I - - oluşur.
B) Polimerleşme tepkimesi verirler. Oluşan ürüne Fehling ayıracı eklendiğinde - - II - -
C) Tollens ve Fehling çözeltilerine etki ederler. bileşiği ile ilgili; katısı çöker.
Yukarıdaki bileşiği ile ilgili;
D) En küçük üyeleri 1 karbonludur. I. Keton grubu içerir. Verilen boşluklara aşağıdakilerden hangisi
I. Yaygın adı asetondur.
E) İndirgendikleri zaman alkolleri oluştururlar. II. IUPAC adı 6-hepten 3-on'dur. yazılmalıdır?
II. Ketonların ilk üyesidir.
III. Polimerleşme tepkimesi verir. I II
III. Oda koşullarında sıvı hâlde bulunur.
3 Ketonlar ile ilgili; yargılarından hangileri doğrudur? A) keton Cu2O
yargılarından hangileri doğrudur?
I. Yapılarında karbonil grubu bulunur. A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III B) aldehit CuO
A) Yalnız I B) I ve II C) I, II ve III
II. Genel olarak yükseltgenmezler. D) II ve III E) Yalnız II C) keton Ag
D) II ve III E) I ve III
III. En küçük üyesi asetondur. D) aldehit Cu2O
yargılarından hangileri doğrudur? 14 Aşağıda bazı bileşikler verilmiştir. E) aldehit Ag
9 Aldehit ve ketonlar için;
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III I. Etanal
I. yükseltgenebilmesi,
D) II ve III E) I, II ve III II. Asetaldehit
II. alkollerin yükseltgenme ürünü olması, 19
III. Aseton
III. polimerleşme tepkimesi vermesi
4 Aseton – aldehit karışımını ayırmak için, Buna göre, hangileri bazik ortamda ayrı ayrı Tollens
özelliklerinden hangileri ortaktır?
I. yakmak, ayıracı ile tepkime vererek Ag+ iyonlarını serbest
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
II. indirgemek, Ag katısına indirger?
D) I ve III E) I, II ve III
III. Fehling çözeltisinden geçirmek A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
işlemlerinden hangileri ayrı ayrı uygulanabilir? D) II ve III E) I, II ve III bileşiği ile ilgili;
A) Yalnız I B) Yalnız III C) Yalnız II 10
I. 2-metil bütanal,
D) II ve III E) I, II ve III 15 Karbonil bileşikleri ile ilgili, II. 2-etil pentanal,
Yapılarında sp2 hibritleşmesi yapmış karbon III. 2-metil bütanon
5 I. Yükseltgenebilirler. bileşiği ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi atomu bulunur. adlandırmalarından hangileri doğrudur?
II. İndirgendiklerinde sekonder alkoller oluşur. yanlıştır? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
III. Fehling çözeltisine etki etmezler. A) Adı bütanaldir. Aldehitler indirgen özellik göstermezler. D) II ve III E) I, II ve III
Yukarıda verilen özelliklerden hangileri aldehitler B) Dietil keton ile yapı izomeridir.
için yanlış, ketonlar için doğrudur? C) Yükseltgendiğinde bütanoik asit oluşur. Aseton organik bir çözücüdür.
20
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) Tollens çözeltisine etki ederek gümüş aynası
D) II ve III E) I, II ve III oluşturur. ifadelerinden doğru (D), yanlış (Y) ile sırasıyla
E) İndirgendiğinde primer bütanol oluşur. işaretlendiğinde, aşağıdakilerden hangisine ulaşılır?
6 A) D, D, Y B) Y, D, Y C) D, Y, Y organik bileşiği ile ilgili,
11 D) Y, Y, D E) D, Y, D I. IUPAC adı 3-metil bütanaldır.
II. İzopentanal olarak da adlandırılır.
16 Etil metil keton ile ilgili aşağıdaki ifadelerinden III. 2-pentanon ile fonksiyonel grup izomeridir.
hangisi doğrudur? ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Simetrik ketondur. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
X ve Y bileşikleri için hangisi yanlıştır? B) Yükseltgenerek karboksilik asit oluşturur. D) I, II ve III E) II ve III
A) Karbonil grubu taşırlar. C) İndirgenmesiyle 2-bütanol oluşur.
Verilen bileşiklerden hangilerinin yükseltgenmesi
B) İkisi de Tollens çözeltisine etki eder. D) Polimerleşebilir.
sonucu aldehit oluşur?
C) X indirgendiğinde sekonder alkol oluşur. E) Tollens çözeltisine etki eder.
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) Y indirgendiğinde primer alkol oluşur.
D) II ve III E) I, II ve III
E) İkisi de polar moleküldür.

Ş 1 Ş 2
21 Aldehitler ile ilgili aşağıda verilen ifadelerden 25 29 Aşağıda aynı karbon sayılı bazı izomer çiftleri 34
hangisi yanlıştır? verilmiştir.
A) Gaz halindeki formaldehit dışında küçük I. Monoalkoller - Basit eterler
moleküllü üyeleri sıvıdır. II. Aldehitler - Ketonlar
B) Kaynama noktaları aynı karbon sayılı alkol ve III. Alkenler - Sikloalkanlar
asitlerden daha düşüktür. Buna göre, bu izomer çiftlerinden hangileri
C) Molekül büyüdükçe sudaki çözünürlükleri artar. fonksiyonel grup izomeridir?
D) Aynı karbon sayılı ketonlarla izomerdirler. bileşiği ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi A) Yalnız I B) I, II ve III C) I ve III
E) Yanma tepkimesi verirler. doğrudur? D) II ve III E) I ve II
A) Kapalı formülü C3H6O’dur.
B) IUPAC adı 2-metil propanaldır.
22 Ketonlarla ilgili aşağıda verilen ifadelerden hangisi 30
C) Keton olan izomeri yoktur.
yanlıştır?
D) Sigma bağ sayısı 9, pi bağ sayısı 2’dir.
A) Sıvı ketonlar su molekülleriyle hidrojen bağı
E) Tollens çözeltisine etki etmez.
oluşturarak oldukça iyi çözünürler.
B) Ketonlar aldehitlere göre daha hoş kokulu bileşiği ile ilgili,
bileşiklerdir. 26 I. Tamamen indirgenerek primer alkol oluşturur. Yukarıda verilen aldehitlerden hangisi ya da
C) Ketonlar içerdikleri karbonil grubu nedeniyle II. Tamamen yükseltgenerek karboksilik asit hangilerinin adlandırılması IUPAC adlandırılma
polar moleküllerdir. Ancak molekülleri arasında oluşturur. sistemine göre doğrudur?
hidrojen bağı yoktur. III. İki tane keton izomeri vardır. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) Ketonlar yapılarında karbonil grubuna doğrudan ifadelerinden hangileri doğrudur? D) I ve III E) II ve III
bağlı H atomu bulundurmadıklarından aldehitler gibi A) Yalnız I B) I ve III C) I ve II
bileşiği ile ilgili, D) II ve III E) I, II ve III 35 Aşağıda verilen bileşiklerin hangisinin
indirgen özellik göstermezler.
I. Yükseltgendiğinde sekonder alkol oluşur. yükseltgenmesi sonucunda 2-pentanon bileşiği
E) Ketonların polarlığı eterlerden daha fazladır.
II. Yaygın adı sec-bütil izopropil ketondur. 31 Aldehit ve ketonların kullanım alanları ile ilgili oluşur?
Bu nedenle ketonlar, yakın molekül ağırlığına sahip
III. IUPAC adı, 2,4-dimetil-3-hekzanondur. aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
hidrokarbon ve eterlerden düşük, alkollerden ise
ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Pastalara ve kurabiyelere güzel kokusunu veren
daha yüksek sıcaklıkta kaynarlar.
A) II ve III B) I ve II C) I ve III vanilin, vanilya çiçeğinde doğal olarak bulunan bir
D) Yalnız II E) I, II ve III aldehit molekülüdür.
23 Tabloda bazı ayraçlar ve bu ayraçlar ile tepkime
veren fonksiyonel gruplar gösterilmiştir. B) Parfümlerde kullanılan muskon, bir ketondur ve
27 misk geyiğinden elde edilir.
C) Sinnamaldehit tarçında, 2-heptanon karanfilde ve
benzaldehit badem yağında doğal olarak bulunan
aldehit ve keton bileşikleridir.
D) Aseton, pek çok kimyasal bileşenin bitkisel ve
hayvansal ürünlerden elde edilmesi sırasında çözücü
olarak da kullanılmaktadır.
E) Formaldehit, yapay kauçuk elde etmek için
kullanılır. Ayrıca gıdalarda doğala özdeş aroma verici
olarak kullanılır.
Buna göre, fonksiyonel gruplardan hangileri ile
verilen ayraçlar tepkime gerçekleştirir? Şekildeki karbonil bileşiği ile ilgili verilen
32 Karbonil bileşikleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III ifadelerden hangileri doğrudur?
hangisi yanlıştır?
D) II ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
A) Aldehit ve ketonlar karbonil bileşikleridir. 36 Aseton ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi
D) II ve III E) I, II ve III
B) Yapılarında sp2 hibritleşmesi yapmış karbon yanlıştır?
24 atomu bulunur. A) Ketonların ilk üyesidir.
28 Asetaldehit ve aseton ile ilgili, C) Birçoğunun kendine özgü hoş kokusu vardır.
I. İndirgenerek monoalkol oluştururlar. B) Fonksiyonel grubu karbonildir.
D) Karboksilik asitler de karbonil grubu içerir. C) Molekülünde 8 sigma, 1 pi bağı vardır.
bileşiği ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi II. Genel formülleri aynıdır.
E) Kimyasal tepkimelere yatkın değildir. D) IUPAC adı propanondur.
yanlıştır? III. Birbirlerinin fonksiyonel grup izomeridirler.
ifadelerinden hangileri doğrudur? E) Aseton molekülünde 1 tane sp2 ve iki tane sp3
A) Polifonksiyonel grup içerir.
33 I. Alkenler II. Aldehitler III. Ketonlar hibritleşmesi yapmış C atomu vardır.
B) Tamamen indirgenerek polialkol oluşturur. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
Yukarıda verilen bileşik sınıflarından hangisi ya da
C) İndirgenme tepkimesi verir. D) II ve III E) I, II ve III
hangileri karbonil fonksiyonel grubu içerir?
D) Yanma tepkimesi vermez.
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
E) Yer değiştirme tepkimesi verir.
D) II ve III E) I, II ve III

Ş 3 Ş 4
Bazı sorular MEB testlerinden alınmıştır. ş
 CEVAPLAR

1) C 2) E 3) E 4) B 5) D

6) B 7) C 8) C 9) A 10) B

11) C 12) B 13) A 14) B 15) E

16) C 17) B 18) D 19) A 20) D

21) C 22) E 23) A 24) D 25) B

26) A 27) A 28) B 29) E 30) C

31) E 32) E 33) D 34) B 35) E

36) C

Ş 5