TCVN TIªU CHUÈN quèc gia

TCVN 7153 : 2002

iso 1042 : 1998

Dông cô thÝ nghiÖm b»ng thuû tinh −

b×nh ®Þnh møc
Laboratory glassware − One- mark volumetric flasks

hµ néi - 2008
 tcvn 7153: 2002

Lêi nãi ®Çu

TCVN 7153 : 2002 thay thÕ cho TCVN 1605−88.

TCVN 7153 : 2002 hoµn toµn t−¬ng ®−¬ng víi ISO 1042 :1998.

TCVN 7153 : 2002 do Ban kü thuËt Tiªu chuÈn TCVN/TC 48 Dông cô

thÝ nghiÖm b»ng thuû tinh biªn so¹n, Tæng côc Tiªu chuÈn §o l−êng
ChÊt l−îng ®Ò nghÞ, Bé Khoa häc vµ C«ng nghÖ ban hµnh.

Tiªu chuÈn nµy ®−îc chuyÓn ®æi n¨m 2008 tõ Tiªu chuÈn ViÖt Nam
cïng sè hiÖu thµnh Tiªu chuÈn Quèc gia theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu
69 cña LuËt Tiªu chuÈn vµ Quy chuÈn kü thuËt vµ ®iÓm a kho¶n 1 §iÒu
6 NghÞ ®Þnh sè 127/2007/N§-CP ngµy 1/8/2007 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh
chi tiÕt thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt Tiªu chuÈn vµ Quy chuÈn kü thuËt.

3
 tcvn 7153: 2002

tiªu chuÈn QUèC GIA tcvn 7153 : 2002

Dông cô thÝ nghiÖm b»ng thuû tinh − B×nh ®Þnh møc

Laboratory glassware − One- mark volumetric flasks

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nµy quy ®Þnh c¸c yªu cÇu ®èi víi c¸c lo¹i b×nh ®Þnh møc (b×nh ®o dung tÝch mét v¹ch) ®−îc
chÊp nhËn trong ph¹m vi quèc tÕ vµ phï hîp víi môc ®Ých sö dông chung trong thÝ nghiÖm.

C¸c yªu cÇu trong tiªu chuÈn nµy phï hîp víi tiªu chuÈn ISO 384 vµ víi OIML, khuyÕn nghÞ No.4.

2 Tiªu chuÈn viÖn dÉn

ISO 383: 1976, Laboratory glassware − Interchangeable conical ground joint (Dông cô thÝ nghiÖm b»ng
thuû tinh - Nót c«n mµi cã thÓ l¾p lÉn).

o
ISO 719:1985, Glass − Hydrolytic resistance of glass grains at 98 C − Method of test and classification
(Thuû tinh - §é bÒn n−íc cña thuû tinh ®o ë d¹ng h¹t ë 98 oC - Ph−¬ng ph¸p thö vµ ph©n lo¹i).

ISO 4787: 1984, Loboratory glassware − Volumetric glassware − Methods for use and testing of
capacity (Dông cô thÝ nghiÖm b»ng thuû tinh - Dông cô ®o dung tÝch b»ng thuû tinh - Ph−¬ng ph¸p sö
dông vµ thö nghiÖm dung tÝch).

3 C¬ së ®iÒu chØnh

3.1 §¬n vÞ dung tÝch

§¬n vÞ dung tÝch ®−îc quy ®Þnh lµ mililit (ml) vµ b»ng centimet khèi (cm3).

Chó thÝch ThuËt ng÷ mililit (ml) th«ng th−êng ®−îc sö dông nh− lµ c¸ch gäi ®Æc biÖt cña centimet khèi (cm3)
phï hîp víi quyÕt ®Þnh cña Héi nghÞ C©n §o quèc tÕ lÇ thø 12. ThuËt ng÷ mililit (ml) ®−îc sö dông trong c¸c tiªu
chuÈn quèc tÕ ®Ó biÓu thÞ dung tÝch cña dông cô ®o dung tÝch b»ng thuû tinh nãi chung, vµ ®−îc sö dông trong tiªu
chuÈn nµy nãi riªng.

5
tcvn 7153 : 2002

3.2 NhiÖt ®é chuÈn

NhiÖt ®é chuÈn lµ nhiÖt ®é mµ ë ®ã b×nh ®Þnh møc sÏ chøa mét thÓ tÝch chÊt láng danh ®Þnh (dung tÝch
danh ®Þnh), ®−îc quy ®Þnh lµ 20 0C.

Khi b×nh ®Þnh møc ®−îc sö dông t¹i c¸c n−íc cã quy ®Þnh nhiÖt ®é chuÈn lµ 27 0C th× gi¸ trÞ nµy sÏ thay
thÕ cho gi¸ trÞ 20 0C.

4 CÊp chÝnh x¸c

Cã hai cÊp chÝnh x¸c ®−îc quy ®Þnh cho b×nh ®Þnh møc:

- CÊp A ®èi víi ®é chÝnh x¸c cao;

- CÊp B ®èi víi ®é chÝnh x¸c thÊp.

5 Lo¹i dung tÝch

C¸c lo¹i dung tÝch danh ®Þnh cña b×nh ®Þnh møc ®−îc cho nh− sau (tÝnh b»ng mililit) :

1 - 2 - 5 - 10 - 20 - 25 - 50 - 100 - 200 - 250 - 500 - 1 000 - 2 000 - 5 000

TÊt c¶ c¸c b×nh ®Þnh møc cã thÓ cã cæ ph¼ng hoÆc cã nót ®Ëy.

Chó thÝch NÕu b×nh ®Þnh møc cÇn ph¶i cã dung tÝch danh ®Þnh kh¸c víi c¸c gi¸ trÞ trong c¸c lo¹i nªu trªn th×
chóng ph¶i ®¸p øng ®−îc c¸c yªu cÇu c¬ b¶n cña tiªu chuÈn nµy ë møc ®é cao nhÊt.

6 Dung tÝch

Dung tÝch cña b×nh ®Þnh møc lµ thÓ tÝch n−íc ë 20 oC, ®−îc biÓu thÞ theo mililit, ®−îc chøa trong b×nh ë
20oC, khi b×nh ®−îc n¹p ®Çy tíi v¹ch dÊu dung tÝch.

Khi nhiÖt ®é chuÈn lµ 27 oC th× gi¸ trÞ nµy sÏ thay cho gi¸ trÞ 20 oC.

ViÖc ®iÒu chØnh mÆt cong cña chÊt láng ph¶i ®−îc thùc hiÖn theo ISO 4787 : 1984.

MÆt cong cña chÊt láng ®−îc ®iÒu chØnh sao cho mÆt ph¼ng ®i qua mÐp trªn cña v¹ch chia ®é tiÕp xóc
theo ph−¬ng n»m ngang víi ®iÓm d−íi cïng cña mÆt cong, ®−êng th¼ng quan s¸t cïng n»m trªn mÆt
ph¼ng nµy.

6
 tcvn 7153: 2002
7 §é chÝnh x¸c

Dung tÝch cña b×nh ®Þnh møc kh«ng ®−îc chªnh lÖch so víi dung tÝch danh ®Þnh qu¸ gi¸ trÞ sai sè cho
phÐp lín nhÊt cho trong c¸c B¶ng 1 vµ 2.

8 KÕt cÊu

8.1 VËt liÖu

B×nh ®Þnh møc ®−îc lµm b»ng thuû tinh cã ®é bÒn n−íc kh«ng thÊp h¬n møc HGB3 phï hîp víi
ISO719:1985 víi hÖ sè d·n në nhiÖt kh«ng v−ît qu¸ 3,3 x 10 -6 oC-1.

Chó thÝch Thuû tinh borosilicat 3.3 theo ISO 3585 ®¸p øng ®−îc yªu cÇu nµy.

Thuû tinh ph¶i kh«ng cã c¸c khuyÕt tËt nh×n thÊy vµ kh«ng cã øng suÊt néi cã thÓ lµm ¶nh h−ëng tíi
tÝnh n¨ng cña b×nh.

8.2 §é dµy thµnh b×nh

B×nh ®Þnh møc ph¶i cã kÕt cÊu vµ ®é dµy thµnh ®ñ v÷ng ®Ó chÞu ®−îc ®iÒu kiÖn sö dông b×nh th−êng vµ
®é dµy thµnh b×nh kh«ng ®−îc cã biÕn thiªn ®¸ng kÓ.

8.3 H×nh d¹ng

Th©n b×nh ®Þnh møc cã thÓ cã d¹ng qu¶ lª hoÆc d¹ng nãn nh− m« t¶ ë H×nh 1 ®Ó cã ®¸y réng sao cho
b×nh cã thÓ ®øng ë vÞ trÝ th¼ng ®øng mµ kh«ng bÞ xoay vµ l¾c. B×nh còng cã thÓ cã c¸c h×nh d¹ng kh¸c.
C¸c b×nh cã dung tÝch tõ 25 ml trë lªn kh«ng ®−îc ®æ khi ®Æt ë tr¹ng th¸i rçng (kh«ng cã nót ®Ëy) trªn
o
mÆt ph¼ng nghiªng 15 so víi ph−¬ng n»m ngang. C¸c b×nh cã dung tÝch d−íi 25 ml kh«ng ®−îc ®æ
o
khi ®−îc thö t−¬ng tù víi gãc nghiªng 10 so víi ph−¬ng n»m ngang. C¸c kÝch th−íc cô thÓ ë h×nh 1
®−îc cho trong c¸c B¶ng 1 vµ 2.

Chó thÝch §−êng kÝnh trong cña cæ vµ kho¶ng c¸ch tõ v¹ch chia ®é tíi tíi bÊt kú ®iÓm thay ®æi ®−êng kÝnh nµo
®Òu lµ nh÷ng kÝch th−íc quan träng ®èi víi ®é chÝnh x¸c cña b×nh. C¸c kÝch th−íc khuyÕn c¸o cho trong c¸c B¶ng
1 vµ 2 lµ ®Ó phï hîp víi cì vµ sö dông ®Æc biÖt.

7
tcvn 7153 : 2002

H×nh 1 - C¸c d¹ng cña b×nh ®Þnh møc

8
 tcvn 7153: 2002

B¶ng 1 - KÝch th−íc vµ sai sè cho phÐp lín nhÊt ®èi víi b×nh cæ hÑp

KÝch th−íc b¾t Dung sai KÝch th−íc khuyÕn c¸o

buéc

Dung §−êng Kho¶ng Sai sè cho phÐp lín Tæng §−êng §−êng §é Nót c«n mµi 3)
tÝch kÝnh c¸ch tèi nhÊt chiÒu kÝnh bÇu kÝnh dµy
danh trong thiÓu cao 2), ®¸y thµn
®Þnh cña cæ, cña h
v¹ch b×nh
chia
®é1),

CÊp A CÊp B k4 k6

d1 h2 h1 d2 d3 s
ml mm mm ml ml ± 5 mm mm mm mm
min. (kho¶ng) min. min.
1 7±1 5 ±0,025 ±0,050 65 13 13 0,7 7/11 7/16
2 7±1 5 ±0,025 ±0,050 70 17 15 0,7 7/11 7/16
5 7±1 5 ±0,025 ±0,050 70 22 15 0,7 7/11 7/16
10 7±1 5 ±0,025 ±0,050 90 27 18 0,7 7/11 7/16
20 9±1 5 ±0,040 ±0,080 110 39 18 0,7 10/13 10/19
25 9±1 5 ±0,040 ±0,080 110 40 25 0,7 10/13 10/19
50 11±1 10 ±0,060 ±0,120 140 50 35 0,7 12/14 12/21
100 13±1 10 ±0,100 ±0,200 170 60 40 0,7 12/143) 12/214)
200 15,5±1,5 10 ±0,150 ±0,300 210 75 50 0,8 14/15 14/23
250 15,5±1,5 10 ±0,150 ±0,300 220 80 55 0,8 14/15 14/23
500 19±2 15 ±0,250 ±0,500 260 100 70 0,8 19/17 19/26
1000 23±2 15 ±0,400 ±0,800 300 125 85 1,0 24/20 24/29
2000 27,5±2,5 15 ±0,600 ±1,200 370 160 110 1,2 29/22 29/32
5000 38±3 15 ±1,200 ±2,400 475 215 165 1,2 34/23 34/35
1) Kho¶ng c¸ch tèi thiÓu cña v¹ch chia ®é tíi ®iÓm thay ®æi ®−êng kÝnh bÊt kú.
2) Tæng chiÒu cao kh«ng cã nót theo H×nh 1.
3) Theo ISO 383.
4) Cì nót c«n thay thÕ 14/15 vµ 14/23

9
tcvn 7153 : 2002

B¶ng 2 - KÝch th−íc vµ sai sè cho phÐp lín nhÊt ®èi víi b×nh cæ réng

KÝch th−íc b¾t Dung sai KÝch th−íc khuyÕn c¸o

buéc
Dung §−êng Kho¶ng Sai sè cho phÐp Tæng §−êng §−êng §é dµy Nót c«n mµi3)
tÝch kÝnh c¸ch lín nhÊt chiÒu kÝnh bÇu kÝnh ®¸y thµnh
danh trong cña cao 2) b×nh
®Þnh cña cæ v¹ch
chia ®é1)

CÊp A CÊp B k4 k6

ml d1 h2 h2 d2 d3 s
mm mm ml ml ± 5 mm mm mm mm
min. (kho¶ng) min. min.
5 9±1 5 ±0,040 ±0,080 70 22 15 0,7 10/13 10/19
10 9±1 5 ±0,040 ±0,080 90 27 18 0,7 10/13 10/19
20 11±1 5 ±0,060 ±0,120 105 39 18 0,7 12/14 12/21
25 11±1 5 ±0,060 ±0,120 110 40 25 0,7 12/14 12/21
50 13±1 10 ±0,100 ±0,200 140 50 35 0,7 14/15 14/23
1000 27,5±2,5 15 ±0,600 ±1,200 300 125 85 1,0 29/22 29/32

1) Kho¶ng c¸ch tèi thiÓu cña v¹ch chia ®é tíi ®iÓm thay ®æi ®−êng kÝnh bÊt kú.
2) Tæng chiÒu cao kh«ng cã nót theo H×nh 1.
3) Theo ISO 383.

B¶ng 3 - D¹ng cña th©n b×nh

Dung tÝch danh ®Þnh, ml D¹ng th©n b×nh

1 vµ 2 h×nh nãn (xem H×nh 1)

5 ®Õn 50 h×nh nãn hoÆc h×nh qu¶ lª

100 ®Õn 5000 h×nh qu¶ lª (xem H×nh 1)

8.4 Cæ b×nh

Cæ b×nh, ngoµi chç lâm vµ ®o¹n ph×nh nÕu cã, ph¶i cã d¹ng h×nh trô vµ kh«ng cã thay ®æi ®¸ng kÓ vÒ
®−êng kÝnh trong vµ chiÒu dµy thµnh. Trôc cña cæ b×nh ph¶i vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng ®¸y b×nh.

PhÝa trªn cïng cña cæ b×nh th−êng ph¶i cã mÐp cøng. Cæ cã nót ®Ëy ph¶i ®−îc mµi nh½n theo ®é c«n
phï hîp víi c¸c yªu cÇu ISO 383 vµ ®−îc chän tõ c¸c d·y k4 hoÆc k6 cña tiªu chuÈn nµy. C¸c kÝch
th−íc b¾t buéc vµ khuyÕn c¸o ®èi víi b×nh ®Þnh møc ®−îc cho trong c¸c B¶ng 1 vµ 2.

§−êng kÝnh cæ b×nh ë phÝa d−íi chç mµi cã thÓ ®−îc më réng ®Ó cã thÓ pha trén chÊt láng ®−îc tèt
h¬n.
10
 tcvn 7153: 2002
8.5 Nót ®Ëy

Nót ®Ëy, nÕu cã, ph¶i phï hîp víi cæ b×nh vµ cã thÓ ®−îc lµm b»ng thuû tinh ®Æc hoÆc rçng, hoÆc b»ng
nhùa tr¬ thÝch hîp.

8.6 KÝch th−íc

B×nh ®Þnh møc ph¶i phï hîp víi c¸c kÝch th−íc b¾t buéc cho trong c¸c B¶ng 1 vµ 2. C¸c kÝch th−íc
nµy ®−îc coi lµ b¾t buéc ®èi víi ®é chÝnh x¸c vµ tÝnh tiÖn dông cña b×nh. C¸c kÝch th−íc khuyÕn c¸o
cho trong c¸c B¶ng 1 vµ 2 cã ý nghÜa r»ng chóng phï hîp víi viÖc sö dông. V¹ch chia ®é ph¶i ë d−íi
2/3 cæ b×nh, vµ kho¶ng c¸ch tõ ®ã tíi ®iÓm bÊt kú mµ t¹i ®ã ®−êng kÝnh cæ b×nh b¾t ®Çu thay ®æi kh«ng
nhá h¬n gi¸ trÞ tèi thiÓu ®· ®−îc quy ®Þnh.

9 V¹ch chia ®é

V¹ch chia ®é ph¶i râ nÐt, ®Òu, æn ®Þnh, cã bÒ réng kh«ng v−ît qu¸ 0,4 mm, n»m trªn mÆt ph¼ng song
song víi ®¸y b×nh vµ ph¶i khoanh trßn toµn bé cæ b×nh.

10 Ph−¬ng ph¸p thö dung tÝch vµ ®é chÝnh x¸c

ViÖc thö dung tÝch vµ ®é chÝnh x¸c ph¶i ®−îc thùc hiÖn theo ISO 4787 : 1984.

11 Ký nhWn hiÖu

11.1 C¸c néi dung sau ph¶i ®−îc ghi kh¾c bÒn v÷ng trªn tõng b×nh:

Chó thÝch TÝnh bÒn v÷ng cña ký nh·n hiÖu cã thÓ ®−îc ®¸nh gi¸ b»ng ph−¬ng ph¸p thö ®−îc quy ®Þnh trong ISO
4794.

a) Ch÷ sè biÓu thÞ dung tÝch danh ®Þnh;

b) Ký hiÖu “ml” hoÆc “cm3” biÓu thÞ ®¬n vÞ dung tÝch.

Chó thÝch NÕu cÇn thiÕt, ®èi víi c¸c b×nh 1000 ml, 2000 ml vµ 5000 ml cã thÓ ®−îc ký hiÖu b»ng lÝt thay cho mililÝt.

c) Ký hiÖu “20 oC” biÓu thÞ nhiÖt ®é chuÈn (xem 3.2 ®èi víi nhiÖt ®é chuÈn lµ 27 oC);

d) Ch÷ viÕt t¾t phï hîp ®Ó thÓ hiÖn r»ng b×nh ®−îc ®iÒu chØnh ®Ó chøa ®−îc dung tÝch chØ thÞ cña nã.
§Ó kh¾c phôc khã kh¨n vÒ ng«n ng÷, trong tr−êng hîp nµy nªn dïng ch÷ “In”.

e) Ch÷ c¸i “A” hoÆc “B” biÓu thÞ cÊp chÝnh x¸c cña b×nh vµ ®é lÖch t−¬ng øng víi B¶ng 1 hoÆc 2. C¸c
b×nh cæ réng ph¶i ®−îc ký hiÖu b»ng “AW” hoÆc “BW” vµ dung sai;

f) Tªn hoÆc th−¬ng hiÖu cña nhµ s¶n xuÊt;

11
tcvn 7153 : 2002

g) Tr−êng hîp b×nh lµ lo¹i cã nót ®Ëy l¾p lÉn ®−îc, sè cì cña nót cÇn ph¶i ®−îc ký hiÖu trªn b×nh;

h) VËt liÖu thuû tinh phï hîp víi 8.1.

11.2 Sè nhËn d¹ng riªng biÖt ph¶i ®−îc ký hiÖu cè ®Þnh trªn c¸c b×nh cÊp A hoÆc AW ®−îc sö dông
trong viÖc kiÓm ®Þnh hoÆc chøng nhËn cña nhµ n−íc.

11.3 Ký hiÖu b×nh ®Þnh møc cæ hÑp, cÊp A, th©n d¹ng nãn cã dung tÝch danh ®Þnh lµ 50 ml :

B×nh ®Þnh møc TCVN 7153: 2002 (ISO 1042- A50-C)

Ký hiÖu b×nh ®Þnh møc cæ hÑp, cÊp B, th©n d¹ng qu¶ lª cã dung tÝch danh ®Þnh lµ 25 ml:

B×nh ®Þnh møc TCVN 7153: 2002 (ISO 1042- B25-P)

B×nh ®Þnh møc cæ réng ®−îc ký hiÖu thªm ch÷ “W” ë sau ký hiÖu cÊp chÝnh x¸c “A” hoÆc “B”.

12 §é nÐt cña v¹ch chia ®é, sè vµ ký nhWn hiÖu

12.1 TÊt c¶ c¸c ch÷ sè vµ ký nh·n hiÖu ph¶i cã d¹ng vµ kÝch th−íc sao cho dÔ ®äc ®−îc trong ®iÒu
kiÖn sö dông b×nh th−êng.

12.2 V¹ch chia ®é, c¸c ch÷ sè vµ ký nh·n hiÖu ph¶i râ nÐt vµ æn ®Þnh trong ®iÒu kiÖn lµm viÖc b×nh
th−êng.

12
 tcvn 7153: 2002

Phô lôc A

(tham kh¶o)

Tµi liÖu tham kh¶o

[1] ISO 384: 1978, Laboratory glassware - Principles of design and construction of volumetric
glassware.

[2] ISO 3585: 1991, Borosilicate glass 3.3 - Properties.

[3] OIML R 4: 1970, International Recommendation No. 4 - Volumetric flasks (one mark) in glass.

[4] ISO 4794: 1982, Laboratory glassware - Methods of assessing the chemical resistance of enamels
used for colour coding and colour marking

__________________

13