‫بسم اهلل الرحمن الرحيم‬

‫"وقل ربى زدنى علما"‬

‫النهارده اول حصه فى ‪ renal‬اول حاجه هناخدها هى وظيفة الكليه‬
‫‪Functions of kidney‬‬
‫‪or major homeostatic functions‬‬

‫سؤال شفوى و‪ msq‬لو سالوك ايه لو لخصنا هى وظيفه الكليه فى كلمه هنقول الـ ‪. homeostasis‬‬
‫كلمه ‪ homeostasis‬بتاعه زمان يعنى تضبيط بيئه الخليه ‪ home‬يعنى مسكن فاكرين ‪extra‬‬
‫‪ cellular fluid‬كنا بنضبطه عشان نغليها تشتغل كويس‬
‫تعالى كده نستعرض وظائف الكليه عمرها ما تيجى سؤال يقولك ‪give an account on function‬‬
‫‪ of kidney‬يا بنى ال ‪ function‬دى يعنى الكتاب كله كده كده هنستعرض كل وظيفه ليها بعد كده ‪.‬‬
‫احنا بقى عملوها معانا فى امتحان الدكتوراه كان بيقى على يومين فى اى بؤرانش فى الدنيا وفى عملى‬
‫وشفوى بتالقى كله بتعو القسم بيمتحنوك انت زعالن عشان امتحان الشفوى لوحدك دول بقى كلهم بيقوا‬
‫قاعدين زى الحالئف وقاعدنك ب ‪stop watch ‬‬
‫اول حاجه عندنا ‪-:‬‬
‫‪3regulation #‬‬
‫‪H2Oand electrolyte _1‬‬
‫‪acid base balance _2‬‬
‫اللى هو ‪ PH‬هنخدها فى تالث تربع حصه هقولكم انها‬
‫** بترمى ال ‪ ACID‬فى البول لو جسمك بيطلع قلويات كان رمى قلويات فى البول‬
‫**فى حاجه اسمها ‪Buffer‬‬
‫** وفى حاجه اسمها امونيا دى ليها قصه جميله هنبقى نقولها‬
‫وف يعنى الكليه تحافظ على وتنتج ‪ NH3‬وتتخلص من ‪ acids‬زى ‪ HCL‬ويدى‪NH4CL‬‬
‫‪ABP _3‬‬
‫يعنى تحافظ على الضغط وهذا عن طريق‬
‫)‪ (renin angiotensin2‬قصه نورماندى ‪ 2‬دى طريقه سريعه اوى‬ ‫**‪Short term‬‬
‫والمثل بيقول السريع مش اوى‬
‫ده تاثير ممتد هحكيلك ساعات مريض يجيلى العياده مصحصح كده يقولى انا‬ ‫**‪Long term‬‬
‫لما ضغطى عليا حجم البول يزيد اما الضغط يزيد الكليه ترمى مياه كتير ودى اهم ‪ organ‬بيظبط‬
‫الضغط ‪....‬طول ما الكليه سليمه الضغط بتاعك متظبط‬
‫لكن فى حاله ‪ hemorrhage‬يقل تكوين البول وممكن ما ينزلش خالص‬

‫‪Edited By : Samar Mohamed & Ola Sherif‬‬ ‫‪Faculty Of Medicine Menoufia University‬‬
 ‫‪2 excretion#‬‬

‫‪metabolic waste products _1‬‬

‫‪: foreign chemicals (drugs ,food additives) _2‬‬
‫تالقى الدكتور يكتبلك كبسوله كل ‪ 6‬ساعات ده معناه ان انها بتتختفى من جسمك كل ‪ 6‬ساعات‬
‫وهنا الطبيب الزم يراعى هل الدواء اللى بيعطيه ده بيخرج عن طريق الكليه وال ال‬
‫)‪ ) Food additives‬دى مكسبات الطعم اللى موجوده فى السناكس اللى احنا عمالين ناكلها كل يوم‬
‫فحاول انك تاكل حاجات طبيعيه الن الحاجات دى خطيره جدا‬

‫‪Endocrine function#‬‬

‫فى حاجه عندنا اسمها ‪ ENDOCRINE‬و ‪ PARACRINE‬و فى دكاتره فى ماجستير مش‬

‫عارفن الفرق دى كارثه‬
‫**لما تطلع ماده وتمشى فى ال ‪ BLOOD‬وتاثر فى حتت تانيه هنسمى دى (‪)ENDOCRINE‬‬
‫**اما الـ ‪ KIDNEY‬لما تطلع ماده وتمشى فى الـ ‪ FLUID‬اللى حواليها وترجع تاثر فى الـ‬
‫‪ KIDNEY‬ده هنسميه ) ‪( PARACRINE‬‬
‫‪ (PARACRINE‬يبقى الفيصل هو ال ‪) BLOOD‬‬
‫وده اهم سؤال شفوى ممكن تتسال فيه فى ‪ 3‬هرمونات من الكليه‬
‫‪erythropoietin _1‬‬
‫وده الهرمون الى بيكون ‪ RBCs‬عشان كده مريض الفشل الكلوى عنده انيميا الن الكليه بتاعتهم‬
‫مبقتش تتطلع هرمون الكره الحمره وبياخد الهرمون ده كعالج‬
‫‪1,25(OH)colicalciferol vitaminD3 _2‬‬
‫عشان كده اللى عنده فشل كلوى عنده مشكله بالعظام‬
‫‪ hyper tention‬بتاع الضغط‬ ‫‪rennin _3‬‬
‫لوقالك قول الهرمون واشرح واحد هتشرح ‪ 1,25(OH)colicalciferol vitaminD3‬الن ده اللى‬
‫اخدته فى تانيه متيتعبطش فيها الن التانين فى اولى‬
‫‪ N.B‬خد بالك لو الكليه فيها ‪ ischemia‬كده هيزيد الهرمون ده يعنى لو الكليه باظت هيقل اول‬
‫وتانى هرمون وهيزيد الثالث عشان كده على طول هو عنده ‪hyper tention‬‬

‫_ ايه حكايه بقى ال ‪ paracrine‬مواد تطلع من ‪ kidney‬وتروح تاثر فى االوعيه الدمويه بتاعه الـ‬
‫‪ kidney‬اللى هو ‪ prostaglands‬عندك ‪ PG1,PG2‬اكتبلى عليها عائله ايه العيله دى‬
‫‪vasodilatation‬هيعدى على ‪ 4‬او ‪ 5‬مرات حاالت فى ‪ kidney‬عايز اعمل متفكرش‬
‫‪ vasodilation‬يبقى انزل بالعيله ده االكلشيه اللى بيوسع االوعيه بتاعتها‬

‫‪Edited By : Samar Mohamed & Ola Sherif‬‬ ‫‪Faculty Of Medicine Menoufia University‬‬
 ‫وظيفه اخرى للكليه ايه عالقته باجلكوز ‪ glucose homeostesis :‬زمان لما كنا ادك كان بيوقولنا‬
‫ايه عالقه الكليه بالـجلوكوز !!‬
‫‪ gluconeogenesis in fasting‬بيعمل ايه‬

‫والسؤال ده زى ما قلتلكم شفوى بس صعب يجى نظرى‬

‫‪PHYSIOLOGICAL ANATOMY OF KIDNEY‬‬

‫_‪ 150gm -:WEIGHT‬حد عارف القلب اد ايه ‪ 300‬جرام يعنى الكليتين على بعض القل اد‬
‫قيضه اليد عايزه اقولكوا حاجه لما اقول ‪ kidney‬يبقى اقصد االتنين مع بعض ‪.‬‬
‫ال ‪ kidney‬قاللونا فى الهستولوجى لو قطعنا‬
‫شوف كده الرسم اللى عندك الكليه عباره عن‪:‬‬

‫‪ : Cortex‬القشره ‪ granular‬غامقه الفكره كلها انها مليانه ‪ B.V‬تخيل ‪ B.V‬قطعتوه يبان دايره‬
‫عشان كده ‪ granular‬ومليان ‪ B.V‬عشان كده غامقه‬
‫** دى القشره وبتظهر محببه عشان فيها ‪bowmans cabsule –PCT-DCT‬‬
‫‪ : Medulla‬يعنى النخاع وبتظهر مخططه ‪ straieted‬و ‪ pale‬انابيب النفرون ماشيه فيها لو‬
‫قطعناها بالطول يبقى يبانلك مخططه ومفهاش دم عشان كده ‪pale‬‬
‫** فيها ‪loop of henle –collecting tubules‬‬
‫الحته دى هستولوجى عايزه امرروا فى ثوانى‬
‫‪minor calyx‬‬ ‫‪papilla‬‬ ‫بترجع الكليه الـ‪ medulla‬تفتح فى ‪pyramids‬‬
‫‪pelvic‬‬ ‫‪ureter‬‬ ‫‪Major calyx‬‬

‫‪Edited By : Samar Mohamed & Ola Sherif‬‬ ‫‪Faculty Of Medicine Menoufia University‬‬
pale ‫ بتكون‬medulla ‫ وال‬B.V ‫ وليه غامقه عشان مليانه‬granular ‫ اهم معلومه عندنا مين فيهم‬#
straiated ‫و‬

‫مين قال ان الهستولوجى‬

Microscopic anatomy

‫يشتغل كوحده مستقله بذاتها يعنى اي غلطه‬nephron ‫ مليون نفرون وكل‬1.3 ‫كل كليه تحتوى على‬
‫ كليه مصغره‬nephron ‫الى واحد التانى ملهوش دعوه بيه ويعتبر‬
‫ يبقى‬arteriole ‫ وبنطلع ب‬arteriole ‫ احنا بندخل فى‬glomerulus ‫اللون االحمر عباره عن‬
‫ عاليه جدا‬resistant ‫ فيه‬arteriole ‫هنا خروج الدم صعب جدا الن‬
filtration‫ يكون عالى جدا عشان يساعد على‬pressure ‫وهذا قصد الهى عشان‬

‫_ فى معلومه مهمه‬
‫ يساوى‬glomerulus ‫ فى الجسم كله موجود فى‬capillary blood pressure ‫اعلى‬
60mmHg
permeability ‫ وليس‬pressure ‫اعلى‬
PCT-DCT _
‫ وهذا يدل على وحدانية الخالق يعلمنا منطق ال تؤجل عمل اليوم‬PCT ‫معظم اعمال الكليه تحدث فى‬
PCT not in DCT ‫الى الغد عشان كده معظم االعمال تحدث فى‬
15mm -: PCT 2 5mm-: DCT _ 1
_
surface area ‫ عشان يزودوا‬PCT ‫ موجوده فى‬: Brushborder
more active ‫ عشان هى‬PCT ‫ عاليه فى‬: Mitochondria
thin(flat epithelium) ‫ ** جزء فيها‬: Loop of henle _3
Thick (cuboidal epithelium)**
‫ ابدا الن ما فيهوش مكان اصال‬ACTIVE WORK ‫ ما تعملش‬FLAT EPI ‫واى حته فيها‬
passive :Thin part of loop of henle _
Active part : thick part _

collecting tubules _4
MCQ ‫ وده مهم‬collecting tubules ‫ فى‬cells ‫عندى نوعين من‬
Principal cells_ 1
intercalated cells( I cells ) _2
principal cells ‫االكثر هى‬

Edited By : Samar Mohamed & Ola Sherif Faculty Of Medicine Menoufia University
 -: Principal cells ‫_ الـ‬
Less microvilli ,mitochondri (predominal cells (
-: Function
(Na ,K)exchange via aldosterone**
H2O reabsorbtion ADH**
‫يعنى تعامل الملح والماء‬
‫ محشوره عشان كده لما العدد يقل هو‬less in number ‫ دى‬-: intercalated cells ‫اما‬
more microvili , ‫اكثر قيمه‬

-:function
:acid secretion**
HCO3 reabsorbation**
acid basebalance **
acid ‫ وبيرمى‬PH ‫يعنى بيظبط‬

Types of nephrons

‫ على حسب المكان‬2 types

superficial layer ‫ يعنى فى‬cortex ‫_ فى نفرون بيكون موجود فى اول‬
‫ ايضا‬cortex ‫ ولكنه فى‬medulla ‫_ وفى نفرون بيكون جنب‬
cortical nephron – juxta medullary nephron ‫يبقى كده فى‬

Edited By : Samar Mohamed & Ola Sherif Faculty Of Medicine Menoufia University
 ‫نقارنهم ببعض بقى‬

cortical nephron juxta medullary nephron

85% ‫يمثل‬ 15% ‫يمثل‬
Present in outer part of cortex Present in inner part of cortex

Have short loop of henle Have very long loop of henle

Less important Responsible for urine

concentration

Peritubular capillary ‫ بنفس طوله اسمها‬vessels ‫وحوله‬

‫ اوعيه مستقيمه و‬vasa recta
peritubular capillary

‫ونفس القاعده هنا االكثر ندره هو االقيم‬

JUXTA GLOMERULAR APPARATUS

‫نظرى فقط خللى بالك من الرسمه مش هتفهم من غيرها‬

Edited By : Samar Mohamed & Ola Sherif Faculty Of Medicine Menoufia University
 :Def_
) It is the area of contact between afferent and efferent arteriole and DCT )
‫ يعنى بقع‬macula ‫ اصبحت كثيفه وسمناها‬tublar cells ‫ بنالقى ان‬contact ‫وفى مكان هذا‬
modified tubular cells (chemo receptor) : Macula densa
media of afferent arteriole ‫ وموجوده فى‬renin ‫ تفرز‬: Juxta glomerular cells
renin ‫ تخزن‬: lacis cells ‫نوع تانى من الخاليا مش مهم‬
:Function of apparatus_
‫ ما احنا قلنا ال تعاون بين نفرون‬Auto regulation of GFR-RBF of the same nephron
‫واخر‬

RENAL BLOOD FLOW

‫ده برده قراءه‬

:‫بص فى الرسم اللى قدامك فى‬

Edited By : Samar Mohamed & Ola Sherif Faculty Of Medicine Menoufia University
 Glomerulus (spherical tuft of capillary) _
Afferent –efferent arteriole _
¼ COP, COP ‫ من‬%25 ‫ اال انها تتلقى‬300gm ‫وعلى الرغم من وزن الكليه الضئيل‬

plasma ‫ ولكن مع‬RBCs ‫** الكليه ال تتعامل مع‬

650ml=Renal plasma flow **
‫الرقم ده مهم جدا تحفظه زى اسمك‬
‫ قد ايه؟‬650 ‫ من‬filtration ‫ وهيعمل‬glomerulus ‫فى النهايه دخل‬

125mml ‫ ويساوى‬GFR ‫احد اهم القياسات فى وظائف الكليه هو‬

125/650 =20% =1/5 = filtration fraction ‫اما‬
‫ يعنى ما‬pre tubular capillary ‫ من بره يعنى فى‬tubules ‫ دول بيجروا على‬3/5 ‫الباقى‬
‫ لكن بيمشوا من بره‬kidney ‫بيطلعوش بره‬
‫ للحاجات‬secretion ‫ للحاجات المهمه و‬reabsorbtion ‫ انها تعمل‬: tubules ‫وكل وظيفة‬
‫المش مهمه‬

‫ ممكن تعمل‬PCT ‫ الن‬excretion ‫وليس‬secretion ‫ تقول‬tubules ‫واما تيجى تتكلم عن‬

Edited By : Samar Mohamed & Ola Sherif Faculty Of Medicine Menoufia University
 ‫ فكده مش هيظهر فى البول عشان كده ما بنقولش‬reabsorbtion ‫ تعمل‬DCT ‫ و‬secretion
excretion ‫ انها بتعمل‬tubules ‫على‬
filtration ‫ بيحدث عنده‬: Arterial end of capillary _
reabsorbtion ‫ بيحدث عند‬:Venous end of capillary _
MCQ ‫فى سؤال مهم‬
filtration ‫ النه بيحدث عنده‬arterial end of capillary ‫ يمثل‬Glomerulus
venous end of capillary ‫ يمثل‬pre tubular capillary ‫ولكن‬
!!‫ ؟؟‬highest capillary pressure ‫ عنده‬glomerulus ‫_ سؤال بقى هو ليه‬
renal A branch directly from aorta and efferent arteriole short and ‫الن‬
‫ وهذا اقل مقاومه‬straight
loop of henle ‫ ودى بتحوط‬vasa recta ‫ موجوده هى‬capillary ‫اخر‬
juxta medullary glomeruli ‫بتاع‬
‫ ارقام مهمين وبتتسأل فيهم واهلل‬3 ‫فى بقى‬
20% = filtration fraction ‫ يبقى‬125ml ‫ بتفلتر منهم‬650ml of plasma

Auto regulation of RBF

‫نظرى مش مهم بس تعرفه برضه‬

‫ رقم ثابت وال‬RBF ‫ بيكون‬mmHg 220 ‫ الى‬90 ‫فى نقطه مهمه اوى هنا ان الضغط طالما بين‬
range ‫يتغير بتغير الضغط بس الزم يكون فى هذا‬
at high pressure _1
muscles of arteries are intrinsic myogenic in nature
decrease RBF vaso constriction
at low pressure _2
tubuloglomerular feed back _1‫ عن طريق‬GFR ‫بيتظبط‬
‫وده لسه هناخده بس لو جه السؤال ده يتكتب فى االجابه‬
‫ وهيحبس‬efferent ‫ ده هيشتغل على‬renin and angiotensin ‫كده لما الضغط يقل هيطلع‬-2
‫ مره تانيه‬GFR ‫الدم ويزيد‬

Formation of urine

(filtration – re absorbtion –secretion )#

MCQ ‫( ودى اهم وظيفه عشان‬filtration) ‫ هى الـ‬Most important function

Edited By : Samar Mohamed & Ola Sherif Faculty Of Medicine Menoufia University
 ‫‪Glomerulus‬‬

‫سؤال نظرى مهم‬

‫اللى بيحدث لها ‪ filtration‬هو ‪ plasma‬عشان كده اسمه ‪ultra filtration‬‬
‫_ ‪plasma –colloids : Composition‬‬
‫_ ‪123ml/min or 180L/day : Volume‬‬
‫شوف بقى من نعمة ربنا علينا الكليه بتفلتر ‪ 60‬مره باليوم‬
‫عندنا ‪5‬لتر دم فيهم ‪ 3‬لتر بالزما يعنى ‪ 180/3=60‬مره غسيل‬
‫"الحمد هلل يارب دمها علينا نعمه" فعال نعم اهلل ال تعد وال تحصى‬
‫* ‪20% = GFR/RBF = Filtration fraction‬‬
‫المفروض ان ‪ plasma createnine‬اقل من الواحد لو زادت عن الواحد يبقى ده بداية الفشل الكلوى‬
‫_ ‪Createnine produced from muscle‬‬
‫ومع تقدم العمر يحدث تدهور طبيعى فى وظيفة الكليه ولكن مع كده لو قسنا نسبه الكرياتين هنالقيها‬
‫مظبوطه؟؟ !! وده الن مع تقدم العمر يحدث ‪ wasting of muscles‬فيقل انتاجه وبالتالى يقل‬
‫اخراجه وما يكونش فى مشكله كده‬
‫اول حاجه هنتكلم عليها فى ‪glomerulus‬‬
‫‪Glomerular membrane -1‬‬
‫وده عباره عن ‪3 layers‬‬
‫‪ : Glomerular endothelium -1‬وده فيه ‪holes (79-90)nm‬‬
‫‪ : Basement membrane -ve charges _2‬يمنع فقدان البالزم بروتين وخصوصا‬
‫‪albumin‬‬
‫‪slit pores : podocytes _ 3‬‬
‫لو فقدت هيحدث ‪albuminurea‬‬

‫‪: Mesangeal cells‬‬

‫دى تتحكم فى ‪ surface area‬وبالتالى ‪ rate of filtration‬دى موجوده بين‬
‫‪basement membrane and endothelium‬‬
‫** ‪Contraction reduce filtration‬‬
‫** ولها وظيفه كمان ‪takes up immune complex‬‬
‫يعنى ايه الجمله دى ركز معايا بقى‬
‫عارفين ‪ immune disease‬الذى يصيب الكليه هنا بيتكون ‪anti body against‬‬
‫‪ antigen‬ايه بقى ‪ antigen‬بتاع الكليه هى ايه بقى !! ‪mesangeal cells‬‬

‫تانى نقطه‬
‫‪surface area‬‬

‫‪Edited By : Samar Mohamed & Ola Sherif‬‬ ‫‪Faculty Of Medicine Menoufia University‬‬
 Permeability

-:depends on
size of molecules_ 1
‫ يعنى التركيز فى البالزما هو نفس‬it is easily filtered ‫ نانومتر‬4 ‫** لو الحجم اقل من‬
filtrate ‫التركيز فى‬
filtration ‫ نانو متر ال يحدث له‬8 ‫** اما لو كان الحجم اكبر من‬
filtered difficulty 8-4 ‫** اما بين‬

charges of molecule _ 2
-ve charged< +ve charged**
-ve charges ‫ عليه‬membrane ‫عشان‬
Only .2% of albumin infiltered **
Loss of –ve charges of basement membrane causes**
albuminurea

THANK YOU FOR GOOD LISTENING  

Edited By : Samar Mohamed & Ola Sherif Faculty Of Medicine Menoufia University