Professional Documents
Culture Documents
1709301898026
1709301898026
) (
أ
. طئ أ. .
I
ي ي ي ي ي ي ي ي ي ى ي
ي ي ،
]164 [آ
ى
II
EBSCO Publishing : eBook Arabic Collection Trial - printed on 4/4/2020 4:07 PM via MINISTÈRE DE
L''EDUCATION NATIONALE, DE LA FORMATION PROFESSIONNELLE
AN: 949277 ; , .; :
Account: ns063387
ــــــ ء
ً ً
إى الذيه يتصلىن بربهم خىفا وطمعا......
III
III إ ــــــ ء
1
3 ع ص ئ اص ف فص أ
3 ع ص ئ اص ف
3
5 ــــ
9 : أ -1
10 : -2
10 : أ -3
10 : -4
10 ء: -5
10 أ -6
13 -1
16 -2
18 ء ) ( -3
25 ش أ ع اص فص
25 ش أ ع اص
25
27 ــــ
27 -1
29 ) ( -2
30 -3
V
32 ) ( -4
33 -5
37 -3
38 -1
39 -2
39 -3
40 :
43 :
47 أ ع غ أ اص ع ق
47
غا ع ا ا أ ا ا صا ع قا فص
47 أ
49 ـــ
53 -4
54 -5
57 ) ( -3
58 -4
63 أ - 1إ
63 -2إ
63 ط -3إ
67 اص ع فص
67 اص
67 ع فص
69 ـــ
70 أ :
70 : ط :
VI
70 : أ :
73 : :
78 فع : إص -1خط
81 إصغ ء: ع أ -1
82 : :
83
85 :
87 ) غ (أ
89 ع ش فص
91 ط فص
91 ط
91 فص
100 ؟ :
103 ئ ع ع ف
108 ق أ
109 () 3
109
112 :
113 :
114 :
118 Follow-up
123
124 ق أ
VII
IX
ي ي ي ي أ %99
ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي أ ييي ، ييي
ي ي ي أ ي. إ
،ي ي ي ي ي ي ي ي ي
ي ي إ
يي يي يي أ يي يي إ يي ،يي يي يي
ي أ ي ي ي ي
ي، ي ،ي ي ي ي ي إي ي إ
.
ي أ ي ي ي ي ي ي ي، ي ي
ي ي ي ي ي ي ي ي
ي ي ي ي طي
ي أ ي أ ي ي. ي ي ي يئ
ي ي ي ي ي يء .
. أ
، ئ ط
ي ي ي ،ء ، أ
ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي
ي، ي ي أ
. أ إ
ي ي ي ي ي ي ي ي ي
،ء
يط ، ي ي ي ي ي ي ي ي ي
ي ي ي ي ي ي ي، ي
. أ
ييي ييي ييي ييي ،ييي ييي ييي ييي
ي ي إي ي ،ي طي ي يئ ي
ي ي ي ي طي ء ي ك ي ي ي أي
ي ي إي . ئ
ي ي ي أ ي ي ي ء ي ي
. أ
1
ي ي ي ،
ي أ ي ي ي ي ي ي ي ي
ط يي يي ي يي ء ي. يي ي ي ئ يي
ي ي ي ي ي ي ي ي ي ،ي أ
ي ،
ط ، ئ
. أ
ي ي ي ي ي ي ي ي ي أ ى
ي ي ي ي ي ي ،ي ي ي ،أ ي طي
ي ي ،أ ي ي ي ي ي ي ي
ء . ء أ
2
ئ
ئ
1
إ
اص إ ف
اص ع ص إع
اص إ
فص أ إ
3
ــــ
ي يئ ي ي ي ي ي ي ي
ي . ي ،أ ط
ي ي ي ي ي ي ي ي ي
ي ي ي ي ي. ي ي ي يئ
ي ي ، ،إ ،إ
أ .
. ئ أ أ
أ :
يي ي أ يي أ ي يي ،ي ي يي ي ي إ
ي ي إ ي .
ي ي ي ي ي ي أ
ي طي ي ي طي .
ي ي ي ي ي ي، ي ي أ ي
ي ي ي ي ، ي ، ي، ي
ء.
: -1
ي ي ي ي يأ )(Communication إ
ي ي ي ي ،ي ي ي أ ي )(Communes
ي يي ي ي يي ،أ ي ي ي ي،
ي ،أ ي ،أ ي أ ي ء ،أ ، ئ ،
ي أ ي أ .. ،أ ،أ
ييي ، أ ييي ،إ ييي أ ييي ( ييي ) أ ييي ييي ييي
ي )(sender : ط
).)1((Receiver
ااا أ ييي » : ييي )(M.Weestroun ييي ييي ييي ييي
ا صا ف ا أصا ي ا صا ا أ أ ا عا و
()2
« .
ي : ي أ ي ) (A. Parkinsonي ي إ ي ي
ا ا »ع ا ة ا و ة ّ ا و عف ا أ ت ا ي ط ا ع ا
5
ئ
6
، أ
أ يي يي ()380 يي يي يي يي يي )(A.Hull يي يي
ي ي ي )2638( ،ي ،أ ي ي ي
ي ي .ي أي ي ي ي ي ، ي ي
()7
:
ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي أ -ييي
ي ي ي ) ،(Receiverي ي ) (Senderإ ي
. ء ء
ئي أ ئ أ ، ء -
ي ي ي ي ي ي ي أ
ي ي ي ي ي ي ي. ي
ي . ي ي ي ي أ ي ي
. أ ،أ
ي .ي ي ي ي ي -
يييي يييي يييي يييي يييي أ يييي يييي
إي ي ي ي ي إ ،إ
ي ،ي ي أ ،
. أ أ أ
ي ي ، ي أ ي أ ي أ ي -أ
ييي ييي ييي ، ييي ييي ييي ييي ييي ييي إ ييي
ي ي ي ي .
إي ي ي ي ،أ ي أ ي ي ي أ
ييي ييي ييي ييي أ ييي ييي ييي إ ييي
أ (أ أ
).
ي ي ) (Communication Initiatorأ ي ك ي ـ -أ
. أ )(Sender
يييي أ يييي يييي يييي )(Receiver يييي يييي -أ
.
7
ئ
8
ء
) (
[]2 []3 []4
إ
[]8 []7 []6
ء
()1-1
يي يي ،يي يي ، يي يي ، يي :يي
، يييي ،يييي ، ئيييي يييي . يييي (.)2007
.)493 (
ع : أ -1
ي ي ي أ أ
ي ، ي أ ي ي ، ي ي إي أ إ
9
ئ
ييي ،أ ييي ،أ ييي أ ييي ييي ييي ييي ييي ييي
. ء أ إ ئ ،
ف : -2
ي ي أ ي يء ي ي
ي ي ي ي ، أ
أ ييي ييي ييي ،أ ييي ييي ييي ،أ ييي
.
اص : أ -3ق
ي ، ي أ إ ي ي
ي ، ي ، ، ي ( ي أ
ي ... أ ئ ،أ أ
.
ف : -4
ي أ ي ي ي ي ي ي
ي ي ي . إ
. أ أ « » إ ،
-5ت ض ء:
ي ي إ أ
يي يي يي يي يي ء يي يي ،يي أ يي
ي أ ي ي ي ي ي ي ي إ
ي ي أ أ ء .
يي يي ء إ يي إ يي يي ء يي يي أ يي يي ،
.
ع غ أ ع -6غ
طي ي ي أ
. إ ط
10
ييي ييي :أ ييي ييي آ ييي ييي ييي ييي ييي
ي، ي ، ي ، ي ( ي ي ي ي أ ي
(:)8 أ ) ...ط
. -1
. -2
. -3
. -4
. -5
. -6
ي ي ، ي ي ي ()2-1
. أ
(:)2-1
، ييي ، ييي ( )2008إ ييي ييي ، ييي ييي :
.)140 ( ،
11
ئ
12
ي ي ي ي ط ،
أ
). أ (أ إ
ي ي ي ، ي ي ي ي ي ي أ
ي أ ي طي ي ،ي ء ي ي ي ي ي ط
ي أ ي ي أي . أ
(:)10
-1
ي ي ط ط،
يي ي ي إ يي .ي ي ي ي ي
ي ) ( ي ي ي أ أ ي ي ي ي ئ
يي يي يي يي يي يي يي يي يي يي
ي ي ي ،
.
ي ي ي ي أ ي ط ي ي أ إ
،أ
: أ أ .
. - . أ-
. ئ - . -
. - . ـ-
ء. -
يي ()3-1 يي يي يي يي يي يي يي
. أ إ ط
13
ئ
ئ ) ( ق
اص
ي *أ
* * إعا
ئ * ع و *
* ع . و خ (
) ( ع * ق)
ش ص * ص * ع ع *
صااااااااا غ اااااااااا * * ط *
ش ع
ص * * عاق
صااااااااا غ اااااااااا * ع
ق *
ش
ع غ
*ص ي
* ص
ء ..خ *
(: )3-1
. ي ي ( )2008ي ، :
.)20 ( ، ، ،
: أ-
ي ي ي ؛
ئي أ ي ي ي ي ي .ي ي إ إ
ي ي ي ي .ييأ ي ي ي ي أ
ي ي ي أي ي . ي ) (
ي أ ي )إ (
ئ .
: -
ي ي ي إ ي ي ي ي
يي يي يي يي يي يي يي . يي يي
ي إ ، ، ،
). ( أ
14
: -
ي يئ ي ي ي ي ي ئ
ي ...ي )، ي ، ي ي ي ، ( ي
ء (
ئ ، )،
ي . ،
ي ي ي ،ي ي ي ي ي ي ي
ط ي ي ي ي ي
ي ي ي أ ي ي ي ي . أ أ
. أ
: -
ي ي ي ي ، ي ي ي ي ي
أ أ
يي يي ، يي ئ يي يي يي أ يي يي إ يي
ي أ ي ي إي ي ي ي ي ،ي ي
ي أ ،
يي ،يي يي يي يي يي ء يي يي يي
. إ
: ـ-
ي ،ي ي أ أ
ي ، ي ي .ي أ ي ي إ ي
ي ،ي ي ي أ ي أ ي ي ي ي ي ي ،
ي ي ي ي ي إ ي ي ، طي ي ي
،
أ إ . أ
ي أ ي ي ي إ ي ي ي ي، ي ي
ي ي ي ي ي ي ي ي ي . ي
. إ
ي ي أ ي، ي ،أ إ ي أ أ ي ي ي
ي ئ ، . ،
. أ
15
ئ
: -
ي ي ي ي ي ي ي أ ي
ي ي ي ي ، ي ي أ ي ي يئ
ي .إ أ أ ي ي ي ي ي يئ ي ي ي
ي .ي طي ي ي
يي يي يي يي ي يي يي ، يي ط ي
ي ي ي ي. ي ي إ ي ي ي ي
. ئ ،
ء: -
يي طي ي ي يأ أ ي ي ي أ ي
ي .ي ي ي ي طي ي ي ط ي ي ي
يئ ي ي ي ي ، ءأ
ي ،إ ي ء
،أ
. ئ إ
اص -2
يي ي ي ي أ ي أ ي ي ي ي
ي ي ي ي أ ي ي ي ي
ي يئ ي ي ي ي ي ي ي
ء. أ أ
: أ أ أ
) ( أ -أ
-
. -
ييي ييي ، ييي ييي ييي ( )4-1ييي ييي
. ء
16
أص ي ا ص
ع
اص
ع غ
(:)4-1
. ي ي ( )2008ي ، :
.)22 ( ، ،
: أ -أ
ي ي ، ي ي ، ي يئ
يييي يييي يييي يييي يييي يييي . يييي يييي
يييي يييي يييي يييي يييي يييي يييي أ ،يييي يييي
). ط (
: -
إي ،
ي ،ي ي ، ي ي ، ي .ي ي يئ
ي أ ي ي ي . ي ي ي ي ي
ي أ ي ،ي أ ي أ ي ،إ ي ي ي
ي ي .ي ي ي ي ي أ
إ ،أ أ أ
ي ،أ ط
.
: -
ي ي ي ي، ي ي ي ي
(أ يي يي يي يي ، يي يي يي يي
17
ئ
18
أ ي أ -
ييي ييي أ ييي ييي ييي ييي ييي ،أ
.
-4
ط أ
ي ي ي ي ي. ي ي
ئ ،
ي ي ي ي ي ي ي ي ي ،ي ي
. ط
ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي
ي يأ إ ي ي ي إ ي ي ي ي ي ي
ي ي ي ي ي ) (
ي آ ي ، ،أ أ أ
: ، إ إ
ييييأ إ يييي يييي يييي يييي أ ييييأ يييي أ-
.
ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي -
.
ي ي ي ي ي ي ي ي ي أ ي
يي يي يي يي يي يي يي يي يي
.
ي ي ي ي ي ي أ ي ي ي ي
ي أ ي ،ي ي ي ،ي ، ي
ي ي ي ي ي ،ي ي ي ي
ييي ،ييي ييي ييي ييي ييي آ ييي إ إ ييي ييي يي
ي ي ، ي ، ي ي ي ،
. ....
ي أ إ
ي ي ي ي ي ي ي ي ،
يييي يييي يييي يييي أ يييي يييي يييي أ يييي
19
ئ
20
: -
.
ئ . أ
.
. ئ -
يئ ي يئ ي ي ي ي ي ، ي يـ-
.
. -
ي طي ي ء ، -
ي ي ( )5-1ي ي ي . ي ي
.
3 2 1
: اق ع اص :
غ -
أ ي غ -
اص
ئ ق اق ع -
اص
اص اق ع ئ
أش أش ئ -
اص
خا
ص ء
خا طقع
()5-1
، ي ي ()2008 ، :
.)26 ( ، ، ،
21
ئ
22
أ ا و: ا إعااا )و ا2008( ) عااا و ا ع ا1(
ااعو ع ا و ا ع ا ا ة ا و ط ا و
.)15-14 ( أ و
(2) Weestroun, M (2007). "Communicating Communication: the
Fundamentals of Human Interaction", Communication
Journal, VOL (3), no (1) Winter, PP 109-103.
(3) Parkinson, A (2004), Better and More Effective
Communication, Vantage Press, New York, USA, P. 7.
(4) Ransom, W, and Brisk, S (2006), "Meaningful Thoughts on
Communication As Persuasive, Informative Tool", Journal of
Behavioral Research in Human Sciences, Winter, PP 72-61
ا و ع ّا و .ا ق )و2008( ) عااا و ا ع ا5(
.)136 ( أ و
(6) Stanley, A (2005). A Comprehensive Guide to Effective
Communication. Butterworth co., The UK, PP 85-82.
(7) Hall.H (2005). "Prerequisite For Truly Effective
Communication: European Perspective". Communication
Horizon, VOL (7), no (11), Autumn, PP 71-67.
اااااع ااااا ق اااا قو )و2008( ) عااااا و ااااا ع ااااا8(
.)137 (
ا ق صا ا و ة ا .)2008( ) عااا و ا ع ا9(
.)197 ( ص ع و و و إ ع
اع ا و إعاا )و ا2008( ) عا و ا ع ا10(
.)26-19 ( قو
23
أ
أ
2
إ
ش ق ع إ اص
ق إ اص
إ اصا أ
صي ف ق إش
إ اصا
ش فص إ
25
ــــ
ي ي ي ي ي أي أي ي ي ي
يي يي يي أ يي يي .يي يي يي يي يي
ييي ييي ييي ، ييي ييي ييي ييي أ ييي ييي
ي أ أ
أ .
أ :
اااف و إ ييي ا صااا ا ييي ييي ييي ييي ييي
ييي
فة ااااا و ااااا )و ا صااااا ا غ ااااا ااااا (أ ا صااااا ا
. ص اصا
ي ي أ ي ء
ااا ا صااا ا إ إ ييي ييي ط ييي ، ييي ييي ييي
: أ
. ،
ف -1ا ص ا
ي ي ي ي ي ي أ ي ي ي طي
ي ي ء ط
: أ ، ط
. أ-
ييي ء ييي ييي ييي ييي أ ييي ييي ييي -
. ..
. -
ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي أ
، ، ء
ي ي ي ي ي أ ي ي ي إ ي
، ي ي ي ي ي ي أ ي ي %80ي إ ي
ي إ %95
()1
. ئ أ
27
أ
28
ي ي ي ي ي ي ي ء، أ-
ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي
ييي ء، ييي ييي ييي أ ييي أ ييي ييي ،ييي
. أ ء أ ء
ي إي ي ي ي طي ي ، أ -
ي ي ي ي ي أي إ ء ،أ
ي ي ي ي ي ،ي ي ي .أ ي
. أ
ييي ييي يي ،ييي أ ييي ييي ئ يي -
ي أ ي أ أ
. إ
ي ي ي ، -
ي ، ي طي ي ي ي ي ،ي أ
ي ي ي ي ي ي ي ي ي أ ي
. ء ،أ إ أ
) ( -2ا ص ا
يئ ، ي ي أ ي إ ي ي أ ي ي ط
ئ أ أ ء إ ط
. أ أ
: أ أ
ي ي ي ي أ ي ، ي أ -ي
ئي ي ي ي أ
إ ييي ييي ييي ييي ييي أ ييي ،
ي ي يئ ي أ ي ي ي يئ
. ئ
ييي ييي ييي ييي إ ييي ييي ييي أ إ ييي ييي -إ
. أ أ أ
ي ي ي ي يئ إي ي ي -إ
.
29
أ
30
ي ي طي أ ، ئ ،
ئي ي ي ي ي
ييي ييي ييي ييي ،ييي ييي ييي ييي ييي
،ي ي ي ي ، ي ، ي ي ،
ي طي ي ي ي ي ي ي ي
. أ
ي ي ي أ
ئي ي ،ي ي ي ي ي ي ي
أ ي
ي ي ي ،ي ي ي ي ،ي ي ي ي
ي ي يئ ي ي ، ) ي ي ( ي
ي إي ي ي ي ي ي ي
ي ي إ أ
ي ي ،ي أ ي ي إ ي /
ييي ،ييي إ ييي ييي ييي ييي ييي ييي ،ييي ييي
ئ ييي يي ،ييي يي ييي يي ييي يي يي
.
ي ي أ ي أ
أ (:)4 أ . أأ
ييي ييي .ييي ييي ييي ييي ييي أ-
ييي ييي ييي ييي أ ييي ييي ييي أ ييي ئ ييي
.
ي ي ي ي ي ي ي ي -
. ء
ي ، ي ي ي ي ي ي ي -
.
ي أ ي أ إ
يييي يييي يييي يييي يييي ئ ،أ أ آ يييي
ي ئي ي ،أي ئي ي ي ي
ي ي ي ي ي ي ي ي ي يئ ي
(.)5 أ
31
أ
ي أ
ي ،أ ي ي ي ي ي ،أ ي ي أ
إ ء . ،أ إ
ي ي ي ي ي أ
ييي ييي إ ييي أ ييي ييي ، ييي يييأ ييي ييي
ي ي ، ي ،ي ي ء ي ي ي . ي
ي ي ي ي ي أ ،ي ي ي أ ي ء ي
ي أ ي إ ي ي .ي إ طي ء ي ،أ ي
ي يي ي يي ي ي يي ي ي ي
(.)7 ئ
ي ي، يئ إ أ أ
ي ي ي ئ أ
ي إ ي ي ، إ أ ،
ط ، . أ ئ
ي ي إ ي أ ي ي ي
.
ي ي ي ي يئ ( )1-1ي ي
.
32
ئ (:)1-1
...خ ق يأ أ (ع غ ع
-
) أ ( أ -
-
- أ أ أ
-
-
-
-
- أ
-
-أ
-
أ
ئ أ ء -
-
-
أ أ
-
أ ء ط -
يي يي ،يي يي ، يي يي ، يي :يي
، يييي ،يييي ، ئيييي يييي . يييي (.)2008
496
ص -5ا ص ا
أ ييي ييي ييي ييي ييي ييي
ييي ييي طييي
يئ إي ي ي ططي ي ، ي، ي
ييي أ ييي ييي ييي إ ييي .ييي ييي ييي
ي ي ي ي ي ي ي يأ ي ي
()8
: ، ئ أ
ي ،ي ي ي ي ي ي أ -ي ييأ
ي ط ي أ ي إي ي ي ي ي ي أ
. أ
33
أ
34
:
-1
ييي ئ ييي ييي طييي ييي ييي ييي أ ييي
إي أ أ أ
يي ي ،ي ي يي ي ي ي ي
ي ي ي ي ي ي ي ي
()9
ي ي ي ي ي ي . ي
أ ) (أ أ
.
ي ي ي ي ، ي ي أ
ي ء ،ي أ ي ي )،(Learning organization
إ
ي ي ي ي ي ي ،
، ي ي ي أ ، ي ي ي ي ي
ي ي ي ي ي ي ي ي ي ،ي
ييي ييي ،ييي ييي ييي ييي ط ،ييي ، ييي ييي
يي ،إ يي يي يي يي ، يي يي يي يي
ي ي إ ي ي ي ي ي ي،أ إ ي ي ،ي
.
ييي ، ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي
ييي ييي ء ، ، ييي ييي ، ييي ، ييي
ي ، ء،
ي ي ي ي ي ي ء ي أ ،
ي ،ي أ ي ي .
ي ي ي ي ئ ،
ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي
. ط أ
: -2
35
أ
36
ي ي ، ئي ي ي ي
ئ أ إ ء
ئ .
أ -3ا ص ا
ي ي ي ي ي ط
ي أ ي ء، ،
ي ي ي . ي ي ي ي ي ي ي
ي ي أي ي ي ي ي
ي ي ي ي ، ي ،
ي ي ي ي
ي ي ، ي طي
ي ي ي ي ي أ ي ي، ي إ ي
إ ي ي ي ي ي ي ي ي
ي ي ي ي أ ي ي .ي أ
ي . ي ي أ ي ي ي ،إ
: أ أ
ي ،أ ي ي ي ي ي ي ي ي أ-
ييي ، ييي ييي ييي ييي ييي أ
ء يييي يييي يييي يييي يييي يييي يييي يييي
،
. أ
ي، أ ي ي ي إ ي ي -إ ي
ي ي ، آ
. أ إ ،
يييي يييي يييي ئ يييي ، يييي يييي يييي -
37
أ
38
(أ) أ ( )
( :)1-2أ
ييي ()2007 ،ييي ييي ييي ، ييي ، ييي ييي :
.)501 (، ، ، ئ .
-2إ
ي ي ي يئ ي ي ي ي
ي ي أ ،إ أ
ي . ي ي ي ،
ي ي ي ي ي ي ي أ ي ي ي
ي ط ي ي ي ي أ . ي ي
ي يئ ، ي ء ،ي ي ي ،ي ي طي
ي ي ي ) ي (
ي ي ، ئ
أ ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي
يي يي يي يي يي يي أ يي أ ء يي يي إ يي
(.)11
فة -3ا ص ا غ
آ . إ
-4
ي ) (Aإ ي ي ي أ
ييي إ ييي ييي )(B ييي ييي ،ييي أ ييي ييي ييي )(B
39
أ
40
ي، ي : ي ي ي ي ي أي ي ..ي .
ي : ي ي ي ي ،أ أ ،Y
. ()3-2 ()2-2 . ئ ئ ،
2 3
(أ) Y ( ) ( )
( )2-2أ
يي (.)2008 ،يي يي ،يي يي ، يي يي :
.)502 (، ، ئ ،
2
1 3
5 4
ئ (أ) ( ) ئ
( :)3-2أ
يي (،)2007 ،يي يي ،يي يي ، يي يي :
.)502 (، ، ئ ،
41
أ
42
أ ط أ
ط
. (:)4-2
:
ي ي ي ي ي ي ي ي
ي ي ي ي ي ي ي
ي ي ء(
، ، ، )،
ي، ي ئي ي ي
ي ، ي ي ي ي ي ي ، ي
ي ي ي . ، ي ي ي ي ي ي
ي ي ي ،أ ي ي ي ي إ ي يأ
ييي ييي أ ييي ييي ييي . ييي ييي ييي ييي
،ي ء ي ي ي أ ي ي ي ي ،ي ي
43
أ
44
(7) Mose, A (20050. "Judging by Feelings and Expression", The
Time Magazine, 24th August, P 71.
(8) Peters, V and Yeats, I (2000). Pharmaceutical Sales
Management in a changeable market place. Black Dog
Publishing Company, Pennsylvania, USA, P. 132.
(9) Jiffley, S (2007), "Flexible Managerial and Organization
Structures in Customer-driven enterprises", Journal of
Pioneers Switzerland, spring pp 73-61.
صااا ااا صااا غااا ااا و ااا ) عااا و صااا10(
.)500-499 ( قو ع )2007(
و ااا ق ااا )2008( عاااا و ااا ااا و ) طااا ئ و11(
.)311 ( و عو ع ّ و أ ع
ااع ا و و صا غا ا و ا و صا ) ع ا12(
.)503 ( قو
45
إ أ
أ
3
أ
أ
إ
اص ع إ ع ق
اص ا ع غ إأ
ف ّع اص إ
47
ـــ
ي أ
ي ، أ
إي ي ي ي ي ط ط
ي ي ي ، ط ئ
يي يي يي يي ي، يي يي ،إ يي يي ي
ييي ييي ييي ييي ييي أ ييي آ ييي ييي
. ط
أ :
ي أ ي ي ي ي أ إ ي ي ي أ أ ي
ي ي ي ي ي ي ي ي آي ي
ي ،أ أ ي ي أ ء. ئ
ي ي ي ي ي أ إ
.
ي ي أ ، أ
ي ، ي
ي ،أ ي ء ي ي
ي ، أ ي ي أ ي يط إ
ي ي ي ي ي ي ي
ي أ » ي ي ي ي ي ي ي . ي
ي ي ي ي ي ي ط ي ي « ي ي
()1
.
ي ،ي ي ي ي ي ي ي
ي ي ،ي ي ي ي ي ي ي ي
ي ي أ ،
ي ي ي ي ، ،أ ط
ي ي ي ي
ييي ييي ، ييي ييي ، ييي ، ييي ، ييي
ي ،ي ي ي ي ،ي أ ي ي أ ي ي،
آ . أ
: ط -1
49
أ
50
ي ي، ط ،أ أ ..
. أ
ي ي ي و ق صئ -ا
ي ي ء ي ي . ي ي أ طي أي
ي ي ي ي أ أ
ي أ ئ أ ط ،
ي ي ،ي أ ي أ ي إ طي ء ي ي
ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ئ
ي ، أ أ ،
أ ، أ أ
. ئ
أ ي أ اص ، أ -ع فء
ي أ ي ) (
ييي ييي ييي ييي يي ييي ييي ييي ، يي
ي ،أ ي ي ي ي .ي ،أ
ي ي ،ي ي أ
ي أ . أ ئ
ي ي ي .ي يئ إ
ي ي، ي ي ي،أ ط ي ي ي ي
ي إي ي ي ي ،ي ، .ي ي
ي ي ي .ي ي إ ،
ييي ( ييي ييي ييي ييي إ ييي ييي ييي ييي أ
. )،
ي ي ي ي فا و ي اط ا ااـ -فا
ييي ييي ييي ييي ) إ ييي أ ييي ييي ئ ( ييي
ي ي أ ي ئ ..
ي ي ي ي ي . ء
يي ( يي ) يي يي يي ء يي يي ي
ء
(.)4
ط -2
51
أ
: إ
ي و صئ أ -اخ
ي ي ي ،أي ئ ي أ ي ي ي ي
. ي ي ي ي ي ي أ ي ي يئ
ي يئ ي ي / أ
ي ي . يئ ي ي ي أ ي ي
ي أ ي ي ي طي ي ي
، ، ء
ي ، ي ،أ يئ أ ي ،ي ي إي ي ي
.
ي أ ي ي و ي ي ا ا صئ -ا ا
ييي ييي ييي ،إ أ ييي ،إ ييي ، ييي ييي ئ
ي ،أ ئ ي ،إ ي ي ي ي ي ي ي
ي ي ي ي ئ ي ،إ أ ي ء
طي ي ي .ي ي ي أ ي ي ي ،طي
ي ي ي ي ي يأ ءأ
يي إ يي يئ ،يي ي يي يي ،يي ،أ ي
ي ي ي ي ي ي ي
يي يي يي يي يي يي يي يي يي
.
ة و إ أ ع ة ُ -ع
، ي ي إي ي ي أ
يي يي يي ،يي يي يي يي يي يي
()100 ،
يي يي يي أ يي ، يي يي يي يي
ي إي إ ئ
.)5(%30
ي ، ي ( ئ ) اص و ي ي ق خ -
يي يي يي إ يي يي يي يي يي يي
ي .ي ي ي ي ي أي ،أ ي ي .ي إ
إ أ ، ،
52
يي ي ،أ يي ي يي ي إ يي ي ،أ
يي أ ييي يي يي يي يي يي يي . يي ..
.
ي ي ـ -ا ء أ ضاعف ا ا صا و ي أ
يئ
ي . إ ي يي ي إي ي ي ي ي
ي ي ي ي أ ي ي ي أ ي
ي أ ي ي ي ي ي ،أ ي ي ي ي
. أ ، ،
-3
ي ي ي ، ي
ي ي ي إ ي أي ي، ي ي ي
:
ييي ،أ ييي ييي ، ييي ييي ييي ااا و أ -غااا
، ي ي ي أ ي ي ي .
. أ
ي ،أ و ي -
.
ييط ي أ ي ي ي ا و ي ا -أ ا
. أ ،
ي ،إ أ ي ي و ي صا أ ا طااق -أ ا
، ، ط
. أ إ إ
ع غ ع ع ق -4
ي ي ي ي أ
أ ي ي ي أ ،
ي، ي ي ،
()6
: ئ إ
يئ ي ي ي ي ي ي ي إي أ-
.
53
أ
ي ي ، ي ي ي ي ييأ ي -ي
ي ي ي ي ي ي
. أ ئ ) (
ي ي ي ي ي ي ي -
. ط أ أ
ي ي ي ي ء ،أ -
.
ي ي ي أ ي يئ ي ي ييـ -ي إ ي ء
. ط
ي ) ي ي ي ( ي ي -
يييي يييي أ يييي ييييو ء يييي يييي يييي
ي ي ي ي ي . ي ي ي
ي ي أ ي ، أ
. أ
ع -5ع ق
: إ
ي ء، ي ، ي ، ي يئ أ-
آ ي، ي ي ي ي ي ي ي طي ،
. أ
ي ي أ ي ي ي -
ي، ي أ يئ ،ي
ي ي ي أ ي )(Bottleneck ي ي ي ي
.
أ أ ، ئ -
ي ي ي ،أ ي ي ي ،أ ي
. أ إ ئ أ ء أأ
، ي ي ي ي -
.
54
ييي ييي ييي ييي ييي ييي يييـ -ييي
يييي ، يييي ، يييي يييي يييي ،يييي يييي
. ، ،
أ :أ
، ي ، ي أ ء
ي ي ي ي ي ي ي ي ي ( )7أ
ي ي ي ي ي ،إ أ
ي ي ي ي ي ي أ ي. ي ي
ي ،إ ،أ ،أ
.
ي ي ي ، ي ي ي ي ي ي أ
ي ي ي . ي ي ي ي أ ي
ي ي ي ،أ ي ي ي ي ي
ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي ) ،أ ييي (
ي ي إي ي ي ي ي ي ي . ي
.
ي ي ي ي ي ي ء ي أي ي ي
.
: -1
يي يي يي يي يي يي يي يي يي يي يي
ي ي. ي يأ ي ي ي ي أ ي ي ي ،
يي ،ي إ يي ء ي يط ي إ يي ي يي ي
.
يي يي ،يي ء يي يي يي يي يي أ-
ء، يييي يييي ، يييي يييي ،يييي يييي أ
.
أ ي ي أ ي ي ي ي ، ي ي ي -
ييي ييي أ ييي . ييي ييي ييي
ي ي . ي ي ي ي ي ي ي
55
أ
56
ييي أ ييي أ ييي ييي ييي ييي ييي ااا و أ -
أ ييي ء ييي ييي أ ييي ييي ييي ، ييي ييي
.
ي . ي ي ي ي أ ي ي ق و ـ -ص
ي أ ي ي أ ي ي ي ي
ي، ي ي ي ي ي ي ي ي،إ أ
. ئ
(ق ) ا ص -3
ءي .ي ي ي ي ي ي
ي إ أ ، ،أ
ي ي يئ إ ء .
ئ .
. أ أ ء أ-
ي ي ي ي ي أ ييأ ي ي ي ي ي ي
ييي ييي أ ييي ئ ييي ييي ييي ييي ييي ئ ،
ئ .
ي ي ي ي ي ، ي -
.
ي ي ،ي أ ي ي ي ي ي ي ي -
ط ئ. أ ء ،أ
ييي
ييي إ ييي ييي أ ييي ييي أ ييي -إ
ي ي أ ي ء ي ، أ
ي ي ي ي أ ، ي ي أ
(.)1-3
57
أ
- ء -
ئ - أ ييي ييي ييي ييي ئ
ييي ييي ييي ييي -
ئ
ء
ييي ييي ييي ييي - ء -
ييييي ييييي ييييي ئ ييييي ء ي -
أ
ي ي ي -
(:)1-3
ي ، (.)2008 ،ي ، ، :
.)507 (، ، ، ئ
ع غ -4
ي ي ي ي ي ، ي ي ي ي ي أ ي
ي ي. ي ي ي ي ي ي ي
يييي ء يييي يييي يييي يييي يييي يييي يييي ئ أ يييي
ي ي ي ي إي ي ي ي )(Constructive feedback
ي ي . يئ ي ي
ي ي ،ي ي ي ي ي ي
ي ي ي أ يء ي ي ي ي ي.
()9
: إ أ
. ط أ ئ أ -إ ط ء
58
. أ -أ
. طء -
ي أ ي ي طي ي ي -أ ي ي أ
. أ
. ـ -إ ط ء
-5
يي يي يي يي ، ي يي يي ي يي
ط إ أ
: ئ
ي طي ي ء ي ي ي ي ي أ-
ييي يي ،أ يي يي يي يي يي أ يي ئ يي
.
يييي يييي ، يييي يييي يييي يييي يييي -إ يييي
ي يئ ي ي أ أ ،
. أ أ إ
ييي يي ييي يي ييي يي -طيي
ي ي ي ي، ي ء
). (
ي ي، ي ي ي ي ي ء -
ييي ييي ،إ ييي ييي ،أ ييي ييي ييي ييي
ييي ئ ييي ييي ييي ييي أ ييي ييي ييي
.
ئي ...ي ـ-
ي ي ي ) ي ي ( ي ي أ ي ي
ي أ ي ي أ ي ي ي
.
ي أ -
ييي ييي ييي أ ييي ييي ييي ييي ييي ،ييي
. أ
59
أ
-6ئ
ي ي ي / ي ي ي ( ي ) أ-
ي ي ي ي ي ي أ ي أ ي ي ي ي
.
ي ،ي -
.ييي أ ييي ييي أ ييي ييي ييي أ ييي ييي
ي ي ي ي
.
ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي -
ي ي ي ي ي ي ي أ ي . أ
ي ي ي ئ ي ي ي ي ي ي .ي ي
طي ي ي ،أ ي ،ي ي . ي ي ي ي
ي ي ي ي ي ) ي ( ي ي ي أ
.
ئ .. -
ي ي ئ ئ ،
ي ، أ،أ . أ
يي يي طيي يي إ يي أ يي يي يي يي
ي ي ي ي ي ي ي ي ،أ ي
ي ي ي ي ي ي يئ ئ ي أ .ي
ي ي .أ ي ،
يء ي ي ي يئ ي ي ( ي )
ء ي ء؛ أ ). (
. ...
ي ، ،إ ـ-
يء ي ي ي ي ي ي ي ي ي
أ ،
ي ي ي ي ي ي ي ي ي أ يأ
:
ي ي ) ،ي ي ( ي ي ي ي ي
ييي ، ييي ييي ييي ييي ييي ئ ييي .
60
يئ أ .أ ي ء إ إ ، ،
ي ي ي ئي ي إ
.
يي أ ي ي ،ي ،ي ي ي
ي ي إ ي ء ي، إي ي ي ي ي،
ي ،أ ي ي ي ي ي ي ،
، أ و
ي ي يأ ي ي ي ئ
ي ( ي ي ،ي ي ي ي ييأ
). ئ إ إ
أ ي إ ي ، ء -
ي إ ي أ ي ،ي أ ي ي ي ي .
ي أ ي ،ي ي يئ ي ء ، ئ
ي ي ،ي ي ي ئ
ي ي ،ي أ ئ أ
ي ي ي ي ي ي ي .أ أ
ي ي ي ي ي ي ي ي ي
. ،
. -
ي إ طي أ ي ي
ي ي ي أ ي أ ي ي ي ي ي ي
يييي يييي ، طيييي أ إ يييي يييي يييي
ي إ
.
ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي ئ ييي ييي -
ي إ ،
ي ي ي .إ أ ي ي ي ي ي
ي ي ي ي ي أي ، إ أ
ي ي ي ي ،إ أ ي ي ي ي ي
ي أ أي .ي ي ي ي ي ي ، ي
ي ي ي ،أ ي
61
أ
3
2 4
1 5
(:)2-3
ي ، (.)2008 ،ي ، ، :
.)507 ( ، ، ئ
أ ). ( أ -1
). ( ئ -2
. ط -3
. -4
. -5
ي (،)2-3 ي ي ي ي ي
يي يي ي يي إ يي أ يي ،ي يي ء ي
.
62
-1
ي ي ي ي ي ي
ي ي إ ي ي ئي ي ي ي ييأ ي ي ي
يي يي يي يي يي يي أ يي يي يي
ي ي ي ي أ ط
ي ي ي ي ، ي ،ي ي ي ي
ي ي ي ي ي ي ي
ي ،
. ط
ّغ خ -2
ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي
أ
ي ي ي ي ي ي أ ي. ي ي ي
ي ي ي ،
ي ، .
ي ي ي يئ ي ي أ ي يء ي
.
ا طاع -3
ي ي ي أ
يي يي يي يي ء يي يي يي أ يي طيي
ييي إ ييي ييي ييي .ييي ييي ييي ييي
ي ي إ ي ي إ ي ي ي ي إ
ي ي أ يء ي يط آ ئ ي ي ي ي ي
ي ي ي يء ي ي أ
ي ي ي ي ي ي أ ي ي ي ط ي
.
-4إ
ي ي أ ي ي
. ئ أ إ ،
63
أ
أ
أ طييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي أ
،ي ي أ ي ي ي ي .ي إ ي ي
يييي يييي يييي يييي يييي يييي يييي يييي يييي يييي
ي ي ي،ي ي ي ي ي ي ي
.
ي ي يي ي ي
.ي ي ي ي إ ي أ
ي ي ي ي ي ي ي إي ي ييأ ي ي
ي ي ي أ ي ي ي، ي
.
64
.)39-38 ق( . ع و ش ف ()2007 ()8
.)506 ق( ع و وص غ و وص ( )9ع
.)509-507 ش و( ع أعا ()10
65
4
إ
ف ّع اص إ
اص ع ط أ إ
67
ـــ
ي ي ي ء ي أ ي ي ي إي ي ي
ي ي أ ي إ
. إ
يييي يييي يييي يييي يييي يييي يييي يييي أ
أ
ي ي ي ي ي إي ي ) .(Interactionي
:
. -1
. -2
. -3
. -4
-5
69
فع اص أ اي:
-2إ ص ق -1
إ يييي يييي أ يييي يييي إ يييي يييي يييي يييي يييي
ي ي ي ي طي ي ي إ ي يي ي
. .
-4ف -3اخ
. .
. أ .
يييي ييي ييي ييي ييي أ ييي .
. ط إ يي يي يي يي يي
ء.
ق -6 -4
ييي ( ،يي يي يي يي -يي . أ
، أ يييي ) يييي يييي إ يييي يييي ييي ء ييي ، ييي ييي ييي
ي طي ي ي ي ، .
.
-8ف ع -7إص
إ ي ي . ط
ي ي ي ي ي أي ي ي
ي ي أي ي ي ي ي ي
)أ ي ( .
.
: أ :
،إ ي
طيي يي يي يي يي يي يي يي يي
.
70
ي ئ ي أ ي أ أ
ي ي ي ي إ ي ي ي ،ي أ ي
. إ ء
أ إ
ي ي ي ي ي . ي ي ي
ي ي ء ،
. ،
ف ف ف -1
: ا
ي ي ي ي ي ي ي ي
:
ي ي ي ،ي ي ي ي ي
ي ي ي ي ي ي Analytical Thinkingأ ي إ
Creative ييي ييي ييي ييي ،ييي ييي ييي ييي ييي
: Thinking
أ : *
:
ي ي ي ي ي أ ..ي
. ... 150
ي إي ي ي .. ي ي ي ي ي ي إ
ي ،
. ط
: *
ي ي طي ي ء ي ي ي ي ي أي ي
:
أ . إ •أ أ
ي ي ي أ
ي ي ي ي يء ي ي ي ، إ ي
؟ ..
71
ي، ي ي ي •إ
ي ي ي .. ي ي ي أ
ي » ي ي طي ي ي ، ي آ ي ي إي
«.
يي يي يي يي يي يي يي يي يي يي
: ء إ
Creative Thinking ا ف Analytical Thinking ف
-1 طييي إ ييي طييي ييي ييي -1
إ ط
ييي ييي ييي ييي ييي -2 ييي ييي إ ييي ييي -2ييي
أ إ .
ي ي ( ي ي ي ي -3 ي ي -3
) ي ئ أ ، أ
) ( إ
طي -4 ييي ييي أ ييي ييي ييي -4
ي ،أ ط ي طي ي ي ي
أ ). ( أ ). (
ي ي ي يي -5إ ي أ يي ييي يييي طيييي أ يييي -5إ ييي
ي ي ي ي ي ي ي
ي طي ي ي ي ي -6 ييي طييي ييي ييي ييي ييي -6
ط ي ط ، ط
إ
-7 -7
ع ص ق ا ؤ ف -2
اص : ع
ي ي ي ي ي ي ي أ ي
: ،
. أ إ
. ء
ي ي ي ي ي ي ي ي ي يئ ي
.
.
.
ي ي ي ء إي ء ي ئ أ
. أ
72
: :
ي ي أي ي ي أ ي ي ي
ي أ ي طي ي ، ي ي
ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي
ي ي ي ي ،ي طء
. ط إ
فع -1
أ إ
:
ي ي إ ، أ
ي ي ي ط أ
.
ي ي ي ي ، ي ي ي ي ي
ي ي ي يأ ي ي ي ي ي أ ي
ءإ . إ
ي ي ..ي إ أ
ي ي ي ي ي ي ي ي ي أ
ي ءآ ي ي ي ي ،إ ي ي ي ي
ي ي ي ي ي ي ي ي أ ي
.
يي يي ط يي يي يي إ يي يي إ يي أ يي
. ط أ
ي ي ي ي ي
. أ
ييط ي ي ي ي ي ي ي ي
.
ي ي إ ، أ أ
. إ ء أ ط
73
ي ي أ ي إ ي ي أ يء ي ي ي
. ء
إ أ ء إ أ
. إ
ي أ يء ي ي ي ي ي ي ي ي
. إ
ي ي ي ي ي ي ي ي ي
ييي يي يي يي يي يي يي يي يي
.
أ يء ي ي ي ي ي ي إ أ أ
.
أخط ء ق ع -2
:
ي أ ي ، ي ي ي ي أ طي ء أ ي ء ي ي ي
: أ ء طء
يط
: أ ..
ي ي ي ي ي ي إ
ي ي أ ي ي ..أ ي ط ط
. ء
ي ي ي ي ي ي ي ي
ي ي ي ي ي أ ي أ ي إ ي ي ..ي
. أ أ أ ء ،
ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي
ي ي ي ي ي ي أ ي ي ، ي
. أ
ي ،ي أي ي ي ي
ي ي ي ي ي ي ي ي طي ي ي
ي ،ي ء أ ،أ أ
. أ أ
74
يأ ي ي ي ي إي
ي طي ي ي ي ي ،
ي ي أ ،
.
أ -3
اص :
ي ي أ ي ،ي أ أ
ي ي ي ي ي ي ي ي أ ي ي إ ي
يي يي أ يي يي يي ط يي . يي يي
: ط
75
ف أ غ أ
)(Opened questions )(Closed questions
76
ي ي ي أ يء أ أ
.
: اخ أ
« ي » ي ي ي أي ي ي ي إ
إي ي ي ي » ي ي إي ي ي ي ي : » «
؟«.
ي ي ي أ يء أ أ
.
: اخ ع أ
ي ي إ ي ي ي ي ي ي إ
: إ ..
؟«. ..أ ...أ ط إ »
2/3أ اااااااااااااااااااااااااا
: ف
ي طي ء إ ي ي ي أ ي ي ي ي ي
ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي
ي ي ي ي ي ي ،ي أ ي ي ي
ي »:ي أي ي إي ي ي ي ي أ أ ،
؟«. ط
: اع 1/3أ
ي ء إ ي ي ي ي إ
ي ي ي إي ي ،
ي ط ي ..ي أ
. ..
. أ ئ :
!! ف :أ
ي ، إ إ أ
ي ي ي ي ي ي أ ي ي ي ي
إي ي ي إي ي ي ي ،ي
.
77
1/3أ اااااااااااااااااااااااااا
:
ي إ ي ي ي ي إ ي ي
ي ي ي ي أ أ
). ئ إ ( ،
إي ي ي ي ي إ ي ي :أ ي اؤ
.
: :
ي ي ي ،ي ي ي أ ي ي ئ ي ي ي
ي ء أ ط
ي ي أ ي طييأ ي ي يي ..ي ي ي
ي ي ي ي ، إ
ي ي ي ي أ ي ي ي ي ءإ أ ي
ي ، أ ي ي طي ي ي ،ي طي ي
أ يء ي ي ي ي ي ي ي ي ي
.
-1ط
:
: ط
-4 -1
-5 -2
، ( -6 -3
) ،
ع: 1-1ا
ي ، ي ي ي ي ي أ ي ي ي
،
ي ي ،ي ي ي ي ،
78
ي ي ي ي ي .. ي أ ي ي
ط. أ
ي ي طي ي ي ي ي ي ي ي
ي ي إ ي ي، ي ي ي ي
. ء
: ف 2-1
إ إ
ييي ييي ييي ييي ييي ،أ ييي ييي ييي
ي ي ي ي ي أ
ي ي ي ي ..
ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ..
ييي ييي ،إ أ ييي ييي ط ييي ييي ييي
ي ي ي ي ي يئ إ ي ي ي ي
. ط
ع : 3-1ا
ي
ي، ي ي ي
ي
ي ، ي أي ي ي أ ي ي ي
ي
ي ي ييأ ، ي ي ط ي ي إ ي ط ي
أ ي «أ » » «أ »
(.« )... أ ( )....
ي ي ي إ
ييي ئ ييي ييي ييي ييي .. ييي ييي أ ط ييي
ي ي ي ي ي إي ي ي
.
: 4-1
ي ي ي إ ي ي ي ي ي أ
ي ي ي أ طي ي ي ي ي ..
يء ي أ أ
. أ أ
79
ي ي ي ي ي ي ي أ إ
... ي ي ي ي ي ي ي
إ ييأ ي ي ي ي ي ي ئ ي ييأ ي ي
ي ي ي ي أ ي ي ي أ ي
. إ
: 5-1
80
ص
ط
()1-4
ي ي ي ي
ي إي أ أ إ أ
ي .. ي ي ي ط ي ي ي ي
: إ
: ي) ( خ
ي ي ي ي ي أأ »
«. أ أ ءأ .. أ
: ؤ
)أ ( ، أ .. •
( ي طي ي ي ..ي ي ي ،أي أ ي ي ي أي • ي
).
-1
ء:
ي ي إ ي ئ ي إ ي ي أ
:
81
ي ي ي ي ...
. أ أ ئ
ي ي ي ي ي إ ط ئي ي ..
. أ
، ..
. ء إ
إ
. أ
ييي ييي ييي .. ييي ئ ييي ييي ييي ييي
ييي ييي يي ييي يي ييي يي ييي يي
.
ي ي ي .. ي ي ي إ
ي ط ي أ ييأ ي ي ي ي ي
.
ي أ
ي ي ي ي ي ي ي ..ي ي ء ي
. أ
82
، ط ئ
ي أ ي .
: أ
-1
-2
-3
ييييييي ييييييي ييييييي -4ييييييي
: -1
ي ي ي ي أ إ
يي أ إ ط يي يي يي يي يي يي أ يي يي
. أ
: -2
ي ي ي ي ي إ ي ي ي إي ي
ي ، ي ي ي ، إ
: أإ إ أ
ييي يييييي أ ييي ييي ييي ييي ييي ييي
ي ي أ ي ي ي إ ي ي ..إ ي
ي ي أ ي ء ي ي ي ي ي ي
ط .
ييأ ي ي ي ي ي ي ء ي إي ي
ييي ييي أ ييي ييي أ ييي ييي ييي ييي
. ط
ي ي ي ي أ ي
. ء أ إ
83
Account: ns063387
: -3
ييي ،أ ييي ييي أ ييي ييي ء أ ييي ييي ييي ييي
ي ،أ ي ي ي ي ي ي ي ي ي
ي ي إ طء
ي ي ،إ أ ي ي ي ي ي ي ي ..ي
ي ي إ أ ءإ
. ط
ي ي ء ي ي ي ي ي إ
ي ي ي ي ،
أ يي ي ي ي ي ي ي ي ي ي
. إ
(*): -4
ي ي ي
ي ي ي : ..
ي ي ي ي ي ي ي ي ي أي ي
يي يي يي يي يي ط يي يي يي يي يي
.
أ ء ط
أ ي ي ي ي ي . أ
ي ي ي ء،
ي ي ي ي ، أ ، أ ء أ
يء ي
ي أ ي ي ي ي ي ي ، أي ي
.
(.)53 ()1-1 ظ (*)
ي ي ي ي
ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي أ ء
ي ي ي ي ي ي .ي .
84
ي ي ي ي ..ي ي ي ي ي ي
:
..ي ، ي ي ي أ ي إ ي ي ي ي
ي ي ء طي ي ي ي ي ي
.
ي ي ،ي أ ي
ي ي أ ي ي ي إ ي ي ط ي ي
يي يي يي يي يي يي يي يي ..يي أ يي
. ط
: ء
ع إش
ييي ييي ييي ييي أ ييي
ط
ط
:
ي أ ط أ
ااع ا أ ااع خ ا ي ي .ع ا ق ا أ ي إ ي
. خ ص غ ف
ي ي ي ي ي ي ي ي أ ي أ ي
: أ
. -1
. -2
ي ي ي ي ي ي ي -3
.
85
. -4
ي ي ي ي ي ي ط ي -5
.
: -1
ي طي ء ي ي ي ي ي ي ي ي
ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي
.
: -2
ي ي أ أ إ أ ءأ
.
: -3
ييي ييي ييي ييي ييي ييي إ ييي ييي ييي
.
: -4
ي ي ي
.
: أ ط -5
طي ي أ ي ي ي أي ي أ
ي ي يئ ي
. ..
ي ي ، ي ي ي ي ي ي ي
. ،
يئ إي ي إ ي ي ي ي ي أ ي ي ي
يئ ي إي ي ي ي ي ي ،ط ي
ي ي ي يئ ي ي ي ،إ ي ي ي
ي ط ( ي )، : ،أ
. إ
86
: إ
، ي ي ي ي ط
: أ أ أ
ي ي ، ي ي ي ط -1
ي أ ي ي ي ،ي أ
ي ي ي ي ي
.
ي ،إ أ ي ي ي ي ي ي ي -2
ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي
.
يي يي يي طيي يي أ يي يي يي أ يي -3
ي ي ي ي يئ ي ي ي
.
. إ إ -4إ
... أ إ أ -5
) (أ
: أ
. ()1
. ()2
. ط ()3
. إ ()4
. ()5
. ، أ ()6
ء. إ ()7
87
. )8(
88
(1) Robert W. Lucas (2002) Customer Service Skills & Concepts for
success (2nd edition) Glencoe يMcGraw-Hill.
(2) Axtell, Roger E., Gestures: The Do's and Taboos of Body
Language around the world, Wiley, Ny 1991.
(3) Joshua, D. Guilar (2001) The Interpersonal Communication Skills
workshop. AMACOM.
(4) Carr, Clay, Front-Line Customer Service: 15 Keys to Customer
Satisfaction, Wiley, Ny 1990.
(5) Chen, Guo-Ming and Starosta, William. J., foundation of
Intercultural Communication, Allyn and Bacon, Needham Heights
Mass 1998.
(6) Coscia Stephen, Customer Service Over the phone, Tele. Com
Books New York 2003 95.
- ييي ، ييي ، ييي ييي ،)2007( ييي ، ) طييي ئ7(
.
89
5
ط
ط
91
يييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييي ()1 يييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييي
()
ء أ
ييييييييييييييييييييييي -1
-2
). ( أ -
طي ي ،ي ي ، ي ي ، ، -
.
. ط أ
-3
. إ -
ي ي ي ي ي ي ي ء -
.
ي ي ي ي ي أ ي ي ي ي -
.
93
ط
يي أ يي ( يي يي يي يي يي ط يي
!! أ
ي ي ي إي ي ي ط إ
.
-4
. -إ
ي ي ئ -
ئ .
ئ . أ أ
ي ي ي أ ي ي ي إي ي أ
.
-5
. ظ ط أ -
ي ي ئي أ أ ي ئ ي أ ي أ ئ ي إي -
ئ إ ء
.
. إ إ
. ئ أ
. ء
-6
ي ي ي ي ي ي ي ء ي ي -ي
). (أ
ي آ ي ،ي ي ي ي ي ي ي إ يء -ي
ي ي أ ي إي ي ء أ
: أ أ آ
. أ-
94
. أ آ -
. ئ -
. -
أ ئ إ ط
. أ أ
-7
. -
. أ -
ي أ ي ي يئ ي ي ء أي ي أ ي ي -ي
.
ي ء إ ئ ط
.
ييي طييي ييي ييي ييي ييي ييي
ي ي ي ي ي طي
.. ي ي طأ ي ي ي ي ي ،
.
-8
ي ، ي أ ي ي ي ء ي ي
: أ
ئ ). ( أ-
ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي ( ييي ييي -
).
ييي أ ييي أ ييي ييي ئ ييي ييي ييي -
. آ ، ،
. -
: ئ ط ء
95
ط
96
ي ي ي ي ي ي ي ي ي
ي ي ي ي ي ئ ي ي ي ي
.
. ، أ .. ..
ييييييييييييييييييي -11
ط -12
ي ط ي ي -
) ... إ ،أ (
أ أ إ
.
-13
أ ي ء -
ي ي ط ي ي أ ..
أ . ئ إ
. أ ئ إ
-14
ي ي ي إي أ ء ي أ ي ي ي أي ي ي -
. أ
. -
. إ أ إ
97
ط
-16
يييي ييي ييي يييي ء يييأ ييي ييي ييي ييي -
. ط ئ
. ء
ي ي طي إ ي إي ي
). (أ
-17
. ء ط -
! أ ط
ي
)of- mouthي .(Word ط
-18
. ط ، -
. ء ء ط -
ي ، ي إ ي ي -
.
: ص ع اص
98
ط ييي ييي ييي ييي يي ييي ييي ييي يي
.
. ط
-19
. -
. ط -
: ص ع اص
. ئ أ أ أ
. ط
يي يي يي يي يي يي يي يي
ء. ء
أ -20
ي ئ .. ي ي يأ ي ي ء ي
ي ي ي ي ي ي أ ط أ
ي ي أ ي ئ .. ط %82إ إ
ييي أ ييي ئ ييي ئييي .. ييي ييي ييي ييي ييي
: ئ
ي ي ،ي ي ي ي ي ي ي ي ي أ
ي ي ي ،ي ي يط ي ،إ
. إ أ
،
. ظ أ ئ ،
يي يي يي ، يي
يي أ يي يي يي أ يي أ يي يي أ
ي، ي أ ي ي ي ، ي ي ي ي ء ي ي
ي ي أ أ ء أ ، ء
.
99
ط
100
: أ
؟ -أ
ي ي ي ي ي ي ي ي،ي يئ -
؟
ي ي أ يط ي إي أ ي ي ي يء ي-
ي ي ي ء ي ) ي%82 ي ( ي ي
أ؟
ي ي أ ي.) ي ( ء-
؟ ء
)1(
() Rustom S. Davar (1997) Salesmanship and Publicity. 8th ed.,
Bombay. Progessive crop, private Ltd.
تا ع ا ايا ا )و اف2001( (*) ص ع أ ع ع
. ط ع
101
يييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييي ()2 يييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييي
()1
) (أ
ي ي ي ي ي ي ي
ي ي ي ي ي ي ي ي إ أ أ
ي ي ي ي ي ي
: ئ
ئ
GUEST CURTSEY ئ -1
ي أي ي ئ
أ ئ ( أ
ي ي أ ي ي أ ي طي ي ). أ ي
ي ي ي ي ي ي ي ي أي
ي ي أ ي ي ، ي ي ي ي أي
. أ
ي ي ي ي ي ي ئ ئ إ
ي ي ي ي ي أ أ ي ي ي ي ي أ
. ئ ،
إ أ -2
RULES & REGULATION
ي ي ي ي ي أ ي ي ي ي إ
إ ي ي ي أ ي ،
ييي ييي أ ييي ييي ييي ييي ييي ييي أ
ي ( ي ،أ أ ء
: ( ). -أ يط ،
ي ي ي ي ي ي ي إ
ي أ ي طي ي ي ي إ ي أ ي أي ي ي
ي ي ي أ ء ،أ أ
. أ ء ،أ
103
ط
SPONTANEITY -3
ي ي ي ي ي ي ي ي أ
ي أ ك
ي ي أ ي أي ي ي ي إ ي أ ي ي إ ي ئ
ي ي أ ط أ ء
ي ي ي ي ط أ ،أ ،إ
أ ط أ أ ،
.
ي ي ي ، أ ي ي إي ء :إ
أ أ أ أ
ي أي ي ي أ ي
: ،أ أ ط
ي أ ي ي ي ي ،أ ط ي أي ي ي أ ي
ي ،ي ي ي طي ي ،
ي ي أ ي ي ي ي ي ي أ
.
-4
ي ي ي ئي ئ أ
ي ي ي ي ي ي ي ي أ ي ي
ي أ )(,MS. MR, MRS أ ـ أ أ
. أ ئ
ي ي ي أ
ي ي أ ي ي ي ي ط
ي ي ، أ
ي ي إي ي ي ي ي ي أ
ي ي أي ي ي ي أ ،
ءآ ، إ أ آ أ أ
ي ي ي ي ئ يأ أ أ
ي، ي أ ي ،
. أ أ
104
ي ي أ ي ي ي ي ي ي ي أ
أ ئ ( ي أ
ي ئ
ي ي ي ،أي ي ي ي ي ي ي ي
). أ
-5
ي، ي ي ي ي ي ي طي ي ي إ
ي ، أ أ
ي إ آ
ي ( ي ) ي ي ي ي يأ ي ي أ ي ط
.
ي ي ي ي ي ي أ ئ
:
- HOTEL BAGHDAD- (LIFE LOUNGE, HEALTH CLUB, MAY I
HELP YOU).
ي ي
ي ي ،أ ي إ ي أ ط أ
ي ي ي أ ي ي ي ي ي ي ي ي
ي ي أ ي ،ي ي ي ي ي ي ي
ي ي ي ) يأ ي ي أ أ (أ أ
ي ي ي : ي أ ي ي ي ، أ
ي ،ي ي ي ط ، ،أ
. إ
يي يي يي إ يي يي يي طيي يي أ
ي ي ي ي ي ي أي ي ي ي ي أ
. أ ط أ آ
ئ -6
ي أ ي ي ي ي ي ي ء ي ي يء ي إ
ي أ ي ي ي ي أ أ ي
ي ي ي ي ي ي ي ي أي ي ي
ي ئ إ
105
ط
106
ي أ ي ي أ ي ي أ
.
ي ي ي ي أ ي أ ي ي ي ي يء
ي ي ،ي ئ ي ي ي ي ي
.
ف ق ع طقأ تف ئ يخ ع
ت
: •
ف غ ض تفق ق ئ يو ئ يو ئ ي
يء ف أ يو أ يو أ ي ت ف غ ا
: ط ط
. ء أ -1
ي ي ي ي ي ي ي أ -2
. إ
. أ -3
ي ي ي ي ي ي ي ي ي -4ييأ
.
أ ي ي ي ي ي أ -5أ
؟؟؟
ي. فع فع ئ ي
ي ص ع ص ئ يع
107
ط
أ
ط أ ، -1
؟
ي ي ي ي ي ي ي ي -2ي ي
؟
ء ط -3
؟ )(Long Life Time
ي ي ي ي ي أ ، -4
؟
()2
خ . ف أ ()2000 ( )1ط ئ و
. طع ط أ
108
()3
109
ط
(
)
إ ء
ع
) 1(
ي إي ي ي ي ي ي ي إ طي ء ي
. ء ئ
:
Need and Problem Identification
. ئ
(Customers Circumstances) إ
.(Question and Listen) ء أ
110
. ط أ
: أ
؟ ء (xyz) أ -
؟ ء -
؟ أ ؟ أ -
:
The Presentation and Demonstration
. ئ إ
: ط ط
Reference Selling -أ
Demonstrations ) ( -
Guarantees -
Trial orders ) ( ط-
: -أ
ي ي ي يئ ي ي ي ي آ ي
ي ء ي ئي طي ي يئ .
أ،
.ء ئ أ، (CD)
،ي ء ي، ي ي ي ي ي ي ي ي
.(Reference Groups) ء
) ( -
: إ
Tell me and III forget: show me and I may remember; involve me and III understand.
ي ،ي ء ي ي ي .. أ أ ،
.ء أ أ أ ، أ.. أ
: إ
يي ي ي ي يي ي : ا أ ا
. إ إ
ي ( ي آي ي ي ي أ ي طي:
ي طي ي ي ) ي أ،
111
ط
112
ي ء ي ي ي ي -7
ييييي يييي ئ ييييي أ .يييي يييي ييييي يييي يييي
ي ي ي ي ي ي ء )(Purchasing Benefits
ي ئ ي ي ي ء ي )(Sales Benefits
.
: أ -8
. -
. إ ط -
ي طي يأ ي أ ، -9
يء ي ء ي ،أ )(Order
يي ييي يي ء آ يي إ ييي يي ،يي ،يي
ء.
:
. -1
ي ي ي ي ي ي ي -2
. ء
ي ي ي ي ي -3
.
ي ي ي ي ي ي ي -4
. أ ء
ي ي ي ، ي ي ي ي ي ي ي -5
ي ، ي
. أ
: -
ي ي يأ ي ي
ي ي ي ) (Product Reliabilityي ء ي ي ي أ
. أ أ
ي ي أ ي إ طي ء ،ي ي ي ي أ
يييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييي
ي طي ،ي ي ي إي ي
113
ط
:
Dealing With Objections
ي ي ي ي أ
ي ي أ ي ي ، ي ي ي ي
ييي إ ء ييي ييي أ ييي ييي ييي ييي ييي
ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي . ييي
ي .ي ي ي ي ي ي ي ي ي
ي ي ي أ ي أ ي ي ي ي ي
: ()2
يييي يييي يييي يييي يييي يييي يييي يييي يييي
:
. ء
يي يي يي ،ييأ يي يي يي يي يي
ئ.
ييي ييي ييي )(Agreement ييي ييي ييي ييي ييي
).(Conflict
.
114
ي .ي ( ي ي ي ي ي ي
ي ي )أ ( ط
).
: ع ط
؟ ط
؟
ييي أ ييي ء ييي ييي ييي يي ييي ييي يي
.
إ ييي ييي ييي ء أ إ ييي ييي إ ييي ييي ييي
يييي يييي يييي ،يييي ئيييي يييي يييي ييييأ يييي
أ .
ي ي ي ي ي ي
(Hidden ي يء ي ي ي ي ي
).Question
Negotiation
ي ي أ ي ،ط
ي ي ي ي ي ي طي أ أ
.
115
ط
ع إصغ ء
صع
أ
ئ
ع ع
اع ض
إ
ء إ
() 2
ي ي أ
، أ : ئ )(Sales Process
. ، أ أ
إ ي ي ي ي إ ي ي ي يئ
: أ ء،
إ : ء ك
ي ي ي ي ي ي ي ي ي
.
.
ي أ ي ي ي ي أ ي ي
. أ
116
. ط أ أ
.
. إ طء
. أ أ
. أ ط ط أ
ء؟
. أ ء
Closing the sale :إ ء
ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي
ي ي ي ي ي ي .إ
ي ي ي إ ي أ إ يء ي ي ي ي ي
.
ي أ ي ي )،(Timing ئ
ي يأ ي ي ط أ
ييي ء ييي ييي ء أ ييي ييي ييي ييي ييي ييي
ي ي ي ) (Buying Signalsأ
يي ء، يي يي يي يي ،يي يي أ يي يي
).(Closing the Sale أ
ي ي ي يء أ ي أ
ء
. ئ
ي ي ، ي ي ي أ ي ي ي ط
ي ء إ يء يأ ط ي ي )أ ي ي ي ؟( ي ي
.
عا عا ا اع ا عا د ا أ ا ا عا
. ق ق ص
. ء أ أ
؟ أ -
117
ط
118
أ
ي ي ي ي طي ي ، ئ -1
؟
؟ -2
يييي ()Objections يييي يييي يييي يييي ط -3يييي
؟ إ
ي ي إي ي ي ي ي يط إ ي -4ي
)؟ )(Negociation
()3
ط ط ع ااا ااا عااا و ااا ()2007و ( )1طااا ئ و
أ .
119
ييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييي ()4 ييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييي ييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييي
ط
ي ي ي ي ( 14ي ) ) (45
ي ي ي) ي ي (ي ي إ
ي ئي ي ي أ ي ي ي ي ي) ي (42 ي
ييي . ييي يي ييي ييي .يي ييي يي يي
(ي إ ط
ي إ ط ) .أ
. أ ط ،1992
ي ي ) ي ( 13ي ي ط ي إي
ي ي ي ي ي ي ي .ي
ي يء ي ي ي ( ي ي
ي أ ي ي ) .أ ي ي ي ي ي أ ي ي ي ي
ط . ،
ي ي ي ي ي ء ط إ
ي طي ي ي إي ). ط (
ي ء ي ي إي ي . ي يء ي ي
ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي إ ييي ييي ييي
ي ي أ ي ي ، ي ي ي ء ي ي
ي إ ، (.)21
ي ي. أ ي ي ، ،
ييي ييي ييي ييي ييي أ ييي ييي ييي ييي ييي
ي ) ي طي ( ي ي ي ي ي أ ي ي ،ي
ي إي ي ( ،)21ي ي إ
إ . أ ط
ي ط ط أ
. أ
ي ي أ ي ي إي إ ي ي ي إ أ
ي ي ي ( ،)22أ ي أ ي ( )21أ
ط أ طأ، ()21 أ
121
ط
122
. ي ي ي إي ي، ي طي ئ ي إي ي
ي ي ي ي طي ئ ي ،ي ي ي ي
إ أ طئ أ .أ
ي ي ي .ي ي ي ي إي طي ئ
ي ي ي ي ي طي ئ ي طئ
ي ي إ ي طي ئ ، ي ي طي .ي ي أ
ي ! ي ي أ ي إي أ
ي إي ي ي ي ي طي ئ
.
. أ ء
. يي ،إ أ يي يي يي يي يي يي
ي ي ي ي ،
ي ي ي طي ي ي ي ي أ
ي إ ي ء ي يأ ي ي . ي ي ي
ي ي ي ي ي ي طي ئ ، ي
ي ي ي أي ي ي ي يأ ،إ أ
ي إ ي .ي ي ي أ . ي طئ ، ) (
. ، طئ أ
ي إ أ
ي ي ي ،ي . أ ط ط
ي ،إ ي ي إي ي ي ي ي ي ي
ييي ييي ،ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي
ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي
أي ط .إ
ي ط ،
ي ي ي ط ء
.
123
ط
أ
ييي ييي ييي ييي ييي ييي ييي أ -1ييي
. إ
ي إي ي ي ي ي ي ي ي أي -2ي
.
: -3أ
. أ-
. إ -
. ط -
. -
ط ؟ ـ-
ء)!! (
124