- Sw Obliczanie pH roztworéw kWa i zasad : 3.1. Roztwory mocnych kwaséw i mocnych 2asaq W wodnych roztworach reakcja dysocjacji mocnych kwaséw Przebie niezaleznie od tego, czy pierwotnie w czasteczce kwasu wystepowat ktéry ulegt jedynie hydratacji, czy tez w wyniku reakoji z woda ato wiazaniem kowalencyjnym utworzyt w roztworze uwodnione w roztworze z kazdej czasteczki mocnego kwasu powstaje jeden nie jondw H,0° jest liczbowo réwne catkowitemu stezeniu rozpu 2 jon Wo tom wodory hig Jony. Wobec tem jon Oksoniowy, te * SZCZonego kwasy fe [H,O°] = cay @) a wiec pH=-loge,, 6 Ta prosta zaleznos¢ odnosi si¢ do kwaséw jednoprotonowych. Nie znamy Zreszta prays. d6w mocnych kwaséw dwu- lub wieloprotonowych. Nawet kwas siarkowy(V1), tory ng pierwszym stopniu dysocjacji jest mocnym kwasem, na drugim stopniu dysocjacji, w har dziej stezonych roztworach, nie jest juz calkowicie zdysocjowany, co wskazuje, Ze jon HSQ, jest kwasem co najwyzej sredniej mocy. Korzystanie z powyzszego wzoru ilusiy. je nastepujacy przyktad: PRZYKEAD 3.1 Obliczyé pH roztworu HCI o stezeniu 0,050 mol/L. Stezenie jondw H,O* w roztworze jest rowne catkowitemu stezeniu kwasu, a wiee [H,0'] ost mol/L. Stad pH =—log0,050=1,30»,og6inY przypadek obliczania pH roztworéw mocnych kwas6w | mocnych zasad 83 #32: ach mocnych, a wie catkowicie zdysocjonowanych zasad stezenie jonéw 7 onto od stezenia rozpuszczone} zasady i od liczby jonéw OH- powstajacych z jed- of ple xi zasady W czasie Tozpuszezania. W przypadku wielu zasad, ktérych cz9- ; 18st wieraja W Swe) budowie jondw OH’, jony te powstaja przez zwiazanie przez eo Ht w ilosci stechiometrycznej do tworzacych sig jonéw OH-. Taka sytuacja . del vzykh ad wtedy, ady Tozpuszczamy w wodzie etanolan sodu, C,H 400 Xi ‘b to moana postuzyé sig uproszezonymi zaleznosciami B.44)-3.46), Wao By stezenie jondw H;0* w roztworze stabej zasady istezenie jondw OH- vy to Ok kwasu maja podobna posta¢. Jedyna réznica jest to, Ze zamiast Statej q Wore i k ) ty 8 “iy, 7 fe tet A 'YSOgj wystepuje stata dysocjacji zasadowej i, oczywiscie, Zamiast stezen; Cae i a kwasy zasady. PRZYKEAD 3.11 Obliczyé pH 0,20 mol/L roztworu metyloaminy, jesli wartos¢ state] dysox ji K $0. W tym zadaniu c,/K, rowne jest doktadnie 400, mamy wige do czynienia z prey ™ nicznym. Aby zatem upewnic sie co do stusznosci zalozen upraszezajacych, vy, Padkien, ke & nia dwoma sposobami. YKonamy hg, Wedtug wzoru (3.45) stezenie jonow H,O* rowne jest 10" : H,0*)}= —————— =1, 0-10" mov. fie ¥5,0:107-2,0-10" awiec pH=12,00 Stosujac ogdlny wz6r (3.42), obliczamy wpierw stezenie jondw OH": =, _ 7540-104 +.f25-10% +4-5,0-107-2,0-107 (08) = = 9, 75-10" mol Stad 10 H,0°]= =1,02-10 moVL oraz pH=11,99 HOT asa ba F R6énica wynik6w otrzymanych w obu przypadkach miesci sig w granicach bledu pomiara a wiekszy blad z pewnoscia jest zawarty w podanej wartosci statej dysocjacji metyloaminy. Td wige nawet w tym granicznym przypadku mozemy stosowa¢ uproszczony w26r, prowatz szybciej do wyniku, W warunkach zadania iloczyn jonowy wody rowna sig 1,3- 10“, jednakze jesli w obu praypth kach stosuje sie te sama wartogé, nie wplywa to na poréwnanie obu metod rozwiazania. beer Zarbwno w przypadkach stabych kwasow, jak i w przypadkach stabych zasad poll Wzory moga by¢ uzyte niezaleznie od tego, czy rozwazamy roztwor zasady 0245" We}, Czy tez zasady obdarzonej tadunkiem, a wiee w przypadkach zwanych dawn ; droliza, Jezeli wigc mamy roztwor soli, ktérej anion ma whasciwosci stabej zasady we octanowy lub cyjankowy), to wszystkie podane zaleznosci sq stuszne. Dodajmy! me43,5. ogélne przypadki obliczania pH roztworéw stabych elektrollt6w 95 jast stale} dysocjacji zasadowej (np. jonu octanowego czy tez cyjankowe- ye ret postuzy’ sie stata icerionn aruaigne kwasu (np. kwasu octowego lub cy- 02 , Wowezas zamiast wzoru (3.45) otrzymujem gnt0¥eB) K. " ® [H,0*]=—Se_ = [Ku (3.48) Kycy 8B K, awit pH =3pK, +4pK, +4 loge, (3.49) rym Ca jest stezeniem soli, ktérej anionem jest staba zasada. wkton pRZYKEAD 3.12 Jiczyé pH 0,10 mol/L roztworu octanu sodu, jesli stata dysocjacji kwasowej kwasu octowego ne 1,74: 10°, a iloczyn jonowy wody 1,74- 10-4, Ww prayklad ten mozemy rozwigza¢, obliczajac wpierw stata dysocjacji zasadowej jonu octanowego: _ 174-10" °1,74-10% anastepnie wartoS¢ pH na podstawie wzoru (3.46): =1,00-:10°, awige pK,=9,00 pH =13,76-1-9,00+!-1,00=9,76 Do tego samego wyniku dojdziemy, jesli postuzymy sie rownaniem (3.49) i wyjdziemy od razu ze stale} dysocjacji kwasu octowego lub wartosci pK,=4,76. Otrzymamy wowezas PH =} -13,76+5-4,76+1-1,00=9,76