You are on page 1of 141

Өмнөх үг

Химийн онолын болон дадлагын хичээлээр үзэж судалсан материалыг өөрийн


мэдлэг чадвар болгон эзэмшиж, түүнийгээ хэрэглэх асуудал нь суралцагч оюутнуудын
чухал үйл ажиллагаа байдаг. Энэ үйл ажиллагааны үр дүн хир зэрэг байгааг харуулах
баталгаа нь мэдлэг чадварын үнэлгээ юм.
ЭМШУИС-ийн оюутнууддаа зориулж “Органик химийн тест” сорилын номыг
Анагаахын хими-II хичээлийн хөтөлбөрийн агуулгад нийцүүлэн боловсруулан гаргалаа.
Энэхүү номонд биохими, эм судлал, молекул биологи, физиологи болон мэргэжлийн
бусад хичээлүүдийг судлахад тулгуур болох органик химийн үндсэн ойлголтуудыг
анагаахын ач холбогдол бүхий молекулуудын жишээн дээр авч үзсэн 650 гаруй тест орсон
болно.
“Органик химийн тест”-ийг доктор, профессор Н.Даваасүрэн, доктор, дэд профессор
Д.Энхмаа, доктор Ө.Батцэцэг, доктор Э.Болормаа, магистр О.Олдох нар боловсруулав.
Тестийн номыг ашиглах зааврыг сайтар уншихыг оюутнуудад зөвлөж байна.

Ашиглах заавар:
Тус ном нь 9 бүлэгтэй, бүлэг бүрт орсон тестүүд нь А, К, В, Е хэлбэрээр хийгдсэн болно.
А хэлбэрийн тест (Энгийн сонгох)
А-Е үсгээр дугаарласан 5 хариу дотор зөвхөн ганцхан зөв, эсвэл ганцаараа огт
хамааралгүй буюу буруу байна.

К хэлбэрийн тест (Олон хариутай)


1-5 гэсэн дугаар бүхий өгүүлбэрүүдээс дараах зарчмаар зөв хариултуудыг сонгож
олно.
А) 1,2,3 дугаар өгүүлбэр зөв
B) 1,2,3,4 дүгээр өгүүлбэр зөв
C) 2,4 дүгээр өгүүлбэр зөв
D) Зөвхөн 4 дүгээр өгүүлбэр зөв
E) Бүх өгүүлбэр зөв

В хэлбэрийн тест (Олон хариутай)


Энэхүү даалгаврын үед дугаар бүхий хэд хэдэн өгүүлбэрүүдийн зөв бурууг магадлан
тогтоох ёстой. Дугаарлагдсан өгүүлбэрүүдээс зөвхөн нэг, хэд хэдэн, зарим тохиолдолд
бүгд зөв эсвэл аль нь ч тохиорохгүй байж болно. Үүнийг А-Е хариунаас сонгоно.

Е хэлбэрийн тест (Учир шалтгааны холбоос)


Энэ тохиолдолд даалгавар нь 2 өгүүлбэрээс тогтох бөгөөд “учир нь” гэдэг холбоос
үгээр тэд хоорондоо холбогдоно. Өгүүлбэр тус бүр бие биенээсээ хамааралгүйгээр зөв
эсвэл буруу байж болно. Хариуг сонгохдоо дараах схемийг ашиглана.

Хариу Өгүүлбэр I Өгүүлбэр II Холбоос


A Зөв Зөв Зөв
B Зөв Зөв Буруу
C Зөв Буруу -
D Буруу Зөв -
E Буруу Буруу -

Танд амжилт хүсье.

Зохиогчид

1
Агуулга
I БҮЛЭГ. Ерөнхий хэсэг

1.1 Органик химийн үндсэн ойлголтууд


1.2 Химийн холбоо, эрлийзжилт
1.3 Урвалын төрөл, индукци ба мезомер эффект
1.4 Изомерийн үндсэн ойлголт
1.5 Органик нэгдлийг ялгах, цэвэрлэх арга

II БҮЛЭГ. Нүүрсустөрөгчид тэдгээрийн уламжлалууд

2.1 Ханасан нүүрсустөрөгчид, галогент уламжлал


2.2 Ханаагүй нүүрсустөрөгчид
2.3 Ароматик нэгдлүүд

III БҮЛЭГ. Энгийн функциональ бүлэгт нэгдлүүд

3.1 Спирт, фенол


3.2 Эфир
3.3 Тиол, Тиоэфир
3.4 Амин

IY БҮЛЭГ. Карбонилт нэгдлүүд

4.1 Альдегид
4.2 Кетон
4.3 Хинон

Y БҮЛЭГ. Карбонхүчил ба түүний уламжлалууд

5.1 Карбон хүчил, түүний уламжлалууд


5.2 Нэмэлт функциональ бүлэг бүхий карбон хүчлүүд
5.3 Фосфор, хүхэр, нүүрсний хүчлийн органик уламжлал

YI БҮЛЭГ. Аминхүчил, пептид, уураг

6.1 Аминхүчил
6.2 Пептид
6.3 Уураг

YII БҮЛЭГ. Энгийн ба нийлмэл липид

7.1 Тосны хүчил


7.2 Липид

YIII БҮЛЭГ. Нүүрс ус

8.1 Моносахарид
8.2 Дисахарид
8.3 Олига ба полисахарид

IX БҮЛЭГ. Гетероцагирагт нэгдлүүд, нуклейн хүчил

9.1 Алифатик гетероцагирагт нэгдэл


9.2 Ароматик гетероцагирагт нэгдэл

2
I БҮЛЭГ. Органик химийн үндсэн ойлголтууд

1. Биоорганик химийг судлах нь ямар ач холбогдолтой вэ?[Д]


1) Биополимерүүд ба биорегуляторуудын зүй тогтол, мөн чанарыг танин мэдэх
2) Ургамал, амьтны эд эсийн дотор үүсэх метаболизмын үйл ажиллагааг
судлах
3) Биологийн катализатор, ферментийн шинж чанар, үйл ажиллагааг судлах
4) Эмнэлэг биологийн харилцан уялдаатай хөгжих үйл ажиллагааг хурдасгах
5) Биологийн идэвхит органик нэгдлүүдийн бүтэц шинж чанар хувирлыг

2. Ургамалд ямар органик бодис их байдаг вэ? [Д]


A) Нүүрстөрөгч, спирт, альдегид, хүчил
B) Тос, цардуул, эслэг, уураг
C) Өөх, уураг, нуклейн хүчил
D) Мочевин, глицерин,фенол
E) Цардуул, спирт, амилопектин

3. Амьтны бие махбодид ямар органик бодисууд байдаг вэ?[Д]


1) Нүүрстөрөгч, спирт, альдегид, хүчил
2) Өөх тос, уураг, нуклейн хүчил
3) Тос, цардуул, эслэг, уураг
4) Мочевин, өөх тос, уураг
5) Тос, цардуул, эслэг, уураг

4. Органик нэгдэл яагаад нягт багатай байдаг бэ? [Б]


A) Энэ нь физикийн шинж чанартай (атом масс, нягт) холбоотой.
B) Энэ нь ковалент холбооны чиглэлт чанартай холбоотой.
C) Энэ нь ковалент холбооны үндсэн атомын (С,Н) физикийн шинж чанартай
(атом масс, нягт) холбоотой
D) Энэ нь ковалент холбооны чиглэлт чанартай холбоогүй боловч үндсэн
атомын (С,Н) физикийн шинж чанартай (атом масс, нягт) холбоотой.
E) Энэ нь ковалент холбооны чиглэлт чанартай холбоотой болон үндсэн
атомын (С,Н) физикийн шинж чанартай (атом масс, нягт) холбоогүй

5. Дараахь шинж чанаруудын аль нь органик бодисын ерөнхий шинж чанар болж чадах
бэ? [Эр]
A) Шатамхай, нягт багатай, олон тоотой
B) Шатамхай, усанд уусдаг, олон тоотой
C) Шатамхай, дэгдэмхий, өндөр температурт хайлдаг
D) Шатамхай, усанд уусдаггүй, нягт ихтэй
E) Шатамхай, хоргүй, олон тоотой

6. Химийн холбоо тасрах болон шинээр үүсэхэд өртөж буй идэвхтэй хэсгийг ….. гэнэ
[О]
A) Радикал
B) Карбокатион
C) Карбоанион
D) Урвалын төв

3
E) Интермедиат

7. Гомолитик тасралтын дүнд үүсэх жижиг хэсэг юу бэ? [О]


A) Карбокатион
B) Радикал
C) Карбоанион
D) Язгуур
E) Нүүрсустөрөгчийн үлдэгдэл

8. Химийн урвалын завсрын шатанд үүсэж буй химийн өндөр идэвхтэй жижиг хэсгийг
….. гэнэ.[О]
A) Радикал
B) Карбокатион
C) Карбоанион
D) Урвалын төв
E) Интермедиат

9. Карбоанионд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Сөрөг цэнэгтэй ион
2) Хос электроныг өөртөө авсан С атом
3) Нуклеофил төв
4) Электрофил урвалжтай харилцан үйлчилнэ
5) Чөлөөт хос электрон агуулсан жижиг хэсэг

10. Карбокатионд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


A) Электрон донор С атом
B) Гетеролитик тасралтаар холбооны хос электроны алдсан С атом
C) Нуклеофил реагенттай харилцан үйлчилнэ
D) Гомолитик тасралтын дүнд үүсдэг
E) Химийн идэвхи муутай

11. Электрофил ба нуклеофилд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


A) Алкен нь льюисийн суурийн үүрэг гүйцэтгэнэ
B) Электрофил бол льюисийн суурь
C) Протон бол нуклеофил
D) Алкинууд электрофилийн үүрэг гүйцэтгэнэ
E) Бензол нь льюисийн хүчил

12. Аливаа электрофил нь электрон акцептор тул исэлдүүлэгч. Харин нуклеофил нь


ангижруулагч юм. [A][Б]

13. Дараах халагчдаас электрон донор халагч бүхий эгнээг сонгоно уу [Эр]
A) –NH2, -NHR, NO2, -SO3H, C=O
B) F-, Cl-, R-, -COOH, C=O
C) –SO3H, -OH, R-, -O-, -COOH
D) R-, -NH2, -OH, -OR, -O
E) –COOH, SO3H, -OH, -OR, R-

14. Чөлөөт радикалд тохирох хариуг сонгоно уу [Бо]


A) Чөлөөт хос электрон агуулсан жижиг хэсэг

4
B) Гетеролитик тасралтын дүнд үүссэн жижиг хэсэг
C) Хос электроны дутагдалд орсон жижиг хэсэг
D) Хамгийн багадаа хослоогүй нэг электрон агуулсан жижиг хэсэг
E) Химийн харилцан үйлчлэлд орох идэвхи сул жижиг хэсэг

15. Туйлгүй молекул бүхий уусгагчийн эгнээг сонгоно уу [Бо]


A) Дихлорэтан, ус, тетрахлорметан
B) Тетрахлорметан, бензол, циклогексан
C) Циклогексан, тетрахлорметан, ацетон
D) Ацетон, циклогексан, трихлорметан
E) Хлороформ, Ацетон, циклогексан

16. Усанд муу уусдаг буюу гидрофоб шинжтэй нэгдлийг cонгоно уу [Бо]
A) CH3COONa
B) CH3OCH3
C) CH3CH2OH
D) CH2(OH)CH(OH)CH2(OH)
E) CH3CH2NH2

17. Глицеринальдегидийн хираль нүүрстөрөгчийн атомтой холбогдсон бүлгүүдийг


ахлахын дүрмээр зөв байрлуулсан эгнээг олно уу [Бо]
A) OH > CH2OH > CHO > H
B) OH > CHO > H > CH2OH
C) CHO > OH > CH2OH > H
D) CHO > CH2OH > OH > H
E) OH > CHO > CH2OH > H

18. Аль функциональ бүлэг уургийн бүрэлдэхүүнд агуулагддаггүй вэ?[Эр]


A) гидроксил
B) нитро
C) тиол
D) Амино
E) Карбоксил

19. R:X→R· + ·X бүдүүвч нь химийн холбооны ямар тасралтыг тодорхойлох вэ? [О]
1) Гетеролитик
2) Гомолитик
3) Туйлгүй
4) Туйлтай
A. 1,2 B. 1-4 C. 1,4 D. 2,3 E. 2-4

20. R:X→R+ + :X- бүдүүвч ямар урвалыг илэрхийлж байна вэ? Урвал ямар чиглэлд
явагдаж байна. [О]
1) Гомолитик
2) Гетеролитик
3) Туйлгүй

5
4) Туйлтай
A. 1,2 B. 1-4 C. 1,4 D. 2,3 E. 2, 4

21. Туйлт катализаторын нөлөөгөөр молекулууд ихэвчлэн гетеролитик тасралтанд


ордог. Учир нь тасралтын дүнд цэнэгтэй жижиг хэсгүүд үүсдэг. [A] [Э]

22. Нуклеофил урвалж алинтай нь сонгомол урвал үзүүлэхийг сонгоно уу [Бо]


A) Чөлөөт язгуур
B) Катион
C) Анион
D) Цахилгаан саармаг молекул
E) Саармаг атом

23. Дараахь нэгдлүүд цагирагт нэгдлүүдийн ямар ангилалд хамаарахыг сонгоно уу [Эр]

Пурин индол
A) Нэг цөмт-гетероцагираг
B) Олон цөмт-гетероцагираг
C) Олон цөмт-карбоцагираг
D) Нягтарсан цөмт- карбоцагираг
E) Нягтарсан цөмт-гетероцагираг

24. Дараахь нэгдлүүдээс аль нь зөвхөн ароматик нүүрсустөрөгчид вэ? [Эр]


A) Антрацен, нафталин, имидазол
B) Фуран, тиофен, циклогексен
C) Циклогексан, бензол, циклогексен
D) Циклобутадиен-1,3 фуран, нафталин
E) Нафтохинон, фенол, циклобутан

25. Нүүрстөрөгч ба устөрөгчөөс өөр атом агуулсан органик нэгдлийг гетероатомт


нэгдэл гэнэ. Гетероатомт нэгдлүүд бүгд цагираг бүтэцтэй байдаг. [C] [Эр]

26. Ямар нэгдэлд С-атомууд нь өөр өөр эрлийзжилтэй байна вэ? [Э] [B]

(A)

(B) H3C CH CH CH3

(C) CH2 CH CH CH2

(D) H3C CH2 CH2 CH3

(E) H3C CH CH3


CH3

6
27. CH3 - ∗ CH 2 -CH3 , ∗ CH=CH ба CH - ∗C ≡ CH дахь
2 3
(*) тэмдэглэсэн
нүүрстөрөгчийн атомын эрлийзжилт нь тус тус ямар байх вэ? [Д]
A) sp3 ,sp 2 ,sp
B) sp3 ,sp,sp2
C) sp,sp2 ,sp3
D) sp,sp3 ,sp2
E) sp2 ,sp3 ,sp

28. С атомын sp2 эрлийзжилтийн хувьд: [Э]


1) 3 эрлийз орбиталь үүснэ
2) sp2 эрлийзжилттэй нэгдэл ханаагүй шинж чан артай
3) sp2 эрлийзжилттэй нэгдлийн үндсэн урвал АЕ урвал
4) Атомууд нь хорондоо 1800-ийн өнцөг үүсгэдэг
5) С атом үндсэн төлөвтөө sp2 эрлийзжилттэй байдаг

29. sp3- эрлийзжилттэй нүүрсустөрөгчид σ- холбоотой байна. σ- холбоо зөвхөн С


атомуудын хооронд үүснэ. [C] [О]

30. Ацетоны молекулд хэдэн δ ба хэдэн π холбоо байдаг вэ? [Б]


A) 10 δ ба 1 π
B) 9 δ ба 1 π
C) 8 δ ба 1 π
D) 10 δ ба 1 π
E) 7 δ ба 1 π
31. Органик нэгдэлд нүүрстөрөгч ковалент холбооны чиглэлт чанартай байдаг нь
нүүрстөрөгчийн атом (С)-тай холбогдсон атом ба бүлэг атомын хоорондын Ван-дер-
ваальс түлхэлт нөлөөлсөний улмаас С-тэй холбогдсон атомууд бие биенээсээ тэнцүү
хэмжээгээр хамгийн их холдсон байхыг эрмэлзэнэ. Учир нь энэхүү холболтын дүнд
С-ийн 4 валентын (δ-холбооны) хооронд тодорхой хэмжээний өнцөг (чиглэл)
үүсдэг.[A] .[Б]

32. Дараахь нэгдлүүдээс sp3 конфигурацтай нэгдлийг сонгоно уу? [E] .[Эр]

7
33. Дараах нэгдлүүд ямар шинжээрээ ялгаатай байх вэ? [Э]
CH3
CH3
H NH CH3 H NH CH3
H OH HO H

1) Хайлах температур
2) Усанд уусах чанар
3) Оптикийн эргэлт
4) Хроматографын өгөгдлүүд
5) Хими шинж

A) зөвхөн 3 зөв
B) 1 ба 2 зөв
C) 3 ба 4 зөв
D) 1, 2 ба 4 зөв
E) 1-5 бүгд зөв

34. Дараах нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


CH3
CH3
H NH CH3 H3C HN H
H OH H OH

1) Хоёрдогч амин
2) Хоёрдогч спирт
3) Хоёулаа хоёр хираль төвтэй
4) Оптикийн эргэлтээрээ ялгаатай
5) Энантиомерүүд

35. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

H H
H C C C
C C C H
H H H
1) Энэ молекулын бүх С-атом зөвхөн sp2-эрлийзжилтэй
2) Коньюгацлагдсан (ээлжилсэн) давхар холбоо бүхий триен
3) Бүх С-атомууд нь С-С холбооны дагуу эргэлдэх боломжтой
4) Бүх С-атомуудын холбогдсон холбооны өнцөг 120о
A) 1 ба 2 зөв
B) 1 ба 4 зөв
C) 2 ба 3 зөв
D) 1, 2 ба 4 зөв
E) 1-4 бүгд зөв

8
36. Дараах нүүрс устөрөгчдөөс –sp3 конфигурацийн изомер бүхий нэгдлүүдтэй
эгнээг сонгоно уу [Эр]

CH 2 H2 C CH H3 C CH CH 3
А
H2 C CH2 H2 C CH CH3
H2 C CH3
H2
C
H3 C C CH 3
H 2C CH 2 H 2C CH 2
В C
H2
C
H2
H 2C CH 2
C H 2C CH 2
H2

С. H 2C CH C CH 2
H

D.

Е. O

HC C CH 2 CH 3

37. Дараах нэгдлийн дугаарлагдсан атомд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


4
7 O
C
1
NH2
6 N
1) N-атом нэг чөлөөт хос электронтой
2) С-6 атом sp2-эрлийзжилтэй
3) С-6 атом π-холбоо үүсгэхэд оролцоно
4) С-4 атомтай холбогдсон холбоо тетраэдрийн өнцөг рүү чиглэнэ
5) С-7 атом sp3-эрлийзжилтэй

9
38. π ба σ-холбоонд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

A) σ-холбоо зөвхөн С-атомуудын хооронд үүснэ


B) π-холбоо зөвхөн С-атомуудын хооронд үүснэ
C) π-холбоо нь холбогдогч атомуудын холбооны тэнхлэгийн дээр ба доод талд
тэгш хэмт эргэлттэй
D) σ-холбооны үед холбооны тэнхлэгийн дагуу чөлөөт эргэлт хязгаарлагдсан
байна
E) Атомууд хэзээ ч дан ганц π-электроноор хоорондоо холбогдохгүй

39. С=С болон С=О холбооны нийтлэг бус шинжийг сонгоно уу [Э]
A) Атомуудынхаа эрлийзжилтээр адил
B) Холбооны өнцөг нь адил
C) Хоёулаа хүчтэй туйлширсан холбоо
D) Аль аль нь нэгдэх урвалд орно
E) Аль алинд нь π-холбоонд протон довтолно

40. С=С болон С=О холбоонд тохирох шинжийг сонгоно уу [Э]


1) Атомуудынх нь эрлийзжилт sp2
2) Холбооны өнцөг нь бүгд 1200
3) С=С холбоонд АЕ нэгдэх урвал явагдана
4) С=О холбоонд АN нэгдэх урвал явагдана
5) С=О холбоонд нэгдэх урвал явагдсны дараа карбонил бүлгийн төрлөөс
хамаарч элиминжих урвал явагдана.

41. Дугаарласан атомуудад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1
H3C 2 4
3 C O
H3C
1) С-1 атом зөвхөн σ-холбоо үүсгэсэн
2) С-2 атом электрофил төв
3) С-2 атом sp2-эрлийзжилтэй
4) О-4 атом π-холбоо үүсгэхэд оролцоно
5) С-3 атом нуклеофил төв

42. Метаны молекулд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


A) С-атом нь sp2-эрлийзжилтэй
B) Н-атомууд тетраэдрийн өнцгүүдэд байрлана
C) С-Н холбооны өнцөг 90о
D) Метаны молекул хавтгай байгуулалттай
E) Метан бол дипол молекул

43. Дараах урвалын тухайд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

+ H2 O
H3C CH CH2 H3C CH CH3
OH
A) Энэ бол нэгдэх урвал
B) Халалцах урвал
C) Элиминжих урвал
D) Дегидратжих
E) Гидриджих

10
44. Дараах урвалын төрөлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]
O O
H3C CH CH2 C H3C CH CH C
- H O H
H 2
OH
A) Энэ бол нэгдэх урвал
B) Халалцах урвал
C) Элиминжих урвал
D) Дегидриджих урвал
E) Гидратжих урвал

45. Дараах урвал болон түүнд оролцож байгаа нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу
[Э]
COOH COOH

CH2 CH2

H C COOH CH2 + CO2

C O C O
COOH COOH
1) Бүтээгдэхүүн бодис енол хэлбэр үүсгэх чадвартай
2) 1 → 2 урвал бол декарбоксилжих
3) 1 → 2 урвалын үед хираль төв арилна
4) 1 ба 2 нэгдлүүд нь α-кетокарбон хүчил
5) 1 → 2 урвал бол элименжих

46. Дараах урвалд тохирох хариуг сонгоно уу [Эр]

A) Радикал нэгдэх урвал.


B) Нуклеофил нэгдэх урвал.
C) Электрофил нэгдэх урвал.
D) Нуклеофил халалцах урвал.
E) Радикал халалцах урвал

47. Алкены устай харилцан үйлчлэлцэх урвал ямар механизмаар явагдах вэ? [Эр]
A) AN
B) SE
C) AR
D) AE
E) SN

48. Пропены бромт устөрөгчтэй харилцан үйлчлэлцэх урвал хүчлийн орчинд ямар
механизмаар явагдах вэ? [Эр]
A) AE
B) SE
C) AR
D) AN
E) E2

49. Эсийн митохондрт явагддаг дээд тосны хүчлийн задрах урвалд тохирох хариуг
сонгоно уу [Э]
11
1) 1 = исэлдэх
2) 2 = нэгдэх
3) 3 = исэлдэх
4) 3= дегидриджих
5) 3 = гидриджих

50. Цууны альдегидын цианы хүчилтэй харилцан үйлчлэлцэх урвалын төрлийг


тодорхойлно уу [О]

OH

CH3-COH + HCN CH3-CH


CN
A) SR
B) SN
C) SE
D) AR
E) AN

51. Нуклеофил халалцах урвалыг аль тохиолдолд зөв илэрхийлсэн байна вэ? [Бо]
A.AR B.SN C.AE D.SR E.AN

52. Электрофил нэгдүүлэх урвал аль нь вэ? [Бо]


А. AE B. AR C.AN D.AN1 E.AN2

53. Ханаагүй ба диений нүүрстөрөгчдийн сонгомол урвалыг нэрлэнэ үү? [Бо]

А. AN1 B.SN2 C.AE D.SE E.AR

54. Ароматик нүүрстөрөгчдийн сонгомол урвалыг нэрлэнэ үү [Бо]

А. AR B.AN C.AE D.SE E.SN

55. Алкануудад явагдах сонгомол урвалыг нэрлэнэ үү [Б]

А. AR B.AN C.AE D.SE E.SN

56. Аль тохиолдолд Br2/Fe урвалжаар үйлчлэхэд мета байрлалд халагдсан бүтээгдэхүүн
үүсэх вэ?[Д]

[A]

12
57. Электрофил халалцах урвалыг сонгоно уу [Б]
1) Алкилжих
2) Ацилжих
3) Сульфожих
4) Галогенжих
5) Алкенжих
A) 1, 2, 3 зөв
B) 1, 2, 4 зөв
C) 1, 2, 3, 4 зөв
D) 1, 2, 3, 5 зөв
E) 2, 3, 4 зөв

58. Дараах урвалууд SN1, SN2, E1, or E2 механизмаар явагддаг бол 1, 2, 3, 4, 5 гэсэн
урвал тус бүрт тохирох хариуг олно уу [Д]

1) CH3CH2Br + H2O à CH3CH2OH + HBr


2) Урвалын хурд = k[RX] (элименжих урвалын хувьд)
3) Nu– = Cl–юмуу I –гэдгээс харвал халалцах урвалд урвалын хурд
нөлөөлөхгүй.
4)
CH2Br CH2
+ KOH + KBr + H2O

5) Конфигурацийн инверсийн үр дүнд бий болно.


A) SN2, E2, SN2, E1, SN1
B) SN2, E1, SN1, E2, SN2
C) SN1, E2, SN1, E1, SN2
D) SN1, E1, SN2, E2, SN1
E) Аль нь ч биш
 
59. Органик нэгдлийн дегидратжих урвалын дүнд ямар процесс явагддаг вэ? [Э]
1) Исэлдэх
2) Ус элиминжих
3) Устөрөгч ялгарах
4) Олефин үүсэх
A) зөвхөн 2 зөв
B) 1 ба 3 зөв
C) 2 ба 3 зөв
D) 2 ба 4 зөв
E) 1-4 бүгд зөв

60. Халагч бүлгийн нөлөөгөөр σ- холбооны дагуу электрон татах болон түлхэх
үзэгдлийг индукцийн эффект гэдэг. Учир нь ±J эффект гэж байдаг. [A] [Э]

61. Мезомер эффект гэдэг нь: [Эр]

A) Халагч бүлгийн нөлөөгөөр давхар холбооны дагуу электрон нягтрал


шилжих
B) Халагч бүлгийн нөлөөгөөр дан холбооны дагуу электрон нягтрал шилжих
C) Ханасан нүүрсустөрөгчдөд холбооны нягтрал өөрчлөгдөх
D) π-холбооны электрон халагч бүлгийн нөлөөгөөр туйлширдаггүй
E) Индукцийн эффектээс сул үйлчлэл үзүүлдэг

62. Индукцийн эффектийн оновчтой тодорхойлолтыг сонгоно уу [Бо]


13
A) π -холбоогоор дамжин илрэх халагчийн нөлөөлөл
B) σ-холбоогоор дамжин илрэх донор ба акцептор халагчийн нөлөөлөл
C) σ-холбоогоор дамжин зөвхөн донор халагчийн нөлөөлөл
D) σ-холбоогоор дамжин зөвхөн акцептор халагчийн нөлөөлөл
E) σ ба π холбоогоор дамжин илрэх халагчийн нөлөөлөл

63. Дараах молекулд –NН2 бүлэг цагирагийн элeктрон нягтралыг өөрчилж байгаа
эффектийг нэрлэнэ үү. [Эр]
NH 2
A) +M
B) -M
C) - J
D) +J
E) + M, - J

64. Дараах молекулд – СООН бүлэг цагирагийн электрон нягтралыг өөрчилж байгаа
эффектийг нэрлэнэ үү. [Бо]

COOH
A) +M
B) -M
C) -J
D) +J
E) +M, -M, +J

65. Аналиний молекулд –NH2, бензальдегидийн молекулд -COH бүлгүүд нь


электрон акцептор үйлчлэлтэй. Иймд эдгээр бүлгүүд нь +М,-М мезомер
эффектийг үзүүлнэ. [D] [Б]

66. Дараах молекулуудаас аль нь хираль молекул вэ? [Бо]

) C. )
A) B)

D) E)

67. Доорх молекулуудын аль нь хираль (оптикийн) изомертэй байх вэ? [Б]

A) В. B) C)

D) E. E)

14
68. Эдгээр бодисууд изомерийн ямар төрөлд хамаарагдахыг сонгоно уу [О]

A) Хэлхээний
B) Таутомерийн
C) Байршлын
D) Геометрийн
E) Гэрлийн

69. Дараах урвал болон түүнд оролцож байгаа бодисуудад тохирох хариуг сонгоно уу.
[Э]

1. COOH 2. COOH
CH2 CH

HO C COOH C COOH + H 2O

CH2 CH2

COOH COOH
1) 1 → 2 урвал бол дегидриджих урвал
2) 1 → 2 урвал бол ялгаруулах урвал
3) 1 → 2 урвалын үед нэг хираль төв арилна
4) 2 нь цис ба транс изомертэй
5) 2 нь 1-ийн енол хэлбэр

70. Дараах хос нэгдлүүдээс ямар нь конфигурацын изомер биш вэ? [Э] [C]

71. Сандал хэлбэрт тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Холестерины молекулд А ба С цагираг сандал хэлбэрт оршино

15
2) Сандал хэлбэрт байгаа цагираг системд халагч бүлгүүд янз бүрийн
(экваториаль ба аксиаль) байрлалтай байдаг
3) Циклогексан конформацад орж үүсгэдэг нэг хэлбэр
4) Сахарын пиранозын хэлбэрт чухал үүрэг гүйцэтгэнэ
5) Циклогексаны сандал хэлбэр эмээл хэлбэрт шилжих нь эксергон урвал

72. Неопентан (2, 2 – диметилпропан) хэдэн хираль нүүрстөрөгчийн атомтай байх вэ?
[Д]
A) 0
B) 1
C) 2
D) 3
E) 4

73. CH3CHClCH2CH2CHBrCH3 гэсэн нэгдэлд хэдэн хираль төв байна вэ? [Д]
A) 0
B) 1
C) 2
D) 3
E) 4
74. Дараах органик нэгдлүүдээс хоёр хираль төв бүхий нэгдлийг сонгоно уу [C] [Эр]

75. Дараах изомерт тохирох хариуг олно уу [Б]

1. С атом хираль атом


2. 1-р зурагт галогенуудыг ахлахын дарааллар байрлуулсан байна
3. 2-р зурагт галогенуудыг ахлахын дарааллар байрлуулсан байна
4. Энэ зурагт R, S нэршилийг зөв дүрсэлсэн байна
5. Энэ изомерүүд оптикийн изомерүүд
A) 1, 2, 3, 4
B) 1, 2, 3, 5
C) 1, 2, 4, 5
D) 1, 3, 4, 5
E) 1, 2, 3, 4, 5

76. Дараах изомерт тохирох хариуг олно уу [Б]


16
1) 1-р зураг R, 2-р зурагт S изомер дүрсэлсэн байна
2) Гэрлийн изомерыг харуулсан байна
3) 1-р зураг S, 2-р зурагт R изомер дүрсэлсэн байна
4) Конформацийн изомерыг харуулсан байна
A) 1, 2
B) 1, 4
C) 2, 4
D) 1, 2, 3
E) 1, 2, 4

77. Ньюманы проекцоор дараах нэгдлийн хамгийн тогтвортой конформацийг аль


хэсэгт үзүүлсэн байна вэ? [A] [Д]

78. Дараах нэгдлүүдийн аль нь оптик изомертэй вэ? [ B] [Д]

79. Конфигурацийн изомерийн онцлогт тохирох хариуг сонгоно уу [Д]


A) Атомууд, бүлэг атомуудын янз бүрийн орон зайн байрлалаас үүсэх
стереоизомерүүд
B) Молекул дахь атомуудын янз бүрийн орон зайн байрлалаас
хамаарах стереоизомерүүд
C) Молекул дахь бүлэг атомуудын химийн холбооны эрлийзжилтээс
үүсэх стереоизомерүүд
D) Молекул дахь атомуудын эрлийзжилт
E) Атомуудын химийн холбооноос хамаарах орон зайн байрлалтай
стереоизомерүүд

80. Стереоизомерт тохирох хариуг сонгоно уу [Д]


A) Атомууд, бүлэг атомуудын орон зайн байрлал ижил изомерүүд
B) Молекул дахь атомуудын орон зайн байрлалаар ялгаатай изомерүүд

17
C) Атомууд ба бүлэг атомуудын орон зайн байрлалаараа ялгаатай
изомерүүд
D) Молекул дахь бүлэг атомуудын орон зайн байрлалаар ялгаатай
изомерүүд
E) Молекул дахь атомуудын байрлалаараа ижил орон зайн изомерүүд

81. Конформацын изомерт тохирох хариуг сонгоно уу [Д]


A) Молекулын тодорхой хэсэг дан холбооны тэнхлэг дээр эргэлт хийхэд
үүсэх орон зайн изомер
B) Молеул дахь тодорхой хэсгүүд давхар холбооны орчинд эргэлт хийхэд
үүсэх изомер
C) Молекул дахь бүлэг атомуудын орон зайн байрлалаараа ялгаатай
изомерүүд
D) Молекул дахь бүлэг атомуудын орон зайн байрлалаараа ижил
изомерүүд
E) Молекул дахь атом, бүлэг атомуудын орон зайн байрлалаараа ижил
изомерүүд

82. Дараах хоёр нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу. [Э]


CH3
OH O CH3
2
1

1) 2 бол эфир
2) 1 ба 2 нь байршлын изомерүүд
3) 1 нь NaOH-тай урвалд орж давс үүсгэнэ
4) 1 бол фенол
5) хоёуланд нь бүх С-атомууд sp2-эрлийзжилтэй

83. Дараах нэгдлүүдээс ямар нь конформерүүд болох вэ? [Б]

A) Зөвхөн 4 зөв
B) Зөвхөн 5 зөв
C) 1 ба 3 зөв
D) 2 ба 4 зөв
E) 3 ба 5 зөв

84. Прохираль төв бүхий нэгдлийг сонгоно уу [Э]

18
A) Ацетон
B) Сүүний хүчил
C) Пропионы хүчил
D) Малоны хүчил
E) Аланин

85. Хираль атомтай зөв харьцуулна уу [Б]


A) Туйлширсан гэрлийн хэлбэлзлийн хавтгайг эргүүлэх чанар
B) Толин изомер
C) Дөрвөн валентаараа дөрвөн өөр атом ба бүлэг атомтай холбогдсон
нүүрстөрөгчийн атом
D) Орон зайн байгуулалтын хувьд D, L-глицерины альдегидын байгуулалттай
ижилтгэж гаргасан нэршил
E) Асимметрик атомтай холбогдсон атом ба бүлэг атомыг ахлахын дүрмээн
орон зайд байрлуулахад үүсдэг изомер. Хэрэв эдгээр нь цагийн зүүний
дагуу байршилтай байвал R-изомер, эсрэг байвал S-изомер гэнэ

86. Дараах молекулуудыг хираль болон ахираль нэгдэл аль нь болохыг тогтооно уу? [Д]

I. II.
A) Зөвхөн I нь хираль
B) Зөвхөн II нь хирал
C) Хоёулаа хираль
D) Хоёулаа ахираль
E) Хираль, ахираль

87. Хроматографийн аргын оновчтой тодорхойлолтыг сонгоно уу [Бо]


A) Адсорбцийн үзүгдэлд үндэслэсэн физик-химийн анализын арга
B) Абсорбцийн үзэгдэлд үндэслэсэн физик-химийн анализын арга
C) Хемосорбцод үндэслэсэн физик-химийн анализын арга
D) Сорбцийн үзэгдэлд үндэслэсэн физик-химийн анализын арга
E) Ион-солилцоонд үндэслэсэн физик-химийн арга

88. Рентгенспектроскопийн аргад тохирох хариуг сонгоно уу [Бо]


A) Үзэгдэх гэрлийн цахилгаан соронзон долгионд үндэслэнэ
B) Хэт ягаан туяаны цахилгаан соронзон долгионд үндэслэнэ
C) Цөмийн ойрхон электрон бүрхүүлээс үүсэх цахилгаан соронзон долгионд
үндэслэнэ
D) Цөмийн хэлбэлзлийн цахилгаан соронзон долгионд үндэслэнэ
E) Үзэгдэх болон хэт ягаан туяаны цахилгаан соронзон долгионд үндэслэнэ

89. Хроматографийн аргад тохирох хариуг сонгоно уу [Бо]


A) Гэрэл шингээх үзэгдэлд үндэслэнэ
B) Буцлах температурын ялгаанд
C) Уусах чанарын ялгаанд үндэслэнэ
D) Абсорбци адсорбцийн үзэгдэлд үндэслэнэ

19
E) Цахилгаан соронзон долгионы шингээгдэх, сарних ба цацрах
үзэгдэлд суурилна

90. Спектроскопийн анализын аргуудад тохирох хариуг сонгоно уу [Бо]


A) Гэрэл шингээх үзэгдэлд үндэслэнэ
B) Буцлах температурын ялгаанд
C) Уусах чанарын ялгаанд үндэслэнэ
D) Абсорбци адсорбцийн үзэгдэлд үндэслэнэ
E) Цахилгаан соронзон долгионы шингээгдэх, сарних ба цацрах
үзэгдэлд суурилна

91. Экстракцийн аргад тохирох хариуг сонгоно уу [Бо]


A) Гэрэл шингээх үзэгдэлд үндэслэнэ
B) Буцлах температурын ялгаанд
C) Уусах чанарын ялгаанд үндэслэнэ
D) Абсорбци адсорбцийн үзэгдэлд үндэслэнэ
E) Цахилгаан соронзон долгионы шингээгдэх, сарних ба цацрах
үзэгдэлд суурилна

92. долгионы уртад C=O бүлэг гэрэл шингээнэ. Цахилгаан


соронзон долгионы ямар мужид хамаарах бэ? [Бо]
A) Хэт ягаан спектроскопи
B) Нил улаан спектроскопи
C) Рентгeн спектроскопи
D) Үзэгдэх гэрлийн спектроскопи
E) Микро догионы спектроскопи

93. Ясны нягтралыг ........аргаар хэмждэг [Бо]


A) Хэт ягаан спектроскопи
B) Нил улаан спектроскопи
C) Рентгэн спектроскопи
D) Үзэгдэх гэрлийн спектроскопи
E) Микро догионы спектроскопи

94. Дараах химийн багаж шил, савнуудаас органик бодисын хольцыг ялган
салгахад хэрэглэддэгийг нь сонгоно уу [A][Эр]

20
II БҮЛЭГ. Нүүрсустөрөгчид тэдгээрийн уламжлалууд

1. Алкануудын хувьд: [Бо]


1) Ханасан нүүрсустөрөгчид химийн идэвхи муутай
2) Алканы хэлхээний төгсгөлүүдөөс Н атомыг салгахад шинээр
С-С холбоо үүсгэн хэлхээ битүүрдэг
3) Дээд алкануудын хатуу холимогийг парафин гэдэг
4) Ханасан нүүрсустөрөгчид ихэвчлэн нэгдэх урвалд ордог
5) Ханасан нүүрсустөрөгчид нь ангижрах урвалд орно

2. Алкануудын хувьд:[Эр]
1) Ханасан нүүрсустөрөгчид тогтвор муутай
2) С атомууд тэнхлэгээ тойрон хязгаартай эргэлддэг
3) Алканы эгнээний нүүрсустөрөгчид гидрофиль шинжтэй
4) Үндсэн урвалын төрөл нь SR
5) Алканы шатах урвал нь эндорген урвал

3. Этанд тохирох хариуг сонгоно уу. [Э]


A) этенийг гидриджүүлэхэд үүснэ
B) тасалгааны температурт этан конфермер үүсгэхгүй
C) этаныг исэлдүүлэхэд шоргоолжны хүчил үүснэ
D) усанд гидратжиж, маш сайн уусна
E) этаныг устай холиход этанол үүснэ

4. Дараах нэгдлүүдээс аль нь хамгийн өндөр температурт буцлах бэ?[C] [Б]

CH3 CH CH2 CH2 CH3 CH3 CH2 CH CH2 CH3


A. B.
CH3 CH3

CH3
C. CH3 CH2 CH2 CH2 CH2 CH3 D.
CH3 CH CH CH3

CH3 CH CH3 CH3

E.
CH

CH3 CH3

5 72г масстай хөнгөнцагааны карбидыг гидролизод оруулахад үүссэн метаны гарц


онолтой нь харьцуулахад 80% байв. Метаны эзэлхүүнийг (х.н.) олно уу. [Д]

A) 33,6л
B) 8,96л
C) 26,88л
D) 22,4л
E) 11,2л

6 5.68г иодметаныг 1,38г металл натритай хольж халаахад хэвийн нөхцөлд 358,4мл
эзэлхүүнтэй этан үүсчээ. Урвалын бүтээгдэхүүний гарцыг процентоор тодорхойлно
уу? [Д]
A) 60
21
B) 80
C) 30
D) 40
E) 70

7 Дараах субстанцуудаас гидрофил шинжтэйг нь сонгоно уу [Б]


1) Бутан
2) Ацетон
3) Этилацетат
4) Натрийн гидроксид
5) Толуол

8 Дараах карбокатионуудаас аль нь завсрын шатанд түрүүлж үүсэх вэ? [О]

A) 2
B) 4
C) 1
D) 3
E) 3 ба 2

9 Дараах нэгдэлд хэдэн анхдагч, хоёрдогч, гуравдагч, дөрөвдөгч нүүрстөрөгчийн атом


байгааг зөв заасан хариуг сонгоно уу [О]

CH 3

CH 3-C-CH2-CH-CH 3

CH 3 CH 3

Анхдагч Хоёрдогч Гуравдагч Дөрөвдөгч

A) 5 1 1 1
B) 5 2 1 1
C) 4 2 2 2
D) 5 2 2 1
E) 4 2 1 1

10 Доорхи нэгдлүүдийн конформацийг нэрлэнэ үү [И]

A) этен, этилен, этан


B) этан, этен, этин
C) пропен, пропан, ацетилен
D) пропан, пропен, пропадиен
E) ацетилен, этин, этан

22
11 Гинжин урвалын үед иодын атомаар радикал үүсгэх 2-р шатанд маш их энерги
шаардагдах тул радикалын иоджих урвал явагддаггүй. Харин иод нь гинжин урвалыг
зогсоох “радикалын хязгаарлагчийн” үүрэг гүйцэтгэдэг.[A] [Э]

12 Дараах урвалд тохирох хариуг сонгоно уу [О]

1) Урвал радикал халалцах механизмаар явагдана


2) Урвалын төв нь гуравдагч нүүрстөрөгчийн атом
3) Идэвхижих шатанд урвалж гомолитик тасралтанд орно
4) Урвалын завсрын шатанд гуравдагч радикал үүснэ
5) Урвалын бүтээгдэхүүн 2-хлор 2- метил бутан

13 Анхдагч, хоёрдогч, гуравдагч нүүрсустөрөгч (СН)-ийг -500С-д хлоржуулахад идэвхи


нь дараах харгалзаагаар 1:7,2:11,8 байх ба 1:2,9:4,5 болж өөрчлөгддөгийн
шалтгааныг тайлбарлана уу. [Б]

A) Температур багасахын хирээр реагентын сонгомтгой чанарын ялгаа


буурах зүй тогтол ажиглагдаж байна
B) Температур багасахын хирээр реагентын сонгомтгой чанарын ялгаа өсөх
зүй тогтол ажиглагдаж байна
C) Температур ихсэхийн хирээр реагентын сонгомтгой чанарын ялгаа буурах
зүй тогтол ажиглагдаж байна
D) Температур багасахын хирээр реагентын сонгомтгой чанарын ялгаа
буурах зүй тогтол ажиглагдаж байна
E) Температур багасахын өсөхийн реагентын сонгомтгой чанарын ялгаа өсөх
зүй тогтол ажиглагдаж байна

14. Дараах ньюманы проекцоор дүрсэлсэн нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) 1 ба 2 бол н-бутан
2) 1 ба 2 бол конфермерүүд
3) 1 ба 2-ын конституц нь ижилхэн
4) 1 нь 2-оос энерги багатай
5) 1 ба 2 нь өөр хоорондоо диастереомер

15. Эмчилгээнд хэрэглэдэг парафинд тохирох хариуг сонгоно уу [Бо]


A) Хатуу ба шингэн дээд алкануудын холимог
B) Хий башингэн алкануудын холимог
C) Дээд алкан ба алкенуудын холимог
D) Хатуу дээд алкануудын холимог
E) Хатуу ба шингэн дээд алкен, алкин, алкануудын холимог

23
16. Вазелин гэж юу вэ? [Бо]
A) Глицериний өөр нэр.
B) Дээд тосны хүчил.
C) Алкануудын холимог.
D) Спирт болон дээд тосны хүчлийн нийлмэл эфир.
E) Липидийн холимог.

17. Циклогександ тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


A) Циклогексеныг гидриджүүлэхэд үүснэ
B) С6Н14 гэсэн нийлбэрийн томъёотой
C) Циклогексаны молекул хавтгай бүтэцтэй
D) Усанд гидратжиж, маш сайн уусна
E) a-d бүх хариу тохирохгүй байна

18. Дараах радикалуудаас тогтворжилтын ихсэх дараалалаар байрлуулна уу? [О]

A) 1<2<3
B) 2<1<3
C) 3<2<1
D) 1<3<2
E) 3<1<2

19. Дээрх циклоалкануудаас хамгийн тогтвортойг нь сонгоно уу [E] [О]

20. Дараах нэгдэлд хэдэн анхдагч, хоёрдогч, гуравдагч нүүрстөрөгчийн атом агуулагдаж
байна вэ? [Д]

A) 1, 3, 1
B) 4, 1, 1
C) 2, 4, 2
D) 2, 2, 4
E) 2, 2, 3

21. Циклоалканы цагирагийн батжил, шинж чанарт нөлөөлөх ямар хүчдэл болон
харилцан хамаарал байдаг вэ? [Б]

1) Өнцгийн буюу Байерийн хүчдэл


2) Торсион буюу эргэлтийн хүчдэл (Энэ нь цагирагийн зэргэлдээ өнцгүүдээр
байрласан халагчийн эргэлтээс хамаарна)
24
3) Ван дер Ваальсын хүчдэл (Энэ нь зэргэлдээ ба алслагдсан атомуудын
аль алиных нь хооронд илэрнэ)
4) Гидрофил харилцан үйлчлэл
A) 1,2,3,4
B) 1,2,3
C) 1,2,4
D) 1,3,4
E) 2,3,4

22. Дараах нэгдлүүдээс аль нь конформацийн изомер үүсгэх вэ? [Б]


1) Этилен
2) Этан
3) Ацетилен
4) Циклогексан
5) Бутадиен -1,3
23. Дараах нэгдлүүдийн аль нь эмээл ба сандал хэлбэрийн конформер изомер үзүүлдэг
вэ? [Бо]
A) Бензол
B) Нафталин
C) Гексан
D) Циклогексан
E) Толуол

24. Дараах нэгдлүүдийн хооронд ямар хамаарал байна вэ? [Д]

ба
A) Энантиомерүүд
B) Диастерио изомерууд
C) Ижил молекулууд
D) Транс изомерууд
E) Цис изомерууд

25. Тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Энд конформацын шилжилтыг харуулсан байна


2) 1 нь 2-оос энерги багатай
3) Тасалгааны температурт бие биентэйгээ тэнцвэрийн байдалд оршино
4) 1 ба 2 хоёулаа адилхан циклогексан
5) энэ субстанцын нийлбэр томъёо нь С6Н6

26. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

25
A) Энэ бол цагираг алкан
B) Энэ бол цагираг алкен
C) Энэ бодис ароматик шинжтэй
D) Циклогексаны байгуулалтын изомер
E) Ханасан нүүрсустөрөгчдийн ангилалд багтана

27. Элеменжилт Е1 механизмаар урвал явж байгаагийн нотолгоо нь SN1 урвалын адил
гуравдагч>хоёрдогч>анхдагч байгуулалтаас хамаарна. Мөн карбо катионы сэлгэл
ажиглагдана.[A] [Б]

28. 1-хлор бутаны уусах чадварт тайлбар өгнө үү [Бо]


1) 1-хлорбутан нь туйлт органик нэгдэл тул устай сайн харилцан үйлчилдэг
2) 1-хлорбутан нь ханасан нэгдэл тул С атомууд нь бүгд sp3- эрлийзжилттэй
3) 1-хлорбутан гуравдагч С-ийн атомтай
4) Нүүрсустөрөгчийн галогент уламжлалууд хортой
5) 1-хлорбутан нь органик уусгагчидтай харилцан үйлчилдэггүй

29. Галогент нүүрсустөрөгчдөд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Фторхлортнүүрсустөрөгчид нь галогент алканууд
2) Галогент алканууд нуклеофиль халалцах урвалд орно
3) Этен бромтой нэгдэхэд галогент алкан үүснэ
4) Этен бромтустөрөгчтэй нэгдэхэд галогент алкан үүснэ
5) Гэрлийн үйлчлэлээр метан хлортой урвалд орж галогент НУ-ийн холимог
үүсгэнэ

30. Гуравдагч бутил хлорид нь иодид ионтой SN1 механизмаар урвалд орно. [Д]

(CH3)3C Cl + I (CH3)3C I + Cl
Иодид ионы концентрацийг 2 дахин ихэсгэхэд гуравдагч бутил иодид үүсэх хурд
хэрхэн яаж өөрчлөгдөх вэ? (Урвал явагдаж байгаа механизмыг болон
бүтээгдэхүүн хэрхэн яаж үүсэхийг харгалзан үзнэ үү.)
A) Урвалын хурд 2 дахин ихэснэ.
B) Урвалын хурд 4 дахин ихэснэ.
C) Урвалын хурд өөрчлөгдөхгүй.
D) Урвалын хурд буурна.
E) Урвалын хурд 4 дахин буурна.

31. Гексахлор циклогексан нь (линдат) пистецид бөгөөд ялангуяа цагаан будааг хортон
шавьжаас хамгаалахад хэрэглэгдэнэ. Органик нэгдлийн ангилалыг тогтооно уу [И]
A) Задгай хэлхээт
B) Гетероцагирагт
C) Нягтарсан цагираг
D) Алканы уламжлалт нэгдэл
E) Циклоалканы уламжлалт нэгдэл

26
32. Ургамал хамгаалалд хэрэглэдэг ДДТ-инсектицидийн молекул томъёо. Аюулгүйн
ангилалыг тогтооно уу [И]
A) С
B) T+
C) T
D) Xn
E) Xi

33. ДДТ (дихлордифенилтрихлорэтан)-ын хэрэглээ болон түүний үйлчлэлд тохирох


хариуг олно уу [И]
1) Хортон шавж устгагчаар ашигладаг.
2) Гидрофиль шинжтэй тул усанд уусна.
3) Задралд муу ордог.
4) Хорт чанар өндөртэй.
5) Амархан ууршдаг.
A) 1, 2, 4 зөв
B) 2, 3, 5 зөв
C) 2, 3, 4 зөв
D) 1, 3, 4 зөв
E) 3, 4, 5 зөв

34. ФХНУ-д тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) ФХНУ нь стратосферийн давхрага дах озоныг задалдаг
2) 1-хлор-2-фтор этан бол ФХНУ
3) С-Cl холбоо нь гэрлийн нөлөөгөөр алкан ба хлорын харилцан үйлчлэлээр
үүсдэг
4) Нуклеофил халацах урвалын үед галогены атом анион байдлаар тасардаг
5) C-F холбоо нь алканыг NaF-оор үйлчлэхэд үүсдэг

35. Дараах нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу. [Э]


1. СН4
2. CCl4
A) Хоёулаа дипол молекул
B) Хоёулаа туйлт нэгдлүүд
C) 1 бодисын Н-атомыг ОН-бүлгээр соливол метанол үүснэ
D) 2 бол хлороформ
E) Хүчлийн уусмалд 1-ээс протон, 2-оос Cl- амархан сална

36. Дараах урвалын тухайд зав хариултыг сонгоно уу [О]

1) Асинхрон урвал
2) Урвалын хурд субстратаас хамаарна. V=k·[субстрат]
3) Конфигурацийн эргэлт 60-65%
4) Рацематын хольц үүсгэнэ
5) Завсрын бүтээгдэхүүн үүсгэн явагдана

27
37. Дараах урвалд тохирох хариуг олно уу. [О]

1) Энэ урвал нуклеофиль халалцах урвал


2) Завсрын төлөв байдалд sp2 эрлийзжилттэй
3) Конфигурацын эргэлттэй
4) Урвалын төв анхдагч

A) 1, 2, 3
B) 1, 2, 4
C) 1, 3, 4
D) 2, 4
E) 3, 4

38. SN1 урвалд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


A) SN1 урвалын эрлийзжилт sp3 - sp2- sp3
B) SN1 урвалын конфигурац эргэлтгүй
C) SN1 урвалын төв хоёрдогч, гуравдагч
D) SN1 урвалнь синхрон
E) SN1 урвалд завсрын шаттай

39. SN1 урвалд тохирохгүй хариуг cонгоно уу [Э]


A) Протонт уусгагч шаардлагатай.
B) Рацемат үүсч болно.
C) Мономолекулт урвал.
D) Интермедиат үүсгэнэ.
E) sp3 – sp2 – sp3

40. SN2 механизмыг ямар шинж чанараар баталж болох вэ? [Э]
1) SN2 урвалын хурд нь реагент ба эх бодисын аль алиных нь концентрациас
хамаарна
2) Урвалын үед концигурацийн эргэлт 100% ажиглагдана
3) R-Hal-ны SN2 урвалын хурдад R-ын байгуулалт хүчтэй нөлөөлнө.
4) R салбарлахын хэрээр урвал удааширна
A) 1, 2
B) 1, 2, 3
C) 1, 2, 3, 4
D) 2, 3, 4
E) 3, 4

41. SN2 урвалд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) SN2 урвал нь мономолекулт урвал
2) Завсрын төлөв байдлыг үүсгэн явагддаг
3) Урвалын хурд зөвхөн эх бодисын концентрациас хамаардаг
4) Nu- реагент нь субстратын sp3- эрлийзжилттэй С атом руу довтолдог
5) Урвалын хурдыг тодорхойлогч шат нь субстратын анхны диссоциацын
шат байна.

42. SN2 урвалд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Синхрон урвал
28
2) Конфигурацийн эргэлт 100% явагдана
3) Урвалын хурд субтрат ба урвалжаас хамаарна
4) 2-р эрэмбийн нуклеофиль халалцах урвал
5) Завсрын бүтээгдэхүүн үүсгэж явагдана

43. 2-хлор-2-метил пропаны гидролизын урвал ямар механизмаар явагдах вэ? [Бо]
A) SE
B) SN1
C) SR
D) SN2
E) E1

44. Дараах галогент уламжлалуудын аль нь бимолекульт нуклеофиль SN2 халалцах


урвалд идэвхитэй оролцох вэ? [E] [О]
CH3
CH3 CH Br
A. B. C6H5 Br C. CH3 C Br
CH3
CH3
CH3 H
D.
C C E. CH3 CH2 Br
Br
H

45. Алкил галогенуудад хоруу чанарт тохирох хариуг сонгоно уу [И]


1) Эмийн болон аж үйлдвэрийн зориулалтаар өргөн хэрэглэгддэг
2) Галогент нэгдлүүд органик бодисуудыг маш сайн сольватжуулдаг
3) Биологийн мембраны гидрофоб хэсэгт маш сайн уусах чадвартай
4) Амьд организмд органик галогент нэгдлүүд ховор агуулагддаг
5) Алкил галогент нүүрсустөрөгчдөөс ароматик галогент нүүрссустөрөгч илүү
их хортой

46. Алкил галогенууд харгалзах алкануудаас буцлах температур өндөр байдаг нь


юунаас хамаарах вэ? [Бо]
A) Молекул масс ихэссэнтэй
B) Ваандерваальсын хүчнээс
C) Молекулын хэмжээнээс
D) Дипол харилцан үйлчлэл
E) Устөрөгчийн холбооноос

47. Дараах нэгдлүүдийн аль нь цис-транс изомертэй вэ? [И]


A) CH2=CH-CH2-CH3
B) CH2=C(CH3)2
C) CH2=CCI-CH3
D) CI-CH=CH-CI
E) CI-C≡C-CI

29
48. C2 H2Cl2 гэсэн нэгдэл хэдэн туйлт изомер үүсгэх вэ? [Бо]
A) Байхгүй
B) 1
C) 2
D) 3
E) 4

49. Дараах нэгдлүүдээс уусгагчаар өргөн ашигладаг нэгдлүүдийг сонгоно уу [ЭР]


1) Толуол
2) Ацетон
3) Бензол
4) Диэтилийн эфир
5) Хлорбутан

50. Олефинд тохирох хариуг сонгоно уу [Бо]


1) Хамгийн багадаа нэг давхар холбоо агуулна.
2) Цагираг нэгдэл байж болно.
3) Тос үүсгэгч гэсэн утгатай үг.
4) Гидротацийн урвалаар үүсдэг.
5) CnH2n-2 гэсэн ерөнхий томъёотой.
A) 1, 2, 5 зөв
B) 1, 3, 4 зөв
C) 1, 2, 3 зөв
D) 1, 2, 4 зөв
E) 1, 4, 5 зөв

51. Дараах алкенуудаас хамгийн тогтвор муутай нь аль нь вэ?[D] [Д ]


CH3

H3C C
A) CH2 CH2
H3C CH3

C C

B) H3C CH3
H3C CH3

C C

C) H3C H
H3C CH2 CH3

C C

D) H H
E) Бүгд тогтворгүй

52. Нүүрсустөрөгчдөд тохирох хариуг олно уу [Эр]


Нүүрс
Нүуустөрөгчид Эрлийзжилт Холбооны Холбооныурт, нм
төрөл (C-C)
A) Алкан sp3 σ 0.134
B) Алкен sp2 π, σ 0.134
C) Алкадиен sp2 π, σ 0.120
D) Алкин sp π, σ 0.154
E) Арен sp2 π, σ 0.140

30
53. Диений нүүрсустөрөгчид алкенаас ямар шинжэээрээ ялгаатай вэ? [Б]
A) Урвал нь нэг шатаар явагддаг.
B) Урвал нь хоёр шатаар явагддаг
C) Буцах урвалд ордог
D) Үл буцах урвалд ордог
E) Халалцах урвалд ордог

54. Полимержих урвалд орох боломжтой нэгдлийг нэрлэнэ үү [Б]


A) Бутадиен-1,3
B) Бутан
C) Бензол
D) Циклогексан
E) Циклопентан

55. Дараах урвал явагдсаны дүнд үүсэх үндсэн бүтээгдэхүүн аль нь вэ? [D] [Д]

56. Хойд америкад ургадаг “Cicuta maculate” цэцгэнд агуулагддаг энэхүү хортой
нэгдлийг ЮПАК нэршлээр нэрлэнэ үү. [И]

A) Октадецин-5,7, триен-9,11,13, диол-1,15


B) Октадецин-5,7, триен-9,15,13, диол-1,2
C) Октадекан-5,7, триен-9,15,13, диол-1,2
D) Октадецин-11,13, триен-5, 7, 9 диол-4,15
E) Октадекан-5,7, триен-9,15,13, диол-1,2

57. Нэгэн органик нэгдэл дараах шинж чанартай бол ямар бодис вэ? [Эр]
1) Бромын усны өнгийг арилгана
2) Полимержих урвалд орно
3) Калийн перманганатын уусмалын өнгийг арилгана
A) Алкан
B) Алкин
C) Алкен
D) Арен
E) Циклоалкан

31
58. Дараах нэгдлүүдийн аль нь бромын уусмалын өнгийг арилгах вэ? [Бо]
A) Бензол
B) Циклогексан
C) Гексан
D) 1 – гексен
E) 3 – хлор гексан

59. Ацетилен ба этиленийг ямар урвалжаар ялган таньж болохыг сонгоно уу [Эр]
A) Зэсийн (II) оксид
B) Калийн перманганат
C) Мөнгөний оксидын аммиакийн уусмал
D) Бромын ус
E) Металл кали

60. Дараах нэгдлүүдийн аль нь трихлорметан дахь бромын уусмалын өнгийг арилгах вэ?
[Б]
A) Бензол
B) Циклогексан
C) Гексан
D) 1 – гексен
E) 3 – хлор гексан

61. Алкены онцлог урвалыг нэрлэнэ үү [Б]


A) AN
B) SE
C) AR
D) AE
E) SN

62. Алкенд галогенийг нэгдүүлэхэд гэрэл, халаалт нөлөөлөхөд АR явах боломжтой. Мөн
хажуугийн алкил бүлэгт (R-CH=CH2) радикал явах боломжтой.[C] [Б]

63. Алкенд галогентустөрөгч нэгдүүлэхэд эхлээд Н+ протон нэгддэг. Учир нь алкены


холбоо нь электрон донор буюу Льюсийн суурь юм. [A] [Б]

64. 2-метил бутен -2 –д бромт устөрөгч нэгдүүлэхэд ямар нэгдэл зонхилж үүсэх вэ?[D]
[Д]
A. Br CH2 CH CH2 CH3 B. CH3 CH CH2 CH2 Br

CH3 CH3

Br
C. CH3 CH CH CH3 D.
CH3 C CH 2 CH3
CH3 Br
CH3
65. Алкены гидротацийн урвалаар анхдагч спирт үүсчээ. Энэ ямар алкен байсан бэ?
Урвал ямар механизмаар явагдах вэ? [Эр]
1) Этилен, AE
2) Пропилен, AR
3) Бутен -1, AE
4) Бутен -2, AE
5) 2-метилпропен-1, AR

32
66. Дараах урвалын төрлийг тодорхойлж урвалын бүтээгдэхүүнийг нэрлэнэ үү [О]

A) Электрофиль нэгдэх, 2-бром пропан


B) Радикаль нэгдэх, 2-бром пропан
C) Радикаль нэгдэх, 1-бром пропан
D) Электрофиль халалцах, 2-бром пропан
E) Электрофиль нэгдэх, 1-бром пропан

67. Пропений хлоржих урвалаар ямар бүтээгдэхүүн үүсэх вэ? [О]


A) 1,2-дихлорпропан
B) 1,2-дихлорпропен
C) 2,2-дихлорпропан
D) 1,3-дихлорпропен
E) 2,3-дихлорпропан

68. Дараах урвалын тухайд тохирох хариуг сонгоно уу [О]


FeBr3
CH3-C=CH2 + HBr

CH3

1) Урвал электрофиль нэгдэх механизмаар явагдана


2) Завсрын шатанд гуравдагч карбокатион үүсгэнэ
3) Урвалж катализаторын нөлөөгөөр гетеролитик тасралтанд орно
4) Метил бүлгүүд хоёрчийн холбоо руу +J0 эффект үзүүлнэ
5) Урвалын дүнд 2-бром 2-метил пропан үүснэ

69. Дараах нэгдлүүдийн хувьд давхар холбоон дээр электрофиль нэгдэх урвал явагдахад
метил бүлэгийн сэлгэл явагдах нэгдлийг сонгоно уу. [О]

A) Зөвхөн 1
B) 1 ба 3
C) 1 ба 4
D) Зөвхөн 4
E) Зөвхөн 3

70. Дараах нэгдлүүдийг электрофиль нэгдэх урвалд орох идэвхийг ихсэх дарааллаар нь
байрлуулсан хариуг сонгоно уу [О]

A) 1<2<3<4
B) 2<1<3<4
C) 4<1<2<3
D) 1<2<4<3
E) 3<1<2<4

33
71. Холестерин нь Br2-той урвалд орно. Учир нь холестерин давхар холбоо агуулдаг.[A]
[Э]
72. Холестринд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Холестрин нь стероидын бүлэгт хамаардаг


2) С3 атом дээрээ β-байрлалтай ОН- бүлэг агуулсан хоёрдогч спирт
3) Элэг болон гэдсэнд нийлэгжиж цусаар зөөвөрлөгддөг
4) Ялангуя мэдрэлийн эсүүд холестриноор баялаг
5) Цөсний хүчил болон бэлгийн гормонуудын биосинтезийн анхдагч бодис

73. Холестерин \С27Н45ОН\-ны томъёонд тохирох хариуг олно уу [Эр]

1) Амьтны эд шингэнд тогтмол байдаг олон цагирагт нэг атомт хоёрдогч спирт
юм.
2) Мэдрэлийн эд, уураг тархи 10-12%, бөөрний дээд булчирхай, цагаан эс,
үрийн шингэн, өндөгний шар бусад эдэд холестерин их хэмжээгээр
оршино.
3) Холестерин давхар холбоогоороо хялбар исэлдэж, устөрөгжих тосны
хүчлүүдтэй урваж, стерид хэмээх нийлмэл эфирүүсгэнэ.
4) Ус, шүлт, хүчилд холестерин уусдаггүй боловч тосны ус холбох чанарыг
нэмэгдүүлэх нөлөөтэй.
5) Холестеринд тэгш бус нүүр стөрөгчийн 8 атом байдаг учраас түүнд 200
гаруй изомер байх боломжтой.

74. Дараах нэгдэлд тохирох изомерийн сонгоно уу [Д]

A) транс-4-нонин
B) цис-5-нонен
C) транс-4-нонен
D) цис-4-нонен
E) цис-4-нонен

75. Цис ба транс изомери үүсгэх нэгдлийг сонгоно уу [B] [Д]

34
76. Дараах субстанцад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]
H3C C C CH3
H H
1) Цис ба транс изомертэй
2) Энэ бол 2-бутен
3) Гидриджүүлэхэд н-бутан үүснэ
4) Бутен нь 2-бутанолоос сул туйлшралтай
5) Усыг нэгдүүлэхэд бутанолын 2 изомер үүснэ

77. Дараах нэгдлийг олон улсын нэршлээр нэрлэнэ үү [И]


H H
H3C C C CH2 CH3

H3C C C CH3
A) 2,3-диметил гексин-4
B) Метил изоамил ацетилен
C) 4,5-диметил гептин-2
D) 1,1,3 триметил пентин-3
E) 2,4-диметил гептин-2

78. Цөсний хүчил болон бэлгийн гормонуудын биосинтезийн анхдагч Нэгэн


органик нэгдэл дараах шинж чанарыг үзүүлдэг бол ямар бодис вэ? [Бо]
1) Электрофиль нэгдэх урвалд ордог
2) Бромын усны өнгийг арилгадаг
3) Мөнгөн тольны урвалд ордог
A) Этилен
B) Бензол
C) Ацетилен
D) Бутин-2
E) Пропин

79. Дараах нүүрсустөрөгчдөөс аль нь калийн перманганатын уусмал дундуур


нэвтрэхдээ хурган чихний хүчил үүсгэх вэ? [Б]
A) Метан
B) Этилен
C) Ацетилен
D) Этан
E) Бензол

80. Алкин нь АЕ урвалд ихэнхдээ катализаторын оролцоотой ордог. Учир нь sp холбоо


туйлшрахдаа их муу холбоо юм. [C] [Б]

35
81. Ацетиленыг калийн перманганатын усан уусмал дундуур нэвтрүүлэхэд ямар
бүтээгдэхүүн үүсэх вэ? [C] [И]

82. Дараах урвалын идэвхжих ба завсрын бүтээгдэхүүн үүсэх шатыг сонгоно уу [О]

1. HOH + Hg2+→ [HgOH]+ + H+


2. HC+=CH2 + [Hg2+OH-]+→ HC(OH)=CH2 → CH3-CHO+ Hg2+
3. HC≡CH + H+→ HC+=CH2
A. 1 ба 2 B. 2 ба 3 C. 1 ба 3 D. 1,2,3 E. Зөвхөн 1

83. Дараах алкинуудаас устай харилцан үйлчлэлцэх (Кучеровын урвал) урвалаар


аль нэгдлээс зөвхөн альдегид үүсэх вэ? [О]
A. Пропин B. Бутин-1 C. Этин D. Бутин-2 E. Пентин-1

84. Пропины Hg2+ оролцоотой устай харилцан үйлчлэлцэх урвалд тохирох хариуг
сонгоно уу? [О]

1) Электрофиль нэгдэх механизмаар явагдана


2) Завсрын шатанд карбокатион үүсгэнэ
3) Hg2+ катализаторын үүрэг гүйцэтгэнэ
4) Бүтээгдэхүүн кетон үүснэ
5) Ус ялгаруулах урвал

85. Ароматик нэгдлүүдийн хувьд: [Э]


1) Ароматик нэгдлүүдийн үндсэн урвал нь SE
2) Ароматик язгуурыг ерөнхийд нь арил язгуур гэдэг
3) I төрлийн халагчид фенил язгуурын электрон нягтралыг орто ба пара
байрлалд ихэсгэдэг
4) Бензол мезомер тогтворжилтын нөлөөгөөр энерги багатай төлөвт шилжсэн
байдаг
5) Бензолын цагирагт 2 давхар холбоо ээлжлэн байрладаг

86. Бензолын молекулд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) С ба Н атомууд бүгд нэг хавтгайд оршино
2) Бензол нь мезомерын олон томъёотой
3) Түүний молекул дах С-С холбоонуудын урт нь ижил
4) Ароматик шинжтэй учир гексатриены молекулаас энерги багатай
5) Орон зайд сандал хэлбэрээр оршино

87. Коньюгацлагдсан давхар холбоо гэж юу вэ? [О]


A) Давхар холбоонууд давхар, дан гэж ээлжилж байрласан
B) Давхар холбоонууд хэд хэдэн дан холбоогоор алслагдаж байрласан
C) Давхар холбоо нь цис изомертэй
D) Давхар холбоо нь транс изомертэй
E) Давхар холбоог хоёроос дээш агуулсан

36
88. C9H12 томъёонд захирагдах нэгдлийг олно уу [И]
A) П-ксилол
B) Изопропилбензол
C) Метанитроанизол
D) п-метилбензальдегид
E) П-нитроанизол

89. Аренуудын С атомын химийн холбоонд тохирох хариуг олно уу [И]


A) sp, sp2, sp3 – эрлийзжилтэй
B) зөвхөн sp – эрлийзжилтэй
C) s-p, sp, sp2 – холбоотой
D) зөвхөн sp2 – эрлийзжилтэй
E) зөвхөн sp3 – эрлийзжилтэй

90. Ароматик нүүрсустөрөгчид бүхий эгнээг сонгоно уу [И]


A) Бензол, пиридин, пиррол, тиофен, гидрохинон, антрацен
B) Толуол, пиримидин, цитозин, нафталин
C) Пиридин, гидрохинон, рибоза, циклобутан
D) Фуран, бензол, антрацен, гуанин, дезоксирибоза

91. Дараахь нэгдлүүдээс ароматик нэгдлийг сонгоно уу [C] [И]

92. Халагч бүлгүүдийн чиглүүлэгч хүч буурах дарааллыг сонгоно уу [О]


A) –NO2; –C; –CN; –SO3H
B) –SO3H, –CN; –NO2
C) –NO2; –SO3H, –CN
D) –SO3H, –NO2; –CN
E) –CN; –SO3H, –NO2

93. Орто ба пара байрлалд чиглүүлэгчдийн электрофиль халалцааг хурдасгах идэвхийн


зөв дараалалыг сонгоно уу [Б]
A) O-> NR2> OH > CR3> Hal
B) NR2> OH > CHR3> Hal > CH3
C) NH2> NR2> OH > CH3> Hal
D) NR2> OR > OH > CH3> Hal
E) NHR > OH > OR > CH3> Hal

94. Энэ химийн бүтцэд харгалзах молекул томьёог сонгоно уу [Д]

A) C10H12
B) C10H14
C) C12H12
D) C12H14
E) С12Н16

37
95. Дараах нэгдлүүдээс нафталиныг сонгоно уу [B] [О]

96. Дараах нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу. [Э]

1 2

HO
1) Аль аль нь мезомероор тогтворжино
2) 1 бол бензпирен, 2 бол фенол
3) 2 нь 1-ээс арай илүү туйлшралтай тул усанд арай сайн уусна
4) 1 бол карциноген бодисын анхдагч шат байдаг
5) Аль аль нь сандал хэлбэрээр оршихгүй

97. Нягтарсан цөмт аренуудын эгнээг сонгоно уу [И]

A) B)

C) D)

E)

98. Стиролыг бромжуулахад 79,2г дибромт нэгдэл үүсдэг нь мэдэгдэж байгаа бол
түүнийг гидрогенжүүлж хэдэн грамм этилбензол гарган авч болох вэ? [И]
A) 31,8
B) 63,6
C) 15,9
D) 47,7
E) 23,8

99. Дараах томьёо бүхий полимер нь хоёр өөр мономероос тогтсон. Ямар ямар
мономероос тогтсоныг нь тодорхойлно уу [И]

H2 H
* CH2 CH CH C CH 2 C ∗

38
A) Бутен-2; стирол
B) Этилен; бутадиен-1,2
C) Этилен; пропилен
D) Бутадиен-1,3; стирол
E) Изопрен; бутадиен-1,3

100. Дараах урвалын бүтээгдэхүүн аль нь вэ? [B] [О]


CH3 CH CH3

hv
+ Cl2

Cl

CH3 CH CH2 Cl CH3 C CH3

A. B.

Cl

CH2 CH CH3
CH3 CH CH3 CH3 CH CH3

Cl
C. D. E.

Cl

101. Ароматик цагирагт халагч бүлэг хэмжээгээрээ томрохын хэрээр SE халалцаа орон
зайн хувьд хамгийн тохиромжтой. Эндээс пара байршилд явагдана. [C] [Б]

102. Бензолыг азотын хүчлийн оролцоотойгоор нитрожүүлэхэд урвалын хурд нь


бензолын концентрациас хамаарахгүй. Учир нь энэ урвалд нитроны ион үүсэх
урвал юм.[A] [Б]

103. Бензол нь Льюсийн суурь буюу SЕ халалцаанд ордог. Учир нь завсрын шатанд
тогтвортой интермедиат үүсэх тул халалцаа орто ба пара байрлалд явна.[A] [Б]

104. Дараах карбокатион хэлбэрийн интермедиатуудаас хамгийн тогтворгүй нь аль нь вэ?


[B] [Д]

A B C D

105. Электрофил халалцах урвалд тохирох хариуг олно уу [О]


A) Нитрожих
B) Галогенжих
C) Сульфожих
D) Алкилжих
E) Гидрогенжих
39
106. Мөнгөний нитратын аммиакийн уусмалаар дараах органик нэгдлүүдийн алийг нь
таних боломжтой вэ? [D] [О]

107. Дараах нүүрсутөрөгчдөөс электрофиль халалцах урвалд орохыг нь сонгоно уу [И]


1) Этилен
2) Бензол
3) Бутин -2
4) Ацетилен
5) Этан
108. Дараах урвалын үндсэн бүтээгдэхүүн аль нь вэ? [B] [О]
CH3
CH3

CH3 Br
A. B.
FeBr3 Br CHO
+ Br2 CHO
- HBr
CH3 CH3
CHO

D. Br
C.

O
C CHO
Br

109. Дараах урвалын бүдүүвчийг ашиглан урвалын төрөл, бүтээгдэхүүнийг


тодорхойлно уу [О]

A) Электрофиль нэгдэх, метил бензол


B) Нуклеофиль халалцах, метил бензол
C) Радикал халалцах, толуол
D) Электрофиль халалцах, метил бензол
E) Электрофиль нэгдэх, метил бензол

110. Дараах урвалын төрлийг тодорхойлно уу [О]

40
A) SE
B) SN
C) SR
D) AN
E) AE

111. Этил бензолын гэрлийн нөлөөгөөр хлоржих урвалын тухайд тохирох хариуг сонгоно
уу [О]
1) Радикал халалцах механизмаар явагдана
2) Завсрын шатанд хоёрдогч радикал үүснэ
3) Урвалж нь гэрлийн нөлөөгөөр гомолитик тасралтанд орно
4) Алкил бүлэг дээр халалцаа явагдана
5) Бүтээгдэхүүн нь фенил хлорэтан үүснэ

112. Толуолыг калийн пермангатын хүчиллэг уусмалаар үйлчлэхэд юу үүсэх вэ? [И]

A) Фенол
B) Бензойны альдегид
C) Бензойны хүчил
D) Фенил цууны альдегид
E) Фенил цууны хүчил

113. Дараах урвалын механизмыг зөв тодорхойлсон хариуг сонгоно уу [О]

A) SE
B) AN
C) SR
D) SN
E) AE

114. Дараах урвалд тохирох хариуг сонгоно уу [Б]

1) Электрофил халалцах урвал


2) Энэ урвалд эхлээд бэлтгэл үе хэрэгтэй
3) Завсрын төлөв хүртлээ маш удаан явагдана
4) Завсрын төлөвөөс эцсийн бүтээгдэхүүн үүстэл маш удаан
явагдана
A) 1, 2, 3
B) 1, 2, 4
C) 1, 3, 4
D) 2, 3, 4
E) Бүгд буруу

41
115. Бензолын хүхрийн хүчлийн орчинд нитрожих урвалын идэвхжих ба эцсийн
бүтээгдэхүүн үүсэх шатыг сонгоно уу [О]

A) 1 ба 2
B) 2 ба 3
C) 1 ба 3
D) Зөвхөн 1
E) Зөвхөн 3

116. Дараах урвалын бүтээгдэхүүнийг аль тохиолдолд зөв илэрхийлсэнийг сонгоно уу


[D] [О]
NH 2

AlCl3
+ 3Cl 2 ? + 3HCl

117. Дараахь урвалын бүтээгдэхүүнийг сонгоно уу [C] [О]


H2O
C CH
H2SO4/HgSO4

118. Катализаторын оролцоотой бензойны хүчил ба бром 1:2 харьцаагаар урвалд оржээ.
Урвалын төрлийг зааж, ямар бүтээгдэхүүн үүссэнийг сонгоно уу [О]

42
A) Халалцах, о,п -дибром бензойны хүчил
B) Нэгдэх, о,м,п- трибром бензойны хүчил
C) Нэгдэх, о,о,п- трибром бензойны хүчил
D) Халалцах, м,м- дибром бензойны хүчил
E) Халалцах, о,о- дибром бензойны хүчил

119. Нитробензолын FeBr3 катализаторын оролцоотой бромтой харилцан үйлчлэлцэх


урвал аль байрлалд ямар механизмаар явагдах вэ? [И]
A) Орто , SN
B) Орто, пара, SE
C) Мета, SE
D) Орто, пара, SN
E) Мета,орто, SE

120. Бромын усан уусмалаар дараах органик нэгдлүүдийн алийг нь таних боломжтой вэ?
[B] [О]

43
III БҮЛЭГ. Энгийн функциональ бүлэгт нэгдлүүд

1. Спиртэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Харгалзах нүүрсустөрөгчдөөс өндөр температурт буцалдаг
2) Олон атомт спиртүүд нэг атомт спиртүүдээс хүчиллэг шинжээр илүү
3) Спиртүүдийн дипол момент харгалзах алкилгалогенуудтай ойролцоо байдаг
4) Спиртийн молекулууд өөр хоорондоо устөрөгчийн холбоо үүсгэдэггүй
5) Туйлт органик нэгдэл тул зөвхөн гидрофил шинжтэй

2. Спиртүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) OH- бүлгийн тооноос хамаарч анхдагч, хоёрдогч, гуравдагч гэж ангилдаг
2) Спиртийн молекулууд өөр хоорондоо устөрөгчийн холбоогоор холбогддог
3) 1 атомт спиртүүд хүчиллэг шинжтэй
4) Спиртийн молекулүүд нуклеофиль шинжтэй
5) OH- бүлгийн тоо ихсэх тутам устай харилцан үйлчлэх чадвар нь буурдаг

3. Спиртэд тохирох хариуг сонгоно уу Э]


1) Cпиртийн молекулууд Н-холбоогоор өөр хоорондоо ассоциацид орно
2) Анхдагч спирт исэлдэж альдегид үүсгэнэ
3) Хоёрдогч спирт исэлдэж кетон үүсгэнэ
4) Спиртийн ОН-бүлэг ямагт тетраэдр С-атомтай холбогдоно
5) Гуравдагч спирт зөөлөн нөхцөлд исэлдэхгүй

4. Спиртэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Глицерин бол гурван атомт спирт
2) Метанол бол анхдагч спирт
3) Этиленгликоль бол хоёр атомт спирт
4) Нэг атомт спиртээс олон атомт спиртүүд илүү хүчиллэг
5) Усан уусмалд спирт нь фенолоос илүү их хүчиллэг шинжтэй

5. Карбоксилын бүлгийг бодвол спиртийн ОН бүлгээс протон хялбархан салдаг. Учир нь


карбоксилат ионы цэнэг нь алкохолят ионы цэнэгээс илүү сайн тогтвортой байдаг. [Э]
[D]

6. Этанол ба этаныг харьцуулвал: [Э]


1) Этанол нь циклогександ этанаас илүү сайн уусна
2) Этанол нь Н-холбоогоор өөр хоорондоо холбогддог
3) Тэд өөр хоорондоо байгуулалтын изомерүүд
4) Тэдний буцлах температур ойролцоо
5) Этан нь этанолоос илүү өндөр температурт буцалдаг

7. Дараах нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

(1) H3C–CH2–CHOH–CH3 (2) H3C–CH2–O–CH2–CH3

A) (1) ба (2) нь таутомерүүд


B) (1) бол гуравдагч спирт
C) (1) нь (2)-оос буцлах температур өндөртэй
D) (1) исэлдэж альдегид үүсгэнэ
E) (2) нь (1)-ээс хүчтэй бренштедийн хүчил

8. Дараах нэгдлүүдийн аль нь хоёрдогч спирт вэ? [О]


A) 1-пентанол
B) 2-пентанол
44
C) 2-октанол
D) 2-метил-2-бутанол
E) Этилийн спирт

9. Дараах спиртүүдээс аль нь хамгийн тогтворгүй вэ? [A] [О]

10. Дараах нэгдлүүдийн хувьд хүчиллэг шинж чанар ихсэх дарааллаар нь байрлуулна уу
[О]

A) 1<2<3<4
B) 2<1<3<4
C) 1<3<2<4
D) 1<2<4<3
E) 3<1<2<4

11. Дараах нэгдлүүдийн аль нь усанд сайн уусах вэ? [О]


A) Этиленгликол
B) Глицерин
C) Этанол
D) Цууны альдегид
E) Бензальдегид

12. Гидроксил бүлэг дэх устөрөгчийн атом хамгийн их туйлширсан нэгдлийг олно уу
[О]
A) CH3OH
B) C2H5OH
C) C3H7OH
D) C4H9OH
E) C5H11OH

13. Нэг атомт анхдагч спиртүүдийн хувьд дараах өгүүлбэрүүдийн аль нь үнэн бэ? [Д]
1) Харгалзах альдегидуудаас өндөр температурт буцалдаг.
2) Хий байдалтай.
3) Шүлттэй урвалд орохгүй.
4) Устөрөгчийн холбоо агуулаагүй.
A) Зөвхөн I
B) II, IV
C) III, VI
D) I, II
E) I,IV
14. Дараах 3 молекулд тохирох хариуг сонгоно уу [О
CH3 C6H5

CH3 C OH CH3 CH CH2 CH CH3 CH2 CH2 CH CH CH3

CH3 OH OH
45
а.
б. в.
A) Бүгд ханасан спиртүүд
B) Бүгд хоёрдогч С атомтай
C) а. Необутилийн спирт, б. 4-фенилпентанол-2, в. Пентен-3-ол-1
D) а ямарч нөхцөлд исэлдэх урвалд орохгүй, б,в исэлдэнэ
E) Бүгд усанд сайн уусна.

15. С3Н8О гэсэн нийлбэрийн томъёотой Х нэгдэл зөөлөн исэлдүүлэхэд С3Н6О гэсэн
нэгдэл үүсгэх ба үүссэн нэгдэл нь фелингийн уусмал ба гидроксил аминтай урвалд
орж оксим үүсгэнэ. Х ямар нэгдэл вэ? [Э]
A) Хоёрдогч спирт
B) Кетон
C) Анхдагч спирт
D) Гуравдагч спирт
E) Альдегид

16. Циклогексеныг гидратжуулахад дараах нэгдлээс аль нь үүсэх вэ? [Э]


A) Олефин
B) Аромат
C) Гуравдагч спирт
D) Хоёрдогч спирт
E) Анхдагч спирт

17. Спиртийг хүхрийн хүчилтэй хамт халаахад ямар нэгдэл үүсэх вэ? [И]
A) CnH2n-6
B) CnH2n
C) CnH2n+6
D) CnH2n-2
E) CnH2n+2

18. Спиртээс ОН бүлэг ба нэг устөрөгчийн атомыг салгахад алкен үүсэх бөгөөд энэ
урвалыг . . . . гэнэ. [Б]
A) Элеменжих
B) Дегидриджих
C) Халалцах
D) Дегидротаци
E) Полимержих

19. SN2урвалын механизмаар бромыг гидроксидоор халах механизмыг аль нь зөв


дүрсэлсэн бэ? [Д] [B]

HO- Br CH3
A)

HO- H3C Br
B)

HO- H3C Br
C)

HO- Br CH3
D)
E) Аль нь ч биш

46
20. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]
H H

H3C C C CH3
OH H

1) Энэ бол нэг суурьт спирт


2) Энэ бол хоёрдогч спирт
3) Хирал молекул
4) Усыг ялгаруулж бутен үүснэ
5) Исэлдүүлэхэд бутаналь үүснэ

21. Метанол, ацетальдегид ба пропаны хүчлүүд нь: [Э]


A) Тэд гомолог эгнээний молекулууд
B) Тэдний нийлбэрийн томъёо нь адилхан
C) Тэд редокс урвалаар бие биендээ хувирна
D) Тус бүр хоёр С-атомыг агуулдаг
E) Этанол исэлдэхэд ацетальдегид үүснэ

22. Дараах хоёр (1 ба 2) нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1.
CH3 CH2 CH CH3

OH
2. СН3 – СН2 – О – СН2 – СН3

A) 1 ба 2 нь орон зайн изомерүүд


B) 2 бол диметилийн эфир
C) 2 нь 1-ээс өндөр температурт буцална
D) 1 исэлдэхэд кетон үүснэ
E) Аль аль нь хүчтэй суурьтай урвалд орж давс үүсгэнэ

23. Метанолын хэрэглээнд тохирох хариуг олно уу [И]


1) Хортон шавж устгагч.
2) Хуванцрын түүхий эд.
3) Арьс ширний үйлдвэрт идээлэгч.
4) Бензин орлуулагч.
5) Уусгагч.
A) 1, 2, 3 зөв
B) 1, 3, 4 зөв
C) 2, 4, 5 зөв
D) 3, 4, 5 зөв
E) 2, 3, 4 зөв

24. Нэгэн органик нэгдэл дараах шинж чанарыг үзүүлдэг бол ямар бодис вэ? [И]
1) Зэсийн (II) гидроксидтой гүн хөх өнгө үзүүлдэг
2) Өөх тосны бүрэлдэхүүнд ордог
3) Олон атомт спирт
A) Этанол
B) Этандиол
C) Метанол
D) Пропантриол
E) Бутанол
47
25. Дараах бодисуудын алийг нь олон атомт спиртийг танихад хэрэглэдэг вэ? [И]
A) Мөнгөний (II) оксидын аммиакийн уусмал
B) Зэсийн (II) гидроксид
C) Бромын ус
D) Калийн перманганатын уусмал
E) Зэсийн сульфат

26. Дараах олон атомт спиртүүдээс аль нь зэсийн гидроксидтой гүн хөх өнгө үзүүлэхгүй
вэ? [И]
A) Этандиол-1,2
B) Пропандиол-1,2
C) Пропантриол-1,2,3
D) Бутандиол-1,4
E) Бутандиол-2,3

27. Олон атомт нэг атомт спиртээс хүчиллэг шинж чанараараа их байдаг учир нь
гидроксил бүлгийн тоо ихэссэнтэй холбоотой.[A] [О]

28. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

CH2OH
H OH
OH H

H OH

H OH

CH2OH

A) Энэ бол сорбит


B) Сорбит бол сахарын спирт
C) D-маннит (маннитол) нь сорбитын стереоизомер
D) Сорбит нь дөрвөн хоёрдогч гидроксилын бүлэг агуулдаг
E) Сорбит нь дөрвөн хираль төвтэй

29. Дараах бүтцэт нэгдлүүд өгөгджээ. [Д]

CH3 CH3
H OH HO H
H OH H OH
CH3 CH3

A) Энантиомер
B) Орон зайн изомер
C) Бүтцийн изомер
D) Толин изомер
E) Оптикийн изомер

30. Глицеринальдегидад диастереомер байхгүй. Учир нь глицерин- альдегидын


молекулд зөвхөн нэг хираль төв байдаг. [Э] []

48
O
CH2 CH C
H
OH OH

31. Дараах урвалд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


H H
1
H C OH + O2 C O + OH2
2
H H
1) Энэ бол метанолын исэлдэх урвал
2) Бүтээгдэхүүнээр формальдегид үүссэн
3) Формальдегид их хортой нэгдэл
4) 32 г метанол бүрэн урвалд орвол 30 г формальдегид үүснэ
5) Метанолын хордлогын үед этанолыг хэрэглэдэг

32. Фенолд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Фенол нь бүтцэндээ ароматик цагираг агуулдаг
2) Фенол нь хамгийн багадаа нэг ОH бүлэг агуулсан байдаг
3) Фенол нь сул хүчил
4) Фенолат ион мезомероор тогтворждог
5) Фенилаланин нь фенолын ОН бүлгийг агуулдаг

33. Фенолд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Фенол сул хүчлийн шинжтэй
2) Фенол OH- бүлгийн нөлөөгөөр SE урвалд хялбар ордог
3) Фенолят ион мезомерээр тогтворжино.
4) Гидрохинон бол 2 суурьт фенол
5) Фенил язгуурт электронууд жигд хуваарилагдан тархсан байдаг

34. Фенолуудад тохирохгүй хариуг сонгоно уу [И]


A) Карболын хүчил (фенол) ба пирокатехин нь кето-енол таутомержих
хувиралд ордог
B) Флороглюцин нь 2 атомт фенол
C) Пирокатехин нь 2 атомт фенол
D) 2 атомт фенолууд хүчиллэг шинжтэй
E) Нэг атомт фенол нь сул хүчиллэг бодис

35. Фенол бол хүчил юм. Учир нь усан уусмалдаа протоныг ялгаруулдаг. [Э] [A]

36. о-Хлорфенол нь фенолоос илүү хүчтэй хүчил байдаг. Учир нь о-хлорфенолд


цахилгаан сөрөг чанар ихтэй хлорын атомын нөлөөгөөр фенолын ОН бүлгийн Н-
атомын диссоциацид орох чадвар ихсэнэ. [Э] [A]

37. Дараах урвалжуудаас фенолыг таних нэгдлийг сонгоно уу [Д]


A) NaOH
B) FeCl3
C) Cu(OH)2
D) CuO
E) HCl

38. Дараах нэгдлүүдийн аль нь хүчиллэг шинж үзүүлэх вэ? [И]


A) C6H5OH
B) C2H5OH
C) CH3OH
49
D) C6H5NH2
E) CH3NH2

39. Фенол нь задгай хэлхээт спиртүүдээс ... [И]


A) Илүү суурилаг
B) Сул хүчиллэг
C) Сул суурилаг
D) Илүү хүчиллэг
E) Амфотер

40. Дараах субстанц болон урвалд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


OH OH
+ Cl2 + H Cl
Cl2
1) Энэ бол халалцах урвал
2) Субстрат нь фенол
3) Урвалын бүтээгдэхүүнээр 2-хлор фенол үүссэн
4) Цах. Сөрөг чанарын улмаас хлорфенол нь фенолоос хүчтэй хүчил
5) ОН ба Cl бүлгүүд мета байрлалтай байна.

41. Дараах урвалын дүнд үүсэх үндсэн бүтээгдэхүүн аль нь вэ? [Д]

A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) Бүгд үндсэн бүтээгдэхүүн

42. Дараах нэгдлүүдээс исэлдээд хинон үүсгэдэг нэгдлүүдийг сонгоно уу [Э]


1) Фенол
2) Гидрохинон
3) Пирокатехин
4) Резорцин
5) Бензохинон

43. Дараах хоёр нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

CH3
OH O CH3
2
1

1) 2 бол эфир
2) 1 ба 2 нь конституцын изомерүүд
3) 1 нь NaOH-тай урвалд орж давс үүсгэнэ
4) 1 бол фенол
5) Хоёуланд нь бүх С-атомууд sp2-эрлийзжилтэй

44. Дээрх фенолт нэгдлүүдээс хинон үүсгэх нэгдлүүдийг сонгоно уу [О]

50
A) 1 ба 2
B) 2 ба 3
C) 1 ба 3
D) 3 ба 4
E) Зөвхөн 3

45. Дараах редокс системд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


OH O

+ 2e - + 2H +

OH O
1) Ангижирсан хэлбэрийг гидрохинон, исэлдсэнийг пара-бензохинон гэнэ
2) Хүчиллэг уусмалд системийн редокс потенциал нь суурьлаг үеийнхээс эерэг
утгатай байна
3) пара-бензохинон нь ароматик нэгдэл биш
4) Гидрохинон фенолын гидроксил бүлгийг агуулдаг
5) Амьсгалын гинжин урвалын үед электроны шилжилт
убихинон/убигидрохиноны редокс системийн тусламжтай явагддаг

46. Дараах хоёр нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


OH OH
(1) (2)
OH
OH
1) Хоёулаа хоёр суурьт фенолууд
2) 1 нь пара, 2 нь мета-нэгдэл
3) Хоёулаа карбон хүчлээс Н-донор шинжээрээ сул байна
4) Хоёуланд нь электрофил халалцах урвал бензолоос хялбар явагдана
5) Хоёулаа хялбар исэлдэж хинон үүсгэнэ

47. Na, NaOH, NaCl, FeCI3 нэгдлүүдтэй урвалд ордог нэгдлүүдийг cонгоно уу [И]
A) Этиленгликоль, глицерин, гидрохинон
B) Глицерин, аминий спирт, пирокатехин, гидрохинон
C) Бутилийн спирт, пирокатехин, флороглюцин, гидрохинон
D) Пирокатехин, флороглюцин, гидрохинон
E) Бутанол, этанол, глицерин, фенол

48. Дараах нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

(1) H3C–CO–CH3 (2) H3C–O–CH3

A) (1) ба (2) нь конституцын (байгуулалтын) изомерүүд


B) (1) нь (2)-ээс илүү хүчиллэг
C) (2) бол этилметилэфир
D) (1) бол пропаналь
E) (2) исэлдэж кетон үүсгэнэ

51
49. Дараах хоёр (1 ба 2) нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]
1. СН3–СН2–ОН
2. СН3–О–СН3
1) Байгуулалтын изомерүүд
2) 1 бол этанол, 2 бол эфир
3) 1 нь 2-оос буцлах температур өндөртэй
4) 2 нь 1-ээс хялбархан исэлдэнэ
5) 1 нь 2-оос усанд муу уусна

50. Спирт, диэтилийн эфир 2 усанд уусах чанарын хувьд ойролцоо. Учир нь аль аль нь
устай устөрөгчийн холбоо үүсгэдэг.[E] [Б]

51. Спирт болон диэтилийн эфир нь хоёулаа устөрөгчийн холбоо үүсгэдэг. Гэвч
диэтилийн эфир нь ассоциацлагдахгүй.[D] [Б]

52. Диэтилийн эфирт тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


A) н-Бутанолтай мольмасс нь ижил
B) н-Бутанолоос бага температурт буцална
C) н-Бутанолтай харьцуулахад Н-холбоонд бага орно
D) н-Бутанолоос илүү хялбар ууршдаг
E) Тус эфирийг нойрсуулагчаар ашиглахаа больсон

53. Тэгш хэмт эфирийн эгнээг олно уу [И]


A) C6H5-O-C6H4Br
B) CH3-O-CH3
C) CH3CH2CH2-O-CH3
D) HO-CH2-CH2-O-CH2-OH
E) NH2-CH2-O-CH(OH)CH3

54. Краун эфирт тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


A) Бүтцийн үндсэн нэгж нь этандиол.
B) Цагираг эфирүүд.
C) Органик уусгагчид сайн уусна.
D) Комплекс үүсгэдэггүй.
E) Льюсийн хүчил.
A) 1 зөв
B) 1, 2 зөв
C) 1, 2, 3 зөв
D) 1, 2, 3, 4 зөв
E) Бүгд зөв

55. Тиоспирт нь спиртийн нэгэн адил нийлмэл эфир үүсэх бөгөөд түүнийг .... гэнэ. [И]
A) Дисульфид
B) Меркаптан
C) Пептидийн хэлхээ
D) Димеркаптол
E) Цистейн

56. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


H2N–CH2–CH2–SH
1) Хүнд металлын (Pb2+) хелаторын үүрэг гүйцэтгэнэ
2) Тиол бүлгээрээ дисульфид үүсгэн исэлдэнэ
3) Коэнзим А-гийн бүтцэнд орно
4) Метиониныг декарбоксилжүүлэхэд үүснэ
5) Хоёрдогч амин юм
52
57. Тиоспиртүүдийг анагаах ухаанд маш сайн үйлчилгээтэй антидотоор хэрэглэдэг учир
нь тиолууд хүнд металлуудтай муу уусдаг комплекс нэгдэл үүсгэдэг. [A] [О]

58. Дараах нэгдлүүдээс мөнгөн усны хордлогын үед хэрэглэдэг димеркаптолыг сонгоно
уу. [E] [О]

59. Тиолын биологийн үүргийг сонгоно уу [Э]


1) Уураг тогтворжуулагч
2) Цистейний бүтцийн хэсэг
3) Радикал хазаарлагч
4) Хялбар исэлдэнэ
5) Дисульфид үүсгэнэ
A) 1, 2 зөв
B) 1, 2, 3 зөв
C) 1, 2, 4, 5 зөв
D) 2, 3, 4, 5 зөв
E) Бүгд зөв

60. Тиолууд нь харгалзах спиртүүдээс бага температурт буцалдаг. Учир нь тиолын S-H
холбоо нь спиртийн O-H холбооноос хүчтэй байдаг . [C] [Э]

61. Бага молекулт тиол болон тиоэфирүүд нь хурц, эвгүй үнэртэй байдаг учраас өмхий
хүрэн аюул тохиолдох үед 3-метил-1-бутантиолыг ялгаруулдаг.[B] [Э]

62. Аминд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Усан уусмалдаа суурьлаг шинж үзүүлнэ
2) Анхдагч, хоёрдогч, гуравдагч аминуудын үүсгэх устөрөгчийн холбоо
хүчний хувьд ялгаатай
3) Протонжсон амин саармаг аминыг бодвол усанд сайн уусна
4) Амин дахь азотын атом 2 чөлөөт хос электронтой
5) R-NH2 + HCl = [R-N+H3]Cl- урвал амины хүчиллэг шинжийг харуулсан
урвал

63. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [О]


1) Амин бүлэг бензолын цагираг руу +J0 эфф ект үзүүлнэ NH 2
2) Дээрх нэгдэлд электрофиль халалцах урвал орто, пара
байрлалд явагдана
3) Дараах нэгдлийг Зининий урвалаар гарган авна
4) Усан уусмалдаа суурьлаг шинж үзүүлнэ
5) Энэ нь амин бензол

64. Аминд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Амин нь гетеоратомаар азотыг агуулсан органик нэгдэл
2) Аминууд мэдрэлийн болон мэдрэхүйн үйл ажиллагаанд оролцож,
зохицуулдаг
3) Дөрөвдөгч аммоний давс усанд сайн уусдаг
4) Адреналин, допамин, холин зэрэг нь физиологийн чухал аминууд
53
5) Биогений аминууд энзимийн катализийн урвалаар үүсдэг

65. Амин нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Гуравдагч аминууд маш хүчтэй устөрөгчийн холбоо үүсгэдэг
2) Амин хүчлийн декарбоксильжих урвалын дүнд биогений амин үүсдэг
3) Аналины молекулд хоёрдогч амины бүлэг байдаг
4) Аминууд Nu- реагент болдог
5) Амин бүлэг анхдагч С атомтай холбогдож анхдагч аминыг үүсгэдэг

66. Холин нь саармаг усан уусмалаас катион солилцогч дээр адсорбцлогдоно. Учир нь
саармаг усан уусмалдаа холин эерэг цэнэгтэй дөрөвдөгч аммонийн бүлэг
агуулдаг.[A] [Э]

67. Холин-д тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Холинд азотын атом дөрвөн валенттай
2) Холин бол катион
3) Нэг анхдагч спиртийн бүлэг агуулдаг
4) Ацетил КоА-тай урвалд орж ацетилхолин үүсгэнэ
5) Холин нь усан уусмалдаа амфотер шинжтэй

68. Дараах урвалын дүнд үүсэх үндсэн бүтээгдэхүүн аль нь вэ? [C] [Д]

69. Дараах аминуудаас хамгийн суурьлагийг нь сонгоно уу [И]


A) (CH3)3N
B) C6H5NH2
C) CH3CH2NHCH2
D) CH3CH2NH2
E) (CH3)2NH

70. Гуравдагч амины үүсгэх устөрөгчийн холбоо анхдагч болон хоёрдогч аминыг бодвол
сул байдаг учир нь амин бүлгийн азоттой холбогдсон устөрөгчийн атомууд бүгд
алкил бүлгээр халагдсан байдаг.[A] [О]

71. Дараах аминуудын суурьлаг шинж чанар ихсэх дарааллаар байрлуулсан эгнээг
сонгоно уу [Д]

A) 1<2<3
B) 2<1<3
C) 3<2<1
D) 1<3<2
E) 3<1<2

54
72. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

CH3
N
CH3

A) Энэ бол хоёрдогч амин


B) Альдегидтай урвалд орж шиффийн суурь үүсгэнэ
C) Карбонхүчлийн хлоридтой нуклеофил урвалд орж карбонхүчлийн амид
үүсгэнэ
D) N-атом нь хоёр чөлөөт хос электронтой
E) Хүчтэй хүчил нэмбэл давс үүсгэнэ

73. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

H3C CH3
H
C NH C
H3C H CH3
1) Энэ бол хоёрдогч амин
2) N-атом нэг чөлөөт хос электронтой
3) HCl нэмэхэд давс үүснэ
4) Карбон хүчлийн хлоридтой урвалд ороход нуклеофилийн шинж үзүүлнэ
5) Альдегид ба кетонтой урвалд орж шиффийн суурь (азометин) үүсгэнэ

74. Дөрөвдөгч аммоний давс нуклеофил шинж үзүүлэхгүй. Учир нь дөрөвдөгч аммоний
давсны N-атом эерэг цэнэгтэй тул чөлөөт хос электрон байхгүй байна.[A] . [Э]

75. Дараах өгөгдлөөс амидын гидролизын урвалын завсрын шатны бүтээгдэхүүнийг


сонгоно уу [B] . [О]

76. Аналины молекулын фенил язгуур амин бүлгийн донор шинжийг бууруулдаг. Учир
нь аналин нь амфотер шинжтэй.[C] . [О]

77. Хүчлийн амидын NH-бүлгийн суурьлаг шинж нь амины NH2-бүлгээс муу байдаг.
Учир нь карбонил бүлэгтэй хөрш О-атом амид бүлгийн азотын атом дээрх чөлөөт
хос электронийг өөр лүүгээ хүчтэй татна.[A]. [Э]

78. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

CH3
+ -
N CH3 Cl
CH3
1) Энэ бол дөрөвдөгч аммонийн давс
2) Энэхүү катион усан уусмалд амфофил шинжтэй
55
3) Усан орчинд мицелл үүсгэнэ
4) ОН- -тай урвалд орж гуравдагч амин ба спирт үүсгэнэ
A) 1 ба 2 зөв
B) 2 ба 3 зөв
C) 2 ба 4 зөв
D) 1,2 ба 3 зөв
E) 1, 3 ба 4 зөв
79. Дараах хоёр нэгдлийг харьцуулж тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

O
(1) C O CH2 CH2 NH2

O
(2) NH C CH2 CH2 OH

1) 1 ба 2 байршлын изомерүүд
2) 2 бол карбон хүчлийн амид
3) 1 гидролизод орж бензойны хүчил ба этаноламин үүсгэнэ
4) 2-ын гидролизоор аналин үүснэ
5) Хоёулаа суурьлаг шинжтэй

80. Адренилинд (метиламино этанолпирокатехин) тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


A) Судасны ханыг агшаах үйлчлэлтэй гормон
B) Адреналины L ба D изомерүүд нь биологийн идэвхитэй
C) Энэ нь гурван атомт фенол
D) Адреналин нь зөвхөн байгалийн гаралтай бодис
E) Цусны бүлэгнэлтийг зохицуулагч гормон

81. Кодейнд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Кодейн нь ароматик зургаан талт цагираг агуулна


2) Кодейн нь гетероцикл зургаан талт цагираг агуулна
3) Исэлдэж кетон үүсгэнэ
4) Энэ бол метилийн эфир
5) Хоёрдогч амин бүлэг агуулна

82. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Энэ бол норадрелин


2) Хоёр атомт фенол ба анхдагч амин
3) Бодисын солилцоонд N-атом нь метилжиж
адреналин үүсгэнэн
4) Инсулины антагонист үйлчлэлтэй
5) Хоёр хираль төвтэй

56
83. Серотонинд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) 5-гидрокси-L-триптофаны декарбоксилжилтаар үүснэ


2) Төв мэдрэлийн системийн нейротрансмиттер
3) Индолын цагираг систем агуулна
4) Моноамин-оксидазын тусламжтай задардаг
5) Серотонины зөвхөн L-хэлбэр физиологийн идэвхитэй

84. Лецитинд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Дөрөвдөгч N-атом агуулна


2) Глицериний С-2 атом тэгш бус хэмт төв болно
3) Лецитин бол глицериний нийлмэл эфир
4) Лецитин усан уусмалд цвиттер ионы хэлбэрээр оршино
5) Транс конфигурацтай ханаагүй дээд тосны хүчил агуулна

85. Сальбутамол эмийн функциональ бүлэгт тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Хоёрдогч амин
2) Фенолын гидроксилын бүлэг
3) Хоёрдогч спирт
4) Анхдагч спирт
5) Гуравдагч амин

86. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Анхдагч спиртийн бүлэг агуулна


2) Хэлхээндээ транс давхар холбоо агуулна
3) Давхар холбоонууд нь коньюгацлагдсан
4) Энэ бодис маш гидрофил шинжтэй
5) Тус бодис нэг хираль төвтэй

87. Дигидроксихолекальциферолын бүтцэнд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

57
1) Энэ бол гурван атомт спирт
2) Гуравдагч ОН-бүлэг агуулна
3) Ээлжилсэн давхар холбоо агуулна
4) С ба D цагирагууд нь транс холбогдсон
5) С-25 атом хираль төв болно

88. Витамин D3 молекулд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Конъюгацлагдсан триен-систем агуулна
2) Организмд элэг, бөөрөнд гидроксилжинэ
3) Тосонд уусна
4) Мөн холекальциферол гэж нэрлэдэг
5) Стеран бүтцийг агуулна

89. Ментолд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Нийлбэрийн томъёо нь С10Н20О
2) Изо-пропилийн бүлэг агуулна
3) Хоёрдогч спирт
4) Исэлдэж кетон үүсгэнэ
5) Гурван хираль төвтэй

90. Ретинольд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) β-каротинаас үүснэ
2) Ретинол нь ретиналын анхдагч бодис
3) Энэ бол изопреноид
4) Анхдагч спиртийн бүлэг агуулна
5) Бүх давхар холбоо цис конфигурацтай

58
IY БҮЛЭГ. Карбонил бүлэгт нэгдлүүд

1. Карбонил бүлэгт нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Карбонил бүлэг нь хүчтэй туйлширсан шинжтэй
2) Карбонил бүлгийн С атом нуклеофильурвалжтай урвалд ордог
3) Байршлын изомерийн нэг онцгой хэлбэр болох кето ба енол
хэлбэрүүдтэй
4) Карбонил бүлгийн С атом нь хүчтэй электрофил төв болдог
5) Карбонил бүлэгт нэгдлүүд нь халалцах урвалд ордог

2. Альдегид болон кетоны карбонил бүлэгт тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Карбонилын С-атом sp2-эрлийзжилтэй
2) Карбонилын С-атом эерэг туйлшралтай
3) Карбонил бүлгийн С ба О атомын хооронд нэг π-, нэг σ-холбоотой
4) Карбонил бүлгийн О-атом хоёр чөлөөт хос электронтой
5) Карбонилын С-атомтай холбогдсон атомуудын холбооны өнцөг 90о

3. Карбонил бүлэгт нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Альдегид ба кетон нь карбонилт нэгдэл
2) Карбонил бүлэгт нэгдлүүд ангижирч спирт үүсгэнэ
3) Карбонил бүлэгт нэгдлүүд спиртэй урвалд орж хагас ацеталь үүсгэнэ
4) Аммиак С=О давхар холбооны С-атомд нэгдэнэ
5) Кетон зөөлөн исэлдүүлэгчтэй урвалд орж, харин альдегид орохгүй

4. Карбонил бүлэгт нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Карбонил бүлэгт нэгдлүүд харгалзах спиртүүдээс бага температурт
буцалдаг
2) Кето ба енол хэлбэрүүд шингэн төлөвтөө өөр хоорондоо тэнцвэрийн
байдалд оршдог
3) Карбонил бүлгийн С атомтай α-байрлалд орших Н атом хүчиллэг шинжтэй
4) Альдегидууд кетоноос урвалын идэвхээр муу
5) Карбонил бүлэгт нэгдлүүд спирттэй нэгдэж альдол үүсгэдэг

5. Карбонил бүлгийн α С атомын С Н хүчиллэг шинжээс үүдэн карбонил бүлэгт


нэгдлүүд ямар хувиралд орох идэвхтэй болдог вэ? [Э]
1) Нуклеофил нэгдэх
2) Кето-енол таутомер
3) Карбонил бүлгийн Н-ийн атом халагдахгүй
4) Альдол конденсац
5) Исэлдэх

6. Карбонил бүлэгт нэгдлүүд хүчиллэг шинжтэй. Учир нь α-С атом нь С-Н хүчиллэг
шинжтэй. [D] [Э]

7. Карбонил бүлэгт нэгдлүүд АЕ урвалд сайн ордог. Учир нь карбонил бүлгийн С атом
электроны дутагдалд орсон байдаг. [D] [Э]

8. Дараах нэгдлүүдээс альдегидтай харилцан үйлчлэлцэх нэгдлийг сонгоно уу [Э]


1) Анхдагч амин
2) Спирт
3) Гидразин
4) Гидроксиламин
5) Альдегид

59
9. Альдолжилт, Канницаро болон Тищенкийн урвалд зөв хариуг сонгоно уу [И]
1) Альдолжих урвал нь хүчтэй суурийн нөлөөгөөр явах ба урвалаар окси-альдегид
үүснэ
2) Канницарогийн урвал нь ароматик альдегидад хамаарах ба хүчтэй суурийн
нөлөөгөөр исэлдэх, ангижрах урвал явна.
3) Тищенкогийн урвал нь хөнгөн цагааны алкоксидийн нөлөөгөөр явах ба исэлдэх
ангижрах урвалаар нийлмэл эфир үүснэ
A) 1, 2, 3 зөв
B) 1, 2 зөв
C) 2, 3 зөв
D) 1, 3 зөв
E) 1, 2, 3 буруу

10. Альдегид ба кетонд карбонилын С-атом нь электрофил төв байна. Учир нь альдегид
ба кетоны карбонилын С-атом нь электрофилүүдтэй урвалд орох хандлага өндөртэй
байдаг. [C] [Э]

11. Альдегид ба кетоны карбонилын О-атомыг аль нь хялбар довтлох вэ? [Э]
A) Анион
B) Нуклеофил реагент
C) Электрофил реагент
D) Анхдагч амины N-атом
E) Усны молекулын О-атом

12. Альдегид ба кетоны карбонилын С-атомыг аль нь хялбар довтлох вэ? [Э]
1) Анион
2) Нуклеофил реагент
3) Анхдагч амины N-атом
4) Усны молекулын О-атом
5) Электрофил реагент

13. Альдегидын шинж чанарт тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Нуклеофиль нэгдэх урвалд орно
2) Карбонил бүлгий С атом электрофиль төв болно
3) Альдолконденсацийн урвалд орно
4) Уусмалдаа кето-енол таутомерийн тэнцэлд
5) Енол нь металлтай комплекс үүсгэнэ

14. Альдегидэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Анхдагч спиртийн исэлдэлтээр үүснэ
2) Анхдагч аминтай урвалд орно
3) Доод алифатик альдегидууд усанд сайн уусдаг
4) Исэлдэж карбон хүчил үүсгэнэ
5) Кетонтой урвалд орж ацеталь үүсгэнэ

15. Формальдегидэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Ангижруулахад метанол үүснэ
2) Зөөлөн исэлдүүлэхэд шоргоолжны хүчил үүснэ
3) Хүчтэй исэлдүүлэхэд СО2 ба ус үүснэ
4) Бодисын солилцоонд метанолын задралаар үүсдэг бүтээгдэхүүн
5) Анхдагч аминтай урвалд орж –С=N- бүлэг үүсгэнэ

60
16. Дараах хүчилтөрөгчит нэгдлүүдийг исэлдэх урвалд орох идэвхийн ихсэх
дарааллаар байрлуулна уу. [О]

1. 2. 3.
A) 1 < 2 < 3
B) 2 < 3 < 1
C) 3 < 1 < 2
D) 3 < 2 < 1
E) 2<1<3

17. Дараах альдегид ба кетонуудыг нуклеофиль урвалд орох идэвхээр дараалалд оруулна
уу. [О]

1. 2. 3. 4.

A) 1>2>3>4
B) 4>3>2>1
C) 1>3>2>4
D) 3>1>4>2
E) 4>2>3>1

18. Альдегид ба кетоны хими шинжид хамаарах хариуг сонгоно уу [О]


1) Нэмэх туйлын төв болсон карбонилын (C=O) нүүрстөрөгчийн атом. Энэ нь
нуклеофиль реагент (Х-) –ыг нэгдүүлэх төв юм
2) Хасах туйлын төв болсон карбонилын (C=O) хүчилтөрөгчийн атом. Энэ нь
электрофиль реагент (H+) –ыг нэгдүүлэх төв юм
3) Карбонилаас α байрлалд байгаа хөдөлгөөнт устөрөгчийн атом
A) 1, 2,
B) 1, 2, 3
C) аль нь ч биш
D) 2, 3
E) 3, 4

19. Дараах урвал болон нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


O
C 1 COOH
H + O2
2
(1) (2)
1) 1 бол бензальдегид
2) Тус урвалаар бензойны хүчил үүснэ
3) 1 нь спирттэй урвалд орж хагас ацеталь, улмаар ацеталийг үүсгэнэ
4) 1 ангижирна
5) Фенил аланины задралын завсарын бүтээгдэхүүнээр 2 үүсдэг

20. Дараах урвалын тэгшитгэл зөв байна уу? [Э]

61
+
H OCH3
R CHO + CH3OH R CH + H2 O
OCH3
A) Зөв
B) Буруу, хоёр молекул ус үүснэ
C) Буруу, хоёр молекул метанол шаардлагатай
D) Буруу, альдегид исэлдэх ёстой
E) Буруу, хагас ацеталь үүсэх ёстой

21. Дараах нэгдлүүдээс аль нь зөөлөн нөхцөлд исэлдэхгүй вэ? [Э]


a) CH3 CH2OH b) OH c) H3C C COOH
O

OH
d) CH2 CH COOH e) CHO
SH NH2

22. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


CHO

1) Бүх С-атом нь sp2 эрлийзжилтэй


2) Тохирох исэлдүүлэгчийн тусламжтай карбон хүчил үүсгэнэ
3) Бензальдегид ба ацетальдегидын альдол конденсацаар үүссэн
4) Цис изомертэй
5) Анхдагч аминтай урвалд орж шиффийн суурь үүсгэнэ

23. Альдегидын спирттэй харилцан үйлчлэлцэх урвалын тухайд тохирох хариуг


сонгоно уу [Э]
1) Альдегидын карбонил бүлгийн С атом электрофиль төв болно
2) Спирт нуклеофиль реагентийн үүрэг гүйцэтгэнэ
3) Энэ урвал нуклеофиль нэгдэх механизмаар явагдна
4) Энэ урвалын дүнд ацеталь үүснэ
5) Урвалаар ус ялгарна

24. Дараах урвалд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


O
C
H

C
H O
1) Энэ бол цис - транс хувирал
2) Харах процессын үндсэн урвал
3) Энэ бол эксергон урвал
4) Бүтээгдэхүүн бодис эх бодисоос илүү тогтвортой
5) Хүний биед “идэвхитэй изопрен”-ээс нийлэгжинэ

25. Дараах өгөгдсөн нэгдэл ямар бодисуудын альдол нэгдэх урвалын дүнд үүссэн бэ? [Э]

62
OH OH
CH CH2 C CH2 CH
O
1) Бензальдегид
2) Ацетальдегид
3) Ацетон
4) Бензойны хүчил
5) Этанол
A) 1 ба 2 зөв
B) 1 ба 3 зөв
C) 1 ба 5 зөв
D) 2 ба 4 зөв
E) 4 ба 5 зөв

26. Дараах кетоноос ямар нь этанолтай урвалд орж хираль төв агуулсан хагас ацеталь
үүсгэх вэ? [Э]

A) Ацетон
B) Пентон-3-он
C) Бензофенон
D) Бутан-2-он
E) Гептан-4-он

27. Дараах альдегидуудаас ямар нь альдол-урвалд орохгүй вэ? [Э]


A) Этаналь
B) Пропаналь
C) Метаналь
D) 2-метилпропаналь
E) Бутаналь
28. Енол хэлбэрийн үед молекул дотоодын устөрөгчийн холбоо үүсдэг. Иймд энэ хэлбэр
нь кето хэлбэрээс давамгайлж оршино[A] [О]

29. Спиртийг исэлдүүлж альдегид, кетон гаргахад исэлдүүдэгчээр ямар нэгдэл хэрэглэх
вэ? [Б]
A) Хүчтэй азотын хүчил, Na2Cr2O7+H2SO4, K2Cr2O7+H2SO4, MnO, KMnO4,
Cr2O3
B) Хүчтэй азотын хүчил, Na2Cr2O7+H2SO4, MnO, KMnO4, Cr2O3
C) Хүчтэй азотын хүчил, K2Cr2O7+H2SO4, MnO, KMnO4, Cr2O3
D) Хүчтэй азотын хүчил, Na2Cr2O7+H2SO4, K2Cr2O7+H2SO4, KMnO4, Cr2O3
E) Хүчтэй азотын хүчил, Na2Cr2O7+H2SO4, K2Cr2O7+H2SO4, MnO, KMnO4

30. Альдегид, кетоныг таних болон байгуулалтыг тогтооход аммиакаас уламжлалтай


(H2N-X) түүний ямар нэгдлүүдийг хэрэглэдэг вэ? [Б]
A) Гидроксильамин, оксим, гидразон, гидразин
B) Гидроксильамин, оксим, гидразон, гидразин, фенил гидразан
C) Гидроксильамин, гидразон, гидразин, фенил гидразан
D) Гидроксильамин, оксим, гидразон, фенил гидразан
E) Гидроксильамин, оксим, гидразин, фенил гидразан

31. Дараах урвалд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

63
H3C + H3C OC H3
H
C O + 2 CH3OH C + H2 O
H3C H3C OC H3
1) Хүчлээр катализжсан урвал
2) Субстрат нь ацетон
3) Спирт нуклеофилийн үүрэг гүйцэтгэнэ
4) Урвалын эцсийн бүтээгдэхүүн нь ацеталь (кеталь)
5) Энэ бол эргэдэг урвал

32. Кетоныг ангижруулахад анхдагч спирт үүснэ. Учир нь ангижрах үед кетоны
карбонил бүлэгт хоёр Н-атом нэгдэнэ. [Э]

33. Дараах урвалд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

COOH COOH

CH2 CH3
CH2

CHOH C=O C=O

CH3 CH3 CH3


(1) (2) (3)
1) 1 бол β-гидрокси тосны хүчил, 2 бол ацетцууны хүчил, 3 бол ацетон
2) 1→2 урвал исэлдэх, 2→3 бол декарбоксилжих урвал юм
3) Эмчилгээ хийж эхлээгүй үед чихрийн шижин өвчтэй хүний шээсэнд
гурвуулаа агуулагддаг
4) 2 бол холестеролын биосинтезийн завсрын бүтээгдэхүүн болох СоА
нэгдлийн бүтцэнд орно
5) Эдгээр урвалууд бүгд эргэдэг

34. Дараах нэгдлүүдээс аль нь зөөлөн нөхцөлд исэлдэхгүй вэ? [Э]


a) HCHO b) OH c) CH3 CH COOH
OH

OH
CH2 CH2 CH (CH2)4 COOH e) OCH3
SH SH

35. Дараах өгөгдсөн нэгдэл альдол конденсацын урвалаар ямар бодисуудаас үүссэн бэ?
[Э]
CH3
H3C C CH C
O CH3
A) Ацетальдегид ба ацетон
B) Ацетальдегид ба 1-бутен
C) 3 молекул ацетальдегид
D) 2 молекул ацетон
E) Цууны хүчил ба ацетон

36. Дараах карбониль бүлэгт нэгдлүүдээс нуклеофиль урвалд идэвхи муу орох нэгдлийг
сонгоно уу [Б]

A) Формальдегид
B) Ацетоальдегид
64
C) Бензальдегид
D) Ацетон
E) Ацетцууны хүчлийн эфир

Дараах нэгдлүүдээс аль нь хинон бэ? [Э]


O OH
O O O
H3C
O H3C
OH
O O O
a) b) c) d) e)

38. Нафтохинонд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) 1,4-нафтохинон ангижирч нафтогидрохинон үүсгэнэ
2) Нафтохиноны редокс потенциал рН-аас хамаарна
3) Витамин К нь бүтцэндээ нафтохинон системийг агуулдаг
4) Витамин К дутагдлын үед протромбины синтез буурна
5) Витамин К-гийн антагонист дикумарол нь нафтохинон системийг агуулна

39. Дараах субстанцад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


O

O
1) Тус нэгдэл устөрөгчийг нэгдүүлж ангижирна
2) Ангижрах процесс орчны рН-аас хамаарна
3) Витамин К-гийн бүтцэнд энэ цагираг систем агуулагдана
4) UV-абсорбцын спектр өөрчлөгдөхөд ангижрах процесс явагдана
5) Энэ бол бензохинон

40. Дигидроксиацетон ба глицеринальдегид нь: [Э]


A) Конформерүүд
B) Стереоизомерүүд
C) Байгуулалтын (конституцын) изомерүүд
D) Энантиомерүүд
E) Диастереомерүүд

41. 1,3-дигидроксиацетонд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) L-глицерин альдегидтай изомер
2) Энэ бол энгийн кетоз
3) Энэ бол триоз
4) Фосфат хэлбэрээр өөхөн эдэд глицерин фосфатын нийлэгжилтийн анхдагч
бодис
5) Нэг хираль төвтэй

42. Хавдарын эмчилгээнд хэрэглэдэг адриамицинд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Анхдагч спирт
2) Фенол
3) Анхдагч амин
4) Эфир
5) Альдегид

65
43. Дараах нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Тестостероноос андростеронд хувирахад С-17 атомын ОН бүлэг исэлдэж, С-


3 атомын кето бүлэг ангижирч, С-4,5 атомын давхар холбоо гидриджинэ
2) Аль алинд нь ОН-бүлэг хираль С-атомтай холбогдсон байна
3) Тестостерон нь хүчтэй үйлчлэлтэй андроген
4) Тестостерон нь 17-кетостероид байдлаар биеэс гадагшилна
5) Эдгээрийн биосинтезийн анхдагч бодис нь холестерин ба прогестрон

44. Ванилинд тохирох хариуг сонгоно уу [Э


A) Карбоксил бүлэг агуулна.
B) Метокси бүлэг агуулна.
C) Гуравдагч спирт.
D) Бромын усны өнгийг арилгана.
E) Бүх С атом sp2 эрлийзжилттэй.

45. Пиридоксалфосфатад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Альдегидын бүлгээрээ анхдагч аминтай урвалд орно


2) Энэ бол трансаминазын коэнзим
3) Азотын атом нь протонжих боломжтой
4) Энэ бол фосфор хүчлийн энгийн эфир
5) Пиримидины цагирагийг агуулна

46. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Энэ бол тестостерон
2) Энэ бол кетон
3) Энэ бол хоёрдогч спирт
4) Молекул хэд хэдэн хираль төвтэй
5) Тус молекул хавтгай бүтэцтэй

47. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Энэ бол витамин В6 -ийн нэг хэлбэр
2) Пиридины цагираг агуулна
3) N-атом нь протонжино
4) Амин бүлэгтэй холбогдож шиффийн суурь үүсгэнэ
5) Усанд уусдаг витамин

66
48. Дараах нэгдэлд (гестаген норгестрел) тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Энэ бол стераны уламжлал


2) Алкины бүлэг агуулна
3) 5 ба 6 талт цагирагууд өөр хоорондоо транс холбогдсон
4) Нэг карбонилын бүлэг агуулна
5) Хоёрдогч спиртийн бүлэг агуулна

49. Нэгэн эмийн бэлдмэлийн бүтцийг бүрэн бус дүрсэлсэн байна. Энд харуулсан хэсгийн
бүтцэнд агуулагдаагүй функциональ бүлгийг сонгоно уу Э]

A) Альдегид
B) Гуравдагч амин
C) Карбонхүчлийн амид
D) Хоёрдогч амин
E) Гуравдагч спирт

67
Y БҮЛЭГ. Карбоксил бүлэгт нэгдлүүд

1. Карбонхүчлийг радикалын төрхөөр нь хэрхэн ангилдаг вэ? [Д]


A) Ханасан, ароматик карбонхүчил
B) Ханасан, ханаагүй, ароматик карбонхүчил
C) Ханасан, ханаагүй алифатик карбонхүчил
D) Ханасан, ханаагүй карбонхүчил
E) Ханасан, ароматик карбонхүчил

2. Монокарбонхүчлийг гарган авах оновчтой аргыг сонгоно уу [Б]


1) Карбон хүчлийн галогент уламжлалуудыг гидролизод оруулах
2) Анхдагч спиртүүд ба альдегидуудыг исэлдүүлэх
3) Эфирийг шүлтийн гидролизод оруулах
4) Нүүрсустөрөгчдийг исэлдүүлэх
5) Ацетоныг ангижруулах
A) 1,3
B) 1,2
C) 2,3
D) 4,5
E) 3,5

3. Карбонхүчлүүд, тэдгээрийн уламжлалууд химийн урвалын ямар төрлийн


механизмаар урвалд ордог вэ? [Б]
A) АR
B) AN
C) AE
D) SN
E) SE

4. Аль нэгдлийг хүчтэй хүчлээр гидролизод оруулахад карбонхүчил үүсэхгүй вэ? [A]
[Э]

a)
O O
O CH3
+
b) H3C C O CH2 CH2 N CH3
CH3
COOH
c)
O C CH3
O
O
d) OH
O
e) C
O CH2

68
5. Дараах нэгдлүүдийг гидролизод оруулбал ямар нэгдлээс карбоксил бүлэг үүсэх вэ?
[Э]
a) H3C CH2 O CH2 CH3
b) H3C CH2OH

c) O CH3

O
d) O CH3

e) O O

6. Дикарбонхүчлийн ангиллыг сонгоно уу [Д]


A) Ханасан, ханаагүй дикарбон хүчил
B) Ханаагүй, арендикарбон хүчил
C) Ханасан, ханаагүй арендиоарбон карбон хүчил
D) Ханасан, арендикарбон хүчил
E) Ханасан, ханаагүй, аренполикарбон хүчил

7. Карбонхүчлийн уламжлалуудад ямар нэгдлүүд орох вэ ? [Д]


1) Карбонхүчлийн галоген ангидридууд
2) Карбонхүчлийн ангидридууд
3) Карбонхүчлийн амидууд
4) Карбонхүчлийн нийлмэл эфирүүд
5) Карбонхүчлийн нитрилүүд

8. Дараах хүчлүүдийн томьёог ажиглаад оксо ба гидроксо хүчлийн томьёог сонгоно уу


[Д]
1. HOOC - CH2C(OH)(COOH)CH2COOH 2) CH3(CH2)16COOH
3. C17H29COOH 4) HOOC – COCH2COOH
A) 1 ба 2
B) 3 ба 4
C) 4 ба 1
D) 1 ба 4
E) 2 ба 3

9. Дараах урвалын бүдүүвчинд А ямар бодис вэ? [Д]


O
║ (O)
CH3 → CH3 - C - CN → A ← CH3CH(OH)COOH
A) Гликолийн хүчил
B) Сүүний хүчил
C) Усан үзмийн хүчил
D) Пропиоины хүчил
E) Ацетцуугийн хүчил

10. Карбонхүчлүүдийн хүчиллэг чанар харьцангуй өндөр байдгийг юугаар тайлбарлах


вэ? [Д]
A) –М - Эффекийн нөлөөгөөр карбонил бүлгийн устөрөгчийн атом илүү
хөдөлгөөнтэй болдог
B) +М - Эффектийн нөлөөгөөр карбонил бүлгийн устөрөгчийн атом илүү
хөдөлгөөнтэй болдог
C) –I - Эффектийн нөлөөгөөр карбонил бүлгийн устөрөгчийн атом илүү
хөдөлгөөнтэй болдог
69
D) +I - Эффектийн нөлөөгөөр карбонил бүлгийн устөрөгчийн атом илүү
хөдөлгөөнтэй болдог
E) Карбоксил бүлгийн O-H холбоо амархан тасардаг

11. Карбонхүчлийн хүчиллэг чанар радикалийн төрхөөс хамаардаг. Дараах хүчлүүдийг


хүчиллэг чанар ихсэх дагуу байрлуулна уу. [Д]
1) HCOOH
2) CH3COOH
3) Cl3C-COOH
4) Cl2CH-COOH
5) ClCH2-COOH
A) 1,2,3,4,5
B) 2,1,5,4,3
C) 2,3,1,4,5
D) 3,1,2,5,4
E) 4,5,3,1,2
12. Ямар карбонхүчлийн давсыг эмнэлэгийн практикт арьс болон салслаг бүрхэвчийн
үрэвсэлийн үед аргаагч болгон хэрэглэдэг вэ ?
A) HCOOH
B) CH3(CH2)2COOH
C) CH3COOH
D) (CH3)2CHCH2COOH
E) C6H5COONa

13. Дараах этерфикацын урвалд анализ хийнэ үү [Д]


Н+
CH3COOH + C2H5OH ↔ CH3СООC2H5 + H2O
1) Энэ урвал хүчлийн оролцоотойгоор хурдан явагдана
2) Урвалын дүнд этилацетат үүсэн байна
3) Урвалын бүтээгдэхүүн нь гидролизод орно
4) Энэ урвал буцаж явагддаг урвал байна
5) Энэ урвал саармаг орчинд явагдана

14. Дараах дикарбонхүчлүүдээс ханасан хүчлүүдийг сонгоно уу [Д]


1) Хувын хүчил
2) Акрилийн хүчил
3) Малоны хүчил
4) Глутарын хүчил
5) Фумарын хүчил
A) 1 ба 2
B) 2 ба 3
C) 1 ба 5
D) 2 ба 5
E) 3 ба 4

15. Нүүрсний хүчил ба түүний уламжлалууд бие махбодод чухал үүрэгтэй байдаг.
Нүүрсний хүчлийн ямар уламжлалын гарган авсан нэгдэл нь зэсийн (+2) ионтой
хөх ягаан өнгийн нэгдэл үүсгэдэг вэ ? [Д]
A) Cl-COOH нүүрсний хүчлийн хлорангидрид
B) CО(NH2)2 нүүрсний хүчлийн диамид
C) H2NCOOH нүүрсний хүчлийн амид
D) CОCl2 нүүрсний хүчлийн дихлорангидрид
E) CО(OH)2 нүүрсний хүчил

70
16. Зарим чухал карбонхүчлийн томьёо ба нэрийг оноож харгалзуулна уу [Д]
1) Алимны хүчил a. CH3C(O)COOH
2) Усан үзэмний хүчил b. HOOC-CH2C(OH)(COOH)CH2COOH
3) Сүүний хүчил c. HOOC-CH(OH)CH2COOH
4) Лимоний хүчил d. CH3CH(OH)COOH
A) 1a,2b,3d,4c
B) 1b,2a,3d,4c
C) 1d,2c,3a,4b
D) 1c,2a,3d,4b
E) 1b,2d,3a,4c

17. Дараах ацил-бүлгүүдийн томьёог нэрэнд нь харгалзуулна уу [Д]


1) CH3-CO- а. Валерил
2) HCO- б. Пропионил
3) CH3-CH2-CO- в. Формил
4) CH3-(CH2)3-CO- г. Бутирил
5) CH3-(CH2)-CO- д. Ацетил
A) 1д 2в 3б 4а 5г
B) 1д 2в 3г 4б 5а
C) 1а 2б 3в 4г 5д
D) 1г 2в 3а 4б 5д
E) 1б 2г 3д 4а 5в

18. Карбонхүчилд ямар хариу зөв байгааг сонгоно уу [Д]


A) Карбонхүчлүүд эсийн болон биеийн шингэнд анион ба давс хэлбэрээр
оршдог
B) Карбоксилят ионы сөрөг цэнэг индукцийн эффектээр тогтворждог
C) Шоргоолжны болон цууны хүчлүүд нь тримерждэг
D) Карбоксилят ион хүчтэй гидрофоб шинжтэй
E) Органик хүчлүүд нь бүгд хүчтэй хүчлүүд
19. Органик хүчлүүд болон тэдгээрийн анионыг зөв харгалзуулна уу. [Д]

1.Хурган чихний хүчил a. Тартрат


2.Хувны хүчил b. Оксалат
3.Тосны хүчил c. Бутират
4.Дарсны хүчил d. Цитрат
5.Нимбэгний хүчил e. Сукцинат
A) 1b, 2e, 3c, 4a, 5d
B) 1a, 2d, 3b, 4c, 5e
C) 1e, 2d, 3c, 4a, 5b
D) 1e, 2d, 3b, 4c, 5a
E) 1b, 2e, 3a, 4c, 5d

20. Гидрокси хүчлүүд агуулсан эгнээг сонгоно уу [Б]


A) Олейны стеарины, сүүний, фумарын хүчлүүд.
B) Этаны, пропаны, пентадеканы, сүүний хүчлүүд.
C) Дарсны, алимны, сүүний, нимбэгний хүчлүүд.
D) Алимны, нимбэгний, олейны, стеариний хүчлүүд.
E) Сүүний, цууны, фумарын, хурган-чихний хүчлүүд

21. Дараах нэгдлүүдээс зөвхөн толин/оптик/ изомер үүсгэдэг эгнээг сонгоно уу [Б]
A) Пропионы хүчил, сүүний хүчил, глюкоз
B) Глюкоз, фруктоз, тосны хүчил
C) Галактоз, фруктоз, алимны хүчил
D) Стеарины хүчил, фумарын хүчил, сүүний хүчил

71
E) Галактоз, стеарины хүчил, сүүний хүчил

22. Карбонхүчил, түүний функциональ уламжлалууд нь .......... урвалд орно. [Д]


A) SE
B) SN
C) SR
D) AN
E) AE

23. Карбонхүчлийн молекулд карбоксил бүлэгт ямар ямар туйлт ковалент холбоо байх
вэ? [Б]
A) О-Н ба С-Н
B) С-О ба С-Н
C) С-О ба С=O
D) C=O , С-О, О-Н
E) С-О С-О С-Н

24. Карбонхүчлийн молекулд ямар бүлэг гидрофиль шинжтэй байх вэ? [Б]
A) С=O
B) С-О
C) О-Н
D) СООН
E) С-Н
25. Ацилат-ионд (R-COO-) J0 ба М0 эффектүүд ямар утгатай байх вэ? [Б]
A) +J0 ба +М0
B) - J0 ба +М0
C) +J0 ба - М0
D) +J0 ба +М0
E) - J0 ба - М0

26. Дараах бүдүүвчинд В бодисыг нэрлэнэ үү [Б]

A) Нийлмэл эфир, R-COOR1


B) Аммоний давс, R-COONH4
C) Хүчлийн амид, R-CONH2
D) Ангидрид, RCOOCOR
E) Аммоний гидроксид, NH4OH

27. Карбонхүчлийн уламжлалууд нуклеофил урвалжтай урвалд ороход карбонил


бүлгийн идэвхжил буурах дараалалыг зөв олно уу [Б]
A) Ангидрид > эстер > хлорид > тиоэстер > амид
B) хлорид > ангидрид > тиоэстер > эстер > амид
C) эстер > тиоэстер > ангидрид > хлорид > амид
D) хлорид > ангидрид > эстер > тиоэстер > амид
E) тиоэстер > хлорид > эстер > тиоэстер > ангидрид

28. Нэг молекулын дотор агуулагддаг карбоксил болон гидроксил бүлэг хоорондоо
урвалд орж нийлмэл эфир үүсгэдэг. Энэ тохиолдолд ...... бүтэц үүсэх ба түүнийг
.....гэж нэрлэнэ. [Б]
A. Шулуун, ацетон
B. Цагираг, лактон
72
C. Хагас ацеталь,
D. Цагираг, ацетон
E. Цагираг, хагас ацеталь

29. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


H H
C C
HOOC COOH
1) Дикарбон хүчил
2) рН=7 үед анион байдлаар оршино
3) рКх1 < рКх2
4) Транс изомерийг нь фумарын хүчил гэнэ
5) Энэ бол хувны хүчил

30. γ- гидрокситосны хүчлийн молекул дотоодын эстержих урвалаар ямар нэгдэл үүсэх
вэ? [Э]

A) Нийлмэл эфир
B) Энгийн эфир
C) Лактон
D) Цагираг энгийн эфир
E) Альдегид

31. Карбонхүчлийн амид суурьлаг шинжээрээ аминаас сул байдаг. Учир карбониль
бүлгийн С атом О атом руу туйлширснаас азотын электрон нятрал С атом руу
татагдана. [А] [Э]

32. Лабораторид аспирин гарган авах хосыг сонгоно уу [Э]


A) Салицилын хүчил, цууны хүчлийн ангидрид
B) Цууны хүчил, цууны хүчлийн ангидрид
C) Салицилын хүчил, цууны хүчил
D) Салицилын хүчил, хүхрийн хүчил
E) Цууны хүчил, хүхрийн хүчил

33. 1г салицилийн хүчлийг илүүдлээр авсан цууны ангидридтай харилцан үйлчлүүлэхэд


0,85г аспирин үүссэн бол урвалын гарцыг тооцоолно уу. [Д]
A) 65%
B) 77%
C) 85%
D) 0,91%
E) 100%

34. 23г нэгэн хүчлийг бүрэн саармагжуулахад 0,5 молийн калийн гидроксид
зарцуулагдсан бол энэ ямар хүчил байх вэ? [Д]
A) Шоргоолжны
B) Бутаны
C) Цууны
D) Пропионы
E) Бензойны

35. Этаны хүчилтэй изомер нэгдлийг сонгоно уу [Д]


A) CH3COOCH3
B) HCOOH
C) HCOOC2H5
73
D) HCOOCH3
E) CH3COH

36. Цууны хүчлийн диссоциацын тогтмол 1,8·10-5 моль/л бол түүний 0,1М уусмал дахь
устөрөгчийн ионы концентрацыг олно уу [Д]
A) 2 ·10-4
B) 1,34 ·10-3
C) 0,65 ·10-6
D) 2,09 ·10-6
E) 2,09 ·10- 4

37. Дараах нэгдлүүдээс аль нь олон шатаар диссоциацид орох вэ? [Э]
COOH
CH2
OH HO O CH2 COOH
HO OH HO C COOH
C C H3C CH C
C CH2 COOH
NH3+ OH CH2
(1) O (2) O O (3) (4) (5)
COOH
A) 4 ба 5 зөв
B) 1, 2 ба 4 зөв
C) 1, 3 ба 5 зөв
D) 2, 3, 4 ба 5 зөв
E) 1-5 бүгд зөв

38. Дараах нэгдэл нь: [Э]


COOH
CH2
CH2
COOH

A) Малейны хүчил
B) Декарбоксилжүүлэхэд хувны хүчил үүснэ
C) Шат дараалан депротонжиж, хоёр өөр рКх утгатай байна
D) Дээд тосны хүчлийн нийлэгжилтэнд завсарын шатанд үүсдэг
E) Дараах ангидридыг үүсгэнэ
O
C
HC
O
HC
C
O

39. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


COOH
CH2
CH2
COOH
1) Энэ бол хувны хүчил
2) Дегидриджүүлэхэд малейны эсвэл фумарын хүчил үүснэ
3) Бодисын солилцоонд сукцинил-СоА-аас энерги хожиж үүснэ
4) Цагираг ангидрид үүсгэнэ
5) Хоёр ижил рКх утгатай

40. Фумарын болон малейны хүчилд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Фумарын хүчил нь малейны хүчлийн транс изомер
2) Хоёулаа дикарбон хүчил

74
3) Фумарын хүчил ба фумарат ионыг агуулсан уусмал буфер уусмал
4) Цитратын циклд сукцинатыг дегидриджүүлэхэд фумарат үүснэ
5) in vivo малейны хүчил аяндаа фумарын хүчилд хувирна

41. Фумарын хүчилд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


H COOH
C C
HOOC H
1) Давхар холбоо нь транс конфигурацтай
2) Цитратын циклын завсарын бүтээгдэхүүн
3) Усыг нэгдүүлэхэд хувны хүчил үүснэ
4) Аргинин-сукцинатын энзим-катализын задралаар фумарын хүчил үүсдэг
5) Фумараз-катализын ус нэгдэх урвалын дүнд оксалцууны хүчил үүсдэг

42. Дараах урвалд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


COOH COOH

CH2 CH
HO C COOH C COOH + H 2O
CH2 CH2
COOH COOH
1) Энэ бол элиминжих урвал
2) Энэ бол дегидратжих урвал
3) Субстрат ба бүтээгдэхүүн аль аль нь трикарбон хүчил
4) Субстрат нь нимбэгийн хүчил
5) Субстрат исэлдэж α-кетохүчил үүсгэнэ

43. Аконитын хүчилд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

HOOC CH2 COOH


C

C
H COOH
1) Энэ бол трикарбонхүчил
2) Аконитын хүчил бол ахираль нэгдэл
3) Өгөгдсөн томъёонд давхар холбоо нь цис конфигурацтай
4) Цитратын циклд аконитат нь цитратаас үүсдэг
5) Цитратын циклд аконитат нь декарбоксилжина

44. Алифатик карбонхүчлийн хүчиллэгт тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Спирт ба фенолоос илүү хүчиллэг
2) α-байрлалд цахилгаан сөрөг бүлгүүд байгаа тохиолдолд хүчиллэг шинж нь
ихэснэ
3) β-байрлалд цахилгаан сөрөг бүлэг байх нь α-байрлалд байснаас хүчиллэг
шинжийн ихсэлт арай бага байдаг
4) Алифатик сульфон хүчлээс хүчиллэгээрээ сул
5) Хүчиллэг нь карбоксилат ионы мезомерийн тогтворжилттой хамаатай

45. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

75
COOH
C O

CH2
COOH
1) Энэ бол оксал цууны хүчил
2) Гидриджүүлэхэд алимны хүчил үүснэ
3) Цитратын циклд ацетил-СоА-тай урвалд орж нимбэгийн хүчил үүсгэнэ
4) Тус нэгдэл энзимийн карбоксилжих урвалаар пировиноградын хүчлээс
үүснэ
5) Трансаминжиж глутамины хүчил үүсгэнэ

46. Простагландин E2 тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Цагирагийн ОН бүлэг нь хөрш алифатик хэлхээтэй транс-байрлалтай


2) Энэ бол цагираг кетон
3) Карбоксил бүлэг бүхий хажуугийн хэлхээнийн хоёржийн холбоо цис-
конфигурацтай
4) Хоёрдогч спиртийн ОН бүлгүүдтэй
5) Бодисын солилцоонд элаидиний хүчлээс үүснэ

47. Ямар нэгдлийг декарбоксилжүүлэхэд доорх нэгдэл үүссэн вэ? [Э]


O
H3C C
H
A) Аланин
B) Сүүний хүчил
C) Пировиноградын хүчил
D) Оксалцууны хүчил
E) Малоны хүчил

48. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


COOH
HCOH
CH2
COOH
A) Энэ бол алимны хүчил
B) Энэ бол α-гидрокси хувны хүчил
C) Бодисын солилцоонд цитратын циклын завсарын бүтээгдэхүүн
D) Хирал төвтэй
E) Декарбоксилжүүлэхэд глицерины хүчил үүснэ

49. Дараах нэгдлүүдээс аль нь дикарбонхүчлийн гомологт хамаарахгүй вэ? [Э]


A) Оксалын хүчил
B) Малоны хүчил
C) Хувны хүчил
D) Нимбэгийн хүчил
E) Глутарын хүчил

50. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

76
COOH
HCOH
CH2
COOH
1) Алимны хүчил
2) α-гидрокси хувны хүчил
3) Декарбоксилжүүлэхэд сүүний хүчил үүснэ
4) Хирал төв агуулна
5) Изомержиж β-гидрокси хүчилд хувирна

51. Дараах бодисуудын алинтай нь салицилын хүчил (1) урвалд орж ацетил салицилын
хүчил (2) үүсгэх вэ? [Э] [B]

COOH COOH

OH O C CH3
(1) (2) O

a) H3C CH2 COOH c) CH3 CH2 Cl


O
O O
H3C C C
b) O d) CH3 CH2 C e) Cl
H3C C Cl
O
52. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]
COOH

HO OH
OH
1) Энэ бол шикими хүчил
2) Тэрээр элементар бромыг нэгдүүлнэ
3) Дөрвөн хираль төвтэй
4) Дээрх томъёоноос түүний конституц ба конфигурацыг мэдэж болно
5) Хоёр дахин дегидратжуулахад нэг халагчтай бензолын цагираг үүснэ
A) 2 ба 5 зөв
B) 4 ба 5 зөв
C) 1,2 ба 5 зөв
D) 2,3 ба 4 зөв
E) 1-5 бүгд зөв

53. Дараах нэгдэл нь: [Э]

H2N COOH
A) Энэ бол о-аминобензойны хүчил
B) Протейноген аминхүчил
C) Фолийн хүчлийн нийлэгжилтэнд чухал шаардлагатай
D) Бие организмд бодисын солилцоогоор шууд нийлэгжинэ
E) Энэ бол тирозины задралын бүтээгдэхүүн юм

54. Диуретик үйлчлэлтэй фуросемидын бүтцийн элементэд тохирох хариуг сонгоно уу


[Э]

77
1) Хоёрдогч амин
2) Сульфонхүчлийн амид
3) Карбоксил бүлэг
4) Гетероцагираг
5) Бензолын цагирагт Cl ба N нь пара байрлалд оршино

55. Дараах нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

O OH
H3C C CH2 COOH H3C C CH COOH
1) 2)
1) (2) нь (1)-ийн енол-хэлбэр
2) (1) бол β-кетокарбонхүчил
3) (2) ба (1) нь конституцын (байгуулалтын) изомерүүд
4) (2) ба (1) нь мезомерүүд
5) (2) ба (1) нь өөр хоорондоо энантиомерүүд

56. Ацетцууны хүчилд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

O O
C C
H3C CH2 OH
1) β-кетокарбонхүчил
2) Декарбоксилжиж ацетон үүснэ
3) Кето-енол таутомер үүсгэнэ
4) Ангижирч 3-гидрокситосны хүчил үүсгэнэ
5) Хираль төв агуулна

57. Дараах нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


O O
1 H3C C C 2 H3C CH C
OH OH
O OH
A) 1 ба 2 энантиомерүүд
B) 1 ангижирч 2 үүсгэнэ
C) 1 бол хурган чихний хүчил
D) Аль аль нь зөвхөн sp2-эрлийзжилтэй С-атомууд агуулна
E) 1 ба 2 байгуулалтын изомерүүд

58. Шикими хүчилд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


COOH

HO OH
OH
1) Шикими хүчил гурван хираль төвтэй
2) Усыг нэгдүүлэхэд циклогексаны уламжлал үүснэ
78
3) Шикими хүчил бромын устай урвалд орно
4) Түүнийг хоёр дахин дегидратжуулбал фенолын карбонхүчил үүснэ
5) Тус томъёо нь конституц ба конфигурацыг харуулна

59. Глицериний хүчилд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


COOH

HO C H
H2COH

2) Глицеринальдегидын исэлдэлтээр in vitro-д үүснэ


3) Тус фишерийн проекц нь L-глицеринийг харуулна
4) Тэгш бус хэмт төвийг агуулна
5) 2 молекул фосфорын хүчилтэй урвалд орж энергээрээ ялгаатай бодисууд
үүсгэнэ
6) Анхдагч спиртийн бүлгийг нь исэлдүүлвэл дарсны хүчил үүснэ

60. Дараах бодисуудад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


COOH COOH
CH2 HCOH

HO C COOH HC COOH

CH2 CH2
COOH COOH
1 2
1) 1 бол нимбэгийн хүчил, 2 бол изонимбэгийн хүчил
2) Өөр хоорондоо байгуулалтын (конституц) изомерүүд
3) 1 нь гуравдагч спиртийн бүлэг агуулна
4) 1-ээс усыг ялгаруулж, дараа нь эргүүлж нэгдүүлсэний дүнд 2 үүснэ
5) Аль аль нь хираль молекул

61. Дараах нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

A) бол 1-ийн енол-хэлбэр


B) 1 бол β-кетокарбонхүчил
C) 2 ба 1 нь диастереомерүүд
D) 2 ба 1 нь энантиомерүүд
E) 2 бол 1-ээс хүчтэй хүчил

62. Дараах нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) 3 бол цагираг хагас ацеталь


2) Гурвуулаа хираль атом агуулна
3) 2 бол L-сүүний хүчлийн фищерийн проекц
4) 3-р томъёо конституц, конфигурац, конформацыг харуулна
5) 1 бол глициний байгуулалтын (конституц) томъёо
79
63. Дараах нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) 2 бол сүүнй хүчил


2) 2 томъёо конфигурацыг харуулна
3) 3 томъёо конституц ба конформацыг харуулна
4) 1 бол аланин
5) Гурвуулаа энантиомертэй байна

64. Глицериний хүчилд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Тус нэгдэл нэг анхдагч, нэг хоёрдогч спиртийн бүлэг агуулдаг
2) Фосфоглицериний хүчил нь гликолизын завсарын бүтээгдэхүүн
3) Тус нэгдлийн С-2 атом нь хираль атом
4) Фосфаттай эстержиж 3-фосфоглицериний хүчил юмуу 2-фосфо-глицериний
хүчил үүсгэнэ
5) Глицерин-2-фосфорын хүчил ба 2-фосфоглицериний хүчил нь хоёр өөр
бодис юм

65. Дараах урвалд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


COOH COOH
HCOH C O
-2 H
CH3 CH3
1) (1) бол сүүний хүчил, (2) бол пировиноградын хүчил
2) Энэ бол исэлдэх урвал
3) Урвалын дүнд (1)-н хираль шинж арилна
4) Бодисын солилцоонд (1) нь (2)-т хувирна
5) Усан уусмалд дээрх хоёр хүчил аммиактай урвалд орж тохирох амид
үүсгэнэ

66. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

COOH

HC
HO CH
3
1) Энэ бол сүүний хүчил
2) Тус сүүний хүчил S-конфигурацтай
3) Тус нэгдэл оптикийн идэвхитэй
4) α-Гидрокси карбон хүчлийн ангилалд багтана
5) Хоёрдогч спиртийн бүлэг нь исэлдэж пировиноградын хүчил үүсгэнэ

67. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


COOH

C O
CH3
1) Энэ бол пировиноградын хүчил
2) Кето-енол таутомер үүсгэнэ

80
3) Трансаминжиж аланин үүсгэнэ
4) Декарбоксилжүүлэхэд ацетальдегид үүснэ
5) Энантиомер үүсгэнэ

68. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


COOH

C O
CH2
CH2

COOH
1) Энэ бол α-кето хүчил глутарын хүчил
2) Цитратын циклд изонимбэгийн хүчлийн декарбоксилжих үед үүснэ
3) Цитратын циклд изонимбэгийн хүчлийн декарбоксилжсаны дүнд хувны
хүчлийн уламжлал үүсгэнэ
4) Ангижирч α-гидрокси глутарын хүчил үүсгэнэ
5) Трансаминжуулахад аспарагины хүчил үүснэ

69. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


COOH

CH2
C O
CH3
1) Энэ бол ацетцууны хүчил
2) Декарбоксилжүүлэхэд ацетон үүснэ
3) Инсулины дутагдлын үед их хэмжээгээр үүсдэг
4) Кето ба енол хэлбэрийг үүсгэнэ
5) Трансаминжиж β-аланиныг үүсгэнэ

70. Дараах тэгшитгэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


COOH C CH COOH HOOC CH C COOH
-H 2O
HO OH OH
2)
1)

H3C C COOH HOOC CH2 C COOH


-CO2
O O
4) 3)
1) (1) → (2) бол элиминжих урвал
2) (2) → (3) бол исэлдэх урвал
3) (3) → (4) бол декарбоксилжих урвал
4) (3) нь (2)-ийн кето-хэлбэр
5) (4) бол пировиноградын хүчил

71. Дараах тэгшитгэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


COOH COOH
CH2 HOCH

HOC COOH HC COOH

CH2 CH2
COOH COOH
1) 2)
1) (1) бол нимбэгийн хүчил, (2) бол изонимбэгийн хүчил
2) (1) → (2) хувирах үед хираль нэгдэл үүснэ
3) Тус изомержих хувирал цитратын циклд явагдана
81
4) Хоёулаа гидрокси-трикарбон хүчил юм
5) (1) ба (2) нь кето-енол таутомерын дүнд бие биентэйгээ тэнцвэрийн
байдалд оршино

72. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


COOH

HCOH

HCOH

COOH
1) Энэ бол дарсны хүчил
2) Хоёр тэгш бус хэмт төвтэй
3) Энантиомер үүсгэнэ
4) Анион хэлбэрээр Cu2+ ионы хелатор болно
5) 22 = 4 стереоизомер үүсгэнэ

73. Мезо-дарсны хүчилд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


COOH

H C OH

H C OH

COOH
A) Зөвхөн нэг хираль төвтэй
B) Оптикийн идэвхитэй
C) Энантиомерүүдийг салгаж болно
D) Өөрийнхөө толин тусгалтайгаа ижилхэн
E) D- ба L-дарсны хүчлийн рацематыг мезо-дарсны хүчил гэнэ

74. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

A) Энэ бол диацилглицерин


B) Энэ бол сфингомиелин
C) Энэ бол дөрөвдөгч аммонийн давс
D) Энэ бол цвиттер ион
E) хурган чихний хүчлийн эстер

75. Дараах нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


O
(1) H3C (CH2)16 C (-)
O
CH3
(+)
(2) H3C (CH2)16 N CH3
CH3
1) 2 бол катионы буюу инвертийн саван

82
2) Тос-усны холимогт дээрх нэгдлүүд нь фазын зааг дээр эмх цэгцтэй бүтэц
үүсгэн байрлана
3) Аль аль нь 1 ба 2 нь гадаргуугийн идэвхит бодис юм
4) Усны гадаргуугийн таталцлыг аль аль нь бууруулна
5) 1 ба 2-ыг хооронд нь холиход цвиттер ион үүснэ

76. Булчин сулруулагч үйлчлэлтэй суксаметиониумхлоридын бүтцэнд тохирох хариуг


сонгоно уу [Э]

1) Энэ бол дөрөвдөгч аммонийн давс


2) Энэ бол хувны хүчлийн диэстер
3) 1 моль энэ бодисыг шүлтийн гидролизод оруулахад 2 моль NaOH
зарцуулагдана
4) Спиртийн компонентоор холиныг агуулна
5) Энэ бол диацилглицерин

77. Өгөгдсөн хоёр бодисыг харьцуулж шалтгаан хамаарлыг тогтооно уу. [Э] [E]
O O
(1) H3C C (2) H3C C
Cl NH2

2 нь устай урвалд орж карбон хүчил үүсгэх нь 1-ээс хялбар байдаг. Учир нь 2-р бодисын
карбонилын С-атом нь 1-ийг бодвол нуклеофилтай илүү идэвхитэй урвалд ордог байна.

78. Дараах нэгдэл нь тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

A) Энэ бол о-аминобензойны хүчил


B) Энэ бол протейноген аминхүчил
C) Фолийн хүчлийн нийлэгжилтэнд оролцоно
D) Хүний биед бодисын солилцоонд шууд нийлэгждэг
E) Тирозины задралын бүтээгдэхүүн

79. Ацетилхлоридыг анилинтай урвалд оруулахад ямар нэгдэл үүсэх вэ? [Э] [В]

83
80. Дараах урвалуудад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]
O O
1) H3C C + NH3 H3C C + HCl
Cl NH2

O O
2) H3C C + H 2O H3C C + CH3OH
O CH3 OH
1) Тасалгааны температурт 1 урвал илүү хурдан явна
2) 2 бол нийлмэл эфирийн гидролиз
3) Эстер нь нуклеофилтэй урвалд орох идэвхиэр карбон хүчлийн хлоридоос
муу
4) 1 урвалын үед карбон хүчлийн амид үүссэн байна
5) Аммиак ба ус нь нуклеофил реагентууд

81. Дараах нэгдлүүдийг аммиактай урвалд оруулахад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]
O O
C C
Cl OH
(1) (2)

1) 1-тэй урвалд ороход аммиак нуклеофилийн үүрэг гүйцэтгэнэ


2) Аммиак 2-той урвалд ороход суурийн шинж үзүүлнэ
3) 1-тэй аммиак урвалд ороход НCl үүснэ
4) 2-той аммиак урвалд ороход NH4+ үүснэ
5) Аль аль нь аммиактай урвалд түргэн орж, бензойны хүчлийн амид үүсгэнэ

82. Ацетил хлоридод тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Ковалент холбогдсон хлорыг агуулна
2) Устай урвалд орж цууны хүчил ба давсны хүчил үүсгэнэ
3) Тус бодис бол цууны хүчлийн уламжлал юм
4) Карбонилын С-атом нь нуклеофилтэй урвалд орно
5) Аммиактай урвалд орж мочевин үүсгэнэ

83. Галазон гэдэг ариутгалын бодист тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

HO O Cl
C S N
O Cl
O

84
1) Энэ бол ароматик сульфон хүчлийн уламжлал
2) Энэ бол ароматик карбонхүчил юм
3) Бензолын цагираг хоёр халагч бүлэг агуулна
4) Ариутгах үйлчлэл аяндаа декарбоксилжих урвал явагдах дээр үндэслэнэ
5) Ароматик цагираг нь ангижирч циклогексаны цагираг үүсгэнэ

84. Ацетилхлорид ба цууны хүчлийн метилын нийлмэл эфирүүд нуклеофилтай урвалд


орох идэвхиэрээ ялгаатай. Учир нь ОСН3-бүлгийг бодвол хлорын атомтай ковалент
холбогдсон С-атом илүү хүчтэй эерэг туйлширсан байна. [Э] [А]

85. Дараах урвалд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


O I O
2
R1 C + H 2O R1 C + R OH
OR 2 II OH
1) I урвал бол нийлмэл эфирийн гидролиз
2) Н-ион катализаторын үүрэг гүйцэтгэнэ
3) I урвал эстерийн концентрац бага үед 1-р эрэмбийн буюу хуурамч 1
эрэмбээр явагдана
4) I урвалын бүтээгдэхүүнээр чөлөөт карбонхүчил ба спирт үүснэ
5) 10-2 моль/л ба 10-9 моль/л Н-ионы концентрацийн үед аль алинд нь урвал нэг
ижил механизаар явна

86. Карбонхүчлийн нийлмэл эфир шүлтийн болон хүчлийн гидролизод орно гэсэнд
тохирох хариуг сонгоно уу [Э]
1) Шүлтийн гидролиз эргэдэггүй
2) Хүчлийн гидролиз эргэдэг
3) Хүчлийн гидролизын үед урвалын идэвхижлийн энергийг Н+ бууруулдаг
4) Шүлтийн гидролизын үед ОН- бүлэг зарцуулагдана
5) Хоёуланд нь тэнцвэр тогтоно

87. Карбонхүчил ба спиртийн хүчтэй хүчлийн орчинд явагдах эстержих урвалд


тохирох хариуг сонгоно уу [Э]
1) Протон нь шулуун ба буцах урвалын идэвхижлийн энергийг багасгана
2) Температурыг ихэсгэхэд тэнцвэр илүү хурдан тогтоно
3) Протон нь буцах урвалын хурдыг ихэсгэнэ
4) Нийлмэл эфирийн гарцыг ихэсгэхийн тулд урвалаас усыг зайлуулах
хэрэгтэй
5) Протон нь тэнцвэр тогтох хурдыг нэмэгдүүлнэ

88. Усан уусмалд шүлтийн (I) болон хүчлийн (II) катализатортай нийлмэл эфирийн
(эстер) гидролизийн урвалд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]
1) (I) бол эргэдэггүй урвал
2) (I) үед карбоксилат ион, харин (II) үед карбонхүчил үүснэ
3) (I) үед ОН- -ион зарцуулагддаг бол (II) үед Н+-ион зарцуулагдахгүй
4) (I) үед эстерийн бүлэг тус бүрд эквимоль ОН- нэмж өгвөл гидролиз бүрэн
явагдана
5) (II) үед тэнцвэр тогтоно

89. Илүүдэл хэмжээний натрийн шүлттэй урвалд орох дараах тэгшитгэл зөв уу? [Э]

85
O
H3C CH C
(-) O O
O O CH3 OH
H3C CH C + CH3OH + CH3 C
C O (-) (-)
OH O O
H3C
A) Зөв
B) Буруу, ацетат ион үүсэхгүй
C) Буруу, зөвхөн метил эстерийн бүлэг саванжина
D) Буруу, сүүний хүчлийн метилийн эстер үүсэх ёстой
E) Буруу, пропионы хүчлийн метилийн эстер үүсэх ёстой

90. Нийлмэл эфирийн саванжих урвалын тухайд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]
A) Шүлтийн саванжих урвал дараах тэгшитгэлээр (1) илэрхийлэгдэнэ
O _ O
2
R1 C + OH R1 C - + R OH
O
OR2
-
B) (1) үед ОН зарцуулагдана
C) Хүчиллэг гидролизын урвал дараах тэгшитгэлээр (2) илэрхийлэгдэнэ
O O
2
R1 C + H 2O R1 C + R OH
OR 2 OH
D) (2) урвалд протон катализатор болно
E) Дээрх хоёр урвалын гиббсийн чөлөөт энерги ялгаатай байдаг

91. Дараах урвалд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


O _ O
2
R1 C + OH R1 C - + R OH
2 O
OR
1) Энэ бол нийлмэл эфирийн саванжих урвал
2) Урвалаар ОН- зарцуулагдана
3) Урвалын эцэст органик хүчлийн анион үүснэ
4) Тус урвал хүчиллэг орчинд өөр механизмаар явагдана
5) Урвалын дүнд нэг хирал төв шинээр үүснэ

92. Дараах субстанцад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


O
H3C C CH2 C
O C2H5
O
1) Энэ бол β-кето нийлмэл эфир (эстер)
2) Хүчиллэг Н-атом агуулна
3) Гидролизод оруулж үүссэн бүтээгдэхүүнийг нь декарбоксилжүүлвэл ацетон
үүснэ
4) Гидролизын дүнд үүсэх чөлөөт хүчил нь фенилаланины биологийн
задралын үед үүсдэг
5) Энэ бодис хираль төвтэй

93. Дараах тэгшитгэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


O O OH O
H3C C CH2 C O CH3 H3C C CH C O CH3
1) (1) ба (2) нь байгуулалтын изомерүүд
2) (1) нь кето-хэлбэр
3) (2) нь енол-хэлбэр
4) (1) ба (2) нь карбон хүчлийн нийлмэл эфирүүд
5) Тэнцвэр нь мезомерийг бичиглэн үзүүлсэн

86
94. Аскорбины хүчил ба дегидроаскорбины хүчилд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]
CH2OH CH2OH
HO CH HO CH
O O
O O
1) 2) O O
HO OH
1) (1) → (2) хувирал нь исэлдэх урвал
2) Аль аль нь лактонууд
3) Аль аль нь анхдагч спиртийн бүлэг агуулна
4) Аль аль нь цагираг нийлмэл эфир
5) 1 бол витамин С бөгөөд антиоксидант үйлчлэлтэй

95. Ацетилсалицилын хүчилд тохирох хариуг сонгоно уу. Тус нэгдэл нь өвчин
намдааж, халуун бууруулах үйлчлэлтэй [Э]
1) Лактон
2) Нийлмэл эфир (эстер)
3) Ангидрид
4) Карбон хүчил
A) зөвхөн 5 зөв
B) 1 ба 2 зөв
C) 3 ба 4 зөв
D) 3 ба 5 зөв
E) 1,3 ба 5 зөв

96. Спектиномицинд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Хоёрдогч спирт
2) Хоёрдогч амин
3) Кетон
4) Гетероцагирагт нэгдэл
5) Лактон

97. Дараах урвалд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


O
H2N CH 2 CH2 S C + H 2O
CH3
1) Энэ бол S-ацетилцистеамины гидролиз
2) Урвалын дүнд тиоэстерийн холбоо задарна
3) Энэ бол ацетил КоА-гийн задрах загвар урвал бөгөөд учир нь СоА-д цууны
хүчил цистеамины бүлгээр дамжин холбогддог
4) Тус урвалын тэгшитгэлийн масс үйлчлэлийн хууль:
[ HA][RNH 2 ]
K= S = эх бодис
[ H 2 O][S ]
5) Шүлтлэг орчинд тэнцвэрийн тогтмол хүчиллэг үеийнхээс илүү зүүн
тал руу шилжсэн байна

98. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


O
H2N C CH2 CH2 CH COOH
NH2
A) α-Аминокарбон хүчил
B) Суурьлаг карбон хүчил

87
C) 2 ижил цахилгаан цэгтэй
D) Энэ бол лизин
E) Энэ бол дипептид
99. Дараах нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]
O
(1) C O CH2 CH2 NH2

O
(2) NH C CH2 CH2 NH2

1) 1 бол карбон хүчлийн нийлмэл эфир


2) 2 бол карбон хүчлийн амид
3) 1 гидролизоор бензойны хүчил үүснэ
4) 1 ба 2 суурьлаг шинжийг үзүүлдэг
5) 2 гидролизоор этаноламин үүснэ

100. Дараах урвалд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


COOH
H COOH
C HO C H
+ H 2O
C H C H
HOOC H COOH
1) (1) → (2) бол цитратын циклд явагддаг урвал
2) (1) → (2) бол нэгдэх урвал
3) (1) → (2) урвалын үед хираль төв үүснэ
4) (1) ба (2) нь өөр өөр рКх- тогтмолтой карбонхүчлүүд
5) Субстрат нь фумарын хүчил

101. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Энэ бол хүчлийн амид


2) Энэ бол никотинамид
3) Никотинамид нь НАД+ -ын бүрэлдэхүүнд ордог
4) Коэнзим НАД+ -ын бүрэлдэхүүнд орж пиридиний цагирагийн 4-байрлалдаа
гидридийн ионыг нэгдүүлснээр НАДН хувирна
5) Пиримидиний цагираг агуулна

102. Дараах функциональ бүлгүүдээс ямар нь тетрациклины антибиотикт агуулагдахгүй


вэ? [Э]

A) Карбонхүчлийн амид
B) Хоёрдогч спирт
C) Гуравдагч амин
D) Гуравдагч спирт
E) Фенолын ОН бүлэг

88
103. Парацетамол эмийн молекулын бүтцэнд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]
HO O
N CH3
H
A) 1,4-халагч бүлэг бүхий бензолын цагираг агуулна
B) Энэ бол карбонхүчлийн амид
C) Хоёрдогч спиртийн бүлэг агуулна
D) Ацетангидрид ба 4-аминофенолоос гарган авна
E) Натрийн шүлттэй урвалд орж натрийн ацетат үүсгэнэ

104. Цефалоспорин антибиотикийн бүтцэнд ямар функциональ бүлэг


агуулагдаагүй вэ? [Э]

A) Нийлмэл эфирийн (эстер) бүлэгтэй


B) Амидын холбоогоор холбогдсон аминхүчил
C) Тиазолын цагираг
D) Карбоксил бүлэг
E) Анхдагч амин бүлэг
105. Лабеталол эмийн бүтцэнд ордог функциональ бүлэгт тохирох хариуг сонгоно уу [Э]
O OH H
N
H2N
CH3
HO
A) Карбонхүчлийн амидын бүлэг агуулна
B) Хоёрдогч амины бүлэг агуулна
C) Фенолын гидроксилийн бүлэг агуулна
D) Анхдагч амин бүлэг агуулна
E) Анхдагч спиртийн бүлэг агуулна

106. Мочевин (шээг) ба гуанидинд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Мочевин ба гуанидин нь хоёулаа ганц С-атом агуулдаг
2) Гуанидин нь мочевины имин уламжлал
3) Аминхүчил аргинин гуанидилын үлдэгдлийг агуулна
4) Мочевины усан уусмал суурьлаг шинжтэй
5) Гуанидины усан уусмал саармаг шинжтэй

107. Мочевинд (шээг) тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Мочевин нь оксал хүчлийн диамид юм
2) Пурины суурийн задралын эцсийн бүтээгдэхүүн
3) Мочевины циклд орнитинаас шууд үүсдэг
4) Уреазын тусламжтай гидролизод орно
5) Усан уусмал нь суурьлаг шинжтэй

108. СOCl2 –т тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Энэ бол фосген
2) Энэ бол нүүрсний хүчлийн дихлорид
3) Фосген нь аммиактай урвалд орж мочевин үүсгэнэ
4) Хоёр молекул этанолтай урвалд орж диэстер үүсгэнэ
5) Гидролизод орж хлор ба СО2 үүсгэнэ
89
109. Дараах хоёр нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

O NH

(1) C (2) C
H2N N2H H2N NH2

1) Аль аль нь нүүрсний хүчлийн уламжлал


2) 1 бол мочевин
3) 2 бол аргинины бүтцэнд ордог
4) Хоёулаа усанд сайн
5) Аль аль нь устай суурийн шинжийг үзүүлж урвалд орно

110. Фосфорын хүчилд дараах мезомерүүд үүсэх боломжгүй. Учир нь мезомер бол
зөвхөн органик нэгдлүүдэд үүсдэг. [Э] [A]
OH OH
HO P OH HO P OH
O O

111. Фосфорын хүчил болон түүний усан уусмал дах дисссоциацид тохирох хариуг
сонгоно уу [Э]
O
HO P OH
OH
1) Гурван протонт хүчил
2) Хүчиллэгийн тогтмол нь рКх1 > рКх2 > рКх3
3) 2-р шатны диссоциац нь: Н2РО4- + Н2О → Н3О+ + НРО42-
4) Н2РО4-/ НРО42- холимог нь буфер уусмал болно
5) Н3PO4/H2PO4- бол хувирмал хүчил/суурийн хос юм

112. Дараах урвалд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) 1 → 2 урвал бол элиминжих урвал


2) 1 → 2 урвалын үед нэг хираль төв арилна
3) 1 → 2 урвал бол гликолизын нэг шат юм
4) 2 нь фосфатын бүлгийг дамжуулах потенциал ихтэй
5) 2 нь цис ба транс изомертэй

113. Фосфорын хүчлийн нийлмэл эфирт (эстер) тохирох хариуг сонгоно уу. [Э]
1) Фосфорын хүчил спирттэй урвалд орж эстер үүсгэнэ
2) Фосфорын хүчил шат дараалан эстержиж, моно-, ди-, триэстер үүсгэнэ
3) Эсийн рН-ийн орчинд моно-, диэстерүүд нь анион хэлбэрээр оршино
4) Моноэстер нь дианион, диэстер нь моноанион хэлбэрээр оршино
5) Эстерийн анион хэлбэрээр оршдог нь түүнийг энзимийн бус гидролиз-д
орохоос хамгаалдаг

114. Лецитины дараах ерөнхий томъёонд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

90
1) Энэ бол фосфолипид
2) Гидролизод оруулахад эквимоль карбонхүчлүүд R’COOH ба R’’COOH
үүснэ
3) Холины бүтцийг агуулна
4) Липидын давхар давхрага үүсгэнэ
5) Энэ бол сфингозины уламжлал

115. Дараах нэгдлүүд нь өөр хоорондоо: [Э]


CHO
COO
O
H C OH O -
- C O P O
CH2 O P O -
CH O
O- 2

A) Диастереомерүүд
B) Конфигурацын изомерүүд
C) Конформерүүд
D) рН = 7 үед цэнэггүй байна
E) Гликолизийн завсарын бүтээгдэхүүн
116. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

2) Энэ бол глицеринфосфатид (фосфор хүчлийн диэстер)


3) Фосфорхүчлийн эстерийн холбоо хоёрыг агуулна
4) Карбонхүчлийн эстерийн холбоо хоёрыг агуулна
5) Шүлтийн гидролизод оруулвал этаноламин үүснэ
6) Энэ бол дөрөвдөгч аммонийн давс

117. Коэнзим А-д тохирох хариуг сонгоно уу [Э] []

1) Тиол бүлэг агуулдаг


2) Карбон хүчлийн метаболизмын үед карбонхүчил нь СоА-тай тиоэстер
үүсгэж идэвхиждэг
3) СоА нь фосфорын хүчлийн ангидридын холбоо агуулна
4) СоА нь пантотены хүчлийг агуулна
5) СоА нь глюкуронатын идэвхижилд оролцдог

118. Дараах нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

91
O O
R S OH R O S OH
O O
1) 2)
1) (1) бол сульфон хүчил
2) (2) бол хүхрийн хүчлийн моноэстер (нийлмэл эфир)
3) Аль аль нь гидролизод орж хүхрийн хүчил ба спирт үүсгэнэ
4) Аль аль нь хүчтэй хүчил
A) 1 ба 4 зөв
B) 2 ба 3 зөв
C) 1, 2 ба 4 зөв
D) 2, 3 ба 4 зөв
E) 1-4 бүгд зөв

119. Хүхрийн хүчил ба түүний уламжлалд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Хүхрийн хүчлийн бүтцийн томъёо
O
HO S OH
O
2) Хоёр рКх тогтмолтой
3) CH3 – SO3H бол сульфон хүчил юм
4) Энэ бол хүхрийн хүчлийн диэстер
O
H3 CO S O CH3
O
5) Энэ бол сульфон хүчлийн амид

H2N SO3H

120. Хүхрийн хүчлийн уламжлалд тохирох хариуг сонгно уу [Э]


1) Хүхрийн хүчил моно ба диэстер үүсгэнэ
2) Моноэстер нь хүчиллэг шинжтэй
3) Моноэстер нь липопил спирттэй урвалд орж түүнийг усанд уусгадаг
болгоно
4) Сульфатын үлдэгдэл ангидрид холбоогоор идэвхижиж (PAPS) улмаар
спиртийн гидроксилын бүлэгтэй холбогдсноор моноэстер үүснэ
5) Биед задардаггүй фенол, зарим спиртүүдийг усанд уусдаг болгосноор биеэс
бөөрөөр дамжин гадагшлуулах ач холбогдолтой

121. Сульфон хүчлийн уламжлалд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Хүхрийн S-атомтай органик үлдэгдэл C-S холбоо үүсгэн холбогдсон
нэгдлийг сульфон хүчил гэнэ
2) Сульфон хүчил карбонхүчлийн адил хүчтэй хүчлийн шинж үзүүлнэ
3) Сульфон хүчлийн амидад амино бүлэг N-атомаараа хүхрийн атомтай шууд
холбогдсон байдаг
4) Бактерийн эсрэг үйлчлэлтэй эмийн бэлдмэлд сульфонамидууд хамаарна
5) Бактерийн эсрэг үйлчлэлийн үндсэн бүтэц нь п-амино-бензолсульфон
хүчлийн амид байдаг

122. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


CHO
HO CH2OH

H3C N
1) Энэ бол витамин В6 –гийн пиридоксал томъёо
92
2) N-атомаараа протоныг нэгдүүлж чадна
3) Хэрэв анхдагч спиртийн бүлэг нь фосфорын хүчилтэй эстержвэл коэнзим
үүснэ
4) Альдегидын бүлэг нь ангижирч пиридоксол үүсгэнэ
5) Тосонд уусдаг витамины ангилалд багтана

123. Дараах нэгдлүүдээс аль нь фосфорыг агуулдаггүй вэ? [Э]


A) Сфингомиелин
B) ФАД
C) Лецитин
D) Ацетилхолин
E) Гидроксиапатит

124. Дараах нэгдлүүдээс ямар нь хүхэр агуулдаггүй вэ? [Э]


A) Коэнзим А
B) Рибофлавин
C) Глутатион
D) Биотин
E) Тиамин

93
YI БҮЛЭГ. Аминхүчил, пептид, уураг

1. Амин хүчлийн найрлагад ямар функциональ агуулагддаг вэ? [Д]


A) Зөвхөн амин ба карбоксил
B) Амин, карбоксил ба гидроксил
C) Карбоксил, гидроксил, амин гэх мэт бүлэг агуулсан нэгдэл
D) Карбоксил, сульфид, карбамид, гидроксил, амин, сульфогидрил
E) Амин, карбоксил болон бусад функциональ бүлэг

2. Амьд бие махбодод үл орлуулагдах амин хүчлүүдийн эгнээг сонгоно уу. [Д]
A) Валин, лейцин, аланин, глутамин, лизин, аспарган
B) Лейцин, валин, изолейцин, треонин, метионин, фенилаланин, трифтофан
C) Лейцин, аргинин, треонин, метионин, пролин
D) Лейцин, треонин, серин, валин, аргинин, гистидин
E) Валин, пролин, триозин, гидроксиппролин

3. α - амин хүчлийн усан уусмалд би туйлт (хос цэнэгт) ионууд тэнцвэртэй оршдог. Учир
нь амин хүчлийн молекулд протоны шилжилт явагдаж анион ба катионы хэлбэрт
ордог. [A] [Д]

4. Дараах аминхүчлүүдээс гидроксил бүлэг агуулсан аминхүчлийг сонгоно уу? [Д]


A) Лизин
B) Серин
C) Валин
D) Глутамин
E) Триптопан

5. Аминыг ямар нэгдлээс гаргах вэ? [Д]


A) Аммиак ба нүүрстөрөгчөөс
B) Аммиак ба альдегидаас
C) Аммиак ба спиртээс
D) Аммиак ба карбонхүчлийн уламжлал
E) Аммиак ба кетоноос
6. Уургийн бүтцийг тогтворжуулдаг хүчин зүйлүүдийг сонгоно уу [Д]
1) Устөрөгчийн холбоо
2) Дисульфидын холбоо
3) Хелат комплекс
4) Гидрофоб харилцан үйлчлэл
5) Ковалент холбоо
A) 1, 2, 3
B) 3, 4, 5, 2
C) 4, 5, 1
D) 5,1, 2
E) 1,2,3,4,5
7. Гли – Ала- Сер – Цисгэсэн 4 аминхүчлүүдээс хэдэн янзын комбинаци бүхий уураг
үүсэх боломжтой вэ? [Д]
A) 48
B) 32
C) 24
D) 64
94
E) 28

8. Моноамин монокарбонхүчил усан уусмалдаа ямар шинж чанар үзүүлэх вэ? [Д]
A) Хүчиллэг
B) Амфотер
C) Суурилаг
D) Саармаг
E) Аль ч биш

9. Дараах аминхүчлүүдээс суурилаг шинжтэй (pH>7) аминхүчлийг сонгоно уу [Д]


1) Лизин
2) Глутамин
3) Триптофан
4) Метионин
5) Цистеин

10. Пептидийн молекулын найрлагад аминхүчлийн үлдэгдлийн тоо хэд хүртэл байх вэ?
[Д]
A) 20
B) 60
C) 100
D) 50
E) 80

11. Уургийн молекулын найрлагад аминхүчлийн үлдэгдлийн тоо хэд хүртэл байх вэ? [Д]
A) 60
B) 90
C) 100 хүртэл
D) 100-гаас дээш
E) 80

12. Уургийн гидролизын эцсийн бүтээгдэхүүнийг сонгоно уу [Д]


A) Дипептид
B) Амин хүчил
C) Пептон
D) Полипептид
E) Нуклеин хүчил

13. Бүтцийн үүрэг гүйцэтгэдэг ямар ямар уураг байдгийг сонгоно уу [Д]
A) Актин, миозин
B) Казеин, Ферритин
C) Кератин, эластин,коллеген
D) Ферментүүд
E) Гормонууд

14. Коллаген ямар уураг вэ? [Д]


A) Хүний бие махбодын уургийн 30%-ийг эзэлнэ.
B) Бие махбодод холбогч эдийн үндсэн массыг бүрдүүлнэ.
C) Бие махбодод нөөц уураг болно.
D) Бие махбодод бүтцийн уураг болно.
E) Бие махбодод зөөвөрлөх уураг болно.

95
15. Уургийн молекулын найрлагад азот 16%-ийг эзэлнэ. 250 кг уурагт хичнээн
килограмм азот агуулагдахыг тооцоолно уу. [Д]

A) 20
B) 25
C) 40
D) 50
E) 80

16. Уургийн анхдагч ба хоёрдогч бүтэц ямар химийн холбоогоор тогтворждог вэ? [Д]
A) Пептид холбоо ба ионы холбоогоор тогтворжино
B) Устөрөгчийн холбоо, гидрофоб, гидрофиль үйлчлэлээр тогтворжино
C) Пептид холбоо ба устөрөгчийн холбоогоор тогтворжино
D) Пептид холбоогоор тогтворжино
E) Устөрөгчийн холбоогоор тогтворжино

17. Дараах нэгдлийг ЮПАК нэршлээр зөв нэрлэсэн нэршлийг сонгоно уу. [Д]
CООН-CH2(NH2)-CH2-CH2 (NH2)-COOH
A) α, β диаминопентанди хүчил
B) 2, 4 диаминопентанди хүчил
C) 1, 3 диаминоглутарын хүчил
D) α, γ диаминобамбайн хүчил
E) α, γ диаминопентанди хүчил

18. Гетероцикл аминхүчлүүдийн эгнээг сонгоно уу [Д]


A) Тирозин, фенилалканин, гистидин
B) Триптофан, пролин, фенилаланин
C) Гистидин, трифтофан, тирозин
D) Пролин, гистидин, трифтофан
E) Цистеин, метионин, цистин

19. Цэвэр ароматик аминхүчлүүдийг сонгоно уу [Д]


A) Серин, лейцин, валин, аланин
B) Аспарагин, лейцин, тирозин, цистейн
C) Пролин, глицин, валин, литионин
D) Аспарагин, лейцин, аланин, валин
E) Цистейн, серин, валин, аланин

20. Дараах аминхүчлүүдээс аль нь илүү хүчиллэг шинжтэй вэ? [Д]


A) Лизин, пролин, шестицин, аспарагины
B) Аланин, тирозин, аспарагины, глутамины
C) Тирозин, валин, лейзин, аспарагин
D) Глутамины, аспарагины, аланин, цистейн
E) Аспарагин, глутамин, аспарагины

21. Валин ба аланин аминхүчлүүдийг ЮПАК нэршлээр зөв нэрлэснийг сонгоно уу [Д]

(CH3)2-CH-CH(NH2)-COOH CH3-CH (NH2)-COOH


A) α амин, β метил бутаны хүчил, α амин пропан хүчил
B) α, d- аминопропионы хүчил, α амин, β метил тосны хүчил
C) 2 амин, 3 метил бутан хүчил, 2 амин пропан хүчил
D) 3,3 диметил, 2 амин тосны хүчил, β амин пропан хүчил
E) β амин, α метил бутаны хүчил, α амин пропан хүчил
96
22. Эвхмэл, ороомог бүтэцтэй уургууд үүсэхэд тогтворжуулагч хүч /химийн холбоо/ нь
юу вэ? [Д]
A) Устөрөгчийн холбоо
B) Ионны холбоо
C) Дисульфид холбоо
D) Цахилгаан таталцлын хүч
E) Эфирийн холбоо

23. Хөхтөн амьтанд агуулагддаг чухал аминхүчлүүд нь : [Э]


A) Амфолит шинжтэй
B) α-С-атом нь D-конфигурацтай
C) Тэдний ижил цахилгаан цэгийг рНи=рКХ1 + рКХ2 томъёогоор тооцоолон
гаргадаг
D) Пептидийн холбоо агуулдаг
E) Дээрх хариунуудын аль нь ч тохирохгүй

24. 20 мл 0,1 моль аланины уусмалд 10 мл 0,1 моль НСl нэмбэл уусмалын рН
ойролцоогоор хэд болох вэ? (Аланин рКх1= 2,3 рКх2 = 9,7) [Э]
A) 1,5
B) 2,3
C) 5,4
D) 6,0
E) 9,7

25. Дараах урвалуудаас аль ус ялгаруулж явагдах вэ? [Э]


1) Хоёр аминхүчлээс дипептид үүсэх
2) Циклогексанолоос циклогексен үүсэх
3) Хоёр молекул этанолоос диэтилийн эфир үүсэх
4) Цитратаас аконитат үүсэх
5) Хоёр молекул цистейнээс цистин үүсэх

26. Аминхүчил цистейнд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Цистейн ижил цахилгаан цэгтэй
2) Исэлдэж цистин үүсгэнэ
3) Хүнд металлын давстай хелаткомплекс үүсгэнэ
4) Цистейн нь хоёр шүдтэй хелатор
5) Глутатионы бүтцийн нэгж

27. Аминхүчил цистейнд тохирох хариуг сонгоно уу. [Э]


1) Цистейн нь Fe3+ ионтой цэнхэр өнгөтэй комплекс нэгдэл үүсгэдэг
2) Исэлдэж цистин үүсгэнэ
3) Хүчилтөрөгчийн орчинд исэлдэж сульфонхүчил үүсгэнэ
4) Цистейн нь хоёр шүдтэй хелатор
5) Цистейнийг метилжүүлж метионин гарган авдаг

28. Лизины хүчиллэгийн тогтмолууд нь рКх1 = 2.2, рКх2 = 9.0, рКх3 = 10.4 байдаг бол
түүний ижил цахилгаан цэг ямар байх вэ? [Э]
A) 5.6
B) 7.2
C) 9.0
D) 9.7
E) 10.4

29. Аминхүчил ба уургийн электрофорезод тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Тус аргаар уураг ба аминхүчлийн аль алиныг ялган салгаж болно
2) рН = 6 үед лизин катод руу шилжинэ
97
3) Глобулиныг электрофорезын тусламжтай ялган авч болно
4) Уургууд ижил цахилгаан цэгийн рН-үедээ шилжихгүй
5) Электрофорезд өгч буй хүчдэл шилжих хурдад нөлөөлөхгүй

30. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Энэ бол α-Аминокарбонхүчил


2) Энэ бол суурьлаг аминхүчил
3) Тус нэгдэл хоёр ижил цахилгаан цэгтэй
4) Энэ бол лизин
A) зөвхөн 1 зөв
B) зөвхөн 2 зөв
C) 1 ба 2 зөв
D) 1, 2 ба 3 зөв
E) 1-4 бүгд зөв

31. Глутаминд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Глутамины хүчлээс гаралтай
2) Энэ бол саармаг аминхүчил
3) Хүчлийн амидын бүлэг агуулдаг
4) Ижил цахилгаан цэгтэй
5) Энэ бол биоген амин

32. Нэгэн α-аминхүчлийн декарбоксилжих урвал дараах схемээр явагдсан бол Х ямар
аминхүчил байсан бэ? [Э]
Х →НООС – СН2 – СН2 – СН2 – NH2 + CO2
A) Лизин
B) Глутамин
C) Глутамины хүчил
D) Аспарагины хүчил
E) Орнитин

33. Триптофанд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Бүтцэндээ индолын цагираг агуулна


2) Декарбоксилжиж биоген амин үүсгэнэ
3) 5-гидрокситриптофан нь бодисын солилцоонд серотонины анхдагч бодис
4) Энэ бол эссенциал аминхүчил
5) Триптофаны янз бүрийн диастереомерүүд нь бодисын солилцоонд харилцан
адилгүй хурдаар декарбоксилждэг

34. Дараах аминхүчилд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

98
1) Энэ бол глицин
2) L-хэлбэрт байна
3) Гемийн биосинтезэд оролцдог
4) Пурины цагираг систем ба креатины биосинтезэд шаардлагатай
5) Декарбоксилжиж метиламин үүсгэнэ

35. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Энэ бол β-аланин


2) КоэнзимА-гийн бүрэлдэхүүнд орно
3) α-аланиныг бодвол түүний амин бүлэг илүү суурьлаг шинжтэй
4) Энэ бол ахираль
5) Цагираг амидтай тэнцвэрийн байдалд оршино

36. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Энэ бол аланин


2) Энантиомертэй
3) Трансаминжиж пировиноградын хүчил үүсгэнэ
4) Түүний ижил цахилгаан цэг нь рН = 6 орчим байдаг
5) Усан уусмалдаа β-аланинтай өөрчлөн бүлэглэлтийн тэнцвэрийн байдалд
оршино

37. Треонинд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Тус томъёо нь L,D-треонинийг харуулж байна


2) Түүний энантиомер нь D,L –треонин
3) D,D ба L,L-треонинтай диастереомер
4) L,D ба D,D-треонинууд туйлширсан гэрлийн хавтгайг эргүүлэх
хэмжээгээрээ ялгаатай
5) D,L-треонин ба L,D-треонин нимгэн үет хроматограф дээр харилцан
адилгүй хэмжээгээр шилжиж хөдөлнө

38. Дараах субстанцад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

99
1) Тус бодис L-конфигурацтай байна
2) Түүний ижил цахилгаан цэг нь ойролцоогоор рН=6 байдаг
3) Энэ бол протейноген аминхүчил
4) Бодисын солилцоонд глицинээс үүснэ
5) Энэ бол серин

39. Метионинд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Энэ бол протейноген аминхүчил


2) Энэ бол эссенциал аминхүчил
3) Нэг хираль төвтэй
4) S-аденозилметионины биосинтезийн анхдагч бодис
5) Цистейныг метилжүүлж гаргаж авна

40. Дараах аминхүчлүүдээс ямар нь физиологийн нөхцөлд уургийн эерэг цэнэгтэй байхыг
нөхцөлдүүлдэг хажуугийн хэлхээ агуулдаг вэ? [Э]
1) Метионин
2) Аспарагины хүчил
3) Тирозин
4) Лизин
A) зөвхөн 4 зөв
B) 1 ба 4 зөв
C) 2 ба 3 зөв
D) 1, 2 ба 3 зөв
E) 1, 3 ба 4

41. Дараах нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) 1 декарбоксилжиж 2-т хувирна


2) Аль аль нь ижил цахилгаан цэгтэй
3) 1 бол глутамины хүчил
4) 1 бол хүчиллэг аминхүчил
5) 2 бол глутамин

42. Глутамины хүчилд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) 1 дугаартай карбоксилын бүлэг 2 дугаартайгаас илүү хүчиллэг


2) Түүний ижил цахилгаан цэг нь рН < 5 байна

100
3) Глутамины хүчил нэг хираль төвтэй
4) рН =7 үед глутамины хүчил катод руу шилжинэ
5) Декарбоксилжиж γ-аминотосны хүчил үүсгэнэ

43. Дараах нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Аль аль нь протейноген α-L-аминхүчил


2) 2 нь монооксидазын тусламжтай 1-ээс үүснэ
3) 1 ба 2 нь задарчтус тус фумарат ба ацетацетат үүсгэнэ
4) 2 бол адреналины биосинтезийн анхдагч бодис
5) Тэдний ижил цахилгаан цэг нь адилхан

44. Дараах субстанцад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Энэ бол гистидин


2) Имидазолын цагираг агуулна
3) Энэ бол протейноген аминхүчил
4) α-С-атом нь L эсвэл D-конфигурацтай байж болно
5) рН =2 үед цэнэггүй хэлбэрт оршино

45. Дараах субстанцад тохирох хариуг сонгоно уу. [Э]

1) Хүнд металлын ионуудтай хелат комплекс үүсгэж чадна


2) Энэ бол пеницилламин
3) Болгоомжтой исэлдүүлвэл дисульфид үүснэ
4) Тус нэгдэл D-конфигурацтай
5) Энэ бол эссенциал аминхүчил

46. Дараах субстанцад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Энэ бол глицин


2) Энэ бол уургийн найрлаганд оролцдог ахираль аминхүчил
3) Холын хүчилтэй холбогдох боломжтой
4) С1-донорын тусламжтай хэлхээ уртсаж сериныг үүсгэнэ
5) Декарбоксилжиж судсанд нөлөөлдөг эдийн гормоныг үүсгэнэ

47. Глицинд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) 1 моль глицинийг бүрэн исэлдүүлэхэд 88 г СО2 үүснэ
2) Глицин хүний биед нийлэгжинэ
101
3) Пролин, гидроксипролин, лизин, гидроксилизиний хамт коллагены
нийлэгжилтэнд оролцоно
4) Элгэнд явагддаг хоргүйжүүлэх урвалд оролцдог
5) Глициний хоёр энантиомерээс зөвхөн L-хэлбэр хүний биед чухал үүрэгтэй

48. Нейротрансмиттер болох норадреналины синтезийн анхдагч бодисыг сонгоно уу [Э]


A) Триптофан
B) Тирозин
C) Глутамины хүчил
D) Холин
E) Глицин

49. Нейротрансмиттер болох γ-аминотосны хүчлийн синтезийн анхдагч бодисыг сонгон


уу. [Э]
A) Триптофан
B) Тирозин
C) Глутамины хүчил
D) Холин
E) Глицин

50. Нейротрансмиттер болох серотонины синтезийн анхдагч бодисыг сонгоно уу. [Э]
A) Триптофан
B) Тирозин
C) Глутамины хүчил
D) Холин
E) Глицин

51. Дараах урвалд тохирох хариугсонгоно уу [Э]

1) 1-ээс 2 үүсэх урвал бол декарбоксилжих


2) Энэ урвалаар бодисын солилцоонд 2 үүсэж, улмаар цааш метилжиж холин
үүснэ
3) 1 бол уургийн найрлаганд орно, харин 2 үгүй
4) 1 бол лизин
5) Урвалын явцад хираль төв хадгалагдан үлдэнэ

52. Дараах биохимийн чухал пептидийг бүрэн гидролизод оруулахад үүсэх


аминхүчлүүдийг сонгоно уу. [Э]

A) аланин, глицин, глутамины хүчил


B) лизин, глицин, глутамины хүчил
C) цистейн, глутамины хүчил, глицин
D) цистейн, аланин, глицин
E) цистейн, α-аланин, β-аланин

53. Глутатионд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

102
1) Энэ бол глутатионы анион хэлбэр
2) Глутатион исэлдэж дисульфид үүсгэнэ
3) Бүрэн гидролизод орж глутамины хүчил, цистейн ба глицин үүсгэнэ
4) Эритроцитод глутатион голлон ангижирсан хэлбэрээр оршдог
5) SH-бүлэг электроны акцепторын үүрэг гүйцэтгэнэ

54. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Глутаматын аминхүчил, цистейн ба глицинийг агуулна


2) Жирийн бус байрлалд нэг пептидийн холбоо агуулна
3) Энгийн ба холимог дисульфид үүсгэнэ
4) Энэ бол тиол
5) Энэ бол лейкотриены бүрэлдэхүүн хэсэг

A) 2 ба 4 зөв
B) 1, 3 ба 4 зөв
C) 1, 3 ба 5 зөв
D) 3, 4 ба 5 зөв
E) 1-5 бүгд зөв

55. Нэгэн дипептидийг гидролизод оруулахад нэг моль ус зарцуулагдсан бөгөөд ижил
моль глицин ба аланин үүссэн бол тус пептидэд тохирох хариуг сонгоно уу. [Э]
1) Байж болох бүх дипептидүүд нэг чөлөөт карбоксилын бүлэг агуулна
2) Байж болох бүх дипептидүүд ижил цахилгаан цэгтэй
3) Дипептидийг хүчиллэг ба суурьлаг гидролизод оруулж болно
4) Пептидийн холбооны N-атом захын амин бүлгээс сул суурьлаг шинжтэй
5) Секвенцээрээ ялгаатай гурван янзын дипептид байж болно

56. Дараах хоёр нэгдлийг харьцуулж тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1. Н - Ala – Gly – Cys - OH
2. H – Cys – Gly – Ala - OH

1) Аль аль нь ижил цахилгаан цэгтэй


2) 1 ба 2 нь секвенцээрээ ялгаатай
3) Аль аль нь хоёр пептидийн холбоо агуулна
4) Аль аль нь хүхэр агуулна
5) 1-ийн карбоксил төгсгөлд аланин, 2-т цистейн байна

57. Дараах пептидэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Энэ пептидэд секвенц-изомер үүсэх боломжтой

103
2) Энэ бодис ижил цахилгаан цэгтэй
3) Бүрэн гидролизод оруулахад 2 моль ус шаардлагатай
4) Гидролизын дүнд аланин үүснэ
5) Тус пептидийн карбоксил төгсгөлд глутамины хүчил байна

58. Дараах трипептидэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Tyr - Gly - Asp гэсэн секвенцтэй


2) Энэ бол хүчиллэг трипептид
3) Зөвхөн протейноген аминхүчлүүдийг агуулна
4) Хоёр хираль төв агуулна
5) Гидролизод оруулахад 3 эквивалент ус шаардлагатай

59. Дараах трипептидэд тохирох хариуг сонгоно уу. [Э]

1) Lys - Gly - Phe гэсэн секвенцтэй


2) Энэ бол суурьлаг трипептид
3) Зөвхөн протейноген аминхүчлүүдээс тогтсон байна
4) Гидролизод оруулахад 3 эквивалент ус шаардлагатай
5) Гурван стереоген төв агуулна

A) 1 ба 3 зөв
B) 2 ба 3 зөв
C) 1, 2, 3 ба 4 зөв
D) 2, 3, 4 ба 5 зөв
E) 1-5 бүгд зөв

60. Пептидийн холбоонд тохирох хариуг сонгоно уу. [Э]


1) СО ба NH-бүлгийн атомууд нэг хавтгайд оршино
2) Амидын N-атомын суурьлаг шинж нь метиламиныхтай ойролцоо
3) Устай хольж халаахад амархан задарна
4) Амидын СО бүлэг устөрөгчийн холбоонд акцептор болно
5) СО бүлгийн нуклеофилтэй урвалд орох идэвхи нь хүчлийн ангидридынхтай
ойролцоо
A) 1 ба 4 зөв
B) 2 ба 5 зөв
C) 1, 2 ба 4 зөв
D) 3, 4 ба 5 зөв
E) 1-5 бүгд зөв

61. Дараах өгөгдсөн нэгдэл бол дипептид. Учир нь энэ нэгдэлд хоёр аминхүчил
ковалентын холбоогоор бие биентэйгээ холбогдсон байна. [Е] [Э]
104
62. α-Хеликс-д тохирох хариуг сонгоно уу [Э]
1) Молекул дотоодын Н-холбоогоор тогтворжино
2) Аминхүчлүүдийн хажуугийн хэлхээ нь хеликсээс гадагш чиглэж байрлана
3) Гемоглобины глобин хэлхээ нь α-хеликс бүтэцтэй
4) α-Хеликс үүсэх үндсэн нөхцөл нь пептидийн холбоо хавтгай конфигурацтай
байх ёстой
5) Пролиныг олноор агуулах нь хеликс үүсэхийг дэмжинэ

63. Уургийн бүтцэнд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Коллагены трипелхеликс бүтэц зэргэлдээ полипептидын хэлхээнүүдийн
харилцан үйлчлэлийн дүнд тогтворжино
2) α-Хеликс бүтэц нэг пептидийн хэлхээний NH ба CO-бүлгийн хооронд үүссэн
устөрөгчийн холбооны дүнд тогтворжино
3) Эвхмэл бүтэц паралель ба антипаралель полипептидын хэлхээний хоорондох
Н-холбооны дүнд үүснэ
4) Хэрэв аминхүчлийн секвенц нь хеликс ба эвхмэл бүтцийн аль алиныг үүсгэх
боломжгүй бол санамсаргүй хуйларсан бүтэц үүснэ
A) 1 ба 2 зөв
B) 3 ба 4 зөв
C) 1, 2 ба 3 зөв
D) 1, 2 ба 4 зөв
E) 1-4 бүгд зөв

64. Уургийг найрлагаар нь хэрхэн ангилдаг вэ? [Д]


A) Энгийн ба нийлмэл уураг
B) Хөдөлгөөний ба хамгаалалтын уураг
C) Нөөц ба зөөвөрлөх уураг
D) Бүтцийн ба ферментийн уураг
E) Хортой ба хоргүй уураг

65. Дараах эгнээнүүдийн аль нь нөөц уургууд болохыг сонгоно уу [Д]


A) Кератин, коллаген, фиброин
B) Гемоглобин, миолобин
C) Казеин, альбумин
D) Актин, миозин
E) Иммуноглобулинууд

66. Энгийн уурагт тохирох хариуг сонгоно уу [Д]


A) Гидролизын урвалаар β-аминхүчил үүснэ.
B) Гидролизын урвалаар α-аминхүчил үүснэ.
C) Гидролизын урвалаар β-аминхүчил үүсэхээс гадна уургийн биш органик
бодис үүснэ.
D) Гидролизын урвалаар α –аминхүчил үүсэхээс гадна уургийн биш органик
биш бодис үүснэ.
E) Гидролизын урвалаар α- ба β –амин хүчил үүснэ.

67. Уургийн конформацид тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Гликозилжих ба фосфоржих процесс уургийн конформацид нөлөөлнө
2) Аммонийн сульфатыг нэмэхэд уургийн денатуржилт явагдана
3) Зарим уургууд бие биендээ хувирдаг хоёр өөр конформацтай

105
4) Уургийн хоёрдогч бүтцэнд пептидийн холбооны давхар холбоо чухал
үүрэгтэй
5) Эвхмэл бүтэц үүсэхэд дисульфидын холбоо шаардлагатай

68. Суурьлаг уургууд электрофорезын рН =6 үед катод руу шилжинэ. Учир нь суурьлаг
уургууд рН= 6 үед эерэг цэнэгтэй байдаг. [А] [Э]

69. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Энэ бол β-аланин


2) Бодисын солилцоонд урацилын задралаар үүснэ
3) Амин бүлэг нь түүний α-изомерынхоос илүү суурьлаг шинжтэй
4) Тус бодис хелаторын үүрэг гүйцэтгэж чадна
5) Энэ нэгдэл L-конфигурацтай

70. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Энэ бол глутамин


2) Энэ бол глутамины хүчлийн амид
3) Бөөрний сувганцарт гидролизод орж аммиак үүсгэнэ
4) Аминосахарын нийлэгжилтэнд шаардагдана
5) Энэ бол суурьлаг аминхүчил

71. Дараах урвалуудаас аль нь ангижрах урвал вэ? [Э]


A) Гидрохинон → хинон
B) НАДН → НАД+
C) Цистин → цистейн
D) Холин → ацетилхолин
E) Альдегид → хагас ацеталь

72. Дараах нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) 3 бол хагас ацеталь


2) Эдгээр 3 нэгдлүүдэд энантиомерүүд байна
3) 3 томъёо конституц, конфигурац, конформацыг харуулна
4) 2 бол S-сүүний хүчил
5) 1 томъёо байгуулалт ба конфигурацыг харуулна

73. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Энэ бол аминхүчил

106
2) Цусанд уурагтай холбогдон зөөвөрлөгддөг
3) Тиреоглобулины бүрэлдэхүүнд ордог
4) Энэ бол нийлмэл эфир
5) Энэ бол хоёр суурьт фенол

107
YII БҮЛЭГ. Тосны хүчил ба липидүүд

1. Липидийн найрлагад агуулагддаг бүрдэл хэсгүүдийг сонгоно уу [Д]


A) Ургамал ба амьтны шингэн ба хатуу тос
B) Ургамал амьтны тосны найрлаганд уураг, тосны хүчил агуулагдана
C) Ургамал амьтны тосны найрлаганд фермент, тосны хүчил агуулагдана
D) Ургамал амьтын тосны найрлаганд пигмент, витамин агуулагдана
E) Ургамал амьтны тосны найрлаганд уураг, пигмент, витамин, тосны хүчил,
фермент

2. Липид биологийн үүргийг сонгоно уу [Д]


1) Эсийн мембраны бүтцийг бүрэлдүүлэх
2) Бие махбодод энергийг зөөх
3) Эсийг хамгаалах
4) Эсийн мембраныг бүрдүүлэх, энерги зөөх
5) Ферментийг идэвхжүүлэх

3. Липидийн бүтцэнд ямар бүлгүүд ордог вэ? [Д]


A) Зөвхөн туйлт бүлгүүд (гидрофиль)
B) Зөвхөн туйлгүй бүлгүүд (гидрофоб)
C) Цахилгаан саармаг бүлгүүд
D) Туйлт ба туйлгүй бүлгүүд
E) Зөвхөн липофиль хэсгүүд

4. Нийлмэл липидийн эгнээг сонгоно уу [Д]


A) Воск, ФосФолипид, гликолипид
B) Тос, гликолипид, сфинголипид
C) Гликолипид, сфинголипид, фосфолипид
D) Триглицерид, фосфоглицерид, гликолипид
E) Фосфоглицерид, воск, сфинголипид

5. Фосфолипид, гликолипид нь мембраны найрлаганд агуулагддаг. Фосфолипид нь


эсийн мембраны бүтцийн үндсэн хэсгийг бүрдүүлдэг. Түүнийг липидийн хоёрлосон
үе гэнэ. [А] [Б]

6. Диен ба полиенүүдийн анагаахын ач холбогдол нь: [Б]


A) Сфинголипид
B) Витамин Д
C) Витамин А
D) Линолийн хүчил
E) Холестран
 
7. Дараах нэгдлүүдээс гетеро-ацид липидийг сонгоно уу [Б]
1) Тристеарин
2) Стеаропальмитоолеин
3) Триолеин
4) Десмостерин
5) Латостерин

8. Триацилглицеринд тохирох хариуг сонгоно уу.

1) Шүлтийн гидролизод орж монокарбонхүчлийн давс үүсгэнэ


2) Триацилглицеринүүд нь липофил шинжтэй
108
3) Гидролизод орж глицерин үүсгэнэ
4) Бүтцэндээ эстерийн ганцхан бүлэг агуулна
5) Дараах нэгдэл бол энгийн триацилглицерины нэг төлөөлөгч

9. Триглицеридэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Карбон дээд хүчил ба спиртийн үлдэгдлээс тогтсон нийлмэл эфир
2) Карбон дээд хүчил ба глицериний үлдэгдлээс тогтсон нийлмэл эфир
3) Карбон дээд хүчил, глицерин, фосфорын хүчлийн үлдэгдлээс тогтсон
нийлмэл эфир
4) Амин спирт ба глицериний үлдэгдлээс тогтсон нийлмэл эфир
5) Спиртийн үлдэгдэл ба нүүрс-усны үлдэгдлээс тогтсон нийлмэл эфир

10. Дараах схемийн дагуу явагддаг тосны хүчлийн задралд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) 1 бол дегидриджих урвал


2) 2 бол нэгдэх урвал
3) 3 бол исэлдэх урвал
4) 4-р урвалаар идэвхижсэн цууны хүчил үүснэ
5) 3-р урвалд ФАД оролцоно

11. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Энэ бол глицеролын хүчил


2) Энантиомер үүсгэнэ
3) Декарбоксилжиж гликол үүсгэнэ
4) Исэлдэж глицеролальдегид үүсгэнэ
5) Гурван тосны дээд хүчилтэй нэгдэж триацилглицеролыг үүсгэнэ

109
12. Арахидоны хүчилд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Цис-давхар холбоо дөрвийг агуулдаг


2) Энэ бол биологийн ач холбогдол ихтэй, ханаагүй тосны хүчил
3) Тромбоксаны биосинтезийн анхдагч бодис
4) Хүчилтөрөгчийг нэгдүүлж пероксид үүсгэх замаар простагландинд хувирна
5) С-атомын тоо нь олейны хүчлийнхтэй адил

13. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Энэ бол линолын хүчил


2) С-атомын тоо нь стеарины хүчлийнхтэй адил
3) Хайлах температур нь стеарины хүчлээс бага
4) Энэ бол эссенциал тосны дээд хүчил
5) Давхар холбоо нь бүгд транс-конфигурацтай

14. Мицеллд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Амфифил бодисуудыг усан орчинд оруулвал мицелл үүсдэг


2) Усан уусмалд гидрофоб харилцан үйлчлэлийн дүнд үүсдэг
3) Мицелл нь усан уусмалд маш эмх цэгцтэй бүтэц үүсгэнэ
4) Мицеллийн бүтэц стеарат натрийн шингэрүүлсэн уусмалд үүснэ
5) Мицелл бүтэц нь амфифил молекулууд хоорондоо Н-холбоогоор
холбогдсоны дүнд тогтворжино

15. Липидэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Карбонхүчлийн эстерүүд
2) Липидийн найрлага дах карбонхүчлийн компонент нь тосны дээд хүчлүүд
байдаг
3) Шүлтийн гидролизын үед тосны дээд хүчлийн давс үүсдэг
4) Өөх тос усанд уусдаггүй
5) Липидийн найрлага дах спиртийн компонент нь гол төлөв гликол байдаг

16. Тосны хүчилд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Тосны дээд хүчил нь урт хэлхээтэй алифатик карбонхүчлүүд
2) Тосны дээд хүчлүүд тэгш тоотой С-атомыг агуулдаг
3) Тосны дээд хүчлүүдийн шүлтийн металлын давсыг саван гэнэ
4) Өөх тосыг хүчлийн гидролизод оруулж тосны дээд хүчил гаргаж авдаг
5) Пальмитины хүчил усан уусмалд +I эффектийн улмаас цууны хүчлээс илүү
хүчтэй хүчлийн шинж үзүүлнэ

17. Өөх тосыг шүлтийн гидролизод оруулахад глицеринээс гадна гурван бүтээгдэхүүн
үүсдэг. Үүнд: [Э]
A) Карбонхүчил
B) Карбонхүчлийн амид
C) Карбонхүчлийн эстер
D) Карбонхүчлийн давс
E) Аль нь ч үүсэхгүй

110
18. 150 кг тосыг натрийн шүлтээр үйлчилж 70%-ийн натрийн стеарат агуулсан саван
гарган авчээ. Хэдэн килограмм саван гарахыг тооцоолно уу. [Д]
A) 110,5
B) 221
C) 333
D) 663
E) 42

19. Липидийн найрлаганд агуулагддаг карбон дээд хүчлүүдийн зөв нэршлийг сонгоно уу.
[Д]
A) C13H27COOH – три дексины хүчил
B) C17H35COOH – гепта деканы хүчил
C) C17H29COOH – октадекатриен-9, 12, 15
D) C17H33COOH – октадецен-2, 4-ийн хүчил
E) C17H31COOH – октадекатриен-9, 12-ийн хүчил

20. Дараах дээд тосны хүчлүүдээс эссенциал хүчлүүдийг сонгоно уу [Э]


1) Пальмитины хүчил
2) Олейныхүчил
3) Стеариныхүчил
4) Линолийнхүчил
5) Арахидоны хүчил
21. Нийлмэл липидүүдийг сонгоно уу [Д]
1) Сульфолипид
2) Фосфолипид
3) Тристеарин
4) Холестерин
5) Гликолипид
A) I, II, III
B) III, IV, V
C) I-V
D) I, II, IV
E) I, II, V

22. Дараах нэгдлүүдээс гетеро-ацид липидийг сонгоно уу


1) Тристеарин
2) Стеаропальмитоолеин
3) Триолеин
4) Десмостерин
5) Латостерин

111
YIII БҮЛЭГ. Нүүрс ус
1. Нүүрс усны ангиллын дагуу зөв харгалзуулна уу [Д]
Ангилал Нүүрс ус
1) Гомополисахарид а. Эслэг
2) Гетерополисахарид b. Галактоза
3) Моноз-альдоза-гексоза с. Хондратин сульфат
4) Моноз-гексоз-кетоз d. Фруктоза
A) 1-a, 2-d, 3-c, 4-b
B) 1-d, 2-b, 3-a, 4-c
C) 1-a, 2-c, 3-b, 4-d
D) 1-a, 2-b, 3-c, 4-d
E) 1-a, 2-c, 3-d, 4-b
2. Моносахаридуудын ангиллын зөв хариуг сонгоно уу [Д]
1) С-ийн тооноос, функциональ бүлгээс
2) Функциональ бүлэг, альдегид
3) Функциональ бүлэг, кетон
4) С-ийн тооноос, изомер
5) С-ийн тооноос, ОН-ын тооноос
3. Дараах өгүүлбэрийг нөхөж бөглөнө үү.
Моносахарид нь хагас ацеталийн хэлбэртээ (...) болон (...) гэсэн 2 янзын ОН бүлэг
агуулсан тул 2 өөр төрлийн (...) үүсгэх боломжтой. [Б]
A) Спиртийн аномерийн дисахарид
B) Аномерийн спиртийн трисахарид
C) Дисахарид аномерийн спиртийн
D) Альдоза спиртийн дисахарид
E) Пираноза аномерийн спиртийн

4. Альдопентозууд хэдэн изомертэй вэ? [Б]


A) 22 = 4
B) 23 = 8
C) 24 = 16
D) 25 = 32
E) 26 = 64

5. Глюкоза олон атомт спирт болохыг ямар урвалаар илрүүлж болох вэ? [Д]
A) Зэсийн гидроксид
B) Натрийн гидроксид
C) Хлортустөрөгч
D) Мөнгөний оксидын аммиакийн уусмал
E) Зэсийн оксид

6. Нүүрс-усны гидролизын завсрын ба эцсийн бүтээгдэхүүнийг зөв харьцуулна уу [Д]


Нүүрс ус Бүтээгдэхүүн
1) Сахароза а. Мальтоза
2) Цардуул b. β-D-глюкоза
3) Лактоза c. D-глюкоза ба D-фруктоза
4) Эслэг d. α-D-глюкоза
5) Декстрин е. D-глюкоза ба D-галактоза
A) 1-a, 2-b, 3-d, 4-e, 5-c.
B) 1-c, 2-e, 3-b, 4- a, 5-d.
C) 1-a, 2-b, 3-d, 4-e, 6-c
D) 1-c, 2-d, 3-e, 4-b, 5-a
E) 1-b, 2-a, 3-c, 4-d, 5-b

112
7. Гексозуудад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Моносахарид
2) C6H12O6
3) D-рибоза
4) 2 хираль төвтэй
5) D-глюкоза
A) 1,2,3
B) 1,4,5
C) 1,2,5
D) 3,4,5
E) 2,3,5

8. α-D-глюкозаас поликонденсацын аргаар юу үүсэх вэ? [Э]


A) Эслэг
B) Цардуул
C) Желатин
D) Сахароза
E) Мальтоза

9. Дараах моносахаридуудад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Аль аль нь фуранозын хэлбэрт байна


2) 1 ба 2 хагас ацеталийн хэлбэрээр байна
3) 2 бол 2-дезоксисахар
4) 3-ын нь задгай хэлбэр нь кетоз
5) Бүгд пентозууд

10. Өгөгдсөн D-рибозын С-2, С-3 ба С-4 нь D-конфигурацтай байна. Энэ нэгдэлд тохирох
энантиомерийг нь хайж олно уу [A] [Э]

11. α-D- ба α-L-гликопираноз нь бие биенээсээ юугаараа ялгаатай байдаг вэ? [Э]
A) Байгуулалтаар
B) зөвхөн С-5 атомын конфигурацаараа
C) зөвхөн С-1 атомын конфигурацаараа
D) глюкозыг задлагч энзимтэй үйлчлэлцэх чадвараар
E) усанд уусах шинжээрээ

12. Нэг бодисын энантиомерт тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Энантиомерүүдын хайлах буцлах температур ижилхэн
2) Ижил хэмжээний энантиомерүүдийн холимогийг рацемат гэнэ
113
3) Энантиомерүүдийн оптикийн эргэлт нь эсрэг чиглэлтэй, хэмжээгээр
ижил байна
4) Энантиомерүүд нь стереоизомер мөн
5) Энзим энантиомерүүдтэй урвалд адилхан орно

13. Нэг бодисын энантиомерт тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Энантиомерүүд толин тусгалд бие биентэйгээ давхацна
2) Рацемат оптикийн идэвхигүй
3) Энантиомерүүд уусах чанар, спектроскопийн өгөгдлүүд болон
ахираль урвалжтай үйлчлэх шинжээрээ ялгаагүй
4) Энантиомерүүд нь туйлширсан гэрлийн хавтгайг эргүүлэх
чиглэлээрээ ялгаатай
5) Энантиомерүүд нь хираль урвалжтай үйлчлэлцэх шинжээрээ ялгаатай

14. Энзим нь уургийн молекул учраас тэгш бус хэмтэй байдаг. Иймд энзим нь гол төлөв
энантиомерүүдийн аль нэгэнтэй л урвалд ордог. [E] [Э]

15. Булчинд пировиноградын хүчлийн энзимээр ангижрах процессийн дүнд зөвхөн


L-сүүний хүчил үүсдэг. Учир нь L-сүүний хүчил нь D-хэлбэрээс энерги багатай
байдаг. [C] [Э]

16. Дараах нэгдлийн бүтэц болон функциональ бүлэгт тохирох хариуг өгнө үү [Э]

1) Бүтцэнд нь D-галактоза орсон


2) Карбон хүчлийн амидын бүлгийг агуулсан
3) Хоёрдогч спиртийн бүлэгтэй
4) α-глюкозидын холбоотой
5) Ээлжилсэн давхар холбоотой.

17. Сахарын спирт болох сорбитол ба маннитолд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Глюкоз ангижирч сорбитол үүсгэнэ


2) Манноз ангижирч маннитол үүсгэнэ
3) Спиртийн 2-5 С-атомуудын конфигурац нь тэдний үүссэн анхдагч сахарын
молекултай адилхан
4) Аль аль нь чихэрлэг амттай тул сахар орлуулагчаар ашиглаж болно
5) Аль аль нь пираноз хэлбэрт оршдог

114
18. D-фруктоз хэдэн хираль нүүртөрөгчийн атом, хэдэн анхдагч гидроксил бүлэг, хэдэн
хоёрдогч гидроксил бүлэг агуулах вэ? [Д]
A) 3.2,3
B) 4,1,4
C) 3,1,4
D) 4,2,3
E) 3,2,1

19. Дараах нэгдлүүдээс α-D-глюкопиранозын томъёог сонгоно уу [Э]

A) B) C)

D) E)

20. Дараах нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) 3 бол цагираг хагас ацеталь


2) Гурвуулаа хираль төвтэй
3) 2 бол сүүний хүчлийн Фишерийн проекц
4) 1 бол аланин
5) Энэ 3 нэгдлийн томьёо нь байгуулалт, конфигураци, комформацын харуулж
байна.

21. Глицеринальдегидад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Энэ бол альдоз
2) Энэ бол хираль молекул
3) Ангижирч глицерин үүсгэнэ
4) Усан уусмалдаа гидратын бүрхүүл үүсгэнэ
5) Анхдагч спиртийн бүлэг хоёрыг агуулна

22. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Пираноз
4
2) С1 – конформац
3) Хялбар исэлдэж глюконы хүчил үүсгэнэ
4) Цардуулын бүтцийн үндсэн нэгж
5) β-хэлбэр
115
23. Өгөгдсөн нэгдэл бол:
CH2OH
OH
O
O
HO OH
A) Пентоз
B) Лактон
C) Дөрвөн хираль төвтэй
D) Цис ба транс изомерийг харуулна
E) Фенол

24. β-D-глюкозын өгөгдсөн томъёонд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Томъёо нь конституцыг харуулна


2) Конфигурацыг харуулна
3) Конформацыг харуулна
4) С1 –атом дээрх ОН бүлэг нь С2-атом дээрх ОН бүлэгтэй транс байрлалтай
5) С6-атом хоёрдогч спиртийн бүлэг агуулна

25. Сорбитод тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Анхдагч спиртийн бүлэг хоёрыг агуулна


2) Дөрвөн хоёрдогч спиртийн бүлэг агуулна
3) Тэгш бус хэмт халагч бүхий дөрвөн С-атомтай
4) Фруктозыг ангижруулахад үүснэ
5) Сахар орлуулагчаар ашигладаг

26. Дараах фишерийн проекцоор дүрслэн харуулсан нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу.
[Э]

1) Гурван хираль төвтэй


2) Глюкозын бүтцийн изомер
3) Энэ бол D-фруктоз
4) D-эгнээний гексоз
5) Лактозын бүрэлдэхүүнд ордог

27. α ба β-D-глюкозод тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


A) өөр хоорондоо энантиомерүүд
B) Усан уусмалд бие биендээ шилжиж байдаг
C) Ижил энергитэй
D) 1→4 холбогдож амилозын бүрэлдэхүүнд орно
E) С-2 атомын ОН бүлгийн байршлаараа ялгаатай

116
28. Дараах нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Аль аль нь пираноз


2) Цагираг хагас ацеталиуд
3) D-глюкозын аномерүүд
4) Энантиомерүүд
5) Конформерүүд

29. Глюкозын доор өгөгдсөн томъёонд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Хираль төвийн конфигурацыг харуулна


2) Цагираг хагас ацеталийн хэлбэрийг харуулна
3) С-1 атомын ОН бүлэг аксиаль байрлалтай
4) Гурван ОН бүлэг нь экваториал байрлалтай
5) Фураны цагирагийн конформацыг харуулна

30. Глюкоза олон атомт спирт болохыг ямар урвалаар илрүүлж болох вэ? [Д]
A) Зэсийн гидроксид
B) Натрийн гидроксид
C) Хлортустөрөгч
D) Мөнгөний оксидын аммиакийн уусмал
E) Зэсийн оксид

31. Глицерин альдегидад диастереомер байдаггүй. Учир нь глицерин альдегидын


молекулд зөвхөн нэг хираль төв байдаг. [Э] [A]
O
CH2 CH C
H
OH OH

32. D-глюкоз ба D-манноз-д тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) С-2 атомын байрлалаар өөр хоорондоо ялгаатай
2) Усан уусмалдаа гол төлөв пираноз хэлбэртэй байдаг
3) Өөр хоорондоо диастереомерүүд
4) Энзимийн нөлөөгөөр бие биендээ хувирна
5) Манноз ангижирч хаван хөөх үйлчлэлтэй маннитол үүсгэнэ

33. Дараах молекулд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) D-глюкозын задгай хэлбэр
2) Энэ бол альдогексоз
3) С1 исэлдэж глюконы хүчил үүсгэнэ
4) С2 ба С5 атомууд тэгш бус хэмт төв
5) С2 –атомын конфигурац D тул D-эгнээний
сахар

117
34. Дараах моносахаридад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) β-аномер
2) С2 -атомын ОН бүлэг амино бүлгээр халагдвал аминосахар үүснэ
3) С3 ба С4 атомуудын ОН бүлгүүд цис конфигурацтай
4) D-глюкозын эпимер
5) Сахарозын бүрэлдэхүүнд орно

35. Дараах моносахаридад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

A) β-D-галактоз
B) Фуранозын сандал хэлбэрээр дүрсэлсэн байна
C) Бүх ОН бүлгүүд экваториал байрлалтай
D) С1 ба С3 атомуудын ОН бүлгүүд транс конфигурацтай
E) С1 атом исэлдвэл урон хүчил үүсгэнэ

36. Дараах моносахаридад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Энэ бол 2-дезокси сахар


2) Энэ бол альдопентоз
3) С1 ба С4 нэгдэж цагираг үүсвэл фураноз хэлбэртэй байх ба 2 аномер үүснэ
4) Усан уусмалдаа гол төлөв цагираг хагас ацеталь хэлбэрээр оршино
5) Өгөгдсөн томъёонд 3 хираль төв байна

37. β-D ба β-L-глюкозууд өөр хоорондоо ямар ялгаатай байдаг вэ? [Э]
A) Туйлширсан гэрлийн хавтгайг эргүүлэх чиглэлээрээ
B) С-5 атомын конфигурацаараа
C) С-1 атомын конфигурацаараа
D) Усанд уусах чанараараа
E) Атомуудын холбогдсон байршлаараа

38. Галактозод тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Глюкозоос С-4 атомын конфигурацаараа ялгаатай
2) Сүүний сахарт глюкозтай β-гликозидын холбоогоор холбогдсон байдаг
3) Ганглиозидын сахарын компонент
4) Цусны бүлгийг ангилагч субстанцын бүтцэнд агуулагдана
5) Мальтозын бүрэлдэхүүн хэсэг

118
39. Дараах нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) 1 бол гексоз
2) 2 бол пираноз
3) 2 бол хагас ацеталь
4) 3 бол хагас ацеталь
5) 1 бол бүтэн ацеталь

40. Дараах өгүүлбэрүүдээс алдаатайг нь илрүүлнэ үү [Э]


A) D-глюкопираноз нь ангижруулагч шинжтэй
B) D-глюкопираноз нь усан уусмалдаа β ба α-хэлбэрээр оршино
C) D-глюкопиранозын С-6 исэлдэж глюконы хүчил үүсгэнэ
D) β-D-глюкопираноз нь 4С1 конформацын үед бүх ОН бүлгүүд экваториал
байрлалтай
E) D-глюкопиранозын С-4 нь глюкозаминтай адил конфигурацтай

41. Дараах урвалд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


H2COH H2COH

O OH

OH
O H2O OH
COOH

HO OH

OH OH

1) энэ бол глюконы хүчлийн лактоны гидролизын урвал


2) урвалын явцад эстерийн холбоо задарна
3) МҮХ нь:К = [глюконы хүчил] / [лактон] [ус]
4) урвалын явцад хираль төвийн тоо өөрчлөгдөхгүй
5) урвалаар хелат-цагираг систем нээгдэнэ

42. Дараах урвалд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


CH2OH CH2OH

O OH O

OH
1/2 O2 OH
O H2O

HO HO

OH OH

1) Эх бодис бол β-глюкоз


2) Бүтээгдэхүүн бол глюконы хүчлийн лактон
3) Урвалын тэгшитгэл бүрэн тэнцсэн байна
4) Бодисын солилцоонд бүтээгдэхүүн бодис фосфоржсон хэлбэрээр
гидролизод орж задарна
5) Энэ бол гликолизын урвалын нэг хэсэг юм

43. Дараах нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

119
1) 1 ба 2 нь пентозууд
2) 1 ба 2 фуранозын хэлбэртэй байна
3) 1 бол РНХ-ийн бүтцэнд орно
4) 2 бол ДНХ-ийн бүтцэнд орно
5) 1-ийн исэлдэлтээр 2 үүснэ

44. α-D-фруктоз-1,6-бисфосфатад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Фруктоз нь фуранозын хэлбэрээр байна


2) Эсэд явагддаг глюкозын задрах урвалын завсарын бүтээгдэхүүн
3) Фосфор хүчлийн үлдэгдлүүд хоёулаа эстерийн холбоогоор холбогдсон
4) Альдолаз энзимийн орчинд D-глицеринальдегид-3-фосфат ба
дигидроксиацетонфосфатууд тэнцвэрийн байдалд оршино
5) Сахарын нэгж нь АТФ-ын бүтцэнд агуулагддаг

45. D-фруктоз-1,6-бисфосфатад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Энэ бол фруктозын бифосфатууд


2) 1 бол цагираг хагас ацеталь
3) 2 нь фишерийн проекцоор дүрслэгдсэн байна
4) 1 бол фураноз хэлбэр
5) Альдолаз энзимийн оролцоотой хоёр ширхэг С3-хэлхээ үүснэ

46. Дараах нэгдлүүдэд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) 1-ийн ОН бүлгийг Н-атомаар халахад 2 үүснэ


2) 1 ба 2 хоёулаа фуранозын хэлбэрт байна
3) 1 нь РНХ болон АТФ-ийн бүтцэнд ордог
4) 2 нь ДНХ-ийн бүтцэнд ордог
5) 1 ба 2 нь D-эгнээний пентозууд

47. Дараах нүүрс-уснуудаас альдозуудын эгнээг сонгоно уу [Э]

120
A) Галактоза, фруктоза, манноза, сахароза
B) Глюкоза, фруктоза, лактоза, сахароза
C) Глюкоза, манноза, галактоза, D-глицеринальдегид
D) Сахароза, мальтоза, целлибиоза, лактоза
E) Лактоза, сахароза, мальтоза, фруктоза

48. D-галактоза бол альдоза-гексоз. Учир нь ангижруулагч шинжтэй. [A] [Э]


49. Эдгээр нэгдлүүд нь энантиомерүүд мөн. Учир нь 1 ба 2 нэгдэлд С-1 атом нь эсрэг
конфигурацтай байна. [D] [Э]

50. Өгөгдсөн D-фруктозын фишерийн томъёонд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


CH2OH

O
HO H
H OH
H OH
CH2OH
1) Фруктоз бол кетогексоз
2) Гурван хираль төвтэй
3) Сахарозын бүрэлдэхүүнд ордог
4) D-маннозын конституцын изомер
5) D-глюкозын стереоизомер

51. Дараах субстанцад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Энэ бол аскорбины хүчил


2) Хялбархан исэлдэнэ
3) Олон тооны туйлт бүлэг агуулсан учир усанд сайн уусна
4) Коллагены нийлэгжилтэнд оролцоно
5) Митохондрийн электрон зөөвөрлөлтөнд оролцоно

52. Цусан дахь сахарын хэмжээ гэдэг ойлголтын зөв хариуг сонгоно уу [Д]
A) Цусанд агуулагдах сахарозын концентраци
B) Цусанд агуулагдах глюкозын концентраци
C) Цусанд агуулагдах фруктозын концентраци
D) Цусан дахь глюкоз, фруктозын нийлбэр концентраци
E) Цусан дахь нийт нүүрс усны концентраци

53. Дараах дисахаридуудаас ангижруулагч шинж чанартайг нь сонгоно уу [Э]


1) Мальтоза
2) Целлобиоза
3) Лактоза

121
4) Сахароза
5) Трехалоза
54. Хүн ба хөхтөн амьтны нөөц сахарыг сонгоно уу [Д]
A) Цардуул
B) Эслэг
C) Гликоген
D) Сахароз
E) Глюкоз

55. Хоёр молекул D-глюкоз холбогдож дисахарид үүсэх урвалд тохирох хариуг сонгоно
уу [Э]
1) 1→6 холбоо үүсэх боломжтой
2) Хоорондоо гликозидын холбоогоор холбогдоно
3) 1 →4 холбогдож үүссэн дисахарид ангижруулах шинжтэй
4) Урвалын явцад ус ялгарна
5) Бүтээгдэхүүнээр нь лактоз үүснэ

56. Хоёр молекул D-глюкоз холбогдож дисахарид үүсэх урвалд тохирох хариуг сонгоно
уу [Э]
1) β-гликозидын холбоогоор холбогдох боломжтой
2) α- гликозидын холбоогоор холбогдох боломжтой
3) 1 →4 холбоо үүсэх боломжтой
4) Урвалын дүнд мальтоз үүснэ
5) Урвалын дүнд лактон үүснэ

57. Дараах нэгдлүүдийн ямар нь гликозидын холбоогоор холбогдсон бэ? [Э]


1) D-глюкоз
2) Мальтоз
3) Лактоз
4) АТФ
5) Аскорбины хүчил
A) 1 ба 2 зөв
B) 2 ба 3 зөв
C) 4 ба 5 зөв
D) 2,3 ба 4 зөв
E) 1,2,3 ба 5 зөв

58. Өгөгдсөн нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Энэ бол мальтоз


2) Цардуулын бүтцийн үндсэн нэгж
3) D-глюкозын хоёр молекул α-1 →4 холбоогоор холбогдсон
4) Энэ бол дисахарид
5) Энэ бол сахарозын стереоизомер

59. Лактоз ба мальтозад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Эдгээр нэгдлүүд нь молекул массаараа ижил
2) С1 → С4 атомуудын холбогдох байдлаараа ялгаатай
3) α ба β-аномерүүд байдлаар оршиж болно
4) Аль аль нь ангижруулах шинжтэй

122
5) Аль аль нь мальтаз энзимээр задарна

60. Сахарозад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) D-глюкоз ба D-фруктозоос тогтоно


2) Хүчиллэг катализатортай сахарозын гидролизын дүнд моносахарид үүснэ
3) Сахароз нь хоол боловсруулах замд дисахаридаз энзимийн оролцоотой
задарна
4) Сахароз нь ангижруулах шинжгүй
5) Моносахаридын нэгжүүд нь хоёулаа α-аномер байдлаар оршино

61. Ямар гомополисахаридын гидролизын бүтээгдэхүүн нь β-D-глюкопираноза байх вэ?


[Д]
A) Цардуул
B) Эслэг
C) Декстрин
D) Полиглюкин
E) Декстран

62. Цардуул нь . . . . . –тай харилцан үйлчилж . . . . . . өнгө үзүүлдэг. [Б]


A) Иод, ягаан
B) Хлор, ногоон
C) Иод, хөх
D) Зэс, хар хөх
E) KMnO4, ягаан

63. Хоол боловсруулах явцад цардуулын гидролизоор явагдах процессод тохирох хариуг
олно уу. [Б]
1) Хүний биед α-глюкозидын холбоог таслах энзим байхгүй
2) Амны хөндийд шүлстэй холилдохоос эхэлнэ
3) Гидролизын эцсийн бүтээгдэхүүн нь 2 өөр моноз байдаг
4) Амилаза энзимийн тусламжтай задрал явагдана
5) α(1→4) ба α(1→6) гликозидын холбоо нь задардаг
A) 1,3
B) 1,2,3
C) 1,4
D) 1,3,4
E) 2,4,5

64. Цардуул нь гомоген бодис биш боловч 25% нь усанд уусдаг. Энэ уусдаг хэсгийг
амилопектин гэнэ. [C] [Б]

65. Амилопектин нь 1→4 гэсэн холбоогоор холбогдож шулуун бүтцийг үүсгэдэг ба 1→6
гэсэн холбоогоор давхар холбогдож салбарласан бүтцийг үүсгэдэг. [A] [Б]

66. Целлюбоза дисахарид нь эслэгийн нийлэгжилтийн анхан шатыг төлөөлдөг. Иймд


энгийнээр үзэхэд хэлхээ цааш тэлж уртасах боломжтой. [А] [Б]

123
67. Амилопектин нь амилозины адил α глюкозидын холбоогоор холбогддог учраас
гликогены хэлхээний эхлэл хэсгээс эхлэн энзимийн тусламжтай α глюкозидын холбоо
үүснэ. [A] [Б]

68. Гепарины бүтэц болон биологийн үүрэгт тохирох хариуг өгнө үү. [Д]
A) α ба β (1→4) гликозидын холбоогоор холбогдсон тетрасахаридын бүтцийн
нэгжээс тогтдог
B) Зарим хэсэгтээ сульфатын бүлэг агуулдаг тул хүхрийн хүчлийн амидын
хэлбэрийг үүсгэдэг
C) Хүчтэй хүчил бөгөөд полианион үүсгэдэг
D) Цусны бүлэгнэлтийг бууруулах үүрэгтэй
E) Клиникт тромбоз үүсэхээс урьдчилан сэргийлэхэд хэрэглэдэг
69. Гиалуроны хүчлийн бүтэц болон биологийн үүрэгт тохирох хариуг өгнө үү. [Д]
1) Артерийн судасны ханын эсэд агуулагддаг
2) Холбогч эд, үеийн шингэн, нүдний шилэн биетийн үндсэн бүрэлдэхүүнд
ордог
3) Дисахаридын бүтэц нь α(1→4) ба α(1→6) гликозидын холбоогоор
холбогддог
4) Уусмал нь зуурамтгай, уян хатан шинжтэй тул эд, эрхтнүүдийн зууралтгүй,
чөлөөтэй хөдлөх чадварыг хангаж, биологийн цохилтыг зөөлрүүлдэг
5) Бүтцийн нэгжийн дараалал, сульфатжсан хэсгээс хамаарч бүтэц найрлага
нь тогтмол биш байдаг

70. Гликопротейн нь олон төрлийн функциональ бүлгүүд агуулдаг (N-ацетил болон OH-
бүлэг гм.) учир бие махбодын өөрийн эсээ таних өвөрмөц чадварыг цөөн тооны
сахарын бүтцийн нэгжээрээ зохицуулж байдаг. [С] [Д]

71. Эсийн орчимд олон тооны цэнэгтэй карбоксилат бүлгүүдийг агуулдаг тул гиалуроны
хүчил нь хөөх чадвартай биополимер юм. [А] [Д]

72. Амилопектинд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Бүтцийн нэгж нь D-глюкоз
2) α (1-4) гликозидын холбоогоор холбогдоно
3) α (1-6) холбоогоор салбарлалт явагдана
4) Хоол боловсруулалтанд чухал үүрэгтэй
5) Салбарлатын улмаас иодын өнгө хувирахгүй

73. Өгөгдсөн биополимерт тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Бүтцийн нэгжүүд нь 1→4 холбоогоор холбогдсон


2) Бүтцийн нэгжүүд нь пираноз хэлбэртэй байна
3) Хүчлийн усан уусмалд хийж халаавал зөвхөн D-глюкозын моносахарид
үүснэ
4) Түүний молекулын урт хэлхээ нь мушгиа (хеликаль) хэлбэр үүсгэнэ
124
5) Тус молекулыг энзимээр гидролизад оруулахад β-глюкозидаз энзим
шаардлагатай

74. Өгөгдсөн биополимерт тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Тус полимер D-глюкозын нэгжээс тогтоно


2) Мономерүүд нь 1→ 4 гликозидын холбоогоор холбогдсон
3) Түүний гидролиз нь α-амилаз энзимийн тусламжтай катализжина
4) Мономер тус бүр нь хоёр хоёрдогч, нэг анхдагч спиртийн бүлэг агуулна
5) Сууриуд түүний гидролизыг катализжүүлнэ

75. Глюкозамингликанд (мукополисахарид) тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Урон хүчил ба сульфатын нийлмэл эфирын бүлэг ихээр агуулагддаг тул анион
шинжтэй
2) Дисахаридын нэгжүүд нь шулуун бүтэцтэй полимер үүсгэнэ
3) Глюкозамин ба галактозамины үлдэгдлүүдийг агуулна
4) Энэ нэгдэл уурагтай ковалент холбогдох чадвартай
A) 1 ба 4 зөв
B) 2 ба 3 зөв
C) 1, 2 ба 3 зөв
D) 2, 3 ба 4 зөв
E) 1-4 бүгд зөв

76. Сахарозад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) 1→2 холбоогоор холбогдоно
2) глюкоз нь α-хэлбэрт байна
3) фруктоз нь β-хэлбэрт байна
4) фруктоз нь пиранозын хэлбэрээр оршино
A) 1 ба 2 зөв
B) 2 ба 3 зөв
C) 1, 2 ба 3 зөв
D) 1, 3 ба 4 зөв
E) 1-4 бүгд зөв

77. Өгөгдсөн биополимерт тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

A) Энэ бол цардуулын үндсэн бүтэц


B) Тус молекулын урт гинжин хэлхээ нь мушгиа (хеликаль) бүтэцтэй
C) Энзимийн гидролизод оруулахад β-глюкозидаз энзим шаардлагатай
D) Мономерүүд нь фураноз хэлбэрт байна
E) Бүтцийн нэгжүүд нь 1→6 холбоогоор холбогдсон байна

78. Эслэг болон цардуулын молекулд хоёуланд нь тохирох хариуг сонгоно уу [Э]
125
1) Хоёулаа биополимерүүд
2) Хоёулаа полисахаридууд
3) Үндсэн хэлхээ 1→4 холбогдоно
4) Зөвхөн D-глюкозуудаас тогтоно
5) 1→6 байрлалаар салбарлана

79. Цардуул ба эслэгийн аль алинд нь тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Хоёулаа полисахарид
2) Хоёулаа 1→6 байрлалдаа салбарласан
3) Хоёулаа α-гликозидын холбоотой
4) D-глюкозуудаас тогтоно
A) зөвхөн 4 зөв
B) 1 ба 2 зөв
C) 1 ба 4 зөв
D) 1, 2 ба 3 зөв
E) 1, 3 ба 4 зөв

80. Эслэг нь панкреатын амилаз энзимээр задардаггүй. Учир нь эслэгийн молекулд


глюкозын үлдэгдлүүд нь өөр хоорондоо β-1→4 холбоогоор холбогдсон байдаг. [Э]

81. Коллагенд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Коллаген нь гликозидын холбоогоор холбогдсон галактоз ба глюкозыг
агуулдаг
2) Коллаген нь холбогч эдийн бүтцэнд ордог
3) Коллаген нь усанд уусахгүй
4) Коллагены молекулын бараг бүх гуравдах аминхүчил бүр глицин байдаг
5) Коллаген нь үс хумсны үндсэн бүрэлдэхүүн хэсэг байдаг

82. Тус молекулыг зураг дээр сумаар тэмдэглэсэн байрлалаар α-Амилаз энзим задална.
Учир нь энэ хэсэгт гликозидын холбоо байдаг. [Э]

83. Моносахаридад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Гурав ба дөрвөн С-атом агуулсан моносахаридыг триоз ба тетроз гэнэ
2) Гексоз нь хэд хэдэн хираль төвтэй
3) Глюкоз нь Cu2+ ба Ag+ ионыг ангижруулна
4) Чихрийн шижин өвчины (diabetes mellitus) үед глюкоз шээсээр гадагшилдаг
5) Триоз ба тетроз нь гол төлөв цагираг бүтэцтэй оршино

84. Дараах молекулд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Энэ бол задгай бүтэцтэй D-глюкоз


126
2) Энэ бол альдогексоз
3) С1- нь исэлдэж глюконы хүчил үүсгэнэ
4) Дөрвөн хираль төвтэй
5) Цагираг үүсгэхдээ хоёр изомер үүсгэх бөгөөд энэ хоёр нь энантиомерүүд
байна

85. Сфингозинд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Сфингозин бол амино спирт мөн


2) Бромтой нэгдэх урвалд орно
3) Анхдагч амины бүлэг агуулна
4) Анхдагч ба хоёрдогч спиртийн бүлэг
5) Церамидын бүрэлдэхүүн хэсэг

86. Дегидроаскорбины хүчилд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Хоёр кето бүлэг агуулна


2) Энэ бол лактон
3) Ус нэгдэхэд цагираг сиситем нээгдэнэ
4) Маш хялбар ангижрах чадвартай
5) Анхдагч спиртийн бүлэг хоёрыг агуулна

87. Дараах нэгдлийн бүтцийн элементүүд болон функциональ бүлэг тохирох хариуг
сонгоно уу. [Э]

1) D-галактоз
2) β-гликозидын холбоо
3) Хүчлийн амид
4) Анхдагч спирт
5) Транс-хоёрчийн холбоо
88. Дараах нэгдлийн функциональ бүлэг ба бүтцэнд тохирохгүй хариуг сонгоно уу [Э]

1) Хүчлийн амид
2) Хоёрдогч спирт
3) Давхар холбоо нь транс
4) α-гликозидын холбоо
5) D-глюкоз
89. β-Каротины молекулд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

127
1) Энэ бол нүүрсустөрөгчийн ангийн нэгдэл
2) Энэ бол изопреноид
3) Бүх давхар холбоонууд нь конъюгацлагдсан
4) Витамин В1 -ийн биосинтезийн анхдагч бодис
5) Каротин нь оранж өнгөтэй, байгалийн нэгдэл
A) 1 ба 2 зөв
B) 2 ба 5 зөв
C) 1,2, 3 ба 5 зөв
D) 1,3 ба 4 зөв
E) бүгд зөв

128
IX БҮЛЭГ. Гетероцагирагт нэгдлүүд

1. Гетероцагирагт нэгдлийн тодорхойлолтыг сонгоно уу [Д]


A) Цагираг хэлхээ нь зөвхөн нүүрстөрөгчийн атомаас тогтсон органик нэгдэл
B) Цагираг хэлхээ нь нүүрстөрөгч ба устөрөгчийн атомаас тогтсон
органик нэгдэл
C) Цагираг хэлхээ нь нүүрстөрөгчийн атомаас гадна өөр элементийн нэг
буюу хэд хэдэн атомаас тогтсон органик нэгдэл
D) Цагираг хэлхээ нь нүүрстөрөгчийн атомаас гадна азотын нэг буюу хэд
хэдэн атомаас тогтсон органик нэгдэл
E) Цагираг хэлхээ нь нүүрстөрөгчийн атомаас гадна хүчилтөрөгчийн нэг
буюу хэд хэдэн атомаас тогтсон органик нэгдэл

2. Гетероцагирагт нэгдлийг химийн холбооны төрхөөр нь хэрхэн ангилдаг вэ? [Д]


A) Ханасан ба ханаагүй
B) Ханасан ба үнэрт
C) Ханаагүй ба үнэрт
D) Ханасан, ханаагүй ба үнэрт
E) Ковалент ба ионы холбоот

3. Өгөгдсөн нэгдлүүдээс ароматик нэгдлүүд бүхий эгнээг сонгоно уу [Д]


A) Метилбензол, фуран, пиримидин
B) Дифенилметан, циклогексан, пиррол
C) Пиридин, тиофен, цистейн
D) Орто дигидроксибензол, пиррол, метил этил кетон
E) Пиримидин, тиофен, циклобутан

4. Гетероцагирагт нэгдэлд голчлон оролцдог гетероатомуудын эгнээг сонгоно уу [Д]


A) N, Si, C
B) O, Cu, P
C) S, B, N
D) C, N, P
E) N, S, O

5. Дараах нэр бүхий гетероцагирагт нэгдлүүдийн эгнээг ажиглаад холбооны төрхөөр нь


харгалзуулна уу.[Д]
А. Ханаагүй гетероцагирагт 1. Фуран, Пиррол, Тиофен
В. Ханасан гетероцагирагт 2. Пиразолин, Пирролин, 1,4-диоксен
С. Ароматик гетероцагирагт 3. Этиленимин, Тетрагидрофуран,
Этиленоксид
A) 1С, 2В,3А
B) 1В, 2С,3А
C) 1В, 2А,3С
D) 1С,2А,3В
E) 1А,2С,3В

6. 5 гишүүнт ханаагүй гетероцагирагт органик нэгдлийг сонгоно уу [E] [Д]

129
7. Таван гишүүнт гетероцагирагт нэгдлүүд (фуран, тиофен, пиррол) -ийг бензолтой
харьцуулан зөв хариуг сонгоно уу. [Б]
1) Цагирагийн молекул орбиталийн электрон нь таван гишүүнт гетероцагирагт
нэгдлийн хувьд таван атомын дунд хуваагдах тул электрон нягтралаар
бензолоос их
2) Эдгээр нь электрон нягтралаар их тул электрофиль халалцаанд идэвхитэй орно
3) Хүхэр нь хасах цахилгаан чанараар хүчилтөрөгчийн атомтай ойролцоо учир
тиофен нь бензолын өмнөх байранд байна (пиррол > фуран > тиофен > бензол)
A) 1, 2,
B) 1, 2, 3
C) 1, 3
D) 2, 3

8. Имидазол нь цагирагандаа 2 азотын атом агуулсан 5 гишүүнт гетероцагирагт нэгдэл.


Түүний агуулсан нэг –NH бүлэг нь хүчиллэг, нөгөө нь суурьлаг шинжтэй.[Э][A]

9. Пиррол ямар шинж чанар үзүүлж болохыг сонгоно уу [Д


A) Суурийн шинж чанар
B) Хүчлийн шинж чанар
C) Полимержих шинж чанар
D) Ангижрах шинж чанар
E) Тетрапирролт нэгдэл үүсгэх шинж чанар

10. Электрофил халалцах урвалд орох идэвхийн дараалалын зөв хувилбарыг олно уу [Д]
A) Пиррол > бензол > тиофен > фуран
B) Тиофен > пиррол > бензол > фуран
C) Пиррол > фуран > тиофен > бензол
D) Тиофен > пиррол > фуран > бензол

11. Гетероцагирагт ароматик нэгдлүүдийг сонгоно уу. [Д]

A) B) C) D) E)

11. Алкалоидын найрлаганд агуулагддаг гетероцикл нэгдлийг сонгоно уу [Д]


A) Пурин
B) Рибоза
C) Фуран
D) Никотинамид
E) Дезоксирибоза

12. Пирролын (усан уусмалд рКс=13.6 ) молекулд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

N
H
1) Пирролидиний дегидриджүүлсэн хэлбэр
2) Порфирины цагираг системын үндсэн бүтэц
3) Суурьлаг шинж нь маш бага
4) Гемд 4 пирролын цагираг Fe2+ ионтой хелат комплекс үүсгэнэ
130
5) Түүнийг гидриджүүлэхэд пиридин үүснэ

13. Пиридин пирролоос илүү суурилаг шинжтэй. Учир нь Пиридины азотын атом дээрх
чөлөөт хос электрон ароматик гетероцагирагийн мезомерт оролцдоггүй.[Б] [A]

14. Пиридиний цагираг нь азотын атомын (-N=) нөлөөгөөр электроны нягтрал нэн
багатай. Иймд хүндхэн нөхцөлд электрофил халалцаанд орох ба исэлдүүлэгчийн
үйлчлэлд их тэсвэртэй. [Б] [A]

15. Пиримидиний молекулд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


1) Пиримидин нь азотын 2 атом агуулсан 6 талт гетероцагирагт нэгдэл
2) Цитозин нь пиримидиний гол уламжлалуудын нэг
3) Пиримидиний уламжлалууд нуклейн хүчлийн бүтцийн чухал нэгж
4) Пиримидин нь пурины молекулд бүтцэд конденсацлагдсан хэлбэрээр
оролцдог
5) Пиримидиний N-ийн 2 атом тус бүр 1 чөлөөт хос е- агуулдаг
16. Дараах нэгдлийн бүтцийн томьёог ажиглаад зөв хариултыг сонгоно уу [Э]

CHO
HO CH2OH

H3C N
A) Пиридины цагираг агуулна
B) N-атом дээрээ протонжино
C) Хэрэв анхдагч спиртийн бүлэг нь фосфорын хүчилтэй эстержвэл коэнзим
үүснэ
D) Альдегидын бүлэг нь ангижирч пиридохсол үүсгэнэ
E) Тосонд уусдаг витаминд багтана

17. Нэгдлүүдийг ангиллын дагуу зөв харгалзуулна уу. [Э]


Цагирагт нэгдлүүд Ангилал
1) Пиридин а. 6 гишүүнт 2 гетероатомт (N)
2) Пиримидин b. 6 гишүүнт 1 гетероатомт (N)
3) Пиразол с. 5 гишүүнт 2 гетероатомт (N,O)
4) Пурин d. 5 гишүүнт нягтарсан цөмт
5) Пиран е. 6 гишүүнт 1 гетероатомт (О)
A) 5-a, 4-c, 3-d, 2-b, 1-e
B) 1-d, 2-e, 3-c, 4-b, 5-a
C) 2-c, 3-a, 4-d, 5-b, 1-e
D) 2-b, 3-d, 4-a, 5-e, 1-c
E) 1-b, 2-a, 3-c, 4-d, 5-e

18. Ихэнх тетрапирролт нэгдлүүдэд дипиррилметены фрагментүүд том цагираг болох


..............-ыг, харин том цагирагийн пирролд нэг хэсгийн, эсвэл бүрэн халалцаа болсон
пофиныг ............гэж нэрлэдэг. [Д]

A) Пиррол, порфин
B) Порфин, пиррол
C) Порфин, порфирин
D) Пиррол, порфирин
E) Порфирин, пиррол

131
19. Порфирины жишээ нь цусны цусны гемоглобины найрлагад оролцдог
протопрофирин юм. Учир нь протопрофирин нь метилийн, винилийн,
карбоксилэтилийн бүлгүүдийг агуулдаг. [A] [Д]
20. Пиррол, тиофен, пиридин нь ароматик нэгдлүүд учир дараахь урвалд хялбар ордог.
[Д]
A) AE
B) SR
C) SE
D) SN
E) AR
21. Нуклейн хүчлүүдийн бүтцийн нэгж нь мононуклеотидууд байдаг. Эдгээр нь
гетероцагирагт суурь, нүүрс усны үлдэгдэл ба фосфатын бүлгээс тогтоно. [А] [Б]

22. Байгальд профиринууд металлуудтай үүсгэсэн комплекс нэгдлийн байдлаар


Профирины магнитай үүсгэсэн комплексийг................., төмөртэй үүсгэсэн
комплексийг . . . . . . . . . гэж нэрлэдэг. [Д]
A) ВитаминВ12, Хлорофилл
B) Хлорофилл, Гемоглобин
C) Гемоглобин, ВитаминВ12
D) Гемоглобин, Хлорофилл
E) Хлорофилл, ВитаминВ12

23. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]


N
CH2 CH2 NH2
N
H
1) Анхдагч амин бүлэг агуулна
2) Тус бодис гистидиныг декарбоксилжүүлэхэд үүснэ
3) Энэ бодис дезаминжих болон исэлдэх замаар задарна
4) Энэ бодис гөлгөр булчингийн үйл ажиллагаанд нөлөөлнө
5) Түүний L-хэлбэр нь биологийн идэвхитэй

24. Индол нь конденсацлагдсан гетероцагирагтнэгдэл, учир нь түүний найрлагад


бензолын ба пирролыг цөмүүд оролцсон байдаг [A] [Д]

25. Триптофан нь индол системийг агуулсан амин хүчил бөгөөд индол-алкалиод нь


организмын хоёрдогч бодисын солилцооны дүнд триптофанаас үүсдэг. [A] [Э]

26. Рибофлавинд (= витамин B2) тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

132
1) Энэ бол анхдагч спирт
2) Энэ бол гуравдагч амин
3) Пиримидиний цагираг агуулна
4) ФАД-ын найрлаганд орж устөрөгчийг нэгдүүлнэ
5) Гликозидын холбоогоор сахартай холбогдсон байна

27. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Энэ бол аденозин монофосфат АМФ


2) Креатинфосфатаас энерги багатай
3) Пурины цагираг систем агуулна
4) N-рибозидын холбоо агуулна
5) Хүчлийн ангидрид агуулна

28. Аланил-tРНХ-ийн төгсгөлийн аминоацил-аденил-бүлгийг хэсэгчилж харуулав. Доор


дурьдсан бүтцийн нэгжүүдээс ямар нь агуулагдаагүй вэ? [Э]

A) Эстерээр холбогдсон аланин


B) Фосфор хүчлийн эстер (нийлмэл эфир)
C) Пурин цагираг
D) Хоёрдогч амин
E) Хоёрдогч спирт

29. Tиамины молекул ямар гетероцагирагийг агуулдаг вэ? [Э]

1) Имидазол
2) Тиазол
3) Пиримидин
4) Пиридин
5) Пурин
A) 1 ба 2 зөв
B) 1 ба 3 зөв
C) 2 ба 3 зөв
D) 2 ба 4 зөв
E) 3 ба 5 зөв

30. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

133
1) Энэ бол тиаминпирофосфат (TPP)
2) 6 талт гетероцагираг нь халагч бүлэг бүхий пиримидин
3) Тиазолын азотын атом дөрөвдөгч
4) Энэ бол кетохүчлийг декарбоксилжүүлэхэд оролцдог коэнзим
5) Фосфор хүчлийн ангидридын холбоо нэгийг агуулна

31. Тиамин пирофосфатад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Тиазол ба пиримидиний цагираг систем агуулдаг


2) Тиазолын цагирагийн Н-атом хөрш S-гетероатомын нөлөөгөөр хүчиллэг
шинжтэй
3) Хүчиллэг Н-атом диссоциацид орж карбоанион үүсгэх ба энэ нь кетокарбон
хүчилтэй холбогдох боломжтой
4) Холбогдсон кетокарбон хүчил декарбоксилжиж “идэвхижсэн альдегид”
үүсгэнэ
5) Салсан протон исэлдэх ёстой тул энэ урвал зөвхөн аэроб нөхцөлд явагддаг

32. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

A) Таван талт гетероцагираг нь тиазолын уламжлал


B) 6 талт гетероцагираг нь пиримидиний уламжлал
C) * тэмдэглэсэн Н-атом хөрш орших гетероатомын нөлөөгөөр хүчиллэг
шинжтэй
D) Хүчиллэг Н-атом нь амархан салах учир пировиноградын хүчилтэй нэгдэх
урвалд орно
E) Энэ нэгдэл бол формил-трансферазын коэнзим юм

33. Дараах бүтцийн элементүүдээс аль нь фолийн хүчилд агуулагдаагүй вэ? [Э]

A) Пурины бүтэц
B) Анхдагч аминий бүлэг
C) Хоёрдогч аминий бүтэц
D) Амидын холбоогоор холбогдсон глутамины хүчил
E) Бүтцийн үндсэн нэгж нь пара-аминобензойны хүчил

134
34. Хоёр янзын конфигурацтай байж болох дараах эмийн бодист тохирох хариуг
сонгоно уу. [Э]

1) Гетероцагирагууд нь сандал хэлбэрээр дүрслэгдсэн байна


2) Өөр хоорондоо диастереомерүүд
3) 1-ийн метил бүлэг нь фенилын цагирагтай транс байрлалд оршино
4) Аль аль нь гуравдагч амин
5) Тус молекулд зөвхөн дээр дүрслэгдсэн конформерүүд л үүснэ

35. Дараах нэгдэлд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Энэ бол птероилглутамины хүчил буюу фолийн хүчлийн витамин


2) Бүтцэндээ глутамины хүчлийг агуулна
3) п-аминобензойны хүчил агуулна
4) Бодисыг солилцоонд ангижирч тетрагидрофолийн хүчил (коэнзим F)
үүсгэнэ
5) С1- бодисын солилцоонд идэвхижсэн хэлбэртээ коэнзим

36. Рибофлавинд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Рибофлавин нь гурван хираль төвтэй


2) Флавопротейны бүрэлдэхүүн хэсэг
3) Изоаллоксазины нэгжийг агуулна
4) Хоёрдогч спиртийн бүлэг агуулна
5) Гидролаз энзимийн кофактор

37. Шээсний хүчилд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

135
1) Энэ бол пурины уламжлал
2) Хоёр цагирагийн аль алинд нь бүтцийн элемент нь мочевин
3) Протоны шилжилтээр ароматик цагираг үүсэх боломжтой
4) Хүний биед пурины солилцооны чухал эцсийн бүтээгдэхүүн
5) Энэ бол гуанидины уламжлал

38. Шээсний хүчилд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) шээсний хүчил пурины цагираг агуулна


2) гетероцагираг систем хавтгай бүтэцтэй
3) олон кето-(лактон) хэлбэрийг дүрслэн үзүүлсэн
4) шээсний хүчил нь хүний биед пурины задралаар үүснэ
5) шээсний хүчил нь тринатриуратын хэлбэрээр биеэс гадагшлахгүй

39. Дараах урвалд тохирох хариуг сонгоно уу. [Э]

O OH
H H
HN HN
H
O N O O N O
H H
1) Эдгээр нь барбитурын хүчил юм
2) Таутомерын тэнцвэрийг үзүүлсэн байна
3) Барбитурын хүчил ба түүний натрийн давсыг эквимоль хэмжээгээр холивол
буфер үүснэ
4) Гетероцагираг нь урацил байна
5) Томъёо тус бүрд исэлдлийн хэм нь өөр байна

40. Урацил нь дараах хоёр томъёоны хэлбэрээр оршдог. Учир нь урацил таутомерын
өөрчлөн бүлэглэлтэнд ордог байна. [Э] [A]
O OH
HN N
O N HO N
H

41. Кокайнд тохирох хариуг сонгоно уу. [Э]

1) Алкалойд
2) 5 атомт гетероцагираг нэгдэл.
3) Донтуулах үйлчлэлтэй.
4) Нийлмэл эфирийн бүлэг агуулна.

136
5) Гидрофоб шинжтэй.
A) 2, 3, 4 зөв
B) 1, 3, 4 зөв
C) 1, 3, 5 зөв
D) 1, 3, 4, 5 зөв
E) Бүгд зөв

42. Серотонинд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) 5-гидрокси-L-триптофаны декарбоксилжилтаар үүснэ


2) Төв мэдрэлийн системийн нейротрансмиттер
3) Индолын цагираг систем агуулна
4) Моноамин-оксидазын тусламжтай задардаг
5) Серотонины зөвхөн L-хэлбэр физиологийн идэвхитэй

43. Никотинд тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Пиридины цагираг агуулна


2) Гуравдагч амин
3) Энантиомер үүсгэнэ
4) Азотын атомууд нь чөлөөт хос электронтой
5) Имидазолын цагираг агуулна

137
44. Дараах хоёр урвалыг харьцуулж тохирох хариуг сонгоно уу [Э]
1. АТФ + Н2О → АДФ + Рi ΔG 0' = −30,5 кДж
2. Глюкоз-6-фосфат + Н2О → Глюкоз + Рi ΔG 0' = −13,8 кДж

1) Хоёулаа гидролизын урвал


2) Аль аль нь экзергон урвал
3) Өгөгдсөн энергийн хэмжээнээс харвал АТФ-глюкозыг глюкоз-6-фосфатад
хувиргаж болно
4) АТФ нь фосфатын бүлгийг зөөвөрлөх энергийн потенциал ихтэй
5) Аль алинд нь фосфорхүчлийн эстерийн холбоо задарсан

45. Нуклейн хүчлийн мономер нэгж болох нуклеотид нь ...........бүрэлдэхүүнээс тогтдог.


[Д]
A) Фосфат, рибоза ба дезоксиребоза, пиримидиний суурь
B) Фосфат, рибоза ба дезоксиребоза, пурины суурь
C) Фосфат, рибоза ба дезоксиребоза, аденин, гуанин
D) Фосфат, рибоза, пурины эсвэл пиримидиний суурь
E) Фосфат, нүүрс усны үлдэгдэл, пиримидиний эсвэл пурины суурь

46. Дараах субстанцад тохирох хариуг сонгоно уу [Э]

1) Энэ бол АДФ-ын молекул


2) АТФ-аас экзергон урвалаар үүснэ
3) Тус молекул хүчлийн ангидридын холбоо агуулна
4) Эсийн дотор анион байдлаар оршино
5) АДФ нь креатинд фосфатын үлдэгдлийг дамжуулснаар креатинфосфат
үүсдэг

47. Дараах томъёонд нуклейн хүчлийн молекулын нэг хэсгийг харуулав. Өгөгдсөн
хэлхээнд тохирох хариуг сонгоно уу. [Э]

1) Энэ бол ДНХ-ийн нэг хэсэг байна


2) Суурь нь пиримидиний уламжлал
3) Тус суурийг тимин гэнэ
4) Нүүрс усны хэсэг нь 2-дезокси-D-рибоз
5) Нуклейн хүчил энерги ихтэй фосфорхүчлийн ангидридын холбоо агуулдаг

138
48. Гуанин ба цитозин нь өөр хоорондоо устөрөгчийн холбоогоор холбогдохын тулд
цитозинмнь енол-хэлбэрт орших ёстой. Учир нь гуанин ба цитозины хооронд
устөрөгчийн холбоо үүсэхэд гуанин кето-хэлбэрт оршдог байна. [Э]

49. Дараах өгүүлбэрүүдээс зөвийг нь сонгоно уу. [Э]

1) Гуанин ба аденин нь ДНХ болон РНХ-д агуулагддаг пурин сууриуд


2) Гуанин нь хэсэгчилсэн сөрөг цэнэг бүхий О-атом агуулна
3) Гуанины О-атом нь цитозинтой суурийн хослол үүсгэх үед протоны
акцептор болдог
4) Гуанин нь устөрөгчийн холбооны үед протоны донор болох хоёр бүлэг
агуулдаг
5) ДНХ-д гуанин нь цитозинтой хоёр устөрөгчийн холбоо үүсгэдэг

50. Дараах схемд тохирох хариуг олно уу. [Б]

1) ДНХ, РНХ-ын бүтцийн нэгж


2) Нуклеины суурь болон нүүрсусны холбогдлоос нуклеозид бүтэц үүснэ
3) Нуклеины суурь, нүүрсус, фосфорын хүчлийн холбогдлоос нуклеотид
бүтэц үүснэ
4) Энэ бүтэц уургийн анхдагч бүтцийг үзүүлж байна
5) Ийм 2 анхдагч бүтэц хоорондоо устөрөгчийн холбоогоор холбогдоно
A) 1
B) 1, 2
C) 1, 2, 3
D) 1, 2, 3, 4
E) 1, 2, 3, 4, 5

51. Дараах нуклеин сууриудад тохирох хариуг олно уу. [Б]

1) Энэ нуклеин сууриуд уургийн бүтцийн нэгжийн хэсэг


2) Пурины уламжлал нь аденин, гуанин болно
3) Примидины уламжлал нь цитозин, тимин, урацил болно
4) Эдгээр нуклеин суурь нь өөр хоорондоо устөрөгчийн холбоогоор
холбогддог
5) Тимин нь ДНХ-д, урацил нь РНХ-д агуулагддаг

139
A) 1
B) 1, 2
C) 1, 2, 3
D) 1, 2, 3, 4
E) 1, 2, 3, 4, 5

52. Нуклейн хүчлүүдийн бүтцийн нэгж нь мононуклеотидууд байдаг. Эдгээр нь


гетероцагирагт суурь, нүүрс усны үлдэгдэл ба фосфатын бүлгээс тогтоно. [A] [Д]

53. Гуанины лактам хэлбэрээс лактим хэлбэрт шилжих нь ямар төрлийн хувирал вэ? [Э]
O

N
NH

N
H N NH 2

A) Таутомержих
B) Исэлдэх
C) Комформацид орох
D) Ангижрах
E) Конденсаци

140
141

You might also like