Azərbaycan Universiteti | Biznes Məktəbi | BBA

“MAKROİQTİSADİYYAT” fənni üzrə

SİLLABUS

Semestr: payız 2015

Müəllim: dos. Elşən BAĞIRZADƏ

Elektron mənbə: https://elsenbagirzade.wordpress.com/dersler/;
https://www.facebook.com/e.bagirzade; e.bagirzade@gmail.com; elshan.baqirzade@aseu.edu.az

Fənnin əhatə dairəsi

Fənnin məqsədi tələbələrdə makro iqtisadiyyatın təməl biliklərini formalaşdırmaqdır. Bu kursda
makroiqtisadi göstəricilərdən başlayaraq real iqtisadiyyat, pul və qiymətlər, makroiqtisadi siyasət
və açıq iqtisadiyyatın makroiqtisadi təhlilinə qədər bir çox mövzular üzrə təməl biliklər
verilməsi nəzərdə tutulmuşdur. Fənn makroiqtisadiyyatın əsas prinsiplərini əhatə etməklə, milli
gəlirin ölçülməsi, yaşayış minimumunun hesablanması, iqtisadi artım, maliyyə sistemi,
məşğulluq və işsizlik, monetar sistem və inflyasiya, açıq iqtisadiyyat, məcmu tələbə və təklif,
makroiqtsiadi siyasət kimi mövzuları özündə birləşdirir.

Öyrənmənin nəticələri:
Bu fənni uğurla tamamlayan tələbələr sonda aşağıdakı bacarıqlara yiyələnəcəklər:
- Təməl makroiqtisadi anlayışları şərh edə bilmək;

- Milli gəlir və yaşayış minimumunun hesablamaq;

- Ölkənin iqtisadi inkişaf imkanlarını təhlil etmək;

- Maliyyə sistemi və maliyyə siyasətini təhlil etmək;

- Məşğulluq və işsizlik problemlərini təhlil etmək;

- Monetar sistemi və monetar siyasəti təhlil etmək;

- Açıq iqtsiadiyyatın makroiqtisadi təhlilini aparmaq;

- Makroiqtisadi tarazlıqları təhlil etmək.

Ədəbiyyat:
1. N. Qreqori Mənkyu. Ekonomiksin əsasları. Azərbaycan dilində.
2. N. Gregory Mankiw. Principles of Macroeconomics. 7th Edition.
3. Fənnin prezentasiyaları üçün: https://elsenbagirzade.wordpress.com/dersler/

1
 Tədris proqramı*
Həftə Mövzu
Giriş: Ekonomiksin on
prinsipi
Mənbə: N. Qreqori Mənkyu.
Ekonomiksin əsasları.
Azərbaycan dilində. Fəsil 1;
Həftə 1
N. Gregory Mankiw.
Principles of
Macroeconomics. 7th Edition.
Chapter 1.
Milli gəlirin ölçülməsi
Mənbə: N. Qreqori Mənkyu.
Ekonomiksin əsasları.
Azərbaycan dilində. Fəsil 23;
Həftə 2 N. Gregory Mankiw.
Principles of
Macroeconomics. 7th Edition.
Chapter 10.
Yaşayış minimumunun
ölçülməsi
Mənbə: N. Qreqori Mənkyu.
Ekonomiksin əsasları.
Həftə 3 Azərbaycan dilində. Fəsil 24;
N. Gregory Mankiw.
Principles of
Macroeconomics. 7th Edition.
Chapter 11.
İstehsal və iqtisadi artım
Mənbə: N. Qreqori Mənkyu.
Ekonomiksin əsasları.
Azərbaycan dilində. Fəsil 25;
Həftə 4
N. Gregory Mankiw.
Principles of
Macroeconomics. 7th Edition.
Chapter 12.
Həftə 5 Əmanətlər, investisiya və
maliyyə sistemi
Mənbə: N. Qreqori Mənkyu.
Ekonomiksin əsasları.
Tapşırıq Öyrənmə hədəfləri
Auditoriyada tələbələrə qıtlıq
dərslikdə mövzunun ekonomiks
sonunda təqdim edilən səmərəlilik
“Təhlil üçün suallar” ədalət
bölməsindəki suallar alternativ dəyər
veriləcək və cavabların marjinal dəyişmə
birgə müzakirəsi təşkil bazar iqtisadiyyatı
ediləcəkdir. bazarın iflası, yan (kənar) təsirlər
bazar gücü, məhsuldarlıq
inflyasiya
Filips əyrisi
biznes tsikli
Auditoriyada tələbələrə mikroiqtisadiyyat
dərslikdə mövzunun makroiqtisadiyyat
sonunda təqdim edilən ümumi daxili məhsul (ÜDM)
“Təhlil üçün suallar” istehlak
bölməsindəki suallar investisiya
veriləcək və cavabların dövlət xərcləri
birgə müzakirəsi təşkil xalis ixracat
ediləcəkdir. nominal ÜDM
real ÜDM
ÜDM deflyatoru
Auditoriyada tələbələrə istehlakçının qiymət indeksi (İQİ)
dərslikdə mövzunun inflyasiya səviyyəsi
sonunda təqdim edilən istehsalçının qiymət indeksi
“Təhlil üçün suallar” indeksləşdirmə
bölməsindəki suallar nominal faiz dərəcəsi
veriləcək və cavabların real faiz dərəcəsi
birgə müzakirəsi təşkil
ediləcəkdir.
Auditoriyada tələbələrə məhsuldarlıq
dərslikdə mövzunun fiziki kapital
sonunda təqdim edilən insan kapitalı
“Təhlil üçün suallar” təbii ehtiyatlar
bölməsindəki suallar texnoloji biliklər
veriləcək və cavabların azalan fayda
birgə müzakirəsi təşkil inkişafın səmərəlilik effekti
ediləcəkdir.
Auditoriyada tələbələrə maliyyə sistemi
dərslikdə mövzunun maliyyə bazarları
sonunda təqdim edilən istiqraz
“Təhlil üçün suallar” səhm
bölməsindəki suallar maliyyə vasitəçiləri
2
 Azərbaycan dilində. Fəsil 26;
N. Gregory Mankiw.
Principles of
Macroeconomics. 7th Edition.
Chapter 13.
Maliyyənin əsasları
Mənbə: N. Qreqori Mənkyu.
Ekonomiksin əsasları.
Azərbaycan dilində. Fəsil 27;
N. Gregory Mankiw.
Həftə 6 Principles of
Macroeconomics. 7th Edition.
Chapter 14.
İşsizlik və onun təbii
dərəcəsi
Mənbə: N. Qreqori Mənkyu.
Ekonomiksin əsasları.
Azərbaycan dilində. Fəsil 28;
N. Gregory Mankiw.
Həftə 7
Principles of
Macroeconomics. 7th Edition.
Chapter 15.
Həftə 8 Pul sistemi
Mənbə: N. Qreqori Mənkyu.
Ekonomiksin əsasları.
Azərbaycan dilində. Fəsil 29;
N. Gregory Mankiw.
Principles of
Macroeconomics. 7th Edition.
Chapter 16.
veriləcək və cavabların birgə fond
birgə müzakirəsi təşkil milli əmanət (əmanət)
ediləcəkdir. dövlət əmanəti
büdcə profsiti
büdcə kəsiri
borc kapitalı bazarı
sıxışdırma
Auditoriyada tələbələrə maliyyə
dərslikdə mövzunun cari dəyər
sonunda təqdim edilən gələcək dəyər
“Təhlil üçün suallar” mürəkkəb faiz dərəcəsi
bölməsindəki suallar risqi xoşlamamaq
veriləcək və cavabların diversifikasiya
birgə müzakirəsi təşkil səciyyəvi risq
ediləcəkdir. ümumi risq
fundamental təhlillər
səmərəli bazarlar hipotezi
informasiya baxımından səmərəli
təsadüfi gəzinti
Auditoriyada tələbələrə işçi qüvvəsi
dərslikdə mövzunun işsizlik dərəcəsi
sonunda təqdim edilən əhalinin işə yararlı hissəsi
“Təhlil üçün suallar” işsizliyin təbii dərəcəsi
bölməsindəki suallar dövri işsizlik
veriləcək və cavabların ruhdan düşmüş işçilər
birgə müzakirəsi təşkil friksion işsizlik
ediləcəkdir. struktur işsizlik
iş axtarışı
işsizlikdən sığortalanma
həmkarlar ittifaqı
kollektiv müzakirə
tətil
səmərəli əmək haqqı
Aralıq imtahan pul
mübadilə vasitəsi
hesablama vahidi
əmanət vasitəsi
likvidlik
əmtəə formasındakı pul
kağız pul
valyuta
tələb olunana qədər saxlanılan
depozit
Federal Ehtiyatlar Sistemi
mərkəzi bank
pul təklifi
monetar siyasət
ehtiyatlar
qismən ehtiyat saxlayan bankçılıq
ehtiyat dərəcəsi
3

Pul artımı və inflyasiya
Mənbə: N. Qreqori Mənkyu.
Ekonomiksin əsasları.
Azərbaycan dilində. Fəsil 30;
Həftə 9 N. Gregory Mankiw.
Principles of
Macroeconomics. 7th Edition.
Chapter 17.
Açıq iqtisadiyyat: əsas
anlayışlar
Mənbə: N. Qreqori Mənkyu.
Ekonomiksin əsasları.
Azərbaycan dilində. Fəsil 31;
N. Gregory Mankiw.
Principles of
Həftə 10
Macroeconomics. 7th Edition.
Chapter 18.
Açıq iqtsiadiyyatın
makroiqtsiadi nəzəriyyəsi
Mənbə: N. Qreqori Mənkyu.
Ekonomiksin əsasları.
Həftə 11 Azərbaycan dilində. Fəsil 32;
N. Gregory Mankiw.
Principles of
Macroeconomics. 7th Edition.
Chapter 19.
Həftə 12 Məcmu tələb və məcmu
təklif
Mənbə: N. Qreqori Mənkyu.
Ekonomiksin əsasları.
Azərbaycan dilində. Fəsil 33;
N. Gregory Mankiw.
Principles of
pulun artma əmsalı
açıq bazar əməliyyatları
ehtiyatlar üzrə tələblər
diskont faizi
Auditoriyada tələbələrə pulun miqdar nəzəriyyəsi
dərslikdə mövzunun nominal dəyişənlər
sonunda təqdim edilən real dəyişənlər
“Təhlil üçün suallar” klassik dixotomiya
bölməsindəki suallar monetar neytrallıq
veriləcək və cavabların pulun dövriyyə sürəti
birgə müzakirəsi təşkil miqdar tənliyi
ediləcəkdir. inflyasiya vergisi
Fişer effekti
ayaqqabı altlığı xərcləri
menyu xərcləri
Auditoriyada tələbələrə qapalı iqtisadiyyat
dərslikdə mövzunun açıq iqtisadiyyat
sonunda təqdim edilən ixrac
“Təhlil üçün suallar” idxal
bölməsindəki suallar xalis ixrac
veriləcək və cavabların ticarət balansı
birgə müzakirəsi təşkil ticarət profsiti
ediləcəkdir. ticarət defisiti
balanslaşdırılmış ticarət
xalis kapital axını
nominal məzənnə
dəyər qazanma
dəyərdən düşmə
real məzənnə
alıcılıq qabiliyyəti pariteti
Auditoriyada tələbələrə ticarət siyasəti
dərslikdə mövzunun kapitalın ölkədən uzaqlaşması
sonunda təqdim edilən
“Təhlil üçün suallar”
bölməsindəki suallar
veriləcək və cavabların
birgə müzakirəsi təşkil
ediləcəkdir.
Auditoriyada tələbələrə geriləmə
dərslikdə mövzunun depressiya
sonunda təqdim edilən məcmu tələb və məcmu təklif
“Təhlil üçün suallar” modeli
bölməsindəki suallar məcmu tələb əyrisi
veriləcək və cavabların məcmu təklif əyrisi
birgə müzakirəsi təşkil staqflyasiya
ediləcəkdir.
4
 Macroeconomics. 7th Edition.
Chapter 20.
Monetar və fiskal siyasətin
məcmu tələbə təsiri
Mənbə: N. Qreqori Mənkyu.
Ekonomiksin əsasları.
Həftə 13 Azərbaycan dilində. Fəsil 34;
N. Gregory Mankiw.
Principles of
Macroeconomics. 7th Edition.
Chapter 21.
İnflyasiya və işsizlik
arasında qısamüddətli
seçim
Mənbə: N. Qreqori Mənkyu.
Ekonomiksin əsasları.
Həftə 14
Azərbaycan dilində. Fəsil 35;
N. Gregory Mankiw.
Principles of
Macroeconomics. 7th Edition.
Chapter 22.
Makroiqtisadi siyasətlə
bağlı beş mübahisə
Mənbə: N. Qreqori Mənkyu.
Ekonomiksin əsasları.
Azərbaycan dilində. Fəsil 36;
N. Gregory Mankiw.
Həftə 15
Principles of
Macroeconomics. 7th Edition.
Chapter 23.
Yekun imtahan
* Semestr ərzində dekanın razılığı ilə və tələbələri məlumatlandırmaqla dəyişiklik edilə bilər
Qiymətləndirmə
Qiymətləndirmə komponenti
Davamiyyət
Auditoriyada tələbələrə likvidliyin üstünlüyü nəzəriyyəsi
dərslikdə mövzunun multiplikasiya effekti
sonunda təqdim edilən sıxışdırma efefkti
“Təhlil üçün suallar” avtomatik stabilləşdiricilər
bölməsindəki suallar
veriləcək və cavabların
birgə müzakirəsi təşkil
ediləcəkdir.
Auditoriyada tələbələrə Filips əyrisi
dərslikdə mövzunun təbii-dərəcə hipotezi
sonunda təqdim edilən təklif şoku
“Təhlil üçün suallar” imtina əmsalı
bölməsindəki suallar rasional gözləmələr
veriləcək və cavabların
birgə müzakirəsi təşkil
ediləcəkdir.
Auditoriyada tələbələrə Monetar və vergi-büdcə
dərslikdə mövzunun siyasətçiləri iqtisadiyyatı
sonunda təqdim edilən stabilləşdirməyə
“Təhlil üçün suallar” çalışmalıdırlarmı?
bölməsindəki suallar Monetar siyasət qaydalara tabe
veriləcək və cavabların olmalı, yoxsa sərbəst olmalıdır?
birgə müzakirəsi təşkil Mərkəzi bank sıfır faizli
ediləcəkdir. inflyasiyaya nail olmağa
çalışmalıdırmı?
Dövlət öz büdcəsini
balanslaşdırmalıdırmı?
Əmanətləri stimullaşdırmaq üçün
vergi qanunlarında islahat
aparılmalıdırmı?
Ballar
10
5
 Aralıq imtahanı 10
Kuiz 1 10
Kuiz 2 10
Kuiz 3 10
Yekun imtahan 50
Cəmi 100

Davamiyyət və davranış qaydaları:

Davamiyyət jurnalda qeyd edilir. Həftədə bir gün və bir gündə dalbadal olmaqla, 2 dərs keçilir.
Hər hansı dərsdə 15 dəqiqədən çox iştirak etməyən tələbə üçün həmin dərs jurnalında “qb”
(qaib) qeyd olunur. Qaib sayı tələbənin müvəffəqiyyətinə təsir edir (hökumət tərəfindən
tənzimlənir):
 jurnalda 4-6 “qb” (10% qaib) 1 xal aparır,
 jurnalda 7-8 “qb” (20% qaib) 2 xal aparır,
 jurnalda 9 “qb” olarsa, tələbə fənni keçə bilmir (“kəsilir”). (Diqqət! Davamiyyətlə bağlı
qaydalar sərtləşdi: İndi 30% deyil, 25% dərs buraxan tələbə fənni keçmir.)

Dərsə gəlməyən tələbə dərsə aid qeydləri və verilən tapşırıqları digər tələbələrdən əldə
etməlidir.

Dərs və imtahan zamanı mobil telefonlar və başqa elektron cihazlar söndürülməlidir. Qaydalara
əməl etməyən tələbə sinif otağından çıxarılır.

Dərs zamanı davranışınız müəllimin dərs keçməyinə və digər tələbələrin öyrənməsinə mane
olmamalıdır. Müəllimin davranışa görə tələbəni sinifdən çıxarmaq haqqı var.

Plagiat (məsələn, yetərincə istinad verilmədən internetdən köçürmə), kuizdə və ya imtahanda

köçürmə cəhdləri (köçürmə baş tutmasa belə!) və ya digər tələbə ilə müzakirə (kömək etmək və
ya kömək almaq cəhdləri) tələbənin həmin fəndən çıxarılmasına (“kəsilməyə”) səbəb olur. Belə
halları görən müəllim fakültə rəhbərliyini dərhal xəbərdar etməlidir.

Qiymətləndirmə alətlərinin məzmununun açıqlanması

Kuiz 1: Tələbələrə ilk 1-5-ci həftələrin mövzularını əhatə edən test tapşırıqları təqdim
ediləcəkdir. Tələbələr auditoriyada test tapşırıqlarını yerinə yetirəcək və aldıqları qiymətlər də
həmin gün elan ediləcəkdir.

Kuiz 2: Tələbələrə 6-10-cu həftələrin mövuzlarını əhatə edən və yuxarıda qeyd olunan dərslikdə
hər mövzunun sonunda “Tapşırıq və məsələlər” bölməsində təqdim olunan suallardan bəziləri
seçilərək veriləcək və auditoriyada yazılı cavablandırmaları tələb olunacaqdır.

Kuiz 3: Tələbələrə 1-15-ci həftələrin mövzularını əhatə edən test tapşırıqları təqdim ediləcəkdir.
Tələbələr auditoriyada test tapşırıqlarını yerinə yetirəcək və aldıqları qiymətlər də həmin gün
elan ediləcəkdir.