Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • Dziady Cz. III

    Uploaded by

    torisiecinska
    8 views29 pages

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    8 views29 pages

    Dziady Cz. III

    Uploaded by

    torisiecinska

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    of 29
    adam Mickiewicz Dziady: local 163 adam Mickiewicz Dziady. czeS¢ Ill czas OKOLICZNOSCI POWSTANIA UTWORU cnet Dciodéw powstala wiosna 1832. w Dreénie, dla- tego utwor bywa nazywany Oziodom drezdefiskimi. Bez- rig prayczyna napisania dramatu byt upadek po- nia istopadowego. Jeg0 wybuch zastal Mickiewicza veasymie Wiosna 1831. probowal si przedostat do Po- ana, aby wziaé udzial w walkach, jednak gdy dotart do Wielkopolski, powstanie juz dogasato. Zdruzgotany wie~ tia ojego upadku opuscit kraj i dotaczyt do fli emigran- tow w Drednie. Emocje towarzyszace tym wydarzeniom: raagorycrenie, gniew, mysl o zemcie poeta podporzad kowal glebszejrefleksi historiozoficznej. Odzwierciedle- rie takiego myslenia byta min. It cze8¢ Dziadow. Urwor nawigzuje tytutem do poprzednich: Ii IV cze- Sci Mickiewicz odwotat sie w nim do wydarzen z czasow uniwersyteckich: dziatalnoSci tajnych stowarzyszed - fi lomatw (naukowego) i filaretéw (patriotycznego). do Ktarych nalezal. Rama historyczna dramatu obejmuje wilefiski proces studentow, wszczety przez gudernatora Nikolaja Nowosilcowa w latach 1823-1824. Aresztowano wowczas wielu mlodych ludzi, czeS¢ 2 nich skazano na wietienie, czeSé wywieziono na Syberig, innych weielono o rosyjskiego wojska. W efekcie wszystkie stowarzysze ria studenckie rozwigzano, Wydarzenia te sktonity pi: sarza do wypowiedzenia sig na temat aktualne) sytuacj Polakdw po upadku powstania listopadowego. BUDOWA Utwér jest dramatem romantycznym, zbudowanym z jed nego aktu. Zwigzek pomigdzy kolejnymi wydarzeniam! Jest dose tudny. rozgrywaja si¢ one w wielu micjscach. min. w Wilnie, Warszawie, domu pod Lwowem: czest Auieje sig w nieokreslonej (symboliczne)) przestrzeni i nie wynika 2 ukladu pryczynowo-skutkowego. Wiele wy" darzeh tocey sig na plaszczyénie snu (oniryzm). Oziody 54 utworem synkretycznym. Mickiewicz wprowadza do tekstu dramatycanego dlugie monologi o charakterze Ii ‘yeanym, zamieszcza tet partie narracyjne (synkretyzm ‘odzajowy) Nie zachowuje klasycznej jednorodnoscl stylu, ‘Adam Mickiewicz > patrz 5.96-97 Roman islewicl plakat do spektaklu Oziody. ret Kazimierz Dee Teatr Narodowy, Warszawa, 1967 dcamat romantycany = patre s 72-73 “synkretyem rodzajomy, syrkretyzm gatunkowy m= patre s.72 ‘oniryzm Konwencja literacka wykorzystujaca sen do kreowania rzeczywistosci utworu: sen moze sig ‘pojawiat jako motyw albo zasada budowy swiata przedstawionego (obejmujaca fragmenty lub calose ttekstu). gdzie to, co reaine, miesza sig z tym, co wyobrazone Zeskanowane w CamScanner 164 rmiesza konwencje | gatunki. Na prz ke, piesi (synkretyzm gatunkowy). ralitetu (Widzenie Senatora) ‘obok bohateréw historycznych wprowad: wprowadzaja do dramatu element oceny & ‘wydarzenia do poziomu uniwersalnego. ‘wydarzenia w dramacte rozgrywala sie na pla ‘wigzienna, salonu warszaws .Biografia bohaterataczy sie odtad 2 historia narodu D Siwicka,Romeontyzm 1822-1863, Warszawa 1995, 95, 1 rodzany - wrodajny 2 pala - daznawa¢ bardzo snych ucrue Zeskanowane w CamScanner 169 ak lawa...”. Obraz sz narod j : oteczenstwa ‘niewolonego SP scENAVI W wskI ; ps a ee ad ai hilku wielkich LITERATOW, kilka DAM: swielkiego ton, hilku oe owl sctabsoficeroo's wszysey incognite pifa berbate pray stoliku. ~ Blite drei jopvcH LUDZL 1RYCH POLAKOW. Stojgcy rozmawiafa % aywokiq. — ie rlikowe movi po francustls PT2Y drawiach po polikt. p przY DRZWIACH {ZENON NIEMOJEWSKD? do Adolf Toiuwas ADOLF* ee ‘Ach, unas gorz)jeszeae, unas krew Sie Ieje! sna Litwie tod samo sig dzieje? NIEMOJEWSKI Krew? ADOLF ‘Nie na polu bitwy, lecz pod reka kata, Nie od miecza, lece tylko od palki i bata. rozmarwiajg ciszep PRZY STOLIKU HRABIA Tobal by! taki Swietny, i wojskowych wiele? FRANCUZ ‘ salem 42e byto pusto jak w kosciele. ‘car vet i came fi ener oe ‘nieoficjainie, prywe ad gd mT aonepe ae ER ~ Adolt r st rwigzk iniony = nanan ena prety | Rrymie. bral udzal w powstanu stopadowym Ia to zostal zest Comma edmaea aaomasee Zeskanowane w CamScanner 170 DAMAI W sali taiicéw zgola nic nie ugrupowano, Jak na raucie! angielskim, po nogach deptano. DAMATI Bo to byt tylko jeden z prywatnych wieczoréw. SZAMBELAN Przepraszam, bal proszony ~ mam dotad bilety. wyjmuje inwitagje i pokazuje, wszysty praekonywaja si¢ DAMAI ‘Tym gorzej; pomieszano grupy, toalety, Nie moina bylo zgola oceni¢ ubioréw. DAMA IL Odtad jak Nowosilcow wyjechal z Warszawy, Nikt nie umie gustownie urzgdzié zabawy: Nie widzialam pigknego balu ani razu. On umial ugrupowaé bal na ksztalt obrazu. Slychat migdzy mgiczyznami smiech sig, Pafistwo, méwcie, co sig wam podoba, A byta to potrzebna w Warszawie osoba. PRZY DRZWIACH JEDEN Z MEODYCH Cichowski* uwolniony? ADOLF Ja znam Cichowskiego. Wlasnie bylem, chciatem sig dowiedzieé od niego, Zeby migdzy naszymi na Litwie rozglosié. ZENON NIEMOJEWSKI My powinniémy z sobq laczyé sig i znosit, Inaczej, rozdzieleni, wszyscy 2giniem marnie, gadajq cise MEODA DAMA pray nich stojqca ‘A jakie on okropne wycierpial meczarnie! rozmawiaja Tanaka prayiee wiezorowe ber whcbw 2 tnmuaca oe zaproszene 2 rank - Ada Cihowst (794-1854 fe napoli cert ary ety en oy onan wa ewan me yr Zeskanowane w CamScanner Ped ae ea m FC sTOLIKU prZY ta os . ecrytaj wrestcie— dajie sig uprosié. ERAT Jari wei ee Zowykles 2 soba nosiés : cobie pod frakiem ~~ widze okladki, slyszeé. fem na pamige- Mast py Damy chet (1 MLODA DAMA i : Mini sg od gray Medea code drawwh dt ‘Ato jest rzecz OKFOPMA — ‘uchajcie, Panowie! de Adelfa Niechaj Pan tym Ichmoscio OFICER wYZSZY Cichowski wypuszezony? HRABIA do stolika m o Cichowskim powie. Preesiedzial lat tyle Wwigzieniu — SZAMBELAN ‘Ja myslitem, Ze leéal w mogile. do siebie O takich rzeczach stuchaé nie bardzo bezpiecznie, A wyjéé w érodku powiesci byloby niegrzecznic. uychodzi HRABIA. Wypuszczony? - to dziwna. ADOLF Nie znaledli winy. ko CEREMONII re ‘i roa sméwi o winach; ~ sq inne preyczyny — A igo byl w wigzieniu, widzial, slyszal wiele ~ rat ma swe widoki, ma glebokie cele, musi ukrywaé, - To jest rzecz. rzqdowa — Yee ‘awdopodbrie gospodar Salonu, haba Kraitshi Zeskanowane w CamScanner 172 Tajniki politycane - mysl gabinetowa. To sig tak wszgdzie dzieje - 59 tajniki stanu Ale Pan z Litwy,— af a! - to jest dziwno Panu. Panowie na wsi, to tak chcecie 0 cesarstwie Wiedzieé wszystko, jak gdyby 0 swym gospodarstwie. usmiecha sig KAMERJUNKIER® Pan z Litwy,i po polsku? nie pojmuje weale. ~ Ja myslilem, Ze w Litwie to wszystko Moskale. © Litwie, dalibogée! mniej wiem niz o Chinach ~ Constitutionnel* cos raz pisal o Litwinach, Ale w innych gazetach francuskich ni stowa. PANNA do Adolfa Niech Pan opowie,~ to rzecz waina, narodowa. STARY POLAK Znalem starych Cichowskich, uczciwa rodzina; Oni sq z Galicyi. Slyszalem, ze syna ‘Waigli i zamorzyli: ~ m6j krewny daleki! Nie widzialem go dawno, ~ 0 ludzie! 0 wieki! ‘Tray pokolenia przesaly, ak nas preemoc drgczy; Meczyla ojesw naszych, ~ dzieci, wnukéw meczy! ADOLF Wezysey rblidaja sig i stuchajg Znalem go, bedgc dzieckiem; — byl on wrenczas mlody, Zywy, dowcipny, wes6l i slawny 2 urody; ° Potem dlugo nie przyszedl, i méwiono w domu, Ze nie wiedzieé gdzie zniknal, umknal muy ‘Sauka r2qd, ale éladu dotad nie wytropi Po kryjomu, Na koniec powiedziano: zabil sig, utopil. Policyja dowodem stwierdzila domysly, Znaleziono plaszcz jego nad breegami Wisly, Prayniesiono plaszcz zonie ~ poznala~ on aging!, ‘Trupa nie znaleziono — i tak rok przemi ihe L] [Loca nie wiedzieé kto szereyl w Warszawie powiete, Ze on zyje, te meceas Ze przyenaé sig webranig —” 1 de dotad nie 2loéyl éadnego wyznania; le Tram mlony OM SHO ely Sto ; ratty ee Ba on ye may CS¢y Se dura popular Zeskanowane w CamScanner Mickiewicz Oziady. Czes¢ i rc wiele nocy spaé nie dozwalano, Mledziami i pié nie dawano; 0m, nasylano strachy, jon or rano w podestsy, pod pachy — tee nych wzigto, o innych zaczel vie, wesyscy eapornniell Bie Lae tc wis fo"4 plakala, [ol pasa MLODA pliers Com 100 HRABIA jech to stary Me tym pisaé nie chcecie, Panowie? Niemcewicz! w pamigtniki wsad; réine separgaly gromadzi re jw eluchaj, lece ko je precezyta? Taki je \étczesne wypadkis ek ae to wyraény, Swigty przepis sztuki, tenaleiy poetom czckaé ~ ai ~ az —~ JEDENZ MEODZIEZY ok Wiel lat czekaé trzeba, nim sig przédmiot swiezy Jikfiga ucukruje, jak tytun ulezy? LJ HRABIA ‘iba do Mistraa Gays Namiestnikowi wyrzekt za mng stéwko, Moja tona bylaby pierwszq pokojowkg. thine Al prin, nie dla nas wysokie urzedy! Anptokracja tylko ma u dworu wgledy. DRUG! HRABIA Auten lreowany x mieszczan Wikaca zawsze swobéd jest podpors, Pato Prayklad z Wielkiej Brytaniji biorg. Lana sig Métnia politycena ~ mlodzie wychodzi a 173 Lebat sorapens ey onsen By! dla Adama Mickiewicra prawdziny salon Meracki Wincentego Krasifshega (jen 2ygmunta). Kt, nawiazujne do tradycjobladow C2vartkowyel’ prowadal spotkania iteracie Gla eity intelektuaine stoicy Bywal uniega min Seweryn Goszcayhshi Kaan Katmlan' Joon Ursyn Niemcewics. To wtasnie w salanie Krasfshich W latach 1823-1827 tacayty sie spory Klasyhow 2 romantykami. Jakub Sokotowskl, Wincenty Kross, ok 1822, ahwarela, ‘1 175.m Muzeum Literatuy, Warszawa ze, Dan UrsynNemcewic (1757-1841, poeta, powisclopsar “tn ae nk i Zeskanowane w CamScanner 174 PIERWSZY Z MEODYCH ‘Alotry! - 0, to kija! anon to stryczka, haku! Jabym im dwér pokazal, nauezytbym smaku, Patracie, c6i my tu poczniem, pat Ot6i to jacy stojg na narodu czele. aczej: na wierzchu. Nasz.naréd jak lawa, Zwierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa, Leca wewnetranego ognia sto lat nie wyzigbis Phyajmy na te skorupg i zstapmy do glebi. nee trzcie, prayjaciele, | | | | Zadania 4. Jakie dwie grupy rozmowcbw mozna wyodrebnié w scenie VII? 2, Przeanalizu) rozmowy bohater6w stojacych przy drzwiach | siedzacych pray stolku a) Okres! tematyke wypowiedzi obu grup. b) Odpowiedz, jak mtodzi uczestnicy rozmowy przy drzwiach oceniaja towarzystwo stolkowe ‘) Wskaz wypowiedziironiczne i nacechowane emocjonalnie. Powiedz, o czym Swiadcza 3. Na podstawie opowiesci Adolfa o Cichowskim przedstaw losy mtodych Polakow podczas procesu wilefskiego. 4. Opisz | ocef reakcje towarzystwa stolikowego na ustyszana historie przesladowania Cichowshiego. jaich 5. Wkontekécie wypowiedzi obu grup powiedz, jak postawa (stojaca i siedzaca) rozméwcbw okres stosunek do spraw narodowych. 6. Zinterpretu) stowa Wysockiego: sNaréd nasz jak lawa, Z.wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa, Lecz wewnetrznego ognia sto lat nie wyziebi; jmy na te skorupe i zstapmy do glebi. sium Grows (05-148) ale Go sbors demo atyznego, po powstaniuudal se na ener 2 fea anions pacino pow eau os skin pepe ny ) Herat bral ui w taku na Beweder po upadku powstania wel 99 Po Wyck (1799-1875) w 1824 jee teen 8 St5)- 824 esace psec pte jt nut Shay Podchoratyh by organ Zeskanowane w CamScanner Adam Mickiewicz Oziady. C. 175 0 tyranii wtadzy SCENA VI (Shama zwierat ® palak - symbotizuje ztosliwose okrucieistwo, wyzysk; + mucha - owad kojarzony ze zgniliena Zz roxpadem | szatanem, uosobienie slabogci | znikomosci, symbolizuje zt, grzechi zaraze: + 08a - symbolizuje &mieré, zwierze belskie, reprezentuje nienawisé, + $wierszc2 - w Dziadach uto2samiany rszarahcza, ktére] symbolika wiaze sig zplaga, zniszczeniem, zaborami: + puszczyk - ptak nocny zwiazany ze Swiatem zmartych; «+ grzechotnik- tu: jako wad, w tradyc judeochrzescijafiskiej symbol 2ta i Smierci, byt stworzeniem nieczystym. reprezentowat dusze potepionych w Szeolu - piekle; symbolizuje réwniez ludzio cigtym jezykui gluchych na stowa pravedy, chytrych fatszywych WIDZENIE SENATORA SENATOR sen Pismo! — to do mnie ~ reskrypt! Jego Carskie} Mosc! Whasnorgczny, ha! hal ha! ~ rubli sto tysigcy. Order! — gdzie - loka}, praypnij - tu. Tytul ksigégey! ‘Al-al —Wielki Marszalku; a! ~ pekng 2 zazdrosci. preewraca sig. Do Cesarzal ~ preedpoksj — oni wszyscy stoja; Nienawidzg mnie wszyscy, klaniajg sig, boja- Marszalek — Grand Contréleur’ — ledwie poznasz, w masce. ‘Ach, jakie lube szemrania, Dokola lube szemrania: Senator w lasce, w lasce, w lasce, w lasce, w lasce. ‘Ach, niech umrg, niech umrg ér6d tego szemrania, Jak éréd naloinic moich foskotania! Kady sig klania, Jestem duszq zebrania. Patrzq na mnie, zazdroszczq — nos w gorg zadzieram. rozkoszy! umieram,2 rozkoszy umieram! preewraca sie Cesarz! — Jego Imperatorska Mos¢ — a! Cesarz wchodzi, ‘A!= co? — nie patrzy! zmarszezyl brwi — spojrzal ukosem? ‘Ach! - Najjasniejszy Panie — ach! — nie mogg glosem — Glos mi zamarl — ach! dreszcz, pot, — ach! dreszcz zigbi, chlodzi. Ach, Marszalek! - co? do mnie odwraca sig tylem, ‘Tylem, a! senatory, dworskie urzgdniki! Ach, umieram, umarlem, pochowany, zgnilem, I toczg mig robaki, szyderstwa, zarciki. Uciekajg ode mnie. Ha! jak pusto! glucho. Saambelan szelma, szelma! patrz, wyszczyrza 2—by ~ Dbrum - ten uémiech jak pajak wlecial mi do geby. ' ‘ iC ak E 5 5 i i é & i 4 1 veskrypt- tac rozporzgdzenie, decyla wysiejwladny 2 depo Corse Mol - hod cara Aleksandra | 2 Grand Contour (ay ra kono fr. Wilk Kontroler,kotrler patstwowy. edna “najytszyeh godt w dane] rosysheHerrchtrzadowe, Zeskanowane w CamScanner 176 spluwa Jaki déwigk! - to kalambur — 0 brzydka mucho; opedza kolo nosa Lata mi kolo nosa Jak osa. Tepigramy, garciki, praytyki, ‘Te semery,— ach, to Swierszcze wlazly mi w ucho: Moje ucho, moje ucho! ‘wytrzgsa palcem ucho Jaki szmer! — kamerjunkry éwiszczg jak puszezyki, Damy ogonem skrzeczq jak grzechotniki, Jaki okropny szmer! émiechy! wrzaski: Senator wypadl z laski,z laski! z laski! laski. pada z lézka na ziemig USTEP PRZEGLAD WOJSKA Jest plac ogromny: jedni zowiq szcawalnig, Tam car psy wtrawia', nim pusci na zwierza; Drudzy plac zowig grzecaniej gotowalnig’, ‘Tam car swe stroje probuje, praymierza, ‘Nim w rury', w piki, w dziala ustrojony, Wyjdzie odbieraé monarchéw poklony. - Kokietka, idge na bal do palacu, Nie tyle trawi przed zwierciadlem czaséw, Nie robi tyle umizgsw, grymaséw, Ile car co dzieri na tym swoim pla Inni w tym placu widzg saraficzarni¢', Méwig, #e car tam hoduje nasiona Chmury sarariczy, ktéra wypasiona ‘Wyleci kiedys i ziemig ogarnie, Sq, co plac zowig toczydtem’ chirurga, Bo tu car napr2éd lancety* szlifuje, Nim, wyciggnawszy reke z Petersburga, + wirawiat ~ éwicryt. tresowat 2 gotowalria poh shacy do uberania se 3 rary streby «4 garahcearnia ~ mijsce hodow szarahcry 5 toczydo ~ kamieh doostrrena ty Zadania j 1 Olt syuni wkd) tA Novstg 2. Na podstawie cidaskatiow oméve ra Senatorawe ine Oskih emacs | O jakichcechach Senatora motna wncstowsen, podstawie jego smu? Zwr6¢min.uwageragnes «Senator w lace’, wypadl 2 task |. Dokonaj charakterystyki os6b Zotoczenia Nowosilcowa, 1 8) Wyjaéni jak rozumiesz stowa: Nienawidey mnie wszyscy, klaniaja si, boja” b) Okresl, czemu stuta porbwnania do zwierat Wykorzystaj informacje oich symbole ;. Powiedz, wjakim celu Mickiewicz zastosowat onwencje snu w scene Vi dramatu Tie tak, #e cala Europa poczuje; Lecz nim wysledzi, jak gleboka rana, Nim plastr obmysli od naglej krwi straty, Jué car puls przetnie szacha i sultana T krew wypusci spod serca Sarmaty. Plac réénych imion, lece w jezyku r2qd6 Zowie sig placem wojskowych preeglydow. L.] Car jak kregielna kula migdzy szyki ‘Wleciat i spytal 0 zdrowie gawiedzi’. »Zdrowia ci zyczym”, szepcq wojowniki, Ich szepty byly jak mruk stu niedéwiedzi. Dal rozkaz,— rozkaz wymkng! sig przez 2007 1 wpad! jak pitka w usta komendanta, I potem gnany od geby do geby Na ostatniego upada sieréanta. — (1 Fence nareedie chirurgie o busirannym osru.shutace do nacnai shéry 7 gawied? - pogard 0 dite) grup natretnych gapiow 4 Zeskanowane w CamScanner Pee M eed yates 27a] ecz car staljeszeze i dawal rozkazy; qe pulk siwe, kare i bulane! paszea, wtrzymuje po dwadziescia razy, ‘Znown piechote przediuéa jak sciang, Zaowu ja &iska w czworobok zawarty J znowu na ksztalt wachlarza roztacza.— Jakstary stuler choé juz nie ma gracea, Miesza i zbiera, i zn6w miesza karty; Choé towarzystwo samego zostawi, On sig sam z Sobg kartami zabawi. ‘Ai sam sig znudzil, konia nagle zwrécit Iw jeneral6w ukryl sig nattoku; Wojsko tak stalo, jak je car porzucil, I dlugo z miejsca nie ruszyto kroku, ie odesali: widze i aktory. Na placu pustym, samotnym zostalo Dwadzieécia trupéw: ten ubrany bialo, Zolnierz od jazdy; tamtego ubiory Nie zgadniesz jakie, tak do éniegu wbity I stratowany koriskimi kopyty. Ci zmarali, stojgc preed frontem jak slupy, Wskazujge pulkom droge i cel biegu; Ten sig 2myliwszy w piechoty szeregu, Dostal w leb kolbg i pad! migdzy trupy. Biorg ich z 2iemi policyjskie slugi I niosy chowaé; martwych, rannych spotem: Jeden miat debra zlamane, a drugi Byl wp6t harmatnym przejechany kolem; Woagtranosci ze krwiq wypadly mu 2 brzucha, ‘Traykroé okropnie spod harmaty krzykngl, Leca major wola: .Milcz! bo car nas stucha’, Zolnierz tak stuchiaé majora preywykngl, Ze agby aaciql; — nakryto co Zywo Rannego plaszczem, bo gdy car preypadkiem Zana jest takiej naglej émierci éwiadkiem I widzi na czezo skrwawione migsiwo — Dworzanie czujq w nim zmiang humoru, ly, opryskliwy powraca do dworu, . Ta 2 ser 3 sobata = 108 pes ‘mail ona plomy,26tobrqzowy crag grzy Logonem, alogomy Bact w Bry hazardowe. osukuacyposcras pry 77 Tam go czekajg 2 éniadanie a ie nie moze migsaz peste O biedny chtopie! heroizm, émieré taka, Jest psu zasluga, calowickowi preechem, Jak cig nagrodzq? Pan powie 2 uémiechem, Ze$ byl do zgonu wierny ~ jak sobaka!. biedny chlopie! za c64 mi tza plynie I serce bije, myslac o twym caynie: Ach, zal mi ciebie, biedny Stowianinie! Biedny narodzie! éal mi twojej dol Jeden znasz tylko heroizm ~ niewoli tyrania okreslenie wywodzace sig ze starotytne) Grecj,oznaczajace rodzaj wladzy sprawowane| przez uzurpatora - tyrana; wnowazytnosci pojecie zaczeto odnosi¢ ‘do wtadzy despotycznej, samozwariczej i sprawowane} w spos6b nieograniczony . Powied2, czym jest przeglad wojska i czemu é. 7 Scharakteryzuj zachowanie dowédcow Jurzednik6w wzgledem cara. Z ¢zego ono wynika i o czym moze Swiadczyé? 8. Waki sposéb zostato opisane wojsko? Zwrot ‘uwage na rzeczowniki odnoszace sig do formacji wojskowych, 9. Przedstaw cara. Do kogo zostat poréwnany? 10. Jaka wartosé ma cztowiek dla wtadcy Rosji? Mi, Jak wyglada plac po przegiadzie wojska? © caym to swiadcay? Zadania podsumowujace 1. Na podstawie obu fragmentéw przeanalizu) mechanizmy tyrani + W obu fragmentach Mickiewicz wprowadza Symbolike zwierzeca. Jaki jest cel tego zabiegu? Zeskanowane w CamScanner 180 »Panie! kt6z dzieci tak bije!” Martyrologia narodu polskiego PRZEDMOWA Be Polska od pol wieku przedstawia widok 2 jednej strony tak cigglego, niezmordo- ‘wanego i niezblaganego okrucieristwa tyrandw, x drugiej tak nieograniczonego po- éwigcenia sig ludu i tak uporcaywe) wytrwalosci, jakich nie bylo praykladu od czasu przeéladowania chreescijaistwa. Zdaje sig, Ze krdlowie majq praeczucie He r 0 zjawieniu sig nowego éwiatla na zicmi io bliskim swoim upadku, a lud coraz moc- niej wierzy w swoje odrodzenie sig i zmartwychwstanie. Daieje mgczesiskiej Polski obejmujg wiele pokoles i niezliczo- ne mnéstwo ofiar; krwawe sceny tocza si¢ po wszystkich stronach ziemi naszej i po obcych krajach. [...] Okoto roku 1822 polityka Imperatora Aleksandra, przeciwna rae wszelkiej wolnosci, zaczgla sig wyjasniag, gruntowaé i pewny brat ee kierunek. Wtenczas podniesiono na caly réd polski praesladowanic Pena powszechne, ktére coraz stawalo sig gwaltowniejsze i krwawsze. Wy- we stapil na scene pamigtny w naszych dziejach senator Nowosilcow.On Wyjasnij znaczenie wprowadzenia prez poet: pierwszy instynktowa i zwierzgcq nicnawis¢ rzqdu rosyjskiego ku Po- rnawiazania do biblng lakom wyrozumowal jak zbawienng i politycang, wil ja 2a podstawe postaci Heroda w koteice swoich dzialati,azacel polozyl zniszczenie polskie} narodowosci.[...] preesladowania Systematyceny Nowosilcow wzigt napraéd na meki dzieci i mto- studentow wilefsich daieé, aby nadzieje przyszlych pokoles w zarodzie samym wytepié. SCENA VIII PAN SENATOR W Wilnie. - Sala praedpokojowa; na prawo drawi do sali komisji sledcae), gdzie prowadzg wigéniéw i widad ogromne pliki papieréw. —W glebi drawi do pokojéw Senatora, gdzie styehat muczy, ~ Czas: po obiedzie. — U obna siedzi SEKRETARZ nad papierami; dale) nieco na lewo stolik, gdzie grajg w wiska?. —NOWOSILCOW pije kawe; kolo niego SZAMBELAN BAJKOW, PELIKAN i jeden DOKTOR. — U drawi warta i kilku LOKAJOW nieruchomych greecznie Witam, witam, ktéraé 2 pari jest pani Rollison? PROLLISON zblaccem, Panie Dobrodzieju... 1 Herod - bbl Jude try rozkazat zabi 2 ne ae ystich nwo naradzonych chlopcbw na wit oprayjcuna Sia Jes? Zeskanowane w CamScanner Peni ied yc ezia ATOR: se Proszg - chwile, pani mase lst, a po 662 praysclo tu pas tyle? pRUGA DAMA Nas dwie. SENATOR do Drugi ; T po c6é Panig mam tu honor witaé? DRUGA Pani Rollison trudno drogi sig dopytat, Nie widzi.— SENATOR: Hal nie widzi —a to wacha mode? Bo co dzieti do mnie trafia. DRUGA Ja tu jq preywors. (Ona sama i stara, i nie bardzo zdrowa. P.ROLLISONOWA. Pani kt6é.jestes? DRUGA Kmitowa. SENATOR Lepiej sied# w domu i miej o synach staranie. Jest na nich podejrzenie. KMITOWA Hladnge Jak to, jak to? Panie! Senator Smigje sig PROLLISONOWA Panie! litosé — ja wdowa! Panic Senatorze! Slyszalam, Ze zabili — czy. mozna, méj Bode! Moje dziecko! — Ksiqdz. m jeszeze Zyjes Ale go bija, Panie! kt6z. dzieci tak bije! — Jego zbito — alituj sig — po katowsku 2bito. placze SENATOR, Gdzie? kogo? — gadaj praecie po ludzku, kobieto. 181 Zeskanowane w CamScanner 182 P.ROLLISONOWA Kogo? ach, dziecko moje! Méj Panie — ja wdowa — Ach, wiele to lat, pOki czlek dziecko wychowal (MGj Jas juz drugich uczyl; niech Pan wszystkich spyta, Jak on uczyl sig dobrze.— Ja biedna kobietal ‘On mnie dywil ze swego szczuptego dochodu - Slepa, on byl mnie okiem - Panie, umrg z glodu. SENATOR Kto poplétt, Ze go bili, nie wyjdzie na sucho. Kto méwil? P.ROLLISONOWA Kto mnie méwil? ja mam matki ucho. Ja élepa; teraz w uchu cala moja dusza, Dusza matki, - Wiedli go wezora do ratusza; Slyszalam — SENATOR Wouszczono ja? P.ROLLISONOWA: Wypchneli mig z progu I zbramy, i z dziedzitica. Siadlam tam na rogu, Pod murem; ~ mury grube,~ przylozylam ucho — ‘Tam siedziatam od rana.—W pélnoc, w miescie glucho, Stucham —w pélnoe, tam z mur nie, nie zwodze siebies Slyszalam go, slyszalam, jak Pan Bég na niebie; Ja glos jego slyszalam uszami wlasnet Cichy, jakby spod ziemi, jak ze érodka I méj sluch wszedl w glab muru, daleko, glebol Slyszalam, mgczono go ~ SENATOR Jak w gorqczce bredzil ‘Ale tam, moja Pani, wielu innych siedi? P,ROLLISONOWA Jak to? — czye to nie byt glos mojego dziecigcia? — ‘Niera owca pozna glos swojego jagnigcia $r6d najlicaniejszej trzody ~ ach, to byl glos taki! — ‘Ach, dobry Panie, zebyé slyszal raz glos taki, “Ty bys jué nigdy w @yciu spokojnie nie zasnqlt SENATOR Syn Pani zdréw byé musi, gdy tak glosno wreasngl, P,ROLLISONOWA pada na kolana Jesli masz ludzkie serce... adr 2 filmy Lowo, ret. Tadeusz Konic 1995 Zadania 4. Powieds, aka postawe preyimue Nowosilcow wobec przybylych obit rozmowa z nimi dopetniajego wizerek jako despoty? 2. Przeanalizuj wypowiedzi pani Roliso™ | okredl w jakij sytuacjisieznajdule 3. Wjaki sposdb Rolisonowa chce naktonie ‘Senatora do uwolnienia syna? Zwrét uwagena: * zachowanie kobiety. * nacechowanie emocjonaine wypawies * Stosunek do Senatora \_Powieds,jakajestsytuacja Jana Rolso™® Ww wiezieni, W jaki sposob wypowied? atk! taczy sie ze stowamni MickiewiC2? wy? Zeskanowane w CamScanner POP Cet er meray 183 scENAT aes bez winy w Sybir nas nie wysla ‘A jake wine nasZq anajda lub wymysl ? , ileayeier wyetumact co sig tutaj dzieje, Q co nas oskar2one» jaki pow6d sprawy? TOMAS? Nowosilcow praybyl tz Warszawy- r wne charakeer pana Senatora. en najwigkszych starat i zabiegow Nie mode w Polsce spisk iadnego wysledziés Wige postanowil Swiedy kaj, Litwe, nawiedziG Iu preenidst sig 2 calym eléwnym sztabem szpiegow- Zeby za8 mégl bezkarnie Po Litwie pladrowaé [na nowo sig W jaske samodzieracy wkrecié, Moniz towarzystw naszych wielk F7°c2 wysnowaé Tnowych wiele ofiar carowi poswigcié. 2EGOTA Lece my sig uniewinnim ~ TOMASZ Bronié sig daremnie — I dledzewo, i sad caly'toczy sig tajemnies Nikomu nie powiedza, za co oskarzonys TTen,co nas skaréy, naszej ma stuchaé obrony; On gwaltem chce nas karaé ~ nie unikniem keary. [e+ ZEGOTA Wy tu dlugo siedzicie? FREJEND® Skadze’date wiedziee? Kalendarza nie mamy, nikt listw nie pisze; C gorsza, Ze nie wiemy, poki mamy siedzieé, =) ZEGOTA do Tomasza Glodem ciebie morzono? 1 egota - ignacy Domeyko, pr a raph ee tee "Srapancmeeragnenty tn eo ' porostalych,skazany na rokcezhiego wigzienia w Orenburgu ee ee rovorasaim a Zeskanowane w CamScanner 184 FREJEND Dodawano straw; Ale gdybys ja widzial, - widok to cickawy! Doié bylo takq strawg w pokoju zakadzié, Aaeby myszy wytru¢ i wierszcze wygladzié. ZEGOTA Tjakée ty jes mogles! TOMASZ, ‘Tydzies nic nie jadtem, Potem jesé probowalem, potem z sil opadtem; Potem jak po truciénie czulem bole, klucia, Potem kilka tygodni lezalem bez czucia. Nie wiem, ile i jakiem choroby przebywal, a i je a kartka poctowa praeestowa Beside RMN ag, fovea fresecie jam wstal, jac I zdaje mi sig, 2em sig do tej strawy zrodzil. (J ADOLF Jan dzié chodzil na sledztwo, byl godzing w miescie, ‘Ale milezy i smutny;~ i jak widaé z miny, Nie ma ochoty gadaé: : KILKU Z WIEZNIOW No, Janie! Nowiny? JAN SOBOLEWSKI' muro Niedobre ~ dzié ~ na Sybir ~ kibitek? dwadziescie Wywiedli. Sam widzialem. (... ‘Male chlopcy, zngdaniale, wszyscy jak rekruci Z golonymi glowami; na nogach okuci. Biedne chlopey! — najmlodszy, dziesig¢ lat, nieboze, Skaréyt sig, 2 laficucha podéwigngé nie moze; I poe nogg skrwawiong i naga. [...] ‘Wywiedli Janczewskiego’; — poznalem, oszpetnial, Several else jas dziwnie wysalachetnial. [...] Qn poste lu place patrac na lascuchy, Wetras nog lace, na znk,e mu nieabyt cgi, — wtem zacigto konia,~ kibitka rungla — " On zdjal z glowy kapelusz, wstat i glos natgéyl, 1 Jan Sobolewsh -flomata area nauceyel2e Zmude. 2 ebitha~ wb kony utymany w Ros cars ae Ros) casi do preewotenia wntilicyss pata 3 Janczewsh -najprawdopodobnie| cod oGyprlana Michala long cn shiego,zesanca Zeskanowane w CamScanner ickiewicz Dziady. Czesé 11 1: JJeszcze Polska nie zgingla?, ~ 115 eum — ale dlugo ta reka ku niebu, Wom czar. jako choragiew pogrzebu, 96 ge] wlos przemoc odarla bezwstydna, cme izona, dumrina, z dala widna, ior In swq niewinnose i hatibe obwieszeza [, (ova zostaly mi w Okt, martyrologia itt gio 7 dost. cierpienie i meczefistwo jakiejé grupy ft mej mysliy— iw drodze Zywota (narodu, grupy religiine): w polskie tradycjt Ia npas pokata mi, powioda, gdzie cnota: romantycznej nabrato szczegélnego znaczenia pebon ajeédéaly inne ragdem dlugim Wodniesieniu do ofiar walkio niepodlegtost Te sadn ede Pe drugim. wi Hem war0K PO ‘tudu écignionego kupie, fo, — wszystkie twarze pobladly jak trupie: Lae ‘tumie taka byla cichosé glucha, i : ea Kady krok ch, kay déwiek taricucha.[...] ‘adania Wpwedl ostatniego; ~ 2dalo sigy 4e webranial, 5. Przedstaw sytuacje uwiezionych. Jakim [naonbiedny igé nie mégl, co chwila sig stanial, torturom sa poddawani? ‘wolna schodzit ze schodow i ledwie na drugi 6. Okresl, jaka postawe cathel stapil, stocz} sig i upad! jak dlugi; przyjmuja wiegniowie wobec ta ee doznawanego cierpienia. Nexemdlal, nie zwisnal, nie cigéal, 7. Powiedz, oczym Swiadezy Abjakpadl na ziemig prosto, tak otgzal. wyglad wigzniow ‘wspomnianych er alupstercal jak x krayéazdjte w opowiadaniu Sobolewskiego. ee mial nad barkami golnierza rozpigte; [...] 8. Zinterpretuj zachowanie Janczewskiego Kida w dum wjechala; nim bicz tlumy przegnal, w chwili wprowadzenia do kibitki. 9, Wyjasnij. dlaczego scena wyw6zki Sung pred kosciotems i wlasnie w tej chwili Shaalem dewonek, kiedy trupa przewozili. Saale w koscis! pusty i reke kaplariska Wsalem, podnoszqcq cialo i krew Pariska, Ineklem: Panie! Ty, co sqdami Pitata? Prelle krew niewinng dla zbawienia swiata, ata sqdé6w cara ofiarg dziecinna, my Saeed Og a . ielka, lecz rwnie niewinng. « Ken mat wojnach; - w dawnych, dzikich czasach, ts okropne wojny prowadzono, legate! drzewom nie preepuszczal w lasach egg ita na pniu zasiewy palono. 7 } srodej, glebiej Polske krwawi. [.-.] Seem vars weeny etn em eet ode ranch us weg Nowe? a oles Po procese zestany do Kazania wiedniéw na Sybir zostata zestawiona 2 konsekracja (przemiana chleba i wina w ciato i krew Jezusa) ~ najwazniejszym momentem mszy swieté} ‘Oméw analogie miedzy smiercia Wasilewskiego a watkami ewangelicznymi: smiercia Jezus2 i sadem Pitata. Okresl, czemu stuzy rnawiazanie do Bibli Zadanie podsumowujace Na podstawie obu fragmentow przedstaw obraz meczefistwa Polakow. Na ktore aspekty martyrologil Mickiewicz kladzie najwigkszy nacisk? 10. Testamentu wat wyrok Smierc na Jerusa Zeskanowane w CamScanner esi Peed ec Uc czny bunt jednostki. om : Improwizacja coxa! “prow (fragmenty) + 0 gONRAD so enitt in thea, c27-™ Spiewak da lod i calg myst wystucha, Boga, natury godne takie pienie! Piegs to wielka, piesi-tworzenie. Taka piest jest sila, dzielnos, “Taka piest jest niesmiertelnose! Ja cane niesmiertelnot, niesmiertelnosé tworrs, ‘C62'Ty wigkszego mogles 270bic = Boie? Patra jak te mysli dobywam sam 2 siebie, ‘Weielam w stowa, one lect, Rozsypuja sig po niebi Tocza sig, raja i Swiect Jué dalekie, zu jeszcze ni ysl wide dor iq nad mysi Teh wdigkami sig ubuisy yél pochl driq nad mys! é tubule iid Freie, niewidzalna T= Ich okt doi ei ie czy die lab nurtow docile Teh rach mysla odgaduie: ae uery 5 comma Koda wmne i wie a ysl moje! gw ‘moje! fe i Cacia moje! wichry moje! Ue) iti adie 02 USP niepotraebnes~ cia mi fo Pye w duszy m4) Nwngerzni06ciacP Ww potas was jake wis rodziny sto} Swieécie na jej wysokosciach, fy wszystkie mojet Jastrmienie podziemne jak pvinzdy nadie TyBode, ty naturo! dajcie postuchanie.~ odna to was muzyka i godne Spiewanie.— Jamistez! eel ae Jamie wpiagam On! Gayby wszystkie pochwral eszystkie oklaski mi F i" ; Wyriggam a w niebiosa i Kdadg me dtonie Sveti cali 22 Praeane 2a’ ‘ pee na saklannych harmonik! ch. Tyyseystkie slawy kazdodzienne) blski omg to wale Promfeniammi na wiescach swoich zapalalis ea roe Z cata pochwak muzykt i wieneSw 020% tah une ply w fond mit Zebeang z wiekow (yi? ea ty, Paar ii orem okay sonic Nie ceuliby wlasnege secetica, waste) MO=T Teme kor teeae, Jleja dais cae WS) samotne) OC! Tada jee divi wwe stofy plae7e ‘ey sam spiewam w se Lpeesinie iw lysine Spiewam samem sobie Re inrument muyzny skladajay Wie szhlanych dawonkow | axadzony na meratonyTi wie dgwonk obras 389 054 wydawaly anya 2 it usoony ist eco frament w epoc ra Zeskanowane w CamScanner Wedd 188 ‘Tak! — cauly jestem, silny este Nigdym nie cau, jak w tej chwili — Dzié méj zenit', moc moja dzisiaj ig preesili, Dazis jest chwila preeznaczona, Dzié najslnie} wyteée duscy mej ramiona ~ To jest chwila Samsona', Kiedy wigziet i slepy dumal u kolumny. Zrzuce cialo i tylko jak duch weeme pi6ra — Potrzeba milo, Wylece 2 planet i gwiazd kolowrotu, Tam dojde, gdzie graniczy Stw6rca i natura. I mam je, mam je, mam ~ tych skrzydel dwoje; Wystarcza: od zachodu na wsch6d je rozszerze, Lewym o preeszloé, prawym o prayszlosé uderze, I dojde po promieniach uczucia ~ do Ciebie! I zajrag w uczucia Twoje, OTTy!o ktérym méwig, Ze czujesz na niebie! Jam tu, jam przybyt, widzise, jaka ma potega! ‘Ai tu moje skrzydlo si¢ga. Lecz jestem calowiek, i tam, na ziemi me cialo; Kochalem tam, w ojcayénie serce me zostalo. ~ Ale ta milogé moja na éwiecie, Ta milosé nie na jednym spoczgla czlowieku Jak owad na rééy kwiecie: Nie na jednej rodzinie, nie na jednym wieku. Ja kocham caly naréd! — objglem w ramiona Worystkie praeszle i przyszle jego pokolenia, Praycisnglém tu do fona, Jak prayjaciel, kochanek, matéonek, jak ojciec: Cheg go déwigngé, uszczesliwié, Cheg nim caly éwiat zadziwié [...]. Daj mi reqd duse! ~Tak, m Kei gin fran nevi heeaph fee Zem nie probowal dotad, czyli moje slowo , Nie mogloby jej wnet zwalié. re czujg w sobie, ze gdybym mg wole Miri natgzyl i razem wyéwiecil, bym sto gwiaad zgasil,a drugie sto waniecil — 1 enit- praen punktseczytowy 2 Santas

    You might also like