ET 2060 - Tín hiệu và hệ thống

Định lý lấy mẫu

TS. Đặng Quang Hiếu

Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội

Viện Điện tử - Viễn thông

2017-2018
Định lý lấy mẫu

lấy mẫu
x(t) −−−−−−→ x(nTs )
Ts

x(t) x(nTs )
b
b b
b b

b b

b b

b b

b b

b b b b b b
b b
b b
b b b
b b b b
b b b b
t b
b b
b
b b
b nTs

“Nếu tín hiệu x(t) không có thành phần tần số nào lớn hơn B
1
hertz thì nó được hoàn toàn xác định tại các mẫu cách nhau 2B
giây.” – Claude Shannon.
Chứng minh định lý lấy mẫu (1)
X (jΩ)

Ω
−2πB 2πB

Gọi X (jΩ) là phổ của x(t). Khi đó:

2πB
1 1
Z ∞ Z
jΩt
x(t) = X (jΩ)e dΩ = X (jΩ)e jΩt dΩ
2π −∞ 2π −2πB

Nếu thay t = n
2B với n ∈ Z, ta có:
2πB
1
Z
n
x(n/2B) = X (jΩ)e jΩ 2B dΩ
2π −2πB
Chứng minh định lý lấy mẫu (2)
X̃ (jΩ)

Ω
−6πB −2πB 2πB 6πB

∞ ∞
X 2π X n
j 4πB nΩ
X̃ (jΩ) = cn e = cn e jΩ 2B
n=−∞ n=−∞

2πB 2πB
1 1
Z Z
2π n
nΩ
cn = X̃ (jΩ)e −j 4πB
dΩ = X (jΩ)e −jΩ 2B dΩ
4πB −2πB 4πB −2πB

1
x(n/2B) → cn = x(−n/2B) → X̃ (jΩ) → X (jΩ) → x(t) QED!!!
2B
Cách tiếp cận khác

Coi lấy mẫu là phép nhân của x(t) với hàm xung đơn vị tuần hoàn
với chu kỳ Ts .
xs (t) = x(t)p(t)

x(t) p(t)
u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u

t t
u u u u u
u u
u u
xs (t) u
u u
u
u u
u u
u
u
u
u

t
Phổ của tín hiệu sau lấy mẫu (1)
1 2π X 2π
∞
Xs (jΩ) = [X (jΩ)∗P(jΩ)], với P(jΩ) = δ(Ω−k )
2π Ts Ts
k=−∞

1 X 2π
∞
=⇒ Xs (jΩ) = X (j(Ω − kΩs )), Ωs =
Ts Ts
k=−∞
X (jΩ) P(jΩ)
1 u u
2π u u u
Ts

Ω Ω
−2πB 2πB −Ωs Ωs
Xs (jΩ)
1
Ts

Ω
−2Ωs −Ωs Ωs 2Ωs
Phổ của tín hiệu sau lấy mẫu (2)

Hiện tượng chồng phổ

Xs (jΩ)

Ω
−Ωs Ωs

Sử dụng bộ lọc thông thấp để khôi phục lại tín hiệu khi Ωs ≥ 4πB
Xs (jΩ)

Ω
−2Ωs −Ωs Ωs 2Ωs
Khôi phục lại tín hiệu (1)
Cho tín hiệu xs (t) qua bộ lọc thông thấp lý tưởng với
Ωc = Ωs /2 > 2πB


Ts , |Ω| ≤ Ωc
H(jΩ) =
0, |Ω| > Ωc
Ts sin(Ωc t)
h(t) =
πt
Ta có:
∞
X
x(t) = xs (t) ∗ h(t) = x(nTs )h(t − nTs )
n=−∞

Ωc Ts sin(Ωc (t − nTs ))
∞
X
= x(nTs )
n=−∞
π Ωc (t − nTs )
Khôi phục lại tín hiệu (2)

x(t)

Ts
Bài tập về nhà

Hãy viết chương trình Matlab minh hoạ cho việc lấy mẫu tín hiệu
x(t) bất kỳ và thực hiện xấp xỉ lại tín hiệu liên tục x(t) từ các
mẫu x(nTs ) xét trên một khoảng thời gian hữu hạn nào đó.