You are on page 1of 6

‫^‪ì]çßÖ]<íÎ‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪ .I‬ا   آ ‪ -‬‬


‫•   ا ‬
‫)‪ .],‬ا  ‪ 6-  k‬أ‪ k‬ل ا ‪   ,!  H‬ا  ‪.‬‬
‫‬
‫‪  -‬و  آ ن  ‪ F‬ن‪-‬‬ ‫  ا  ه ا ‪  H‬ا   &' آ‪!l .‬‬

‫‪E = mc 2‬‬ ‫)‪(J‬‬ ‫*!‪ 7E‬آ ‪ L+‬و )‪&E2‬ه ‪:‬‬


‫‪c = 3.108 m.s -1‬‬ ‫&‪ F c m‬ا‪ n‬ر ا ‪R‬ء‪:‬‬

‫‪ -‬إذا آ ن ا "!  آ   وة  ذ ‪    ،‬آ& ‪.‬‬
‫‪ 6 7) -‬ه‪ 34‬ا ‪ 2‬أن آ‪  &() * + ,"-    ./0 &() .‬آ' ‪ ،‬وا ‪8 2‬‬
‫‪∆E = ∆m.c 2‬‬ ‫‪.9&0:‬ا ‪ 6&* 2‬ا (&‪ 6‬ه‪:‬‬

‫ ا ! ا ‪4‬ري أو ا ‪C‬وي ‪ 6 E2‬ا ‪G*  H‬ة ‪" ,!) EF C-‬ا‪ J‬ون –  ‪(eV)"L‬‬
‫‪1 eV =1,6.10-19 J‬‬ ‫أو ‪" 'Q R-‬ا ‪ (&,‬إ ون –  ‪:(MeV)"L‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪-13‬‬
‫‪1 MeV =10 eV =1,6.10‬‬ ‫‪J‬‬

‫‪E‬و)ن آ ‪ mp = 1,673.10-27 kg‬ه‪:‬‬ ‫▪‪ ]-‬ل‪   :‬ا ‬


‫‪E = 1,673.10-27 × (3.108 )2 = 1,5.10-10 J‬‬
‫‪1,5.10-10‬‬
‫=‪E‬‬ ‫‪= 937,5 MeV‬‬
‫‪1,6.10-13‬‬
‫‪   .II‬ا *‪C L‬اة‬
‫• ا ‪ a+C‬ا ‬
‫'‪.‬‬ ‫)"‪ u &E‬أن آ اة ا ‪4‬رة ه دا‪ ,s‬أ‪,"- 6- (:‬ع آ‪ .‬ا ‪ C‬ت ا ‪ ,‬‬
‫ا ‪Q‬ق *&‪ ,! ,'C‬ا ‪ a+C‬ا  ‪C‬اة‪ ،‬و )‪:3&E2‬‬ ‫‬

‫‪∆m =  Zmp + ( A - Z ) mn  - mX‬‬

‫&‪ : mX :m‬آ ا ‪C‬اة ‪ : mp ،‬آ *و)ن ‪ : mn ،‬آ )ون‪.‬‬

‫‪∆m > 0‬‬

‫ ا ! ا ‪4‬ري أو ا ‪C‬وي ‪ 6 E2‬ا  *‪G‬ة ‪" ,!) EF C-‬و‪G‬ة ا  ا ‪4‬ر " )‪:(u‬‬
‫‪12‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪M‬‬ ‫‪( C ) = 1,66054.10‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪-27‬‬
‫‪1u = ×m‬‬
‫‪12‬‬
‫‪( ) = 12×N‬‬
‫‪6C‬‬
‫‪A‬‬
‫‪kg‬‬

‫‪1‬‬
‫اة‬C ‫  ا‬4
∆m = 5,038.10-29 Kg :‫ ه‬42He ‫اة ا '&م‬C  ‫ ا‬a+C ‫ ا‬:‫] ل‬-▪
5,038.10-29
∆m = = 0,03034 u :‫أي‬
1,66054.10-27

1 u = 931,5 MeV / c 2 :m&0* MeV / c 2 ‫ة أى   و ه‬G‫ و‬R‫ أ‬.,2!)

‫اة‬C L* ‫•   ا‬

 ‫ و‬/QC- ‫&' إ   ت‬Q ‫ ن‬F   ‫اة‬C '0C- ‫  ا زم‬H ‫ه ا‬



2
El = ∆m ⋅ c :‫&ه ه‬E2) ‫ و‬.‫ ن‬F

. E l  H ‫ر ا‬0) /QC- ‫  ت‬6- H‫ ) ن اة ا‬6& &! 

:‫ ه‬42He ‫اة ا '&م‬C L* ‫   ا‬:‫] ل‬-▪

E l = 0,03034 × 931,5 = 28,26 MeV

C L* ‫•   ا‬

El
: &  ‫ ا‬E!C ‫ و )! وي ا‬C HF, ‫ ا‬L* ‫ه   ا‬ 
A

.‫اة‬C ‫ ا‬6- G‫ور ‚اع  وا‬R ‫  ا‬H ‫ ا‬.],) C L* ‫  ا‬
.]‫ة أآ‬+!- ‫اة‬C ‫ آ ƒ ا‬,‫ آ‬2Q)- ƒ ‫ آ‬,‫آ‬: ‫اره‬+F‫ ا‬m& 6- ‫ات‬GC ‫ ر ا‬+, .,2!) ‫و‬
:‫] ل‬-▪
El 492
= = 8,79 MeV / nucléon ← E l = 492 MeV :‫ ه‬56
26 Fe GG0 ‫اة ا‬C L* ‫   ا‬-
A 56

El 1 802
= = 7,57 MeV / nucléon ← E l =1 802 MeV :‫ ه‬238
92 U ‫اة ا &را&م‬C L* ‫   ا‬-
A 238

.238 ‫ اة ا &را&م‬6- ‫ارا‬+F‫ أآ] ا‬56 GG0 ‫اة ا‬

"‫ن‬HF‫ "أ‬C0C- •
.‫اة‬C A  ‫د ا‬G ‚G* C HF, ‫ ا‬L* ‫)(&   ا‬
.  ‫د ا‬G ‚G* C HF, ‫ ا‬L* ‫   ا‬.* +- ‫ن )(&ات‬HF‫ أ‬C0C- .],
.‫ ن‬F  ‫ و‬/QC- ‫ ت‬  ‫( ه‬E=0)  H &2l, ‫ا‬ 0 ‫ ا‬C0C, ‫ا ا‬4‫ ه‬ 
. C HF, ‫ ا‬L* ‫  ا‬H ‫ى‬/+ ‫ ا‬,&+ ‫ أي ا‬C0C, &G ‫ ا‬,&+ ‫ار ا‬+F‫ ا‬E‫ا‡ أآ‬ 

2
‫‪  4‬ا ‪C‬اة‬

‫أه‪ &,‬ا ‪:C0C,‬‬


‫‪ 6 ,‬ا ‪ +- 6- C0C,‬ر ا ‪GC‬ات‬
‫‪ m& 6-‬ا‪+F‬اره ‪:‬‬
‫  ا ‪ ",‬ل‪‘+) 40≤ A ≤190‬‬
‫ا ‪GC‬ات ا ‪+!,‬ة ا  '‬
‫  ر*‪: & HF- L‬‬
‫‪E l A ≈ 8 MeV / nucléon‬‬
‫  ا ‪ &E,‬ن )‪‘+‬‬ ‫‬
‫ا ‪GC‬ات ا’‪ .‬ا‪+F‬ارا و ه‬
‫ ن‪:‬‬
‫‪G -‬ات “‪ 'C , &+‬أن‬
‫)‪ HnC‬إ  ا)&‪ 6‬أ” ‪ 'C-‬و‬
‫أآ] ا‪+F‬ارا ‪.   0) ‘-‬‬
‫‪G -‬ات ‪ 'C , Q&Q‬أن‬
‫)‪G H2 •-GC‬ة أ“‪'C- .+‬‬
‫‪.   0) ‘-‬‬

‫‪ .III‬ا‚‪ Hn‬ر و ا‚‪ -G‬ج ا ‪C‬و ن‬


‫• ا‚‪ Hn‬ر ا ‪C‬وي‬
‫‪ Hn‬ر إ  ا)&‪6&Q&Q 6‬‬ ‫اة “‪ &+‬و  *‬ ‫ه )‪ . Q‬وي ‪– 0-‬ض   )‪!+C‬‬
‫‬
‫وذ  )‪ &“˜) ƒ0‬ا‪GH:‬ا‪)C* '-‬ون   ا ‪0‬آ& ‚ )‪G2‬ى ‪,! - ) 0,1 MeV‬‬
‫)و ار (‪.‬ه‪4‬ا ا ‪.  H k  . Q‬‬

‫• ا‪ Hn‬ر ا &را&م ‪235‬‬


‫ا‚‪ Hn‬ر ا ‪ - 2‬ه‪:‬‬ ‫‪ Hn‬ر و ‪ 2-‬د‬ ‫‪ E2‬ا &را&م ‪ 235‬ا ‪GC‬ة ا ‪ &2&EH‬ا &‪G‬ة ا ‪* +‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪235‬‬ ‫‪A1‬‬ ‫‪A2‬‬


‫→ ‪0 n+ 92 U‬‬ ‫‪Z1 X1 + Z X 2‬‬ ‫‪+k 01 n‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ -,‬ا ‪G2‬د ‪ k‬اوح *&‪ 1 6‬و ‪) 3‬و ت‪.‬‬
‫‪ A1 + A 2 +k = 236‬‬
‫‪‬‬ ‫  ا‚‪ Q0‬ظ ‪ ŒQ‬ن ا ‪ 6&2‬ا  &&‪:6‬‬
‫‪ Z1 + Z 2 = 92‬‬

‫▪‪ ]-‬ل‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪235‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪0 n+ 92 U → 38 Sr + 54 Xe + 2 0 n‬‬
‫‪95‬‬ ‫‪139‬‬

‫• ا ‪ . Q‬ا ‪.!!,‬‬
‫‪)C 6 ,‬و ت ا ‪ ]2EC,‬ل ا‪ Hn‬ر أن )‪G0‬ث *‪G‬وره‬
‫ا‪ Hn‬ر ى أى‪ .‬إذا آ ن ‪G‬د ا ‪)C‬و ت ا ‪ ]2EC,‬ل‬

‫)ون‬ ‫آ‪ .‬ا‪ Hn‬ر أآ‪G0 16- E‬ث )‪..!!- . Q‬‬

‫اة ا &را&م‪235‬‬

‫‪3‬‬
‫اة‬C ‫  ا‬4

‫وي‬C ‫ ج ا‬-G‚‫• ا‬

..+“‫• اة أ‬C ‫ ن‬Q&Q ‫• ا) ن‬-GC)   ‫ –ض‬0- ‫ وي‬. Q) ‫ه‬



.  H k  . Q) ‫و ه‬

,! '  4 (108 K) ‫ا‬Gl 2Q)- ‫ ارة‬l‫ در‬GC ‚‫ث إ‬G0 ‚ . Q ‫ا ا‬4‫ه‬

. ‫  و ار‬Q)

:8,n ‫ر   ا‬G/- ‫ي ه‬4 ‫ ا‬6&l‫رو‬G&' ‫ ا‬s ™ ‫ ج‬-G‫ ا‬:‫] ل‬-▪

2 3 4 1
1 H+ 1 H → 2 He + 0 n

 H ‫& ا  و ا‬/ .IV


‫ وي‬. Q) ‫ره‬0  ‫  ا‬H ‫• ا‬
 ‫ ا‬a C) ‫ ل‬,2F * ‫&ه‬E2) ▪
A A A A
1
Z X1 +
2
Z X2 → 3
Z X3 + Z4 X 4 : ‫ د‬2- ‫ وي‬. Q) ‫ره‬0  ‫  ا‬H ‫ا‬
1 2 3 4

∆E = ∆m.c 2 :‫&ه ه‬E2) ‫ و‬,", ∆m & ,lJ‫ ا  ا‬a C) ‡‫)ا‬


∆m = (m X3 +mX 4 ) - (m X1 +m X2 ) :m&

.   (G+Q))‫ر‬0) ,", ‫ ا‬: ∆E < 0 ← ∆m < 0

2 3 4 1
1 H+ 1 H → 2 He + 0 n : ‫ د‬2, ‫ ج ذو ا‬-G‚‫ ا‬. Q) ‫ره‬0  ‫  ا‬H ‫ ا‬7!0C :‫] ل‬-▪

mn =1,009 u / m 4 He = 4,003 u / m 3 H = 3,016u / m 2 H = 2,014u :‫& ت‬H2-


2 1 1

∆m = (m 4 He +mn ) - (m 2 H +m 3 H ) = - 0,018 u :‫ & ه‬,lJ‫ ا  ا‬a C)


2 1 1

∆E = - 0,018 × 931,5 ≈ -17 MeV :‫رة ه‬0, ‫  ا‬H ‫و ا‬

. ")  ‫ اة ه&م‬.‫ آ‬6 17 MeV ‫   )! وي‬nC . Q ‫ا‬

4
‫اة‬C ‫  ا‬4
L* ‫ ل   ت ا‬,2F * ‫&ه‬E2) ▪
A A A A
1
Z X1 +
2
Z X2 → 3
Z X3 + Z4 X 4 : ‫ د‬2- ‫ وي‬. Q &  HHœ- "C
1 2 3 4

 (A1 + A 2 = A 3 + A 4 )
‫ ن‬F  ‫ و‬/QC-

E l ( X1 ) + E l ( X 2 )

- [E l ( X 3 ) + E l ( X 4 ) ]

∆E

: - •C! LHœ, ‫ا ا‬4‫ ه‬6-

A A A A
1
Z X1 +
2
Z X2 → 3
Z X3 + Z4 X 4 : ‫ د‬2- ‫ وي‬. Q) ‫ره‬0  ‫  ا‬H ‫ا‬
1 2 3 4

∆E = E l ( X1 ) +E l ( X 2 )  - E l ( X 3 ) +E l ( X 4 )  :‫ه‬

2 3 4 1
1 H+ 1 H → 2 He + 0 n : ‫ د‬2, ‫ ج ذو ا‬-G‚‫ ا‬. Q) ‫ره‬0  ‫  ا‬H ‫ ! ب ا‬G2C :‫] ل‬-▪

:‫ات‬GC C HF, ‫ ا‬L* ‫   ا‬:‫& ت‬H2-


El 4 E E
( 2 He) = 7,0 MeV / nucléon / l ( 31H) = 2,8 MeV / nucléon / l ( 21H) =1,2 MeV / nucléon
A A A

∆E = E l ( 21H) + E l ( 31H) − E l ( 42 He) :‫رة ه‬0, ‫  ا‬H ‫ا‬

∆E = (2 ×1,2) + (3 × 2,8) − (4 × 7) ≈ - 17 MeV


‫رة‬0, ‫  ا‬H ‫ ل ا‬k‫• أ‬
: &  ‫ ل ا‬k’‫ وي  ا‬. Q) ‫ره‬0  ‫  ا‬H ‫)™' ا‬
( ‫ل إ    ار‬0 ',™2-)•)‫ا‬C &‫  آ‬ 
( γ ‫ ع‬2kJ‫ & )  ا‬2k‫  إ‬ 

5
‫‪  4‬ا ‪C‬اة‬

‫)‪6,‬‬

‫ذ‪).‬زان‬
‫‪6‬‬

You might also like