You are on page 1of 202
CHUONG I NHONG VAN DE CHUNG VE NHA NUOC VA PHAP LUAT 4, Nhing van dé chung vé nha née fi Khai niém va dic trung cia nha née 4.1.1Kh4i nigm nha nude Trong adi song x4 hdi, méi con ngudi 1a mét thy thé tr nhién, d9c lap ¢6 ¥ chi va loi ich khde nhau, nhung con ngudi khong thé t6n tai ngoai xa hdi, khong thé tach minh ra khoi cong ddng mA phai lién két voi nhau, xée 14p quan hé véi nhau nhim dat duge nhimg muc dich vé vat chit, vé tinh thin. Lich sir xa noi loi ngudi 44 timg biét dén nhimg hinh thai lién két dy. NO 6 thé dya trén cdc yéu 16 ty nhién nhw quan hé huyét théng, gia dinh; c6 thé dua trén nhiing nhu cau vé I9i ich vat chat nhu cdc phudng h6i cia nhimg ngudi lim nghé buén ban; cé thé dya trén nhimg quan diém chinh tri nhu cdc dang phéi; hodic cdc dic trung vé nghé nghiép nhw héi nha van, hdi nha bao... Nhung mét 6 chtrc cé kha nang lién két cdc cé nhan 6 mite d6 rong I6n hon ve pham vi, da dang hon vé lgi ich va cé sire manh chi phéi dén cdc t6 chite khéc nhau dé céng déng cing tén tai va phat trién, 18 chire d6 14 Nha nude. Trong mét quéc gia, cing voi sy ton tai cla nha nude con cé cdc t6 chite chinh tri (cdc dang phai) hoac cdc t6 chtte chinh tri x4 h6i (vi du & Viét Nam cd Téng lién doan lao dong Viét Nam, H6i lién hiép phy nit Viét Nam, Mat tran té quéc Viét Nam...). Nhung trong d6, Nha nuéc dong vai tro quan trong. ‘Nha nude c6 kha nang tic dong manh mé 46i voi toan xa hoi vé moi mat id Kinh t6, chinh tri, van hoc, nghé thuat, ton gid dén cde quyén tu do cd nhan cla con ngudi nhu quyén duge song, quyén duge két hén... Su tac dong ay cba nha nude truéc hét nhim én dinh 7 * x hdi, xdc lap trat ty can thiét dé xa hdi phat trign, hai hoa |g, ich cd nhén va Igi ich cOng ding. Tir cdch bien cfin trén, 6 thé hiéu khai nigm vé nha nude hy 1.1.2 Cac dau higu dic trung cia nha re So véi cae t6 chtte khdc trong mot quéc gia, nha nuée oj nhimg dau higu dic trung sau day: 4 theming TMBBLAnh thd 1a mot trong 3 yé © thanh mét quée gia quyén): Lanh thé cia quéc gia gdm dat dai nim trong bién gidi, hai phan va khéng phan theo qui dinh cla luat phap quéc t& Dan ow sinh séng trén Idinh thé dé cé quyén Iya chon dé t6 chite ra nha nude ctia minh (td chite chinh quyén). Theo 46, nha nude dai dién cho nhén dan thyc hién chi quyén trén toan lanh thd va bao vé lanh thé truéc sur x4m luge cia cdc quéc gia khac. Trong mét quéc gia chi cé.mét nha nude mic dit cé thé 6 nhiéu dang phdi khéc nhau béi quan diém chinh tri, nhiéu to chite ‘chinh tri xa hOi véi nhig dau hiéu khc nhau, nhu: ve gidi tinh (H9i lién higp phy ni), vé nghé nghiép (H6i nha van, hdi n6ng dn)....Nha nuéc phan chia Minh thé thanh cdc don vi hinh chinh déng théi t6 chirc chinh quyén dia phuong tuong img voi cdc don vj hanh chinh va quan ly hoat dng ctia dan cu sinh song trén don vi hanh chinh dé. Méi lién hé gitta mot c4 nhan voi nbd nude dugc qui dinh béi Iuat quéc tich, khong phy thudc vi? nghé ngbiép, gi6i tinh... cia ho va nha nude c6 nghia vu bao v¢ cong din cia minh, Bes. Tai nguyén thién nhién trén lanh iid anh hudng truc tiép dén sir gidu 06 cila nha nue. Chi nha murée méi cé quyén khai thac ya phan phi loi ich 46 dén toan thé dan ching ma nha nude Ia ngudi dai dign. Cac dang phai hodc ede 18 chite khéc duge hinh thinh boi nhimg “nhém dan cu” yéi nhing loi ich khéc haw nén tinh dai dign bi thu hep va bj kiém sodt béi nha nus. GnREE XC ae Chine? én toa may” nay, nha nuéc tuyén chon cdc c4 nhin trong sé nhimg ow dan trén lanh thé cla minh theo nhiing tiéu chi nhdt dinh. Trong nha nuéc phong kién dé 1a nhtmg “quan lai”, thoi nay 1a “can b, vién chire”. Ho duge nha nusc giao nhiém vu thay mat nha nue quan ly diéu hanh xa hi trong Khuén khd phap luat, (vi du: edp giay phép kinh doanh; kiém soat hoat dong xuat nhap khau hang héa; cp gidy phép Idi xe...); cung cdp cdc dich vu cong (wi d gido duc dao tao, y té, bao hiém xa hdi...) hodc thyc hién nhimg hoat déng cé tinh cudng ché, tran dp dé dim bdo trét ty x4 hOi nhu: xir phat vi pham an toan giao théng, xét xir ngudi pham tdi. Tang Idp c4n bé, vién chit 14 nhimg ngudi khong truc tiép lam ra sin phdm phuc vu xa hdi, nhung doi s6ng cita ho duge nha nude dam bao bing viéc tra Iuong tir ngan sch nha nude. Cac dang phai, cdc té chitc chinh tri cé muc tiéu tn chi rigng, duge hinh thanh béi sw gia nhap ty nguyén ca cae cA nhan theo qui dinh cia phap luat. Cac dang phai, t6 chite chinh tr] xd di cé thé tham gia vao quyén bang hai cac! nu view (que HOD Mehinkyphayvi du: Dai dién cia dang Céng héa va dei in Dain chit tranh ett chite danh téng théng 6 MS)...hat i Bint sathoa a orchinb tj i, nhaenude*threshigmedtingephépsluatKNOAg a ham dé ei ae ape my £0 chic gminhiCac t6 chitc nay khéng duge quyén thanh lap cae 1 lugng vii trang riéng. * Iue chinh tr} eta nha ; heart MA tg émeta.té.chitorminh ta trany ' quyén quée gia 14 mét thuge tinh chinh tj phap ly va thie N nihan dn sinh s6ng trén lanh thé eta quéc gia d6. Nhin din iy quyén cho nha nude thyc hign quyén lye ciia minh theo Hién phdp va phap lugt. Do dé, trong mét quéc gia chi nha mréc moi ©6 kha ning va dit tu céch dai dign cho nhan dan thy hign chi quyén quéc gia. Cy thé 1a: - Trong quan hé déi ndi, chit quyén quéc gia duge khing dinh bang vigc nha nude cé quyén t6i cao trong hoach dinh chinh sdch, 6 chic thye thi chinh sich trén moi mat cia déi sing x héi. Déi tuong chiu sy tac dong truc tiép ciia cde chinh sich li cdc cu dan va cdc t6 chtte chinh tri, t6 chite chinh tri xa héi, 18 chite kinh té t6n tai trén inh thé cua nha nude dy. Sy hinh thinh va thay ddi ciia cdc t3 chite nay phu thude vao chinh sich cia nha nuéc. Vi dy nim 1987 Nha nude CHXHCNViét Namquyé dinh viée xda b6 co ché quan ly kinh t8 tap trung bao cép, shuyén sang co ché thi trong c6 sy quan ly ciia nha nude; cong adn quyén ty do kinh doanh cia céng dan, theo 46 cac loai hinh Joanh nghiép nhu: doanh nghiép tu nhan, céng ty trach nhié™ nus, Bij, how han. va ean Sia vio doi séng kinh té trong nude va fag, xuét kh, tt dé hinh thanh hip hoi eta cde doanh nghi¢p nhu: ling ngi doanh nghiép via va nh, liam, Trong crt he doi Agoai, chi quyén quéc gia c6 ¥ nghia la: Gig Nt’ nude 66 quyen ajc ap ty quyét trong quan hé déi ngoai ma a, quoc gia khdc, céc t6 chite khée khéng thé can thiép. Nha tie SC thay mat nhan dan c6 quyén hoach dinh nhimg mye tiéu Rs riéng va Iya chon nhing phuong phap phi hop dé thye hién nhing myc tiéu 46; cdc quéc gia déu binh ding, cé quyén han va ha nghia vu ngang nhau trén co 8d ludt phap quéc t8 di d6 1 muse ba Jon hay aie nhé. Vi du nha nude xéc lp, duy tri hoxe chim y ait quan hé gig! Gino wéh quée gia Khdc; tham gia vo céc t6 5 chire quéc té; ky két va thye thi cdc digu wéc quéc té. a Cae dang phai, t6 chite chinh tri xa héi tén tai trong mot quéc i gia khong thé ty minh quyét dinh nhing vin dé lién quan dén 4 yan ménh ctia quéc gia d6, cing khéng c6 sw binh ding vé quyén va nghia vy v6i nha nuéc vi nha nude dai dién cho y chi 1 cua nhan dan, quyén Ie cia nhan din, Cac dang phai, cc t6 | chite chinh tri, xa hi & vi tri 1é thudc vio quyén lye nha nude, bi chi phéi bi quyén lye nha nuse. Vi dy bing quyén lye cia minh théng qua tda dn, nha nude cé thé quyét dinh gidi tan hode cim mét dang phdi hoat dng khi t6 chit d6 vi pham php luat, phuong hai dén chi quyén quéc gia. inh, Thué 1a nhimg khoan thu do nha nuéc dat ra. So di can phai c6 khoan thu nay vi nha nude 18 mot t8 chite khong tryc tiép lam ra cita cai vat chat cho x4 héi nhung phai thuc hién rt nhidu nhimg hoat déng khée nhau dé quan ly, dieu hanh xd héi. Vi du, tra long cho cén b6, vién chite, cae khoan chi cho quéc phong, an ninh, bao hiém xa héi, y 8, giéo duc dio tao, giao thong... Vi vay, vige thu thué 18 tao ra nguén tai chinh cho nha nuéc. Tuy nhién, thué khéng chi ding vio muc dich « ‘nud b6 may nha nude ma n6 con mot kénh dau tr cho xi hoi gi phat trién. Thué 1a mét céng cy tai chinh cia nha nude 6 tha Jam thay ddico céu kinh té, chuyén dich co cau kinh té, tac dong truc tiép dén sy ting truéng hay kim ham nén kinh té cia mot quéc gia, Thué cdn la mot nguén tai chinh rat quan trong dé nha nuée thyc hién chite ning x4 hdi cla no théng qua viée tao ra cée quy phic loi, quy tiéu ding dé phfn phi lai cho céc thin vién trong xa hi, thue hién mye tiéu an sinh xa hdi. Cac ding phéi, cdc t6 chite chinh tri x hoi khéng c6 quyén thu thué, Dé tn tai va duy tri duoc +hoat déng ciia minh, cac 16 chitc dé cfing cdn 6 ngudn tai chinh, nhung n6 duge hinh thanh tir sy déng gép mang tinh ty nguyén cia c4c thanh vién, héi vién. Vi dy doan phi, céng doan phi... Viéc déng thué 1a nghia vy cia céng din va mang tinh bit budc, néu céng dan khéng thuc hién nghia vu dong thué cho nha nuéc, tiy theo mire d6 vi pham, ho cé thé bi xir ly hanh chinh hofc hinh sur. Nhung néw céc thanh vién, hi vin khéng thc } hign nghia vy tai chinh véi 16 chite cia minh thi ho 06 thé bj Khai trirra khoi té chite 46 ma khéng bi nha nuéc cudng ché nh i v6i hanh vi trén thué. Thicndm:Nhd-mederban hanl'phap luge va xdc lap trdt tw. (phaplageMoiMeiToamxaNGi! Trude khi cé nha nude, nhing hoat déng chung cua con ngwéi trong cac té chirc thi toc duge dan dét boi niém tin, su t6n kin va tinh thdn ty nguyén dua trén céc qui pham dao difc, tin ngudng, tap quan (con goi chung qui pham xd h6i), trat tu xa h6i nho d6 duoc duy tri. 40 tao oh cho, “nudj> Ai aa 26 thé dong 'mét 2 nha 10 ra hanh tyén ct h6i bat oN trong x4 hdi 6 giai c4p va nha nude, cae dang phai, cdc t8 chic chinh tri xf bOi thyc hign mye tiéu tn chi cia minh thong qua vige ban hanh cée iu 1g, ndi qui, qui ché nhu: diéu 18 cong doin, diéu 1 ding... 48 digu han va phdi hgp hoat dong cua cée thanh vin, hOi vi n tham gia vao t6 cite dé, nhung ngi dung cia ching khong the trai V6i nhimg qui dinh cha phip luét do nha nude ban anh. ve ban chét, céc thanh vién, hoi vién thye hign digu Ié ca cdc t6 chite nay hodn toan mang tinh tyr nuyén, ho c6 thé tirbd t6 chtte cita minh khi thdy khéng cdn phi hop. Déi voi nha nuéc, ngoai vige sit dung 6 chon loc cée qui pham dao dire, tap quan tén tai trong x4 hi, nha nude con phai dat ra hé thong qui pham phap ludt 14 nhiing qui the xir su dé quan ly diéu hanh x4 hdi. Pham vi tac dong cia php luit rong hon so véi tap quan ctia mét cong déng dan cu hoi diéu 1é cba 16 chite chinh tr] x4 hGi.Vi phap luat duge ban hanh bi cdc co quan nha nuéc cé thim quyén ma trude hét 1a boi Nghi vin (quéc h6i) 1a co quan dai dign cho ¥ chi cia nhin dan. Moi cd nhan, moi t6 chife va chinh nha nuéc phai thuc hin theo ding qui dinh cia phap Int. Phap Int duge nha nude dam bao thyc hién bang bién phép gido duc, thuyét phyc hoic cdc bién phap cudng ché nha nuéc khi can thiét véi céng cy bao lye nhw: canh sat, toa an dé bao vé trat ty phap luat. 1.2 Nguén géc nha née 3 C6 nhiéu quan diém khac nhau vé ngudn géc cia nhi nude nhung phé bién nhit 1a cae thuyét sau: i Thuyét than hoc: N6i dung co ban ca thuyét nay quan niém Hing, nha nude 1a do than linh, thugng 4¢ tgo ra,t0n tai vinh eta va bat bién. Theo 6, quyén hye nha nude 1 vvinh ci va su phuc ting quyén Iue 1a tat yéu. Céch t6 chite quyén lye nha nude theo ché d9 quan chi, trong 46 vua 14 ngudi dimg dau nha nude nip, quyén luc t6i cao theo nguyén tie cha truyén con noi, Thuyét Khé wée xa hGi (Thuyét hop dong): Hoc thuyét nay ra déi khong thé ky16,17 4 cde nude Tay au khi quan he se, xuét phong kién tré nén khéng cn phi hop v Wye luong Sin xudt méi dang hinh thanh va 16n manh. Dai bieu tiéu biéu p, John Loke (1632-1704), Montesquieu (1689 - 1775), Tacques Roussau (1712-1778). Hoe thuyét nay cho rang: INiainaée a sin pham cia mét khé ude duoc ky két gitta nhting ngudi song trong trang thai ty nhién khong 06 nha nude; nha nude phai phyc yy va bao vé Igi ich ciia nban danjchi quyén nha nuée thuse vénhan dan;néu nha nuéc khong gitt duge vai tré ctia minh, cic quyén ty nhién bj vi pham thi khé ude sé mat higu Iye. Nhan din 6 quyén lat 46 nha nude va ky két khé uée méi. Voi tinh thin 6, cdc nha lainh dao cdch mang da tap hop dan chiing duéi ngon c& “Ty do-binh ding-bae ai” va tién hanh cudc cach mang tur sin lat dé vuong quyén cia’ ché 49 phong kién. MOt chinh quyén m6i dugc hinh thanh bang con dudng bau cif, va bin Hién phap - bigu hién cia khé ude x@hdi duoc hinh thinh. Quyén lye nha nude duge t6 chitc theo nguyén tic tam quyén phan lap. Hoc thuyét Mac-Lé hoc thayét nay quan niém ring:nha nude [a Iyc luong nay sinh ti x4 hoi va chi xudt hién khi xa hdi a phat trién dén mét trinh 49 nat dinh; nha nuéc 1A mét pham trl lich sit, xudt hign mét céch khéch quan, khéng tdn tai vinh cttu va khong bat bién. Xa hi loai ngudi da oé giai doan khong 06 nha nude va phép Iugt, dé a thoi ky céng x4 nguyén thiy. Nhung sau 46, x h6i da chuyén sang giai doan méi voi nhing yeu tO méi nhu: kinh té phat trién, ché 46 tw hitu hinh thanh; xung d6t oi ich gitta gia dinh cé thé, cé nhdn v6i thj toc; quan hé Xin uyét thong bi Pha Vo b6i sw xéo tron dan eu. Sy phan héa giai cp va nhimg mau thuan giai cép khong thé giai quyét duge theo cach thire ca thoi ky céng xa nguyen thay, té chitc thi tc vi thé bj phd vo. Nha nude ra dai cting véi phuong thite quan ly méi aé duy tri trat ty xd hOi trong digu kién moi, 1.3 Chite nding nha nuée : Chire nang nha nude 1a nhing phuong dign (mat) hoat dong cia nh nude, 1a nhiing loai cong vige ma nha nurée phai thye hign 48 duy tri sw tn tai va phat tign eva quée gia. : Nha nude c6 cée chit nang sau: + ChwEMAHEMISMAG 1a nhimg hoat dong trén cée Tinh vue dign ra trong ndi b6 quéc gia nhu: git vimg an ninh chinh tri, trdt ty an toan x4 hOi; bao vé trat tu phap luat; bao vé quyén con ngudi, quyén céng dan, 16 chite va quan ly kinh té... * La nhiing hoat dong cia nhi nuée trong quan hé quéc té nhu: bao vé chi quyén lanh thé, tham gia cde t6 chite quéc té trén céc linh vuc kinh té, chinh tri, van héa, xa hi véi cdc quéc gia; khac trén co s6 luat phap quéc té. 2. Nhitng van dé chung vé php luat 2.1 Khai niém, thuc tinh cia phap luat 2.1.1 Khai niém phap luat Theo quan diém cia Mac-Lénin, trong xa hdi cong sin nguyén thiy chua cé phdp luat. Dé diéu chinh hanh vi cla con a ngudi ta dya vao ‘qui’ ong, goi chung latquir (GRGRERALHGY, So di chua c6 phap luat 1a vi trong x4 hoi cong san nguyén thiy, cdc thanh vién gin bé véi nhau trén co so huyét théng, chua:cé su khdc biét vé loi ich, chwa c6 ngudi gidu, ke nghéo, va ho ty nguyén thyc hién cdc qui pham xa hdi de duy tri ngudi khi tham trat ty xd hOi cdn rét don gin. Khi nha nuéc ra ddi, mot phy, tign méi duge sit dung dé quan ly, diéu banh x& hoi trong dig VS kign méi d6 1a php luat. gang} Phép ludt xudt hién kh6ng lam mat di sw tn tai cia qui Phgy, vor ob! dao dite, tap quan, tin ngudng ma ndrlamedardang:hon cing 4, chong iquanilyzxaghoinTrong cdc qui pham xa hGi dd, phap luat o6 va 8 dy trd quan trong trong viée didu hda Igi ich ca cdc nhém, cic tang quy®! I6p khdc nhau dé cing tn tai va phat trién. chon Phép luét la mot hé thing qui tac xir sw chung do nha nui, ban hanh hode thira nhén, duge nha nude bao damthuc higy mi nhém diéu chinh cde linh vec trong déi sng x hdi, thiét lap yj, we bao vé trét te xa hdi. ™ 2.1.2 Cac thuge tinh cia phdp ludt = La mét loai qui pham trong hé théng qui pham xa héi nihung ha phap luft c6 nhimg dic diém riéng dé nhan biét, phan biét voi thié ie cdc loai qui pham khéc nhy tap quan, dao dite, diéu 1é cita cdc ti thd gidi chite. Su khéc bigt a dy thé wae cha yeu aqua ba thude tinh: Tinh yg quyp ; h EVE hinh thie; tinh bao caambingnhinuies hit - Tintequyph@nr plo biéw-néu chi noi dén "Tinh qui pham’ 94 (khu6n mau, khuén thuéc) thi khong chi phap luat moi la khuén at mu, chuan myc dé diéu chinh, dénh gid hanh vi xi sy ca con du ngudi la cc loai qui pham x4 héi khdc cing mang tinh qu d pham. Sy khac biét 14 ph4p luat mang tinh qui pham phé bién. So véi ice ea pham xa hdi Bie) _ luat Seaphnusviitécitiog d sun, j ng = aig, ais S audhe hOn nhan gia dinh (2014) qui dinh vé dang i a etrone trade on Se dune a6i v6i tai sin chung eva ham vo chone* ai it ng hop tai sin thuge so hiu chung cla vo Fey chong ma PHEP, lust quy dinh phai ding ky quyén sé hitu, quyén vai si dung is San than quyén sé hitu, gidy chimg nbén at quydn sit dung phdi ghi tén cd hai vo chdng, tir trad : MR Spang c6 théa thugn khéc”, We ching, tet tate hep ve - Tinh xdc dink chit ché vé hink thiec: cic qui pham 430 ian ‘ite ap ee duge tn tai dudi dang truyén migng vi vg Ney ve ea Gn trén thye té khong théng nit. Méi ed nhin, moi ving mi in thy vao nhan thite, di séng, van héa dae tha: ma giai thich va thye hign cdc qui pham dé khdc nhau (vi du: tap F quan cung ong rio-aghy 23 thang chap). Déi véi phap Ivat, do ie pham vi tac d6ng rng va nhiéu déi tuong bi tae dong nén cin a thiét phai c6 hinh thite xc dinh chat ché nhim dam bao tinh © / théng nhdt trong vige thyc hign phap lugt trén pham vi toan lanh th’ ¢né. Thudc tinh nay thé hién & hai diém sau: © ‘Tint nhdt: n6i dung cita phap luat phai dugc thé hign bing céc vai ban’'quy pham phap lat; cae” in'(an 1é); ce tap quan duge”” q Nhu vay, chi nhimg ndi toe a nuroe thi (taps qué 1 dung nao trinh bay trong nhimg hinh thite phap luat nay méi i duge coi 4 phép luat va c6 tinh bat bude cdc chit thé. Thit hai: 46 dam bao phap luat duge hiéu ding néi dung va 4p dung théng nat phai sir dung ngén ngtt phap ly 48 dign dat chat | ché, chinh xdc, 16 rang va c6 kha nang 4p dung tryc tiép. Trénh tinh trang ndi dung ctia phap luat dién dat map mo va c6 thé bi suy dién theo nhiéu huéng khac nhau din den moi noi ap dung phap luat méi khdc, khéng dam bao cong bang x hdi. 17 - Tinh duge bao dam bang nha nuéc: thudc tinh nay uy, xem 1a sy khdc biét r6 nét nhat cia phap Inat véi cde qui Phi xa hi, Mac di c6 nhiing quan hé x& hdi ma phép luat va cdc q, | pham x4 hdi cing diéu chinh (vi du: quan hé gitta cha me vg con cai, quan hé thira ké), nhung chi phap luat méi duge nh, nuéc bao dim thyc hign bing nhiéu bién phap khdc nhau. Thon, qua b6 may nha nude tir trung wong dén dja phuong, phap 1a duge bio dam bing: n° Trong ie 6, ede qui pham xa hoi khéc ichi didu chinh quan hy XA hOi,bién phap bao dam chi yéu dya vao nhén thite, tinh ty gidc, du ludn x4 hoi. Mac di dem lai nhimg két qua nat dinh, nhung khéng dam bao duge mite d9 cao nhiing gid tri ve cong bing, céng ly vi con ngudi ma chi nha nuéc, bing quyén luc nhi c6 nue méi cé thé bao dam. thie phdp Iuat Hinh thie phép Iuat duge hiéu 1a su biéu hi bén ngoai the giéi khach quan ma ta nhan biét duge su ton tai cua phép luat, 1a cdi chita dymg cdc aul, pham phap luat- qui tie xa sy ma nha nude dai dién cho céng déng dan cu dat ra. C6 thé tom tit khai niém ngin gon hinh thire php luat 14 phuong thie tén tai ctia phap luat. Cac hinh thire phap luat gdm: 2.2.1er gp quaniphape Trans & doi ales cong ding ton ‘ai nhiéu ni gun khde hau m nae a tap quan thi cing, gid chap ang oi dp quan nao cting 1a tap quit cha me...). Tuy nhién, khong phai /phap luat’ aTBREUE eer aaa ign phap euong ché nha nude a ig qua trinh gidi > ng cé vin’ ban'phap:luat, weet iGe:d6. Do ddi hoi cia thye tién, toa n van phai gidi quyét vu u vige 46 bing mét ban An hoc mét quyét inh pha hop. Sau do toa sé xc dinh va cong bé nhimg ban dn, quyét dinh 46 thanh Gn Ié (tién 18 php). Tic 1a, khi cé mt vu an méi phat sinh, néu cé tinh tiét tuong ty thi toa an c6 thé lay Sa An hodc quyét dinh cia vy 4n truéc, cita tda cdp cé thim quyén lam khuén. mau (cn ctr phap ly) dé giai quyét tuong ty. Nhu véy, tién 16 phép 1a hinh thie nha nude thira nhan cée quyét dinh cia co quan xét xtr da cé higu lye khi giai quyét cc vu viée cu thé nay sinh trong thue tién (nhung chua Es phap luat diéu chinh), va lay do lam can ett phap ly dé ap dung 6i voi nhimg vu viée cé tinh tiét tuong tu xay ra sau nay. Do ién 18 phap cé kha nig as 16 _ cua bbe thong van ban 2.2.3 Van ban phap | luat a. Khai nigm: Van ban quy pham phip ludt (QPPL) la van ban do co quan nha nuéc co tham quyen ban hanh theo thi tue trinh te ludt dink, trong dé chita dung cdc PPL, nham diéu chinh cde quan hé xd héi, duge dp dung nhiéu lan trong thyec t@ va duoc nha mrdc bao dam thyc hién. : Vi du: B6 Iudt Hinh sy, BO luat Dan su, Luat Hén nhan va Gia dinh, Luat Dat dai. b. Dic diém cia vin ban qui pham phap luat - Do co quan nha nude c6 thim quyén ban hanh theo Luat by van bi hanh vin ban qui pham phép luat. yen ba ~ Chita dung cdc qui pham phap Iuat 1a qui te xt su mang tty 7 co gia bit budc chung. - Gid n © = Duge sit dung lam ein eit phap IY, 4p dung nhigu Lin tron, en thy té khi cd sy kién phap ly xdy ra. ‘Che! - Tén goi, gid tri phdp ly va higu lye phép ly theo luat dink, pap ¢. Cae loai vin ban a phi Inge & Vigt Nam aye! 5 tich I ebm: «Lént Hién phép: quy dinh nhimg van dé co ban eae nha nuée nhy . Ngh ché d6 chinh tri; ché d6 kinh té - xa hoi; quyén va nghia vue. Ngh ban ctia céng dan; nguyén tic hoat dong, tham quyén ctia cae c tran quae trong bo may nha nuéc.... nén Higmiphaplla Tuat eo bin 6 Quy 6 g phap luat. Nel Cac bé iuét, a0 Iuat duge ban hanh nham cy thé hoa cac quy © Thi dinh cia Hién phdp, c6 gid tri phap ly thap hon Hién phip, tre nham diéu chinh cdc loai quan hé x& hdi trong cdc linh vue hoz og d6ng cia nha nudc. B6 luat c6 pham vi diéu chinh rong honvi og mang tinh én dinh cao hon so voi cac dao Iuat nhung déu co gi Bi trj hiéu lye phap ly thap hon Hién php. 6 Nghj quyét do » Que h6i ban hanh dé quyét dinh mét sé van éi K thuéc tham quyén ké hoach phat trién kinh té - x4 hoi, chirt eh sdch tai chinh tién t¢ quéc gia, dy toan va phan bé ngan sich 4 cfing nhw diéu chinh va phé chuan quyét toan ngan sach mht , ¢ nuéc va nhimg van dé quan trong khée thude thdm quyén cl? Quéc héi nh es aye vé chia tach, sap nhap tinh, thanh lap at: 1a 5 oo jn ban hanh, 6 ef Sonia co quan khée 6 thim 76 gid ti php ly thép hon van ban ludt; ~ Gié ti higu Iwe phép IY cla timg van ban phy thuge vio thd augénv dia vi php yea coquan ban hin _ pé thi hanh Hien phap, b6 ludt, dao luat. anh; Céc logi van ban duéi luat pam: «Phip Hanh, nghi quyét cia Uy ban thuimg vy Quée his nghi quyét lign tich gitta Uy ban thugng vu Quéc hdi véi Doan Chi tich Uy ban trung wong Mat tran Té quée Vigt Nam cd « Lénh, quyét dinh ca Chi tich nuée. ie Nghi dinh cha Chinh phi; « Nghi quyét lién tich gitta Chinh phi véi Doan Chi tich Uy ban trung wong Mat tran To quéc Viét Nam. « Quyét dinh cia Thi tuéng Chinh pha. # Nehi quyét ctia Héi déng Tham phan TAND 16i cao. «Thong tu cua Chénh an TAND t6i cao; thong tu cia Vién truéng VKSND toi cao; thong tr cia BO trudng, Tho truéng co quan ngang b6; théng tu lién tich gitta Chanh an TAND t6i cao voi Vign truong VKSND t6i cao; théng tu lién tich gitta BO truéng, Thi trudng co quan ngang b6 voi Chanh an TAND téi cao, Vién truong VKSND t6i cao; quyét dinh cia Téng Kiém toan nha nude. - # Nghi quyét cia Héi déng nhdn din tinh, thanh phé true thuge trung uong (goi chung 1a cap tinh). © Quyét dinh cia Uy ban nhan dan captinh. | + Van ban quy pham php Iuat eta chinh quyen dia phuong & don vj hanh chinh - kinh 16 dac biét. ¢ Nghi quyét cia HGi déng nhan dan huy€n, quan, thi xa, thay phé thuéc tinh, thanh phd thuge thanh phé truc thudc sant wong (sau day goi chung 1a cap huyén). a © Quyét dinh cia Uy ban nhén dan cdp huyén. © Nghi quyét cia Hoi déng nhan dan xa, phuéng, thi trén (say day goi chung la cdp xa). © Quyét dinh cia Uy ban nhan dan cap xa. Luu J: can phn biét cdc khai niém: phdp luat, vin ban Phi luat, van ban Iudt (b6 ludt, dao 1uat), van ban dudi luat, luat din} phép luat quy din : ; CHUONG \IPHAM PHAP LUAT VA TRA 1. Vipham phap Ingt RACH NHIEM PHAP LY ai niém va dau higu cia yi . ea nigm: VPPLIa han oy ae nity iat ie agne), ti phAP It, 6 IBi, do chi thé c6 mine he wen mn phap ly thue hién, x4m hai hoe de doa xm hat he tréch nhigm gi duge phap lugt bao ve. . al cc quan hé xi pau higu cia VPPL: oe din te ne ee su bién php IY hose en, Bue ig Cla con ngudi di cé tinh chit tiéu cue nhung néu khong biéu hién thanh hanh vi (hanh dng hofe khong hanh dng) thi khong phai 14 dw higu cia vPPL. - Trdi phép luét, 1a hanh vi cia chi thé thyc hign khong ding voi nhimg qui dinh cia phép lugt. Chi thé thyc hign hanh vi bi phap luat cém, khéng thyc hign nhfmg hanh vi phdp ludt bat bude phai thyc hign, thyc hién hanh vi vugt qua giéi han phap luat cho phép. - C6 16i: Chi thé thyc hign hanh vi tréi phap luat 6 kha nang nhn thie duge hanh vi trai php luat cia minh va hau qua ma hanh vi d6 c6 thé gay ra cho x héi, nhung vin (cé y hoae v6 ¥) thyc hién hanh vi d6. = Do chit thé 6 nang lec tréch nhiém phap Ly thyc hién (a> tubi chju trach nhiém phdp ly; kha ning nbn thite cita eé nha). Déu higu nay c6 méi lién hé mat thiét voi déu higu l6i, Neu cht thé a ngudi khong 06 néng lye hanh vi thyc hign hinh vied dou hign trai phap Iuat thi khong duge coi 18 VPPL. Dau higu nay throng khong a8 cap dén déi véi chi the 18 phép nhan. 1.2 C4u thanh cia vi pham phap luat 1.2.1 Mit khach quan cia vi pham phap luat k La nhing biéu hién ra bén ngoai cia VPPL ma Con ng | c6 thé nhan thite duge bing true quan.Mit khéch quan |, a VPPL gém: © Hanh vi trai phap luét: thé hign dudi dang hanh dong hay khéng hanh dong, trai phap luat gay thiét hai hoc de doa By thiét hai cho x4 hdi (giét ngudi, trén thud, gay thuong tich. ). © Ste thiét hai cho xa héi: 1a nhing tén that thuc té v8 mat Vit chat, tinh thin ma x hdi phai gdnh chju; hodc nguy co xay thiét hai vé vat chdt hoc tinh than néu hanh vi trai phap lug khéng duge ngan chan kip théi. © Méi quan hé nhén qué gitta hanh vi trai phap ludt vat sue thiét ha cho x& héi: hanh vi tradi php Iuat dong vai tro 1a nguyén nhan try tiép, con sy thiét hai cia x4 hoi dong vai tré 14 két qua tat yéu. Ngoai nhimg yéu t6 ni trén, cn cé cdc yéu t6 khac thude mg khach quan cia VPPL nhu: c6ng cy thye hign hanh vi vi phan (dao, sting...), thé gian, dia diém thyc hién hanh vi vi pham... 1.2.2 Mat chii quan cia vi pham phap luat Mat chi quan 1a trang thai tam ly bén trong cia chu th VPPL, bao gdm cdc yéu t6: 16i, dong co, muc dich. Cac yéu to nay c6 y nghia rat quan trong trong viéc xac dinh t6i danh trong vi pham hinh su, nhung trong cdc loai vi pham khac nhw dan su. hanh chinh, ky luat thi it quan trong hon. * Loi: la trang thai tim ly phan 4nh thdi d6 tiéu cure cua chi thé d6i voi hanh vi trai phép luat cia minh va hau qua do hanh vi d6 gay ra. Lbi duge chia thanh 4 loai:

You might also like