សទ�វ�េសស

ែបបទេន�ញបទ��
១.បុល�ិង�

ម
លិង��
� ិ លិង�
.អ ត
២.ឥ
៥
បទ��
៣.
៤.

នប
ស
ព��

ុំស
កល
ម

ិង�

�ពះម�ភិរម�� សុវណ�បេ�� ម� ៨ �បេ�គ

ព.ស. ២៥៦៧ គ.ស. 2023

 បែែទន្ទេញែទមាលា
********

សម្រមាែ់

-ឧន្ទេសាចារ្យទិងសាស្ត្សាាចារ្យភាសាបាឡីម្ររែ់កម្ររត
ិ

-សរណៈសិស្សទន្ទេញចាាំមាត់

-ឧបាសកឧបាសិកាបែលចង់សិកា
្ ភាសាបាឡី

-អ្នកសិក្ាម្រសាវម្រាវភាសាបាឡី

-រហាជទទូន្ៅបែលចាែ់អាររមណ៍កនុងភាសាបាឡី

********

-អ្នកន្រៀែន្រៀង ម្ររះរហាភិររ្យ សុវណណែន្ញោ (រហា ៨ ម្រែន្ោរ)

-តួនាទី ម្ររះឧន្ទេសាចារ្យ ថ្នាកទ
់ ី ២ សាលារុទធិកែឋរសិក្ាមា៉ាចសត្ថារារ
-អាសយដ្ឋាទ វតតរតនារារ (ផ្្ារកណ្ដាល) ម្រកង
ុ ន្បា៉ាយបែ៉ែត ន្េតតែនាាយមាទជ័យ
-ន្បាះរុរព ន្លើកទី ១ រ.ស. ២៥៦៧ រ.ស. ២០២៣

[ 01 ]
 វចីរេ
ុ

ទវងគសតថសា
ុ សទ៍៍ រឺ ពាក្យន្ម្រែៀទម្រែន្ៅរែស់ម្ររះែររសាសាាែ៏ម្រែកែន្ដ្ឋយអ្ងគ ៩ រឺ សុតតៈ
ន្រយ្យៈ ន្វយ្ាករណៈ គាថ្ន ឧទាទៈ ឥតិវុតតកៈ ាតកៈ អ្រភូតៈ ទិង ន្វទលលៈ បែលពាក្យន្ម្រែៀទម្រែន្ៅ
ទាាំងន្ទះម្រតូវបាទម្ររះែររសាសាាែន្ម្រងៀទន្វន្ទយ្យជទន្ដ្ឋយមារធភាសា ឬ ភាសាបាឡី ។
រុទធសាសទិកជទបែលចាែ់អាររមណ៍សិក្ាម្ររះធរ៌រែស់ម្ររះែររសាសាាែ៏ម្រែកែន្ដ្ឋយអ្ងគ ៩
ន្នាះរែ្បីសិក្ា ន្គាលភាសា រឺ វ្ាករណ៍ ារុទសិទ ន្ែើរ្បីបាទាកូទន្សារសម្រមាែ់ចូលន្ៅសិកា
្
បសែងយល់ម្ររះត្ម្រតែិែក អ្ែឋកថ្ន ែីកា ាន្ែើរ ន្ម្រពាះកាលន្ែើរិទបាទសិក្ាវ្ាករណ៍ារុទន្ ើយ បត
ន្ៅសង្វាតសិក្ាម្ររះត្ម្រតែិែកបតរដង ម្ររះន្បារាណ្ដចារ្យ បែលមាទែទរិន្សាធទ៍ខាងភាសាបាឡី
ម្របាែ់ ថ្ន ែុរគលន្នាះម្របាកែាសង្ស័យរាល់ែទបែលមាទកនុងម្ររះត្ម្រតែិែកន្នាះ ន្ម្រែៀែែីែូចែាំរីខាាក់
ម្រត្ថច់ចរន្ៅកនុងត្ម្ររែូន្ចាាះ ។
“បែែទន្ទេញែទមាលា” ន្ទះ េ្ុាំ(ម្ររះរហាភិររ្យ)បាទន្រៀែន្រៀងន្ឡើង កាំលុងែន្ម្រងៀទត្វោករណ៍
បាឡីែល់សរណៈសិស្សកនុងវតតរតនារារ ន្ៅ វតតផ្ា
្ រកណ្ដាល ម្រកុងន្បា៉ាយបែ៉ែត ន្េតតែនាាយមាទជ័យ
ន្ដ្ឋយែង្វាែ់ឲ្យសិស្សម្ររែ់អ្ងគទន្ទេញចាាំមាត់រាល់ែទមាលា ទិង ឲ្យន្ធែើលាំហាត់រូែសន្ម្ររចែទមាលា
ទាាំងន្នាះាម្រែចាាំ ន្ៅន្រលន្ ើញថ្ន សិស្សរាល់អ្ងគចាែ់ន្ផ្តើរន្ចះចាាំែទមាលាែន្ណដើរ ៗ ន្ ើយ េ្ុាំក៏
ម្រែបរម្រែរូលទិងន្រៀែន្រៀងែទមាលាទាាំងន្នាះាន្សៀវន្ៅន្ឡើង ន្ែើរ្បីទុកាបែែសម្រមាែ់ទន្ទេញទិង
រំលឹកែទមាលាទាាំងន្នាះ ន្ម្រៅរីន្សៀវន្ៅ បែែទន្ទេញែទមាលា ន្ទះ េ្ុាំន្ៅន្រៀែន្រៀងន្សៀវន្ៅ បែែន្ធែរើ ែ
ូ
ែទមាលា រួយន្ទៀត សម្រមាែ់ឲ្យសិស្សន្ធែើលាំហាត់រូែសន្ម្ររចែទមាលាទាាំងន្នាះ ។
ែទមាលា បាទែល់ កម្ររងែទរែស់នារសរេបែលចុះវិភតតិទាាំង ១៤ រឺ សិ ន្ោ,អ្ាំ ន្ោ, នា
,ិ ស ទាំ, សាា ,ិ ស ទាំ, សមឹ សុ ែូចា ែុរស
ិ ា នារសរេ ន្ៅន្រលចុះ សិ វិភតតិ បាទរូែា ែុរន្ិ សា
ន្ៅថ្ន ែទ, ន្ៅន្រល ែុរស
ិ ចុះ ន្ោ, ចុះ អ្ាំ ាន្ែើរន្ៅ រ ូតែល់ ចុះ សុ បាទរូែា ែុរន្ិ សសុ ាទី
ែាំផ្ុត, ន្ៅ ែុរន្ិ សា ាន្ែើរ រ ូត ែល់ ែុរន្ិ សសុ ថ្នា ែទមាលា ។
សង្ឃឹរ ថ្ន “បែែទន្ទេញែទមាលា” ន្ទះ រង់មាទឧែការៈតិចឬន្ម្រចើទែល់សរណៈសិស្ស
បែលកាំរុងសិក្ាត្វោករណ៍ភាសាបាឡី ន្ែើអ្នកសិក្ាន្ ើញេុសឆ្គងន្ដ្ឋយម្រែការណ្ដ អ្នកន្រៀែន្រៀង
ទឹងបកតម្ររូវន្ៅន្រលន្ម្រកាយ ៕

[ 02 ]
 ទិទាទកថ្ន
ម្ររះធរ៌វិទ័យបែលម្ររះែររសាសាារែស់ន្យើងទាាំងឡាយម្រទង់បាទសបរដងទុក ទិង ែញ្ញតតទុក
ន្ែើរ្បីម្រែន្ោជទ៍សុេែល់រទុស្សាតិទាាំងរួង ន្្ាះថ្ន ែរិយតតធ
ិ រ៌ ។ ែណ្ដាម្ររះសទធរម រឺ ែរិយតតិ
ធរ៌ ែែិែតតិធរ៌ ទិង ែែិន្វធធរ៌ ន្នាះ, ែរិយតតធ
ិ រ៌ ចាត់ាឫសបកវ ទិង ារូលដ្ឋាទត្ទការត្ថាំាំងន្ៅ
រែស់ម្ររះរុទធសាសនា ន្ម្រពាះថ្ន ែរាែណ្ដ ែរិយតតិធរ៌ន្ៅមាទ ែែិែតតិធរ៌ ទិង ែែិន្វធធរ៌ របរងន្កើត
ន្ឡើងបាទែរាែន្នាះ ន្ែើែរិយតតិធរ៌សាែសូទ្យន្ ើយ ែែិែតតិធរ៌ ទិង ែែិន្វធធរ៌ ក៏រិទអាចន្កើតន្ឡើង
បាទន្ឡើយ ែរាែណ្ដ មាត់ម្រសះន្ៅមាទ ទឹកទិងផ្កាឈូករបរងសថិតន្ៅបាទែរាែន្នាះ ន្ែើមាត់ម្រសះ
បាក់ធ្លាយន្ ើយ ទឹកទិងផ្កាឈូកគាាទទីអាម្រស័យក៏រិទអាចសថិតន្ៅបាទ សរែូចម្ររះអ្ែឋកថ្នចារ្យ
រហាម្របាជ្កនុងវង្សត្ទម្ររះសទធរមបាទមាទន្េរែីកាទុក ថ្ន
ោវ តិែទ
ឋ តិ សុតនា
ត ា វិទន្ោ ោវ ទិែប្ តិ
ត្ថវ ទកខទតិ អាន្លាកាំ សូរន្ិ យ អ្រភែ
ុ ន្ឋិ ត យថ្ន ។
ែរាែណ្ដ ម្ររះសូម្រត ទិង ម្ររះអ្ភិធរម ន្ៅសថិតន្សថរ, ែរាែណ្ដ ម្ររះវិទ័យន្ៅរុងន្រឿង (ែែិែតតិ
ធរ៌ ទិង ែែិន្វធធរ៌ ) ទឹងរង់វង្សសថិតន្សថរន្ៅ ែរាែន្នាះ ែីែូចម្ររះអាទិត្យន្ៅមាទរទលឺរះន្ឡើងែូន្ចាាះ
។
សុតន្ត ទតសុ អ្សន្ទតសុ ែរុន្ែឋ វិទយរហិ ច
តន្មា ភវិសស្ តិ ន្លាន្ក សូរន្ិ យ អ្តថងន្គ ត យថ្ន ។
ន្ៅន្រលម្ររះសូម្រត ទិង ម្ររះអ្ភិធរម រិទមាទ ទិង ម្ររះវិទ័យសាែសូទ្យ ន្សចកដីងងឹតទឹងន្កើត
មាទកនុងន្លាក ែីែូចម្ររះអាទិត្យអ្សតងគតន្ៅែូន្ចាាះ ។
សុតន្ត ទតសុ រកខន្ិ ត សន្ទត ែែិែតតិ ន្ហាតិ រកខត្ថ
ិ
ែែិែតតយ
ិ ាំ ឋិន្ត្ថ ធីន្រា ន្ោរន្កខមា ទ ធាំសតិ ។
ន្ៅន្រលម្ររះសូម្រត ទិង ម្ររះអ្ភិធរម ន្ៅមាទការរក្ាការពារ ការែែិែតតិក៏ន្្ាះថ្ន ន្ៅមាទការ
រក្ាការពារបែរ ជទាែណឌិតបែលសថិតន្ៅកនុងការែែិែតតិន្ ើយ របរងរិទឃ្លាតចាកម្ររះទិពាាទន្ឡើយ
។
ន្ម្រពាះន្ តុន្នាះ រុទធែរិស័ទម្រតូវជួយគាាបេរក្ាែរិយតតិធរ៌ន្ដ្ឋយការន្លើកតន្រកើងទិងសិក្ាន្រៀទ
សូម្រតឲ្យន្ចះែឹងន្ ើយនាាំយកន្ៅែង្វាត់ែន្ម្រងៀទែល់អ្ទុជទជាំនាទ់ន្ម្រកាយតន្ៅ ឬ ជួយគាាទាំទុកែម្ររុង
ភិកខុសារន្ណរបែលសិក្ាែរិយតតិធរ៌ឲ្យកាាយាធទធ្លទរទុស្សបផ្នកសាសទធរ៌ ែូចោ៉ាងរុទធ
សាសទិកជទកនុងសរ័យកាលរុទ ៗ ធ្លាែ់ន្ធែើទុករកន្ ើយែូន្ចាាះ ។

[ 03 ]
 ការសិក្ាន្រៀទសូម្រតែរិយតតិធរ៌រែ្បីសិក្ាន្រៀទសូម្រតោ៉ាងមាទរន្ែៀែបែែបផ្ទ មាទម្ររូអាចារ្យ
បែលមាទចាំន្ណះវិាាការម្រតឹរម្រតូវជួយបណនាាំែង្វាត់ែន្ម្រងៀទ ម្រែសិទន្ែើសិក្ាន្រៀទសូម្រតន្ដ្ឋយេលួទឯង
ន្ដ្ឋយគាាទរន្ែៀែបែែបផ្ទ ទិង គាាទម្ររូអាចារ្យែង្វាត់ែន្ម្រងៀទម្រតឹរម្រតូវន្ទ អាចន្ធែើឲ្យយល់េុសន្ លៀង
ឃ្លាតចាកម្ររះសទធរមបាទ ន្ ើយែកម្រសាយេលឹរសារម្ររះសទធរមន្នាះបែែអ្តតន្នារតិោ៉ាងេុសឆ្គង ។
ម្ររះធរ៌វិទ័យបែលម្ររះែ៏មាទម្ររះភារាមាាស់ម្រទង់បាទសបរដងទិងែញ្ញតតទុកន្នាះ មាទង្វយេលះ
រិបាកេលះ រាក់េលះ ន្ម្រៅេលះ ជួទកាល ន្យើងអាចយល់បាទន្ដ្ឋយេលួទឯង ជួទកាលន្យើងរិទអាចយល់
បាទន្ដ្ឋយេលួទឯង ន្ម្រពាះ ួសកមាាាំងសតិម្របាាារែស់ន្យើង ម្រតូវអាម្រស័យអ្នកន្ចះែឹងជួយែកម្រសាយ
រួយាទ់ន្ទៀតន្ទើែអាចយល់បាទ ។
ការសិក្ាន្រៀទសូម្រតែរិយតតិធរ៌ បែលចាត់ទុកថ្នមាទរន្ែៀែបែែបផ្ទែ៏ម្រតឹរម្រតូវន្នាះ រឺ ការ
សិក្ាន្រៀទសូម្រតន្ៅត្ថរន្គាលការណ៍បែលម្ររះរទថរចនាចារ្យបាទន្រៀែចាំទុករកន្ ើយ រឺ ម្ររះត្ម្រតែិែក
អ្ែឋកថ្ន ែីកា ទិង ររពីរសទេវិន្សសនានា ។
ន្គាលភាសាចាត់ាន្រឿងសាំខាទ់ទិងចាាំបាច់បែលម្រតូវសិក្ាន្រៀទសូម្រតរុទន្រ ។ ររពីរសទេវិន្សស
ាររពីររូលដ្ឋាទសម្រមាែ់ន្គាលភាសាបាឡី បែលម្រតូវបាទម្ររះន្បារាណ្ដចារ្យចងម្រកងទុកន្ែើរ្បីសិក្ា
ន្រៀទសូម្រតែរិយតតិធរ៌ ។
ររពីរត្វោករណ៍បាឡី មាទ ៤ បែែ (system) រឺ
១. បែែ កចាាយទៈត្វោករណ៍ បតងន្ដ្ឋយម្ររះរហាកចាាយទន្េរៈ
២. បែែ ន្មារគលាាទៈត្វោករណ៍ បតងន្ដ្ឋយម្ររះន្មារគលាាទន្េរៈ
៣. បែែ សទេទីតិ ត្វោករណ៍ បតងន្ដ្ឋយម្ររះអ្រគវង្ាចារ្យ
៤. បែែ សទេសងគ ៈត្វោករណ៍
បែែកចាាយទៈត្វោករណ៍ ទិង ន្មារគលាាទ មាទររពីរអ្ធិែ្ាយន្សចកដីរាែ់រយររពីរន្ទៀត កនុង
ន្នាះ ររពីរែទរូែសិទធិអ្ធិែ្ាយរំគាយន្សចកដីរែស់កចាាយទៈត្វោករណ៍រិទសន្ងខែន្រករិទរិសាារ
ន្រក លមរយករកន្ធែើាបែែសម្រមាែ់ន្រៀែន្រៀងបាទ ន្ម្រពាះមាទសូម្រតទិងវុតតិង្វយយល់ ។
ន្ តុន្នាះ ន្សៀវន្ៅ “ បែែទន្ទេញែទមាលា ” ន្ទះ ម្រតូវបាទន្រៀែន្រៀងន្ឡើងម្រសែត្ថរររពីរែទ
រូែសិទធិន្នាះ ន្ែើរ្បីឲ្យសរណៈសិស្សយកន្ៅទន្ទេញចាាំមាត់ទិងន្ធែើរូែសន្ម្ររចែទមាលាន្ៅន្រលចូល
ន្រៀទកនុងថ្នាក់ ។

[ 04 ]
 អ្ក្សរកាត់
ែ. ែឋមា
អា. អាលែទៈ
ទុ. ទុតិោ
ត. តតិោ
ច. ចតុតថី
រី. ែញ្ចរី
ឆ្. ឆ្ែឋី
ស. សតតរី
ឯក. ឯកវចទៈ
រ ុ. រ ុវចទៈ
ែុាំ. ែុលលិងគ
ឥ. ឥតថិលង
ិ គ
ទែុាំ. ទែុាំសកលិងគ
វិ. វិរគ ៈ

[ 05 ]
មាតិកា ទាំររ័

វចីរុេ ..............................................................................................................[ 02 ]

ទិទាទកថ្ន........................................................................................................[ 03 ]

អ្ក្សរកាត់..........................................................................................................[ 05 ]

ពាក្យបម្រែរែស់វិភតតិ...............................................................................................[ 12 ]

១. ែុលង
លិ គ ...................................................................................................................[ 13 ]

-ែុរិស [ ម្រែុស ], រទ [ ចិតត ] អ្ការទត ......................................................................[ 13 ]

-អាែ [ទឹក], ថ្នរ [កមាាាំង] អ្ការទត ........................................................................[ 17 ]

-រុណវទតុ [អ្នកែ៏មាទរុណ] ឧការទត ........................................................................[ 18 ]

- ិរវទតុ [បែលមាទទឹកកក], សតិរទតុ [បែលមាទសតិ] ឧការទត ..................................[ 19 ]

-រ វទតុ [ន្សដចសកកៈបែលមាទន្្ាះថ្ន រ ៈ] ឧការទត ែុាំ. ........................................[ 20 ]

-រចឆទត [កាលន្ៅ កាំរុងន្ៅ] អ្ការទត .....................................................................[ 21 ]

-ភវទត [អ្នកែ៏ចន្ម្ររើទ], ភទទត [ន្លាកែ៏ចន្ម្ររើទ] អ្ការទត ..............................................[ 22 ]

-សទត [កាលមាទ,កាំរុងមាទ, សែ្បុរស], រាជ [ម្ររះរាា,ន្សដច] អ្ការទត ..........................[ 23 ]

-ម្ររ ម [ម្ររ ម], អ្តត [េលួទ] អ្ការទត ..........................................................................[ 24 ]

-សេ [សមាាញ់], អាតុរ [េលួទ] អ្ការទត ...................................................................[ 25 ]

-ែុរ [ម្រែុស], យុវ [កន្មាាះ] អ្ការទត .......................................................................[ 26 ]

-សា [ បឆ្ក ], អ្រគិ [ ន្ភលើង ] ឥការទត ..........................................................................[ 27 ]

-ទណឌី [ អ្នកមាទន្ឈើម្រចត់ ] ឦការទត, ភិកខុ [ ភិកុខ ] ឧការទត ..........................................[ 29 ]

-ន្ តុ [ ន្ តុ ], ជទតុ [ សតែ ] ឧការទត ....................................................................[ 31 ]

-សតថុ [ ម្ររះសាសាា ], កតតុ [ អ្នកន្ធែើ ] ឧការទត............................................................[ 32 ]

-សករនាាតុ [ន្សដចសករនាាតុ] ែិតុ [ែិត្ថ] ឧការទត....................................................[ 34 ]

[ 06 ]
 -អ្ភិភូ [ម្ររះាមាាស់], ស ភូ [ អ្នកន្កើតម្រររគាា] ឩការទត ...........................................[ 35 ]

-សរពញ្ញូ [ ម្ររះសរពញ្ញូ ] ឩការទត, ន្គា [ ន្គា ] ឱការទត .................................................[ 36 ]

២. ឥតថល
ិ ង
ិ គ ................................................................................................................[ 38 ]

-កញោ [ ម្រសីតូច ], អ្មាា [ មា៉ាក់ ] អាការទត ...............................................................[ 38 ]

-រតតិ [ រាម្រតី ], ែតតិ [ចាំបណកែុណ្យ] ឥការទត ...............................................................[ 41 ]

-ឥតថី [ស្ត្សតី], ទទី [សេឹង] ឦការទត ...........................................................................[ 43 ]

-ែុេវី [បផ្ទែី], គាវី [ន្គាញី] ឦការទត .....................................................................[ 45 ]

-រុណវតី [បែលមាទរុណ], រុណវទតី [បែលមាទរុណ] ឦការទត ...............................[ 46 ]

-រចឆទតី [ កាំរុងន្ៅ ], កន្រាទតី [ កាំរុងន្ធែើ ] ឦការទត ......................................................[ 48 ]

-ន្បាកខរណី [ ម្រសះឈូក ], ោរុ [ ែែរ ] ឧការទត ......................................................[ 49 ]

-មាតុ [ មាត្ថ ] ឧការទត, ជរពូ [ ន្ែើរម្ររីង ] ឩការទត .....................................................[ 51 ]

-ន្គា [ ន្គាញី ] ឱការទត ........................................................................................[ 52 ]

៣. ទែុស
ាំ កលិងគ ..........................................................................................................[ 54 ]

-ចិតត [ ចិតត ], ករម [ ករម, អ្ាំន្រើ ទន្ងែើ,ការង្វរ ] អ្ការទត .................................................[ 54 ]

-ថ្នរ [ កមាាាំង,ថ្នររល ], អ្ទធ [ ផ្លូវឆ្ងាយ,កាលយូរអ្បងែង ] អ្ការទត ..........................[ 57 ]

-រុណវទតុ [ បែលមាទរុណ ] ឧការទត, រចឆទត [ កាំរុងន្ៅ ] អ្ការទត ................................[ 58 ]

-អ្ស្សទាា [ គាាទសទាា ], រុេនាសិកា [ មាត់ទិងម្រចរុះ ] អាការទត ..................................[ 59 ]

-អ្ែឋិ [ ឆ្អឹង,ម្រគាែ់បផ្លន្ឈើ ] ឥការទត, សុេការី [ បែលន្ធែើទូវន្សចកដីសុេ ] ឦការទត ..............[ 60 ]

-អាយុ [ អាយុ ] ឧការទត, ន្គាម្រតភូ [ ន្គាម្រតភូ ] ឩការទត ..............................................[ 62 ]

-ចិតតន្គា [ បែលមាទន្គារពាល ] ឱការទត ...............................................................[ 64 ]

[ 07 ]
៤. សរពនារ ...............................................................................................................[ 66 ]

-សរព [ ទាាំងរួង ] អ្ការទត ែុាំ. ...............................................................................[ 67 ]

-សពាា [ ទាាំងរួង ] អាការទត ឥ. .............................................................................[ 68 ]

-សរព [ ទាាំងរួង ] អ្ការទត ទែុាំ. ............................................................................[ 68 ]

-កតរកតរ [ រួកណ្ដេលះ ] អ្ការទត ែុាំ. ....................................................................[ 69 ]

-កតរកតមា [ រួកណ្ដេលះ] អាការទត ឥ. ...................................................................[ 69 ]

-កតរកតរ [ រួកណ្ដេលះ ] អ្ការទត ទែុាំ. ..................................................................[ 70 ]

-អាទិ [ ខាងន្ែើរ,ាន្ែើរ ] ឥការទត ែុាំ. ....................................................................[ 71 ]

-អាទិ [ ខាងន្ែើរ,ាន្ែើរ ] ឥការទត ឥ......................................................................[ 71 ]

-អាទិ [ ខាងន្ែើរ,ាន្ែើរ ] ឥការទត ទែុាំ. ................................................................[ 72 ]

-ែុរព [ ខាងរុេ ] អ្ការទត ែុាំ. .................................................................................[ 72 ]

-ែុពាា [ ទិសខាងន្កើត ] អាការទត ឥ. .......................................................................[ 73 ]

-ែុរព [ ខាងរុេ ] អ្ការទត ទែុាំ. ..............................................................................[ 73 ]

-ែុពាាែរ [ ខាងរុេទិងខាងន្ម្រកាយ ] អ្ការទត ែុាំ. .......................................................[ 74 ]

-ែុពាាែរា [ ទិសខាងន្កើតទិងទិសខាងលិច ] អាការទត ឥ. ...........................................[ 74 ]

-ែុពាាែរ [ ខាងរុេទិងខាងន្ម្រកាយ ] អ្ការទត ទែុាំ. .....................................................[ 75 ]

-ទកខិណែុពាា [ ទិសអាន្រនយ៍ ] អាការទត ឥ. ...............................................................[ 76 ]

-យ [ នា៉ា,ឯនា៉ា ] អ្ការទត ែុាំ. ..................................................................................[ 76 ]

-ោ [ នា៉ា,ឯនា៉ា ] អាការទត ឥ. ................................................................................[ 77 ]

-យ [ នា៉ា,ឯនា៉ា ] អ្ការទត ទែុាំ. ................................................................................[ 77 ]

-ត [ ន្នាះ ] អ្ការទត ែុាំ. ........................................................................................[ 79 ]

-ត្ថ [ ន្នាះ ] អាការទត ឥ. ......................................................................................[ 79 ]

[ 08 ]
-ត [ ន្នាះ ] អ្ការទត ទែុាំ. ......................................................................................[ 80 ]

-ឯត [ នឹង,ទិះ,ទុះ ] អ្ការទត ែុាំ. ............................................................................[ 80 ]

-ឯត្ថ [ នឹង ទិះ ទុះ ] អាការទត ឥ. ..........................................................................[ 81 ]

-ឯត [ នឹង ទិះ ទុះ ] អ្ការទត ទែុាំ. ..........................................................................[ 81 ]

-ឥរ [ ន្ទះ ] អ្ការទត ែុាំ.........................................................................................[ 82 ]

-ឥមា [ ន្ទះ ] អាការទត ឥ. ....................................................................................[ 82 ]

-ឥរ [ ន្ទះ ] អ្ការទត ទែុាំ. ....................................................................................[ 83 ]

-អ្រុ [ ឯន្ណ្ដះ ] ឧការទត ែុាំ. .................................................................................[ 84 ]

-អ្រុ [ ឯន្ណ្ដះ ] ឧការទត ឥ. .................................................................................[ 84 ]

-អ្រុ [ ឯន្ណ្ដះ ] ឧការទត ទែុាំ. ..............................................................................[ 85 ]

-កឹ [ អ្ែី,សអី,អ្នកណ្ដ ] ែុាំ. .....................................................................................[ 85 ]

-កឹ [ អ្ែី,សអី,អ្នកណ្ដ ] ឥ. ......................................................................................[ 86 ]

-កឹ [ អ្ែី,សអី ] ទែុាំ. ..............................................................................................[ 86 ]

-កឹ សរេមាទ ចិ ខាងចុង [ អ្ែីរួយ,សអីរួយ,អ្នកនា៉ារួយ ] ែុាំ. ........................................[ 87 ]

-កឹ សរេមាទ ចិ ខាងចុង [ អ្ែីរួយ,សអីរួយ,អ្នកណ្ដរួយ ] ឥ. .....................................[ 87 ]

-កឹ មាទ ចិ ខាងចុង [ អ្ែីរួយ,សអីរួយ,អ្នកនា៉ារួយ ] ទែុាំ. ............................................[ 88 ]

-កឹ សរេមាទ យ ខាងន្ែើរ ចិ ខាងចុង [ ណ្ដទីរួយ,ទាាំាំងអ្ស់ ] ែុាំ. .............................[ 88 ]

-កឹ សរេមាទ យ ខាងន្ែើរ ចិ ខាងចុង [ នា៉ាទីរួយ,ទាាំាំងអ្ស់ ] ឥ. ................................[ 89 ]

-កឹ សរេមាទ យ ខាងន្ែើរ ចិ ខាងចុង [ នា៉ាទីរួយ,ទាាំាំងអ្ស់ ] ទែុាំ. .............................[ 89 ]

-ឯក [ រួយ ] ែុាំ. ................................................................................................[ 90 ]

-ឯកា [ រួយ ] ឥ. ...............................................................................................[ 90 ]

-ឯក [ រួយ ] ទែុាំ. ..............................................................................................[ 91 ]

[ 09 ]
 -ឧភ [ ទាាំាំងរីរ ] ត្ម្រតលិងគ, ទែិ [ រីរ ] ត្ម្រតលិងគ .............................................................[ 91 ]

-តិ [ ែី ] ែុាំ., ឥ, ទែុាំ. .........................................................................................[ 92 ]

-ចតុ [ ែួទ ] ែុាំ. ................................................................................................[ 92 ]

-ចតុ [ ែួទ ] ឥ. ................................................................................................[ 93 ]

-ចតុ [ ែួទ ] ទែុាំ. ............................................................................................[ 93 ]

-ែញ្ច [ ម្របាាំ ] ត្ម្រតលិងគ.......................................................................................[ 93 ]

-កតិ [ ែ៉ែុនាាទ ] ត្ម្រតលិងគ.....................................................................................[ 93 ]

-វីសតិ [ ២០ ] ឥ. ...............................................................................................[ 94 ]

-វីស [ ២០ ] ឥ. .................................................................................................[ 94 ]

-សត [ រយ ] អ្ការទត ទែុាំ.....................................................................................[ 95 ]

៥. អ្លិងនា
គ រ..............................................................................................................[ 96 ]

-តុរហ [ ម្ររះអ្ងគ, ន្លាក, អ្នក, ឯង ] ត្ម្រតលិងគ .............................................................[ 96 ]

-អ្រហ [ អាត្ថា, េ្ុាំ, កូរណ្ដ, ន្យើង ] ត្ម្រតលិងគ ...............................................................[ 96 ]

-ឧែទររ [ ទីជិតទររ ] អ្ការទត ទែុាំ. ......................................................................[ 97 ]

-តិន្លាក [ ត្ម្រតន្លាក ] អ្ការទត ទែុាំ. .......................................................................[ 97 ]

៦. វាក្យសរពទធ (សម្រមាែ់ទន្ទេញ).....................................................................................[ 98 ]

-១. ែឋមាវិភតតិ (សរពទធចូលទឹងកិរិោ)..................................................................[ 98 ]

-២. ទុតិោវិភតតិ (សរពទធចូលទឹងកិរិោ / នារ / អ្រ្យយសរេ).....................................[ 98 ]

-៣. តតិោវិភតតិ (សរពទធចូលទឹងនារ / កិរិោ / ទិបាត)............................................[ 99 ]

-៤. ចតុតវីថ ិភតតិ (សរពទច

ធ ល
ូ កិរិោ / នារ)...............................................................[ 99 ]

-៥. ែញ្ចរីវិភតតិ (សរពទធចូលកិរិោ / នារ)............................................................[ 100 ]

[ 10 ]
 -៦. ឆ្ែឋីវិភតតិ (សរពទធចូលនារ)...........................................................................[ 100 ]

-៧. សតតរីវិភតតិ (សរពទធចូលនារ / កិរិោ)...........................................................[ 100 ]

៧. សរពទត
ធ ោ
ួ ង
៉ា ........................................................................................................[ 102 ]

-១. កតតុវាចកៈ..................................................................................................[ 102 ]

-២. ករមវាចកៈ..................................................................................................[ 103 ]

-៣. ន្ តុកតតុវាចកៈ...........................................................................................[ 104 ]

-៤. ន្ តុករមវាចកៈ...........................................................................................[ 105 ]

-៥. ភាវវាចកៈ...................................................................................................[ 107 ]

-អ្ាំរីអ្នកទិរទធ ..................................................................................................[ 108 ]

-ឯកសារន្ោង.................................................................................................[ 109 ]

[ 11 ]
 ពាក្យប្រែរែស់ វភ
ិ ត្តិ
*******
ប្រែថា
ែ. សិ -យោ រី

អា. សិ -យោ ែពិរត្ ម្នាល ប្ែ ហៃ យ ើយ

ទុ. -ំ យោ ែូវ កាែ់ ញំង ស់ រៃូ ត្ ែឹង ចំយពាោះ ឲ្យជា ថាជា

ត្. នា-ៃិ យោយ យោយែូវ តាម ខាង គឺ ប្ែល រត្វូ , យៃត្ុ យរពាោះ យរពាោះប្ត្ ម្នែ, យោយទំង
យោយម្នែ ញំង ែឹង

ច. ស-ែំ ែល់ យែើមបី ែរមុង ែឹង ចំយពាោះ សរម្នែ់

មី. ស្មា-ៃិ ព
ំ ី ចាក្ ជាង យៃត្ុ យរពាោះ យរពាោះប្ត្

ឆ. ស-ែំ ហែ រែស់ កាល កាលប្ែល ជំែ ំុ ចំយោម ែូវ គឺ ប្ែល រត្វូ

ស. សាឹ-សុ ក្ាង ឰែ៏ រត្ង់ នា នាកាល, កាលយែើ យៅ យលើ យទៀែ ជិត្ ឯ, ប្ក្បរ ែិមិត្ត ែបិត្ ែោា
ក្ាងចំយោម

*******
វិធទ
ី យែេញ ៖
ែឋម្ន សិ -យោ ប្រែថា រី
អាលែែៈ សិ -យោ ប្រែថា ែពិរត្ ម្នាល ប្ែ ហៃ យ ើយ. ............ទយែេញ ែិង សូ រត្
ប្ែែយែោះរៃូ ត្ែល់ចែ់ ។

[ 12 ]
 ១. ែុលង
លិ គ
ែុរស
ិ [ ម្រែុស ] អ្ការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ
ឯក. រ ុ.
ែ. ែុរិន្សា ែុរិសា
អា. ែុរិស ែុរិសា ែុរិសា
ទុ. ែុរិសាំ ែុរិន្ស
ត. ែុរិន្សទ ែុរិន្ស ិ ែុរិន្សភិ
ច. ែុរិសស្ស ែុរិសាទាំ
រី. ែុរិសា ែុរិសសាា ែុរិសមាា ែុរិន្ស ិ ែុរិន្សភិ
ឆ្. ែុរិសស្ស ែុរិសាទាំ
ស. ែុរិន្ស ែុរិសសមឹ ែុរិសរហិ ែុរិន្សសុ

រទ [ចិតត] អ្ការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.
ែ. រន្នា រនា
អា. រទ រនា រនា
ទុ. រន្នា រទាំ រន្ទ
ត. រទសា រន្ទទ រន្ទ ិ រន្ទភិ
ច. រទន្សា រទស្ស រនាទាំ
រី. រនា រទសាា រទមាា រន្ទ ិ រន្ទភិ
ឆ្. រទន្សា រទស្ស រនាទាំ
ស. រទសិ រន្ទ រទសមឹ រទរហិ រន្ទសុ

[ 13 ]
 សរេែបាំ ែកែូច ែុរស
ិ

ន្បាន្សា សុរាសុរ ទន្រាររ នារ យកាា រទធរព កិទនរ រទុស្ស ែិសាច ន្ែត្ថ

មាតងគ ជងគរ តុរងគ វរា សីហា រ្យរ្ឃចឆ កចឆែ តរចឆ រិរស្ស ន្សាណ្ដ

អាន្លាក ន្លាក ទិលោទិល ចារ ន្ោគា វាោរ គារ ទិរមាររ ធរម កាមា

សាំន្ឃ្ល ន្ឃ្លស ែែិឃ្លសវ ន្កាធ ន្លាភា សាររភ េរភ រទ មាទ ែមាទ រកាា

ែុនាារ ែូរ ែទសាសទ ចរ្បកមាា ិនាាល ត្ថល រកុលជជុទ កឹសុកា ច

រនាារ កុទេ ែុចិរទេ ករញ្ជ រុកាា រិន្ជ្ោ រយូរ សកុណណឌជ ន្កាញ្ច ាំសា.

*******

រុន្ទាា ធន្មាា សន្ង្ោ រន្គាា េន្នាា កាន្ោ កាន្មា កន្ែ្ា

មាន្សា ែន្កាា យន្កាា ភន្កាា នាន្គា ន្រន្ឃ្ល ន្ភាន្គា ោន្គា.

រាន្គា ន្ទាន្សា ន្មាន្ហា មាន្នា រន្កាា េន្មាោ ន្កាន្ធ្ល ន្លាន្កា

ហាន្សា ន្វន្រា ទាន្ហា ន្តន្ា ឆ្ន្នាា កាន្សា សាន្សា ន្រាន្គា.

អ្ន្ស្ា សន្ស្ា ឥន្ស្ា សិន្ស្ា សីន្ហា រ្យន្រ្ោ រុន្កាា ន្សន្លា

ឥន្នាា សន្កាា ន្ទន្វា គាន្មា ចន្នាា សូន្រា ឱន្ឃ្ល ទីន្បា.

ផ្ន្ស្ា យន្ញោ ចាន្គា វាន្ទា ន្ត្ថា ែន្ត្ថា ន្ឃ្លន្សា ន្រន្ធ្ល

ន្សាន្មា ន្ោន្ធ្ល រន្ចាោ អ្ន្ចាោ ន្រន្ហា មាន្ឡា អ្ន្ដ្ឋា សាន្លា.

ទន្រា ទន្គា រិន្គា សន្សា សុន្ណ្ដ រន្កា អ្ន្ា ទិន្ា

ន្ោ រន្ា េន្រា សន្រា ទុន្មា តន្លា ែន្ដ្ឋ ធន្ា.

សរេែបាំ ែកែូច រទ

រន្នា វន្ចា វន្ោ ន្តន្ា តន្បា ន្ចន្ត្ថ តន្មា យន្សា

អ្ន្ោ ែន្ោ សិន្រា ឆ្ន្នាា សន្រា ឧន្រា រន្ហា អ្ន្ហា.

[ 14 ]
 សរេែបាំ ែកែូច ែុរស
ិ

ន្បាស = ែុរគល, សុរ =ន្ទវត្ថ, អ្សុរ = អ្សុរ, ទរ = ទរជទ, ឧររ = រស់, នារ = នារ, យកខ = យក្ស
រទធរព = រទធរព, កិទរន = កិទនរ, រទុសស្ = រទុស្ស, ែិសាច = ែិសាច, ន្ែត = បម្រែត, មាតងគ = ែាំរី, ជងគរ
= សតែ, តុរងគ = ន្សះ, វរា = ម្រជូក, សី = រាជសី ៍, រ្យរ្ឃ = ខាា, អ្ចឆ = ខាា មុាំ, កចឆែ = អ្ន្ណដើក,
តរចឆ = បឆ្កត្ម្ររ, រិរ = កាាទ់, អ្ស្ស = ន្សះ, ន្សាណ = បឆ្ក, អាន្លាក = រទលឺ, ន្លាក =ន្លាក, ទិលយ=
លាំន្ៅ, អ្ទិល = េ្យល់, ចារ = ចារៈ, ន្ោរ = ការម្រែកែ សូម្រត, វាោរ = រ្ាោរ គារ = ភូរិ
ម្រសុក, ទិររ = ុាំ ទិររ សង្វាត់, អាររ = ចាំន្ណះ ការចុះតួអ្ក្សរេមី ររពីរ, ធរម = ធរ៌, ការ = ការ,
សាំ = សង្ឃ, ឱ = អ្ទលង់ ជាំទទ់, ន្ឃ្លស = សាំន្ឡងកងរំរង, ែែិ = កាំ ល់, អាសវ = តណ្ដា,
ន្កាធ = កាំ ឹង, ន្លាភ = ន្លាភៈ, សាររភ = ការម្រែកួតម្រែបជង, េរភ = សសរ ភាររឹងរូស, រទ =
ន្សចកដីម្រសវឹង, មាទ = មាទះ, ែមាទ = ន្សចកដីន្ធែសម្រែប ស, រកខ = ការររិលរុណ, ែុនារ
ា = េេឹង,
ែូរ =សាា, ែទស = េនុរ, អ្សទ = ធនង់, ចរ្បក = ន្ែើរចរ្ា, អ្រព = សាាយ, នា
ិ ល
ា = ទបទ្ស,
ត្ថល = ន្ត្ថាត, រកុល = រកុល, អ្ជជទ
ុ = ថ្នាទ់, កឹសក
ុ = រលួស រនាារ = ន្ែើររនាារ, កុទេ = ន្ែើររុទ
ន្ែើរបភលកខាា, ែុចរ
ិ ទេ = ន្ដា, ករញ្ជ = ន្ែើរទនាា, រុកខ = ន្ែើរន្ឈើ, រិជឈ្ = ត្ថាត, រយូរ = ន្កាាក,
សកុណ = ចាែ, អ្ណឌជ = ចាែ, ន្កាញ្ច = ន្ម្រកៀល, ស
ាំ = ង្ស.

*********

រុទធ = ម្ររះរុទធ, ធរម = ម្ររះធរ៌ សង្ឃ = ម្ររះសង្ឃ, ររគ = ផ្លូវ, េទធ = េទធ, កាយ = កាយ, កែ្ប = កែ្ប,
មាស = បេ, ែកខ =ែក្ស, យកខ = យក្ស, ភកខ = ចង្វាទ់, នារ = ែាំរី ម្ររះអ្រ ទត ន្រ = ររក, ន្ភារ =
ន្ភារៈ, ោរ = ការែូា, រារ = រារៈ, ន្ទាស = ន្ទាសៈ, ន្មា = ន្មា ៈ, ហាស = សាំន្ណើច, ន្វរ =
ន្រៀរ, ទា = កន្ដា ការែុត, ន្តជ = ន្តជះ អ្ាំណ្ដច, ឆ្ទេ = ឆ្ទេៈ ែាំណង, កាស = ន្រារកអក, សាស
= ន្រារ ឺត, ន្រារ = ន្រារ, អ្ស្ស = ន្សះ, សស្ស = សទេូង, ឥស្ស = ម្ររួញ, សិសស្ = អ្នកន្រៀទ, ឥទេ =
ម្ររះឥទេ, សកក = ន្សដចសកកៈ, ន្ទវ = ន្ទពាា, ចទេ = ម្ររះច័ទេ, ទីែ = ន្កាះ, ផ្ស្ស = ផ្ស្សៈ, យញ្ញ =
យញ្ញ, វាទ = វាទៈ, តថ = ត្ែ, ែតត = បាម្រត, ន្រធ = ចាំណង់, ន្សារ = ម្ររះច័ទេ, ន្ោធ = អ្នក
ចរ្ាាំង, រចឆ = រុរពន្ឈើ, ន្រ = ផ្េះ, មាឡ = ន្រាង បារាាំ, អ្ែឋ = ទ័យ ន្សចកដី, សាល =ែងែអូទត្េល,
ទរ = ភនាំ, សស = ទទ្ាយ, សុណ = បឆ្ក, រក = កុក, អ្ជ = របរ, ទិជ = ចាែ ម្រពា មណ៍ ន្ធមញ,
យ = ន្សះ , េរ = សតែលា, សរ = ម្រសះ, ទុរ = ន្ែើរន្ឈើ, តល = ត្ផ្េ បាត, ែែ = ម្រកណ្ដត់, ធជ
= ទង់ ។

[ 15 ]
 សរេែបាំ ែកែូច រទ សរេ

រទ = ចិតត, វច = វាចា, វយ = េ្យល់, ន្តជ = ន្ភលើង, តែ = ន្សចកដីម្រែឹងបម្រែង, ន្ចត = ន្សចកដីត្ថាំងចិតត,

តរ = ន្សចកដីងងឹត, យស = យស, អ្យ = បែក, ែយ = ទឹកន្ដ្ឋះ, សិរ = ក្ាល, ឆ្ទេ = ឆ្ទេ (ររពីរ

ឆ្ទេ) សរ = ម្រសះ, ឧរ = ម្រទង

ូ ,រ = ទីកាំបាាំង, អ្ = ត្េៃ ។

********

ែទមាលា បាទែល់ លាំដ្ឋែ់ែទបែលចុះវិភតតន្ិ យ

ើ បម្រែត្ថរសរេថ្ន “ កម្ររងត្ទែទ ” មាទ

ន្សចកដីន្ម្រែៀែន្ធៀែ ថ្ន ែទ ន្ម្រែៀែែូច ផ្កា, វិភតតិ ន្ម្រែៀែែូច បេ្ស, ការផ្្សាំរូែសរេន្ម្រែៀែែូចរណ៌ ទិង ទ័យ

រែស់ែទ ន្ម្រែៀែែូចកលិទ ។

កុន្ាំ រើលង្វយម្របាាាេទ
លួ ឯង

អ្ែ្បកាំ នាតិរន្ញ្ញយយ្ , ចិន្តត សុតាំ ទិធ្លែន្យ;

វរមន្ិ កាទករិទវេូ , ចិន្រទ ែរិែរូ តិ.

កុាំន្រើលង្វយថ្នែញោតិច
សុតរយែ្បញោន្ែើម្រកន្វីទ
ែូចកអរែាំកល់ន្លើែាំែូក
តាំណក់តក់ៗបតរាល់ត្េៃ
ន្រៀទន្ៅបម្រកងន្ភលចរិទចន្ម្ររើទ
យូរន្ៅរង់ន្ម្រចើទន្រញ ឫទ័យ
ន្ភលៀងអ្ុរន្ាក ៗ អ្ចិត្ស្ត្ទតយ៍
អាម្រស័យយូរន្ៅរង់ន្រញបាទ ។
(ន្លាកទីតិ គាថ្នទី ៥)

[ 16 ]
 អាែ [ទឹក] អ្ការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. អាន្បា អាបា

អា. អាែ អាបា អាបា

ទុ. អាន្បា អាែាំ អាន្ែ

ត. អាន្ែទ អាន្ែ ិ អាន្ែភិ

ច. អាែស្ស អាបាទាំ

រី. អាបា អាែសាា អាែមាា អាន្ែ ិ អាន្ែភិ

ឆ្. អាែស្ស អាបាទាំ

ស. អាន្ែ អាែសមឹ អាែរហិ អាន្ែសុ

ថ្នរ [កមាាាំង] អ្ការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ថ្នន្មា ថ្នមា

អា. ថ្នរ ថ្នមា ថ្នមា

ទុ. ថ្នរាំ ថ្នន្រ

ត. ថ្នរសា ថ្នន្រទ ថ្នរុនា ថ្នន្រ ិ ថ្នន្រភិ

ច. ថ្នរន្សា ថ្នរស្ស ថ្នរុន្នា ថ្នមាទាំ

រី. ថ្នមា ថ្នរសាា ថ្នរមាា ថ្នរុនា ថ្នន្រ ិ ថ្នន្រភិ

ឆ្. ថ្នរន្សា ថ្នរស្ស ថ្នរុន្នា ថ្នមាទាំ

ស. ថ្នរសិ ថ្នន្រ ថ្នរសមឹ ថ្នររហិ ថ្នន្រសុ

សរន្ទា សរទរែូវ, វាន្ោ េ្យល់,រន្ា ធូលី ែាំបែក ែូច អាន្បា ។

[ 17 ]
 រុណវទតុ [អ្នកែ៏មាទរុណ] ឧការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ
ឯក. រ .ុ
ែ. រុណវា រុណវន្នាា រុណវនាា
អា. រុណវំ រុណវ រុណវា រុណវន្នាា រុណវនាា

ទុ. រុណវទតាំ រុណវន្ទត

ត. រុណវត្ថ រុណវន្ទតទ រុណវន្ទត ិ រុណវន្ទតភិ
ច. រុណវទតស្ស រុណវន្ត្ថ រុណវតាំ រុណវនាាទាំ
រី. រុណវត្ថ រុណវនាា រុណវទតសាា រុណវទតមាា រុណវន្ទត ិ រុណវន្ទតភិ
ឆ្. រុណវទតស្ស រុណវន្ត្ថ រុណវតាំ រុណវនាាទាំ
ស. រុណវតិ រុណវន្ទត រុណវទតសមឹ រុណវទតរហិ រុណវន្ទតសុ
សរេែាំបែក រុណវទតុ
រណវា,កុលវា,រលវា,យសវា,ធទវា,សុតវា,ភរវា, ិរវា, ផ្លវា,សីលវា,ែញ្ញវា,ធិតិមា,រតិមា,រតិមា,
រុតិមា,រុតតិមា,ជុតិមា,សិរិមា, ិរិមា,េុតិមា,រតិមា,យតិមា,សុចិមា,កលិមា,រលិមា, កសិមា,រុចិមា,រុទធិ
មា,ចកខុមា,រទធុមា,ន្ តុមា,ន្សតុមា,ន្កតុមា,រា ុមា,ភាណុមា,ខាណុមា,វិជជុមា ។
រណវា = បែលមាទរួក, រលវា = បែលមាទកមាាាំង, យសវា = បែលមាទយស, ធទវា = បែលមាទ
លុយ, សុតវា = បែលមាទការសិក្ា, ភរវា = ម្ររះែ៏មាទម្ររះភារាមាាស់, រ
ិ វា = បែលមាទទឹកកក,
ផ្លវា = បែលមាទផ្ល, សីលវា = បែលមាទសីល, ែញ្ញវា = បែលមាទម្របាាា, ធិតមា
ិ = បែលមាទ
ន្សចកដីរុតមាាំ, រតិមា = បែលមាទរតិ, រតិមា = បែលមាទម្របាាា, រុតមា
ិ = បែលមាទម្របាាា, រុតមា
តិ
= បែលមាទន្សចកដីរួចផ្ុត, ជុតមា
ិ = បែលមាទរសមី, សិរមា
ិ = បែលមាទសិរីរងគល, រិ មា
ិ = បែលមាទ
ិរិ, េុតមា
ិ = បែលមាទន្សចកដីសរន្សើរ, រតិមា = បែលមាទន្សចកដីន្ម្រតកអ្រ, យតិមា = បែលមាទ
ន្សចកដីសាំរួរ, សុចមា
ិ = បែលមាទន្សចកដីសាាត, កលិមា = បែលមាទន្ទាស, រលិមា = បែលមាទ
រលី, កសិមា = បែលមាទកសិករម, រុចមា
ិ = បែលមាទរសមី, រុទមា
ធិ = បែលមាទរុទធិ, ចកខមា
ុ = បែល
មាទចកខុ, រទធមា
ុ = បែលមាទែក្សរួក, ន្ តុមា = បែលមាទន្ តុ, ន្សតុមា = បែលមាទន្ តុ បែល
មាទសាាទ, ន្កតុមា = បែលមាទទង់, រា មា
ុ = បែលមាទរា ូ, ម្ររះច័ទេ, ភាណុមា = បែលមាទរទលឺ,
ម្ររះអាទិត្យ, ខាណុមា = បែលមាទែងគត់, វិជមា
ជុ = បែលមាទន្ផ្លកែន្នាារ ។

[ 18 ]
 រ
ិ វទតុ [បែលមាទទឹកកក] ឧការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ .ុ

ែ. ិរវន្នាា ិរវា ិរវន្នាា ិរវនាា

អា. ិរវំ ិរវ ិរវា ិរវន្នាា ិរវនាា

ទុ. ិរវទតាំ ិរវន្ទត

ត. ិរវត្ថ ិរវន្ទតទ ិរវន្ទត ិ ិរវន្ទតភិ

ច. ិរវទតស្ស ិរវន្ត្ថ ិរវតាំ ិរវនាាទាំ

រី. ិរវត្ថ ិរវនាា ិរវទតសាា ិរវទតមាា ិរវន្ទត ិ ិរវន្ទតភិ

ឆ្. ិរវទតស្ស ិរវន្ត្ថ ិរវតាំ ិរវនាាទាំ

ស. ិរវតិ ិរវន្ទត ិរវទតសមឹ ិរវទតរហិ ិរវន្ទតសុ

សតិរទតុ [បែលមាទសតិ] ឧការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. សតិរន្នាា សតិមា សតិរន្នាា សតិរនាា

អា. សតិរាំ សតិរ សតិមា សតិរន្នាា សតិរនាា

ទុ. សតិរាំ សតិរទតាំ សតិរន្ទត

ត. សតិរត្ថ សតិរន្ទតទ សតិរន្ទត ិ សតិរន្ទតភិ

ច. សតិរទតស្ស សតិរស្ស សតិរន្ត្ថ សតិរតាំ សតិរនាាទាំ

រី. សតិរត្ថ សតិរនាា សតិរទតសាា សតិរទតមាា សតិរន្ទត ិ សតិរន្ទតភិ

ឆ្. សតិរទតស្ស សតិរស្ស សតិរន្ត្ថ សតិរតាំ សតិរនាាទាំ

ស. សតិរតិ សតិរន្ទត សតិរទតសមឹ សតិរទតរហិ សតិរន្ទតសុ

រទធរ
ុ ទតុ ែាំបែកែូច សតិរទតុ ។

[ 19 ]
 សទេទីតិ ែទមាលា ម្របាែ់ ថ្ន អ្នកវ្ាករណ៍ាន្ម្រចើទ ចាត់ទុក រ វ សរេ ែាំបែកែូច យុវ រឺ មាទ
រូែ ថ្ន រ វា, រ វា, រ វាន្នា រ វានា ាន្ែើរ ែ៉ែុបទតកនុងទិរុតតិែិែកទិងចូឡទិរុតតិ មាទរូែែាំបែកែូច
រុណវា សរេ ែូចន្ៅន្ទះ

រ វទតុ [ន្សដចសកកៈបែលមាទន្្ាះថ្ន រ ៈ] ឧការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ .ុ

ែ. រ វា រ វន្នាា

អា. រ វា រ វន្នាា

ទុ. រ វទតាំ រ វន្ទត

ត. រ វត្ថ រ វន្ទត ិរ វន្ទតភិ

ច. រ វន្ត្ថ រ វនាាទាំ

រី. រ វត្ថ រ វន្ទត ិរ វន្ទតភិ

ឆ្. រ វន្ត្ថ រ វនាាទាំ

ស. រ វតិ រ វន្ទតសុ

រ + វទតុ = រ វទតុ បែលមាទន្្ាះថ្ន រ ៈ វិ. រន្ឃ្លតិ នារាំ អ្ស្ស អ្តថត

ី ិ រ វា ។

នារាំ រីន្្ាះ, រន្ឃ្ល ឥតិ ថ្ន រ ៈ, អ្ស្ស សកកសស្ រែស់ន្សដចសកកៈន្នាះ, អ្តថិ មាទ, ឥតិ ន្ម្រពាះន្ តុ
ន្នាះ, ន្សា សន្កាា រីន្សដចសកកៈន្នាះ, រ វា ន្្ាះថ្ន រ វា ។ ន្សដចសកកៈធ្លាែ់ន្កើតារទុស្ស ន្្ាះ
ថ្ន រ ៈ ន្ៅន្រលសាាែ់ន្ ើយ ក៏ន្កើតាម្ររះឥទេ ន្ តុន្នាះ ម្ររះឥទេន្នាះ ន្ទើែបាទន្្ាះថ្ន រ វា ។

រ្ា៉ាងន្ទៀត ររពីរែីកា ម្របាែ់ ថ្ន រ បាទែល់ ម្រទរ្យ រឺ សទាា នឹងឯង ។

រ ាំ វុចត
ច ិ ធទាំ, តាំ ែទ សទាាសង្វាតាំ រ ាំ អ្ស្ស អ្តថត
ី ិ រ វា ។ ម្រទរ្យ ន្ៅថ្ន រ ៈ ចាំបណក
ម្ររះឥទេ ន្្ាះថ្ន រ វា ន្ម្រពាះាអ្នកមាទម្រទរ្យរឺសទាាន្នាះ ។

[ 20 ]
 រចឆទត [កាលន្ៅ កាំរុងន្ៅ] អ្ការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. រចឆាំ រចឆន្នាា រចឆន្នាា រចឆនាា

អា. រចឆាំ រចឆ រចាោ រចឆន្នាា រចឆនាា

ទុ. រចឆទតាំ រចឆន្ទត

ត. រចឆត្ថ រចឆន្ទតទ រចឆន្ទត ិ រចឆន្ទតភិ

ច. រចឆន្ត្ថ រចឆទតស្ស រចឆតាំ រចឆនាាទាំ

រី. រចឆត្ថ រចឆនាា រចឆទតសាា រចឆទតមាា រចឆន្ទត ិ រចឆន្ទតភិ

ឆ្. រចឆន្ត្ថ រចឆទតស្ស រចឆតាំ រចឆនាាទាំ

ស. រចឆតិ រចឆន្ទត រចឆទតសមឹ រចឆទតរហិ រចឆន្ទតសុ

សរេែបាំ ែកែូច រចឆទត

រចឆាំ រ ាំ ចរំ តិែឋាំ ទទាំ ភុញ្ជាំ សុណាំ ែចាំ

ជយាំ ជីរំ ចវំ រីយាំ សរំ កុរពាំ ជែាំ វជាំ.

រចឆាំ = កាំរុងន្ៅ, រ ាំ = កាំរុងែូា ធាំ, ចរំ = កាំរុងម្រត្ថច់ន្ៅ, តិែឋាំ = កាំរុងឈរ, ទទាំ = កាំរុងឲ្យ, ភុញ្ជាំ
= កាំរុងែរិន្ភារ, សុណាំ = កាំរុងសាាែ់, ែចាំ = កាំរុងចរអិទ, ជយាំ = កាំរុងឈនះ, ជីរំ = កាំរុងចាស់, ចវំ =
កាំរុងច្យុត, រីយាំ = កាំរុងសាាែ់, សរំ = កាំរុងរលឹក, កុរពាំ = កាំរុងន្ធែើ, ជែាំ = កាំរុងសូធ្យ, វជាំ = កាំរុងន្ៅ

********

[ 21 ]
 ភវទត [អ្នកែ៏ចន្ម្ររើទ] អ្ការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ .ុ

ែ. ភវំ ន្ភាន្នាា ភវន្នាា ភវនាា

អា. ន្ភា ភន្ទត ន្ភាទត ន្ភានាា ន្ភាន្នាា ភវន្នាា ភវនាា

ទុ. ភវទតាំ ន្ភាន្ទត ភវន្ទត

ត. ន្ភាត្ថ ភវត្ថ ភវន្ទតទ ភវន្ទត ិ ភវន្ទតភិ

ច. ន្ភាន្ត្ថ ភវន្ត្ថ ភវទតស្ស ភវតាំ ភវនាាទាំ

រី. ន្ភាត្ថ ភវត្ថ ភវនាា ភវទតសាា ភវទតមាា ភវន្ទត ិ ភវន្ទតភិ

ឆ្. ន្ភាន្ត្ថ ភវន្ត្ថ ភវទតស្ស ភវតាំ ភវនាាទាំ

ស. ភវតិ ភវន្ទត ភវទតសមឹ ភវទតរហិ ភវន្ទតសុ

ភទទត [ន្លាកែ៏ចន្ម្ររើទ] អ្ការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ .ុ

ែ. ភទន្នាា ភទេនាា ភទនាា

អា. ភទេទត ភទេន្ទត ភន្ទត ភទទត ភទនាា ភទេនាា ភន្ទត ភទនាា

ទុ. ភទទតាំ ភទេន្ទត ភទន្ទត

ត. ភទន្ទតទ ភទន្ទត ិ ភទន្ទតភិ

ច. ភទទតស្ស ភទនាាទាំ

រី. ភទនាា ភទទតសាា ភទទតមាា ភទន្ទត ិ ភទន្ទតភិ

ឆ្. ភទទតស្ស ភទនាាទាំ

ស. ភទន្ទត ភទទតសមឹ ភទទតរហិ ភទន្ទតសុ

[ 22 ]
 សទត [កាលមាទ,កាំរុងមាទ, សែ្បុរស] អ្ការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ .ុ

ែ. សាំ សន្នាា សន្នាា សនាា

អា. សាំ ស សា សន្នាា សនាា

ទុ. សទតាំ សន្ទត

ត. សត្ថ សន្ទតទ សន្ទត ិ សរភិ

ច. សន្ត្ថ សទតស្ស សតាំ សនាាទាំ

រី. សត្ថ សនាា សទតសាា សទតមាា សន្ទត ិ សរភិ

ឆ្. សន្ត្ថ សទតស្ស សតាំ សនាាទាំ

ស. សតិ សន្ទត សទតសមឹ សទតរហិ សន្ទតសុ

រាជ [ម្ររះរាា,ន្សដច] អ្ការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ .ុ

ែ. រាា រាាន្នា

អា. រាជ រាា រាាន្នា

ទុ. រាាទាំ រាជាំ រាាន្នា

ត. រញោ រាន្ជទ រាជូ ិ រាជូភិ រាន្ជ ិ រាន្ជភិ

ច. រន្ញោ រាជិន្នា រញ្ញាំ រាជូទាំ រាាទាំ

រី. រញោ រាជូ ិ រាជូភិ រាន្ជ ិ រាន្ជភិ

ឆ្. រន្ញោ រាជិន្នា រញ្ញាំ រាជូទាំ រាាទាំ

ស. រន្ញ្ញ រាជិទិ រាជូសុ រាន្ជសុ

[ 23 ]
 ម្ររ ម [ម្ររ ]ម អ្ការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ .ុ

ែ. ម្ររហាា ម្ររហាាន្នា

អា. ម្ររន្ ម ម្ររហាាន្នា

ទុ. ម្ររហាាទាំ ម្ររ មាំ ម្ររហាាន្នា

ត. ម្ររ មុនា ម្ររន្ ម ិ ម្ររន្ មភិ

ច. ម្ររ មុន្នា ម្ររ មស្ស ម្ររហាាទាំ ម្ររ មូទាំ

រី. ម្ររ មុនា ម្ររន្ ម ិ ម្ររន្ មភិ

ឆ្. ម្ររ មុន្នា ម្ររ មស្ស ម្ររហាាទាំ ម្ររ មូទាំ

ស. ម្ររ មទិ ម្ររន្ មសុ

អ្តត [េលួទ] អ្ការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ .ុ

ែ. អ្ត្ថា អ្ត្ថាន្នា

អា. អ្តត អ្ត្ថា អ្ត្ថាន្នា

ទុ. អ្ត្ថាទាំ អ្តតាំ អ្ត្ថាន្នា

ត. អ្តតនា អ្ន្តតទ អ្តតន្ទ ិ អ្តតន្ទភិ

ច. អ្តតន្នា អ្ត្ថាទាំ

រី. អ្តតនា អ្តតន្ទ ិ អ្តតន្ទភិ

ឆ្. អ្តតន្នា អ្ត្ថាទាំ

ស. អ្តតទិ អ្ន្តតសុ

[ 24 ]
 សេ [សមាាញ់] អ្ការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ .ុ

ែ. សខា សខាន្នា សខាន្ោ សេិន្នា

អា. សេ សខា សេិ សេី សន្េ សខាន្នា សខាន្ោ សេិន្នា

ទុ. សខារំ សខាទាំ សេាំ សខាន្នា សខាន្ោ សេិន្នា

ត. សេិនា សខាន្រ ិ-សខាន្រភិ សន្េ ិ-សន្េភិ

ច. សេិន្នា សេិស្ស សខារាទាំ សេីទាំ

រី. សេិនា សខាន្រ ិ-សខាន្រភិ សន្េ ិ-សន្េភិ

ឆ្. សេិន្នា សេិស្ស សខារាទាំ សេីទាំ

ស. សន្េ សខាន្រសុ សន្េសុ

អាតុរ [េលួទ] អ្ការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ .ុ

ែ. អាតុមា អាតុមាន្នា

អា. អាតុរ អាតុមា អាតុមាន្នា

ទុ. អាតុមាទាំ អាតុរាំ អាតុមាន្នា

ត. អាតុន្រទ អាតុន្រ ិ អាតុន្រភិ

ច. អាតុរស្ស អាតុមាទាំ

រី. អាតុមា អាតុរសាា អាតុរមាា អាតុន្រ ិ អាតុន្រភិ

ឆ្. អាតុរស្ស អាតុមាទាំ

ស. អាតុន្រ អាតុរសមឹ អាតុររហិ អាតុន្រសុ

[ 25 ]
 ែុរ [ម្រែុស] អ្ការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ .ុ

ែ. ែុមា ែុមាន្នា

អា. ែុរាំ ែុមាន្នា

ទុ. ែុរាំ ែុមាន្នា

ត. ែុមានា ែុរុនា ែុន្រទ ែុមាន្ទ ិ-ែុមាន្ទភិ ែុន្រ ិ-ែុន្រភិ

ច. ែុរុន្នា ែុរស្ស ែុមាទាំ

រី. ែុមានា ែុរុនា ែុមា ែុរសាា ែុរមាា ែុមាន្ទ ិ-ែុមាន្ទភិ ែុន្រ ិ-ែុន្រភិ

ឆ្. ែុរុន្នា ែុរស្ស ែុមាទាំ

ស. ែុមាន្ទ ែុន្រ ែុរសមឹ ែុររហិ ែុមាសុ ែុន្រសុ

យុវ [ កន្មាាះ ] អ្ការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ .ុ

ែ. យុវា យុវាន្នា យុវានា យុវា

អា. យុវ យុវា យុវាទ យុវានា យុវានា យុវា

ទុ. យុវាទាំ យុវំ យុវាន្ទ យុន្វ

ត. យុវានា យុន្វទ យុវាន្ទទ យុវាន្ទ ិ-យុវាន្ទភិ យុន្វ ិ-យុន្វភិ

ច. យុវាទស្ស យុវស្ស យុវានាទាំ យុវាទាំ

រី. យុវានា យុវាទសាា យុវាទមាា យុវាន្ទ ិ-យុវាន្ទភិ យុន្វ ិ-យុន្វភិ

ឆ្. យុវាទស្ស យុវស្ស យុវានាទាំ យុវាទាំ

ស. យុវាន្ទ យុវាទសមឹ យុវាទរហិ យុន្វ យុវសមឹ យុវរហិ យុវាន្ទសុ យុវាសុ យុន្វសុ

[ 26 ]
 សា [ បឆ្ក ] អាការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. សា សា

អា. ស សា សា

ទុ. សាំ ន្ស

ត. ន្សទ សា ិ សាភិ

ច. សស្ស សាយ សាទាំ

រី. សា សសាា សមាា សា ិ សាភិ

ឆ្. សស្ស សាទាំ

ស. ន្ស សសមឹ សរហិ សាសុ

ែចចកធ
ខ មាា ធរ៌ម្រែត្យក្ស, គាណឌវី ធនាា អ្នកមាទធនូបែលមាទថ្នាាំងន្ម្រចើទ

អ្រគិ [ ន្ភលើង ] ឥការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. អ្រគិទិ អ្រគិ អ្រគី អ្រគន្ោ

អា. អ្រគិ អ្រគី អ្រគន្ោ

ទុ. អ្រគឹ អ្រគី អ្រគន្ោ

ត. អ្រគិនា អ្រគី ិ-អ្រកីភិ អ្រគិ ិ-អ្រគិភិ

ច. អ្រគិន្នា អ្រគិស្ស អ្រគីទាំ អ្រគិទាំ

រី. អ្រគិនា អ្រគិសាា អ្រគិមាា អ្រគី ិ-អ្រកីភិ អ្រគិ ិ-អ្រគិភិ

ឆ្. អ្រគិន្នា អ្រគិស្ស អ្រគីទាំ អ្រគិទាំ

ស. អ្រគិសមឹ អ្រគិរហិ អ្រគីសុ អ្រគិសុ

[ 27 ]
 សរេែបាំ ែកែូច អ្រគិ

ន្ាតិ បាណិ រណាិ រុែឋិ កុចឆិ វតថិ សាលិ វី ិ

រ្ាធិ ឱធិ ន្ពាធិ សទធិ រាសិ ន្កសិ សាតិ ទីែិ.

ឥសិ រុទិ រណិ ធទិ យតិ រិរិ រវិ កវិ,

កែិ អ្សិ រសិ ទិធិ វិធិ អ្ ិ កិរិ ែតិ

រិ អ្រិ តិរិ កលិ រលិ ជលធិ រ ែតិ,

ឧរុធិតិ វររតិ ទិរុែធិ អ្ធិែតិ.

អ្ញ្ជលិ សារេិ អ្តិេិ សមាធិ ឧទធិែ្បភុតន្ោ.

ន្ាតិ = ន្ភលើង, បាណិ = បាតត្ែ, រណាិ = សរេរិបាក រនាាក់, រុែឋិ = កណ្ដាែ់ត្ែ, កុចឆិ = ត្ផ្េ,
វតថិ = ន្បាាកន្នារ, សាលិ = ម្រសូវសាលី, វី ិ = ម្រសូវ, រ្ាធិ = ជាំងឺ, ឱធិ = ម្ររាំបែទ, ន្ពាធិ =ន្ែើរន្ពាធិ៍,
សទធិ = ការតភាាែ់, រាសិ = រាំទរ, ន្កសិ = ែុរសន្្ាះន្កសិ, សាតិ = ែុរសន្្ាះសាតិ, ទីែិ =
ខាាែាំែង, ឥសិ = ឥសី, រុទិ = រុទី, រណិ = បកវរណី, ធទិ = សាំន្ឡង, យតិ = ភិកខុ, រិរិ = ភនាំ, រវិ = ម្ររះ
អាទិត្យ, កវិ = កវី, កែិ = សាា, អ្សិ = ដ្ឋវ, រសិ = ទឹករឹក (ទឹកសរន្សរ), ទិធិ = កាំណែ់ម្រទរ្យ,
វិធិ = វិធី រិធី, អ្ ិ = រស់, កិរិ = ែងកូវ, ែតិ = ែដី មាាស់, រិ = ម្ររះនារាយណ៍, អ្រិ = សម្រតូវ, តិរិ =
ម្រតីតិរិ, កលិ = បាែ, រលិ = រលីករម, ជលធិ = រហាសរុម្រទ, រ ែតិ = រ ែតី, ឧរុធត
ិ ិ = អ្នក
មាទន្សចកដីរ្ាោរខាាាំង, វររតិ = អ្នកមាទរតិលអ, ទិរែ
ុ ធិ = អ្នករិទមាទឧែធិ, អ្ធិែតិ = អ្ធិែតី,
អ្ញ្ជលិ = ម្រករុាំម្រមារត្ែ, សារេិ = អ្នកន្ែើកែរ, អ្តិេិ = ន្ភ្ៀវ, សមាធិ = សមាធិ, ឧទធិ = រហា-
សរុម្រទ, ន្សែឋិ = ន្សែឋី, ចកកវតតិ = ចម្រករតតិ

បសែងម្របាជ្

ែណឌន្ិ ត្ថ សុតសរ្បន្នាា, យតថ អ្តថត

ី ិ ន្ច សុន្ត្ថ;
រ ស
ុ ា
្ ន្ ទ តាំ ឋាទាំ, រទតរវពាំ សុន្តសិនា.

ន្ែើឮថ្នមាទអ្នកម្របាជ្ច្ាស់ កែសូម្រតសិល្បសាស្ត្សតកនុងទីណ្ដ
អ្នកបសែងន្រៀទសូធ្យេាំឧស្ា ៍ ោម្រត្ថចូលន្ៅទីន្នាះន្ហាង ។
(ន្លាកទីតិ គាថ្នទី ៨)

[ 28 ]
 ទណឌី [ អ្នកមាទន្ឈើម្រចត់ ] ឦការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ .ុ

ែ. ទណឌី ទណឌី ទណឌិន្នា

អា. ទណឌិ ទណឌី ទណឌិន្នា

ទុ. ទណឌិទាំ ទណឌឹ ទណឌី ទណឌិន្នា

ត. ទណឌិនា ទណឌី ិ ទណឌីភិ

ច. ទណឌិន្នា ទណឌិស្ស ទណឌីទាំ

រី. ទណឌិនា ទណឌិសាា ទណឌិមាា ទណឌី ិ ទណឌីភិ

ឆ្. ទណឌិន្នា ទណឌិស្ស ទណឌីទាំ

ស. ទណឌិទិ ទណឌិសមឹ ទណឌិរហិ ទណឌីសុ

ភិកខុ [ ភិកខុ ] ឧការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ .ុ

ែ. ភិកខុ ភិកខូ ភិកខន្វា

អា. ភិកខុ ភិកខូ ភិកខន្វ ភិកខន្វា

ទុ. ភិកខុាំ ភិកខូ ភិកខន្វា

ត. ភិកខុនា ភិកខូ ិ-ភិកខូភិ ភិកខុ ិ-ភិកខុភិ

ច. ភិកខុន្នា ភិកខុស្ស ភិកខូទាំ ភិកខុទាំ

រី. ភិកខុនា ភិកខុសាា ភិកខុមាា ភិកខូ ិ-ភិកខូភិ ភិកខុ ិ-ភិកខុភិ

ឆ្. ភិកខុន្នា ភិកខុស្ស ភិកខូទាំ ភិកខុទាំ

ស. ភិកខុសមឹ ភិកខុរហិ ភិកខូសុ ភិកខុសុ

[ 29 ]
 សរេែបាំ ែកែូច ទណឌី
ធរមី សាំ ី ញាណី តថី ចកកី ែកខី ទាឋី រែឋី
ឆ្តតី មាលី វរមី ន្ោរី ភារី ន្ភារី ការី សារី.
ធជី រណី សសី កុែឋី ជែី ោទី សុេី សិេី
ទទតី រទតី ករី ចារី កុសលី រុសលី រលី.
បាែការី សតតុឃ្លតី មាល្យការី ទី ជីវី
ធរមចារី សី ោយី សី នាទី ភូរិសាយី.
សរេែបាំ ែកែូច ភិកខុ
ន្សតុ ន្កតុ រា ុ ភាទុ, ែងគុ ឧចឆុ ន្វឡុ រចចុ, សិទធុ រទធុ ន្ទរុ ន្ររុ, សតតុ ការុ ន្ តុ ជទតុ រុរុ ែែុ
********
ធរមី = អ្នកមាទធរ៌, សាំ ី = អ្នកមាទរួក, ញាណី = អ្នកមាទញាណ, តថី = ែាំរី, ចកកី = ម្ររះវិសណុ,
ែកខី = ែក្សី, ទាឋី = អ្នកមាទចងកូរ, រែឋី = អ្នកមាទរែឋ ម្ររះរាា, ឆ្តតី = អ្នកមាទឆ្ម្រត, មាលី = អ្នកមាទ
កម្ររងផ្កា, វរមី = អ្នកមាទអាវន្ម្រកាះ, ន្ោរី = ន្ោគាវចរ, ភារី = អ្នកមាទចាំបណក, ន្ភារី = អ្នក
ែរិន្ភារ អ្នកន្ម្រែើម្របាស់, ការី = អ្នកមាទតម្ររូវការ, សារី = សាារី ន្ៅហាាយ, ធជី = អ្នកមាទទង់,
រណី = អ្នកមាទរួក, សសី = ែួងច័ទេ, កុែឋី = អ្នកមាទន្រារ លង់, ជែី = អ្នកមាទផ្នួងសក់, ោទី =
អ្នកមាទោទ, សុេី = អ្នកមាទន្សចកដីសុេ, សិេី = ន្កាាក, ទទតី = ែាំរី, រទតី = រស្ត្ទតី, ករី = ែាំរី, ចារី =
អ្នកមាទចារៈ អ្នកលះែង់, កុសលី = អ្នកមាទកុសល, រុសលី = អ្នកមាទអ្បម្រង, រលី = អ្នកមាទ
កមាាាំង, បាែការី = អ្នកន្ធែើបាែ, សតតឃ្ល
ុ តី = អ្នករិឃ្លតសម្រតូវ, មាល្យការី = អ្នកម្រកងផ្កា, ទី ជីវី =
អ្នកមាទអាយុបវង, ធរមចារី = អ្នកម្រែម្ររឹតតធរ៌, សី ោយី = អ្នកន្ៅន្លឿទ, សី នាទី = អ្នកែទលឺ
សី នាទ, ភូរសា
ិ យី = អ្នកន្ែកន្លើែី ។
********
ន្សតុ = សាាទ, ន្កតុ = ទង់, រា ុ = រា ូ, ភាទុ = ម្ររះអាទិត្យ រសមី, ែងគុ = រទុស្សេែិទ, អ្ចឆុ = អ្ាំន្ៅ,
ន្វឡុ = ឫស្សី, រចចុ = ន្សចកដីសាាែ់ ម្ររឹត្យូវ, សិទធុ = សេឹង, រទធុ = ញាតិ ែក្សរួក រនីគាា, ន្ទរុ = ភនាំសុន្ររុ,
ន្ររុ = ភនាំម្ររះសុន្ររុ, សតតុ = សម្រតូវ, ការុ = ាង វិសែករ, ន្ តុ = ន្ តុ, ជទតុ = សតែ, រុរុ = កាាទ់មាស,

ែែុ = រទុស្សឆ្ងាត

[ 30 ]
 ន្ តុ [ ន្ តុ ] ឧការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ .ុ

ែ. ន្ តុ ន្ តូ ន្ តន្វា ន្ តុន្ោ

អា. ន្ តុ ន្ តូ ន្ តន្វ ន្ តន្វា

ទុ. ន្ តុាំ ន្ តូ ន្ តន្វា ន្ តុន្ោ

ត. ន្ តុនា ន្ តូ ិ-ន្ តូភិ ន្ តុ ិ-ន្ តុភិ

ច. ន្ តុន្នា ន្ តុស្ស ន្ តូទាំ ន្ តុទាំ

រី. ន្ តុនា ន្ តុសាា ន្ តុមាា ន្ តូ ិ-ន្ តូភិ ន្ តុ ិ-ន្ តុភិ

ឆ្. ន្ តុន្នា ន្ តុស្ស ន្ តូទាំ ន្ តុទាំ

ស. ន្ តុសមឹ ន្ តុរហិ ន្ តូសុ ន្ តុសុ

ជទតុ [ សតែ ] ឧការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ .ុ

ែ. ជទតុ ជទតូ ជទតន្វា ជទតុន្នា ជទតុន្ោ

អា. ជទតុ ជទតូ ជទតន្វ ជទតន្វា

ទុ. ជទតុាំ ជទតូ ជទតន្វា ជទតុន្នា ជទតុន្ោ

ត. ជទតុនា ជទតូ ិ-ជទតូភិ ជទតុ ិ-ជទតុភិ

ច. ជទតុន្នា ជទតុស្ស ជទតូទាំ ជទតុទាំ

រី. ជទតុនា ជទតុសាា ជទតុមាា ជទតូ ិ-ជទតូភិ ជទតុ ិ-ជទតុភិ

ឆ្. ជទតុន្នា ជទតុស្ស ជទតូទាំ ជទតុទាំ

ស. ជទតុសឹ ជទតុរហិ ជទតូសុ ជទតុសុ

[ 31 ]
 សតថុ [ ម្ររះសាសាា ] ឧការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ .ុ

ែ. សត្ថា សត្ថាន្រា

អា. សតថ សត្ថា សត្ថាន្រា

ទុ. សត្ថារំ សត្ថាន្រ សត្ថាន្រា

ត. សត្ថារា សតថុនា សត្ថាន្រ ិ សត្ថាន្រភិ

ច. សតថុ សតថុន្នា សតថុស្ស សត្ថារាទាំ សត្ថាទាំ

រី. សត្ថារា សត្ថាន្រ ិ សត្ថាន្រភិ

ឆ្. សតថុ សតថុន្នា សតថុស្ស សត្ថារាទាំ សត្ថាទាំ

ស. សតថរិ សត្ថាន្រសុ

កតតុ [ អ្នកន្ធែើ ] ឧការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ .ុ

ែ. កត្ថា កត្ថាន្រា

អា. កតត កត្ថា កត្ថាន្រា

ទុ. កត្ថារំ កត្ថាន្រ កត្ថាន្រា

ត. កត្ថារា កត្ថាន្រ ិ កត្ថាន្រភិ

ច. កតតុ កតតុន្នា កតតុស្ស កត្ថារាទាំ កត្ថាទាំ កតតូទាំ កតតុទាំ

រី. កត្ថារា កត្ថាន្រ ិ កត្ថាន្រភិ

ឆ្. កតតុ កតតុន្នា កតតុស្ស កត្ថារាទាំ កត្ថាទាំ កតតូទាំ កតតុទាំ

ស. កតតរិ កត្ថាន្រសុ កតតូសុ កតតុសុ

[ 32 ]
 សរេែបាំ ែកែូច កតតុ

ភតតុ វតតុ ន្ទតុ ន្សាតុ ញាតុ ន្ជតុ ន្ឆ្តតុ ន្ភតតុ

ទាតុ ធ្លតុ ទតតុ ន្ពាទធុ វិញោន្ែតុ អាទន្ោែិ. (ែទរូែសិទធិ)

*******

ភតតុ = អ្នកចិញ្ចឹរ ភសាា, វតតុ = អ្នកទិោយ, ន្ទតុ = អ្នកនាាំន្ៅ, ន្សាតុ = អ្នកសាាែ់ អ្នកន្រៀទ, ញាតុ =
អ្នកែឹង, ន្ជតុ = អ្នកឈនះ, ន្ឆ្តតុ = អ្នកកាែ់ឬកាត់, ន្ភតតុ = អ្នកែាំផ្កាញ អ្នកែាំបែក, ទាតុ = អ្នកឲ្យ,
ធ្លតុ = អ្នកម្រទម្រទង់ អ្នកែន្ងកើត, ទតតុ = ន្ៅ, ន្ពាទធុ = អ្នកយល់ែឹង, វិញន្ោ ែតុ = អ្នកឲ្យែឹង អ្នក
ឲ្យែាំណឹង

*******

សតថុ កតតុ ភតតុ វតតុ ន្សាតុ ញាតុ ន្ជតុ ន្ឆ្តតុ

ន្ភតតុ ទតតុ ទាតុ ធ្លតុ វិញោន្ែតុ ន្ពាទធុ ន្ភាតតុ ។ (កចាាយទសុតតតថៈ)

កបងកែកនង
ុ អ្ណដង
ូ

អ្ែ្បស្សន្ុ ត្ថ សុតាំ អ្ែ្បាំ រ ុាំ រញ្ញតិ មាទវា

សិទទ
ធូ កាំ អ្ែស្សន្នាា កូន្ែ ន្ត្ថយាំវ រណឌន្ុ កា.

ន្លាន្ម្រែៀទន្រៀទម្រត្ថែ់សាាែ់តិចតួច សមាាល់េលួទម្រសួចរិទន្ចះទាល់

រិទែឹងរុទធន្រចទ៍ន្ៅន្សសសល់ ែូចកល់កបងកែបែែកន្ដា ។

ន្ៅកនុងអ្ណដូងរន្ដាទាល់ រិទបែលន្ៅសាាល់សរុម្រទន្ម្រៅ

សមាាល់អ្ណដូងបែលេលួទន្ៅ ថ្នន្ម្រៅថ្នធាំន្លើសនានា ។

(ន្លាកទីតិ ១៥)

[ 33 ]
 សករនាាតុ [ន្សដចសករនាាតុ] ឧការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. សករនាាត្ថ សករនាាត្ថន្រា

អា. សករនាាត សករនាាត្ថ សករនាាត្ថន្រា

ទុ. សករនាាត្ថរំ សករនាាត្ថន្រ-ន្រា

ត. សករនាាត្ថរា សករនាាត្ថន្រ ិ-សករនាាត្ថន្រភិ

ច. សករនាាតុ សករនាាត្ថរាទាំ សករនាាត្ថទាំ-តូទាំ-តុទាំ

រី. សករនាាត្ថរា សករនាាត្ថន្រ ិ-សករនាាត្ថន្រភិ

ឆ្. សករនាាតុ សករនាាត្ថរាទាំ សករនាាត្ថទាំ-តូទាំ-តុទាំ

ស. សករនាាតរិ សករនាាត្ថន្រសុ សករនាាតូសុ-តុសុ

ែិតុ [ ែិត្ថ ] ឧការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ែិត្ថ ែិតន្រា

អា. ែិត ែិត្ថ ែិតន្រា

ទុ. ែិតរំ ែិតន្រ ែិតន្រា

ត. ែិតរា ែិតុនា ែិតន្រ ិ-ភិ ែិតូ ិ-ភិ ែិតុ ិ-ភិ

ច. ែិតុ ែិតុន្នា ែិតុស្ស ែិតរាទាំ ែិត្ថទាំ ែិតូទាំ ែិតុទាំ

រី. ែិតរា ែិតន្រ ិ-ភិ ែិតូ ិ-ភិ ែិតុ ិ-ភិ

ឆ្. ែិតុ ែិតុន្នា ែិតុស្ស ែិតរាទាំ ែិត្ថទាំ ែិតូទាំ ែិតុទាំ

ស. ែិតរិ ែិតន្រសុ ែិតូសុ ែិតុសុ

រហារនាាតុ ែាំបែកែូច សករនាាតុ, សរេ ភាតុ ែងែអូទម្រែុស ែាំបែក ែូច ែិតុ ។

[ 34 ]
 អ្ភិភូ [ម្ររះាមាាស់] ឩការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. អ្ភិភូ អ្ភិភូ អ្ភិភុន្វា

អា. អ្ភិភុ អ្ភិភូ អ្ភិភុន្វា

ទុ. អ្ភិភុាំ អ្ភិភូ អ្ភិភុន្វា

ត. អ្ភិភុនា អ្ភិភូ ិ អ្ភិភូភិ

ច. អ្ភិភុន្នា អ្ភិភុស្ស អ្ភិភូទាំ

រី. អ្ភិភុនា អ្ភិភុសាា អ្ភិភុមាា អ្ភិភូ ិ អ្ភិភូភិ

ឆ្. អ្ភិភុន្នា អ្ភិភុស្ស អ្ភិភូទាំ

ស. អ្ភិភុសមឹ អ្ភិភុរហិ អ្ភិភូសុ

សយរភ,ូ ន្វស្សភូ ទិង ែរាភិភូ ែាំបែកែូច អ្ភិភូ ។

ស ភូ [ អ្នកន្កើតម្រររគាា] ឩការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ស ភូ ស ភូ ស ភុន្វា ស ភុន្នា

អា. ស ភុ ស ភូ ស ភុន្វា ស ភុន្នា

ទុ. ស ភុាំ ស ភូ ស ភុន្វា ស ភុន្នា

ត. ស ភុនា ស ភូ ិស ភូភិ

ច. ស ភុន្នា ស ភុស្ស ស ភូទាំ

រី. ស ភុនា ស ភុសាា ស ភុមាា ស ភូ ិស ភូភិ

ឆ្. ស ភុន្នា ស ភុស្ស ស ភូទាំ

ស. ស ភុសមឹ ស ភុរហិ ស ភូសុ

[ 35 ]
 សរពញ្ញូ [ ម្ររះសរពញ្ញូ ] ឩការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. សរពញ្ញូ សរពញ្ញូ សរពញ្ញុន្នា

អា. សរពញ្ញុ សរពញ្ញូ សរពញ្ញុន្នា

ទុ. សរពញ្ញុាំ សរពញ្ញូ សរពញ្ញុន្នា

ត. សរពញ្ញុនា សរពញ្ញូ ិ សរពញ្ញូភិ

ច. សរពញ្ញុន្នា សរពញ្ញុស្ស សរពញ្ញូទាំ

រី. សរពញ្ញុនា សរពញ្ញុសាា សរពញ្ញុមាា សរពញ្ញូ ិ សរពញ្ញូភិ

ឆ្. សរពញ្ញុន្នា សរពញ្ញុស្ស សរពញ្ញូទាំ

ស. សរពញ្ញុសមឹ សរពញ្ញុរហិ សរពញ្ញូសុ

ររគញ្ញូ,ធរមញ្ញូ,អ្តថញ្ញូ,កាលញ្ញូ,រតតញ្ញូ,រតតញ្ញូ, កតញ្ញូ, តេញ្ញូ, វិញ្ញូ, វិទូ, ន្វទរូ, បាររូ ែាំបែកែូច សរពញ្ញូ

ន្គា [ ន្គា ] ឱការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ន្គា គាន្វា រន្វា

អា. ន្គា គាន្វា រន្វា

ទុ. គាវុំ គាវំ រវំ គាន្វា រន្វា

ត. គាន្វទ រន្វទ ន្គា ិ ន្គាភិ

ច. គាវស្ស រវស្ស រវំ រុទនាំ ន្គាទាំ

រី. គាវា គាវសាា គាវមាា រវា រវសាា រវមាា ន្គា ិ ន្គាភិ

ឆ្. គាវស្ស រវស្ស រវំ រុទនាំ ន្គាទាំ

ស. គាន្វ គាវសមឹ គាវរហិ រន្វ រវសមឹ រវរហិ គាន្វសុ រន្វសុ ន្គាសុ

[ 36 ]
 សងគ គាថ្ន

ែុរិន្សា រុណវា រាា សារគិ ទណឌី ច ភិកខុ ច

សត្ថាភិភូ ច សរពញ្ញូ ន្គាតិ ែុលលិងគសងគន្ហា.

សរុែការទតែល
ុ ង
លិ គ

ែុរិស អ្ការទត ែុាំ. អាែ អ្ការទត ែុាំ. ថ្នរ អ្ការទត ែុាំ.

រុណវទតុ ឧការទត ែុាំ. ិរវទតុ ឧការទត ែុាំ. សតិរទតុ ឧការទត ែុាំ.

រចឆទត អ្ការទត ែុាំ. ភវទត អ្ការទត ែុាំ. ភទទត អ្ការទត ែុាំ.

សទត អ្ការទត ែុាំ. រាជ អ្ការទត ែុាំ. ម្ររ ម អ្ការទត ែុាំ.

អ្តត អ្ការទត ែុាំ. សេ អ្ការទត ែុាំ. អាតុរ អ្ការទត ែុាំ.

ែុរ អ្ការទត ែុាំ. យុវ អ្ការទត ែុាំ. សា អាការទត ែុាំ.

អ្រគិ ឥការទត ែុាំ. ទណឌី ឦការទត ែុ.ាំ ភិកខុ ឧការទត ែុាំ.

ន្ តុ ឧការទត ែុាំ. ជទតុ ឧការទត ែុាំ. សតថុ ឧការទត ែុាំ.

កតតុ ឧការទត ែុាំ. សករនាាតុ ឧការទត ែុាំ. ែិតុ ឧការទត ែុាំ.

អ្ភិភូ ឩការទត ែុាំ. ស ភូ ឩការទត ែុាំ. សរពញ្ញូ ឩការទត ែុាំ.

ន្គា ឱការទត ែុាំ.

ទតថិ វិាស
ា រាំ រិតតាំ ទតថិ រ្ាធិសន្មា រិែុ

ទតថិ អ្តតសរាំ ន្ែរាំ ទតថិ ករមសរាំ រលាំ.

មាទម្រទរ្យរិទន្សមើមាទវិាា មាទន្រាគារិទន្សមើពាលរង្វាទ

ម្រសឡាញ់អ្ែីរិទន្សមើម្រសឡាញ់ម្របាណ កមាាាំងអ្ែីរិទន្សមើសាាទកមាាាំងករម ។

(ន្លាកទីតិ ២៣)

[ 37 ]
 ២. ឥតថល
ិ ង
ិ គ
កញោ [ កញោ ] អាការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ
ឯក. រ ុ.

ែ. កញោ កញោ កញោន្ោ

អា. កន្ញ្ញ កញោ កញោន្ោ

ទុ. កញ្ញាំ កញោ កញោន្ោ

ត. កញោយ កញោ ិ កញោភិ

ច. កញោយ កញោទាំ

រី. កញោយ កញោ ិ កញោភិ

ឆ្. កញោយ កញោទាំ

ស. កញោយាំ កញោយ កញោសុ

អ្មាា [ មា៉ាក់ ] អាការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. អ្មាា អ្មាា អ្មាាន្ោ

អា. អ្រម អ្មាា អ្មាា អ្មាាន្ោ

ទុ. អ្រមាំ អ្មាា អ្មាាន្ោ

ត. អ្មាាយ អ្មាា ិ អ្មាាភិ

ច. អ្មាាយ អ្មាាទាំ

រី. អ្មាាយ អ្មាា ិ អ្មាាភិ

ឆ្. អ្មាាយ អ្មាាទាំ

ស. អ្មាាយាំ អ្មាាយ អ្មាាសុ

អ្នាា ទិង អ្មាា ែាំបែកែូច អ្មាា

[ 38 ]
 សរេែបាំ ែកែូច កញោ

សទាា ន្រធ្ល ែញោ វិាា ចិនាា រនាា វីណ្ដ តណ្ដា

ឥចាោ រុចាោ ឯា មាោ ន្រត្ថា រត្ថា សិកាា ភិកាា.

ជង្ោ រីវា ជិវាា វាចា ឆ្ងោ អាសា រង្វា នាវា

គាថ្ន ន្សនា ន្លខា សាលា មាលា ន្វលា ែូា េិឌ្ឌឌ.

ែិបាសា ន្វទនា សញោ ន្ចតនា តសិនា ែា

ន្ទវត្ថ វែដកា ន្គាធ្ល រលាកា ែរិសា សភា.

ឩកា ន្សផ្កលិកា លង្វា សលាកា វាលិកា សិខា

វិសាខា វិសិខា សាខា វចា វញ្្ោ ជដ្ឋ ដ្ឋ.

ន្ជដ្ឋា ន្សាណ្ដឌ វិតណ្ដឌ ច ករុណ្ដ វទិត្ថ លត្ថ

កថ្ន ទិទាា សុធ្ល រាធ្ល វាសនា សឹសបា ែបា.

ែភា សីមា េមា ាោ េតតិោ សកខរា សុរា

ន្ទាលា តុលា សិលា លីលា លាន្លលា ន្រេលា កលា.

វឡវាលរពុសា រូសា រញ្ជូសា សុលសា ទិសា

នាសា ជុណ្ដា រុហា ឦហា លសិកា វសុធ្លទន្ោ.

ន្លាភន្រៀទរិទច្ាស់ម្រតង់ណ្ដ

ន្ោ សិន្ស្ា សិែប្ ន្លាន្ភទ រ ុាំ រណ្ដាតិ តាំ សិែប្ ាំ

រូន្គាវ សុែទ
ិ ាំ ែស្សាំ កន្េតុរប្ ិ ទ ឧស្សន្ .

សិស្សឯនា៉ាន្លាភរន្ែៀទន្រៀទរួសែទ ចាាំរិទសាាត់មាត់រិទបសដងបេលងរិទបាទ

ែូចរទុស្សរយល់សែដិែឹងសរែសាាទ បេលងរុាំបាទរំខាទចិតតអ្ិះអ្ុះន្អ្ើយ ។

(ន្លាកទីតិ ៣៨)

[ 39 ]
 សរេែបាំ ែកែូច កញោ

សទាា = សទាា ជាំន្ទឿ, ន្រធ្ល = ម្របាាា, ែញោ = ែញោ ម្របាាា, វិាា = ចាំន្ណះវិទ្ា, ចិនាា = រាំទិត, រនាា
= ម្របាាា, វីណ្ដ = រិណ ចាែុី, តណ្ដា = តណ្ដា, ឥចាោ = ន្សចកដីម្របាថ្នា, រុចាោ = ការបាត់សាារតី,
សទលែ់, ឯា =ន្សចកដីម្រតូវការ, មាោ = រុតត្បុត, ន្រត្ថា = ន្រត្ថា, រត្ថា = ម្រែមាណ, សិកាា = ចាំណុច
បែលរួរសិក្ា, ភិកាា = ចង្វាទ់, ជង្ោ = សមង, រីវា = ក, ជិវាា = អ្ណ្ដាត, វាចា = វាចា, ឆ្ងោ = រលែ់
ម្រសន្មាល អាសា = ន្សចកដីសង្ឃឹរ, រង្វា = ទន្ទលរង្វា, នាវា = ទូក សាំន្ៅ កបា៉ាល់, គាថ្ន = គាថ្ន,
ន្សនា = កងទ័រ, ន្លខា = រាំទូស ចាំណ្ដរ, សាលា = ន្រាង, មាលា = កម្ររងផ្កា, ន្វលា = ន្ម្រតើយ
ន្រល ន្រលន្វលា, ែូា = ការែូា, េិឌ្ឌឌ = ការន្លង បល្បង កីឡា, ែិបាសា = ន្សចកដីន្ម្រសក, ន្វទនា
= សាំន្ណ្ដយ, សញោ = ន្្ាះ, ន្ចតនា = ន្ចតនា, តសិនា = ចាំណង់, ែា = រួកសតែ ម្រែាជទ,
ន្ទវត្ថ = ន្ទពាា, វែដកា = សតែម្រកួច, ន្គាធ្ល = ទទ្សង, រលាកា = កុក, ែរិសា =ែរិស័ទ, សភា =
ទីម្រែជុាំ សភា, ឩកា = ត្ច, ន្សផ្កលិកា = សារាយ កទេួតត្ម្ររ លង្វា = ន្កាះលង្វា, សលាកា = សាាក
ខាាច់ ន្ឆ្ងាត, វាលិកា = េ្ាច់, សិខា = អ្ណ្ដាតន្ភលើង, វិសាខា = ផ្កាយវិសាខា, វិសខា
ិ = េនល់, សាខា
= បរក, វចា = ម្រែទាល, វញ្្ោ = ម្រសីអារ, ជដ្ឋ = កណ្ដាញ់សក់ ផ្នួងសក់, ដ្ឋ = រួក ែទ ម្រកុរ
ែូង, ន្ជដ្ឋា = ផ្កាយន្ជដ្ឋា, ន្សាណ្ដឌ = ម្រែន្មាយែាំរី, វិតណ្ដឌ = ពាក្យរិចាោទិែឋិ, ករុណ្ដ = ន្សចកដី
អាណិត, វទិត្ថ = ម្រសម្រី ករុាំ, លត្ថ = វលលិ៍, កថ្ន = ន្រឿង, ទិទាា = ែាំន្ណក, សុធ្ល = កាំន្បារស, រាធ្ល =
ផ្កាយន្កាាក, វាសនា = សាំណ្ដង, សឹសបា = ន្ែើរធនង់, ែបា = ន្រាងទឹកផ្ឹក, ែភា = រទលឹ, សីមា =
សីមា, េមា = អ្ាំណត់, ាោ = ម្រែរទធ, េតតោ
ិ = ក្សម្រតី, សកខរា = ែុាំម្រកួស, សុរា = ម្រសា, ន្ទាលា =
ន្ទាង អ្ម្រងឹង, តុលា = ជញ្ជីង, សិលា = េម, លីលា = ែាំន្ណើរោងោស, លាលា = ទឹកមាត់, ឯលា
= ទឹកមាត់, ន្រេលា = បេ្សម្រកវាត់, កលា = ែាំបណក, វឡវា = សតែលា, អ្លរពសា
ុ = ន្្ាះន្ទរ
កញោ, រូសា = ន្ររុរព, រញ្ជសា
ូ = ឹែ, សុលសា = នាងសុលសា, ទិសា = ទិស, នាសា = ម្រចរុះ,
ជុណ្ដា = បេភលឺ ន្េនើត, រុហា = លាាង រូងភនាំ, ឦហា = ន្សចកដីរ្ាោរ, លសិកា = សាំន្បារ, វសុធ្ល =
បផ្ទែី ។

********

[ 40 ]
 រតតិ [ រាម្រតី ] ឥការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. រតតិ រតតី រតតិន្ោ រន្ត្ា

អា. រតតិ រតតី រតតិន្ោ

ទុ. រតតឹ រតតី រតតិន្ោ

ត. រតតិោ រតតី ិ-រតតីភិ រតតិ ិ-រតតិភិ

ច. រតតិោ រតតីទាំ រតតិទាំ

រី. រតតិោ រត្ា រតតី ិ-រតតីភិ រតតិ ិ-រតតិភិ

ឆ្. រតតិោ រតតីទាំ រតតិទាំ

ស. រត្យាំ រតតិយាំ រត្ា រតតឹ រន្ត្ថា រតតិោ រតតីសុ រតតិសុ

ែតតិ [ ចាំបណកែុណ្យ ] ឥការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ែតតិ ែតតី ែតតិន្ោ

អា. ែតតិ ែតតី ែតតិន្ោ

ទុ. ែតតឹ ែតតី ែតតិន្ោ

ត. ែតតិោ ែតតី ិ-ែតតីភិ ែតតិ ិ-ែតតិភិ

ច. ែតតិោ ែតតីទាំ ែតតិទាំ

រី. ែតតិោ ែតតី ិ-ែតតីភិ ែតតិ ិ-ែតតិភិ

ឆ្. ែតតិោ ែតតីទាំ ែតតិទាំ

ស. ែតតិយាំ ែតតិោ ែតតីសុ ែតតិសុ

[ 41 ]
 សរេែបាំ ែកែូច រតតិ

ែតតិ យុតតិ វុតតិ កិតតិ រុតតិ តិតតិ េទតិ កទតិ

សទតិ តទតិ សិទធិ សុទធិ ឥទធិ វុទធិ រុទធិ ន្ពាធិ.

ភូរិ ាតិ ែីតិ សូតិ ទទេិ សទធិ សាណិ ន្កាែិ

ទិែឋិ វុឌ្ឍិ តុែឋិ យែឋិ បាឡិ អាឡិ នាឡិ ន្កឡិ.

សតិ រតិ រតិ ចុតិ, ធិតិ យុវតិ វិកតិ, រតិ រុចិ រសមិ អ្សទិ, វសទិ ឱសធិ អ្ងគុលិ ធូលិ, ទុទេុភិ
ន្ទាណិ អ្ែវិ ឆ្វិ អាទីទិ ឥការទតនាមាទិ.

(ន្វៀរបលងរូែ រន្ត្ា កនុង ែឋមា, រត្ា កនុង ែញ្ចរី ទិង រត្ា រត្យាំ រតតឹ រន្ត្ថា កនុង សតតរី ន្ម្រៅរីន្ទះ ែាំបែក
ែូច រតតិ )

********

ែតតិ = ទាហាទន្ជើងន្គាក, យុតតិ = ន្សចកដីសររួរ, វុតតិ = ពាក្យអ្ធិែ្ាយសូម្រត, កិតតិ = កិតតិនារ, រុតតិ

= ន្សចកដីរួចផ្ុត, តិតតិ = ន្សចកដីបឆ្អត, េទតិ = អ្ាំណត់, កទតិ = សម្ររស់,សទតិ = ន្សចកដីសៃែ់, តទតិ =
បែែបផ្ទ, សិទធិ = ន្សចកដីសន្ម្ររច, សុទធិ = ន្សចកដីែរិសុទធ, ឥទធិ =ឫទធិ៍, វុទធិ = ន្សចកដីចន្ម្ររើទ, រុទធិ =
ម្រែីា, ន្ពាធិ = ការម្រត្ថស់ែឹង,ភូរិ = បផ្ទែី, ាតិ = ការន្កើត,ម្រែន្ភទ, ែីតិ =ន្សចកដីបឆ្អតចិតត, សូតិ =
ការន្កើត, ទទេិ = ន្សចកដីន្ភលើតន្ភលើទ, សទធិ = ែែិសទធិ, សាណិ = វាាំងទទ, ន្កាែិ = ចុង ន្កាែិ, ទិែឋិ =
រាំន្ ើញ ន្សចកដីយល់ន្ ើញ, វុឌឍ្ ិ = ន្សចកដីចន្ម្ររើទ, តុែឋិ = អ្ាំណរ, យែឋិ = ន្ឈើម្រចត់, បាឡិ = ជួរ រឹរ
បាឡី, អាឡិ = ជួរ, នាឡិ = នាល, ន្កឡិ = ការន្លង, សតិ = ន្សចកដីរលឹក, រតិ = ន្សចកដីយល់ែឹង,
រតិ = ទាំន្ៅ ការន្ៅ, ចុតិ = ការឃ្លាត ការច្យុត, ធិតិ = ន្សចកដីម្រែឹងបម្រែង, យុវតិ = ម្រសីជាំទង់, វិកតិ =
ការផ្កាស់ែដូរ, រតិ = ន្សចកដីន្ម្រតកអ្រ, រុចិ = ន្សចកដីគាែ់ចិតត, រសមិ = រសមី, អ្សទិ = ន្ផ្លកែន្នាារ, វសទិ =
ម្រកណ្ដត់ សាំរត់ ឱសធិ = ផ្កាយម្ររឹក, អ្ងគល
ុ ិ = ម្រមារត្ែ, ធូលិ = កាំន្ទច លអង ធូលី, ទុទភ
េុ ិ = សគរធាំ,
ន្ទាណិ = សនូកន្ឈើ, អ្ែវិ = ែងត្ម្ររ, ឆ្វិ = សរ្បុរបស្បក ។

[ 42 ]
 ឥតថី [ ម្រសី ] ឦការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះស

ឯក. រ ុ.

ែ. ឥតថី ឥតថី ឥតថិន្ោ

អា. ឥតថិ ឥតថី ឥតថិន្ោ

ទុ. ឥតថិយាំ ឥតថឹ ឥតថី ឥតថិន្ោ

ត. ឥតថិោ ឥតថី ិ ឥតថីភិ

ច. ឥតថិោ ឥតថីទាំ

រី. ឥតថិោ ឥតថី ិ ឥតថីភិ

ឆ្. ឥតថិោ ឥតថីទាំ

ស. ឥតថិយាំ ឥតថិោ ឥតថីសុ

ទទី [ សេឹង ] ឦការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ទទី ទទី ទន្ាា ទទិន្ោ

អា. ទទិ ទទី ទន្ាា ទទិន្ោ

ទុ. ទទិយាំ ទទឹ ទទី ទន្ាា ទទិន្ោ

ត. ទាា ទទិោ ទទី ិ ទទីភិ

ច. ទាា ទទិោ ទទីទាំ

រី. ទាា ទទិោ ទទី ិ ទទីភិ

ឆ្. ទាា ទទិោ ទទីទាំ

ស. ទជជាំ ទទិយាំ ទទិោ ទទីសុ

[ 43 ]
 សរេែបាំ ែក ឥតថី

រ ី ន្វតរណី វាែី បាែលី កទលី ែី

នារី កុមារី តរុណី វារុណី ម្រពា មណី សេី.
រទធរពី កិទនរី នារី ន្ទវី យកខី អ្ជី រិរី
វាទរី សូករី សី ី ាំសី កាកី ច កុកកុែី.
មាទវី, នាវិកី, ន្វទន្តយ្យី, ន្គាតរី, រុណវតី, កុលវតី, សីលវតី, យសវតី, រូែវតី, សតិរតី,
ន្គារតី, រ តី, ន្ភាតី, ភិកខុទី, រ ែត្ថទី, រាជិទី, ទណឌិទី, តថិទី, ន្រធ្លវិទី, តែស្សិទី, ែិយភាណិទី,
ភយទស្ាវិទី, ភុត្ថាវិទី, ធរមចារិទី, ែរចិតតវិទុទី, យកខិទី, សី ិទី, មាតុលាទី, អ្យ្យកាទី, វរុណ្ដទី ។
********
រ ី = បផ្ទែិ, ន្វតរណី = សេឹងន្វតរណី, វាែី = ែឹង, បាែលី = ន្ែើរម្រចន្ទៀង, កទលី = ន្ែើរន្ចក,
ែី = កអរទឹក, នារី = ម្រសី, កុមារី = ន្កមងម្រសី, តរុណី = ម្រករុាំ, វារុណី = ធមែ់, ម្រពា ណ
ម ី = ម្រពា មណី,
សេី = ម្រមាក់ (រិតតម្រសី សមាាញ់ម្រសី), រទធរពី = នាងរទធរព, កិទរន ី = នាងកិទនរ, នារី = នាងនារ,
ន្ទវី = ម្ររះរាជិទី, យកខី = នាងយក្ស, អ្ជី = របរញី, រិរី = កាាទ់ញី, វាទរី = សាាញី, សូករី = ម្រជូកញី,
សី ី = ន្ត្ថញី, ស
ាំ ី = ង្សញី, កាកី = បកអកញី, កុកែ
កុ ី = មាទ់ញី ។

ន្ៅបក្បរែណឌត
ិ រិទបសែងវិាា

ោវជីវរ្បិ ន្ច ពាន្លា ែណឌត

ិ ាំ ែយិរបា
ុ សតិ
ទ ន្សា ធរមាំ វិានាតិ ទរពិ សូែរសាំ យថ្ន.

ពាលន្លាចូលន្ៅផ្ងែណឌិត ម្រត្ថអ្ស់ជីវិតលង់អ្ន្ទក
រិទែឹងរសធរ៌អាេ៌ាឯក ែូចបវករិទែឹងរសសរល ។
(ន្លាកទីតិ ២៥)

[ 44 ]
 ែុេវី [ បផ្ទែី ] ឦការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ែុេវី ែុេវី ែុេវិន្ោ

អា. ែុេវិ ែុេវី ែុេវិន្ោ

ទុ. ែុេវិយាំ ែុេវឹ ែុេវី ែុេវិន្ោ

ត. ែុេវិោ ែុេវី ិ ែុេវីភិ

ច. ែុេរ្ា ែុេវិោ ែុេវីទាំ

រី. ែុេរ្ា ែុេវិោ ែុេវី ិ ែុេវីភិ

ឆ្. ែុេរ្ា ែុេវិោ ែុេវីទាំ

ស. ែុេរ្យាំ ែុេវិយាំ ែុេវិោ ែុេវីសុ

[ ែេវី ែឋវី ែធវី ែុេវី មាទទ័យែូចគាា រឺ បផ្ទែី ]

គាវី [ ន្គាញី] ឦការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. គាវី គាវី គាវិន្ោ

អា. គាវិ គាវី គាវិន្ោ

ទុ. គាវិយាំ គាវឹ គាវី គាវិន្ោ

ត. គាវិោ គាវី ិ គាវីភិ

ច. គាវិោ គាវីទាំ

រី. គាវិោ គាវី ិ គាវីភិ

ឆ្. គាវិោ គាវីទាំ

ស. គាវិយាំ គាវិោ គាវីសុ

[ 45 ]
 រុណវតី [ ស្ត្សតីបែលមាទរុណ ] ឦការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. រុណវតី រុណវតី រុណវតិន្ោ

អា. រុណវតិ រុណវតី រុណវតិន្ោ

ទុ. រុណវតិយាំ រុណវតឹ រុណវតី រុណវតិន្ោ

ត. រុណវតិោ រុណវតី ិ រុណវតីភិ

ច. រុណវតិោ រុណវតីទាំ

រី. រុណវតិោ រុណវតី ិ រុណវតីភិ

ឆ្. រុណវតិោ រុណវតីទាំ

ស. រុណវតិយាំ រុណវតិោ រុណវតីសុ

រុណវទតី [ ស្ត្សតីបែលមាទរុណ ] ឦការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. រុណវទតី រុណវទតី រុណវទតិន្ោ

អា. រុណវទតិ រុណវទតី រុណវទតិន្ោ

ទុ. រុណវទតិយាំ រុណវទតឹ រុណវទតី រុណវទតិន្ោ

ត. រុណវទតិោ រុណវទតី ិ រុណវទតីភិ

ច. រុណវទតិោ រុណវទតីទាំ

រី. រុណវទតិោ រុណវទតី ិ រុណវទតីភិ

ឆ្. រុណវទតិោ រុណវទតីទាំ

ស. រុណវទតិយាំ រុណវទតិោ រុណវទតីសុ

[ 46 ]
 សរេែបាំ ែកែូច រុណវតី
មាទវី = រទុស្សម្រសី, នាវិកី = ម្រសីបែលឆ្លងន្ដ្ឋយទូក, ន្វទន្តយ្យី = ធីត្ថនាងវិនាា, ន្គាតរី = ធីត្ថនាង
ន្គាតរី, រុណវតី = ម្រសីបែលមាទរុណ, កុលវតី = ម្រសីបែលមាទម្រតកូល, សីលវតី = ម្រសីបែលមាទ
សីល, យសវតី = ម្រសីបែលមាទយស, រូែវតី = ម្រសីបែលមាទរូែសម្ររស់, សតិរតី = ម្រសីបែលមាទ
សាារតីលអ, ន្គារតី = ម្រសីបែលមាទន្គាន្ម្រចើទ, រ តី = ម្រសីបែលែូា ធាំ, ន្ភាតី = នាងែ៏ចន្ម្ររើទ, ភិកទ
ខុ =
ី
ភិកខុទី, រ ែត្ថទី = ម្រសីមាាស់ផ្េះ, ភិកទ
ខុ ី = ភិកខុទី, រាជិទី = ន្សដចម្រសី, ទណឌទ
ិ ី = ម្រសីបែលមាទន្ឈើម្រចត់,
តថទ
ិ ី = ែាំរីញី, ន្រធ្លវិទី = ម្រសីបែលមាទម្របាាា, តែស្សទ
ិ ី = ម្រសីបែលមាទតែៈ, ែិយភាណិទី = ម្រសី
បែលទិោយសាំែីរីន្រាះ, ភយទស្ាវិទី = ម្រសីបែលន្ ើញន្ម្រគាះភ័យ, ភុត្ថវា ទ
ិ ី = ម្រសបី ែលែរិន្ភារ,
ធរមចារិទី = ម្រសីបែលម្រែម្ររឹតតធរ៌, ែរចិតវត ទ
ិ ទ
ុ ី = ម្រសីបែលែឹងចិតតអ្នកែត្ទ, យកខទ
ិ ី = ម្រសីយក្ស, សី ទ
ិ ី=
ន្ត្ថញី, មាតុលាទី = រីង, អ្យ្យកាទី = ោយ, វរុណ្ដទី = ាោរែស់ម្ររះវរុណ ។

********

[ 47 ]
 រចឆទតី [ កាំរុងន្ៅ ] ឦការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. រចឆទតី រចឆទតី រចឆទតិន្ោ

អា. រចឆទតិ រចឆទតី រចឆទតិន្ោ

ទុ. រចឆទតិយាំ រចឆទតឹ រចឆទតី រចឆទតិន្ោ

ត. រចឆទតិោ រចឆទតី ិ រចឆទតីភិ

ច. រចឆទតិោ រចឆទតីទាំ

រី. រចឆទតិោ រចឆទតី ិ រចឆទតីភិ

ឆ្. រចឆទតិោ រចឆទតីទាំ

ស. រចឆទតិោ រចឆទតិយាំ រចឆទតីសុ

កន្រាទតី [ កាំរុងន្ធែើ ] ឦការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. កន្រាទតី កន្រាទតី កន្រាទតិន្ោ

អា. កន្រាទតិ កន្រាទតី កន្រាទតិន្ោ

ទុ. កន្រាទតិយាំ កន្រាទតឹ កន្រាទតី កន្រាទតិន្ោ

ត. កន្រាទតិោ កន្រាទតី ិ កន្រាទតីភិ

ច. កន្រាទតិោ កន្រាទតីទាំ

រី. កន្រាទតិោ កន្រាទតី ិ កន្រាទតីភិ

ឆ្. កន្រាទតិោ កន្រាទតីទាំ

ស. កន្រាទតិោ កន្រាទតិយាំ កន្រាទតីសុ

[ 48 ]
 ន្បាកខរណី [ ម្រសះឈូក ] ឦការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ន្បាកខរណី ន្បាកខរណី ន្បាកខរន្ញោ ន្បាកខរណិន្ោ

អា. ន្បាកខរណិ ន្បាកខរណី ន្បាកខរន្ញោ ន្បាកខរណិន្ោ

ទុ. ន្បាកខរណិយាំ ន្បាកខរណឹ ន្បាកខរណី ន្បាកខរន្ញោ ន្បាកខរណិន្ោ

ត. ន្បាកខរញោ ន្បាកខរណិោ ន្បាកខរណី ិ ន្បាកខរណីភិ

ច. ន្បាកខរញោ ន្បាកខរណិោ ន្បាកខរណីទាំ

រី. ន្បាកខរញោ ន្បាកខរណិោ ន្បាកខរណី ិ ន្បាកខរណីភិ

ឆ្. ន្បាកខរញោ ន្បាកខរណិោ ន្បាកខរណីទាំ

ស. ន្បាកខរញ្ញាំ ន្បាកខរណិយាំ ន្បាកខរណិោ ន្បាកខរណីសុ

ោរុ [ ែែរ ] ឧការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ោរុ ោរូ ោរុន្ោ

អា. ោរុ ោរូ ោរុន្ោ

ទុ. ោរុាំ ោរូ ោរុន្ោ

ត. ោរុោ ោរូ ិ-ោរូភិ ោរុ ិ-ោរុភិ

ច. ោរុោ ោរូទាំ ោរុទាំ

រី. ោរុោ ោរូ ិ-ោរូភិ ោរុ ិ-ោរុភិ

ឆ្. ោរុោ ោរូទាំ ោរុទាំ

ស. ោរុយាំ ោរុោ ោរូសុ ោរុសុ

[ 49 ]
 សរេែបាំ ែក ោរុ

ោរុ ធ្លតុ កាសុ ន្ធទុ ទទេុ កណឌុ កន្រណុ ច

រជជុ សស្សុ ែិយងគូឡូ- ត្យុការទតិតថិកា តថ្ន.

********

ោរុ = ែែរ, ធ្លតុ = អ្នកម្រទម្រទង់ អ្នកែន្ងកើត កាសុ = រន្ដា, ន្ធទុ = ន្រន្គាទឹកន្ដ្ឋះ, ទទេុ = បម្រសង,
កណឌុ = ន្រារភលឹ, កន្រណុ = ែាំរីញី, រជជុ = បេ្ស, សស្សុ = បរ៉ែន្កមក, ែិយងគុ = ន្ែើរម្រែយងគុ, ឧឡុ = ផ្កាយ,
ឧតុ = រែូវ ។

********

[ 50 ]
 មាតុ [ មាត្ថ ] ឧការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. មាត្ថ មាតន្រា

អា. មាត មាត្ថ មាតន្រា

ទុ. មាតរំ មាតន្រ មាតន្រា

ត. មាតរា មាតុោ រត្ា មាតន្រ ិ-មាតន្រភិ មាតូ ិ-មាតូភិ មាតុ ិ-មាតុភិ

ច. មាតុ មាតុស្ស មាតុោ មាតរាទាំ មាត្ថទាំ មាតូទាំ មាតុទាំ

រី. មាតរា មាតុោ មាតន្រ ិ-មាតន្រភិ មាតូ ិ-មាតូភិ មាតុ ិ-មាតុភិ

ឆ្. មាតុ មាតុស្ស មាតុោ មាតរាទាំ មាត្ថទាំ មាតូទាំ មាតុទាំ

ស. មាតរិ មាតន្រសុ មាតូសុ មាតុសុ

ធីតុ (កូទម្រសី) ទិង ទុ ត

ិ ុ (កូទម្រសី) ែាំបែកែូច មាតុ

ជរពូ [ ន្ែើរម្ររីង ] ឩការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ជរពូ ជរពូ ជរពុន្ោ

អា. ជរពុ ជរពូ ជរពុន្ោ

ទុ. ជរពុាំ ជរពូ ជរពុន្ោ

ត. ជរពុោ ជរពូ ិ ជរពូភិ

ច. ជរពុោ ជរពូទាំ

រី. ជរពុោ ជរពូ ិ ជរពូភិ

ឆ្. ជរពុោ ជរពូទាំ

ស. ជរពុយាំ ជរពុោ ជរពូសុ

[ 51 ]
 សរេែាំបែក ជរពូ

វធូ ជរពូ ចរូ កចឆូ សរភូ សររូ សុភូ

វារូរូ នារនាសូរូ សុតទូការអ្ទតកា.
*******
វធូ = កូទម្រករុាំ,កូទម្រែសាម្រសី, ជរពូ = ម្ររីង, ចរូ=កងទ័រ, កចឆូ = កររមាស់, សរភូ = សេឹងសរភូ,សររូ =
តុកបក,ជីងចក់, សុភូ = ម្រសីមាទចិន្ញ្ចើរសាាត, វារូរូ = ម្រសីមាទន្ៅាសាាត, នារនាសូរូ = ម្រសីមាទន្ៅា
សាាតែូចម្រែន្មាយែាំរី, សុតទូ =ម្រសីមាទរាងសាាត ។
*******
ន្គា [ ន្គាញី ] ឱការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ន្គា គាន្វា រន្វា

អា. ន្គា គាន្វា រន្វា

ទុ. គាវុំ គាវំ រវំ គាន្វា រន្វា

ត. គាន្វទ រន្វទ ន្គា ិ ន្គាភិ

ច. គាវស្ស រវស្ស រវំ រុទនាំ ន្គាទាំ

រី. គាវា គាវសាា គាវមាា រវា រវសាា រវមាា ន្គា ិ ន្គាភិ

ឆ្. គាវស្ស រវស្ស រវំ រុទនាំ ន្គាទាំ

ស. គាន្វ គាវសមឹ គាវរហិ រន្វ រវសមឹ រវរហិ គាន្វសុ រន្វសុ ន្គាសុ

[ 52 ]
 សងគ គាថ្ន

កញោ រតតិ ទទី ឥតថី មាតុលាទី ច ភិកខុទី

ទណឌិទី ោរុ មាត្ថ ច ជរពូ ន្គាតិតថិសងគន្ហា.

សរុែការទតឥតថល
ិ ង
ិ គ

កញោ អារទត ឥ., អ្មាា អាការទត ឥ., រតតិ ឥការទត ឥ., ែតតិ ឥការទត ឥ., ឥតថី ឦការទត ឥ., មាតុលាទី

ឦការទត ឥ., ភិកទ

ខុ ី ឦការទត ឥ., ទទី ឦការទត ឥ., ែុេវី ឦការទត ឥ., គាវី ឦការទត ឥ., រុណវតី

ឦការទត ឥ., រុណវទតី ឦការទត ឥ., រចឆទតី ឦការទត ឥ., កន្រាទតី ឦការទត ឥ., ន្បាកខករណី ឦការទត ឥ.,

ោរុ ឧការទត ឥ., មាតុ ឧការទត ឥ., ជរពូ ឩការទត ឥ., ន្គា ឱការទត ឥ. ។

********

[ 53 ]
 ៣. ទែុស
ាំ កលិងគ
ចិតត [ ចិតត ] អ្ការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ
ឯក. រ ុ.

ែ. ចិតតាំ ចិត្ថា ចិត្ថាទិ

អា. ចិតត ចិត្ថា ចិត្ថាទិ

ទុ. ចិតតាំ ចិន្តត ចិត្ថាទិ

ត. ចិន្តតទ ចិន្តត ិ ចិន្តតភិ

ច. ចិតតស្ស ចិត្ថាទាំ

រី. ចិត្ថា ចិតតសាា ចិតតមាា ចិន្តត ិ ចិន្តតភិ

ឆ្. ចិតតស្ស ចិត្ថាទាំ

ស. ចិន្តត ចិតតសមឹ ចិតតរហិ ចិន្តតសុ

ករម [ ករម,អ្ាំន្រើ ទន្ងែើ,ការង្វរ ] អ្ការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ករមាំ កមាា កមាាទិ

អា. ករម កមាា កមាាទិ

ទុ. ករមាំ កន្រម កមាាទិ

ត. ករមុនា ករមនា កន្រមទ កន្រម ិ កន្រមភិ

ច. ករមុន្នា ករមស្ស កមាាទាំ

រី. ករមុនា កមាា ករមសាា ករមមាា កន្រម ិ កន្រមភិ

ឆ្. ករមុន្នា ករមស្ស កមាាទាំ

ស. ករមទិ កន្រម ករមសមឹ ករមរហិ កន្រមសុ

[ 54 ]
 សរេែបាំ ែកែូច ចិតត

ែុញ្ញ បាែ ផ្ល រូែ សាធទាំ, ន្សាត ឃ្លទ សុេ ទុកខ ការណាំ

ទាទ សីល ធទ ្ទ ន្លាចទាំ, រូល កូល រល ាល រងគលាំ.

ទឡិទ លិងគ រុេងគ ជលរពុជាំ ែុលិទ ធញ្ញ ិរញ្ញ ែទារតាំ

ែទុរ ែណណ សុសាទ វនាយុធាំ ទយ ចីវរ វតថ កុលិស្ត្ទេិយាំ.

ទយទ វទទ ោន្នាទាទ ន្សាបាទ បាទាំ

ភវទ ភុវទ ន្លាហាលាត តុណឌណឌ ែីឋាំ

ករណ ររណ ញាណ្ដររមណ្ដរញ្ញ ត្ថណាំ

ចរណ ទររ តីរចឆតត ឆ្ិន្ទាាទកាទិ. (ែទរូែសិទធិ)

**********

ចិតតរស្សទធមាបាទាំ ែុញ្ញាំ បាែាំ ែទាំ រុេាំ

ន្លាហាលាតាំ កុលាំ កូលាំ ទឡិទាំ ែុលិនាយុធាំ

តុណឌណឌាំ ែតតទាំ ែីឋាំ ភវទាំ ភុវទាំ វទាំ

រូែាំ ករមាំ ផ្លាំ ន្សាតាំ ឃ្លទាំ ករណការណាំ

សុេាំ ទុកខាំ ធទាំ ទាទាំ សីលាំ ្ទាំ រលាំ ជលាំ

ន្លាចទាំ រកុែាំ រូលាំ លិងគងគាំ ែទុររពុជាំ

ែណណាំ ធញោរតាំ ាលាំ ិរញ្ញាំ ទយិស្ត្ទេិយាំ

សុសាទាំ ចីវរំ វតថាំ ទយទាំ វទន្នាទកាំ

ោទុយ្ាទុទាាទាំ បាទាំ ន្សាបាទាំ តីរសាធទាំ

ញាណ្ដររមណ្ដលរពទាំ ត្ថណ្ដរញ្ញាំ រំ រ ាំ

ចរណាំ ទររំ ឆ្តតាំ ឆ្ិទេាំ ររណមាទទាំ ។ (កចាាយទសុតតតថៈ)

[ 55 ]
 សរេែបាំ ែកែូច ចិតត

********

ែុញ្ញ = ែុណ្យ, បាែ = បាែ, ផ្ល = ផ្ល បផ្ល, រូែ = រូែ, សាធទ = ន្សចកដីសន្ម្ររច, ន្សាត =
ម្រតន្ចៀក, ឃ្លទ = ម្រចរុះ, សុេ = សុេ, ទុកខ = ទុកខ, ការណ = ន្ តុ, ទាទ = ការឲ្យ, សីល = សីល,
ធទ = ម្រទរ្យ លុយ, ្ទ = ្ទ, ន្លាចទ = បកវបភនក, រូល = ឫស, កូល = ម្រចាាំង, រល = កមាាាំង
ាល = សាំណ្ដញ់ រងគល = រងគល, ទឡិទ = ផ្កាឈូក, លិងគ = ន្ម្ររឿងសមាាល់ ន្ភទ, រុេ = មាត់, អ្ងគ
= អ្វយវៈ ជល = ទឹក, អ្រពជ
ុ = ផ្កាឈូក, ែុលទ
ិ = េ្ាច់, ធញ្ញ = ម្រសូវ, រិ ញ្ញ = ម្របាក់, ែទ = ន្ជើង,
អ្រត = ទិពាាទ, ែទុរ = ផ្កាឈូក, ែណណ = សលឹកន្ឈើ, សុសាទ = បា៉ាឆ្ង, វទ = ត្ម្ររ, អាយុធ = អាវុធ,
ទយ = ន្ែះែូង, ចីវរ = ចីររ, វតថ = សាំរត់, កុល = ម្រតកូល, ឥស្ត្ទយ
េិ = ឥស្ត្ទេីយ៍, ទយទ = បភនក,
វទទ = មាត់, ោទ = ោទពា ទៈ, ឧទាទ = ពាក្យែទលឺ, ន្សាបាទ = ជន្ណដើរ, បាទ = ទឹកន្ភសជជៈ,
ភវទ = ែទេែ់ លាំន្ៅ ភុវទ = ន្លាក, ន្លា = ន្លា ៈ, អ្លាត = ែុាំន្ភលើង, តុណឌ = ចាំរុះ, អ្ណឌ = រង
សុត, ែីឋ = ន្ៅអ្ី ត្ថាំង ន្ជើងត្ថាំង ន្ជើងមា៉ា, ករណ = វតថា
ុ ន្ម្ររឿងន្ធែើ, ររណ = ន្សចកដីសាាែ់, ញាណ =
ចាំន្ណះែឹង, អាររមណ = អាររមណ៍, អ្រញ្ញ = ត្ម្ររ, ត្ថណ = ន្ម្ររឿងការពារ ទីរឹង ចរណ = ន្ជើង, ទររ =
ម្រកុង បេម្រត, តីរ = ន្ម្រតើយ, ឆ្តត = ឆ្ម្រត, ឆ្ិទេ = ម្រែន្ហាង, ឧទក= ទឹក, ចិតត = ចិតត, អ្ស្សទធ = ម្រតកូលឥត
សទាា, អាបាទ = ន្តៀរម្រសា, ែតតទ = កាំរង់បផ្, រកុែ = រកុែ, ឧយ្ាទ = ឧទ្ាទ, ឧទាាទ = ចាំណង
ន្ជើង, អាលរពទ = អាររមណ៍ តាំន្ណ្ដង, រ = ផ្េះ, រ = ផ្េះ, អាទទ = រុេ ។

********

[ 56 ]
 ថ្នរ [ កមាាាំង,ថ្នររល ] អ្ការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ថ្នរាំ ថ្នមា ថ្នមាទិ

អា. ថ្នរ ថ្នមា ថ្នមាទិ

ទុ. ថ្នរាំ ថ្នន្រ ថ្នមាទិ

ត. ថ្នរសា ថ្នន្រទ ថ្នរុនា ថ្នន្រ ិ ថ្នន្រភិ

ច. ថ្នរន្សា ថ្នរស្ស ថ្នរុន្នា ថ្នមាទាំ

រី. ថ្នមា ថ្នរសាា ថ្នរមាា ថ្នរុនា ថ្នន្រ ិ ថ្នន្រភិ

ឆ្. ថ្នរន្សា ថ្នរស្ស ថ្នរុន្នា ថ្នមាទាំ

ស. ថ្នរសិ ថ្នន្រ ថ្នរសមឹ ថ្នររហិ ថ្នន្រសុ

អ្ទធ [ ផ្លូវឆ្ងាយ,កាលយូរអ្បងែង ] អ្ការទត ែុាំ. ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. អ្ទាា/អ្ទធាំ អ្ទាា អ្ទាាន្នា/អ្ទាាទិ

អា. អ្ទធ អ្ទាា អ្ទាាន្នា/អ្ទាាទិ

ទុ. អ្ទាាទាំ អ្ទាាន្ទ អ្ទាាន្នា/អ្ទាាទិ

ត. អ្ទធុនា អ្ទាាន្ទ ិ អ្ទាាន្ទភិ

ច. អ្ទធុន្នា អ្ទាាទាំ

រី. អ្ទធុនា អ្ទាាន្ទ ិ អ្ទាាន្ទភិ

ឆ្. អ្ទធុន្នា អ្ទាាទាំ

ស. អ្ទធទិ អ្ទាាន្ទ អ្ទាាន្ទសុ

[ 57 ]
 រុណវទតុ [ បែលមាទរុណ ] ឧការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ
ឯក. រ ុ.
ែ. រុណវំ រុណវទតិ រុណវនាាទិ
អា. រុណវំ រុណវ រុណវា រុណវទតិ រុណវនាាទិ
ទុ. រុណវទតាំ រុណវន្ទត រុណវនាាទិ
ត. រុណវត្ថ រុណវន្ទតទ រុណវន្ទត ិ រុណវន្ទតភិ
ច. រុណវន្ត្ថ រុណវទតស្ស រុណវតាំ រុណវនាាទាំ
រី. រុណវត្ថ រុណវនាា រុណវទតសាា រុណវទតមាា រុណវន្ទត ិ រុណវន្ទតភិ
ឆ្. រុណវន្ត្ថ រុណវទតស្ស រុណវតាំ រុណវនាាទាំ
ស. រុណវតិ រុណវន្ទត រុណវទតសមឹ រុណវទតរហិ រុណវន្ទតសុ
រចឆទត [ កាំរុងន្ៅ ] អ្ការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ
ឯក. រ ុ.
ែ. រចឆាំ រចឆទតាំ រចឆនាា រចឆនាាទិ
អា. រចឆាំ រចឆ រចាោ រចឆនាា រចឆនាាទិ
ទុ. រចឆទតាំ រចឆន្ទត រចឆនាាទិ
ត. រចឆត្ថ រចឆន្ទតទ រចឆន្ទត ិ រចឆន្ទតភិ
ច. រចឆន្ត្ថ រចឆទតស្ស រចឆតាំ រចឆនាាទាំ
រី. រចឆត្ថ រចឆនាា រចឆទតសាា រចឆទតមាា រចឆន្ទត ិ រចឆន្ទតភិ
ឆ្. រចឆន្ត្ថ រចឆទតស្ស រចឆតាំ រចឆនាាទាំ
ស. រចឆតិ រចឆន្ទត រចឆទតសមឹ រចឆទតរហិ រចឆន្ទតសុ

[ 58 ]
 អ្ស្សទាា [ គាាទសទាា ] អាការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. អ្ស្សទធាំ អ្ស្សទាា អ្ស្សទាាទិ

អា. អ្ស្សទធ អ្ស្សទាា អ្ស្សទាាទិ

ទុ. អ្ស្សទធាំ អ្ស្សន្ទធ អ្ស្សទាាទិ

ត. អ្ស្សន្ទធទ អ្ស្សន្ទធ ិ អ្ស្សន្ទធភិ

ច. អ្ស្សទធស្ស អ្ស្សទាាទាំ

រី. អ្ស្សទាា អ្ស្សទធសាា អ្ស្សទធមាា អ្ស្សន្ទធ ិ អ្ស្សន្ទធភិ

ឆ្. អ្ស្សទធស្ស អ្ស្សទាាទាំ

ស. អ្ស្សន្ទធ អ្ស្សទធសមឹ អ្ស្សទធរហិ អ្ស្សន្ទធសុ

រុេនាសិកា [ មាត់ទិងម្រចរុះ ] អាការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក.

ែ. រុេនាសិកាំ

អា. រុេនាសិក

ទុ. រុេនាសិកាំ

ត. រុេនាសិន្កទ

ច. រុេនាសិកស្ស

រី. រុេនាសិកា រុេនាសិកសាា រុេនាសិកមាា

ឆ្. រុេនាសិកស្ស

ស. រុេនាសិន្ក រុេនាសិកសមឹ រុេនាសិករហិ

[ 59 ]
 អ្ែឋិ [ ឆ្អឹង,ម្រគាែ់បផ្លន្ឈើ ] ឥការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. អ្ែឋិ អ្ែឋី អ្ែឋីទិ

អា. អ្ែឋិ អ្ែឋី អ្ែឋីទិ

ទុ. អ្ែឋិិំ អ្ែឋី អ្ែឋីទិ

ត. អ្ែឋិនា អ្ែឋី ិ-អ្ែឋីភិ អ្ែឋិ ិ-អ្ែឋិភិ

ច. អ្ែឋិន្នា អ្ែឋិស្ស អ្ែឋីទាំ អ្ែឋិទាំ

រី. អ្ែឋិនា អ្ែឋិសាា អ្ែឋិមាា អ្ែឋី ិ-អ្ែឋីភិ អ្ែឋិ ិ-អ្ែឋិភិ

ឆ្. អ្ែឋិន្នា អ្ែឋិស្ស អ្ែឋីទាំ អ្ែឋិទាំ

ស. អ្ែឋិសមឹ អ្ែឋិរហិ អ្ែឋីសុ អ្ែឋិសុ

សុេការី [ បែលន្ធែើទូវន្សចកដីសុេ ] ឦការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. សុេការិ សុេការី សុេការីទិ

អា. សុេការិ សុេការី សុេការីទិ

ទុ. សុេការិទាំ សុេការឹ សុេការី សុេការីទិ

ត. សុេការិនា សុេការី ិ សុេការីភិ

ច. សុេការិន្នា សុេការិស្ស សុេការីទាំ

រី. សុេការិនា សុេការិសាា សុេការិមាា សុេការី ិ សុេការីភិ

ឆ្. សុេការិន្នា សុេការិស្ស សុេការីទាំ

ស. សុេការិទិ សុេការិសមឹ សុេការិរហិ សុេការីសុ

[ 60 ]
 សរេែបាំ ែកែូច អ្ែឋិ

********

អ្ែឋិ សតថិ ទធកខចឆិ វារិ សែ្បិ ទែុាំសកា.

**********

សតថិ = ន្ៅា, ទធិ = ទឹកន្ដ្ឋះជូរ, វារិ = ទឹក, អ្កខិ = បភនក, អ្ចឆិ = បភនក, អ្ចចិ = អ្ណ្ដាតន្ភលើង,
សែ្បិ = ទឹកន្ដ្ឋះថ្នា ។

សរេែបាំ ែកែូច សុេការី

សី ោយី = អ្នកន្ៅន្លឿទ, ម្ររ ចា

ម រី = ម្ររ មចារី, សចចវាទី = អ្នកទិោយការរិត, បាែការី
= អ្នកន្ធែើបាែ, ធរមចារី = អ្នកម្រែម្ររឹតតធរ៌ ។

*******

[ 61 ]
 អាយុ [ អាយុ ] ឧការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. អាយុ អាយូ អាយូទិ

អា. អាយុ អាយូ អាយូទិ

ទុ. អាយុាំ អាយូ អាយូទិ

ត. អាយុនា អាយុសា អាយូ ិ-អាយូភិ អាយុ ិ-អាយុភិ

ច. អាយុន្នា អាយុស្ស អាយូទាំ អាយុទាំ

រី. អាយុនា អាយុសាា អាយុមាា អាយូ ិ-អាយូភិ អាយុ ិ-អាយុភិ

ឆ្. អាយុន្នា អាយុស្ស អាយូទាំ អាយុទាំ

ស. អាយុសមឹ អាយុរហិ អាយូសុ អាយុសុ

ន្គាម្រតភូ [ ន្គាម្រតភូ ] ឩការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ន្គាម្រតភុ ន្គាម្រតភូ ន្គាម្រតភូទិ

អា. ន្គាម្រតភុ ន្គាម្រតភូ ន្គាម្រតភូទិ

ទុ. ន្គាម្រតភុាំ ន្គាម្រតភូ ន្គាម្រតភូទិ

ត. ន្គាម្រតភុនា ន្គាម្រតភូ ិ ន្គាម្រតភូភិ

ច. ន្គាម្រតភុន្នា ន្គាម្រតភុស្ស ន្គាម្រតភូទាំ

រី. ន្គាម្រតភុនា ន្គាម្រតភុសាា ន្គាម្រតភុមាា ន្គាម្រតភូ ិ ន្គាម្រតភូភិ

ឆ្. ន្គាម្រតភុន្នា ន្គាម្រតភុស្ស ន្គាម្រតភូទាំ

ស. ន្គាម្រតភុសមឹ ន្គាម្រតភុរហិ ន្គាម្រតភូសុ

អ្ភិភូ, សយរភូ, ធរមញ្ញូ ែាំបែកែូច ន្គាម្រតភូ

[ 62 ]
 សរេែបាំ ែក ែូច អាយុ

អាយុ ចកខុ វសុ ទារុ រធែរពុ តិែុ ិងគុ ច

សិរគុ រតថុ វតថុ ជតុ សាលែស្សុ ផ្លុ រិទេុ ច.

ចកខុ = បភនក, វសុ = ម្រទរ្យ, ធទុ = ធនូ សាា, ទារុ = ឧស, តិែុ = សាំណបា៉ាហាាំង, រធុ = ទឹក មុាំ,
អ្រពុ = ទឹក, ង
ិ គុ = រហា ឹងគ, សិងគុ = ម្ររុាំ , វតថុ = ន្រឿង វតថុ, រតថុ = ន្ម្រែង ទឹកន្ដ្ឋះរាវថ្នា, ជតុ = ល័េ,
អ្ស្សុ = ទឹកបភនក, សាលុ = ម្រកន្ៅឈូក, ផ្លុ = ថ្នាាំង, រិទេុ = ចាំណុច រិទេុ ទិរគ ិត ែាំណក់ទឹក

*******

[ 63 ]
 ចិតន្ត គា [ បែលមាទន្គារពាល ] ឱការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ចិតតរុ ចិតតរូ ចិតតរូទិ

អា. ចិតតរុ ចិតតរូ ចិតតរូទិ

ទុ. ចិតតរុាំ ចិតតរូ ចិតតរូទិ

ត. ចិតតរុនា ចិតតរូ ិ-ចិតតរូភិ ចិតតរុ ិ-ចិតតរុភិ

ច. ចិតតរុន្នា ចិតតរុស្ស ចិតតរូទាំ ចិតតរុទាំ

រី. ចិតតរុនា ចិតតរុសាា ចិតតរុមាា ចិតតរូ ិ-ចិតតរូភិ ចិតតរុ ិ-ចិតតរុភិ

ឆ្. ចិតតរុន្នា ចិតតរុស្ស ចិតតរូទាំ ចិតតរុទាំ

ស. ចិតតរុសមឹ ចិតតរុរហិ ចិតតរូសុ ចិតតរុសុ

————

នារ ៣ ោ៉ាង

១. នារែុលលិងគ មាទ ៧ ការទត រឺ ែុរិសាទិរណៈ, សាទិរណៈ, អ្រគិោទិរណៈ, ទណឌិោទិ-

រណៈ, ភិកខវាទិរណៈ, អ្ភិភាទិរណៈ ទិង ន្គា សរេ ។

២. នារឥតថិលិងគ មាទ ៦ ការទត រឺ កញោទិរណៈ, រតតិោទិរណៈ, ឥតថិោទិរណៈ, ោរុ-

អាទិរណៈ, ជរពូអាទិរណៈ ទិង ន្គា សរេ ។

៣. នារទែុាំសកលិងគ មាទ ៧ ការទត រឺ ចិត្ថាទិរណៈ, អ្ស្សទាាទិរណៈ, អ្ែឋ្ាទិរណៈ, សុេ-

ការិោទិរណៈ, អាោទិរណៈ, ន្គាម្រតភាទិរណៈ ទិង ចិតតន្គា សរេ ។

————

[ 64 ]
 សងគ គាថ្ន

ចិតតាំ ករមញ្ច អ្ស្សទធ- រេែឋិ សុេការិ ច

អាយុ ន្គាម្រតភុ ធរមញ្ញុ ចិតតរូតិ ទែុាំសន្ក.

សរុែការទតទែុស
ាំ កលិងគ

ចិតត អ្ការទត ទែុាំ, ករម អ្ការទត ទែុាំ, ថ្នរ អ្ការទត ទែុាំ, អ្ទធ អ្ការទត ទែុាំ, រុណវទតុ ឧការទត ទែុាំ,
រចឆទត អ្ការទត ទែុាំ, អ្ស្សទាា អាការទត ទែុាំ, រុេនាសិកា អាការទត ទែុាំ, អ្ែឋិ ឥការទត ទែុាំ, សុេការី
ឦការទត ទែុាំ, អាយុ ឧការទត ទែុាំ, ន្គាម្រតភូ ឩការទត ទែុាំ, ចិតន្ត គា ឱការទត ទែុាំ. ។

[ 65 ]
 ៤. សរពនារ
នារបែលន្ម្រែើជាំទួសនារសរេបាទទាាំង ៣ លិងគ ន្្ាះថ្ន សរពនារ ៗ មាទ ២៧ សរេ បចកា
៧ ម្រកុរ រឺ

១. សរព (ទាាំាំងរួង, ទាាំងអ្ស់, ទាាំងរូល, ទាាំងម្រសុង, រាល់, ម្ររែ់), ឧភយ (ទាាំងរីរ)

២. កតរ (ណ្ដ, រួយណ្ដ, ណ្ដេលះ, ែ៉ែុនាាទ), កតរ (ណ្ដ, រួយណ្ដ, ណ្ដេលះ, ែ៉ែុនាាទ),
ឥតរ (ន្ម្រៅន្ទះ), អ្ញ្ញ (ែត្ទ), អ្ញ្ញតរ (រួយរូែ, រួយនាក់, រួយអ្ងគ,នា៉ារួយ), អ្ញ្ញតរ (រួយរូែ,
រួយនាក់, រួយអ្ងគ, នា៉ារួយ)

៣. ែុរព (ទិសខាងន្កើត, ខាងរុេ), ែរ (ទិសខាងលិច, ខាងន្ម្រកាយ), អ្ែរ (ទិសខាងលិច,

ខាងន្ម្រកាយ), ទកខណ
ិ (ទិសខាងត្បូង, ខាងសាាាំ), ឧតតរ (ទិសខាងន្ជើង, ខាងន្លើ), អ្ធរ (ទិសខាង
ន្ម្រការ, ខាងន្ម្រការ)

៤. យ (នា៉ា,ឯនា៉ា), ត (ន្នាះ), ឯត ( នឹង, ទិះ, ទុះ), ឥរ (ន្ទះ)

៥. អ្រុ (ឯន្ណ្ដះ), កឹ (អ្ែី អ្នកណ្ដ), ឯក (រួយ), [ឯកចច (រួកេលះ)]

៦. ឧភ (ទាាំងរីរ), ទែិ (រីរ), តិ (ែី), ចតុ(ែួទ)

៧. តុរហ (ន្លាក, អ្នក, ឯង), អ្រហ (ន្យើង, េ្ុាំ) [ ត្ថរររពីរែទរូែសិទធិ ] ។

សទេទីតិែករណ៍ ែទមាលា ម្របាែ់ថ្ន ែុរព សរេាន្ែើរ អាចាសុទធនារ(នារនារ)បាទន្ទៀត

រឺ ែុរព (េេះុ , ម្រែធ្លទ), ែរ (សម្រតូវ, ម្រែន្សើរ), ទកខណ
ិ (ទកខិណ្ដ), ឧតតរ (ម្រែន្សើរ, ចន្រលើយ, សាំរត់
ែណដែ់), អ្ញ្ញ (អ្រ តតផ្ល) ។

ត្ថរធរមត្ថ សរពនារន្ម្រចើទបតម្រែទះន្ ើញន្ៅកនុងម្រែន្ោរទី ២ ាន្ែើរន្ៅ ន្ែើរ្បីន្ពាលែល់

ែុរគល ឬ វតថុ បែលបាទន្ពាលរួចរកន្ ើយកនុងម្រែន្ោររុទ ែូចា

ែុរន្ិ សា គារាំ រចឆតិ. ែុរស ន្ៅ ភូរិ ។ ន្សា ភិកខុាំ ែស្សិត្ថា វទេតិ. គាត់ (ែុរសន្នាះ) ន្ ើញ
ន្លាកន្ ើយក៏សាំរះ ។ ពាក្យថ្ន ន្សា (គាត់, ែុរសន្នាះ) រករី ត សរពនារ + សិ វិភតតិ ន្ម្រែើជាំទួស
ែុរន្ិ សា បែលបាទន្ពាលរួចរកន្ ើយកនុងម្រែន្ោររុទ ។

[ 66 ]
 -កញោ គារាំ រចឆតិ. ម្រសីម្រករុាំ ន្ៅ ភូរិ ។

- សា ភិកខុាំ ែស្សិត្ថា វទេតិ. នាង (កញោន្នាះ) ន្ ើញន្លាកន្ ើយក៏សាំរះ ។

ពាក្យថ្ន សា (នាង,កញោន្នាះ) រករី ត សរពនារ + សិ វិភតតិ ន្ម្រែើជាំទួស កញោ បែលបាទ

ន្ពាលរួចរកន្ ើយកនុងម្រែន្ោររុទ ។

-ភិកខុន្នា ចីវរំ ន្ហាតិ. ចីវរ រែស់ភិកខុ មាទ ។

-តាំ អ្ទតរធ្លយតិ. វា បាត់ន្ៅ ។

ពាក្យថ្ន តាំ (វា,ចីវរន្នាះ) រករី ត សរពនារ + សិ វិភតតិ ន្ម្រែើជាំទួស ចីវរំ បែលបាទន្ពាលរួច

រកន្ ើយកនុងម្រែន្ោររុទ ។

——————

សរព [ ទាាំងរួង ] អ្ការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. សន្ពាា សន្រព

អា. សរព សន្រព

ទុ. សរពាំ សន្រព

ត. សន្រពទ សន្រព ិ សន្រពភិ

ច. សរពស្ស សន្រពសាំ សន្រពសាទាំ

រី. សរពសាា សរពមាា សន្រព ិ សន្រពភិ

ឆ្. សរពស្ស សន្រពសាំ សន្រពសាទាំ

ស. សរពសមឹ សរពរហិ សន្រពសុ

[ 67 ]
 សពាា [ ទាាំងរួង ] អាការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. សពាា សពាា សពាាន្ោ

អា. សន្រព សពាា សពាាន្ោ

ទុ. សរពាំ សពាា សពាាន្ោ

ត. សពាាយ សពាា ិ សពាាភិ

ច. សរពស្ា សពាាយ សពាាសាំ សពាាសាទាំ

រី. សពាាយ សពាា ិ សពាាភិ

ឆ្. សរពស្ា សពាាយ សពាាសាំ សពាាសាទាំ

ស. សរពស្សាំ សពាាយាំ សពាាសុ

សរព [ ទាាំងរួង ] អ្ការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. សរពាំ សពាាទិ

អា. សរព សពាាទិ

ទុ. សរពាំ សពាាទិ

ត. សន្រពទ សន្រព ិ សន្រពភិ

ច. សរពស្ស សន្រពសាំ សន្រពសាទាំ

រី. សរពសាា សរពមាា សន្រព ិ សន្រពភិ

ឆ្. សរពស្ស សន្រពសាំ សន្រពសាទាំ

ស. សរពសមឹ សរពរហិ សន្រពសុ

កតរ, កតរ, ឧភយ, ឥតរ, អ្ញ្ញ, អ្ញ្ញតរ, អ្ញ្ញតរ ែាំបែកែូច សរព ទាាំាំង ៣ លិងគ ។

[ 68 ]
 កតរកតរ [ រួកណ្ដេលះ ] អ្ការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

រ ុ.

ែ. កតរកតន្រ កតរកតមា

អា. កតរកតន្រ កតរកតមា

ទុ. កតរកតន្រ

ត. កតរកតន្រ ិ កតរកតន្រភិ

ច. កតរកតមាទាំ

រី. កតរកតន្រ ិ កតរកតន្រភិ

ឆ្. កតរកតមាទាំ

ស. កតរកតន្រសុ

កតរកតមា [ រួកណ្ដេលះ] អាការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

រ ុ.

ែ. កតរកតមា កតរកតមាន្ោ

អា. កតរកតមា កតរកតមាន្ោ

ទុ. កតរកតមា កតរកតមាន្ោ

ត. កតរកតមា ិ កតរកតមាភិ

ច. កតរកតមាទាំ

រី. កតរកតមា ិ កតរកតមាភិ

ឆ្. កតរកតមាទាំ

ស. កតរកតមាសុ

[ 69 ]
 កតរកតរ [ រួកណ្ដេលះ ] អ្ការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

រ ុ.

ែ. កតរកតមាទិ

អា. កតរកតមាទិ

ទុ. កតរកតមាទិ

ត. កតរកតន្រ ិ កតរកតន្រភិ

ច. កតរកតមាទាំ

រី. កតរកតន្រ ិ កតរកតន្រភិ

ឆ្. កតរកតមាទាំ

ស. កតរកតន្រសុ

ឹ ររតិ ែាំ ាំ ររតិ ន្បា

េី ររតិ ែុ េុ ររតិ ធាំ.

ម្រកែីន្ម្រតកខាាច ង្សរាជន្ម្រតកម្រសះ

ម្រសីរនះន្ម្រតកម្រែុស ភិកខុេពស់ន្ម្រតកធរ៌ ។

[ 70 ]
 អាទិ [ ខាងន្ែើរ,ាន្ែើរ ] ឥការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. អាទិ អាទី អាទន្ោ

អា. អាទិ អាទី អាទន្ោ

ទុ. អាទឹ អាទី អាទន្ោ

ត. អាទិនា អាទី ិ អាទីភិ

ច. អាទិន្នា អាទិស្ស អាទីទាំ

រី. អាទិនា អាទិសាា អាទិមាា អាទី ិ អាទីភិ

ឆ្. អាទិន្នា អាទិស្ស អាទីទាំ

ស. អាទឹ អាន្ទា អាទិសមឹ អាទិរហិ អាទីសុ

អាទិ [ ខាងន្ែើរ,ាន្ែើរ ] ឥការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. អាទិ អាទី អាទិន្ោ

អា. អាទិ អាទី អាទិន្ោ

ទុ. អាទឹ អាទី អាទិន្ោ

ត. អាទិោ អាទី ិ អាទីភិ

ច. អាទិោ អាទីទាំ

រី. អាទិោ អាទី ិ អាទីភិ

ឆ្. អាទិោ អាទីទាំ

ស. អាទិយាំ អាទិោ អាទីសុ

[ 71 ]
 អាទិ [ ខាងន្ែើរ,ាន្ែើរ ] ឥការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. អាទិ អាទី អាទីទិ

អា. អាទិ អាទី អាទីទិ

ទុ. អាទឹ អាទី អាទីទិ

ត. អាទិនា អាទី ិ អាទីភិ

ច. អាទិន្នា អាទិស្ស អាទីទាំ

រី. អាទិនា អាទិសាា អាទិមាា អាទី ិ អាទីភិ

ឆ្. អាទិន្នា អាទិស្ស អាទីទាំ

ស. អាទឹ អាន្ទា អាទិសមឹ អាទិរហិ អាទីសុ

ែុរព [ ខាងរុេ ] អ្ការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ែុន្ពាា ែុន្រព ែុពាា

អា. ែុរព ែុន្រព ែុពាា

ទុ. ែុរពាំ ែុន្រព

ត. ែុន្រពទ ែុន្រព ិ ែុន្រពភិ

ច. ែុរពស្ស ែុន្រពសាំ ែុន្រពសាទាំ

រី. ែុពាា ែុរពសាា ែុរពមាា ែុន្រព ិ ែុន្រពភិ

ឆ្. ែុរពស្ស ែុន្រពសាំ ែុន្រពសាទាំ

ស. ែុន្រព ែុរពសមឹ ែុរពរហិ ែុន្រពសុ

[ 72 ]
 ែុពាា [ ទិសខាងន្កើត ] អាការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ែុពាា ែុពាា ែុពាាន្ោ

អា. ែុន្រព ែុពាា ែុពាាន្ោ

ទុ. ែុរពាំ ែុពាា ែុពាាន្ោ

ត. ែុពាាយ ែុពាា ិ ែុពាាភិ

ច. ែុរពស្ា ែុពាាយ ែុពាាសាំ ែុពាាសាទាំ

រី. ែុពាាយ ែុពាា ិ ែុពាាភិ

ឆ្. ែុរពស្ា ែុពាាយ ែុពាាសាំ ែុពាាសាទាំ

ស. ែុរពស្សាំ ែុពាាយាំ ែុពាាសុ

ែុរព [ ខាងរុេ ] អ្ការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ែុរពាំ ែុពាាទិ

អា. ែុរព ែុពាាទិ

ទុ. ែុរពាំ ែុពាាទិ

ត. ែុន្រពទ ែុន្រព ិ ែុន្រពភិ

ច. ែុរពស្ស ែុន្រពសាំ ែុន្រពសាទាំ

រី. ែុពាា ែុរពសាា ែុរពមាា ែុន្រព ិ ែុន្រពភិ

ឆ្. ែុរពស្ស ែុន្រពសាំ ែុន្រពសាទាំ

ស. ែុន្រព ែុរពសមឹ ែុរពរហិ ែុន្រពសុ

ែរ, អ្ែរ, ទកខណ

ិ , ឧតតរ, អ្ធរ ែាំបែកែូច ែុរព ទាាំង ៣ លិងគ ។

[ 73 ]
 ែុពាែ
ា រ [ ខាងរុេទិងខាងន្ម្រកាយ ] អ្ការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

រ ុ.

ែ. ែុពាាែន្រ ែុពាាែរា

អា. ែុពាាែន្រ ែុពាាែរា

ទុ. ែុពាាែន្រ

ត. ែុពាាែន្រ ិ ែុពាាែន្រភិ

ច. ែុពាាែរាទាំ

រី. ែុពាាែន្រ ិ ែុពាាែន្រភិ

ឆ្. ែុពាាែរាទាំ

ស. ែុពាាែន្រសុ

ែុពាែ
ា រា [ ទិសខាងន្កើតទិងទិសខាងលិច ] អាការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

រ ុ.

ែ. ែុពាាែរា ែុពាាែរាន្ោ

អា. ែុពាាែរា ែុពាាែរាន្ោ

ទុ. ែុពាាែរា ែុពាាែរាន្ោ

ត. ែុពាាែរា ិ ែុពាាែរាភិ

ច. ែុពាាែរាទាំ

រី. ែុពាាែរា ិ ែុពាាែរាភិ

ឆ្. ែុពាាែរាទាំ

ស. ែុពាាែរាសុ

[ 74 ]
 ែុពាែ
ា រ [ ខាងរុេទិងខាងន្ម្រកាយ ] អ្ការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

រ ុ.

ែ. ែុពាាែរាទិ

អា. ែុពាាែរាទិ

ទុ. ែុពាាែរាទិ

ត. ែុពាាែន្រ ិ ែុពាាែន្រភិ

ច. ែុពាាែរាទាំ

រី. ែុពាាែន្រ ិ ែុពាាែន្រភិ

ឆ្. ែុពាាែរាទាំ

ស. ែុពាាែន្រសុ

ែុរត
ពុ រា
ត [ ទិសខាងន្កើតទិងទិសខាងន្ជើង ] អាការទត ឥតថិលិងគ ែាំបែកែូច ែុពាែ
ា រា ឥតថិលិងគ,
ែុរត
ពុ រត [ ខាងរុេទិងខាងន្លើ ] អ្ការទត ែុាំលិងគ ទិង ទែុាំសកលិងគ ែាំបែកែូច ែុពាែ
ា រ ែុាំ. ទិង ទែុាំ.
ចាំបណក អ្ធរុតរា
ត [ ទិសខាងន្ម្រការទិងទិសខាងន្លើ ] ឥ. ែាំបែក ែូច ែុពាែ
ា រា ឥ. អ្ធរុតរត [ ខាង
ន្ម្រការទិងខាងន្លើ ] អ្ការទត ែុាំលិងគ ទិង ទែុាំសកលិងគ ែាំបែកែូច ែុពាែ
ា រ ែុាំ. ទិង ទែុាំ. ។

មាសែុរព [ បែលរុទន្ដ្ឋយបេ ] អ្ការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូច ែុរិស ទាាំង ២ វចទៈ ។

មាសែុពាា [ បែលរុទន្ដ្ឋយបេ ] អាការទត ឥ. ែាំបែក ែូច ឥតថី ទាាំង ២ វចទៈ ។

មាសែុរព [ បែលរុទន្ដ្ឋយបេ ] អ្ការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូច ចិតត ទាាំង ២ វចទៈ ។

ែិយែុរព [ បែលធ្លាែ់មាទអ្នកម្រសឡាញ់ ] អ្ការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូច ែុរិស ទាាំង ២ វចទៈ ។

ែិយែុពាា [ បែលធ្លាែ់មាទអ្នកម្រសឡាញ់ ] អាការទត ឥ. ែាំបែក ែូច ឥតថី ទាាំង ២ វចទៈ ។

ែិយែុរព [ បែលធ្លាែ់មាទអ្នកម្រសឡាញ់ ] អ្ការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូច ចិតត ទាាំង ២ វចទៈ ។

[ 75 ]
 ទកខណ
ិ ែុពាា [ ទិសអាន្រនយ៍ ] អាការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.
ែ. ទកខិណែុពាា ទកខិណែុពាា ទកខិណែុពាាន្ោ
អា. ទកខិណែុន្រព ទកខិណែុពាា ទកខិណែុពាាន្ោ
ទុ. ទកខិណែុរពាំ ទកខិណែុពាា ទកខិណែុពាាន្ោ
ត. ទកខិណែុពាាយ ទកខិណែុពាា ិ ទកខិណែុពាាភិ
ច. ទកខិណែុរពស្ា ទកខិណែុពាាយ ទកខិណែុពាាទាំ
រី. ទកខិណែុពាាយ ទកខិណែុពាា ិ ទកខិណែុពាាភិ
ឆ្. ទកខិណែុរពស្ា ទកខិណែុពាាយ ទកខិណែុពាាទាំ
ស. ទកខិណែុរពស្សាំ ទកខិណែុពាាយាំ ទកខិណែុពាាយ ទកខិណែុពាាសុ
ឧតតរែុពាា [ ទិសឦសាទ ] អាការទត ឥ. ែាំបែកែូច ទកខណ
ិ ែុពាា ។

យ [ នា៉ា,ឯនា៉ា ] អ្ការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ន្ោ ន្យ

ទុ. យាំ ន្យ

ត. ន្យទ ន្យ ិ ន្យភិ

ច. យស្ស ន្យសាំ ន្យសាទាំ

រី. យសាា យមាា ន្យ ិ ន្យភិ

ឆ្. យស្ស ន្យសាំ ន្យសាទាំ

ស. យសមឹ យរហិ ន្យសុ

[ 76 ]
 ោ [ នា៉ា,ឯនា៉ា ] អាការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ោ ោ ោន្ោ

ទុ. យាំ ោ ោន្ោ

ត. ោយ ោ ិ ោភិ

ច. យស្ា ោយ ោសាំ ោសាទាំ

រី. ោយ ោ ិ ោភិ

ឆ្. យស្ា ោយ ោសាំ ោសាទាំ

ស. យស្សាំ ោយាំ ោសុ

យ [ នា៉ា,ឯនា៉ា ] អ្ការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. យាំ ោទិ

ទុ. យាំ ោទិ

ត. ន្យទ ន្យ ិ ន្យភិ

ច. យស្ស ន្យសាំ ន្យសាទាំ

រី. យសាា យមាា ន្យ ិ ន្យភិ

ឆ្. យស្ស ន្យសាំ ន្យសាទាំ

ស. យសមឹ យរហិ ន្យសុ

[ 77 ]
 កាំណត់សមាាល់

យ សរេកាំណត់វិធីន្ម្រែើបែែេមី ថ្ន នា៉ា ន្ែើរ្បីឲ្យម្រសែទឹង ត សរេ បែលបម្រែថ្ន ន្នាះ ន្ ើយសមាាល់

ថ្ន នា៉ា ាពាក្យន្ម្រែើកនុងម្រែន្ោរម្រសែ ឬ បេលងន្សចកដី ចាំបណក កតរ សរេាន្ែើរ បែលបម្រែថ្ន រួយណ្ដ
ពាក្យថ្ន ណ្ដ សាំន្ៅែល់ ពាក្យបែលន្ម្រែើកនុងម្រែន្ោរសាំណួរ ឬ ម្រែន្ោរចរៃល់ ចាំបណកឯការន្ម្រែើ
រែស់រទុស្សទូន្ៅរង់ឲ្យម្រែម្ររឹតតន្ៅត្ថរទមាាែ់ ។

ន្ោ ទិរត
ុ តឹ ទ សិន្កខយយ្ សិកន្ខ នាា ែិែកត្យាំ

ែន្ទ ែន្ទ វិកន្ងខយយ្ វន្ទ អ្ទធរន្ា យថ្ន.

វ្ាករណ៍រិទសិក្ា បតម្រសវាន្រៀទម្ររះត្ម្រត

រាល់ែទ បតងសង្ស័យ ែូចែាំរីខាាក់ន្ទម្រត្ថ

ន្ោ ែុរន្គ លា ែុរគល នា៉ា, សិកន្ខ នាា ន្ៅន្រលសិក្ា, ែិែកត្យាំ ទូវម្ររះត្ម្រតែិែក, ទ សិន្កខយយ្ រិទ
សិក្ា, ទិរត
ុ តឹ ទូវវ្ាករណ៍, ន្សា ែុរន្គ លា ែុរគល ន្នាះ, វិកន្ងខយយ្ បតងសង្ស័យ, ែន្ទ ែន្ទ កនុងម្ររែ់ ៗ
ែទ, យថ្ន ែីែូច, អ្ទធរន្ា ែាំរីខាាក់, វិចរន្នាា ម្រត្ថច់ន្ៅ, វន្ទ កនុងត្ម្ររ ។

[ 78 ]
 ត [ ន្នាះ ] អ្ការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ន្សា ន្ទ ន្ត

ទុ. ទាំ តាំ ន្ទ ន្ត

ត. ន្ទទ ន្តទ ន្ទ ិ ន្ទភិ ន្ត ិ ន្តភិ

ច. អ្ស្ស ទស្ស តស្ស ន្ទសាំ ន្ទសាទាំ ន្តសាំ ន្តសាទាំ

រី. អ្សាា ទសាា តសាា ទមាា តមាា ន្ទ ិ ន្ទភិ ន្ត ិ ន្តភិ

ឆ្. អ្ស្ស ទស្ស តស្ស ន្ទសាំ ន្ទសាទាំ ន្តសាំ ន្តសាទាំ

ស. អ្សមឹ ទសមឹ តសមឹ ទរហិ តរហិ ន្ទសុ ន្តសុ

ត្ថ [ ន្នាះ ] អាការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. សា នា ត្ថ នាន្ោ ត្ថន្ោ

ទុ. ទាំ តាំ នា ត្ថ នាន្ោ ត្ថន្ោ

ត. នាយ ត្ថយ នា ិ នាភិ ត្ថ ិ ត្ថភិ

ច. តិស្ាយ តស្ាយ អ្ស្ាយ ទស្ាយ

អ្ស្ា ទស្ា តិស្ា តស្ា នាយ ត្ថយ នាសាំ នាសាទាំ ត្ថសាំ ត្ថសាទាំ

រី. នាយ ត្ថយ នា ិ នាភិ ត្ថ ិ ត្ថភិ

ឆ្. តិស្ាយ តស្ាយ អ្ស្ាយ ទស្ាយ

អ្ស្ា ទស្ា តិស្ា តស្ា នាយ ត្ថយ នាសាំ នាសាទាំ ត្ថសាំ ត្ថសាទាំ

ស. អ្ស្សាំ ទស្សាំ តិស្សាំ តស្សាំ នាយាំ ត្ថយាំ នាសុ ត្ថសុ

[ 79 ]
 ត [ ន្នាះ ] អ្ការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះវ

ឯក. រ ុ.

ែ. ទាំ តាំ នាទិ ត្ថទិ

ទុ. ទាំ តាំ នាទិ ត្ថទិ

ត. ន្ទទ ន្តទ ន្ទ ិ ន្ទភិ ន្ត ិ ន្តភិ

ច. អ្ស្ស ទស្ស តស្ស ន្ទសាំ ន្ទសាទាំ ន្តសាំ ន្តសាទាំ

រី. អ្សាា ទសាា តសាា ទមាា តមាា ន្ទ ិ ន្ទភិ ន្ត ិ ន្តភិ

ឆ្. អ្ស្ស ទស្ស តស្ស ន្ទសាំ ន្ទសាទាំ ន្តសាំ ន្តសាទាំ

ស. អ្សមឹ ទសមឹ តសមឹ ទរហិ តរហិ ន្ទសុ ន្តសុ

ឯត [ នឹង,ទិះ,ទុះ ] អ្ការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ឯន្សា ឯន្ត

ទុ. ឯតាំ ឯន្ត

ត. ឯន្តទ ឯន្ត ិ ឯន្តភិ

ច. ឯតស្ស ឯន្តសាំ ឯន្តសាទាំ

រី. ឯតសាា ឯតមាា ឯន្ត ិ ឯន្តភិ

ឆ្. ឯតស្ស ឯន្តសាំ ឯន្តសាទាំ

ស. ឯតសមឹ ឯតរហិ ឯន្តសុ

[ 80 ]
 ឯត្ថ [ នឹង ទិះ ទុះ ] អាការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ឯសា ឯត្ថ ឯត្ថន្ោ

ទុ. ឯតាំ ឯត្ថ ឯត្ថន្ោ

ត. ឯត្ថយ ឯត្ថ ិ ឯត្ថភិ

ច. ឯតិស្ាយ ឯតិស្ា ឯត្ថយ ឯត្ថសាំ ឯត្ថសាទាំ

រី. ឯត្ថយ ឯត្ថ ិ ឯត្ថភិ

ឆ្. ឯតិស្ាយ ឯតិស្ា ឯត្ថយ ឯត្ថសាំ ឯត្ថសាទាំ

ស. ឯតិស្សាំ ឯត្ថយាំ ឯត្ថសុ

ឯត [ នឹង ទិះ ទុះ ] អ្ការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ឯតាំ ឯត្ថទិ

ទុ. ឯតាំ ឯត្ថទិ

ត. ឯន្តទ ឯន្ត ិ ឯន្តភិ

ច. ឯតស្ស ឯន្តសាំ ឯន្តសាទាំ

រី. ឯតសាា ឯតមាា ឯន្ត ិ ឯន្តភិ

ឆ្. ឯតស្ស ឯន្តសាំ ឯន្តសាទាំ

ស. ឯតសមឹ ឯតរហិ ឯន្តសុ

[ 81 ]
 ឥរ [ ន្ទះ ] អ្ការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. អ្យាំ ឥន្រ

ទុ. ឥរាំ ឥន្រ

ត. អ្ន្ទទ ឥរិនា ឯ ិ ឯភិ ឥន្រ ិ ឥន្រភិ

ច. អ្ស្ស ឥរស្ស ឯសាំ ឯសាទាំ ឥន្រសាំ ឥន្រសាទាំ

រី. អ្សាា ឥរសាា ឥរមាា ឯ ិ ឯភិ ឥន្រ ិ ឥន្រភិ

ឆ្. អ្ស្ស ឥរស្ស ឯសាំ ឯសាទាំ ឥន្រសាំ ឥន្រសាទាំ

ស. អ្សមឹ ឥរសមឹ ឥររហិ ឯសុ ឥន្រសុ

ឥមា [ ន្ទះ ] អាការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. អ្យាំ ឥមា ឥមាន្ោ

ទុ. ឥរាំ ឥមា ឥមាន្ោ

ត. ឥមាយ ឥមា ិ ឥមាភិ

ច. អ្ស្ាយ ឥរិស្ាយ អ្ស្ា ឥរិស្ា ឥមាយ ឥមាសាំ ឥមាសាទាំ

រី. ឥមាយ ឥមា ិ ឥមាភិ

ឆ្. អ្ស្ាយ ឥរិស្ាយ អ្ស្ា ឥរិស្ា ឥមាយ ឥមាសាំ ឥមាសាទាំ

ស. អ្ស្សាំ ឥរិស្សាំ ឥរិស្ា ឥមាយាំ ឥមាសុ

[ 82 ]
 ឥរ [ ន្ទះ ] អ្ការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ឥទាំ ឥរាំ ឥមាទិ

ទុ. ឥទាំ ឥរាំ ឥមាទិ

ត. អ្ន្ទទ ឥរិនា ឯ ិ ឯភិ ឥន្រ ិ ឥន្រភិ

ច. អ្ស្ស ឥរស្ស ឯសាំ ឯសាទាំ ឥន្រសាំ ឥន្រសាទាំ

រី. អ្សាា ឥរសាា ឥរមាា ឯ ិ ឯភិ ឥន្រ ិ ឥន្រភិ

ឆ្. អ្ស្ស ឥរស្ស ឯសាំ ឯសាទាំ ឥន្រសាំ ឥន្រសាទាំ

ស. អ្សមឹ ឥរសមឹ ឥររហិ ឯសុ ឥន្រសុ

********

[ 83 ]
 អ្រុ [ ឯន្ណ្ដះ ] ឧការទត ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. អ្សុ អ្រូ

ទុ. អ្រុាំ អ្រូ

ត. អ្រុនា អ្រូ ិ អ្រូភិ អ្រុ ិ អ្រុភិ

ច. អ្ទុស្ស អ្រុស្ស អ្រូសាំ អ្រូសាទាំ អ្រុសាំ អ្រុសាទាំ

រី. អ្រុមាា អ្រុសាា អ្រូ ិ អ្រូភិ អ្រុ ិ អ្រុភិ

ឆ្. អ្ទុស្ស អ្រុស្ស អ្រូសាំ អ្រូសាទាំ អ្រុសាំ អ្រុសាទាំ

ស. អ្រុរហិ អ្រុសមឹ អ្រូសុ អ្រុសុ

អ្រុ [ ឯន្ណ្ដះ ] ឧការទត ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. អ្សុ អ្សុកា អ្រុកា អ្រូ អ្រុន្ោ

ទុ. អ្រុាំ អ្រូ អ្រុន្ោ

ត. អ្រុោ អ្រូ ិ អ្រូភិ

ច. អ្រុស្ា អ្រុោ អ្រូសាំ អ្រូសាទាំ

រី. អ្រុោ អ្រូ ិ អ្រូភិ

ឆ្. អ្រុស្ា អ្រុោ អ្រូសាំ អ្រូសាទាំ

ស. អ្រុស្សាំ អ្រុស្ា អ្រុយាំ អ្រុោ អ្រូសុ

[ 84 ]
 អ្រុ [ ឯន្ណ្ដះ ] ឧការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. អ្ទុាំ អ្រូ អ្រូទិ

ទុ. អ្ទុាំ អ្រូ អ្រូទិ

ត. អ្រុនា អ្រូ ិ អ្រូភិ អ្រុ ិ អ្រុភិ

ច. អ្ទុស្ស អ្រុស្ស អ្រូសាំ អ្រូសាទាំ អ្រុសាំ អ្រុសាទាំ

រី. អ្រុសាា អ្រុមាា អ្រូ ិ អ្រូភិ អ្រុ ិ អ្រុភិ

ឆ្. អ្ទុស្ស អ្រុស្ស អ្រូសាំ អ្រូសាទាំ អ្រុសាំ អ្រុសាទាំ

ស. អ្រុសមឹ អ្រុរហិ អ្រូសុ អ្រុសុ

កឹ [ អ្ែី,សអី,អ្នកណ្ដ ] ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ន្កា ន្ក

ទុ. កាំ ន្ក

ត. ន្កទ ន្ក ិ ន្កភិ

ច. កស្ស កិស្ស ន្កសាំ ន្កសាទាំ

រី. កសាា កមាា ន្ក ិ ន្កភិ

ឆ្. កស្ស កិស្ស ន្កសាំ ន្កសាទាំ

ស. កសមឹ កិសមឹ ករហិ កិរហិ ន្កសុ

[ 85 ]
 កឹ [ អ្ែី,សអី,អ្នកណ្ដ ] ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. កា កា កាន្ោ

ទុ. កាំ កា កាន្ោ

ត. កាយ កា ិ កាភិ

ច. កស្ា កាយ កាសាំ កាសាទាំ

រី. កាយ កា ិ កាភិ

ឆ្. កស្ា កាយ កាសាំ កាសាទាំ

ស. កស្សាំ កាយាំ កាសុ

កឹ [ អ្ែី,សអី ] ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. កឹ កាទិ

ទុ. កឹ កាទិ

ត. ន្កទ ន្ក ិ ន្កភិ

ច. កស្ស កិស្ស ន្កសាំ ន្កសាទាំ

រី. កសាា កមាា ន្ក ិ ន្កភិ

ឆ្. កស្ស កិស្ស ន្កសាំ ន្កសាទាំ

ស. កសមឹ កិសមឹ ករហិ កិរហិ ន្កសុ

[ 86 ]
 កឹ សរេមាទ ចិ ខាងចុង [ អ្ែីរួយ,សអីរួយ,អ្នកនា៉ារួយ ] ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ន្កាចិ ន្កចិ

ទុ. កញ្ចិ ន្កចិ

ត. ន្កទចិ ន្ក ិចិ

ច. កស្សចិ ន្កសញ្ចិ

រី. កសាាចិ ន្ក ិចិ

ឆ្. កស្សចិ ន្កសញ្ចិ

ស. កសមិញ្ចិ កិសមិញ្ចិ ន្កសុចិ

កឹ សរេមាទ ចិ ខាងចុង [ អ្ែីរួយ,សអីរួយ,អ្នកណ្ដរួយ ] ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. កាចិ កាចិ

ទុ. កញ្ចិ កាចិ

ត. កាយចិ កា ិចិ

ច. កស្ាចិ កាយចិ កាសញ្ចិ

រី. កាយចិ កា ិចិ

ឆ្. កស្ាចិ កាយចិ កាសញ្ចិ

ស. កាសញ្ចិ កាយញ្ចិ កាសុចិ

[ 87 ]
 កឹ មាទ ចិ ខាងចុង [ អ្ែីរួយ,សអីរួយ,អ្នកនា៉ារួយ ] ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. កិញ្ចិ កាទិចិ

ទុ. កិញ្ចិ កាទិចិ

ត. ន្កទចិ ន្ក ិចិ

ច. កស្សចិ ន្កសញ្ចិ

រី. កសាាចិ ន្ក ិចិ

ឆ្. កស្សចិ ន្កសញ្ចិ

ស. កសមិញ្ចិ កិសមិញ្ចិ ន្កសុចិ

កឹ សរេមាទ យ ខាងន្ែើរ ចិ ខាងចុង [ ណ្ដទីរួយ,ទាាំាំងអ្ស់ ] ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ន្ោ ន្កាចិ ន្យ ន្កចិ

ទុ. យាំ កញ្ចិ ន្យ ន្កចិ

ត. ន្យទ ន្កទចិ ន្យ ិ ន្ក ិចិ

ច. យស្ស កស្សចិ ន្យសាំ ន្កសញ្ចិ

រី. យសាា កសាាចិ ន្យ ិ ន្ក ិចិ

ឆ្. យស្ស កស្សចិ ន្យសាំ ន្កសញ្ចិ

ស. យសមឹ កសមិញ្ចិ,យសមឹ កិសមិញ្ចិ ន្យសុ ន្កសុចិ

[ 88 ]
 កឹ សរេមាទ យ ខាងន្ែើរ ចិ ខាងចុង [ នា៉ាទីរួយ,ទាាំាំងអ្ស់ ] ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ោ កាចិ ោ កាចិ

ទុ. យាំ កញ្ចិ ោ កាចិ

ត. ោយ កាយចិ ោ ិ កា ិចិ

ច. យស្ា កស្ាចិ ោយ កាយចិ ោសាំ កាសញ្ចិ

រី. ោយ កាយចិ ោ ិ កា ិចិ

ឆ្. យស្ា កស្ាចិ ោយ កាយចិ ោសាំ កាសញ្ចិ

ស. យស្សាំ កាសញ្ចិ ោយាំ កាយញ្ចិ ោសុ កាសុចិ

កឹ សរេមាទ យ ខាងន្ែើរ ចិ ខាងចុង [ នា៉ាទីរួយ,ទាាំាំងអ្ស់ ] ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. យាំ កិញ្ចិ ោទិ កាទិចិ

ទុ. យាំ កិញ្ចិ ោទិ កាទិចិ

ត. ន្យទ ន្កទចិ ន្យ ិ ន្ក ិចិ

ច. យស្ស កស្សចិ ន្យសាំ ន្កសញ្ចិ

រី. យសាា កសាាចិ ន្យ ិ ន្ក ិចិ

ឆ្. យស្ស កស្សចិ ន្យសាំ ន្កសញ្ចិ

ស. យសមឹ កសមិញ្ចិ,យសមឹ កិសមិញ្ចិ ន្យសុ ន្កសុចិ

[ 89 ]
 ឯក [ រួយ ] ែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក.

ែ. ឯន្កា

ទុ. ឯកាំ

ត. ឯន្កទ

ច. ឯកស្ស

រី. ឯកសម ឯកមាា

ឆ្. ឯកស្ស

ស. ឯកសមឹ ឯករហិ

ឯកា [ រួយ ] ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក.

ែ. ឯកា

ទុ. ឯកាំ

ត. ឯកាយ

ច. ឯកិស្ា ឯកាយ

រី. ឯកាយ

ឆ្. ឯកិស្ា ឯកាយ

ស. ឯកិស្សាំ ឯកាយាំ

[ 90 ]
 ឯក [ រួយ ] ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ែ. ឯកាំ

ទុ. ឯកាំ

ត. ឯន្កទ

ច. ឯកស្ស

រី. ឯកសាា ឯកមាា

ឆ្. ឯកស្ស

ស. ឯកសមឹ ឯករហិ

ឧភ [ ទាាំាំងរីរ ] ត្ម្រតលិងគ ទែិ [ រីរ ] ត្ម្រតលិងគ

រ ុ. រ ុ.

ែ. ឧន្ភា ឧន្ភ ន្ទែ ទុន្វ

ទុ. ឧន្ភា ឧន្ភ ន្ទែ ទុន្វ

ត. ឧន្ភា ិ-ឧន្ភាភិ ឧន្ភ ិ-ឧន្ភភិ ទែី ិ ទែីភិ

ច. ឧភិទនាំ ទែិទនាំ ទុវិទនាំ

រី. ឧន្ភា ិ-ឧន្ភាភិ ឧន្ភ ិ-ឧន្ភភិ ទែី ិ ទែីភិ

ឆ្. ឧភិទនាំ ទែិទនាំ ទុវិទនាំ

ស. ឧន្ភាសុ ឧន្ភសុ ទែីសុ

[ 91 ]
 តិ [ ែី ] រ ុ.

តិ [ ែី ] ែុាំ. តិ [ ែី ] ឥ.

ែ. តន្ោ តិន្ស្ា

ទុ. តន្ោ តិន្ស្ា

ត. តី ិ តីភិ តី ិ តីភិ

ច. តិណណាំ តិណណទនាំ តិស្សទនាំ

រី. តី ិ តីភិ តី ិ តីភិ

ឆ្. តិណណាំ តិណណទនាំ តិស្សទនាំ

ស. តីសុ តីសុ

តិ [ ែី ] ទែុាំ. ចតុ [ ែួទ ] ែុាំ.

ែ. តីណិ ចត្ថាន្រា ចតុន្រា

ទុ. តីណិ ចត្ថាន្រា ចតុន្រា

ត. តី ិ តីភិ ចតូ ិ ចតូភិ ចតុរភិ

ច. តិណណាំ តិណណទនាំ ចតុទនាំ

រី. តី ិ តីភិ ចតូ ិ ចតូភិ ចតុរភិ

ឆ្. តិណណាំ តិណណទនាំ ចតុទនាំ

ស. តីសុ ចតូសុ

[ 92 ]
ចតុ [ ែួទ ] ឥ. ចតុ [ ែួទ ] ទែុាំ.

ែ. ចតន្ស្ា ចត្ថារិ

ទុ. ចតន្ស្ា ចត្ថារិ

ត. ចតូ ិ ចតូភិ ចតុរភិ ចតូ ិ ចតូភិ ចតុរភិ

ច. ចតស្សទនាំ ចតុទនាំ

រី. ចតូ ិ ចតូភិ ចតុរភិ ចតូ ិ ចតូភិ ចតុរភិ

ឆ្. ចតស្សទនាំ ចតុទនាំ

ស. ចតូសុ ចតូសុ

ែញ្ច [ ម្របាាំ ] ត្ម្រតលិងគ កតិ [ ែ៉ែុនាាទ ] ត្ម្រតលិងគ

រ ុ. រ ុ.

ែ. ែញ្ច កតិ

ទុ. ែញ្ច កតិ

ត. ែញ្ច ិ ែញ្ចភិ កតិ ិ កតិភិ

ច. ែញ្ចទនាំ កតីទាំ

រី. ែញ្ច ិ ែញ្ចភិ កតិ ិ កតិភិ

ឆ្. ែញ្ចទនាំ កតីទាំ

ស. ែញ្ចសុ កតិសុ

ឆ្ [ ម្របាាំរួយ ], សតត [ ម្របាាំរីរ ], អ្ែឋ [ ម្របាាំែី ], ទវ [ ម្របាាំែួទ ], ទស [ ែែ់ ], ឯកាទស

ឯការស [ ែែ់រួយ ], ទាាទស ពារស [ ែែ់រីរ ], ន្តរស [ ែែ់ែី ], ចុទទ

េ ស ន្ចាទេស ចតុទស
េ [ ែែ់

ែួទ ], ែទនរស ែណណរស ែញ្ចទស [ ែែ់ម្របាាំ ], ន្សាឡស [ ែែ់ម្របាាំរួយ ], សតតរស [ ែែ់ម្របាាំរីរ ],

អ្ដ្ឋារស [ ែែ់ម្របាាំែី ] ែាំបែកែូច ែញ្ច

[ 93 ]
 វីសតិ [ ២០ ] ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក.

ែ. វីសតិ

អា. វីសតិ

ទុ. វីសតឹ

ត. វិសតិោ

ច. វីសតិោ

រី. វីសតិោ

ឆ្. វីសតិោ

ស. វីសតិោ វីសតិយាំ

វីស [ ២០ ] ឥ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក.

ែ. វីសាំ

អា. វីសាំ

ទុ. វីសាំ

ត. វីសាយ

ច. វីសាយ

រី. វីសាយ

ឆ្. វីសាយ

ស. វីសាយ វីសាយាំ

[ 94 ]
 ឯកូទវីស, ឯកូទវីសតិ - អ្ែឋទវុតិ [១៩ ែល់ ៩៨ ] ន្ម្រែើាឯកវចទៈ ឥតថិលិងគ បតរ្ា៉ាង

ឯកូទវីស [ ១៩], តឹស [ ៣០ ], ត្ថលីសាំ ចត្ថាលស

ី ចុត្ថល
ា ស
ី ាំ ន្ចាត្ថាលស
ី ាំ [ ៤០ ], ែណ្ដាស ែញោស
[ ៥០ ], ែាំបែក ែូច វីស ។

ឯកូទវីសតិ [ ១៩ ], តឹសតិ [ ៣០ ], សតតតិ [ ៧០ ], អ្សីតិ [ ៨០ ], ទវុតិ [ ៩០ ], ន្កាែិ

[ ន្កាែិ ] ែាំបែក ែូច វីសតិ ។

ឯកូទសែឋ-ី សែឋី [ ៥៩ ែល់ ៦០ ] ា ឥតថិលិងគ ឯកវចទៈ ែាំបែក ែូច ឥតថី ។

ឯកូទសតាំ [ ៩៩ ], សត [ រយ ], ស ស្ស [ ពាទ់ ], ទិយត

ុ ទសស ស្ស [ រុឺទ ], លកខ
សតស ស្ស [ បសទ ], ទសសតស ស្ស [ លាទ ] ាទែុាំសកលិងគ រីរវចទៈ ែាំបែក ែូច ចិតត ។

សត [ រយ ] អ្ការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. សតាំ សត្ថទិ

ទុ. សតាំ សត្ថទិ

ត. សន្តទ សន្ត ិ

ច. សតស្ស សត្ថទាំ

រី. សត្ថ សតសាា សតមាា សន្ត ិ

ឆ្. សតស្ស សត្ថទាំ

ស. សន្ត សតសមឹ សតរហិ សន្តសុ

សរេែកតិសងខ្ាបែលន្លើសរយន្ឡើងន្ៅ

វីសាំ សតាំ [ ១២០ ], វីសាំ ស ស្សាំ [ ១០២០ ], វីសាំ សតស ស្សាំ [ ១០០០២០ ], ទវុតាំ សតាំ
[ ១៩០ ], ទវុតាំ ស ស្សាំ [ ១០៩០ ], ចត្ថាលស
ី ាំ សតាំ [ ១៤០ ], ចត្ថាលស
ី ាំ ស ស្សាំ [ ១០៤០ ],
ែញោសាំ សតាំ [ ១៥០ ], ែញោសាំ ស ស្សាំ [ ១0៥០ ], ឯកាទសាំ សតាំ [ ១១១ ], ឯកាទសាំ ស ស្សាំ
[ ១០១១ ] ។

[ 95 ]
 អ្លិងនា
គ រ
តុរហ [ ម្ររះអ្ងគ, ន្លាក, អ្នក, ឯង ] ត្ម្រតលិងគ ែាំបែក ែូន្ចនះ
ឯក. រ ុ.

ែ. តែាំ តុវំ តុន្រហ ន្វា

ទុ. តវំ តាំ តុវំ តែាំ តុមាាកាំ តុន្រហ ន្វា

ត. តោ តែោ ន្ត តុន្រហ ិ តុន្រហភិ ន្វា

ច. តុរហាំ តវ តុយហាំ ន្ត តុរហាំ តុមាាកាំ ន្វា

រី. តោ តុន្រហ ិ តុន្រហភិ

ឆ្. តុរហាំ តវ តុយហាំ ន្ត តុរហាំ តុមាាកាំ ន្វា

ស. តែយិ តយិ តុន្រហសុ

អ្រហ [ អាត្ថា, េ្ុាំ, កូរណ្ដ, ន្យើង ] ត្ម្រតលិងគ ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. អ្ ាំ រយាំ អ្ន្រហ ន្នា

ទុ. ររាំ រាំ អ្មាាកាំ អ្ន្រហ ន្នា

ត. រោ ន្រ អ្ន្រហ ិ អ្ន្រហភិ ន្នា

ច. អ្រហាំ ររ រយហាំ ររាំ ន្រ អ្រហាំ អ្មាាកាំ អ្សាាកាំ ន្នា

រី. រោ អ្ន្រហ ិ អ្ន្រហភិ

ឆ្. អ្រហាំ ររ រយហាំ ររាំ ន្រ អ្រហាំ អ្មាាកាំ អ្សាាកាំ ន្នា

ស. រយិ អ្ន្រហសុ

[ 96 ]
 ឧែទររ [ ទីជិតទររ ] អ្ការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក. រ ុ.

ែ. ឧែទររំ ឧែទររំ

អា. ឧែទររំ ឧែទររំ

ទុ. ឧែទររំ ឧែទររំ

ត. ឧែទររំ ឧែទរន្រទ ឧែទររំ ឧែទរន្រ ិ

ច. ឧែទររំ ឧែទររំ

រី. ឧែទររា ឧែទររសាា ឧែទររមាា ឧែទរន្រ ិ

ឆ្. ឧែទររំ ឧែទររស្ស ឧែទររំ ឧែទររាទាំ

ស. ឧែទររំ ឧែទររសមឹ ឧែទរររហិ ឧែទររំ ឧែទរន្រសុ

តិន្លាក [ ត្ម្រតន្លាក ] អ្ការទត ទែុាំ. ែាំបែក ែូន្ចនះ

ឯក.

ែ. តិន្លាកាំ

អា. តិន្លាក

ទុ. តិន្លាកាំ

ត. តិន្លាន្កទ

ច. តិន្លាកស្ស

រី. តិន្លាកា តិន្លាកសាា តិន្លាកមាា

ឆ្. តិន្លាកស្ស

ស. តិន្លាន្ក តិន្លាកសមឹ តិន្លាករហិ

[ 97 ]
 វាក្យសរពទធ (សម្រមាែ់ទន្ទេញ)
*******

១. ែឋមាវិភតតិ (សរពទធចូលទឹងកិរិោ)
១. ាម្រែធ្លទរែស់ម្រែន្ោរកតតុវាចក ន្ៅថ្ន សយកត្ថា, សុទក
ធ ត្ថា ឬ វុតក
ត ត្ថា ។
២. ាម្រែធ្លទរែស់ម្រែន្ោរន្ តុកតតុវាចក ន្ៅថ្ន ន្ តុកត្ថា ឬ ការិតកត្ថា ។
៣. ាម្រែធ្លទរែស់ម្រែន្ោររួកភូធ្លតុ ន្ៅថ្ន ែកតិកត្ថា ឬ សយកត្ថា ាន្ែើរ ។
៤. ាម្រែធ្លទរែស់ម្រែន្ោរករមវាចកទិងន្ តុករមវាចក ន្ៅថ្ន វុតក
ត រមៈ ។
៥. ាម្រែធ្លទរែស់ម្រែន្ោរគាាទកិរិោ ុាំម្រែន្ោរ ន្ៅថ្ន លិងត
គ ៈថ ។
៦. ាម្រែធ្លទរែស់ម្រែន្ោរឧែមាលិងគតថ ន្ៅថ្ន ឧែមាលិងត
គ ៈថ ។
៧. តុាំ ែចច័យចុះកនុងទ័យែឋមាវិភតតិ ន្ៅថ្ន តុរតថកត្ថា ។
៨. បម្រែថ្ន “ឲ្យា” ន្ៅថ្ន វិកតិករមៈ ។
៩. បម្រែថ្ន “ថ្នា” ន្ៅថ្ន សមាោវនា ។
២. ទុតោ
ិ វិភតតិ (សរពទធចូលទឹងកិរិោ / នារ / អ្រ្យយសរេ)
១. បម្រែថ្ន ទូវ ន្ៅថ្ន អ្វុតក
ត រមៈ ។
២. បម្រែថ្ន កាទ់ ន្ៅថ្ន សរ្ាែុណយ
ី ករម ។
៣. បម្រែថ្ន ញាុាំង ន្ៅថ្ន ការិតករម ។
៤. បម្រែថ្ន អ្ស់,រ ត
ូ , អ្ស់រយៈ ន្ៅថ្ន អ្ចចទស
ត ន្ាំ ោរ ។
៥. បម្រែថ្ន ទឹង,ចាំន្ពាះ ន្ៅថ្ន អ្កេិតករម ។
៦. បម្រែរិទន្ចញសាំន្ទៀងធ្លាក់ ន្ៅរុេកិរិោ ន្ៅថ្ន កិរោ
ិ វិន្សសទៈ ។
៧. បម្រែថ្ន ឲ្យា ន្ៅថ្ន វិកតិករម ។
៨. បម្រែថ្ន ថ្នា ន្ៅថ្ន សមាោវនា ។
៩. ចុះកនុងទ័យតតិោវិភតតិ ន្ៅថ្ន ទុតោ
ិ ករណ ។
១០. ចុះកនុងទ័យែញ្ចរីវិភតតិ ន្ៅថ្ន ទុតោ
ិ អ្បាទាទ ។

១១. ចុះកនុងទ័យឆ្ែឋីវិភតតិ ន្ៅថ្ន ទុតោ

ិ សរពទធ ។
១២. ចុះកនុងទ័យសតតរីវិភតតិ ន្ៅថ្ន ទុតោ
ិ អាធ្លរ ឬ ទុតោ
ិ កាលសតតរី ។

[ 98 ]
 ៣. តតិោវិភតតិ (សរពទធចូលទឹងនារ / កិរិោ / ទិបាត)
១. បម្រែថ្ន ន្ដ្ឋយ,ទឹង ន្ៅថ្ន ករណៈ ។
២. បម្រែថ្ន ន្ដ្ឋយទូវ,ត្ថរ,ត្ថររយៈ,ខាង,ផ្លវូ ន្ៅថ្ន តតិោវិន្សសទៈ ។
៣. បម្រែថ្ន រឺ, បែល, ម្រតវូ ,ម្រតវូ បាទ ន្ៅថ្ន អ្ទភិ ត
ិ កត្ថា ឬ អ្វុតក
ត ត្ថា ។
៤. បម្រែថ្ន ន្ តុ ន្ម្រពាះ ន្ម្រពាះបត ន្ៅថ្ន ន្ តុ ។
៥. បម្រែថ្ន មាទ (ចូលែទនារ) ន្ដ្ឋយទាាំង ន្ដ្ឋយមាទ (ចូលកិរិោ) ន្ៅថ្ន ឥតថរត
ភូ ៈ ។
៦. បម្រែថ្ន ទឹង (ចូល ស ឬ សទធឹ ស័រេ) ន្ៅថ្ន ស តថតតិោ ។
៧. ចុះកនុងទ័យែឋមាវិភតតិ ន្ៅថ្ន ែឋមាែចចតៈត ។
៨. ចុះកនុងទ័យទុតិោវិភតតិ ន្ៅថ្ន តតិោករមៈ ។
៩. ចុះកនុងទ័យែញ្ចរីវិភតតិ ន្ៅថ្ន តតិោអ្បាទាទៈ ។
១០. ចុះកនុងទ័យសតតរីវិភតតិ ន្ៅថ្ន តតិោអាធ្លរៈ ឬ តតិោកាលសតតរី ។

៤. ចតុតវថី ភ
ិ តតិ (សរពទធចូលកិរិោ / នារ)
១. បម្រែថ្ន ែល់ ន្ែើរប្ ី ែម្ររង
ុ ទឹង ចាំន្ពាះ សម្រមាែ់ ន្ៅថ្ន សរ្បទាទៈ ។
២. ចុះកនុងទ័យទុតិោវិភតតិ ន្ៅថ្ន ចតុតក
ថី រមៈ ។
៣. ចុះកនុងសតតរីវិភតតិ ន្ៅថ្ន ចតុតអា
ថី ធ្លរៈ ។
៤. តន្វ តុន្វ ទិង តុាំ ែចច័យ ចុះកនុងទ័យចតុតថីវិភតតិ ន្ៅថ្ន តុរតថសរ្បទាទៈ ។

[ 99 ]
 ៥. ែញ្ចរវី ភ
ិ តតិ (សរពទធចូលកិរិោ / នារ)
១. បម្រែថ្ន អ្ាំរី ចាក ាង ន្ៅថ្ន អ្បាទាទៈ ។
២. បម្រែថ្ន ន្ តុ ន្ម្រពាះ ន្ម្រពាះបត ន្ៅថ្ន ន្ តុ ។
៣. ចុះកនុងទ័យទុតិោវិភតតិ ន្ៅថ្ន ែញ្ចរក
ី រមៈ ។
៩. ចុះកនុងទ័យតតិោវិភតតិ ន្ៅថ្ន ែញ្ចរក
ី រណៈ ។
១០. ចុះកនុងទ័យសតតរីវិភតតិ ន្ៅថ្ន ែញ្ចរអា
ី ធ្លរៈ ។

៦. ឆ្ែឋវី ភ
ិ តតិ (សរពទធចូលនារ)
១. បម្រែថ្ន ត្ទ, រែស់ ទាក់ទងភារាមាាស់ ន្ៅថ្ន សារីសរពទៈធ ។
២. បម្រែថ្ន ត្ទ ទាក់ទងភាវៈ ឬ ទន្ងែើ ន្ៅថ្ន ភាវាទិសរពទៈធ ។
៣. បម្រែថ្ន ត្ទ ទាក់ទងរួក ម្រកុរ ែទ ែូង ន្ៅថ្ន សរូ សរពទៈធ ។
៤. បម្រែថ្ន ជាំទុាំ ចាំន្ណ្ដរ ន្ៅថ្ន ទិទារា ណៈ ។
៥. បម្រែថ្ន កាល កាលបែល ន្ៅថ្ន អ្នាទរៈ ។
៦. ចុះកនុងទ័យទុតិោវិភតតិ ន្ៅថ្ន ឆ្ែឋក
ី រមៈ ។
៧. ចុះកនុងទ័យតតិោវិភតតិ ន្ៅថ្ន ឆ្ែឋក
ី រណ ឬ ឆ្ែឋអ្
ី ទភិ ត
ិ កត្ថា ។
៨. ចុះកនុងទ័យែញ្ចរីវិភតតិ ន្ៅថ្ន ឆ្ែឋអ្
ី បាទាទៈ ។
៩. ចុះកនុងទ័យសតតរីវិភតតិ ន្ៅថ្ន ឆ្ែឋអា
ី ធ្លរៈ ។

៧. សតតរវី ភ
ិ តតិ (សរពទធចូលនារ / កិរិោ)
១. បម្រែថ្ន កនង
ុ ាទីកាំបាាំង ន្ៅថ្ន ែែិចនា
ឆ ធ្ល
ា រៈ ។
២. បម្រែថ្ន កនង
ុ ាទីបម្រជកម្រាែ ឬ លាយចូលគាា ន្ៅថ្ន រ្ាែិកាធ្លរៈ ។
៣. បម្រែថ្ន កនង
ុ ាទីអាម្រស័យន្ៅ ន្ៅថ្ន វិសោធ្លរៈ ។
៤. បម្រែថ្ន ន្ទៀែ ជិត បក្បរ ាទីជិតខាង ន្ៅថ្ន សរីបាធ្លរៈ ។
៥. បម្រែថ្ន ឰែ៏ ន្លើ ឯ ម្រតង់ ាទីទទួលម្រទ ន្ៅថ្ន ឧែសិន្លសិកាធ្លរៈ ។
៦. បម្រែថ្ន កនង
ុ ន្ៅ នា ាន្រលន្វលា ន្ៅថ្ន កាលសតតរី ។
៧. បម្រែថ្ន នាកាល កាលន្ែើ ាម្រែធ្លទកនុងម្រែន្ោរបម្រជក ន្ៅថ្ន លកខណៈ ។

៨. បម្រែថ្ន ទិរត
ិ ត ត្បត
ិ ត្បត
ិ ន្ម្រពាះ ាន្ តុត្ទទន្ងែើ ន្ៅថ្ន ទិរត
ិ ស
ត តតរី ។

[ 100 ]
៩. បម្រែថ្ន ែណ្ដា កនង
ុ ចាំន្ណ្ដរ ាទីផ្តុាំគាាបែលម្រតូវបញកន្ចញ ន្ៅថ្ន ទិទារា ណៈ ។

១០. ចុះកនុងទ័យែឋមាវិភតតិ ន្ៅថ្ន សតតរែ

ី ចចតៈត ។

១១. ចុះកនុងទ័យទុតិោវិភតតិ ន្ៅថ្ន សតតរក

ី រមៈ ។

១២. ចុះកនុងទ័យតតិោវិភតតិ ន្ៅថ្ន សតតរក

ី រណៈ ឬ សតតរអ្
ី ទភិ ត
ិ កត្ថា ។

១៣. ចុះកនុងទ័យចតុតថីវិភតតិ ន្ៅថ្ន សតតរស

ី រ្បទាទៈ ។

១៤. ចុះកនុងទ័យែញ្ចរីវិភតតិ ន្ៅថ្ន សតតរអ្

ី បាទាទៈ ។

១៥. សរពទធចូលនារ ន្ៅថ្ន ភិនាធ្ល

ា រៈ ។

————

វិធស
ី រពទធ

១. អាលែទៈ ។

២. ទិបាតន្ែើរន្សចកដី / កាលសតតរី ។

៣. ែទវិន្សសទៈរែស់ម្រែធ្លទ ។

៤. ម្រែធ្លទ ។

៥. កិរិោ ុាំម្រែន្ោរ ។

៦. ន្ម្រៅរីន្ទះ សរពទធរីរុេន្ៅន្ម្រកាយរ ូតែល់ចែ់ម្រែន្ោរ ។

————

ពាក្យសម្រមាែ់សរពទធ

១. “រែស់” ន្ម្រែើារួយ វិន្សសទៈ អ្រភទតកិរិោ ទិង ឥតថរភូតៈ ។

២. “ចូលទឹង” ន្ម្រែើារួយ ែិសរេ វាសរេ អ្ែិសរេ ឯវសរេ នារ-សរេ ស តថតតិោ ។

៣. ន្ម្រៅរីន្ទះ ន្ម្រែើពាក្យថ្ន “កនង

ុ ” ទាាំងអ្ស់ ។

————

[ 101 ]
 សរពទត
ធ ោ
ួ ង
៉ា
————-

១. កតតវា
ុ ចកៈ

១.១ សូន្ទា ឱទទាំ ែចតិ. រីចុងន្ៅ របរងចរអិទ ទូវបាយ ។

សរពទមា
ធ លា

សូន្ទា សយកត្ថា កនុង ែចតិ ។

ែចតិ អាេ្ាតែទ កតតុវាចកៈ ។

ឱទទាំ អ្វុតតករមៈ កនុង ែចតិ ។

សរពទរ
ធ ហាត្វោករណ៍

សូន្ទា វុតតកត្ថាបែលម្រតូវបាទអាេ្ាតកិរិោវាចកៈ រឺ តិ វិភតតិ កនុង ែចតិ ន្ពាលែល់ ។

ែចតិ អាេ្ាតកិរិោវាចកៈ បែលន្ពាលែល់កត្ថាន្នាះ ។

ឱទទាំ អ្វុតតករមៈ បែលរិទម្រតូវបាទអាេ្ាតកិរិោវាចកៈ រឺ តិ វិភតតិ កនុង ែចតិ ន្ពាលែល់ ។

ែចតិ អាេ្ាតកិរិោវាចកៈ បែលរិទន្ពាលែល់អ្វុតតករមៈន្នាះ ។

———

១.២ ែុរន្ិ សា ររគាំ រចឆត.ិ រីែុរស របរងន្ៅ កាទ់ផ្លូវ ។

សរពទមា
ធ លា

ែុរន្ិ សា សយកត្ថា កនុង រចឆតិ ។

រចឆតិ អាេ្ាតែទ កតតុវាចក ។

ររគាំ សរ្ាែុរណីយករមៈ កនុង រចឆតិ ។

សរពទរ
ធ ហាត្វោករណ៍

ែុរន្ិ សា វុតតកត្ថាបែលម្រតូវបាទអាេ្ាតកិរិោវាចកៈ រឺ តិ វិភតតិ កនុង រចឆតិ ន្ពាលែល់ ។

រចឆតិ អាេ្ាតកិរិោវាចកៈ បែលន្ពាលែល់កត្ថាន្នាះ ។

ររគាំ អ្វុតតករមៈ បែលរិទម្រតូវបាទអាេ្ាតកិរិោវាចកៈ រឺ តិ វិភតតិ កនុង រចឆតិ ន្ពាលែល់ ។

រចឆតិ អាេ្ាតកិរិោវាចកៈ បែលរិទន្ពាលែល់អ្វុតតករមៈន្នាះ ។

————

[ 102 ]
 សរពទត
ធ ោ
ួ ង
៉ា
————-

២. ករមវាចកៈ

១.១ សូន្ទទ ឱទន្នា ែចចន្ត. រីបាយ ម្រតូវបាទចុងន្ៅ របរងចរអិទ ។

សរពទមា
ធ លា

សូន្ទទ អ្ទភិ ិតកត្ថា កនុង ែចចន្ត ។

ែចចន្ត អាេ្ាតែទ ករមវាចកៈ ។

ឱទន្នា វុតតករមៈ កនុង ែចចន្ត ។

សរពទរ
ធ ហាត្វោករណ៍

សូន្ទទ អ្ទភិ ិតកត្ថាបែលរិទម្រតូវបាទអាេ្ាតកិរិោវាចកៈ រឺ ន្ត វិភតតិ កនុង ែចចន្ត ន្ពាលែល់

ែចចន្ត អាេ្ាតកិរិោវាចកៈ បែលរិទន្ពាលែល់អ្ទភិ ិតកត្ថាន្នាះ ។

ឱទន្នា វុតតករមៈ បែលម្រតូវបាទអាេ្ាតកិរិោវាចកៈ រឺ ន្ត វិភតតិ កនុង ែចចន្ត ន្ពាលែល់ ។

ែចចន្ត អាេ្ាតកិរិោវាចកៈ បែលន្ពាលែល់វុតតករមៈន្នាះ ។

———

១.២ ែុរន្ិ សទ រន្គាា រចឆយ

ី ន្ត. រីផ្លូវ រឺែុរស របរងន្ៅ ។

សរពទមា
ធ លា

ែុរន្ិ សទ អ្ទភិ ិតកត្ថា កនុង រចឆីយន្ត ។

រចឆយ
ី ន្ត អាេ្ាតែទ ករមវាចកៈ ។

រន្គាា វុតតករមៈ កនុង រចឆីយន្ត ។

សរពទរ
ធ ហាត្វោករណ៍

ែុរន្ិ សទ អ្ទភិ ិតកត្ថាបែលរិទម្រតូវបាទអាេ្ាតកិរិោវាចកៈរឺ ន្ត វិភតតិ កនុង រចឆីយន្ត ន្ពាលែល់

រចឆយ
ី ន្ត អាេ្ាតកិរិោវាចកៈបែលរិទន្ពាលែល់អ្ទភិ ិតកត្ថាន្នាះ ។

រន្គាា វុតតករមៈ បែលម្រតូវបាទអាេ្ាតកិរិោវាចកៈ រឺ ន្ត វិភតតិ កនុង រចឆីយន្ត ន្ពាលែល់ ។

រចឆយ
ី ន្ត អាេ្ាតកិរិោវាចកៈ បែលន្ពាលែល់វុតតករមន្នាះ ។

————

[ 103 ]
 ៣. ន្ តុកតតវា
ុ ចកៈ

២.១ សារិន្កា សូទាំ ឱទទាំ បាន្ចតិ. រីន្ៅហាាយ ញាុាំងចុងន្ៅ របរងឲ្យចរអិទ ទូវបាយ ។

សរពទមា
ធ លា

សារិន្កា ន្ តុកត្ថា កនុង បាន្ចតិ ។

បាន្ចតិ អាេ្ាតែទ ន្ តុកតតុវាចកៈ ។

សូទាំ ការិតករមៈ កនុង បាន្ចតិ ។

ឱទទាំ អ្វុតតករមៈ កនុង បាន្ចតិ ។

សរពទរ
ធ ហាត្វោករណ៍

សារិន្កា ន្ តុកត្ថា កនុង បាន្ចតិ ។

បាន្ចតិ អាេ្ាតែទ ន្ តុកតតុវាចកៈ ។

សូទាំ ការិតករមៈ រែស់ ន្ណ ែចច័យ កនុង បាន្ចតិ ។

ឱទទាំ ធ្លតុករមៈ រែស់ ែច ធ្លតុ កនុង បាន្ចតិ ។

២.២ សារិន្កា ែុរស

ិ ាំ គារាំ រចាោន្ែតិ. រីន្ៅហាាយ ញាុាំងែុរស របរងឲ្យន្ៅ កាទ់ភូរិ ។

សរពទមា
ធ លា

សារិន្កា ន្ តុកត្ថា កនុង រចាោន្ែតិ ។

រចាោន្ែតិ អាេ្ាតែទ ន្ តុកតតុវាចកៈ ។

ែុរស
ិ ាំ ការិតករមៈ កនុង រចាោន្ែតិ ។

គារាំ សរ្ាែុណិយករមៈ កនុង រចាោន្ែតិ ។

សរពទរ
ធ ហាត្វោករណ៍

សារិន្កា ន្ តុកត្ថា កនុង រចាោន្ែតិ ។

រចាោន្ែតិ អាេ្ាតែទ ន្ តុកតតុវាចកៈ ។

ែុរស
ិ ាំ ការិតករមៈ រែស់ ណ្ដន្ែ ែចច័យ កនុង រចាោន្ែតិ ។

គារាំ ធ្លតុករមៈ រែស់ ររុ ធ្លតុ កនុង រចាោន្ែតិ ។

[ 104 ]
 ៤. ន្ តុករមវាចកៈ

៤.១ សារិន្កទ សូន្ទា ឱទទាំ បាចាែីយន្ត. រីចុងន្ៅ ម្រតូវបាទន្ៅហាាយ របរងឲ្យចរអិទ ទូវបាយ ។

សរពទមា
ធ លា
សូន្ទា វុតតករមៈ កនុង បាចាែីយន្ត ។

បាចាែីយន្ត អាេ្ាតែទ ន្ តុករមវាចកៈ ។

សារិន្កទ អ្ទភិ ិតកត្ថា កនុង បាចាែីយន្ត ។

ឱទទាំ អ្វុតតករមៈ កនុង បាចាែីយន្ត ។

សរពទរ
ធ ហាត្វោករណ៍
សូន្ទា ន្ តុករមៈ បែលម្រតូវបាទអាេ្ាតកិរិោវាចកៈ រឺ ន្ត វិភតតិ កនុង បាចាែីយន្ត ន្ពាលែល់

បាចាែីយន្ត អាេ្ាតែទ ន្ តុករមវាចកៈ បែលន្ពាលែល់ន្ តុករមៈន្នាះ ។

សារិន្កទ ន្ តុកត្ថារែស់ណ្ដន្ែ ែចច័យ បែលរិទម្រតូវបាទអាេ្ាតកិរិោវាចកៈ រឺ ន្ត វិភតតិ កនុង

បាចាែីយន្ត ន្ពាលែល់ ។

បាចាែីយន្ត អាេ្ាតែទ ន្ តុករមវាចកៈ បែលរិទន្ពាលែល់កត្ថាន្នាះ ។

ឱទទាំ ធ្លតុករមៈ រែស់ ែច ធ្លតុ បែលរិទម្រតូវបាទអាេ្ាតកិរិោវាចកៈ រឺ ន្ត វិភតតិ កនុង

បាចាែីយន្ត ន្ពាលែល់ ។

[ 105 ]
 ៤.២ សារិន្កទ ែុរន្ិ សា គារាំ រចាោែយ
ី ន្ត. រីែុរស ម្រតូវបាទន្ៅហាាយ របរងឲ្យន្ៅ កាទ់ភូរិ ។

សរពទមា
ធ លា
ែុរន្ិ សា វុតតករមៈ កនុង រចាោែីយន្ត ។

រចាោែយ
ី ន្ត អាេ្ាតែទ ន្ តុករមវាចកៈ ។

សារិន្កទ អ្ទភិ ិតកត្ថា កនុង រចាោែីយន្ត ។

គារាំ សរ្ាែុណិយករមៈ កនុង រចាោែីយន្ត ។

សរពទរ
ធ ហាត្វោករណ៍

ែុរន្ិ សា ន្ តុករមៈ បែលម្រតូវបាទ ន្ត វិភតតិ កនុង រចាោែីយន្ត ន្ពាលែល់ ។

រចាោែយ
ី ន្ត អាេ្ាតែទ ន្ តុករមវាចកៈ បែលន្ពាលែល់ន្ តុករមៈន្នាះ ។

សារិន្កទ ន្ តុកត្ថារែស់ណ្ដន្ែ ែចច័យ បែលរិទម្រតូវបាទ ន្ត វិភតតិ កនុង រចាោែីយន្ត ន្ពាលែល់

រចាោែយ
ី ន្ត អាេ្ាតែទ ន្ តុករមវាចកៈ បែលរិទន្ពាលែល់កត្ថាន្នាះ ។

គារាំ ធ្លតុករមៈ រែស់ ររុ ធ្លតុ បែលរិទម្រតូវបាទ ន្ត វិភតតិ កនុង រចាោែីយន្ត ន្ពាលែល់ ។

[ 106 ]
 ៥. ភាវវាចកៈ

៥.១ ន្តទ ភវិតរព.ាំ រឺែុរគលន្នាះ រែ្បីមាទ

សរពទមា
ធ លា

ន្តទ វិន្សសទៈ រែស់ ែុរគន្លទ ។

ែុរន្គ លទ អ្ទភិ ិតកត្ថា កនុង ភវិតរពាំ ។

ភវិតរពាំ កិតែទ ភាវវាចកៈ ។

សរពទរ
ធ ហាត្វោករណ៍

ន្តទ តុល្ាធិករណវិន្សសទៈ រែស់ ែុរគន្លទ

ែុរន្គ លទ តុល្ាធិករណវវិន្សសយៈ ទិង អ្ទភិ ិតកត្ថា បែលរិទម្រតូវបាទកិតកកិរិោវាចកៈ រឺ

តរព ែចច័យ កនុង ភវិតរពាំ ន្ពាលែល់ ។

ភវិតរពាំ កិតកកិរិោវាចកៈ បែលរិទន្ពាលែល់អ្ទភិ ិតកត្ថាន្នាះ ។

៥.២ ន្តទ ែណឌន្ិ តទ ភវិតរព.ាំ រឺែុរគលន្នាះ រែ្បីា ាែណឌិត ។

សរពទមា
ធ លា

ន្តទ វិន្សសទៈ រែស់ ែុរគន្លទ

ែុរន្គ លទ អ្ទភិ ិតកត្ថា កនុង ភវិតរពាំ

ែណឌន្ិ តទ វិកតិកត្ថា កនុង ភវិតរពាំ

ភវិតរពាំ កិតែទ ភាវវាចកៈ ។

សរពទរ
ធ ហាត្វោករណ៍

ន្តទ តុល្ាធិករណវិន្សសទៈ រែស់ ែុរគន្លទ

ែុរន្គ លទ តុល្ាធិករណវិន្សសយៈ ទិង ែកតិកត្ថា

ែុរន្គ លទ អ្ទភិ ិតកត្ថាបែលរិទម្រតូវបាទកិតកកិរិោវាចកៈ រឺ តរព ែចច័យ កនុង ភវិតរពាំ ន្ពាលែល់

ភវិតរពាំ កិតកកិរិោវាចកៈបែលរិទន្ពាលែល់អ្ទភិ ិតកត្ថាន្នាះ ។

ែណឌន្ិ តទ វិកតិកត្ថា ទិង អ្ទភិ ិតកត្ថាបែលរិទម្រតូវបាទកិតកកិរិោវាចកៈ រឺ តរព ែចច័យ កនុង

ភវិតរពាំ ន្ពាលែល់ ។

[ 107 ]
 អ្ាំរអ្
ី ក
ន ទិរទធ
ម្ររះរហាភិររ្យ នារន្ែើរ រឺ សុេរ
ុ នារម្រតកូល រឺ េឹរ ន្កើតត្េៃទី ១៣ បេរិេុនា ឆ្ងាាំ ១៩៧៥ ន្ៅភូរិអ្ងគ
ត្ថទូ ុាំលាយែូរ ម្រសុកម្រត្ថាំកក់ ន្េតតត្ថបកវ ន្ញារម្រែុស ន្្ាះ ន្េៀវ រី ទិង ន្ញារម្រសី ន្្ាះ សួស អ្ុទ ន្ៅអាយុ
១៥ ឆ្ងាាំ បាទែួសាសារន្ណរន្ៅវតតអ្ងគឈូក ន្ៅ វតតត្ថន្លឿ ុាំឧតតរសុរិោ ម្រសុកម្រត្ថាំកក់ ន្េតតត្ថបកវ កនង
ុ ឆ្ងាាំ
១៩៩០ ារួយម្ររះឧែជ្ោយ៍ ម្ររះនារ មាស យុិទ ន្ម្រកាយរក ន្ៅឆ្ងាាំ ១៩៩២ បាទន្ៅរស់ន្ៅឯវតតម្ររុាំខាងត្បូង
ទិង ន្ៅឆ្ងាាំ ១៩៩៣ បាទន្ៅរស់ន្ៅទិងជួយការង្វរកសាងន្ៅវតតម្ររុាំខាងន្ជើងបែលែរិែូរន្ដ្ឋយម្រគាែ់ន្ផ្កាងខាង
ន្ម្រកាយទីរួរន្េតតកាំរង់សពឺ, ន្ៅត្េៃទី ១៥ ន្រសា ឆ្ងាាំ ១៩៩៥ បាទម្រតឡែ់ន្ៅែួសាភិកខុកនុងវតតអ្ងគឈូកែបែល
ារួយទឹងម្ររះឧែជ្ោយ៍ ន្ាតិន្កា មាស យុិទ បាទទទួលនារែ្បញ្ញតថ្ន
តិ សុវណណែន្ញោ ន្ៅឆ្ងាាំែបែល បាទ
ផ្កាស់ន្ៅរស់ន្ៅទិងសិកា
្ ឯវតតន្ាតញោណ ន្ៅ វតតន្លើ ម្រកុងម្ររះសី ទុ ទិង ម្រែឡងបាទសញោែម្រតរុទធិកែឋរ
សិក្ាកនុងនាររែស់វតតន្លើ លុះឆ្ងាាំ ១៩៩៦ បាទផ្កាស់រករស់ន្ៅវតតសេឹងមាទជ័យ រាជធ្លទីភនាំន្រញ ន្ែើរ្បីន្ម្រតៀរ
ចូលសិក្ារុទធិកអ្ទុវិទ្ាល័យន្ៅវតតសាំន្រាងអ្បណដត ែ៉ែុបទតន្ៅឆ្ងាាំ ១៩៩៧ បាទន្កើតន្ តុការណ៍ជន្មាាះ
ទន្ោបាយន្ឡើងន្ៅកណ្ដាលរាជធ្លទីភនាំន្រញ ក៏ម្រតូវន្ភៀសេលួទន្ៅរស់ន្ៅទិងសិក្ាភាសាបាលីារួយទឹងរិម្រត
ភកតិឯវតតថ្នតទ ម្ររះអារារ លួង បែលមាទម្ររះន្ទររងគលាចារ្យ (សមាទ កិតតិន្សាភន្ណ្ដ) ាន្ៅអ្ធិការ ុាំ
ថ្នតទ ម្រសក
ុ ន្រអាយ ន្េតតន្ឈៀងត្រ៉ែ ម្រែន្ទសត្េ, សិក្ាភាសាបាលីារួយម្ររះឧន្ទេសាចារ្យ ម្ររះរាជែញោន្វទី
(ែុទន្លើត ធីរាទន្នាា) ម្ររះរាជរជរុទី(ទិរិតត សិេរសុវន្ណ្ដាោ រហា ៩ ម្រែន្ោរ) សិក្ាបាទ ៦ ម្រែន្ោរ, ន្ៅ
ឆ្ងាាំ ២០១៦ ក៏ថ្នយ
ា ែងគលា
ាំ ន្លាកម្ររន្ូ ៅសិកា
្ ភាសាបាលីែទតន្ៅវតតែួខាាទ់ ម្ររះអារារ លួង បែលមាទម្ររះរាជទ
ទេរុទីាន្ៅអ្ធិការ ទិង ន្ររណ ន្េតតទទេែុរី ាយម្រកុងបាងកក រ ូតបាទ ៨ ម្រែន្ោរ ទិង ន្ៅចុងឆ្ងាាំ ២០១៩
បាទន្ៅសិក្ាររពីររហាវ្ាករណ៍ ពាលាវត្ថរ ែទរូែសិទធិ ទិង ររពីរែត្ទន្ទៀត ារួយទឹងម្ររះឧន្ទេសាចារ្យល្បី
ន្្ាះាកាំរូលម្របាជ្ ២ អ្ងគ រឺ ម្ររះរហាម្រែវតតិ ថ្នវរចិន្ត្ថា ន្ៅ ម្ររះអាចារ្យ ន្ត្ថ ទិង ម្ររះរទធសារាភិវង្ស (ម្ររះ
ឧតតរែណឌិត,រហា ៩ ម្រែន្ោរ ទិង ធមាាចរិយៈ)កនុងសមាាក់ែែិែតតិធរ៌ ម្រសុកកាំបរងបសទ ន្េតតទររែឋរ លុះ
ែល់ចុងឆ្ងាាំ ២០២១ ក៏បាទសន្ម្ររចចិតតវិលម្រតលែ់រកម្រែន្ទសករពុាវិញ ទិង រស់ន្ៅឯវតតែឹងម្ររីង ម្រសុកេមន្គាល
ន្េតតបាត់ែាំែង ារួយទឹងម្ររះវិទយធរ ម្ររះនារ ណ្ដាំង ម្ររុយ បែលាម្ររះន្ៅអ្ធិការ ែង្វាត់ែន្ម្រងៀទភាសា
អ្ង់ន្រលស ភាសាបេមរ ទិង ភាសាត្េែល់សិសា
្ ទុសិស្សបាទ ១ វស្ា ក៏ទទួលបាទការទិរទតរីម្ររះន្តជរុណ ភី
ចិទ ាម្ររះម្ររូសូម្រតន្ឆ្ែង ទិង ម្ររះសិរីរកខិតវង្ស បតរ មា៉ាច ាម្ររះន្ៅអ្ធិការឲ្យរកែន្ម្រងៀទភាសាបាឡីន្ៅឯវតត
រតនារារ ន្ៅ វតតផ្្ារកណ្ដាល ម្រកុងន្បា៉ាយបែ៉ែត ន្េតតែនាាយមាទជ័យ ន្ យ
ើ ក៏សន្ម្ររចចិតតរករស់ន្ៅទិង
ែន្ម្រងៀទបាឡីឯវតតផ្្ារកណ្ដាលន្ៅត្េៃទី ១៩ បេធនូ ឆ្ងាាំ ២០២២ ត្ថរវតថុែាំណងរែស់ម្ររះន្តជរុណទាាំងរីររ ូត
ែល់ែចចុែ្បទន (២០២៣) ៕

[ 108 ]
 ឯកសារន្ោង
*******
១. កចាាយទូែតថរភកៈ ភារ ១ ម្ររះសាសទន្សាភ័ណ ជួទ ណ្ដត រ.ស. ១៩៣២(បេមរ)
២. បាលីន្វយ្ាករណ៍ ថ្នាក់ែាំែូង ម្ររះរុទធវង្ស ន្សេ នាង រ.ស. ១៩៦៨ (បេមរ)
៣. កចាាយទសូម្រត ន្លាក ួយ សរ រ.ស. ១៩៩៩ (បេមរ)
៤. ត្វោករណ៍រូលដ្ឋាទ ម្ររះរហាធិតិរង្ស រ.ស. ២០០៧ (ត្េ)
៥. ពាលាវត្ថន្រា បាលីសុទធ ម្ររះធរមកិតតិន្េរៈ រ.ស. ១៩៧៩ (ត្េ)
៦. ពាលាវត្ថររញ្ជរី ភារ ១ ម្ររះរទធសារាភិវង្ស រ.ស. ២០១៣ (ត្េ)
៧. ែទរូែសិទធិ បាលីសុទធ វតតថ្នរ៉ែៈអ្ូ រ.ស. ១៩៨៣ (ត្េ)
៨. ែទរូែសិទធិរញ្ជរី ម្ររះរទធសារាភិវង្ស បម្រែ ទិង អ្ធិែ្ាយ រ.ស. ២០១២ (ត្េ)
៩. សទេទីតិ ែទមាលា ឆ្ែឋសងគីតិ រ.ស. ១៩៦៤ (ភូមា)
១០. សទេទីតិែករណ៍ ែទមាលា ច្ាែ់ភូរិរន្លាភិកខុ (ត្េ)
១១. បាឡិសិកាាទិងសទេសន្ងខែ ជទកាភិវង្ស អ្រគរហាែណឌិត (ភូមា)
១២. សទេទីតិ ែទមាលា រ.ស. ១៩២៨ (ន្រារុ័ទ)
១៣. Pali Grammar By VITO PERNIOLA S.J. Pali Texts Society 1997
១៤. ទិរុតតិទីែទី ម្ររះញាណធជន្េរៈ (ភូមា)
១៥. កចាាយទសុតតតថៈ ឬ កចាាយទសុតតទិន្ទេន្សា ម្ររះសទធរមន្ាតិបាលន្េរៈ (ភូមា)
១៦. ែទមាលា ែឋចិតត (ត្េ)

[ 109 ]
េ� និរុត�ឹ ន សិេក�យ�� សិក�េ�� បិដកត�យំ

បេទ បេទ វ�កេង�យ�� វេន អន�គេ� យ�.

វ��ករណ៍មិនសិក�� ែត�ស�េរៀន�ពះៃ�ត

�ល់បទ ែតងសង��័យ ដូចដំរ���ក់េន��

(េ�គ���នប��ិ�)

ឯកក�រ� ឯកេមក�� ពុទ�រូបសមំ សិ�

ត�� ហិ បណ�ិេ� េ�េ� លិេក�យ�� បិដកត�យំ.

បណ�ិតគប��ីកត់���រ�ក�ពះៃ�តបិដក េ��ះ

អក��រនីមួយ ៗ េស�ើនឹង�ពះពុទ�រូប ១ អង� ។

(�េ�ទយប��ករណ៍)