20

. अमोल खोत-9595171742 1
 20

गाई-गरु े शेळी
प्रमाण – 35.94 % प्रमाण – 27.80 %

ममथनु , याक, घोडा, पोनी, 20 वी पशुधन म्हैस

खेचर, गाढव, उंट गणना प्रमाण – 20.45 %
प्रमाण – 0.23 %

डुक्कर मेंढी
प्रमाण – 1.69 % प्रमाण – 13.87 %

( ) 2012 ( ) 2019 %ब

- 190.90 192.49 0.83

म्हैसी 108.70 109.49 1.06
शेळी 135.17 148.88 10.14
मेंढी 65.07 74.26 14.13
डुक्कर 10.29 9.06 - 12.03
ममथनु 0.30 0.38 26.66
घोडा, पोनी 0.63 0.34 - 45.58
उंट 0.40 0.25 - 37.05
गाढव 0.32 0.12 - 61.23
खेचर 0.20 0.08 - 57.09
याक 0.08 0.06 - 25.00
एकूण पशध
ु न 512.06 535.78 4.63

. अमोल खोत-9595171742 2
 20

2012 2019
( ) 2012 ( ) 2019 %ब

68.7 67.8 - 1.35

57.7 56.8 - 1.66
36.3 40.6 11.81
प. ब 30.3 37.4 23.32
ब 32.9 36.5 10.67
29.4 34.0 15.79
32.5 33.0 1.61
26.7 32.6 22.21
27.7 29.0 4.70
27.1 26.9 - 0.95

( ) 2012 ( ) 2019 %ब

प 729.21 851.81 16.81

प 217.49 317.07 45.78
प 511.72 534.74 4.50
2012 2019
( ) 2012 ( ) 2019 %ब

117.3 120.8 2.92

80.6 107.9 33.85
80.6 80.0 - 0.93
प. ब 52.8 77.3 46.34
77.8 74.3 - 4.49
53.4 59.5 11.33
27.2 46.7 71.63
42.8 46.3 8.11
24.3 29.8 22.61
19.9 27.4 37.95
. अमोल खोत-9595171742 3
 20

( )
26

दोन प्रकायात
लशळडिं यहित गाई - लशळडिं धायी गाई

/ / /

( ) 2012 ( ) 2019 %
ब
- 190.90 192.49 0.8
/ 5.97 3.46 - 42.0
/ 33.76 46.95 39.1
/ 39.73 50.42 26.9
/ 61.95 43.94 - 29.1
/ 89.22 98.17 10.0
/ 151.17 142.11 - 6.0

- ( )

( ) 2012 ( ) 2019

- ( ) 67.54 74.18
- ( ) 23.59 22.20
- ( ) 43.95 51.98
. अमोल खोत-9595171742 4
 20

. अमोल खोत-9595171742 5
 20

, / /

( ) 2012 ( ) 2019 %
ब
14.30 20.0 39.8
/ 5.12 5.67 10.8
19.42 25.67 32.2

29.65 31.98 7.87

/ 18.48 16.53 - 1053
48.13 48.51 0.81

- 2012 2019
( ) 2012 ( ) 2019 %ब

प ब 16.5 19.0 15.18

19.6 18.8 - 3.93
19.6 18.7 - 4.42
ब 12.2 15.3 25.18
15.5 13.9 - 10.07
13.3 13.9 4.41
8.7 11.2 28.16
. अमोल खोत-9595171742 6
 20

10.3 10.9 5.29

9.8 10.0 1.63
11.6 9.9 - 15.01

म्हशींच्या 16 जाती
भुऱ्िा गट : भऱ्ु िा, ननरी याली, किंु डी, गोदालयी.
गज
ु यात गट : सुयती, जापयाफादी, भेिसाना.
उत्तय प्रदे ळ : धायलाडी, तयाई.
भध्म बायत गट : नागऩुयी, ऩिंढयऩुयी, भिंडा, जे यािंगी, कोल्िाडी, सिंफऱऩूय.
दक्षिण बायत गट : तोडा, साऊथ कॅनया.

/
( ) 2012 ( ) 2019 %ब
108.70 109.85 1.06
16.10 9.28 - 42.35
92.60 100.57 8.61
36.57 38.16 4.34
14.48 13.01 - 10.19
51.05 51.17 0.22

. अमोल खोत-9595171742 7
 20

2012 2019
( ) 2012 ( ) 2019 %ब

30.6 33.0 7.81

13.0 13.7 5.53
10.4 10.5 1.52
8.2 10.3 25.88
ब 7.6 7.7 2.02
6.5 6.2 - 3.76
5.6 5.6 0.17
6.1 4.4 - 28.22
4.2 4.2 1.59
प ब 5.2 4.0 - 22.17

. अमोल खोत-9595171742 8
 20

भारतात शेळयांच्या 23 जाती आढळतात.

/
( ) 2012 ( ) 2019 %ब
135.17 148.88 10.14
37.62 32.10 - 14.65
97.56 116.78 19.71
36.25 41.83 15.38
25.31 27.82 9.95
61.56 69.65 13.15
. अमोल खोत-9595171742 9
 20

. अमोल खोत-9595171742 10
 20

2012 2019
( ) 2012 ( ) 2019 %

21.67 20.84 - 3.81

प ब 11.51 16.28 41.49
15.59 14.48 - 7.09
ब 12.15 12.82 5.49
8.01 11.06 38.07
8.44 10.60 25.72
8.14 9.89 21.43
6.58 9.12 38.59
6.51 6.39 - 1.84
4.80 6.17 28.63
दूध व मास मध्यवती मेष कें द्र -
उस्मानाबाद, बारबेरी, जमनापरी, मलाबारी, मेहसाना, झालावाडी, मबटल, मसरोही, कच्छी.
मास महस्सार हररयाणा
आसाम डोंगरी, काळी बगं ाली, तपमकरी बगं ाली, मारवाडी, कश्मीरी, गज
ं ब.
लोकर
अंगोरा, गद्दी, पमिना.

. अमोल खोत-9595171742 11
 20

भारतात मेंढयांच्या मवमवध ३९ जाती आढळतात

. अमोल खोत-9595171742 12
 20

. अमोल खोत-9595171742 13
 20

/ /
( ) ( ) 2019 %
2012
65.07 74.26 14.13
/ 1.21 0.83 - 31.32
/ 2.57 3.26 26.85
/ 3.78 4.09 8.12
/ 13.92 12.53 - 9.94
/ 47.37 57.64 21.67
/ 61.29 70.17 14.50

2012 2019
( ) 2012 ( ) 2019 %ब

12.8 19.1 48.51

13.6 17.6 30.00
9.6 11.1 15.31
9.1 7.9 - 12.95
4.8 4.5 - 5.98
- 3.4 3.2 - 4.19
2.6 2.7 3.87
1.7 1.8 4.66
1.6 1.3 - 19.10
1.4 1.0 - 27.25
ऩयदे ळी जाती

• में ढयांच्या मवदेशी जातींमध्ये मे ररनो, रॅमब्युलेट, चे महहओट, कॉररडेल, डॉरसेट, साऊथ-डाऊन, पोलवथथ, सफॉल्क मवशे ष
प्रमसद्ध आहेत.
• मे ररनो मेंढीचे उगमस्थान स्पेन असून उच्च प्रतीच्या लोकर उत्पादनासाठी ती जगप्रमसद्ध आहे.
• सफॉल्क, डॉरसेट, साऊथ-डाऊन मेंढयांचे उगमस्थान इग्ं लंड असून त्या मांस उत्पादनासाठी प्रमसद्ध आहेत.

. अमोल खोत-9595171742 14
 20

/ /

( ) 2012 ( ) 2019 %
ब
10.29 9.06 - 12.03
/ 2.46 1.90 - 22.76
/ 7.84 7.16 - 8.66

2012 2019
( ) 2012 ( ) 2019 %ब

1.64 2.10 28.30

0.96 1.28 32.69
0.54 0.71 29.99
प ब 0.65 0.54 - 16.63
0.44 0.53 20.01
1.33 0.41 - 69.37
0.50 0.40 - 19.65
ब 0.65 0.34 - 47.14
0.30 0.32 6.25
0.25 0.29 19.26

. अमोल खोत-9595171742 15
 20

2012 & 2019

( ) 2012 ( ) 2019 %
ब
0.40 0.25 - 37.05
0.19 0.08 - 56.40
0.21 0.17 - 19.46

2012 2019
( ) 2012 ( ) 2019 %ब

3.26 2.13 - 34.69

0.30 0.28 - 9.19
0.19 0.05 - 72.65
0.08 0.02 - 69.45

, , ,

. अमोल खोत-9595171742 16
 20

, , , 2012 & 2019

( ) 2012 ( ) 2019 %
ब
, 0.62 0.34 - 45.58
0.20 0.08 - 57.09
0.32 0.12 - 61.23
1.14 0.54 - 52.63

,& 2012 2019

( ) 2012 ( ) 2019 %ब

1.52 0.76 - 50.14

- 1.44 0.63 - 56.17
0.38 0.34 - 10.85
ब 0.49 0.32 - 34.13
0.18 0.22 19.42

. अमोल खोत-9595171742 17
 20

0.37 0.19 - 49.33

प ब 0.33 0.14 - 56.66
0.19 0.13 - 29.48
0.14 0.13 - 9.68
0.37 0.10 - 73.50

2012 2019
( ) 2012 ( ) 2019 %ब

0.27 0.26 - 2.25

0.23 0.20 - 12.44
- 0.37 0.17 - 54.20
0.43 0.9 - 79.06
0.07 0.03 - 63.61
1.14 0.54 - 52.63

,& 2012 2019

( ) 2012 ( ) 2019 %ब

0.81 0.23 - 71.31

0.29 0.18 - 39.69
0.57 0.16 - 71.72
0.39 0.11 - 70.94
ब 0.21 0.11 - 47.31
- 0.17 0.10 - 44.55
0.16 0.09 - 46.11
0.15 0.08 - 45.46
0.07 0.05 - 34.73
0.10 0.05 - 53.22

. अमोल खोत-9595171742 18
 20

. अमोल खोत-9595171742 19