You are on page 1of 130
TAP BAI GIANG LUAT SO SANH Ths. Nguyén Thi Hang | TP. HO CHi MINH THANG 8 - 2016 Gy-Ths. Nguyén Thi Hang BAI 1: TONG QUAN VE LUAT SO SANH L KHAINI LUAT SO SANH 1. Tén goi cia mon hoe 1) Nhimng tén goi nao dang durge sir dung tai Viet Nam dé chi't@n mén hoc? 2) Gita ede tén goi e6 sy khde nhau nao vé mit ngi ham hay khéng? Tén goi nao 1A chinh xc nat? 3) Tén goi nao duge sir dyng phé bién nhat? Nguyén nhan? 4) Nguyén nhan cia viée ton tai nhigu quan diém khdc nhau vé tén goi cita mén hoc tai Vigt Nam va trén pham vi thé gici? + Voi cdc ng6n ngtt khéc ‘nhau, thugt ngit duge str dung'dé chi linh vite hoc thuat nay 1a khong gidng nhau: + Khéng chi voi cdc ngén ngit khdc nhau thi dan dén tén goi khdc nhau, ma ngay trong cing mét ngén ngi cing cé thé tén tai nhiéu tén goi: * Tiéng Anh c6 céc tén nhu: “Comparative Law”; “Law Comparison”; “Comparative Juriprudence” (Luat hgc so sénh); = Tiéng Die c6 cdc tén goi nhu: “Rechtsvergleichung”, “Vergleichende Rechtslehre”; “Vergleichende Rechtswissenchaft”; * Tiéng Nga c6 céc tén goi: “cpabHutebHoe npabobegeHue”; “cpabHutebHoe npabonpaboboe cpabHeHue”; “cpabHeHue npaba”. — Mac di tén tai nhiéu tén goi khdc nhau bing céc ngén ngtt khéc nhav, nhung tra chung, tén goi cia linh ve hoc thuat nay dich ra tiéng Viét c6 thé c6 3 tén goi sau: “Luét so sénh”; “So sénh tude"; “Luat hoc so sénh”. NOi ham cia ba thugt ngor nay a khéng hé dong nhat. Thé hién: : "+ “So sdnh Iugt”: hing ngudi ting h6 thuat nei nay cho ring chi nén coi day la mot phucng_phap nghién cir phap luat nhu bao phuong phap nghién.ciru khoa hoc khac. + “Luat so sénh”: Tén goi nay c6 thé gay hiéu ring cé tin tai trén thyc té mt nganh luat so sanh. Bee rrr een DE CUONG DINH HUONG HOC TAP MON LUAT SO SANH Page 2 Gyv-Ths. Nguyén Thi Hing mat n6i ham, thugt ng nay c6 néi dung téng hop rong lon hon rat nhiéu so v6i thuat ngit “Lugt so sénh” va khéng gay nbdm Ian. “Luat hoc so sdnh” ding dé néi vé Khoa hoc luét so sdnh, vé viée nghién ctru téng thé va so sdnh cée hé théng phap luat khéc nhau. ~ Trong ba tén goi nay thuat ngit “Luat so sénh” duge sir dung rong rai hon cd v + Thuat ngi nay dge sit dung sém hon thuit ngit “Luat hoc so sinh”; dic biét 6 céc quéc gia c6 nén khoa hoc phap ly phat trién nhu Anh, Mg, Phap. + Céc quéc gia Khéc khi tiép can nganh khoa hoc nay thudng c6 siz hoc hoi iép thu tr cde quoc gia nay nén theo d6 tén goi nay tré nén phd bién hon ca. 2. Ban chat cita Luft So'sénh Cau hdi 1) Hay winh bay vé nhimg quan diém khdc nhau vé bin chit ctia Ludt So sdnh? 2) Ban hay cho biét nguyén nbén cia viéc tén tai nhiéu quan diém khac nhau v8 ban chat cia Luat So sénh? 3) Ben ing hé quan diém nao vé ban chit cia Luét So sinh? Tai sao? 4) Ban hay cho biét diém bat hop ly trong lap Ian bao vé quan diém cho ring “luat so sénh chi la m6t phuong phap nghién citu khoa hoc”? 5) Ban hay cho biét nhimg nguyén nian nao 4é bao vé-quan diém cho rang Luat So sénh 1a mOt nganh Khoa hoc phép ly d6c. lp? Neuyén nhan nao theo ban déng vai tro quyét dinh? Tai sao? ~ Cude tranh lun v8 bin chét cia Luat so sénh trong khoa hoc x4 hi néi chung va trong khoa hoc phap ly néi riéng da tré thanh mot trong nhimg.vén 4 trong + Luét so sdnh chi la mt phicong php so sénh phdp tut Nhiéu hoc gia cho ring ludt so sinh la phuong phép nghién citu duge 4p dung d6i v6i {inh virc phép Iugt hay chi.1a phuong tién c6 vai trd quan trong trong viéc gidi thich ce uy pham phép tut cia hé théng phép Iudt khée nhau, dng thoi-xem xét-khd ning ¢6 thé Jam cho hé théng phap luat 6 Xah6i nay c6 thich nghi dude & mét xa h6i khée hay khGng. + Luft so sénh Id mét mon hoc DE CUONG DINH HUONG HOC TAP MON LUATSO SANH Page 3 Gy-Ths. Nguyén Thi Hang ‘V6i tu céch Ia mot mén hoe, Iuat so sénh 14 déi twong cla viée gidng day 6 céc trong dai hoc luat, cdc khoa luat va cdc trudng dao tao khac'. + Ludit so sénh la nganh khoa hoc phép ly Bén canh dé ciing c6 nhiéu hoe gid cho ring, Luat so sdnh 1a m6t ngnh khoa hoc phép I¥ dc lap bai cdc lap Iwan sau day: * Rt nhiéu nganh Khoa hoc x4 hdi nhén vin khéc da sir dung phuong phép so sénh mét céch rong r&i va két qua 1a din dén sur ra di cia cée khoa hoc so sénh méi:chinh tri so sénh, x3 hi hoc so sdnh... * Luft so sénh 06 di trong nghién cima JA céc hé théng phép luat duong dai. * Két qua ciia Luét so sdnh khéng chi dimg Jai 6 viée néu ra nhime diém trong ding va khée biét cita cfc 46i trong duce nghién ci ma quan trong hon n6 ién_ciu méi lién hé gi é a a gia su tuong déng va khdc biét nhiim muc dich cai 16 hé théng phap Iuat quéc gia cling nhw lam hai hoa va di dén nhat thé hoa phap Iuat ciia cdc quéc gia. 3. Déi tung nghién ctu 1) Cé bao nhiéu quan diém phé bién vé déi tegng nghién cieu cia Lugt so sdnh?Diém chung gitea cdc quan diém nay Ia gi? 2) Nguyén nhén cia sy chia thong nhit trong viéc xc dinh déi-twong nghién cttu cita Lugit so sénh? 3) Ban ting h6 quan diém nao vé déi teong nghién citu? Tai sao? 4) Dac diém cia déi twong nghién citu cita Lut So sinh? 5) Hay chitag minh rang déi tong nghién cten cia Lut So sinh vo cing rong? 6) Tai sao déi tuong nghién citu cita Ludt So sinh phai via mang tinh If lun va tinh thyc tién? 2) Trong-cdc dite diém cita déi trong nghién citit chia Ludt So sink, theo ban dic diém nao cé § nghia quan trong nhdt doi voi hoat dong lap phap? "Vo Khanh Vinh, Gia6 trinh Luat hoc so sah. Nb CAND. Tr 7 DE CUONG DINH HUGNG HOC TAP MON LUAT SO SANH Page 4 Gy-Ths. Nguyén Thi Hing 8) Ban hay cho bi tink huéng ngogi? ai sao doi tugng nghién cicu cita Lugt So sénh luén mang 9) Tai sao doi wrong nghién citu cha Luét So sink mang tink bién aéi khong nging? @. Céc quan diém vé d6i tugng nghién citu cia Lugt so sénk — Hién nay, d6i trong nghién ci cta Luat so sinh vin chua o6 su théng nhat ma tén tai rat nhiéu quan diém khéc nhau. Dui day 1a mét s6 quan diém duce biét dén: + Hai hoc gid ngudi Dike la Zweigert va Kotz trong tic phim “Gidi thigu vé ludt so ‘sdnh” cho ring:”Luft so sdnh 1a hoat déng tri tug ma phép luat la d6i tong va so sanh 14 qua trinh hogt dng”. Ciing v6i vige xéc dinh d6i tong so sénh la cdc hé thong phap ludt khéc nhau, cdc hoc gia nay khing dinh: “Ludz so sdnh la so sink cdc hé théng Phép lugt khde nhau trén thé gidi”. + Peter de Cruz, tac gia ciia “Lugt so sénh trong thé giéi thay déi” cho ring lat so sanh la “nghién citu cé hé thong cdc truyén thing phdp ludt va cdc quy pham phép luiit dé trén co sé-so sénh.” * Thay vi khdi quat hoa khéi nigm Luat so-sénh, céc hoc gia XHN xéc dinh di tugng nghién cifu cita Lugt so sénh bang phwong phap liét ké. Bao gm © Vin héa phap ly © Ky thuat phap ly © Hé tr tuéng phap luat ¢ Hé théng phap Iudt 5 ¢ Nganh Int © Ché dinh pham tuat © Quy pham php luat + Cag sit dung phuong phép liét ké eidng niu céc nha luat hoc x hoi chi nghti nhung Michael Bogdan liét ké 6 tim khai quat hon. Hoc gid nay xdc dink d6i tron: ita Luat'so sénh bao gdm: : So sénh cde hé théng phap luét khde nhau nhém tim ra diém tong dong va khde biét; DE CUONG DINH HUONG'HOC TAP MON LUAT SO SANH ‘Page 5 Gy-Ths. Nguyén Thi Hang " Siz dung diém twong déng va khée biét da duoc xdc dinh, gidi thich nguén g6c ctia ching, danh gid nhiing gidi phdp duge sit dung trong cdc hé thong phdp lugt khée nhau, phan nhém cde hé théng phdp ludt thanh cde dong ho phdp lugt khéc hode nghién ctru nhiing van dé bt l6i cia cdc hé thong phap ludt, va: " Xit ly ede van dé mang tinh phwcong phdp luan ndy sinh c6 lién quan dén cdc nhiém vu trén, bao gém nhig-vén dé mang tinh phaong phdp ludn lién quan dén viée nghién citu php ludt nude ngodi. da chua lam 10 ban chat va chite ning cia Luat so sinh nhung pham vi 46i — Mac di con c6 sy khong théng nhat vé déi tugng nghién ciru, nhung cin hm y ring quan diém cia céc hoc gid la khéng phi nhén nhav ma chi khée nhau vé-pham vi d6i tong nghién cit hep hay rong hon ma théi. Bén canh dé, cdc cdch hiéu vé Luat so sdnh cia cae hoc gid cd chung mét s6 diém sau”: + This nit, udt so sdnh khong phai la mot nganh luét hay phdp luét thye dinh.. + Thur hai, so sénh cdc hé théng phap ludt khéc nhau dé tim ra diém tong ding va Khdc bigt giiea chiing Ia mt trong nhitng dic trung quan trong nhat cia Luat so sinh. + Thtt ba, [nat so snk khong dong nhét voi nghién cieu phdp ludt medic ngodi. + Thi tu, “mét trong nhitng nhiém vu quan trong va thit vi nhdt cita luét so sénh la c6 ging gidi thich nhitng diém tong dong va khéc biét™. b. Dic diém cita déi trong nghién ctu cita Lugt so.sdnk (3) - DTNC cia LUAT SO SANH vé cing rong Luat SS bao gid cing nghién ctru so sinh cdc van 48 phdp ly ciia tir hai hé théng phép luat tr Ken, Quan diém cia céc quéc gia vé he théng phép Iudt khong dng nhét, Khéng chi dimg lai 6 viée nghién ctu, so sénh phap luat. : — DINC cia LSS ¢é tinh bién doi khong ngieng. } Dai hoc Luat Ha Néi, Gia6:trinh Luét so sah, Nxb CAND 2008. Tr 10 ° Micheal Bogdan, Luat So sénh. Tr 68 DE CUONG DINH HUGNG HOC TAP MON LUAT SO SANH Page 6 Gv-Ths. Nguyén Thi Hing DINC ctia LSS bién Su phat trién cia kinh té x4 h6i 6 mdi giai doan khdc nhau sé d&t ra nhiing nhu cau tim i tity thude vao swe thay déi, phat trién ciia kinh té, eta xd héi. kiém nghién ciru cdc vin dé khac nhau. -DINC cita LSS mang tink huéng ngoai. Trong mét céng trinh nghién citu Iuét so snh, bao gid cling phai c6 sir xudt hién cia phap Iugt nude ngoai. Do 46, d6i tugng nghién ciru cita [ut so sénh “mang tinh hudng ngoai”, ~ Dbi tugng nghién citu cita Lugt So sénh khong chi duege nghién citu & géc a Ij lugn mi con duge nghién citu 6 géc do thuc tién. Néu chi dimg lai & géc 46 Iy lun thi két qua cia céng trinh nghién cttu a6 sé khong dat duge tinh ding dn, khong phan anh ding ban chit cia d6i trong durge nghién cru, do d6 sé khéng cé kha nang thyc thi én thy té. 4. Phwrong phap nghién cira Cau hai: 1) C6 bao nhiéu nbém phwong phap nghién ciru duge sir dung trong LSS? 2) Nhém phwong phap nghién ctu riéng bigt cia LSS bao gdm nhimg "— phuong php nao? 3) Hay trinh bay cdch hiéu, vai trd, cach thie tién-hanh, wu va nhuge diém cia cée phuong phap: phwong phép so sinh-lich sit, phrong phap so sinh chite nang, phuong phap so sinh quy pham? 4) Trong cae phong phap, phwong php nao 1a wu viét nhét? Tai sao? 5) Hay so sinh phuong phap so sinh quy pham va phwong php so sénh chire ning? 6) Thé nao Ia cng trinh so sinh c4p a6.vi mé, thé nao IA céng trinh so saénh cap d6 vi mo? - Cac PPNC cita LSS due chia thanh hai nh6ém: ae eane ce DE CUONG BINH HUONG HOC TAP MON LUAT SO SANH Page 7 Gv-Ths. Nguyén Thi Hang = Nhém 1: cdc phuong phdp nghién ciru chung: day \a nhém céc phiong hap NCKH théng thudng duoc sir dung trong bat ki mét hoat dong nghién oim khoa hoc nao. = Nhém 2: nhém cdc phuong phdp riéng biét, dic thi cia LSS: céc phon phép so sénh phap Iuat. Bao gm: © Phu Ap so sdnh lich sir; * Phuon: so sdnh chite nang: © Phu so s4nh quy pham: © Phuon: so snh két hop véi théng ké: Phuong phép so sanh tin hoc a. Phuong phép so sdh lich ste PPSSLS 1a phuong php so sénh dua vo céc giai doan lich sit nhat dinh dé ly gidi nhing diém nrong déng va khdc biét gitta céc vin dé cén so sinh. - Khi sir dung phuong php. nay, ngudi nghién offu sé xdc dinh cée yéu +6 trong lich sir t4c d6ng nhu thé nao dén nhimg. diém trong ding va khdc biét gitta cdc a6i tugng.so sdnh. - Phuong phép nay throng duoc sir dung dé nghién cif cdc van 'dé thudc vé ban chit, nhitng van dé mang tinh cht dic trung ciia cdc hé théng phép luat. 5. Phuong phép so séinh quy pham Phuong phép so sénh quy pham (so sénh vin ban) 14 phuong phép so sénh quy pham phép Judt, ché dinh phép Indt. VBPL cia hé théng phap luat nay véi guy pham, ché dinh hay VBPL tong img at he tne phép Inat khde. ~ Khi ép dung phurong phap nay. 3 van ban) ndo trong hé théng php Iudt A thye hién chic ning twong duon vi quy yham (ché Ginh, van ban) m trong hé théng php luat B2”.* “Dai hoc Lut Ha Noi, Gia trinh Luat So sénh, nxb CAND 2008. Tr 28 DE CUONG DINH HUGNG HOC TAP MON LUAT SO SANH Page § Gv-Ths. Nguyén Thi Hing ~ Yéu 16 mang tinh chat quyét dinh d4i v6i viée ap dung phuong phép nay la phai tim duoc quy pham, ché dinh hay VBPL tuong tie trong hé théng phép Inat can so sénh. = Phuong phép nay thich hop cho vige nghién iru phép ludt ala céc nuée thudc cin hé théng phép luat. ~ Un diém cha PP nay: don gién, dB thyc hign, khong ddi h6i ngudi nghién ciru phai éng hop sau rng vé hé théng phap Int ma minh nghién ctu. - Han ché cia PP nay: khong phai trong moi trong hop déu 6 thé 4p dung phuong phép nay dé thuc hign c6ng trinh so sdnh dug do cde nguyén nhan sau: 6 kién thite t * Khong tim duge quy pham tuong mg: % Cac thugt ngit c6 hinh thize giéng nhau nhung ndi ham khéc nha: “% Khong tim duge VBPL tuong tng, cing mét van a8 x4 hoi nhung PLNN diéu chinh trong VBPL c6 tén goi khac: ~ Nhu vay, khi sir dung phuong phép nay cdn hu ¥: céc thuat ngtt phap ly cé sur thong nhat vé bén ngoai khong phai bao gid cing cé cing mét nghia 6 cde hé théng phap lugt khée nhau; cling céc quy pham, ché dinh nhu nhau cé thé thyc hién nhiing chire nang khéc nhau. — PP nay chi thich hop aé ap dung trong nhimg céng trinh so sénh mang tinh chat vi mé, cy thé. © Phong Php so sinh chite mag ~ Céich thite tiép cfm vin dé Khi sir dung phuong phép nay thing bit ddu bin: 1g céch dit ra cae cau hoi: “Van d8 nay duge gidi quyét nhu thé nao trong hé théng phép luat A va hé théng phép luat B? Ché dinh phap Inét nao duge si dung trong hai hé thong phép luat d6 46 gidi quyét cing vin 48 46° - Un diém cita phuong phdp so sénh chite ning: én hanh so sénh duoc. -Han ché cia phicong php so sinh chite nding (3): * Dai hoc Lugt Ha Noi, Gia6 trinh Luft So sénb, axb CAND 2008. Tr 29 DE CUONG DINH HUONG HOC TAP MON LUAT SO.SANH. Page 9 Gy-Ths. Nguyén Thi Hing Iudt Ja d6i trong ca cOng trinh so sinh - Rao cén vé ngén ngit - Ténnhiéu thoi gian, chi phi. Phuong phap nay thich hop dé nghién cia cdc céng trinh nghién ctu 6 cdp 46 vi md Gi nguén nbn Ive c6 chat hrong cao cing nhu kin phi én. * Cap d6 so sinh: so sénh vi mé va so sdnh vi mé So stink vi mé: la so sinh nhing van dé cét Idi cita cée hé théng phép luét nlur ede hinh thite phdp lugt, cde phuong phdp tu duy duoc sic dung trong hé thong phdp ludt a6. Cée nghién ctu so sanh vé cde vin dé nhu ky thuét ldp phdp, phicong phap gidi thich phdp ludt, cdc loai nguén va gid tri cia ching trong hé thong nguén cita cde hé théng phép ludt... cling la nhiing so sanh & chp a6 vi mé. So sénh vi mé: 1a so sénh tép.trung vao cdc van dé cu thé trong cdc hé théng phdp lugt.N6i edch khée, so strth 6 edp d6 vi mé la so sdnh cde quy pham phép ludt duge sit dung dé gidi quyét mét van dé thue té cu thé nao a6 6 cde hé thong PL khée nhau. Xét vé pham vi, so sdnh vi mé khéng bao qudt hét toan b6 hé thing phdp lugt ma nd tap trung vado cdc viée so sénh cde quy pham PL, cdc ché dinh PL cia cée hé thong Phép luét. Vi dy: so sénh ché dinh hop dong gitta cdc hé théng PL, so sénh cde quy pham diéu chinh van dé hiéu luc cia di chiie ctia céc hé théng PL... Su phan biét so scink vi m6 vit so sdnh vi m6 chi mang tinh tuong déi, Ranh giéi phan chia 2 dp a6 néy khong phdi hic nao cing r6 rang. Théng thuong viée so sénh vi mé 5. Dinh nghia Cau hoi: 1) Tai sao hién nay khéng c6 01 djnh nghia nao v8 LUAT SO SANH durgc thira nh§n rng rai? 2) Hay dua ra dinh nghia vé LUAT SO SANH theo quan diém cia ban? *GTLSS, HN, 026. Secapengrortessentnesacence~epreres-o-aparerus-versssssesaensermemmmmmmmemeneereeeeent DE CUONG DINH HUGNG HOC TAP MON LUAT SO SANH Page 10 Gv-Ths. Nguyén Thi Hing Hign nay, dang tn tai rét nhiéu khéi niém vé Luat so sanh. Tai Viét Nam, cach dién gidi vé LSS cia Micheal Bogdan dugc thira nhfn rong rai hon od. Theo Micheal Bogdan, Luét So sanh 1a tinh vue khoa hoc nghién cttu céc d6i tugng sau: * So sinh cdc hé thong phdp ludt Khéc nhau nhim tim ra diém neong déng va khde biét; * Sis dung diém cong déng va khée biét da duge xée dink, gidi thich nguén 6c ctla ching, dénh gid nhiing gidi phéip cuge sit dung trong cdc hé thong phép ludt kheic nhaw, phén nhém ede hé thing phdp ludt thank cde dong ho Phdp lugt khdc hote nghién cirw nhing vin dé cét Ibi cia cdc hé théng phap Lud, vaz 7 Aik Ii cde van dé mang tink phicong phép Tuan nay sink 06 tien quan dén cée nhiém vu trén, bao gom nhimg van dé mang tink phucong phdp luén lién quan dén viée nghién citu phap lugt made ngoai. = So véi cde nganh khoa hoc phép ly khdo, Iudt so sinh con 1a mot nganh tuong déi m6i mé, do d6, cach tiép can déi véi nd con mé cho nhig ngudi nghién ctu. G cdc nue khac nhau, céc nha nghién ctu ludt hoc sit dung céc cdch tiép cn khong giéng nhau dé lam séng t6 46i trong cia Lust so sénh va ngay trong cing mét nurée cling 05 nhiéu trudng phai va khuynh huéng khac nhau vé Ludt so sénh’, Day 1a vin dé phd bién trong khoa hoc. UL. LICH SU BINH THANH VA PHAT TRIEN CUA LUAT SO SANH Tw nghién. cru WL. VALTRO CUA LUAT SO SANH 1) Chitmg minh ring LSS khéng chi c6 gid tr} y lug ma con 06 gid tr} thye tign? 1. Tao co sé cho su hiéu biét vé van hoa php ly néi chung Cau hoi: "Vo Khénh Vinh, Giaé trinh Lai hoc so sinh, Nxb CAND. Fr 8 DE CUONG BINH HUONG HOC TAP MON LUAT SO SANH Page 11 Gy-Ths. Nguyén Thi Hing 1) Van héa php ly gi? 2)Tai sao LSS lai tao co sé cho sy hiéu biét vé van héa phap ly? 2. Tao co sé dé hiéu biét tét hon vé phap luat cia quéc gia minh ‘Cau héi 1) Tai sao LSS lai gidp biéu biét t6t hon vé phap Inat cia quéc gia ngwdi nghién ciru hay ngwai tiép cn cae cong trin so s4nb phap lust? 2) Néu nguéi tién hanh cde céng trinh so sénb chi nghién ciru, so sanh phap lugt nwéc ngoai véi nhau thi vai trd nay ¢6 durge dim bao hay khong? 3._Vai tr ciia Lujtso sAnh d6i voi hoat dong lip phap Cau hi 1) Luft So sanh trg gitip cho cdng tac Ip phap 6 nhing khia canh nao? 2) Tai sao LSS cé thé gitp nha lp phap dy ligu duyc kha nding (hau qua) tac dGng cita mot gidi phap phap ly moi d6i voi xa bai? 3) Cho vi dy tai Vigt Nam 48 ching minh sy hé tro cia Luat So sanh a6i véi céng tac lap phap? ‘Mét trong nhimng img dung rat hi ich ciia Ludt so sénh la hd tro viée xy dung va cdi t6 hé théng phép luat quéc gia. - Nhé vao Luét-so sénh, nha lap phap 6 thé dé dang dy bdo chinh xc. kha nang tac dpng cia m$t dao ludt hay gidi phép php If cu thé toi xa h6i ma khéng can phai tién hanh nhimg thir nghiém rai ro c6 thé mang Jai nhimg hau qua rit Ién khé ludng trudc. - Luft so sénh oung op cho cde nha lam luat hé théng c4c khéi niém cing nhu cdc gidi phép phap ly ma phap luét nude ngoai sir dung dé diéu chink méi quan hé nao dé. Vige si dung hé théng khai niém va giai php phép ly nay 06 thé thyc hign theo hai phurong thitc: ({) dua vao kinh nghiém cia phdp Inat nuée ngoai dé xdy dung cdc gidi phap ou thé cho phap lut nude minh — tiép thu c6 “cay ghép” hay “nhap khdu” phép luat nude ngoai. 4, Vai trd cia Luat so sinh 46i voi hoat d6ng hoa hop héa va nhat dién héa phap luat ose chon loc; DE CUONG BINH HUONG HOC TAP MON LUAT SO SANH * Page 12 Gv-Ths. Nguyén Thi Hing Cau hoi 1) “Hai hda héa phap luat” , “Nhat dién hoa phép Iudt” IA gi? 2) Tai sao cde quéc gia dang cé xu hwéng gia ting hogt ddng bai hda hoa va nat thé héa php luat? 3) Phan bigt hai ha héa va nhit dién héa phap lat? Cho vi dy 4) Hai hoa héa phap Int thirong duge tién hanh bing cdc cach thire nao? 5) Nbat dién héa phép lut thong duge tién hank bang cdc cach thite nao? 6) LUAT SO SANH tic ding abu thé nao dén cong tic hai héa phap luat va nhdt din héa pbap luat? Hai hoa héa phap luat va nhét thé héa php Iuét 18 hai khai niém khdc nhau duge sir dung kha phé bién trong khoa hoc phép ly. - Hai héa h6a php Iuét: 1a qua trinh nhim gidm di nhig nhing khdc biét trong Tinh vue phap Iuét cu thé gitta céc hé théng phap luat, ~ Nhdt thé héa phép [udt: la qua tinh theo d6 céc quy pham méu thudn oa ede hé thd Just khée nhau duoc thay thé béi ces quy pham php Inét chun; hat. Hai hoa phép lugt va nhat thé héa phap Iugt 18 qué trinh kh6 khan, phic tap dic biét la nhiing kho khan liéa quan dén: (i) ky thudt phdp ly; (fi) long ty hao dan toc. @ Khia canh dau tién vé mit ky thuat chinh la sw khéc bigt v quan niém va thuat ng gilta céc hé théng phdp Iugt khéc nhau. V6i khé khin nay, Ludt so.sénth sé gidp cho hai * Xéc dinh duoc diém chung cia cdc hé théng phap lua; * Mit Ikhéc, Luat so sanh cung cp cho céc ligt gia cdc kién thite va ky nang quan trong dé tham gia vao qué trinh dim phén (ii) DE hé tro céc quéc gia vwot qua rio cén tam ly khi tiép can cdc quy dinh 4p dung chung va ti bd cde quy dinh phap Iudt- cia quéc gia, Luat so sinh phai thye hién cdc nghién ctu vugt Ién trén nhimg so sénh vé cdc quy pham phap Iugt the dinh cung cdp ca sé ly. lugn dé phat trién cée quy-the phép-ly 06 thé 4p dung chung 6 nhiéu quéc gia khdc gia, 5. Viée gidi thich va 4p dung phap luat Can boiz DE CUONG DINH HUONG HOC TAP MON LUAT SO SANH Page 13 Gv-Ths. Nguyén Thi Hing 1) Hay néu vai tré cia LSS déi voi cng tac gidi thich va 4p dung phdp luat nude ngoai? 2) Trong truvng hyp nao LSS e6 thé tac d@ng dén vige gidi thich va 4p dung phép ludt trong nude? - Déivéi thém phan: © Luft so sénh 06 y nghia dic biét quan trong trong viée gidi quyét cdc vu -viée dan su c6.lién quan dén yéu t6 nude ngoai. Trong tnrdng hop 4p dung cdc quy pham phép luat 1a két qua ciia qua trinh hai hoa héa va nhat dién hoa phap luat, Ngay cd trong trrdng hop 4p dung phdp luét trong nude dé gidi quyét nhiing vu viéc khong c6 yéu t6 nude ngoai, ut so sfnh vin c6 thé dr sit dung nhu 1a phurong tién dé gidi thich va 4p dung cdc quy dinh 46. - Déi véi luat su: Céc Inét sur khéng chi tép trung vao quy dinh thanh van béi-vi “thee tién phdp I thuong khae xa véi cde quy dinh viét". Do 46, céc luat su con phai nghién ctru cd nhimg quy tac bat thanh van hay van héa phap ly cia quéc gia 46. Digu nay chi c6 thé dat duge théng qua sy hé tro cia Luat so sénh chit khéng phai gidn don 1a hoat déng so sénh phép luat hay nghién cu php luat nude ngoai. 6. Vai trd cia Luat so sinh d6i voi Cong phap Quéc té CAu béiz 1) Lut So sdnh tac d6ng nhu thé nao déi véi Cong phap Quéc té? 7. Vai trd cita Luat so sinh déi véi Tw phap Quéc té Cau hai: 1, Luft So sanh tac d$ng nhu thé nao aéi véi Tw phap Quéc té? DE CUGNG DINH HUONG HOC TAP MON LUAT SO SANH. Page 14 DE CUONG DINH HUONG HOC TAP MON LUAT SO SANH_BAI2 MOT SO VAN DE LIEN QUAN DEN HOAT DONG NGHIEN CUU PHAP LUAT NUGC NGOAL L NHAN XET CHUNG 1, Nhimg sai lim can tranh trong thyc tién nghién ciru, so sinh php luat [Caw he | 1) Anh (Chi) hay cho biét nguyén nhan, hau qué cia sai lam trong vige xée dink vi | thu thip nguén thong tin trong thyc tién nghién citu, so sinh phdp ludt nude | ngodi? | 2) Anh (Chi) hay néu cho biét nguyén nhan, hau qua cita sai lim nghién citu phép | lugt nude ngodi theo céich thice ma ngudi nghién citu thicong tién hank véi phép | lugt trong nude trong thie tién nghién citu, so sinh php luat nude nge 3) Anh (Chi) hay néu cho biét nguyén nhan, hau qua cita khong am hiéu vé ngon | ngit phép lugt cita quéc gia minh nghién cttu trong thy tién nghién citu, so sénh | phép luit nude ngodi? | 4) Anh (Chi) hay néu cho biét nguyén nhén, hau qua cia sai lim tich réi phdp Iuét | va chink sich phdp ludt trong thc tién nghién cteu, so sinh phdp luét nudc | ngoai? 5) Giad sue lujt hoc ciia treing Dai hge Chicago, Max Rheinstein khi dén tiép céc lug sue tré cita Chau Au da ndiz”Hay cé quén ban da ting hoc ludt. Bing bao gid’ tiép cin mt vin dé ban di: hoc theo céch ban da lam 6 trong nude. Néu khing, ban sé rét dé bi lac ducing” . Anh (Chi) hay bink lugn cho quan diém trén cita giéo sw Max Rheinstein. © Nguén chinh thite 1a Joai nguén chita dumg hau hét cde quy pham phap phap Iuat cla quéc gia. Tir d6, ngudi nghién eéu 06 duge bite tranh chinh xée vé hé théng phép ludt nuden ngoai’. © Nguén bé trg: Cac loai nguén nay nhiim myc dich khéic phuc ché wéng cia phap luat quéc gia. : : ° Micheal Bogdan, Giaé tinh Luat So sénh. Tr 34 THS. Nguyén Thi Hing_Email: nthang@hemulaw.edun Is DE CUGNG BINH HUONG HOC TAP MON LUAT SO SANH_BAI2 ‘Trén thuc té, viée xée dinh dau 14 nguén chinh va dau 14 ngudn bé tro la khong gidng nhau 6 ce quéc gia. : * Sai lam trong vige thu thép nguén théng tin: Sau khi da xéc dinh duge nguén thong tin, ngudi tién hanh nghién ci phai 06 céch thite thu thap nguén théng tin phi hop. Sai Kim thit hai, ngurdi nghién citu tiép cfm phap lust miebe m d6i v6i phap luat trong nurde, bing kién thie phap luat ca chinh nude anh ta. Didu nay dan t6i nhimg hé qua sau: = Sinh vign lugt nude ngoai, mot céch ¥ thite hoge v6 thifc, khi so sénh phép lugt nude ngoai thuémg suy Indn cdc khéi niém, céc thiét ché phdp luat va phuong phép nehién cia phép luat ma ho da biét trong hé théng.phap luat nude nba khi nghién cia phép Inat née ngoai’®. " Ti viée ap dat nhing hiéu biét va phuong phép nghién cttu cé duge tir thé théng phép luft trong trong nuée ngudi nghién cim sé din dén cdc két luan sai lim vé thyc trang va ban cht phép ludt nude ngoai. Luu ¥: Vai trd olia nhiing hiéu biét, kién thite vé htpl cita qué gia ngudi nghién etru. cru phép Iuat nude ngoai, 401 héi ngudi ghién tra pha nghién ciru trong tinh ting thé cia né cho dit chi quan tam téi mt khia canh cy thé. Mét sé goi ¥ vé cach thie tién hanh hogt dng nghién citu, so sinh phap lust nude ngoai 2 [ Cau hoi: I) Anh (Chi) hay néu mot sé quy trink cia hogt dong so sink phap luét mi minh bid? | 2) Trong ede quy trinh vira néu, Anh (Chi) sé lea chon quy trinh nao ? Tai sao? 3) Dé dim bao higu qué cho quy trinh dai chon, theo Ank (Chi) cin phai leu § nhing | vin dé gi? Hign nay, Luét so sénb tin tai rét nhiéu cae quan diém khéc nhau vé quy trinh cia host dng so sanb phap luat '° Micheal Bogdan, Giaé trinh Luét so sénh, Tr 31 ThS. Nguyén Thi Haing_Email: nthang@homulaw.eduvn I6 DE CUONG DINH HUONG HOC TAP MON LUAT SO SANH_BAI2 — M6t sé hoc gia phan chia qua trinh so sénh phép Iuét thinh ba giai doan (giai doan mé ta, giai doan gia dinh va giai doan giai thich)'': ~ Mét sé hoe gia dura ra quy trinh gém 6 buéc!?: + BI: Xéy dung gidi thuyét dé nghién cituso sinh; + B2: Lya chon céc quy pham phép lu@t dé nghién citu so sinh; + B3: Xéc dink pham viso sinh; + Bd: Lip bdo cho vé déi tong so sénh; +BS: Xay dieng ede tiéu chi cho viéc phan tich so sink +B6: Danh gid cic gidi phdp va dé xudt gidi phép; ~ Dai hoc Lugt Ha Noi dé xudt quy tinh: 1.Xde dinh vin dé phép luat céin so sinh va xay dung gia thuyét dB nghién cizu so sénh: + Lua chon hé thong phép lui dé so sinh: xéc din nghién cttu bé théng phép Int nao va bao nhiéu hé théng php ludt cho céng trinh nghién ciru. Cé ba yéu t6 can chit ¥ khi lua chon hé théng php luat'?: " Muc dich nghién ciru: quan trong déi véi viée liza chon hé théng phép Iuét, = Kha ning tiép cn ngudn thong tin. * Cp d6 so sénh. 2 © Ba yéu t6 néu trén cn phai dugc két hop véi kinh nghiém cha nha nghién cit sé gitip cho ho c6 duge sutra chon hop ly nhat déi véi cdc hé théng phép luat 48 so sénh"*, +M6 ta cdc hé thong phép Iuét duoc lua chon hoite cic gidi phép phip luét cha céc hé théng phdp luat nay vé vin dé da duge iva chon dé so sénh!®, Ngudi nghién cia sé phai 46 mat véi nhting khé khan sau!®- i) Dé gidi quyét cing mét van dé, hé thing phap luat nay sit dung mét ché dinh phép Iudt nhung 6 hé thong phép Iugt khéc c6 thé six dung nhiéu ché dink khéc nhau; ii) Cac ché dinh phdp Iuat cia cdc hé théng phép Tuat khdc nhau o6 thé khéo.nhau ve vé khdi nigm va ngudn géc lich sir nhung c6 thé cling duge str dung dé giai quyét vin dé nao 46; iii) Van d nio 46 06 thé duoc gidi quyét bling phap Iuft & quéc gia nay nhumg & quée sia khae thi lei duce gidi quyét bang nhitng quy pham x hoi; iv) Trong hé théng ngudn uét, cdc loai van ban va hinh thite cia ching & hé thong hap lugt khéc nhau c6'thé khOng giéng nhau. Ii Bai hoc Lugt Ha N6i, Giaé trinh Iugt so sdnh. Nxb CAND. Te 30 "? Dai hoc Ludt Ha NOi, Gia6 trinh wat so sénh. Nxb CAND. Tr 30 4 Dai hoe Lust Ha NOi, Giao trink ludt so sanb. Nxb CANB. Tr35 is Dai hoc Lugt Ha.NOi, Gia6 trnh tudtso stink. Nb CAND. Tr38 i Dai hoc Lugt Ha NOi, Gia6 trink Itt so sé: Nxb CAND. Tr 38 "6 Dai hoe Luat Ha NOi, Gia6 trink luat so sah, Nxb CAND. Tr 39 TAS. Nguyén Thi Hang_Email: nthang@hemulaw eduvn DE CUONG DINH HUONG HOC TAP MON LUAT SO SANH_BAI2 = pé dim bao tinh khéch quan, ngudi nghién cifu khong duoc dua ra bat ky sur binh luan hay nhn xét ndo cita cdc nhan minh vé hé théng phép lugt minh nghiéa cia & bude nay ma chi phan anh trung thyc sy tn tai cia n6. +Xéc dink nhitng diém trong dong va khdc biét gitra cdc hé thing phdp luét. Dura trén két qua giai doan mé ta, ngudsi nghién citu sé dura ra cdc tiéu chi dé tim ra nhiing diém tong dng va khéc biét gitta cdc hé théng phap + Giai thich nguén géc cia nhiing diém tong ding va khéc biét gitta cic hé thong phap Ingt déng thai dénh gid cde giai phap phdp ly. Két luan: - Rat khé dé diea ra chudn mec thong nhdt céc bude tién tién hanh cu thé cia hoat Ong so sénh php lust. - Phu thupc vao pham vi, déi tong, cip d6 so sénk,.. nguisi nghién cia c6 thé tr ya chon cho minh mét quy trinh thich hop. Di duoc tién hanh bing céch thite nhu thé nao di ching nita thi cdc hién trong phap Iuat thude cdc hé théng php Iuat khéc nhau edn phdi due phan tich sau va toan dién véi se sic dung mét cdch ting hop céc phuong phdp so sénh phdp luat dé tim ra diém chung, diém dic thi. 3. MGt s6 lr ¥ 46i voi hoat dong nghién citu, so sinh phap luit nude ngoai ciia Luat so sinh ~ Khong thé c6 2 hé théng phap Iuat giéng nhau mot céc tuyét d6i. - Gitta cdc hé théng PL c6 xu huéng xich lai gin nhau. - Luén 06 su gién doan gitia PL phép luat “tren gidy” (trén van ban) va phap ludt “séng” (phap Int duge 4p dung trén thue #8). ~ Can tranh nhting sai lam trong qué trinh nghién city PLNN: * Nghién ctu so sanh PL tach roi véi chinh séch phap Iugt cla quéc gia 46. (PLNN phai duge nghién ciu trong béi canh kinh té . chinh tri, x8 hoi, vin héa, lich st... cia quéc gia €6). = Syrtigp nhén tryc tiép PLNN: tiép nhén true tip: “cdy ghép co hoc” PLNN vao PL trong nude. «Su gia dinh vé ban chét, thyc trang PLNN dua vao nhiimg suy dean tir kién thie cia agudi nghién ctu. = - Va nhiing saflam Khic... I. NGUON THONG TIN BUQC SU DUNG TRONG HOAT DONG NGHIEN CUU, SO SANK PHAP LUAT ThS. Nguyén Thi Hane Email: nthang@hemulcow.edumn 18 DE CUONG DINH HUONG HOC TAP MON LUAT SO SANH_] BAI2 1. Ngwdn thong tin chit yéu Cau hi 1) Lugt So sinh co bao nhiéu logi nguén théng tin? Nguyén tic phan chia nguén théng tin trong lit so sénh la gi? | 2) New wu, nhuge diém cita timg loai nguén thing tin? Theo Ank (Chi) nguén thing tin nao quan trong hon? Tai sao? 3) Dé dim bio higu qua cita vige sie dung nguén thong tin thie yéu, theo Anh (chp, nguoi nghién citu cin leu § nhieng vin dé gi? 4) Dé dim bio higu qué cia vige sit dung nguén thing tin chit yéu, theo Anh (Chi), nguoi nghién citu cin leu § nhieng vin dé gi? Trong mt cong trink so sinh, theo Anh (Chi), nguéi nghién citu phai sie dung | bao nhiéu logi nguén thong tin? Theo Anh (Chi), céc nhin dink sau ding hay sai kem gid thich? | a By 9 Nguén thong tin chit yéu la nguén IuGt cita hé thing phap luét quéc gia? Nguén thong tin chit yéu la nguén ludt do nha nveéec ban hank? Chi 6 nguon lugt thank vin méi duegc liét ké trong nguén thong tin chit yéu? @) Nguén thong tin thi yéu la ngudn luét do nha nude thica nhén? ¢ » 9 Nguén théng tin chit yéu la nguén quan trong hon nguén thong tin thie you? | JD Nguén thong tin chit yéu la nguén thong tin duge sit dung trong céc cong trink so séinh 6 citp a6 vi mo? & Nguén thong tin thic yéu la ngudn thong tin duege sit dung trong cdc cong trinh so sdnh 6 cp dp vi mb? — Ngudn théng tin chit yéu chinh 1a nhimg nguén chita dug nhimg quy pham phép lat cia hé théng php lagt cita cdc quéc gia. Ngudn nay thuomg bao gdm: 1. VBPL; 2. Anig; 3. "Tap quan phép; 4. Hoe thuyét phap ly; 5. Cac nguyén tae phap lait; THS. Nguyén Thi Hing _Email: nthang@hemulaw.eduvn p a DE CUONG DINH HUGNG HOC TAP MON LUAT SO SANH_BAI2 (V6i mét s6 quée gia sie dung kinh thank, néu kinh thanh deoc ste dung nhue cde QPPL thi kinh thanh cing duge xép vao nhém nity (Kink Koran va Kinh Sunna trong hé théng phép ludt Hi gido) ~ Khi thu thap nguén théng tin cha yéu, ngudi nghién eiu cin phai ndm duge chit thé 6 tham quyén ban hanh cing nhu phuong thic cong bé dé o6 thé tim ding duge van ban can tim, - Uu diém cita loai nguén nay: = Dé tin cay vé tinh phap ly cia nguén thong tin cao * Dya vao nguén nay o6 thé xéc dinh duoc ndi dung PL cia mét quéc gia. Niueoe diém: ~ Vin phong phép ly nude ngoai khée véi phép Iudt quéc gia ciia minh; - Kh6 hiéu ¥ nréng cia nha lam Inat. Do 46, di v6i nguén chit yéu khi doc cdn phai ném duge mye dich ban hinh cia nba Jam lu. - Thu thap ngudn théng tin: khoang cach dja ly gay kh6 khén, tim kiém trén mang cfing cn phai cé sir kiém chimg. 2. Ngudn théng tin thiryéu Ngudn thing tin tht yéu khong phai ngudn Iuat ma la nhimg cong trinh khoa hoc phap ly, gido trinh, bai viét trén cdc tap chi phap ly chuyén nganh... Day 14 ngudn mang tinh gidn tiép. -Uu diém: = Dé tiép can + Xirly théng tin dé dang: van phong mang tinh quan ching, dé hiéu. * Cung cép kién thite ign quan dén cde quan diém binh luén khde ohau vé mot van 48 php ly cu thé. - Nhuge diém: = Ngudi ngbién etu dé bi tac dong bai tu tuéng chi quan cia ngudi nghién ctu, = Trong nguén théng tin thir yéu Iu6n c6 sy dan xen gitta cdc kién thitc khach quan va. quan diém cia ngudi viét. => Su phan chia hai loai ngudn thong tin nay khong nhim khang dinh ngudn thong tin nao cé vai tro quan trong hon ngudn théng tin ndo. Muc dich phan chia hai loaingudn nay 1a dé thay duoc vi tri, vai trd cia mdi loai nguén déi voi timg cp d6 nghién cia. - Can cir hra chon logi nguén théng tin: d6i trong nghién ciru, muc dich nghién-ciru, trinh 46, kha ning cha ngudi nghién citu, cp d6 nghién cia... c K& ludn: TRS. Nguyén Thi Hing Email: nthane@hcomulaw.eduvn 7 20 DE CUONG DINH HUONG HOC TAP MON LUAT SO SANH_BAI2 ‘Dé céng trinh nghién ciru dat hiéu qua nén két hop c4 hai loai nguén: tiép c&n ngudn cht trudc, sau 46 tiép cn nguén thit yéu. Ml. CAC NGUYEN TAC TRONG VIC GIAI THICH NGUON THONG TIN VA NGHIEN CUU, SO SANH PHAP LUAT { Caw hoi 7 | D) Tai sao cin phi ton trong iret ne phn ofp cdc mguén tuft trong hé théng phép IuGit nuede ngoai? 2) Hu qua cita viéc khong ton trong trét ne phan cip céc ngudn luét trong hé thong php tuft nude ngoai la gi? 3) Tai sao can phai dim bao nguyén tic khdch quan vé te duy khi nghién cteu, Sidi thich phap lugt meéc ngoui? . 4) Dé dam bio nguyén tic khdch quan vé te duy trong gidi thich phdp luét niweée ngodi, ngwoi nghién citu can phai lim gi? 9) Tai sao phép lugt nude ngodi cin phai dec nghién citu trong tink tng thé va ton dién? ©) Hau qué cita vigc khong dim bao tink tng thé va todn dién trong nghién cru Phap ludt rede ngoai? 7) Anh (Chi) hay néw n§i dung cia nguyén téc dim béo tink tong thé va toan dién trong nghién citu php ludt nude ngodi? 8) Tai sao phap lugt nude ngoai cin phai duege nghién citu mot céch bién chimg? i | ‘© Ton trong trét tee phan clip cée nguén luét trong We théng phdp Iugt medic ngodi (Lién hé phn D) MOi hé théng PL c6 edu tric PL riéng biét. Cc HTPL o6 swt phn chia PL thanh hai nguér nguén chinh va nguén bé try. ‘ Khi gidi thich phap lugt meéc ngodi, phai tuan thi nguyén tic khdch quan v8 tw duy - PL cia m6t quéc gia phai duoc gidi thich theo céch ma.n6 duge giai thich 6 chink quéc gia 6. ~ Tuyét d6i khong duoc sir dung kién thitc c4 nhdn, cach thic gidi thich php ludt ma ngudi nghién cau da c6 vé he théng phép Iuat cia quéc gia minh 48 ding vao viée giai thich phap luat nude ngoai. ~ Khi giai thich php Iuat nude ngoai, khéng nén cé dinh kién vé van héa, tn gido. ‘* PLNN phai duege nghién cieu trong tinh tong thé, toan dién ‘TRS, Nguyén Thi Haing_Email: nthang@hcmulaw.eduyn 2D DE CUONG BINH HUGNG HOC TAP MON LUAT SO SANH_BAI 2 - Tinh téng thé: Khi-nghién ciru phap luat nuéc ngoai, cn phai tim kiém tat c& cae quy dinh cé lién quan trong hé théng phap luat 46 dé giai quyét van 48 dang nghién ci. - Tinh toan dign: PLNN cdn phai duge nghién citu & c géc a6 ly ludn va thye tién. + Php luét nuéc ngoai phai duge nghién citu mpt céch bign chimg. Phap ludt nude ngoai phai duge phai duce nghién ctu trong méi quan hé tng hda véi cdc 4igu kign kinh té, chinh tri, xd h6i, vain héa, lich sit, din ow. Nhimng vn dé can hu ¥ trong dich thuat : Kién thire vé ng6n ngit cia hé théng php luat minh nghién ciru rét quan trong trong viée nghién ciru phap luat nude ngoai. Khi dich thugt, ngudi nghién cu nén sir dung tir dién chuyén nginh va chi trong vio viée sich nghia. - Lya chon tir dién: tix dién chuyén nganh. - Dich thuét ngti: oan chi y dén n6i ham cha thudt ngtt. ThS. Nguyén Thi Hang Email: nthang@hemulaw.edu.vn 22 DE CUONG BINH HUONG HOC TAP MON LUAT SO SANH _BAI3 CAC HE THONG PHAP LUAT THE GIGI CHO YEU LKHAI QUAT VE HOAT DONG PHAN NHOM CAC HE THONG PHAP LUAT CHU YEU TREN THE GIOI 1. Mot s6 thugt ngi thuong durge sir dung trong hogt dng phan nhém Cau hoi: 1. Anh (Chi) hay néu sy khéc abau vé n6i ham gitra cdc thuét ngit duge sir dung trong hogt 49ng phan nhém céc hé théng phap luét tren thé gigi: hé thdng Phép ludt, truyén théng ‘phdp ludt, gia dinh phdp luét. 2. Anh (Chi) diing tén “gia dinh phap Iugt” hay “truyén théng phép luét” 48 goi ' tén: he théng phap Iugt chau Au Ie dja, hé théng phdp Iuét Anh ~ Mg, hé thing php lugt XHICN, hé thdng phép luat hdi gido? Tai sao? | 3. Amb (Chi) hay cho biét nhimg tiéu chi co ban thudng duge str dung 48 phan nh6m céc hé théng phap lut én thé giéi? Tiéu chi nao lé quan trong nhét? Tai sao? 4. Anh (Chi) hay trinh bay vai tro cia tiéu chi nguén géc phép luat trong viée phan nhém céc hé théng phép Iuét trén thé gidi? - Anh (Chi) hay néu vai tr cia hoat dgng phan nhém cée hg théng phép Iuat trén thé gigi? a L1H thong phép luét — Theo khoa hoc phap Iy Vigt Nam, thuat ngit “hé théng phap Iuat quéc gia” (he théng phép luit) thuong duge hiéu la: “tdng thé eéc quy pham phép luét c6 mdi quan hé ni tai théng nhét v6i nhau, duge phin dinh thanh céc ché dinh php Iut, céc nganh ludt va duge thé hién trong nhimg van ban do nha muéc ban hanh theo nhing trinh ty, thi tuc va hinh thre nhdt dinh”"”. — Trong LSS, thugt ngit “hé théng phép Inde” dugc hidu thy timg ngit cdnh: + Hé théng phép Iuat cia 01 quéc gia; + “He théng phap luge” o6 thé la mét nhém nhom bao gdm mot s6 hose nhigu he théng phép tuat quéc gia o6 sy gidng nau vé lich sit binh than, nguén phép Iuat, cfu tric hé théng phép Iugt, céc ché dinh co ban, nhing nguyén te phap ly... 1.2 M6t sé thudt ngit khdc sie dung trong hogt déng phan nhém — Bén canh thuat ngit “hé théng phdp Iudt”, céc tai ligu sach, bao bing tiéng Viet con ¢6 nhiing tén goi khée nhu: “dong ho phép Iugt”,.“gia dinh phép Iugt”, “truyén théng phap lua”. ° Xem: Dai hoe Luat Ha N6i, Gido trinh Ly ludn nha mud va phdp luét, Nxb CAND — 2003, tr 395. ThS. Nguyéa Thj Hing Email: nthang@hemulaw.edi.vn 23 DE CUONG BINH HUONG HOC TAP MON LUAT SO SANH_BAI3 + Truyén thong phdp Iudt”: ding 48 chi nhimg nhém phép Iuat ra doi trong cing mot khéng gian van héa, hé tu tuéng va 6 mot khu vue dja ly nhét dink. + Gia dink phdp ludt (dong ho phép luét, hé toc phdp luét): Voi thuat ng nay, chi dich cia nguéi nghién ctu thudng chi trong vao cdc diém trong déng trong 46 06 diém twong déng vé nguén géc ra adi a8 xép cac hé théng php luat quéc gia c6 nhimg diém tuong déng nhat dinh vao chung m6t nhém > Tat cd cde thuat ngtt trén déu 06 chung mt mych dich 46 1a ding 48 goi tén céc nhém phép luat quéc gia c6 chung nbiing dic diém co ban. 2. Mue dich ciia vige phan nhém cdc hé thong phap ludt trén thé gidi — G6 géc d6 sw pham: Toan canh bin dd phdp Iuat thé gidi do Luat So sénh phan Jogi, sinh vién sé dé dang biét duc nhtng dic trumg chi yéu cia hé théng phap luat muéc mA minh nghién ciru ma khéng can pbai hoc -hét ndi dung thyc dinh cia cdc quy pham phép luat. — Vé mat nghién citu: Neudi nghién cit sé dé dang di vao noi dung cu thé cia hé théng phép Inét nuée ngoai minh nghién ciru khi da c6 duge nhiing tri thite co ban vé hé théng phép luat 46. 3. Tiéu chi phan nhom hé théng phép luat thé gici — Van cén tn tai nhiéu quan diém khac nhau trong viéc x4c dinh sé luong tiéu chi cing nhu céc tiéu chi cu thé dé phan nhém cc hé théng phap luat. + Quan diém thir nbét 1a chi dia vao mét tiéu chi duy nhdt dé phan chia cdc hé théng phap luat nur tiéu chi hé théng kinh té hoac ngudn géc lich st, yéu 6 ching toc w ... + Quan diém thir hai duge nhiéu hoc gia ting h6 18 quan diém dé duge higu qua thi can dia trén nhiéu tiéu chi khéc nhau- — Méi quan diém cita cdc tac gia cé nhiing uu va nhuge diém nhdt dinh: + RO rang néu sir dung mét tiéu chi dé phan nh6m thi ngwoi tién thyc hién vi phan nhom sé thay dé dang hon 1a sir dung nhiéu tiéu chi yéu cau déi voi tri thire vé phép luat nude ngoai khong cao nhu. éviée sit dung nhiéu tiéu chi. Tuy niién bigu qua sit dung ma ban 46 phap luat thé gidi ra doi béi két qua cia hoat dong phan nhém nay khéng cao + Viée sit dung nhiéu tiéu chi khéc nhau ddi hoi ngudi phan nhém phai cé hiéu biét rat cao déi véi phép Int nude ngoai. Ngoai ra, hoat déng so sinh d0i héi nhigu thoi gian cing nh céng sti hon. Tuy nhién, higu qua ma hoat ddng phan nhém mang lai thréng cao hon so vi quan diém sit dung mét chi do bao quat duge toan c phan chia dat ThS. Nguyén Thi Hang Email: nthang@hemulaw.edu.vn 24 DE CUONG DINH HUONG HOC TAP MON LUAT SO SANH_BAI3 dign hon nhimg diém giéng nhau cing nhu khéc nhau cia céc hé théng phép Iuat duge nghién cia. Céc tiéu chi sau thong dug sit dung trong hoat dng phan nhém céc hé théng phép Tuat trén thé gidi: (1) Hinh thite phap luat; (2) Nguén géc phép luat; (3) Vai trd Jam lugt cia co quan te phép; (4) Phan chia luét céng va luat tu; (S) Méi tuong quan gitta luét ndi dung va tudt 16 tung: (6) Phap dién hoa phép luat; @ Hinh thie php lugt — Xét vé hinh thire, ngudn phap lugt duge chia thanh 2 dang: phép Judt thanh van va phép luat bat thanh van. - He théng phép Iudt thanh vin bao gm: Hé théng phap luat chau Au luc dia va hé théng phép luat X& hOi chai nghia. - Hé théng phép Iuat bat thanh van (én 1é): H@ théng phép Iudt Anh ~ My. = Cae quée gia 44 va dang 06 xu huéng sit dung déng thoi hai ngudn luat thanh van va nguén luat bat thanh van dé hoan thign hé théng phép ludt cia minh vi méi hinh thite déu c6 wu va nhugc diém riéng: + Vé tinh r6 rang: phép luat thanh van chiém wu thé, + Tinh linh hoat: phép luét bat thanh van chiém wu thé. + Tinh toan bao quat: phap luat thanh van chiém uu thé. => Dé tin dung t6i da uu diém va han ché ciia mi hinh thite, cée quéc gia dang ngay cang ¢6 xu huéng cong nhan cé hai hinh thitc nay. b. Nguén gc php Iuat Hon 200 hé théng phap luSt trén toan thé gidi lugt Anh 3. — He théng phap luat bat nguén tir ludt La Ma: Hé théng phép Iudt chau Au luc ia, hé théng phap luat XHCN; — _ Hé théng phép ludt bat nguén ti luat Anh cd: Hé théng phép luat Anh - Mg. Luu y: Mite 46 tigp thu Iudt La Ma trong hé théng phap luat chau Au tue dja. Vai tro lam ludt cita co quan te phép trong hoat déng lap phdp — Vi tr duy cia céc Tat gia hé théng phép Iuat chau Au Iuc dia va hé théng php Iugt cae nuée XHCN vai tré cia toa dn chi gidi-han 6 chite nang xét xt. Tuy nhién, ngay nay, hau hét c4c quéc gia trong hai hé théng phap ludt nay déu thira nhan mot g phan Ion bat nguén tir: luat La Ma va ThS. Nguyén Thi Hing_Email: nthang@hemulaw.eduvn anee DE CUONG DINH HUONG HOC TAP MON LUAT SO SANH_BAI3 c4ch minh thj hoac “thira nhan ngam” sy tn tai cia dn 1é trong hé théng nguén luat nén thm phan cling da cé vai tro lap phap mot cdch han ché. — O nhiing nude theo hé théng phép Iuat dn 1@, thong qua hoat dng xét xir toa dn cOn déng vai trd nhw mét co quan lp phap. — Trong hé théng phap luat Hi gido thiim phén cling déng vai trd nhét dinh trong vige lap php. d. Van dé phan chia phdp ludt thanh luGt cong va luat te — G cdc nuéc theo truyén théng an 1é thi khong cé sy phan chia phép Iuat thanh luat cong va Indt tr. Diéu nay gin lién véi lich sir hinh thanh va phat trin phap luat cla Anh, +Nguyén nhan vé chinh tri; + Nguyén nbn sy ton tai cia hé théng “trat” (writ); + Do anh huéng ciia CMTS. ~ He théng phép ludt chau Au luc dia cé su phan chia phap Iuat thinh nh vuc luat cOng va linh vue lugt ty do nhtng nguyén nhén sau: + Nguyén nbn vé chinh tri; + Nguyén nban vé nguén géc phdp lat; + Nguyén nhan vé van héa. — Cée nuéc thuéc hé théng phép luat XHCN khéng cé su phan chia phdp Iuat think Iuét céng va Iuét tu do anh huéng cia chi nghia Mac —Lénin + Quan diém cia chit nghia Mac — Lénin vé hinh thire so hiru, + Quan diém ciia chit nghta vé viée t6 chite quyén Ire nha née. — Cae nude thudc hé théng phap Iudt Héi gido khong phin chia do dnh huéng cla dao Hoi. . Méi trong quan giita ludt ngi dung vit lug t6 tung Xudt phét tir quan diém coi trong phap Iuat thanh van hay dn 1é ma méi tuong quan gitta phép lugt ndi dung va phép luat t6 tung gitta cc nude cing khong gidng nhau. — O giai doan‘hinh thanh nén hé théng luat 4n 1é ¢ Anh, m6i quan tim hang diu cla cdc thdim phén'tda théng Tadt 1A thi tuc t6 tung chér khéng phai Iuét n6i dung. Biéu én: nguyén the xét xit trong cdc toa thong lugt “khong c6 trét thi khong c6 quyén”. ~~ 6 céc mise theo hé théng civil law va'cée hé théng phap Iuat con Iai Iuat ni “dung quan trong hon [nat t6 tang. Si Phap dién hod phap tuat ThS. Nguyén Thi Hing Email: nthang@hemulaw.edu.vn. e 26 DE CUONG DINH SO SANH _BAI3 Negay nay, céng tac phép dién hod déu duge chii trong & cdc hé théng phap luat. Khi sit dung tiéu chi nay dé phn nhom, céc hoe gia thuéng chti trong dén mite 46 va phan vi php dién hod cia cdc hé thong php Iuat. Tu tung phép dién héa xudt hign ti rét sm 6 chau Au khi BO lugt 12 bing ra di. Phap diéa héa thyc dat dén sir hoan thién sau khi céc cue cdch mang dan chi tw san & chau Au thinh cong. Chinh vi vay phép dién hoa chinh 1a sin phdm, dic tnmg cia hé théng phap luat chau Au luc dia. + Déi véi nhiing nude theo hé théng an 1é, do yéu t6 lich sir ma phap dién héa khGng duge coi trong. Ngay nay, phap dién hoa & hé théng php Inét Anh — MY cing duge dé cao. Phap dién héa & hé théng phap Iugt Anh - My khéng mang tinh cht sau rng nhu 6 chau Au luc dja ma chi dign ra trong mot s6 linh vue ma én 1@ chura iéu chinh dén. Két luan: - Méitiéu chi c6 mot vi tri nhdt dink d6i v6i hoat d6ng phan nhém. + Vige sir dung tiéu chi nao va bao nhiéu tiéu chi cing nhung mito dé sit dung thy thugc vao myc dich va kha ning cia nguéi phfn loai. UW. CAC HE THONG PHAP LUAT THE GIGI TEU BIRU [ Cau hoi 1, Anh (Chi) hay cho biét tai sao 06 quan diém cho ring hé théng phap Iuat chau | Au luc dja 1a san phim van hoa? 2. Anh (Chi) hay trinh bay con duong quay tré Jai chau Au luc dia cia Luat La Ma? 3. Anh (Chi) hay cho biét tai sao ngay nay cée hé théng phap luge dang c6 xu | huéng thita nhan déng théi thira nhan ca Iuat thanh van va én 16? 4. Anh (Chi) hay cho biét tai sao hé théng php luat chau Au luc dja cé sy phan chia php Tuat thanh linh vir fugt cong va linh vue Iudt tur? 5. Anh (Chi) hay cho biét nguyén nhén hé théng phap Iudt Anh -My; hé théng phap lugt XHCN, hé théng phép ut khong phan chia phép ludt thanh linh ve ut c6ng va linh vue luat tu? 6. Anh (Chi) hay cho biét diéu kign dé mét hé théng phap luat quéc gia duge xép trong hé théng phap luat Héi gido? 7. Anh (Chi) hay cho biét dic tg vé ngudn luat cla hé théng phép luat HOi gido? 1. Hé théng phap Int chau Au luc dia ‘ThS. Nguyén Thj Hang Email: nthang@hemulaw.edu.vn “a7 DE CUONG DINH HUONG HOC TAP MON LUAT SO SANH_BAI3 He théng phép luat nay con c6 nhing cach goi khéc nhu: + Hé théng phap luat bat nguén tir Luat La Ma, 1g phép luat Phap — Ditc, + Hé théng phap luat thanh van, + Hé théng phap luat dan luat, + Hé théng Civil law, 1.1 Sw hinh thanh va phat trién ciia hé théng Civil law a. Syhinh think C6 thé chia lich sit phat trién cia hé théng chau Au luc dia ra lam 3 giai doan: - Giai doan phdp Iuét tap quan (trude thé ky XID; - Giai doan phét trién cia phap luat thanh van (thé ky thé XIII dén thé ky XVII) ~ Giai doan hoan thién hé théng phap luat théng nhat bing phdp dién hod (thé ky XIX cho dén nay) Giai doan phap luét tp quén — Thdi ky nay, cdc tap quén chiém wn thé trén khp chéu Au luc dia. Cac tap quan phd bién la tép quan clia Ditc, Php, céc dan t6c Slanvian. Bén canh céc tap quan, phai ké én BG luat 12 bang (Luat La Ma cd) cia ngudi La Ma nam 449 TCN. — Luat La Ma cé dai cé anh huéng bao trim lén chau Au do sy banh tredng ctia dé ché La Ma, Dac biét du6i thdi hoang dé Justinian céng trinh phép luat lon mang tén Corpus Juris Civilis (Tap hop cdc ché dinh Int dan su) duge xay dymg bao gdm: (1) Codex Justinian - BG ludit Justinian, (2) Digesta ~ Téng luéin luéit hoc, (3) Institutiones — Séch gido khoa Lut La Ma, ( 4)Novellae ~ Tap hop luét méi —- Ngoai tp quén, Jugt La Ma, luc dia chau Au thoi ky nay cdn chfu anh hung cia php luat ton gido. Nhiéu nuée da Idy luét 18 nha tho 1am luat 1é nha nude, > Nhin chung, phép Inat chau Au thi ky nay cdn gidn don, ln 16n gitta quy pham dao die, ton gido va phap luat. Giai dogn phat trién phap ludt thinh van (thé ky XU - XVI), — Cuéi thé ky XII, chau Au bude vao théi ky phuc hdi nhiing gid tr] nhan van df c6 tir thoi Hy Lap va La Ma cé dai — thé hign xu hung pha nhén nha thé va ton gido, kéu goi bao vé.cdc quyén va gié tri bat bién cia con-ngudi > Chinh nhtng diéu kién vé kinh té, chinh tr] dic biét la vin héa da khién cho phép luat La Ma duoc hdi sinh. ‘ThS. Nguyén Thi Hang Email: nthang@hemulaw.edu.vn 28 DE CUONG DINH HUGNG HOC TAP MON LUAT SO SANH_BAI3 — Céng vige dua lugt La. Ma tré vé v6i chau Au luc dia khong phai do co’ quan quyén Ine thye hién ma do céng lao ciia céc trudg dai hoc & chu Au Inc dia, Cac treing dai hoc chi day céch hiéu phép Iuét nlue thé nio va dua vao nhing quy ham ciia ludét La Ma e6 géing chi ra phép ludt nao la tét nhdt va lam thé nao dé nhén thite dieoe né. Bing cach trén cic truéng dai hoc di dio tao cho chau Au d6i ngG tham phén, luat sur, Indt gia . e6 cing tr duy php Wy theo tinh thin cia Iuat La Mi ci tao digu kién sho_viée x4y dung mét mt hé théng phap Iuat chung cho chau Au Inc dia. Céc nha Juat hoe chau Au thudng goi dé la Jus commune of universities (phép luat chung cila cde trirbng dai hoc). ~— C6 5 trudng phai phap lugt déng gop vao sy phat trién cia phép Iuét chéu Au luc dia tir XI + Truong phéi cia cdc giéo sy luft (Glossators): xudt hign tir thé ky 13 6 Bologna. Truong phai nay tap trung vao viéc tim hiéu va gidi thich ¥ nghia ban du cia Corpus Juris Civilis + Truéng phai cdc nha binh lugn (Commentators hoe Post Glossators) xudt hién thé ky 14 G Italia. Céc nat gia khong cén tim hiéu va gidi thich ¥ nghia ban du cia Corpus Juris ma tim céch gidi thich né sao cho phi hop véi ddi héi cia xd hi duong thoi. ‘Trutng phai nay 4a bién Luat La Ma thanh nén tang cia khoa hoc phép ly Chau Au. + Trydng phai nhén van (humanistes) xudt hign 6 Phap thé ki XV. Trutmg phai nay 06 ging phuc hdi nguyén géc ludt La Ma. + Trudng phai cdc nha phdp dién hién dai (Usus Modermnus Pandectarium hay Pandectists) xuat hién § Dire thé ky XVI. Truong phai nay quan-tim dén viée lam thé nao dé 4p dung céc quy pham phép lust trong thye tién, lam cho khéng mau thun véi t€p quan phap 6 Bite. +. Trudng phai phép lugt ty nhién: xudt hién 6 Dite thé ky 17-18. 6 cdc trréng dai hoc, Trung phai Iudt nr ohién cha trrong day m6t loai phép Iuat da doe hé théng héa cho phit hop véi nhu céu ciia doi sng hién dai. Khoa hoc phap ly dugc hoan toin ai méi, nguoi ta chia phép Iugt ra lam hai nhanh: ludt cong va luat tu. Nhiing tw trong nay sé chi dgo vie x4y dug phap luat sau Céch mang Phép ném 1789. — Su tiép ahan Luat La Ma: + OPhap, phap luat thng nhét chi duge coi la “18 phai thinh van”, + ODitc, hip lust théng nhat 6 day Ja Lugt La Ma di duge cdc aha phép dién hién dai + OY, viée tiép nhan phap indt thing nbt dién-ra m6t cach tr nin TAS. Nguyén Tif Hitig_ Email: nthang@hemalaw edu.vn 29 DE CUONG DINH HUONG HOC TAP MON LUAT SO SANH_BAI3 > Tom lai, ti XII - XVII trén co sé anh huéng sau rng cia Corpus Juris Civilis, hé théng phép ludt chung cia chau Au tye dia ra adi. Tuy nhién, su tiép nbfn Jus commune 6 méi nuéc khéng gidng nhau. Giai dogn hinh thanh hé thong phép lua thing nhdt (tie XIX cho dén nay) — Sau Céch mang Tw san Phép nam 1789, ky thuat Ip php len trinh d6 phép dién héa. — Day 1a giai doan duge dénh dau bang nhiing van ban phdp Iuat quan trong. b Su mé rong ctia hé thong Civil law + Tai chau Phi: phép Inét thugc hé théng chau Au luc dia phé bién & day do trade day khi nguoi Tay Au d6 hd. Mét s6 nude khéc thudc Lién hiép Anb nhumg van chiu anh huéng nhu dio Mavriky, quan dao Ceishell. Khu vue Bac Phi phép cing chiu anh huéng cia hé théng phdp luat chéu Au Iye dia nhung phép luat Hi gido van gitt vai tro chi dao. + Tai chau MY chi cd mét s6 nude tiép-nh4n cdc ché dink phap lat va xay dung cc bO Tuat'theo hinh mu ciia:chau Au Ine dia; hé théng phap luat common:law van gitt vai trd chit dao 6 day. +. Tai chau A: Khu vc Trung Déng (Thd Nhi Ki, Ai Cép, Iraq, Israel, Jordanie, Koweit) phap lugt chau Au Inc dia duge cdy ghép xen ke vi phap Inat Héi gido tao thinh hé théng cdc hé théng phap Iuat pha tron. Céc nude ving vién Déng nhu: - Trung Quéc, Lao, Campuchia, Viét Nam, Nhét Ban... chju anh huéng sau sc khong chi béi cdc hoe thuyét, tr tréng ma con chiu anh hudng céc ché dinh php nat cu thé nhu: hop déng, thira ké, sé hitu, phap nhan.. 1.2 M6t sé déc trang cia hé thong phép luGt chau Au luc dia a. Cé chung nguén géc ludt La Ma: — Két qua phap luat théng hat cho toan-ch4u Au'daa trén nén ting Iudt La‘Ma cd dai da ra doi va duge cae nude tiép thu m6t cach linh hoat. — Cée b6 ludt ln cia chau Au luc dia nhu B6 twat din sw phép 1804, B6 ludt dan su Dite-1896-déu duoc hinki thanh trén co s6-két hop luat tap quén dia phuong va luge La Me Sa! thie utes sat on ‘ThS. Nguyén Thi Hing_Email: nthang@hcmulaw.edu.vn 30 DE CUONG DINH HUONG HOC TAP MON LU, SO SANH_BAI3 b, Hink thitc phdp lu@t thanh van — Thi ky dau, céc van ban phap luat con chua duge hodn chinh va ky thudt xdy dung chura cao do vai tro cia phép Iugt thanh vin bi lu md trude cdc tp quén hay Iuat giao hi cling nhu trinh 46 dan tri chura cao. ~— Sau khi ¢6 phong trio Phuc Hung va sir xudt hign cita truréng phai phap Tuat tu nhién cing nhu thing igi cita cae cu6c cdch mang tu san, cdc dao luat a tré thanh cong cu duy nhat cho vige xay dung mét hé théng phdp luét thong ait, ¢. Trinh dp phdp dién h6a cao Chioh su coi trong hinh thie phap ludt thanh van, cy thé 1a hién phap va cdc dao luat da quyét dinh khé nang cling nhu su cdn thiét cia vige phap dién héa php Iuat. 4 Chu trite phap tugt c6 sye phan dink thinh link indi cBng va luge ue ‘mt ctich r6 rét € Thim phén chi déng vai tro la ngubi xét xi 2. Hé thong Common Law Cac tén goi khéc: + He théng php Iuat Anh ~ Mi; Hé théng phap lugt Anglo- Saxon, Hé théng phép luat an 1é, He théng phdp Int bit ngudn tir ludt Anh od 2.1 Sy hinh thinh va. m6 rong anh hwong cia thong luat Anh @ Sy hink thank thong ludt & Anh (Nghién citu tai Bai 4) Su phat trién ciia phap luat Anh co thé chia lam4 giai doan: ~ Giai doan 1: giai doan Anglo ~ Saxon (truée 1066) ~ Giai doan 2: giai doan hinh thanh théng lust (tir 1066 — 1485) ~ Giai doan 3: giai doan hinh thanh luat cng bing (1485 — 1832) - Giai.doan 4: giai doan phat trién phép ludt thanh van (1832 én nay) ‘Sie m6 rng Common law sang cdc nuée khéc trén thé gi ~ Bie thng phap tuat nay duge mé rong chi yéu bang con dudng thude dia héa ciia Hoang gia Anh. Tuy nhién, mite 46 anh huéng cia Common law cia Anh d6i véi nhing thudc dia la khong giéng nhau, — Cé thé ké téi mot sé nude theo hé théng phap ludt théng Juat sau: © Amb, Ai-ien, Canada, Uc, An D6, Tan Tay Lan, Ni-gié-ri, Ga-na, Gam-bi-a, Pa- ki-xtan, Bang-la-dét,.. © Hop ching quéc Hoa Ky (ngoai tri tiéu bang Luoisiana ‘va ving lainh thé Puerto Rico, = ThS.. Nguyén Thj Hang_Email: athang@bomulaw.edu.vn 31 DE CUONG DINH HUONG HOC TAP MON LUAT SO SANH _BAI3 2.2 Déte diém co ban cita hé théng Common law a C6 nguén géc tic lugt Anh cé 6 Anié la nguén phép ludt chink théng va quan trong nhdt ¢ Kh6ng cé su phan chia thank lu@t cong va ludt ne @ Thim phan vita co chite ning xét xte vita cé chite nding lip phép - 3. Hé théng phap Iuat Xa hdi chi nghia 3.1 Swe hink thanh va phat trién cia hé théng phap ludt XHCN 3.2 Dic diém cia hé thing phdp luft Xa hi chit nghia a Hé thong phép lugt gin lién voi hé tu tang Méic-Lénin"® b Khong cos phn chia phap ludt thank luét cong va ludt te © Toa dn chi dong vai tro la co quan xét xt 3.3 Xu hung phat trién cia hé thong phdp buat XHCN 4. Hé théng phap Indt Hai gido La hé théng phép Iuat lon thir ba trén thé gid chi phéi tur tuéng, tinh cdm, hanh vi eta khoang hon 1 ty ngudi. La trayén théng phap lu4t chju anh hudng nhiéu béi ton gido. Duge xay dung trén co sé cia kinh Coran trong 46 gisi han nghiém ngat quy ché c4 nhan. — Hai yéu t6 co ban, tién quyét dé xéc dink mot quéc gia thudc hé théng phap luat Hi gido bao gdm: + Dao HBi la quéc dao cita'quéc gia; + Quéc gia léy ede quy dinh trong Kinh Thanh cia Dao héi lam luét. Chinh vi vay, Th6 Nhi Ki, dd 4 muée 06 Dao Héi la quéc.dao, nhumg van la quéc gia thudc hé thing php Inat Chau Au luc dia vi 6 quéc gia nay Bao Hdi chi duge coi Ia tén giéo chit khéng duge coi la Tuat. — Vihé théng phap lugt Hi io khong tach roi khdi lugt Hi gido.nén khi tim higu vé he théng nay, chiing ta chi yéu di tim hiéu vé luat Hdi gido. + Trude hét can hiéu ding vé Dao Hoi va Luat HBi gito © Ciing nhu Dao Phat, Dao Chita...Dao Héi khuyén céc tin 43 séng, lam viée thign dé sau nay c6 mét cude séng tuoi dep, hanh phtic 6 di vinh hing. Cac tin a8 theo Dao Héi phai thyc hién nhtmg nghfa vy nhu: ain chay, cau nguyén, bé thi, hanh huong va séng theo nhimng 1di rin day cia thénh Alla trong kinh Coran. Néu lam duge nhu vay, ho sé cd mot cude séng vinh hing, hanh phic 6 trén thién dung. "* Xem: Micheal Bogdan, Ludt so sénh, Tr 158 - 160 ThS. Nguyén Thi Hing_Email: nthang@hemulaw.edu.vn DE CUONG DINH HUONG HOC TAP M LUAT SO SANH_BAI3 Hi gido theo nghia géc bing tiéng Arap duoc phién am sang tiéng Latinh, 14 Lugt Shari*ah-nghia 14 “con dudng ding” hoic la “sy huéng din”. Diy 18 cde quy pham ton gido duoc nang Jén thanh quy pham phép luat duoc cde quée gia trong hé théng Luét Hdi gido (dién hinh nhu Afghanistan, Pakistan, Kowait, Bahrain, Quatar, Arép Xéut) 4p dung dé diéu chinh nhtng vin dé phét sinh trong xa hi. NOi dung cia ludt Tslam giso duge lay ti 4 nguén, xép theo thé nr quan trong la (I) Kinh Coran, (2) Sunna, tte lé nhtmg {oi day cha Tién ti Mohammed, (3) cdc bai viét cia cdc hoc gid Islam giéo sii thich va rit ra nhing quy dinh ti trong kinh Coran va trong Sunna, va (4) cée diéu duoc céng ding thita nhén vé mat phép ly Luat Hi gido kh6ng phai la hé thng phép Iuét gin véi nh muée ma chi 1 mét phin cia Shar’iah. Ludt Héi gido khéng phai la hé théng cde quy pham phép lugt theo dling nghia cila thuat ngit nay. Luat Héi giéo dugc cho 1a do throng 46 dat ra mot lin va khong thé thay di, x@ hoi clin phai tun theo Inét cia thugng dé chit khong phai la nguoe lai. 4.1 Nguén cia Lugt Héi giéo Nhu da dé cp 6 trén, Luat Hi giéo chinh la Luat Shari’ab. Luat nay diéu chinh, dira ra nguy€n tac va quy dinh hanh vi cua ngudi dan, hoat dOng cia cdc co quan té chitc, ura ra cée quy pham 48 ap dung trong dai séng cha m@t con ngudi nhu: an kiéng, cach nuéi day con c4i, dong thdi cing quy dinh va miu ta nhimg nguyén the danh cho nha tu hanb, vige bé thi cho nguéi nghéo va nhiing van dé tin siéo khéc. Bén canh d6, Lugt Hdi gido cfing duge sir dung nhing huéng din di véi cdc hoat dong cia con ngudi trong xi héi cing nhu di véi nhing tac dong qua lai gitta cdc nhom dan t8c. © pham vi ring hon, Ludt Shari'ah duge ap dung dé gidi quyét nhing tranh chap trong pham vi quéc gia voi nhau, dng thai gidi quyé nhéing tranh chp, xung d6t quéc té va vin 48 chién tranh. Do 46, ngudn Iudt cia Luét Héi gido.cting chinh la céc think 6 cia Ludt Shari’eh, Luft nay gém 4 thanh t6 sau: Kinh Coran, Kinh Sunna, Idjmd va Qiyés. a@ Kinh Coran ‘Thanh t6 dau tién mang tinh chat chi dao cla Luat Hai giéo 14 Kinh Coran: Day cling 1a ngudn lugt mang gié trj chung thdm khi drge dp dung. Kinh Coran li nguén lugt cao mhét cia Lugt Hi gido, cutge eoi'la nhitmg Idi cba Thanh Alla tiét 16 cho'tién TaS. Nguyén Thj Hing Email: nthang@homilaw. 33 BE CUONG BINH HUONG HOC TAP MON LUAT $0 SANH_BAI3 Muhammed (570-632). Su hinh thanh va phat trién ca Coran véi tr cach via 1a Kinh Thanh via 1a luat xudt hién ban diu voi sy truyén dao cia nba tién tri Mohammed tai thanh phé Madinah, sau d6 da déng loat xudt hién & moi noi cing v6i sy gia ting nhiing tin 43 cia Dao HOi. Nha tién tri vira 18 chd dya tinh thin vira 14 ngudi tam thoi dimg dau cong ding. — Vé edu trite, Kink Coran dugc chia thanh 30 phin va 114 chuong va durge sip xép theo ¥ cla nba tién tri, Céc chong lai duge chia nhé thanh 6.200 khé tho, cdc Iuat gia Dao Hai goi chiing 1a “Nhitng khé tho phép luat”. Chi c6 khoang 3% cac khé tho 46 [a lién quan dén phap luat, — Clich thite thé hién nhimg diéu rin day va diéu cdm trong Kinh Coran bao git cling theo cling m6t céng thirc: diéu ran day bit diu bang mét Idi gidi thiéu, sau 46 két thc bang mét 1di cém doan. — Vé ni dung, trong Kinh Coran, tin nguong tén tai bén canh mét sé nguyén the phép ly. + Hau hét cdc nguyén tic phap ly lin quan dén luat gia dinh (két hon, ly di va thira ké), m6t sé lién quan dén ludt hinh su (ngoai tinh,vu khéng, uéng nrgu), mét sé lién quan dén hop déng (hinh thite hop ddng, phuong thite thanh toén), mét s6 lién quan én vin dé phép luat vé tai chinh, hién phép, tda an, tranh chap quéc-té.. + Cac vin-dé lién quan ‘dén t6n gido, nghi 18, nghi thirc va Iudt php rat ngén gon va ‘hau nhu mang tinh nguyén tac; khéng cy thé. + “Hon thé nita vin con cé mét 86 vin'dd bé ngé, chua duoc dé cp. Vi vay, vé nguyén tac, van rat can su giai thich va mé ta tir nha tign tri, day chinh la tién'dé a8 nguén Iuat quan trong thir hai cia Luat Hai gido ra doi; do 1a b Kink Sunna — Kinh Sunna chita dug nhiing Idi day bao cia tién tri Mohammed va nhiing giai thoai, nhimg cu chuyén vé nha tién tri va cdc tin d3 clia minh da séng mdt cudc sdng phi hop v6i tat tr ton gido dugc quy dinh trong Kinh Coran. — N6i dung ctia cia Sunna gdm 3 loai: ldi ru cila tin tri vé ton gido, hoat dong va hanh vi ctia nha tién tri va su chp nhén cia tién tri déi v6i mot sé hanh vi nhdt din cia con ngudi. © Idimé 7 — Khéc ban véi Kinh Coran va Kinh Sunna 14 hai ngudn lu§t cha H8i gido mang tinh than thénh, ty-nhién thi thanh t6 th ba cia Luat Héi gido 1a Idjmé lai duge ra ThS. Nguyén Thi Hing Email! nthane@bemulaw.edu.vn 34 DE CUONG DINH HUGNG TAP MON LUAT SO SANH BAI3 di trén co sé su théng ni gido. + Idjma gan nhu tp quén nhung khong phai tap quén. N6 khéng clin phai duoc su chap nh4n cla moi tin 43 hode cla edng déng ma chi cdn duoc sy chap nhén cia nhing nguéi c6 tham quyén. Khi nhimg nguéi'eé thim quyén nhdt tri giai phép phap ly nao d6 thi n6 duge coi 1a luat. Idjmd thug dua ra cdc giai php phap ly cho cdc van dé cia cuge séng hign dai nhu van dé sinh con bing thy tinh nhan tao, cdy ghép céc b6 phan co thé con nguéi. Théng thuimg, day 14 cdc gidi php cho nhing tinh hudng méi nhung van gén bo mat thiét véi céc nguyén tic chung cia nguén Iuat co ban (Koran va Sunna)'®, dt gido quy dink rang pha nit khéng doc lim thém phan. Quy dinh quan diém phap luat cla cdc hoc gia phap ly H8i Luét nay khong c6 trong Koran cing nine Sunna nhug day la céch gidi thich theo quan diém thing nhdt cia cdc hoe git Héi gido. — Nhimg van 48 ma cac hoc gid phap ly ban lun 1 nhiing van dé vé con nguoi va chinh tri. Trong thuc céc tham phén cé thé kiém tra trong Idjima 4€ tim kiém nhieu gii phap kha thi dé 4p dung trong xa hoi hign dai. Va ho 06 quyén tu do sing tao phuong phép moi dé gidi quyét cdc vin 48 t6i pham va vin 48 cp trong Idjma. Do vay, phén c6 quyén quyét dinh rét Ién trong viéc 4p dung quan diém nao 46 trong Idjimé dé giai quyét mot vy vige cu thé bay ky. d Kyas Kyas 14 4n 1¢ duoc tuyén bai tham phan cap cao. Néi mét each khéc, Kyas c6:thé goi la “phurong phap suy xét theo su vie tuong ty”. Céc thm phan cia cdc nude theo Luét Hi gido 6 thé sir dung tién 1 phap 6 é gidi quyét mot vu viée méi phat sinh sau nay ma hudng giai quyét vy viée 46 khong duge d8 cp trong Kinh Coran, Kinh Sunna va Idjima. Ligu cén nguén nao tén tai bén canh bén ngudn trén hay khong? Co thé néi ring, cé viin bén phdp ludt & cdc quée gia theo Euét Héi gido, cing niu viéc cé ton tai dn Ié trong hé théng phép ludt ctia nhiing quée gia nay.Nhung day le su chuyén héa nhting quan diém phép luét, y kién phép luat duoc théng nhdt béi cde hoc gid phdp If Dao Héi vao ede vin ban phép luét. Su chuyén héa nay bat dé vio thé ky 19, thai diém khi ede qube gia Phurong Tay tang curing quyén lec todn edu va chinh phuc mét phan rong lén etia thé gidi, trong dé c6 cde ving lanh thé ctia Luét Héi gido. 4.2 Dic diém 7 - ° Xem: Gido trinh luat so ‘sénh, Dai hoc Luat Ha Noi, Nxb. CAND. Tr344 ThS. Nguyén Thj Hing. Email hthang@hemulaw.eduvn ~ 35 DE CUONG DINH HUONG HOC TAP MON LUAT SO SANH_BAI3 Die diém ndi bat cia Islam gido 1 quy dinh cé tinh chat dao dire, it c6 quy dinh vé thuong mai ho&c quan hé gitta cdc quéc gia.. Ngoai ra, luat Hdi gido cdn cé nhimg dic diém sau: a Nguon gic hinh thanh” Lut Hoi gido 1a mét phan cia giéi luat dao Héi, 06 méi lién hé chat ché voi H8i gio va van minh H6i gido nén sy hinh thanh va phat trién cia. [udt Hdi gio gin ‘V6i sy hinh thanh va phat trién cia dao Hoi. — Nhbitng tin dé Hi gido tin rang t6n giéo cita ho dua trén nhtng thin khai tir thugng dé duge truyén dat thong qua nhting nha tién ti. Tin 46 tin ring nhimg thin khai mA Mahammed da nhan duoc 1A nhimg tuyén ngén day di nbét, cudi cing va t6i thuong cia thuong dé. ~ Mohammed sinh 570 tai thinh phé Mecca. Nam 611 14 dénh dau lin Mohammed nhan duge than khai cia thugng dé vé viée Ong sé Ia sir gid cha thugng 4é dé chuyén Joi cia thong dé cho céc tin dé. Tir nam 611 - 621, Mohammed da thuc hién viéc truyén dao cho nhan dan trong thanh Mecca. Nhiéu. ngudi dén dé tin theo nhiing tr tuéng vé su binh ding, long nhan dao cing nh phé phan su tho phyng da thin, nhiéu ngudi thi chéng lai sy truyén dao cha ong nhat Ia nhing ngudi gidu cé, va b6 téc Quryash con muén ldy mang éng. — N&m 622, éng cing ning tin dd trung thanh chay trén sang Medina. Duge déng dio céc bé téc 6 Medina tin theo, Moochammed 4a dn thanh lap nén cong dong Hbi giéo. Tai day, Mohammed dugc thirgng dé truyén Khai nhidu lin dé ndi vé nhttng inft 1é t6 chite x4 h6i cia nguéi Hdi gido: Mohammed trd thanh lanh ta tn gido va chinh tri. — Nam 630, Mohammied cing céc tin 4 chiém duoc Mecca, sau 6 ‘din Mecca Jam ban dap, Mohammed da thinh cOng trong viéc chinh phyc cdc b6 t6c Arap gidu c6. 7 — Sau khi Mohammed qua di vao 632, nhimg ngudi ké vi ctia Ong trong vong mat thé ky da tién hanh céng cudc chinhphuc dt dai va banh truéng dao Héi cia minh bang bao hyc va da tao nén mét dé quéc 1én nhat bay gid, trai dai tir bién gigi An D6 cho dén tan bd bién Dai Tay Duong. Tir thé ky thir VII XIII 1a thoi dai vinh quang. cia nén vin minh dao Héi va ciing 1a théi dai den.t6i cia chéu Au. : ” Xem: BH Luat Hi jido trinh ludt so sank, Xxb.CAND.Tr 335-341 ThS. Nguyén Thi Hing Email: nthang@bhemulaw.edu.vn 36 DE CUONG BINH HUONG HOC TAP MON LUAT SO SANH_BAI3 — Sau thé ky thir XI, sw lién két trong 48 quéc Héi gido suy giam. Nhiéu quéc gia doc lap ra doi. Bude sang thé ky XVI, cing véi viée cdc nuée chau Au lién minh chéng lai dé ché Ottoman, sy phat trién ca thé gidi Hai gido bi ti we. Dén thé ky XIX, thi hau hét cde quée gia Héi gido déu nim trong vong anh huéng cia chau Au hay trac tiép bi cai trj nhur céc thude dia. > Trong cae xa hdi Hoi gido khéng 6 su phan biét rach roi gitta tn gido va chink tri va ludt phap. Digu 46. cé nguén géc tir lich sit hinh thanh cha Hdi gido. Kinh Koran chita dumg rét nhiéu céc Iugt 1é va eée quy dinh 4p dung cho x4 hdi Hi gido chinh mét phan do Mohammed khai thj Khi 6ng dang cing cé va phét trién cong dng tin 43 Hoi gido tai Medina, ¢ 46 Ong khéng chi Ia lanh tu tn gido ma cdn Ia thi Hinh chinh tri va aha lip phap. b Vai tro cita nha mucéc trong hoat dong lip phép Lut Héi gio khéng phai 1a hé théng phap ludt gn lin voi nha nu6c ma chi 1A mot phan cia Shariah. Luat H8i gio dugc cho la do thugng 4é chir khéng phai la nguge hai. Nhiing ngudi trung thanh v6i dao Héi cho ring ludt Héi gido 1a bat diet khong bao gid thay 44i,,d4y la logi hinh phép luat cudi cing, hoan thién nat va trong tuong lai todn thé nhan Jogi sé thira nn va tudn thi n6. Béi vi ngudn luat ctané bit ngudn tir thuong 4é (Kinh Koran) va nha tién ti Mohammed (Suna). Theo quan diém nay, cae van bn phap tudt do nha nuéc ban hanh khéng thé lim they di luét H8i gido ma chi cé thé diéu chinh nhimg chi tiét ma nat Hi gido chwa cu thé hoa hode con bd trong”, Tite nha nude chi la thir cdp bén canh tn giéo va don gidn chi 1a cong cu dé thu hign cdc quy tic tén gido. — Sy trung thanh v6i nhimg quy tée phap luat dat ra tit cdch day hon 1000 nam ligu 6 khién phap luat Hi gido lac hiu? Lam thé nao phép luat cdc niuée HOt gido thich aghi duoc voi cudc sing hién tai, nhét 1a trong linh vue phép Tuatthuong mai? ‘Mic di duoc hinh thanh tir thé ki VIT va gan nhur bat di, bat dich, khéng thich nghi Voi cude séng hign dai nhung lugt Hi giéo vin dép ting duge yéu cdu cia thé gidi HOi gido va van luén 1a mot trong nhiing hé théng phép Inét ion nhdt thé gigi hign nay + Thi nbat, ban than cde quy pham.Héi gido duge xdy dumg.6-mie khdi-quat'ma cde tur tuéng phong kién va hién dai déu cé thé tim ra nhing 1p Iudn tng hé nd. *" Xem; DH Lust Ha NOi, Gido tinh Ludt so sdnk, Nxb CAND. Tr 335, ThS. Nguyén Thj Hing Email: nthang@homulaw.eduvn wit DE CUONG BINH HUONG HOC TAP MON LUAT SO SA! Vidu: nghia vu tie thién c6 thé tuén thai bang edéch ban phat cia bé thi cho ngudi an xin trén duéng phd nhung ciing cé thé bién hé cho se xudt hién cia hé théng bao hiém xa hi theo m6 hinh phuong Téy. + Thit hai, ap dung tap quan, Theo luat Héi gido, tép quan khOng phai 14 ngudn lat nhung céc lat gia 6 thé sir dung tap quan dé l4p nhing ché tréng trong lat Hdi giéo. Théng thong 46 1a nhimg tap quan lién quan dén céch tinh gid tri hotic céch thitc thanh ton ctia héi mén, viée sir dung nguén nude gitta hai chi sé ht d4t, hodc tap quan trong linh vc thong mai. Tuy nhién, dé durgc 4p dung tip quén phai phi hop véi luat Hdi gido. Phai néi ring, tp quan thuong mai 6 cde nude c6 hé théng phdp luat Dao hdi o6 ¥ ngbia rat 16n trong linh vuc thuong mai. Ly do ly gidi cho diéu nay, vi tir rét sém, thuong mai da rat phat trién 6 cdc cude gia dao Minh chimg cho diéu dé 1a su xuét hién cia“con during to lua” trong qua khit. Chinh con during to Iya da mang lai sur gidu 06, think vugng cho rét nhigu quéc gia & Trung A, dac biét la cde quée gia + Thit ba, sir dung thi thudt 4é lan tranh céc quy pham lac hau. ‘Nhu da néi 6 trén, céc quy pham trong Shariah la khong thé thay adi hay stra di, 12 nhing quy pham bat di bat dich. Tuy nhién, cdc ludt gia c6 thé chon cdch né tranh ce quy dinh Jac h@u.ma khong vi pham. cdc nguyén.tic 44 dat-ra trong Iudt-Héi gido.Trong luat Héi gido cé rit nhiéu diéa khodn mang tinh bat bude ma luat danh cho quyén ty do cia con ngudi véi-pliam vi rit rong. Do 46, dé thich nghi vi cude song hién dai, cdc luat gia co thé ting cung sir dung cdc théa thudn gitta céc tr nhan 48 lan tranh céc quy dinh php luat khong con phi hop. Vidu vé ché 6 da thé-ché dinh néi tiéng trong ludt gia dinh Héi gido, theo d6 nguéi dan éng cé quyén mt tiie léy nhiéu vo. Ngudi dan ong khi cd duoc quyén nay nhung birang budc béi diéu kién ngudi chong phai abi xib cong bang véi tdt cd cée ba vo- diéu ma khd nguoi dan éng nito-c6 thé thee hién duce. Lut Héi gido-cdm giao két-hop déng cho vay Idi nung nguéi ta cé thé lan tranh diéu cdim nay bang cach dua cho chit ng huéng mét san phdm tit thu nhap-v6i danh nghia vat bao dim hodc théa thudn phan chia loi nhudn, bén tra chém theo cach ndo dé. Mat khde, cing cé thé quan niém réng.viée-cdm:cho-vay lai chi lién' quan dén thé nhén, con php nhan o6 thé khong bi rang bubc bei quy dinh nay. 7 Lugt Hoi gido.cém giao két hop déng cho thué dét Nhung ngudi ta cé thé giao két hop dong sit dung chung dt dai dé thay thé hop déng cho thué adt. ThS. Nguyén Thi Hing Email: nthang@hemulaweduyn 38 DE CUONG DINH HUG MON LUAT SO SANH_BAI3 HOC + Thi ty, 4p dung céc van ban phép luat do co quan c6 thém quyén bén hanh (cae quyét dinh hanh chinh, cde van ban phép luat cita cdc b6..v.v) Theo dao H6i, nha yua khong phai la Ong chi cia php luat ma la day té cdla phdp hut. Do d6, nha vua khéng thé lam Tuat. Tuy nbién, nha vua phai quan li dt nude nén luét Hi gido thira nhén tinh hop phép cia ede vin bin phép Iugt do nha vua va nhimg ngudi cé tham quyén ban hanh. ¢ Pham vi diéu chinh cita lugt Héi gido Lu&t Héi gido thé hign y chi ciia thugng a6 chit khéng phai ¥ chi cia nha née nén n6 diéu chinh hu hét nhimg linh vuc cia doi song xa hi cht khong chi diéu chinh nhtmg van dé ma nha née quan tam. — Luat Héi gido dong vai trd quan trong trée hét 6 cdc linh vuc truyén théng nhu gia dinh, thira ké, va trong mgt chimg mye nhdt dink 18 Inét hinh su. Con anh hudng cia lujt Hi gido trong nhting linh vue: Iuét hop déng, luat sé hitu cé phan yéu hon. — Dao Héi cén can thiép vao ca nhiing ma déi voi hau hét cde quéc gia khéc cho ring hoan toan khéng thudc sy diéu chinh cia phap Iuét: thoi diém thich hgp cho viéc cu nguyén, git’ gic dénh ring”, 7 @ Clu tric quy pham cita phép luét Héi giéo ~ Céu tric, cée khéi nigm, pham tri cia minh, ludt Hdi gido kha dic biét so vei ede hé théng phap luat khéc. + Dién hinh nh quan niém vé hanh vi vi phem phép luat cia Héi gido khéng giéng thu cdc hé théng khéc. Trong khi hau hét cdc truyén théng phdp luat trén thé gidi déu quan niém ring hanh vi vi pham php Iuét bao gém nhing hanh vi phai lam va nhtmg hinh vi khong duge 1m thi luat Hi gido lai chia han vi ctia con ngudi ra lim 5 logi: (1) han vi bit buée phai lam; (2) hanh vi nén lam; (3) hanh vi lim cing duge khong lam eting duge; (4) hank vi bj khign trach; (5) hanh vi bi cdm. + Ché dink nghia vu trong luat Hai gido rat phat trién. Dira trén co séc6 hay khéng £6 sy chuyén giao tai san la d6i tong ca hop déng, nghia vu xudt phat tir hop déng duoc chia lam 2-nhém: (1) ahém nghia vu ién quan dén viéc.chuyén giao tai sin 1a 446i tuong cia dich dan sy bao gdm hop dang trao d8i, hop déng cho vay, hop déng ® Xem, Micheal Bogdan, Luit so sinh. Tr 174 ThS. Nguyén Thi Hing Email: nthang@homulaw.edu.vn 39 DE CUONG DINH HUONG HOC TAP MON LUAT SO SANH_BAI3 mua ban; (2) nhém nghia vy khéng lién quan dén chuyén giao tai sin bao gm hop déng van chuyén hang héa, hop ding dy thdc. Luat Héi gido ddi hoi céc bén tham gia hop ding lap thanh van ban va phai cé it nhdt 2 ngudi lam ching. + Khai niém t6i pham trong luat Héi gido: ‘X<ét tir goc 46 hinh phat bao gém 2 loai: (1) t6i pham cé thé dn ba bang ti&n; (2) t6i pham phai dén bil bing than thé hodc cudc séng. Cac hoe gia Héi gido chia ra 3 Logi ti pham theo mic 4 ning nhe: (1) Hudud: t6i pham nguy hiém cho x4 hdi nhat, chéng Jai “nhtmg quyén cia Alla”: ngoai tinh, vu co, uéng rugu, trém cp, cusp, phan dao, vi pham kinh Coran véi hinh phat tir dénh bang roi, dong dinh vao thénh gid, chit tay chan va nang nit 1a bi chat diu; (2) Quesas: tdi phani chéng lai ca nhan: giét ngudi, gay thuong tich, cudng dam doi hoi su tra thi cha ngudi bj hai hodc gia dink nguoi bi hai; (3) Taazir: toi pham lién quan dén “quyén cia Alla” va t6i pham lién quan dén cd nhén nhung hinh phat khong ha khac v6i cdc t6i nhu: an thjt lon, Jam chimg gian, héi 16, lim gidn diép, néi nang tuc tiu.. Hinh phat do tham phan Shari’a quyét dinh cé thé 1a phat tién hoac phat ti. e Phép luGt thong mai trong cdc neéc dao Héi Neguoe lai v6i cae ché dinh vé hon nhan gia dink, thira ké, hinh sy chiu sy diéu chinh chit yéu-cia-cée quy pham luat Hi gido ra doi tir cach day hon 1000 nam va bat bién. Phép luat thuong mai cia céc quéc gia dao Héi vn thich nghi duge véi nhimg bién déi vé kinh té cia cdc quéc gia dao Hi, cing nhu trong méi quan hé thong mai gitta cdc quéc gia dao H8i véi nhiing quéc gia khéc khéng phai dao Hai. — D6i véi link vite thuong mai, tip quan thudng duge ép dung nhiéu hon 1a luat Hai ‘ido. Nhu ching ta da biét, pham vi digu chinh cha yéu cia Iudt Héi giéo 1a nhing tinh vue:-gia dinh, thira ké, nhimg thiét ché vé xy dumg mé binh xa h6i Hai gido cing nhu quy ché cd nbian diéu chinh hanh vi cla nhting tin 43 Hi gido.. Déi voi nhing van a8 ma phap lat Hi gido cdn bé ng... nhtmg ludt gia va cd thuong gia cé thé dyra vao tap quan, an 1é cfing nhu van ban phap luat cla co quan c6 tham quyén. — Ludat Héi gido trong rét nhiéu trong hop cn thic day quan hé lanh manh gitta cdc bén trong quan hé mua ban. CAc'tin 46 Hdi gido thong tuan thi nghiém ngét céc quy i khdng phai vi bi de doa béi viée 4p dung ché tai ma boi niém tin ndi tam. He tin ring néu ho lam ding nhiing diéu rain day cia thuong dé, ho sé co mot cude séng vinh fing tai thién dudng, ngugc lai sé phai xudng dia nguc. Trong dé nghia ThS. Nguyén Thj Hing Email: nthang@hemulaw.edu.vn c 40 DE CUONG DINH HUONG HOC TAP MON LUAT So SANH_BAI3 vy quan trong nhét anh hudng téi sur binh thudng cilia cae hoat vu tudn thi hop ig thong mai la nghia g. Do dé, cdc throng gia 6 cde nuréc Hai gido rat coi trong chit tin. ~ Trong céc muée thuge hé théng phap ludt Héi gido quy dinh cac bén néu m6t trong cae bén kh6ng phai la tin 43 Hi giéo ho cé thé quyén lua chon phap luat: hoc Iudt Héi gido hoc van bn php luat ciia co quan c6 thdm quyén cfing nhu Iya chon tranh chap. Oi v6i linh vec phép luat thanh van, phép lugt thuong mai cla ede ode gia theo dao HBi thudng tiép thu phap luat cia cdc nuse thudc hé théng php Iuat chau Au luc dia hoae ‘é théng phap luat Anh — My. Wi. XU HUONG PHAT TRIEN CUA CAC HE THONG PHAP LUAT TREN THE GIOI Trong thdi dai ngay nay, cing véi xu huong quéc té héa cdc hé théng phép Iuat dang pbat trién theo huéng xich lai-g4n nhau hon. Xich Jai gin nhan theo nghia 1a nhimg diém khée nhau ngay cing giam bét, aitmg aiém tuong. déng ngay cang nhiéu. Minh chimg sinh déng cho xu huéng nay IA sit tiép nban in nhau gitta ha he héng phép Iu4t 1a thong ludt (Common Jaw) va dan luat (Civil law), hay sy tiép thu cia phap lugt Héi gido déi voi Civil law va Common law. Yidu: ching ta throng coi dn Ié I-nguén ludt de wg cita hé théng Common law nhung chiing 1a cing bit Sip né trong ede hé théng khéc nhue: hé thong Civil law, hé théng phdp luat Hoi gido, ThS. Nguyén Thi Hang_Email: nthang@hemilaw.edu.vn 4 41

You might also like