GIAI PHAM BACHKHOA TRAN'NGOC NINH . VO PHIEN « NGUYEN VAN HAU « BINH NGUYEN LOC ~ TRAN VAN TicH . TU MINH « V6 VAN LE« LENGH] . MINH BOC HOA! TRINH . TRAN LE + BINH HOANG SA. PHUONG DUNG .TUDiép -THU THOY“BACH-KHOA™ 160 Phan Dinh Phung Saigon Bai vé1 TON ins “sa GIA MUA DAI HAN SAU THANG MOT NAM * Cao Nguyén va Mién Trung mét nim: 360d. * Ngogi quéc dong thiy : _ NGHIEM NGOCHUAN Tite b “0 89° NGUYEN HUY NHAN 1,100d. 100d. cuéc phi mdy bay them cwéc phi mét nim: 500d * Ngoai quéc dung hang khong, mdi 36: di Kampuchia Ai-lao eas Dhag-Namek (tina 2, Dai-loan, Théi-lan v,v...) 55d. — Nhat-bin, Dai- hin An- 49, Hoi-quée + 120d, * Chi phiéu, buu phiéu, 4inh Phong Saigon, bwu chi a Khoa Thoi Dai Trung Khu Saigon, : god. 2 god. Giri di Uc, Tich-lan vive. ¢ 1954 — Phap : 220d — Au-chiu (trite Phap, Bac Phi-chau, Dai-duwong-chau : 245¢ — Hoa-ky, Gia-nd-dgi : a7od tén dng Lé-NgQ-Chau 160 Phan giri Truong myc /27-46, Bach GIA BIEU QUANG CAO 1 trang gidy mau : mikp 1 60004 1/a trang gidy mau : mélkp 1 400048 200 1 trang trong 7 ag méi Ky 1 s000d 1/2 trang trong + mikp 1 25004 1/4 trang trong “méi ky 13004 | Mu6én ding quang cdo te 6 lién lac voi Ty Quén-ly Bach Khoa, 160 Phan-dinh-Phiing Saigon. OT. 25.539. +... tr& lén c6 gid dgc biét, xinBA onal KHOA’ G.P.E.D. 6 188/PTUDV/PHBCNT/ _ KSALP/G? ngiy [4-3-1973 © ie * VO PHIEN ting kA! bén nbow 145 BACH KHOA dam thost wr Vo Phiénva Nguyée: Coo. Dam vB 3 Gidi Tuyen duwny Sip oghigp.. 19 NGUYEN VAN HAU kéu tén cho ding | 2 TRAN VAN TICH m@et vaigidenh- Y-hec Déos Tay trorg Vigt-nge 33 BINH NGUVEN LOC 6 dai mign Nam da lén lao fang 90 tdi | 39 TU MINH Lyndon Baines Johnson, con ngwoi tim thudng hay vi dai? 47 MINH DUC HOAI-TRINH 16 thir Van tung a7 63 ; TRAN LE Té Quy Situ & tinh (Bat ’f) VO VAN LE khi em vé (tho) ae 3 LE NGH] bau xuén (tho) * DINH HOANG SA méi mia win di qua (tho) SINH HOAT TU MINH that sy thé gigi Tr DIEP thoi sy khoa hoe Hinh bia: « Dbi ban» cba Nhiép anh-gie NGUYEN.CAO DAM | Tank biy + Hoaest VAN-THANH Cho uvangs LE NGO CHAU tn tei nad in FRE DANG £24, Nguvén Thien Thutt~ Sutgon Djarchi > 160, Phan Dinh Phong selon GIA: 1603 C Dido thoai: 25.559 & Cao Nguyen va a HT. 539 Saigon curve phi may bay 15$ mdi 86 itn Trongae Sach nhan du'o’c trve@c 1-3-72 Bach-Khea tran trong cdm on gut vi dd giki ting nhitng sdch sau ddy va xin dn cn giéi thiga cing qui ben ape: —Tritt ly 481 chiéu cia Nguyén- Ding Thue do Nhi Khe sndt ban wd giti Séch day 250 trang gm 8 chong, Van héa Dang Téy din Tritt hoc ast 2, Phong phép, Lugn 19, Siéu kink chia va Tritt hoe hie dei véi tie uréng VN. Ban dtc bigt, = — Than pban con ngwdi, ngnyén tde Le condition humaine cha André Mal- raur, bdn djch cha L8 Thank Hoang Dan vat Mai Vi Phic, do nha xndt bin TRE Gn hina va ede dich gid giri wing. Sdch day 396 trang, phién dich cong phu, — Dic khdo vé Dan nhac $ Viet Nam cdo Pham Duy do Hién Dai xuit bdn vd gti ting Sdch day 20% trang, bign ihdo cong phu, gdm 2 phin chink : nthge eu nhac a, nhac *h? cha cde b6 the Trteng Son, Threng du Bae Viet Chim va Kniy-me tin dar Vite ; Dan nhec Vigt gim Dan ca, Ca nhge phong (d dao, ca Hud, Qudng ..), Ca kick nghe (tating, chéo, cdi lrong v.v...), 14 hink anh phy bén, in trén gidy trang dep. Gié a5od. — Coa ngdi chinh tri (Can bin xd Agi cha chink tri) cia Seymour M. Lipset, Gido sx Dai hoc Harvard; Bin dich ca Dink xnan Citu do Hign Doi wulit ban jidi ting. Sdch 260 trang gdm 4 phiin va 12 chirenp, rita thiét cho nhikng chinh tri gia vd nhing ng dau cde t3 chive main thenk e ig durdtg 15% trans cw dds chit, Gi 0d — Nbi séng fda thay cia Vouyén Thi Vinh do Anh Em xulit ban va 1d gid gititdng, Tide thuyée ther 3 vd tde phan thir 7 ca tie gid day 202 trang Max bia, trank vd triak bt: Negayén Hitu Nkgu. G ty = © {Bich Khoa, [vi WY do, kg nay dirgc. Xin irda trong ‘cio’ Idi nén 65 bude Bach Khoa phii ban hie, Xin qui ban vui long thong afy bay gti trong mrSc méi 86 thiy méi s6 aot, gil 4! ngoai fiéag tirng nuoe ghi tréa m¥e 2 tra: ee _ Cing qui ban doc Bach Khoa thudt, nga ichSng ra ditng ie hon 5S ing qui hin va Bach Khoa 52 co ging vurgt céc khé khiin dt s5 ti day od thE din tay quy baa com bes. — Cang tir s nay, vi gid gidv bio cing nhw cOng in f8u tang, méi s6 root nu cde d3ng aghity cim ma chip nhin gid méi nay cho. 4 mua dai han, do 46, 6 thing la: 11001, m$t nim: 2.r00d. C20 Nguyén vd Mitn Trung thém crée phi may bay. — Cwére phi mbi 38 bio, kB tir 6-2-72, nhir sau: Curée phi 154, gti di ngogi quée bing tu use bing miy bay, c6 curd phi vei Bf le 2 trong BACH KHOA éTe eat ere © vO-PHI N . Tirng khoi bén nhau Cho-lén 1a mot hién trong Bic biét cia mitn Nam, Ngodi Trung ngoai B&c, & nhirng phan dit cia ta tigp cam véi Trung-hoa, khong ¢d nei nao ma sy hign dién cia ngubi Tau dat dén méc quan trong fy : chia nira thi-dd ta. Sy hign di@n ay khong phai chi dan ra & be mat, & ché thi tir ma thoi, Nguoi Tau 6 Nam Viét-Nam téa siu ve cdc tinh, ve qué* cdw6i song cA chét, trén bd Tritu- chau’, Dong dio va khip cing, dau dau eiing c6 ho. Ay 1& cfi rOng rai trong khong pian. Néi vé cdi dai Iau trong thoi gian thi ngwoi Tau 43 c6 mt gin mét ligt voi ching ta tir budi Sau 43 dy phin khai pha mign Nam nay, Mac Ctru, Dirong Ngan Dich v.v..., ho chia nhau ver Chia Neguyén céi céng mé née cho ta Sur cé mit ngwedt Taw trong qué khi dwa t6i mét két qua: anh hudng vin héa cia ho rat sau 43m. Nhung di8u lam cho chting ta lo ling abit la chuyén truéc mit, trong hién tai: quyén luc kink té cia ho that lon lao. Negudi Tau 1a cd mot van dé cia mitn Nam, va chi cia mitn Nam théi. O Trung Bic khéng c6 chuyén tramtrong 46. : Wo ibe Wie agett Maile cong 1a mot vin dé nita, Ca-mau, Séc-tring, Sa-dée, Ba- thic, Cin-gid, Céi-téc, Tra-ct, Nha- man, Tra-luéc v.v.., mét s6 dia danh tir tinh dén thon 4p, tir sng lon dén rach con, tir ché thi trin dén hdn cd lao v.v.. vén do ngwdi Mica lu lai. Vet tich 4y cé th® khong quan hé, vi khéng phai 18 dic ditm cia mitn Nam; nbitng Lao- kay, Méng-c4y, Pleiku, Kontum v.v... ngoai Bac ngoai Trung, cha dng ching ta ofing khong d%t ra mA chi phién 4m ra théi, Ngét trim rirbi ng6i chia Miénd mgt tinh Vinh-binh cé th® cling khéng quan hé nia ching? Chia Mién & day khong coi nh thip Cham ngudi Trung direc sao ? — Cai ric r6i 1a khong thé coi nhtr vay dire. Ngoai kia, thap. 1a cB tich, trong nay, chia vin sing déng. Chia quity tin 48 ¢6ng dio, git vai trd ciia né trong sinh hoat xa hoi hién tai. Ngét mot trigu ngudi Mién chia nita din s6 & mt vai tinh Hau giang, chiém tuyét dai da s6.6 mét sé quan, chitap th? dy van git nép s6ng riéng cia ho, phong tyc tap quan, tén gido tin ngw&ng, vin tw ngén ngit cia ho, Mén a ri, to bin nyée leo, cdi kh%n quin dau, chite cd-rang trén bép v.v.,. da droge ngirdi Viet chip nhan Anhhwéng vinhéa Mién di len 1éi vao nép séng chting ta & mitn Nam tir au, nhung sy hign dién cha ngudi. Mién lan lau vin lam ng@ ngang a *16 / TUNG KHOI BEN NHAU chting ta bing nhitng bién c} nhir céc vy «thd day” trong thoi khang chién, vy adi equyén thitu sé» moi Gay... Boi vi ho van hién dign ring bigt. 000 So véi mudi bay tri@u d4o mitn ‘Nam thi hig Ja thitu sé that. Ngwdi Mién; thitu sé; nguoi Hoa: cing thitu sé nita. Tuy vay cdc dim thitu sé nay trudng hep nguwoi Man, rong... & Bac, hay ngudi Yi Ba-na... & Trung. Cic Ra-dé, sic dan Man, Muong, Ra-dé, Ba- na.., chi c6 «noi nay lam qué hwong », cling nh ching ta vdy- Con ngwoi Mién ngudi Hoa thi cé khic. Ngwdi Mién, td tién cia ho da 06 mot thdi dyng nén ky quan Dé thién Dé thich ; ngwdi Tau, ai cing bit qué khir cia ho cdn huy hoang gap may. Trong lich str cd hai, ho dya lung vio ohitng néa vin minh ryc r6. Va trong hién tal, ho dya lwng vao nhitng quéc gia d9c lap. Ngvdi Mién s6ng ben canh chting ta nhung 44 ch’c dau khong’ xtc dong vé nbing tin Sihanouk bj lit 48, nhirng tin chién sir quanh Nam- vang ? Ngwdi Tau thi da sing & dau chac chin ciing ctr xtic déng hodc vé ‘cdc thinh cng vé vii khi nguyén tir cia Trung Cong, hoge vé sw rac réi bang giao gitta Hoa-ky voi Dai-loan. + # RACH KHOA * <6 ¥ thtre, dting phép tic, thi phai néi 1A ngwdi Viét gSc Mién va ngwoi Viét gSc Hoa, Cai y thire no mudn hda déng cdc khéi ngerdi kia 1am mot vao dan t6c ta. Trén phap ly di cé sy hda dng ay. Nhung trén thye té, nhitng tap- thé cing «géc> vin ob nép sdng riéng, tam tu riéng, quyén loi riéng, nguyén vong ring... Nhu vay khong phdi la 181 & ching ta: C6 quée gia nao trén thé gidi ma hda dong tron ven, ma «tiéu héa? ndi nhitng tap thE ngudi Tau ching han? Hoje déng dio nhu & Mé-lai, ho¥e bj han ché nhw tai Hoa-ky, Anh vev..y ngwoi Tau 6 dau ciing thn tai nhy mot xd héi riéng biét, Ciing nh thé, ho sé tén tai va phat tritn & xt ta, 000 N6! dén nép s6ng riéng, tim tr fiéng..,, mitn Nam khong phai chi cé nhitng kh6i ching thc. Con cd nhimngkhdi tin gido nira. Nép song riéng 6 day 1a nép séng tinh thin. — Thi & ngoai Bac ngodai Trung cfing cé Phat gido, Céng gio vay. — Nhung mot 1a trong Nam cd nhigu tén giéo hon: ngoai cdc khéi Phat-gido, Céng-gido, cdm cS nhitng kh6i Hda-hdo, Cao-dai, mdi kh6i qui ty vai triéu tin 48; hai la—theo cdch néi cilia mOt hoc-gia mign. Nam, 6ng Hd Hou Twong — «quin ching trong | Néi ngudi Mién, ngwdi Tau, 1& Nam 1a mot khi'qdan ching dirgm cich néi quen miéng theo ngén ngir théng dung hang ngay. Ké phat ngén ndng anh hudng tén gido> (Tap chi Lién minh, 35 3): trong Nam tén* ee He gido c6 dja vj cye quan trong trong 4% séng cia quan chting. —Nhw vay dau cé nghia 1a phii c6.mau thuin gitra cic khdi dy 2 — Diu 06 cdi ngbia bit loi Sy 2 Chi 6 digu tt nhién 1a nhéng ke cing thiét tha voi mot nitm tin tung chung thi muén gin nhau hon vakhéng dé chan hda vao mét cong dong khic tin tong. Ay 18 teudng hop nbitng dj biee thuan tty tén gido, Con khi ma hoan canh dt nuéc khién cho sinh hoat tén gido c6 y huOng chinb-tri-hda, thi sy th® cé khdc. Va 46 12 hoadn canh nuéc ta. Chang han trong ng6n ngit eta chinh gidi, ting Bai - chu Phat-digm khéng ban chi djnh mét gido khu, ma tir lau vin goi ¥ ve mét yc lugng, mot ctr ditm chong Cong trén dét Bic. O' trong Nam moi lin xiy ra mét bién c6 chinh tri trong dai, mdi khéi tén gido thuong lén tiéng x4c dink th4i 46 cia minb. — Nhitng thai 46 1m khi gidng nhau. Moi khéi ton gido khong nhat thiét 6 mgt thai dQ chink tri khdc hau. —Khéng mbit thiét. Bat qué sinh hoat chinh-trj-hod to dam thém biét sac cua cdc khéi ton gido, Thé thdi, Va hi, & phn nay khéng cin phai nbn manh qué nbigu vao vai trd chinh tri Ty né, ly do chinh tridatgo ra mot kh8i riéng biét bén canh ching ta! the cai «Mgt tran Giai phéng mién Nam» 46, tire cdi “bén” thir hai & mitn Nam diryc 42 cfp dén trong Hiép-djnh Ba-lé 27-1-1973 46. Chao VO PHIEN / 17 6i, sir tdn tai cha mot kh6i chinh tei vii trang nhir thé trong ldng mot quéc gia... Nhu vay, mitn Nam chting ta, mién 3: méi mé nhat cia xtr sé, chirakip tién dén mét thé Sn dinh, lai chira dung trong long that nhitu khéi: kbdc nhau vé ching téc, vé ton gido, ve chinh tri. NO sé tite héa cdc khéi 46 nhw thé nio? béi vi quéc gia nao ma chang hiréng dén ly tong thuan nhat? 000 is a Thdiky ching ta cé nhitng higo tweng trai nguyc cing xiy ra mot lugt. Nh phwong tién lu thong nhanh chéng, thé giéi thu hep lai, xt xé gan nhau, bién giéi quéc gia tron’ chirng m& nhat din: sau Thj tredng chung Au chau, ngwoi ta nghi dén mét siéu quéc gia Au chau... Nhung dSng thdi voi xu heéng lien hyp, cing lai xu&t hién xu huwong phin héa trong ldng céc quéc gia, Hdi-gido va An-gido 43 chia hai nuéc An-d6., roi ly do ching téc lai chia 4éi Déng-Héi voi Tay-Hbi. O° Gia-na-dai, khdi_tigng Ant va khéi tiéng Phap ddi phan ly. O° Hoa-ky, khéi da den da tring. O' Anb-quéc, ton gigo ly kaai tai Ai-nhi-lan. O Bi, & Nam-tw, & Téy-ban-nha v.v... dau dau ciing c6 nhitng manh nha doi ty tri cha tirng khoi ngwdi. Tai Phap, nhitng khdi dan Breton, - Alsacien, Basque viv... ciing mu6n tach bigt. Ngwdi Basque chang han doi than lap mot quic gia riéng, cb18 / TUNG KHOI BEN NHAU quéc ca (Gorodi), cé qtée ngit (Gora Evzkadi Askatuta: T3 quéc Basque mu6én nim!) Dé tua cudn Le proces de Burgos cia Gisele Halini néi v8 vy «t6 quéc Basque » nay, Jean - Paul Sartre cho ring 46 khéng phai 1a chuyén ngiu nhién ma 1a két qua cia mét tinh trang méi. Truréc kia, tai nhiéu noi sy théng nhat quéc gia 4 duoc thyc hign voi ft nhitu cuéng bich, de doa: néu cdc nhém dan khéng cap téc két tap lam mot. mréc sé yéu, sé bj lan bang xam chitm. Bay git, vikh{ nguyén tie va sur ign he quéc té ch§t ché khong nie POMP Ee prea oe te % ve BACH KHOA cho. phép mire nay chiém nude n9 dé dang. Hét bi de dga, céc kb8t ly tan, Riéng vé ditu dy, ching ta khong lo. Gi cht de doa thi mién Nam chwa hét. Tuy nhién, sy két tap vin c sy bat dn thé nao... — Chinh vi 44 quen thich nghi voi mt tinh thé nhur vay ma Vin nay ta cd thé chiu dung nBi cuge thir thach méi ching ? VO PHIEN 2-73) Tang cuéng sinh lye bdng CETONIC VITAMINE @ 250mg 433-YTDP.D.ey Bam thoai @ BACH KHOA ee eee ¥ ve Gidi Tuyén dwong Sw nghiép Vin chwong, Hoc thudt va My thude 1972 —BACH KHOA: Theo 6. Gidn Chi, Chi tich Héi dong wytn trach cia Gidi Tuyén dwong sy nghi¢p 1972 cho biét thi cdc nim t6i day, Gidi nay sé durge tb chite song song véi logi Gidi Van hoc Nghe thudt moi ném nhdm khdm phé nhieng tai nding moi. Xin anh cho biét p kitn vé 2 logi gidi thedng nay. — VO PHIEN: & cvong vi chinh phu, gidi Tuyén duong (sv nghiép tron Gi cda vin nghé si va hoc gid) thich hyp hon gidi Kham phd (tai ning vin hoc nghé thugt) ting nim mot. Sw thim djnh cia chinh phi—hofe m6t Héi déng tuy&n trach do chink pha mdi, hode mét Han lam vign quéc gia v.v.. — thong thirong cé tinh cach than trong, phai chang, dng thoi cing c6 tinh cdch chiét trung, bao thi, Két qua thim dinh 4y thong thong ft khi gay ngac nhién, nhwng cing it khi pham Him lin qué dang. Muén . voi O. V6-Phién L.T.S. Nha vdn Vo Phién. 49 tdi, mgt cdy bat vite throng xuyén cho Bach Khoa, 4a lam Gidm-khdo nhuéu cuge thi Vin chirong ctia cdc Hoi doan Vin nghé va ctia Gidi Van hoc Ngh thugt tai Phit Tong Théng. chon lita, d® tuyén duong mét sy nghigp 44 trai qua sy phé phan dai lau cha cong luan, c6 th8 tin cay & su thim dinh ay. (Di nhién trong diéu kign t8 chive hyp ly va fam vite vOi céng tam), Trdi lai, vigc khdm phé mét ta ning méi xudt bién méi nam, chinh phi khong nén dam nhiém. Tai ning «méi»: Cai mdi, cdi tan ky, bao ham ¥ nghia tin phong, chua duge du lugn chdp nh§n. Nhitng phan doin vé ci mdi, nhitng phan dodn cé tinh céch khim phd throng thudng cye doan, chit quan, thién léch: phan doin theo m§t quan nigém nao 46 cdn dang chién diu d8 ddi sy chip nhan. May khi m6t co quan ma tién phong, ma cap tién dau? c6 bao gid nhw thé dau ? Céng vite khim phd ay nén danh cho tw nhan. Mét nha xuat bin, mot van doan, mét nhém van nghév.v.,.ho,_) wre 20 / DAM THOAL vougo PHuEN cOquan ditm nghé thuit riéng, drong (Gi riéng... Huréng ve cdi cd biét, cdi méi, tim cdi méi, phat huy kip thoi nhitng taining méi v.v... 1a cong vitc cia ho, chit khéng phai cha chinh phi. — Nhw anh da biét Gidi Tuyén dwong sy nghiép damh cho 3 bé mon: Van chirong, Hoc thugt, MS thudt va mdi b6 mén Iai bao gém mét sé «bigt mon? (thi dy Van chirong gom : tho, titu thnyét, kich, but hy... hodc Mp- thugt gam: dm nhge, dign dnh, héi higa, diéu khdc, kién tric... Anh thay sw phan chia nhir vay cé hep ly khéng? — The, kjch, troyén v.v..., diu sao.ciing cé mot ché gap g6, la cing lay ché viét lam phwong tién, Cdn nbwraim nhgc, héi hoa, diéu kode v.v. lay gi lam tiéu chuan chung d@ so snb, lrgng gid ? Lam sao c6 th® cho ting nhac si nay tai cao hon hoa si kia 2 M6i bén sir dung phuong tign hoan toan kh4c nhau, nim di dén muc dich hoan toan kh4c nhau ! VAlgi-cdn c4i khé cho ban t chirc lap. mét Gi déng tuyén trach nita, Métnha-phe binh van con cé tht kiém vige phé binh tho, kjch, v.v... chiéd nuéc tadé gitim ra nhing nha: hoa si cé thim quyén aé phat bitu ¥ kién vé 4m ohac hay kién tric? Mét hoi ddng gdm mot hoa si, mot nhac si, m6t kién tric su ching han, cing nhau bide quyét dé chon Iya méOt nhac si: shu vay cé hyp ly chang ? + — Thd thive gibi thiéu dw trank gidi thiréng buge phdi cé chit ky cia vin- we et BACN KHOA nghé-st derge giéi thigu. Anh nghr dit khodn nay cé lpi hay cé hai gi cho vige gidi thigu ? - a) C6 nhiéu céi hai: —Trwréc hét : Mot hoe gid ky tén xin dirge xét, ri rSt cudc bj loai, anh thir téng tugng, ty dat minh vaio dia vj ay coi. K'6 chju chit, (Mac da ban t3 chirc cé nha ohgn ma gidu tinh danh céc vin nghe si khong triing gidi, nhwag cd gidu cing khong thé kin, vi 44 cé sy gidi thigu tam. lum),, Thié twéng trueéc khi 6 hio ¥ “tuyén diong’ ohau, tét nhat nén c6 sy trong nhau, gidp nhau gift ven phim céch. 5 — Mat khac, sé cb mot ngudi xing dang dugc tuyéo dwong ma khong bing ldng ky tén (dd sin sang nh§n gidi), Do @6 vigc bit budge mét chit ky 06 th® loaivra ngodi yong chon Iwa mét s6.1ai nang, Gidi thudag quéc gia, lé ra né. duoc tfao vao tay nhitng tii nang xtng ding nbit, dang nay né chi duge trao vao ké khé nhat trong 86, nhttng ké @ng thi, Nghe é6ng X tring gidi Tuyén duwong cia Vit Nam Cong hda, & nde ngoai ngirdi ta cé thé um dén téc pham cha éng ta va yén tri rling day 1a tiéu bibu cia van hoc nghé thuat nic ta vao thdi ky nay, c6ngo dau ring gidi Tuyén dong cia ta khong he dgt dén y nghia tity bitu ay. Vay chit ky bat base no giéi han sit chon lya, gidm gia gidi chuéng, gayta nhitng nhan djnh sai lam tai hai vé trinh do van hoc nghé thuat cia quée gia, J — Vi lai tai sao chi chon lia trong 86 duge giéi thi¢u ? Newdi ta mim cwdi nghi dém mét luat 1¢ bau ck buge tng vién phd xin di mét sé t6i thitu chit ky giéi thigu kém theo 1 don! Bao dim vé tin nhigm c6 thé ddi héi & chinh khach, dau cin thiét 6-vin nghé si? Chinh khach c} thé tranh nhaw chi ky giéi thigu, cdn hoc gid khong thé di sin chi ky ma kh6ng ky cuc, Chit ky cia ngudi dwgye pidi thigu 1a m6t sy giéi han, ma nguyén cdi diéu kién phai dirgc gidi thigu méi direc chon Iva lai cfing 1a mOt sir gidi ban nita. Tai sao phii c6 nhiéu rang bude én thé nhim thu hep pham vi chon lya ? oh3m loai bé ohiéu nhan tdi ra ngoai vong chon Iya ? M6t thir gidi tuyén dong kbdc — gidi Nobel — dau c6 ddi cdi khodn gidi thigu bat bude dé @ Cé gidi thigu, cing hay ; khong giéi thigu vin du¢c tim hitu d@ xét: nhir vay kh6ng hay hon sao? b) Téi da tim va khéng thiy cai Igi nao. Hoe gid ban td chitc mudn trinh mét truéng hgp ngwdi duge chon tir chéi gidi thuéng ching? Bat ky tén triréc thi ch4c An horn, thi khdi lo be mit. Nhung viéc gi ma ci lo 4én tht? Lén lao nhtw gidi Nobel vir, con cé ké tir chi, va sy ti chéi dy khong lam sut gidm uy tin cia giai. Nam truéc Sartre tir — BACH KHOA/ 21 om chéi, nim sau Cholokhov dug chon lya Igi mirng khiim, c6 sao dau ? Mién phia t3 chtre va chon Iya lam viéc hyp ly va duong hoang, ngoai ra khéng cé gi dang lo. — H@i ding tuyén trach ndm nay, do Phi Quéc vy khanh déc tréch Van héa moi, chi dwg cong 66 thanh phan vao ngay 26-12 tic 1a sau khi cong 6 Th? le gin 1 thang. Anh cé thay sw thank lap Hoi @ng tay?n trach muon mang nhe vdy gay thic mde cho ca ngwii gidi thigu lan ngwodi-de gidi khong? : — Viéc nay (Thanh phin Hi d3ng tuytntrach céng b6 vae phiit chét) voi vite néu trén (chit ky cla vin nghé si va hoc gid vao gidy giéi thiéu) kéthop thanh mét sy tréo cing ngéng ng6 nghinh, Bat ngwdita ky t8n vao gidy dt xin xét, makhéng diroc biét nhitng ké sé xét minh lai! Tht le ay hogc gia thiét ring gidi vin nghé va hoc thagt nu&c nay vén cé léng tin cay tuyét d61 vao co quan nha nuéc, hose cin ctr trén ¥ nghi ring viéc tung ra ba trigw bac la-métco hditét dé tap Iuyén cho vin nghé si va hoc gid xt nay’cé long tin’ cay 4y, Gidi cim but &Ph4p hing nam dtu biée trrge nhiitng-ai sé xét chon gidi Goncourt, Femina, Renaudot v.v..j3 gisi cim bit khip thé gisi cing durge biét tru'éc thanh phan chon giai Nobel. Ngugc lai ho khong ddi phai ky két, cam/doan gi truréekhi duoc xér, (xem tip trang 74)a DAI-A NGAN-HANG TRU-SC’ CHANH : 61-63-65, Dgi-L@ Ham-Nghi SAIGON Dién thoai ; 98,460 — 98,700 Chi-Nhanh Cholon ; 47-49 Tdng Dée Phirong Cholon aes Cau Ong Lanh: 21 Bic-si Yersin Saigon - Gla-Long: 121-123 Gia~Long Saigon - Bién Hda : ro Nguyén Hitu Cinh BH = BanMéThuét : 80-82 Quang Trung BMT — . Vink Bioh: 24 Gia-Long Vinh-Binh = Sadéc : 139-141 T6ng Phiréc Hda Sa-Déc = Da-Ning : 197 Doc Lap Da-Nang - Thj-Nghé : 22 Hang Virong Thi-Nghé ‘at! Long An : 36 Théng Nhat Long-An © - Vinh Long, 49 + Phan Thanh Gian V.L. LAL-XUAT TIET-KIEM DINH-KY VA DINH-KY : — Duéi 3 théng — To 3 dén dudi 6 thing — Td 6 dén dui 9 théng "= Ta 9 d&n duéi 12 théing — Te 12 théng LALXUAT TIET-KIEM: 17% 19% 21% 22% Ax — 17% mbi nim: nBu khOng dy xd-s6 — 13% mbi nm: néu cb dy xd-86 — 4% mdi nim: dd xd-s6 — Tidn Idi tinh theo két-s& du hang ngay — MuSr rit v6n re bit ct Ie nao cing duge. LALXUAT TIN-DUNG: — Ta 14% din 28%. DT: 51.047 DI: 99.386 DT: 96.827 DT: 36 DT: 148.083 DT: oga DT: 114 DT : 21.077 DT: 96.a51 DT: 48 DT : 093ed) ai | @ NGUYEN VAN HAU Kéu tén cho ding Doe gidi phim Bach Khoa, sé ra ngay 1-1-1973 (384), c6 mot bai goi t6i y viét. D6 la bai Vé tén ting cia Swong Nguyét Anh cia Hd Hou Tong. Day khéng phai lan dau tdi duge goi y, ma da c6 nhiéu luc, kbi t6i bién khdo, phién dich cAc tai ligu, bat gip day dé nhitng sai lam vé ‘chinh danh», thi téi nghi cin duge néi lén. Noi 48 cing dinh chinh nhitng thé ng6 di vang va néi d@ than trong hon & twong lai. Nhung lan nao roi cfing ctr nh Ian nao, béi cing viée dén dap ma giai dai bd qua khéng néi. Lin nay thi quyét dint. Li do la vira khi doc Bach Khoa, t6i lai cting 43 06 may ditu “thay khac? khi doc ban dich sich Gia dink thanh thong chi cia Tu Trai Nguyén Tao. Thi ra viée got ¥ cha Bach Khoa li can nhan ma vién nb4n la chtit nghe thay true day cng véi cdi méi thay trén mot ban dich ma tic gid sich dtroc dich d6 1a tién sinh Trinh hoai Dire. w Ch&c ai efing adng ¥ ring cd ten gi phai dugc kéu ding tén ay thi sir kéu tén mét cé ¥ nghia va ngwdi ngbe thay &éu tén moi biét la kéeu ai, Tén d&t, tén ngirdi, tén séng, tén niii phai dich thj 1a tén dat 46, tén nguci dé, ttn sing dé va tén nui 46, Khéng li gi bhi tén 46 bi goi khde di mét cach khong cé duyén do ma ngwdi tacé th? hiu dugc. Tan vien, Ly thuéng Kiét, Citu long giang phai la cha nwéc Viet ta v6i nhitng danh xwng abu vay, thi khong th nao ta lai goi né 1a Bokor, 1a Ang Saguon, 1a Tonlésap cia xir Kambuja ! Nén bao thi dy a6 1a mot cach biét ken, it c6truéng hop lim lin nhw vay, thi ching ta thir nghi xem cé ch4p nhan duoc khéng, khita goianh A ra anh A chj B rachj Bé 2? Mot chit «g? thira sau chit Van, mot dau . thitu dedi cht H6 43 qua di a lam nhin cho cai qua ric réi gifta ngwdi phat thy va ngwi nhin thu tai mét bru cuc roi. Cho nén sv bién khio, phién dich 1A m6t cong tdc hé trong cé anh budng luu lién tir day sang d6, tir nay dén mai. Ding din hogesai lim déu doi doi khé mit, khong thé 1a chuyén ding coi thudng | Le van Cau, Lé van Duan, hay Lé van Quan ? Khéng r6 vi doc véi hay trong khi tham khio di cé duge trong tay mét ban chép sai, ma sir gia Tran Trong Kim 44 goi tén mot ngwdi mién Nam ndi tiéng can trong va diroc xtrng ting Diing Nam Cong la Lé van Cau ? Sach Viét Nam si luge do nha Tan Vit x.b. ky 4, tai cde trang 392, 393 déu in nhw vay. Lé vin Quan ngréi Kién Heng, dinb Tran Dinh (sau nay 14 Djnh Twong), c6 cong lén voi chia Nguyén Anh tir budi ban iu. Hai lan phd gid sang Xiém, tirne chién thang gic Mién Dign xam ling Xiém vA ha duge Tay Son ohiéu tran. Quan Igi lem £8 cia Chau vin Tiép dugc Van Tiép tin cay. Khi Dd24 / KeU TEN CHO DUNG “ Thanh Nhon bj giét, quan Dong Son Guo chia lam 4 quan thi chite Tin quan, chia Nguyén Anh 44 trao cho Lé Van Quan. Kai khoi phyc Gia Dinh, Quin c6 nhiéu chién céng, diye phong Kham sai Binh Tay Dé déc Chuong Titn quan dinh, quan lanh twéng si Trin Biéa Dinh, tuwéc dén Quan cong. Sau khi thua & Binh Thu§n vi lido luc dye ngi b6 gitta V6 Tanh va Le Van Quan, Van Quan lay lam hd then, budn chan céng vy, rdi co bénh khong chiu vé chau khi cé lénh trigu hdi. Sau d6, Le Van Quan bj cach chirc, 6ng cing bye minh them nén udng déc durge ty tir. Truce bién c6 46, Nguyén Virong Anh throng tiée v6.cting nhwng cfing tire gin vo cling. Ong dich thin (i tur that cia Le Van Quan khéc than thim thiét ré‘cho dinh vao linh citu cia Quan roo roi. Cho cap 8 tén inh trong nom mé ma va ra lénh cdc thuoe tng cla Van Quan phai bio dwOng me gid cia éng «ron ddi (luge thuat theo Lig: truyén, The luc va Quéc trite chanh bién todt yéu). Newoi mign Nam cho téi bay gi phin déng déu biét Lé Van Quan cing nh ho da biét tiéng Chau vin Tiép, Nguyén Hétu Thoai hay Thoai Ngoc Hau. Ho khéng hé nghe biét od m6t c§n tuwéng nao cia chia Nguyén Anh mang tén B Lé Van Cau! Li do cia sy sai fam nay 1a béi ty dang cita chi Quan (2) 06 tong ty véi cht Cau (4), néu nhin voi ma BACH KHOA chép thikbé ma trénh\ ditu so suat Chang vay ma théi dau. Cfing cdi tén Lé Véin Quén nay ma trong bin dich Quéc triéu chdnh bién, do Bg Hoc triéx Khai Dinh vang chi dich ra quéc ngi (ban in clita Nhém Nghién cin St Dia, x.b. tai Saigon 1972, muc Tan hoi tcang 24) di «ban» cho 6ng Quan mét cdi tén kh4c nia la Dudn : «Tién quén Lé viin Duan phdi wi, te sat. Ngai nghi Dudn cé cong khéng no Sit, cdch chite quan ». (1) Danh riog Bo Hoc da khéng sai khi phién am cnt Qudn ra chit Dudn. Boi theo iy dita Tau, Duong vin cfing phién thiét IA Dudn. Tuy nhién tén that cia Diing Nam Céng la Quan thi khéng thé vién bat ctr mot ly 1é gi dé cdi dugela Dudn cd | Vay Lé vdn Qudn abd djnh khong phii la Lé van Cau hay Lé van Duan, Hung quan hay Dién quan ? Doan Ngoc hay Thogi Ngoc ? Sach Hoang Lé nhdt thong chi cha Ngé Thoi Chi, ban dich cia Ngd Tat T6, doh Ty Do x.b. nim 1958, noi trang 282, 4a cho in hai Hiu tiéc cia tritu Nguyén la Heng quan Tring Quang Hiu va Dita bat Doan Ngoc Hau. Ban dich c6 doaa ring : « Sang mia thu, Heng quén Twong Quang Hau va Dién bit Doan Ngoc Hiu vang chi Kéo quan theo hai dwring Hwong Son Chén Ninh (!) ra dénh, @2 quay roi Nghe Aas... () Ban quay ronéo Itru tri tai Vién Khao C3 cang vist Duda.Ngé Tat T6 1a mét tham nho, mét nhin dag cing cé thé thy ding dire khong khé khin gi. Nhwng ching 16 tai sao Igi cé6 dtu 1am d4ng tiéc nh vay? Ban Han ma 6ng dang dich, ngwoi sao chép da sai ching ? Hodc ‘trong mét Iiic lam viée qua mgt ehoc va véivang, ong da thar thé ty dang ? Chiing ta rit tiée vi khéng lam sao 6 doe bin Hin ma chinh éng ding dich 48 nh§n djnh m6t cach tinh twdng cin do! Theo Pei Nam chdnh dién lee trityén, so tap, to rab dén rya, truyen Lira Phwéc Tiong, thi dnc ngwol Binh Duong (Gia Djnh), Budi dau trung hirng ting chinh véi chirc Cai doi. Nam Nnam Ngo cing véi Thoai Ngoc Hiu Ngnyén Vin Thoai di st Kiem. Khi vé durge phong chirc Didn quan r8i_ cing Vin Thogi sang Lao at chiéu du Van Tirong d6ng binh dinh Tay Son. Nim Tan Dju. 6ng cim mét 20 quan céng pha Nghe An. Nim Gia Long thir hai, Ditn qudn Luu Pheée Twong dwge trao chirc Chudng co ra déng & Quang Binh. Nim thir bay, cfo bénh vé nghi. fe lau, dng dugc trigu ra tran thi Kink B&c, ri lai tré v8 tran tha Quang Binh. Sau lai, vé ngéi tran Vinh Thanh. Nam thi 15, vé kinh su. Ké du'ge thay cho Thoai Ngoc Hau nham chéc Bao hé ‘Chan Lap. Nam thir ry, bj t6i chét vi tham nhfing. Binh sinb Luu Phiréc Turong direc phong dén twéc Hu, lai durgc chirc Dién quan, cho nén goi la Disn quan NGUYEN VAN HAU / 25 Twerng Quang Hau. Chit Dibn (3) va chit Hung (#%) méi tréng qua trong tg, niu so y thi dé bj lan lon. Vay thi chtre cia Twdng 1a Dien- quan ché kbéng phai Hung quan. Sach Quéc tritu chdnh bién todt yeu, mue Tan d@u (1802), thang 5, bin Han, cling viét 16 rang 1a Dida nhw Litt trayén vay (dt)- ; Con dich 1a Ditu bit Doan Ngoc Hau thi that A 181 1én. Theo thong 1¢ cha triéu Nguyén, throng thy lay tén am tuéc. Thong cong TA quan cé tén Lé vin Duyét nén durgc tréc Dauyét Quan Cong. Trdn tha Tuyén cé tén Nguyéa van Tuyén nén duge toc Tuyén Trung Hau, Truong Tin Bru 06 tén Long nén dirgc tréc Long Van Hau va Bao ho Thogi c6 tén Neuyén vin Thogi nén diye teéc Thoai Ngoc Hix (khong phi Doan), Theo Chanh bién ligt traygn, teuyén Neguyin Van Thogi, so tap, quyén 27° ts 8a, rab, thi éng ngroi huygn Duyén Phiréc, tinh Quang Nam, tu: quan véi chia Nguyén Anh tir nim Dinh Du (1777). Tieng nhitu lwot phd gid sang Xiem, nhitu ligt dink Tay Son lap nén cong In. Nim Nhim Ti, sau khi di st Xiém v8, 6ng dinh ha ding curép DS Ba, chém dirge 30 tha cap, bat s6ng 2 hai khdu va tich thu duoc x thuyén gic, degc phong Trung thay dink, Phé tin chi, quin Thanh Chau Dao. > Naim Mau Ngo, 6ng dirye cir sang Lao 42 thuyét du née Lio cong pha Tay Son, direc phong chirc Kham saiPe a wae 26 / KEU TEN CHO DUNG ‘Thirgng dao Dai tréng quan, rdi dirge phong Kham sai Thuyng dgo Binh Tay twong quan, Khi Tay Son bi diét 6ng dwoe cir chirc Chong co, cam mot go quin lwu thi Bac thanh, roi lam Trin thi Lang Son va tiép ni, tran tai cdc tran Dinh Twéng, Vinh Thank. Ké Iai anh an bio hd Cao Mién. Theo Ban triéu ban nghjch ligt trayén, muc Minh Mang ngayén nién, to 8a, 8b va Ligt truyén quytn 27 to rb, thi Nguyén vin Thogi da ha duce Tang Ké, mét sdi Mien day gitic cép dubng lam kinh dong 4 atrée, Tom lai, cong téc cha Ditu bat Thogi Ngoc Hau rat to: Bay luot di Xiém, hai ban sang Lao, mudi mét nim bio 46 née Cao Mién. Don thé 6 Ctra Lap (Tac Khai), Cai quan Negi Taty Dinh, Quan linh bién binh qwu thi Bicthanh, Trin thu Lang Son, Trin thé Dinh Twéng, Tran tha Vinh Thanh, An thi Chau Déc d6n kiém quan Ha Tién trén bién vy. Dao kinh Déng Xuyén-Kién Giang, dio kinh Vinh Té, Dip dirong, bac cau, dap dé, lap lang, md cho, c&t chia, lip dinh, xay ling. Ong tho dirge 68 tudi ma cong vy trong di 6ng 06 dén 52 nam. That day din va kién tri. Mitu m6, son King cia éng hign con tai Chau Déc, Long Xuyéa. Dau tich cia Ong day day 6 ci mot mitn Hau Giang to rong. Ai ai cing biét danh 6ng la Bdo Hé Thogi, la Thong ché Try quéc D6 thing Thogi Ngoc Hitu. Chi Doan (%) va cht Thogi(3%)tuy BACH KHOA: chi khdc nhau 46i chat trén hinh thére chit Hin, nhwng néu 48 cho lin lén duwong nay thi phéng cdn ra nghia gi? Ngodi ra, b&i chit Thogi cdn dgc 14 Thuy, cho nén mét s6 tac gid viét vao- tac phim cia ho danh tanh ctia Thoai Ngoc Hau 14 Nguyén van Thuy. Ditu nay cfing hoan toan lim, Nzuyéa vin thogi thud ohé tir Quang Nam chay loan vio Nam, tri ngu tai Thai Binh. thon, Ong 43 diye xwng goi lh Thogi, khong bé cé tén 14 Thuy. Thogi va Thyy khdc nhau qua xa, néu 6 thé chdp nhan durgc thieé khiac gi ta chip nhan di@u trai be mot cdch khéi hai, Cai ten 6ng VO Ténh ma kéu 14 Vi Tink, 6ng Lé Bon Phan ma doc 1a Lé Ban Phign va con séag Thi ma goi ld Thit Dida. thi con ra: sy th® gi (1). Vay ta phai kéu xwng cho dang, 1a: — Dién quan Luu Pawée Tiong, — Ditu bat Thogi Ngoc Hau. Hiru Kinh, Hau Kién hay Hiru Canh ? N6i t6i mitn Nam voi mot cong trinh «khai son phé thach » v6i nhirng burdc “xung phong tién phong», khong mét ngwdi biét chuyén nao cé th? quén duge Ong Chiréng. Ong Churdng 1a chic quan Chuéng co do triu dinh phong cho dé diéu hanh vé viéc vo. C6 rat nhitu ngwdi qua nhiéu thé he dugc cir chitc fy, nhung tai (1) Ban dich Nhét théng chi, sich da din, trang 59, See eae Stee esxt DSng Nai phi nhiéu nay, hé ni éng Chwréng thi ngwdi ta hitu ngay Ja chi ai. Céc danh xurng Long Ong Chuéng, Vam Ong Chuéng, Ca lao Ong Chwéng 44 tiép tay véi sith, jam rang danh mai mai cho Ong Chuéng. Ngwdi ody n6i “di xu6éng Ong Chwéng” thi ngwoi kia hitu lién, kh6ng cin gidi thich 1a anh no mu6én di dau, khong doi phdi hai tanh phd danh chi nika. Ong Chwéng cing cdn duoc kéeu 1a éng Lé Thanh Hau, 6ng Lé Tai Hau, 6ng Vinh An Hu va dng Chuéng bioh Lé. Dé 1a ngidi ta cin c& vio cac tuéc phim direc ghi trong sic phong, dug ahic trong sir ligu. That ra thi 6ng Chuéng chinh danh 1a Nguyén Hitu Canh. Ong ngu‘di huyén Téng Son ( Thanh Héa ) theo phd chia Nguyén Phtic Chu, lap dirgc nhigu chién cong trong vite chinh phat Chiém Thanh va Cao Mién. Ong cing 18 ngwei dai digo dau tién cho chaénb quy8n nuréc Viet va0 cit 43t doanh huyén, thanh 1gp b9 Dinh tai xr DOng Nai. Dau tich cia ong con nhiéu, nh md ma, dén tao, tén séng, ten dat. Dan ching Min Nam cho dén nay, vin mét ldng kinh mo 6ng. Ong mat tir 1700. Cuén sich cé chép cudéc adi 6ng bing quéc ngit cé thé xem 1a kha xwa nhan 4? Diéu cd ha kim thi tap cia tac gii Nguyén Lién Phong, trong 4y goi ng Chiréng la Nguyén Hiru Canh (cic trang 5,6 va 7). Dan NGUYEN VAN HAU / 27 a ching cing nh tén dwéng, tén teweng tioc & dy (min Nam Ki Luc tinh ) déu déng thanh xwng 6ng ly Cinh voi mot xic nban khéng chtit hoai nghi, v6i mét tinh cich ty nhién y nhir hdi Ong cdn hién tiga, quen kéu 1a Canh, Trong Dai Nam tién bién liét truyén qvyén 3, muc truyén Ngwyén Hitu Canh, di chép chit Canh (48) voi bd Kim bén trai, cfing nar cdc thin chi 8 thé tai cic: dinh Chau Pht, Long Ditn, Kién An déu khac y nhau nhv chit Canh trén, ngroi du khach 6 Yong hiéu cd, dé tam theo déi, ai ma khong biét ! Tuy nhién, mudn tim thém chi tiéc vé sinh hoat dong thoi cha Nguyén Hitu Canh trong cdc sich ctia cdc tacgid min Bac va mitn Trung, thi ngirdi ta sé that vong, vi khéng tim ra &dau dé thay vé 6ng voi tén Nguyén Hou Canh. Tria Trong Kim trong Viet Nam si lgc (sdéch da din) cdc trang 228, 330, 331 thi viét la Nguyén Hau Kinh. Phan Khoang trong Viét si: Xi dang trong (Kha Tri x.b. 1970), trang 417, 419, 420, cfing goiéng nhew trén. Khic hon nira, trong ban dich sach Dgi Nam nhat thong chi cha Nguyén Tao, Nha Wan Hoa x. b. tap ha, trang 52, lai chép tén Nguyén Au Cinh la Neguyén Hitu Kién. Kién, Kinh, Cémh, thoai nto duge coi lA dung theo nhu tén djt that sy cia Lé Thanh Hau ? Diéu nay hoy nan gidi, Boi theo ty dang Han néu28 / KEU TEN CHO DUNG trén, ta cd thé doc dit cA ba tiéng 4y ma khong sg trat. Nhung tré Igi cho c4i tén cha mét ngwdi, thi at phai sai hai ma cdn lai mot. — Ma mot tiéng nao day ? Néu chip nh4n thuyét truyén ngdn 1a diing, nbw 1di Hovelacque: «dan chiing cé quyén chia t8 vé ngon ngé ” thi hin nay ngudi mién Nam déu goi tén 6ng 1a Cdnh. Ngwdi ta khéng he biét dugc Nguyén Hiu Kinh hoje Newyén Hitu Kién la nhin vat nao! Ma diu tich ljch sir k@ ci bai cdt Ong cfing nh sy sing bai mén m6 éng, that sy cing phdi dugc ndi phan 16m cdn hu lai tai mitn Nam may: mign Nam hinb hyong va xdc nhan tén ong 1a Nguyén Hitu Cénh. C6 lé ngwoi xwa 44 nghe tén *. @ag 14 Cdnk 138i ct vay ma truyén mgon xudng m4i cho dén ngay nay chang Ca lao hay bai? Nén dich nghia hay nén phién am Sich Dai Nam nhat théng chi, phan Luc tink Nam Viét, tap ha, do Nha Van Héa xudt ban tir 1959, dich gid la Tu Trai Nguyén Tao, trang 61, c6 dich hai dja danh Bai Té va Bai Dinh ma nguyén van la Té Chan fh zi va Dink Chau jy ai. Ca hai dja danh nay néu dem ra cht chinh véi quan ching dia phwong thi chic chin ho sé lic diu, @Sp rang khong biét. MA sy that ho biét sao dirgc khi tén dang déng ma ngwoi ta néi sang dang tay hay xa hon thé nial BACH KHOA. C4i ma dich gid dich 13 «Bai Té », muén cho dting, phai di lai ta Ca lao Téy.Cai ma dich gia dich 1a “Bai Dinh», tuc goi la Ci: lao Dinh, thi phai stra lai 1a Ca Lao Giéng. Chit Chdu trong trong hop nay phai hitu la Ci lao chit khong phai Bai. Ciing trong sich vira néi, trang 62. dich gid dich ding mét dja denh ; Bai HO ma nguyén vin 1a Hd Char (A #i). Vay cing 14 chi¥ Chau nheng tai sao c6 lic dich ra Bai thi sai ma 6 Khi lai ding? Chinh dich gia gin @iy, trong sich Gia Dinh Thanh thing cht, da ddi dich chi Chau ra 1a Ci lao; Ca lao Te, Cd lao Dinh. DE tim hitu nguyén do vy dau ma dich gid lai 41 lai nhwr vay, thi noi trang 66 cia sich 44 din, 6ng cb cht gidi ring : “Chi Chau nghia 1a con cét ndi cao é gifta s6ng bitn, ma ngwoi mién Nam thong goi 1a Ca lao, nén day phai tay theo xung hé dia phirong ma dich nghia la Cu lao». Thi ra, cho dén ban dich sau nly, dich gid 43 thay 43i quan niém cia minh trong Youghia cha chit Chdu ra ma dia phiong titngcho néd mét nghia khdc, Loi gidi ca dich gia tuy 6 phan ding, nhirng chwa di téi r& réo trong tac dung cita chi Ch@n ma ngwdi xwa di ding chi cde dja danh mién Nam. Nguyén 14 xt Nam Ki rach ngdi chang chit, cén bai day day, cd lao cling lim, khéchin hinh thé it dai cia hai miéa bén trén 4&t nuéc, Ma ti€ng a? chi 26 bing Hin ty hop inhat chi 1a’ chit Chéda. Vay Chdu khi viét vé Luc tinh, ta phdi hitu n6 lic thi chi cdn bai pha sa bai len n6i Ltn véi dat cit, khi thichi Ci Igo nam mét minh gitra séng sau niréc chay xa by. Nnit thiét higu. la Bai thi thiéu nghia Ca lao, ma nhat thiét cho 1a Ci lao thi cé khi sai lac vi ngedi ta ding né d& chi cho Bai cat. De chi Bai Hd, cling cd tén 1a Bai Hd Ci ( ma sich xwa viét 1a HO Chau), & day cd cau Adi cB z Bai Hb Ce cé con cop dit, De chi Ca lao Giéng ( ma sdch xa viet la Dinh Chdu ), xir n’y cfing c6 cau ca dao: : Trai nao lich cho bang trai Cao Lanh Gdi ndo banh cho bang gdi Ci lao Giéng. Throng em mudncwéiem lien. N gat cha vii mé con phitn cdch song. Vay thi theo dé6ta phai goi Ca Jao Giéng, Cu lao Tay va Bai Hé Ce, mic di nguyén van chi ding cing mé6t chit Chau. Con mOt dién nay nia ma té6i nghi ring phai dugc dem ban, 46 1a viée 6 nén dich nghia tat c& cic dia danh hay chi nén phiéa 4m? Cau tra 101 ding phai néi 1a nén ding tat cd hai cdch 46 ma khong dirgc bé cdch nao. Khi gp nguyén van chép dung theo dja danh chi (chinh vin) thi nén phién 4m, ma khi gp mt dia danh nom (thuan Viét) nhung trong nguyén bin van viét thanh chi (chink vin) thi ta bat budc phai dich, ciing nhe'ta phai dich Chdu ra Bai, ca Ci lao vay. ee ee ae NGUYEN VAN HAU / 29 Vin a s& didugc néu lén fa vi cfing chinh troag hai dich phim néi trén, dich gia o6 khi phién 4m thi duoc xem 1a diing, rbi cing cd lite cing phién 4m ma bij coi 1a sai, xin dan sau : ‘ Sach Dai Nam nhét thing chi (44 din trang 62, dich gia dich Bai Ngwa, Bai Hd cho dja danh Ngwu Chan va Hb Chau, Bai Hb 1a mét loi dich ding din ma khéng ai cdi durgc, béi né chtrng minh bing thie té ciia mot \ dia dan hién cdn ; nhwag con Bai Ngwu 1 gi thi nao ai higu adi? Lat Gia Dinh Thanh thong chi (4a din), trang 99, trong khi cang chi dia danh nay, dich gid lai dich 18 Ci lao Nea, Phai thanh that nhan ring tat ca déu sai. Phai dich 14 Ci lao Trdu mdi dting, Ci lao Trau 1a mot ving dat hién nim vé phia déng ‘vam tréns séng Cao Lanh, bén kia bd TitnGiang. Cac lang Tan Thugn va Hoa An ma sich xua dindi, nay & 46 vin con. Ong gia ba ci mitn nay h4 khong timng troyéa khBu : “Ca lao Trau dau dudi tn loan, cé than minh thi ding binh an», Ngwdi ta cat nghia: “Dau thi bi sitmg quat, méng thi bi dudi quam. Nhitng ngwdi thi cru, ki lwGng, thwong day con chiu nén chon nn nha & vao ching pitta cha Cu lao Trau. Nhu vay, 6 trrong hop Hd Chau thi ta cin phién 4m chit Hd, ma gp trwéng hep Ngwu Chdn thi ta phi dich nghia ch® Norn. Nbat thiét cing d&, khong khio sodt Iai dja phuong ngit thi hong di mat !30 / KBU TEN CHO DUNG Cang trong quytn Thong chi vira din (trang 63) dich gid cé phién am m6t tén séng 1a Bach Nga. CO ai nghe biétcon séng Bach Ngwu & chd nao va cé ai nghe ai goi cai tén dy bao gid dau | Chiine téi cd gang tim hit thém trong sich ve céc ving phu cin, méi biét ring séng nay & céch rach D&c Vang Ha 19 dim va cdch rach Déc Vang Thityng 3 djm gin d6. Thira méi v6 18, 46 1a sing Tréu Tréng. Vay trong trudng hop nay, ta phai dich nghia thdi, DE cho duge té rd su’ lién he va thie t€ cla cic danh xung dia ly ving nay, xin din bai bat cé hirng ngam trong khi du ngoan trén dong Ten Giang cia Ta thi Tran Hitu ‘Thuong. Ti thi Thrdng xudi ding tir Ci Vieng (Long Son Chau) xuéng Tan Thuan (Ca lao Trau), ph3i trai qua Ca lao Tay (ttc Ca Tay), rach DSc Vang va vam Trau Trang (tic song Phong Mi)... Tan Thuan dwéng di céch méy lang, Xa x6i méi mat ngé mé man. Mit mi khudt lép vam Trau Trang, Lap xip cdy giling rach Déc Vang. Mra tanh bén troi may chon ché, Bum treo mat nwoe séng lan chan, Ca Tay nghi nhé khuén troi dat, Giue gid long trung ta 14 gan! Con nhiéu nia, Nhitu lim nhitng cai lam nh vay! Ca lao Dai ngwdi Vinh Long, Kién Hoa ai ma khong bi€t, né nim giita séng CS Chién va Pang Tra, vay ma dich gid da «ménh dan? cho n6 1a Ci lao Triryng ode BACH KHOA Bai Trwéng Chda! Con vé phone tuc, ngwoi Lye tinh hay thAp dén trai méi khi hoan nguyén, cho dau ai khéng long tin nguéng ciing tirng nghe thay ma biét, thé nhwng dich gid lai ct theo nguyén vin ma chép 1A Thién dang va chim hdi lién bén canh A nghi vin xem thién dang 1a chi! Ca dae tirng dirgc hat: M6i ndim mbi thdp den tdi, Citu cho cha me sing doi véi con! Dén tri 1a dén bach lap, durec xe thanh mét déi to, dem dét trén mot hwong 4n dat vong gifta trdi vio nhitng ngay lanh thing tét ma héu xin, ciu dio. Ngiwei ta cé 48t cho chay hét cd déidén, cd khi sudt sing, ché khéng bao gid thi tat. 000 Moe dich cia bai viét nhd nay 1a nh3m nhac rhé vige kéu tén cho ding Do 46, nhitng ditu din trén chi xin ban doc xem 1A thi du ch khéng coi nhu phé bin, nhitng thi du ma chting tdi nghi ring cé gép phin xay dung it nhiéu & terong lai. Vé phan phé binh, véi bin dich Dai Nam nhat thong chi, L@ Tho Xuan da cé bai viét céng phu trén hai sé Ding Nai vin tap tir m4y nim trade, thi nay. véibin Viet dich sch Gia Dink Thanh (mot b6 séch qui ma G.Aubaret 43 c6 dich ra Phip vin tir 1863 duéi nhan dé Histoire ef descrip- tion de la Basse Cochinchine) chac Lé tién sinh cing cé xem qua va rbi ciing sé c6 th? c6 gép § cht ching khéng |ie Céng on cla cdc hoc gid, cdc sir gia tita béi, cac dich gid lio thinh, bat luan ching téc dja phuong, theo thién ¥ that 1a cao cd. Nho bo ma tinh hoa nhan loai dugc bao ton, ign thirc con ngwoi duge trao di va rong mé. Nhwng cam 40 1) mgt TERS Se oF eee NovyiN vAN HAU / 31 ma khong buéc theo nhitng buréc lech tai 1a mot diéu cin hon. Tdi tin ring trong tinh than tréch nhiém, tit cd déu thong cim cing téi noi quan ditm niy, NGUYEN VAN HAU Soe ePeay ~ ee he ee ee Oe” a er TOM PAINE Tom Paine 1a gi??? La mé6t cdi tén tuy xa la véi ching ta, nhwng rét quen vei cdc nha cdch mang khét tiéng. Tom Paine Nha cach mang don déc, mét dai tranh dau cho ngw0i, tron doi vi ngwdi, vi doi, vi nhan loai. Dé rbi sau cing, khi nham mat nim xu6ng, khéng mét ngvdi, khéng mét giot nuwéc mat thwong vay cho ngwéi suét doi lam céch mang phuc vy cho doi. Tom Paine Nha cach mang lirng danh chwa béi xda dug trong lich sit cdch mang & Chau-Mj. Tom Paine Mét tac pham lén cita, Howard Fast, véi but phap 4c d4o, hap dan, tan ky, lam say mé ngwdi doc nhu & trong hoan canh thire cia nha cach mang Tom Paine, Tom Paine Da ngroi doc kho ténh dén dau ciing phdi hai long. Tom Paine Sé ra mat cac ban doc DONG NAI TONG PHAT HANH 270 De Th4m Saigon BT. 20.949Fee ee eee % ae Te a: e TRAN-VAN-TICH Ban vé mét vai danh-tlr Y-hoc Déng Tay trong. Viét-ngir Tiéng Viet di dugc dang am chuySa-ngir trong cing viéc gidng- hun y-hgc & nude ta tir khé liu. Wham phuc-vu chi-trirong dy, mot s6 céng-trinh dich-thuat bién-khio 44 dwgc An-hanh, dé-cép dén nbigu bo- mén cita y-khoa, bén canh vai cu6n tir- 4itn danh-tir y-hoo va mét sO kh4 nbigu luan-4n lay dich-thudt the-ligu chuyén-mén ngogi-quéc va soan-thao danh-tir y-khoa Viét-ng® lam déi- tugag. Trong nhGng nam gin day, mét sé khéng ahd lufn-4n y-khoa cia Truong Y-Khoa Sai-gdn chaag han chi 1 nhitng bin dich y-hoc tir Phap, Anh-ngt sang Viét-ng@. Thwe-ligu tham-khio cia nhitng céng-trinh ay chi-yéu 14 céc tir-ditn y-hoc a6i- chiéu Ph4p hoc Anh-ngt v6i Hoa- ngit. Cho nén théng throng nhitng tir y-khoa ma ching ta ding bing titng nu&c me IA nhitng tir thot thai tir Hin-van. Vi vay, sy-kign ntn y- hoc tan-ti€n cia Vietnam, trong pham-vi thugt-ngit cia minh, da vay murgn cia Trung-y néi riéng, cia Déng-y néi chung, mot sd rat lon danh-tir chuyén-mén 14 m6t su-kién hitn-ahién, Nhitng tirco-thé-hoc nhu 4 mén, lan mén déu di duge ding trong cdc the-ligu kinh-didn eta phirong Déng- ke ca Noi-Kinh. Thwong-han 14 mot tirduge khai-sinh tir m6i lrong-duyén Hoang-Dé, Ky-Ba. T), vi, than, tame. la nhitng titng di duoc Nan-kinh dé cap dén rat nhidu. Chir thép, chit phong trong phong thdp; chit ung, ch thir trong ung-thu 1a nhitng tt mét trim phin tim Déng-y. C6 nhéng titng chiing ta néi hing ngay, va gin nh dinh ninh 14 chi Ném thuin-tdy, tiéng Vier hoin toda, Ii chinh 1a nhirng tir vay cia Hoa-ngit (hay cha - Déng-y thi cling thé) dam, cdm, lau, suyén, lao, dién.., Tring gid chi c6 nira. sau 1a Viet, nira treréc chinh IA Hoa. C6 cin ghi thém: di tinh, li¢t dwong, thd t4...? Thu-bién Déng-phyong mé-t3 hét stte sém mot ching bénh throng thay trong mda hg, maa thu, voi chi ching 14 dau bung, mét ran, di tiéu nhitu In, ra chdt mau’dd ho%c mau trang. N6i-Kinh goi 1a treéng tich, Therong hin lugn va Kim qu yéu- luge quy-nap chirng nay véi tiéu chay va ménh-danh 14 hg lgi, cing c6 khi m6-td 14 nhiét loi ha trong ab phan-bigt véi ching ti¢u-chay phd- thong. Mai 4@n doi Tin, sich thuéc ‘Trung-Hoa méi st dung tir ly, tir ny cing ngiy cing trd nén théng-dung, va dén nay thi dirgc ci Dong Lin Tay- y ding trong ngén-ngt Vitt. Lay hé-ebéng ly-luin cia Noi- 3 lam co-sd, dong thdi ket. hgp voi thyc-tin Jam sing vi phi. nap mach-twong cing noguyén-nhan eta bénh, Troag-Troag-Cinh di chia hoang-ddn ‘thanh b8a loai: cc din, tira din, né lao din va hic din. Bg