VA301 30MukhyamainaYogamulu

300 �ఖయ్�న �గ��
ఉ�త ��ల �దయ్ �ం�ష�

www.freegurukul.org
“ఉ�త ��ల �దయ్ �ం�ష�” �వ్� ��వ�, ��య్ల� ��న �దయ్ ఉ�తం� + �లభం� + ఆకరష్�యం� +
�ణయ్త� �� అం�ం� �� రయ్�మం� �గం� ఈ �సత్��న్ �హ� ప�ల్�ష�స్ �� ం� �క�ం�
అం��త్�న్�. ఇం�� కృతజఞ్త ��య��ం��న్�.
�� వల �సత్రణ� �గం� ఈ �ం�ష� �థ్�ంచబ�న�. ఈ సవ్చచ్ంద సంసథ్ �వ్�� అ�న్ �వ�
అం�ంచబ��. ఇ�వం� �సత్�� నటల్�� (�క) �క��త్ �� య�యం�. �� య్�ధ్�
ఉ�తం� అం�� త్�, త�వ్� ఉనన్త ��వ�, ��య్� క��న ��య్�ధ్ల� మన �� అం�ంచవ�చ్. ��
క�� నవ �రత ��మ్ణ �రయ్�మం� ప��ట�, �గ�వ్మయ్ం అ�ట� ఆస�త్ ఉం� సం��ంచగల�.
ఈ �ం�ల� ఉ�తం� ఆ� �� చ��ట�, ��మ�(��ల్�) ��ట� గల ��గ్�:

1) �హ� ప�ల్�ష�స్ �� : www.mohanpublications.com
2) ఉ�త ��ల �దయ్ �ం�ష� �� : www.freegurukul.org
3) �� : https://sites.google.com/site/sairealattitudemanagement
4) �� ఆ�: Free Gurukul
గమ�క: భ�త్,�ఞ్న,ధరమ్ ��రధ్ం ఉ�తం� eBook �పం� �హ� ప�ల్�ష�స్ �� స�యం� ఇవవ్డం జ��ం�.
ఇ� ��రజ్న దృ�ట్�� ఉ�త �వ. ఈ �వ� అంత�జ్లం��(ఇంట�న్�) ��స్ / �� అభయ్ంత�� అ��నన్
�సత్�ల� ��ంచటం జ��న�. అ��ం� ఏ�� అభయ్ంతరకర�న� ఉనన్� �� ప మన�, ��
�ల�ంచగల� అ� మన� ��ం��న్�.
Website: www.freegurukul.org Mobile App: Free Gurukul email: support@freegurukul.org

Facebook: www.facebook.com/freegurukul Helpline/Whatsapp: 9042020123
“ మన లకష్�ం: ��వ�, ��య్ల� ��న �దయ్ అ�� ఉ�తం� + �లభం� + ఆకరష్�యం� + �ణయ్త� �� అంద�� అం�ంచబ�� “
ఉ�త ��ల �దయ్ �ం�ష� – Free Gurukul Education Foundation
సరవ్ం పర�తమ్ �ద సమరప్ణమ�త్

ã¨Ç¨Ï„™êkèHõ Lz`« `≥Å∞QÆ∞
W – „QÆO^èŒ=ÚÅ‰õΩ
gH˜∆OK«O_ç...
WWW. MOHAN
PUBLICATIONS.COM
P^è•ºu‡Hõ, *’ºu+¨, "åã¨∞Î, "≥·^Œº,
=∞O„`«âß¢™êÎk „QÆO^äŒ=ÚÅ‰õΩ
"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡ˆH+¨<£û,
HÀ@QÆ∞=∞‡O,
J[O`åÇ¨ÏŸ@Öò Z^Œ∞@,
~å[=∞O„_ç – 533 101.
`«∂~°∞ÊQÀ^•=ilÖÏ¡
PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò – WO_çÜ«∂.
dddddddddddddddddd
ddddddddddddddddddddddddddddd
ddddddddddddddddddddddddddddd
„QÆO^èŒ ÑïK«Ü«∞O =¸_»∞=O^ŒÅ =ÚYº"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞
Three Hundred Importanat Combinations
_®Hõì~ü a.q. ~å=∞<£ *’ºu+¨ „QÆO^ä•=o POQÆ¡ =¸ÅO : _®Hõì~ü a.q. ~å=∞<£
`≥Å∞QÆ∞ J#∞"å^ŒO :
=¸_»∞ =O^ŒÅ Ñ¨ÙKåÛ Nx"åã¨~å=Ù
Z"£∞.U.*’ºu+Ö
a.q.~å=∞<£ QÍi
*’ºu+¨ q^•º~°OÉèíO
„QÆÇ¨ÏÉèÏ= |Å=ÚÅ∞
„QÆO^äŒ=ÚÅ∞
~°∂. 50/–
~°∂. 50/–
=ÚYº"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ „Ñ¨^äŒ=∞ =Ú„^Œ} :
E<£, 2007
HÍÅK«„Hõ^Œâ◊
J#∞Éèí= „Ñ¨âßfl*’ºu+Ö
*’ºu+¨âßGOÖ’
~°∂. 50/–
~°∂. 50/–
–"å`å=~°} Éèí∂HõOáêÅ∞ ~°∂. 50/–
THREE HUNDRED ÉèÏ"å~°ú~°`åflHõ~°O ~°∂. 75/–
IMPORTANT COMBINATIONS „Ñ¨K«∞~°} Hõ~°ÎÅ∞ ÉèÏ~°fÜ«∞*’ºu+¨ ã¨~°fiã¨fiO ~°∂. 75/–
J+¨ìHõ=~°æ Ñ¨^Œúuó ~°∂. 75/–
Ñ¨Ù~ÀQÍq∞ *Ï`«HõO ~°∂. 75/–
*’ºu+¨ âßGOÖ’
POQÆ¡ =¸Å=Ú –ãÖ^ÕÇ¨Å∞, ã¨=∂^è•<åÅ∞ ~°∂. 75/–
„Ñ¨â◊fl`«O„`« ~°∂. 75/–
_®Hõì~ü ÉˇOQÆ∞à◊¥~°∞ "≥OHõ@ ~å=∞<£ =ÚÇ¨˙~°ÎO ~°∂. 75/–
qt+¨ì *Ï`«Hõ=ÚÅ∞ ~°∂. 125/–
ÉèÏ~°fÜ«∞Ñ¶ë`«*’ºu+Ö ~°∂. 125/–
`≥Å∞QÆ∞ J#∞"å^ŒO 300 =ÚYº"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞~°∂. 125/–
*Ï`«HõOÑïjeOK«_»OZÖÏ ? ~°∂. 250/–
Ñ¨ÙKåÛ Nx"åã¨~å=Ù Z"£∞.U. *’ºu+Ö ™ÈÖò _ç¢ã≤ì|∂º@~üû :
"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡ˆH+¨<£û
D „QÆO^èŒO HÍ=Åã≤# Ü≥∞_»Å : HÀ@QÆ∞=∞‡O, J[O`åÇ¨ÏŸ@Öò Z^Œ∞~°∞QÍ
~å[=∞O„_ç. 1. á¶È<£ : 2462565
"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡ˆH+¨<£û
HÀ@QÆ∞=∞‡O, J[O`åÇ¨ÏŸ@Öò Z^Œ∞~°∞QÍ All rights reserved. No part of this Publication may be reproduced or transmit-
ted in any from or by any means, electronic or mechanical including photo-
~å[=∞O„_ç. 1. á¶È<£ : 2462565 copying, recording, or any injuration storage and setrieval system, with permis-
sion in writting from the publisher.
"≥Å ~°∞.125-00
dddddddddddddddddd
3 4
J#∞"å^Œ‰õΩx =∞#q
_®IIa.q.~å=∞<£ QÍi QÆ„O^ä=Œ ÚÅxfl J`«ºO`« Ñ¨„*Ï^Œ~}° á⁄Ok#"≥#· Ñ¨Ê\˜H˜
g\˜Ö’ H˘xfl QÆ„O^äŒ=ÚÅ∞ "åã≤ KÕ`« q+¨Ü«∞=ÚKÕ`« J`«∞º`«Î=∞"≥∞ÿ#qQÍ 10= „Ñ¨K«∞~°}‰õΩ =ÚO^Œ∞=∂@
ÑïQÆ}ÕK«|_®¤~Ú. *’ºu+¨ºOÖ’ áêO_ç`«º=Ú Hõey# ÑÖ_ç`«∞Å#∞O_ç
*’ºu+¨ q^•º~°∞úÅ∞,B`åûÇ≤Ï‰õΩÅ‰õΩ J`«ºO`« LÑ¨Ü≥∂QÆHõ~°"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ=ÚÅ ''=¸_»∞ =O^ŒÅ =ÚYº Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞—— (Three Hundred Impor-
QÆ∞iOz `≥eÜ«∞KÕÜ«∞|_ç# áê„=∂}˜Hõ QÆ„O^äŒ=Úõ g∞ KÕ`«∞ÅÖ’ L#fl tant Combinations) 10=Ú„^Œ}#∞ g∞ =ÚO^Œ∞ LOK«∞O`«∞#flO^Œ∞‰õΩ <Õ#∞
——=¸_»∞=O^ŒÅ =ÚYº"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞'' J<Õ QÆ„O^äŒ=Ú. N a.q.~å=∞<£QÍi ãÖ`À+≤ ã¨∞Î<åfl#∞. D =Ú„^Œ}Ö’ H˘xfl Ñ¨Ù@Å#∞ uiy „"åÜ«∞_»O,J=ã¨~°"≥∞ÿ#
Ñ¨„uÉèí áê~î°∞‰õΩÅ‰õΩ `≥eã≤ LO_»_»O`À "åix QÆ∞iOz Ñ¨„`ÕºHõ=ÚQÍ
q=iOK«#=ã¨~°=Ú ÖË^Œx ÉèÏqã¨∞Î<åfl#∞. H˘xfl KÀ@¡ ãÖã¨¯iOK«_»O [iyOk.
áê„=∂}˜Hõ QÆ„O^äŒ=ÚÅÖ’ K≥ÖÏ¡K≥^Œ∞~°∞QÍ L#fl J<ÕHõ Ü≥∂QÍÅ#∞ D Ñ¨Ùã¨ÎHõ=Ú z=~°Ö’ J#∞|O^èŒ=ÚÖ’ HÍÅã¨~°ÊÜ≥∂QÆ=Ú#∞ QÆ∞iOz
Hõ„=∞Ñ¨^ŒúuÖ’ ‰õÄiÛ `«QÆ∞ L^•Ç¨Ï~°}Å`À q=~°}Å`À ‰õÄ~°Û_»O D ~°K«# q=iOK«_»O`À Z@∞=O\˜ ãÖ^ÕÇ¨Ï=Ú ÖË‰õΩO_® D ~°K«# qÅ∞= =∞iO`«
Ü≥ÚHõ¯ qâı+¨=Ú. WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ â◊`«Ü≥∂QÆ=∞O[i Jx 100Ü≥∂QÍÅ#∞ ÃÑiyO^Œx `«Å∞ã¨∞<Î åfl#∞. ã¨∞ÅÉè=í ÚQÍ „QÆÇÏ≤ OK«_®xH˜ gÅ∞QÍ =~°∞ã¨ „Hõ=∞=ÚÖ’
q=iOKÕ z#fl Ñ¨Ùã¨ÎHõ=Ú ÅÉèíº=∞ =Ù`«∞<åfl Jk áê~î°‰õΩÅ J=ã¨~åÅ#∞
ãÖÑ¨Ó~°‚=ÚQÍ f~°ÛÖË^Œ<Õ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ W=fi_»O [iyOk.
D Ñ¨ Ù ã¨ Î H õ O Ö’ Ü≥ ∂ QÆ = ÚÅ∞,Ji+¨ ì = ÚÅ∞ "å\˜ ÅHõ ∆ } =ÚÅ∞, <å Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅÃÑ· K«∂Ñ¨Ù`«∞#fl =∞‰õΩ¯=‰õΩ, <åÃÑ· K«∂Ñ¨Ù`«∞#fl P^Œ~°}‰õΩ
Ñ¶ ¨ e `« = ÚÅ∞,"å\˜ H ˜ ã¨ O |Okè O z# q=~° } Å∞ J=ã¨ ~ ° " ≥ ∞ ÿ # KÀ@ áê~î°‰õ =∞Ç¨â◊Ü«ÚÅ‰õΩ <Õ#∞ ã¨~°fi^• Hõ$`«A˝_»#∞. D Ñ¨Ùã¨ÎHõ=Ú 9= „Ñ¨K«∞~°}
L^•Ç¨ Ï ~° } Å`À ã¨ q =~° O QÍ ™êQÆ ∞ `« ∞ Ok. JO`Õ H ÍHõ Ü≥ ∂ QÆ = ÚÅ `åÅ∞‰õΩ =∞e =Ú„^Œ} J=∞‡HÍÅ∞ D „QÆO^äŒ =Ú„^Œ}‰õΩ =ÚO^Œ∞ H˘xfl
|ÖÏ|Å=ÚÅ#∞ x~° ‚ ~ ÚOKÕ q^è • # =Ú `≥ e Ü« ∞ KÕ Ü « ∞ |_ç O k. D
=∂ã¨=ÚÅÖ’<Õ Ñ¨Ó~°Î=fi_»O, <å „Ñ¨K«∞~°}ÅÃÑ· „Ñ¨[Å‰õΩ QÆÅ Pã¨H˜Îx `≥eÜ«∞
Ü≥ ∂ QÆ = ÚÅ∞ =~° Î = ∂#=ÚÖ’ U q^è Œ O QÍ LÑ¨ Ü ≥ ∂ yã¨ ∞ Î # fl k , D<å\˜
Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ U q^èŒOQÍ =∂~°∞ÊÅ∞ KÕã¨∞HÀ=Åã≤Ok `≥eÜ«∞KÕã≤#k K«Hõ¯QÍ KÕã¨∞Î<åfl~Ú.
q=iOKå~°∞. D Ñ¨Ùã¨ÎHõ =∞e=Ú„^Œ} ã¨=∞Ü«∞OÖ’ <å‰õΩ ã¨Ç¨ÏHõiOz# <å ‰õΩ=∂Ô~·
a.q.~å=∞<£ QÆ„O^ä•Å#xfl\˜x `≥Å∞QÆ∞ áê~î°‰õΩÅ‰õΩ JOk"åfiÅ<Õ HÀiHõ Hõey# QÍÜ«∞„u^Õq(~å=∞<£)"åã¨∞^Õ"‰£ Ωõ , JK«∞Û`«ÑC¨ Å∞ ÖË‰Ωõ O_® „â◊^`úŒ À „Ñ¨ÓÑ¨ÙÅ∞ K«∂ã≤,
|∞∞+≤ Ñ¨„K«∞~°}Å Jkè<Õ`« N P‰õΩÅ Ñ¨=<£‰õΩ=∂~üQÍ~°∞ ZO`≥·<å Jaè#O^Œ ã¨=iOz# <å ‰õΩ=∂~°∞Å∞ a.x~°O[# ÉÏ|∞ =∞iÜ«Ú a.ã¨zÛ^•#O^ŒÉÏ|∞Å‰õΩ
hÜ«ÚÅ∞. <å D Hõ$+≤H˜ HÍ~°‰õΩÖˇ·# =∂ QÆ∞~°∞=Ù QÍ~°∞ ~å+¨ì „Ñü ã¨<å‡#
QÆ„Ç‘Ï`«,*’ºu+¨ q*Ï˝# ÉèÏã¨¯~° |„Ç¨Ï‡N =∞^èŒ∞~° Hõ$+¨‚=¸iÎ âßã≤Î „QÍiH˜ <å =∞iÜ«Ú PHõ~°¬}©Ü«∞=ÚQÍ =Ú„kOz# "≥∞ã¨~üû S.a.ÃÇÏKü „Ñ¨HÍâ◊<£‰õΩ K≥Ok#
=∞#ó Ñ¨Ó~°fiHõ Ñ¨„}Ï=∂Å∞ `≥eÜ«∞KÕã¨∞Î<åfl#∞. NÑ≤.Ü«∞<£.HÍ=∞`ü =∞iÜ«Ú N J#O`«~å"£∞ QÍ~°¡‰õΩ <Õ#∞ ã¨~°fi^• Hõ$`«A˝_»#∞.
D QÆ„O^èŒ=Ú g∞ Jaèáê„Ü«∞=Ú#∞ `≥eÜ«∞KÕÜ«∞=Åã≤OkQÍ
HÀ~°∞`«∂.. ÉˇOQÆ∞à◊¥~ü a.q.~å=∞<£
*Ëº+¨ªâ◊√.^Œâ◊g∞ Ñ¨ÙKåÛ Nx"åã¨~å=Ù
25.7.1983
23–5–13, =O^Œ#Ñ¨Ù"åi gkè, ã¨`º« <åfl~åÜ«∞}Ñ¨Ù~°O,q[Ü«∞"å_».11, ÃãÖò–89777 65444
P^è•ºu‡Hõ *’ºu+¨, "åã¨∞Î, "≥·^Œº, =∞O„`«âß„™êÎk „QÆO^äŒ=ÚÅH˘~°‰õΩ....
=¸_»∞ =O^ŒÅ =ÚYº"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ 5 6 =¸_»∞ =O^ŒÅ =ÚYº"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞
~å[Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞, Ji+¨ìÜ≥∂QÆ=ÚÅÃÑ· "åºMÏºxOK«_»O q∞#Ç¨ q∞ye#
q∞ye# Ü≥∂QÆ=ÚÅ q+¨Ü∞« "≥∞ÿ xi¡Ñ`Î¨ Q« Í L<åfl~x° K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. D HÍ~°}
=ÚO^Œ∞=∂@ =ÚÅKÕ H˘xfl ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞QÍ Ñ¶ë`« ÉèÏQÆ=Ú#‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ=Ú
=∂#=Ùx ™êOÑ¶∞≤ Hõ rq`«OÖ’ qq^èŒ ~°HÍÅ∞QÍ „Ñ¨Ü∂≥ [<åxfl HõeyOKÕ Å‰õΩ ãÖ|OkèOz# x~°∞ú+¨ì"≥∞ÿ# q=~°}Ï`«‡Hõ"≥∞ÿ# „QÆO^äŒ=ÚÜ≥ÚHõ¯ J=ã¨~°O
U~°Ê_»_O» [iyOk. D J=ã¨~åxfl D „QÆO^ä=Œ Ú ã¨=∞~°=ú O`«OQÍ fiÛO^Œ<Õ
âß¢ã¨Î=ÚÅÖ’ J`«ºO`« „áê^è•#º`« Hõey#k *’ºu+¨ºâß¢ã¨Î=Ú. =∂#=Ùx `«Å∞ã¨∞Î<åfl#∞. KåÖÏHÍÅO „H˜`«"Õ∞ D J=ã¨~åxfl QÆ=∞xOz#"å~°∞ =∂
J=ã¨~åÅ∞ HÀiHõÅ∞ *’ºu+¨ºÑ¨~°"≥∞ÿ# qKå~°}‰õΩ, ÑïjÅ#‰õΩ ZÅ¡Ñ¨C_»∞ Ñ≤`å=∞Ç¨ïÅ∞. „á⁄Ñ¶¨ã¨~ü a.ã¨∂~°º<å~åÜ«∞} ~å=Ù QÍ~°∞ â◊`«Ü≥∂QÆ=∞O[i
„¿Ñˆ~Ñ¨} â◊‰õΩÎÅ∞QÍ LO@∞<åfl~Ú.D HÍ~°}=ÚÖË =∂#=rq`«OÖ’ qq^èŒ J<Õ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# „QÆO^äŒ=∞O^Œ∞ =ÚYº"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ=ÚÅ QÆ∞iOz K«iÛOK«_»O
ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ U~°Ê_Õ Ñ¶¨∞@#Å‰õΩ *’ºu+¨ºÑ¶¨Åâß¢ã¨Î=Ú#‰õΩ QÆÅ Jq<åÉèÏ= [iyOk. J~Ú<Õ YzÛ`«"≥∞ÿ# „Ñ¨}ÏoHõ`À =ÚYº"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ „Hõ=∞
ãÖ|O^è•xfl `≥eÜ«∞ KÕã¨∞Î<åfl~Ú. rq`«OÖ’ q[Ü«∞O ™êkèOK«_»OÖ’ â◊√ÉèÏ Ñ¨ûúŒ Ö’‰õÄiÛ J#∞Éè=í L^•Ç¨Ï~°}Å`À XHõ „QÆO^ä=Œ Ú#O^Œ∞ JO^Œ KÕÜ∂« Åx,
â◊√Éèí ãÖÑ¶¨∞@#Å áê„`«qâı+ÖQÍ LO@∞Ok. *’ºuëê~°úOÖ’ Ü≥∂QÆ=Ú J<Õ Jk *’ºu+¨ q^•º~°∞Åú Éèqí +¨º`ü Ñïâ’^è#Œ Å‰õΩ LÑ¨Hiõ OKåÅx HÀ~°∞‰õΩO@∂
=∂@‰õΩ ãÖÑ¨^ŒÅ∞, H©iÎ, ã≤÷u, JkèHÍ~°=Ú, Jxfl\Ï =ºuˆ~Hõ`«, J<å~ÀQÆºO, xi‡Oz#k.
^Œ∞~°^$Œ +Öì Jx K≥ÑC¨ ‰õΩ<åfl W=xfl –Ñ¨Ó~°fi [#‡ÅÖ’ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl áêÑ¨ÑÙ¨ }ÏºÅ‰õΩ
D HÍ~°}=ÚKÕ 300 =ÚYº „QÆÇ¨ÏÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ J<Õ D „QÆO^äŒ=Ú#∞
MOHANPUBLICATIONS.COM
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞QÍ D [#‡Ö’ J#∞ÉèíqOK«=Åã≤#=x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. =∞~À
=∂@Ö’ K≥áêÊÅO>Ë =~°=Î ∂# Ñïã≤`÷ ∞« Å#∞ „Ñ¨ÉÏè q`«O KÕ¿ã Éè∫uHõ, =∂#ã≤Hõ Ñ¨Å∞ L^•Ç¨Ï~°}Å`À `≥eÜ«∞KÕÜ∞« _»O =Å# J#∞Éè=í =Ú`À‰õÄ_ç# *Ï˝#=Ú#∞
ã≤÷`«∞Å∞ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ qaè#fl"≥∞ÿ# HõÅ~ÚHõÅ∞ ÖË^• „QÆÇ¨ÏÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞QÍ Hõeyã¨∞ÎO^Œx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. D Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®#H˜ ™ê^èŒ~°}
K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞.H˘O`« „Ñ¨Ü∞« `«flO`À D ÅHõ}∆ ÏÅ#∞ H˘#™êyOK«=K«∞Û#∞. PkèHºõ QÆ}˜`« *Ï˝#=Ú ãïáÈ`«∞Ok. qÅHõ∆}"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞=ÚÅ`À ‰õÄ_ç# J<ÕHõ
`«#∞ ã¨∂zOKÕ D ÅHõ∆}ÏÅ∞ ZÅ¡Ñ¨C_»∞ Ñ¶ë`åÅ#∞ Hõeyã¨∂Î LO\ÏÜ«∞x L^•Ç¨Ï~°}Å#∞ WO^Œ∞ `≥eÜ«∞KÕÜ«Ú@KÕ U =∂„`«=Ú Hõ+¨ì=Ú ÖË‰õΩO_®
K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. YzÛ`«OQÍ K≥áêÊÅO>Ë Ü≥∂QÆ=ÚÅxfl „QÆÇÏ¨ =ÚÅ HõÅ~ÚHõÖ<·ˇ å, PÜ«∂ Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ ã¨=∞~°=ú O`«OQÍ J~°Oú KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ gÅ∞=ÙO@∞Ok. J#∞Éè=í
Jxfl „QÆÇÏ¨ =ÚÅ HõÅ~ÚHõÅ∞ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ J=fi=Ù. H˘xfl „QÆÇÏ¨ =ÚÅ „Ñ¨`ºÕ Hõ"∞≥ #ÿ =ÚÖ’ D Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ Uq^èOŒ QÍ LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞HÀ=K«∞Û<À Ñ¨Å∞ L^•Ç¨Ï~°
HõÅ~ÚHõÖË Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞QÍ K≥Ñ¨Ê|_®¤~Ú. D Ñ¨Ùã¨ÎHõ=ÚÖ’ „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# }Å#∞ J#∞ãïOz `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ J=HÍâ◊=Ú HõeÊã¨∞ÎOk.
Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ JO>Ë L#flux HõeyOKÕq =∂#ã≤Hõ âßs~°Hõ ÅHõ∆}ÏÅ∞QÍ ÖË^• Jxfl „QÆÇ¨Ï=ÚÅ HõÅ~ÚHõÅ#∞ „Ñ¨^è•#=ÚQÍ Ô~O_»∞ qÉèÏQÆ=ÚÅ∞QÍ
ãÖÑ¨^ŒÅ‰õΩ ã¨∂K«#Å∞QÍ â◊√ÉèÏâ◊√Éèí=ÚÅ#∞ ã¨∂zOKÕ "å\˜x QÆ∞iOz qÉèlí OK« |_®¤~Ú. Jq Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ =∞iÜ«Ú Ji+¨=ì ÚÅ∞QÍ K≥ÑÊ¨ |_®¤~Ú..
q=~°OQÍ K«iÛOK«_»O [iyOk.D Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ ¿ãHõiOz ‰õÄ~°Û_»O ™ê^èŒ~°}=ÚQÍ Ü≥∂QÆ=Ú J<Õ =∂@‰õΩ HõÅ~ÚHõ J<Õ J~°úO L<åfl J#∞Éèí=
ã¨∞ÅÉè"í ∞≥ #ÿ q+¨Ü∞« "≥∞<ÿ å JO^Œ∞Ö’ =ÚYº"≥∞#ÿ q rq`«OÖ’x qq^èŒ ãÖÑ¶∞¨ @# =ÚÖ’ J^Œ$+¨ì=Ú#∞ HõeyOKÕk J<Õ J~°úOÖ’ D Ñ¨^Œ=Ú "å_»|_»∞`ÀOk.
Å‰õΩ ãÖ|OkèOz# "å\˜x UiÛ ‰õÄ~°Û_»O J`«ºO`« H˜¡+¨ì"≥∞ÿ#, W|ƒO^Œ∞ Ji+¨ì=ÚÅ∞ J#QÍ ^Œ∞~°^Œ$+¨ì=Ú#∞ HõeyOKÕk J<Õ J~°úO K≥Ñ¨C‰õΩ<åfl nxx
Å`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl q+¨Ü«∞=ÚÅx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. XHõ q^èŒOQÍ Ü≥∂QÆ=∞<Õ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. D Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ ~å[Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞
D HÍ~°}=ÚÅKÕ qâı+"¨ ∞≥ #ÿ Ñïâ’^è#Œ `À ‰õÄ_ç# D ~°K#« , ‰õÄ~°Û|_ç# (~å[H©Ü∂« kèHÍ~°=Ú HõeyOKÕq) ^è#Œ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞(ãÖÑ¨^ÅŒ #∞ ‰õÄ~ˆ Ûq)*Ï˝#
Ñ¨ûúŒ P^è•~°OQÍ D „QÆO^ä=Œ Ú#∞ Ñïâ’^è<Œ å „QÆO^ä=Œ ∞x <Õ#∞ ÉèÏqã¨∞<Î åfl#∞. Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ (P^è•ºu‡HÀ#flux HõeyOKÕq) QÍ K≥Ñ¨Ê|_®¤~Ú.
<å L^ÕÌâ◊OÖ’ P^èŒ∞xHõ *’ºu+¨âß¢ã¨Î"Õ`«ÎÅ∞ Ñïâ’^èŒ#Å‰õΩ J=HÍâ◊=Ú Hõey Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ U q^è=Œ ÚQÍ qKå~°} KÕÜ∞« =K«∞Û#<Õ q+¨Ü∂« xfl "≥Ú^Œ\ ˜
*’ºu+¨ Ñ¶¨Åâß¢ã¨Î=ÚÜ≥ÚHõ¯ ™ê~°=ÚQÍ x~°∞Ì+¨ìOQÍ Ñ¶ë`åÅ#∞ `≥eÜ«∞KÕÜ«∞ Ñ¨Ù@ÅÖ’ `≥eÜ«∞KÕÜ«∞|_çOk. „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# Ñ¨^ŒúuÖ’ *’ºuëêºxfl JÉèíºã≤OKÕ
QÆey# „QÆÇ¨ÏÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ Jq‰õÄiÛ# q^è•#=Ú =O\˜ q+¨Ü«∞=ÚÅÃÑ· *’ºu+¨º q^•º~°∞úÅ LÑ¨Ü≥∂QÍ~°úO qq^èŒ Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ qKå~°} KÕ¿ã
Ñïâ’^è#Œ Å#∞ L¿ÑH˜ã∆ ∞¨ <Î åfl~∞° . P^è∞Œ xHõ ~°K~« Ú`«Å∞Ãã`· O« U"À H˘xfl=ÚYº"≥∞#ÿ q^è•#=Ú `≥eÜ«∞KÕÜ«∞|_çOk. „Ñ¨`ÕºHõ Ü≥∂QÆ=ÚÖˇ·# <åÉèíã¨Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞#∞
"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡ˆH+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.
=¸_»∞ =O^ŒÅ =ÚYº"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ 7 8 q+¨Ü«∞ã¨∂=¸_»
zHõ ∞ =O^ŒÅ =ÚYº"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞
J#∞Éè=í L^•Ç¨Ï~°}Å ™êÜ«∞O`À `≥eÜ«∞KÕÜ∞« _»O [iyOk. P„â◊Ü∞« JHõ$u =ÚO^Œ∞=∂@ 5
Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ ãïÜ≥ÿ∞# q=~°}Å`À q=iOK«_»O QÆ=∞xOK«=K«∞Û#∞. ÑïK«Ü«∞O 13
™ê^è•~°} ÑïjÅ# 13
D „QÆO^äŒ=ÚÖ’x Ô~O_»= ÉèÏQÆ=ÚÖ’ *’ºu+¨ q^•º~°∞úÅ‰õΩ J`«ºO`« Ü≥∂QÆ |Å=Ú 14
=ÚYº"≥∞#ÿ ~å[Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞, Ji+¨Ü ì ∂≥ QÆ=ÚÅ∞, hK«ÉOíè QÆ~å[Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ qKå~°} KÕÜ«∞_»O ... 17
q=iOK«_»O [iyOk. D „QÆO^äŒ=Ú z=~°Ö’ „QÆO^äŒ=ÚÖ’x q+¨Ü«∂xfl 1. QÆ[ˆHãïÜ≥∂QÆ=Ú ... 22
ãÖH˜∆Ñ‘ÎHõiOz q=iOK«_»O [iyOk. J^Õ q^èŒOQÍ WO^Œ∞Ö’<Õ XHõ L^•Ç¨Ï 2. ã¨∞#á¶êÜ≥∂QÆ=Ú ... 25
3. J#á¶êÜ≥∂QÆ=Ú ... 26
~°} *Ï`«Hõ=Ú#O^Œ∞ qq^èŒÜ≥∂QÆ=ÚÅ#∞ x~°‚~ÚOz |Å™ê^èŒ#KÕã≤ Ñ¶ë`« 4. ^èŒ∞~å^èŒ∞~°Ü≥∂QÆ=Ú ... 27
=ÚÅ∞ `≥eÜ«∞KÕ¿ã q^è•#=Ú, P Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ ZÑ¨C_»∞ J#∞Éèí==ÚÖ’H˜ 5. ˆH=∞„^Œ∞=∞Ü≥∂QÆ=Ú ... 29
=KÕÛk `≥eÜ«∞KÕÜ«∞|_çOk. 6. K«O„^Œ=∞OQÆà◊Ü≥∂QÆ=Ú ... 30
7. JkèÜ≥∂QÆ=Ú ... 31
„áê=∂}˜Hõ „QÆO^ä=Œ ÚÅO^Œ∞ q=iOK«|_ç# Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ „Hõ=∞Ñ¨ûúŒ Ö’ 8. K«`«∞™êûQÆ~°Ü≥∂QÆ=Ú ... 33
¿ÑiÛ D „QÆO^äŒ=Ú ‰õÄ~°Û|_ç#k. "≥Ú@ì "≥Ú^Œ@QÍ K≥ÖÏ¡K≥^Œ∞~°∞QÍ J<ÕHõ 9. =ã¨∞=∞uÜ≥∂QÆ=Ú ... 34
KÀ@¡ L#fl q+¨Ü∂« Å#∞ „Ñ¨}ÏoHÍ |^Œ"ú ∞≥ #ÿ ~°∂Ñ¨=ÚxzÛ qxÜ≥∂yOK«_®xH˜ 10. ~å[ÅHõ∆}Ü≥∂QÆ=Ú ... 35
gÅ∞QÍ J=¸Åº"≥∞ÿ# „QÆO^äŒ=ÚQÍ Ü≥∂QÆº`« á⁄O^Œ∞@‰õΩ HÍ~°‰õΩ_≥·# <Õ#∞ 11. =OK«#KÀ~°cèuÜ≥∂QÆ=Ú ... 36
`«y# QÆ∞iÎOÑ¨Ù á⁄O^Œ_®xH˜ J~°›`« Hõey# "åx#x ÉèÏqã¨∞Î<åfl#∞. „Ñ¨`«ºHõ∆
=ÚQÍ QÆ=∞xOK«=Åã≤# =∞~À JOâ◊=Ú D ~°K«#Ö’ 150 =∞Ok rqOz
L#fl =º‰õΩÎÅ *Ï`«Hõ=ÚÅ#∞ ãÖ^Œ~åƒù#∞™ê~°=Ú qq^èŒ Ü≥∂QÆ=ÚÅO^Œ∞
12. â◊Hõ@Ü≥∂QÆ=Ú
13. J=∞ÅÜ≥∂QÆ=Ú
14. Ñ¨~°fi`«Ü≥∂QÆ=Ú
15. HõÇ¨à◊Ü≥∂QÆ=Ú
16. "ÕtÜ≥∂QÆ=Ú
...
...
38
39
40
41
42
qKå~°}KÕÜ«∞_»O [iyOk. 17. "åã≤Ü≥∂QÆ=Ú 43
<å áê~î°‰õΩÅÖ’ ÑÖ_ç`«∞Å∞,"Õ∞^è•=ÙÅ∞,q^•º~°∞úÅ∞, J#∞x`«ºO g\˜x 18. LÉèíÜ«∞K«sÜ≥∂QÆ=Ú 43
J#∞Éèí=OÖ’ Ñïjeã¨∞Î#fl"å~°∞ L<åfl~°∞. g~°O^ŒiÖ’ "Õ~°∞"Õ~°∞QÍ L#fl 19. Ç¨ÏOã¨Ü≥∂QÆ=Ú 44
PÖ’K«<å ã¨~o° x, ã¨=∞#ºÅ x"å~°} Ñ¨^`úŒ ∞« Å#∞ J#∞ãïOz J#∞Éè=í =ÚÖ’ 20. =∂Å=ºÜ≥∂QÆ=Ú 46
21. â◊â◊Ü≥∂QÆ=Ú 47
LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞‰õΩ<Õ q^è=Œ ÚQÍ D „QÆO^ä=Œ Ú q=iOK«|_ç#k.J`«ºO`« H˜+¡ "ì¨ ∞≥ #ÿ 22. ~°∞K«HõÜ≥∂QÆ=Ú 49
q+¨Ü∞« =ÚÅ∞ ã¨∞ÅÉèí „QÍÇ¨Ïº=ÚQÍ `≥eÜ«∞KÕ¿ã „Ñ¨Ü∞« flÒ« KÕÜÚ« @KÕ ™ê^è~Œ }° 23. Éèí„^ŒÜ≥∂QÆ=Ú 50
áê~î°‰õΩÅ "≥∞Ñ¨C á⁄O^ŒQÆÅ^Œx Ptã¨∞Î<åfl#∞. D „QÆO^äŒ=ÚÖ’ `≥eÜ«∞KÕã≤# 24. |∞^è•k`«ºÜ≥∂QÆ=Ú 51
Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ *Ï˝#=Ú#∞ ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=_»OÖ’ áê~î°‰õΩÅ‰õΩ =∞iO`« 25. =∞Ç¨ÉèÏQÆºÜ≥∂QÆ=Ú 51
„¿Ñ~°} Hõeyã¨∞ÎO^Œx Ptã¨∞Î<åfl#∞. 26. Ñ¨Ù+¨¯ÅÜ≥∂QÆ=Ú 52
27. ÅH©∆ ‡Ü≥∂QÆ=Ú 53
28. Q“sÜ≥∂QÆ=Ú 55
29. ÉèÏ~°fÜ≥∂QÆ=Ú 56
ÉˇOQÆ∞à◊¥~ü a.q. ~å=∞<£ 30. KåÑ¨Ü≥∂QÆ=Ú 57
21 EÖˇ· 1947 31. N<å^äŒÜ≥∂QÆ=Ú 57
32 43. =∂eHÍÜ≥∂QÆ=Ú 58
44. â◊OYÜ≥∂QÆ=Ú 59
45. ÉèËsÜ≥∂QÆ=Ú 60
46. =∞$^ŒOQÆÜ≥∂QÆ=Ú 61
47. áêi*Ï`«Ü≥∂QÆ=Ú 62 118 122. ^èŒ#Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ 106
48. QÆ[Ü≥∂QÆ=Ú 63 123 128. ^èŒ#Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ 110
49. HõàÏxkèÜ≥∂QÆ=Ú 64 129. |Ç¨ï„^Œ"åº~°˚#Ü≥∂QÆ=Ú 112
50. JOâß=`å~°Ü≥∂QÆ=Ú 65 130 132. ã¨fig~°º^èŒú#Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ 113
51. Ç¨ÏiÇ¨Ï~°„|Ç¨Ï‡Ü≥∂QÆ=Ú 66 133. =∞^èŒº=Ü«∞ã≤ ^èŒ#Ü≥∂QÆ=Ú 114
52. ‰õΩã¨∞=∞Ü≥∂QÆ=Ú 67 134. JO`«º=Ü«∞ã≤ ^èŒ#Ü≥∂QÆ=Ú 115
53. =∞`«ûºÜ≥∂QÆ=Ú 68 135. ÉÏÅº ^èŒ#Ü≥∂QÆ=Ú 115
54. ‰õÄ~°‡Ü≥∂QÆ=Ú 69 136 137. ÉèÏ`«$=¸Å^Œ#ú „áêÑ≤Ü Î ∂≥ QÆ=Ú 116
55. ^Õ"ÕO„^ŒÜ≥∂QÆ=Ú 71 138. =∂`«$=¸Å^Œú#Ü≥∂QÆ=Ú 116
56. =∞‰õΩ@Ü≥∂QÆ=Ú 71 139. Ñ¨Ù„`«=¸Å^Œú#Ü≥∂QÆ=Ú 117
57. Kè«O_çHõÜ≥∂QÆ=Ú 72 140. â◊„`«∞=¸Å^Œú#Ü≥∂QÆ=Ú 118
58. [Ü«∞Ü≥∂QÆ=Ú 72 141. Hõà◊„`«=∂Å^Œú#Ü≥∂QÆ=Ú 118
59. q^Œ∞º`üÜ≥∂QÆ=Ú 74 142. P=∞~°}ÏO`«^Œú#Ü≥∂QÆ=Ú 118
60. QÆO^èŒ~°fiÜ≥∂QÆ=Ú 74 143. PÜ«∂O`«^èŒ#ÖÏÉèíÜ≥∂QÆ=Ú 119
61. t=Ü≥∂QÆ=Ú 75 144 153. ^Œi„^ŒÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ 119
62. q+¨µ‚Ü≥∂QÆ=Ú 75 154 155. Ü«ÚH˜ãÎ =¨ ∂#q^Œfi^•æq∞Ü≥∂QÆO 120
63. „|Ç¨Ï‡Ü≥∂QÆ=Ú
64. WO„^ŒÜ≥∂QÆ=Ú
65. ~°qÜ≥∂QÆ=Ú
66. QÆ~°∞_»Ü≥∂QÆ=Ú
67. QÀÜ≥∂QÆ=Ú
77
78
79
80
81
156. ÑïÇ¨ã¨Hõ Ü≥∂QÆ=Ú
157. Jã¨`«º"ånÜ≥∂QÆ=Ú
158. [_»Ü≥∂QÆ=Ú
159. ÉèÏã¨¯~°Ü≥∂QÆ=Ú
160. =∞~°∞^£Ü≥∂QÆ=Ú
121
122
122
122
123
68. QÀà◊Ü≥∂QÆ=Ú 82 161. ã¨~°ã¨fifÜ≥∂QÆ=Ú 124
69. „uÖ’K«#Ü≥∂QÆ=Ú 82 162. |∞^èŒÜ≥∂QÆ=Ú 125
70. ‰õΩÅ=~°ú#Ü≥∂QÆ=Ú 82 163. =¸HõÜ≥∂QÆ=Ú 125
71 102. <åÉèíã¨Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ 83 164. <Õ„`«<åâ◊Ü≥∂QÆ=Ú 125
103. ^Œ∞~ÀºQÆ=Ú 101 165. JO^èŒÜ≥∂QÆ=Ú 126
104. ^Œi„^ŒÜ≥∂QÆ=Ú 102 166 167 ã¨∞=ÚYÜ≥∂QÆ=Ú 127
105. Ç¨Ï~°¬Ü≥∂QÆ=Ú 102 168 169 ^Œ∞~°∞‡YÜ≥∂QÆ=Ú 127
106. ã¨~°à◊Ü≥∂QÆ=Ú 102 170. Éè’[#™œYº Ü≥∂QÆ=Ú 128
107. q=∞ÅÜ≥∂QÆ=Ú 102 171. J#fl^•#Ü≥∂QÆ=Ú 128
108. â◊s~°™œYºÜ≥∂QÆ=Ú 103 172. Ñ¨~å#flÉè’[Ü≥∂QÆ=Ú 129
109. ^ÕÇ¨ÏÑ¨Ù+≤ìÜ≥∂QÆ=Ú 103 173. „âß^•ú#Éèí∞HõÎÜ≥∂QÆ=Ú 129
110. ^ÕÇ¨ÏHõ+¨ìÜ≥∂QÆ=Ú 103 174. ã¨~°ÊQÆO_»Ü≥∂QÆ=Ú 129
111. ~ÀQÆ„QÆã¨÷Ü≥∂QÆ=Ú 104 175. "åHÍÛÅ# Ü≥∂QÆ=Ú 130
112. Hõ$âßOQÆÜ≥∂QÆ=Ú 104 176. q+¨„Ñ¨Ü≥∂QÆ Ü≥∂QÆ=Ú 130
113. Hõ$âßOQÆÜ≥∂QÆ=Ú 104 177. ÉèÏ`«$=$kúÜ≥∂QÆ=Ú 130
114. ^ÕÇ¨Ï™œ÷ÅºÜ≥∂QÆ=Ú 105 178. ™È^Œ~°<åâ◊Ü≥∂QÆ=Ú 131
115. ^ÕÇ¨Ï™œ÷ÅºÜ≥∂QÆ=Ú 105 179. UHõÉèíwhÜ≥∂QÆ=Ú 132
116. ^ÕÇ¨Ï™œ÷ÅºÜ≥∂QÆ=Ú 105 180. ^•fi^Œâ◊ ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°Ü≥∂QÆ=Ú 133
117. ã¨^•ãÖKå~°Ü≥∂QÆ=Ú 106 181. ã¨Ñ¨ÎãÖMÏº ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°Ü≥∂QÆ=Ú 134
182. Ñ¨~å„Hõ=∞Ü≥∂QÆ=Ú 134 238. |Ç¨ï¢ã‘ÎÜ≥∂QÆ=Ú 171
183. Ü«Ú^Œú „Ñ¨g}Ü≥∂QÆ=Ú 135 239. ã¨`«¯à◊„`«Ü≥∂QÆ=Ú 172
184. Ü«Ú^•úÑÓ¨ ~°fi^$èŒ _èz»Œ `ÎÜ
« ∂≥ QÆ=Ú 136 240. ÉèíQÆK«∞O|#Ü≥∂QÆ=Ú 173
185. Ü«Ú^•úÑ¨âßÛ`ü^èŒ$_è»z`ÎÜ « ∂≥ QÆ=Ú 136 241. ÉèÏQÆºÜ≥∂QÆ=Ú 173
186. ã¨`«¯^ä•kè„â◊=} Ü≥∂QÆ=Ú 137 242. [#<å`«∂Ê~°fi Ñ≤`$« =∂~°}Ü≥∂QÆ=Ú 174
187. L`«Î=∞QÆ$Ç¨ÏÜ≥∂QÆ=Ú 137 243. ^è•`«$`«fi Ü≥∂QÆ=Ú 175
188. qz„`«™œ^èŒ „áêHÍ~°Ü≥∂QÆ=Ú 138 244. PÑ¨H©iÎÜ≥∂QÆ=Ú 176
189 190. PÜ«∂O`«Q$Æ Ç¨Ï„áêÑ¨Ü Î ∂≥ QÆ=Ú 139 245 263. ~å[Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ 177
191 192. QÆ$Ç¨Ï<åâ◊Ü≥∂QÆ=Ú 140 264. QÆà◊Hõ~°‚Ü≥∂QÆ=Ú 194
193 194. |O^èŒ∞Ñ¨Ó[ºÜ≥∂QÆ=Ú 140 265. „=}Ü≥∂QÆ=Ú 194
195. |O^èŒ∞aè+¨ºHõÎ Ü≥∂QÆ=Ú 142 266. tâ◊fl=$kúÜ≥∂QÆ=Ú 196
196 197. =∂`«$n~å…Ü«Ú~ÀºQÆ=Ú 142 267. Hõà◊„`«+Ö_è»Ü≥∂QÆ=Ú 197
198 199. =∂`«$<åâ◊Ü≥∂QÆ=Ú 142 268 269. ‰õΩ+¨ª~ÀQÆÜ≥∂QÆ=Ú 198
200. =∂`«$QÍg∞Ü≥∂QÆ=Ú 144 270. Hõ∆Ü«∞~ÀQÆÜ≥∂QÆ=Ú 198
201. ã¨Ç¨ÏŸ^ŒsãÖQÆ=∞Ü≥∂QÆ=Ú 145 271. |O^èŒ#Ü≥∂QÆ=Ú 202
202 204. HõÑ¨@ Ü≥∂QÆ=Ú 145 272. Hõ~°âıÛ^Œ Ü≥∂QÆ=Ú 202
205 206. x+¨¯Ñ¨@ Ü≥∂QÆ=Ú
207. =∂`«$â◊„`«∞`«fiÜ≥∂QÆ=Ú
208. =∂`«$¿ãflÇ¨ÏÜ≥∂QÆ=Ú
209 210. "åÇ¨Ï#Ü≥∂QÆ=Ú
211. J#Ñ¨`«ºÜ≥∂QÆ=Ú
147
147
148
148
149
276
273. t~°âıÛ^ŒÜ≥∂QÆ=Ú
274. ^Œ∞~°‡~°} Ü≥∂QÆ=Ú
275. Ü«Ú^Õú =∂~°}Ü≥∂QÆ=Ú
277. ãÖÑ¶∞¨ `«Hõ =∂~°}Ü≥∂QÆ=Ú
278. Ñ‘#ã¨~ÀQÆÜ≥∂QÆ=Ú
203
204
204
205
206
212 215. ã¨~°ÊâßÑ¨Ü≥∂QÆ=Ú 150 279. Ñ≤`«Î~ÀQÆÜ≥∂QÆ=Ú 207
216. Ñ≤`«$âßÑ¨ ã¨∞`«Hõ∆Ü«∞Ü≥∂QÆ=Ú 152 280. qHÍÅOQÆÑ¨fflÜ≥∂QÆ=Ú 207
217. =∂`«$âßÑ¨ ã¨∞`«Hõ∆Ü«∞Ü≥∂QÆ=Ú 155 281. Ñ¨Ù„`«Hõà◊„`«Ç‘Ï#Ü≥∂QÆ=Ú 208
218. ÉèÏ`«$âßÑ¨ ã¨∞`«Hõ∆Ü«∞Ü≥∂QÆ=Ú 156 282. ÉèÏ~åºã¨Ç¨Ï=ºaèKå~°Ü≥∂QÆ=Ú 208
219. „¿Ñ`«âßÑ¨Ü≥∂QÆ=Ú 156 283. =Oâ◊KÕÛù^ŒÜ≥∂QÆ=Ú 209
220 221. |Ç¨ïÑ¨Ù„`«Ü≥∂QÆ=Ú 158 284. QÆ∞Ç¨Ïº~ÀQÆÜ≥∂QÆ=Ú 209
222 223. ^Œ`«ÎÑ¨Ù„`«Ü≥∂QÆ=Ú 159 285. JOQÆÇ‘Ï#Ü≥∂QÆ=Ú 210
224. JÑ¨Ù„`«Ü≥∂QÆ=Ú 160 286. âıfi`«‰õΩ+¨ªÜ≥∂QÆ=Ú 211
225. UHõÑ¨Ù„`«Ü≥∂QÆ=Ú 161 287. Ñ≤âßK« „QÆã¨÷Ü≥∂QÆ=Ú 211
226. ã¨∞Ñ¨Ù„`«Ü≥∂QÆ=Ú 161 288 289. JO^èŒÜ≥∂QÆ=Ú 212
227 228. HÍÅxˆ~tÌ `«ÑÙ¨ „`«Ü∂≥ QÆ=Ú 162 290. "å`«~ÀQÆÜ≥∂QÆ=Ú 213
229 230. HÍÅxˆ~tú `«ÑÙ̈„`H« Ü ∆õ ∞« Ü≥∂QÆ=Ú 163 291 294. =∞u„Éèí=∞}Ü≥∂QÆ=Ú 214
231. |∞kú =∂`«∞~°ºÜ≥∂QÆ=Ú 164 295. MÏÖÏfi@Ü≥∂QÆ=Ú 218
232. f„=|∞kúÜ≥∂QÆ=Ú 165 296. x+¨Øª~° ÉèÏ+‘Ü≥∂QÆ=Ú 219
233. |∞kú [_»Ü≥∂QÆ=Ú 166 297. ~å[„Éèí+¨ìÜ≥∂QÆ=Ú 219
234. „uHÍÅ[˝Ü≥∂QÆ=Ú 168 298 299. ~å[Ü≥∂QÆ ÉèíOQÆ=ÚÅ∞ 220
235. Ñ¨Ù„`« ã¨∞YÜ≥∂QÆ=Ú 169 300. QÀÇ¨ÏO`«Ü≥∂QÆ=Ú 221
236. *Ï~°Ü≥∂QÆ=Ú 169 ™ê~åOâ◊=Ú 222
237. *Ï~°Ñ¨Ù„`«Ü≥∂QÆ=Ú 170 J#∞|O^èŒ=Ú HÍÅã¨~°ÊÜ≥∂QÆ=Ú 230
FO N =∞Ç¨QÆ}ÏkèÑ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó Å#∞ ÖË^• „QÆÇ¨Ï=ÚÅ HõÅ~ÚHõÅ#∞ Z‰õΩ¯= ÉèÏQÆO <Õ#∞ q= iOK«_»O
J^è•ºÜ«∞=Ú 1 [iyOk. 'Ü≥∂QÆ=Ú— J<Õ =∂@‰õΩ J~°úO q=iOK«_»O Hõ+¨ìO. J~Ú<å
ÑïK«Ü«∞O Ü≥∂QÆ=Ú J<Õ =∂@‰õΩ =∂=ÚÅ∞ J~°úO K≥Ñ¨C‰õΩO>Ë *Ï`«Hõ=Ú#‰õΩ |Å=Ú
HõeyOKÕ ÖË^• JO^Œe r==Ú#∞ `˘ÅyOKÕ(J=Ü≥∂QÆ=Ú) H˘xfl „QÆÇÏ¨ =ÚÅ
=∂#= rq`«=Ú`À =Ú_çÑ¨_ç# =ÚYº =º=Ç¨~°=ÚÖˇ·# J^Œ$+¨ì=Ú, YzÛ`«"≥∞ÿ# ÖË^• „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# HõÅ~ÚHõ Jx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
^Œ∞~°^$Œ +¨=ì Ú, =∞~°}=Ú, J<ÕHõ âßs~°Hõ =∂#ã≤Hõ XuÎ_∞» Å∞ =∞iÜ«Ú ãÖ|O g∞~°∞ *’ºuâß≈¢ã¨Î=Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz# „áê=∂}˜Hõ „QÆO^äŒ=Ú#∞
^è•Å∞, PiúHõ q[Ü«∞=ÚÅ∞ ÖË^• W|ƒO^Œ∞Å∞, =O\˜ =ÚYº ãÖÑ¶¨∞@#Å‰õΩ Ñïje¿ãÎ JO^Œ∞ „Ñü ÅQÆfl=Ú#‰õΩ H˘xfl „QÆÇ¨Ï=ÚÅ#∞ Ü≥∂QÆHÍ~°‰õΩÅ∞ Jx
HÍ~°}"≥∞ÿ# „QÆÇ¨Ï Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ ''=¸_»∞=O^ŒÅ =ÚYºÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞—— J<Õ K≥Ñ¨Ê_»O QÆ=∞xOz LO\Ï~°∞. „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ=ÚÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz D
¿Ñ~°∞`À D Ñ¨Ùã¨ÎHõ=Ú#∞ áê~î°‰õΩÅ =ÚO^Œ∞ LOK«_»"Õ∞ nx L^ÕÌâ◊O.„Ñü Ñ¨Ùã¨ÎHõ=ÚÖ’ W@∞=O\˜ q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞ ÑïQÆ}#Ö’H˜ fã¨∞HÀÖË^Œ∞. ˆHO„^Œ
=∞x+≤H˜ `«#rq`«=Ú QÆ∞iOz, |O^èŒ∞=ÙÅ∞ Pf‡Ü«ÚÅ QÆ∞iOz „Ñü HÀ}ÏkèÑ¨`«∞Å HõÅ~ÚHõÅ∞ ~å[Ü≥∂QÆ=Ú#‰õΩ Hõey™êÎ~Ú. Wq P Ü≥∂QÆ=Ú
q+¨Ü∞« =Ú ZO`À H˘O`≥<· å `≥Å∞ã¨∞ HÀ"åÅx LO@∞Ok. D =¸_»∞ =O^ŒÅ Ü≥ÚHõ¯ qÅ∞=#∞ =∞iO`«QÍ ÃÑOK«∞`åÜ«∞<Õ q+¨Ü«∂xfl H˘O`«"Õ∞~°
Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ rq`åxH˜ ãÖ|OkèOz qq^èŒ Ñ¶∞¨ \ÏìÅ#∞ QÆ∞iOz# *Ï˝#=Ú#∞, ÑïQÆ}#Ö’H˜ fã¨∞HÀ=_»O ÖË^• =∂~°∞ÊÅ`À fã¨∞HÀ=_»O [iyOk.
Jq `«#‰õΩ Uq^èŒOQÍ â◊√Éèí`«fi=Ú#∞ HõeyOKÕk Jâ◊√Éèí=ÚÖˇ·# ã¨=∞Ü«∂#∞
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ WHõ¯_» `≥eÜ«∞KÕã≤#
‰õÄÅ=ÚQÍ KÕã∞¨ HÀ=Åã≤# x"å~°}Å#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ J=HÍâ◊=Ú LO@∞Ok. ~åÇ¨ï K«O„^Œ
=∂#= rq`«=Ú Ô~O_»∞ „Ñ¨^è•# ÉèÏQÆ=ÚÅ∞QÍ qÉèílOK«=K«∞Û#∞. Jq â◊x *Ï`«H=õ Ú#∞ ÑïjeOK«O_ç. QÆ∞~°∞, K«O„^Œ∞Å∞
Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ =∞iÜ«Ú Ji+¨ì=ÚÅ∞ ÖË^• J^Œ$+¨ì=Ú ^Œ∞~°^Œ$+¨ì=ÚÅ∞. Å ~°q HõÅã≤ ˆHO„^Œ=ÚÅO^Œ∞ ÖË^• HÀ}=ÚÅO^Œ∞#fl
Ü≥∂QÆ=∞#QÍ „Ñü q+¨Ü∞« =ÚÖ’#∞ JO>Ë P~ÀQÆº=Ú,=ºH˜`Î fi« =Ú,~å[sÜ«∞OQÍ ~åt ‰õΩ[ Jk QÆ[ˆHãïÜ≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. WHõ¯_»
q[Ü«∞=Ú, Pi÷Hõ ÖÏÉèí=ÚÅ∞, =∞Oz q^Œº, =∂#ã≤Hõ ÃãúÂ~°ºO, â◊s~å~ÀQÆºO, |∞^èŒ K«O„^Œ QÆ∞~°∞Å∞ +¨+¨ª ÖÏÉèÏkèÑ¨`«∞Å∞QÍ D
â◊√„Hõ *Ï`«=Ú #O^Œ∞ 4, 9 JkèÑ` ¨ ∞« Å∞QÍ L#flÑÙ¨ _»∞
=∞Oz ÉèÏ~°º, Ü≥∂QÆ∞ºÖˇ·# ãÖ`å#=Ú,=∞Oz q∞„`«∞Å∞, |O^èŒ∞=ÙÅ∞ =∞Oz
„Ñ¨=~°Î# =∞iÜ«Ú W`«~° =∂~°æ=ÚÅÖ’ ã¨∞YãÖ`ÀëêÅ∞ "≥Ú.# q+¨Ü«∂ÅÖ’ QÆ∞~°∞ ˆH`«∞ WKÕÛ Ü≥∂QÆ=Ú`À ã¨=∂#"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ=Ú
q[Ü«∞=Ú á⁄O^Œ_»O– W=xfl J^Œ$+¨ì=ÚÅ∞QÍ<Õ ÑïQÆ}ÕÑ¨|_»`å~Ú. HõeyOK«ÖË ÖË~°∞. =∞~˘ÖÏ K≥áêÊÅO>Ë PkèÑ¨`«º=ÚKÕ U~°Ê_ç# áêÑ¨`«fiO
Ji+¨ì=ÚÅ∞ J#|_Õ ^Œ∞~°^Œ$+¨ì=∞O>Ë J<ÕHõ ~°Hõ=ÚÖˇ·# HõëêìÅ∞, QÆ[Hˆ ãï Ü≥∂QÆ „Ñ¨ÉÏè ==Ú#∞ qâı+O¨ QÍ `«yOzO^Œx K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞.W@∞=O\˜
zO`«#Å∞, W|ƒO^Œ∞Å∞,âßs~°Hõ =∂#ã≤Hõ W|ƒO^Œ∞Öˇ· J<å~ÀQÆº=Ú,=∂#ã≤Hõ q=~°}#∞ `≥eÜ«∞KÕÜ∞« _®xH˜ Z@∞=O\˜ Ñ¨^`úŒ ∞« Å∞ áê\ÕK«=Åã≤ LO@∞Ok.
"≥·HõÅº=ÚÅ∞, PiúHõ#+¨ì=ÚÅ∞, ^Œ∞ã¨ûO`å#=Ú,Hõ@∞`«fi=Ú Hõey# ÉèÏ~°º, "å\˜ Ñ¶ë`«=ÚÅ∞ ZÖÏLO\Ï~Ú? W@∞=O\˜ =ÚYº"≥∞ÿ# „Ñ¨â◊flÅ‰õΩ ã¨q=~°
|O^èŒ∞q∞„`«∞Å`À ãŸº`« ÖËHõáÈ=_»O, „‰õÄ~° ã¨fiÉèÏ==Ú,áêÑ¨|∞kú =∞iÜ«Ú =ÚQÍ ã¨=∂^è•#=ÚÅ∞ K≥¿ÑÊ „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕ™êÎ#∞.
W`«~° =∂~°=æ ÚÅÖ’ U~°Ê_Õ W|ƒO^Œ∞Å#∞ Hõ+=ì¨ ÚÅ∞QÍ ÑïQÆ}O˜ K«|_»`å~Ú.
D HÍ~°}=ÚÅKÕ D 300 =ÚYº Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ *’ºu+¨º q^•º~°∞Åú ‰õΩ =∞iÜ«Ú Ü≥∂QÆ=Ú Ü≥ÚHõ¯ |Å=Ú
áê~î°‰õΩÅ‰õΩ qâı+ÖQÍ LÑ¨Ü≥∂yã¨∞ÎO^Œx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.D Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ Ü≥∂QÆ=Ú XHõ\ ˜ HõO>Ë Z‰õΩ¯= „QÆÇ¨Ï=ÚÅ HõÅ~ÚHõKÕ U~°Ê_»∞`«∞Ok.
ã¨∞Å∞=ÙQÍ J~°úOKÕã¨∞‰õΩ<Õ L^ÕÌâ◊O`À J=ã¨~°=Ú J#∞‰õΩ#fl KÀ@∞Å `«QÆ∞ ã¨fiÉèÏ"åxfl|\˜ì „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ =¸_»∞ ~°HÍÅx K≥Ñ¨Ê|_®¤~Ú. Jq â◊√Éèí∞Å∞,
q=~°}Å#∞ q=~°=ÚÅ#∞ W=fi_®xH˜ „Ñ¨Ü«∞uflOKå#∞. áêÑ¨ÙÅ∞ =∞iÜ«Ú ã¨=ÚÅ∞.
™ê^è•~°} ÑïjÅ# <≥·ãïæHõ qÉèí[##∞ J#∞ãïOz QÆ∞~°∞_»∞,â◊√„‰õΩ_»∞,â◊√Éèí∞Å`À HõÅã≤#
|∞^è∞Œ _»∞, Ñ¨Ó~°‚ K«O„^Œ∞_»∞ â◊√Éè∞í Öˇ`· ,Õ ~°q ‰õΩ[,â◊x, áêÑ¨ÙÅ`À HõÅã≤# |∞^è∞Œ _»∞
D Ñ¨Ùã¨ÎHõ=ÚÖ’ 12 ÉèÏ==ÚÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz ™ê^è•~°} HõÅ~ÚHõÅ áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ J=Ù`å~°∞. „Ñ¨`ÕºHõ=ÚQÍ ¿Ñ~˘¯#fl ãÖ^Œ~°ƒù=ÚÅÖ’ `«Ñ¨Ê
HõO>Ë aè#flOQÍ „áê=∂}˜Hõ „QÆO^äŒ=ÚÅÖ’ K≥Ñ¨Ê|_ç# 300 =ÚYºÜ≥∂QÆ=Ú
â◊√Éèí∞Å∞ áêÑ¨ÙÅ∞ J<Õk áêáêkèÑ¨`«∞Å∞ â◊√ÉèÏkèÑ¨`«∞Å∞ J<Õ J~°ú=ÚÖ’ kfifÜ«∞,ÉèÏQÍºkèÑu¨ J~Ú`Õ "Õ∞+¨ ÅQÆfl=Ú"åiH˜ ÅQÆfl J+¨=ì ∂kèÑu¨ J=fi_»O
„QÆÇ≤ÏOK«=Åã≤ LO@∞Ok. [iyOk. HÍ|\˜ì â◊√ÉèÏâ◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ#∞ x~°~‚ ÚOK«_O» Ö’ ÅQÆflOÜ≥ÚHõ¯ áê„`«
(1) ÅQÍflkÑè u¨ (2) 5,9 ™ê÷#=ÚÅ‰õΩ JkèÑ`¨ ∞« Å∞, (3) <≥ã· i¨ Hæ õ áêÑ¨ÙÖˇ#· J`«ºO`«=ÚYº"≥∞ÿ#k.
Hˆ O„^•kèÑ`¨ ∞« Å∞ â◊√Éè∞í Å∞ ÖË^• â◊√ÉèÏkèÑ`¨ ∞« Å∞ J=Ù`å~°∞. (1) 3,6,11 ™ê÷#=Ú WÑ¨Ù_»∞ qq^èŒ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ ã≤÷ux qq~°OQÍ Ñïje^•ÌO.
Å‰õΩ JkèÑ`¨ ∞« Å∞, (2) <≥ã· i¨ Hæ õ â◊√Éè∞í Öˇ#· Hˆ O„^•kèÑ`¨ ∞« Å∞ áêÑ¨ÙÅ∞ ÖË^• áêáêkè ~°q–1,4,7,10,9 ™ê÷#=ÚÅ‰õΩ JkèÑu¨ QÍ JO>Ë ã≤OÇ¨Ï,=$+¨É,íè ‰õΩOÉè,í
Ñ¨`«∞Å∞ J=Ù`å~°∞. =$tÛHõ, "Õ∞+¨ ^è#Œ ∞~°Q¡ flÆ =Ú "åiH˜ â◊√Éè∞í _»∞. 2,12,8= ™ê÷#=ÚÅ‰õΩ JkèÑu¨ QÍ
2,12Ñ¨`∞« Öˇ#· „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ <≥ã· i¨ Hæ õ ã¨=∞„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞QÍ K≥ÑÊ¨ |_ç q∞ye# Hõ~å¯@Hõ,Hõ#º,=∞Hõ~° ÅQÆfl=ÚÅ"åiH˜ ã¨=Ú_»∞. 3,6,11 ™ê÷#=ÚÅ‰õΩ
„QÆÇÏ¨ =ÚÅ HõÅ~ÚHõ`À â◊√ÉèÏâ◊√ÉèÑí e¨¶ `«=ÚÅÖ’ ^Õx<≥<· å HõÅ∞QÆK™Õ êÎ~∞° . *Ï`«Hõ JkèÑüQÍ q∞^èŒ∞# `«∞ÅÅ‰õΩ áêÑ≤ J=Ù`å_»∞.
K«O„kHõ#∞ J#∞ãïOz 8Ñü Ñ¨Ó~°‚ áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=Ú Jx K≥Ñ¨Ê|_ç<å J#∞Éèí= K«O„^Œ–1,5,9 ™ê÷#=ÚÅ‰õΩ JkèÑu¨ QÍ Hõ~å¯@Hõ,g∞#,=$tÛHõ=ÚÅ "åiH˜
=ÚÖ’ ã¨=∞ „QÆÇ¨Ï=ÚQÍ fã¨∞HÀ=K«∞Û#∞.g\˜#xfl\ ˜x D q^èŒOQÍ qÉèílOK« â◊√Éè∞í _»∞. 2,12,8 ™ê÷#=ÚÅ‰õΩ JkèÑu¨ QÍ q∞^è∞Œ #,ã≤OÇ¨Ï,^è#Œ ∞~°Q¡ flÆ =ÚÅ"åiH˜
=K«∞Û#∞. ã¨=Ú_»∞.3,6,11,4,7,10Å‰õΩ JkèÑu¨ QÍ =$+¨É,íè ‰õΩOÉè,í Hõ#º,"Õ∞+¨,=∞Hõ~,° `«∞ÖÏ
â◊√Éèí „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ ÅQÍflkÑè u¨ , 5,9Å‰õΩ JkèÑ`¨ ∞« Å∞ =∞iÜ«Ú 4,7,10 ÅQÆfl=ÚÅ"åiH˜ â◊„`«∞=Ù J=Ù`å_»∞.
™ê÷#=ÚÅ‰õΩ JkèÑ¨`«∞Öˇ·# áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞. ‰õΩ[–1,8("Õ∞+¨=Ú) 2,7(=$+¨Éèí=Ú) 2,9(g∞#=Ú) 3,10(‰õΩOÉèí=Ú)
áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ 3,6,11Å‰õΩ JkèÑ¨`«∞Å∞ =∞iÜ«Ú 4,7,10Å‰õΩ
JkèÑ¨`«∞Öˇ·# â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞.
ã¨=∞„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ 2,8 =∞iÜ«Ú 12= ™ê÷<åkèÑü.
J+¨ì=∂kèÑüQÍ ~°q,K«O„^Œ∞Å∞ q∞#Ç¨ q∞ye# „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ áêÑ¨„QÆÇ¨Ï
4,9 (ã≤OÇ¨Ï=Ú) 5,10(Hõ~å¯@Hõ=Ú) 5,12(^èŒ#ã¨∞û) =∞iÜ«Ú 7,12
(=$+¨Éèí=Ú) ÅQÆfl=ÚÅ "åiH˜ â◊√Éèí∞_è»∞.Ô~O_»= ÉèÏ==Ú#‰õΩ PkèÑ¨`«º=ÚKÕ
â◊√ÉèÏâ◊√Éèí`«fi=ÚÅÖ’ =∂~°∞ÊKÕÜ«∞_»O [iyOk.(L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ ^èŒ#∞~°¡QÆfl=Ú
#‰õΩ ÑÖK«=∞ HÀ}ÏkèÑüQÍ â◊√Éèí`«fi=Ú =ºÜ«∂kèÑ¨`«º=ÚKÕ ã¨=∞`«fiO U~°Ê_ç
=ÚÅ∞ J=Ù`å~Ú. D q+¨Ü«∞OÖ’ q"å^Œ=ÚÅ‰õΩ áÈ‰õΩO_® J+¨ì=∂kèÑüx #q. g\˜Ö’ „uHÀ}ÏkèÑ¨`«º=Ú |bÜ«∞=Ú Hõ#∞Hõ =ºÜ«∂kèÑ¨`«º ã¨=∞|Å=Ú
Ü≥∂QÆ=ÚÅ q+¨Ü«∞"≥∞ÿ KÕ¿ã ÑïjÅ#Ö’ ã¨=∞ „QÆÇ¨Ï=ÚQÍ fã¨∞HÀK«∞Û#∞. KÕ~°_»O`À ‰õΩAx â◊√Éèí∞xQÍ ÑïQÆ}ÕK«|_ç#k.)1,6(=$tÛHõ=Ú)Å‰õΩ Jkè
WHõ¯_» XHõ =ÚYº q+¨Ü«∞=Ú#∞ QÆ=∞xOK«=Åã≤ LOk. ÑüQÍ ‰õΩA_»∞ ã¨=Ú_≥`· ,Õ 3,11 (Hõ#º)4,11 (=∞Hõ~O° ) =∞iÜ«Ú 6,11(q∞^è∞Œ
ÃÑ·# K≥Ñ¨C‰õΩ#fl â◊√Éèí,áêÑ¨,ã¨=∞ „QÆÇ¨Ï=ÚÅÖ’ =∞#=Ú Ô~O_»∞ ÉèÏ==Ú #=Ú) "åiH˜ â◊„`«∞=Ù J=Ù`å_»∞.
|∞^èŒ∞_»∞–2,5 (=$+¨ÉèíO) 9,6(=∞Hõ~°O) 9,12(`«∞Å) ™ê÷#=ÚÅ‰õΩ
Å‰õΩ PkèÑ¨`«º=Ú =zÛ# „QÆÇ¨Ï=ÚÅ#∞ q_çzÃÑ\Ïì=Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ ‰õΩOÉèí JkèÑu¨ QÍ â◊√Éè∞í _»∞. 1,4(q∞^è∞Œ #O) 1,10(Hõ#º) 5,8(‰õΩOÉè=í Ú) ™ê÷#=ÚÅ‰õΩ
ÅQÆfl=Ú "åiH˜ ‰õΩA_»∞ ^Œâ◊=∂kèÑüQÍ–ˆHO„^•kèÑüQÍ–â◊√Éèí∞_»∞. nx`À JkèÑüQÍ ã¨=Ú_»=Ù`å_»∞. 3,12 (Hõ~å¯@HõO) 4,7(g∞#O) 7,10 (^èŒ#ã¨∞û)
áê@∞ `«$fÜ«∞ ™ê÷#=Ú#‰õΩ PkèÑ¨`«º=Ú ~å=_»O`À áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚQÍ K≥Ñ¨Ê 8,11(=$tÛHõO) 2,11 (ã≤OÇ¨ÏO) =∞iÜ«Ú 3,6 ("Õ∞+¨=Ú) Å‰õΩ JkèÑüQÍ
=K«∞Û#∞. =∞~ÀÖÏ K≥áêÊÅO>Ë <≥·ãïæHõ áêÑ≤QÍ ‰õΩA_»∞ ˆHO„^•kèÑ¨`«º=Ú â◊„`«∞=Ù J=Ù`å_»∞.
Ñ¨@ì_»OKÕ â◊√Éèí∞xQÍ K≥Ñ¨Ê |_ç##∞ `«$fÜ«∂kèÑ¨`«º Ñ¶ë`«=ÚÅ#∞ „Ñ¨ÉèÏq`«O QÆ∞~°∞_»∞–2,5(=$tÛHõO) 6,9(Hõ~å¯@HõO),9,12("Õ∞+Ö)™ê÷#=ÚÅ‰õΩ Jkè
KÕ™êÎ_∞» . ~°q. K«O„^Œ∞Å∞ HÍ‰õΩO_® q∞ye# „QÆÇÏ¨ =ÚÅ‰õΩ ~Ô O_Õã≤ ™ê÷#=ÚÅ‰õΩ ÑüQÍ â◊√Éèí∞_»∞.1,4(^èŒ#ã¨∞û) 1,10(g∞#O) 5,8(ã≤OÇ¨ÏO)™ê÷#=ÚÅ‰õΩ Jkè
PkèÑ¨`«º=Ú U~°Ê_»∞@KÕ P „QÆÇ¨Ï=Ú â◊√Éèí∞_® ÖË^• áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=∂ J<Õ ÑüQÍ ã¨=Ú_»=Ù`å_»∞. 2,11(‰õΩOÉèOí ),3,6(`«∞Å) 3,12(=∞Hõ~O° ) 4,7(Hõ#º)
q+¨Ü«∂xfl Ô~O_»∞ PkèÑ¨`«º=ÚÅ#∞ ÑïQÆ}#Ö’H˜ fã¨∞‰õΩx ÑïjeOK«=Åã≤
LO@∞Ok. nxx ~Ô O_»∞ HÍ~°}=ÚÅ#∞ „Ñ¨ÉÏè q`«O KÕ™êÎ~Ú. Jq (1) U~°Ê_ç# 7,10(q∞^è∞Œ #O) 8,11(=$+¨É=íè Ú) ™ê÷#=ÚÅ‰õΩ JkèÑu¨ QÍ â◊„`«∞=ÙJ=Ù`å_»∞.
=∞~˘Hõ PkèÑ`¨ º« =Ú (2) HõÅ~ÚHõÅ∞. =∞~˘Hõ PkèÑ`¨ º« O J<Õk PÜ«∂ ÅQÆfl=Ú â◊√„‰õΩ_»∞–1,8 (`«∞Å) 2,9(Hõ#º) 4,9(‰õΩOÉèOí ) 5,10(=∞Hõ~O° ) 5,12
ÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç LO@∞Ok. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ g∞#=Ú ÅQÆfl=Ú "åiH˜ ‰õΩA_»∞ (q∞^èŒ∞#O) ™ê÷#=ÚÅ‰õΩ JkèÑüQÍ â◊√Éèí∞_»∞ J=Ù`å_»∞. 1,6(=$+¨ÉèíO)
™ê÷#=ÚÅ‰õΩ JkèÑüQÍ ã¨=Ú_»∞ J=Ù`å_»∞. 3,10(ã≤OÇ¨ÏO) 4,11 +¨_fi» ~°|æ Å™ê^è#Œ QÍ `≥eÜ«∞KÕ™ê#∞. Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ qKå~°} KÕÜ∞« _®xH˜
(Hõ~å¯@Hõ=Ú) 6,11 (^è#Œ ã¨∞û) 7,12(=$tÛHõO) ™ê÷#=ÚÅ‰õΩ JkèÑu¨ QÍ QÍ#∞ +¨_ƒ» Å ™ê^è#Œ KÕã≤ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ |Å=Ú ™êkèOK«_O» H˘O`« ÖˇH¯õ Å`À
â◊„`«∞=Ù J=Ù`å_»∞. ‰õÄ_»∞‰õΩx LO_»_»O H˘O^ŒiH˜ D QÆ}˜`«=Ú Hõ+¨ì=Ú HõeyOK«_»O`À D
â◊x–1,2(=∞Hõ~°O) 1,12(‰õΩOÉèíO) 4,5(`«∞Å) 9,10(=$+¨ÉèíO) ã¨xflÇÏ≤ `«fi Ñ¨ûúŒ x J#∞ãïOz |Å=Ú#∞ ™êkèOK«=K«∞Û#∞. D Ñ¨ûúŒ Ö’
™ê÷#=Ú Å‰õΩ JkèÑüQÍ â◊√Éèí∞_»∞ J=Ù`å_»∞. 3,4(=$tÛHõO) 5,6((Hõ#º) ã¨ÑÎ̈=~°æ[ |Å™ê^èŒ#^•fi~å ™êkèOK«|_»∞`«∞Ok. D ã¨ÑÎ̈[=~°æ Ñ¨^Œúu ÃÑ·#
6,7(ã≤OÇ¨ÏO) 7,8 (Hõ~å¯@Hõ=Ú) ™ê÷#=ÚÅ‰õΩ JkèÑu¨ QÍ ã¨=Ú_»=Ù`å_»∞. `≥eÜ«∞KÕã≤# „QÆÇ¨Ï =∞iÜ«Ú ÉèÏ=Ñ¶¨Å=ÚÅ∞ J<Õ Ñ¨Ùã¨ÎHõ=ÚÖ’ q=~°}Ï
2,3((^è#Œ ã¨∞û) 11,12 ((g∞#O) 8,9(q∞^è∞Œ #O) 10,11("Õ∞+¨ÅQÆfl=Ú)Å `«‡OQÍ `≥eÜ«∞KÕÜ«∞_»O`À ^•xx WHõ¯_» K«iÛOK«_»O ÖË^Œ∞.
"å~°H˜ â◊„`«∞=Ù J=Ù`å_»∞. x~°∞+Ì =ì¨ ÚQÍ |Å™ê^è#Œ KÕÜ∞« ÖËx"å~°∞ =∂„`«"∞Õ D ã¨xflÇÏ≤ `« Ñ¨ûúŒ x
ÃÑ·# `≥eÜ«∞KÕã≤# Ñ¨^èŒHõ=Ú#∞ J#∞ãïOz „Ñü *Ï`«Hõ=Ú#O^Œe áê\ÕKåÅx <Õ#∞ „Ñ¨`ÕºHõOQÍ `≥eÜ«∞KÕã¨∞Î<åfl#∞. ã¨Ñ¨Î=~°æ |Å=∞O>Ë
â◊√ÉèÏ â◊√ÉèÏ„QÆÇ¨Ï=ÚÅ#∞(<≥·ãïæHõ â◊√ÉèÏâ◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ J<Õ q+¨Ü«∞OÖ’ ~åt, Ç¨ÏŸ~°, „^ÕHÍ¯}, ã¨áêÎOâ◊, #"åOâ◊,^•fi^âŒ ßOâ◊,„uOâßOâ◊Ö’ „QÆÇÏ¨ =Ú
ãÖkQÆúO ÖË‰õΩO_®) `≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û#∞. Å‰õΩ ã≤÷us`åº U~°Ê_ç# q∞„`«,â◊„`«∞, ã¨=∞|Å=ÚÅ ™ê^èŒ#. WHõ¯_»
D „HÕ^Œ L^•Ç¨Ï$`« *Ï`«Hõ=ÚÖ’ ‰õΩOÉèí ÅQÆfl=Ú"åiH˜ â◊√Éèí,áêÑ¨ áê~î‰° Ωõ Å‰õΩ XHõ„Ñ¨âfl◊ L^Œ~Úã¨∞OÎ k. ã¨Ñ=Î¨ ~°æ |Å ™ê^è#Œ Ö’ |Å=Ú U~°Ê_ç
ã¨=∞ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ x~°‚~ÚOKÕ q^è•#=Ú ÑïjeOK«O_ç.
~åÇ¨ï
Å
K«O„^Œ
â◊x
~°q
+¨_fi» ~|æ° Å™ê^è#Œ Ö’ |ÅÇ‘Ï#"≥∞#ÿ Ñ¨Ù_»∞ ^Õxx ÑïQÆ}O˜ K« =Åã≤ LO@∞Ok?
nxH˜ ã¨=∂^è•#=Ú +¨_»fi~°æ |Å"Õ∞ YzÛ`«"≥∞ÿ# |Å=Ú HÍ=Ù<å nx<Õ
ÑïQÆ}ÕK«=Åã≤ LO@∞Ok. WHõ#∞O_ç W@∞=O\˜ „QÆÇ¨Ï|Å=ÚÅ#∞
'™êfiÉÏè qHõ |Å=Ú(Inherent Strength)QÍ ¿Ñ~À¯=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.WHõ `«~∞°
~åt ‰õΩ[
"å`« |Å=Ú „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞#fl ™ê÷#=Ú#∞ J#∞ãïOz x~°‚~ÚOKÕ ™ê÷#
|∞^èŒ |Å=Ú (Residential Strength).J#QÍ ÉèÏ=ã¨∞Êù@=Ú,ÉèÏ= ãÖ^è∞Œ Å∞,ÉèÏ==Ú
â◊√„Hõ
á⁄_»=ÙÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç LO@∞Ok. nx QÆ∞iOz <å ÉèÏ~°fÜ«∞ *’ºu+¨º
QÆ∞~°∞ ˆH`«∞ ã¨~°fiã¨fi=Ú (Manual of Hindu Astrology) J<Õ Ñ¨Ùã¨ÎHõ=ÚÖ’ ã¨q=~°=ÚQÍ
â◊√Éèí∞Å∞–~°q(ã¨Ñ¨Î=∂kèÑü),‰õΩA_»∞(3,10),â◊√„‰õΩ_»∞(4,9) â◊x(1,12) ÑïjeOK«=K«∞Û#∞. Ü≥∂QÆ|Å=Ú#∞ ™êkèOK«_®xH˜ D „HÕk q=~°=ÚÅ∞
ã¨=ÚÅ∞–|∞^èŒ∞_»∞(5,8) HÍ=Åã≤=ã¨∞ÎOk.
â◊„`«∞=ÙÅ∞–K«O„^Œ∞_»∞(6), QÆ∞~°∞_»∞(2,11) 1. *Ï`«Hõ=ÚÖ’x â◊√ÉèÏâ◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞
Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ qKå~°} KÕ¿ã q^è•#=Ú 2. „QÆÇ¨Ï=ÚÅ JO`«~°æ`« |Å=Ú.
Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ QÆ∞iOz ãïÜ≥ÿ∞# qKå~°} KÕ¿ã=ÚO^Œ∞ qq^èŒ „QÆÇ¨Ï 3. „QÆÇ¨Ï=ÚÅ ™ê÷# |Å=Ú.
=ÚÅ |ÖÏ|Å=ÚÅ#∞ qKå~°} KÕÜ«∞=Åã≤ LO@∞Ok. „QÆÇ¨Ï=ÚÅ |Å Ü≥∂QÆ=∞<Õk Ô~O_»∞ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ HõÅ~ÚHõ`À U~°Ê_»∞`«∞Ok. U~°Ê_ç#
=Ú#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ_®xH˜ Ô~O_»∞ Ñ¨^Œú`«∞Å#∞'ã¨xflÇ≤Ï`«=Ú— (approximate) Ü≥∂QÆ=Ú â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À U~°Ê_ç#^• ÖËHõ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À U~°Ê_ç#^•
=∞iÜ«Úx~°∞+Ì =ì¨ Ú(accurate) J<Õ Ñ¨^`úŒ ∞« Å#∞ `≥eÜ«∞KÕã∞¨ <Î åfl#∞. x~°∞+Ì "ì¨ ∞≥ #ÿ J<Õ q+¨Ü«∂xfl ÑïjeOK«=Åã≤ LO@∞Ok. â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=ÚÅ`À U~°Ê_ç#
|Å=Ú#∞ ™êkèOKÕ q^è•#=Ú#∞ <å '„QÆÇ¨Ï =∞iÜ«Ú ÉèÏ= Ñ¶¨Å=ÚÅ∞— Ü≥∂QÆ=Ú â◊√ÉèÑí e¨¶ `åÅ#∞, áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À U~°Ê_ç# Ü≥∂QÆ=Ú =ºuˆ~Hõ
Graha and Bhava Phalas) J<Õ Ñ¨Ùã¨H
Î =õ ÚÖ’ QÆ}O˜ KÕ q^è•#=Ú`À „QÆÇÏ¨ =ÚÅ Ñ¶e¨ `åÅ#∞ Hõeyã¨∞OÎ k.U „QÆÇÏ¨ =ÚÅ HõÅ~ÚHõ`À Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»∞`«∞O^À
P „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ U „QÆÇÏ¨ =ÚÅKÕ K«∂_»|_»∞ `«∞#flk U„QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À HõÅã≤#k ~åÇ¨ï K«O„^Œ â◊x â◊√„Hõ
"å~°∞ â◊√Éèí∞ÖÏ Jâ◊√Éèí∞ÖÏ J<Õ q+¨Ü«∂xfl ÑïjeOKåe. â◊√Éèí^Œ$+≤ìH˜ 1 â◊x
~°∂Ñ¨=Ú(áêl\˜"£) (J=ã¨~å~°úO 1/2,1/4,2/3 |Å=ÚÅ#∞ ÑïjeOK« Å ~°q
~°q ~åÇ¨ ï
=K«∞Û#∞) áêÑ¨^Œ$+≤ìH˜ 1~°∂Ñ¨=Ú (<≥ÔQ\˜"£) |Å=Ú#∞ fã¨∞HÀ=Åã≤ LO ~åt |∞^èŒ JOâ◊ K«O„^Œ
@∞Ok. J^Õq^èŒOQÍ Ü≥∂QÆHÍ~°Hõ„QÆÇ¨Ï=Ú LK«ÛÖ’ ÖË^• hK«Ö’ q∞„`« ‰õΩ[ Å |∞^èŒ
â◊√„Hõ ˆH`«∞
ÖË^• â◊„`«∞™ê÷#=ÚÖ’ L#flÑ¨Ù_»∞ U q^èŒOQÍ |Å=Ú U~°Ê_Õk D „HÕ^Œ QÆ∞~°∞ ˆH`«∞ QÆ∞~°∞ ‰õΩ[
q=~°=ÚQÍ ÑïjeOK«=K«∞Û#∞.
^èŒ# |Å=Ú(áêl\˜"£ |Å=Ú) ™êfiÉèÏqHõ |Å=Ú ™ê÷#|Å=Ú
(J) Ü≥∂QÆHÍ~°‰õΩ_»∞ â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï"≥∞ÿ`Õ ...1 ~°∂Ñ¨=Ú ~°q 6.2 ~°q 24 âß`«O
(P) Ü≥∂QÆHÍ~°‰õΩ_»∞ â◊√Éèí„QÆÇ¨ÏO`À Hõe¿ãÎ ...1 —— K«O„^Œ 8.9 K«O„^Œ 40 ——
(W) Ü≥∂QÆHÍ~°‰õΩ_»∞ â◊√Éèí„QÆÇ¨ÏOKÕ K«∂_»|_ç# ...1 —— ‰õΩ[ 6.4 ‰õΩ[ 31 ——
(D)Ü≥∂QÆHÍ~°‰õΩ_»∞ LK«Û ÖË^• q∞„`«™ê÷#OÖ’ ...1 —— |∞^èŒ 6.3 |∞^èŒ 80 ——
|∞∞} |Å=Ú (<≥ÔQ\˜"£ |Å=Ú)
(J) Ü≥∂QÆHÍ~°‰õΩ_»∞ áêÑ¨„QÆÇ¨Ï"≥∞ÿ`Õ
(P) Ü≥∂QÆHÍ~°‰õΩ_»∞ áêÑ¨„QÆÇ¨ÏO`À Hõe¿ãÎ
(W) Ü≥∂QÆHÍ~°‰õΩ_»∞ áêÑ¨„QÆÇ¨ÏOKÕ K«∂_»|_ç#
...1~°∂Ñ¨=Ú
...1
...1
——
——
QÆ∞~°∞
â◊√„Hõ
â◊x
6.9
5.0
6.8
QÆ∞~°∞ 90 ——
â◊√„Hõ 37 ——
â◊x 95 ——
(D)Ü≥∂QÆHÍ~°‰õΩ_»∞ hK« ÖË^• â◊„`«∞™ê÷#OÖ’ ...1 —— â◊√ÉèÏâ◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞–‰õΩOÉèí ÅQÆfl=Ú"åiH˜ â◊√„Hõ,~°q,â◊x,‰õΩAÅ∞
^è#Œ |Å=Ú JkèHOõ QÍ LO>Ë Ü≥∂QÆHÍ~°‰Ωõ Å∞QÍ â◊√ÉèÜí ∂≥ QÆ=ÚÅO^Œ∞ â◊√Éèí∞Å∞. |∞^èŒ∞_»∞ ã¨=Ú_»∞. QÆ∞~°∞,K«O„^Œ∞Å∞ â◊„`«∞=ÙÅ∞ J=Ù`å~°∞.
qâı+¨"≥∞ÿ# â◊√ÉèíÑ¶ë`åÅ#∞ Hõey™êÎ~°∞. â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÃÑ· |∞∞}|Å=Ú QÆ∞~°∞,K«O„^Œ∞Å∞ Ñ¨~ã° Ê¨ ~° Hˆ O„^Œ=ÚÅÖ’ LO_»_O» KÕ QÆ[Hˆ ãïÜ≥∂QÆ=Ú
JkèHõOQÍ LO>Ë â◊√ÉèíÑ¶ë`«=Ú`«Å∞ HõeyOK«_»OÖ’ |ÅÇ‘Ï#∞Öˇ·<å áêÑ¨ U~°Ê_»_»O QÆ=∞xOK«=K«∞Û#∞.
Ñ¶ë`«=ÚÅ#∞ HõeyOK«~°∞. Ô~O_»∞ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ Hõe~ÚHõKÕ U~°Ê_ç# Ü≥∂QÆ Ü≥∂QÆHÍ~°‰õΩÅ∞–
=ÚÖ’ XHõ „ QÆ Ç ¨ Ï =Ú#‰õ Ω ™êfiÉè Ï qHõ | Å=Ú Z‰õ Ω ¯=ÙQÍLO>Ë P QÆ[ˆHãïÜ≥∂QÆ=Ú#∞ ã¨∂zOKÕ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ QÆ∞~°∞,K«O„^Œ∞Å∞.
Ü≥∂QÆÑe¨¶ `«=ÚÅ#∞ P „QÆÇÏ¨ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ K«∂Ñ≤OK«QÍ, +¨_ƒ» ÅOQÍ |ÅÇ‘Ï áêáêkèÑüQÍ K«O„^Œ∞_»∞ ... – 1 ~°∂Ñ¨=Ú
#OQÍL#fl „QÆÇ¨ÏJO`«~°Ìâ◊ÅÖ’ H˘O`«"Õ∞~° Ñ¶ë`åÅ#∞ Hõey™êÎ~°∞. D
â◊√ÉèÏkèÑü â◊x`À K«O„^Œ∞x HõÅ~ÚHõ ... +1 ——
Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞ Uq^èOŒ QÍ LO_Õk P„QÆÇÏ¨ =Ú#fl ~åâ◊x J#∞ãïOz ™êfiÉÏè qHõ
|Å=Ú#∞ J#∞ãïOz LO\Ï~Ú. ÃÑ·# K≥Ñ¨Ê|_ç# Ñ¨^Œúux J#∞ãïOz K«O„^Œ∞x LK«Ûã≤÷u ... +1 ——
Ñ¶e¨ `«=ÚÅ#∞ `≥eÜ«∞KÕ¿ã q^è•#=Ú „áêp# „áê=∂}˜Hõ „QÆO^ä=Œ ÚÅ#∞O_ç K«O„^Œ∞x ^Œ$+≤ì |Å=Ú ... –1/2 ——
„QÆÇÏ≤ OK«_O» [iyOk. nxx XHõ ãïÜ≥∞ÿ # L^•Ç¨Ï~°}`À `≥eÜ«∞KÕ™êÎ#∞. ––––––––––
*Ï`«Hõ=Ú 1.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 8–8–1912 ~å„u 7,35(S.Ü«∞ãπ.\˜) "≥Ú`«ÎO |ÅO +1/2 ~°∂Ñ¨=Ú
13 L0, 770 `«∂ 34I.
0 ––––––––––
áêÑ¨kèÑüQÍ QÆ∞~°∞_»∞ ... –1 ~°∂Ñ¨=Ú 1. QÆ[ˆHãï Ü≥∂QÆ=Ú
q∞„`«™ê÷#=ÚÖ’ QÆ∞~°∞x |Å=Ú ... +1 —— x~°fiK«#O–K«O„^Œ∞x #∞O_ç ˆHO„^Œ=ÚÅÖ’ QÆ∞~°∞_»∞ L#flÑ¨Ù_»∞ D
QÆ∞~°∞xÃÑ· â◊√Éèí∞_≥·# â◊x gHõ∆} ... +1 —— HõÅ~ÚHõ#∞ QÆ[ˆHãïÜ≥∂QÆ=Ú JO\Ï~°∞.
â◊√Éèí∞_≥·# ‰õΩ[ =∞iÜ«Ú W`«~° ^Œ$+¨µìÅ∞ ... +11/4 —— Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–J<ÕHãõ O¨ |O^èÉŒ ÏO^è=Œ º=ÚÅ∞, ã¨Éºíè `«,L^•~°Q∞Æ }=Ú,
–––––– „QÍ=∞ Ñ¨@ì} x~å‡}=ÚÅ∞ KÕÜ«Ú@ ÖË^• giÃÑ· JkèHÍ~°=Ú,P=∞~å}Ï
"≥Ú`«ÎO |ÅO ... +21/4 —— #O`«O ¿Ñ~°∞ „Ñ¨MÏº`«∞Å∞ Hõey LO\Ï~°∞.
–––––– q=~°}–D Ü≥∂QÆ Ñ¶e¨ `«=ÚÅ#∞ x~°fizOK«_O» Ö’ J<ÕHKõ À@¡ Éè^Ë •Å∞
J~Ú`Õ K«O„^Œ∞_»∞ â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï"≥∞ÿ<å QÆ∞~°∞_»∞ =∞iO`« â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=∞x HõxÑ≤ã∞¨ <Î åfl~Ú. „áê=∂}˜Hõ „QÆO^äHŒ ~õ ÅÎ° ∞ D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å~°∞
K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. +¨_»ƒÅs`åº K«O„^Œ∞_»∞ QÆ∞~°∞xHõO>Ë Z‰õΩ¯= |Å=Ú Hõey „QÍ=∞ Ñ¨@ì}=ÚÅ#∞ xi‡OKÕ"å~°x ¿Ñ~˘¯<åfl, J#∞Éèí=OÖ’ W@∞=O\˜
LO_»_O» [iyOk. DHÍ~°}OKÕ K«O„^Œ∞_»∞ Z‰õΩ¯=ÙQÍ Ü≥∂yOz „Ñ¨`ºÕ HõOQÍ Ñ¶ë`åÅ∞ HõÅQÆ_»O ÖË^Œ<Õ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. D Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ D<å\˜
K«`∞« ~°™ú ê÷# Ñ¶e¨ `«=ÚÅ#∞ „Ñ¨ÉÏè q`«O KÕ¿ãÎ QÆ∞~°∞_»∞ ^Œâ=◊ ∂kèÑ`¨ º« Ñ¶e¨ `«=ÚÅ#∞ ™ê=∂lHõ Ñïã≤÷`«∞Å‰õΩ J#∞QÆ∞}OQÍ x~°fizOK«=Åã≤ LO@∞Ok. D
Z‰õΩ¯=ÙQÍ „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕ™ê_»∞. J~Ú#Ñ¨Ê\˜H˜ K«O„^Œ=∞Ç¨^Œâ◊ D*Ï`«‰õΩÅ‰õΩ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å~°∞ =Úxû áêe\˜ "≥∞O|~°∞¡QÍ WO[h~°∞¡QÍ,
Ü≥∂yOK«Hõ áÈ=_»O, W`«~° „QÆÇ¨ÏJO`«~°Ìâ◊ÅÖ’ JO`«~°Ìâß <å^èŒ∞xQÍ 40% Ü≥∂QÆ=Ú =∞s|ÅOQÍ LO>Ë #QÆ~"° ∞Õ Ü«∞~°∞Q¡ Í LO\Ï~°∞. Wk Ü≥∂QÆHÍ~°‰Ωõ
Ñ¶ë`åÅ#∞ =∂„`«"Õ∞ HõeyOK«_»O =∞~˘Hõ"≥·Ñ¨Ù QÆ∞~°∞_»∞ 90%Ñ¶ë`åÅ#∞ Öˇ·# „QÆÇ¨Ï=ÚÅ |ÖÏ|Å=ÚÅ#∞ J#∞ãïOz WO^Œ∞ =∂~°∞ÊÅ∞ KÕã¨∞HÀ
HõÅ∞QÆKÕ¿ã |Å=Ú Hõey `«#^Œâ◊Ö’ kfifÜ«∞, ÖÏÉèÏkè ÑüQÍ ^Œâ◊=∂kèÑü =Åã≤ LO@∞Ok. „QÍ=∞<åºÜ«∂kèHÍiH˜ lÖÏ¡<åºÜ«∂kèHÍiH˜ JkèHÍ~°=Ú
Ñ¶ë`åÅ#∞ „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕ™ê_»∞.
g\˜x „HÀ_ôHõi¿ãÎ Ö’#∞ `Õ_®Å∞ LO_»_»O K«∂_»=K«∞Û#∞. U^≥·<å ã¨„`«=ÚÅ∞ =O\˜ x~å‡}
(1) QÆ∞~°∞=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ q∞ye#JO`«~âÌ° Å◊ |ÖÏxfl J#∞ãïOz ãÖÑ¨Ó~°‚ =ÚÅ∞ KÕ¿ã"åiH˜ ÃÑ^ŒÌÃÑ^ŒÌ ^Õ"åÅÜ«∞=ÚÅ∞ x~å‡}=ÚKÕ¿ã"åiH˜ KåÖÏ
Ñ¶ë`åÅ#∞ á⁄O^Œ_»O [iyOk. `Õ_®Å∞ LO\Ï~Ú. Wk PÜ«∂„QÆÇÏ¨ =ÚÅ |ÖÏ|Å=ÚÅ∞,ÉèÏ==ÚÅ, #Hõ„∆ `«
(2) D Ü≥∂QÆ=Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz QÆ∞~°∞=∞Ç¨^Œâ◊ K«O„^•O`«~O° J`«∞º#fl =ÚÅ |Å=ÚÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ ç LO@∞Ok. QÆ[Hˆ ãïÜ≥∂QÆ=Ú U~°Ê_ç# ~Ô O_»∞
`«"≥∞ÿ# Ñ¶ë`åÅ#∞ HõeyOzOk. K«O„^Œ∞_»∞ 40% |Å=Ú`À K«`«∞~°ú ÉèÏ= aè#fl"≥∞ÿ# *Ï`«Hõ=ÚÅ#∞ L^•Ç¨Ï~°}QÍ Ñïje^•ÌO.
Ñ¶ë`åÅ#∞ HõeyOK«_»O [iyOk. *Ï`«Hõ=Ú 2.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 13–8–1894 =∞^•ºÇ¨ÏflO 2.30
(3) W`«~° „QÆÇÏ¨ =∞Ç¨^ŒâÅ◊ Ö’ K«O„^•O`«~=° ÚÅO^Œ∞ H˘kÌ"∞Õ ~° =∂„`«"∞Õ (Ü«∞Öò.Ü«∞"£∞.\˜) 230L0, 750 `«∂0I.
Ñ¶ë`«=ÚÅ#∞ HõeyOzOk. QÆ∞~°∞ Å ˆH`«∞ ‰õΩ[
~åÇ¨ï ‰õΩ[ ~°q
(4) W`«~° „QÆÇ¨Ï=ÚÅ =∞Ç¨^Œâ◊Å∞ QÆ∞~°∞ JO`«~°Ìâ◊Å∞ K«Hõ¯QÍ Ü≥∂yOz
#q.ÃÑ#· `≥eÜ«∞KÕÜ∞« |_ç#Ñ¨ûúŒ J#∞‰õÄÅ"≥∞#ÿ ^≥#· #∞ *Ï„QÆ`QÎ« Í ÑïjeOK« ~°|∞^è
q Œ
â◊√„Hõ
=Åã≤ LO@∞Ok. Dq+¨Ü«∞OÖ’ áê~î°‰õΩÅ∞ =∞iO`«QÍ Ñïj eOK«=∞x ~åt â◊√„Hõ JOâ◊
HÀ~°∞`«∞<åfl#∞. W^Õ q^èŒOQÍ ÑïjeOK«_»O ^•fi~å q∞ye# Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞
K«Hõ¯QÍ ÑïjeOK«=K«∞Û#∞. â◊x |∞^èŒ â◊x
D„HÕ^Œ `≥eÜ«∞KÕÜ«∞É’ÜÕ∞ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# Ñ¨^ŒúuÖ’ K«O„^Œ Å QÆ∞~°∞ K«O„^Œ ~åÇ¨ï
ˆH`«∞
HÍ‰õΩO_® WzÛ<å(H˘xfl J~°∞^≥#· Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞) H˘xfl Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ ™ê^è~Œ }° [##HÍÅ â◊√„Hõ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö. ãÖ.2–4–24 ~ÀAÅ∞.
*Ï`«H=õ ÚÅÖ’ ã¨∞Å∞=ÙQÍ ÑïjeOKÕ q^èOŒ QÍ ~°∂á⁄OkOK«_O» [iyOk.
*Ï`«H=õ Ú 2–Ü≥∂QÆHÍ~°‰Ωõ Å∞ QÆ∞~°∞,K«O„^Œ∞Å∞. ÅQÆfl=Ú =$tÛHõ=Ú, ~åÇ¨ï ‰õΩ[ QÆ∞~°∞ Å ˆH`«∞
~°q ‰õΩ[
D ÅQÍflxH˜ â◊√Éèí∞Å∞ K«O„^Œ,~°q,QÆ∞~°∞Å∞. ~°q
áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ |∞^èŒ,â◊√„‰õΩÅ∞. |∞^èŒ
â◊√„Hõ
â◊√„Hõ
ã¨=∞ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ ‰õΩ[ â◊#∞Å∞. ~åt JOâ◊
K«O„^Œ∞_»∞
K«O„^Œ Å â◊x |∞^èŒ â◊x
QÆ∞~°∞ K«O„^Œ ~åÇ¨
â◊√ÉèÏkèÑüQÍ K«O„^Œ∞_»∞ ... 1 ~°∂Ñ¨=Ú ˆH`«∞ ï
q∞„`«ˆH∆„`«=ÚÖ’ K«O„^Œ ã≤÷u ... 1 ——
K«O„^Œ∞x ^Œ$+≤ì |Å=Ú ... 5/8 —— [##HÍÅ K«O„^Œ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö. ãÖ.8–8–21 ~ÀAÅ∞.
K«O„^Œ∞xH˜ U „QÆÇ¨Ï HõÅ~ÚHõ ÖËHõáÈ=_»O ... 0 —— *Ï`«Hõ=Ú 3–ÅQÆfl=Ú Hõ~å¯@Hõ=Ú.
–––––– D ÅQÆfl=Ú#‰õΩ ‰õΩ[,QÆ∞~°∞Å∞ â◊√Éèí∞Å∞.
"≥Ú`«ÎO |ÅO 25/8 ~°∂Ñ¨=Ú â◊√„Hõ,|∞^èŒ∞Å∞ â◊„`«∞=ÙÅ∞.
–––––– ~°q,K«O„^Œ,â◊#∞Å∞ ã¨=ÚÅ∞ J=Ù`å~°∞.
â◊√ÉèÏkèÑüQÍ QÆ∞~°∞_»∞
QÆ∞~°∞_»∞
QÆ∞~°∞xH˜ U „QÆÇ¨Ï HõÅ~ÚHõ ÖËHõáÈ=_»O

... 1 ~°∂Ñ¨=Ú
... 0 ——
ã¨=ÚxQÍ K«O„^Œ∞_»∞
K«O„^Œ∞x â◊„`«∞ˆH∆„`« ã≤÷u
K«O„^Œ∞_»∞
... 1/2~°∂Ñ¨=Ú
... –1 ——
QÆ∞~°∞x ^Œ$+≤ì |Å=Ú ... 1 —— K«O„^Œ∞x ^Œ$+≤ì |Å=Ú ... 3/4 ——
QÆ∞~°∞x ã¨=∞~åt ã≤÷u ... 3/4 —— K«O„^Œ∞xH˜ U „QÆÇ¨Ï HõÅ~ÚHõ ÖËHõáÈ=_»O ... 0 ——
–––––– ––––––
"≥Ú`«ÎO |ÅO ... 23/4 —— "≥Ú`«ÎO |ÅO 1/4 ~°∂Ñ¨=Ú
–––––– ––––––
QÆ∞~°∞, K«O„^Œ∞Å∞ â◊√Éèí™ê÷#=ÚÖ’ LO_»_»O, QÆ∞~°∞_»∞ „Ñ¨`ÕºHÕz
K«O„^Œ∞x HõO>Ë Z‰õΩ¯= |Å=Ú á⁄O^Œ_»O [iyOk. D *Ï`«‰õΩÅ∞ QÆ∞~°∞_»∞
Ñ¨Ù\˜ì#k ÅQÍ~Ú`«∞ â◊√„Hõ=∞Ç¨^Œâ◊ 2 ãÖ `«~°∞"å`« 8#∞O_ç 18 ãÖ. â◊√ÉèÏkèÑüQÍ QÆ∞~°∞_»∞ ... 1 ~°∂Ñ¨=Ú
=~°‰õΩ K«O„^Œ =∞Ç¨^Œâ◊ #_çzOk. D ^Œâß HÍÅOÖ’ PiúHõOQÍ L#flu QÆ∞~°∞=Ù ˆH`«∞=Ù`À HõÅ~ÚHõ ... –1 ——
J^Œ$+¨ì=Ú Hõey#q. `«~°∞"å`« 43= ãÖ. ~°O #∞O_ç =zÛ# QÆ∞~°∞=∞Ç¨ QÆ∞~°∞x ^Œ$+≤ì |Å=Ú ... 11/8 ——
^ŒâÖ◊ ’ Z‰õΩ¯=ÉèÏQÆO Ü≥∂yOK«_O» [iyOk. D Ñ¶e¨ `«=ÚÅÃÑ· ™ê÷#|Å=Ú QÆ∞~°∞x ã¨=∞~åt ã≤÷u ... –1 ——
qâı+ÖQÍ „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕã≤Ok. ––––––
*Ï`«H=õ Ú 3.Ñ¨Ù\˜#ì `Õk 9–8–1911 L^ŒÜ∞« O QÆO.6.07(S.Ü«∞ãπ.\˜) 290L1, "≥Ú`«ÎO |ÅO ... 1/8 ——
770 `«∂41I. ––––––
QÆ∞~°∞, K«O„^Œ∞Å∞ |Å=Ú q+¨ÜÚ« Ö’ ^Œ∞~°ƒÅ∞~°<Õ K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. QÆ∞~°∞_»∞ [##HÍÅ ‰õΩ[ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö. ãÖ.4–7–10 ~ÀAÅ∞.
HõO>Ë K«O„^Œ∞_Õ Z‰õΩ¯= Ñ¶ë`åÅ#∞ HõeyOK«_»O [iyOk. K«O„^Œ∞_»∞ `«# W^˘Hõ „Ñ¨`ºÕ Hõ"∞≥ #ÿ *Ï`«H=õ Ú. K«O„^•`«∞Î kfifÜ«∞=ÚÖ’ 5„QÆÇÏ¨ =ÚÅ
^Œâ◊Ö’ HÍ‰õΩO_® QÆ∞~°∞ =∞Ç¨^Œâ◊ K«O„^•O`«~°OÖ’ =∞Oz Ñ¶ë`åÅ#∞ ã≤u÷ ã¨∞#á¶êÜ≥∂QÆ=Ú#‰õΩ HÍ~°}"≥∞Oÿ k. J#∞Éè=í OÖ’ D Ü≥∂QÆ=Ú xs˚=
HõÅ∞QÆKÕ™ê_»∞. D *Ï`«Hõ=ÚÖ’ ^èŒ#,|∞∞} |ÖÏÅ∞ ã¨=∂#OQÍ LO_ç ã¨=∞ "≥∞ÿ#^ŒxK≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. kfifÜ«∞OÖ’ ~°q hK«Ö’ ˆH`«∞=Ù`À HõÅã≤ â◊x
Ñ¶ë`åÅ#∞ HõeyOK«_»O`À ã¨=∞Ñ¶ë`åÅ#∞ HõeyOKå~°∞. ~åÇ¨ï=ÙÅKÕ K«∂_»|_»_O» `À D Ü≥∂QÆ=Ú Jã≤`Î fi« =Ú ÖËx"åxx KÕã#≤ q.
2. ã¨∞#á¶êÜ≥∂QÆ=Ú *Ï`«Hõ=Ú 5.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 28–05–1903 L^ŒÜ«∞O QÆO.1.19
x~°fiK#« O–~°q HÍ‰õΩO_® W`«~„° QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ K«O„^Œ∞x #∞O_ç kfifÜ«∞ (Ü«∞Öò.Ü«∞"£∞.\˜) 90L0, 770 `«∂42 I.
™ê÷#=ÚÖ’ L#flÑ¨Ù_»∞ U~°Ê_Õ Ü≥∂QÆ=Ú ã¨∞#á¶êÜ≥∂QÆ=Ú. D*Ï`«H=õ ÚÖ’ K«O„^•`«∞Î kfifÜ«∞OÖ’ â◊√„‰õΩx ã≤u÷ ã¨∞#á¶êÜ≥∂QÆ=Ú
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–™êfii˚`« ^èŒ#O ãÖÑ¨^ŒÅ∞, „Ñ¨Éèí∞=ÙÅ∞ ÖË^• „Ñ¨Éèí∞ #‰õΩHÍ~°}"≥∞Oÿ k.K«O„^•`«∞kÎ fifÜ«∞OÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞ Ü≥∂QÆHÍ~°‰Ωõ _»∞ J=fi_O» KÕ
ã¨=∂#∞Å∞QÍ ã≤u÷ , `≥eq`Õ@Å∞,ãÖÑ¨^ÅŒ ∞ =∞iÜ«Ú H©iÎ Hõey LO\Ï~°∞. ˆH`«∞ ~°q
K«O„^Œ â◊√„Hõ â◊√„Hõ QÆâ◊∞x~°∞
Å1 55—
0 ‰õΩ[ ~°q
q=~°}–DÜ≥∂QÆ=Ú `«~∞° "å`« `≥eÜ«∞KÕÜ∞« É’ÜÕ∞ ~Ô O_»∞ Ü≥∂QÆ=Ú |∞^èŒ
ÅÖ’ K«O„^Œ∞xáê„`« KåÖÏ =ÚYº"≥∞#ÿ k. D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ K«O„^Œ∞x #∞O_ç QÆ∞~°∞ Å
~åÇ¨ï
kfifÜ«∞OÖ’ ~°qHÍ‰õΩO_® q∞ye# „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞O_»QÍU~°Ê_Õk. P „QÆÇ¨Ï
=ÚÅ∞ ‰õΩ[,|∞^èŒ, QÆ∞~°∞,â◊√„Hõ,â◊x HõÅã≤ ÖË^• XH˘Hõ¯ „QÆÇ¨Ï=Ú#fl#∞ D
Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»∞`«∞Ok. nx`Àáê@∞ kfifÜ«∞OÖ’L#fl „QÆÇ¨Ï=ÚÅ‰õΩ
QÆÅ PkèÑ¨`«º=ÚÅ#∞ J#∞ãïOz D Ü≥∂QÆ=Ú |Å=Ú#∞ Hõeyã¨∞ÎOk.
â◊x
~åt
‰õΩ[
~åÇ¨ï
ˆH`«∞
JOâ◊ K«O„^Œ
|∞^èŒ
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ K«O„^Œ~åt =$+¨ÉèíO, kfifÜ«∞OÖ’ QÆ∞~°∞,|∞^èŒ,â◊√„‰õΩÅ ã≤÷u

U~°Ê_çOk. Wk „Ñ¨|Å"≥∞ÿ# ã¨∞#á¶êÜ≥∂QÆOQÍ qâı+¨"≥∞ÿ# ãÖÑ¨^ŒÅ#∞ [##HÍÅ ‰õΩ[ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö. ãÖ.4–7–10 ~ÀAÅ∞.
Hõeyã¨∞ÎOk. DÜ≥∂QÆ=ÚÖ’ ÅQÆfl=Ú ã≤OÇ¨Ï"≥∞ÿ#k J#∞‰õΩO>Ë D PiúHõ ÑïÑ¨Ù+≤Hì ˜ HÍ~°}"≥∞Oÿ k. ã¨∞#á¶êÜ≥∂QÆ=Ú PiúHõ Ñ¨ÙiÑ¨Ù+≤ì HõÅ∞QÆ_O»
Ü≥∂QÆ=Ú 11Ö’(10Ö’) U~°Ê_»_»O QÆ=∞xOK«=K«∞Û#∞. Ü«∞^è•„Ñ¨HÍ~°O ÖË^• =ºuˆ~Hõ ã≤÷uH˜ HÍ~°}=∞=fiK«∞Û#∞.
DÜ≥∂QÆ=Ú "åi"åi JO`«~°Ìâ◊ÅÖ’ D Ü≥∂QÆ=Ú Ñ¶ë`«=ÚÅ#∞ Hõey 3. J#á¶ê Ü≥∂QÆ=Ú
ã¨∞ÎOk. x~°fiK«#O– ~°q HÍ‰õΩO_® W`«~° „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ K«O„^•`«∞Î 12=
*Ï`«H=õ Ú 4.Ñ¨Ù\˜#ì `Õk 31–10–1910 =∞^•ºÇ¨ÏflO QÆO.1.21.31 ™ê÷#=ÚÖ’ L#flÑ¨C_»∞ U~°Ê_Õ Ü≥∂QÆ=Ú J#á¶êÜ≥∂QÆ=Ú.
(Ü«∞Öò.Ü«∞"£∞.\˜) 130L0, 770 `«∂34I. Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–K«H¯õ x JÜ«∞=Ü«∞ ™œ+¨=ì O, ™œ=∞º"≥∞#ÿ ~°∂ÑÖ,=∞Oz
â◊x ˆH`«∞ H©iÎ, Q“~°=O, =∞Oz`«#=Ú, P`«‡Q“~°==Ú, ã¨∞MÏaèÖÏ+¨µÖˇ· LO\Ï~°∞.
~åÇ¨ï ~°q
rq`«O z=~À¡ ™êfi~°ú`åºQÆO,Hõ~îÀ~°xÜ«∞=∂Å#∞ J=eOa™êÎ~°∞.
Å â◊x QÆ=∞xHõ–J#á¶êÜ≥∂QÆ=ÚÖ’ ~°qx ÑïjeOK«‰õÄ_»^Œ∞. H˘kÌ
~åt JOâ◊ =∂~°∞ÊÅ`À ã¨∞#á¶êÜ≥∂QÆ=Ú K≥ÑÊ¨ |_ç# QÆ=∞xHõÅ<Õ WHõ¯_® ÑïjeOK«
|∞^èŒ
=K«∞Û#∞.
~°q |∞^èŒ
â◊√„HõQÆ∞~°∞
‰õΩ[ ˆH`«∞
K«O„^Œ QÆ∞~°∞
â◊√„Hõ ‰õΩ[ Å K«O„^Œ *Ï`«Hõ=Ú 6.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 20–08–1902 =∞^è•ºÇ¨ÏflO QÆO.
~åÇ¨ï
11.53.00 (Ü«∞Öò.Ü«∞"£∞.\˜) 90L58, 780 `«∂10 I.
D *Ï`«Hõ=ÚÖ’ K«O„^•`«∞Î =ºÜ«∞™ê÷#=ÚÖ’ K«O„^Œ,â◊#∞Å ã≤÷u Ü≥∂QÆ=Ú#‰õΩ, ‰õΩA_»∞ 12Ö’#∞ |∞^è∞Œ _»∞ 2Ö’ LO_»QÍ U~°Ê_ç# ^è∞Œ ~å^è∞Œ ~°
J#á¶ê Ü≥∂QÆ=Ú#‰õΩ HÍ~°}"≥∞ÿ#@∞¡ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. QÆ∞~°∞xH˜ D ™ê÷#=Ú Ü≥∂QÍxH˜ `Õ_® LO@∞Ok.QÆ∞~°∞_»∞ 12Ö’#∞ |∞^èŒ∞_»∞ 2Ö’#∞ LO_»QÍ
hK« J=fi_O» `À ^Œ∞~°ƒÅ"≥∞#ÿ Ñ¶e¨ `åÅ#∞ HõeyOKÕkQÍ L#flÑÊ¨ \˜H–˜ QÆ∞~°∞ U~°Ê_Õ Ü≥∂QÆ Ñ¶e¨ `«=ÚÖ’#∞ `Õ_® LO@∞Ok. D q^èOŒ QÍ qq^èŒ „QÆÇÏ¨ =Ú
_»∞#fl ™ê÷<åkèÑü â◊x ÅQÍfl`«∞Î ˆHO„^Œ=ÚÖ’ LO_»_»OKÕ QÆ∞~°∞_»∞ hK« Å`À U~°Ê_Õ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ qq^èŒ Ñ¶e¨ `åÅ#∞ HõÅ∞QÆK™Õ êÎ~Ú. z#fl L^•Ç¨Ï
ÉèíOQÆ=Ú K≥O^Œ_»O [iyO^Œx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. D Ü≥∂QÆ=Ú â◊x =∞Ç¨ ~°}#∞ ÑïjeOK«O_ç. ‰õΩA_»∞ kfifÜ«∞OÖ’ =∞Hõ~°OÖ’#∞, QÆ∞~°∞_»∞
^Œâ◊Ö’ `«#=O`«∞QÍ JkèHõ â◊√Éèí Ñ¶ë`åÅ<Õ HõeyOK«_»O [iyOk. "≥∂Hõ∆ =ºÜ«∞OÖ’ =$tÛHõOÖ’ q∞„`«™ê÷#=ÚÖ’#∞,. JÖÏˆQ QÆ∞~°∞_»∞ kfifÜ«∞
™ê÷#=ÚQÍ P^è•ºu‡HÀ#fl`« ™ê÷#=ÚQÍ =ºÜ«∞™ê÷#O ãÖ™êiHõ |O^è•Å ™ê÷#OÖ’ =∞Hõ~O° Ö’#∞ ‰õΩA_»∞ =ºÜ«∞™ê÷#OÖ’ ã¨fiHˆ „∆ `«OÖ’#∞ L#flÑÙ¨ _»∞
#∞O_ç q=ÚH˜HÎ ,˜ z=i^ŒâÖ◊ ’ Z@∞=O\˜ Éè=í |O^è•Å‰õΩ ^ŒQ~æÆ ° KÕÜ∞« ÖË^<Œ Õ ~Ô O_»∞KÀ@¡ XˆH~°H"õ ∞≥ #ÿ Ñ¶e¨ `åÅ∞ U~°Ê_»`åÜ«∂? D Ñ¶e¨ `åÅ „Ñ¨™êÎ~åÅÖ’
K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. =∂~°∞ÊÅ#∞ *Ï„QÆ`«ÎQÍ ÑïjeOK«=Åã≤ LO@∞Ok. ‰õΩ*Ïk ÑÖK«„QÆÇ¨Ï
ˆH`«∞ ‰õΩ[ K«O„^Œ ˆH`«∞ ~°q
QÆ∞~°∞
Å
=ÚÅ`À 31 ã¨∞#á¶ê Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞, W^Õ ãÖYºÖ’ J#á¶êÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞
‰õΩ[ ã¨∞=∂~°∞ 180 ~°Hõ=ÚÅ ^èŒ∞~å^èŒ∞~° Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ U~°Ê_»`å~Ú. =∞ixfl
K«O„^Œ â◊√„Hõ q=~°=ÚÅ∞ HÍ=Åã≤# "å~°∞ „áÈÑ¶¨ã¨~ü a. ã¨∂~°º<å~åÜ«∞} QÍ~°∞ J#∞
â◊x
QÆ∞~°∞
~åt
Å
~åÇ¨ï
~°q
|∞^èŒ â◊x
JOâ◊
|∞^èŒ
~åÇ¨ï â◊√„Hõ
"å^ŒO KÕã≤# |$Ç¨Ï*Ï˚`«Hõ=Ú#∞ ÑïjeOK«QÆÅ~°∞.
*Ï`«Hõ=Ú 7. Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 31–07–1910 ã¨∂~Àº^ŒÜ«∂k Ñ¶¨∞.
32.15. 80L44, 770`«∂44I.
[##HÍÅ ~åÇ¨ï =∞Ç¨^Œâß âı+Ö. ãÖ.3–7–22 ~ÀAÅ∞.
â◊x K«~åÇ¨
O„^Œ â◊√„Hõ |∞^èŒ
ï
K«O„^Œ
‰õΩ[ QÆ∞~°∞
4. ^Œ∞~å^èŒ∞~°Ü≥∂QÆ=Ú ~°q â◊√„Hõ
x~°fiK«#O–K«O„^Œ∞xH˜ 2,12™ê÷#=ÚÅO^Œ∞ ~°q HÍ‰õΩO_® q∞ye# |∞^èŒ ~åÇ¨ï
~åt JOâ◊ Å ˆH`«∞
„QÆÇ¨Ï=Ú Å∞#flÑ¨Ù_»∞ U~°Ê_Õ Ü≥∂QÆ=Ú ^èŒ∞~å^èŒ∞~°Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. Å ‰õΩ[ â◊x
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–*Ï`«‰õΩÅ∞ B^•~°º=Ú Hõey LO\Ï~°∞. Jxfl ~°Hõ=Ú QÆ∞~°∞ ~°q
ˆH`«∞
Å∞QÍ ãÖÑ¨^ŒÅ∞ "åÇ¨Ï#™œYº=Ú Hõey LO\Ï~°∞.
q=~°}–qq^èÜ Œ ∂≥ QÆ=ÚÅÖ’ K≥ÑÊ¨ |_ç# Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞ q+¨Ü∞« =ÚÖ’
XHõ¯ x[=Ú#∞ „QÆÇ≤ÏOK«=Åã≤ LO@∞Ok. D Ü≥∂QÆ=ÚÅÖ’ K≥Ñ≤Ê#@∞¡ [##HÍÅ K«O„^Œ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö. ãÖ.6–3–23 ~ÀAÅ∞.
ãÖÑ¨^ÅŒ ∞, H©i,Î JkèHÍ~°=Ú, Q“~°==ÚÅÖ’ PÜ«∂ *Ï`«‰Ωõ Å∞ á⁄O^Œ_O» Ö’ D *Ï`«Hõ=ÚÖ’ U~°Ê_ç# ^èŒ∞~å^èŒ∞~°Ü≥∂QÆ=Ú „Ñ¨`ÕºHõ=ÚQÍ
Éè^Ë •Å∞O\Ï~Ú. J~Ú`Õ D ã¨∂K«# Ñï„"å[HÍk Ü≥∂QÆ=ÚÅÖ’ áê\ÕK« ÑïjeOK« ^Œy#k. K«O„^Œ∞_»∞ =$+¨Éèí=ÚÖ’ LK«Û™ê÷#=ÚÖ’ LO_»QÍ
#=ã¨~°=ÚÖË^Œ∞. ‰õΩ*Ïk ÑÖK«„QÆÇ¨Ï=ÚÅ`À J#á¶ê, ã¨∞#á¶ê, ^Œ∞~å^èŒ∞~° â◊√„‰õΩ_»∞ 2Ö’#∞ â◊x 12Ö’ hK«Ö’ L<åfl hK«ÉOíè QÆ=Ú [iyOk. K«O„^Œ∞x
Ü≥∂QÆ=ÚÅÖ’ J<ÕHõ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ U~°Ê_ç Ñ¶ë`«=ÚÅÖ’#∞ =∂~°∞ÊÅ∞ #∞O_ç â◊x Ü≥∂QÆ HÍ~°‰Ωõ _»=fi_»OKÕ â◊x =∞Ç¨^Œâ◊ â◊√„HÍO`«~O° Ö’ qâı+¨
LO\Ï~Ú. ‰õΩA_»∞ 2Ö’#∞, |∞^è∞Œ _»∞ 12Ö’#∞ LO_»QÍ U~°Ê_ç# ^è∞Œ ~å^è∞Œ ~° Ü≥∂QÍxfl HõeyOzOk.
5. ˆH=∞„^Œ∞=∞Ü≥∂QÆ=Ú Ñïje¿ãÎ ÅQÆfl=Ú#∞O_ç U ˆHO„^Œ=ÚÅO^Œ∞ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ ÖËHõáÈ=_»O
x~°fiK«#O – K«O„^Œ∞xH˜ kfi ^•fi^Œâ=◊ ÚÅO^Œ∞ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ ÖËHáõ È~Ú [iyOk.
#Ñ¨Ù_»∞ U~°Ê_Õ Ü≥∂QÆ=Ú#∞ ˆH=∞„^Œ∞=∞Ü≥∂QÆ=Ú JO^Œ∞~°∞. *Ï`«Hõ=Ú 9.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 26–02–1908 =∞^è•ºÇ¨ÏflO QÆO.
Ñ¶ ¨ e `« = ÚÅ∞–*Ï`« ‰ õ Ω Å∞=∞e#∞Å∞,Hõ + ¨ ì = ÚÅ∞ Hõ e y#"å~° ∞ , 02.56.130L 0, 770`«∂34I.
â◊√„Hõ ‰õΩ[ ~åÇ¨ï K«O„^Œ
áêÑ¨HÍ~°º=ÚÅ∞ KÕÜ«Ú"å~°∞, ^èŒ#=Ú ÖËx"å~°∞, W`«~°∞ÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç# â◊x Å |∞^èŒ
~åÇ¨ï
"å~°∞, "≥∂ã¨|∞kú,"≥·~° QÆ∞}=Ú hK«HÍ~°º=ÚÅ∞ KÕÜ«Ú"å~°∞QÍ LO^Œ∞~°∞. ~°q QÆ∞~°∞ ~°q Å
q=~°}–H˘O^Œ~°∞ „QÆO^äŒHõ~°ÎÅ L^ÕÌâ◊OÖ’ ÅQÍfl`«∞Î ÖË^• K«O„^•`«∞Î |∞^èŒ ‰õΩ[
~åt JOâ◊
ˆHO„^Œ=Ú ÅO^Œ∞ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞#flÑ¨Ù_»∞ ÖË^• K«O„^Œ∞_»∞ U „QÆÇ¨Ï=Ú`À<≥·<å â◊√„Hõ â◊x
HõÅã≤#Ñ¨Ù_»∞ ˆH=∞„^Œ∞=∞Ü≥∂QÆ=Ú =iÎOK«^Œx `≥eÜ«∞KÕÜ«∞|_çOk. K«O„^Œ
=∞iH˘O^Œ~°∞ D Ü≥∂QÆ=ÚˆHO„^Œ=ÚÅ #∞O_ç, #"åOâ◊#∞O_ç ‰õÄ_® ˆH`«∞ QÆ∞~°∞ ˆH`«∞
ÑïjeOK«=Åã≤ LO@∞O^Œx `≥eÜ«∞ KÕã<≤ å W=xfl P"≥∂^ŒÜ∂≥ QÆº"≥∞#ÿ q [##HÍÅ ˆH`«∞ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö. ãÖ.6–3–15 ~ÀAÅ∞.
HÍ=Ù. =~åÇ¨Ïq∞Ç≤Ï~°∞_»∞ D Ü≥∂QÆ „áê^è•<åºxfl `≥eÜ«∞KÕã¨∂Î ~å[=Oâ◊
=ÚÅÖ’ Ñ¨Ù\˜#ì "åiˆH W@∞=O\˜ Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞ U~°Ê_ç#Ñ¨Ù_»∞ ™ê=∂#∞ºÅH˜Hõ
K≥Ñ¨Ê<ÕÅ Jx `≥eÜ«∞KÕ™ê_»∞. WHõ¯_» ^Œ∞óY=Ú ÖË^• qKå~°=Ú J<Õ
=∂@‰õΩ =∂#ã≤Hõ ÖË^• âßs~°Hõ"≥∞ÿ# HõëêìÅ#∞ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. J^Õ
D *Ï`«Hõ=ÚÖ’ K«O„^Œ∞xH˜ 2,12ÅO^Œ∞ U „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ ÖËHõáÈ=
_»O`À Hˆ =∞„^Œ∞=∞Ü≥∂QÆO U~°Ê_çOk. J~Ú`Õ (1)K«O„^•`«∞Î Hˆ O„^Œ=ÚÅO^Œ∞
„QÆÇ¨Ï=ÚÅ ã≤÷u, (2) ÅQÍfl`«∞Î ˆHO„^Œ=ÚÅO^Œ∞ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ LO_»_»O D
HÍ~°}=ÚÅKÕ`« ˆH=∞„^Œ∞=∞Ü≥∂QÆ=Ú ÉèíOQÆ"≥∞ÿ#^Œx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
q^è=Œ ÚQÍ 'hK«— J<Õ =∂@‰õΩ ã¨=∂[=Ú =ºuˆ~HÕz# Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ∞« _»O
ÖË^• <≥·uHõ=~°Î# ÖËHõáÈ=_»O Jx J~°úO K≥Ñ¨CHÀ=K«∞Û#∞. 6. K«O„^Œ =∞OQÆà◊Ü≥∂QÆ=Ú
*Ï`« H õ = Ú 8.Ñ¨ Ù \˜ ì # `Õ k 28–07–1896 ã¨ ∂ ~Àº^Œ Ü « ∂ k x~°fiK«#O–‰õΩAx`À K«O„^Œ∞_»∞ HõÅã≤=Ù#flÑ¨Ù_»∞ U~°Ê_Õ Ü≥∂QÆ=Ú.
Ñ¶¨∞.10.00. 130L0, 770`«∂34I. Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–W`«~∞° Å#∞ <˘Ñ≤ÊOz ^è#Œ =Ú ãÖáê^Œ#KÕÜÚ« @, ¢ãÅÎ‘ `À
‰õΩ[ Å K«O„^Œ "åºáê~°=Ú, `«e¡x ^Œ∞~åƒù+¨ÖÏ_»∞@ ÖË^• `«e¡x, |O^èŒ∞=ÙÅ#∞ "≥∂ãÖ
â◊x ˆH`«∞ KÕÜ«Ú@.
K«O„^Œ ~°q q=~°}–ÃÑ·# `≥eÜ«∞KÕã≤# Ñ¶ë`«=ÚÅ∞ „áêp# „QÆO^äŒHõ~°ÎÅKÕ
|∞^èŒ QÆ∞~°∞
~åÇ¨ï ~åt QÆ ∞ ~°∞ JOâ◊ `≥eÜ«∞KÕÜ«∞ |_ç#q. „áêp<åKå~°∞ºÅKÕ D q^èŒ=ÚQÍ `≥eÜ«∞KÕÜ«∞|_ç
â◊√„Hõ
ˆH`«∞ ##∞ =~°Î=∂#=ÚÖ’ D Ü≥∂QÆ=Ú K«Hõ¯x PiúHõ ã≤÷ux ã¨∂z™ÈÎO^Œx
â◊x Å ‰õâ◊Ω√[„Hõ ~åÇ¨
~°q |∞^èŒ <Õ#∞ „QÆÇ≤ÏOKå#∞. J~Ú`Õ D L#fl`« ã≤÷uH˜ ã¨∂K«#QÍ gi =$`«∞ÎÅ∞
ï ™ê~å, =∞`«∞Î Ñ¨^•~°ú=ÚÅ∞ =O\˜ "åºáê~°=ÚÅ =O\˜q ã¨∂zOK«|_»∞
[##HÍÅ QÆ∞~°∞ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö. ãÖ.10–9–4 ~ÀAÅ∞. `«∞<åfl~Ú. K«O„^Œ, ‰õΩAÅ∞ â◊√Éèãí u÷≤ Ö’ L#flÑÙ¨ _»∞ <åºÜ«∞=∂~°Oæ Ö’ ãÖÑ¨
D *Ï`«H=õ ÚÖ’ qz„`«"∞≥ #ÿ Hˆ =∞„^Œ∞=∞Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»_O» QÆ=∞xOK« ^ŒÅ∞ Hõey LO\Ï~°∞. K«O„^Œ, ‰õΩAÅ HõÅ~ÚHõ`À D Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»∞
=K«∞Û#∞.K«O„^Œ∞xH˜ 2,12 ÅO^Œ∞ U „QÆÇÏ¨ =Ú ÖËHáõ È=_»O, J^Õ q^è=Œ ÚQÍ `«∞O^Œx K≥Ñ¨Ê|_ç##∞ K«O„^Œ, ‰õΩAÅ Ñ¨~°ã¨Ê~°=Ú gH˜∆OK«‰õΩ#fl#∞ D
K«O„^Œ∞xH˜ ˆHO„^Œ=ÚÅÖ’#∞ U „QÆÇ¨Ï=ÚÖËHõáÈ=_»O, =∞~˘Hõ q+¨Ü«∞=Ú Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»∞`«∞Ok. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ K«O„^Œ∞_»∞ =$+¨É=íè ÚÖ’#∞, ‰õΩA_»∞
=$tÛHõ=ÚÖ’#∞, J^Õ q^èŒOQÍ K«O„^Œ∞_»∞ Hõ~å¯@Hõ=ÚÖ’#∞,‰õΩA_»∞ Ü«ÚÅ∞ D ~°H"õ ∞≥ #ÿ qÉè[í ##∞ P"≥∂kOK«Ö^Ë ∞Œ . J~Ú`Õ =~åÇ¨Ïq∞Ç≤Ï~°∞x
=∞Hõ~°=ÚÖ’#∞ –Wq K«Hõ¯\˜ K«O„^Œ=∞OQÆà◊Ü≥∂QÆ=ÚÅ‰õΩ L^•Ç¨Ï~°}QÍ „QÆO^ä•Å‰õΩ "åºMÏº#Hõ~Î° J~Ú# Éè\í ’ì`Ê« Å∞_»∞ áêáêkèÜ∂≥ QÍxfl ã¨=∞iúOz
K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. D K«O„^Œ =∞OQÆàÜ ◊ ∂≥ QÆ=Ú 2,9,10,11™ê÷#=ÚÅÖ’ Ñ¨\#ì˜ #@∞¡ `≥Å∞™ÈÎOk.nxH˜ ¿ÇÏ`«∞=ÙQÍ =~åÇ¨Ï q∞Ç≤Ï~°∞_»∞ ¿Ñ~˘¯# ''™œ"Õ∞ºÇ≤Ï——
=∞iO`«QÍ Ü≥∂yã¨∞ÎOk. J#QÍ â◊√Éè∞í Å∞ J#QÍ |∞^è,Œ QÆ∞~°∞, â◊√„‰õΩÅ∞=Å¡ JkèÜ∂≥ QÆ=Ú K≥ÑÊ¨ |_»_O»
*Ï`«Hõ= Ú 10.Ñ¨ Ù \˜ ì # `Õ k 24–08–1890 ã¨ ∂ ~Àº^Œ Ü « ∂ k QÆ=∞xOK«=K«∞Û#∞. â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ 6,7,8ÅÖ’ UÔ~O\˜Ü∞« O^Œ∞#fl#∞ ÖË^•
Ñ¶¨∞.37.10. 130L0, 770`«∂34I. U XHõ¯~åtÜ«∞O^Œ∞#fl#∞ D Ü≥∂QÆ=Ú Ñ¨_»∞`«∞Ok. D ™ê÷#=∞#O^Œ∞#fl
Å ~åÇ¨ï ˆH`«∞ QÆ∞~°∞ „QÆÇ¨Ï=ÚÅÅÖ’ XHõ „QÆÇ¨Ï=Ú |Å=Ú HõeyL#fl *Ï`«‰õΩÅ∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞
J=Ù`å~°∞. ~Ô O_»∞„QÆÇÏ¨ =Ú |Å=Ú HõeyL#fl P=∂`«∞ºÅQÆ∞^Œ∞~°∞. =¸_»∞
Å ~°q „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ |Å=Ú HõeyL#fl qâı+¨"≥∞ÿ# H©iÎ Hõey LO\Ï~°∞. D ™ê÷#
K«O„^Œ
~åt |∞^èŒ JOâ◊
~°q â◊√„Hõ
=ÚÖ’L#fl â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ |ÅÇ‘Ï#∞Öˇ·# L#flÑ¨Ù_»∞ ™ê^èŒ~°} Ñ¶ë`åÅ∞
QÆ∞~°∞ â◊x ‰õΩ[ =∂„`«"∞Õ U~°Ê_»`å~Ú. JkèÜ∂≥ QÆ=Ú#∞ ~å[Ü≥∂QÆ=ÚÅ`À ã¨=∂#=ÚQÍ
â◊x
K«O„^Œ
‰õΩ[ |∞^èŒ ~åÇ¨ï ÑïQÆ}ÕK«^Œy# Ü≥∂QÆ=∞x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
ˆH`«∞ â◊√„Hõ *Ï`«Hõ=Ú 11. Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 24–09–1871 ã¨∂~Àº^ŒÜ«∂k
[##HÍÅ |∞^èŒ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö. ãÖ.7–3–24 ~ÀAÅ∞. Ñ¶¨∞.07.00. 100L0, 770`«∂34I.
Å
ÃÑ· *Ï`«H=õ ÚÖ’ K«O„^Œ =∞OQÆàÜ ◊ ∂≥ QÆ=Ú ÉèÏQÆº™ê÷#"≥∞#ÿ =$tÛHõOÖ’ ~åÇ¨ï ~°q K«O„^Œ ˆH`«∞
â◊√„Hõ
U~°Ê_çOk.WHõ¯_» ‰õΩAx ã¨fiHˆ „∆ `«ãu÷≤ K«O„^Œ∞xH˜ hK«ãu÷≤ U~°Ê_çOk. K«O„^Œ∞x
QÆ∞~°∞ â◊x
â◊√Hõ¡Ñ¨Hõ∆ã≤÷u, ‰õΩAx ã¨fiˆH∆„`«ã≤÷u D Ü≥∂QÆ=Ú#‰õΩ |ÖÏxfl HõeyOKå~Ú.
giH˜ ‰õΩ[ =∞Ç¨^Œâ◊Ö’ K«Hõ¯x Ñ¶ë`åÅ∞ J#∞ÉèíqOKå~°∞. ~åt JOâ◊
K«O„^Œ |∞^èŒ QÆ∞~°∞
K«O„^Œ =∞OQÆà◊Ü≥∂QÆ=Ú ^Œ∞™ê÷#=ÚÅÖ’ U~°Ê_ç# jÅ~°Ç≤Ï`«∞Öˇ·
LO\Ï~°∞. J<åºÜ«∞=∂~°=æ ÚÅÖ’ ^è#Œ ãÖáê^Œ#, ™È^Œix,ÉèÏ~°º#∞ Ãã`· O« â◊x ‰õΩ[ Å ~°â◊q√„Hõ |∞^èŒ ~åÇ¨ï ‰õΩ[
ˆH`«∞
J"Õ∞‡"å~°QÆ∞^Œ∞~°∞.
[##HÍÅ K«O„^Œ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö. ãÖ.8–8–07 ~ÀAÅ∞.
7. JkèÜ≥∂QÆ=Ú D *Ï`«Hõ=ÚÖ’ JkèÜ≥∂QÆ=Ú |Å=ÚQÍ LO_»_»O K«∂_»=K«∞Û#∞.
x~°fiK«#O–K«O„^•`«∞Î 6,7,8 ™ê÷#=ÚÅÖ’ â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=ÚÅ#fl Jk QÆ∞~°∞_»∞ ã¨Ñ=Î¨ ∞ ™ê÷#=ÚÖ’ LK«ÛÖ’ LO_»_O» , |∞^è∞Œ _»∞ K«O„^•`«∞Î J+¨=ì ∞
JkèÜ≥∂QÆO J=Ù`«∞Ok. ™ê÷#=ÚÖ’ LO_»_»O [iyOk. QÆ∞~°∞ =∞Ç¨^Œâ◊ qâı+ÖQÍ Ü≥∂yOz
Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–*Ï`«‰Ωõ Å∞ Q“~°==Ú Hõey #=∞‡^Œy#"å~°∞QÍ LO_»_O» , rq`«OÖ’ L#fl`« ™ê÷~Úx HõeyOzOk. D *Ï`«Hõ=ÚÖ’ QÆ[ˆHãï
ãÖ`À+¨Hõ~°"≥∞ÿ# P#O^ŒHõ~°"≥∞ÿ# rq`«=Ú,ã¨∞MÏ^Œ∞Å∞, â◊„`«∞=ÙÅÃÑ· Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»_»O, K«O„^•`«∞Î QÆ∞~°∞_»∞ ã¨Ñ¨Î=∞OÖ’ LK«Û ™ê÷#=ÚÖ’
[Ü«∞=Ú, P~ÀQÆº=Ú, n~å…Ü«Ú~åÌÜ«∞=Ú Hõey LO^Œ∞~°∞. LO_»_»O [iyOk. QÆ∞~°∞_»∞ LK«ÛÖ’ LO_ç Ô~O_»∞ K«Hõ¯\˜ Ü≥∂QÍÅ‰õΩ
q=~°}–JkèÜ∂≥ QÆ=Ú =ÚYº"≥∞#ÿ Ü≥∂QÆ=Ú. „áêp# „QÆO^äHŒ Í~°∞Å∞ HÍ~°‰õΩ_≥·<å_»∞.
D JkèÜ≥∂QÆ=Ú#∞ Ô~O_»∞ ~°Hõ=ÚÅ∞QÍ qÉèílOKå~°∞. Jq â◊√ÉèÏkè *Ï`«H=õ Ú 12.Ñ¨Ù\˜#ì `Õk 07–08–1887 =∞^•ºÇ¨ÏflO QÆO.01.30.
Ü≥∂QÆ=Ú =∞iÜ«Ú áêáêkèÜ∂≥ QÆ=ÚÅ∞. =~åÇ¨Ïq∞Ç≤Ï~°∞_»∞ gi J#∞#∂ (ZÖò.Z"£∞.\˜) 110L0, 770`«∂ 2 I.
K«O„^Œ ‰õΩ[ ~åÇ¨ï ‰õΩ[ *Ï`«Hõ=Ú 13.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 19–07–1816 ã¨∂~Àº^ŒÜ«∂k Ñ¶¨∞
~°q
QÆO.15.45. 170L0, `«∂ 5QÆO.10x.20Ãã.
|∞^èŒ â◊~°√q„Hõ K«O„^Œ
â◊x K«O„^Œ ~åÇ¨ï |∞^èŒ ‰õΩ[
~åt ~åÇ¨ï JOâ◊
ˆH`«∞ ~°q
Å QÆ∞~°∞ â◊√„Hõ QÆ∞~°∞ Å |∞^èŒ â◊x ~åt JOâ◊ ~°q
â◊√„Hõ
ˆH`«∞ â◊x ‰õΩ[ QÆ∞~°∞ â◊x
~åÇ¨ï
[##HÍÅ QÆ∞~°∞ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö. ãÖ.0–7–06 ~ÀAÅ∞.
D *Ï`«H=õ ÚÖ’ (12) JkèÜ∂≥ QÆ=Ú K«H¯õ QÍ U~°Ê_»_O» , â◊√„Hõ QÆ∞~°∞Å∞ ˆH`«∞ QÆ∞Å~°∞ |∞^èŒ K«O„^Œ Å
K«O„^•`«∞Î 7,8 ™ê÷#=ÚÅÖ’ LO_»_»OK«∂_»=K«∞Û#∞. â◊√„‰õΩ_»∞ hK«Ö’ [##HÍÅ â◊√„Hõ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö. ãÖ.1–9–26 ~ÀAÅ∞.
L#flÑ¨Ê\˜H˜ #"åOâ◊Ö’ q∞„`«#"åOâ◊Ö’ LO_»_»OKÕ hK«ÉèíOQÆ=∞=fi_»O D *Ï`«Hõ=Ú „á⁄Ñ¶¨ã¨~ü.a.ã¨∂~°º<å~åÜ«∞}~å=Ù QÍi `«O„_çk. D
[iyOk. D *Ï`«‰õΩÅ∞ â◊√„Hõ =∞Ç¨^Œâ◊Ö’ J`«ºO`« ã¨=∞~°÷=O`«∞_»x *Ï`«H=õ ÚÖ’ <åÅ∞QÆ∞ Hˆ O„^Œ=ÚÅO^Œ∞ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ LO_»_O» K«∂_»=K«∞Û#∞.
¿Ñ~°∞ Hõey ~å[H©Ü«∞~°OQÆOÖ’ „Ñ¨=ÚY∞Å∞QÍ ¿Ñ~°∞ QÍOKå~°∞. P`«‡ Q“~°==Ú Hõey# "å~°∞ k"å<£™ê÷~Ú L#fl`À^ÀºQÆ=Ú JO`ÕHÍHõ
8. K«`«∞™êûQÆ~°Ü≥∂QÆ=Ú Ü≥∂yQÍ, Zxq∞k ÉèÏ+¨Å∞ `≥eã≤# ÑÖ_ç`«∞xQÍ H©iÎ á⁄O^•~°∞.
x~°fiK#« O–<åÅ∞QÆ∞ Hˆ O„^Œ=ÚÅO^Œ∞ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#flÑÙ¨ _∞» DÜ≥∂QÆ=Ú Ñ¨_∞» `«∞Ok.
9. =ã¨∞=∞u Ü≥∂QÆ=Ú
Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ Ñ¨Ù\˜#ì "å~°∞ Q“~°==Ú,„Ñ¨É∞íè ã¨=∂# x~°fiK#« O–â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅxfl K«O„^•`«∞Î ÖË^• ÅQÍfl`∞« Î LÑ¨KÜ
« ∞« ™ê÷#
H©i,Î n~å…ÜÚ« ~åÌÜ∞« =Ú, ãÖ`å#™œYº=Ú, K«H¯õ x P~ÀQÆº=Ú Hõey <åÅ∞QÆ∞ =ÚÅÖ’ (3,6,10,11) LO_»QÍ U~°Ê_ç# Ü≥∂QÆ=Ú =ã¨∞=∞u Ü≥∂QÆ=∞#
ã¨=Ú„^Œ „áêO`«=ÚÅO^Œ∞ ãÖKå~°=Ú KÕÜ«Ú "å~°QÆ∞^Œ∞~°∞. |_»∞#∞.
q=~°} – „áê=∂}˜Hõ =K«<å#∞™ê~°O ''ˆHO„^Œã¨÷u|Åã¨∞ºÇ¨ïÇ¨ï—— Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# *Ï`«‰õΩÅ∞ Z=fiiÃÑ·<å
J#QÍ Hˆ O„^Œ=ÚÅO^Œ∞#fl „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ *Ï`«H=õ Ú#‰õΩ |Å=Ú Hõey™êÎ~Ú. P^è•~° Ñ¨_‰» Ωõ O_® ã¨fiÜ∞« OHõ$+≤`À qâı+¨ ãÖÑ¨^ÅŒ #∞ á⁄O^Œ∞"å~°Q∞Æ ^Œ∞~°∞.
<åÅ∞QÆ∞ ˆHO„^Œ=ÚÅO^Œ∞#fl „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ Éèí=<åxH˜ <åÅ∞QÆ∞ QÀ_»Å=Öˇ q=~°}–=ã¨∞=∞u Ü≥∂QÆ=Ú qâı+¨ãÖÑ¨^ŒÅ#∞ =∂„`«"Õ∞ Hõeyã¨∞ÎO
|ÖÏxfl Hõey™êÎ~Ú. ^Œx =∂„`«"Õ∞ K≥Ñ¨Ê_»O [iyOk. K«O„^Œ∞x#∞O_ç =ã¨∞=∞u Ü≥∂QÆ=Ú
J~Ú`Õ ÃÑ#· `≥eÜ«∞KÕÜ∞« |_ç# ã¨∂„`åxfl Ü«∞^è•„Ñ¨HÍ~°O J#fi~ÚOK«« U~°Ê_»_O» HõO>Ë ÅQÍfl`∞« Î D Ü≥∂QÆ"∞Õ ~°Ê_ç# K«H¯õ x Ñ¶e¨ `åÅ#∞ Hõeyã¨∞OÎ k.
ÖË=Ú.10Ö’L#fl „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ 7L#fl „QÆÇ¨Ï=ÚÅHõO>Ë |Å"≥∞ÿ#q, ã¨Ñ¨Î ~Ô O_»∞ â◊√Éèí „QÆÇÏ¨ =ÚÅ=Å¡ `«‰Ωõ ¯= ãÖÑ¨^ÅŒ #∞, XˆH „QÆÇÏ¨ =Ú=Å¡ ™ê^è~Œ }°
=∞OÖ’ „QÆÇ¨Å∞ K«`«∞~°úOÖ’ HõO>Ë, K«`«∞~°÷OÖ’ „QÆÇ¨Å∞ ÅQÆflOÖ’ HõO>Ë Ñ¶ë`åÅ∞ U~°Ê_» `å~Ú. LÑ¨K«Ü«∞=ÚÅO^Œ∞#fl „QÆÇ¨Å‰õΩ P ™ê÷#=ÚÅ∞
(q∞#Ç¨~ÚOÑ¨Ù`À) |Å"≥∞#ÿ q. JO`ÕHÍ‰õΩO_® D Hˆ O„^Œ=ÚÅ∞ â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ LK«ÛHˆ „∆ `«"∞≥ #ÿ , D Ü≥∂QÆ=Ú =∞iO`« „Ñ¨|Å"≥∞#ÿ Ñ¶e¨ `åÅ#∞ Hõeyã¨∞OÎ k.
™ê÷#=ÚÖˇ#· P „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ áêÑ¨ÙÅ∞ J=Ù`å~°∞. HÍ=Ù<å â◊√ÉèÏâ◊√Éèxí ~°Ü ‚ ∞« O K«O„^Œ∞x#∞O_ç D Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»∞`«∞#flÑÙ¨ _»∞ <åÅ∞QÆ∞ #O^Œ∞ HÍ‰õΩO_®
KÕã≤ Ñ¶ë`åÅ#∞ x~°‚~ÚOK«=Åã≤=ã¨∞ÎOk. K«`«∞™êûQÆ~°Ü≥∂QÆ=Ú PiúHõ Hˆ =Å=Ú =¸_»∞ LÑ¨KÜ « ∞« ™ê÷#=Ú ÅO^Œ∞ =∂„`«"∞Õ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ LO_»_O»
ÑïÑ¨Ù+≤ìx =∞Oz ¿Ñ~°∞#∞ Hõeyã¨∞ÎO^Õ HÍx „Ñ¨Éèí∞=ÙÅ∞ ÖË^• `«`«û=∂# ãÖÉèíq™ÈÎOk. D q+¨Ü«∞OÖ’ „áê=∂}˜Hõ „QÆO^ä•Å∞ Z@∞=O\˜ K«~°Û#∞
Ñ¨^Œqx HõÅyOK«ÖË^Œx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. KÕÜ∞« Hõ áÈ=_»O QÆ=∞xOK«=K«∞Û#∞. =~åÇ¨Ïq∞Ç≤Ï~°∞x L^ÕâÌ O◊ Ö’ q∞ye#
Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ `åq∞KÕÛ Ñ¶ë`åÅ#∞ HõÅ∞QÆKÕÜ«∞_»OÖ’ |ÅÇ‘Ï#∞Öˇ·<å q=~°}–K«O„^Œ∞_»∞ |ÅÇ‘Ï#∞_≥·<å ÖË^• |∞^èŒ∞_»∞ áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÅ`À
=ã¨∞=∞u Ü≥∂QÆ=Ú ZÑ¨C_»∞ Ñ¶ë`åÅ#∞ ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ Hõeyã¨∞ÎO^Œx HõÅã≤<å D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ K≥ÑÊ¨ |_ç# PHõ~¬° }Ü © ∞« "≥∞#ÿ ~°∂Ñ¨=Ú U~°Ê_»^∞Œ .
q=iOK«_O» [iyOk. D Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ ÑïjeOKÕ =ÚO^Œ∞ qq^èHŒ À}Ï J~Ú`Õ D Ü≥∂QÆ=Ú J^Œ$+¨=ì Ú#∞ HõeyOz Q“~°==Ú, JkèHÍ~°=ÚÅ#∞
ÅÖ’ |ÖÏ|Å=ÚÅ#∞ x~°‚~ÚOz Ñ¶ë`åÅ#∞ `≥eÜ«∞KÕÜ«∂e. K«Hõ¯\˜ Hõey™êÎ~Ú. ~å[ ÅHõ} ∆ =ÚÅ∞QÍ K≥ÑÊ¨ |_ç# huxÜ«∞=∂Å∞ „Ñ¨É∞íè =ÙÅ‰õΩ
=ã¨∞=∞uÜ≥∂QÆO KåÖÏJ~°∞^Œ∞QÍ U~°Ê_»∞`«∞Ok. â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl J=ã¨~"° ∞Õ HÍx, „Ñ¨É∞íè =Ù ÅO^Œ~∞° ‰õΩ D ÅHõ}∆ =ÚÅ∞ LO_®Åx xÜ«∞=∞=Ú
LÑ¨KÜ « ∞« ™ê÷#=ÚÅÖ’ LO_»_O» ZÑ¨C_ÀHÍx ãÖÉèqí OK«^∞Œ . XHõ"àÕ ◊ â◊√Éèí ÖË^Œ∞. XH˘Hõ¯™êi J^Œ$+¨ìHÍ~°Hõ"≥∞ÿ#q ^Œ∞~åâ◊ÅHõ∆}ÏÅ∞QÍ HõxÑ≤OK«
„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ LÑ¨K«Ü«∞™ê÷#=ÚÅÖ’ L<åfl "åi`À q∞ye# áêÑ¨„QÆÇ¨Ï =K«∞Û#∞.
=ÚÅÖ’ Z=Ô~·##∞ Hõeã≤ LO_Õ J=HÍâ◊=Ú LOk. *Ï`«H=õ Ú 1 D ~å[ÅHõ}∆ Ü≥∂QÆ=Ú#‰õΩ K«H¯õ x L^•Ç¨Ï~°}QÍ K≥ÑÊ¨
*Ï`«Hõ=Ú 14.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 31–10–1915 ~å„u QÆO.07.00. =K«∞Û#∞. QÆ∞~°∞,â◊√„Hõ, |∞^èŒ, K«O„^Œ∞Å∞ ˆHO„^Œ=ÚÅO^Œ∞#fl#∞ K«O„^Œ∞x`À
(ZÖò.Z"£∞.\˜) 310L27, 740`«∂ 26 I. â◊xHõÅ=_»O, â◊x „Ñ¨ÉèÏ==Ú ÅQÆfl=Ú, K«O„^Œ∞ÅÃÑ· Z‰õΩ¯=ÙQÍ LO_»∞@KÕ
Å â◊x â◊x QÆâ◊∞√~°„Hõ∞ âßs~°Hõ ~°∂Ñ¨=Ú q∞#Ç¨ q∞ye# ÅHõ}∆ ÏÅxfl D *Ï`«H=õ ÚÖ’ „Ñ¨`º« HõO∆ QÍ
HõxÑ≤OKå~Ú.
QÆ∞~°∞ K«O„^Œ ~åÇ¨ï
‰õΩ[ ~°q 11. =OK«# KÀ~° cèu Ü≥∂QÆ=Ú
~åt ˆH`«∞ JOâ◊
~åÇ¨ï K«O„^Œ x~°fiK#« O–ÅQÆfl=Ú#O^Œ∞ XHõ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =Ú, QÆ∞o‰õΩx HÀ}ã≤u÷ ÖË^•
‰õΩ[
ˆH`«∞ QÆ∞o‰õΩ_»∞ ˆHO„^ŒHÀ}ÏkèÑ¨`«∞ÅÖ’ HõÅ~ÚHõ, ÖË^• ÅQÍflkèÑü ~åÇ¨ï,â◊x,
~°q |∞^èŒ Å |∞^èŒ
â◊√„Hõ ˆH`«∞=ÙÅ`À HõÅã≤##∞ D=OK«# KÀ~°cèu Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»∞`«∞Ok.
[##HÍÅ QÆ∞~°∞ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö. ãÖ.0–7–06 ~ÀAÅ∞. Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞, W`«~°∞Å#∞ `«=∞
ÃÑ· *Ï`«H=õ ÚÖ’ (14),3,6,10 ™ê÷#=ÚÅO^Œ∞ K«O„^Œ,â◊√„Hõ,QÆ∞~°∞Å=Å¡ K«∂@∞ì L#fl"åix #=∞‡x"åÔ~· LO\Ï~°∞. *Ï`«‰õΩÅ∞ `å=Ú "≥∂ã¨áÈ`«∞
=ã¨∞=∞uÜ≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»_O» K«∂_»=K«∞Û#∞. D =¸_»∞ „QÆÇÏ¨ =ÚÅÖ’#∞ #fl@∞¡, =OK«#‰õΩ QÆ∞~“`«∞#fl@∞¡, ^˘OQÆÅÉèíÜ«∞=Ú#fl@∞¡ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞
â◊√„‰õΩx ã≤u÷ |Å=Ú Hõey LO_»_O» KÕ â◊√„Hõ=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’x, W`«~° „QÆÇÏ¨ =ÚÅ `«∞O\Ï~°∞.
^Œâ◊ÅÖ’ â◊√„‰õΩx JO`«~°Ìâ◊Å∞ qâı+¨Ñ¶ë`åÅ#∞ HõÅ∞QÆKÕã≤Ok. WO`«‰õΩ q=~°}–D Ü≥∂QÆ=Ú#∞ gKå~°}KÕ¿ãÎ =¸_»∞ ~°H=õ ÚÅ∞QÍ U~°Ê_»∞
=ÚO^Œ∞ K≥Ñ≤Ê#@∞¡ <åÅ∞QÆ∞ LÑ¨K«Ü«∞ ™ê÷#=ÚÅ∞ ˆH=ÅO â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=Ú `«∞#fl@∞¡ `≥Å∞™ÈÎOk. Jq
Å`À ‰õÄ_ç# ãÖÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ# =ã¨∞=∞uÜ≥∂QÆ=Ú ZHõ¯_» Hõ#|_»HõáÈ=_»O (1) ÅQÆfl=∞O^Œ∞ XHõ áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=Ú QÆ∞o‰õΩ_»∞ 5,9ÅÖ’ ZHõ¯_≥·<å
QÆ=∞xOK«^Œy# q+¨Ü«∞=Ú. LO_»_»O.
(2) QÆ∞o‰õΩ_»∞ 1,4,57,9,10 JkèÑ¨`«∞ÅÖ’ Z=fii`À HõÅã≤##∞,
10. ~å[ÅHõ∆} Ü≥∂QÆ=Ú (3) ÅQÍflkèÑü ~åÇ¨ï,â◊x,ˆH`«∞=ÙÅÖ’ Z=fii`À HõÅã≤##∞.
x~°fiK#« O–QÆ∞~°∞, â◊√„Hõ, |∞^è,Œ K«O„^Œ∞Å∞ ÅQÆfl=Ú#O^Œ∞ ÖË^• U^≥<· å ÃÑ#· `≥eÜ«∞KÕã#≤ q^èOŒ QÍ LO>Ë "å~°∞ "≥∂ã¨áÈ=_»O, ^˘OQÆ`#« =Ú,
ˆHO„^Œ=Ú ÅO^Œ∞ LO_»QÍ U~°Ê_Õ Ü≥∂QÆ=Ú. =OK«#=O\˜ ÉèíÜ«∞=ÚÖË HÍ‰õΩO_® =ã¨∞ÎÑ¨~°OQÍ #+¨ì=ÚÅ∞ U~°Ê_»∞
Ñ¶ë`«=Ú– D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ JHõ~°¬}©Ü«∞"≥∞ÿ# `«∞<åfl~Ú. DÜ≥∂QÆ=Ú U^Àq^èOŒ QÍ JO^Œi *Ï`«H=õ ÚÅÖ’ HõxÑ≤ã∞¨ OÎ ^Œ<Õ
~°∂Ñ¨=Ú, J<ÕHõ =∞Oz QÆ∞}=ÚÅ∞ Hõey L`«=Î ÚÅ<Õ ¿Ñ~°∞ Hõey LO^Œ∞~°∞. K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. JO^Œ~°∞ U^ÀHõã¨=∞Ü«∞OÖ’ Z=~À XHõiKÕuÖ’ "≥∂ã¨
áÈ`«∂<Õ LO\Ï=Ú.D<å\˜ ™êOÑ¶≤∞Hõ rq`«OÖ’ "åºáê~°ã¨∞ÎÅ∞ Z=iHÀ 12. â◊Hõ@ Ü≥∂QÆ=Ú
^ŒH¯õ =Åã≤# Ñ¶e¨ `åÅ#∞ "å~°∞ J#Éèqí ã¨∞OÎ _»_O» , ^•i„^Œº=ÚKÕ ^˘OQÆ`<« å x~°fiK«#O–QÆ∞~°∞x#∞O_ç 6,8,12™ê÷#=ÚÅO^Œ∞ K«O„^Œ∞_»∞ LO_»QÍ
xH˜ áêÅÊ_ç tHõ∆Å#∞ÉèíqOK«_»O, WHõ"≥∂ã¨=∞<Õk ÖË‰õΩO_® rq`«"Õ∞ ÖËHõ U~°Ê_Õ Ü≥∂QÆ=Ú â◊Hõ@Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
áÈ=_»O [~°∞QÆ∞`ÀOk. `≥e"≥#· "å~°#∞‰õΩ<Õ „Ñü"å~°∞ J<ÕHõ #∂`«# Ñ¨^`úŒ ∞« Ñ¶e¨ `«=Ú–D Ü≥∂QÆ=Ú Ñ¨\#ì˜ *Ï`«‰Ωõ Å∞ ^Œ∞~°^$Œ +¨=ì O`«∞Å∞QÍ K≥ÑÊ¨
ÅÖ’ „Ñ¨[Å#∞ "≥∂ãÖ KÕÜ«∞_»O K«∂ã¨∞Î<Õ=Ù<åfl=Ú. =~°Î‰õΩÅ∞ `«=∞ H˘#∞ |_ç##∞ H˘xfl ãÖ^Œ~ƒ° =ù ÚÅÖ’ á⁄Q˘@∞ì‰Ωõ #flq uiy á⁄O^Œ∞^Œ∞~°x K≥ÑÊ¨
QÀÅ∞^•~°∞Å#∞ "≥∂ãÖ KÕÜ«∞_»O, ÖÏÜ«∞~°∞¡ J<ÕHõ "≥∂™êÅ∞ KÕã¨∞Î<åfl~°<Õ |_çOk. ^è#Œ Ç‘Ï#`«, Jxfl\Ï Ö’Ñ¨=Ú, Hõ+=ì¨ ÚÅ∞ Hõey LO^Œ∞~°∞."≥ÚO_ç
"å~°ÎÅ∞ `«~°K«∞ qO@∂O_»_»O, "≥·^Œ∞ºÅ∞ JHõ¯~°ÖËx Ñ¨sHõ∆Å∞ KÕ~ÚOz Ñ¨@∞ì^ŒÅ =∞iÜ«Ú |O^èŒ∞=ÙÅKÕ ^Õfi+≤OÑ¨|_»∞^Œ∞~°∞.
"≥∂ãÖ KÕÜ∞« _»O W=xfl „Ñü~ÀA „Ñü"åiH˜ Z^Œ∞~“`«∞#fl J#∞Éè=í =ÚÖË. q=~°}–„áêp<åKå~°∞ºÅO^Œ~∞° DÜ≥∂QÆ=Ú#∞ ^Œ∞~ÀºQÆ=ÚQÍ `≥eÜ«∞
QÆ∞o‰õΩ_»∞ â◊xÜ≥ÚHõ¯ Ñ¨Ù„`«∞_»∞. *Ï`«Hõ=ÚÖ’ QÆ∞o‰õΩx *Ï„QÆ`«ÎQÍ KÕã#≤ , D Ü≥∂QÆ=Ú#∞ aè#flOQÍ x~°fizOKå~°∞. Ñ¨~åâ◊~° =~åÇ¨Ïq∞Ç≤Ï~°∞
ÑïjeOz x~°‚~ÚOK«=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. ÃÑ· Ü≥∂QÆ=Ú#∞ „Ñ¨`ÕºHÕz ÃÑ^ŒÌ Å#∞ J#∞ãïOz „QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl ÅQÆfl,ã¨Ñ¨Î=∞™ê÷#=ÚÅO^Œ∞ LO_»QÍ Jk
Z`«∞Î# "≥∂ã¨áÈ`«∞#fl "åix J#∞ãïOz `≥eÜ«∞KÕÜ«∞|_ç#k. nxx â◊H@õ Ü≥∂QÆ=∞x `≥eÜ«∞KÕÜ∞« |_çOk. „á⁄Ñ¶ã¨ ~¨ ü ã¨∂~°º<å~åÜ«∞}~å=ÙQÍi
*Ï„QÆ`QÎ« Í *Ï`«H=õ ÚÅÖ’ L#fl Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ ÑïjeOz ÃÑ· Ü≥∂QÆ=Ú#∞ L^ÕÌâ◊OÖ’ ã¨ÑÎ̈=∞ ™ê÷#O U HÍ~°}OKÕ fã¨∞HÀ|_ç#k J<Õ J#∞=∂<åxfl
qKå~°} KÕÜ«∞=Åã≤ LO@∞Ok.
*Ï`«Hõ=Ú 15. Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 29–07–1909 ã¨∂~Àº^ŒÜ«∂k
Ñ¶¨∞.01.15. 170L0, 770`«∂0 I.
ÃÑ· *Ï`«Hõ=Ú(15) qz„`«"≥∞ÿ# =ºH˜Îk. ÅQÍflkèÑü hK«Ö’ ˆH`«∞=Ù`À
=ºHõÎO KÕÜ«∞_»O [iyOk. nxH˜ =ºuiHõÎOQÍ J`«ºO`« â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï"≥∞ÿ#
QÆ∞~°∞_»∞ K«O„^•`«∞Î 3 „Ñ¨^•è #"≥∞#ÿ ^Œ∞™ê÷#=ÚÅÖ’ LO_»_O» , ÉèÏQÆºÇ‘Ï#`«‰Ωõ
¿ÇÏ`«∞=Ùx K≥Ñ¨Ê|_»_»O ã¨¿ÇÏ`«∞Hõ=∞x `≥Å∞™ÈÎOk. nxx QÆ∞iOz aè#fl
ã¨∂K«#Å∞ D „HÕkq^èŒOQÍ L<åfl~Ú.
HõÅã≤ ~åÇ¨ï=ÙKÕ K«∂_»|_»_O» [iyOk.ÅQÆfl=ÚÖ’ ~°qã≤u÷ . D*Ï`«‰Ωõ Å∞ WO`«=~°‰õΩ qâı+¨ãÖYºÖ’ â◊Hõ@Ü≥∂QÆ *Ï`«Hõ=ÚÅ#∞ ÑïjeOz
ZÑ¨C_»∞ `«=∞#∞ JO^Œ~°∞ "≥∂ãÖ KÕÜ«∂Å#∞‰õΩO@∞<åfl~°x,"≥∂ãÿOKÕ <Õ#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#flk "åã¨Î=OÖ’ U *Ï`«‰õΩÅ∞ J#∞‰õΩ#flO`« ^•i„^Œº=Ú
„Ñ¨Ü«∞`«flO KÕã¨∞Î#fl@∞¡ `«ÅOKÕ"å~°∞. D HÍ~°}=ÚÅKÕ ã¨∞xfl`«=∞#ã¨∞¯Öˇ· J#∞ÉèíqOK«_»O ÖË^Œ∞."åi"åi PiúHõ Ñïã≤÷`«∞Å ^Œ$ëêì º ™ê=∂#ºOQÍ<Õ
ZÑ¨C_»∞ U^ÀHõ PO^Àà◊#`À Ju *Ï„QÆ`«ÎÑ¨~°∞Öˇ· LO_Õ"å~°∞. g~°∞ W`«~°∞ L#fl@∞¡ `≥Å∞™ÈÎOk. <Õ#∞ ÑïjeOz# â◊√„Hõ<å_ô J<Õ „QÆO^ä=Œ ÚÖ’ â◊H@ õ
ÅÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ ç „|uH˜<å, JO^Œ~∞° giÃÑ<· Õ P^è•~°Ñ_¨ ∞» `«∞<åfl~<° Õ „ÉèÏOuÖ’ Ü≥∂QÆ=Ú# [x‡Oz# ZÅ¡Ñ¨C_»∞ (`«~°K«∞QÍ) J^Œ$+¨ì ÉèíOQÆ=∞=Ù`«∞O^Œx
rqOKÕ"å~°∞. K≥ÑÊ¨ |_»∞`«∂ ''â◊H@õ Ü≥∂QÆ*Ï`«ãº¨ Ü≥∂QÀ ÉèOí QÆO Ñ¨^ÑÕ ^¨ —Õ —. QÀKå~°=ÚÖ’
‰õΩ[ â◊x ~åÇ¨ï â◊x „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ 6,8,12 ™ê÷#=ÚÅÖ’ ãÖK«iã¨∞Î#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’#∞ J^Õ
â◊√„Hõ
Å ~åÇ¨ï
q^èŒOQÍ QÀKå~° K«O„^Œ∞_»∞ QÆ∞~°∞x #∞O_ç 6,8,12 ™ê÷#=ÚÅ #∞O_ç
~°q K«O„^Œ ãÖK«iã¨∞#Î fl HÍÅ=ÚÖ’#∞ â◊H@õ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞ J#∞Éè=í =ÚÖ’H˜
~åt |∞^èŒ
JOâ◊ =™êÎÜ«∞x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
QÆ∞~°∞ ˆH`«∞
â◊√„Hõ ÃÑ#· `≥eÜ«∞KÕã#≤ HÍ~°}=ÚÅ#∞ ÑïjeOz# g∞^Œ@ QÆ∞~°∞x #∞O_ç
K«O„^Œ Å ~°q ‰õΩ[ |∞^èŒ
ˆH`«∞ QÆ∞~°∞ K«O„^Œ∞_»∞ 6,8,12™ê÷#=ÚÅO^Œ∞#flÑ¨Ù_»∞ U~°Ê_»∞`ÀO^Œx `≥Å∞™ÈÎOk.
[##HÍÅ |∞^èŒ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö. ãÖ.6–6–16 ~ÀAÅ∞. ™ê^èŒ~°}OQÍ U „QÆÇ¨Ï"≥∞ÿ# =∞~˘Hõ „QÆÇ¨xH˜ 6Ö’ LO^ŒO>Ë P=`«Å
„QÆÇ¨Ï=Ú#∞O_ç 8Ö’ L#fl@∞¡ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
13. J=∞Å Ü≥∂QÆ=Ú D *Ï`«Hõ=ÚÖ’(16) J=∞ÖÏ Ü≥∂QÆ=Ú#∞ ã¨∞Å∞=ÙQÍ QÆ∞iÎOK«
x~°fiK«#O – ÅQÆfl=Ú ÖË^• K«O„^Œ∞x #∞O_ç ^Œâ◊=∞™ê÷#=Ú#O^Œ∞ =K«∞Û#∞. ÅQÍfl`«∞Î ^Œâ◊=∞OÖ’ QÆ∞~°∞, |∞^èŒ∞Å ã≤÷u U~°Ê_»_»O`À J=∞ÖÏ
â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=Ú LO_»QÍ U~°Ê_Õ Ü≥∂QÆ=Ú#∞ J=∞ÅÜ≥∂QÆ=Ú JO\Ï~°∞. Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_ç#k.
Ñ¶ë`«=Ú – D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# H©iÎ Q“~°==ÚÅ∞ Hõey *Ï`«Hõ=Ú 17.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 07–09–1904 =∞^•ºÇ¨ÏflO QÆO.
LO^Œ∞~°∞. =∞K«ÛÖËx =ºH˜Î`«fi=Ú`À Jaè=$kúHõ~°"≥∞ÿ# rq`«=Ú Hõey 12.21.(ZÖò. Z"£∞.\˜) 180L54, 620`«∂ 46 I.
LO\Ï~°∞. QÆ∞~°∞ |∞^èŒ QÆ∞~°∞
q=~°}–U Ü≥∂QÆ=Ú<≥·<å qKå~°}KÕ¿ãÑ¨C_»∞ P Ü≥∂QÆ=Ú#∞
HõeyOKÕ „QÆÇÏ¨ =ÚÜ≥ÚHõ¯ |Å=Ú#∞,á⁄O^Õ ^Œ$+¨µÅì #∞ ÑïjeOz qKå~°} ‰õΩ[
ˆH`«∞ K«O„^Œ ‰õΩ[
KÕÜ«∞=Åã≤ LO@∞Ok. Uk U"≥∞ÿ<å ÅQÆfl=Ú ÖË^• K«O„^Œ∞x #∞O_ç ~åt JOâ◊ Å
~°q â◊x
^Œâ◊=∞™ê÷#=ÚÖ’ â◊√Éèí „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞#flÑ¨Ù_»∞ Jk J=∞ÖÜ≥∂QÆ=Ú J=Ù â◊x ~åÇ¨ï
`«∞Ok. ^Œâ=◊ ∞OÖ’L#fl „QÆÇÏ¨ =Ú áêÑ¨„QÆÇÏ¨ "≥∞#ÿ D Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»^<Œ Õ Å |∞^èŒ K«O„^Œ ~°q
K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. nx QÆ∞iOz q=iã¨∂Î ''L^Œº`ü WO^Œ∞`À"åÑ≤ U„QÆÇÏ¨ ^Œâ=◊ ∞ â◊√„Hõ ~åÇ¨ï
ã≤`÷ « `Õ ã¨~ˆ fi J~°„÷ Ñ¨^•*ËÜ
˝ ∞« ã¨fi ^Œâßã¨∞ Ü«∞`Àk^äŒ —— J#QÍ U „QÆÇ¨Ï"≥∞ÿ#
ÅQÆfl=Ú#∞O_ç ÖË^• K«O„^Œ∞x#∞O_ç ^Œâ=◊ ∞™ê÷#=ÚÖ’ L#flÑÙ¨ _»∞ P „QÆÇÏ¨
^ŒâÖ◊ ’ qâı+¨ ™œYº=ÚÅ∞ ãÖÑ¨^ÅŒ ∞ Hõey™êÎ~∞° .P „QÆÇÏ¨ =Ú áêÑ¨„QÆÇÏ¨ "≥∞#ÿ
Wq Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`åÜ«∞x K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. J=∞Å J#QÍ ã¨fiKÛ«è "≥∞#ÿ k,
[##HÍÅ â◊√„Hõ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö. ãÖ.6–11–03 ~ÀAÅ∞.
D *Ï`«Hõ=Ú#O^Œ∞ (17) ÅQÍfl`«∞Î ^Œâ◊=∞™ê÷#=ÚÖ’ |∞^èŒ,â◊√„‰õΩÅ
ã≤u÷ , K«O„^•`«∞Î ^Œâ=◊ ∞OÖ’ QÆ∞~°∞x ã≤u÷ U~°Ê_ç J=∞ÅÜ≥∂QÆ=Ú U~°Ê_ç#k.
D *Ï`«‰Ωõ Å∞ „Ñ¨É∞íè `«fiOÖ’ L#fl`À^ÀºQÆ∞Å∞ P`«‡qâßfiã=¨ Ú, „Ñ¨*Ï„âıÜ∞« ã¨∞û
D ™ê÷#=ÚÖ’ â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=Ú#flÑ¨Ù_»∞ <åºÜ«∞=∂~°æ=ÚÖ’ ãÖÑ¨^ŒÅ∞ HÀˆ~ <≥·[O, =∞Oz`«#=Ú Hõey L#fl"å~°∞QÍ ¿Ñ~°∞QÍOKå~°∞. J=∞Å
LO\ÏÜ«∞x K≥ÑÊ¨ |_çOk. áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =Ú L#flÑÙ¨ _»∞ P „QÆÇÏ¨ HÍ~°H`õ fi« =ÚÅ#∞ Ü≥∂QÍxH˜ HÍ~°‰Ωõ _»∞QÍ â◊√„‰õΩ_»∞ qâı+"¨ ∞≥ #ÿ â◊√ÉèÑí e¨¶ `åÅ#∞ HõeyOKå~°∞.
|\˜ì ãÖÑ¨^ŒÅ∞, H©iÎx Hõey™êÎ~°∞. 14. Ñ¨~°fi`« Ü≥∂QÆ=Ú
*Ï`«H=õ Ú 16.Ñ¨Ù\˜#ì `Õk12–02–1856 =∞^•ºÇ¨ÏflO.12.21.(ZÖò.
Z"£∞.\˜) 180L0, 840`«∂ 0 I. x~°fiK«#O–â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ ˆHO„^Œ=ÚÅO^Œ∞, +¨ëêª+¨ìHõ=ÚÅ∞ „QÆÇ¨Ï
=i˚`«=ÚÅ∞ ÖË^• â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=ÚÅ`À ‰õÄ_ç#Ñ¨Ù_»∞ U~°Ê_Õ Ü≥∂QÆ=Ú#∞
K«O„^Œ Å â◊x QÆ∞~°∞ Å ~åÇ¨ï Ñ¨~°fi`«Ü≥∂QÆ=Ú JO^Œ∞~°∞.
~åÇ¨ï
~°q|∞^èŒ Ñ¶ë`«=Ú– DÜ≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ MÏºu, ãÖÑ¨^ŒÅ∞,
QÆ∞~°∞ ~åt JOâ◊
^•#QÆ∞}O, =∞Oz`«#=Ú, „QÍ=∞=ÚÅ‰õΩ,Ñ¨Ù~°∞=ÚÅ‰õΩ JkèÑ`¨ ∞« ÅQÆ∞^Œ∞~°∞.
|∞^èŒ q=~°}–H˘O^Œ~°∞ PKå~°∞ºÅ L^ÕÌâ◊OÖ’ ÅQÍflkèÑü, =ºÜ«∂kèÑü
‰õΩ[ ~°q
‰õΩ[
Ñ¨~ã° Ê¨ ~° Hˆ O„^Œ=ÚÅO^Œ∞#fl Jk Ñ¨~fi° `Ü
« ∂≥ QÆ=ÚQÍ K≥ÑÊ¨ |_çOk. g\˜#xfl
â◊√„Hõ ˆH`«∞ ˆH`«∞ â◊√„Hõ â◊x \˜x Ñïje¿ãÎ =¸_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ D Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»∞`«∞#fl@∞¡ `≥Å∞™ÈÎOk.
K«O„^Œ
(1) â◊√Éè∞í Å∞ Hˆ O„^Œ=ÚÅO^Œ∞, 6,8™ê÷#=ÚÅ∞ „QÆÇÏ¨ =i˚`=« ÚÖˇ#· #∞,
[##HÍÅ â◊√„Hõ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö. ãÖ.6–11–03 ~ÀAÅ∞. (2) â◊√Éè∞í Å∞ Hˆ O„^Œ=ÚÅO^Œ∞O_»QÍ 6,8ÅO^Œ∞ â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl#∞,
(3) ÅQÍflkèÑü =ºÜ«∂kèÑü Ñ¨~°ã¨Ê~° ˆHO„^Œ=ÚÅO^Œ∞#flÑ¨Ù_»∞ Jk ^Œ∞O_ç ‰õΩAxKÕ K«∂_»|_ç# D Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»∞`«∞Ok. â◊√„‰õΩ_»∞ g∞#=Ú
J=∞ÅÜ≥∂QÆ=ÚQÍ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. J~Ú`Õ ‰õΩOÉèíÅQÆfl=Ú"åiH˜ ÃÑ·# #O^Œ∞, ‰õΩA_»∞ ^èŒ#ã¨∞û#O^Œ∞ K«Hõ¯x HõÇ¨à◊ Ü≥∂QÆ=ÚQÍ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
`≥eÜ«∞KÕã≤# ã¨∂„`«=ÚÅÖ’ 3=k =iÎOK«^Œ∞. ÅQÆfl =ºÜ«∂kèÑüQÍ â◊x *Ï`«H=õ Ú 1Ö’ K«`∞« ~°ú ÉèÏQÍºkèÑu¨ QÍ â◊√„‰õΩ_»∞ Hˆ O„^Œ=Ú#O^Œ∞O_»QÍ
J=fi_»O. 6,8™ê÷#=Ú ÅO^Œ∞ â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ LO_»_O» Hõ<åfl „QÆÇÏ¨ =i˚`« ÅQÍflkÑè u¨ K«`∞« ~°=ú ÚÖ’ |Å"≥∞#ÿ ã≤u÷ á⁄O^Œ_O» [iyOk. J~Ú`Õ QÆ∞~°∞_»∞
=ÚÖˇ· L#flÑ¨C_Õ â◊„`«∞=ÙÅ∞, |∞∞}ÏkÉèÏ^ŒÅ∞ ÖËx"å~°∞QÍ LO\Ï~°∞. ÅQÍflkèÑüx gH˜∆OK«_»OKÕ D Ü≥∂QÆ=ÚÃÑ· H˘O`« "Õ∞~° „Ñü‰õÄÅ"≥∞ÿ#k.
<å qt+¨ª"≥∞ÿ# P#∞Éèí=OÖ’ Ñ¨~°fi`«Ü≥∂QÆ=Ú q∞ye# Ü≥∂QÍÅ∞ 16. "Õt Ü≥∂QÆ=Ú
„Ñ¨ÉÏè q`«O KÕ¿ãO`« L#fl`Ü
« ∂≥ QÆ=Ú HÍ^Œ<Õ K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. Wk qâı+"¨ ∞≥ #ÿ
~å[H©Ü∂« kèHÍ~åxfl HõeyOK«Ö^Ë ∞Œ . lÖÏ¡ É’~°∞¤ ã¨É∞íè ºÅ∞QÍ, ÖË^• =ÚxûÑ¨Öò x~°fiK#« O–K«O„^Œ∞_»∞ HÍ‰õΩO_® W`«~° „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ ~°q#∞O_ç kfifÜ«∞
Hõg∞+¨#~°∞ =O\˜ Ñ¨^Œ=ÙÅ∞ á⁄O^Õ J=HÍâ◊=ÚÅ∞ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. J~Ú`Õ ™ê÷#=ÚÖ’ L#flÑ¨Ù_»∞ U~°Ê_Õ Ü≥∂QÆ=Ú Jk "ÕjÜ≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
Pi÷Hõ q+¨Ü∞« =ÚÖ’ =∂„`«=Ú ã¨=∞$kúQÍ ã¨∞YãÖÑ¨^ÅŒ ∞ Hõey LO\Ï~°x Ñ¶ë`«=Ú– D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ J^Œ$+¨ì=O`«∞Å∞ã¨
K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. ãÖ`À+¨=Ú,x*Ï~Úu,H©iÎ Hõey L#fl`«=~åæxH˜ K≥Ok#"å~°QÆ∞^Œ∞~°∞.
15. HõÇ¨à◊ Ü≥∂QÆ=Ú q=~°}–K«O„^Œ,~åÇ¨ï,ˆH`«∞=ÙÅ∞ =ÚQÆ∞æ~°∞ HÍ‰õΩO_® q∞ye#
x~°fiK#« O–K«`∞« ~°ú ÉèÏQÍºkèÑ`¨ ∞« Å∞ Ñ¨~ã° Ê¨ ~°=Ú Hˆ O„^Œ=ÚÅO^Œ∞O_»QÍ
ÅQÍflkè Ñü |Å=Ú Hõey L#flÑ¨Ù_»∞ Jk HõÇ¨à◊Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
Ñ¶e¨ `«=Ú– D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ Ñ¨Ù\˜#ì "å~°∞ ^è~·≥ º° =O`«∞Å∞, ã≤~÷ z° `«=Î Ú
„QÆÇÏ¨ =ÚÖˇ#· ‰õΩ[,|∞^è,Œ QÆ∞~°∞,â◊√„Hõ,â◊#∞Å∞– ~°q#∞O_ç kfifÜ«∞™ê÷#=ÚÖ’
L#flÑ¨Ù_»∞ "Õj Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»∞`«∞Ok. ~°q #∞O_ç kfifÜ«∞™ê÷#=ÚÖ’
áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞#flÑ¨Ù_»∞ áêÑ¨"ÕtÜ≥∂QÆ=∞x, â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞#flÑ¨Ù_»∞
HõÅ"å~°∞, z#fl Ãã·#º ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#‰õΩ JkèÑ¨`«∞Å∞ ÖË^• H˘xfl „QÍ=∞=Ú â◊√Éè"í tÕ Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»∞`«∞Ok. Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞ U "Õ∞~°‰Ωõ LO_Õk ~°qã≤u÷ ,
Å‰õΩ JkèHÍ~°∞Å∞QÍ LO^Œ∞~°∞. ~°q#∞O_ç kfifÜ«∞=ÚÖ’ L#fl „QÆÇÏ¨ =ÚÅ ã≤`÷ ∞« ÅÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ ç LO@∞Ok.
q=~°}–„Ñ¨ã¨∞Î`« Ñïã≤÷`«∞Å#∞ J#∞ãïOz *Ï`«‰õ=Ú#∞ qKå~°} ÃÑ·# `≥eÜ«∞KÕã≤# Ñ¶ë`«=ÚÅ∞ â◊√Éèí"Õã≤ Ü≥∂QÆ=Ú #‰õΩ K≥Ok#=x
KÕ¿ãÑ¨C_»∞ UÜ≥∂QÆ=Ú#∞ =∂@‰õΩ =∂@‰õΩ J#fi~ÚOK«_»O `≥eÜ«∞ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. nxH˜ =ºuˆ~Hõ"≥∞ÿ# Ñ¶ë`«=ÚÅ∞ áêÑ¨"ÕtÜ≥∂QÆ=Ú Ö’
KÕÜ«∞_»O Hõ+¨ì=∞<Õ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. HõÇ¨à◊Ü≥∂QÆ=Ú#∞ qKå~°} KÕ¿ãÑ¨C_»∞ J#∞Éèí==∞=Ù`å~Ú.
H˘O`« *Ï„QÆ`«ÎQÍ ÑïjeOz Ñ¶ë`«=ÚÅ∞ `≥eÜ«∞KÕÜ«∞=Åã≤ LO@∞Ok. ÅQÆfl=Ú Hõ~å¯@Hõ=Ú, ~°q LK«ÛÜ«∞O^Œ∞ â◊√„‰õΩ_»∞ =$+¨Éèí =∞O^Œ∞
HõÖˇHõì~°∞ ÖË^• `«Ç¨Ïã≤ÖÏÌ~°∞ =O\˜ JkèHÍi=^ŒÌ Ãã·#º=Ú ÖË^• áÈeã¨∞Å∞ L#flÑ¨Ù_»∞ ~°q,â◊√„‰õΩÅ∞ W^ŒÌ~°∞ |Å=Ú Hõey L#fl#∞, ~°q â◊√„‰õΩÅ∞
UãÖYºÖ’ LO\Ï~°∞, Wk U"Õ∞~°‰õΩ =iÎã¨∞ÎO^Œ<Õk qKåiOK«=Åã≤ LO Ñ¨~ã° Ê¨ ~°O â◊„`«∞=ÙÅ∞ J~Ú##∞ ~Ô O_»∞ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ =∞Ç¨^ŒâÅ◊ Ö’#∞ W`«~°
@∞Ok. „QÆÇÏ¨ =ÚÅ ^ŒâÅ◊ Ö’ JO`«~âÌ° Å◊ Ö’#∞ â◊√ÉèÑí e¨¶ `«=ÚÅ∞ U~°Ê_»`å~Ú. W^Õ
K«`∞« ~åúkÑè u¨ LK«ÛÖ’#∞ ÖË^• ã¨fiHˆ „∆ `«=Ú#O^Œ∞ LO_ç ÉèÏQÍºkèÑu¨ KÕ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ U^≥·<å áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=Ú JO>Ë L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ â◊x LO_≥<Õx
K«∂_»|_»_»O ÖË^• HõÅã≤##∞ HõÇ¨à◊Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. D Ô~O_»∞ â◊√Éèí Ñ¶e¨ `åÅ∞ qâı+O¨ QÍ `«Q∞Æ `æ å~Ú. W@∞=O\˜ q+¨Ü∞« =ÚÅ#∞ QÆ∞iÎOz
x~°fiK«#=ÚÅÖ’#∞ ÅQÆfl, K«`«∞~°ú ÉèÏQÍºkèÑ¨`«∞Å |Å=Ú =ÚYº"≥∞ÿ#k. *’ºu+¨µºÅ∞ `«^#Œ ∞QÆ∞}OQÍ Ñ¶e¨ `åÅ#∞ qKå~°} KÕÜ∞« =Åã≤ LO@∞Ok.
D HÍ~°}=ÚÅKÕ ‰õΩOÉèíÅQÆfl=Ú"åiH˜ Ô~O_»= x~°fiK«#OÖ’ K≥Ñ≤Ê#
ã¨∂„`«=Ú K«Hõ¯QÍ =iÎã¨∞ÎOk. ‰õΩOÉèíÅQÆfl=Ú"åiH˜ â◊√„‰õΩ_»∞ 4,9Å‰õΩ *Ï`«Hõ=Ú 18.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 8–08–1912 ~å„u.07.23.(ZÖò.
JkèÑüQÍ LKåÛ™ê÷#"≥∞ÿ# g∞#=Ú, ÖË^• ã¨fiˆH∆„`«"≥∞ÿ# =$+¨Éèí, `«∞Å ÅO Z"£∞.\˜) 130L0, 770`«∂ 34I.
~åÇ¨ï K«O„^Œ â◊x â◊√„Hõ q=~°}–ÃÑ#· `≥eÜ«∞KÕã#≤ D=¸_»∞ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ „Ñü*Ï`«H=õ ÚÖ’
â◊x U^À q^èŒOQÍ XHõ\’, Ô~O_À Ü≥∂QÍÅ∞ U~°Ê_»`å~Ú. |∞^èŒ∞_»∞ ZÑ¨C_»∞
Å ~°q ~°q ã¨∂~°∞ºxH˜ ^ŒQÆæ~°Ö’ LO_»_»O, XHõ"Õà◊ ~°q ~åâßºO`«=ÚÖ’ L#flÑ¨C_»∞
~åÇ¨ï
~åt ‰õΩ|∞^è
[ Œ JOâ◊ K«O„^Œ =ÚO^Œ∞~åtÖ’#∞ ÖË^• `«~∞° "å`« ~åtÖ’ LO_Õ J=HÍâ◊=ÚÅ∞ LO\Ï~Ú.
Å |∞^èŒ
â◊√„Hõ ˆH`«∞ J`«ºO`« ^Œ∂~°=Ú JO>Ë ~°q #∞O_ç 3,11™ê÷#=ÚÖ’ LO_»_»O ãÖÉèí
QÆ∞~°∞ ˆH`«∞ QÆ∞~°∞ ‰õΩ[ qã¨∞ÎOk. JO>Ë "åt "ÕtÜ≥∂QÆ=ÚÅÖ’ U^ÀHõÜ≥∂QÆ=Ú `«Ñ¨ÊHõ U~°Ê_»∞
`«∞Ok. D HÍ~°}=ÚÅKÕ "åt "Õt Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ ~å[Ü≥∂QÆ=ÚÅ`À
[##HÍÅ ‰õΩ[ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö. ãÖ.6–0–10 ~ÀAÅ∞. áÈÅÛ‰õÄ_»^Œ∞. Wk =ºH˜ÎÖ’ JÇ¨Ï=Ú ÃÑOK«_®xˆH ^ÀÇ¨Ï^ŒÑ¨_»`åÜ«∞x
D*Ï`«Hõ=Ú(18)Ö’ ÅQÆfl=Ú ‰õΩOÉèí=Ú. ~°q #∞O_ç kfifÜ«∞™ê÷# K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. XH˘Hõ¯™êi ™œ~°Ü∂≥ QÆ=ÚÅ∞ W`«~° ^è#Œ ÖË^• ~å[Ü≥∂QÆ=Ú
=ÚÖ’ ‰õΩ[, |∞^èŒ, â◊√„‰õΩÅã≤÷u "ÕtÜ≥∂QÆ=Ú#‰õΩ HÍ~°}"≥∞ÿOk. giÖ’ Å`À HõÅã≤áÈÜÕ∞ J=HÍâ◊=ÚÅ∞ LO_»_»O`À D Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ qâı+ÖQÍ
‰õΩA_»∞ |ÅÇ‘Ï#∞xQÍ 2Ö’ L#fl#∞ ~°qH˜ 29ÉèÏQÆÖ’ ^Œ∂~°OÖ’ LO_»_O» KÕ |ÅÑ¨_Õ J=HÍâ◊=Ú LO@∞Ok.
Hˆ =ÅO |∞^è,Œ â◊√„‰õΩÅ∞ Ü≥∂QÆHÍ~°‰Ωõ Å∞QÍ Z‰õΩ¯= „Ñ¨ÉÏè ==Ú Hõey LO_»_O»
[iyOk. D Ü≥∂QÆ=Ú ã¨Ñ¨Î=∞™ê÷#=ÚÃÑ· LO_»_»O`À ã¨Ñ¨Î=∞ÉèÏ"åxH˜ 19. Ç¨ÏOã¨ Ü≥∂QÆ=Ú
ãÖÉOkèOz# Jxfl q+¨Ü∂« ÅÖ’ qâı+Ü
17. "åã≤ Ü≥∂QÆ=Ú
¨ ∂≥ QÆ=Ú#∞ á⁄O^Œ_O» [iyOk.
x~°fiK«#O–K«O„^Œ∞_»∞ HÍ‰õΩO_® W`«~° „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ ~°q#∞O_ç =ºÜ«∞

x~°fiK«#O–ˆHO„^Œ=ÚÅO^Œ∞#fl QÆ∞~°∞xH˜ P™ê÷#=Ú ã¨fiˆH∆„`«=Ú ÖË^•
LK«Û ˆH∆„`«=ÚÖˇ·# Jk Ç¨ÏOã¨Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞– D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"åiH˜ áê^Œ=ÚÅÖ’
â◊OY=Ú, Ñ¨^Œ‡O =∞`«ûº=Ú, JO‰õΩâ◊=Ú =O\˜ QÆ∞~°∞ÎÅ∞ LO\Ï~Ú.
™ê÷#=ÚÖ’(12Ö’)L#flÑÙ¨ _»∞U~°Ê_ÕÜ∂≥ QÆ=ÚJk"åã≤Ü∂≥ QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. ã¨∞O^Œ~°"≥∞ÿ# ^ÕÇ¨Ï=Ú, JO^ŒiH˜ W+¨µìÖˇ· LO_»_»O, =∂#ã≤HõOQÍ â◊√^Œ∞úÖˇ·
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# "å~°∞ ãÖ`À+¨=Ú, <åºÜ«∞=∂~°æOÖ’ K«iOKÕ "åÔ~· LO\Ï~°∞.
ãÖ`«$Ñ≤Î B^•~°º=Ú Hõey L#fl`« =~åæÅ"åi P^Œ~°}#∞ á⁄O^Œ∞^Œ∞~°∞. q=~°}–D Ü≥∂QÆ=Ú`À áê@∞ `«~°∞"å`« `≥eÜ«∞KÕÜ«∞É’ÜÕ∞ 4
q=~°}–WHõ¯_» ‰õÄ_® â◊√Éè"í tÕ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ K≥ÑÊ¨ |_ç# Ñ¶e¨ `«=ÚÅ<Õ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ HõeÑ≤ SkO\˜x ÑÖK«=∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞QÍ `≥eÜ«∞
J#fi~ÚOK«∞HÀ=Åã≤ LO@∞Ok. ~°qH˜ =ºÜ«∞™ê÷#OÖ’ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl KÕÜ«∞|_®¤~Ú. =~åÇ¨Ïq∞Ç≤Ï~°∞x |$Ç¨Ï*Ï˚`«HõOÖ’ DÜ≥∂QÆ=ÚÅ#∞
qâı+¨"≥∞ÿ# áêÑ¨Ñ¶ë`åÅ∞ U~°Ê_»`å~Ú. ÃÑ·# `≥eÜ«∞KÕã≤# q=~°}<Õ D QÆ∞iOz qâı+ÖQÍ K«iÛOK«|_®¤~Ú. QÆ∞~°∞_»∞ ˆHO„^Œ=ÚÅO^Œ∞O_»QÍ P
Ü≥∂QÆ=Ú #‰õΩ =∞iÜ«Ú `«~°∞"å`« Ü≥∂QÆ=Ú#‰õΩ J#fi~ÚOK«=K«∞Û#∞. ™ê÷#=Ú LK«ÛÖË^• ã¨fiˆH∆„`«"≥∞ÿ#Ñ¨Ù_»∞ Ç¨ÏOã¨ Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»∞`«∞Ok. D
18. LÉèíÜ«∞K«s Ü≥∂QÆ=Ú Ç¨ÏOã¨Ü∂≥ QÆ=Ú K«~~° åâ◊√Å"åiˆH =iÎã∞¨ OÎ k. WHõ¯_» QÆ∞~°∞OÎ K«∞HÀ=Åã≤Ok
ˆHO„^Œ=ÚÅ∞ J=fi_»O. ã≤÷~°~åâ◊√Å"åiH˜ JO>Ë =$+¨Éèí,ã≤OÇ¨Ï, =$tÛHõ,
x~°fiK«#O–~°qH˜ 2,12™ê÷#=ÚÅO^Œ∞ K«O„^Œ∞_»∞ HÍ‰õΩO_® q∞ye# ‰õΩOÉè~í åâ◊√Å"åiH˜ QÆ∞~°∞ã≤u÷ ã¨fiHˆ „∆ `«=Ú,LK«ÛHˆ „∆ `«=ÚÅ∞ Hˆ O„^Œ=ÚÅ∞ JÜÕ∞º
„QÆÇ¨Ï=Ú Å∞#flÑ¨Ù_»∞ U~°Ê_Õ Ü≥∂QÆ=Ú LÉèíÜ«∞K«sÜ≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. J=HÍâ◊=Ú ÖË^Œ∞ Hõ#∞Hõ "åiH˜ D Ü≥∂QÆ=Ú =iÎOK«^Œ∞. ˆHO„^•Åxfl\ ˜
Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–J#~°àæ O◊ QÍ „Ñ¨ãO¨ yOKÕ <Õ~∞° Ê LO@∞Ok. fiÛ kkÌ#@∞¡ Ö’#∞ ^Œâ=◊ ∞ˆHO„^Œ=Ú J`«ºO`« |Å"≥∞#ÿ k. J~Ú`Õ Hˆ O„^•kèÑ`¨ º« ^À+¨=Ú
LO_Õ â◊s~åOQÆ=ÚÅ∞, ZÅ¡Ñ¨C_»∞ ãÖ`À+ÖQÍ LO_»_»O, JO^ŒiKÕ Z‰õΩ¯=ÙQÍ QÆ∞~°∞xH˜ LO_»_»O`À D Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_ç##∞ ÃÑ·^À+¨=Ú
Q“~°qOÑ¨|_»_»O, ãÖÑ¨^ŒÅ∞ H©iÎ Hõey LO\Ï~°∞. HÍ~°}OQÍ =ºuˆ~Hõ"≥∞ÿ# Ñ¶ë`åÖË U~°Ê_»`å~Ú. W`«~° ˆHO„^Œã≤÷`«∞ÅÖ’x
W^Õq^èŒOQÍ ˆHO„^•kèÑ¨`«º ^À+¨=Ú Ñ¨@ì_»O`À Ñ¶ë`åÅÖ’ =ºuiHõÎ`« [##HÍÅ â◊√„Hõ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö. ãÖ.11–06–27 ~ÀAÅ∞.
LO@∞Ok HÍ=Ù<å kfiã¨fiÉèÏ=~åâ◊√ "åiH˜ Ç¨ÏOã¨Ü≥∂QÆ=Ú Ñ¨@ì^Œ∞. D D*Ï`«Hõ=Ú(20)^Œâ◊=∞OÖ’ ã¨fiˆH∆„`«=ÚÖ’ QÆ∞~°∞x ã≤÷u Ç¨ÏOã¨
HÍ~°}=ÚÅKÕ Ç¨ÏOã¨Ü≥∂QÆ=Ú#∞ *Ï„QÆ`«ÎQÍ ÑïjeOz Ñ¶ë`«=ÚÅ#∞ Ü≥∂QÍxH˜ HÍ~°}"≥∞ÿOk. ˆHO„^Œ=ÚÅÖ’<Õ |Å"≥∞ÿ# ^Œâ◊=∞OÖ’ QÆ∞~°∞_»∞
qKå~°} KÕÜ∞« =Åã≤ LO@∞Ok. `å=Ú ã¨`º« =∞x #q∞‡#^•xx ÉèÏ"À^ÕfiQÆ ÅQÆfl,ÑÖK«=∞, #==∂kè Ñ¨`«∞Å`À HõÅ=_»O [iyOk. D *Ï`«‰õΩÅ∞
|ÅO`À ™êkèOK«QÆey# „áê=∂}˜Hõ =ºH˜Î`«fi=Ú Hõey LO\Ï~°∞. „Ñ¨É∞íè =ÙÅ∞HÍ^Œ∞. g~°∞ ÉèÏ~°`« ~å[ H©Ü∞« Ñ¨„uHÍ ~°OQÆOÖ’ „Ñ¨=ÚY∞Å∞QÍ,
*Ï`«Hõ=Ú19. Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 12–05–1916 [##HÍÅ Ñ¶¨∞.39.15. =∞Oz H©iÎx QÆ_çOz ãÖÜ«∞=∞#O Hõey# =ºH˜ÎQÍ ¿Ñ~°∞QÍOKå~°∞.
q.Ñ¶¨∞ 130L0, 770`«∂ 35I. *Ï`«Hõ=Ú 21.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 14–12–1895 `≥Å¡"å~°∞*Ï=Ú#
QÆ∞~°∞ ~°q â◊√„Hõ
|∞^èŒ â◊x
QÆ∞~°∞ ‰õΩ[â◊x QÆO.03.05. 510L0, 00`«∂5I.
~åÇ¨ï
Å |∞^èŒ ~°q â◊x
ˆH`«∞ â◊√„Hõ |∞^èŒ ~åÇ¨ï
~åt ‰õΩ[
JOâ◊
~°q ~åÇ¨ï QÆ∞~°∞ â◊√„Hõ
~åÇ¨ï K«O„^Œ ~åt JOâ◊
K«O„^Œ
Å K«O„^Œ ˆH`«∞ ˆH`«∞
K«O„^Œ Åâ◊√„Hõ Å
[##HÍÅ ~°q =∞Ç¨^Œâß âı+Ö. ãÖ.5–11–03 ~ÀAÅ∞. ~°q ‰õΩ[ QÆ∞~°∞ ‰õΩ[ ˆH`«∞
|∞^èŒ â◊x
ÅQÆfl=Ú ^èŒ#ã¨∞û. QÆ∞~°∞_»∞ K«`«∞~°úOÖ’ ã¨fiˆH∆„`«ã≤÷u Ç¨ÏOã¨Ü≥∂QÍxH˜ [##HÍÅ â◊x =∞Ç¨^Œâß âı+Ö. ãÖ.17–10–27 ~ÀAÅ∞.
HÍ~°}O J~ÚºOk.D *Ï`«‰õΩÅ∞ K«„Hõ=~°∞ÎÅ∞ HÍ^Œ∞ Q˘Ñ¨Ê =ºH˜Î HÍ_»∞. D *Ï`«H=õ Ú(21) Ç¨ÏOã¨Ü∂≥ QÆ=Ú#‰õΩ XHõ z„`«"∞≥ #ÿ L^•Ç¨Ï~°}QÍ
nxH˜ HÍ~°}ÏÅ<ÕHOõ . QÆ∞~°∞xÃÑ· â◊x, ‰õΩAÅ ^Œ$+≤ì U~°Ê_çOk.Ç¨ÏOã¨Ü∂≥ QÆ K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. ÅQÆfl=Ú `«∞Å QÆ∞~°∞_»∞ ^Œâ=◊ ∞ˆHO„^Œ=ÚÖ’ LK«ÛÖ’ LO_»_O»
„Ñ¨ÉèÏ==Ú QÆ∞~°∞ =∞Ç¨^Œâ◊Ö’ HõeyOK«_»O [iyOk. D *Ï`«‰õΩÅ∞ [iyOk. D Ü≥∂QÆ=Ú giH˜ qâı+ÖQÍ Ü≥∂yOK«_»O [iyOk. D
=∞Oz"å~°∞QÍ, L#fl`"« ∞≥ #ÿ =ºH˜`Î fi« =Ú Hõey#"å~°∞QÍ JO^ŒiH˜ W+¨µÅì ∞QÍ *Ï`«H=õ ÚÖ’ Ç¨ÏOã¨Ü∂≥ QÆ=Ú`À áê@∞ =∂Å=ºÜ≥∂QÆ=Ú, â◊âÜ ◊ ∂≥ QÆ=ÚÅ∞
L#flÑÊ¨ \˜H˜ Hˆ O„^•kèÑ`¨ º« ^À+¨ „Ñ¨ÉÏè ==ÚKÕ Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞ qâı+O¨ QÍ `«Q_æÆ O» Ñ¨@ì_»O WO^Œ∞ â◊xH˜ LK«ÛˆH∆„`«"≥∞ÿ`Õ â◊√„‰õΩxH˜ ã¨fi™ê÷#"≥∞ÿ ˆHO„^Œ=∞=fi_»O
QÆ=∞xOK«^Œy# q+¨Ü«∞=Ú. QÆ=∞xOK«=K«∞Û#∞. D *Ï`«H=õ ÚÅ∞ „Ñ¨É∞íè =ÙÅk. â◊âÜ ◊ ∂≥ QÆ=Ú HÍ~°}OQÍ
*Ï`«Hõ=Ú 20.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 11–04–1880 [##HÍÅ Ñ¶¨∞.12. W`«~°∞Å ~å[º=ÚÅ#∞ á⁄O^•Å<Õ "åOKè«#∞ HõeyOKå~Ú. g~°∞ =∞Ç¨
18 L0, 320`«∂ 4I.
0
™ê„=∂[º=Ú#‰õΩ JkèÑ`¨ ∞« Öˇ<· å, HÍÖÏ#∞QÆ∞}OQÍ =zÛ# ¿ãfiKÛ« ù =∞iÜ«Ú
~°q |∞^èŒ Å Å
QÆ∞~°∞ K«O„^Œ ‰õΩ[ â◊x ~°q „Ñ¨*Ï™êfi=∞º=ÚÖ’ gi JkèHÍ~°=ÚÅÖ’ =∂~°∞ÊÅ#∞ HõeyOzOk.
â◊x â◊√„Hõ ˆH`«∞ ˆH`«∞
20. =∂Å=º Ü≥∂QÆ=Ú
~åt JOâ◊ x~°fiK«#O–ˆHO„^Œ=ÚÅO^Œ∞#fl â◊√„‰õΩxH˜ P™ê÷#=Ú ã¨fiˆH∆„`«=Ú ÖË^•
â◊√„Hõ
LK«Û ˆH∆„`«=ÚÖˇ·# Jk =∂Å=ºÜ≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
~åÇ¨ï ‰õΩ[ |∞^èŒ K«O„^Œ Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ *Ï`«‰õΩÅ∞ K«Hõ¯x ^ÕÇ¨Ï=Ú, ^Œ$_è»"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û,
QÆ∞~°∞ ~åÇ¨ï
ãÖÑ¨^ÅŒ ∞, ‰õΩ@∞O| ™œYº=Ú,"åÇ¨Ï#ã¨∞Y=Ú,H©iÎ Hõey# q^•º=O`«∞ ÅQÆ∞^Œ∞~°∞.
q=~°}– â◊√„‰õΩ_»∞ LK«ÛÖË^• ã¨fiˆH∆„`«=ÚÅO^Œ∞O_»QÍ P ™ê÷#=ÚÅ∞ Ü≥∂QÆ„Ñ¨ÉèÏ==Ú HõeyOz##∞ kfiã¨fiÉèÏ=ÅQÆfl=ÚÅ"åiH˜ D Ü≥∂QÆ=Ú
Hˆ O„^Œ=ÚÖˇ#· =∂Å=ºÜ≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»∞`«∞Ok. D Ü≥∂QÆ=Ú Jxfl ~åâ◊√Å „Ñ¨`ºÕ Hõ=ÚQÍ =iÎOK«^∞Œ .â◊x Ü≥ÚHõ¯ JO`«~`æ° "« ∞≥ #ÿ „Ñ¨=$uÎ D Ü≥∂QÆ=ÚÃÑ·
"åiH˜ =iÎOK«^Œ∞. Wk â◊√„‰õΩx ã≤÷uÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç ÃÑ·# K≥Ñ¨C‰õΩ#fl Ñ¶ë`å qâı+¨ „Ñ¨ÉèÏ"åxfl Hõeyã¨∞ÎOk. â◊xÜ≥ÚHõ¯ „‰õÄ~° ã¨fiÉèÏ==Ú, Q“~°==Ú
Å#∞ HõÅ∞QÆ KÕÜ∞« _»O`À áê@∞ â◊√„‰õΩx HÍ~°H`õ fi« =ÚÖˇ#· "åÇ¨Ï#,âßs~°Hõ ÖËHáõ È=_»O, áêÑ¨ãfi¨ ÉÏè ==Ú W=xfl „Ñ¨ã∞¨ Êù@OQÍ HõxÑ≤™êÎ~Ú. Z@∞=O\˜
ã¨∞Y=ÚÅ∞, ãÖw`«, #$`«º, <å@HÍk Hõà◊ÅÜ«∞O^Œ∞ Pã¨H˜Î,ã¨∞Y=ÚÅ#∞ ãÖ^ÕÇ¨Ï=Ú ÖË‰õΩO_® â◊â◊Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# "å~°∞ „Ñ¨MÏº`«∞Å∞,
ã¨∂zOz<å JO`«~°æ`«OQÍ P^è•ºu‡HÀ#fluH˜ HÍ~°}O J=Ù`«∞Ok. Jã¨Ç¨Ï[ HÍ=∞ „Ñ¨=$uÎ Hõey LO\Ï~°∞. W`«~°∞Å ÉèÏ~°ºÅ`À ‰õÄ_»∞"å~°∞,
WO`«=~°‰õΩ K«iÛOK«∞‰õΩ#fl Ç¨ÏOã¨, =∂Å=º Ü≥∂QÆ=ÚÅO^Œ∞ Ç¨ÏOã¨ J„Hõ=∞ Ñ¨^Œú`«∞Å^•fi~å ^èŒ#ãÖáê^Œ<å^Œ∞Å∞ Hõey LO\Ï~°∞. c^ŒÅ#∞
Ü≥∂QÆ=Ú qâßÅ"≥∞ÿ# =∞<À„Ñ¨=$uÎ,x™êfi~°ú=Ú,P^Œ~°≈OQÍ ^ÀK«∞‰õΩx `å=Ú ã¨∞YÑ¨_Õ `«`«fiO LO@∞Ok.
rqOK«_O» =O\˜ ÅHõ}∆ =ÚÅ∞ U~°Ê_ç`Õ nxH˜ aè#flOQÍ „áêÑÖzHõ ã¨∞MÏ#∞ â◊â◊Ü≥∂QÆ=Ú Ñ¨\ ˜ì# *Ï`«Hõ=ÚÅÖ’ K«O„^Œ ã≤÷ux „Ñ¨^è•#OQÍ
~°HÎ˜ =∂Å=ºÜ≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ qâı+O¨ QÍLO\Ï~Ú.J~Ú`Õ qq^èŒ ÅQÆfl=ÚÅ ÑïjeOK« =Åã≤ LO@∞Ok.K«O„^Œ∞_»∞ Z@∞=O\˜ áêÑ¨`fi« O á⁄O^ŒãÑ¨ C¨ _»∞
"åiH˜ U ™ê÷#=ÚÖ’ D Ü≥∂QÆ=Ú LÑ¨Ü∂≥ yOKÕk D „HÕ^Œ ÑïjeOK« <åºÜ«∞Ñ¨~°OQÍ<Õ D ãÖÑ¨^ŒÅ∞ LO>Ë K«O„^Œ∞x áêÑ¨`«fiO nxH˜ =ºuiHõÎ
=K«∞Û#∞. "≥∞ÿ# Ñ¶ë`åÅ#∞ Hõeyã¨∞ÎOk.
=$tÛHõ, `«∞Å, g∞#ÅQÆfl=ÚÅ"åiH˜
"Õ∞+¨.=$tÛHõ, Hõ<åº ÅQÆfl=ÚÅ"åiH˜
q∞^èŒ∞#, ã≤OÇ¨Ï, =∞Hõ~°=ÚÅ"åiH˜
^èŒ#ã¨∞û,‰õΩOÉèíO,Hõ~å¯@Hõ=ÚÅ"åiH˜
"≥Ú^Œ\ ˜ ™ê÷#=Ú
ã¨Ñ¨Î=∞™ê÷#=Ú
^Œâ◊=∞ ™ê÷#=Ú
K«`«∞~°÷ ™ê÷#=Ú
0
*Ï`«Hõ=Ú 22.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 31–01–1896 L^ŒÜ«∞O QÆO.04.40.
21 L20, 00`«∂73I.
‰õΩ[ ~°q
â◊x
*Ï`«Hõ=Ú 20Ö’ =∂Å=ºÜ≥∂QÆ=Ú#‰õΩ K«Hõ¯x L^•Ç¨Ï~°}QÍ K≥Ñ¨Ê |∞^èŒ K«O„^Œ ~åÇ¨ï â◊√„Hõ
=K«∞Û#∞. D *Ï`«Hõ=ÚÖ’ ^Œâ◊=∞™ê÷#=ÚÖ’ LK«ÛÖ’ â◊√„‰õΩx ã≤÷u U~°Ê ~åÇ¨ï QÆ∞~°∞
~åt JOâ◊ K«O„^Œ
_çOk. ÑÖK«=∞Ç¨ Ñ¨Ù~°∞+¨Ü∂≥ QÆ=ÚÅ Hˆ =Å=Ú H˘xfl*Ï`«H=õ ÚÅÖ’ q∞#Ç¨ ~°q ˆH`«∞ ˆH`«∞
q∞ye# KÀ@¡ ~å[H©Ü«∞ JkèHÍ~åxfl HõeyOK«_»OÖË^Œ<Õ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. Å ‰õΩ[
â◊√„Hõ â◊x |∞^èŒ QÆ∞~°∞ Å
21.â◊â◊ Ü≥∂QÆ=Ú
x~°fiK#« O–ˆHO„^Œ=ÚÅO^Œ∞#fl â◊xH˜ P™ê÷#=Ú ã¨fiHˆ „∆ `«=Ú ÖË^• LK«Û [##HÍÅ |∞^èŒ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.2–3–1 ~ÀAÅ∞.
ˆH∆„`«=ÚÖˇ·# Jk â◊â◊Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. K«O„^•`«∞Î K«`«∞~°úO`À â◊x LK«Û™ê÷#=ÚÖ’ LO_»_»O, K«O„^Œ∞_»∞
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ J<ÕHõ=∞Ok H˘O`« áêÑ¨`«fiO á⁄O^Œ_»O [iyOk. J~Ú`Õ W^Õ ™ê÷#=ÚÖ’ L#fl
¿ã=‰õΩÅ#∞ Hõey#"å~°∞, J#∞=∂<åã¨Ê^Œ"∞≥ #ÿ #_»=_çHõ Hõey LO\Ï~°∞. QÆ∞~°∞x LK«Û ã≤u÷ K«O„^Œ∞#∞ áêÑ¨`fi« =Ú#∞ qâı+O¨ QÍ `«yOæ K«_O» [iyOk.
„QÍ=∞ ÖË^• Ñ¨@ì}Ïkè HÍ~°∞ÅQÆ∞^Œ∞~°∞. „‰õÄ~°|∞kú`À W`«~°∞Å Pã¨∞ÎÅ#∞ â◊â◊Ü≥∂QÆ=Ú K«`«∞~°úOÖ’ Ñ¨@ì_»O`À qâı+¨"≥∞ÿ# Éèí∂=ÚÅ∞, QÆ$Ç¨Ï=ÚÅ∞
á⁄O^Œ∞^Œ∞~°∞. LO_»_»O [iyOk. D *Ï`«‰õΩÅ∞ „Ñ¨Éèí∞=ÙÅ`À ã¨=∂#OQÍ rqOK«_»O
q=~°}–â◊x LK«ÛÖË^• ã¨fiˆH∆„`«=ÚÅO^Œ∞O_»QÍ P ™ê÷#=ÚÅ∞ P<å_Õ ÅHõ∆ÖÏk ~°∂áê~ÚÅ#∞ ãÖáêkOK« _®xH˜ HÍ~°}=Ú J~Ú#@∞¡
ˆHO„^Œ=ÚÖˇ·# â◊â◊Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»∞`«∞Ok. K«~°, ã≤÷~° ÅQÆfl=ÚÅ"åiH˜ D K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. â◊â◊ Ü≥∂QÆ=Ú =∞iÜ«Ú â◊x K«`«∞~°úã≤÷u D *Ï`«‰õΩÅ#∞
„Ñ¨=ÚY áêi„âßq∞Hõ "Õ`«Îx KÕã≤#q.
22. ~°∞K«Hõ Ü≥∂QÆ=Ú [##HÍÅ â◊√„Hõ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.16–4–6 ~ÀAÅ∞.
x~°fiK«#O–ˆHO„^Œ=ÚÅO^Œ∞#fl ‰õΩAxH˜˜ P™ê÷#=Ú ã¨fiˆH∆„`«=Ú ÖË^• D *Ï`«Hõ=ÚÖ’(23) ‰õΩA_»∞ ã¨Ñ¨Î=∞OÖ’ ã¨fiˆH∆„`«ã≤÷u. WHõ¯_»
LK«Û ˆH∆„`«=ÚÖˇ·# Jk ~°∞K«Hõ Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. ÖÏÉèÏkèÑü ~°q, Ü≥∂QÆHÍ~°‰õΩ_≥·# â◊x, ÉèÏQÍºkèÑü |∞^èŒ∞x`À HõÅã≤#
Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ ^Œ$_è"» ∞≥ #ÿ â◊s~°=Ú, HÍ~°}OQÍ ‰õΩA_»∞ qâı+"¨ ∞≥ #ÿ |Å=Ú Hõey=Ù#fl@∞¡ K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. ‰õΩA_»∞
H©i,Î „Ñ¨É∞íè =ÙÅ∞ ÖË^• „Ñ¨É∞íè ã¨=∂#∞Å∞QÍ, ™êO„Ñ¨^•Ü«∞Å∞ Ñ¨^`úŒ ∞« Å∞ Hõey# ZO`« |Å=Ú Hõey L#fl#∞ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =∞=fi_O» QÆ=∞xOK«=K«∞Û#∞. WHõ¯_»
"å~°∞QÍ LO\Ï~°∞. JO`ÕHÍHõ Z„~°xâ◊s~°=~°=‚ Ú PHõ~¬° }Ü © ∞« "≥∞#ÿ ^ÕÇÏ¨ O, ~°∞K«HõÜ≥∂QÆ=Ú U~°Ê_ç, U~°Ê_ç#Ñ¨Ê\˜H˜ ‰õΩA_»∞ áêÑ¨`«fiO á⁄O^Œ_»O`À
^•# QÆ∞}=Ú, ãÖÑ¨^ŒÅ`À n~å…Ü«Ú~åÌÜ«ÚÖˇ· qâı+¨"≥∞ÿ# Ãã·#º=Ú#‰õΩ áêÑ¨Ñe¨¶ `åÖË U~°Ê_®¤~Ú. D Ü≥∂QÆÑe¨¶ `åÅ∞QÍ K≥ÑÊ¨ |_ç# Jq∞`« ^è~·≥ º° =Ú,
JkèÑ¨`«∞Å∞QÍ LO^Œ∞~°∞. ™êÇ¨Ïã¨=Ú,JÇ¨ÏOÉèÏ==Ú, „Ñ¨^•è #<åÜ«∞Hõ`fi« =ÚÅ∞ D *Ï`«‰Ωõ xÖ’ U~°Ê_ç
ÑïjÅ#–D ÑÖK« =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ U~°Ê_ç#Ñ¨Ù_»∞ PÜ«∂ xÜ«∞O`«QÍ `«# ^Õâ◊ ã¨~fi° <åâ◊<åxH˜ HÍ~°‰Ωõ _≥<· å_»∞. g~°∞ |Å"≥∞#ÿ ^ÕâßxH˜
„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ãÖÑ¨Ó~°"‚ ∞≥ #ÿ |Å=Ú Hõey=Ù#flÑÙ¨ _»∞ =∂„`«"∞Õ `«=∞ Ñ¶e¨ `åÅ#∞ Jkè<Õ`«QÍ xÜ«∞O`«QÍ "≥Ú`«ÎO YO_»OÃÑ· „Ñ¨ÉèÏ=O HõeyOz qâı+¨"≥∞ÿ#
ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ HõÅ∞QÆKÕ™êÎ~Ú. J~Ú`Õ x["≥∞ÿ#Ü≥∂QÆ=Ú J~°∞^Œ∞QÍ<Õ <åâ◊<åxH˜ HÍ~°‰õΩÖˇ·<å~°∞.
U~°Ê_»∞`«∞Ok. |eã¨÷ J<Õ=∂@‰õΩ J~°úO K≥Ñ¨C‰õΩO>Ë |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ#, hK«
Ü«∞O^Œ∞#fl, áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ ^Œ$+≤ì á⁄Ok# „QÆÇÏ¨ =Ú ãÖÑ¨Ó~°‚ Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞ 23. Éèí„^Œ Ü≥∂QÆ=Ú
HõeyOK«_»O |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ#^Œx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. "åã¨Î=OÖ’ DÜ≥∂QÆ=Ú
<å=∞=∂„`«=ÚQÍ<Õ U~°Ê_»∞`ÀO^Œ<Õ =ÚYºq+¨Ü«∞=Ú =∞~°∞=~å^Œ∞.
ÑÖK«=∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨Ü≥∂QÆ=ÚÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz `≥eÜ«∞KÕã≤# L^•Ç¨Ï~°}
*Ï`«H=õ ÚÅÖ’ Hˆ =Å=Ú 20, 21<≥O *Ï`«H=õ ÚÅÖ’`«ÑÊ¨ q∞ye# *Ï`«‰õ
x~°fiK«#O–ˆHO„^Œ=ÚÅO^Œ∞#fl |∞^èŒ∞xH˜˜ P™ê÷#=Ú ã¨fiˆH∆„`«=Ú ÖË^•
LK«Û ˆH∆„`«=ÚÖˇ·# Jk Éèí„^Œ Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ |Å=O`«∞Å∞,ã≤OÇ¨Ï
ã¨^$Œ â◊ "≥∞#ÿ ~°∂Ñ¨=Ú Hõey#"å~°∞, qãïÎ Oz# Kèåu, K«H¯õ x ^ÕÇ¨ OQÆ=ÚÅ∞,
=ÚÅÖ’ „Ñ¨`ÕºHõ „Ñ¨ÉèÏ"åxfl HõeyOK«ÖË^Œ<Õ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. D Ü≥∂QÆ q∞`«OQÍ=∂\Ï¡_»_»O, |O^èŒ∞=ÙÅ‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞OKÕÜ«∞_»O, =$^•úÑ¨ºOÖ’
HÍ~°Hõ"≥∞ÿ# „QÆÇ¨Ï=ÚÅ |ÖÏ|Å=ÚÅ∞ nxH˜ |ÖÏxfl KÕ‰õÄ~°∞ã¨∞<åfl~Ú. ã¨∞YOQÍ rqOKÕ"åÔ~· LO\Ï~°∞.
‰õΩA_»∞ LK«ÛÖË^• ã¨fiHˆ „∆ `«=ÚÅO^Œ∞O_»QÍ P ™ê÷#=ÚÅ∞ Hˆ O„^Œ=ÚÖˇ#· q=~°}–ã¨fiÉèÏ=s`åº "Õ∞^èÀãÖ|O^èŒ „QÆÇ¨Ï=ÚQÍ |∞^èŒ∞x =Å¡
~°∞K«Hõ Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»∞`«∞Ok.~°∞K«HÜ õ ∂≥ QÆ=Ú „Ñ¨ÉÏè ==ÚKÕ Q˘Ñ¨Ê Ããx· ‰õΩ U~°Ê_ç# Éè„í ^ŒÜ∂≥ QÆ=Ú ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ Ñ¶e¨ `åÅ#∞ Hõey™êÎ_∞» . J~Ú`Õ |∞^è∞Œ _»∞
Å#∞, <åÜ«∞‰õΩÅ∞, P*Ï˝kHè Í~°=Ú, ^è~·≥ º° ™êÇ¨Ïã¨=ÚÅ∞ HõÅ"åix ^ÕâÉ◊ ‰íè Ωõ ÅÎ ∞ |ÅÜ«Ú`«∞_≥· L#flÑ¨C_Õ D Ñ¶ë`åÅ∞#∞ HõeyOK«_»O, ™ê^èŒ~°}OQÍ L#fl
J=Ù`å~°∞. Ñ¨C_»∞ ™ê=∂#º"≥∞ÿ# Ñ¶ë`åÅ<Õ Hõey™êÎ_»∞.
[Ï`«H=õ Ú23.–Ñ¨Ù\˜#ì `Õk 20–04–1889 ™êÜ«∞O„`«O.QÆO.06.30. [Ï`« Hõ =Ú24.–Ñ¨ Ù \˜ ì # `Õ k 23–10–1883 ã¨ ∂ ~Àº^Œ Ü « ∂ k
48 L0, 130`«∂0 I.
0
Ñ¶¨∞.10.45. 120L0, 770`«∂34 I.
~°q ‰õΩ[ |∞^èŒ ˆH`«∞ Å
|∞^èâ◊Œ √„Hõ ~åÇ¨ï ~åÇ¨ï ~°q â◊x â◊√„Hõ â◊x
K«O„^Œ |∞^èŒ
â◊x ‰õΩ[ ˆH`«∞
~åt JOâ◊ ~åt QÆ∞~°∞ JOâ◊
â◊x K«O„^Œ ~åÇ¨ï
K«O„^Œ Å ‰õΩ[ ~°q
QÆ∞~°∞ Å â◊√„Hõ QÆ∞~°∞ Å â◊√„Hõ ~°q ‰õΩ[ K«QÆO∞~°„^Œ∞
ˆH`«∞ ˆH`«∞ ~åÇ¨ï |∞^èŒ
[##HÍÅ |∞^èŒ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.7–3–23 ~ÀAÅ∞. QÆ∞^Œ∞~°∞. DÜ≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# ¢ãÅÎ‘ ‰õΩ n~å…ÜÚ« =Ù Hõey# Ü≥∂QÆº
*Ï`«H=õ Ú 24Ö’ |∞^è∞Œ _»∞ ^Œâ=◊ ∞OÖ’ ™ÈfiK«ÛHˆ „∆ `«=ÚÖ’ LO_»_O» `À ãÖ`å#=Ú, ãÖÑ¨^ŒÅ∞, ã¨pÛùÅ=Ú Hõey LO^Œ∞~°∞.
Éè„í ^ŒÜ∂≥ QÆ=Ú U~°Ê_çOk. |∞^è∞Œ xã≤u÷ U=∂„`«=Ú áêÑ¨Ñe¨¶ `åÅ#∞ HõeyOK« q=~°}–WHõ¯_» =∞Ç¨ÉèÏQÆº=Ú J<Õ =∂@‰õΩ J^Œ$+¨ì=Ú Jx J~°úO
ÖË^Œ<Õ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. D*Ï`«‰õΩx âßs~°Hõ ã≤÷uxÑïje¿ãÎ ÅQÆflHÍ~°Hõ`«fi K≥Ñ¨CHÀ=Åã≤=ã¨∞ÎOk.D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz# J^Œ$+¨ì=O`«∞Å<Õ K≥Ñ¨Ê
=ÚÅ∞ giÖ’ „Ñ¨ã¨∞Êù@OQÍ HõxÑ≤OK«_»O, "Õ∞^èŒã¨∞û, `≥eq `Õ@Å∞, =K«∞Û#∞. ÅQÆfl,~°q,K«O„^Œ „`«Ü∞« =Ú â◊s~°=Ú, P`«‡, =∞#ã¨∞ûÅ‰õΩ HÍ~°‰Ωõ Å∞
ãÖÑ¨^ÅŒ ∞, =∞Oz`«#=Ú HõÅáÈ@QÍ Éè„í ^ŒÜ∂≥ QÆ=Ú qâı+"¨ ∞≥ #ÿ Ñ¶e¨ `åÅ‰õΩ J=fi_»O`À Wq Ñ¨Ù~°∞+¨/¢ã‘Î ~åâ◊√ÅO^Œ∞#flÑ¨Ù_»∞ P *Ï`«‰õΩÅ#∞ qâı+ÖQÍ
HÍ~°}"≥∞ÿ#@∞¡ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕ™êÎ~Ú.
24. |∞^è•k`«º Ü≥∂QÆ=Ú *Ï`«Hõ=Ú25.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 01–09–1897 ~å„u QÆO.08.35.
(ZÖò.Ü«∞"£∞.\˜) 110L20, 780`«∂40I.
x~°fiK«#O–~°q, |∞^èŒ∞Å∞ HõÅã≤ U ~åtÜ«∞O^≥·<å L#flÑ¨Ù_»∞ Jk D *Ï`«Hõ=ÚÖ’(25) ÅQÆfl=Ú "Õ∞+¨=Ú,~°q ã≤OÇ¨Ï=Ú,K«O„^Œ∞_»∞
|∞^è•k`«º Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞O^Œ∞. `«∞Å– D =¸_»∞~åâ◊√Å∞ q+¨=∞~åâ◊√Å∞(ÉËã≤~åâ◊√Å∞ J~Úº =∞Ç¨ÉèÏQÆº
Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ `≥eq`Õ@Å∞,J<ÕHõ Ü≥∂QÆ=Ú#‰õΩ HÍ~°}"≥∞ÿOk. J~Ú`Õ ÅQÍflkèÑü QÆ∞~°∞x „Ñ¨ÉèÏ"åxH˜
HÍ~°º=ÚÅO^Œ∞ <Õ~°∞Ê, =∞Oz`«#=Ú H©iÎ, =ºH˜ÎQ“~°==Ú, ã¨∞Y ãÖ`Àëê Ö’#~Úº LO_»_»O`À *Ï`«‰õΩÅ∞ J<ÕHõ HõëêìÅ∞ Ñ¨_ç##∞ `«=∞ „ÑüÉèí`À
^Œ∞Å∞ P#O^Œ Hõ~°"≥∞ÿ# rq`«=Ú Hõey =ÙO^Œ∞~°∞. L#fl`«™ê÷#=Ú#‰õΩ KÕ~°_»O [iyOk.
q=~°}–™ê^èŒ~°}OQÍ U„QÆÇ¨Ï"≥∞ÿ# ã¨∂~°∞ºx`À HõÅã≤#Ñ¨Ù_»∞ P Å Å ‰õΩ[
K«O„^Œ ~åÇ¨
„QÆÇ¨Ï=Ú Jã¨ÎOQÆ`«fiOK≥Ok â◊√Éèí=ÚKÕ¿ã `«#„Ñ¨ÉèÏ"åxfl Ñ¨ÓiÎQÍ HÀÖ’Ê ï |∞^èŒ
`«∞Ok. WHõ¯_» |∞^è∞Œ xH˜ q∞#Ç¨~ÚOÑ¨Ù K≥ÑÊ¨ |_çOk. WHõ¯_» |∞^è,Œ ~°=ÙÅ â◊√„Hõ
ˆH`«∞
=∞^èŒº ^Œ∂~åxfl „Ñ¨^è•#OQÍ ÑïQÆ}#Ö’H˜ fã¨∞HÀ=Åã≤ LO@∞Ok. gi ~åt ~°q
JOâ◊
~åÇ¨ï QÆ∞~°∞ â◊x
=∞^èŒº ^Œ∂~°O Z‰õΩ¯"≥·# H˘kÌ |∞^è•k`«ºÜ≥∂QÆ „Ñ¨ÉèÏ==Ú ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
J~Ú`Õ gi^ŒÌi =∞^èŒº^Œ∂~°O 100 Ö’Ñ¨Ù# LO>Ë D Ü≥∂QÆ Ñ¶ë`«=Ú â◊x K«O„^Œ ‰õ|∞^è Œ QÆ∞~°∞ ˆH`«∞ â◊~°√q„Hõ
LO_»^Œ<Õ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. D Ü≥∂QÆ=Ú ™ê^èŒ~°}"≥∞ÿ#^Œx K≥Ñ¨Ê|_ç##∞ Ω[
J~°∞^Œ∞QÍ<Õ ãÖÑ¨Ó~°‚ Ñ¶ë`åÅ#∞ Hõeyã¨∞ÎO^Œx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. [##HÍÅ ~åÇ¨ï =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.3–5–17 ~ÀAÅ∞.
25. =∞Ç¨ÉèÏQÆº Ü≥∂QÆ=Ú 26. Ñ¨Ù+¨¯Å Ü≥∂QÆ=Ú
x~°fiK#« O– Ñ¨Q\Æ Ü˜ ∞« O^Œ∞ [x‡Oz# Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ‰õΩ ÅQÆfl,~°q,K«O„^Œ∞Å∞ x~°fiK#« O– ÅQÍflkÑè u¨ K«O„^Œ∞x`À ‰õÄ_ç LO_»QÍ, K«O„^ŒÅQÍflkÑè u¨
q+¨=∞ ~åâ◊√ÅO^Œ∞, ~å„uÜ«∞O^Œ∞ [x‡Oz# ¢ãÅÎ‘ ‰õΩ ~°q,K«O„^Œ,ÅQÆfl=ÚÅ∞ ˆHO„^Œ=ÚÅO^Œ∞ ÖË^• Jkèq∞„`«™ê÷#=Ú#O^Œ∞O_ç ÅQÆfl=Ú#∞ gH˜∆OK«∞
ã¨=∞~åâ◊√ÖO^Œ∞#flÑ¨Ù_»∞ Jk =∞Ç¨ÉèÏQÆºÜ≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. K«∞O_»QÍ, ÅQÆfl=Ú#O^˘Hõ |Å"≥∞#ÿ „QÆÇÏ¨ =Ú#flÑÙ¨ _»∞ Jk Ñ¨Ù+¨¯ÅÜ≥∂QÆ=Ú
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ =∞Oz J=Ù`«∞Ok.
#_»=_çH,õ W`«~∞° Å ã¨∞Y=ÚÅ∞ HÀˆ~ ÅHõ}∆ =Ú,¿ãfiKÛ« QÍ LO_Õ"å~°∞, =∞Oz Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–DÜ≥∂QÆ=∞O^Œ∞#fl *Ï`«‰Ωõ Å∞,ãÖÑ¨^ÅŒ ∞,K«H¯õ x(fÜ«∞x)
`«#=Ú,H©iÎ,„Ñ¨Éèí∞ ã¨=∂#∞Öˇ· =$^•úÑ¨ºOÖ’#∞ ã¨∞Y=ÚQÍ rqOK«∞"å~° "å‰õΩ¯, H©iÎ,„Ñ¨Éèí∞=ÙÅKÕ Q“~°==ÚÅ#∞ á⁄O^Œ∞^Œ∞~°∞.

q=~°}–D Ü≥∂QÆ=Ú H˘OK≥O H˜¡+¨ìOQÍ LO@∞Ok. "≥Ú^Œ@QÍ q=~°}–ÅH©∆ ‡Ü≥∂QÆ=Ú#∞ qq^èŒ ~°HÍÅ∞QÍ x~°fizOKå~°∞. áê~î‰° Ωõ Å
ÅQÍflkèÑü K«O„^Œ∞x`À HõÅ"åe. K«O„^ŒÅQÍflkèÑü Jkèq∞„`« ˆH∆„`«=Ú HÀãÖ "å\˜x `≥eÜ«∞KÕã¨∞Î<åfl#∞. (1) ÅQÆfl ÉèÏQÍºkèÑ¨`«∞Å∞ HõÅ~ÚHõ
ÖË^• ˆHO„^Œ=ÚÅO^Œ∞O_ç ÅQÍflxfl gH˜∆OK«QÍ ÅQÆfl=Ú#O^Œ∞ XHõ |Å"≥∞ÿ# (2) ÉèÏQÍºkèÑu¨ Hˆ O„^Œ,HÀ}=ÚÅÖ’ ZO^≥<· å LK«ÛÖ’ LO_»_O» ,ÅQÍflkÑè u¨
„QÆÇ¨Ï=Ú LO_®e. Ñ¨Ù+¨¯Å JO>Ë<Õ Jxfl q^è•Å ãÖÑ¨Ó~°‚`«, ÅQÆfl=Ú, |Å"≥∞ÿ# ã≤÷u (3) ÉèÏQÍºkèÑü, â◊√„‰õΩ_»∞ ™ÈfiK«ÛÅÖ’ ZO^≥·<å LO_»QÍ
ÅQÍflkèÑü, K«O„^Œ∞_»∞, K«O„^ŒÅQÍflkèÑü |Å=ÚQÍ LO_»_»O WO^Œ∞ Jq Hˆ O„^ŒHÀ}=ÚÖˇ#· Ñ¨Ù_»∞. ÅQÍflkÑè u¨ ,ÉèÏQÍºkèÑu¨ ,â◊√„‰õΩ_»∞ gi |Å"≥∞#ÿ
=ÚYº"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞=Ú. ã≤u÷ ÅH©∆ ‡Ü≥∂QÆ=Ú# „Ñ¨^•è #"≥∞#ÿ q+¨Ü∞« =ÚÅx `≥Å∞™ÈÎOk. ÅH©∆ ‡Ü≥∂QÆ
*Ï`«Hõ=Ú26.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 8–08–1912 ~å„u QÆO.07.23. =∞O>Ë<Õ ÉèÏQÆºÜ≥∂QÆ=Ú.D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz# ã¨~fi° ãÖÑ¨^ÅŒ ∞ Hõey
(ZÖò.Ü«∞"£∞.\˜) 130L0, 770`«∂34I. LO_»_O» , Dã≤u÷ PÜ«∂„QÆÇÏ¨ =ÚÅ |ÖÏ|Å=ÚÅÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ ç LO@∞Ok.
D *Ï`«Hõ=ÚÖ’(26) ÅQÍflkèÑü â◊x K«O„^Œ∞x`À HõÅ~ÚHõ,K«O„^Œ ÃÑ·# `≥eÜ«∞KÕã≤# =¸_»∞Ü≥∂QÆ=ÚÅÖ’ =¸_»=k J`«ºO`« |Å"≥∞ÿ#k.
ÅQÍflkè Ñü Hˆ O„^Œ=Ú#O^Œ∞O_ç ÅQÍflxfl gHÕ∆ K«_O» [iy<å ÅQÆfl=Ú#O^Œ∞ ÅQÆfl ÉèÏQÍºkèÑ`¨ ∞« Å∞ 3,6,8™ê÷#=ÚÅO^Œ∞ HÍ‰õΩO_® W`«~™° ê÷#=ÚÅO^Œ∞
U „QÆÇÏ¨ =Ú ÖËHáõ È=_»O [iyOk. WHõ¯_» Ñ¨Ù+¨¯ÅÜ≥∂QÆ=Ú#‰õΩ K≥ÑÊ¨ |_ç# ™ê=∂#ºÜ≥∂QÍxfl HõÅ∞QÆKãÕ ≤ ™ê^è~Œ }° "≥∞#ÿ ^è#Œ Ü≥∂QÆ=ÚU~°Ê_»∞`«∞O^Œx
ã¨∂„`«=ÚÖ’ =¸_»=k U~°Ê_»HõáÈ~Ú<å q∞ye# Ü≥∂QÆ=Ú Ñ¨@∞ì@KÕ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
D *Ï`«‰Ωõ Å∞ D Ü≥∂QÆ=Ú#∞ ãÖÑ¨Ó~°=‚ ÚQÍ J#∞Éèqí OK«_O» [iyOk.
Wk KåÖÏ J~°∞^Œ∞QÍ U~°Ê_Õ J`«ºO`« â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=∞x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
~åÇ¨ï K«O„^Œ
â◊x â◊x â◊√„Hõ
*Ï`«Hõ=Ú27.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 14–07–1887 L^ŒÜ«∞O QÆO.09.15.
(ZÖò.Ü«∞"£∞.\˜) 130L0, 770`«∂34I.
K«O„^Œ ~°q
‰õΩ[ ~åÇ¨ï ~°q
Å ~°q ~åÇ¨~°q |∞^èŒ K«O„^Œ
ï â◊x
~åt JOâ◊ K«O„^Œ ~åt ~åÇ¨ï JOâ◊
‰õΩ[ Å ‰õΩ[ â◊√„Hõ
â◊√„Hõ Å ˆH`«Œ ∞ â◊√„Hõ |∞^èŒ â◊x
|∞^èŒ |∞^è ˆH`«∞
QÆ∞~°∞ ˆH`«∞ QÆ∞~°∞ ‰õΩ[ QÆ∞~°∞ Å QÆ∞~°∞ ˆH`«∞
[##HÍÅ ‰õΩ[ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.6–0–10 ~ÀAÅ∞. [##HÍÅ ˆH`«∞ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.1–5–19 ~ÀAÅ∞.
27. ÅH©∆‡ Ü≥∂QÆ=Ú ÃÑ· *Ï`«Hõ=ÚÖ’(27) ÅH©∆ ‡Ü≥∂QÆ=Ú#∞ Ñïje¿ãÎ ÅQÍflkèÑü ~°q
ÉèÏQÍºkè Ñü ‰õΩA_»∞ ÖÏÉè™í ê÷#=ÚÖ’ HõÅ=_»O [iyOk. ‰õΩ[=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’
x~°fiK«#O– ÅQÍflkèÑü |Å=Ú Hõey LO_»QÍ ÉèÏQÍºkèÑü LK«Û g~°∞ qâı+ÖQÍ ãÖÑ¨^ŒÅ∞,H©iÎ,Q“~°"å^Œ∞Å#∞ á⁄O^Œ_»O [iyOk.
ÖË^• ã¨fiˆH∆„`«=ÚÅO^Œ∞O_»QÍ Jk ˆHO„^ŒHÀ}=ÚÖˇ·# Jk ÅH©∆ ‡Ü≥∂QÆ=Ú x["≥∞ÿ# ÅH©∆ ‡Ü≥∂QÆ=Ú J~°∞^Œ∞QÍ U~°Ê_ç<å Jk qâı+¨"≥∞ÿ# Ñ¶ë`å
J=Ù`«∞Ok. Å#∞ Hõeyã¨∞ÎOk.„Ñü *Ï`«Hõ=ÚÖ’ ãÖÑ¨^ŒÅ#∞ ã¨∂zOKÕ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞
Ñ¶e¨ `«=Ú–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ ãÖÑ¨^ÅŒ ∞,Q“~°==Ú, Hõ#Ñ¨_<ç å Jk U^ÀHõ ~°∂ÑÖÖ’ U~°Ê_ç# ÅH©∆ ‡Ü≥∂QÆ=ÚÅ<Õ „QÆÇÏ≤ OK«=Åã≤
LO@∞Ok.
*Ï˝#=Ú x*Ï~Úf,H©iÎ, K«Hõ¯x ~°∂Ñ¨=Ú,ã¨~°fiã¨∞Y=ÚÅ∞ ™œYº=ÚÅ∞ *Ï`« H õ = Ú28.Ñ¨ Ù \˜ ì # `Õ k 26–09–1874 ~å„uQÆ O .10.0.
J#∞ÉèíqOK«∞^Œ∞~°∞. (ZÖò.Ü«∞"£∞.\˜) 130L0, 770`«∂34I.
K«O„^Œ ~åÇ¨ï Å QÆ∞~°∞ *Ï`«H=õ Ú29.Ñ¨Ù\˜#ì `Õk 1–08–1908 ã¨∂~Àº^ŒÜ∂« k Ñ¶∞¨ .15.30.
~°q xâ◊√„Hõï
â◊~åÇ¨ 11 L0, 780`«∂40 I.
0
K«O„^Œ Å ÃÑ· *Ï`«Hõ=ÚÖ’(29) ^Œâ◊=∂kèÑü K«O„^Œ∞_»∞.K«O„^Œ∞_»∞#fl #"åOâ◊

~åt JOâ◊ g∞#=Ú. nx JkèÑü QÆ∞~°∞_»∞ ÅQÆfl=ÚÖ’ ^Œâ◊=∞™ê÷#=ÚÖ’ LK«ÛÖ’
â◊x ‰õΩ[ ‰õΩ[ LO_»_»O [iyOk.
â◊√„Hõ ~°q|∞^èŒ ˆH`«∞ â◊x |∞^èŒ QÆ∞Å~°∞
ˆH`«∞ QÆ∞~°∞ |∞^èŒ â◊√„Hõ |∞^èŒ
~åÇ¨ï K«O„^Œ
~°q â◊√„Hõ
[##HÍÅ |∞^èŒ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.7–10–26 ~ÀAÅ∞. QÆ∞~°∞ ‰õΩ[ ˆH`«∞
~åt ‰õΩ[ JOâ◊
D *Ï`«H=õ ÚÖ’(28) ÅQÍflkÑè u¨ ã¨fi™êú#=ÚÖ’ HÀ}=ÚÖ’ LO_»_O» ~åÇ¨ï
[iyOk. ÅQÍflkèÑü ã¨fiˆH∆„`«=ÚÖ’ L<åfl Jk ˆHO„^ŒHÀ}=ÚÅÖ’ Uk
HÍHõáÈ=_»O K«∂_»=K«∞Û#∞. D *Ï`«‰õ=ÚÖ’ ÅH©∆ ‡Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_çOk. ˆH`«∞ Å K«O„^Œ â◊x
~°q
nx`Àáê@∞ K«Hõ¯x ^èŒ#Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ U~°Ê_»_»O QÆ=∞xOK«=K«∞Û#∞. kfif
Ü«∂kèÑü ÑÖK«=∞OÖ’ LK«Û ™ê÷#=ÚÖ’ K«`«∞~åúkèÑü`À HõÅ=_»O [i
yOk.D *Ï`«‰Ωõ Å∞ z#fl^<·≥ å XHõ ~å¢+=ì¨ Ú#‰õΩ Jk<Õ`« qâı+¨ ãÖÑ¨^ÅŒ ∞
HõeyLO_»_»O [iyOk.
28. Q“i Ü≥∂QÆ=Ú
[##HÍÅ ~°q =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.4–01–10 ~ÀAÅ∞.
D HÍ~°}=ÚKÕ Q“iÜ≥∂QÆ=Ú ãÖÑ¨Ó~°‚=ÚQÍ U~°Ê_çOk. D *Ï`«‰õΩÅ∞
WO_çÜ«∞<£ ã≤qÖò ã¨sfiã¨∞‰õΩ K≥Ok#"å~°∞. Q“iÜ≥∂QÆ ÅHõ∆}ÏÅ#∞ ãÖÑ¨Ó
~°‚OQÍ á⁄O^•~°∞.
x~°fiK«#O– ^Œâ◊=∂kèÑü L#fl #"åOâßkèÑü ~åtÖ’ ^Œâ◊=∞™ê÷#
=ÚÖ’ LK«ÛÖ’ ÅQÍflkèÑü`À HõÅã≤# Jk Q“iÜ≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. 29. ÉèÏ~°f Ü≥∂QÆ=Ú
Ñ¶ë`«=Ú–DÜ≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ Q“~°=hÜ«∞ ‰õΩ@∞O| x~°fiK«#O– kfifÜ«∞, ÑÖK«=∞, ÖÏÉèÏkèÑ`¨ ∞« Å∞#fl #"åOâßkèÑ`¨ ∞« Å∞
=ÚÖ’ [x‡Oz#"å~°∞,qâı+ÖQÍ Éèí∂=ÚÅ∞ Hõey#"å~°∞, ^è•`«$`«fi=Ú LK«ÛÖ’ LO_ç ÉèÏQÍºkèÑü`À HõÅã≤# Jk ÉèÏ~°fÜ≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
Hõey#"å~°∞, ^≥·=ãÖ|O^èŒ HÍ~°º=ÚÅ∞ KÕÜ«Ú"å~°∞, gi ãÖ`å#=Ú Ñ¶ë`«=Ú–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ „Ñ¨ÑÖK« MÏºu,
=∞Oz #_»=_çHõ Hõey# "å~°∞ JO^ŒiKÕ Q“~°qOÑ¨|_Õ "å~°QÆ∞^Œ∞~°∞. qâı+¨"≥∞ÿ# q^Œfi`«∞Î,ãÖw`åaè=∂#=Ú,„¿Ñ=∞,JO^Œ"≥∞ÿ# PHõ~°¬}©Ü«∞"≥∞ÿ#
q=~°}–WHõ¯_» Ô~O_»∞ ~°Hõ=ÚÖˇ·# q=~°}Å∞ HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl~Ú. ÃÑ·# â◊s~°=Ú, PHõ~°¬}©Ü«∞"≥∞ÿ# <Õ„`«=ÚÅ∞ Hõey LO^Œ∞~°∞.
`≥eÜ«∞KÕã≤# q=~°}Ë HÍ‰õΩO_® =∞~˘Hõ =∞`«=Ú#∞ J#∞ãïOz ÅQÍflkè q=~°}–D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =¸_»∞ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ #"åOâßkèÑ¨`«∞Å∞
Ñü, K«O„^Œ∞_»∞ `«=∞ ™ÈfiK«Û ™ê÷#=ÚÅÖ’ LO_»QÍ Jq Ñ¨~ã° Ê¨ ~° HÀ}=Ú ÉèÏQÍºkèÑu¨ `À HõÅ=_»O QÆ∞iOz K≥ÑÊ≤ <å Jxfl XˆH™êi U~°Ê_»_O» J~°∞^Œ<Õ
Öˇ·# Q“sÜ≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. ™êO„Ñ¨^•Ü«∞ ÑÖ_ç`«∞Å#∞ J#∞ã¨ iOz K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. DÜ≥∂QÆ=ÚU~°Ê_Õ q^è•#=Ú#∞ Ñïje¿ãÎ (1) kfifÜ«∂kè
Q“iÜ≥∂QÆ=Ú 36,48ãÖ. =∞^èºŒ =Ü«∞ã¨∞ûÖ’<Õ J#∞Éè=í =ÚÖ’H˜ =ã¨∞OÎ ^Œx ÑüL#fl #"åOâßkèÑü LK«ÛÖ’ LO_ç ÉèÏQÍºkèÑü`À HõÅ=_»O, (2)
K≥Ñ¨Ê|_ç##∞, nx q+¨Ü«∞"≥∞ÿ Z@∞=O\˜ q=~°}Å∞ `≥eÜ«∞KÕÜ«∞ ÖË^Œ∞. ÑÖK«=∂kèÑu¨ L#fl #"åOâßkèÑu¨ LK«ÛÖ’LO_ç ÉèÏQÍºkèÑu¨ `À HõÅ=_»O,
DÜ≥∂QÆ „áê~°OÉèOí Ö’ Q“iÜ≥∂QÆ=Ú #‰õΩ K≥ÑC¨ ‰õΩ#fl ã¨∂„`«"∞≥ #ÿ ^Œâ=◊ ∂
kèÑu¨ L#fl #"åOâßkèÑu¨ ~åtÖ’ ^Œâ=◊ ∞OÖ’ LK«ÛÖ’ LO_»_=» Ú =ÚYº (3) ÖÏÉèÏkèÑu¨ L#fl #"åOâßkèÑu¨ LK«ÛÖ’ LO_ç ÉèÏQÍºkèÑu¨ `À HõÅ=
"≥∞ÿ#^Œx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. _»O. Wk ™ê^èŒ~°}OQÍ U~°Ê_Õ Ü≥∂QÆ=Ú HÍ^Œx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
*Ï`«H=õ Ú 30.Ñ¨Ù\˜#ì `Õk 28–08–1963 ã¨∂~Àº^ŒÜ∂« k Ñ¶∞¨ .52.0. Ñ¶e¨ `«=Ú– D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# q+¨µ‚ ãÖ|O^è"Œ ∞≥ #ÿ zÇ¨fl
13 L0, 770`«∂34 I.
0
Öˇ#· â◊OY,K«„Hõ=ÚÅ`À ‰õÄ_ç# ^ÕÇÏ¨ =Ú,=∞Oz"å‰õΩ¯, J#∞‰õÄÅ=u Ü≥∞ÿ #
D*Ï`«Hõ=ÚÖ’(30) ÑÖK«=∂kèÑü â◊√„‰õΩ_»∞ |∞^èŒ#"åOâ◊Ö’ ÉèÏ~°º ãÖ`å#=Ú Hõey JO^ŒiKÕ`« „¿Ñq∞OÑ¨|_Õ"åÔ~· LO\Ï~°∞.
LO_»QÍ, Å
q=~°}–N<å^äŒÜ≥∂QÆ=Ú Ju=ÚYº"≥∞ÿ# ~å[Ü≥∂QÆ=ÚQÍ K≥Ñ¨Ê
ˆH`«∞ Å ˆH`«∞ â◊x |_çOk. WO^Œ∞ 7,9,10 ™ê÷<åkèÑ¨`«∞Å`À ãÖ|O^èŒ=Ú „Ñ¨^è•#=ÚQÍ
â◊√„Hõ
K«O„^Œ |∞^èŒ QÆ=∞xOK«^yŒ # q+¨Ü∞« =Ú. D Ü≥∂QÆ=Ú H©ixÎ , ãÖÑ¨^ÅŒ #∞ ‰õÅ∞QÆKãÕ ∞¨ OÎ
K«O„^Œ ^Œx K≥Ñ¨Ê|_çOk. WO^Œ∞ „Ñ¨^è•#OQÍ ã¨Ñ¨Î=∂kèÑü ^Œâ◊=∞OÖ’ LK«Û
~åt ~°q JOâ◊
‰õΩ[ ~°q Hˆ „∆ `«=ÚÖ’ LO_»_O» , ^Œâ=◊ ∂kèÑu¨ ÉèÏQÍºkèÑu¨ `À HõÅ=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
|∞^èŒ ‰õΩ[
"Õ∞ëêk ^•fi^Œâ◊ ÅQÆfl=ÚÅÖ’ D Ü≥∂QÆ=Ú ˆH=Å=Ú ^èŒ#∞~°¡QÆfl=Ú
~åÇ¨ï QÆ∞~°∞ â◊√„Hõ QÆ∞~°∞ ~åÇ¨ï "åiH˜ =∂„`«"Õ∞ U~°Ê_»∞`«∞Ok. q∞ye# ÅQÆfl=ÚÅ"åiH˜ ^Œâ◊=∂kèÑü
â◊x
[##HÍÅ ~åÇ¨ï =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.6–11–21 ~ÀAÅ∞. ã¨Ñ=Î¨ ∞=ÚÖ’ LK«ÛÖ’ LO_Õ J=HÍâ◊=Ú ÖË^∞Œ . ã¨Ñ=Î¨ ∂kèÑu¨ QÍ |∞^è∞Œ _»∞
^Œâ=◊ ∞OÖ’ LK«ÛÖ’ LO_»_O» , ÉèÏQÍºkèÑu¨ ~°q`À HõÅ=_»O ™ê^è~Œ } ° OQÍ
|∞^è∞Œ _»∞ K«`∞« ~°Oú Ö’ LK«ÛÖ’ ÉèÏQÍºkèÑu¨ `À HõÅ=_»O [iyOk.Wk
ÉèÏ~°f Ü≥∂QÆ=Ú#‰õΩ K«H¯õ xL^•Ç¨Ï~°}QÍK≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. q∞ye# J=Ü≥∂QÆ
=ÚÅ HÍ~°}OQÍ DÜ≥∂QÆ=Ú J#∞‰õΩ#flO`«QÍ ~å}ÕK«Ö^Ë xŒ K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞.
30. KåÑ¨ Ü≥∂QÆ=Ú
[iˆQ JOâ◊"Õ∞. „áêp<å Kå~°∞ºÅ∞ nxx ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ ã¨ÑÎ̈=∂kèÑü
^Œâ◊=∞OÖ’ LK«ÛÖ’ LO_®Åx (HÍ"Õ∞â◊fiˆ~ Hõ~°‡QÆ`Õ ã¨fi`«∞OˆQ)¿Ñ~˘¯#_»O
[iyOk. D Ü≥∂QÆ=Ú J~°∞^≥·<å nxx H˘O`« aè#flOQÍ K≥Ñ¨ÊQÆey#
JO>Ë ã¨Ñ¨Î=∂kèÑü LK«Ûã¨∞÷_≥· ^Œâ◊=∞™ê÷#=Ú#∞ gH˜∆Oz# Jx K≥Ñ≤Ê#
Hõ~å¯@Hõ,`«∞ÖÏ ÅQÆfl=ÚÅ#∞ KÕˆ~Û J=HÍâ◊O LO@∞Ok. J~Ú`Õ Wk <å
x~°fiK«#O– ÅQÍflkÑè u¨ LK«ÛÜ«∞O^Œ∞O_»QÍ, K«`∞« ~°ú ^Œâ=◊ ∂kèÑ`¨ ∞« Å∞ Jaè„áêÜ«∞=∞x `≥eÜ«∞KÕã¨∞Î<åfl#∞.
Ñï=~°Î# K≥Ok# Jk KåÑ¨Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
Ñ¶ë`«=Ú–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ ~å*Ï™ê÷#=Ú#O^Œ∞ 32 #∞O_ç 43. =∂eHÍ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞
LO_»∞"å~°∞,ãÖÑ¨^ÅŒ ∞ Hõey#"å~°∞, ^è<Œ åQÍ~°=Ú#‰õΩ JkèÑ`¨ ∞« ÅQÆ∞^Œ∞~°∞. x~°fiK«#O–~°"åºk ã¨Ñ„Î¨ QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ ÅQÆfl=Ú ÖË^• =∞ˆ~ ~åt#∞O_≥<· å
=~°∞ã¨QÍU_»∞~åâ◊√ÅO^Œ∞ =∂eHõQÍL#fl Jk=∂eHÍÜ≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
q=~°}–<å W~°"·≥ ãÖ=`«û~°=ÚÅ J#∞Éè=í O`À(1941<å\˜H)˜ <Õ#∞ Ñ¶ë`«=Ú–qq^èŒ ÉèÏ==ÚÅ#∞O_ç D Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_ç#Ñ¨Ù_»∞ =KÕÛ
K≥¿ÑÊ q=~°} Uq∞@O>Ë KåÑ¨Ü≥∂QÆ „Ñ¨ÉèÏ==ÚKÕ W`«~°∞Å ãÖÑ¨^ŒÅ#∞ Ñ¶ë`«=ÚÅ∞ D q^èŒOQÍ LO\Ï~Ú.
J[=∂~Ú+≤ KÕÜ∞« _»O ^•fi~å *Ï`«‰Ωõ Å∞ ãÖÑ¨^ÅŒ #∞ á⁄O^Œ∞`å~°∞. JO>Ë <≥O Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_Õ q^è•#=Ú ¿Ñ~°∞ Ñ¶ë`«=Ú
ÉÏºO‰õΩ HÍ+≤Ü∞« ~°∞,¡ ÃÑ<·¶ åxûÜ«∞Öò Ãã„Hõ@sÅ∞, ~Ô "≥#∂º âßY"åi *Ï`«H=õ Ú 32. ÅQÆfl=Ú#∞O_ç 7~åâ◊√ÅO^Œ∞ ÅQÆfl=∂eHõ „Ñ¨Éèí∞ã¨=∂#`«,ãÖÑ¨^ŒÅ∞
ÅÖ’ D KåÑ¨Ü≥∂QÆ=Ú#∞ Z‰õΩ¯=ÙQÍ ÑïjeOK«=K«∞Û#∞. 33. kfifÜ«∞=Ú —— ^èŒ#=∂eHõ qâı+¨ ãÖÑ¨^ŒÅ∞,Hõ~°Î=ºnHõ∆
^Œ$_è»ãÖHõÅÊ=Ú,x~°ÌÜ«∞
31.N<å^äŒ Ü≥∂QÆ=Ú 34. `«$fÜ«∞=Ú —— q„Hõ=∞=∂eHõ JkèHÍ~°=Ú,ãÖÑ¨^Œ,^è≥·~°º=Ú
x~°fiK«#O–ã¨Ñ¨Î=∂kèÑü LK«Ûã¨∞÷_≥· ^Œâ◊=∞=Ú#O^Œ∞, ^Œâ◊=∂kèÑü 35. K«`«∞~°ú=Ú —— ã¨∞Y=∂eHõ ãÖÑ¨^ŒÅ∞,^è•i‡Hõ|∞kú
ÉèÏQÍºkè Ñü`À HõÅã≤# Jk N<å^äŒÜ≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. 36. ÑÖK«=∞=Ú —— Ñ¨Ù„`«=∂eHõ H©iÎ,^≥·=ÉèíH˜Î
37. +¨+¨ª=Ú —— â◊„`«∞=∂eHõ ^Œ∞~åâ◊, c^ŒiHõ=Ú
38. ã¨Ñ¨Î=∞=Ú —— Hõà◊„`«=∂eHõ ÉèÏ~°ºÖ’Å`«fi=Ú,H©iÎ Ñ¶e¨ `«=ÚÖˇ#· â◊„`«∞,~ÀQÆ,|∞∞}=ÚÅ∞ =O\˜ áêÑ¨Ñe¨¶ `«=ÚÅ∞ U~°Ê_Õ =∞Ç¨
39. J+¨ì=∞=Ú —— ~°O„^èŒ=∂eHõ c^ŒiHõ=Ú,ÉÏxã¨`«fi=Ú ^ŒâÖ◊ ’ U HÍ~°}OKÕ â◊√Éèí Ñ¶e¨ `åÅ∞ U~°Ê_»`åÜ«∞<Õk J#∞=∂<åã¨Ê^Œ=∞<Õ
40. #==∞=Ú —— ÉèÏQÆº=∂eHõ ^≥·=ÉèíH˜Î,=∞Oz`«#=Ú,^èŒ#O K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
41. ^Œâ◊=∞=Ú —— Hõ~°‡=∂eHõ Q“~°==Ú,jÅ=O`«=Ú
42. UHÍ^Œâ◊=Ú —— ÖÏÉèí=∂eHõ <Õ~°∞Ê,ã¨∞O^ŒsÅ`À ‰õÄ_»_»O *Ï`«Hõ=Ú 31.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 08–08–1912 ~å„u QÆO.7.23.
43. ^•fi^Œâ◊=Ú —— =ºÜ«∞=∂eHõ Q“~°==Ú,¿ãfiK«Ûù,H©iÎ (ZÖò.Z"£∞. \˜) 130L0, 5QÆO 10x 20Ãã.`«∂.
q=~°}–„ÑüÉèÏ==Ú#∞O_ç „áê~°OÉèí"≥∞ÿ# D =∂eHõÅ∞ 12~°Hõ=Ú K«O„^Œ
~åÇ¨ï â◊x â◊√„Hõ
Öˇ·# =∂eHõÅ∞QÍ U~°Ê_»`å~Ú.ÅQÆfl=Ú#∞O_ç „áê~°OÉèí=∞ÜÕ∞ºk ÅQÆfl â◊x
=∂eHÍÜ≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ~°"åºk ã¨ÑÎ¨ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ#∞ Å ~°q ~°q
=∂„`«"∞Õ ÑïjeOK«=Åã≤ LO@∞Ok. WO^Œ∞ ~åÇ¨ï Hˆ `«∞=ÙÅ‰õΩ ™ê÷#=Ú ~åÇ¨ï
~åt ‰õΩ|∞^è
[ Œ JOâ◊ K«O„^Œ
ÖË^Œ∞. ™ê^èŒ~°}OQÍ *’ºu+¨"Õ`«ÎÅKÕ Ñ¨<≥flO_»∞ ~°Hõ=ÚÅ∞QÍ =∂eHõÜ≥∂QÆ â◊√„Hõ
Å |∞^èŒ
ˆH`«∞
=ÚÅ∞ U~°Ê_»`åÜ«∞x K≥Ñ¨Ê|_ç#Ñ¨Ê\˜H˜, ÉèÏ"å~°ú ~°`åflHõ~°=ÚÖ’ ÅQÍfl`«∞Î
5~åâ◊√ÅÖ’ 9 „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#flÑÙ¨ _»∞ ÑÖK«„QÆÇÏ¨ =∂eHÍ Ü≥∂QÆ=∞x,6 ~åâ◊√ QÆ∞~°∞ ˆH`«∞ QÆ∞~°∞ ‰õΩ[
ÅÖ’ +¨¢_Çæ» Ï¨ =∂eHõx,7~åâ◊√ÅÖ’ ã¨Ñ„Î¨ QÆÇÏ¨ =∂eHõx,9~åâ◊√ÅÖ’ #=„QÆÇÏ¨
=∂eHÍÜ≥∂QÆ=∞x K≥Ñ¨Ê|_çOk. nx „Ñ¨HÍ~°=Ú =∂eHÍ Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞
qKå~°} KÕÜ«∞_»OÖ’ „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# ãÖ|O^èŒ=ÚÅ∞ ÑïQÆ}#Ö’ ÖË=<Õ
[##HÍÅ ‰õΩ[ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.6–0–10 ~ÀAÅ∞.
D *Ï`«Hõ=Ú(31)Ö’, ÑÖK«=∂kèÑü |∞^èŒ∞_»∞ K«O„^•`«∞Î ˆHO„^Œ
K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. =∞O^Œ∞, +¨ëêìkÑè u¨ ÅQÍflkÑè u¨ `À |Å"≥∞#ÿ ™ê÷#=ÚÖ’ LO_»QÍ ÅQÍflkÑè u¨
44.â◊OY Ü≥∂QÆ=Ú ÅQÆfl=Ú#∞ gH˜∆OK«_»O [iyOk.
x~°fiK#« O–ÅQÍflkÑè u¨ |ÅÜ«Ú`«∞_≥· LO_»QÍ, ÑÖK«=∞ +¨ëêªkÑè `¨ ∞« Å∞ 45. ÉèËs Ü≥∂QÆ=Ú
Ñ¨~°ã¨Ê~° ˆHO„^Œ=ÚÅO^Œ∞ LO_≥<Õx Jk â◊OYÜ≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. x~°fiK«#O–ÅQÍflkÑè u¨ ,â◊√„‰õΩ_»∞ =∞iÜ«Ú QÆ∞~°∞_»∞ Ñ¨~ã° Ê¨ ~° Hˆ O„^Œ=Ú
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú #O^Œ∞ [x‡Oz# "å~°∞ ã¨∞MÏaèÖÏ+¨, ÅO^Œ∞O_»QÍ ÉèÏQÍºkèÑü |ÅÜ«Ú`«∞_≥·# L#fl Jk ÉèËsÜ≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞.
L^•~° QÆ∞}O, ÉèÏ~°º, ãÖ`å# ™œYº=Ú,qâı+¨"≥∞ÿ# Éèí∂=ÚÅ∞, ^≥·=ÉèíH˜Î, Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–n~å…Ü«Ú~åÌÜ«∞O,K«Hõ¯x P~ÀQÆºO,J<ÕHõ q^è•Å
ã¨^•Kå~°=Ú, L#fl`"« ∞≥ #ÿ q^ŒºHõey =$^•úÑº¨ OÖ’ ã¨∞YOQÍ rqOKÕ "å~°Q∞Æ P^•Ü«∞O,ÉèÏ~åº =∞iÜ«Ú ãÖ`å# ™œYºO, L#fl`"« ∞≥ #ÿ =∞#ã¨∞û,^≥=· ÉèHí Î˜
^Œ∞~°∞. Hõey LO\Ï~°∞.
q=~°}–U^≥<· å „QÆÇÏ¨ =Ú ÖË^• ÉèÏ==Ú |ÅÇ‘Ï#=ÚQÍ L#flÑC¨ _»∞, q=~°}–™ê^èŒ~°}=ÚQÍ ÉèËsÜ≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# *Ï`«‰õΩÅ∞
P„QÆÇ¨Ï=Ú ÖË^• ÉèÏ==Ú#‰õΩ K≥Ñ¨Ê|_ç# Ñ¶ë`«=ÚÅ∞ „Ñ¨`ÕºHõ=ÚQÍ HÍHõ ãÖ`À+¨=Ú ™œYº=O`«"≥∞ÿ# r=#=Ú Hõey LO\Ï~°∞.
KèåÜ«∂ =∂„`«=ÚQÍ<Õ P Ñ¶ë`åÅ∞ HõxÑ≤™êÎ~Ú. J~Ú`Õ â◊OYÜ≥∂QÆ=Ú
#O^Œ∞ áêÑ¨ „QÆÇ¨Ï=Ú J~Ú#Ñ¨Ê\˜H˜ +¨ëêªkèÑüKÕ DÜ≥∂QÆ=Ú U~°Ê_ç *Ï`« H õ =Ú 32.Ñ¨ Ù \˜ ì # `Õ k 23–02–1896 ã¨ ∂ ~Àº^Œ Ü « ∂ k
â◊√ÉèÑí e¨¶ `åÅ#∞ Hõeyã¨∞OÎ k. D Ü≥∂QÆ=ÚKÕ +¨ëêªkÑè u¨ =∞Ç¨^Œâ◊ =∞iÜ«Ú Ñ¶¨∞.38.30 130L0, 770`«∂35I.
JO`«~°Ìâ◊ÅÖ’ â◊√Éèí Ñ¶ë`åÅ∞ J#∞Éèí=OÖ’H˜ =™êÎ~Ú. J~Ú`Õ +¨+¨ì™ê÷# ÃÑ· *Ï`«H=õ ÚÖ’(32) ÅQÍflkÑè u¨ â◊√„‰õΩ_»∞, QÆ∞~°∞x #∞O_ç Hˆ O„^Œ=ÚÅO^Œ∞
K«O„^Œ â◊√„Hõ |∞^èŒ |∞^èŒ ~°q â◊x
â◊x ~åÇ¨ï
~°q QÆ∞~°∞ ~°q ˆH`«∞ QÆ∞~°∞ â◊√„Hõ
~åÇ¨ï ~åÇ¨ï
‰õΩ|∞^è
[ Œ ~åt JOâ◊ ~åt JOâ◊
ˆH`«∞ ‰õΩ[ ˆH`«∞ K«O„^Œ
â◊√„Hõ ~åÇ¨ï
Å QÆ∞~°∞ K«O„^Œ Å Å
â◊x Å K«O„^Œ ~°q ‰õΩ[ â◊â◊√x„Hõ QÆ∞~°∞ ‰õΩ[ ˆH`«∞
|∞^èŒ
[##HÍÅ ‰õΩ[ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.2–1–28 ~ÀAÅ∞. [##HÍÅ â◊x =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.17–10–27 ~ÀAÅ∞.
ÉèÏQÍºkèÑü |∞^èŒ∞_»∞ |Å"≥∞ÿ# ã≤÷uÖ’ LO_»_»O [iyOk. D *Ï`«‰õΩÅ∞ â◊√„‰õΩ_»∞ ÅQÆflHˆ O„^Œ=Ú#O^Œ∞ â◊x`À<Õ HõÅ=_»O [iyOk. D ~Ô O_»∞
L#fl`« q^•ºkèHÍiQÍ ÃÑ· Ü≥∂QÆ Ñ¶ë`«=ÚÅ#∞ ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ J#∞ÉèíqOK« KÀ@¡ QÆ∞~°∞,â◊#∞Å =Å¡ =∞$^ŒOQÆÜ≥∂QÆ=Ú U~°Ê_çOk. D *Ï`«‰õΩÅ∞
_»O [iy<å W^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ Ñ¶e¨ `åÅ#∞ J#∞Éèqí OK«_O» Ü«¸~°ÑπÖ’x „|Ç¨‡O_»"≥∞ÿ# ~å*ÏºxH˜ Jkè<Õ`«Å∞.
[iyOk. 47. áêi*Ï`« Ü≥∂QÆ=Ú
46. =∞$^ŒOQÆ Ü≥∂QÆ=Ú
x~°fiK«#O–LKåÛ™ê÷#=Ú#O^Œ∞#fl „QÆÇ¨Ï=Ú Ü≥ÚHõ¯ #"åOâßkèÑü
x~°fiK«#O– ÅQÍflkèÑü L#fl ~åâßºkèÑü,P ~åâßºkèÑü L#fl
~åâßºkèÑü ÖË^• ÅQÍflkèÑü L#fl ~åâßºkèÑü, P ~åâßºkèÑü L#fl
#"åOâßkèÑu¨ LK«Û ÖË^• Hˆ O„^Œ,HÀ}=ÚÅO^Œ∞#fl Jk áêi*Ï`«Ü∂≥ QÆ=Ú
Hˆ O„^Œ, „uHÀ}=ÚÅO^Œ∞ ÖË^• q∞„`«,LK«ÛHˆ „∆ `«=ÚÅO^Œ∞O_»QÍ, ÅQÍflkÑè u¨ J=Ù`«∞Ok.
|ÅÜ«Ú`«∞_≥·# Jk =∞$^ŒOQÆÜ≥∂QÆ=Ú J#|_»∞#∞. Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ =∞^èŒº=Ü«∞ã¨∞û
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–„Ñ¨Éèí∞=ÙÅKÕ Q“~°"å^Œ∞Å∞ á⁄O^Œ_»O,PHõ~°¬}©Ü«∞OQÍ #∞O_ç ãÖ`À+¨H~õ "° ∞≥ #ÿ ,L#fl`"« ∞≥ #ÿ rq`«=Ú J#∞Éèqí OKÕ"å~°∞, „Ñ¨É∞íè =ÙÅ∞
LO_»_»O, qâı+¨"≥∞ÿ# H©iÎ Hõey LO\Ï~°∞. ÖË^• K«„Hõ=~°∞ÎÅKÕ Q“~°qOÑ¨|_Õ"å~°∞,Ü«Ú^Œú„Ñ≤Ü«ÚÅ∞, QÆ[âßfik "åÇ¨Ï#
q=~°}–D Ü≥∂QÆ=Ú#∞ *Ï„QÆ`QÎ« Í J#fi~ÚOK«∞HÀ=Åã≤ LO@∞Ok. =ÚÅ∞ HõÅ"å~°∞, ™êO„Ñ¨^•Ü«∞=Ú, PKå~°=ÚÅ∞ áê\ÕKÕ"å~°∞, H©iÎ,
LK«Û Ü«∞O^Œ∞ U^≥·<å „QÆÇ¨Ï=Ú L#flÑ¨Ù_»∞, P „QÆÇ¨Ï=Ú#fl #"åOâßkèÑü =∞Oz`«#=Ú Hõey LO^Œ∞~°∞.
~åtÖ’ Hˆ O„^Œ, HÀ}=ÅO^Œ∞ ÖË^• q∞„`« Hˆ „∆ `«=Ú ÖË^• LK«ÛÜ«∞O^Œ∞O_»QÍ, q=~°}–áêi*Ï`«Ü≥∂QÆ=Ú qÑ¨s`« ~å[Ü≥∂QÆ=Ú`À ã¨=∂#=∞x
ÅQÍflkÑè u¨ |Å Ü«Ú`«∞_≥#· L#flÑÙ¨ _»∞ Jk =∞$^ŒOQÆÜ∂≥ QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. K≥Ñ¨Ê =K«∞Û#∞. DÜ≥∂QÆ=Ú Ñï„"å[Ü≥∂QÆ=Ú`À HõÅã≤##∞, ÖË^•
áêi*Ï`«Ü∂≥ QÆ=Ú `À HõÅã≤ U~°Ê_ç##∞ *Ï`«‰Ωõ Å∞ P^è•ºu‡Hõ QÆ∞~°∞=ÙÅ∞QÍ
*Ï`«Hõ=Ú 33.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 14–12–1895 L^ŒÜ«∞O QÆO.03.05 „Ñ¨É∞íè =ÙÅKÕ Q“~°qOÑ¨ |_»_O» =∞iÜ«Ú ÅHõÖ∆ Ïk „Ñ¨[Å‰õΩ P^è•ºu‡HõOQÍ
(ZÖò.Z"£∞. \˜) 510L31, 00Ñ¨6 I. =∂~°æ^Œ~°≈‰õΩÅQÆ∞^Œ∞~°∞.
ÃÑ· *Ï`«Hõ=ÚÖ’(33) QÆ∞~°∞_»∞ LK«Û™ê÷#ã≤÷u, ^èŒ#∞~°fl"åOâ◊Ö’ *Ï`« H õ = Ú34.Ñ¨ Ù \˜ ì # `Õ k 11–03–1858 ~å„u QÆ O .9.0.
LO_»_»O [iyOk. QÆ∞~°∞_»∞#fl #"åOâßkèÑü QÆ∞~°∞_Õ J~Úº, ÅQÍfl`«∞Î (ZÖò.Z"£∞.\˜) 130L0, 770`«∂35I.
^Œâ◊=∞ˆHO„^Œ=ÚÖ’ LO_»_»O, J^Õ q^èŒOQÍ â◊x LK«Û™ê÷#ã≤÷u, â◊x L#fl ÃÑ·*Ï`«Hõ=Ú(34)Ö’ qâı+¨"≥∞ÿ# q^•º=O`«∞Å∞, `≥e"≥·#"å~°∞
#"åOâßkèÑü â◊√„‰õΩ_»∞, Ü≥∂QÆ=ÚÖ’
~°q QÆ∞~°∞ |∞^èŒ QÆ∞~°∞ K«O„^Œ ~åÇ¨ï *Ï`«Hõ=Ú 35.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 06–09–1943 ~å„u QÆO.3.15.
â◊√„Hõ
~°q (ZÖò.Z"£∞.\˜) 180L58, 720`«∂49I.
|∞^èŒ â◊x â◊√„Hõ ‰õΩ[
~åÇ¨ï â◊x ‰õΩ[ â◊x |∞^èŒ
~åt JOâ◊
K«O„^Œ ˆH`«∞ Å QÆ∞~°∞ ˆH`«∞
~åÇ¨ï
Å ~åt JOâ◊
‰õΩ[ ˆH`«∞ ‰õΩ[ Å ~°q QÆÅ∞~°∞
ˆH`«∞ â◊√„Hõ ~åÇ¨ï
[##HÍÅ K«O„^Œ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.7–2–8 ~ÀAÅ∞. K«O„^Œ ~°q
â◊√„Hõ K«O„^Œ
L#fl`«™ê÷#=Ú#‰õΩ KÕi#"åik. ÅQÍflkèÑü â◊√„‰õΩ_»∞. ÅQÍflkèÑü L#fl 0
6 20 I |∞^èŒ â◊x
~åâßºkè Ñü QÆ∞~°∞_»∞ "Õ∞+¨~åtÜ«∞O^Œ∞ LO_»_»O, nx JkèÑü ‰õΩA_»∞ [##HÍÅ â◊x =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.12–9–18 ~ÀAÅ∞.
ã¨fiˆH∆„`«=Ú#O^Œ∞ LO_»_»O áêi*Ï`«Ü≥∂QÆ=Ú#‰õΩ HÍ~°}"≥∞ÿ#@∞¡ K≥Ñ¨Ê ãÖÑ¨Ó~°‚ QÆ[Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_ç# *Ï`«H=õ Ú J~°∞^≥#· ^Œx K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞.
=K«∞Û#∞. D *Ï`«HÅõ ∞ "åi HÍÅ=ÚÖ’ qâı+¨ „Ñ¨*Ï˝=O`«∞Å∞QÍ Ü≥∂wâ◊fi~∞° D *Ï`«‰õ=Ú (35) ã¨Ñ¨Î=∂kèÑü (ÖÏÉèÏkèÑü #∞O_ç ÉèÏQÍºkèÑü)
Å∞QÍ ¿Ñ~°∞QÍOKå~°∞. g~°∞ HÀ\Ï¡k Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅ P~å^èhŒ Ü«Ú_»∞QÍ, =∞Ç¨
~åAÅ K«„Hõ=~°∞ÎÅKÕ áê^•aè=O^Œ<å^Œ∞Å∞ JO^Œ∞‰õΩ#fl"å~°∞.
48. QÆ[ Ü≥∂QÆ=Ú
K«O„^Œ∞_»∞.11 #O^Œ∞O_ç ÖÏÉèÏkèÑu¨ ‰õΩAxKÕ K«∂_»|_»_O» KÕ QÆ[Ü≥∂QÆ=Ú
U~°Ê_çOk. WHõ¯_» ã¨Ñ=Î¨ ∂kèÑu¨ K«O„^Œ∞_Õ J=fi_O» `À K«O„^Œ∞x`À HõÅ=_»O
J<Õk ãÖÉèíqOK«ÖË^Œ∞.
x~°fiK«#O–ÖÏÉèÏkèÑü L#fl ~åt#∞O_ç #==∂kèÑü K«O„^Œ∞x`À 49. HõàÏxkè Ü≥∂QÆ=Ú
‰õÄ_ç ÖÏÉèí=∞O^Œ∞O_ç, ÖÏÉèÏkèÑüKÕ K«∂_»|_ç# Jk QÆ[Ü≥∂QÆ=Ú x~°fiK#« O–QÆ∞~°∞_»∞ kfifÜ«∞=Ú ÖË^• ÑÖK«=∞=∞O^Œ∞O_ç |∞^è,Œ â◊√„‰õΩ
J=Ù`«∞Ok. Å`À HõÅã≤##∞ ÖË^• K«∂_»|_ç##∞, ÖË^• QÆ∞~°∞_»∞ kfifÜ«∞ ÖË^•
Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–qâı+"¨ ∞≥ #ÿ Ñ¨â√◊ ãÖÑ¨^,Œ QÆ[`«∞~°QÍk "åÇ¨Ï#=ÚÅ∞ Hõey ÑÖK«=∞=ÚÅO^Œ∞O_»QÍ P ™ê÷#=Ú |∞^èŒ ÖË^• â◊√„Hõ ˆH∆„`«=ÚÖˇ·##∞ Jk
LO_»_»O,rq`«=∞O`å ã¨∞YãÖ`À+¨=ÚÅ∞ Hõey LO\Ï~°∞. HõàÏxkèÜ≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
q=~°}–D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ Ñ¨Ù\˜#ì "å~°∞ 20#∞O_ç 29 ãÖ=`«û~°=ÚÅ Ñ¶ë`«=ÚÅ∞– L#fl`«"≥∞ÿ# ÉèÏ"å"Õâ◊O, =∞Oz =∞#ã¨∞û, „Ñ¨Éèí∞=ÙÅKÕ
=∞^èŒº HÍÅOÖ’ D Ü≥∂QÆ Ñ¶ë`åÅ#∞ J#∞Éèíq™êÎ~°x K≥Ñ¨Ê|_çOk. Uk Q“~°==Ú, qq^èŒ ~°H=õ ÚÖˇ#· "åÇ¨Ï#ã¨∞Y=ÚÅ∞, ^Œ~Ê° =Ú#∞, ~ÀQÆÉÜ íè ∞« =Ú
U"≥∞<ÿ å DÜ≥∂QÆ=Ú Ñ¨\#ì˜ *Ï`«‰Ωõ Å∞ P [<å‡O`«=Ú ã¨∞Y=ÚÅ∞ J#∞Éèqí ÖËx"å~°QÆ∞^Œ∞~°∞.
™êÎ~°∞. ÖÏÉèí™ê÷#=Ú#∞O_ç ÉèÏQÆº™ê÷#=Ú J#QÍ ã¨Ñ¨Î=∞O J=Ù`«∞Ok. q=~°}–HõàÏxkèÜ∂≥ QÆ=Ú, <å ÑïjÅ#Ö’ |∞^è,Œ QÆ∞~°∞,â◊√„‰õΩÅ∞ XˆH
JO>Ë ã¨Ñ¨Î=∂kèÑü ÖÏÉèí™ê÷#=∞O^Œ∞ K«O„^Œ∞x`À HõÅã≤ LO_ç ÖÏÉèÏkè ~åtÖ’ HõÅ=_»O Jk kfifÜ«∞ ÑÖK«=∞™ê÷#=ÚÅ∞ J=fi_»O J~°∞^Œ∞QÍ<Õ
Ñü`À HõÅã≤ LO_»=Åã≤ LO@∞Ok.D Ü≥∂QÆÑe¨¶ `«=ÚQÍ P[<å‡O`«=Ú HõxÑ≤™ÈÎOk. PÜ«∂ „QÆÇ¨Ï ^Œâ◊ÅÖ’ Ñ¶ë`åÅ∞ q∞„â◊=∞OQÍ LO@∞#fl@∞¡
ã¨∞Y=ÚÅ∞ J#∞Éèíq™êÎ~°x K≥Ñ¨Ê|_ç##∞ Jk PÜ«∂ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ `≥Å∞™ÈÎOk.HõàÏxkè Ü≥∂QÆ=Ú x[=ÚQÍ |Å"≥∞#ÿ ~å[Ü≥∂QÆ"∞≥ <ÿ å nxÃÑ·
^ŒâßO`«~°Ìâ◊ÅÖ’ "åi"åi |ÖÏ|Å=ÚÅ#∞ J#∞ãïOz LO@∞Ok. QÆ[ „áêp<åKå~°∞ºÅ∞ Z@∞=O\˜ Jaè„áêÜ«∞=Ú#∞ ÖËHõáÈ~Ú<å <å J#∞Éèí
Ü≥∂QÆ=Ú |Å=Ú Hõey L#flÑ¨Ù_»∞, *Ï`«‰õΩÅ∞ W`«~°∞Å ãÖ|O^èŒ=ÚÅ =OÖ’ W"ÕÑe¨¶ `åÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞#fl@∞¡ `≥Å∞™ÈÎOk. J~Ú`Õ =¸_»∞ â◊√Éè„í QÆÇÏ¨
=Å# ÖÏÉèí=ÚÅ∞ á⁄O^Œ∞`å~°x K≥Ñ¨Ê|_çOk. =ÚÅ HõÅ~ÚHõ x[OQÍ J^Œ$+¨Ü ì ∂≥ QÆ=∞x K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. JnHÍHõ QÆ∞~°∞_»∞
|∞^èŒ∞_»∞ ÖË^• â◊√„‰õΩx`À ÖË^• |∞^èŒâ◊√„‰õΩÅ`À HõÅã≤ kfifÜ«∞ q=~°}–U =∂„`«=Ú Hõà◊OHõ=Ú ÖËx H©iÎ, Z=fiix <˘Ñ≤ÊOK«x
ÑÖK«=∞=ÚÅO^Õ HÍ‰õΩO_® J^Œ$+¨ì™ê÷#=∞x K≥Ñ¨Ê|_Õ ÉèÏQÆº ™ê÷#=∞O^Œ∞ <≥·[=Ú LO\ÏÜ«∞x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. J~Ú`Õ *Ï`«Hõ=ÚÖ’x q∞ye#
W"Õ Ñ¶e¨ `åÅ∞ U~°Ê_»∞`«∞#fl@∞¡ <å J#∞Éè=í OÖ’ ÑïjeOKå#∞. D kQÆ∞= „QÆÇ¨Ï=ÚÅ ã≤÷u, W`«~° Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ nxÃÑ· „Ñ¨ÉèÏ==Ú HõeyOK«_»O ÖË^•
HõàÏxkèÜ∂≥ QÆ=Ú U~°Ê_ç# XHõ qÅHõ} ∆ "≥∞#ÿ *Ï`«H=õ Ú#∞ ÑïjeOK«O_ç. U Ü≥∂QÆ „Ñ¨ÉèÏ==Ú LO>Ë ^•x Ñ¶ë`«=ÚÅ∞ Z‰õΩ¯=ÙQÍ LO\Ï~Ú.
*Ï`«Hõ=Ú 36.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 20/21–2–1879 L^ŒÜ«∞O QÆO.4.50. *Ï`«Hõ=Ú 37.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 14–12–1895 L^ŒÜ«∞O QÆO.03.05.
(ZÖò.Z"£∞.\˜) 100L43, 760`«∂48 I. (ZÖò.Z"£∞.\˜) 510L31I, 00Ñ¨ 6 I.
â◊x ~åÇ¨ï Å |∞^èŒ ~°q â◊x
~°q |∞^èŒ
â◊√„HõQÆ∞~°∞ ˆH`«∞ ~åÇ¨ï QÆ∞~°∞ â◊√„Hõ
K«O„^Œ
~åt JOâ◊ ~åt JOâ◊
Å ~°q K«O„^Œ
~åÇ¨ï ˆH`«∞
‰õΩ[ |∞^èŒ
K«O„^Œ QÆ∞~°∞ â◊x K«O„^Œ Å Å ‰õΩ[ ˆH`«∞
‰õΩ[ ~°q ‰õΩ[ â◊√„Hõ
ˆH`«∞ |∞^èŒ â◊x QÆ∞~°∞
[##HÍÅ ~åÇ¨ï =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.14–6–29 ~ÀAÅ∞. [##HÍÅ â◊x =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.17–10–27 ~ÀAÅ∞.
D*Ï`«Hõ=Ú(36) Q˘Ñ¨Ê HÍ~°ºx~åfiÇ¨Ï}ÏkèHÍiQÍ,`≥e"≥·# <åºÜ«∞ D *Ï`«Hõ=ÚÖ’(37) QÆ∞~°∞,â◊√„‰õΩÅ∞ ˆHO„^Œ=ÚÖO^Œ∞, â◊x
"åkQÍ =∞iÜ«Ú ~å[H©Ü«∞<åÜ«∞‰õΩxQÍ ¿Ñ~°∞QÍOz# "åik. ÅQÆfl=Ú LK«ÛÜ«∞O^Œ∞ ÅQÆflˆHO„^Œ=ÚÖ’ LO_»_»O`À ãÖÑ¨Ó~°‚=ÚQÍ JOâß=`å~°
=∞Hõ~=° Ú kfifÜ«∞OÖ’ QÆ∞~°∞, |∞^è,Œ â◊√„‰õΩÅ∞ (gi`Àáê@∞ ~°q, K«O„^Œ∞Å∞ Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_çOk. g~°∞ Ü«¸~°ÑÖπ ’ =∞Ç¨™ê„=∂[º=Ú#‰õΩ Jkè<`Õ Å« ∞.
HõÅ=_»O QÆ=∞xOK«=K«∞Û#∞.) D „QÆÇÏ¨ =ÚÅ HõÅ~ÚHõKÕ |Å"≥∞#ÿ HõàÏxkè 51. Ç¨ÏiÇ¨Ï~°„|Ç¨Ï‡ Ü≥∂QÆ=Ú
Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_çOk.D *Ï`«‰õΩÅ∞ „Ñ¨=ÚY ~å¢+¨ì=Ú #‰õΩ n"å#∞QÍ, x~°fiK«#O–kfifÜ«∂kèÑu¨ #∞O_ç 8,12ÅÖ’ â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl#∞, ÖË^•
"≥·„™ê~Ú Zy˚‰õÄº\˜"£ H“xûÖò "≥∞O|~°∞¡QÍ, „Ñ¨=ÚY ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩ ã¨ÑÎ̈=∂kèÑü#∞O_ç 4,9,8 ™ê÷#=ÚÅO^Œ∞ QÆ∞~°∞, K«O„^Œ, |∞^èŒ∞Å∞#fl#∞, ÖË^•
Å∞QÍ, ~å*ÏºOQÆ xÑ¨Ù}∞xQÍ ¿Ñ~°∞QÍOKå~°∞. g~°∞ qq^èŒ „Ñ¨Éèí∞=ÙÅKÕ ÅQÍflkèÑü#∞O_ç 4,10,11ÅÖ’ ~°q,â◊√„Hõ,‰õΩAÅ∞#fl#∞ Jk Ç¨ÏiÇ¨Ï~°„|Ç¨Ï‡
Q“~°qOÑ¨|_ç<å~°∞. g~°∞ ã¨fiÒ« „`«∞Å∞QÍ =∞iÜ«Ú x~°O‰õΩâ◊√xQÍ ¿Ñ~°∞QÍO Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
Kå~°∞.D*Ï`«H=õ ÚÖ’ HõàÏxkèÜ∂≥ QÆ=Ú ãÖÑ¨Ó~°=‚ ÚQÍ Ñ¨@_ì O» QÆ=∞xOK« Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–DÜ≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ "Õ^"Œ ^Õ •OQÍÅÖ’ xÑ¨Ù
=K«∞Û#∞. }∞Å∞, x*Ï~Úu HõÅ"å~°∞, J<ÕHõ ã¨∞Y=ÚÅ∞ J#∞ÉèíqOK«∞"å~°∞, ™⁄OÑ¨ÙQÍ
50. JOâß=`å~° Ü≥∂QÆ=Ú =∂\Ï¡_Õ <Õ~∞° ÊHõÅ"å~°∞, â◊„`«∞=ÙÖÃÑ· [Ü«∞=Ú HõÅ"å~°∞, W`«~∞° Å‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞O
x~°fiK«#O–ÅQÆfl=Ú K«~°~åtÜ≥ÿ∞, â◊√„Hõ,QÆ∞~°∞Å∞ ˆHO„^Œ=ÚÅO^Œ∞,â◊x KÕÜ«Ú"å~°∞, ^è•i‡HõHÍ~°º=ÚÅ∞ KÕÜ«Ú"å~°QÆ∞^Œ∞~°∞.
q=~°}–D Ü≥∂QÆ=Ú H˘O`« H˜+¡ "ì¨ ∞≥ #ÿ ^Œx K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. D Ü≥∂QÆ=Ú#∞
LK«Û Ü«∞O^Œ∞O_»QÍ Jk Hˆ O„^Œ"∞≥ #ÿ Jk JOâß=`å~°Ü∂≥ QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. q=~°OQÍÑïje¿ãÎ (J)kfifÜ«∂kèÑü #∞O_ç 8,12™ê÷#=ÚÅÖ’ â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–U =∂„`«=Ú Hõà◊OHõ=Ú ÖËx H©iÎ, *Ï˝#=Ú,âßs~°Hõ =ÚÅ∞, (P) ã¨Ñ¨Î=∂kèÑü#∞O_ç 4,9,8 ™ê÷#=ÚÅO^Œ∞ QÆ∞~°∞,K«O„^Œ,|∞^èŒ∞Å∞
ã¨∞MÏã¨H˜Î, J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ HÀiHõÅ∞,"Õ^•O`«=ÚÖ’ xÑ¨Ù}`«fi=Ú, „Ñ¨Éèí∞=ÙÅ∞ (W) ÅQÍflkèÑü#∞O_ç 4,10,11™ê÷#=ÚÅO^Œ∞ ~°q,â◊√„Hõ,‰õΩAÅ∞ LO_®e.
ÖË^• „Ñ¨Éèí∞ã¨=∂#∞Å∞ J=Ù`å~°∞. ÃÑ·=¸_»∞ U~°Ê_ç# Jk Ç¨ÏiÇ¨Ï~°„|Ç¨Ï‡Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. nxx |\˜ì
ÅQÆfl,kfifÜ«∞, ã¨Ñ=Î¨ ∞ ™ê÷#=ÚÅ „áê^è•#º`« `≥Å∞™ÈÎOk.nxx =∞~˘Hõ q^èOŒ QÍ D *Ï`«H=õ Ú(38)‰õΩã¨∞=∞Ü≥∂QÆ=Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz qÅHõ}∆ "≥∞#ÿ k.
Ñïje¿ãÎ ÅQÆfl=Ú J#QÍ [x‡OK«_»O ÖË^• ã¨$+≤ì, kfifÜ«∞O ãÖÑ¨^Œ J#QÍ QÆ∞~°∞_»∞ ÅQÆfl=∞O^Œ∞,K«O„^Œ∞_»∞ ã¨Ñ¨Î=∞=∞O^Œ∞, ~°q kfifÜ«∞ã≤÷u ‰õΩã¨∞=∞
~°Hõ∆} ÖË^• ã≤÷u,ã¨Ñ¨Î=∞O =∂~°Hõ=Ú ÖË^• ÅÜ«∞O, D=¸_»∞ ã≤÷`«∞Å∞JO>Ë Ü≥∂QÆO U~°Ê_»_®xH˜ HÍ~°}"≥∞#ÿ @∞¡ K≥ÑC¨ ‰õΩ<åfl gi`À KÕi=Ù#fl áêÑ¨„QÆÇÏ¨
ã¨$+≤ì, ã≤÷u, ÅÜ«∞=ÚÅ‰õΩ HÍ~°‰õΩÅ∞QÍ ÉèÏ~°fÜ«∞ ã¨=∂[=ÚÖ’ „|Ç¨Ï‡,q+¨µ‚, =ÚÅ∞ JO>Ë K«O„^Œ∞x`À ˆH`«∞=Ù, QÆ∞~°∞x`À ~åÇ¨ï=Ù, ~°q`À q∞ye#
=∞¿ÇÏâ◊fi~°∞#∞ ¿Ñ~À¯=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. DHÍ~°}=ÚÅKÕ DÜ≥∂QÆ=Ú Ç¨Ïi áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ HõÅ=_»O [iyOk. qÅHõ} ∆ OQÍ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ HõÅ~Ú
Ç¨Ï~° „|Ç¨Ï‡Ü≥∂QÆ=∞x K≥Ñ¨Ê_»OÖ’ Bz`«º=ÚO^Œ<Õ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. Hõ`À U~°Ê_ç# D ‰õΩã¨∞=∞Ü≥∂QÆ „Ñ¨ÉèÏ==ÚKÕ ˆH=Å=Ú 20 ÖË^• 25%
52. ‰õΩã¨∞=∞ Ü≥∂QÆ=Ú Ñ¶ë`åÅ#∞ =∂„`«"Õ∞ HõeyOzOk.
x~°fiK«#O–ÅQÆfl=∞O^Œ∞ QÆ∞~°∞_»∞, ã¨Ñ=Î¨ ∞=∞O^Œ∞ K«O„^Œ∞_»∞, K«O„^Œ∞x „á⁄.~å=ÙQÍ~°∞ `«=∞ â◊`«Ü≥∂QÆ=∞O[iÖ’ ‰õΩã¨∞=∞Ü≥∂QÆ=Ú#‰õΩ
#∞O_ç J+¨ì=∞=∞O^Œ∞ ~°q L#fl Jk ‰õΩã¨∞=∞Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. ãÖ|OkèOz =∞iH˘xfl q=~°=ÚÅ#∞ ¿Ñ~˘¯#_»O [iyOk. ã≤÷~°~åâ◊√Å∞
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–DÜ≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ „Ñ¨Éèí∞, |O^èŒ∞ ~°Hõ∆ Hˆ O„^Œ=ÚÖˇ· JO^Œ∞ â◊√„‰õΩ_»∞,|ÅÇ‘Ï#"≥∞#ÿ K«O„^Œ∞_»∞ HÀ}=ÚÅÖ’#∞, ~°q
‰õΩÅ∞, „QÍ=∞Ñ¨Ù~å^Œ∞Å#∞ xi‡Oz"å_»∞ x+¨¯ÅOHõ"∞≥ #ÿ H©iÎ HõÅ"å~°Q∞Æ ^Œ∞~°∞. ^Œâ=◊ ∞™ê÷#=Ú#O^Œ∞#fl#∞ Jk ‰õΩã¨∞=∞Ü≥∂QÆ=∞x `≥eÜ«∞KÕ™ê~°∞. WO^Œ∞
QÆ=∞xHõ–QÆ∞~°∞_»∞ ÅQÆfl=Ú#O^Œ∞O_»_»O â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ"≥∞ÿ`Õ, ÅQÍfl`«∞Î â◊√„‰õΩ_»∞ ^Œâ◊=∞ˆHO„^Œ=Ú HÍHõ =∞ˆ~ ˆHO„^Œ=Ú#O^Œ∞ LO_Õ J=HÍâ◊=Ú
ÖË^Œ∞. ~°qH˜ â◊√„‰õΩxH˜ =∞^èŒº JO`«~°=Ú 470 q∞Oz LO_»^Œ∞. D HÍ~°}
ã¨Ñ¨Î=∞OÖ’ K«O„^Œã≤÷u=Å¡ QÆ[ˆHãïÜ≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»∞`«∞Ok. K«O„^•`«∞Î
J+¨ì=∞OÖ’ ~°q JO>Ë kfifÜ«∞OÖ’ ~°qLO_»_»O `«^•fi~å â◊√Éèí"åt
Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»_O» [~°∞QÆ∞`«∞Ok. g\˜#xfl\x˜ „HÀ_çHiõ ¿ãÎ ‰õΩã¨∞=∞Ü≥∂QÆ
=Ú`Àáê@∞ QÆ[Hˆ ãïÜ≥∂QÆ=Ú, "åã≤Ü∂≥ QÆ=ÚÅ∞ U~°Ê_»_O» [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
=ÚÅKÕ D Ü≥∂QÆ=Ú#∞ WÖÏ x~°fizOK«=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. ~°q,â◊√„‰õΩÅ∞
^Œâ=◊ ∞=∞O^Œ∞, |ÅÇ‘Ï#"≥∞#ÿ K«O„^Œ∞_»∞ HÀ}=ÚÅO^Œ∞#fl ‰õΩã¨∞=∞Ü≥∂QÆ=∞x
K≥Ñ¨Ê=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. L#fl`« ˆ~MÏOâ◊ÅÖ’ XˆH ~åtÖ’ Ô~O_»∞ ÉèÏ==ÚÅ∞
LO_Õ J=HÍâ◊=Ú U~°Ê_»∞`«∞Ok. W@∞=O\˜ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ~°q 10Ö’
D q^èOŒ QÍ ~Ô O_»∞ =¸_»∞ Ü≥∂QÍÅ HõÅ~ÚHõ`À U~°Ê_Õ ‰õΩã¨∞=∞Ü≥∂QÆ=Ú LO>Ë â◊√„‰õΩ_»∞ ÅQÆfl=Ú ÖË^• ã¨Ñ¨Î=∞=ÚÖ’ LO_Õ J=HÍâ◊=Ú U~°Ê_»∞
|Å"≥∞#ÿ ~å[Ü≥∂QÆ=ÚQÍ ÑïQÆ}O˜ K«=K«∞Û#∞. DÜ≥∂QÆ=Ú |Å=Ú Hõey `«∞Ok. J~Ú`Õ „Ñ¨^è•#Ü≥∂QÆ=ÚÅxfl ~åâ◊√Å#∞ P^è•~°OQÍ K≥Ñ¨Ê|_Õ"Õ
L#fl "≥∞l¢¿ãì@∞Å∞,=ÚxûÑ¶πÅ∞,„QÍ=∂kèHÍ~°∞Å∞,"Õ∞Ü«∞~°∞¡, =Úxã≤Ñ¨Öò HÍx ÉèÏ==ÚÅ HÍ^èŒ~°OQÍ x~°‚~ÚOKÕqHÍ=Ù. HÍ|\˜ì U *Ï`«HÍxH˜ P
Hõg∞+¨#~°∞¡ =O\˜ JkèHÍ~°=Ú Hõey LO\Ï~°∞. *Ï`«H=õ Ú#∞ „Ñ¨`ºÕ HõOQÍ ÑïjeOz x~°~‚ ÚOK«=Åã≤ LO@∞Ok. L^•Ç¨Ï
[Ï`«Hõ=Ú 38.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 15–12–1899 L^ŒÜ«∞O QÆO.05–42. ~°}‰õΩ ‰õΩã¨∞=∞Ü≥∂QÍ<Õfl fã¨∞‰õΩO>Ë ~°q 10Ö’ L#flÑ¨Ù_»∞ ~°q ^Œ$+≤ì
(ZÖò.Z"£∞.\˜) 100L45I, 190`«∂ 4 I. 2700 ÃÑ· LO_»_»O, ÉèÏ=‰õΩO_»ex P^è•~°OQÍ Ñïje¿ãÎ nxÖ’ H˘O`«
K«O„^Œ K«O„^Œ ~°q â◊x ‰õΩ[
=∂~°∞ÊÅ∞ LO_ÕJ=HÍâ◊=ÚÅ∞ HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl~Ú. `«^•fi~° ^Œ$+≤ì ÑïkèÖ’
ˆH`«∞ ~åÇ¨ï =∂~°∞ÊÅ∞=KÕÛ J=HÍâ◊=ÚÅ∞ L<åfl~Ú. D HÍ~°}=ÚKÕ Ü≥∂QÆ=ÚÅ
Å q+¨Ü∞« =ÚÖ’ Z@∞=O\˜ ãÖ^ÕÇÏ¨ =Ú ÖË‰Ωõ O_® ~åt^Œ$+¨µÅì <Õ ÑïQÆ}O˜ K«
~åt JOâ◊ =Åã≤ LO@∞Ok.
~°q â◊x Å |∞^èŒ

53. =∞`«ûº Ü≥∂QÆ=Ú
|∞^èŒ QÆ∞~°∞ x~°fiK«#O–ÅQÆfl ÉèÏQÆº™ê÷#=ÚÅO^Œ∞ áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞, ÑÖK«=∞
‰õΩ[ QÆ∞~°∞ â◊√„Hõ ˆH`«∞
=∞O^Œ∞ â◊√ÉèÏâ◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞O_»QÍ K«`∞« ~°,ú J+¨=ì ∞™ê÷#=ÚÅ∞ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =Ú
[##HÍÅ ~°q =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.1–2–12 ~ÀAÅ∞. Å`À ‰õÄ_ç# Jk =∞`«ûºÜ≥∂QÆ=Ú J#|_»∞#∞.
Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ Ñ¨Ù\˜#ì "å~°∞ qâı+"¨ ∞≥ #ÿ „¿Ñ=∞Hõey# Ô~O_»= áê^Œq+¨Ü«∞"≥∞ÿ H˘O^Œ~åKå~°∞ºÅ L^ÕÌâ◊OÖ’ 'q∞„`ÀKåÛùOâ◊ã¨÷—
"å~°∞, =∞Oz=∞#ã¨∞û, ^Œ$_è"» ∞≥ #ÿ =ºH˜`Î fi« =Ú, H©i,Î ^≥=· ÉèHí Î˜ =∞iÜ«Ú *Ï˝#=Ú q∞„`«~åâ◊√Å∞ J<ÕJ~°úOQÍ fã¨∞HÀ=_»O [iyOk. H˘xfl „Ñ¨`ÕºHõ ~åâ◊√ÅO
Hõey LO^Œ∞~°∞. ^Œ∞O_»QÍ q∞„`« #"åOâ◊ÅO^Œ∞ LO_»_»O J~°∞^Œ<Õ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. WHõ¯_»
q=~°}–Wk ÅQÆfl ÉèÏQÆº~åâ◊√Å‰õΩ ãÖ|OkèOz qÅHõ∆}"≥∞ÿ# „QÆÇ¨Ï ‰õÄ~°‡Ü≥∂QÆ=Ú ~Ô O_»∞ ~°H=õ ÚÅ∞QÍ K≥ÑÊ¨ |_çOk. „á⁄.~å=ÙQÍi L^ÕâÌ ßÅ#∞
Ü≥∂QÆ=∞x K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. ÅQÆfl ÉèÏQÆº=ÚÅÖ’ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ ã≤u÷ , ÑÖK«=∞ <Õ#∞„QÆÇ≤Ïã¨∂Î P Ü≥∂QÆ=ÚÖ’x "≥Ú^Œ\ ˜ ÉèÏQÆ=Ú #"åOâ◊Å‰õΩ ãÖ|O
™ê÷#=ÚÖ’ â◊√ÉèíáêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÅ ã≤÷u,K«`«∞~°ú J+¨ì=∞™ê÷#=ÚÅÖ’ kèOz, Ô~O_»=ÉèÏQÆ=Ú ~åâ◊√Å‰õΩ ãÖ|OkèOz#kQÍ fã¨∞HÀ=Åã≤ LO
áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅã≤u÷ , W@∞=O\˜ ã≤u÷ U~°Ê_»_O» J™ê^èºŒ =∞<Õ K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞, @∞Ok. =∞~Àq^èŒOQÍ K≥áêÊÅO>Ë ‰õÄ~°‡Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_Õ q^è•#=Ú(J)
nxH˜ HÍ~°}O Ñïje¿ãÎ |∞^èŒ,K«O„^Œ∞Å∞ â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=ÚÅ`À HõÅã≤#Ñ¨Ù_»∞, â◊√Éè∞í Å∞ 5,6,7 ™ê÷#=ÚÅÖ’ ã¨fi,LK«Û,q∞„`« #"åOâ◊=ÚÅO^Œ∞(P) â◊√Éè∞í Å∞
â◊√Hõ¡Ñ¨Hõ∆=ÚÖ’#∞ â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞QÍ ÑïQÆ}˜¿ãÎ, =¸_»∞„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ 1,3,11ÅO^Œ∞O_»QÍ Jq ã¨fi,LK«Û.q∞„`« ™ê÷#=ÚÖO^Œ∞ LO_» =Åã≤
=∂„`«"Õ∞ áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞(~åÇ¨ïˆH`«∞=ÙÅ∞ HÍ‰õΩO_®) J=Ù`å~Ú.~åÇ¨ï LO@∞Ok. Uk U"≥∞ÿ<å D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# H©iÎ, Ñ¨Å∞‰õΩ|_ç
ˆH`«∞=ÙÅ#∞ HõÅ∞Ñ¨Ù‰õΩO>Ë g~°O^Œi`À 1,4,8,9 ÅÖ’ áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ LO_ç#@∞¡ ãÖÑ¨^ŒÅ∞ LO_»=x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
LO_»_»O J™ê^èŒºO. ~åÇ¨ï ˆH`«∞=ÙÅ∞ XHõiH˘Hõ~°∞ 1800 JO`«~°O Ö’ [Ï`«Hõ=Ú 39.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 01–9–1897 ~å„u QÆO.8–35.
LO\Ï~°∞. =∞`«ûºÜ≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»_®xH˜ 1,4,8,9ÅÖ’ HõhãÖ 1,9ÅÖ’
áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ 5Ö’ q∞„â◊=∞ „QÆÇÏ¨ ã≤u÷ `« LO_»=Åã≤ LO@∞Ok. ãÖã¨¯ $
`«OÖ’ =∞`«ûº=Ú JO>Ë KÕÑ.¨ D Ü≥∂QÆ=Ú â◊√ÉèÜ í ∂≥ QÆ=∞x K≥ÑÊ¨ |_»_O» ,
J~°∞^Œ∞QÍ<≥<· å DÜ≥∂QÆ=Ú U~°Ê_ÕJ=HÍâ◊=Ú LO_»_O» `À Wk ~å[Ü≥∂QÆ
(ZÖò.Z"£∞.\˜) 100L58I, 790`«∂ 29 I.
Å Å |∞^èŒ
K«O„^Œ ~åÇ¨ï
=ÚQÍ K≥Ñ¨Ê|_çOk. PÜ«∂ ™ê÷#=ÚÅÖ’ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ ã≤÷`Õ HÍ‰õΩO_® ^Œ$+≤ì â◊√„Hõ ‰õΩ[
U~°Ê_ç##∞ Ü≥∂QÆ„Ñ¨ÉÏè ==Ú U~°Ê_»∞##∞‰õΩO>Ë J<ÕHõ *Ï`«H=õ ÚÅÖ’ =∞`«ûº ~åt
ˆH`«∞
JOâ◊
Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_Õ J=HÍâ◊=ÚOk. ~åÇ¨ï ~°q â◊x
QÆ∞~°∞
54. ‰õÄ~°‡ Ü≥∂QÆ=Ú â◊x K«O„^Œ |∞^è Œ QÆ∞~°∞ ˆH`«∞ â◊~°√q„Hõ
x~°fiK«#O–â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ 5,6,7 ™ê÷#=ÚÅO^Œ∞O_»QÍ Jq ‰õΩ[
LK«Û,ã¨fi,q∞„`« ˆH∆„`«=ÚÅ∞ =∞i~Ú #"åOâ◊=ÚÖˇ·#Ñ¨Ù_»∞,ÖË^• â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï
=ÚÅ∞ 1,311 ™ê÷#=ÚÅO^Œ∞O_»QÍ Jq LK«Û,ã¨fi,q∞„`« Hˆ „∆ `«=ÚÖˇ#· Jk
‰õÄ~°‡Ü≥∂QÆ=∞#|_»∞#∞. [##HÍÅ ~åÇ¨ï =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.3–8–8 ~ÀAÅ∞.
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–qâ◊fi qMÏºu, ~å[ã¨∞Y=ÚÅ∞,^è≥·~°º=Ú,<åºÜ«∞|∞kú, D *Ï`«Hõ=Ú(39)Ö’ 5,6,7 ™ê÷#=ÚÅO^Œ∞ QÆ∞~°∞,|∞^èŒ,K«O„^Œ∞Å
ãÖ`À+¨=Ú, Ñ¨~ÀÑ¨HÍ~°=Ú, [#<åÜ«∞`«fi=Ú, =∞$^Œ∞ã¨fiÉèÏ==Ú Hõey ã≤÷u U~°Ê_»QÍ JOâ◊Ü«∞O^Œ∞ QÆ∞~°∞_»∞ ã¨fi<åOâ◊ã≤÷u, K«O„^Œ,|∞^èŒ∞Å∞ q∞„`«
LO^Œ∞~°∞. #"åOâ◊ ã≤u÷ U~°Ê_»_O» `À ‰õÄ~°‡Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_çOk. W^Õ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’
q=~°}–'q∞„`åOâ◊Hõ~°ã≤Ü«∞`Õ— J<Õ q+¨Ü«∞OÖ’ aè#fl Jaè„áêÜ«∞ gi`À 5,6 ™ê÷#=ÚÅÖ’ „‰õÄ~° „QÆÇ¨Ï=ÚÅ ã≤÷u U~°Ê_»_»O`À ™ê^èŒ~°}
=ÚÅ∞ HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl~Ú. J#QÍ q∞„`«~åt ÖË^• q∞„`«#"åOâ◊ J<Õ J~°úO ã≤u÷ #∞O_ç L#fl`« ã≤u÷ H˜ KÕ~∞° ‰õΩ<åfl Jk W`«~∞° Å#∞ W|ƒO^Œ∞Å‰õΩ QÆ∞iKÕã≤
K≥Ñ¨CHÀ=K«∞Û#∞. ‰õÄ~°‡Ü≥∂QÍxH˜ ãÖ|OkèOz „áê=∂}˜Hõ â’¡Hõ=∞O^Œe ÃÑ·H˜ ~å=_»O [iyOk.
55. ^Õ"ÕO„^Œ Ü≥∂QÆ=Ú 57. Kè«O_çHÍ Ü≥∂QÆ=Ú
x~°fiK«#O–ã≤~÷ ° ~åt ÅQÆfl"∞≥ ,ÿ ÅQÆfl ÖÏÉèÏkèÑ`¨ ∞« Å∞ Ñï=~°#Î Ü«∞O^Œ∞, x~°fiK«#O–+¨ëêªkèÑü L#fl #"åOâßkèÑü =∞iÜ«Ú #==∂kèÑü
kfifÜ«∞ ^Œâ◊=∂kèÑ¨`«∞Å∞ Ñï=~°Î#Ü«∞O^Œ∞ LO_»QÍ U~°Ê_Õk ^Õ"ÕO„^Œ L#fl #"åOâßkèÑu¨ ~°q`À HõÅã≤=ÙO_»QÍ ÅQÆfl=Ú ã≤~÷ ~° åtÜ≥∞ÿ +¨ëêªkÑè u¨ KÕ
Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. K«∂_»|_ç# Jk Kè«O_çHÍ Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–JHõ~°¬}©Ü«∞"≥∞ÿ# ~°∂Ñ¨=Ú, =∞K«ÛÖËx H©iÎ, ~°Hõ∆} Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# =ÚO^Œ∞‰õΩ K˘K«∞Û‰õΩ
x~å‡}ÏÅ∞ KÕÜ«∞_»O, Ãã·xHÍkèHÍ~°∞Å∞QÍ, â◊$OQÍ~°Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞QÍ, n~å… áÈÜÕ∞ <≥·[O, ^è≥·~°º=Ú, ^è•i‡HõHÍ~åºã¨HÎ̃, =∞O„`«∞Å∞ ÖË^• `«`«û=∂#"≥∞ÿ#
Ü«Ú~åÌÜ«∞=Ú Hõey LO^Œ∞~°∞. Ñ¨^Œq, n~å…Ü«Ú~åÌÜ«∞O =∞iÜ«Ú ãÖ`À+¨Hõ~°"≥∞ÿ# rq`«=Ú LO\Ï~Ú.
q=~°}–^Õ"ÕO„^Œ∞_»∞ J#QÍ ^Õ=`«Å‰õΩ ~åA,D HÍ~°}OKÕ D q=~°}–D Ü≥∂QÆ=Ú H˘OK≥O H˜¡+¨ì"≥∞ÿ#^Œ<Õ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. +¨+¨ª,
Ü≥∂QÆ=Ú #O^Œ∞ [x‡Oz# „Ñ¨ÑÖK«MÏºu HõeyLO\Ï~°x, =∞K«ÛÖËx ÉèÏQÍºkèÑ`¨ ∞« Å∞ L#fl #"åOâßkèÑ`¨ ∞« Å∞ W^Œ~Ì ∞° HõÅã≤ ~°q`À ‰õÄ_ç LO_»QÍ,
=ºH˜`Î fi« =Ú, g~°∞_≥#· Ããx· HÍkèHÍiQÍ MÏºu Hõey LO\Ï~°x K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. ÅQÆfl=Ú ã≤~÷ ~° åtÜ≥∞ÿ +¨ëêªkÑè u¨ KÕ K«∂_»|_®e. WHõ¯_» â◊√ÉèÏâ◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ
J~Ú`Õ "åã¨Î=OÖ’ D Ü≥∂QÆ=ÚÅxfl „Ñ¨`«ºHõ∆OQÍ Hõ#|_»Hõ áÈ~Ú<å â◊HÎ˜ HõÅáÈ`«KÕ XHõ~å[Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»_O» QÆ=∞xOK«^yŒ # q+¨Ü∞« =Ú.
H˘xflQÆ∞}ÏÅ∞ HõxÑ≤™êÎÜ«∞x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ „Ñ¨^è•#=ÚQÍ +¨+™ª¨ ê÷<åkèÑu¨ L#fl #"åOâßkèÑu¨ =Å¡ áêÑ¨`fi« =Ú `«Q_æÆ O» [~°∞QÆ∞`ÀO^Œx
„QÆÇ≤ÏOK«=Åã≤Ok. ã≤÷~°~åt ÅQÆfl=Ú J=fi_»O, ÅQÆfl ÖÏÉèÏkèÑ¨`«∞Å K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. DÜ≥∂QÆ=ÚÖ’x +¨ëêªkèÑü=Å¡ qâı+¨"≥∞ÿ# ^è≥·~°º ™êÇ¨Ïã¨
Ñï=~°Î#, J^Õq^èŒOQÍ kfifÜ«∞,^Œâ◊=∂kèÑ¨`«∞Å Ñï=~°Î#Å∞ U~°Ê_®e. =ÚÅ∞ U~°Ê_»`å~Ú. Kè«O_çHÍ Ü≥∂QÆ=Ú ˆH=Å=Ú 4 ã≤÷~°~åâ◊√Å "åÔ~·#
ˆH=Å=Ú DÔ~O_»∞ Ñï=~°Î#Å`À D Ü≥∂QÆ Ñ¶ë`«=Ú ãÖÑ¨Ó~°‚=ÚQÍ =$+¨É,íè ã≤OÇ¨Ï, =$tÛHõ, ‰õΩOÉèí ÅQÆfl=ÚÅ "åiH˜ =∂„`«"∞Õ U~°Ê_»∞`«∞Ok.
U~°Ê_»^Œ∞. "å\˜JkèÑ¨`«∞Å∞ |ÅÜ«Ú`«∞Öˇ· LO_»=Åã≤ LO@∞Ok. K«~°,kfiã¨fiÉèÏ=~åâ◊√Å"åiH˜ D Ü≥∂QÆ=Ú =iÎOK«^Œ<Õ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. D
56 .=∞‰õΩ@ Ü≥∂QÆ=Ú Ü≥∂QÆ=Ú=Å¡ ~å[H©Ü«∂kèHÍ~°=Ú U~°Ê_ÕJ=HÍâ◊=ÚÅ∞ Z‰õΩ¯=ÙQÍ
x~°fiK«#O–ÉèÏQÍºkèÑu¨ #∞O_ç ÉèÏQÆº™ê÷#=Ú#O^Œ∞ QÆ∞~°∞_»∞, QÆ∞~°∞x L<åfl~Ú.
#∞O_ç ÉèÏQÆº™ê÷#=Ú#O^˘Hõ â◊√Éèí∞_»∞, â◊x ^Œâ◊=∞=∞O^Œ∞#flÑ¨Ù_»∞ Jk 58. [Ü«∞ Ü≥∂QÆ=Ú
=∞‰õΩ@Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. x~°fiK«#O–+¨ëêªkèÑü hK«Ö’#∞, ^Œâ◊=∂kèÑü Ñ¨~°"≥∂K«Ûã≤÷uÖ’#∞
Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–J@qHõ *Ï`«∞Å‰õΩ ÖË^• "Õ@QÍà◊§‰õΩ JkèÑ¨`«∞Å∞ ÖË^• LO_»QÍ U~°Ê_Õ Ü≥∂QÆ=Ú#∞ [Ü«∞Ü≥∂QÆ=Ú J#|_»∞`«∞Ok.
„Ñ¨Éèí∞=ÙÅ∞, |ÅÜ«Ú`«∞Å∞,‰õΩuû`« |∞kú Hõey# "å~°∞ ÖË^• q[Ü«∞=ÚÅ∞ Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# *Ï`«‰Ωõ Å∞ ãÖ`À+¨=Ú,
™êkèOK« QÆey# „H©_®HÍ~°∞Å∞ JQÆ∞^Œ∞~°∞. â◊„`«∞=ÙÅÃÑ· [Ü«∞=Ú, Jxfl HÍ~°º=ÚÅO^Œ∞ q[Ü«ÚÖˇ· n~å…Ü«Ú=Ù Hõey
q=~°}–<å Ñïâ’^èŒ<å qÉèÏQÆ=ÚÖ’, H˘xfl "ÕÅ *Ï`«Hõ=ÚÅ#∞ LO^Œ∞~°∞.
QÆ}ÏOHõ=Ú ÖÏ^è•~°OQÍ qKå~°}KÕÜ«∞QÍ, =∞‰õΩ@ Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_ç# q=~°}–DÜ≥∂QÆ=Ú ¿Ñˆ~ [Ü«∞Ü≥∂QÆ=Ú J=fi_»=Ú HÍ~°}OQÍ
„Ñü Ñ¨k *Ï`«Hõ=ÚÅÖ’#∞ 6QÆ∞~°∞ 7QÆ∞iH˜ J@q âßMÏkèHÍ~°∞Å∞QÍ#∞, Jxfl\Ï [Ü«∞=Ú Hõey LO\Ï~°x K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. DÜ≥∂QÆ|Å=ÚKÕ JÑ¨
J@qHõ *Ï`«∞Å‰õΩ, `«k`«~° QÆ∞OÑ¨ÙÅ‰õΩ <åÜ«∞‰õΩÅ∞QÍ LO@∞#fl@∞¡ [Ü«∞=Ú J<Õk ÖËx"åÔ~· LO\Ï~°∞. nxH˜ HÍ~°}=Ú qKåi¿ãÎ +¨+™ª¨ ê÷#=Ú
`≥Å∞™ÈÎOk.W@∞=O\˜ QÆ∞OÑ¨ÙÅ#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ LOK«_»OÖ’ Hõiî#OQÍ â◊„`«∞, ~ÀQÆ,|∞∞}=ÚÅ#∞ ã¨∂zOKÕ ™ê÷#=Ú J=fi_»O, nx JkèÑü
„‰õÄ~°|∞kú HõeyLO_»_»O, W@∞=O\˜ HÍ~°º=ÚÅ‰õΩ ^Œâ◊=∞OÖ’x â◊x hK«Ö’ LO_»∞@KÕ`« +¨+¨ª ÉèÏ=HÍ~°Hõ`«fi=ÚÅ∞ Jxfl |ÅÇ‘Ï# Ñ¨_»_»O`À
HÍ~°‰õΩ_»∞ J=ÙK«∞#fl@∞¡ „QÆÇ≤ÏOK« =K«∞Û#∞. Z@∞=O\˜ P@OHõ=ÚÅ∞ÖËx ã≤÷u U~°Ê_»∞`«∞Ok. WHõ ^Œâ◊=∞™ê÷#=Ú
H©i,Î =$uÎx ã¨∂zOKÕ ™êú#"≥∞ÿ `«^kŒ Ñè u¨ Ñ¨~"° ∂≥ K«Û ™ê÷#=ÚÖ’ LO_»_O» KÕ D *Ï`«H=õ Ú(41)Ö’ +¨ëêªkÑè u¨ |∞^è∞Œ _»∞ hK«Ö’ LO_»QÍ ^Œâ=◊ ∂kè
D HÍ~°H`õ fi« =ÚÅ∞ =$kú K≥Ok *Ï`«‰Ωõ Å‰õΩ Jxfl\Ï Jaè=$kúx ã¨∂z™êÎ~Ú. Ñü â◊x Ñ¨~°"≥∂K«Û ã≤÷uÖ’ LO_»_»OKÕ [Ü«∞Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_çOk. g~°∞
WHõ¯_» ^Œâ◊=∂kèÑü Ñ¨~°"≥∂K«Ûùã≤÷uÖ’ L#flÑ¨Ù_Õ Ñ¨ÓiÎ Ñ¶ë`«=ÚÅ∞ U~°Ê_» `«=∞ J"≥∂Ñ¶∞¨ "≥∞#ÿ „ÑüÉè`í À `«=∞^≥#· =Ú„^Œ "Õã∞¨ ‰õΩ#fl P^è•ºu‡Hõ QÆ∞~°∞=ÙÅ∞
`åÜ«∞x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. =∞iÜ«Ú ã¨<åºã¨∞Åk. Jâı+"¨ ∞≥ #ÿ „ÑüÉè`í À „Ñ¨ÑO¨ K« P^è•ºu‡Hõ Ö’HõOÖ’<Õ
[Ï`«Hõ=Ú40.Ñ¨Ù \˜ì# `Õk 21–4–1867 ~å„u QÆ O.9–30. L#fl`«"≥∞ÿ#"åiQÍ ¿Ñ~°∞QÍOKå~°∞. g~°∞ `«=∞ "å^Œ<å|ÅO`À Hõ~°_»∞
(ZÖò.Z"£∞.\˜) 130L0 I, 770`«∂ 34 I. Hõ\ ì̃#, =¸~°ö`«fiO xO_ç# â◊‰õΩÎÅ`À Jq„âßO`«OQÍ áÈ~å_»_®xH˜ HÍ~°}
D *Ï`«Hõ=Ú(40)Ö’ +¨ëêªkèÑü ‰õΩA_»∞ hK«Ö’LO_»QÍ, ~°q "≥∞ÿ# D [Ü«∞Ü≥∂QÆ ÅHõ∆}=ÚÅ∞ „Ñ¨*Ïã¨Ç¨ÏHÍ~åxfl á⁄O^Œ_»O`À áê@∞
Ñ¨~"° ∂≥ K«Ûãù u÷≤ Ö’ LO_»_O» [iyOk. J~Ú`Õ ~°q+¨+™ª¨ ê÷#OÖ’ LK«Ûã≤u÷ Ö’ ÅHõÖ∆ Ïk „Ñ¨[Å =∞#fl# á⁄O^Œ_®xH˜ HÍ~°} "≥∞kÿ .nx`À gi *Ï`«H=õ ÚÖ’
LO_»_»O, ÅQÆfl, K«O„^Œ∞Å∞ â◊x`À HõÅã≤ LO_»_»O [iyOk. +¨ëêªkèÑü U~°Ê_ç# W`«~° ~å[Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ nxH˜ ã¨Ç¨ÏHõiOz#q.
hK«Ö’ L#flÑ¨Ê\˜H˜, ÅQÍflkèÑü ‰õÄ_® J=fi_»O`À D Ü≥∂QÆ=Ú Ñ¨ÓiÎQÍ 59. q^Œ∞º`ü Ü≥∂QÆ=Ú
Ñ¶ë`«=ÚÅ#∞ HõeyOK«ÖË^Œ<Õ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. x~°fiK#« O–ÖÏÉèÏkèÑu¨ `«# Ñ¨~"° ∂≥ K«Û™ù ê÷#=Ú#O^Œ∞ â◊√„‰õΩx`À HõÅã≤
|∞^èŒ LO_»QÍ Jk ÅQÍflkèÑü#∞O_ç ˆHO„^Œ™ê÷#"≥∞ÿ# q^Œ∞º`üÜ≥∂QÆ=Ú
â◊√„Hõ ~°q
ˆH`«∞
QÆ∞~°∞
~åt
‰õΩ[ Å
QÆ∞~°∞
~åÇ¨ï
JOâ◊
~°q
â◊xâ◊ˆH√`«„Hõ∞
J=Ù`«∞Ok.
Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞– ^•#QÆ∞}=Ú, ã¨∂MÖÏÅã¨`« Hõey#"å~°∞ qâı+¨ ãÖÑ¨
^ŒÅ‰õΩ ~°Hõ∆‰õΩÅ∞, HÀâßkèHÍ~°∞Å∞ ÖË^• W^Õ ™ê÷~Úx á⁄O^Õ"å~°QÆ∞^Œ∞~°∞.
q=~°}–D Ü≥∂QÆ=Ú#‰õΩ HÍ~°‰õΩÖˇ·# „QÆÇ¨Ï|Å=ÚKÕ`« *Ï`«‰õΩÅ∞
Å „Ñ¨É∞íè =ÙÅ∞ ÖË^• „Ñ¨É∞íè ã¨=∂# Ñ¨^qŒ x á⁄O^Œ∞`å~°∞. WHõ â◊√„‰õΩ_»∞ ÖÏÉèÏkè
K«O„^Œ ~åÇ¨ï |∞^èŒ K«O„^Œ ‰õΩ[
â◊x Ñü ÅQÍflkèÑ¨`«∞Å ã≤÷u „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ#k. ã¨∞M™œYº=ÚÅ#∞ ã¨∂zOKÕ „QÆÇ¨Ï
[##HÍÅ â◊x =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.4–7–17 ~ÀAÅ∞. =ÚQÍ â◊√„‰õΩ_»∞, ÖÏÉèí=ÚÅ#∞ ã¨∂zOKÕ ÖÏÉèÏkèÑ¨`«∞Å HõÅ~ÚHõ qâı+¨
[Ï`«H=õ Ú 41.Ñ¨Ù\˜#ì `Õk 25–2–1894 L^ŒÜ∞« O QÆO.8–55. (ZÖò. "≥∞#ÿ k. ÅQÆfl=Ú |Å=Ú Hõey L#flÑÙ¨ _»∞ ÖÏÉè=í ÚÅ∞ ã¨∞Y=ÚÅ∞ ã¨∂zOKÕ
Z"£∞.\˜) 180L32 I, 730`«∂ 53 I. „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ |Å=Ú Hõey LO_»_»O`À rq`«O K«Hõ¯QÍ ™êyáÈ`«∞Ok.
|∞^èŒ
Å QÆ∞~°∞ K«O„^Œ Å 60. QÆO^èŒ~°fi Ü≥∂QÆ=Ú
~åÇ¨ï x~°fiK«#O–^Œâ◊=∂kèÑü HÍ=∞„uHÀ}=Ú#O^Œ∞, ÅQÍflkèÑü QÆ∞~°∞
~°q ~°q x`À HõÅã≤ LO_»QÍ, ~°q |Å=Ú Hõey LK«ÛÜ«∞O^Œ∞, K«O„^Œ∞_»∞ ÉèÏQÆº=Ú
~åt JOâ◊ #O^Œ∞#flÑ¨Ù_»∞ QÆO^äŒ~°fi Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»∞`«∞Ok.
QÆ∞~°∞ |∞^èŒ
~åÇ¨ï Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ QÍO^èŒ~°fi q^Œº
‰õΩ[ K«O„^Œ ˆH`«∞ â◊x â◊√„Hõ ‰õΩ[ ÅO^Œ∞ <Õ~°∞Ê, ^Œ$_è»"≥∞ÿ# â◊s~°=Ú, ã¨∞MÏÅÃÑ· Pã¨H˜Î, =∞Oz "Õ+¨=Ú, H©iÎ
â◊x Hõey 68 ãÖ. PÜ«Ú~åÌÜ«∞=Ú Hõey LO\Ï~°∞.
[##HÍÅ ~åÇ¨ï =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.1–1–15 ~ÀAÅ∞. q=~°}–QÆO^èŒ~°fi Ü≥∂QÆ=Ú J<Õ ¿Ñ~°∞Ö’<Õ ~°ã¨[˝`«, ãÖw`«,#$`«º,
<å@HÍk Hõà◊ÖÖ’ „Ñ¨"Õâ◊=Ú#∞ ã¨∂zã¨∞Î<åfl~Ú. WHõ HÍ=∞„uHÀ}=∞O>Ë
ã¨Ñ=Î¨ ∞ ™ê÷#=Ú #∞O_ç HÀ}™ê÷#=ÚÖˇ#· 7,11,3 ™ê÷#=ÚÅ∞. ^Œâ=◊ ∂kèÑu¨ `«fi=Ú HõÅ"å~°∞, q+¨µ‚ Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞, „Ñ¨É∞íè =ÙÅKÕ H©iOÎ Ñ¨|_ç#"å~°∞, q<À^Œ=Ú,
D ™ê÷#=ÚÅÖ’ ZO^≥·<å LO_»_»O, ÅQÍflkèÑü QÆ∞~°∞Å∞ HõÅ=_»O, ~°q ~°ã≤Hõ`«fi=Ú Hõey #∂~°∞ ãÖ=`«û~°=Ú P~ÀQÆº=O`«∞Öˇ· rqO`«∞~°∞.
|Å=Ú Hõey LK«ÛÖ’ LO_»_»O, K«O„^Œ∞_»∞ ÉèÏQÆº™ê÷#=ÚÖ’ LO_»=Åã≤ q=~°}–D Ü≥∂QÆ=Ú#‰õΩ K≥Ñ¨Ê|_ç# Ñ¶ë`åÅxfl HÍHõáÈ~Ú<å
LO@∞Ok. W=xfl HõÅã≤#Ñ¨Ù_Õ D Ü≥∂QÆ „Ñ¨ÉèÏ==Ú LO@∞Ok. nxH˜ H˘xfl J#∞Éè=í OÖ’ =ã¨∞<Î åflÜ∞« x K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. ÉèÏQÍºkèÑu¨ L#fl #"åOâß
aè#flOQÍ LO>Ë Hõà◊ÅÖ’ Pã¨H˜Î =∂„`«"Õ∞ LO_Õ J=HÍâ◊=Ú LO@∞Ok. kèÑu¨ D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =ÚYºáê„`« =Ç≤Ï™êÎ_∞» . D „QÆÇÏ¨ =Ú +¨_ƒ» ÅÜ«Ú‰õΩ_Î ·≥
61. t= Ü≥∂QÆ=Ú L#flÑC¨ _»∞ =∂„`«"∞Õ Ñ¶e¨ `åÅ∞ J#∞Éè=í OÖ’H˜ =™êÎ~Ú. =zÛ# Ñ¶e¨ `åÅ∞
H˘xfl ^Œâ◊ÅÖ’HÍHõ r=`«=∞O`å K«Hõ¯x Ñ¶ë`åÅ#∞ J#∞Éèíq™êÎ~°∞.<å‰õΩ
x~°fiK«#O–ÑÖK«=∂kèÑü ÉèÏQÆº=∞O^Œ∞,ÉèÏQÍºkèÑü ^Œâ◊=∞=∞O^Œ∞, `≥Å∞ã¨∞#fl XHõ~∞° q+¨µÜ ‚ ∂≥ QÆ Ñ¶e¨ `«=ÚÅ#∞ ãÖÑ¨Ó~°O‚ QÍ J#∞Éèqí OK«_O»
^Œâ◊=∂ kèÑü ÑÖK«=∞=∞O^Œ∞#fl Jk t=Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. ÑïjeOKå#∞. J~Ú`Õ ^Œ∞~°^$Œ +¨=ì âß`«∞Î ÉèÏQÍºkèÑu¨ L#fl #"åOâßkèÑu¨
Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞#fl *Ï`«‰Ωõ Å∞ "åºáê~°∞Å∞,K«`∞« ~°OQÆ â◊xÜ≥∞ÿ +¨_ƒ» Ås`åº ™ê^è~Œ } ° |Å=Ú#∞ á⁄O^Œ_O» `À D Ü≥∂QÆ=Ú H˘xfl
|Å=Ú#‰õΩ Jkè<`Õ Å« ∞, Ü«Ú^Œ=ú ∞O^Œ∞ [Ü«∞=Ú HõÅ"å~°∞, *Ï˝#=O`«∞Å∞, „Ñü|O^èŒHÍÅ`À =∂„`«"Õ∞ Ü≥∂yOzOk.
l`ÕO„kÜ«ÚÖQÆ∞^Œ∞~°∞. W@∞=O\˜ Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ ÑïjeOKÕÑ¨Ù_»∞, *’ºu+¨µºÅ∞ `«QÆ∞
q=~°}–D Ü≥∂QÆ=Ú K«∂_»_®xH˜ ™ê^èŒ~°}OQÍ HõxÑ≤Oz<å nxH˜
qâı+"¨ ∞≥ #ÿ „áê=ÚYº`« LOk. WO^Œ∞ 5,9 ™ê÷#=ÚÅ∞ |Å"≥∞#ÿ „uHÀ}=Ú
Öˇ·`Õ, 10= ™ê÷#=Ú |Å"≥∞ÿ# ˆHO„^Œ=Ú J=Ù`«∞Ok. D ™ê÷<åkèÑ¨`«∞Å∞
ã≤÷u ÃÑ·„Hõ=∞=ÚÖ’ L#flÑ¨Ù_»∞ D ™ê÷#=ÚÅ HÍ~°Hõ`«fi=ÚÖˇ·# *Ï˝#=Ú,
*Ï„QÆ``Î« À „QÆÇÏ¨ =ÚÅ |ÖÏ|ÅqKå~°} KÕã≤ Ñ¶e¨ `«=ÚÅ#∞ x~°~‚ ÚOK«=Åã≤
LO@∞Ok. ÉèÏQÆº~å*ÏºkèÑ¨`«∞Å HõÅ~ÚHõ ~å[Ü≥∂QÆ=ÚQÍ K≥Ñ¨Ê|_»_»O,
giHõÅ~ÚHõ ^èŒ#™ê÷#=ÚÖ’ JOâßkèÑü`À [~°QÆ_»O, „Ñ¨|Å"≥∞ÿ# ~å[
Ü≥∂QÍxH˜ HÍ~°}"≥∞#ÿ @∞¡ K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. ^è#Œ ™ê÷#=ÚÖ’ =¸_»∞ ~å[Ü≥∂QÆ
"åºáê~°=Ú, J^Œ$+¨ì=Ú =O\˜q HõeyLO\Ï~°∞. |Å=∞O`å 5,910 HÍ~°Hõ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ HõÅ=_»O H˘OK≥O J~°∞^≥·# q+¨Ü«∞=∞x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
™ê÷<åkèÑ¨`«∞ÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç LO@∞Ok. J~Ú`Õ "Õ∞+¨ÅQÆfl=Ú "åiH˜ t= [Ï`«Hõ=Ú 42.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 01–10–1901 L^ŒÜ«∞O QÆO.6–48.
Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_Õq^è•#=Ú#∞ Ñïje¿ãÎ ÑÖK«=∂kèÑü ~°qÉèÏQÆº=Ú (ZÖò. Z"£∞.\˜) 130L0 I, 770`«∂ 35 I.
Ö’#∞, ÉèÏQÍºkèÑü ^Œâ◊=∞OÖ’ hK«Ö’#∞, ^Œâ◊=∂kèÑü ÑÖK«=∞OÖ’
LO_»_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. WHõ¯_» ~°q,â◊#∞Å∞ „Ñ¨|Å â◊„`«∞=ÙÅ∞ J=fi_»O, K«O„^Œ ~°qâ◊√„Hõ ‰õΩ[
ˆH`«∞ ~åÇ¨ï
QÆ∞~°∞xH˜ hK«™ê÷#=Ú J=fi_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. WHõ¯_» â◊√Éèí„Ñ¨ÉèÏ==Ú
HõO>Ë áêÑ¨„Ñ¨ÉÏè ==Ú Z‰õΩ¯=ÙQÍ LO_»_O» QÆ=∞xOK«=K«∞Û#∞. D ~°K~« Ú`«
Jaè„áêÜ«∞=ÚÖ’ "Õ∞+¨ ÅQÆfl=Ú "åiH˜ t=Ü≥∂QÆ=Ú JO`«QÍ „Ñ¨ÉÏè ==Ú ~åt JOâ◊
Å
K«∂Ñ≤OK«^Œ<Õ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. QÆ∞~°∞
QÆ∞~°∞ â◊√„Hõ‰õΩ[ Å
62. q+¨µ‚ Ü≥∂QÆ=Ú â◊x |∞^Œè |∞^èŒ K«O„^Œ â◊x
~åÇ¨ï ~°q ˆH`«∞
x~°fiK#« O–ÉèÏQÍºkèÑu¨ Ü≥ÚHõ¯ #"åOâßkèÑu¨ ,^Œâ=◊ ∂kèÑu¨ ,ÉèÏQÍºkè [##HÍÅ â◊√„Hõ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.1–7–6 ~ÀAÅ∞.
Ñü ^èŒ# ™ê÷#=Ú#O^Œ∞O_≥<Õx Jk 'q+¨µ‚Ü≥∂QÆ=Ú— J=Ù`«∞Ok. D *Ï`«Hõ=Ú(42)Ö’ ÉèÏQÍºkèÑü â◊√„‰õΩ_»∞ =$+¨ÉèíOÖ’ ã¨fi#"åOâ◊
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ Éè’QÆ∞Å∞, J<ÕHõ ã≤÷u. â◊√„‰õΩ_»∞ kfifÜ«∞OÖ’ ^Œâ◊=∂kèÑü |∞^èŒ∞x`À HõÅã≤ LO_»_»O`À
^ÕâßÅÖ’ÉèÏQÆº=Ú HõÅ"å~°∞, ÅHõ∆Å∞ ãÖáêkOKÕ"å~°∞, q^•º"å^Œ Ñ¨@∞ q+¨µ‚Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_çOk. J~Ú`Õ W^Õ ™ê÷#=ÚÖ’ ~åÇ¨ïã≤÷u H˘O`«"Õ∞~°
Ñ¶ë`åÅ#∞ xÜ«∞O„uOz #^Œ<Õ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. D *Ï`«‰õΩÅ∞ L#fl`«™ê÷# ^Œx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. D Ü≥∂QÆ=Ú Ñ¶ë`«=ÚÅ∞ U "Õ∞~° U~°Ê_»`åÜ«∞<Õk
=ÚÖ’ H©iÎx á⁄Ok<å~°∞. q∞ye# *Ï`«H|õ Å=ÚÃÑ· U~°Ê_ç# Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ J#∞ãïOz LO\ÏÜ«∞x
[Ï`«Hõ=Ú 43.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 21–02–1978 L^ŒÜ«∞O QÆO.4–58. K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. Ú^•Ç¨Ï~°}‰õΩ "Õ∞+¨ÅQÆfl=Ú "åiH˜ D Ü≥∂QÆ=Ú ãÖÑ¨Ó
(ZÖò. Z"£∞.\˜) 130L0 I, 770`«∂ 35 I. ~°O‚ QÍ Ñ¨@^ì <Œ Õ K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. D ÅQÍflxH˜ ÉèÏQÍºkèÑu¨ QÍ QÆ∞~°∞_»∞ Hˆ O„^Œ=Ú
â◊x ~åÇ¨ï Å ÅO^Œ∞O_»_»O D Ü≥∂QÍxH˜ |Å=Ú HÍHõáÈ=_»O`À Ü≥∂QÆ Ñ¶ë`«=ÚÅ∞
â◊√„Hõ Ñ¨ÓiÎQÍ U~°Ê_»=x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
~°q K«O„^Œ Hõ~å¯@HõÅQÆfl=Ú "åiH˜ „|Ç¨Ï‡Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ K≥ÑÊ¨ |_ç# ~Ô O_»∞ HÍ~°}
|∞^Œè ˆH`«∞
QÆ∞~°∞â◊√„Hõ ~åt JOâ◊ =ÚÅ∞ =iÎOK«Hõ áÈ=_»O`À, JO>Ë ÉèÏQÆº ÖÏÉèÏkèÑ`¨ ∞« Å∞QÍ QÆ∞~°∞,â◊√„‰õΩÖË
Å ~°q
~åÇ¨ï J=fi_»O`À DÜ≥∂QÆ=Ú Ñ¨ÓiÎQÍ Ñ¨@^ì ∞Œ . J^Õ q^èOŒ QÍ Hõ<åº, ^è#Œ ∞~°Q¡ flÆ O
‰õΩ[ K«O„^Œ
|∞^èŒ ‰õΩ[
QÆ∞~°∞
"åiH˜ D Ü≥∂QÆO Ñ¨ÓiÎQÍ =iÎOK«^Œ∞.
ˆH`«∞ â◊x [Ï`«Hõ=Ú 44.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 7–05–1886 =∞^•ºÇ¨ÏflO QÆO.2–30.
[##HÍÅ ~åÇ¨ï =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.15–10–19 ~ÀAÅ∞. (ZÖò. Z"£∞.\˜) 240L0 I,3QÆO 41x Ñ¨tÛ=∞.
D *Ï`«H=õ Ú(43)Ö’ D*Ï`«H=õ ÚÖ’ q+¨µÜ ‚ ∂≥ QÆ=Ú K«H¯õ QÍ U~°Ê_» |∞^èŒ ~°q K«O„^Œ |∞^èŒ ˆH`«∞
_»O QÆ=∞xOK«=K«∞Û#∞. ÉèÏQÍºkèÑu¨ |∞^è∞Œ _»∞#fl #"åOâßkèÑu¨ QÍ, ^Œâ=◊ ∂ â◊√„Hõ â◊x
kèÑu¨ QÍ â◊√„‰õΩ_»∞, |∞^è∞Œ x`ÀHõÅã≤ kfifÜ«∞OÖ’ ~åÇ¨ï~°=ÙÅ`À HõÅ=_»O`À ˆH`«∞ K«OÅ„^Œ
g~°∞ q+¨µ‚ Ü≥∂QÆ Ñ¶ë`«=ÚÅ#∞ ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ J#∞ÉèíqOK«_»O [iyOk. ~åt â◊xQÆ∞~°∞ JOâ◊
‰õΩ[
g~°∞ ÅHõÅ∆ Ö’ ^è#Œ ãÖáê^Œ# Hõey LO_»_O» , ÉèÏ~°fÜ«∞ =∞iÜ«Ú „a\˜+π ~åÇ¨ï
„Ñ¨É∞íè =ÙÅ ^Œ$+≤Öì ’ L#fl`"« ∞≥ #ÿ "å~°∞QÍ, q^•º=O`«∞Å∞QÍ, *ÏfÜ«∞<åÜ«∞‰õΩ Å ~°q ~åÇ¨ï ‰õâ◊Ω√[„Hõ
QÆ∞~°∞
Å∞QÍ, „Ñ¨MÏº`« <åºÜ«∞"å^Œ∞Å∞QÍ qâı+¨"≥∞ÿ# ¿Ñ~°∞ á⁄O^•~°∞.
[##HÍÅ ~åÇ¨ï =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.10–4–22 ~ÀAÅ∞.
63 . „|Ç¨Ï‡ Ü≥∂QÆ=Ú ÃÑ· *Ï`«H=õ Ú(44) QÆ∞~°∞_»∞ ÉèÏQÍºkèÑu¨ |∞^è∞Œ x #∞O_ç Hˆ O„^Œ=Ú#O^Œ∞,
x~°fiK«#O–ÉèÏQÍºkèÑüH˜ ˆHO„^Œ=∞O^Œ∞ QÆ∞~°∞_»∞, ÖÏÉèÏkèÑüH˜ â◊√„‰õΩ_»∞ ÖÏÉèÏkèÑü K«O„^Œ∞x #∞O_ç ˆHO„^Œ=∞O^Œ∞ LO_»_»O [iyOk.WHõ
Hˆ O„^Œ=∞O^Œ∞ â◊√„‰õΩ_»∞, ÅQÆfl ~å*ÏºkèÑ`¨ ∞« ÅÖ’ Z=iÔH<· å Hˆ O„^Œ=ÚÅO^Œ∞ ÅQÆfl=Ú Hõ#ºJ=fi_»O`À =¸_»= HÍ~°}"≥∞ÿ# ÅQÆfl,~å*ÏºkèÑ¨`«∞ÅÅÖ’ Z=i
|∞^è∞Œ _»∞L#flKÀ Jk '„|Ç¨Ï‡Ü≥∂QÆ=Ú—ÖË^•'K«`∞« ~°∞‡YÜ≥∂QÆ=Ú— J=Ù`«∞Ok. ÔH·<å ˆHO„^Œ=ÚÅO^Œ∞ |∞^èŒ∞xã≤÷u, WHõ¯_» ÅQÆfl,~å*ÏºkèÑüQÍ |∞^èŒ∞_Õ J=fi
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ Ñ¨Ù\˜ì#"å~°∞ =∞$ëêì# Éè’[# _»O`À H˘O`«=∂~°∞Ê`À DÜ≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»_»O [iyOk. D *Ï`«‰õΩÅ∞
„Ñ≤Ü«ÚÅ∞, "≥·kHõ ^èŒ~°‡ Ñ¨~åÜ«∞}∞Å∞, ã¨`«¯~°‡Å∞ PK«iOK«∞"å~°∞, J<ÕHõ ÉèÏ~°`^« âÕ =◊ ÚÖ’x XHõ ~å[º=Ú#‰õΩ Jkè<`Õ Q« Í Jxfl ~°H=õ ÚÖˇ#· ™œYº=ÚÅ#∞
âß¢ã¨Î=ÚÅ∞ K«kq# "å~°∞, "≥·kHõ ^èŒ~°‡ Ñ¨~åÜ«∞}∞Å∞, n~å…Ü«Ú~åÌÜ«∞=Ú J#∞ÉèíqOK«_»O [iyOk. D„|Ç¨Ï‡Ü≥∂QÆ=Ú J~°∞^≥·# „QÆÇ¨ÏÜ≥∂QÆ=ÚQÍ
Hõey LO\Ï~°∞. K≥Ñ¨Ê|_ç KåÖÏJ~°∞^Œ∞QÍ DÜ≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»∞`«∞Ok.
q=~°}–W`«~∞° Å#∞ ¿ãqOK«_O» ^•fi~å K«H¯õ x P~ÀQÆº=Ú, ãÖÑ¨^ÅŒ ∞, 64 . WO„^Œ Ü≥∂QÆ=Ú
H©iÎ=O\˜ â◊√ÉèíÑ¶ë`«=ÚÅ∞ D Ü≥∂QÆ „Ñ¨ÉèÏ==ÚKÕ U~°Ê_»`åÜ«∞x K≥Ñ¨Ê x~°fiK«#O–ÑÖK«=∂kèÑü ÖÏÉèí™ê÷#=Ú#O^Œ∞, ÖÏÉèÏkèÑü ÑÖK«=∞
=K«∞Û#∞. DÜ≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»_O» Ö’ <≥ã· i¨ Hæ âõ √◊ Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ áê„`« qâı+"¨ ∞≥ #ÿ =∞O^Œ∞LO_»QÍ, ÑÖK«=∞=∞O^Œ∞ K«O„^Œ∞_»∞LO_ç# JkWO„^ŒÜ∂≥ QÆ=Ú J=Ù`∞« Ok.
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞– D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# "å~°∞ ^è≥·~°º™êÇ¨Ïã¨=ÚÅ∞, ‰õΩ[ K«O„^Œ ˆH`«∞
~°q â◊√„Hõ Å ‰õΩ[
âßâ◊fi`« H©iÎ, qâı+¨ ã¨∞Y=ÚÅ∞,36 ãÖ=`«û~°=ÚÅ ^•\˜# `«~°∞"å`« Q˘Ñ¨Ê ˆH`«∞
„Ñ¨Éèí∞Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ Hõey# "å~°QÆ∞^Œ∞~°∞. |∞^èŒ Å
q=~°}–n~å…Ü«Ú~åÌÜ«∞ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞#flÑ¨Ù_»∞ WO„^ŒÜ≥∂QÆ=Ú qâı+¨ ~åt K«O„^Œ JOâ◊
„Ñ¨ÉèÏ==Ú#∞ ã¨∂zOK«^Œ<Õ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. „á⁄.~å=ÙQÍ~°∞ `«=∞ â◊`«Ü≥∂QÆ â◊x |∞^èŒ â◊√„Hõ
QÆ∞~°∞
=∞O[i K«Hõ¯xq=~°} W=fi_»O[iyOk. „H©ã¨∞Î,Pkâ◊OHõ~°∞Å∞ =∞iÜ«Ú JÅ â◊x
QÍ˚O_»~ü=O\˜"å~°∞ JÖÏÊÜ«Ú+¨¯*Ï`«‰õΩÖˇ·##∞ JYO_»"≥∞ÿ# H©iÎx QÆ_çOK«_»O ~åÇ¨ï ~åÇ¨ï QÆ∞~°∞ ~°q
[iyOk. „áêp<åKå~°∞ºÅ∞ DÜ≥∂QÆ=Ú J`«ºO`« â◊√ÉèÜ í ∂≥ QÆ=ÚQÍ K≥ÑÊ≤ ##∞ [##HÍÅ ˆH`«∞ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.4–9–10 ~ÀAÅ∞.
<å‰õΩ DÜ≥∂QÆÑe¨¶ `«=Ú H˘O`«ãO¨ ^ÕÇ¨ ã¨Ê^ŒOQÍ<Õ LO^Œx `≥eÜ«∞KÕã∞¨ <Î åfl#∞. ÃÑ· *Ï`«Hõ=Ú(45) #O^Œ∞ ^Œâ◊=∞™ê÷#=ÚÖ’ ~°q, ^Œâ◊=∂kèÑü QÆ∞~°∞_»∞
65 . ~°q Ü≥∂QÆ=Ú `«$fÜ«∞™ê÷#"≥∞ÿ# ã≤OÇ¨ÏOÖ’ â◊x`À HõÅ=_»O [iyOk. ~°qÜ≥∂QÆ=Ú#‰õΩ
#O^Œ∞ ãÖ|OkèOz Wk qÅHõ∆}"≥∞ÿ# *Ï`«Hõ=Ú. ˆH=Å=Ú XHõ¯ Ü≥∂QÆ=Ú
x~°fiK«#O–ÅQÆfl=Ú#∞O_ç ^Œâ◊=∞ÉèÏ==Ú#O^Œ∞ ~°q, ^Œâ◊=∂kèÑü P^è•~°OQÍ *Ï`«Hõ |Å=Ú#∞ x~°‚~ÚOK«_»O Hõ+¨ì™ê^èŒº=∞x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
`«$fÜ«∞ =∞O^Œ∞ â◊x`À ãÖÑ¨Ó~°‚Ü«Úu Hõey# Jk ~°qÜ≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞k.
66 . QÆ~°∞_» Ü≥∂QÆ=Ú
Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ „Ñ¨É∞íè =ÙÅKÕ Q“~°qOÑ¨
|_ç#"å~°∞, qq^èŒ âß¢ã=Î¨ ÚÅO^Œ∞ „Ñ¨[˝ Hõey# "å~°∞, 15= ãÖ.~°O `«~∞° "å`«
H©iÎ „Ñ¨MÏº`«∞Å∞ Hõey#"å~°∞, ¢ã‘Î „Ñ≤Ü«ÚÅ∞, q∞`åÇ¨~°∞Å∞, Hõ=∞Å=ÚÅ
=O\˜ <Õ„`«=ÚÅ∞ Hõey#"å~°∞, qâßÅ =Hõ∆ã¨÷Å=Ú Hõey#"å~°QÆ∞^Œ∞~°∞.
x~°fiK«#O–â◊√HõÑ¡ H¨ =∆õ ∞=ÚÖ’ Ñ¨QÅÆ ∞[x‡Oz#"åiH˜ K«O„^Œ∞_»∞#fl #"åO
âßkèÑü `«#LK«Û~åtÖ’ L#flÑ¨Ù_»∞ Jk QÆ~°∞_»Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞– D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ ã¨`«∞Ê~°∞+¨µÅKÕ
q=~°}–„Ñü ã¨∂„`«=Ú#‰õΩ H˘xfl Ñïq∞`«∞Å∞ LO\Ï~Ú. U *Ï`«H=õ Ú Ñ¨ÓlOK« |_Õ"å~°∞, â◊„`«∞=ÙÅ#∞ [~ÚOKÕ"å~°∞, =∞$^Œ∞=ÙQÍ =∂\Ï¡_Õ"å~°∞,
™œYº=Ú Hõey#"å~°∞, 34ãÖ=`«û~°=ÚÖ’ q+¨ ÉèÜ í ∞« =Ú Hõey# "å~°Q∞Æ ^Œ∞~°∞.
#O^≥·<å U„QÆÇ¨Ï"≥∞ÿ# â◊x`À HõÅ=_»O Ü≥∂QÆ„Ñ¨^ŒO HÍ^Œx K≥Ñ¨Ê|_ç<å, D q=~°}–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ K«O„^Œ∞#‰õΩ „Ñ¨^•è #º`«W=fi|_çOk. K«O„^Œ∞_»∞
~°qÜ≥∂QÆ=∞O^Œ∞ ^Œâ◊=∂kèÑü `«$fÜ«∞OÖ’ â◊x`À HõÅ=_»O Ü≥∂QÆ=∞x L#fl #"åOâßkèÑu¨ LK«Û™ê÷#=ÚÖ’ LO_»_O» . D Ü≥∂QÆ=Ú ~å„u Ñ¨Ù\˜#ì
K≥Ñ¨Ê|_çOk. D „Hõ=∞OÖ’ â◊x=∞Ç¨^Œâ◊Ö’#∞ qâı+¨"≥∞ÿ# â◊√ÉèíÑ¶ë`åÅ∞ "åiH˜ Hõ$+¨Ñ‚ H¨ =∆õ ÚÖ’ Ñ¨Ù\˜#ì "åiH˜ Ñ¨@^ì ∞Œ . U HÍ~°}OKÕ`« 34= ãÖ=`«û~°=ÚÖ’
U~°Ê_»`åÜ«∞x K≥ÑÊ¨ |_çOk. ~°qÜ≥∂QÆ=ÚÖ’ ~°q,â◊x,^Œâ=◊ ∞,`«$fÜ«∞™ê÷#=Ú q+¨=Ú=Å¡ „áê}ÉèíÜ«∞=Ú U~°Ê_Õk q=~°=ÚQÍ K≥Ñ¨Ê|_»ÖË^Œ∞. W@∞=O\˜
Å‰õΩ „Ñ¨^•è #º`« K≥ÑÊ¨ |_çOk. ~°q ^Œâ=◊ ∞OÖ’ LO_»_O» , ^Œâ=◊ ∂kèÑu¨ `«$fÜ«∞ Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ qKå~°} KÕ¿ãÑ¨C_»∞ J#∞Éèí==ÚÖ’ J<ÕHõ *Ï`«Hõ=Ú Å#∞
=ÚÖ’ â◊x`À ‰õÄ_»_O» D Ü≥∂QÆ ÅHõ} ∆ O. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ "Õ∞+¨,=$+¨É,íè =$tÛHõ ÑïjeOz HÍx XHõJaè„áêÜ«∂xH˜ ~å=_»O ‰õΩ^Œ~^° xŒ K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. |Å"≥∞#ÿ
ÅQÆfl=ÚÅ"åiH˜ ãïÜ≥∞ÿ # HÍ~°}=ÚÅKÕ D Ü≥∂QÆ=Ú Ñ¨@^ì <Œ Õ K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. PÜ«Ú~åÌÜ∞« Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ L#flÑÙ¨ _»∞ Dq+¨„Ñ¨=∂^Œ=Ú#∞ K≥ÑÊ¨ ‰õÄ_»^∞Œ .
^è#Œ ∂,=∞Hõ~,° ã≤OÇ¨Ï, Hõ<åºÅQÆfl=ÚÅ "åiH˜^âŒ =◊ ∂kèÑu¨ |∞^è,Œ â◊√„‰õΩ ÅÖ’ [Ï`«Hõ=Ú 46.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 15–09–1861 =∞^•ºÇ¨ÏflO QÆO.2–20.
Z=~ÀXHõ~∞° J=fi_»O, giH˜ ^Œâ=◊ ∞OÖ’ ~°qL#flÑÙ¨ _»∞ |∞^è,Œ â◊√„‰õΩÅ∞ `«$fÜ«∞ ˆH`«∞ |∞^èŒ K«O„^Œ
ˆH`«∞
=ÚÖ’ LO_»_»O JO>Ë ~°qH˜ 150 #∞O_ç 180 ÉèÏQÆÅ ^Œ∂~°OÖ’ LO_»_»O
*’ºuâß≈¢ã=Î¨ Ú „Ñ¨HÍ~°=Ú J™ê^èºŒ "≥∞#ÿ q+¨Ü∞« =∞x K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. D HÍ~°}O
KÕ`« giH˜ ~°qÜ≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»^Œ∞.g\˜#xfl\ ˜x ÑïQÆ}#Ö’H˜ fã¨∞‰õΩO>Ë ~åt ‰õΩ[ Å JOâ◊
Å â◊x ~°q
~°qÜ≥∂QÆO J~°∞^Œ∞QÍ U~°Ê_»∞`«∞O^Œx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. K«O„^Œ QÆ∞~°∞
[Ï`«H=õ Ú 45.Ñ¨Ù\˜#ì `Õk 21–03–1921 =∞^•ºÇ¨ÏflO QÆO.12–0.(ZÖò. ~åÇ¨ï ~°q ‰õΩ[ QÆ∞~°∞
â◊√„Hõ |∞^è Œ â◊√„Hõ â◊x ~åÇ¨ï
Z"£∞.\˜) 100L0 I,770`«∂ 35 I.
[##HÍÅ K«O„^Œ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.3–1–24 ~ÀAÅ∞. [##HÍÅ K«O„^Œ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.2–5–21 ~ÀAÅ∞.
ÃÑ*· Ï`«‰Ωõ Å∞(46) Ñ¨QÅÆ ∞[x‡OKå~°∞.â◊√HõÑ¡ H¨ =∆õ ÚÖ’ [x‡OK«_O» [iyOk. D *Ï`«Hõ=Ú(47)Ö’ Hõ~å¯@Hõ ÅQÆfl=Ú, kfifÜ«∂kèÑü ~°q ^èŒ#ã¨∞ûÖ’
K«O„^Œ∞_»∞#fl #"åOâ◊ ™ê÷#=Ú q∞^èŒ∞#=Ú, nx JkèÑü |∞^èŒ∞_»∞ Hõ#ºÖ’ =¸ÖÏ#Hõ∆„`«=ÚÖ’ =¸Å„uHÀ}™ê÷#=ÚÖ’L#fl QÆ∞~°∞x`À HõÅ=_»O
LK«Ûã≤÷uÖ’ LO_»_»O[iyOk. g~°∞„Ñ¨ÑÖK«MÏºuQÍOz# ÉèÏ~°fÜ«∞ WO[ [iyOk. ÅQÍflkÑè u¨ K«O„^Œ∞_»∞ ÖÏÉè™í ê÷#=ÚÖ’ LK«Ûã≤u÷ U~°Ê_çOk.D HÍ~°}
h~°∞QÍ <åÜ«∞‰õΩxQÍ ¿Ñ~°∞QÍOKå~°∞. gi=∂@ |Ç¨ï™œ=∞º=Ú. QÆ~∞° _» Ü≥∂QÆ =ÚÅKÕ D *Ï`«H=õ ÚÖ’ QÀÜ≥∂QÆ=Ú U~°Ê_çOk. J~Ú`Õ K«O„^Œ∞x`À Hˆ `«∞=Ù,
=Ú#‰õΩ K≥ÑÊ¨ |_ç# ÅHõ} ∆ =ÚÅ∞ WHõ¯_»ãO¨ ^ÕÇ¨ ã¨Ê^ŒO.*’ºuâß≈¢ã=Î¨ ÚÖ’ „QÆÇÏ¨ ^èŒ#ã¨∞ûÖ’ â◊x=ºuˆ~Hõ „Ñ¨ÉèÏ"åxfl ã¨∂zOz D Ü≥∂QÆ Ñ¶ë`«=ÚÅ#∞ `«yæOz
=ÚÅ HõÅ~ÚHõKÕ U~°Ê_ç#Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ PÜ«∂*Ï`«Hõ=Ú#‰õΩ U"Õ∞~°‰õΩ Ñ¶ëO #q.D*Ï`«H=õ ÚˆH=Å=Ú QÀÜ≥∂QÆ=Ú#∞ã¨∂zOK«∞@‰õΩ QÍ#∞ `≥eÜ«∞KÕã#≤ k.
KåÜ≥∂ÑïjeOKåÖËHÍx W^Õq^èOŒ QÍLO_®ÅxK≥ÑÊ¨ _»O‰õΩ^Œ~^° xŒ K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. 68 . QÀà◊ Ü≥∂QÆ=Ú
67 . QÀ Ü≥∂QÆ=Ú x~°fiK«#O–Ñ¨Ó~°‚ K«O„^Œ∞_»∞ ÉèÏQÆº~åtÖ’ QÆ∞~°∞â◊√„‰õΩÅ`À HõÅã≤ LO_»QÍ,
x~°fiK#« O–QÆ∞~°∞_»∞ `«# =¸Å„uHÀ} ™ê÷#=Ú#O^Œ∞ ^è<Œ åkèÑu¨ `À ‰õÄ_ç ÅQÆfl=Ú |∞^èŒ#"åOâ◊#∞ á⁄Ok# Jk QÀà◊Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
LO_»QÍ, ÅQÍflkèÑü LK«Û™ê÷#=Ú#O^Œ∞#fl JkQÀÜ≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ q^•º q#Ü«∞=ÚÅ∞
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ Q˘Ñ¨Ê =Oâ◊=∞O^Œ∞ Hõey# "å~°∞, H˘xfl „QÍ=∞=ÚÅ‰õΩ <åÜ«∞‰õΩÅ∞, =∞$ëêì# Éè’[# „Ñ≤Ü«ÚÅ∞,
[x‡Oz#"å~°∞, „Ñ¨Éèí∞=ÙÅ∞, ^èŒ#=O`«∞Å∞ |Å=O`«∞ÅQÆ∞^Œ∞~°∞.
n~å…Ü«Ú~åÌÜ«∞=Ú Hõey LO^Œ∞~°∞.
q=~°}–QÆ∞~°∞_»∞ ^èŒ#HÍ~°‰õΩxQÍ ãÖÑ¨^ŒÅ#∞ ã¨∂zOKÕ „QÆÇ¨Ï=ÚQÍ q=~°}–K«O„^Œ∞_»∞ Ñ¨Ó~°‚ K«O„^Œ∞_»∞ J~Ú#Ñ¨C_»∞ =∂„`«"∞Õ D Ü≥∂QÆ=Ú
`«#=¸Å „uHÀ}™ê÷#=ÚÖ’ kfifÜ«∂kèÑü`À ‰õÄ_ç LO_»QÍ ÅQÍflkèÑü U~°Ê_»∞ `«∞Ok. #"åOâ◊ ÅQÆfl=Ú |∞^è∞Œ x^≥· LO_®e. XHõ q^èOŒ QÍ K≥áêÊÅO>Ë
`«# LK«Û™ê÷#=Ú#O^Œ∞ LO_®e. ~°"åºk „QÆÇ¨Ï=ÚÅ‰õΩ =~°∞ã¨QÍ ã≤OÇ¨Ï, D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ QÆ[Hˆ ãïÜ≥∂QÆ=Ú q∞o`«"∞≥ ÿ LO@∞Ok.WHõ¯_» QÆ∞~°∞, K«O„^Œ∞
=$+¨É,íè "Õ∞+¨,Hõ#º, ^è#Œ ã¨∞û, `«∞Å =∞iÜ«Ú ‰õΩOÉè=í ÚÅ∞ =¸Å„uHÀ}™ê÷#=ÚÅ∞ Å‰õΩ ˆHO„^Œ ã≤÷u HÍ‰õΩO_® HõÅ~ÚHõ [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
J=Ù`å~Ú. =$tÛHõ =∞iÜ«Ú ‰õΩOÉèíÅQÆfl=ÚÅ"åiH˜ kfi`åÜ«∂kèÑü QÆ∞~°∞_Õ
J=fi_»O`À kfifÜ«∂kèÑü`À HõÅ=_»O J<Õ=∂@ =iÎOK«^Œ∞. QÆ∞~°∞xH˜ 69 . „uÖ’K«# Ü≥∂QÆ=Ú
^è#Œ ã¨∞ûÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜ 13ÉèÏQÆÅ∞ =¸Å„uHÀ}=ÚQÍ K≥ÑÊ¨ |_çOk. QÀÜ≥∂QÆ=Ú x~°fiK«#O–~°q,K«O„^Œ,‰õΩAÅ∞ XHõiH˘Hõ~∞° HÀ}=ÚÅO^Œ∞O_»QÍ U~°Ê_Õ
Ñ¨@_ì ®xH˜ „Ñ¨^•è #"≥∞#ÿ k QÆ∞~°∞x =¸Å„uHÀ}ã≤u÷ .=∞~ÀHõ q^èOŒ QÍ K≥áêÊÅO>Ë Ü≥∂QÆ=Ú „uÖ’K«#Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
DÜ≥∂QÆ=ÚQÆ[ˆHãï, "åã≤,"Õã≤Ü≥∂QÆ=ÚÅ=Öˇ QÆ∞~°∞_»∞ =¸Å „uHÀ} ™ê÷# Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞– D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ Q˘Ñ¨Ê ãÖÑ¨^ÅŒ ∞,â◊„`«∞
=ÚÖ’ JO>Ë =¸ÖÏ #Hõ∆„`«=ÚÖ’ LO_»_»O WO^Œ∞ =ÚYº"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞=Ú. ÉèíÜ«∞OHõ~°∞Å∞, "Õ∞^è•=ÙÅ∞, n~å…Ü«Ú~åÌÜ«∞=Ú Hõey#"å~°QÆ∞^Œ∞~°∞.
[Ï`«Hõ=Ú 47.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 02–01–1901 ~å„u QÆO.8–0.(ZÖò. q=~°}–UÜ≥∂QÆ=Ú U~°Ê_ç<å ÖËHõáÈ~Ú<å „QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl XHõ^•xH˜
Z"£∞.\˜) 120L58 I,770`«∂ 34 I. XHõ\ ˜ HÀ}=ÚÅÖ’ LO_»_»O J`«ºO`« â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚQÍ K≥Ñ¨Ê|_çOk. D
K«O„^Œ QÆ∞~°∞ |∞^èŒ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"åiH˜ rq`«=Ú ™êÑ¶‘QÍ [~°QÆ_»O,Z@∞=O\˜ K≥_»∞
ˆH`«∞ ˆH`«∞
Ñ¶ë`åÅ∞ J#∞Éèí=O Ö’H˜ ~åHõáÈ=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
Å K«O„^Œ 70 . ‰õΩÅ=~°ú# Ü≥∂QÆ=Ú
~åt Å JOâ◊
‰õΩ[ â◊√„Hõ
x~°fiK«#O–ÅQÍfl`«∞Î ÖË^• ~°q#∞O_ç ÖË^• K«O„^Œ∞x ÑÖK«=∞OÖ’ â◊√Éèí
â◊x â◊√„Hõ
„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ LO_»QÍ Jk „uÖ’K«# Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
~°q â◊x
|∞^è~°Œ q ~åÇ¨ï ‰õΩ[ ~åÇ¨ï Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# "å~°∞ Ñ¨Ù„`«,áœ„`«,„Ñ¨áœ„`«
QÆ∞~°∞ ã¨∞Y=Ú,ãÖÑ¨^ŒÅ∞,P~ÀQÆº=Ú, n~å…Ü«Ú=Ù Hõey LO^Œ∞~°∞.
q=~°}– DÜ≥∂QÆ=Ú ¿Ñ~°∞=Öˇ â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl ÅQÍfl`«∞Î ÖË^• ~°q HÍ~åQÍ~°=ÚÅ‰õΩ JkèHÍ~°∞Å∞QÍ, Hõiî#|∞kú, â◊¢ã¨Î=ÚÅ∞ `«Ü«∂~°∞KÕÜ«Ú"å~°∞
ÖË^• K«O„^Œ∞x #∞O_ç ÑÖK«=∞OÖ’ LO_»=Åã≤ LO@∞Ok. DÜ≥∂QÆ=Ú ÖË^• ^èiŒ OK«∞"å~°Q∞Æ ^Œ∞~°∞.â◊HÜ Î˜ ∂≥ QÆ=Ú #O^Œ∞ [x‡Oz# =∞O^Œ|∞kú HõÅ"å_»∞,
=Å¡ gi=Oâ◊=Ú `«~°`«~åÅáê@∞ qã¨Îiã¨∞ÎOk.Ñ¨Ù„`«∞Å∞, =∞#∞=∞Å∞, =Úx ã¨fi‰Ωõ ÖÏKå~° q=ÚY∞_»∞, =∞e# =¢ã^Î¨ •è ~°} KÕÜÚ« "å~°Q∞Æ ^Œ∞~°∞. ^ŒO_»Ü∂≥ QÆ=Ú
=∞#∞=∞Å∞ Dq^èOŒ QÍ Z@∞=O\˜P@OHõ=ÚÅ∞ÖË‰Ωõ O_® ™êQÆ∞`«∞Ok. ÑÖK«=∞ #O^Œ∞ [x‡Oz# ¢ã‘Î ã¨∞Y ™œYº=Ú ÖËx"å~°∞, hK«=$uÎ Hõey LO^Œ∞~°∞.
™ê÷#=Ú ãÖ`å#™ê÷#=Ú D™ê÷#=ÚÖ’ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞=Å¡ DÜ≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»∞ q=~°}–WÑ¨Ù_»∞ K≥Ñ¨C‰õΩ#fl Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ ÅQÆfl=Ú#∞O_ç <åÅ∞QÆ∞
`«∞Ok. giH˜ |Ç¨ïãÖ`å# =O`«∞Å∞ Jx ‰õÄ_® K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. Hˆ O„^Œ=ÚÅ#∞O_ç „áê~°OÉè"í ∞≥ #ÿ 4~åâ◊√ÅO^Œ∞ ~°"åºk ã¨Ñ„Î¨ QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ L#flÑÙ¨ _»∞
71. #∞O_ç 102 . <åÉèíã¨ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ U~°Ê_Õ PHõ$uÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞. JO>Ë 1,2,3,4 ~åâ◊√ÅO^Œ∞ „QÆÇÏ¨ =ÚÅxfl L#flÑÙ¨ _»∞
Ü«ÚÑ¨Ü≥∂QÆ=Ú, 4,5,6,7 ÅO^Œ∞ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞#fl â◊~° ÖË^• W+¨µÜ≥∂QÆ=Ú,
=~åÇ¨Ïq∞Ç≤Ï~°∞_»∞ `«# |$Ç¨Ï*Ï˚`«Hõ=ÚÖ’ qq^èŒÜ≥∂QÆ=ÚÅ#∞ 7,8,9,10 ÅO^Œ∞ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞#fl â◊H˜ÎÜ≥∂QÆ=Ú, 10,11,12,1 ÅO^Œ∞ „QÆÇ¨Ï
q=iOK«_O» [iyOk. „á⁄.ã¨∂~°º<å~åÜ«∞} ~å=ÙQÍiKÕ POQÆO¡ Ö’H˜ `«~∞° =˚ ∂ =ÚÅ∞#fl ^ŒO_è»Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
KÕÜ«∞|_ç *’ºu+¨ºO JÉèíºã≤OKÕ q^•º~°∞úÅ‰õΩ J`«ºO`ÀÑ¨Ü≥∂QÆ=ÚQÍ =ºH˜QÎ `Æ "« ∞≥ #ÿ <å Jaè„áêÜ«∞=ÚÖ’ D PHõ$u Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ *Ï`«H=õ Ú
q=iOK«|_çOk. Ü«∞=#∞Å∞ D Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ <åÉèíã¨Ü≥∂QÆ=ÚÅ<Õ ¿Ñ~°∞`À ÃÑ· „Ñ¨ÉÏè ==Ú#∞ Z‰õΩ¯=ÙQÍ K«∂Ñ≤OK«=Ù HÍx UsuQÍ r=#=Ú Hõey LO_Õk
q=iOK«_»O [iyOk. ¿ÇÏ`«∞=ÙÅ#∞ `≥eÜ«∞KÕ™êÎ~Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ W+¨µ ÖË^• â◊~°Ü≥∂QÆ=Ú #O^Œ∞
D <åÉèíã¨Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ <åÅ∞QÆ∞ qÉèÏQÍÅ∞QÍ K≥Ñ¨Ê|_®¤~Ú.Jq., 4,5,6,7 ™ê÷#=ÚÅO^Œ∞ „QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl L#flÑ¨Ù_»∞ *ˇ·à◊√§, ÖÏHõÑπÅ∞, Ãã·xHõ
JHõ$u Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ ... 20 ta~°=ÚÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# ãÖã¨Å÷ Ö’ =$uÎ LO_ç g\˜ qKå~°}Ö’ ^ÕâH◊ ÍÅ
ãÖMÏº Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ ... 7 =∂# Ñïã≤÷uÅ‰õΩ P#∞QÆ∞}OQÍ qKå~°} KÕÜ«∞=Åã≤ LO@∞Ok.
P„â◊Ü«∞Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ ... 3 [Ï`«Hõ=Ú48.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 01–10–1945 ~å„u QÆO.1–00.
^Œà◊ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ ... 2 (S.Zãπ.\˜) 180L52 I,720`«∂ 35 I.
–––––
32 Å ~°q
‰õΩ[ |∞^è
‰õΩ[ Œ Å
––––– ~åÇ¨ï QÆ∞~°∞
â◊x â◊x
=~åÇ¨Ïq∞Ç≤Ï~°∞x J#∞ãïOz, D <åÉèíã¨Ü≥∂QÆ=ÚÅ‰õΩ HÍ~°}=∞ÜÕ∞º K«O„^Œ ˆH`«∞
„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ `«=∞`«=∞ ^ŒâßO`«~âÌ° Å◊ Ö’ HÍ‰õΩO_® rq`«=∞O`å D Ü≥∂QÆ=ÚÅ ~åt JOâ◊
â◊√„Hõ ~åÇ¨ï â◊√„Hõ
„Ñ¨ÉèÏ==Ú K«∂Ñ≤OK«QÆÅ=x ¿Ñ~˘¯#_»O [iyOk.
~°q
71. Ü«¸Ñ¨Ü≥∂QÆ=Ú 72. W+¨µÜ≥∂QÆ=Ú(â◊~°Ü≥∂QÆ=Ú) ˆH`«∞ QÆ∞~°∞
|∞^èŒ
K«O„^Œ
73. â◊H˜ÎÜ≥∂QÆ=Ú 74. ^ŒO_»Ü≥∂QÆ=Ú
x~°fiK«#O–ã¨~fi° „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ ÅQÆflHˆ O„^Œ=Ú#∞O_ç <åÅ∞QÆ∞ ~åâ◊√ ÅÖ’ [##HÍÅ â◊x =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.3–8–5 ~ÀAÅ∞.
L#flÑ¨Ù_»∞ Ü«¸Ñ¨Ü≥∂QÆ=Ú, K«`«∞~°úˆHO„^Œ=Ú#∞O_ç <åÅ∞QÆ∞ ~åâ◊√ÅÖ’ W+¨µ ÃÑ· *Ï`«Hõ=Ú(48)Ö’ „QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl ÅQÆfl ˆHO„^Œ=Ú#∞O_ç <åÅ∞QÆ∞
ÖË^•â◊~°Ü≥∂QÆ=Ú, ã¨Ñ¨Î=∞O#∞O_ç <åÅ∞QÆ∞ ~åâ◊√ÅÖ’ â◊H˜ÎÜ≥∂QÆ=Ú, ^Œâ◊=∞O ~åâ◊√ÅÖ’ LO_»_»O`À Ü«¸Ñ¨Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_çOk.
#∞O_ç 4 ~åâ◊√ÅÖ’ L#flÑ¨Ù_»∞ ^ŒO_»Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ U~°Ê_»`å~Ú. [Ï`«H=õ Ú 49.Ñ¨Ù\˜#ì `Õk 28–8–1921 ~å„u QÆO.8–30.(ZÖò.Z"£∞.\˜)
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–Ü«¸Ñ¨Ü≥∂QÆ=Ú #O^Œ∞ [x‡Oz# P`«‡ ~°Hõ∆},`åºQÆ 6 L0 I,800`«∂ 10 I.
0
|∞kú,ú ^è#Œ ™œYº=Ú Hõey LO^Œ∞~°∞. W+¨µ ÖË^• â◊~Ü ° ∂≥ QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#
Å K«O„^Œ ˆH`«∞ ÉèOí HÍ"åe. „áêp<åKå~°∞ºÅKÕ `≥eÜ«∞KÕÜ∞« |_ç# Ñ¶e¨ `«=ÚÅ`Àáê@∞ =∞#=Ú
ˆH`«∞ H˘O`« ÑïjÅ# KÕÜ«∞=Åã≤ LO@∞Ok.
‰õΩ[ ‰õΩ[Å <Ò Ü≥∂QÆ=Ú#∞(75) Ñïje¿ãÎ „QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl J^Œ$â◊ºK«„Hõ=ÚÖ’
â◊√„Hõ â◊x
~åt JOâ◊ (ÅQÆfl=Ú #∞O_ç ã¨Ñ¨Î=∞=Ú =∞^èŒºÖ’) LO_»_»O`À =∞Oz Ñ¶ë`«=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ
~°q K«O„^Œ ~°q KÕÜ∞« _»O`Àáê@∞ [Å=Ú, [ÅãÖ|O^è"Œ ∞≥ #ÿ =$`«∞ÅÎ ∞ ÖË^• `«^•fi~å r=#=Ú
|∞^èŒ QÆ∞~°∞ â◊√„Hõ
QÆ∞~°∞ |∞^èŒ Hõey LO\Ï~°∞. ‰õÄ@Ü≥∂QÆ=Ú(76)Ö’ „QÆÇÏ¨ =ÚÅxfl <åÅ∞QÆ∞ #∞O_ç =~°∞ã¨QÍ
â◊x ~åÇ¨ï U_»∞~åâ◊√ÅÖ’ LO_»_O» [~°∞QÆ∞`«∞Ok. JO>Ë ^Œ$âßº^Œ$â◊º K«„Hõ=ÚÅÖ’ ã¨QOÆ
~åÇ¨ï
[##HÍÅ ~åÇ¨ï =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.12–7–22 ~ÀAÅ∞. ã¨QÆOÖ’ „QÆÇ¨Ï=ÚÅã≤÷u LO_»_»O`À Ñ¨~°fi`«=ÚÅ∞, QÆ∞Ç¨ÏÅ`À ãÖ|O^èŒ=Ú
ÃÑ*· Ï`«H=õ Ú(49)Ö’ „QÆÇÏ¨ =ÚÅxfl K«`∞« ~°Hˆú O„^Œ=Ú#∞O_ç 4~åâ◊√Ö’¡J#QÍ Hõey LO\Ï~°∞. JO>Ë ^Œ∞+¨ì ã¨fiÉÏè =ÙÅ∞,„`åQÆ∞É’`«∞Å∞, "≥∂ã¨QÍà◊√§,^˘OQÆÅ∞‰õΩ
4,5,6,7 ~åâ◊√ÅÖ’ LO_»_»O`À W+¨µ ÖË^• â◊~°Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_çOk. D D q^è"Œ ∞≥ #ÿ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ LO_Õ J=HÍâ◊=Ú LOk. WHõ Kè„« `«Ü∂≥ QÆ=Ú(77)Ö’
<åÉèãí ¨ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ ã¨fi`«O„`«=ÚQÍ Ñ¶e¨ `«=ÚÅ#∞ HõÅ∞QÆK™Õ êÎÜ∂« ÖË^• W`«~° „QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl ^Œ$â◊ºK«„Hõ=ÚÖ’(7#∞O_ç 1=~°‰õΩ)LO_»_»O`À =∂#ã≤Hõ |ÅO
Ü≥∂QÆ=Ú Å`À ‰õÄ_ç Ñ¨xKÕ™êÎÜ«∂ J<Õk =∞~ÀKÀ@ „Ñ¨™êÎqOK«∞‰õΩO^•O. Z‰õΩ¯=ÙQÍ LO_»_»O`À â◊√ÉèíÑ¶ë`åÅ∞ U~°Ê_»`åÜ«∞x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. giH˜
D<åÉèíã¨Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ rq`åxH˜ ãÖ|OkèOz U q^èŒOQÍ „Ñ¨ÉèÏ"åxfl Hõey PÜ«Ú~åÌÜ«∞=Ú ÖˇH˜¯Oz ^•xx =¸_»∞ÉèÏQÆ=ÚÅ∞KÕã≤ "≥Ú^Œ\ ˜,=¸_»=
KÕ¿ãk JkU~°Ê_ç#~åtÃÑ· JHõ¯_»∞#fl „QÆÇ¨Ï=ÚÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç qKå~°}KÕÜ«∞
=Åã≤ LO@∞Ok.
ÃÑ#· `≥eÜ«∞KÕã∞¨ ‰õΩ#fl <åÅ∞QÆ∞ Ü≥∂QÆ=ÚÅÖ’ â◊~,° â◊HÎ˜ Ü≥∂QÆ=ÚÅHõO>Ë
Ü«¸Ñ¨,^ŒO_»Ü∂≥ QÆ=ÚÅ∞ H˘O`« "Õ∞~° =∞Oz Ñ¶e¨ `åÅ<Õ HõÅ∞QÆK™Õ êÎ~Ú. WO^Œ∞
ÉèÏQÆ=ÚÅÖ’ ã¨∞Y=ÚQÍ rq™êÎ~°x, ãÖÑ¨^ŒÅ∞ ã¨∞Y=O`«"≥∞ÿ# rq`«=Ú
HõeyLO\Ï~°x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. KåÑ¨Ü≥∂QÆ=Ú(78)Ö’ „QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl ^Œâ◊=∞
™ê÷#=Ú#∞O_ç K«`∞« ~°Oú =∞^èºŒ Ö’ LO\Ï~Ú. DÜ≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz# ã¨`¯« ~å‡
ã¨H˜Î Z‰õΩ¯=ÙQÍ LO@∞Ok.
„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ L#fl`«Ñ¶ë`å#∞ HõÅ∞QÆKÕ™êÎ~Ú. 79 . J~°ú K«O„^ŒÜ≥∂QÆ=Ú
75. <ÒÜ≥∂QÆ=Ú 76. ‰õÄ@Ü≥∂QÆ=Ú x~°fiK«#O–„QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl ˆHO„^Õ`«~° ™ê÷#=ÚÅ#∞O_ç J#QÍ Ñ¶¨}Ñ¨~°
77. Kè«„`«Ü≥∂QÆ=Ú 78. KåÑ¨Ü≥∂QÆ=Ú PáÈH©¡=∞™ê÷#=ÚÅO^Œ∞ =~°∞ã¨QÍ U_»∞ ~åâ◊√ÅÖ’ L#flÑ¨Ù_»∞ Jk J~°úK«O„^Œ
x~°fiK#« O– ÅQÆfl,K«`∞« ~°,ú ã¨Ñ=Î¨ ∞,^Œâ=◊ ∞ Hˆ O„^Œ=ÚÅ#∞O_ç „áê~°OÉè"í ∞≥ ÿ Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
=~°∞ã¨QÍ U_»∞~åâ◊√ÅO^Œ∞ JqzÛù#fl=ÚQÍ U_»∞ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞#fl =~°∞ã¨QÍ Ñ¶ë`«=ÚÅ∞ – J~°úK«O„^ŒÜ≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ ã¨~°fi[#
<Ò, ‰õÄ@, Kè«„`«, KåÑ¨ (^èŒ#∞)Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ U~°Ê_»∞#∞. „Ñ≤Ü«ÚÅ∞, JO^Œ"≥∞ÿ#"å~°∞, ã¨~°fi[#=ÚY∞ºÅQÆ∞^Œ∞~°∞.
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–<ÒÜ≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# H©iÎ,K«OK«Å ™œYº=Ú, q=~°}–ã¨ÑÎ¨ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ <åÅ∞QÆ∞ Ñ¶}¨ Ñ¨~° ™ê÷#=ÚÅ∞, <åÅ∞QÆ∞ PáÈH©=¡ ∞
Ö’Éèí |∞kú HõeyLO^Œ∞~°∞. ‰õÄ@Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# HÍ~åQÆ$Ç¨Ï=ÚÅ‰õΩ ™ê÷#=ÚÅO^Œ∞ LO_»_»O ^•fi~å 8 ~°Hõ=ÚÖˇ·# J~°úK«O„^ŒÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ U~°Ê_»
JkèÑ`¨ ∞« Å∞, J|^Œ=ú Ú ÖÏ_Õ"å~°Q∞Æ ^Œ∞~°∞. Kè„« `«Ü∂≥ QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ `å~Ú. Jq (1) 2 #∞O_ç 8 ™ê÷#=ÚÅ=∞^èŒº (2) 3 #∞O_ç 9, (3) 5 #∞O_ç
|O^è∞Œ ™œYº=Ú, =$^è•Ñú º¨ OÖ’ ™œYº=Ú Hõey LO^Œ∞~°∞. KåÑ¨(^è#Œ ∞)Ü≥∂QÆ=Ú 11,(4) 6 #∞O_ç 12,(5) 8 #∞O_ç 2, (6)9 #∞O_ç 3,(7) 11 #∞O_ç
#O^Œ∞ [x‡Oz# ™œYº=Ú, =∞^èŒº=Ü«∞ã¨∞ûÖ’ ™œYº=Ú ÖËx"å~°QÆ∞^Œ∞~°∞. 5,(8)12 #∞O_ç 6.
q=~°}–ÃÑ·Ü≥∂QÆ=ÚÅ‰õΩ „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# q=~°}Å∞ J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. 80. K«O„^ŒÜ≥∂QÆ=Ú
WO^Œ∞ ã¨Ñ¨Î„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ Z@∞=O\˜ MÏmÖË‰õΩO_® =~°∞ã¨QÍ U_»∞~åâ◊√ÅO^Œ∞, x~°fiK#« O–„QÆÇÏ¨ =ÚÅxfl 1,3,5,7,9,11™ê÷#=ÚÅO^Œ∞O_»QÍ Jk K«O„^Œ
ÅQÆfl=Ú#∞O_ç, K«`∞« ~°=ú Ú#∞O_ç, ã¨Ñ=Î¨ ∞=∞=Ú#∞O_ç, ^Œâ=◊ ∞=Ú#∞O_ç „áê~°O Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# „Ñ¨É∞íè =ÙÅ∞ ÖË^• „Ñ¨É∞íè ã¨=∂ áêâßÛ`«º *’ºuâß≈¢ã¨Î=Ú J#∞ãïOz nx<Õ ¿ã¯ fi~ü Uã¨ÊH±ìQÍ(Square As-
#∞Å∞QÍ rq™êÎ~∞° . P`«‡Q“~°==Ú, qâı+O¨ QÍ ãÖáê^Œ# Y~°∞Û Hõey LO\Ï~°∞. pect) J#QÍ ˆHO„^Œ^Œ$+≤ìQÍ K≥Ñ¨Ê|_ç Jâ◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚQÍ K≥Ñ¨Ê|_çOk.
q=~°}–WHõ¯_» „QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl ÉËã≤ ÖË^• q+¨=∞~åâ◊√ÅÖ’ LO_»=Åã≤ â◊H@õ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ „QÆÇÏ¨ =ÚÅxfl ÅQÆfl, ã¨Ñ=Î¨ ∞™ê÷#=ÚÅÖ’ LO_»=Åã≤
LO@∞Ok. „QÆÇÏ¨ =ÚÅxfl ãï~åâ◊√ÅÖ’ L#flÑÙ¨ _»∞ Jk ã¨=Ú„^ŒÜ∂≥ QÆ=Ú(90) LO@∞Ok. ÅQÆflã¨Ñ¨Î=∞™ê÷#=ÚÅ∞ PHõ~°¬} ™ê÷#=ÚÖˇ· *Ï`«‰õΩÅ ^ÕÇ¨Ï=Ú,
J=Ù`«∞Ok. DÜ≥∂QÆ=Ú J~°∞^Œ∞QÍ U~°Ê_»∞`«∞O^Œx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. WHõ Ñ¶ë`« ã¨Ñ=Î¨ ∞=Ú JO>Ë ÉèÏ~°ºÃÑ· â◊√ÉèÏâ◊√Éè„í QÆÇÏ¨ q∞„â◊=∞ Ñ¶e¨ `åÅ`À J##∞‰õÄÅ"≥∞#ÿ
q+¨Ü«∞"≥∞ÿ Ñïje¿ãÎ Wk K«„Hõ=~°∞ÎÅ#∞ ÖË^• „Ñ¨Éèí∞=ÙÅ#∞ ~°∂á⁄OkOK«Hõ Ñ¶ë`åÅ∞ U~°Ê_»`å~Ú. DHÍ~°}OKÕ Hõ+≤ìOzrqOK«=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. ‰õΩuû`«∞
áÈ~Ú<å ã¨fi[#∞Å∞ ÖË^• ã¨fi‰õΩÅ=ÚÖ’ L#fl`«∞Å∞QÍ LOK«∞@‰õΩ ^ÀÇ¨Ï^Œ ~åÖˇ·# ÉèÏ~°º HÍ~°}OQÍ WHõ¯@∞¡ Ñ¨_»_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
Ñ¨_»∞`«∞Ok. qÇ¨ÏQÆÜ≥∂QÆ=ÚÖ’ „QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl K«`«∞~°ú ã¨Ñ¨Î=∞™ê÷#=ÚÅÖ’ LO_»
=Åã≤ LO@∞Ok. DÜ≥∂QÆ=ÚKÕ ^Œ∞+¨Êùe`åÖË J#∞Éèí=OÖ’H˜ =™êÎ~Ú. ã¨^•
81. QÆ^•Ü≥∂QÆ=Ú 82. â◊Hõ@Ü≥∂QÆ=Ú u~°∞QÆ∞`«∞ LO_»_»O =O\˜ Ñ¶ë`åÅ∞ U~°Ê_»`å~Ú.
83. qÇ¨ÏOQÆÜ≥∂QÆ=Ú J~Ú`Õ D<å\˜ ™ê=∂lHõ Ñïã≤`÷ ∞« Å#∞ J#∞ãïOz D Ü≥∂QÆ=ÚÅ
x~°fiK#« O–„QÆÇÏ¨ =ÚÅxfl UÔ~O_»∞ ã¨g∞Ñ¨ Hˆ O„^Œ=ÚÅO^Œ∞#fl#∞ Jk QÆ^• Ñ¶ë`«=ÚÅ#∞ Jã¨fi~ÚOK«∞HÀ=Åã≤ LO@∞Ok.D<å_»∞ ¿ãÅ∞ûU[O@∞¡, Ô~·ÖËfi
Ü≥∂QÆ=ÚJ=Ù`«∞Ok. „QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl ÅQÆfl, ã¨Ñ¨Î=∞ ˆHO„^Œ=ÚÅO^Œ∞#fl â◊Hõ@ QÍ~°∞¤Å∞, ¢_≥·=~°∞¡ =O\˜ =$`«∞ÎÅ∞ LO_Õ J=HÍâ◊=Ú LO@∞Ok. D Ü≥∂QÆ=Ú
Ü≥∂QÆ=Ú, „QÆÇÏ¨ =ÚÅxfl ã¨Ñ=Î¨ ∞, ^Œâ=◊ ∞ Hˆ O„^Œ=ÚÅO^Œ∞#fl qÇ¨ÏOQÆ Ü≥∂QÆ=Ú
J=Ù`«∞Ok.
Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–QÆ^•Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ ^è#Œ =O`«∞Å∞, ^≥=· ÉèHí Î˜
Hõey LO^Œ∞~°∞. â◊H@õ Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# ^è#Œ Ç‘Ï#∞Å∞, â◊H\õ Ïk "åÇ¨Ï#
|Å=Ú Hõey LO>Ë K«Hõ¯QÍ J|^ŒúO K≥¿ÑÊ"åÔ~· LO\Ï~°∞.
„áêp<åKå~°∞ºÅKÕ q=iOK«|_ç# qq^èÜ Œ ∂≥ QÆ=ÚÅÖ’ Ñ¨~ã° Ê¨ ~° Hˆ O„^Œ
=ÚÅÖ’LO_Õ „QÆÇ¨Ï=ÚÅKÕ áêÑ¨Ñ¶ë`«=ÚÅ∞, QÆ[ˆHãï Ü≥∂QÍk q+¨Ü«∞=Ú
ÅÖ’ K≥ÑÊ¨ _®xH˜ gÅ∞ÖË^∞Œ . XˆH Ü≥∂QÍxH˜ ãÖ|OkèOz Ñ¶e¨ `åÅ#∞ q=iOKÕ
=ÚÅKÕ rqOK«∞"å~°∞, ‰õΩuû`«∞~åÖˇ#· ÉèÏ~°º#∞ Hõey LO^Œ∞~°∞. qÇ¨ÏQÆÜ∂≥ QÆ=Ú Ñ¨C_»∞ D *Ï`«Hõ |Å=ÚÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç LO@∞O^Œx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ Wëêì#∞™ê~°=Ú u~°∞QÆ∞"å~°∞, HõÅÇ¨Ï„Ñ≤Ü«ÚÅ∞, Ö’Éèí [Ï`«Hõ=Ú 50.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 01–11–1910 =∞^•ºÇ¨ÏflO QÆO.1–00.
QÆ∞}=Ú Hõey LO^Œ∞~°∞. (ZÖò.Z"£∞.\˜) 60L0 I,800`«∂ 10 I.
q=~°}–|$Ç¨Ï*Ï˚`«Hõ=Ú#O^Œ∞ ¿Ñ~˘¯#fl <åÉèíã¨Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ q=iã¨∂Î ÃÑ· *Ï`«Hõ=Ú(50)Ö’ 4,10 ™ê÷#=ÚÅO^Œ∞ „QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl LO_»_»O
=~åÇ¨Ïq∞Ç≤Ï~°∞Å∞ qq^èŒ PHõ$`«∞ÅKÕ U~°Ê_Õ „QÆÇÏ¨ Ü≥∂QÆ=ÚÅxfl\ ˜ Ñ¶e¨ `«=Ú#∞ [iyOk. WO^Œ∞ ~åÇ¨ï ˆH`«∞=ÙÅ ã≤÷u LO_»_»O`À qÇ¨ÏQÆÜ≥∂QÆ=Ú#‰õΩ
q=~°=ÚQÍ `≥eÜ«∞KÕÜ«∞_»O [iyOk. ãÖ|OkèOz qÅHõ∆} "≥∞ÿ# *Ï`«Hõ=ÚQÍ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
QÆ^•Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ „QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl U Ô~O_»∞ ã¨g∞Ñ¨ ˆHO„^Œ=ÚÅÖ’ LO_» â◊x
=Åã≤ LO@∞Ok. Dq^èOŒ QÍ 4~°HÍÖˇ#· QÆ^•Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ U~°Ê_»`å~Ú. Jq.. ~åÇ¨ï ˆH`«∞
„QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl(1) 1,4 ÅÖ’ QÆ^•Ü≥∂QÆ=Ú Å ~°q â◊x
(2) 4,7 ÅÖ’ â◊#Ç¨ÏÜ≥∂QÆ=Ú ~åt JOâ◊
(3) 7.10ÅÖ’ qÉèí∞QÆÜ≥∂QÆ=Ú â◊√„Hõ
(4)10,1ÅÖ’ ^èŒ∞iÜ«∞Ü≥∂QÆ=Ú Jx ~°q |∞^èŒ |∞^èŒ
. Ü«∞=<åKå~°∞ºÅKÕ K≥Ñ¨Ê|_®¤~Ú. â◊√„Hõ QÆ∞~°∞
‰õΩ[ ˆH`«∞ K«O„^Œ ‰õΩ[ Å
K«O„^Œ ~åÇ¨ï QÆ∞~°∞
DÜ≥∂QÆ=ÚÅxfl\ ˜Ö’#∞ ~åÇ¨ï, ˆH`«∞=ÙÅ‰õΩ ™ê÷#=ÚÖË^Œ<Õ K≥Ñ¨Ê
=K«∞Û#∞. DQÆ^•Ü≥∂QÆ=Ú â◊√ÉèÜ í ∂≥ QÆ=ÚQÍ ÉèÏ~°fÜ«ÚÅKÕ ÑïQÆ}O˜ K«|_ç##∞ [##HÍÅ ~åÇ¨ï =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.15–3–26 ~ÀAÅ∞.

82. =„[Ü≥∂QÆ=Ú *Ï`«Hõ K«„HõO 52Ö’ Ü«∞=Ü≥∂QÆ=Ú#‰õΩ K≥Ok# qÅHõ"∆ ∞≥ #ÿ *Ï`«H=õ Ú.
*Ï`«Hõ=Ú 51. *Ï`«Hõ=Ú.52
83. Ü«∞=Ü≥∂QÆ=Ú Å Å |∞^èŒ
QÆ∞~°∞ ~åÇ¨ï ‰õΩ[ ˆH`«∞ â◊√„Hõ
x~°fiK«#O–â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ ÅQÆflã¨Ñ¨Î=∞=ÚÅO^Œ∞, áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ K«O„^Œ â◊x K«O„^Œ
K«`«∞~°÷ ^Œâ◊=∞=ÚÅO^Œ∞O_»QÍ Jk „=[Ü≥∂QÆ=Ú, nxH˜ =ºuiHõÎOQÍ ~°q ~°q
L#fl Jk Ü«∞= Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. ~åt JOâ◊
â◊x
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–=„[Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ ™œO^Œ~°º=Ú ‰õΩ[ |∞^èŒ
HõÅ"å~°∞ ÉÏÅº "å~°úHõº=ÚÅO^Œ∞ ã¨∞Y=ÚÅ∞ á⁄O^Œ∞ "åQÆ^Œ∞^Œ∞~°∞. Ü«∞= ˆH`«∞ â◊√„Hõ QÆ∞~°∞ ~åÇ¨ï
Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞Å∞ =∞^èŒº=Ü«∞ã¨∞ûÖ’
™œYº=Ú HõÅ"å~°QÆ∞^Œ∞~°∞. 86. â◊$OQÍ@HõÜ≥∂QÆO
q=~°}–=„[ Ü«∞=Ü≥∂QÆ=ÚÅ =∞^èŒº ã¨∞xfl`«"≥∞ÿ# `Õ_® LOk. 87. Ç¨ÏÅÜ≥∂QÆ=Ú
=„[Ü≥∂QÆOÖ’ ÅQÆfl ã¨Ñ=Î¨ ∞=ÚÖ’ â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞,K«`∞« ~°ú ^Œâ=◊ ∞™ê÷#=Ú
ÅÖ’ áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ LO>Ë. Ü«∞= Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ÅQÆfl ã¨Ñ¨Î=∞=ÚÅO^Œ∞
áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞, K«`∞« ~°ú ^Œâ=◊ ∞ ™ê÷#=ÚÅO^Œ∞ â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ LO\Ï~Ú.
Ñ¶ë`«=ÚÅÖ’ =∂„`«=Ú qâı+¨"≥∞ÿ# `Õ_®Å∞ LO\Ï~Ú. =„[Ü≥∂QÆ
x~°fiK«#O–„QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl ÅQÆfl, ÑÖK«=∞, #==∞ HÀ}=ÚÅO^Œ∞#fl Jk
â◊$OQÍ@Hõ Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. „QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl ÅQÆfl=Ú HÍHõ q∞ye#
„uHÀ}=Ú ÅO^Œ∞#fl Jk Ç¨ÏÅÜ≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–â◊$OQÍ@HõÜ≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ =∞^èŒº=Ü«∞ã¨∞û
=ÚÖ’ ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ ~°∂Ñ¨=Ú,^è~·≥ º° =Ú, ãÖ`À+¨=ÚÅ∞ U~°Ê_ç`Õ Ü«∞=Ü≥∂QÆ ^•\˜# `«~°∞"å`« ãÖ`À+¨=Ú Hõey#"å~°∞QÍ LO>Ë Ç¨ÏÅÜ≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞
=ÚÖ’ =∞^èŒº=Ü«∞ã¨∞ûÖ’ =∂„`«"Õ∞ â◊√ÉèíÑ¶ë`«=ÚÅ∞ U~°Ê_»`å~Ú. [x‡Oz#"å~°∞ =ºÜ«∞™êÜ«∞=Ú KÕÜ«Ú"å~°QÆ∞^Œ∞~°∞.
J~Ú`Õ J#∞Éèí==ÚÖ’ J<ÕHõ *Ï`«Hõ=ÚÅ∞ *Ï„QÆ`«ÎQÍ ÑïjeOz q=~°}–â◊$OQÍ@HõÜ≥∂QÆ=Ú J#QÍ <åÅ∞QÆ∞ ^•~°∞Å =∞^èŒº „Ñ¨^Õâ◊O
HÍx XHõ Jaè„áêÜ«∞=Ú#‰õΩ ~å‰õÄ_»^Œx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. Jx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. WO^Œ∞ „QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl ÅQÆfl,ÑÖK«=∞,ÉèÏQÆº™ê÷#=ÚÅO^Œ∞
Ü«∞=Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ *Ï`«‰Ωõ x ÖË^• J`«x ÉèÏ~°º â◊s~å~ÀQÆº=Ú, âßs~°Hõ LO\Ï~Ú. g\˜Ö’ ÅQÆflO ^ÕÇ¨xfl, 5= ™ê÷#O ãÖ`å<åxfl, 9= ™ê÷#O
ã¨∞Y=Ú`«ˆQæ J=HÍâ◊=Ú LOk. nxH˜ ÅQÆfl ã¨Ñ¨Î=∞ ™ê÷#=ÚÖ’ L#fl J^Œ$ëêìxfl ã¨∂zã¨∞ÎOk. D ™ê÷#=ÚÅ∞ K«Hõ¯QÍ L#flÑ¨Ù_»∞, *Ï`«‰õΩÅ∞ rq`«O
„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ HÍ~°‰Ωõ Öˇ`· Õ q∞ye# *Ï`«H=õ ÚÖ’ „QÆÇÏ¨ ã≤`÷ ∞« Å∞ ÉÏQÆ∞#flÑÙ¨ _»∞ ™êÑ¶Q‘ Í, ãÖ`å#=Ú, Jxfl\Ï q[Ü«∞=Ú HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. â◊$OQÍ@HõÜ∂≥ QÆ=Ú
[x‡Oz# =∞^èŒº=Ü«∞ã¨∞û ^•\˜# Ñ≤^ŒÑ¨ ã¨∞Y=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. PKå~°∞ºb
JO>Ë |Å"≥∞ÿ# ~å[Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞, ™ê÷#|Å=Ú U~°Ê_ç#Ñ¨Ù_»∞ D Ñ¶ë`« q^èŒOQÍK≥¿ÑÎ, <å ÑïjÅ#Ö’ D ã¨∞Y ãÖ`À+¨=ÚÅ∞ HõeˆQ =Ü«∞ã¨∞û J<Õk
=ÚÅ∞ qâı+ÖQÍ `«QÆ∞æ`å~Ú. "≥Ú`«ÎO g∞^Œ D Ô~O_»∞ =∞s =ÚYº Ü≥∂QÆ PÜ«∂ HÀ}=ÚÅÖ’ L#fl â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=ÚÅ |Å=ÚÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç LO@∞#fl@∞¡
=ÚÅ∞ HÍHõáÈ~Ú<å g\˜ Ñ¶ë`«=ÚÅ∞ q∞ye# ~å[Ü≥∂QÆ=ÚÅ`À HõÅã≤ `≥Å∞™ÈÎOk. â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ ÅQÆfl=ÚÃÑ· „Ñ¨ÉèÏ"åxfl K«∂Ñ≤¿ãÎ ÉÏÅº=ÚÖ’#∞,
Ñ¶ë`åÅ#∞ ã¨∂z™êÎ~Ú. ÑÖK«=∞OÖ’ =∞^èŒº=Ü«∞ã¨∞ûÖ’#∞, #==∞OÖ’ z=i ÉèÏQÆOÖ’#∞ ã¨∞YãÖ`À
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ D„HÕ^Œ *Ï`«Hõ K«„Hõ=ÚÖ’(51) =„[Ü≥∂QÆ=Ú ëêÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`åÜ«∞x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. nxx *’ºu+¨ q^•º~°∞úÅ∞ qq^èŒ *Ï`«Hõ
U~°Ê_»_»O [iyOk. ÅQÆfl=∞O^Œ∞ QÆ∞~°∞_»∞ ã¨Ñ¨Î=∞=ÚÖ’ â◊√„‰õΩx ã≤÷u, =ÚÅ∞ ÑïjeOz `≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û#∞.
K«`∞« ~°=ú ÚÖ’ ~°q =∞iÜ«Ú ^Œâ=◊ ∞™ê÷#=ÚÖ’ â◊x ‰õΩAÅ ã≤u÷ U~°Ê_çOk. L^•Ç¨Ï~°} 53 â◊$OQÍ@HõÜ≥∂QÍxH˜ L^•Ç¨Ï~°}QÍ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
[Ï`«Hõ=Ú 53.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 28/29–4–1901 L^ŒÜ«∞O QÆO.4–47. Hõ=∞ÖÏÜ≥∂QÆ=Ú=Å¡ ^èŒ#ãÖáê^Œ<å <Õ~°∞ÊHõO>Ë H©iÎ, Q“~°"å^Œ∞Å∞ Z‰õΩ¯
(ZÖò.Z"£∞.\˜) 320L10 I,740`«∂ 15 I. =ÙQÍ LO\Ï~Ú. "åÑ≤JO>Ë ‰õÄÑ¨=Ú, D Ü≥∂QÆ=Ú#∞ Ñïje¿ãÎ Z‰õΩ¯=
Å ~°q |∞^èŒ ‰õΩ[ Å Hõ+¨ì=ÚÖË‰õΩO_® ^èŒ#ãÖáê^Œ# KÕ¿ã q^è•<åxfl ã¨∂zã¨∞ÎOk. Ñ¶¨}Ñ¨~°=ÚÅ∞
|∞^èŒ ˆH`«∞
â◊√„Hõ 2,5,8,11 =∞iÜ«Ú PáÈH©=¡ ∞=ÚÅ∞ 3,6,9,12 ™ê÷#=ÚÅÖ’ ã¨~fi° „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞
~åÇ¨ï LO_»=Åã≤ LO@∞Ok.
~åt K«O„^Œ ˆH`«∞
JOâ◊ *Ï`«Hõ=Ú 54Ö’ "åÑ‘Ü≥∂QÆ=Ú#∞ ã¨∂zOKÕ qÅHõ∆}"≥∞ÿ# *Ï`«Hõ=Ú.
‰õΩ[ â◊√„Hõ WO^Œ∞ Ñ¶¨}Ñ¨~°=ÚÅÖ’ „QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl LO_»_»O K«∂_»=K«∞Û#∞.
[Ï`«Hõ=Ú 54.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 25–7–1896 L^ŒÜ«∞O QÆO.10–52.
QÆ∞~°∞ ~åÇ¨ï
â◊x QÆ∞~°∞ K«â◊Ox„^Œ ~°q
(ZÖò.Z"£∞.\˜) 180L55 I,720`«∂ 54 I.
[##HÍÅ â◊√„Hõ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.2–6–27 ~ÀAÅ∞.
Ç¨ÏÅ JO>Ë <åQÆe. nxx J#∞ãïOz D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# ‰õΩ[ â◊x ˆH`«∞ K«O„^Œ
"å~°∞ =º=™êÜ«∞=Ú KÕ™êÎ~x° K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =¸_»∞~°HÍÅ∞QÍ ~åÇ¨ï ~°q|∞^èŒ
U~°Ê_ÕJ=HÍâ◊=ÚLOk. Jq (1) 2,6,10™ê÷#=ÚÅÖ’ (2) 3,7,11 ™ê÷#=Ú QÆ∞~°∞
QÆ∞~°∞
~åt â◊√„Hõ JOâ◊
ÅÖ’ (3) 4,8,12™ê÷#=ÚÅ∞. Ç¨ÏÅÜ≥∂QÆ=Ú J#∞ãïOz =$uÎx x~°‚~ÚOKÕ
J=HÍâ◊=Ú U~°Ê_»∞`«∞Ok. J<ÕHõ *Ï`«H=õ ÚÅÖ’ D Ü≥∂QÆ=Ú#∞ ÑïjeOz#
Ñ≤^ÑŒ ¨ KåÖÏ =∞Ok ~Ô `· ∞« Å∞, =º=™êÜ«∞^•~°∞Å∞, ZÃã\ì ò "Õ∞<Õ[~°∞,¡ [q∞O^•~°∞,¡
Éèí∂ ™êfi=ÚÅ∞QÍ ã≤÷~°Ñ¨_ç#@∞¡ `≥Å∞™ÈÎOk.
K«O„^Œ
â◊x
ˆH`«∞
Å
‰õΩ[
â◊√„Hõ ~°q
~åÇ¨ï
Å
|∞^èŒ
88. Hõ=∞Å Ü≥∂QÆO [##HÍÅ K«O„^Œ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.4–4–24 ~ÀAÅ∞.

89. "åÑ‘ Ü≥∂QÆ=Ú 90. ã¨=Ú„^Œ Ü≥∂QÆ=Ú
x~°fiK«#O–<åÅ∞QÆ∞ ˆHO„^Œ=ÚÅO^Œ∞ ã¨~°fi„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞#fl Jk Hõ=∞Å x~°fiK«#O–„QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl ãï~åâ◊√ÅÖ’ LO_»QÍ Jk ã¨=Ú„^ŒÜ≥∂QÆ=Ú
Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.–88. J=Ù`«∞Ok.
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–ã¨=Ú„^ŒÜ≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ Z@∞=O\˜ ã¨=∞
„QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl Ñ¶¨}Ñ¨~°=ÚÅ∞ ÖË^• PáÈH©¡=∞=ÚÅO^Œ∞#fl Jk "åÑ‘ ã¨ºÅ∞ ÉèÏ^Œº`«Å∞ ÖËx"å~°∞ ÖË^• „Ñ¨Éèí∞=ÙÅ=Öˇ rqOK«∞"å~°QÆ∞^Œ∞~°∞.
Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞O^Œ∞.–89. q=~°}–D Ü≥∂QÆ=Ú J~°∞^≥·#^Œx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. nxH˜ HÍ~°}=Ú
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–Hõ=∞ÅÜ≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ ™ê^èŒ~°}"≥∞ÿ# ^èŒ# Ñïje¿ãÎ „QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl ÅQÍfl`«∞Î kfifÜ«∞=Ú#∞O_ç ãï~åâ◊√ÅÖ’ LO_»_»O
ãÖÑüÎ Hõey##∞ L#fl`«"≥∞ÿ# H©iÎ, Q“~°==Ú,J<ÕHõ ã¨∞QÆ∞}=ÚÅ∞ Hõey [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ÅQÆfl=ÚÖ’ Z@∞=O\˜ „QÆÇ¨Ï=Ú LO_»‰õÄ_»^Œ∞.
LO\Ï~°∞. "åÑ‘Ü∂≥ QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# "å~°∞ qâı+O¨ QÍ ^è<Œ åxfl ‰õÄ_»ÃÑ>Ëì Wk =~åÇ¨Ïq∞Ç≤Ï~°∞xKÕ `≥eÜ«∞KÕÜ∞« |_ç# PHõ$u Ü≥∂QÆ=ÚÅÖ’ XHõ\.˜
"å~°QÆ∞^Œ∞~°∞. <å J#∞Éèí=ÚÖ’ <Õ#∞ ÑïjeOz# =ÚYº q+¨Ü«∞=Ú *Ï`«Hõ=ÚÖ’ q∞ye#
q=~°}–Hõ=∞ÖÏ Ü≥∂QÆ=Ú XHõq^èŒOQÍ K«`«∞™êûQÆ~°Ü≥∂QÆ=Ú#‰õΩ |Å=ÚÅ∞ ÖË#Ñ¨Ù_»∞ PHõ$uÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ Z@∞=O\˜ Ñ¶e¨ `åÅ#∞ HõeyOK«Ö=Ë Ù.
™ê~°∞Ñ¨º=Ú#fl Ü≥∂QÆ=ÚQÍ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. *Ï`«Hõ=ÚÖ’ ˆHO„^Œ=ÚÅ∞ |Å DÜ≥∂QÆ=Ú`À 4qÉèÏQÍÅx K≥Ñ¨C‰õΩ#fl <åÉèíã¨Ü≥∂QÆ=ÚÅÖ’ PHõ$uÜ≥∂QÆ
"≥∞#ÿ q, nx`Àáê@∞ <åÅ∞QÆ∞ Hˆ O„^Œ=ÚÅO^Œ∞ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#flÑÙ¨ _»∞ D *Ï`«H=õ Ú =ÚÅ∞ Ñ¨Ó~°~Î Ú#q. WO^Œe =„[ =∞iÜ«Ú Ü«∞=Ü≥∂QÆ=ÚÅÖ’ „QÆÇÏ¨ =ÚÅxfl
qâı+ÖQÍ |ÅÑ¨_»∞`«∞O^Œx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. ˆHO„^Œ=Ú ÅO^Œ∞O_»_»O`À =~åÇ¨Ïq∞Ç≤Ï~°∞_»∞ qÉèËkOz#@∞¡ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
|$Ç¨Ï*Ï˚`«HõOÖ’ Ü«∞=<åKå~°∞ºÅ∞ =∞iÜ«Ú W`«~°∞ÅKÕ K≥Ñ¨Ê|_ç#q Jx â◊x ˆH`«∞ â◊√„Hõ K«O„^Œ
q=iã¨∂Î PÜ«∞# `«#‰õΩ `å#∞ „Ñ¨tflOK«∞‰õΩ#fl@∞¡ ''~°q#∞O_ç K«`«∞~°ú=ÚÖ’
|∞^èŒ,â◊√„‰õΩÅ∞ Uq^èŒOQÍ LO\Ï~°∞?—— Jx `«i¯OK«∞HÀ=_»O [iyOk.Ü«∞=, Å
~°q ~°q ˆH`«∞
=„*Ïk Ü≥∂QÆ=ÚÅO^Œ∞ ~°q #∞O_ç ˆHO„^Œ=ÚÅO^Œ∞#fl |∞^èŒ,â◊√„‰õΩÅ∞ J<Õk ~åt â◊√„Hõ JOâ◊
~åtK«„Hõ=Ú#∞O_ç ÖË^• ÉèÏ=K«„Hõ=Ú#∞O_ç ÑïjeOK«=Åã≤ LO@∞O^•? Å ~åÇ¨ï
|∞^èŒ
~åtK«„Hõ=∞x K≥ÑÊ¨ _»O`Àáê@∞ =~åÇ¨Ïq∞Ç≤Ï~°∞Å∞ 'Éè=í #— J<ÕÑ^¨ =Œ Ú LÑ¨Ü∂≥ ‰õΩ[
yOK«∞@KÕ ~åtK«„Hõ=Ú<Õ ã¨∂zOz#@∞¡ K≥Ñ¨CHÀ=K«∞Û#∞. QÆ∞~°∞ ~åÇ¨ï K«O„^Œ QÆ∞~°∞ â◊x |∞^èŒ ‰õΩ[
J~Ú`Õ "åã¨=Î OÖ’ ~°q #∞O_ç Hˆ O„^Œ=ÚÅÖ’ |∞^è∞Œ ,â◊√„‰õΩÅ ã≤u÷ ãÖÉèqí O [##HÍÅ K«O„^Œ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.5–10–15 ~ÀAÅ∞.
K«^Œ∞. H˘O^Œ~°∞ ÑÖ_ç`«∞Å L^ÕÌâ◊OÖ’ L#fl`« ˆ~MÏOâ◊ÅÖ’ ~°q #∞O_ç ˆHO„^Œ Wk=Å¡H© ÖË^• g}ÏÜ≥∂QÆ=Ú#∞ ã¨∂zOKÕ qÅHõ}∆ "≥∞#ÿ *Ï`«H=õ Ú.~åÇ¨ï
=ÚÖ’ |∞^èŒ, â◊√„‰õΩÅ∞ LO_Õ J=HÍâ◊=Ú LOk. DHÍ~°}=ÚKÕ`« „áêp<å ˆH`«∞=ÙÅ∞ HÍ‰õΩO_® q∞ye# „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ U_»∞~åâ◊√ÅÖ’ LO_»_»O K«∂_»
Kå~°∞ºÅ∞ g\˜x ~åtK«„Hõ=Ú P^è•~°OQÍ<Õ x~°~‚ ÚOK«=Åã≤ LO@∞O^Œx `≥eÜ«∞ =K«∞Û#∞. DÜ≥∂QÆ=Ú ã¨fiÜ«∞OQÍ Ü≥∂yã¨∞ÎO^• ÖË^• W`«~° |Å"≥∞ÿ# <åÉèíã¨
KÕã≤#@∞¡ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. Ü≥∂QÆ=ÚÅÖ’ Hõeã≤áÈ~ÚO^•<Õk áê~î°‰õΩÅ∞ ã¨∞Å∞=ÙQÍ<Õ „QÆÇ≤ÏOK«=K«∞Û#∞.
91. =Å¡H© Ü≥∂QÆ=Ú 92. ^•q∞x Ü≥∂QÆ=Ú
x~°fiK#« O–„QÆÇÏ¨ =ÚÅxfl U_»∞~åâ◊√ÅO^Œ∞#fl Jk =Å¡HÜ © ∂≥ QÆ=∞=Ù`«∞Ok. x~°fiK#« O–~°"åºk ã¨Ñ„Î¨ QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ U"≥<· å P~°∞~åâ◊√ÅO^Œ∞#fl U~°Ê_Õ Ü≥∂QÆ=Ú
Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ J<ÕHõ =∞Ok q∞„`«∞Å∞ ^•q∞hÜ≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
HõÅ"å~°∞, ãÖw`« ™êÇ≤Ï`åº^Œ∞ÅÜ«∞O^Œ∞ W+¨ì`« Hõey#"å~°∞, q^•fi=O`«∞Å∞, Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ ^•#QÆ∞}=Ú,Ñ¨~ÀÑ¨HÍ~°=Ú
ãÖ`À+¨=Ú =∞iÜ«Ú H©iÎ Hõey LO^Œ∞~°∞. Hõey#"å~°∞ QÀ~°Hõ∆‰õΩÅQÆ∞^Œ∞~°∞
q=~°}–D Ü≥∂QÆ=ÚÅ Ñ¶e¨ `«=ÚÅ q+¨Ü∞« =ÚÖ’ „áêp<åKå~°∞ºÅ∞ XHõi`À
q=~°}–Wk ãÖMÏºÜ≥∂QÆ=ÚÅÖ’ "≥Ú^Œ\Ü ˜ ∂≥ QÆ=Ú. =Å¡HÜ © ∂≥ QÆ=Ú#ˆH XHõ~°∞ qÉËkèOK«_»O [iyOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ D Ü≥∂QÆ=Ú<Õ fã¨∞‰õΩO>Ë ÃÑ·#
g}ÏÜ≥∂QÆ=Ú J<Õ ¿Ñ~°∞Ok. WO^Œ∞ U_»∞ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ U"≥<· å U_»∞ ~åâ◊√ÅO^Œ∞ `≥eÜ«∞KÕã≤# Ñ¶ë`«=ÚÅ∞ =~åÇ¨Ïq∞Ç≤Ï~°∞xKÕ K≥Ñ¨Ê|_ç#q ™ê~°=oÖ’ =∞~˘Hõ
LO_»=Åã≤ LO@∞Ok. XH˘Hõ¯™êi ãÖMÏºÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ ,PHõ$u Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ ~°HõOQÍ q=iOK«_»O [iyOk. J~Ú`Õ â◊√ÉèÏâ◊√Éèí=ÚÅ q+¨Ü«∞=ÚÖ’ JO^Œ~°∞
HõÅã≤ U~°Ê_»`å~Ú. W@∞=O\˜ PHõ$u ãÖMÏºÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ HõÅã≤ U~°Ê_ç#Ñ¨Ù_»∞ XˆHq^èOŒ QÍ q=iOKÕ~<° Õ K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. `≥eq`Õ@Å∞, H©i,Î ãÖÑ¨^ÅŒ ∞ ^•q∞h Ü≥∂QÆ
PHõ$uÜ≥∂QÆ=Ú Ñ¶ë`«=ÚÅ#∞ HõÅ∞QÆKÕÜ«∞QÍ ãÖMÏºÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ `«=∞ Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞QÍ K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. g\˜ YzÛ`«"∞≥ #ÿ Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞ q∞ye# „QÆÇÏ¨ ã≤`÷ ∞« Å∞
Ñ¶ë`åxfl HÀÖ’Ê=Ù@KÕ g\˜x ÑïjeOK« #=ã¨~°=Ú ÖË^Œ∞. nxH˜ QÆÅ HÍ~°} W`«~°Ü≥∂QÆ=ÚÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç LO\ÏÜ«∞x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
=Ú#∞ Ñïje¿ãÎ ™ê^èŒ~°}=ÚQÍ Jxfl *Ï`«Hõ=ÚÅÖ’#∞ „QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl U_»∞ [Ï`«Hõ=Ú56.Ñ¨Ù\#ì˜ `Õk 11–10–1916 L^ŒÜ∞« O QÆO.5–55. 130L35 I, 770`«∂ 35 I.
~åâ◊√ÅÖ’#∞ ÖË^• JO`«HõO>Ë `«‰õΩ¯= ~åâ◊√ÅÖ’#∞ LO_ç U^À ~°∂ÑÖÖ’ K«O„^Œ QÆ∞~°∞ |∞^èŒ
ãÖMÏºÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ U~°Ê_»`å~Ú. U <åÉèãí Ü ¨ ∂≥ QÆ=Ú ÖË‰Ωõ O_® Hˆ =ÅO ãÖMÏº
Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_ç# nx Ñ¶e¨ `«=ÚÅ#∞ ÑïQÆ}#Ö’H˜ fã¨∞HÀ=Åã≤ LO@∞Ok. â◊x ‰õΩ[
~åÇ¨ï QÆ∞~°∞
=Å¡H© Ü≥∂QÆ=Ú#∞O_ç WHõÃÑ· `≥eÜ«∞KÕÜ«∞É’ÜÕ∞ P~°∞ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ ãÖMÏº ~åt ˆH`«∞ JOâ◊ â◊√„Hõ
Å
Ü≥∂QÆ=ÚÅx `≥Å∞ã¨∞ HÀ=K«∞Û#∞. ~åÇ¨ï â◊√„Hõ K«O„^Œ ~°q
ˆH`«∞
[Ï`«Hõ=Ú 55.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 10–8–1937 L^ŒÜ«∞O QÆO.4–57. ‰õΩ[ Å
~°q â◊x
(ZÖò.Z"£∞.\˜) 70L0 I,790`«∂ 45 I. |∞^èŒ
[##HÍÅ |∞^èŒ∞_»∞ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.9–6–7 ~ÀAÅ∞. [Ï`«Hõ=Ú58.Ñ¨Ù\ #ì˜ `Õk 4–3–1886 ~å„u QÆO.11–30.160L40 I, 810`«∂ 0 I.
WÑ¨Ù_»∞ `≥eÜ«∞KÕÜ«∞É’ÜÕ∞ D Ô~O_»∞ *Ï`«Hõ=ÚÅO^Œ∞ (56 57Å∞) |∞^èŒ â◊x ~°q ˆH`«∞
^•q∞h Ü≥∂QÆ=Ú#∞ ÑïjeOK«=K«∞Û#∞. J~Ú`Õ xt`« ÑïjÅ#`À K«∂¿ãÎ QÆ∞~°∞
56 HõO>Ë 57= *Ï`«Hõ=Ú#O^Œ∞ |Å"≥∞ÿ# ã≤÷u HõÅQÆ_»O, 56#O^Œ∞ ÅQÍflkè ~°qK«O„^Œ |∞^èŒ
â◊√„Hõ
ÑüH˜ |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ# ã≤÷u U~°Ê_ç`Õ *Ï`«Hõ=Ú 57Ö’ Ü≥∂QÆHÍ~°‰õΩ_≥·# ‰õΩAx ˆH`«∞ ~åt ‰õΩ[ K«O„^Œ JOâ◊
ÑÖK«=∞™ê÷#ã≤÷u, ÖÏÉèí™ê÷#=ÚÖ’ QÆ∞~°∞x ã≤÷u U~°Ê_»_»O QÆ=∞xOK«=K«∞Û#∞. ~åÇ¨ï â◊x
ãÖÑ¨^ŒÅ∞ H©iÎ q+¨Ü«∞"≥∞ÿ Ñïje¿ãÎ 57 *Ï`«‰õΩÅ‰õΩ qâı+ÖQÍ Ü≥∂yOK«_»O ‰õΩ[
[iyOk. W@∞=O\˜ L^•Ç¨Ï~°}Å#∞ J#∞ãïOz qq^èŒÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ U Å QÆ∞~°∞ ~åÇ¨ï â◊√„Hõ Å
q^èŒOQÍ Ü≥∂QÍxfl HõeyOKÕk ÑïjeOK«=K«∞Û#∞. [##HÍÅ ~åÇ¨ï=Ù =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.12–5–1 ~ÀAÅ∞.
[Ï`«Hõ=Ú 57.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 29–12–1893 ~å„u QÆO.7–0. 110L0 I, D *Ï`«‰Ωõ Å∞(58) „á⁄"≥x¬Ü∞« Öò âßâ◊#ã¨É‰íè Ωõ ã¨ÉÏè ^Œº‰õΩ∆ Å∞QÍ J<ÕH=õ ∂~°∞¡
780`«∂ 40 I. *ˇ·Å∞tHõ∆Å#∞ J#∞ÉèíqOKå~°∞.^Œâ◊=∞™ê÷#=ÚÖ’x ~åÇ¨ï‰õΩAÅ ã≤÷u giÃÑ·
~åÇ¨ï QÆ∞~°∞ |∞^èŒ K«O„^Œ â◊x^Œ$+≤ì nxH˜ |Å=Ú#∞ HõeyOz#q. ^Œâ=◊ ∞™ê÷#=ÚÃÑ· Z@∞=O\˜ â◊√Éè^í $Œ +≤ì
ÖËHõáÈ=_»O`À áêâ◊Ü≥∂QÆ=Ú „Ñ¨ÉèÏ==ÚKÕ J<ÕHõ =∂~°∞¡ |O^èŒ<å^Œ∞Å#∞
â◊√„Hõ
~åt
Å ~åÇ¨ï
QÆ∞~°∞
JOâ◊
Å
ˆH`«∞
Hõey#q. D*Ï`«H=õ Ú#O^Œ∞ U~°Ê_ç# áêâ◊Ü∂≥ QÆ=Ú HÍ~åQÍ~°"å™êxH˜ HÍ~°}
"≥∞ÿ#@∞¡ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
[Ï`«Hõ=Ú 59.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 07–09–1904 =∞^•ºÇ¨ÏflO QÆO.1–59.
~°q ‰õΩ[ â◊x K«ˆHO`«„^Œ∞ â◊√„Hõ ~°q (S.Ü«∞ãπ. \˜) 180L52 I, 720`«∂ 35 I.
|∞^èŒ â◊x ‰õΩ[ |∞^èŒ QÆ∞~°∞
QÆ∞~°∞ â◊√„Hõ ˆH`«∞
[##HÍÅ K«O„^Œ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.8–1–15 ~ÀAÅ∞. K«O„^Œ
ˆH`«∞ ‰õΩ[
93. áêâ◊ Ü≥∂QÆ=Ú ‰õΩ[
~åt JOâ◊
x~°fiK«#O–~°"åºk ã¨Ñ¨Î„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ U"≥·<å S^Œ∞~åâ◊√ÅO^Œ∞#fl U~°Ê_Õ â◊x ~°q Å
~åÇ¨ï â◊x
Ü≥∂QÆ=Ú áêâ◊Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. |∞^èŒ K«O„^Œ
Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ ã¨<å‡~°=æ ÚKÕ ^è#Œ ãÖáê Å â◊√„Hõ ~åÇ¨ï ~°q
^Œ# KÕÜ«Ú"å~°∞, ã¨^• |O^èŒ∞q∞„`«∞Å`À ‰õÄ_ç# "å~°QÆ∞^Œ∞~°∞. [##HÍÅ |∞^èŒ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.15–1–24 ~ÀAÅ∞.
q=~°}–™ê~°=ox J#∞ãïOz áêâ◊Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å~°∞ ÃÑ·*Ï`«Hõ=ÚÖ’(59) ^Œâ◊=∞™ê÷#=Ú |∞^èŒ, â◊√„‰õΩÅ`À ‰õÄ_çLO_»_»O,
|O^èŒ#=Ú á⁄O^Œ∞"å~°QÆ∞^Œ∞~°x `≥eÜ«∞KÕÜ«∞|_çOk. W`«~° |O^èŒ<åk |∞^è∞Œ xH˜ D™ê÷#=Ú#O^Œ∞ LK«ÛHˆ „∆ `« |Å=Ú HõeyLO_»_O» ,ÅQÆfl=ÚÃÑ· ÅQÍflkè
Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ ÑïjeOK«‰õΩO_® ˆH=ÅO áêâ◊Ü≥∂QÆ=Ú#∞ J#∞ãïOz ÑüQÆ∞~°∞x^Œ$+≤ì U~°Ê_»_»O [iyOk. D *Ï`«‰õΩÅ∞ ÉèÏ~°`«„Ñ¨Éèí∞`«fi=ÚÖ’
|O^èŒ<åk Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ q=iOK«‰õÄ_»^Œ∞. ÅQÆfl=Ú,ÅQÍflkèÑü 6,8ÅO^Œ∞ *Ï~ÚO\ò Ãã„Hõ@s ™ê÷~ÚÖ’ L^ÀºQÆ=Ú KÕã#≤ "å~°∞. D*Ï`«‰=õ ÚÅxfl qq^èŒ
áêâ◊„^ÕHÍ¯}=ÚÅO^Œ∞#fl |Å"≥∞ÿ# |O^èŒ#Ü≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞. Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ ÑïjeOKÕÑÙ¨ _»∞ ZO`« *Ï„QÆ`QÎ« Í qKå~°}KÕÜ∞« =Åã≤#k QÆ∞~°∞Î
WÑ¨Ù_»∞ `≥eÜ«∞KÕÜ∞« É’ÜÕ∞ 58 =∞iÜ«Ú 59 *Ï`«H=õ ÚÅ∞ áêâ◊Ü∂≥ QÆ=Ú KÕã∞¨ <Î åfl~Ú.ÃÑ· ~Ô O_»∞ *Ï`«H=õ ÚÅO^Œ∞ áêâ◊Ü∂≥ QÆ=ÚÃÑ· â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ ^Œ$+≤ì
#‰õΩ K«Hõ¯x L^•Ç¨Ï~°}Å∞QÍ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. Ñ¶ë`åÅ∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl~Ú.
94. ˆH^•~° Ü≥∂QÆ=Ú [Ï`«Hõ=Ú 60. Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 08–12–1921 ~å„u QÆO.12–15.00
x~°fiK#« O–~°"åºk ã¨Ñ„Î¨ QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ U"≥<· å <åÅ∞QÆ∞ ~åâ◊√ÅO^Œ∞#fl U~°Ê_Õ L05 I, 510`«∂ 30 I.
Ü≥∂QÆ=Ú ˆH^•~°Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. ˆH`«∞ â◊x K«O„^Œ
Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–=º=™êÜ«∞=Ú =Å¡ r=<ÀáêÜ«∞=Ú, W`«~∞° Å‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞O
KÕ¿ã QÆ∞}O LO@∞Ok. K«O„^Œ ~°q QÆ∞~°∞
ˆH`«∞
q=~°}Å∞–J<ÕHõ *Ï`«Hõ=ÚÅ∞ ÑïjeOz# Ñ≤^ŒÑ¨ PHõ$uÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ ~åt JOâ◊
Ju Hõ+¨ì"≥∞ÿ# =$uÎq+¨Ü«∞=ÚÖ’ K«Hõ¯x ã¨∂K«##∞ KÕã¨∞Î<åflÜ«∞x <å‰õΩ ã¨∞Êùi Å ~åÇ¨ï
™ÈÎOk. WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ ÑïjeOz# Ç¨ÏÅÜ≥∂QÆ=Ú(Ü≥∂QÆ=Ú 87)Ö’ ~°q
|∞^èŒ
Å ‰õΩ[ ‰õΩ[
QÆ∞~°∞ â◊x |∞^èŒ â◊√„Hõ
*Ï`«‰Ωõ Å∞ =ºÜ«∞ ™êÜ«∞=Ú =$uÎQÍ LO@∞O^Œx K≥ÑÊ¨ |_çOk. J^Õ q^è=Œ ÚQÍ â◊√„Hõ ~åÇ¨ï
ˆH^•~°Ü≥∂QÆ *Ï`«‰õΩÅ∞ =º=™êÜ«∞=Ú =$uÎQÍ Hõey LO\Ï~°x K≥Ñ¨Ê|_çOk. [##HÍÅ QÆ∞~°∞ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.05–1–18 ~ÀAÅ∞.
J~Ú`Õ ™ê~°=ox J#∞ãïOz ÃÑ·=$uÎ`Àáê@∞ *Ï`«‰õΩÅ∞ "Õ∞^è•=ÙÅ∞ ÖË^• ÃÑ· *Ï`«Hõ=Ú(60)Ö’ â◊¥ÅÜ≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»_»O K«∂_»=K«∞Û#∞.
K«OK«Å ã¨fiÉèÏ=ÙÖˇ· LO\Ï~°x K≥Ñ¨Ê|_çOk. „QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl =¸_»∞ ~åâ◊√ÅÖ’ LO_»_»O [iyOk. g~°∞ „a\˜+π ~åÜ«∞Öò
95. â◊¥Å Ü≥∂QÆO † 96. Ü«ÚQÆ Ü≥∂QÆ=Ú Z~Ú~ü á¶È~üûÖ’ Hõ=∂O_»~Qü Í Ñ¨xKÕã#≤ "å~°∞. â◊¥Å Ü≥∂QÆ=Ú#∞‰õΩ K≥ÑÊ¨ |_ç#
97. QÀà◊Ü≥∂QÆ=Ú
x~°fiK«#O–~°"åºk „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ =¸_»∞,Ô~O_»∞, XHõ¯~åjÖ’#∞ LO_»QÍ
Jq =~°∞ã¨QÍ â◊¥Å,Ü«ÚQÆ.QÀà◊Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ J=Ù`å~Ú.
H˘xfl Ñ¶ë`«=ÚÅ∞ U~°Ê_ç<å „Ñ¨^è•#OQÍ K≥Ñ¨Ê|_ç# „‰õÄ~°`«fi=Ú ÖË^•
^èŒ#ÖËq∞(c^ŒiHõ=Ú) D *Ï`«Hõ=ÚÖ’ U~°Ê_»HõáÈ=_»O QÆ=∞<å~°›O.
[Ï`«Hõ=Ú 61.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 09–10–1923 ™êÜ«∞O„`«O QÆO.6–38.
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–â◊¥ÅÜ≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ Ñ¨Ù\˜ì#"å~°∞ ãÖÑ¨^ŒÅ∞ ÖËx"å~°∞, (S.Ü«∞ãπ. \˜) 100L58 I, 790`«∂ 25 I.
^è~·≥ º° =Ú„‰õÄ~°`fi« =Ú Hõey#"å~°∞, Ü«Ú^Œ=ú ∞O^≥#· QÍÜ«∞=ÚÅ =∞K«ÛÅ∞ Hõey# Å |∞^èŒ K«O„^Œ
ˆH`«∞
"å~°QÆ∞^Œ∞~°∞.Ü«ÚQÆÜ≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ ^èŒ#Ç‘Ï#∞Å∞, ãÖÑ¶¨∞
|Ç≤Ï+¨¯ $`«∞Å∞, =∞`«„Éèí+¨µì_»∞ ÖË^• <åã≤Î‰õΩÅ∞, „`åQÆ∞É’`«∞ÅQÆ∞^Œ∞~°∞. QÀà◊ ˆH`«∞ Å
Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# "å~°∞ ^Œi„^Œ∞Å∞, ¿Ñ~°∞ÖËx"å~°∞, x`«º=Ú zO`«Å∞ ~åt JOâ◊
Ñ¨_Õ"å~°∞,POkˆ~KÕ =^Œe"ÕÜ«∞ |_ç#"å~°QÆ∞^Œ∞~°∞. ~åÇ¨ï ‰õΩ[ ~°q
q=~°}–ÃÑ·#`≥eÜ«∞KÕÜ«∞|_ç# =¸_»∞ Ü≥∂QÆ=ÚÅ HÍ~°}OQÍ ^•i ~°q |∞^èŒ â◊√„Hõ QÆ∞~°∞
â◊√„Hõ QÆ∞~°∞ ‰õΩ[
„^Œº=Ú, ãÖÑ¶∞¨ =Ú#‰õΩ ^Œ∂~°=ÚQÍ rqOK«∞"å~°∞, „‰õÄ~°|∞kú. K≥_∞» JÅ"å@∞¡ â◊x K«O„^Œ â◊x ~åÇ¨ï
HõeyHõ+=ì¨ ÚQÍ rqOKÕ"å~°∞QÍ LO^Œ∞~°∞. Hˆ =ÅO900JO`«~O° Ö’ „QÆÇÏ¨ =ÚÅxfl [##HÍÅ K«O„^ŒŒ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.7–0–00 ~ÀAÅ∞.
UHõ~åtQÍ ‰õÄ_»_»O`À áê@∞ áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÅ`À HõÅ~ÚHõÅKÕ `«=∞ ã¨Ç¨Ï[ D *Ï`«Hõ=Ú(61)Ö’ Ü«ÚQÆÜ≥∂QÆ=Ú U~°Ê_çOk. „QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl Ô~O_»∞
ã≤^Œú"≥∞ÿ# `Õ[ã¨∞ûHÀÖ’Ê=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. U Ü≥∂QÆ=Ú ÖËx Ñïã≤÷u U~°Ê_»∞ ~åâ◊√ÅÖ’ LO_»_»O QÆ=∞xOK«=K«∞Û#∞. D *Ï`«Hõ=ÚÖ’ ÅQÆfl=Ú HÍ‰õΩO_®
`«∞Ok. XHõ*Ï`«H=õ ÚÖ’ â◊¥ÅÜ≥∂QÆ=Ú U~°Ê_ç# *Ï`«‰Ωõ Å∞ c^Œ"å~°∞, áÈ~å@ K«O„^Œ∞x #∞O_ç ÑïjeOz# Ü«ÚQÆ Ü≥∂QÆ Ñ¶ë`«=ÚÅ∞ qâı+ÖQÍ
=ÚÅÖ’ QÍÜ«∞=ÚÖˇ#· "å~°x K≥ÑÊ¨ |_ç#Ñ¨Ê\˜H˜ ÅQÆfl ÖË^• K«O„^Œ|Å=Ú ##∞ã¨ xÜ«∞O„uOK« |_»_»O QÆ=∞xOK«^Œy# q+¨Ü«∞=Ú.
iOz ã¨fiK«Û"≥∞#ÿ =ºH˜`Î fi« =Ú Hõey LO_»=K«∞Û#∞.D q^è=Œ ÚQÍ *Ï`«Hõ ÑïjÅ QÀà◊Ü≥∂QÆ=Ú KåÖÏ J~°∞^Œ∞QÍ U~°Ê_Õ Ü≥∂QÆ=Ú, „QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl XˆH
#Ö’ J<ÕHõ P@OHõ=ÚÅ∞ U~°Ê_»<å *’ºu+¨º q^•º~°∞Åú ∞ `≥eq`Õ@Å`À g\˜x ~åtÖ’ LO_»=Åã≤ LO@∞Ok.
QÆ=∞xOK«=Åã≤ LO@∞O^Œx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
98. ~°A˚ Ü≥∂QÆO† 99. =Úã¨Å Ü≥∂QÆ=Ú W^Õ q^èŒOQÍ =Úã¨Å #ÅÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ U~°Ê_»`å~Ú. ~°A˚Ü≥∂QÆ=ÚÖ’
100. #Å Ü≥∂QÆ=Ú [x‡Oz#"å~°∞ ã¨^• uiˆQ"å~°∞, H©iÎ,ãÖÑ¨^ŒÅ∞ HÀãÖ J„~°∞Å∞ KåKÕ"åÔ~·
LO\Ï~°∞. „QÆÇÏ¨ =ÚÅxfl ã≤~÷ ~° åâ◊√ÅÖ’ L#flÑÙ¨ _»∞ ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ |∞kèú Hõey LO\Ï~°∞.
x~°fiK«#O–„QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl K«~°,ã≤÷~°, kfiã¨fiÉèÏ= ~åâ◊√ÅÖ’ LO_»QÍ „QÆÇ¨Ï=Úxfl kfiã¨fiÉèÏ=~åâ◊√ÅÖ’ LO_»QÍ JãÖ`«$Ñ≤Î x~åâ◊ Hõey LO\Ï~°∞.
=~°∞ã¨QÍ Jq ~°A˚, =Úã¨Å, #ÅÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ J=Ù`å~Ú.
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–~°A˚Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞, „Ñ¨Ü«∂}=ÚÅÃÑ· 101. ã¨$H± Ü≥∂QÆ=Ú† 102. ã¨~°Ê Ü≥∂QÆ=Ú
Pã¨HÎ˜ Hõey#"å~°∞, ™œO^Œ~º° =O`«∞Å∞, W`«~^° âÕ =◊ ÚÅ∞ ÉèÏQÆº=Ú Hõey#"å~°∞ x~°fiK«#O– â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅxfl Hˆ O„^Œ=ÚÅO^Œ∞#flÑÙ¨ _»∞ Jk ã¨$H±Ü∂≥ QÆO
H˘O`« „‰õÄ~° ã¨fiÉèÏ==Ú Hõey LO\Ï~°∞. =Úã¨ÅÜ≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å~°∞ J=Ù`ÀOk. J^Õ q^èŒOQÍ áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl ˆHO„^Œ=ÚÅO^Œ∞#flÑ¨Ù_»∞ Jk
P`«‡Q“~°==Ú, ãÖÑ¨^ÅŒ ∞, ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ |∞kú, H©i,Î J<ÕHõ HÍ~°º=ÚÅ∞ KÕÜÚ« "å~°∞, ã¨~°ÊÜ≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
JOQÆ"H·≥ Åõ º=Ú Hõey LO^Œ∞~°∞. #ÅÜ≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# "å~°∞ ^è~·≥ º° =Ú Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–ã¨$H± Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ ã¨∞Y=ÚÅ∞ HõÅ"å~°∞,
HõÅ"å~°∞, JOQÆ"≥·HõÅº=O`«∞ÅQÆ∞^Œ∞~°∞. "åÇ¨Ï# ™œYº=Ú, J<ÕHõ q^èŒ=ÚÅ∞QÍ ã¨∞Y=ÚÅ∞ Hõey LO^Œ∞~°∞. ã¨~°Ê
q=~°}–WÑ¨Ù_»∞ `≥eÜ«∞KÕã≤# ÃÑ·=¸_»∞ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ <åÉèíã¨Ü≥∂QÆ Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ q+¨=∞ ã¨fiÉèÏ==Ú HõÅ"å~°∞, „‰õÄ~°∞Å∞
=ÚÅÖ’ qÉèÏQÆ"∞≥ #ÿ P„â◊Ü∞« Ü≥∂QÆ=ÚÅx K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. „QÆÇÏ¨ =ÚÅxfl Hˆ =ÅO =¸~°∞öÅ∞QÍ LO^Œ∞~°∞.
K«~°~åâ◊√ÅO^Œ∞, ÖË^• ˆH=ÅO ã≤÷~°~åâ◊√ÅO^Œ∞, ÖË^• kfiã¨fiÉèÏ=~åâ◊√ ÅO^Œ∞ q=~°}–ã¨$H± Ü≥∂QÆ=Ú<Õ =∂ÖÏÜ≥∂QÆ=Ú JO\Ï~°∞. D =∂ÅÜ≥∂QÆ=Ú
LO_»=Åã≤ LO@∞Ok. J~Ú`Õ ÅQÆfl=Ú q+¨Ü∞« "≥∞ÿ Z@∞=O\˜ q=~°} ÖË^∞Œ . =∞iÜ«Ú ã¨~°ÊÜ≥∂QÆ=ÚÅ<Õ ^Œà◊Ü≥∂QÆ=ÚÅx Ñ¨~åâ◊~°∞xKÕ K≥Ñ¨Ê|_çOk. D
H˘O^Œ~°∞ "åºMÏº# Hõ~°ÎÅ#∞ J#∞ãïOz Jxfl\Ï ã¨=∂#OQÍ JO>Ë <åÅ∞QÆ∞ Ü≥∂QÆ=ÚÅO^Œ∞ ˆHO„^Œ=ÚÅÖ’ =∂„`«"Õ∞ â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ ÖË^• áêÑ¨„QÆÇ¨Ï
K«~°~åâ◊√Å∞ ÖË^• ã≤÷~°~åâ◊√Å∞ ÖË^• kfiã¨fiÉèÏ=~åâ◊√Å∞ Jxfl\Ï „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ =ÚÅ∞ LO_»=Åã≤ LO@∞Ok.WHõ „Ñ¨^•è #=ÚQÍ K«O„^Œ∞x( â◊√ÉèÏâ◊√Éè`í fi« =ÚÅ`À
LO_»=Åã≤LO@∞Ok. J~Ú`Õ QÆ~°∞æx Jaè„áêÜ«∞=ÚÖ’ K«~°, ã≤÷~°, kfiã¨fiÉèÏ= ãÖ|O^èŒ=Ú ÖË‰õΩO_®) ÑïQÆ}ÕK« #=ã¨~°=Ú ÖË^Œ∞. K«O„^Œ∞x =^Œe"ÕÜ«∞QÍ
~åâ◊√Öˇ· LO_»=Åã≤ LO@∞O^Õ HÍx <åÅ∞QÆ∞ ~åâ◊√Å∞ ÖË^• XHõ ~åtÖ’<≥·<å q∞ye# P~°∞ „QÆÇÏ¨ =ÚÅÖ’ =¸_»∞ â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ =¸_»∞ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞
LO_»=K«∞Û#∞. „QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl K«~°~åâ◊√ÅÖ’ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞O_ç q∞ye# ã≤÷~°, ã¨=∂#OQÍ LO\Ï~Ú. D q^èŒ=ÚQÍ =~åÇ¨Ïq∞Ç≤Ï~°∞xKÕ `≥eÜ«∞KÕÜ«∞|_ç#
kfiã¨fiÉèÏ=~åâ◊√Å∞ MÏmQÍ L#fl Jk ~°A˚Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. <åÉèíã¨Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ ÑïQÆ}ÕK«=Åã≤ L#flk.
[Ï`«Hõ=Ú 62.Ñ¨Ù\˜ì#`Õk 01–11–1910 =∞^•ºÇ¨ÏflO QÆO.1–00. D Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ QÆ=∞xOKÕÑÙ¨ _»∞ H˘xfl q+¨Ü∞« =ÚÅ#∞ QÆ∞~°∞OÎ K«∞HÀ"åe.
(ZÖò.Z"£∞.\˜) 60L0 I,800`«∂ 10 I. P„â◊Ü«∞Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞,PHõ$u Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞, ^Œà◊Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞, ãÖMÏºÜ≥∂QÆ=Ú
â◊x ˆH`«∞ Å#∞ ÑïjeOKÕÑ¨Ù_»∞ *’ºu+¨ºq^•º~°∞úÅ∞ Uq UÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ J<Õ q+¨Ü«∞
~åÇ¨ï =ÚÖ’ á⁄~°áê@∞ÖË‰õΩO_® ÑïjeOK«=Åã≤ LO@∞Ok. XH˘Hõ¯™êi P„â◊Ü«∞
Å ~°q â◊x Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞, PHõ$uÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞QÍ, ãÖMÏºÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ PHõ$u Ü≥∂QÆ=Ú
~åt JOâ◊ Å∞QÍ, P„â◊Ü∞« Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ ãÖMÏºÜ≥∂QÆ=ÚÅ`À#∞, ^ŒàÜ ◊ ∂≥ QÆ=ÚÅ∞ ãÖMÏº
â◊√„Hõ Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ á⁄~°áê@∞ Ñ¨_»‰õΩO_® ÑïjeOKåe. Ô~O_»∞ qÉèÏQÆ=ÚÅ‰õΩ
~°q |∞^èŒ |∞^èŒ K≥Ok# ~Ô O_»∞ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ U~°Ê_ç# ^•xÖ’ XHõ^•x<Õ ÑïQÆ}#Ö’H˜ fã¨∞HÀ
â◊√„Hõ QÆ∞~°∞ K«O„^Œ ‰õΩ[ Å
‰õΩ[ ˆH`«∞
K«O„^Œ ~åÇ¨ï QÆ∞~°∞ =Åã≤ LO@∞Ok. =~åÇ¨Ïq∞Ç≤Ï~°∞Å∞ D q+¨Ü∂« xfl ‰õΩÑ¡ OÎ¨ QÍ K≥ÑÊ≤ <å ã¨Ê+Öì QÍ
[##HÍÅ ~åÇ¨ï =∞Ç¨^Œâß âı+Ö.ãÖ.15–3–26 ~ÀAÅ∞. K≥Ñ¨Ê_»O [iyOk.
D *Ï`«Hõ=Ú(62)Ö’ „QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl K«~°~åâ◊√ÅÖ’LO_»_»O`À Wk ~°A˚ Ü«∞=,J|˚,=„[,JO_»[ ÖË^• Ñ¨H,∆˜ QÀà◊,QÆ^,Œ â◊H@õ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ J„â◊Ü∞«
Ü≥∂QÆ=Ú#‰õΩ L^•Ç¨Ï~°}QÍ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞(~°A,˚ =Úã¨Å,#Å) "åã¨=Î OQÍ XˆH ~°H"õ ∞≥ #ÿ q, PHõ$uÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞
â◊¥Å Hˆ ^•~° =O\˜ ãÖMÏºÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞, ^ŒàÜ ◊ ∂≥ QÆ=ÚÅ∞(ã¨$H±,ã¨~Ê° ) =„[,Ü«∞= =ÚÖ’ Ñ¨Ù\˜#ì "å~°∞ ^≥Ç· Ï≤ HõOQÍ Hõ+¿ì≤ ãÎ HÍx r=#O #_»=x ã≤u÷ U~°Ê_»∞`«∞Ok.
Ü≥∂QÍÅ=Å<Õ XˆH ~°H"õ ∞≥ #ÿ Ñ¶e¨ `åÅ#∞ Hõey™êÎ~Ú. g\˜x =∞i`«OQÍ áÈeÛ WO`«=~°‰õΩ K≥Ñ¨C‰õΩ#fl ^Œ∞™ê÷#=ÚÅÖ’ 12=™ê÷#=Ú |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ#k HÍ=
ÑïjeOK«=Åã≤ LO@∞Ok. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ XHõ *Ï`«Hõ=ÚÖ’ K«~°~åâ◊√Öˇ·# _»O`À ^Œâ=◊ ∂kèÑu¨ =ºÜ«∞™ê÷#ã≤u÷ L#fl`"« ∞≥ #ÿ ÅHõ}∆ =ÚÅ∞ Hõey LO_»_O» `À
Hõ~å¯@Hõ, `«∞ÖÏ ~åâ◊√ÅÖ’ „QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl L#flÑ¨Ù_»∞ Jk ~°A˚Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù ã¨=∂[=ÚÖ’ Q“~°"åxH˜ ÉèíOQÆ=ÚÖËx ã≤÷u U~°Ê_»∞`«∞Ok.
`«∞Ok. JO>Ë ~Ô O_»∞ ã¨g∞=∞ˆHO„^Œ=ÚÅÖ’ „QÆÇÏ¨ =ÚÅxfl LO_»_O» [iyOk. 104. ^Œi„^Œ Ü≥∂QÆ=Ú
g\˜Ö’ XHõ\Å˜ QÆfl"∞≥ #ÿ Ñ¨Ù_»∞ QÆ^•Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»∞`«∞Ok.JÖÏÔQ· „QÆÇÏ¨ =Ú
Åxfl Hõ~å¯@Hõ, =∞Hõ~~° åâ◊√ÅÖ’#LO_ç, ÅQÆfl=Ú D ~Ô O_»∞ ~åâ◊√ÅÖ’ XHõ>`ÿˇ Õ x~°fiK«#O–ÖÏÉèÏkèÑu¨ 6,8,12ÅÖ’ LO_»QÍ Jk ^Œi„^ŒÜ∂≥ QÆ=∞QÆ∞#∞.
WHõ¯_» ~°A˚ =∞iÜ«Ú â◊H@õ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ U~°Ê_»`å~Ú. W^Õ „QÆÇÏ¨ ã≤`÷ ∞« Å∞ q∞^è∞Œ #, Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ |∞∞}„QÆã¨∞ÎÅ∞QÍ
^èŒ#∂~åâ◊√ÅÖ’ U~°Ê_çÅQÆfl=Ú D ~åâ◊√ÅÖ’ XHõ\ ˜ J~Ú#Ñ¨Ù_»∞ Jq #Å, LO_»_»O, c^ŒiHõ=Ú, J<ÕHõ ~°Hõ=ÚÖˇ·# P@OHõ=ÚÅ∞, Ö’Éèí`«fi=Ú, „‰õÄ~°
â◊Hõ@Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ J=Ù`å~Ú. W^Õ q^èŒOQÍ P„â◊Ü«∞ ^Œà◊Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞, PHõ$u `«fi=Ú, <Õ~°HÍOHõ∆ Hõey LO\Ï~°∞.
ãÖMÏºÜ≥∂QÆ=ÚÅ`À ™ê~°∞Ñ¨º=ÚHõeyLO\Ï~Ú. DHÍ~°}OKÕ`«<Õ g\˜#xfl q=~°}–D Ü≥∂QÆ=Ú z#fl HÍ~°}=ÚKÕ U~°Ê_ç#, ™ê^èŒ~°}"≥∞ÿ#
\˜x P„â◊Ü«∞Ü≥∂QÍÅ∞QÍ qÉèílOK«|_ç<å =~åÇ¨Ïq∞Ç≤Ï~°∞xKÕ Jxfl „Ñ¨`ÕºHõ Ü≥∂QÆ=Ú. *Ï`«H=õ ÚÖ’ D Ü≥∂QÆ"∞Õ ~°Ê_ç#Ñ¨Ù_»∞ HõOQÍ~°∞Ñ¨_=» Åã≤# J=ã¨~O°
=ÚQÍ K≥Ñ¨Ê|_®¤~Ú. WHõ¯_» =∞~˘Hõ q+¨Ü«∞=Ú `≥eÜ«∞KÕÜ«∂e. ãÖMÏº ÖË^Œ∞. ÅQÍflkèÑü |Å=Ú Hõey ÖÏÉèÏkèÑü +¨+¨ª=∞O^Œ∞#flÑ¨Ù_»∞ D Ü≥∂QÆ
Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ PHõ$uÜ≥∂QÆ=ÚÅ`À HõÅã≤#Ñ¨Ù_»∞ PHõ$uÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ Ñ¶e¨ `åÅ#∞ Ñ¶e¨ `«=Ú „Ñ¨`ºÕ HõOQÍ W|ƒOk HõeyOK«^∞Œ . Hˆ =Å=Ú Ö’Éè`í fi« =Ú, áêÑ¨HÍ~°ºã¨HÎ˜
W=fi=Ù. P„â◊Ü«∞Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ PHõ$u Ü≥∂QÆ=ÚÅ`À HõÅã≤#Ñ¨Ù_»∞ P„â◊Ü«∞ =∂„`«"Õ∞ LO\ÏÜÕ∞ HÍx c^ŒiHõO J<Õk LO_»^Œ∞. c^Œ"å~°#QÍ<Õ "åiH˜
Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ Ñ¶e¨ `åÅ#∞ W=fi=Ù. ^ŒàÜ ◊ ∂≥ QÆ=ÚÅ∞ ãÖMÏºÜ≥∂QÆ=ÚÅ`À HõÅã≤ <Õ~°HÍOHõ∆ LO@∞O^Œx K≥Ñ¨Ê‰õÄ_»^Œ∞. ^èŒ#=O`«∞Öˇ·#Ñ¨Ê\˜H˜ ™êfi~°ú |∞kÌ`À
U~°Ê_ç#Ñ¨Ù_»∞ ãÖMÏºÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞, P„â◊Ü∞« Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ ãÖMÏº Ü≥∂QÆ=ÚÅ`À <Õ~°=ÚÅ∞ KÕ¿ã"å~°∞ Z‰õΩ¯=ÙQÍ<Õ LO_»_»O QÆ=∞xOK«=K«∞Û#∞. Z=iÔH·<å
HõÅã≤ U~°Ê_ç#Ñ¨Ù_»∞ P„â◊Ü∞« Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ Ñ¶e¨ `åÅ#∞ ‰õÅ∞QÆKÜ Õ ∞« =Ù. D HÍ~°} WÇ¨ÏãÖÑ¨^ŒÅÃÑ· Pã¨H˜Î, ^èŒ#HÍOHõ∆ LO_»_»"Õ∞xk ™ê^èŒ~°}"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞OQÍ
=ÚÅKÕ U~°Ê_ç#Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ U~°Ê_ç#Ñ¨Ù_»∞ `«Q∞Æ *Ï„QÆ`QÎ« Í ÑïjeOz, ~Ô O_çO ÑïQÆ}Õz Ñ¶ë`«=ÚÅ#∞ qKå~°} KÕÜ«∞=Åã≤ LO@∞Ok.
\˜H˜QÆÅ `Õ_®Å#∞ QÆ=∞xOz ÑïjeOK« =Åã≤# ÉèÏ^Œº`« *’ºu+¨µºÅÃÑ· LO^Œ 105. Ç¨Ï~°¬ Ü≥∂QÆ=Ú† 106. ã¨~°à◊ Ü≥∂QÆ=Ú
<Õk xifiq^•Oâ◊=Ú. 107. q=∞Å Ü≥∂QÆ=Ú
103. ^Œ∞~ÀºQÆ=Ú x~°fiK«#O–6,8,12 ™ê÷<åkèÑ¨`«∞Å∞ 6,812 ™ê÷#=ÚÅÖ’ L#flÑ¨Ù_»∞
x~°fiK«#O – ^Œâ◊=∂kèÑü 6,8,12ÅO^Œ∞O_»QÍ Jk ^Œ∞~ÀºQÆ=Ú =~°∞ã¨QÍ Ç¨Ï~°¬. ã¨~°à◊,q=∞ÅÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ J=Ù`å~Ú.
J=Ù`«∞Ok. Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–Ç¨Ï~°¬Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ J^Œ$+¨ì=O`«∞Å∞,
Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–D ^Œ∞~ÀºQÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å~°∞ ã¨fiÜ«∞OHõ$+≤`À ™êkèOz ãÖ`À+Ö, ã¨^• [Ü«∞=Ú HõÅ"å~°∞,âßs~°HõOQÍ ^èŒ$_è»"≥∞ÿ#"å~°∞, ãÖÑ¨^ŒÅ∞,
#q J#∞ÉèíqOK«ÖËx"å~°∞, W`«~°∞Å KÕ `«‰õΩ¯=ÙQÍ K«∂_»|_Õ"å~°∞, ™ê~°fi|∞kú, H©iÎ, áêÑ¨Ñ¨Ù Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ«∞x"å~°QÆ∞^Œ∞~°∞.ã¨~°à◊Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#
W`«~°∞Å#∞ "≥∂ãÖKÕ¿ã QÆ∞}=Ú Hõey W`«~° ^Õâ◊=ÚÅÖ’ rqO`«∞~°∞. n~å…Ü«Ú=Ù, ^è≥·~°º=Ú,q^Œº, â◊„`«∞=ÙÅÃÑ· [Ü«∞=Ú,J^Œ$+¨ì=Ú, „Ñ¨ã≤kú Hõey#
q=~°}–*Ï`«Hõ=Ú "≥Ú`«ÎO g∞^Œ ^Œâ◊=∞™ê÷#=Ú =ÚYº™ê÷#=ÚQÍ =ºH˜Î "å~°QÆ∞^Œ∞~°∞. q=∞Å Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ ãÖ`À+¨=Ú,á⁄^Œ∞Ñ¨Ù,
Ü≥ÚHõ¯ rq`«O ãÖ`À+¨=ÚQÍ QÆ_»=_®xH˜ ^Œâ◊=∂kèÑü |ÅÜ«Ú‰õΩÎ_≥· LO_» ¿ãfiK«Ûù, q∞fg∞i# ^Ò+¨ì º=Ú Hõey# "å~°QÆ∞^Œ∞~°∞.
=Åã≤ L#flk. ^Œâ◊=∂kèÑü ^Œ∞™ê÷#=ÚÅO^Œ∞O_»∞@KÕ |ÅÇ‘Ï#∞_»=fi_»O`À q=~°}–D =¸_»∞ Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞ ÑïjeOz# XHõ q+¨Ü∞« =Ú J=QÆ`«
W`«~∞° Å ^Œ$+≤Öì ’K«∞ÅHõ#JÜÕ∞º J=HÍâßÅ∞ Z‰õΩ¯=ÙQÍ LO\Ï~Ú. W^Õ HÀ=Ö’ =∞=Ù`«∞Ok. ^Œ∞™ê÷<åkèÑ`¨ ∞« Öˇ<· å "å~°∞ ^Œ∞™ê÷#=ÚÅO^Œ∞#flÑÙ¨ _»∞ "å~°∞ Ü≥∂QÆ
W`«~°∞Å#∞ "≥∂ãÖKÕ¿ã QÆ∞}=Ú, ™êfi~°ú=Ú Z‰õΩ¯=ÙQÍ LO\Ï~Ú. D Ü≥∂QÆ HÍ~°‰Ωõ Å=fi_O» . D Ü≥∂QÆ=ÚÅÖ’ [x‡Oz# "åiH˜ â◊√ÉèÑí e¨¶ `«=ÚÅ∞ K≥ÑÊ¨ |_ç
##∞, J#∞Éèí==ÚÖ’ Ñïje¿ãÎ nxH˜ =ºuiHõÎ"≥∞ÿ# Ñ¶ë`åÖË~°Ê_»∞`«∞#fl@∞¡ Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–DÜ≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞[x‡Oz# Z@∞=O\˜ã∞¨ Y=ÚÅ∞LO_»=Ù.
`≥Å∞™ÈÎOk. Ñ¨~åâ◊~° Ö’=∞â◊√Å∞ ^Œ∞™ê÷<åkèÑ`¨ ∞« Å∞ W`«~° ^Œ∞™ê÷#=ÚÅO^Œ∞#fl q=~°}–D Ü≥∂QÆ=Ú ¿Ñ~°∞‰õΩ `«y#@∞¡QÍ<Õ ^ÕÇ¨xH˜ U =∂„`«=Ú
Ñ¨Ù_»∞ "å~°∞ `«=∞ <≥·[#=Ú#‰õΩ aè#flOQÍ â◊√ÉèíÑ¶ë`åÅ∞ HõÅ∞QÆKÕ™êÎ~°<Õ ã¨∞Y=ÚLO_»^Œ∞. âßs~°Hõ Hõ+¨ì=Ú KÕ¿ã"åiH˜ DÜ≥∂QÆ=Ú LO@∞O^Œx K≥Ñ¨Ê
q+¨Ü∂« xfl JOwHõiOK« ÖË^∞Œ . J~Ú`Õ giH˜ ã¨fiÉÏè =ã≤ÔúŒ QÍ LO_Õ „‰õÄ~°`fi« =Ú =K«∞Û#∞. J~Ú`Õ â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=ÚÅ ^Œ$+≤ì ÅQÆfl=Ú#O^Œ∞#fl „QÆÇ¨Ï=ÚÅ ã≤÷ux
qâı+O¨ QÍ `«Q∞Æ `æ ∞« #fl@∞¡ `≥Å∞™ÈÎOk. Ñ¨~åâ◊~Å° L^ÕâÌ O◊ Ö’ +¨ëêªkÑè u¨ +¨+Oª¨ Ö’ qKå~°} KÕã≤ Ñ¶ë`«=ÚÅ#∞ qKå~°} KÕÜ«∞=Åã≤ LO@∞Ok.
LO>Ë |O^è∞Œ =ÙÅ`À q~À^è=Œ Ú, 8,12ÅO^Œ∞O>Ë J<å~ÀQÆº=Ú, q^•fiOã¨∞ÅKÕ
u~°™ê¯~°=Ú, Ñ¨~¢° ãÎ‘ ™êOQÆ`º« =Ú HÍ~°}OQÍ W|ƒO^Œ∞Å∞ U~°Ê_»`åÜ«∞x K≥ÑÊ¨ 111. ~ÀQÆ„QÆã¨÷ Ü≥∂QÆ=Ú
|_çOk. DHÍ~°}=ÚKÕ DÜ≥∂QÆ=ÚÅ#∞ ÑïjeOKÕÑC¨ _»∞ "å\˜H˜ QÆÅ <≥ã· i¨ Hæ õ x~°fiK«#O–(J) ÅQÍflkèÑü ÅQÆfl=ÚO^Œ∞ 6,8,12 JkèÑ¨`«∞Å`À HõÅã≤
â◊„`«∞`«fi=ÚÅ#∞ ÑïjeOz Ñ¶ë`« qKå~°} KÕÜ«∞=Åã≤ LO@∞Ok. ##∞ ÖË^• (P)ÅQÍflkèÑü |ÅÇ‘Ï#∞_≥· ˆHO„^Œ, HÀ}=ÚÅO^Œ∞ ZHõ¯_»∞#fl#∞ P
Ü≥∂QÆ=Ú ~ÀQÆ„QÆã¨÷Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
108. â◊s~° ™œYº Ü≥∂QÆ=Ú Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–DÜ≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ# ^ÕÇ¨Ï=Ú
x~°fiK«#O–ÅQÍflkèÑü, QÆ∞~°∞_»∞ ÖË^• â◊√„‰õΩ_»∞ ˆHO„^Œ=ÚÅO^Œ∞#fl Jk =∞iÜ«Ú J<å~ÀQÆº=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞#∞.
â◊s~°™œYºÜ≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. q=~°}– DÜ≥∂QÆ=Ú ~Ô O_»∞~°H=õ ÚÅ∞QÍ K≥ÑÊ¨ |_çOk. Jq(1) ÅQÍflkè
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–n~å…Ü«Ú~åÌÜ«∞=Ú, ãÖÑ¨^ŒÅ∞, =∞iÜ«Ú ~å[H©Ü«∞ J#∞ Ñü ÅQÆfl=Ú#O^Õ LO_ç 6,8,12 JkèÑ¨`«∞Å`À HõÅ=_»O =∞iÜ«Ú (2)
‰õÄÅ`« LO@∞Ok. ÅQÍflkÑè u¨ |ÅÇ‘Ï#∞_≥· Hˆ O„^ŒHÀ}=ÚÅÖ’ ZHõ¯_≥<· åLO_»_O» . *’ºu+¨º âß¢ãOÎ¨
q=~°}–ÃÑ=· ¸_»∂ HÍ~°‰Ωõ Å∞ JO>Ë ÅQÍflkÑè u¨ , QÆ∞~°∞_»∞,â◊√„‰õΩ_»∞ Hˆ O„^Œ J#∞ãïOz XHõ q+¨Ü∂« xfl „QÆÇÏ≤ OK«=Åã≤ LO@∞Ok. ÅQÍflkÑè u¨ |ÅÇ‘Ï#∞_≥·
=ÚÅO^Œ∞#flÑÙ¨ _»∞ U~°Ê_Õ DÜ≥∂QÆ=Ú ÃÑ#· `≥eÜ«∞KÕã#≤ ™œYº=ÚÅxfl J#∞Éèí ˆHO„^ŒHÀ}=ÚÅO^Œ∞#flÑ¨Ù_»∞ H˘O`«"Õ∞~° |Å=ÚÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. WHõ¯_» |Å
==ÚÖ’xH˜ =™êÎ~Ú. DÜ≥∂QÆ=Ú ã¨~°fi™ê^èŒ~°}"≥∞ÿ#^≥·<å ÑïjeOK«_»O Ç‘Ï#∞_»∞ J<Õ=∂@‰õΩ +¨_ƒ» Ås`åº |ÅÇ‘Ï#∞_≥#· Ñ¨Ù_»∞ J<Õ J~°Oú K≥ÑC¨ HÀ=Åã≤
H˘OK≥O J~°∞^Œ<Õ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. =ã¨∞ÎOk. WHõ¯_» ˆHO„^Œ HÀ}=ÚÅÖ’ ZHõ¯_»∞<åfl D |ÅÇ‘Ï# ã≤÷u LO@∞Ok.
109. ^ÕÇ¨ÏÑ¨Ù+≤ì Ü≥∂QÆ=Ú J^Õq^èŒOQÍ J#∞Éèí=OÖ’ Ñïje¿ãÎ 6,8 JkèÑ¨`«∞ÅHõO>Ë =ºÜ«∂kèÑüH˜
x~°fiK«#O–ÅQÍflkèÑü K«~°~åtÖ’ LO_ç â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=ÚÅKÕ K«∂_»|_ç# áêÑ¨`«fiO `«‰õΩ¯=<Õ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. ÅQÍflkèÑü =ºÜ«∂kèÑü`À HõÅã≤#Ñ¨Ù_»∞
Jk ^ÕÇ¨ÏÑ¨Ù+≤ìÜ≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. HÍ~°Hõ`«fi|Å=ÚKÕ PiúHõOQÍ W|ƒO^Œ∞Å∞ U~°Ê_»`åÜÕ∞ HÍx ^ÕÇ¨ÏHõ+ì̈=Ú HÍx
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# ãÖ`À+¨=Ú, K«Hõ¯x ~ÀQÆ„QÆã∞¨ _Î ∞» J=fi_O» QÍx ãÖÉèqí OK«^∞Œ . D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ Ñ¨Ù\˜#ì "åiH˜ =∞Oz
^ÕÇ¨Ï=Ú, ãÖÑ¨^ŒÅ∞ ã¨∞Y=ÚÅ∞ Hõey LO\Ï~°∞. P~ÀQÆº=Ú LO_»^xŒ K≥ÑÊ¨ =Åã≤ LO@∞Ok.giH˜ ~ÀQÆ x~À^èHŒ õ â◊HÎ˜ `«‰Ωõ ¯=ÙQÍ
q=~°}–J<ÕHõ J=ã¨~°=ÚÅ∞ L#flÑ¨Ê\˜H˜ ãÖ`À+ÖQÍ LO_»_»=∞<Õk LO_»_»O`À `«~°K«∂ J<å~ÀQÆº=ÚÅ ÉÏs#Ñ¨_Õ J=HÍâ◊=Ú LO@∞O^Œx
XHõ=~°=∞x K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. ÅQÍflkÑè u¨ K«~~° åtÖ’ LO_»QÍ U^≥<· åâ◊√Éèí „QÆÇÏ¨ =Ú K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
`«ÑÊ¨ Hõ K«∂_»=Åã≤ =ã¨∞OÎ k. H˘O`«=∞OkH˜ ^ÕÇÏ¨ ~°H}∆õ ÖËHáõ È~Ú<å ã¨∞Y=ÚÅ∞ 112 113. Hõ$âßOQÆ Ü≥∂QÆ=Ú
HÀãÖ K«∂¿ã"åÔ~· LO>Ë H˘O^Œ~∞° ãÖáê^Œ<å^Œ∞Å∞ `«‰Ωõ ¯=ÙQÍ L<åfl ^ÕÇÏ¨ =Ú#∞ x~°fiK«#O–ÅQÍflkèÑü â◊√+¨¯~åâ◊√ÅÖ’ L#fl#∞ ÖË^• â◊√+¨¯„QÆÇ¨Ï ~åtÖ’
KåÖÏ *Ï„QÆ`«ÎQÍ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. L#fl#∞ (112), #"åOâ◊ÅQÆfl=Ú â◊√+¨¯ „QÆÇÏ¨ =Ú#^≥#· #∞ ÖË^• áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞
110. ^ÕÇ¨ÏHõ+¨ì Ü≥∂QÆ=Ú ÅQÆfl=Ú#O^Œ∞#fl#∞ (113) Jk Hõ$âßOQÆÜ≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
x~°fiK«#O–ÅQÍflkèÑü áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=Ú`À ‰õÄ_ç L#fl#∞ ÖË^• J+¨ì=∞ Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–Hõ$tOz# â◊s~°=Ú ÖË^• ã¨#flx ^ÕÇ¨Ï=Ú ÖË^• `«~°K«∞
™ê÷#=Ú #O^Œ∞#fl#∞ Jk ^ÕÇ¨ÏHõ+¨ìÜ≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. âßs~°Hõ "≥∞ÿ# ÉÏ^èŒÅ∞ Hõey LO\Ï~°∞.
q=~°}–â◊√+¨¯~åâ◊√Å∞ J#QÍ "Õ∞+¨=Ú.=$+¨É=íè Ú,q∞^è∞Œ #=Ú,ã≤OÇ¨Ï=Ú, *Ï`«Hõ=Ú 64. [##`Õk 29–7–1909 ã¨∂~°º^ŒÜ«∂k Ñ¶¨∞. 1–15.
Hõ#º, ^è#Œ ã¨∞ûÅ∞ J=Ù`å~Ú. â◊√+¨¯„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ J#QÍ ~°q,‰õΩ[,â◊#∞Å∞ PK«~}° 13 L0I, 770`«∂34I.
0
Ö’ |∞^èŒ∞x ‰õÄ_® â◊√+¨¯„QÆÇ¨Ï=ÚQÍ<Õ ÑïjeOK«=Åã≤ LO@∞Ok. JÖÏQÍ ‰õΩ[ â◊x ~åÇ¨ï â◊x â◊√„Hõ
ÅQÆfl=Ú =∞iÜ«Ú ÅQÍflkèÑ¨`«∞Å∞ +¨_»fi~°∞æÅÖ’ Z‰õΩ¯=ÙQÍ â◊√+¨¯ ~åâ◊√ÅÖ’
L#fl#∞ W^Õ Ñ¶ë`åÅ#∞ K≥Ñ¨Ê=Åã≤ LO@∞Ok. ÅQÆfl K«O„^Œ ~åÇ¨ï
*Ï`«H=õ Ú 63. [##`Õk 8–8–1912 ~å„u QÆO.7–23.(ZÖò.Z"£∞.\˜) ~åt |∞^è~°Œ q JOâ◊
13 L0I, 770`«∂34I.
0 QÆ∞~°∞ ÅQÆfl
~åÇ¨ï K«O„^Œ â◊x â◊√„Hõ K«O„^Œ ‰õΩ[
â◊x ˆH`«∞ ~°q QÆ∞~°∞ |∞^èŒ
~°q ~°q
ÅQÆfl ~åÇ¨ï [##HÍÅ |∞^èŒ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö ãÖ.6–5–23 ~À.
~åt ‰õ|∞^è
Ω[ Œ JOâ◊ K«O„^Œ D *Ï`«Hõ=Ú(63)Ö’ [Å~åâ‹·# Hõ~å¯@Hõ=Ú ÅQÆfl=Ú J=fi_»O,
ÅQÆfl |∞^èŒ
â◊√„Hõ ˆH`«∞ ÅQÍflkÑè u¨ ãÖÑ¨Ó~°‚ [Å„QÆÇÏ¨ "≥∞#ÿ K«O„^Œ∞_»∞ =∞~À [Å~åâ‹#· =$tÛHõ=Ú#O^Œ∞
QÆ∞~°∞ ˆH`«∞ QÆ∞~°∞ ‰õΩ[ LO_»_»O [iyOk. ÅQÍflkèÑü K«O„^Œ∞_»∞ JOâ◊Ö’ [Å~åâ‹·# ‰õΩOÉèí=ÚÖ’
LO_ç QÆ∞~°∞xKÕ K«∂_»|_»_»O HÍ~°}OQÍ ^ÕÇ¨Ï™œ÷Åº=Ú U~°Ê_ç#k.
[##HÍÅ ‰õΩ[ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö ãÖ.6–0–10~À.
117. ã¨^•ãÖKå~° Ü≥∂QÆ=Ú
D *Ï`«H=õ Ú(63)Ö’ JOâ◊ÅQÆfl=Ú â◊√+¨¯ „QÆÇÏ¨ =Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz#k.
gxÃÑ· „Ñ¨^•è #"≥∞#ÿ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ "≥∞#ÿ ‰õΩAx ^Œ$+≤ì U~°Ê_çOk. D HÍ~°}=ÚÅKÕ x~°fiK«#O–ÅQÍflkèÑü ÖË^• ÅQÍflkèÑü L#fl ~åâßºkèÑü K«~°~åâ◊√
D*Ï`«‰õΩÅ∞ ã¨#flx^ÕÇ¨Ï=ÚHõey Hõ$tOz#"åxÖÏ Hõ#Ñ¨_Õ"å~°∞. ÅO^Œ∞#fl Jk ã¨^•ãÖKå~°Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–*Ï`«‰õΩÅ∞ ã¨^• ãÖKå~°=Ú KÕã¨∞ÎO\Ï~°∞.
114 116. ^ÕÇ¨Ï™œ÷Åº Ü≥∂QÆ=Ú q=~°}–D ~°Hõ"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ=Ú „\Ï"≥eOQ∑ U[O@∞¡,¿ãÅ∞û i„Ñ¨*ˇO>Ë\ ˜
x~°fiK#« O– ÅQÍflkÑè u¨ , ÅQÍflkÑè u¨ L#fl #"åOâßkèÑu¨ [Å~åâ◊√ÅO^Œ∞ "£Å∞, ~åÜ«∞ÉÏ~°∞Å∞, ^Õâã◊ O¨ Kå~°=Ú KÕ¿ã"åiÖ’ ã¨^• HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k. ÅQÆfl=Ú
L#fl#∞(114), ÅQÆfl=Ú#O^Œ∞ QÆ∞~°∞_»∞#fl#∞ ÖË^• [Å~åtÜ«∞O^Œ∞#fl QÆ∞~°∞_»∞ #"åOâ◊ ÅQÆfl=Ú Ô~O_»∞ K«~°~åâ◊√Öˇ·# Ñ¨Ù_»∞ XHõ KÀ@ xez LO_»ÖËx"åÔ~·
ÅQÆfl=Ú#∞ K«∂z##∞(115), ÅQÆfl=Ú [Å~åtÜ≥ÿ∞ â◊√Éèí∞Å`À ‰õÄ_»∞‰õΩx LO\Ï~°x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
L#fl#∞ ÖË^• ÅQÍflkèÑü [Å„QÆÇ¨Ï"≥∞ÿ##∞(116) D =¸_»∞ Ü≥∂QÆ=ÚÅ‰õΩ
^ÕÇ¨Ï™œ÷Åº Ü≥∂QÆ=ÚÅx ¿Ñ~°∞. 118 122. ^èŒ# Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞
Ñ¶ë`«=Ú–D Ü≥∂QÆ=ÚÅO^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ ÖÏ=ÙQÍ LO^Œ∞~°∞. x~°fiK«#O–ÅQÍfl`«∞Î ÑÖK«=∞™ê÷#=Ú â◊√„‰õΩx^≥·, â◊√„Hõ â◊#∞Å∞ =~°∞ã¨QÍ
q=~°}–WHõ¯_» ^èŒ$_è»"≥∞ÿ# ^ÕÇ¨Ï=Ú#‰õΩ T|HÍÜ«∞=Ú#‰õΩ `Õ_® 5,11 ÅO^Œ∞#fl Jk ^èŒ#Ü≥∂QÆ=Ú(118), |∞^èŒ∞_»∞ ã¨fiˆH∆„`«=Ú#O^Œ∞O_»QÍ
ÑïjeOK«=Åã≤ LO@∞Ok. ÃÑ·=¸_»∞ Ü≥∂QÆ=ÚÅO^Œ∞ ^ÕÇ¨Ï™œ÷Åº=Ú JO>Ë JkÑÖK«=∞™ê÷#"≥∞ÿ, K«O„^Œ‰õΩAÅ∞ ÖÏÉèí=Ú#O^Œ∞#fl#∞ (119), â◊x ã¨fi™ê÷
Jã¨Ç¨Ï[OQÍ Xà◊√§ÃÑiyáÈ=_»"Õ∞ HÍx ^èŒ$_è»"≥∞ÿ# â◊s~°=Ú HÍ^Œ∞. Hõ~å¯@Hõ, #=Ú #O^Œ∞O_»QÍ JkÑÖK«=∞"≥∞,ÿ |∞^è,Œ ‰õΩAÅ∞ 11#O^Œ∞#fl#∞(120), ~°q
‰õΩOÉè,í =∞Hõ~,° g∞#, =$tÛHõ =∞iÜ«Ú `«∞ÖÅ∞ [Å~åâ◊√Å∞QÍ#∞, K«O„^Œ,â◊√„‰õΩÅ∞ ÑÖK«=∞ ™ê÷#=Ú#O^Œ∞O_»QÍ Jk ÑÖK«=∞"≥∞ÿ QÆ∞~°∞,K«O„^Œ∞Å∞ 11#O^Œ∞#fl#∞
[Å „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ J=Ù`å~Ú. J~Ú`Õ |∞^è,Œ QÆ∞~°∞Å ã≤u÷ gHõ}∆ Å∞ ™œ÷Åº=Ú#‰õΩ (121), QÆ∞~°∞_»∞ ã¨fi™ê÷#=Ú#O^Œ∞O_»QÍ Jk ÑÖK«=∞"≥∞ÿ, ‰õΩ[,K«O„^Œ∞Å∞
HÍ~°}=∞QÆ∞@KÕ gix [Å„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞QÍ<Õ ÑïQÆ}ÕK«=Åã≤ L#flk. 11 #O^Œ∞#fl#∞ (122) D Ü≥∂QÆ=∞Åxfl\ ˜x ^èŒ#Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ JO\Ï~°∞.
Ñ¶ë`«=Ú–*Ï`«Hõ=Ú#O^Œ∞ ÃÑ· Ü≥∂QÆ=ÚÅÖ’ Uk Ñ¨\ ˜ì##∞ *Ï`«‰õΩÅ∞ â◊√„Hõ ~°K«qO„^Œ ~°q ‰õΩ[
K«O„^Œ ~åÇ¨
qâı+¨ ãÖáê^Œ#, ãÖÑ¨^ŒÅ∞ Hõey#"å~°QÆ∞^Œ∞~°∞. |∞^èŒ ï
q=~°}–WO`«=~°‰Ωõ ÃÑ#· `≥eÜ«∞KÕã#≤ Ü≥∂QÆ=ÚÅÖ’ H˘xfl „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ ˆH`«∞
5,11 ™ê÷#=ÚÅÖ’ LO_»=Åã≤ LO@∞Ok. "≥Ú^Œ\ Ü ˜ ∂≥ QÆ=Ú q∞^è∞Œ #, =∞Hõ~° ~åt JOâ◊
ÅQÆfl=ÚÅ"åiH˜ L^ÕtÌ Oz#k. =∞Hõ~Å° QÆfl"∞≥ ÿ â◊x 11Ö’ ÑÖK«=∂kèÑu¨ â◊√„‰õΩ ÅQÆfl ‰õΩ[ ÅQÆfl QÆ∞~°∞
~åÇ¨ï QÆ∞~°∞ â◊√„Hõ â◊x
x`À HõÅ=_»O [iy`Õ, q∞^è∞Œ #O ÅQÆfl"∞≥ #ÿ Ñ¨C_»∞ â◊√„Hõ â◊#∞Å∞ 11Ö’ "Õ∞+ÖÖ’
L#flÑÊ¨ \˜H˜ WHõ¯_» â◊xH˜ hK«™ê÷#=Ú JQÆ∞@KÕ =∞Hõ~Å° QÆfl=Ú "åiH˜ U~°Ê_ç#@∞¡ â◊x ˆH`«∞ |∞^èŒ
WHõ¯_» |Å"≥∞ÿ#Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»^Œ∞. XHõ"Õà◊ U~°Ê_ç`Õ Jk â◊xH˜ hK« ÉèíOQÆO
[~°∞QÆ=Åã≤ LO@∞Ok. [##HÍÅ QÆ∞~°∞ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö ãÖ.12–1–13 ~À.
119= Ü≥∂QÆ=Ú ‰õΩOÉè=í Ú, =$+¨ÉÅíè QÆfl=Ú"åiH˜ L^Õtú Oz#q. ‰õΩOÉèí ÃÑ·*Ï`«Hõ=Ú(65)Ö’ ÅQÍfl`«∞Î ÑÖK«=∞OÖ’ ÑÖK«=∂kèÑü, ÖÏÉèí™ê÷#
ÅQÆflq+¨Ü«∂xH˜=¿ãÎ ÖÏÉèí™ê÷#=ÚÖ’ +¨+¨ªÖÏÉèÏkèÑ¨`«∞Å HõÅ~ÚHõ U~°Ê_ç`Õ, =ÚÖ’ â◊√„‰õΩxã≤÷u U~°Ê_çOk. Wk 118=Ü≥∂QÆ=Ú`À ãïáÈ`ÀOk. giH˜
=$+¨ÉèíÅQÆfl=Ú "åiH˜ 11Ö’ 3,7 ™ê÷#=ÚÅ JkèÑ¨`«∞Å HõÅ~ÚHõ U~°Ê_»∞ â◊x=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ â◊√„HÍO`«O ~å=_»O`À<Õ Pi÷HOõ QÍ, ãÖÑ¨^ÅŒ Ñ¨~O° QÍ =∞Oz
`«∞Ok. D ~Ô O_»∞KÀ@¡ P^•Ü«∞=∞∞ WOK«∞q∞OK«∞ XˆH q^èOŒ QÍ L<åfl P^•Ü«∞ Jaè=$kú U~°Ê_çOk.
=∂~°æ=ÚÅ∞ =∂„`«=Ú "Õ~°∞"Õ~°x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
120= Ü≥∂QÆ=Ú Hõ#º `«∞Å ÅQÆfl=ÚÅ"åiH˜ L^ÕÌtOz#q. Hõ<åº ÅQÆfl
=ÚÖ’ ^Œâ◊=∂kèÑü 11= ™ê÷#ã≤÷u, `«∞ÖÏ ÅQÆfl=Ú"åiH˜ ÉèÏQÍºkèÑü 11=
™ê÷#ã≤÷u. D Ô~O_»∞KÀ@¡ K«Hõ¯xã≤÷`«∞Å∞ U~°Ê_»_»O [iyOk. J~Ú`Õ Hõ<åº
*Ï`«H=õ Ú 66. [##`Õk 05–9–1906 L^ŒÜ∞« O 9–16.(ZÖò.Z"£∞.\˜)
25 L0I, 840`«∂0I.
0
K«O„^Œ QÆ∞~°∞ â◊x ‰õΩ[ ˆH`«∞

|∞^èŒ
ÅQÆfl=ÚÖ’ ÅQÍflkèÑüˆH ^Œâ◊=∂kèÑ¨`«ºO Ñ¨@ì_»OKÕ =∞iO`« Ü≥∂QÆ=∞x K≥Ñ¨Ê
=K«∞Û#∞. â◊x ~åÇ¨ï QÆ∞~°∞
121= Ü≥∂QÆ=Ú "Õ∞+¨ÅQÆfl=Ú "åix L^ÕÌtOz#k. ÑÖK«=∂kèÑüQÍ ~åt ~°q JOâ◊
ˆH`«∞ ‰õΩ[
~°q ÑÖK«=∞OÖ’ LO_»_O» , K«`∞« ~åÌkÑè u¨ QÍ K«O„^Œ∞_»∞ QÆ∞~°∞x`À ‰õÄ_ç 11ã≤u÷ |∞^èŒ
U~°Ê_»∞`ÀOk. K«O„^Œ, QÆ∞~°∞Å HõÅ~ÚHõ ~å[Ü≥∂QÆ=∞=fi_»O`Àáê@∞, ˆHO„^Œ, ÅQÆfl ÅQÆfl K«O„^Œ
â◊√„Hõ ~åÇ¨ï â◊√„Hõ ~°q
HÀ^è•kèÑ`¨ ∞« Å HõÅ~ÚHõ ‰õÄ_® ãÖÉèqí OK«_O» `À |Å"≥∞#ÿ ~å[Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_ç
#>Ë¡ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. D HÍ~°}=ÚÅKÕ 121=Ü≥∂QÆ=Ú |Å"≥∞ÿ# ^èŒ#Ü≥∂QÆ [##HÍÅ â◊x =∞Ç¨^Œâß âı+Ö ãÖ.0–0–9 ~À.
=∞=Ù`«∞Ok. ÃÑ· *Ï`«H=õ Ú(66)Ö’ 120= Ü≥∂QÍxH˜ ãÖ|OkèOz qÅHõ}∆ "≥∞#ÿ *Ï`«Hõ
122= Ü≥∂QÆ=Ú ã≤OÇ¨Ï =$tÛHõ ÅQÆfl=ÚÅ"åix L^ÕtÌ Oz#k. =$tÛHõ =∞x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. â◊x ã¨fi™ê÷#ã≤÷u, ‰õΩA_»∞(kfifÜ«∂kèÑü), |∞^èŒ∞_»∞
ÅQÆfl=Ú"åiH˜ ‰õΩA_»∞ +¨ëêªkèÑüQÍ ÉèÏQÍºkèÑü K«O„^Œ∞x`À HõÅã≤ 11Ö’ (ÉèÏQÍºkè Ñü) 11Ö’ ÖÏÉèÏkèÑü`À HõÅ=_»O [iyOk. D „QÆÇ¨Ï=ÚÅ
LO_»_»O`Àáê@∞ ÅQÍflkèÑü ‰õÄ_® J=fi_»O`À D Ü≥∂QÆ=Ú |Å"≥∞ÿ# HõÅ~ÚHõKÕ D *Ï`«Hõx `«O„_ç qâı+¨"≥∞ÿ# ^èŒ#=O`«∞_»=fi_®xH˜ HÍ~°}"≥∞ÿOk.
„Ñ¨ÉèÏ"åxfl Hõey LO@∞Ok. Ñ≤`$« ™ê÷<åkèÑu¨ QÍ |∞^è∞Œ _»∞, Ñ≤`$« HÍ~°‰Ωõ _»∞ ~°q`À HõÅ=_»O nxH˜ HÍ~°}"≥∞#ÿ @∞¡
ÃÑ·# `≥eÜ«∞KÕã≤# S^Œ∞Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ 5,11 JkèÑ¨`«∞Å`À ‰õÄ_ç#q K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. D q^èŒOQÍ giH˜ qâı+¨ ^èŒ#Ü≥∂QÆ=Ú Ñ¨\ ˜ì#k.
J=fi_»O QÆ=∞xOK«=K«∞Û#∞.
*Ï`«Hõ=Ú 65. [##`Õk 30–6–1897 ~å„u 7–20.(ZÖò.Z"£∞.\˜) *Ï`«Hõ=Ú 67. [##`Õk 20–8–1891 ~å„u 10–0.(ZÖò.Z"£∞.\˜)
8 L0I, 790`«∂45I.
0 19 L0I, 720`«∂35I.
0

ÃÑ· *Ï`«H=õ Ú(67)Ö’ 121= Ü≥∂QÆ=Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz# L^•Ç¨Ï~°}QÍ 123 128. ^èŒ# Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞(=∞iH˘xfl)
K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. ~°q ÑÖK«=∞OÖ’ ã¨fiHˆ „∆ `«=ÚÖ’ LO_»QÍ, K«O„^Œ,QÆ∞~°∞Å∞ HõÅã≤ x~°fiK«#O–ã¨fiˆH∆„`«=Ú#O^Œ∞#fl ~°qH˜ P ™ê÷#=Ú ÅQÆfl"≥∞ÿ#Ñ¨Ù_»∞, QÆ∞~°∞,
11Ö’ LO_»_»O [iyOk. D *Ï`«Hõ=ÚÖ’ ^èŒ#Ü≥∂QÆ=Ú`À áê@∞ QÆ[ˆHãï ‰õΩAÅKÕ K«∂_»|_ç##∞ ÖË^• HõÅã≤##∞ Jk ^è#Œ Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok–123.
Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»_»O`À D *Ï`«‰õΩÅ‰õΩ qâı+ÖQÍ Ü≥∂yOzOk.
ÅQÆfl=Ú Hõ~å¯@Hõ"≥∞ÿ JO^Œ∞ K«O„^Œ∞_»∞O_ç QÆ∞~°∞,‰õΩAÅ`À HõÅã≤##∞
K«O„^Œ ~åÇ¨ï ~°q ÖË^• K«∂_»|_ç# Jkè ^èŒ#Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok–124.
~åÇ¨ï ‰õΩ[ QÆ∞~°∞
â◊√„Hõ
"Õ∞+¨ =$tÛHõ=ÚÅÖ’ XHõ\ ˜ ÅQÆfl"≥∞ÿ JO^Œ∞ ‰õΩA_»∞, K«O„^Œ â◊√„‰õ
K«O„^Œ ‰õΩ[
QÆ∞~°∞ â◊√„Hõ |∞^èŒ â◊#∞Å`À HõÅã≤##∞ ÖË^• K«∂_»|_ç##∞ Jk ^è#Œ Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok–125.
~åt ~°q JOâ◊ q∞^èŒ∞# Hõ#ºÅÖ’ XHõ\ ˜ ÅQÆfl"≥∞ÿ JO^Œ∞ |∞^èŒ∞_»∞, â◊√„Hõ â◊#∞Å`À
ÅQÆfl
â◊x ‰õÄ_ç##∞ ÖË^• K«∂_»|_ç##∞ Jk ^èŒ#Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok–126.
ˆH`«∞ ÅQÆfl |∞^èŒ ˆH`«∞ ^è#Œ s‡#=ÚÅÖ’ XHõ\˜ ÅQÆfl"∞≥ ÿ JO^Œ∞ QÆ∞~°∞_»∞, |∞^èŒ ‰õΩAÅ`À ‰õÄ_ç##∞
â◊x
ÖË^• K«∂_»|_ç##∞ Jk ^èŒ#Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok–127.
=$+¨É,íè `«∞ÅÖÖ’ XHõ\˜ ÅQÆfl"∞≥ ÿ JO^Œ∞ â◊√„‰õΩ_»∞, â◊x |∞^è∞Œ Å`À ‰õÄ_ç##∞
[##HÍÅ ~åÇ¨ï =∞Ç¨^Œâß âı+Ö ãÖ.2–6–15 ~À.
ÖË^• K«∂_»|_ç##∞ Jk ^èŒ#Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok–128.
*Ï`«Hõ=Ú 68. [##`Õk 30–8–1927 =∞^•ºÇ¨ÏflO 12–30. Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–ÃÑ· Ü≥∂QÆ=ÚÅÖ’ JO>Ë 123#∞O_ç 128=~°‰Ωõ K≥ÑÊ¨ |_ç#
(ZÖò.Z"£∞. \˜) 120 L0I, 720`«∂50I. U Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz<å qâı+¨"≥∞ÿ# ãÖÑ¨^ŒÅ∞ Hõey LO\Ï~°∞.
q=~°}–ÃÑ· P~°∞ Ü≥∂QÆ=ÚÅÖ’ JO>Ë ~°x #∞O_ç â◊√„‰õΩ_»∞ ÅQÍflkè
QÆ∞~°∞ ~åÇ¨ï ˆH`«∞ K«O„^Œ Ñ¨`∞« Å∞QÍ „Ñ¨`ºÕ Hõ"∞≥ #ÿ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À HõÅã≤#Ñ¨Ù_»∞ ^è#Œ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ U~°Ê_»`å~Ú.
g\˜ q=~°=ÚÅ∞ D „HÕk Ñ¨\Hì˜ Öõ ’ ÑïjeOK«=K«∞Û#∞. WO^Œ∞ â◊xH˜ ™ê÷#=Ú
|∞^èŒ ÖË^Œ<Õ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. J^Õ q^èŒ=ÚQÍ KèåÜ«∂ „QÆÇ¨Ï=ÚÖˇ·# ~åÇ¨ï,ˆH`«∞=ÙÅ‰õΩ
~åt ‰õΩ[
JOâ◊ ™ê÷#O ÖËHõáÈ=_»O QÆ=∞xOK«=K«∞Û#∞.
~°q ~°q
|∞^èŒ â◊√„Hõ „QÆÇ¨Ï=Ú ÅQÆfl=Ú ã≤÷u ÖË^• gHõ∆}Å∞
ÅQÆfl K«O„^Œ â◊x QÆ∞~°∞
ˆH`«∞ â◊x ‰õΩ[
â◊√„Hõ
ÅQÆfl ~åÇ¨ï ~°q ã≤OÇ¨Ï=Ú ‰õΩ[,QÆ∞~°∞Å∞
K«O„^Œ Hõ~å¯@Hõ=Ú ‰õΩ[,QÆ∞~°∞Å∞
[##HÍÅ â◊x =∞Ç¨^Œâß âı+Ö ãÖ.0–0–9 ~À. ‰õΩA "Õ∞+¨,=$tÛHõ=ÚÅ∞ K«O„^Œ,â◊√„Hõ,â◊#∞Å∞
ÃÑ· *Ï`« H õ = Ú(68) 122= Ü≥ ∂ QÆ = Ú#‰õ Ω ã¨ O |Okè O z# |∞^èŒ q∞^èŒ∞#,Hõ#ºÅ∞ ‰õΩ[,â◊√„‰õΩÅ∞
L^•Ç¨Ï~°}QÍ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.D *Ï`«Hõ=ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞ ÑÖK«=∞OÖ’ QÆ∞~°∞_»∞ ^èŒ#ã¨∞û,g∞#=ÚÅ∞‰õΩ[,|∞^èŒ∞Å∞
ã¨fiˆH∆„`«=ÚÖ’ LO_»QÍ K«O„^Œ, ‰õΩAÅ∞ 11Ö’ LO_»_»O [iyOk. D â◊√„‰õΩ_»∞ =$+¨Éèí,`«∞ÅÅ∞ |∞^èŒ,â◊#∞Å∞
*Ï`«‰õ=ÚÖ’ ^èŒ#Ü≥∂QÆ=Ú`À áê@∞ |Å"≥∞ÿ# K«O„^Œ =∞OQÆà◊ Ü≥∂QÆ=Ú ÃÑ· Ñ¨\ Hì˜ #õ ∞ Ñïje¿ãÎ =∞Hõ~° ‰õΩOÉè=í ÚÅ∞ HÍ‰õΩO_® q∞ye# ~åâ◊√Åxfl
U~°Ê_»_»O QÆ=∞xOK«=K«∞Û#∞. ÅQÆfl ÉèÏQÍºkèÑ¨`«∞Å∞QÍ K«O„^Œ,‰õΩAÅ∞ ÑïQÆ}O˜ Ñ¨|_»_O» QÆ=∞xOK«=K«∞Û#∞. ÃÑ· ~åâ◊√Å∞ ÅQÆfl=ÚÖˇ· JO^Œ∞ ÅQÍflkÑè u¨
ÖÏÉèí™ê÷#=ÚÖ’ ~å[Ü≥∂QÆ=∞x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. `«ÑÊ¨ Hõ JHõ¯_Õ LO@∂ Ü≥∂QÆHÍ~°‰Ωõ Å`À HõÅ=_»O ÖË^• K«∂_»|_»_O» [~°QÍe.
ÃÑ· Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ U~°Hõ=ÚÅ∞QÍ U~°Ê_»=K«Û<Õ ^•xH˜ H˘xfl q=~°}Å∞ [##HÍÅ ~åÇ¨ï =∞Ç¨^Œâß âı+Ö ãÖ.2–6–15 ~À.
W=fi=Åã≤LOk. g\˜x DkQÆ∞= ÑïjeOK«O_ç. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ ~°qx ÃÑ· *Ï`«Hõ=Ú(70) 123= Ü≥∂QÆ=Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz# L^•Ç¨Ï~°}QÍ
fã¨∞‰õΩO>Ë ÅQÆfl=Ú ã≤OÇ¨Ï=Ú ~°qJO^Õ LO_®e.JÑ¨Ù_»∞ ^è#Œ Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_» K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. WHõ¯_» ÅQÆfl=Ú ã≤OÇ¨Ï=Ú. ÅQÍflkèÑü ~°q ÅQÆfl=Ú#O^Õ
_®xH˜ =∂~°æ=ÚÅ∞. ‰õΩAx`À HõÅã≤ QÆ∞~°∞xKÕ qâı+¨"≥∞ÿ# ^Œ$+≤ìKÕ JO>Ë ÑÖK«=∞ ^Œ$+≤ì`À
(1) QÆ∞~°∞,‰õΩAÅ∞ ÅQÆfl=Ú#O^Õ LO_»_»O. K«∂_»|_»_»O QÆ=∞xOK«=K«∞Û#∞.
(2) QÆ∞~°∞_»∞ ^èŒ#ã¨∞ûÖ’#∞, ‰õΩA_»∞ =∞Hõ~°=ÚÖ’#∞.
(3) QÆ∞~°∞_»∞ ^èŒ#ã¨∞ûÖ’#∞, ‰õΩA_»∞ ‰õΩOÉèí=ÚÖ’#∞. 129. |Ç¨ï„^Œ"åº~°˚# Ü≥∂QÆ=Ú
(4) QÆ∞~°∞,‰õΩAÅ∞ ‰õΩOÉèí=ÚÖ’#∞ x~°fiK«#O–ÅQÍflkèÑü kfifÜ«∞=Ú#O^Œ∞, kfifÜ«∂kèÑü ÖÏÉèí=∞O^Œ∞,
(5) QÆ∞~°∞_»∞ "Õ∞+¨=ÚÖ’#∞, ‰õΩA_»∞ =$+¨Éèí=ÚÖ’#∞ =∞iÜ«Ú ÖÏÉèÏkèÑü ÅQÆfl=Ú#O^Œ∞#flÑ¨Ù_»∞ Jk |Ç¨ï„^Œ"åº~°˚# Ü≥∂QÆ=∞=Ù
ÅQÍflkèÑü ÅQÆfl=ÚÖ’ LO_»QÍ Ü≥∂QÆHÍ~°Hõ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# `«∞Ok.
q^èŒOQÍ 5 ~°Hõ=ÚÅ∞QÍ L#flÑ¨Ù_»∞ ^èŒ#Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»∞`«∞Ok.
*Ï`«H=õ Ú 69. [##`Õk 15–5–1909 L^ŒÜ∞« O 6–0.(ZÖò.Z"£∞.\˜) Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ qâı+¨ ãÖáê^Œ<å
130 L0I, 770`«∂35I. Ñ¨~°∞Å∞ =∞iÜ«Ú qâı+ÖQÍ ãÖÑ¨^ŒÅ#∞ ‰õÄ_»ÃÑ@∞ì"å~°QÆ∞^Œ∞~°∞.
ÃÑ· *Ï`«Hõ=Ú(69) 128= Ü≥∂QÆ=Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz# L^•Ç¨Ï~°}QÍ q=~°}–Wk =¸_»∞ ™ê÷#=ÚÅ`À ‰õÄ_»∞‰õΩx "å\˜ JkèÑ¨`«∞Å∞
K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. ÅQÆfl=Ú =$+¨É=íè ÚÅQÆfl=Ú#O^Œ∞ ÅQÍflkÑè u¨ â◊√„‰õΩ_»∞ |∞^è∞Œ x`À
HõÅã≤ â◊xKÕ qâı+¨ ^Œ$+≤ìKÕ`« K«∂_»|_»_»O QÆ=∞xOK«=K«∞Û#∞.
K«O„^Œ ÅQÆfl ~°q
â◊√„Hõ
ÅQÆfl â◊√„Hõ
ˆH`«∞â◊x
Ñ¨~°ã¨Ê~°=Ú XHõi ™ê÷#=ÚÅO^Œ∞ XHõ~°∞ LO_»_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. nx`À
áê@∞ D Ü≥∂QÆ=Ú Ü≥ÚHõ¯ qÅ∞= PÜ«∂ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ |ÖÏ|Å=ÚÅÃÑ·
=∞iÜ«Ú ã≤÷u QÆ`«∞ÅÃÑ· P^è•~° Ñ¨_ç LO@∞Ok.
â◊x ~åÇ¨ï
|∞^èŒ *Ï`« H õ = Ú 71. [##`Õ k 02–6–1892 L^Œ Ü « ∞ O 10–16.
‰õΩ[ K«O„^Œ (ZÖò.Z"£∞.\˜) 130 L0I, 770`«∂35I.
~åt JOâ◊ ÃÑ· *Ï`«H=õ Ú(71)Ö’ ÅQÍflkÑè u¨ kfifÜ«∞™ê÷#=∞O^Œ∞_»QÍ, kfifÜ«∂kèÑu¨
QÆ∞~°∞ ~°q |∞^èŒ ÖÏÉèí™ê÷#=ÚÖ’#∞, ÖÏÉèÏkèÑü ÅQÆfl=ÚÖ’#∞ LO_»_»O`À |Å"≥∞ÿ#
QÆ∞~°∞
^èŒ#Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_ç#k.
ˆH`«∞ ‰õΩ[ ~åÇ¨ï
[##HÍÅ QÆ∞~°∞ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö ãÖ.3–1–16 ~À. ~°q
QÆ∞~°∞ ~åÇ¨ï |∞^è ˆH`«∞
*Ï`«Hõ=Ú 70 [##`Õk 29–1–1940 L^ŒÜ«∞O 7–06.(S.Zãπ.\˜) Œ
19 L0I, 720`«∂35I.
0 ÅQÆfl ÅQÆfl ~°q‰õΩ[
K«O„^Œ K«O„^Œ |∞^èŒ â◊√„Hõ QÆ∞~°∞ â◊√„Hõ
ˆH`«∞ QÆâ◊∞x~°∞ â◊√„Hõ ~åt JOâ◊
â◊√„Hõ K«O„^Œ â◊|∞^è
Œ
‰õΩ[ x
~åÇ¨ï
~åt JOâ◊ ˆH`«∞ â◊x ~åÇ¨ï K«O„^Œ
~°q|∞^èŒ ~°q
‰õΩ[ÅQÆ ˆH`«∞ ‰õΩ[
fl
~åÇ¨ï QÆ∞~°∞ â◊x ÅQÆfl [##HÍÅ â◊√„Hõ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö ãÖ.11–6–9 ~À.
130 132. ã¨fig~°º^Œú# Ü≥∂QÆ=Ú „áê~°OÉèí=ÚÖ’ ™ê^è•~°} ‰õΩ@∞O|=Ú#‰õΩ K≥Ok# "åÔ~·<å `«^Œ#O`«~°HÍÅ
x~°fiK«#O–ÅQÍflkèÑü |Å=Ú Hõey U^≥·<å ˆHO„^Œ=Ú#O^Œ∞ QÆ∞~°∞x`À =ÚÖ’ ã¨fiÜ«∞OHõ$+≤`À qâı+ÖQÍ ãÖáêkOK«_»O [iyOk.
‰õÄ_ç LO_»QÍ kfifÜ«∂kèÑü "≥·âı+≤HÍOâ◊Ö’ L#fl#∞ (130) ~åÇ¨ï K«O„^Œ â◊x â◊√„Hõ
ÅQÍflkèÑü L#fl #"åOâßkèÑü ~åtÖ’ U ™ê÷#=ÚÖ’ LO\Ï_À P â◊x
™ê÷<åkèÑü |ÅÜ«Ú`«∞_≥· kfifÜ«∂kèÑü#∞O_ç ˆHO„^Œ HÀ}=ÚÅÖ’Œ LO_»QÍ, ÅQÆfl ~°q ~°q
~åÇ¨ï
kfifÜ«∂kèÑü LK«ÛÜ«∞O^Œ∞ ÖË^• ã¨fiˆH∆„`«=ÚÖ’ L#fl#∞ (131),ÅQÍflkèÑü ~åt JOâ◊
â◊√„Hõ K«O„^Œ
#∞O_ç ˆHO„^Œ HÀ}=ÚÅÖ’ kfifÜ«∂kèÑü L#fl#∞ ÖË^• kfifÜ«∂kèÑü |∞^èŒ ÅQÆfl |∞^èŒ
Ñ¨~°"≥∂K«Û ™ê÷#=ÚÖ’ L#fl#∞ ÖË^• LK«ÛÜ«∞O^Œ∞#fl „QÆÇ¨Ï=Ú`À HõÅã≤##∞ ‰õΩ[ ˆH`«∞
(132) Jk ã¨fig~°º^Œú#Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. QÆ∞~°∞ ˆH`«∞ QÆ∞~°∞ ‰õΩ[
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–ã¨fiÜ«∞OHõ$+≤`À Hõ+¨ìÑ¨_ç qâı+ÖQÍ ãÖáêkOKÕ "åÔ~·=ÙO
\Ï~°∞. [##HÍÅ ‰õΩ[ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö ãÖ.6–0–16 ~À.
q=~°}–"å~°ã¨`«fiOQÍ =KÕÛ ãÖÑ¨^ŒÅ∞ z~°HÍÅO LO_»Hõ áÈ=_»"≥∂ 133. =∞^èŒº =Ü«∞ã≤ ^èŒ# Ü≥∂QÆ=Ú
ÖË^• ãïQÍæ LÑ¨Ü∂≥ yOK«Háõ È=_»"∂≥ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ™ê^è~Œ }° OQÍ W@∞=O\˜
ãÖÑ¨^ŒÅ∞ ã¨∞MÏÅHÀã¨=Ú ÖË^• Ñ¨xH˜~åx "å\˜HÀãÖ =ºÜ«∞=∞ø`«∞O\Ï~Ú.
W@∞=O\˜ ãÖÑ¨^ŒÅ∞ Hõey# "åiH˜ <åºÜ«∞|^ŒúOQÍ ãÖáêkOKÕ q^è•#=Ú
ZO`« Hõ+"ì¨ ∂≥ `≥eÜ«∞x ã≤u÷ U~°Ê_»∞`«∞Ok. Hõ+Oì≤ z ã¨=Úáêi˚Oz# ãÖÑ¨^ÅŒ ∞
x~°fiK#« O–kfifÜ«∂kèÑu¨ HÍÅƒÅ=Ú Hõey ÅQÍflkÑè u¨ =∞iÜ«Ú ÖÏÉèÏkè
Ñ¨`«∞Å`À HõÅã≤ ˆHO„^Œ HÀ}=ÚÅO^Œ∞O_ç â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=ÚÅKÕ K«∂_»|_ç# Jk
=∞^èŒº =Ü«∞ã≤ ^èŒ#Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ =∞^èŒº=Ü«∞ã¨∞ûÖ’
ã¨„Hõ=∞OQÍ qxÜ≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞O\Ï~Ú. ÃÑ· =¸_»∞ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ ã¨Ê+¨=ì ÚQÍ ã¨fiÜ«∞O Hõ$+≤`À ^èŒ#ãÖáê^Œ# Hõey LO\Ï~°∞.
LO_»_»O`À „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# q=~°}Å∞ JHõ¯~°ÖË^Œ<Õ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. q=~°}–HÍÅƒÅ=Ú J<Õk +¨_»fi~°æ |Å=Ú#O^Œ∞ K≥Ñ¨Ê|_ç# XHõ
130= Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ÅQÍflkèÑü *Ï`«HõO "≥Ú`«ÎO g∞^Œ |Å=O`«∞_≥· |Å™ê^èŒ<å q^è•#=Ú. nxx QÆ∞iOz <Õ#∞ „"åã≤# Graha and Bhava
LO_®e. U^≥<· å Hˆ O„^Œ=Ú#O^Œ∞O_ç QÆ∞~°∞x`À HõÅã≤ LO_»QÍ kfifÜ«∂kèÑu¨ Balas J<ÕÑÙ¨ ã¨HÎ =õ ÚÖ’ qâı+O¨ QÍ K«iÛOK«_O» [iyOk. J~Ú`Õ nx QÆ∞iOz
"≥·âı+≤HÍOâ◊Ö’ LO_®e. ã¨∂÷ÅOQÍ K≥áêÊÅO>Ë qq^èŒ HÍÅ=ÚÅÖ’ JO>Ë k"å/~å„u ukä,"å~°,Ñ¨Hõ∆,
WHõ 131= Ü≥∂QÆ=Ú#∞ Ñïje¿ãÎ ÅQÍflkèÑü U^ÀHõ #"åOâ◊Ö’ =∂ã¨ JÜ«∞#, ãÖ=`«û~°=ÚÅÖ’ PÜ«∂„QÆÇ¨Ï=Ú á⁄O^Õ |Å=Ú.K«O„^Œ ‰õΩ[
LO\Ï_»∞. P #"åOâß<å^è∞Œ _»∞ ~åjK«„Hõ=ÚÖ’ U^ÀHõ ™ê÷#=ÚÖ’ LO\Ï_»∞.P â◊#∞Å∞ ~å„u HÍÅ=ÚÖO^Œ∞ |Å=Ú HõeyLO>Ë, ~°q QÆ∞~°∞ â◊√„‰õΩÅ∞ Ñ¨QÆ\ ˜
~åj<å^èŒ∞_»∞ kfifÜ«∂kèÑüH˜ ˆHO„^ŒHÀ}=ÚÅÖ’ ZHõ¯_≥·<å LO_®e. Ü«∞O^Œ∞ |Å=Ú HõeyLO>Ë |∞^è∞Œ _»∞ k"å~å„`«∞ÅO^Œ∞ |Å=Ú Hõey LO\Ï~°∞.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ ÅQÆfl=Ú Hõ#º nx JkèÑü =∞Hõ~° #"åOâ◊Ö’ L<åfl_»#∞‰õΩO>Ë áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ Hõ$+¨‚ Ñ¨Hõ∆OÖ’ â◊√Éèí „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ â◊√Hõ¡Ñ¨Hõ∆OÖ’ |Å=Ú Hõey
nxH˜ JkèÑu¨ J~Ú# â◊x "Õ∞+¨=ÚÖ’ L<åfl_∞» . "Õ∞ëêkèÑu¨ ‰õΩA_»∞, kfifÜ«∂ LO\Ï~Ú. D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz# "å~°∞ =∞^èºŒ =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ kfifÜ«∂kèÑu¨
kèÑü â◊√„‰õΩxH˜ ˆHO„^Œ=Ú Ö’ LO_»=Åã≤ LO@∞Ok. HÍÅƒÅO Hõey ˆHO„^ŒHÀ}=ÚÅÖ’ Z‰õ¯_»∞<åfl ÅQÆfl,ÖÏÉèÏkèÑ¨`«∞Å`À HõÅã≤
*Ï`« H õ = Ú72. [##`Õ k 08–3–1912 ~å„u QÆ O .07–23. LO_®e.
(ZÖò.Z"£∞.\˜) 130 L0I, 770`«∂35I. *’ºuâß≈¢ã¨Î=Ú J#∞ãïOz ãÖÑ¨^ŒÅ∞ J<Õ ^•xH˜ ^èŒ#=Ú, Jxfl
ÃÑ· *Ï`«Hõ=Ú(72Ö’)Ö’ ÅQÍflkèÑü â◊xH˜ "Õ∞+¨#"åOâ◊ ã≤÷u U~°Ê_çOk. q+¨Ü«∂Å ã¨=∞$kú Hõey LO_»_»O. nxH˜ „Ñ¨^è•#OQÍ ÅQÆfl, 2,5,9,11
"Õ∞ëêkèÑüÜ≥ÿ∞# ‰õΩA_»∞ ã≤OÇ¨Ï~åtÖ’ LO_»_»O [iyOk. ã≤OÇ¨kèÑü ™ê÷<åkèÑ¨`«∞Å∞ =∞^èŒº HõÅ~ÚÅ`À J<ÕHõ ^èŒ#Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ U~°Ê_Õ J=HÍâ◊=Ú
~°q kfifÜ«∂kèÑü QÆ∞~°∞x #∞O_ç HÀ}=ÚÖ’ LO_»_»O [iyOk. g~°∞ LOk.
134. JO`«º =Ü«∞ã≤ ^èŒ# Ü≥∂QÆ=Ú |∞^èŒ
â◊√„Hõ ~°q â◊x ÅQÆfl ~åÇ¨ï
‰õΩ[ ~åÇ¨ï â◊√„Hõ
x~°fiK«#O–ÅQÆfl kfifÜ«∂kèÑ¨`«∞Å∞ =∞~˘Hõ â◊√Éèí „QÆÇ¨Ï=Ú`À HõÅã≤ â◊x K«O„^Œ
ÅQÆfl=Ú #O^Õ L#flÑ¨Ù_»∞ D Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. ~åt |∞^èŒ
JOâ◊ ‰õΩ[~°q
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞– D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ =∞^èŒº=Ü«∞ã¨∞û QÆ∞~°∞
^•\˜# `«~°∞"å`« J<ÕHõ q^èŒ=ÚÅ∞QÍ ^èŒ#ÖÏÉèí=ÚÅ∞ Hõey LO\Ï~°∞. ÅQÆfl
ˆH`«∞ K«O„^Œ QÆ∞~°∞ ˆH`«∞
q=~°}–H˘O^Œ~°∞ KåÖÏ HÍÅO J<ÕHõ HõëêìÅ∞ Ñ¨_ç# `«~°∞"å`«,
=∞^èŒº=Ü«∞ã¨∞û ^•\˜# `«~°∞"å`« J#∞HÀx q^èŒOQÍ ^èŒ#ÖÏÉèí=ÚÅ∞ Hõey [##HÍÅ K«O„^Œ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö ãÖ.1–5–16 ~À.
LO\Ï~°∞. W@∞=O\˜q `«~°K«∞QÍ =∞#=Ú K«∂ã¨∞Î<Õ LO\Ï=Ú. D
Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ÅQÆfl kfifÜ«∂kèÑ`¨ ∞« Å∞ =∞~˘Hõ â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =Ú`À HõÅã≤ ÅQÆfl=Ú 136 137. ÉèÏ`«$=¸Å ^èŒ#„áêÑ≤Î Ü≥∂QÆ=Ú
#O^Õ LO_»=Åã≤ LO@∞Ok. x~°fiK«#O–ÅQÆfl kfifÜ«∂kèÑ¨`«∞Å∞ HõÅã≤ LO_»QÍ `«$fÜ«∂kèÑü
â◊√Éèí∞ÅKÕ K«∂_»|_ç##∞ (136),
135. ÉÏÅº ^èŒ# Ü≥∂QÆ=Ú
x~°fiK#« O–kfifÜ«∞ ^è<Œ åkèÑ`¨ ∞« Å∞ HõÅã≤ U^≥<· å Hˆ O„^Œ=Ú#O^Œ∞O_ç,
ÅQÍflkèÑü L#fl #"åOâßkèÑüKÕ gH˜∆OK«|_ç# Jk ÉÏÅº ^èŒ# Ü≥∂QÆ
=∞QÆ∞#∞.
`«$fÜ«∂kèÑü ^èŒ#™ê÷#=Ú#O^Œ∞ QÆ∞~°∞x`À ‰õÄ_ç ÅQÍflkèÑü`À
HõÅã≤##∞ ÖË^• K«∂_»|_ç##∞, ÅQÍflkèÑü "≥·âı+≤HÍOâ◊Ö’ L#fl Jk
ÉèÏ`«$=¸Å ^èŒ# „áêÑ≤Î Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.(137).
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# "å~°∞ ™È^Œ~°∞Å∞
Ñ¶e¨ `«=Ú–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# *Ï`«‰Ωõ Å∞ ÉÏÅº=Ú#O^Œ∞ =∞iÜ«Ú |O^èŒ∞=ÙÅ∞ =¸ÅHõOQÍ ^èŒ#ÖÏÉèí=Ú á⁄O^Œ∞`å~°∞.
qâı+¨"≥∞ÿ# ãÖÑ¨^ŒÅ∞ Hõey LO^Œ∞~°∞. q=~°}–*’ºuâß≈¢ã¨Î=Ú J#∞ãïOz P^•Ü«∞=Ú#∞ x~°‚~ÚOK«_»O
Hõ+¨ì=∞x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. ÃÑ· Ô~O_»∞ Ü≥∂QÆ=ÚÅÖ’#∞ ™È^Œ~°∞Å ^•fi~å
q=~°}–D Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»_®xH˜ =¸_»∞ ~°Hõ=ÚÅ HõÅ~ÚHõÅ∞ ^è<Œ åxfl á⁄O^Õ q^è•#=Ú `≥Å∞™ÈÎOk. WO^Œ∞ kfifÜ«∞ `«$fÜ«∂kèÑ`¨ ∞« Å‰õΩ
ãÖÉèí qOKåe. Jq (1) kfifÜ«∞ ^Œâ=◊ ∂kèÑ`¨ ∞« Å HõÅ~ÚHõ, (2) gi^Œ~ú ∞° JO>Ë ^èŒ# ™È^Œ~° ™ê÷#=Ú= =∞^èŒº ãÖ|O^èŒ=Ú LO_»_»O ÑïjeOK«
U ˆHO„^Œ=Ú #O^≥·<å LO_»_»O, (3) ÅQÍflkèÑü L#fl #"åOâßkèÑüKÕ =K«∞Û#∞.
K«∂_»|_®e.
D Ü≥∂QÆ=Ú#∞ D „HÕk L^•Ç¨Ï~°}Ö’ ÑïjeOK«=K«∞Û#∞.
138. =∂`«$=¸Å^Œú# Ü≥∂QÆ=Ú
x~°fiK#« O–kfifÜ«∂kèÑu¨ K«`∞« ~åúkÑè u¨ `À HõÅã≤##∞ ÖË^• K«∂_»|_ç
*Ï`«H=õ Ú 73. [##`Õk. 25–4–1945 ™êÜ«∞O„`«O QÆO.04–07. ##∞ =∂`«$=¸Å^Œú#Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»∞`«∞Ok.
(S.Zãπ.\˜) 180L52I, 720`«∂35I. Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞– DÜ≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ =∂`«$ ã¨Ç¨ Ü«∞O`À
ÃÑ· *Ï`«H=õ Ú(73)Ö’ kfifÜ«∂^èÑŒ u¨ â◊√„‰õΩ_»∞,^Œâ=◊ ∂kèÑu¨ |∞^è∞Œ _»∞ ^èŒ<åxfl á⁄O^Õ"åÔ~· LO\Ï~°∞.
HõÅã≤ ÅQÍfl`∞« Î ã¨Ñ=Î¨ ∞™ê÷#=ÚÖ’ Hˆ O„^Œ=ÚÖ’ LO_»_O» , giÃÑ· ÅQÍflkÑè u¨ q=~°}–D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ K«`«∞~åúkèÑü ã≤÷u QÆ`«∞Å#∞ |\˜ì P^•Ü«∞
|∞^èŒ∞_»∞#fl #"åOâßkèÑü â◊x q∞^èŒ∞#=Ú#O^Œ∞O_ç gix K«∂_»_»O =∂~°æ=ÚÅ∞ LO\Ï~Ú. XHõ"Õà◊ K«`«∞~åúkèÑü ‰õΩA_≥·# =º=™êÜ«∞=Ú
QÆ=∞xOK«=K«∞Û#∞. =Å¡ ^èŒ# Ü≥∂QÆ=Ú LO@∞Ok.
139. Ñ¨Ù„`« =¸Å^Œú# Ü≥∂QÆ=Ú 140. â◊„`«∞ =¸Å^Œú# Ü≥∂QÆ=Ú
x~°fiK«#O–kfifÜ«∂kèÑü |ÅÜ«Ú`«∞_≥· ÑÖK«=∂kèÑü ÖË^• QÆ∞~°∞x`À x~°fiK#« O–|ÅÜ«Ú`«∞_≥#· ^è<Œ åkèÑu¨ +¨ëêªkÑè u¨ `À ÖË^• ‰õΩAx`À HõÅã≤
HõÅã≤=ÙO_»QÍ, ÅQÍflkèÑü "≥·âı+≤HÍOâ◊Ö’ L#flÑ¨Ù_»∞ Jk Ñ¨Ù„`« =¸Å^Œú# LO_»QÍ,ÅQÍflkÑè u¨ "≥â· +ı H≤ ÍOâ◊Ö’L#fl Jk â◊„`«∞=¸Å^Œ#ú Ü≥∂QÆ=∞=Ù `«∞Ok.
Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok. Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ â◊„`«∞=ÙÅ =¸ÅHõOQÍ
Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ ãÖ`å#=Ú HÍ~°}OQÍ ^èŒ#=O`«∞ÅQÆ∞^Œ∞~°∞.
^Œú#=O`«∞ÅQÆ∞^Œ∞~°∞. q=~°}–WO`« =~°‰Ωõ ÑïjeOz# Ü≥∂QÆ=ÚÅxfl\ Ö˜ ’#∞, ^è<Œ åkèÑu¨ QÍ
q=~°}–=∞#=Ú ™ê^èŒ~°}OQÍ ãÖ`å#=Ú Hõey# `«~°∞"å`« ÖË^• kfifÜ«∂kèÑü |ÖÏ|Å=Ú ã≤÷u, ÅQÍflkèÑü "≥·âı+≤HÍOâ◊=ÚÖ’ LO_»_»O
"å~°∞ ÃÑ^≥#ÂÌ H˘kÌ gi PiúHõ ã≤u÷ Ö’ =∂~°∞Ê HõÅQÆ_O» K«∂ã¨∞OÎ \Ï=Ú. H˘O^Œi „Ñ¨^è•# "≥∞ÿ# ¿ÇÏ`«∞=ÙÅ∞QÍ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. DÜ≥∂QÆ=ÚÖ’ kfifÜ«∂kèÑü
q+¨Ü«∞OÖ’ ãÖ`å# ã¨Ç¨ÏHÍ~°O`À ÖË^• PiúHõ ã¨Ç¨Ü«∞O`À L#fl`« ã≤÷uH˜ +¨ëêªkèÑü ÖË^• ‰õΩAx`À HõÅã≤##∞ ÖË^• K«∂_»|_ç##∞ DÜ≥∂QÆ=Ú
KÕ~°∞HÀ=_»O K«∂ã¨∞ÎO\Ï=Ú. D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ „Ñ¨^è•#=ÚQÍ ÑïjeOK«=Åã≤ U~°Ê_»∞`«∞Ok.
#k *Ï`«‰Ωõ Å‰õΩ ãÖ`å#=Ú=Å¡ ^è#úŒ Ü≥∂QÆ=Ú L#fl^• ÖË^• J<Õ q+¨Ü∞« =Ú, 141. Hõà◊„`« =¸Å^Œú# Ü≥∂QÆ=Ú
nxH˜ „Ñ¨^•è #OQÍ HÍ=Åã≤Ok ÅQÍflkÑè u¨ "≥â· +ı H≤ ÍOâ◊Ö’ LO_»_O» , kfifÜ«∂kè x~°fiK«#O–|ÅÜ«Ú`«∞_≥·# ^èŒ<åkèÑü ã¨Ñ¨Î=∂kèÑü`À ÖË^• â◊√„‰õΩx`À
Ñü |Å=Ú Hõey LO_»_»O QÆ=∞xOK«^Œy# q+¨Ü«∞=Ú.
*Ï`«H=õ Ú 74. [##`Õk. 01–6–1895 ã¨∂~Àº^ŒÜ∂« k Ñ¶∞¨ . 45–12.
13 L0I, 770`«∂35I.
0
~°q |∞^èŒ
QÆ∞~°∞ QÆ∞~°∞ ~åÇ¨ï ~°q
HõÅã≤ LO_»QÍ, ÅQÍflkèÑü |ÅÜ«Ú`«∞_≥·# Jk Hõà◊„`« =¸Å^Œú#Ü≥∂QÆ=∞=Ù
`«∞Ok.
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ Hõà◊„`« =¸ÅHõOQÍ
^èŒ# ÖÏÉèí=Ú Hõey LO\Ï~°∞.
ÅQÆfl ‰õΩ[ K«O„^Œ ‰õΩ[ q=~°}–kfifÜ«∂kèÑu¨ , Ü«∞^ä• „Ñ¨HÍ~°=Ú |ÅÜ«Ú`«∞_≥· LO_®e. JO`Õ
~åÇ¨ï â◊√„Hõ â◊√„Hõ HÍHõ ã¨Ñ¨Î=∂kèÑü ÖË^• â◊√„‰õΩ_»∞ giÖ’ Z=~À XHõi`À HõÅã≤LO_»QÍ,
~åt JOâ◊ ÅQÍflkÑè u¨ |Å=ÚHõey L#flÑÙ¨ _»∞ Jk Hõà„◊ `«=¸ÅHõOQÍ( ÉèÏ~°º =¸ÅHõOQÍ)
ˆH`«∞ â◊x
^èŒ# ÖÏÉèí=Ú HõeyLO\Ï~°∞. Jk J`«Î"åi#∞O_ç =KÕÛ^èŒ#=Ú HÍ=K«∞Û#∞
ÅQÆfl
â◊x K«O„^Œ |∞^è ˆH`«∞ ÖË^• q"åÇ¨Ï#O`«~°=Ú ÉèÏ~°ºã¨Ç¨ÏHÍ~°=Ú`À LO>Ë ^èŒ#ÖÏÉèí=Ú HÍ=K«∞Û#∞.
Œ
[##HÍÅ ~°q =∞Ç¨^Œâß âı+Ö ãÖ.1–6–13 ~À. 142. P=∞~°}ÏO`«^Œú# Ü≥∂QÆ=Ú
ÃÑ· *Ï`«Hõ=Ú(74)Ö’ kfifÜ«∂kèÑü QÆ∞~°∞_»∞ ÑÖK«=∂kèÑü`À HõÅã≤ x~°fiK«#O–kfifÜ«∞™ê÷#=Ú#O^Œ∞ J<ÕHõ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ LO_»QÍ "å~°∞
LO_»_»O [iyOk. ÅQÍflkèÑü "≥·âı+≤HÍOâ◊Ö’ ÖËHõáÈ~Ú<å |ÅÜ«Ú`«∞_≥· ^è<Œ å^Œ∞Å∞ HõeyOKÕ „QÆÇÏ¨ =ÚÖˇ· L#flÑÙ¨ _»∞ P ™ê÷#=Ú LK«Û ÖË^• ã¨fiHˆ „∆ `«=ÚÖˇ#·
LO_»_»O QÆ=∞xOK«=K«∞Û#∞. giH˜ Ñ¨Ù\˜ì# <å\˜#∞O_ç 50=ãÖ=`«û~°=Ú Jk P=∞~°}ÏO`«^Œú#Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
=KÕÛ=~°‰õΩ U=∂„`«=Ú Ü≥∂yOK«ÖË^Œ∞. giH˜ 51=ãÖ=`«û~°=Ú =zÛ# Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# "å~°∞ P[<å‡O`«=Ú J#QÍ
`«~°∞"å`« H˘_»∞‰õΩ`À HõÅã≤ z#fl"åºáê~°O „áê~°OaèOK«_»O, Jk „Hõ"Õ∞}Ï Ñ¨Ù\˜ì#<å\˜#∞O_ç =∞~°}ÕKÕO`« =~°‰õΩ ãÖÑ¨^ŒÅ∞ Hõey LO\Ï~°∞.
ÃÑiy qâı+ÖQÍ Ü≥∂yOK«_»O [iyOk. ˆH=ÅO DÜ≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»_»O`À q=~°}–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ kfifÜ«∞=ÚÖ’ J<ÕHõ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ LO_®e.
`«O„_çH˜ ãÖ`å# ã¨Ç¨Ü«∞O LO@∞O^Œx K≥Ñ¨ÊÖË=Ú. XH˘Hõ¯™êi ãÖ`å#=Ú g~°∞ ãÖÑ¨^ŒÅ#∞ HõeyOKÕ"åÔ~· LO_®e. L^•. kfifÜ«∂kèÑü QÆ∞~°∞_»∞
Ñ¨Ù\˜ì# `«~°∞"å`« Ü≥∂yOK«=K«∞Û#∞. W@∞=O@Ñ¨C_»∞ P ãÖ`å#=Ú HõxÑ≤O |Å=ÚHõey LO_»_»O. D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz# "å~°∞ P [<å‡O`«=Ú
K«x J^Œ$+¨ì=Ú#‰õΩ HÍ~°‰õΩ_»∞ J=Ù`å_»x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. ãÖÑ¨^ÅŒ ∞ HõeyLO\Ï~°∞. XHõ"àÕ ◊ U „QÆÇÏ¨ HÍ~°}OQÍ ãÖÑ¨^ÅŒ ∞ ‰õÅ∞QÆ∞`åÜ≥∂
P „QÆÇÏ¨ HÍ~°H`õ fi« =ÚÅ#∞ J#∞ãïOz "åi "åi ^ŒâÅ◊ Ö’ qâı+O¨ QÍ Ü≥∂yOK« [#‡ÅQÆfl,#"åOâ◊ ÅQÍflkÑè `¨ ∞« Å∞ 6,8,12ÅO^Œ∞ ‰õÄ_ç kfifÜ«∞, ã¨Ñ=Î¨ ∂kè
_»O ãÖÉèí qã¨∞ÎO^Œx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. Ñ¨`«∞Å`À HõÅã≤##∞ ÖË^• "åiKÕ K«∂_»|_ç##∞(153)
143. PÜ«∂O`«^Œú#ÖÏÉèí Ü≥∂QÆ=Ú W=xfl ^Œi„^ŒÜ≥∂QÆ=ÚÅx K≥Ñ¨Ê|_çOk.
Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–ÃÑ· Ü≥∂QÆ=ÚÅÖ’x U Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz<å ^•i„^Œº=Ú,
x~°fiK«#O–ÅQÆfl kfifÜ«∂kèÑ¨`«∞Å∞ Ñï=~°Î# K≥Ok# D Ü≥∂QÆ=Ú PiúHõ W|ƒO^Œ∞Å∞, Hõ+¨ì=ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# Ñ¶ë`«=ÚÅ∞ U~°Ê_»`å~Ú.
U~°Ê_»∞#∞. q=~°}–^Œi„^Œ=Ú JO>Ë<Õ =∂~°HõO`À ã¨=∂#"≥∞ÿ#^Œx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# "å~°∞ Z‰õΩ¯= Hõ+¨ìO ÖË‰õΩO D Ô~O_çO\˜Ö’#∞ XHõq^èŒOQÍ =∞~°}"Õ∞ "Õ∞Åx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. JHõ¯_»`À
_®<Õ qâı+ÖQÍ ãÖáê^Œ# Hõey LO\Ï~°∞. „áêÑÖzHõOQÍ U~°Ê_ÕHõëêìÅ∞ áÈ`å~Ú. XHõ"Õà◊ =∞~°}Ï#O`«~°O UO [~°∞QÆ∞
q=~°}–H˘O^Œ~°∞ ZO`« Hõ+¨ìÑ¨_ç<å, ZO`« <åºÜ«∞OQÍ L<åfl ™ê^èŒ~°} `«∞O^Œ<Õk Z=fiiH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞. H˘O^Œ~°∞ D„áêÑÖzHõ Wu ÉèÏ^ŒÅ∞HõO>Ë
rq`«O QÆ_»Ñ¨_»"Õ∞ Hõ+¨ìO J=Ù`«∞Ok. =∞iH˘O^ŒiH˜ U =∂„`«=Ú Hõ+¨ìÑ¨_» =∞~°}"Õ∞"Õ∞Åx JO@∞O\Ï~°∞. nxH˜ Wk J<ÕH˘Å`« ÖË‰Ωõ O_® „Ñü q+¨Ü∞« O
‰õΩO_®<Õ ãÖáê^Œ#, ãÖÑ¨^ŒÅ∞ Hõey LO\Ï~°∞. nxx =∞#O J^Œ$+¨ì=Ú Ö’#∞ J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å J==∂<åÅ∞, pè`å¯~åÅ`À J`«ºO`« ^Œ∞~°∞ƒ~°"≥∞ÿ# ã≤÷u
JO\Ï=Ú. U^≥·<å W=xfl Ñ¨Ó~°fi[<åi˚`« Hõ~°‡ÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç LO\ÏÜ«∞<Õk U~°Ê_»∞`«∞Ok. "Õ^•O`«∞Å∞ ZÖÏ x~°fiK#« O K≥ÑÊ≤ <å ^•i„^Œº=Ú Éèií OK«~åx^Œx
xifi"å^•Oâ◊=Ú. DÜ≥∂QÆ=ÚÖ’ ÅQÆflkfifÜ«∂kèÑ¨`«∞Å∞ Ñï=~°Î# D K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
PÜ«∂O`«^Œú#ÖÏÉèí Ü≥∂QÆ=Ú#‰õΩ HÍ~°}=Ú J=Ù`ÀOk.
144 153. ^Œi„^Œ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞
x~°fiK«#O–ÅQÆfl =ºÜ«∂kèÑ¨`«∞Å∞ Ñï=~°Î#Ö’ LO_ç ã¨Ñ¨Î=∂kèÑüKÕ
ÃÑ#· `≥eÜ«∞KÕã#≤ Ü≥∂QÆ=ÚÅxfl\Ö˜ ’#∞ ÅQÆfl ÑÖK«=∂kèÑ`¨ ∞« Å∞ =∂~°HÍ
kèÑ¨`«∞Å`À HõÅ= ‰õÄ_»^Œx `≥Å∞™ÈÎOk. WHõ¯_» =∂~°HÍkèÑ¨`«∞Å∞QÍ 2,7
™ê÷<åkèÑ¨`«∞Å∞ qâı+¨"≥∞ÿ# „Ñü‰õÄÅ „Ñ¨ÉèÏ"åxfl HõeyOK«_»O QÆ=∞xOK«
=K«∞Û#∞. H˘O^Œ~∞° PKå~°∞ºÅ∞ =∂~°H™õ ê÷<åkèÑ`¨ ∞« Å∞QÍ 6,8,12 JkèÑ`¨ ∞« Å#∞
K«∂_»|_ç##∞(144),
ÅQÆfl +¨ëêªkÑè `¨ ∞« Å∞ Ñï=~°#Î Ö’ LO_ç K«O„^Œ∞_»∞ 2 ÖË^• 7 JkèÑ`¨ ∞« ÅKÕ KÕ~°Û_»O [iyOk.
K«∂_»|_ç##∞ (145), 154 155. Ü«ÚH˜Î ã¨=∂#q`«Î"åy‡ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞
ˆH`«∞ K«O„^Œ∞Å∞ ÅQÆfl=Ú#O^Œ∞#fl#∞ (146), x~°fiK«#O–kfifÜ«∂kèÑu¨ U^≥<· å â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =Ú`À HõÅã≤ Hˆ O„^Œ,HÀ}=Ú
ÅQÍflkÑè u¨ J+¨=ì ∞=ÚÖ’ kfifÜ«∞ ã¨Ñ=Î¨ ∂kèÑ`¨ ∞« ÅÖ’ Z=fii`À HõÅã≤##∞ ÅÖ’ L#fl#∞ ÖË^• LK«ÛÖ’ L#fl#∞ ÖË^• QÆ∞~°∞x`À HõÅã≤##∞(154),
ÖË^• K«∂_»|_ç##∞(147), "åH±™ê÷<åkèÑü U^≥·<å ˆHO„^Œ=∞O^Œ∞ Ñ¨~°"≥∂K«Û ™ê÷#=ÚÖ’ LO_ç
ÅQÍflkÑè u¨ 6,8,12ÅÖ’ ZO^≥<· å U^≥<· å áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =Ú`À HõÅã≤ LO_»QÍ Ñ¨~°fi`åOâ◊Ö’ LO_»QÍ, QÆ∞~°∞,â◊√„‰õΩÅ∞ ã≤OÇ¨ã¨<åOâ◊Ö’ L#fl#∞(155) D
kfifÜ«∞ ã¨Ñ¨Î=∂kèÑ¨`«∞ÅÖ’ Z=fii`À ‰õÄ_ç##∞(148), Ü≥∂QÆ"Õ∞~°Ê_»∞#∞.
ÅQÍflkèÑü 6,8,12 JkèÑ¨`«∞ÅÖ’ ‰õÄ_ç LO_»QÍ "å~°∞ <≥·ãïæHõ Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞–D Ü«ÚHõÎ ã¨=∞#q`«"Î åy‡ Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞
áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÖˇ·##∞(149), J#~°æà◊OQÍ <Õ~°∞ÊQÍ „Ñ¨ãÖyOKÕ <Õ~°∞Ê Hõey LO\Ï~°∞.
ÑÖK«=∂kèÑü 6,8,12 JkèÑ¨`«∞ÅÖ’ Z=fii`À<≥·<å HõÅã≤ LO_»QÍ q=~°}–"åHÍÛ`«∞~°º=Ú J<Õk JO`« ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞=Ú HÍ^Œ∞.
â◊√Éèí „QÆÇ¨Ï=ÚÅ ã≤÷u gHõ∆}Å∞ ÖË‰õΩ#fl#∞(150), "åHÍÛ `«∞~°º=Ú L#fl"å~°∞ q∞ye#"åi HõO>Ë Z‰õΩ¯=ÙQÍ q[Ü«∞O ™êkèOKÕ
ÑÖK«=∂kèÑü 6 ÖË^•10 #O^Œ∞O_ç 2,6,7,8,12 JkèÑ¨`«∞Å`À ‰õÄ_ç J=HÍâ◊=Ú L#fl^<Œ Õ q+¨Ü∞« =Ú JO^ŒiH˜ `≥eã≤#^Õ. =ÚYº=ÚQÍ JkèHÍ~°=Ú
##∞ ÖË^• HõÅã≤##∞(151), HÀ~°∞‰õΩ<Õ "åiH˜ *Ï`«H=õ ÚÅÖ’ ÑïjeOK«=Åã≤#k, kfifÜ«∂kèÑu¨ |Å=Ú
<≥ã· i¨ Hæ áõ êÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ‰õΩ ÉèÏQÆº~å*ÏºkèÑ`¨ º« =ÚÅ∞ ÖË‰Ωõ O_® ÅQÆfl=Ú#O^Œ∞ =∞iÜ«Ú kfifÜ«∂kèÑü`À HõÅã≤# ÖË^• K«∂ã≤# „QÆÇ¨Ï=ÚÅ ã≤÷`«∞ÅÃÑ· P^è•~°
=∂~°Hõ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ`À ‰õÄ_ç##∞ ÖË^• HõÅã≤##∞ (152), Ñ¨_ç LO@∞Ok. JO`ÕHÍHõ |∞^èŒ∞_»∞ Z@∞=O\˜ áêÑ¨`«fiO á⁄O^Œ#Ñ¨C_»∞
K«=∞`å¯~°OQÍ =∂\Ï¡_Õ <Õ~°∞Ê LO@∞O^Œx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. WHõ J#~°æà◊OQÍ 157. Jã¨`«º"ån Ü≥∂QÆ=Ú
=∂\Ï¡_Õ <Õ~°∞Ê‰õΩ kfifÜ«∂kèÑü QÆ∞~°∞x`À HõÅã≤ ˆHO„^Œ HÀ}=ÚÅÖ’ ÖË^• x~°fiK«#O–kfifÜ«∂kèÑü â◊x ÖË^• ‰õΩ[~åâ◊√ÅO^Œ∞O_»QÍ, ˆHO„^Œ
LK«ÛÜ«∞O^Œ∞ ÖË^• Ñ¨~°fi`« ã≤OÇ¨ã¨<åOâ◊ÅO^Œ∞ LO_»=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. giÃÑ·
â◊√ÉèÏâ◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=ÚÅ HõÅ~ÚHõÅ „Ñ¨ÉèÏ==ÚKÕ =∂@Ö’ ã¨Ê+¨ì`« QÍOcè~°º=Ú, HÀ}=ÚÅÖ’ áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ L#flÑ¨Ù_»∞ D Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»∞`«∞Ok.
ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú, =∂@á⁄OkHõ, qã¨∞~°∞ "≥Ú.Öˇ·#q ÑïjeOK«=K«∞Û#∞. Ñ¶ë`«=ÚÅ∞– D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ ã¨^• J|^Œú=ÚÖË
156. Ñ¨sÇ¨ã¨Hõ Ü≥∂QÆ=Ú =∂\Ï¡_»∞`å~°∞.
x~°fiK«#O–~°q L#fl #"åOâßkèÑü kfifÜ«∞OÖ’ "≥·âı+≤HÍOâ◊Ö’ LO_ç q=~°}–DÜ≥∂QÆ=Ú#∞ J#∞ãïOz, kfifÜ«∂kèÑü "Õ∞+¨,=$tÛHõ,
#Ñ¨Ù_»∞ U~°Ê_ç#Ü≥∂QÆ=Ú Ñ¨sÇ¨ã¨Hõ Ü≥∂QÆ=∞=Ù`«∞Ok. =∞Hõ~,° ‰õΩOÉè~í åâ◊√ÅÖ’ LO_»QÍ,ˆHO„^Œ HÀ}=ÚÅÖ’ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ LO_®e.
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz# "å~°∞ P‰õ@∞ì‰õΩ<Õ q^èŒOQÍ D Ü≥∂QÆ=Ú<Õ H˘O^Œ~°∞ kfifÜ«∂kèÑü L#fl #"åOâßkèÑü ‰õΩ[,â◊#∞ÅÖ’
ã¨~°^•QÍ =∂\Ï¡_Õ"å~°QÆ∞^Œ∞~°∞. XHõÔ~· "åi™ê÷#=ÚÅO^Œ∞ L#flÑ¨Ù_»∞ U~°Ê_»∞`«∞O^Œx q=iOKå~°∞.
q=~°}–™ê^è~Œ }° OQÍ H˘O^Œ~∞° Jxfl q+¨Ü∂« Å#∞ `ÕeHõQÍ fã¨∞‰õΩO@∂ 158. [_» Ü≥∂QÆ=Ú
LÖÏ¡ãO¨ QÍ L`åûÇ¨ÏOQÍLO>Ë H˘O^Œ~∞° z#flz#fl q+¨Ü∂« Å#∞ Ãã`· O« f„=OQÍ x~°fiK#« O–kfifÜ«∂kèÑu¨ ^Œâ=◊ ∞™ê÷#=Ú#O^Œ∞ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À ‰õÄ_ç
fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. ~°q #"åOâ◊Ö’ U^ÀHõ ™ê÷#=ÚÖ’ LO\Ï_»∞. P ™ê÷<åkèÑü
kfifÜ«∞OÖ’ LO@∂ "≥·âı+≤HÍOâ◊Ö’ LO_»=Åã≤ =ã¨∞ÎOk.
U^≥<· å „QÆÇÏ¨ =Ú ã¨fi~åt,™êfiOâ◊, ã¨fi„^ÕHÍ¯} "≥Ú. "å\˜#xfl\x˜ ã¨fi=~°∞Åæ ∞
JO\Ï~°∞. g@#xfl\x˜ ëÈ_»â=◊ ~°∞Åæ ∞ JO\Ï~°∞. JO>Ë „Ñü „QÆÇÏ¨ =Ú Ñ¨^ÇŒ ¨ ~°∞
L#fl#∞ ÖË^• kfifÜ«∞=∞O^Œ∞ ~°q, =∂Ok „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞#fl#∞ Jk [_»Ü≥∂QÆ
=∞=Ù`«∞Ok.
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ ã¨ÉèíÅÖ’ =∂\Ï¡_»ÖËx
"åÔ~· LO\Ï~°∞.
~°H=õ ÚÖˇ#· qÉèÏQÆ=ÚÅÖ’ ã¨fi=~°∞Åæ Ö’ LO_»_O» [~°∞QÆ∞`«∞Ok. Ñ¨Ó~åfiKå~°∞ºÅ
L^ÕÌâ◊OÖ’ U „QÆÇ¨Ï"≥∞ÿ# XHõ\ ˜ HõO>Ë Z‰õΩ¯= ã¨fi=~°∞æÅÖ’ LO_»_»O =∞Ozk. q=~°}–H˘O^Œ~∞° qâı+¨ *Ï˝#=Ú, q^Œfi`∞« Î Hõey L#fl#∞,ã¨ÉÅíè Ö’ ^•xx
D q^èOŒ QÍ ëÈ_»â◊ =~°∞Åæ Ö’ ã¨fi,q∞„`«,LK«Û ~åâ◊√ÅÖ’ L#flÑÙ¨ _»∞ Jq ã¨fi=~°∞æ q=iOK«_»OÖ’ Ñ≤iH˜"å~°∞QÍ LO\Ï~°∞. J#QÍ ã¨ÉèÏÑ≤iH˜"åÔ~· LO\Ï~°∞.
Åx K≥Ñ¨Ê|_ç, "å\˜x „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# ™êOˆHuHõ <å=∞O`À (JOâ◊`À) K≥Ñ¨Ê_»O gi *Ï`«Hõ=ÚÅÖ’ kfifÜ«∂kèÑüáê_≥· LO_Õ J=HÍâ◊=Ú LO@∞Ok. ÃÑ·#
[~°∞QÆ∞ `«∞Ok. "å\˜x ÑïjeOK«O_ç. `≥eÜ«∞ KÕã≤#Ü≥∂QÆ=ÚÅÖ’ kfifÜ«∂kèÑü â◊√Éèí#"åOâ◊ÅÖ’ L#flÑ¨Ù_»∞ D
Ô~O_»∞ ã¨fi=~°∞æÅ∞ á⁄Ok#Ñ¨Ù_»∞ áêi*Ï`åOâ◊ Ü≥∂QÆ „Ñ¨ÉèÏ==Ú qâı+ÖQÍ `«QÆ∞æ`«∞Ok.
=¸_»∞ —— —— L`«Î=∂Oâ◊ 159. ÉèÏã¨¯~° Ü≥∂QÆ=Ú
<åÅ∞QÆ∞ —— —— QÀÑ¨Ù~åOâ◊
S^Œ∞ —— —— ã≤OÇ¨ã¨<åOâ◊ x~°fiK#« O–~°q #∞O_ç kfifÜ«∞=∞O^Œ∞ |∞^è∞Œ _»∞, |∞^è∞Œ x #∞O_ç 11#O^Œ∞
P~°∞ —— —— Ñ¨~°fi`åOâ◊ K«O„^Œ∞_»∞, K«O„^Œ∞x #∞O_ç 5 ÖË^• 9 #O^Œ∞ QÆ∞~°∞_»∞ L#flÑ¨Ù_»∞ Jk ÉèÏã¨¯~°
U_»∞ —— —— ^Õ=Ö’HÍOâ◊ Ü≥∂QÆ=Ú J=Ù`«∞Ok.
Zxq∞k —— —— ‰õΩO‰õΩ=∂Oâ◊
`˘q∞‡k —— —— S~å=`åOâ◊ Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ ãÖÑ¨^ŒÅ∞,â∫~°ºO,
Ñ¨k —— —— "≥·+¨‚"åOâ◊ qq^èŒ âß¢ã=Î¨ ÚÅÖ’<Õ~∞° Ê, L#fl`"« ∞≥ #ÿ =Oâ◊=ÚÖ’ [##O, *’ºu+¨º ãÖw`«=Ú
Ñ¨^ŒH˘O_»∞ —— —— â‹·"åOâ◊ ÅÖ’ *Ï˝#=Ú, =∞Oz=ºH˜Î`«fi=Ú Hõey LO\Ï~°∞.
Ñ¨<≥flO_»∞ —— —— ÉèÏã¨fi^•Oâ◊
Ñ¨^Œ=¸_»∞ —— —— "≥·âı+≤HÍOâ◊ q=~°}–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ P „QÆÇ¨Ï=ÚÅ LO_»=Åã≤# ™ê÷#=ÚÅ#∞
"≥·âı+≤HÍOâ◊Ö’ „QÆÇ¨Ï=Ú L`«Î=∞ Ñ¶ë`åÅ#∞ ‰õÅ∞QÆKÕã¨∞ÎOk. WHõ¯_» ¿Ñ~À¯#HõáÈ=_»O QÆ=∞xOK«=K«∞Û#∞. PÜ«∂„QÆÇÏ¨ =ÚÅ‰õΩ Jq LK«Û,hK«,
q∞„`«,â◊„`«∞ ™ê÷#=ÚÖÏ J<Õ q+¨Ü«∞O WHõ¯_» J=ã¨~°O ÖË^Œ<Õ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. â◊√„Hõ ~°q
|∞^èâ◊Œ x
~°q #∞O_ç kfifÜ«∞OÖ’ |∞^èŒ∞_»∞LO_®e. |∞^èŒ∞x#∞O_ç 11 =™ê÷#=ÚÖ’ ~åÇ¨ï â◊√„Hõ
JO>Ë ~°q #∞O_ç 12= ™ê÷#=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞ LO_®e. nx<Õ =∞~À q^èŒOQÍ ~°q QÆ∞~°∞
‰õΩ[|∞^èŒ QÆ∞~°∞ ˆH`«∞
K≥áêÊÅO>Ë K«O„^Œ,~°q,|∞^è∞Œ Å∞ =~°∞ã¨QÍ =¸_»∞ ~åâ◊√ÅÖ’ LO_»QÍ QÆ∞~°∞_»∞ ÅQÆfl ~åt K«O„^Œ JOâ◊
HÀ}=ÚÅÖ’ L#flÑ¨Ù_»∞ D Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»∞`«∞Ok. â◊x ‰õΩ[ ~åÇ¨ï
*Ï`«H=õ Ú 75. [##`Õk.03–3–1894 =∞^•ºÇ¨ÏflO QÆO.3–16 (ZÖò.
Ü«∞"£∞. \˜) 120 L52I, 740`«∂54I. K«O„^Œ ˆH`«∞ ÅQÆfl
|∞^èŒ QÆ∞~°∞ ~°q [##HÍÅ |∞^èŒ =∞Ç¨^Œâß âı+Ö ãÖ.11–4–5 ~À.
~åÇ¨ï
~°q ÅQÆfl K«O„^Œ ˆH`«∞
D *Ï`«‰=õ Ú(76)Ö’ QÆ∞~°∞,â◊√„Hõ,K«O„^Œ∞Å∞ Ñ¨~ã° Ê¨ ~° HÀ}=ÚÅO^Œ∞O_»QÍ,
QÆ∞~°∞ K«O„^Œ∞x #∞O_ç ˆHO„^Œ=ÚÖ’ ~°q ã≤÷u U~°Ê_»_»O QÆ=∞xOK«=K«∞Û#∞.
~åt JOâ◊
K«O„^Œ ~åÇ¨ï
â◊√„Hõ
ÅQÆfl |∞^èŒ
‰õΩ[ â◊x ˆH`«∞ â◊x
‰õΩ[ â◊√„Hõ
[##HÍÅ ~°q =∞Ç¨^Œâß âı+Ö ãÖ.2–5–18 ~À.
160. =∞~°∞^£ Ü≥∂QÆ=Ú
x~°fiK«#O–â◊√„‰õΩx #∞O_ç 5,9ÅÖ’ QÆ∞~°∞_»∞, QÆ∞~°∞x #∞O_ç 5Ö’
K«O„^Œ∞_»∞ K«O„^•`«∞Î Hˆ O„^Œ=ÚÅO^Œ∞ ~°q L#flÑÙ¨ _»∞ Jk =∞~°∞^£ Ü≥∂QÆ=Ú
J=Ù`«∞Ok.
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞–D Ü≥∂QÆ=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz#"å~°∞ =∞Oz „Ñ¨ãÖw
‰õΩÅ∞, L#fl`"« ∞≥ #ÿ =∞#ã¨∞û, ãÖÑ¨^ÅŒ ∞, *Ï˝#=Ú, "åºáê~°=ÚÖ’ ã¨=∞~°`ú ,«
„Ñ¨Éèí∞ ã¨=∂#`« Hõey ÃÑ^ŒÌ á⁄@ì Hõey LO^Œ∞~°∞.
q=~°}–D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ QÆ∞~°∞,K«O„^Œ,â◊√„‰õΩÅ∞ Ñ¨~°ã¨Ê~° HÀ}=Ú
ÅO^Œ∞ ã≤÷u, K«O„^Œ∞xH˜ ˆHO„^Œ=ÚÅO^Œ∞ ~°q ã≤÷u U~°Ê_ç#Ñ¨Ù_»∞ D
Ü≥∂QÆ=Ú U~°Ê_»∞`«∞Ok. D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ Ñ¨~°ã¨Ê~° HÀ}=ÚÅÖ’ ã≤÷u
U~°Ê_»_O» `À J<ÕH~õ H° =õ ÚÅ∞QÍ U~°Ê_Õ J=HÍâ◊=Ú LO_»∞@KÕ g@#xfl\x˜
*Ï„QÆ`«ÎQÍ ÑïjeOK« =Åã≤ LO@∞Ok.
*Ï`«H=õ Ú 76. [##`Õk.29–2–1932 L^ŒÜ∞« O QÆO.5–30 (ZÖò.
Ü«∞"£∞. \˜) 130 L0I, 770`«∂35I.
=∂=^ŒÌ ÅaèOK«∞ „QÆO=∂=^Œ
^äŒ=ÚÅ∞..."≥∂Ç¨ÌÏ<£Åaè
Ñä¡ˆH+Ö
<£û,K«
HÀ@QÆ
∞ ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç
„QÆO^äŒ=–ÚÅ∞ 533 101.A.P.India 1
1. „=`«Hõ^äŒÅ∞ – Ñ¨Ó[Å∞ <åˆQO„^Œ ™êfiq∞ Ñ¨Ó[ 9
N q<åÜ«∞Hõ „=`«O "≥Å ~°∂.5 ã¨∞„|Ç¨Ï‡}º x`«ºÑ¨Ó[ 9
N q¿Ñ¶∞flâ◊fi~°Ñ¨Ó*Ï–Ñ¨Ù}ÏºÇ¨Ï"åK«#O 20 ~å=∞^Õ=Ùx Hõ^äŒ 9
N q¿Ñ¶∞flâ◊fi~°Ñ¨Ó[ (HÍ}˜áêHõˆH∆„`«=∂Ç¨`«‡ºO`À) 9 t=^Õ=Ùx Hõ^äŒ 9
ÅH©;QÆ}Ñü Ñ¨Ó*ÏHõÅÊO ... q+¨µ‚Ñ¨Ó[ (q+¨µ‚ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«ã¨Ç≤Ï`«O) 9
=~°ÅH©; „=`«O 5 NHõ$+¨‚ Ñ¨Ó[, QÀÑ¨Ó[ 9
ˆH^•ˆ~â◊fi~° „=`«O 5 ÅH©;#~°ã≤OÇ¨ÏÑ¨Ó[ 9
„u<å^èŒ „=`«O(HõÅ~ü) 5 ~åÑ¶¨∞"ÕO„^ŒÑ¨Ó[ 9
„u<å^èŒ„=`«O(™ê^•) 3 qâ◊fiHõ~°‡Ñ¨Ó[ 9
H©∆~åaú „=`«O 5 â◊<≥·â◊Û~°Ñ¨Ó[ 9
=∞OQÆà◊ Q“s„=`«O 9 "ÕOHõ>Ëâ◊fi~°Ñ¨Ó[ 9
"≥·Éèí=ÅH©; „=`«O á¶È\’ Ü«∞O„`«O`À 15 „|Ç¨Ï‡OQÍi x`«ºÑ¨Ó[ 9
NÅH©; ‰õΩÉË~° „=`«O (á¶È\’ Ü«∞O„`«O`À) 15 ã¨∂~°º x`«ºÑ¨Ó[ 9
Hõ#Hõ=∞Ç¨ÅH©; „=`«O (HÍ"Õ∞â◊fisáê@`À) 15 #=„QÆÇ¨Ï x`«ºÑ¨Ó[ 9
ãÖ`À+‘=∂`å „=`«O 15 ã¨HõÅ^Õ=`å JëÈì`«Î~° â◊`«<å=∂=mÑ¨Ó[ 9
U_»∞ â◊x"å~åÅ „=`«O 15 ÑÖKåÜ«∞`«# Ñ¨Ó[ 45
ã¨`«º<å~åÜ«∞}„=`«O 15 ~°∞H˜‡}© HõÖÏº}O 15
N ã¨∞=~°ÛÖÏÇ¨Ï#∞=∞nÌHõ∆ 15 J+¨ì<åQÆÑ¨Ó[ 30
t=nHõ∆ 9 U ^Õ=ÙxH˜ UÑ¨ÙëêÊÅ`À Ñ¨ÓlOKåe? 30
=∂~°æt~° ÅH©;"å~åÅ„=`«O ... U ^Õ=ÙxH˜ U„Ñ¨™ê^ŒO <≥·"Õ^ŒºO ÃÑ\Ïìe? 30
N "ÕOHõ>Ëâ◊fi~° (nHõ∆) QÀqO^Œ=∂Å ... U^Õ=ÙxH˜ Uq^èŒ=ÚQÍnáê~å^èŒ#K≥Ü«∂ºe? 30
HÍ`åºÜ«∞h „=`«O 15 U^Õ=ÙxH˜ Zxfl „Ñ¨^ŒH˜∆}Å∞KÕÜ«∂e ? 30
™œÉèÏQÆº Q“s„=`«O 15 ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~°K«`«∞i÷ N=∞Ç¨QÆ}Ñü „=`«O 20
u~°∞áêÊ"≥· (^èŒ#∞~å‡ã¨„=`«O) 30 ÑÖK«=ÚY PO[<ÕÜ«∞x`«ºÑ¨Ó[ 15
„ã‘ÎÅ „=`«Hõ^äŒÅ∞ 25 Ç¨Ï#∞=∞^£ „=`«O 30
„ãÅÎ‘ „=`«H^õ ÅŒä ∞ã¨∂Ö÷ ÏHõi∆ (<Õ^∞Œ #∂iQÆOQÍ^è~Œ ~° å=ÙQÍi)45 28 „=`«=ÚÅ∞ 99
„ã‘ÎÅáê@Å∞ (HÍ"Õ∞â◊fisáê@`À) 27 Ñ¨Ó[Å∞ ZO^Œ∞‰õΩKÕÜ«∂e ? 30
ã¨~°fi^Õ=`å Ñ¨Ó*Ïq^è•#O 15 HõÅâ◊Ñ¨Ó[Å∞ (9XˆH™êi) 150
P~°∞„=`åÅ∞ 25 HõÅâ◊Ñ¨Ó[Å∞ (q_çq_çQÍ) 150
^èŒ#fiO`«s „=`«HõÅÊO 9 L=∂=∞¿ÇÏâ◊fi~° „=`«O 30
~åÇ¨ïHÍÅOÖ’^Œ∞~åæ^ÕgÑ¨Ó*Ï 9 2. ™ÈÎ„`åÅ∞–ã¨∞„Ñ¨ÉèÏ`«=ÚÅ∞ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞
áê~°fif x`«ºÑ¨Ó[ 9 N Åe`å q+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`åÅ∞ 31
`«∞Åã≤ x`«ºÑ¨Ó[, `«∞Åã‘LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ 9 ã¨~°fi^Õ=`å ™ÈÎ„`«=∞O[i 99
N K«„HõÑ¨Ó[ 9 ã¨HõÅ^Õ=`å JëÈì`«Î~°â◊`«<å=∂=oó (63) 20
N K«„Hõ ~°Ç¨Ïã¨º q*Ï˝#"£∞ 30 q+¨µ‚ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«"£∞ („H“<£) 20
NK«„Hõ Ñ¨Ó*Ïq^è•#O(ÃÑ^ŒÌk) 30 Åe`å ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞ ™ÈÎ„`«"£∞(„H“<£) 30
ÅH©; – Q“s x`«ºÑ¨Ó[ 9 Åe`å ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18
NÅe`å x`«ºÑ¨Ó[(Åe`åã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«O`À) 9 ÅH©; ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18
N QÍÜ«∞„f x`«ºÑ¨Ó[ 9 ^Œ∞~åæ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18
J#flÑ¨Ó~°‚ x`«ºÑ¨Ó[ 9 PO[<ÕÜ«∞ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18
N ÉÏÖÏ„uÑ¨Ù~°ã¨∞O^Œs x`«ºÑ¨Ó[ 9 t= ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18
N ã¨~°ã¨fif x`«ºÑ¨Ó[ 9 q+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18
=∞Ç≤Ïëêã¨∞~° =∞~°÷hÑ¨Ó[ 9 QÆ}Ñü ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18
~å[~å*Ëâ◊fis x`«ºÑ¨Ó[ 9 ã¨∞„|Ç¨Ï‡}º ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18
N ^Œ∞~åæx`«ºÑ¨Ó[ 9 QÍÜ«∞„u ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18
HÍÅÉèˇ·~°= x`«ºÑ¨Ó[ 9 Åe`åq+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`åÅ∞ 18
t=Ñ¨Ó[ 9 N~å=∂ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18
g~°Éèí„^Œ Ñ¨Ó[ 9 ÅH©;#$ã≤OÇ¨Ïã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18
PO[<ÕÜ«∞ x`«ºÑ¨Ó[ 9 ã¨~°ã¨fiu ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18
D ^èŒ~°Å∞ xHõ~°=ÚHÍ^Œ∞, ZÑ¨Ê\˜HõÑ¨C_»∞ =∂~°∞K«∞O_»=K«∞Û#∞.
=∂=^ŒÌ ÅaèOK«∞ „QÆO^äŒ=ÚÅ∞..."≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡ˆH+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç–533 101.A.P.India 2
ÅH©;QÆ}Ñü ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18 Ç¨ÏÜ«∞„w= ™ÈÎ„`«=∂Å 9
ã¨∂~°ºã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ Pk`«ºÇ¨Ï$^ŒÜ«∞O 18 ^ŒH˜∆}Ï=¸iÎ ™ÈÎ„`«=∂Å 9
N"ÕOHõ>Ëâ◊fi~°ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18 ÑÖK«=ÚYPO[<ÕÜ«∞™ÈÎ„`«"£∞ 9
=∞}ñfiÑ¨=~°‚# (ÃÑ^ŒÌk) 18 ^ŒO_»Hõ ~°`åflÅ∞ 9
ãÖ^•º=O^Œ#O 18 ^•fi^Œâ◊ *’ºui¡OQÍÅ∞–ÑÖKå~å=∂Å`À 9
=∞O„`«Ñ¨Ù+¨Ê"£∞ 18 Nã¨∂HõÎO Ñ¨Ù~°∞+¨ ã¨∂HõÎO 9
Ç¨Ï#∞=∂<£ Kåb™ê 7 ÑÖK« J^èŒ~°fi} j~°¬=ÚÅ∞ 9
(áêÔH\ò) =∞}ñfiÑ¨=~°‚# 7 „áê~°÷<å â’¡Hõ=ÚÅ∞ 9
P~°∞ Kåb™êÅ∞ 9 QÆ}Ñü ™ÈÎ„`«=∂Å 9
t"å~å^èŒ# (t=™ÈÎ„`åÅ∞) 7 N QÆ∞~°∞w`« 9
"ÕOHõ>Ëâ◊fi~° ã¨∞„Ñ¨ÉèÏ`«O (áêÔH\ò) 7 ã¨~°fi^Õ=`å Hõ=K«=ÚÅ∞ 9
P~°∞^ŒO_»HÍÅ∞ 5 ã¨~°fi^Õ=`å J+¨ìHõ=ÚÅ∞ 9
"ÕOHõ>Ëâ◊fi~° QÀqO^Œ<å=∞=ÚÅ∞ 5 Ç≤ÏO^Œ∂ ãÖã¨¯ $uãÖ„Ñ¨^•Ü«∂Å∞ 9
J+¨ìÅH©; ™ÈÎ„`«"£∞ Hõ#Hõ^è•~å™ÈÎ„`«"£∞ 7 q+¨µ‚ ™ÈÎ„`«=∂Å 9
^ÕgY_»æ =∂ÖÏ™ÈÎ„`«"£∞(=∞Ç≤Ïëêã¨∞~°=∞~°Ìh ™ÈÎ„`«O`À)7 ^Õg ™ÈÎ„`«=∂Å 9
#=∞t≈"åÜ«∞ ˆQÜ«∂=∞$`«O 5 t=™ÈÎ„`«=∂Å 9
ÉÏÖÏ„uÑ¨Ù~° ã¨∞O^Œs ™ÈÎ„`«Hõ^ŒO|O 81 q+¨µ‚ ™ÈÎ„`«=ÚÅ∞ 9
ã¨∞O^Œ~°HÍO_» (áêÔH\ò) 9 Éèí~°Î $ÅÇ¨Ïi ã¨∞ÉèÏ+≤`åÅ∞ 9
ÉèíQÆ=næ`« =¸ÅO 18 #=q^èŒ ÉèíH˜Î=∂~åæÅ∞ 9
~å=∞~°H∆Í™ÈÎ„`«"£∞ 18 #=^Œ∞~°æÅ∞ 9
™ÈÎ„`« ~°`åfl=o 30 ^Œâ◊=∞Ç¨q^ŒºÅ∞ 9
Ñ¨Ù~å}ÑÖ_»Åe`å–q+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«"£∞ (q∞h) 8 u~°∞Ñü "≥à◊^•O 9
Ñ¨Ù~å}ÑÖ_» Åe`åã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«"£∞ (q∞h) 8 #=„QÆÇ¨Ï™ÈÎ„`«=∂Å 30
Ñ¨Ù~å}ÑÖ_» q+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«"£∞ 8 =∞Ç¨<åºã¨"£∞ 30
Ñ¨Ù~å}ÑÖ_» Pk`«º Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O 8 ã¨∞O^Œ~°HÍO_» QÍ<å=∞$`«O 30
=∞O„`«Ñ¨Ù+¨ÊO (q∞h) 8 ãÖ^è•º =O^Œ#O (ÃÑ^ŒÌk) 30
t"å#O^ŒÅÇ¨Ïi–™œO^Œ~°ºÅÇ¨Ïi 30 Ñ¨Ù~å}ÑÖ_» ~å^è•Hõ$+¨‚=¸iÎQÍi ãÖHõÅ#O
‰õΩ[^À+Ö 9 Åe`åq+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«=ÚÅ∞ (Ç≤ÏOn) ,, 36
HÍÅã¨~°Ê ^À+Ö 9 Åe`åq+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«=ÚÅ∞ (WOw¡+¨µ) ,, 36
g∞ JÑ¨CÅ∞ f~åÖÏ? 9 ã¨∂÷ÖÏHõ∆iÅe`åq+¨µ‚ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«=ÚÅ∞(Ñ¨„uHõÃã·*ò)81
^Œ$+≤ì^ÀëêÅ∞ x"å~°} 9 =¸HõÑÖK«â◊f 81
ã¨~°fi^Õ=`å ^è•º#â’¡Hõ=ÚÅ∞ 9 Ñ¨Ù~å}ÑÖ_»"åi ™œO^Œ~°ºÅÇ¨Ïi
ÑÖK«ã¨∂HõÎ=ÚÅ∞ 9 (â’¡Hõ`å`«Ê~°ºã¨Ç≤Ï`« qÑ¨ÙÅ"åºYº`À) 108
ãÖ^è•º=O^Œ#O 9 QÀ=∂`«Ñ¨Ó*Ïq^è•#=Ú 7
N~å=∞^Œ∂`«Ot~°™ê#=∂q∞(`å`«Ê~°ºO`À) 9 P#O^Œã≤kú – N^Õg ™ÈÎ„`«=∂Å 108
~°∞„^Œ#=∞Hõ"£∞–K«=∞Hõ"£∞ 9 3. N ™ê~Ú ^Œ`«Î „QÆO^äŒ=ÚÅ∞
=∞#∞ºã¨∂HõÎ–=∞O„`«áê~åÜ«∞}O 9 N ™ê~ÚÉÏÉÏ ã¨K«Ûùi„`« 99
QÍÜ«∞„f=∞O„`åÅ∞ 9 ãÖÑ¨Ó~°‚ N QÆ∞~°∞ K«i„`« 99
ÑÖK«~°`«fl ™ÈÎ„`åÅ∞ 9 ÉÁ=∞‡Å QÆ∞~°∞K«i„`« ...
Hõ~å=ÅO| ™ÈÎ„`åÅ∞ 9 ÉÁ=∞‡Å ™ê~ÚK«i„`« ...
^Œâß=`å~° ™ÈÎ„`åÅ∞ 9 ÉÏÅÅÉÏÉÏ N ™ê~ÚK«i`«O 9
JëÈì`«Î~° â◊`«<å=∞™ÈÎ„`åÅ∞ 9 N ™ê~ÚP~å^èŒ#–+≤i¤"≥·Éèí=O 99
Éèí∞[OQÆ ™ÈÎ„`åÅ∞ 9 N™ê~¸ã¨xflkè^•fi~°HÍ=∂~ÚbÅÅ∞ ....
„áê`«óã¨‡~°}ÏÅ∞ 9 N ™ê~ÚÉÏÉÏ rq`« K«i„`« („H“<£) 50
[Ñ¨=∞O„`åÅ∞ 9 N QÆ∞~°∞K«i„`« („H“<£) 50
ã¨~°fi^Õ=`å ã¨∞„Ñ¨ÉèÏ`«=ÚÅ∞ 9 ^•ã¨QÆ}Hõ$`« N™ê~Ú K«i„`« 30
^•fi^Œâ◊ <å=∞™ÈÎ„`åÅ∞ 9 #=<å^èŒ K«i„`« 90
‰õΩ=∂~°™êfiq∞ ™ÈÎ„`«=∂Å 9 N ™ê~ÚK«i„`«(Éˇ·O_»∞)„Ñ¨Ü«∂}Ñ¨Ùáê~åÜ«∞}„QÆO^äŒO 50
ã¨∞^Œ~°≈# ™ÈÎ„`«=∂Å 9 N QÆ∞~°∞K«i„`« (Éˇ·O_»∞) „Ñ¨Ü«∂}Ñ¨Ùáê~åÜ«∞}„QÆO^äŒO50
ã¨`«º^Œ`«Î„=`«O ^Œ`åÎ„`ÕÜ«∞ 4. *’ºuëêÅ∞
Ñ¨Ó*ÏHõÅÊO,ã¨Ç¨Ï„ãÖ`À 15 'â◊√Éèíã¨=∞Ü«∞— QÆO@Å ÑÖKåOQÆO 30
J#Ñ¶¨∂^Õg „=`«O 15 ã¨<å`«# "≥·kHõ „ÉÏÇ¨Ï‡} ÑÖKåOQÆO
N ™ê~Úã¨K«Ûi„`« QÍ<å=∞$`«O 15 (=OyÑ¨Ù~°Ñ¨Ù"åi Ñ¨„uHõÃã·*òÑÖKåOQÆO) 69
N QÆ∞~°∞K«i„`« QÍ<å=∞$`«O 45 'HÍÅK«„HõO— QÆO@ÅÑÖKåOQÆO (QÍˆ~æÜ«∞) 50
Éèí‰õΩÎÅ „Ñ¨â◊flÅ‰õΩ ÉÏÉÏ ["å|∞Å∞ 25 z„`åÅQÆ∞~°∞=¸iÎQÆ∞áêÎÑÖKåOQÆ=Ú 50
=∞#ã¨∞Ö’x„Ñ¨â◊fl‰õΩN™ê~ÚÉÏÉÏ["å|∞Å∞ 25 „QÆÇ¨ÏÉèí∂q∞ ÑÖKåOQÆ=Ú (QÍˆ~æÜ«∞) 116
JHõ∆~°„Hõ=∞=ÚÖ’ N™ê~Úã¨∂‰õΩÎÅ∞ 25 NK«„Hõ ÑÖKåOQÆ=Ú(~åR`˘e=∞Ç≤Ïà◊ÑÖKåOQÆHõ~°Î) 30
N™ê~Ú JëÈì`«Î~°â◊`«<å=∂=m=∂Ç¨`«‡ºO 25 "ÕOHõ„\Ï=∂ HÀ ã≤^•úO`«∞Å
N ™ê~ÚÑ¨Ó*ÏHõÅÊO (ã¨Ç¨Ï„ãÖ`À) 15 ˆ~ÅOy`«Oy~åÅ"åi QÆO@ÅÑÖKåOQÆ=Ú 30
N ™ê~ÚÉèí[#=∂Å 15 `«Oy~åÅ ÃÑ^ŒÌÑÖKåOQÆO 39
N ™ê~Ú Éèí[<£û 15 HÍÅK«„HõO *’ºu+¨ HÍºÅO_»~ü 20
N ™ê~ÚÉèíH˜Î w`åÅ∞ 15 „QÆÇ¨Ï|ÅO HÍºÅO_»~ü(Nx"åã¨QÍˆ~æÜ«∞–ÉèíH˜Î\ ˜q)20
ti_çÇ¨~°`«∞Å∞ (ÉèÏ=O`À) 15 â◊√ÉèíÅQÆflO (`«Oy~åÅ) HÍºÅO_»~ü 20
„ÑüQÆ∞~°∞"å~°O™ê~Úx`«ºÑ¨Ó[ 8 â◊√Éèí=∞ã¨∞Î (Ñ≤_»ÑïÎ) HÍºÅO_»~ü 20
''N™ê~Ú——HÀ\˜ 15 ™ê^• HÍºÅO_»~ü 5
''N™ê~Ú~å"£∞——HÀ\˜ 12 áêÔH\ò HÍºÅO_»~ü 10
^•fi~°HÍ=∂~Ú ÉèíH˜Îw`åÅ∞ 9 `å[HõhÅHõOsîÜ«∞"£∞ 100
N ™ê~ÚÉÏÉÏ ÉèíH˜Î=∂Å 9 40 ~ÀAÖ’¡ *’ºu+Ö<Õ~°∞ÛH˘#O_ç 207
NÅH©; ™ê~ÚÉèíH˜Î=∂Å 9 40 ~ÀAÖ’¡ ™ê=Ú„kHõO<Õ~°∞ÛH˘#O_ç 150
ˆH~°à◊ *’ºu+¨ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 150
N ^•fi~°HÍ=∂~ÚÉèíH˜Î=∂Å 9 *’ºu+¨ „|Ç¨Ï‡ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 150
N ts¤ÉèíH˜Î=∂Å 9 =∂#¨™êQÆi *Ï`«HõÑ¨^Œ÷u 150
N ™ê~ÚÉÏÉÏ ÉèíH˜Î=∂Å 9 =~åÇ¨Ïq∞Ç≤Ï~° *Ï`«HõÑ¨^Œ÷u 150
N ™ê~Ú<å^äŒ ™ÈÎ„`«=∞O[i 9 =^èŒ∂=~° q"åÇ¨Ï"≥∞ÿ„u^•fi^Œâ◊‰õÄ@=ÚÅ∞ 81
N ™ê~Ú"Õ~Ú<å=∂Å∞ 4 ã≤OÑ¨ÙÖò Ô~q∞_ôãπ ....
N ™ê~Ú ã¨Ç¨Ï„ã¨ <å=∂=o 9 Ç¨ÏŸ~å™ê~° .....
N ™ê~Ú Kåb™ê–ã¨∞„Ñ¨ÉèÏ`«O 9 â◊OÉèí∞ Ç¨ÏŸ~°„Ñ¨HÍtHõ .....
N ™ê~Ú<å^èŒ Kåb™ê 9 Ñ¨Ó~°fi Ñ¨~åâ◊i 100
N ™ê~Ú Ç¨~°`«∞Å∞ (áêÔH\ò) 9 Ñ¨~åâ◊~° *’ºu+¨q*Ï˝# ã¨~°fiã¨fiO 200
N ™ê~Ú x`«ºÑ¨Ó[ (áêÔH\ò) 9 1940–60=~°‰õΩ áê`«ÑÖKåOQÆ=ÚÅ∞ 225
N ^Œ`åÎ„`ÕÜ«∞ x`«ºÑ¨Ó[ F 9 „Ñ¨â◊fl ã≤O^èŒ∞ 90
N ™ê~Ú ã¨∂‰õΩÎÅ∞ 9 #Hõ∆„`« qâı+¨ Ñ¶ë`åÅ∞ 36
N ™ê~Ú ã¨Î=#=∞O[i 9 ã¨~åfi~°÷ Ñ¶¨ÅK«O„kHõ 90
N™ê~Ú #Hõ∆„`«=∂eHõ 9 ã¨∂~°ºã≤^•úO`« ÑÖKåOQÆQÆ}˜`«OKÕÜ«∞_»OZÖÏ?150
Ç≤ÏOn N ™ê~Ú Ç¨~°`«∞Å∞ 10 ^Œ$H˜û^•úO`« ÑÖKåOQÆQÆ}˜`«O KÕÜ«∞_»OZÖÏ?150
Éèí‰õΩÎÅ ãÖ^ÕÇ¨Å‰õΩÉÏÉÏ ã¨=∂^è•<åÅ∞ 45 PÜ«Ú~åÌÜ«∞ x~°‚Ü«∞O 36
â◊x ã≤OQÆ}ÏÑ¨Ó~ü ˆH∆„`«=∂Ç¨`«‡ºO 45 ÑÖK«„áêp# *’ºuëêÅ∞ 36
N +≤s¤™ê~Ú bÖÏ=∞$`«O (VG) 25 *Ï`«Hõ QÆ}˜`« „Ñ¨"ÕtHõ 30
WOw¡+¨µ N ™ê~ÚÇ¨~°`«∞Å∞ 10 Éèí$QÆ∞ ã¨∂„`åÅ∞ 36
+≤i_ç ^Œ~°≈#O–N™ê~Ú "≥·Éèí=O 90 *’ºu+¨=∞~°‡É’kèx 45
™ê~ÚÑ¨Ó*Ïqkè 30 *’ºu+¨ „Ñ¨â’fl`«Î~°=∂Å 45
™ê~Ú=∞Ç≤Ï=∞ .... =ÚÇ¨˙~°ÎO x~°‚~ÚOK«_»OZÖÏ? 45
™ê~Úã¨`«º„=`«O 15 *Ï`«Hõ =∞Hõ~°O^ŒO 30
™ê~Ú J#∞„QÆÇ¨Ï"£∞ 116 *’ºu+¨ ã¨~°ã¨fiu 30
#=QÆ∞~°∞"å~åÅ „=`«HõÅÊ=Ú 12 g∞[##HÍÅ qâıëêÅ∞ 30
N^Œ`«ÎbÖÏ=∞$`«=Ú 72 =ÚÇ¨˙~°Î q*Ï˝# ÉèÏã¨¯~°O 30
Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÖ’ ™ê~Ú 12 *’ºu+¨ ã¨fiÜ«∞OÉ’kèx 30
N+≤i_ô™ê~Ú bÖÏ=∞$`«O(Nã¨K«Ûùi„`«) 81 â◊√Éèí=ÚÇ¨˙~°Î t~À=∞}˜ 30
#Hõ∆„`« Ñ¶¨Å=∞O[i 30 *Ï`«Hõ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 250
ÑÖKåOQÆO K«∂¿ã q^è•#O 30 *Ï`«Hõ=∂~åÎO_»O (H˘O_»Ñë¡) 250
ã¨~åfi~°÷ *’ºu+Ö 30 *’ºu+¨q^•º„Ñ¨HÍtHõ (H˘O_»Ñë¡) 250
„áê^äŒq∞Hõ *’ºu+Ö 30 QÆ∞~°∞â◊√„Hõ „Ñ¨ÉèÏ==Ú K«O„^ŒHõàÏ<å_ô 90
#=~°`«fl=ÚÅ∞ â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ 30 â◊x„QÆÇ¨ÏÔ~q∞_ôãπ 90
*’ºu+¨ÉèÏ=Ñ¶¨ÅK«O„kHõ–1 ... *Ï`«Hõã¨∞^è•™ê~°=Ú–*Ï`«Hõ"≥∂Hõ∆„Ñ¨^•~Úx 90
â◊√Éèíâ◊‰õΩ<åÅ∞ 20 <å_ô*’ºu+Ö 45
Ç¨Ïã¨Îˆ~MÏÑ¶ë`åÅ∞ 30 q"åÇ¨Ï*’ºu+¨=∞O[i 45
ãÖYºÖ’¡ Éèíq+¨º`ü 30 QÍˆ~æÜ«∞O g∞ „QÆÇ¨Ï|ÅO Ô~q∞_ôãπ ....
=ÚÇ¨˙~°Î nÑ≤Hõ 81 g∞ Ñ¨Ù\˜ì#`Õnx|\˜ì g∞ rq`«~°Ç¨Ï™êºÅ∞
Ñ¨Ù@∞ì=∞K«ÛÅ∞ Ñ¶ë`åÅ∞ 20 (#∂º=∞~åÅr Öˇ·Ñ¶πÔQ·_£) 81
HõÅÅ∞ Ñ¶ë`åÅ∞ 20 #Hõ∆„`«áêi*Ï`«O (QÀ~°ã¨g~°Éèí„^•Kå~°º) 45
x`«ºrq`«OÖ’ J^Œ$+¨ì ãÖYºÅ∞ 9 ÅQÆfláêi*Ï`«O (QÀ~°ã¨g~°Éèí„^•Kå~°º) 45
x`«ºrq`«OÖ’ #Hõ∆„`åÅ∞ 9 Q“`«=∞ãÖÇ≤Ï`« 45
*Ï`«Hõ K«„HõO "ÕÜ«∞_»O ZÖÏ? 30 Ç¨ÏŸ~°~°`«fl=∂Å 45
=∂#™êQÆi(„áêp#*’ºu+¨„QÆO^äŒO) a.q.~å=∞<£ QÍi „QÆO^äŒ=ÚÅ∞
–Ñ¨ÙKåÛNx"åã¨~å=Ù 250 *’ºu+¨ q^•º~°OÉèíO 50
*’ºu+¨âßG z\Ï¯Å∞ 90 „QÆÇ¨ÏÉèÏ= |Å=ÚÅ∞ 50
QÆ∞áêÎ â◊`åaú ÑÖKåOQÆO(1940–2050) 900 HÍÅK«„Hõ^Œâ◊ 50
„Ñ¨â◊flK«O_Õâ◊fi~°"£∞ 45 J#∞Éèí= „Ñ¨âßfl*’ºu+Ö 50
*Ï`«HÍÅOHÍ~°O 36 *’ºu+¨âßGOÖ’ "å`å=~°} Éèí∂HõOáêÅ∞ 50
*’ºu+¨ "≥·^Œº ~°`åfl=o 36 Ñ¨Ù~ÀQÍq∞ *Ï`«HõO 50
^•fi^Œâ◊ÉèÏ= Ñ¶¨ÅK«O„kHõ 250 ÉèÏ"å~°ú~°`åflHõ~°O 75
*Ï`«HõK«„HõO g∞ˆ~ "Õã¨∞HÀ=K«∞Û 30 ÉèÏ~°fÜ«∞*’ºu+¨ ã¨~°fiã¨fiO 75
*’ºu+¨ â◊`«Ü≥∂QÆ~°`åfl=o J+¨ìHõ=~°æ Ñ¨^Œúuó 75
(#∂~°∞Ü≥∂QÍÅÑ¶ë`åÅ∞) 90 *’ºu+¨âßGOÖ’ ãÖ^ÕÇ¨Å∞,ã¨=∂^è•<åÅ∞ 75
JOQÆ™ê=Ú„kHõO 30 „Ñ¨â◊fl`«O„`« 75
Ç¨Ïã¨Î ™ê=Ú„kHõO 40 =ÚÇ¨˙~°ÎO 75
=^èŒ∂=~° QÆ∞} ã¨"Õ∞‡à◊#O .... qt+¨ì *Ï`«Hõ=ÚÅ∞ 125
ÖÏÖò H˜`åÉò 81 ÉèÏ~°fÜ«∞Ñ¶ë`«*’ºu+Ö 125
*Ï`«Hõ~å[=Ú 36 300 =ÚYº"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ 125
â◊‰õΩ#âßGO 36 *Ï`«HõOÑïjeOK«_»OZÖÏ ? 250
P^èŒ∞xHõ„Ñ¨â◊flâßGO 100 ~åRÑü J"å~°∞¤„QÆÇ‘Ï`«, =∞Ç¨=∞Ç¨ÏŸáê^è•ºÜ«∞, "åK«ã¨Êu
Ñ¨~åâ◊~°*’ºu+¨ „Ñ¨â◊fl*’ºu+Ö 150 N =∞^èŒ∞~°Hõ$+¨‚=¸iÎQÍi „QÆO^äŒ=ÚÅ∞
J+¨ìHõ=~°∞æ 45 |$Ç¨Ï`üÑ¨~åâ◊~°Ç¨ÏŸ~åâßG=Ú–1 ~°∂.200
|$Ç¨Ï`ü*Ï`«HõO(„áêp#„ÑüH˜Ñ¨Ù#~°∞‡„^Œ}) 200 |$Ç¨Ï`üÑ¨~åâ◊~°Ç¨ÏŸ~åâßG=Ú–2 200
ÅQÆfl~°`åflHõ~°O 36 |$Ç¨Ï`üÑ¨~åâ◊~°Ç¨ÏŸ~åâßG=Ú–3 200
+¨@ÊOKåtHõ 120 |$Ç¨Ï`üÑ¨~åâ◊~°Ç¨ÏŸ~åâßG=Ú–4 200
40 ~ÀAÖ’¡ ãÖMÏºâßGO 150 ÉèÏ"å~°÷~°`åflHõ~°=Ú 75
40 ~ÀAÖ’¡ #Hõ∆„`« (<å_ô) Ñ¶ë`«=ÚÅ∞ 207 =ÚÇ¨˙~°Î zO`å=∞}˜ 150
ÔH.Ñ≤.*’ºu+Ö (ÑïK«Ü«∞O) 45 ã¨fiÑ¨fl âßG=Ú 30
=ÚÇ¨˙~°ÎzO`å=∞}˜ 81 â◊`«Ü≥∂QÆ=∞O[i 75
ã¨∂~°ºK«O„^Œ „QÆÇ¨Ï}=ÚÅ∞ 45 „=`«x~°‚Ü«∞HõÅÊ=e¡ 250
„Ñ¨ã≤^Œú=º‰õΩÎÅ *Ï`«HÍÅ∞ ("Õˆ~H˘O_»Ñ¨Ê) 150 "åã¨∞ÎâßGq"ÕHõ=Ú–1 150
J^Œ$+¨ìÔ~"≥∞_ôãπ 99 "åã¨∞ÎâßGq"ÕHõ=Ú–2 150
=ÚÅ∞QÆ∞"åi~åtÑ¶ë`åÅ∞(12~åâ◊√Å∞"åiH˜) 36 "åã¨∞ÎâßGq"ÕHõ=Ú–3 150
=ÚÅ∞QÆ∞"åi~åtÑ¶ë`åÅ∞ q_çq_çQÍXH˘¯Hõ¯\˜ 10 "åã¨∞ÎâßGq"ÕHõ=Ú–4 150
„QÆÇ¨ÏãÖKå~° Ñ¶¨Åx~°‚Ü«∞nÑ≤Hõ 36 J#∞Éèí=ã¨∞ÅÉèí"åã¨∞Î – 1 75
*’ºu+¨ Ô~q∞_ôãπ 300 J#∞Éèí=ã¨∞ÅÉèí"åã¨∞Î – 2 125
5. "åã¨∞ÎÅ∞ ã¨~°fi^Õ=`å =∞O„`«Hõ=K«=ÚÅ∞ 45
40 ~ÀAÖ’¡ ''"åã¨∞Îq^Œº—— <Õ~°∞ÛH˘#O_ç 180 =∞O„`åHõ∆~åÅ~°Ç¨Ïã¨ºO(c*ÏHõ∆~°xÑ¶¨∞O@∞=Ù) 45
"åã¨∞ÎâßG ~°Ç¨Ïã¨º=ÚÅ∞ (Éˇ·O_»∞) 108 ã¨~°fi^Õ=`å =∞O„`«~°`åfl=o 45
"åã¨∞Î#∞|\˜ì g∞ WÅ∞¡ 30 ^Œ`åÎ„`ÕÜ«∞ =¸eHÍ`«O„`«"£∞ 45
g∞~°∂ g∞ "åã¨∞Î 30 ã¨^•Kå~° nÑ≤Hõ 45
QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î z\Ï¯Å∞ 30 QÍÜ«∞„f `«O„`«"£∞ 108
"åã¨∞Î Ñ¨Ó[ 30 QÆ∞Ñ¨Î ™ê^èŒ# `«O„`«O 45
"åã¨∞Î ã¨∂„`«=ÚÅ∞ 30 Ü«∞O„`«ã≤kú 333
"åã¨∞ÎâßG ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 30 =∞O„`«â◊H˜Î 45
"åã¨∞Î ã¨∂‰õΩÎÅ∞ 10 ^Œ`åÎ„`ÕÜ«∞ `«O„`«q^Œº 45
QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î =~°∞æÅ∞ 90 =∞O„`«âßGO („QÆO^äŒ=Ú) 250
_ÀÅ#q^Œº LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ (_ÒlOQ∑) 36 `åO„uHõ ÑÖKåOQÆO 45
qâ◊fiHõ~°‡"åã¨∞Î âßGs`åº g∞ WO\˜ áê¡#∞Å∞ 45 Ç¨Ï=# `«O„`«O 250
qâ◊fiHõ~°‡ "åã¨∞Î âßGs`åº g∞ WO_»¡ PÜ«∞=ÚÅ∞81 ÑÖK«^Œâ◊ =∞Ç¨Y_»æ `«O„`«O 90
qâ◊fiHõ~°‡ "åã¨∞Î âßGO(z„`åÅ) .... =∞Ç¨â◊H˜Î =∞O„`« `«O„`« ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 150
„áêp# "åã¨∞ÎâßG=ÚÅ∞ 36 „Ñ¨`«ºOy~åHõ$`åº`«O„`«O 360
P^èŒ∞xHõ QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î 81 ëÈ_»â◊x`«º`«O„`«O 250
â◊√Éèí"åã¨∞Î 207 âßˆHÎÜ«∞`«O„`«O 250
â◊√Éèí"åã¨∞Î ã¨ÅÇ¨Å∞ 36 Ü≥∂yh–"å=∞ˆHâ◊fi~°`«O„`«O 45
"åã¨∞ÎÜ«∞O„`« ~°`åfl=o 90 ~°∞„^ŒÜ«∂=∞à◊`«O„`«O 250
"åã¨∞ÎâßGO 45 „Ñ¨ÑÖK«™ê~°`«O„`«O 45
Ç¨Ï∫ãπ áê¡#∞¡ 30 |^ŒxHõ `«O„`«"£∞ 45
QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î™ê~°O 30 LzÛù+¨ì QÆ}Ñü `«O„`«"£∞ 45
QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î K«O„kHõ 30 ~°∞„^•ëêª^è•ºÜ«∞ó 90
QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î ^Œ~°Ê}O 30 Ñ¨~°â◊√~å=∞`«O„`«"£∞ 108
*’ºu+¨ – QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î K«O„kHõ .... ÅH©;„Ñ¨`«ºOy~å `«O„`«"£∞ 250
"åã¨∞Î~°`åflHõ~°O (H˘O_»Ñë¡) ... QÆO^èŒ~°fi `«O„`«"£∞ 45
"åã¨∞Î t~À=∞}˜ ,, ... Ç≤Ï~°}ºâ◊¥eh `«O„`«"£∞ 250
NHõ$+¨‚"åã¨∞Î ,, .... =∂Ü«∂„Ñ¨`«ºOy~å `«O„`«"£∞ 250
ÑÖK«"åã¨∞Î áêi*Ï`«O ,, 90 N qâ◊fi~°∂Ñ¨ „Ñ¨`«ºOy~å `«O„`«"£∞ 250
"åã¨∞Î_çO_ç=∞"£∞ ,, 45 HÍ=∞^èÕ#∞=Ù `«O„`«O 360
"åã¨∞Î^Œ∞Okaè ,, 90 â◊¥eh^Œ∞~åæ`«O„`«O 360
qâ◊fiHõ~°‡"åã¨∞ÎâßG=Ú ,, ... ™œO^Œ~°ºÅÇ¨Ïi (=∞O„`«Ü«∞O„`«~°`åfl=o) 45
Hõ$+¨‚"åã¨∞ÎâßG=Ú 45 =∞Ç¨=∞O„`«âßGãÖ„QÆÇ¨Ïó 150
â◊Åº"åã¨∞Î,[Å"åã¨∞(Î ^ŒO`«∂iÑÖ_»s<å^ä£) 81 Ü«∞O„`« =∞O„`« `«O„`« 45
=∞Ü«∞"åã¨∞Î (QÀ~°ã¨g~°Éèí„^•Kå~°º) 120 â◊¥eh^Œ∞~åæ`«O„`«O (z#flk) 100
6. =∞O„`«âß„™êÎÅ∞ 7. „QÆO^ä•Å∞ – P~å^èŒ#Å∞
N ÅH©; `«O„`«"£∞ 360 ÉèíQÆ=næ`« â’¡Hõ `å`«Ê~°º ã¨Ç≤Ï`«O 45
N QÆ∞~°∞ `«O„`«O 108 QÆ}Ëâ◊ P~å^èŒ# 1 90
ã¨~°Ê (<åQÆ)`«O„`«O 250 QÆ}Ëâ’áêã¨# 2 90
=∞O„`«=∞Ç¨ÏŸ^Œkè („ã‘Î^Õ=`åóHõÅÊ"£∞) 360 #=„QÆÇ¨~å^èŒ# 144
=∞O„`«=∞Ç¨ÏŸ^Œkè (Ñ¨Ù~°∞+¨^Õ=`åóHõÅÊ"£∞) 360 #=„QÆÇ¨Ï"≥·Éèí=O 90
N ^Œ∞~°æ `«O„`«"£∞ 200 #=„QÆÇ¨Ï Ô~"≥∞_ôãπ 90
=∞O„`«ã≤kú 90 #=„QÆÇ¨Ï "Õ^ŒO 90
=∞O„`«™ê^èŒ# 45 â◊x„QÆÇ¨~å^èŒ# 90
`«O„`«*ÏÅO 45 Pk`åº~å^èŒ# 90
Ü«∞H˜∆}© `«O„`«O 45 ã¨∞„|Ç¨‡}Ïº~å^èŒ# 90
áêâ◊√Ñ¨`« `«O„`«O 90 N t= P~å^èŒ# 90
=∞O„`å#∞ëêª# K«O„kHõ 45 ÅH©; P~å^èŒ# 90
Ç¨Ï#∞=∞^•~å^èŒ# 90 K«`«∞ˆ~fi^Œ=ÚÅ∞ 108
Åe`å~å^èŒ# 90 ã¨Ç¨Ï„ãëOQÍ~°Û# 120
N K«„HÍ~å^èŒ# ... |$Ç¨Ï`ü t= ™ÈÎ„`« ~°`åflHõ~°=Ú 200
QÍÜ«∞„f P~å^èŒ# 90 |$Ç¨Ï`ü ^Õg ™ÈÎ„`«~°`åflHõ~°=Ú 200
g~°Éèí„^•~å^èŒ# 90 |$Ç¨Ï`ü q+¨µ‚ ™ÈÎ„`«~°`åflHõ~°=Ú 200
HÍÅã¨~°Ê Ü≥∂QÆO 90 ˆH^•~°<å^è£ |^Œs<å^è£ Ü«∂„`åÔQ·_»∞ 36
x`«º rq`«=ÚÖ’ ~°∞„^•Hõ∆Å∞ 90 ÑÖK«=∞"Õ^ŒO =∞Ç¨ÉèÏ~°`«O 81
x`«º rq`«=ÚÖ’ #=~°`åflÅ∞ 90 ^Õ=Ùà◊√§ _®\ò HÍ"£∞ 81
ã¨∞O^Œ~°HÍO_» =K«#O 90 `åà◊Ñ¨„`« ã¨=∂Ç¨~° QÀÑ¨Ù~°O 144
"Õ^Œã¨∂HõÎ=ÚÅ∞ 90 N Ç¨ÏÜ«∞„w= P~å^èŒ# 90
Jëêì^Œâ◊Ñ¨Ù~å}=ÚÅ∞ ... NÅH©;#~°ã≤OÇ¨Ï P~å^èŒ# 90
"Õ=∞# Ñ¨^Œº™ê~å=∞$`«O 90 ^≥·"å~å^èŒ# 90
ÑÖ_»QÆÅ∞ Ñ¨~°fik<åÅ∞ 90 (ã¨∂i) "åb‡H˜ ~å=∂Ü«∞}O 90
‰õΩ[„QÆÇ¨~å^èŒ# 90 QÆ}ÑüÉèÏ+¨ºO 90
Éèˇ·~°"å~å^èŒ# 90 ^ŒH˜∆}Ï=$`« â◊OY=ÚÅ∞ 45
ã¨∂H˜Î~°`åflÅ∞ 90 108 k=º^ÕâßÅ q+¨µ‚ˆH∆„`«^Œ~°≈x 30
=∞#∞^èŒ~°‡ âßGO (=K«#OÖ’...) 144 ^èŒ~°‡ã≤O^èŒ∞=Ù(ˆHãπÉˇ·O_çOQ∑) 240
Ñ¨Ù~å}ÑÖ_» ~å=∂Ü«∞}O 90 w`å~å^èŒ# 90
Ñ¨Ù~å}ÑÖ_» ÉèÏ~°`«O 90 Ü«∞Aˆ~fi^Œ LÑ¨#Ü«∞#q"åÇ¨Ï„Ñ¨Ü≥∂QÆ=∞O[i 90
Ñ¨Ù~å}ÑÖ_» ÉèÏQÆ=`«O 90 N t=w`« 108
N ÅH©;ã¨xflkè 90 ÉèÏ~°fÜ«∞ â‹·=ˆH∆„`«Ü«∂„`å^Œi≈x 100
ã¨~°fi^Õ=`å ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»∞ "Õ≥OHõ>Ëâ◊fi~°∞_»∞ 90 zÅ∞‰õÄi ÉÏÖÏrK«i„`« 30
Ç¨Ï#∞=∞K«Ûùi„`« 90 #=Ü≥∂QÆ∞Å∞ 90
ÑÖK«=ÚY Ç¨Ï#∞=∞`ü "≥·Éèí=O 45 PO„^èŒ„Ñ¨^ÕâòÖ’x^Œi≈OK«=Åã≤# „Ñ¨=ÚY^Œ~åæÅ∞ 90
N ^Õg ã¨Ñ¨Îâ◊u 90 ã¨HõÅ^Õ=`å JëÈì`«Î~°â◊`«<å=∂=o(ÃÑ^ŒÌk)
=∂#=^èŒ~å‡Å∞ ..... –(108 JëÈì`«Î~°â◊`«<å=∂=à◊√Å`À) 90
QÆ~°∞_»Ñ¨Ù~å}O 36 ÉèíQÆ=`üã¨∞Îu 90
=∂Ñ¶¨∞Ñ¨Ù~å}O 30 ã¨∂~Àºáêã¨# 30
t=Ñ¨Ù~å}O 30 8. "≥·^Œº „QÆO^ä•Å∞
"≥·âßYÑ¨Ù~å}O 30 PÇ¨~°O P~ÀQÆºO 30
ã¨∂÷ÖÏHõ∆i =∂Ñ¶¨∞Ñ¨Ù~å}O 45 =¸eHÍ"≥·^Œº z\Ï¯Å∞ 30
ã¨∂÷ÖÏHõ∆i t=Ñ¨Ù~å}O 45 PÜ«Úˆ~fi^Œ "≥·^Œº z\Ï¯Å∞ 20
ã¨∂÷ÖÏHõ∆i "≥·âßYÑ¨Ù~å}O 45 PÜ«Úˆ~fi^Œ "≥·^ŒºO 30
HÍsÎHõ Ñ¨Ù~å}O 25 QÆ$Ç¨Ï"≥·^Œº ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 30
ã¨~°fiHÍ~°ºã≤kúH˜ ~å=∂Ü«∞}áê~åÜ«∞} 45 PÜ«Úˆ~fi^Œ "≥·^ŒºzO`å=∞}˜ – Ãã\ò ...
=∞Ç¨=∞$`«∞ºO[Ü«∞J=∞$`«áêâ◊√Ñ¨`«"£∞ 150 QÆ$Ç¨Ï"≥·^Œº™ê~°O 30
ÃÑ^ŒÌÉÏÅtHõ∆ 36 Ç¨ÏŸq∞Ü≥∂"≥·^ŒºO (^•fi^Œâ◊Å=}zH˜`«û) 45
QÍÜ«∞„f =∞Ç≤Ï=∞ 30 „Ñ¨Hõ$u"≥·^ŒºO 30
=∞`«ûº Ü«∞O„`« =∞Ç≤Ï=∞ 45 PÇ¨~°O–"≥·^ŒºO 81
Ñ¨Ù~å}<å=∞ K«O„kHõ ...... ãÖÑ¨Ó~°‚ PÜ«Úˆ~fi^Œ–z\Ï¯ "≥·^ŒºO 81
"Õ^Œ=∞O„`« ãÖÇ≤Ï`« 108 PÜ«Úˆ~fi^Œ"£∞ 30
=$Hõ∆^Õ=`«Å∞ 36 J#∞áê#`«~°Oy}˜ ....
Ç¨Ï#∞=∞kfi[Ü«∞O 30 PÜ«Úˆ~fi^Œ =¸eHÍ"≥·^ŒºnÑ≤Hõ 90
Ç¨Ï#∞=∞^≥· fiÉèí="£∞ 30 ^Œ∞OÑ¨‰õÄ~°Å∞, P‰õΩ‰õÄ~°Å∞, HÍÜ«∞QÆ∂~°Å∞
Ü«∂A+¨ ™ê‡~°Î ãÖ™ê¯~° K«O„kHõ 150 "åHõ_»O – LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ 90
ã¨<å`«#"≥·kHõ „ÉÏÇ¨Ï‡}™ê‡~åÎQÆ=∞HõÅÊ"£∞ 150 P‰õΩ‰õÄ~°Å∞ ...
#=„QÆÇ¨Ï ^Œ~°≈#"£∞ 90 =#=¸eHÍ"≥·^ŒºO 300
x`«ºrq`«OÖ’ #=„QÆÇ¨Å∞ 90 UHõ=¸eHÍ"≥·^ŒºO 90
™êÅ„QÍ=∞=ÚÅ∞ 90 JëêìOQÆ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O(4ÉèÏQÍÅ∞) 1200
~°Ç¨Ïã¨ºã≤^ŒúÜ≥∂QÆ"≥·^Œº™ê~°"£∞ 90 ÑÖ_»∞QÆÅ∞–Ñ¨Ù}ºˆH∆„`åÅ∞ ÉèíH˜Îw`åÅ∞ 30
„áê^äŒq∞Hõ Ç¨ÏŸq∞Ü≥∂"≥·^ŒºO 90 Q˘aƒà◊§áê@Å∞,ÖÏeáê@Å∞,HÀÖÏ@áê@Å∞ 30
XÉˇã≤\ ˜ 90 QÍ#q^•ºÉ’kèx 90
ÃÇÏÖòÎÔQ·_£ 90 J#fl=∞Ü«∞º ãÖH©~°Î#Å∞ 90
PÜ«Úˆ~fi^ŒO–r=#"Õ^ŒO 90 ÃÑo§áê@Å∞–„ã‘ÎÅáê@Å∞ 30
Ñ¶¨Ù_£^ä≥~°Ñ≤ 90 ÉèíHÍÎ#O^Œ Éèí[#H©~°Î#Å∞(FÖò¤ã≤hÃãìÂÖò) 30
<åºK«∞~°Öò^ä≥~°Ñ≤ 90 ã¨~°fi^Õ=`åÉèíH˜Î=∞}˜=∂Å 30
ãÖÑ¨Ó~°‚P~ÀQÍºxH˜ 20xII 90 |`«∞Hõ=∞‡ LÜ«∂ºÅ áê@Å∞(*Ï#Ñ¨^Œw`åÅ∞) 30
H©à◊§<˘Ñ¨CÅ∞ g∞ ã¨=∞ã¨ºÖˇ·`Õ... 90 11. Ç≤Ï\òû ™êOQ∑û
Ü≥∂QÍ=∞O„`« 90 Ñ¶¨∞O@™êÅ ÉèíQÆ=næ`« 15
Ü≥∂QÍ ãÖ_Õ @∞ =∞O_Õ 90 Ñ¶¨∞O@™êÅ ã¨∞=∞^èŒ∞~°w`åÅ∞ 90
ÃÇÏ~°ƒÖò "≥∞_çã≤<£–ÃÇÏÖòÎ@∞_Õ 90 Ñ≤. ã¨∞jÅ ã¨∞=∞^èŒ∞~°w`åÅ∞ 90
ÃÇÏÖòÎÃÑ¶·Öò 108 Zãπ.Ñ≤. ÉÏÅ∞ ã¨∞=∞^èŒ∞~°w`åÅ∞ 90
9. JÜ«∞ºÑ¨Ê – Éèí"åh ~°HÍÅ∞ Zãπ.*Ï#H˜ ã¨∞=∞^èŒ∞~°w`åÅ∞ 90
N JÜ«∞ºÑ¨Ê bÖÏ=∞$`«O 25 "Õ@∂i ã¨∞O^Œ~°~å=∞=¸iÎÇ≤Ï\òû 90
N JÜ«∞ºÑ¨Ê P~å^èŒ# 45 ã≤i"≥<≥flÅ ã‘`å~å=∞âß„ã≤Î Ç≤Ï\òû ....
N JÜ«∞ºÑ¨Ê Ü«∂„`å qt+¨ì`« 45 ã≤hÉèíH˜Îw`åÅ∞ 90
N JÜ«∞ºÑ¨Ê Éèí[#áê@Å∞ 45 12. „ã‘ÎÅ‰õΩ LÑ¨Ü«ÚHõÎ Ñ¨Ùã¨ÎHõ=ÚÅ∞
N JÜ«∞ºÑ¨Ê Ñ¨Ó*ÏHõÅÊO 15 NHÍO`å=∞}˜ =O@Å∞ ("≥*ò) 45
N JÜ«∞ºÑ¨Ê ÉèíH˜Î w`åÅ∞ 15 âßHÍÇ¨~° =O@Å∞ 20
N JÜ«∞ºÑ¨Ê nHõ∆ F 9 =∂O™êÇ¨~°=O@Å∞ 20
N JÜ«∞ºÑ¨Ê Éèí[#=∂Å F 9 z\˜ìz\Ï¯Å∞ 20
N JÜ«∞ºÑ¨Ê x`«ºÑ¨Ó[ P 9 JO^•xH˜ z\Ï¯Å∞ 20
N JÜ«∞ºÑ¨Ê x`«ºxÜ«∞=∂=o P 6 Ñ≤Å¡Å ¿Ñ~°∞¡ (ÃÑ^ŒÌk) 20
N Éèí"åh bÖÏ=∞$`«O(^Œ∞~åæÉèí"åhnHõ∆) 25 Ñ≤Å¡Å ¿Ñ~°∞¡ (z#flk) 9
^ÕgbÖÏ=∞$`«O 81 ÖË>ˇãπì ZO„ÉÏ~Ú_»s âßsÉ’~°¤~üû 30
N ^Õg Ñ¨Ó*ÏHõÅÊO 15 ÖË>ˇãπì ZO„ÉÏ~Ú_»s _ç*ˇ·<£û 30
^Õg ÉèíH˜Îw`åÅ∞ 15 z<åfl~°∞Å‰õΩ z~°∞uà◊√§ 20
*ˇ· Éèí"åhnHõ∆ F 9 Ñ¨ãÖ^≥·# á¶êãπìÑ¶¨Ù_£ =O@Å∞ 20
Éèí"åhnHõ∆ P 6 Ñ¨ÖÏ"£Å∞, „ÃÑ¶·_£ Ô~·ãπÅ∞, "≥Ô~·\ ©Ô~·ãπÅ∞ 20
^Õg ÉèíH˜Î=∂Å 9 "ÕÑ¨Ùà◊√§–WQÆ∞~°∞¡ 20
N JÜ«∞ºÑ¨Ê Éèí[<å=o 99 NHÍO`å=∞}˜ =O@Å∞ (<å<£"≥*ò) 45
JÜ«∞ºÑ¨ÊÑ¨Ó*Ïqkè (*Ëã¨∞^•ã¨∞™êOQ∑û`À) 15 WOw¡+¨µÖ’P_»Ñ≤Å¡Å¿Ñ~°∞¡ 36
10. Éèí[#Å∞ – H©~°Î#Å∞ WOw¡+¨µÖ’ =∞QÆÑ≤Å¡Å¿Ñ~°∞¡ 36
J#fl=∞Ü«∞º H©~°Î#Å∞ (aQ∑) 15 „ÉËH±á¶êãπì =O@Å∞ 20
J#fl=∞Ü«∞º H©~°Î#Å∞ (z#flq) 9 ÑÖ_»∞QÆÅÖ’ KÕã¨∞H˘<Õ Ñ≤O_ç=O@Å∞ 20
N~å=∞^•ã¨∞ H©~°Î#Å∞ (aQ∑) 15 "≥∞ÿ„HÀ"À"≥<£ =O@Å∞ 81
N~å=∞^•ã¨∞ H©~°Î#Å∞(z#flq) 9 ã¨~°fi^Õ=`åÉèíH˜Î=∂Å 30
`åºQÆÜ«∞º H©~°Î#Å∞ 9 Ñ≤Å¡Å¿Ñ~°∞¡ (ÉÏ|∞) 30
ã¨~°fi^Õ=`å =∞OQÆà◊Ç¨~°`«∞Å∞ 20 Ñ≤Å¡Å¿Ñ~°∞¡ (áêÑ¨) 30
=ã¨∞O^èŒ~° =∞OQÆà◊ Ç¨~°`«∞Å∞ 20 "≥∂„_»<£ "≥∞Ç¨ÏOk (QÀiO\Ï‰õΩ _ç*ˇ·<£û) 30
ã¨~°fi^Õ=`å Éèí[#Å∞ 30 qq^èŒ ~°HÍÅ∞
*Ï#Ñ¨^Œw`åÅ∞ 20 ZO^Œ~À=∞Ç¨#∞ÉèÏ=ÙÅ∞ 150
z\˜ì á⁄\˜ì áê@Å∞ 9 Ü≥∂QÍã¨<åÅ∞ 30
*ÏfÜ«∞ w`åÅ∞ 9 ã¨∂~°º#=∞™ê¯~°=ÚÅ∞ 30
t=ÉèíH˜Î =∂Å 9 á⁄_»∞Ñ¨ÙHõ^äŒÅ∞ (ÃÑ^ŒÌk) 20
q+¨µ‚ ÉèíH˜Î=∂Å 9 á⁄_»∞Ñ¨Ù Hõ^äŒÅ∞ (z#flq) 5
^Õâ◊ÉèíH˜Î w`åÅ∞ 30 HÍÅ*Ï˝# `«`åÎfiÅ∞ 20
™œÉèÏQÆº ^Õ=`å =∞OQÆà◊Ç¨~°`«∞Å∞ 30 Ç≤ÏOn–`≥Å∞QÆ∞–ã¨fiÉ’kèx 15
WOw¡+¨µ–`≥Å∞QÆ∞–ã¨fiÉ’kèx 15 HÍà◊Ç¨Ïã≤Î ^ÕgÉèÏQÆ=`«O 90
[#~°Öò <åÖˇ_£˚ 15 ‰õΩÖÏ~°‚= `«O„`«"£∞ 150
#∂~°∞ ZHÍ¯Å∞ 7 PKå~°º ã≤^Œú <åQÍ~°∞˚#`«O„`«O(Xi[#Öò) 250
1–100 >Ë|∞Öò |∞H± 7 Ü≥∂QÍã¨<åÅ∞ (VG/TNL) 30
N~å=∞HÀ\˜ 25 ~å=∞~åÜ«∞ "åã¨∞ÎâßGO (=Ú„^ŒQÆ_» ~å=∂~å=Ù)90
Nt=HÀ\˜ 25 ZO.Zãπ.P~ü.Ç¨Ï#∞=∂<£Kåb™ê 9
"Õ∞lH± 20 ZO.Zãπ.P~ü.ã¨∞O^Œ~°HÍO_» 70
JOÔHÅ`À QÍ~°_ô 20 J+¨ì=ÚY QÆO_»ÉèË~°∞O_»`«O„`«O 75
„¿Ñ=∞Hõ^äŒÅ∞ 20 „|Ç¨Ï‡OQÍirq`«K«i„`« ([=OQÆ∞Å) 75
Ü«Ú=`«~°OQÍÅ∞ (Ü«Ú=`«~°OHÀãÖ) 20 `«iQ˘O_»"O≥ QÆ=∂O|qiz`«–N"ÕOHõ\ÏK«Å=∂Ç¨`«‡ºO150
„¿Ñ=∂ h‰õΩ *’Ç¨~°∞¡ (Å"£_çHõ∆#s) 20 N Pkâ◊OHõ~åKå~°º k=ºK«i`å=∞$`«O 36
Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ã¨ÊO^Œ# (Hõq`«Å∞) 20 w`åO[e (~°gO„^Œ<å^ä£~îåQÆ∂~ü) 45
"å`«ûºÜ«∞# HÍ=∞ã¨∂„`åÅ∞ 30 HÍj~å"Õ∞â◊fi~° =∞lb Hõ^äŒÅ∞ 75
Z.Ñ≤.@∂iãπì ÔQ·_»∞ 30 NÅe`åã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=Ú(ÉèÏã¨¯~°ÉèÏ+¨ºO) 500
WO„^Œ*ÏÅ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 25 N^ÕgÉèÏQÆ=`«O Éˇ·O_»∞ 261
=∞¿ÇÏO„^Œ*ÏÅ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 25 Nt=Ñ¨Ù~å}O Éˇ·O_»∞ 260
q[Ü«∞O g∞^Õ 30 „Ñ¨Hõ$uã≤^•úO`«=ÚÅ∞–"Õ^Œq*Ï˝#=Ú
Hõeã≤ rq^•ÌO 30 –Ñ¶ë`«*Ï`«Hõ ã¨∂„`«=ÚÅ∞ 595
<å^Œ„|Ç¨ÏŸ‡áêã¨# (^è•º#O{ãÖw`«O"Õ∞Å∞ HõÅ~ÚHõ) 90 qâ◊fiHõ~°‡ „Ñ¨HÍâ◊=Ú 106
â◊s~°ÉèÏ+¨ (ÉÏ_ô ÖÏOˆQfi*ò) 90 „áêp#"åã¨∞Îâß„™êÎÅ∞–P^èŒ∞xHõ"åã¨∞ÎÑïjÅ#250
„H˜Ü«∂Ü≥∂QÆO 30 QÆ∞Ñ¨Î"åã¨∞Î "åã¨∞Îq*Ï˝#*’ºu 150
P#O^ŒOQÍ rq^•ÌO 81 <å~°^Œ ãÖÇ≤Ï`« 150
Ç¨Ïiâ◊ÛO„^Œ <å@HõO 45 ~åÇ¨ïˆH`«∞=ÙÅ∞ ã¨=∞ã¨Î „Ñ¨ÉèÏ==ÚÅ∞ 100
=∂ºlH±ÔQ·_£–„\˜‰õΩ¯Å∞,`«=∂ëêÅ∞–HõÑ¨\ ˜„Ñ¨ÑÖK«O 90 JOQÍ~°‰õΩ_»∞ (‰õΩA_»∞) 45
K«^Œ~°OQÆO 90 Ñ¨Ù~ÀÇ≤Ï`« ^Œ~°≈x (QÀ~°ã¨g~°Éèí„^•Kå~°º) 150
"å`åûÜ«∞#HÍ=∞ã¨∂„`åÅ∞ 90 qâ◊fiHõ~°‡"åã¨∞Îq^•º~°Ç¨Ïã¨º=ÚÅ∞ ,, 225
ÑÖK«™êÜ«∞HõO 90 "åã¨∞Î q*Ï˝# K«O„kHõ ,,100
~°u~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 90 =∞Ç¨^Œâß áêi*Ï`«O ,,100
J#OQÆ~°OQÆO (HõOÉèíOáê\˜ ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍ+π) 90 25ãÖII ÑÖKåOQÆO (2000–2025) ,,250
â◊$OQÍ~°ˆHo (HõOÉèíOáê\˜ ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍ+π) 90 Latitude - Longitude (English) ,, 50
=∂~°¬ÖòP~üì û (Hõ~å>Ë,‰õΩOQ∑Ñ¶¨Ó<Õ~°∞ÛHÀO_ç) 90 *Ï`«Hõ <å~åÜ«∞}©Ü«∞O("å„_Õ=Ù"åiq) ~°∂.150
=∞O„`«âßG=∞Ç¨ÏŸ^Œkè 90 "åã¨∞Î <å~åÜ«∞}©Ü«∞O ,, 120
Jã¨`À=∞Ü«∞ ã¨^Œæ=∞Ü«∞ 36 Ü≥∂QÍ=mYO_»O ,, 120
QÍÜ«∞„fq*Ï˝<£ 90 =ÚÇ¨˙~°Î ã≤O^èŒ∞=Ù ,, 150
zO`å=∞}˜ (<å@HõO) 50 [Ü«∞ÉèÏ~°u (Ñ¨Ù~å}ÑÖ_»Nx"åãπ) 21
áêO_»= L^ÀºQÆO (<å@HõO) 45 [Ü«∞¿ÇÏ...[Ü«∞¿ÇÏ... ,, 27
ÉÏÅ<åQÆ=∞‡ (<å@HõO) 50 [Ü«∞`«∞...[Ü«∞`«∞... ,, 27
HÍà◊Ç¨Ïã≤Î „ã‘ÎÅ „=`«Hõ^äŒÅ∞ 30 ™ê~Ú... ,, 45
HÍà◊Ç¨Ïã≤Î ~å=∂O[<ÕÜ«∞ Ü«Ú^ŒúO(|kÔ~_ç¤) 45 N=∂eHõ ,, 20
HÍà◊Ç¨Ïã≤Î QÀqO^Œ <å=∂Å ÉèíQÆ=næ`« 25 P~°u™ê~ÚÉÏÉÏ ,, 25
HÍà◊Ç¨Ïã≤Î QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î zO`å=∞}˜ 90 JOQÍ~°‰õΩ_»∞ 45
HÍà◊Ç¨Ïã≤Î QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î =∞~å‡Å∞ (Éˇ·O_»∞) 45 â◊√„‰õΩ_»∞ 45
HÍà◊Ç¨Ïã≤Î t=Ñ¨Ù~å}O 90 ~åÇ¨ïˆH`«∞=ÙÅ ã¨=∞ã¨Î „Ñ¨ÉèÏ"åÅ∞ 100
`«=∞‰õΩ U |∞H±û HÍ=Åã≤#, =∞xÜ«∂~°¤~üx, _ç._ç.QÍx „HÕk J„_»ãπ‰õΩ ÑÖÑ¨QÆÅ~°∞.
á¶È<£ : 2462565 (0883)
"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡ˆH+¨<£û,
ã¨Ç¨Ï„™êkèHõ `≥Å∞QÆ∞ „Ñ¶‘ W–„QÆO^äŒ=ÚÅÔH· gH˜∆OK«O_ç.... J[O`å Ç¨ÏŸ@Öò Z^Œ∞@,
WWW.MOHANPUBLICATIONS.COM HÀ@QÆ∞=∞‡O, ~å[=∞O„_ç.

VA301 30MukhyamainaYogamulu

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

VA301 30MukhyamainaYogamulu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

300 �ఖయ్�న �గ��

ఉ�త ��ల �దయ్ �ం�ష�

ఈ �ం�ల� ఉ�తం� ఆ� �� చ��ట�, ��మ�(��ల్�) ��ట� గల ��గ్�:

Website: www.freegurukul.org Mobile App: Free Gurukul email: support@freegurukul.org

ఉ�త ��ల �దయ్ �ం�ష� – Free Gurukul Education Foundation

సరవ్ం పర�తమ్ �ద సమరప్ణమ�త్

QÆ∞~°∞xH˜ U „QÆÇ¨Ï HõÅ~ÚHõ ÖËHõáÈ=_»O

L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ K«O„^Œ~åt =$+¨ÉèíO, kfifÜ«∞OÖ’ QÆ∞~°∞,|∞^èŒ,â◊√„‰õΩÅ ã≤÷u

x~°fiK«#O–K«O„^Œ∞_»∞ HÍ‰õΩO_® W`«~° „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ ~°q#∞O_ç =ºÜ«∞

"≥∂Ç¨Ï<£ Ñ¨a¡ˆH+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.

K«O„^Œ Å ÃÑ· *Ï`«Hõ=ÚÖ’(29) ^Œâ◊=∂kèÑ¨u K«O„^Œ∞_»∞.K«O„^Œ∞_»∞#fl #"åOâ◊

~°q â◊x Å |∞^èŒ

"≥∂Ç¨Ï<£ Ñ¨a¡ˆH+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.

88. Hõ=∞Å Ü≥∂QÆO [##HÍÅ K«O„^Œ =∞Ç¨^Œâß âı+¨O.ã¨O.4–4–24 ~ÀAÅ∞.

K«O„^Œ QÆ∞~°∞ â◊x ‰õΩ[ ˆH`«∞

"≥∂Ç¨Ï<£ Ñ¨a¡ˆH+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.

You might also like

VA301 30MukhyamainaYogamulu

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

VA301 30MukhyamainaYogamulu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

300 �ఖయ్�న �గ��

ఉ�త ���ల �దయ్ �ం�ష�

ఈ �ం�ల� ఉ�తం� ఆ� �� � చ��ట�, ��మ�(��ల్�) ����ట� గల ��గ్�:

Website: www.freegurukul.org Mobile App: Free Gurukul email: support@freegurukul.org

ఉ�త ���ల �దయ్ �ం�ష� – Free Gurukul Education Foundation

సరవ్ం పర�తమ్ �ద సమరప్ణమ�త్

QÆ∞~°∞xH˜ U „QÆÇ¨Ï HõÅ~ÚHõ ÖËHõáÈ=_»O

L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ K«O„^Œ~åt =$+¨ÉèíO, kfifÜ«∞OÖ’ QÆ∞~°∞,|∞^èŒ,â◊√„‰õΩÅ ã≤÷u

x~°fiK«#O–K«O„^Œ∞_»∞ HÍ‰õΩO_® W`«~° „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ ~°q#∞O_ç =ºÜ«∞

"≥∂Ç¨Ï<£ Ñ¨a¡ˆH+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.

K«O„^Œ Å ÃÑ· *Ï`«Hõ=ÚÖ’(29) ^Œâ◊=∂kèÑ¨u K«O„^Œ∞_»∞.K«O„^Œ∞_»∞#fl #"åOâ◊

~°q â◊x Å |∞^èŒ

"≥∂Ç¨Ï<£ Ñ¨a¡ˆH+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.

88. Hõ=∞Å Ü≥∂QÆO [##HÍÅ K«O„^Œ =∞Ç¨^Œâß âı+¨O.ã¨O.4–4–24 ~ÀAÅ∞.

K«O„^Œ QÆ∞~°∞ â◊x ‰õΩ[ ˆH`«∞

"≥∂Ç¨Ï<£ Ñ¨a¡ˆH+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.

You might also like

ఉ�త ��ల �దయ్ �ం�ష�

ఈ �ం�ల� ఉ�తం� ఆ� �� చ��ట�, ��మ�(��ల్�) ��ట� గల ��గ్�:

ఉ�త ��ల �దయ్ �ం�ష� – Free Gurukul Education Foundation