Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

Bi 6: PHP LUT V GII TH V PH SN DOANH NGHIP

Ni dung

Php lut v gii th doanh nghip Php lut v ph sn

Mc tiu

Hng dn hc

Gip hc vin hiu c : S ging v khc nhau gia gii th v ph sn; Bn cht v vai tr ca php lut ph sn trong hot ng kinh doanh; Trnh t tin hnh gii th v ph sn doanh nghip.
Thi lng

hc tt bi ny, hc vin cn thc hin cc cng vic sau: c k Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip. Tch cc tho lun vi gio vin v hc vin qua mng Internet. c Lut Ph sn 2004 v Lut Doanh nghip 2005.

8 tit

141

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

TNH HUNG KHI NG BI

Tnh hung Cng ty BTN bn hng cho cng ty XYZ. Mc d nhiu ln gi cng vn ngh XYZ thanh ton tin hng nhng cng ty ny vn kht ln khng thanh ton. Ba thnh vin Bc, Trung, Nam cng nhau hp v tho lun cc phng n i n. Bc cho rng c gng thuyt phc XYZ thm mt thi gian, nu khng c th c th dng sc mnh bo lc i n. Bc c th thu c mt s i tng giang h chuyn i n thu bt n hoc sit n cng ty XYZ. Nam xut nh n s can thip ca cng an phng ni cng ty XYZ c tr s chnh. kin ca Trung cho rng, a cng ty XYZ ra ta ta n tuyn b ph sn cng ty ny. Cc thnh vin nht tr vi phng n khi kin XYZ ra ta. Tuy nhin, theo kin ca Bc v Nam th ch c th yu cu ta n xt x lin quan n vic i n m khng th yu cu ta m th tc ph sn cng ty ny nh xut ca Trung bi h bit chc rng cng ty XYZ khng gp kh khn v ti chnh. Vic khng tr n ch nhm mc ch chim dng vn ca BTN m thi.

Cu hi gi m Anh (ch) ng vi kin ca Trung hay kin ca Bc v Nam?

142

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

6.1.

Php lut v gii th doanh nghip

Cng ging nh cc s vt, hin tng trong i sng x hi, doanh nghip c i sng ring ca n. Doanh nghip ra i, pht trin, thay i v cng c th s mt i mt thi im nht nh. Doanh nghip c th chm dt s tn ti di hai hnh thc gii th hoc ph sn. Vic chm dt s tn ti bng hnh thc no c quyt nh bi kh nng thanh ton n ca chnh doanh nghip. Nu doanh nghip khng c kh nng thanh ton n n hn th s chm dt theo hnh thc ph sn. Ngc li, nu cc khon n n hn c doanh nghip thanh ton y th doanh nghip s chm dt s tn ti theo hnh thc gii th.
6.1.1. Khi nim gii th doanh nghip

Gii th doanh nghip l vic chm dt s tn ti ca doanh nghip khi doanh nghip vn bo m thanh ton ht cc khon n v ngha v ti sn n hn. Gii th doanh nghip xy ra trong cc trng hp sau y: Th nht, theo quyt nh ca ch doanh nghip i vi doanh nghip t nhn; ca tt c thnh vin hp danh i vi cng ty hp danh; ca hi ng thnh vin, ch s hu cng ty i vi cng ty trch nhim hu hn; ca i hi ng c ng i vi cng ty c phn. Vic ch s hu doanh nghip khng mun tip tc kinh doanh na c th bt ngun t nhiu l do khc nhau, chng hn nh t sut li nhun khng cao, c mu thun trong ni b doanh nghip hoc trin vng kinh t trong lnh vc doanh nghip ang hot ng khng c nhiu ha hn trong tng lai Trong trng hp ny, ch s hu doanh nghip c th i n quyt nh gii th doanh nghip thu hi vn hoc chuyn sang kinh doanh nhng loi hnh doanh nghip khc, vi nhng ch th khc. y l quyt nh hon ton mang tnh c nhn ca cc ch s hu doanh nghip. Th hai, kt thc thi hn hot ng ghi trong iu l cng ty m khng c quyt nh gia hn. Vic quy nh thi hn hot ng ca doanh nghip c th l do tha thun ca cc thnh vin sng lp, c th do quy nh ca php lut hoc do s cp php ca c quan nh nc c thm quyn trong mt s lnh vc nht nh.
143

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

INDOVINABANK XIN RA HN HP NG Ngn hng Nh nc Vit Nam va chp thun cho Indovinabank gia hn thi gian hot ng l 20 nm theo Quyt nh s 1525/2009/Q-NHNN, do Thng c Ngn hng Nh nc k ngy 24/6/2009. Quyt nh c hiu lc k t ngy k (24/6/2009) v l mt phn khng th tch ri ca Giy php hot ng chi nhnh Ngn hng nc ngoi s 08/NH-GP ngy 29/10/1992 do Ngn hng Nh nc Vit Nam cp cho Ngn hng trch nhim hu hn Indovina. Indovinabank l ngn hng c thnh lp nm 1990 theo hnh thc lin doanh gia ngn hng Cathay United v Ngn hng Cng thng Vit Nam vi thi hn hot ng c quy nh trong giy php do y ban nh nc v hp tc u t (nay l B K hoch v u t) l 20 nm. c bit, n 2010, ngn hng ny s ht thi gian hot ng. Do , Indoviabank ch ng xin c gia hn thi gian hot ng ti Vit Nam. (Ngun: InfoTV in t http://en.infotv.vn/ngan-hang-tai-chinh/tin-tuc/10791-indovinabank-xin-gia-han-99nam-duoc-chap-thuan-20-nam

Th ba, cng ty khng cn s lng thnh vin ti thiu theo quy nh ca php lut trong thi hn su thng lin tc. S lng thnh vin ti thiu theo quy nh ca php lut i vi cng ty c phn l 3, con s ny l 2 i vi cng ty trch nhim hu hn c t 2 thnh vin tr ln. i vi cng ty hp danh, php lut quy nh phi c t nht hai c nhn l thnh vin hp danh. Th t, b thu hi giy chng nhn ng k kinh doanh. Trong trng hp ny doanh nghip phi tin hnh th tc gii th chm nht l 6 thng k t ngy giy chng nhn ng k kinh doanh b thu hi.
THEO QUY NH CA PHP LUT, DOANH NGHIP B THU HI GIY CHNG NHN NG K KINH DOANH TRONG CC TRNG HP SAU:

Ni dung k khai trong h s ng k kinh doanh l gi mo; Doanh nghip do ngi b cm thnh lp doanh nghip thnh lp; Khng ng k m s thu trong thi hn mt nm k t ngy c cp Giy chng
nhn ng k kinh doanh;

Khng hot ng ti tr s ng k trong thi hn su thng lin tc, k t ngy c

cp Giy chng nhn ng k kinh doanh hoc chng nhn thay i tr s chnh;

Khng bo co v hot ng kinh doanh ca doanh nghip vi c quan ng k kinh

doanh trong mi hai thng lin tc;

Ngng hot ng kinh doanh mt nm lin tc m khng thng bo vi c quan ng

k kinh doanh;

Doanh nghip khng gi bo co tnh hnh kinh doanh khi c yu cu theo quy nh
ca php lut n c quan ng k kinh doanh trong thi hn ba thng, k t ngy c yu cu bng vn bn;

Kinh doanh ngnh, ngh b cm.

144

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

Trong bn trng hp gii th ni trn, hai trng hp u gi l gii th t nguyn, ngc li, hai trng hp sau gi l gii th bt buc v y l nhng trng hp gii th nm ngoi ch ca ch s hu doanh nghip.
6.1.2. Th tc gii th doanh nghip

Doanh nghip sau khi gii th s khng cn tn ti trn thc t. Vic gii th doanh nghip lm pht sinh hai mi quan h: th nht l quan h gia cc thnh vin trong ni b doanh nghip v th hai l quan h gia doanh nghip vi cc ch th khc, bao gm bn hng, i tc, ngi lao ng trong doanh nghip v nh nc. y l nhng quan h lin quan n ti sn v lin quan n hot ng qun l nh nc trong lnh vc ng k kinh doanh. Hot ng gii th ch c coi l hon thnh nu doanh nghip x l xong mi quan h vi tt c cc ch th ni trn. X l mi quan h trong ni b doanh nghip Cng vic ny i hi phi c mt quyt nh gii th doanh nghip. Nu l doanh nghip mt ch th ch s hu doanh nghip t mnh ra quyt nh. Trong trng hp doanh nghip nhiu ch th phi tin hnh hp ton th thnh vin doanh nghip thng qua quyt nh gii th. Quyt nh ny th hin s nht tr ca cc thnh vin v cc vn lin quan n l do gii th; thi hn, th tc thanh l hp ng v thanh ton cc khon n; phng n x l cc ngha v pht sinh t hp ng lao ng v vic thnh lp t thanh l ti sn. X l mi quan h gia doanh nghip vi cc ch th khc Cng vic ny i hi doanh nghip phi thc hin ba bc nh sau: o Th nht, thng bo cho tt c cc bn c quyn v ngha v lin quan n hot ng gii th doanh nghip bit v quyt nh gii th. Vic thng bo c thc hin ng thi bng ba cch, c th l: Gi trc tip quyt nh gii th c doanh nghip thng qua ti nhng ngi lin quan. Cng vi quyt nh ny l thng bo v phng n gii quyt n nh thi hn, a im v phng thc thanh ton n; cch thc v thi hn gii quyt khiu ni ca ch n; Nim yt quyt nh ti tr s chnh ca doanh nghip; ng bo a phng hoc bo ngy ca trung ng trong 3 s lin tip. o Th hai, tin hnh thanh l ti sn v thanh ton cc khon n theo ng phng n gii quyt n nh c thng bo. o Th ba, gi h s gii th doanh nghip n c quan ng k kinh doanh c quan ny xa tn doanh nghip khi s ng k kinh doanh. Sau khi thc hin xong cc th tc ni trn, vic gii th c coi l hon tt v doanh nghip chm dt s tn ti trn thc t.
145

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

6.2. 6.2.1.

Php lut v ph sn C s l thuyt ca php lut v ph sn

Ph sn l mt hin tng tt yu v bnh thng ca nn kinh t th trng. Trong qu trnh cnh tranh v tn v khc lit ca hot ng kinh doanh, ri ro khng tr c n c th n vi bt c ch th no. Vn t ra l chng ta nhn nhn ph sn theo quan im no c cch thc tc ng nhm gii quyt ph sn sao cho c li nht i vi ch n, ngi mc n v i vi ton b nn kinh t. C hai quan im chnh lin quan n vn ph sn: Quan im th nht cho rng, ph sn l do lnh o doanh nghip hoc do ch th kinh doanh bt ti. S yu km trong qun l doanh nghip v kinh doanh dn n h qu l nhng ch th ny khng th thanh ton c cc khon n n hn khin cho doanh nghip phi ph sn. Khi doanh nghip ph sn s li nhng hu qu nh bn hng, i tc khng c nhn li hoc c nhn li nhng khng ti sn cho vay. Hn na, doanh nghip ph sn s li mt s lng nht nh ngi lm cng b tht nghip v to thnh gnh nng cho x hi. i li vi nhng hu qu ny, x hi cn c nhng bin php trng pht nhng ngi lnh o trong doanh nghip b ph sn. Xut pht t l do m quan im ny cho rng lut ph sn c ban hnh nhm hng n mc ch trng pht con n, loi b con n ra khi cuc chi ca th trng. Chnh v vy, nu con n khng thanh ton nhng khon n n hn s b tuyn b ph sn ngay m khng cn quan tm n l do ca vic khng tr c n. Khi doanh nghip b ph sn tc l doanh nghip s mt i v c hi kinh doanh i vi cc ch s hu doanh nghip cng khng cn na. Quan im th hai cho rng, vic khng tr n bt ngun t nhiu l do khc nhau nh tnh hnh kinh t khng thun li, tc ng ca thin tai, dch bnh, nng lc qun tr yu km... Chnh v vy, php lut ph sn khng nn ch nhm vo vic trng tr con n m nn tha nhn thc t ph sn l h qu ca nhiu nguyn nhn khc nhau. y l quan im c s dng rng ri trong php lut ph sn hu ht cc quc gia hin nay. Xut pht t quan im th hai ny, vic xy dng php lut ph sn cn m bo nhng yu cu sau: o Trc ht, nu coi ph sn l trng hp doanh nghip cht th khi u ca qu trnh l doanh nghip b m, ging nh quy lut vn c ca cuc sng: sinh, lo, bnh, t. Do , nu doanh nghip khng tr n n hn th cn xc nh xem l do no dn n tnh trng , cng ging nh mt ngi
146

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

c bnh th cn xc nh nguyn nhn gy bnh c bin php cha tr ph hp. Doanh nghip hon ton c th thot ra khi tnh trng khng thanh ton c n nu c nhng bin php ti c cu ph hp. Vic ti c cu doanh nghip c v nh cho bnh nhn ung thuc iu tr bnh. Thm phn ch quyt nh tuyn b thanh l ti sn ca doanh nghip v tuyn b ph sn chng no doanh nghip thc s khng cn kh nng phc hi. Nh vy, mc ch ca php lut ph sn khng phi l trng pht ch s hu hoc ngi qun l, iu hnh doanh nghip lm vo tnh trng ph sn m l ti c cu doanh nghip nhm gip doanh nghip thot khi ri ro trong kinh doanh. Khi tnh trng mt kh nng thanh ton c khc phc th s mang li li ch cho tt c cc bn, l ch n ca doanh nghip s nhn c y cc khon n, ngi lao ng khng b tht nghip, doanh nghip mc n tip tc c kinh doanh to ra ca ci cho bn thn h v cho x hi.
ORION HANEL S TUYN B PH SN Orion - Hanel, lin doanh gia Vit Nam v Hn Quc chuyn sn xut n hnh v ph kin cho tivi, my tnh vi thi hn hot ng 50 nm tnh t nm1993, s tuyn b ph sn trong thng 12 nm 2008 sau nhiu nm dn u ngnh sn xut in t ca H Ni. Cc doanh nghip in t Vit Nam cn rt ra bi hc t v ph sn ca Orion Hanel. Tin s L ng Doanh khuyn co nh vy ti Hi tho tng kt ngnh in t - vin thng sau hai nm Vit Nam vo WTO, din ra H Ni ngy 25 thng 12. Orion - Hanel a ra quyt nh m rng hot ng sn xut n hnh mu trong bi cnh th trng tivi xut hin s thoi tro ca cng ngh ny vi s thay th ca dng LCD v Plasma, cng vi suy thoi kinh t, khin kh khn ca Orion - Hanel tng thm bi phn v khng th tho g. T trng hp Orion - Hanel, chuyn gia kinh t L ng Doanh ni cc doanh nghip Vit Nam khng nn duy tr y ht chin lc c trong bi cnh suy thoi kinh t ton cu nh hin nay, cc doanh nghip cn t cu mnh, ch ng i ph tnh hnh. Tin s L ng Doanh cho rng hin cc mt hng in t Vit Nam ang cnh tranh khng cn xng vi hng Trung Quc. Theo ti bit, Trung Quc ang tp kt hng khng xut i EU v M c v suy thoi kinh t cc th trng ny. C th hng s b vo Vit Nam. Nu vy, thit hi s khng nh. (Ngun: Bo Tui tr in t) http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Index.aspx?ChannelID=11&ArticleID=294552

147

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

Trong thc t, bn cnh l do doanh nghip khng tr n n hn do gp ri ro trong kinh doanh dn n kh khn v ti chnh nh trn th cn c trng hp doanh nghip c tnh khng tr n nhm chim dng vn ca ch th khc. Trong trng hp ny, nhu cu i n pht sinh v i hi phi c s can thip ca nh nc nhm lm cho vic i n trong x hi din ra mt cch c trt t. Php lut ph sn s thc hin vai tr nh mt cng c i n v thanh ton n, theo nu doanh nghip c tnh khng tr n n hn th s b ta n m th tc ph sn. ng trc nguy c mt c hi kinh doanh do b tuyn b ph sn v c th b x pht theo quy nh ca php lut nn doanh nghip buc phi thanh ton n kp thi. y l mt vai tr rt quan trng ca php lut ph sn v c c bit th hin trong quy nh ca php lut lin quan n vic xc nh thi im doanh nghip lm vo tnh trng ph sn. Theo , php lut ph sn phi quy nh sao cho bt c khi no nhu cu i n chnh ng pht sinh th php lut phi can thip ngay nhm lm cho vic i n c m bo bng sc mnh ca nh nc, qua m bo n nh v trt t x hi. Khng ch ch n mong mun c s h tr ca php lut trong vic i n m ngay c doanh nghip mc n, c bit l nhng doanh nghip m ch s hu c hng quy ch trch nhim hu hn cng mong mun c s can thip ca nh nc gii quyt nhng quan h n pht sinh. Php lut ph sn s l cng c thc hin mong mun ny nhm gip doanh nghip gii phng khi quan h n c v xy dng li hot ng kinh doanh.
6.2.2. Khi nim ph sn

Ph sn l mt hnh thc chm dt s tn ti ca doanh nghip. Nh phn trn phn tch, nu coi ph sn l trng hp doanh nghip cht th khi u ca qu trnh l doanh nghip b m. Khi doanh nghip m tc l doanh nghip b lm vo tnh trng ph sn. Nu tnh trng ny c khc phc th s khng dn n ph sn, ngc li nu doanh nghip khng th bnh phc th ph sn s din ra. Nh vy, mi qu trnh ph sn u bt u t vic doanh nghip lm vo tnh trng ph sn, nhng ngc li, doanh nghip lm vo tnh trng ph sn th cha chc b ph sn trn thc t.
6.2.2.1. Khi nim doanh nghip lm vo tnh trng ph sn

Du hiu u tin quyt nh vic m th tc ph sn i vi mt doanh nghip l doanh nghip c lm vo tnh trng ph sn hay khng. Vic xc nh thi im doanh nghip lm vo tnh trng ph sn rt c ngha i vi kh nng phc hi doanh nghip. Cng ging nh mt ngi b m, nu pht hin bnh v iu tr sm th kh nng bnh phc s cao. Doanh nghip sm xc nh c thi im lm vo tnh trng ph sn th cng s c nhiu c hi phc hi nh vo s can thip ca ta n v cc ch n.
148

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

Php lut ph sn ca Vit Nam hin nay quy nh v vn ny nh sau : Doanh nghip, hp tc x khng c kh nng thanh ton c cc khon n n hn khi ch n c yu cu th coi l lm vo tnh trng ph sn Thi im xc nh doanh nghip lm vo tnh trng ph sn l ngay khi khon n n hn v ch n c yu cu m con n khng thanh ton. Tuy nhin, cn lu l nu khon n n hn nhng ch n cha c yu cu th cng cha c s khng nh con n lm vo tnh trng ph sn. Nh vy, doanh nghip b coi l lm vo tnh trng ph sn nu ng thi tha mn hai du hiu: Khng c kh nng thanh ton n n hn v Ch n c yu cu. Vic khng c kh nng thanh ton n n hn ca doanh nghip c th xy ra trong hai trng hp sau : Th nht, doanh nghip thc s c kh khn v ti chnh khin cho n hn m khng th thc hin c ngha v tr n. Trng hp ny c gi l doanh nghip mt kh nng thanh ton n n hn. Nu doanh nghip mt kh nng thanh ton n dn n ph sn th gi l ph sn trung thc. Th hai, doanh nghip khng c kh khn v ti chnh nhng dy da khng mun tr n nhm chim dng vn ca bn hng, i tc. Ni cch khc, doanh nghip khng mt kh nng thanh ton nhng c tnh khng tr n n hn. Trong trng hp, doanh nghip c tnh lm sai lch s liu k ton, ti chnh c ph sn nhm hng quy ch trch nhim hu hn, qua chim dng ti sn ca bn hng th gi l ph sn gian tr. Nu ph sn gian tr b pht hin, doanh nghip vn phi tr tt c cc khon n v phi chu cc hnh thc trch nhim php l khc nh b x pht hnh chnh v ch doanh nghip c th b truy cu trch nhim hnh s trong trng hp hnh vi gian tr yu t cu thnh ti phm. Nu doanh nghip dy da cho n khi b m th tc ph sn mi tr n th lc ny Lut ph sn ng vai tr l cng c i n hu hiu trong kinh doanh. Nh vy, khng phi mi trng hp doanh nghip lm vo tnh trng ph sn u l thi im ti sn c ca doanh nghip nh hn ti sn n. Bt c khi no khon n n hn v c yu cu thanh ton t ch n nhng con n khng thc hin th u b coi l lm vo tnh trng ph sn. Php lut khng yu cu phi xc nh gi tr khon n v nguyn nhn doanh nghip khng thanh ton n. Quy nh ny xut pht t c s l thuyt cho rng php lut ph sn l cng c i n v thanh ton n m khng phi l cng c trng pht con n. Phn bit ph sn v gii th Ph sn v gii th u l cc hnh thc dn n vic chm dt s tn ti ca mt ch th kinh doanh. Tuy nhin, hai hin tng ny khc nhau v bn cht, th hin l do dn n gii th v ph sn, ch th c thm quyn gii quyt v nhng hn ch v
149

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

quyn t do kinh doanh i vi ch s hu v ngi lnh o trong doanh nghip b gii th v ph sn. Tiu ch L do Ph sn Gii th

Doanh nghip khng c kh C th gii th theo quyt nh ca nng thanh ton n n hn ch doanh nghip hoc theo quy nh ca php lut. Vic gii th khi ch n c yu cu. ch c thc hin khi doanh nghip vn cn kh nng thanh ton n v cc ngha v ti sn n hn.

Ch th c Ta n l ch th c thm Ch doanh nghip hoc ngi c thm quyn quyn gii quyt ph sn theo thm quyn thnh lp doanh nghip quyt nh. Sau khi gii gii quyt cc quy nh ca php lut. th, doanh nghip phi lm th tc xa tn ng k kinh doanh ti c quan hnh chnh nh nc. Hn ch i vi quyn t do kinh doanh ca c nhn Ch s hu hoc ngi qun l, iu hnh doanh nghip b ph sn khng thnh lp doanh nghip trong thi gian t mt n ba nm sau khi doanh nghip b ph sn. Ch s hu hoc ngi qun l, iu hnh doanh nghip b gii th khng b hn ch quyn t do kinh doanh

6.2.2.2. Quan h php lut pht sinh trong qu trnh ph sn

Gii quyt ph sn lun lin quan n vn ti sn ca doanh nghip, tc l lin quan n vn i n v thanh ton n. Vic i n lm pht sinh quan h gia con n v ch n. Bn cnh , gii quyt ph sn cn c s can thip ca cc ch th khc nh ta n, c quan thi hnh n... Do , gia ch n v con n cn pht sinh quan h vi cc ch th c thm quyn gii quyt ph sn. Quan h gia con n v ch n Con n V nguyn tc, mi ch th kinh doanh u c th gp ri ro dn n mt kh nng thanh ton n n hn. Chnh v vy, ph sn c th xy ra i vi bt c ch th kinh doanh no. Ni cch khc mi ch th kinh doanh u c th tr thnh con n v tham gia vo qu trnh ph sn. Ch th kinh doanh c th l doanh nghip, hp tc x, c nhn kinh doanh hoc h kinh doanh c th. nhiu nc, php lut ph sn c p dng i vi mi ch th kinh doanh, khng k ch th l c nhn hay t chc. Tuy nhin, hin
150

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

nay php lut ph sn ca Vit Nam cha p dng i vi ph sn c nhn m mi ch p dng i vi doanh nghip, hp tc x v lin hip hp tc x ( tin cho vic trnh by, doanh nghip, hp tc x v lin hip hp tc x c gi chung l doanh nghip).
Ch : Nh vy, php lut ph sn ca nc ta cha p dng i vi cc c nhn v h kinh doanh c th. Trong trng hp c nhn hoc h kinh doanh c th b ph sn th vic i n c thc hin theo quy nh ca B lut Dn s v B lut t tng dn s. C th trong tng lai, php lut ph sn ca nc ta cng s m rng i tng iu chnh, theo c nhn kinh doanh cng b tuyn b ph sn ch khng ch dng li p dng i vi doanh nghip v hp tc x nh hin nay.

Ch n Ch n c th l bt c c nhn, t chc no c ti sn ang c chim hu bi con n nhng cha i c. Ch n thng l cc ch th sau : o i tc, bao gm tt c cc bn hng, k c cc doanh nghip cung cp dch v in, nc, in thoi v cc ngn hng thng mi cho con n vay. o Ngi lao ng, trong trng hp doanh nghip n lng v cc khon bo him x hi.
o

Nh nc, trong trng hp doanh nghip n thu, ph, l ph.

Thng thng, trong quan h vay v cho vay, cc bn thng s dng nhng bin php bo m nh cm c, th chp hoc bo lnh... Cn c vo tiu ch giao dch c c thc hin cng vi cc bin php bo m ngha v hay khng m ch n c chia thnh ba nhm nh sau : o Ch n c bo m ton phn l ch n c ti sn cho vay c bo m ton b gi tr bng mt ti sn khc hoc bng mt hnh thc bo m theo quy nh ca php lut. o Ch n c bo m mt phn l ch n c ti sn cho vay c bo m mt phn gi tr bng mt ti sn khc hoc bng mt hnh thc bo m theo quy nh ca php lut. o Ch n khng c bo m l ch n c ti sn cho vay khng c bo m gi tr bng bt c hnh thc no theo quy nh ca php lut.
151

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

Trong ba loi ch n trn, ch c hai loi ch n tham gia vo qu trnh ph sn l ch n c bo m mt phn v ch n khng c bo m; ch n c bo m ton phn khng tham gia vo qu trnh ph sn. S d vy l do, nu khon n n hn nhng con n khng thanh ton th ch n c bo m ton phn c quyn s dng cc hnh thc bo m thc hin quyn i n ca mnh, chng hn nh pht mi ti sn c s dng cm c, th chp hoc yu cu ch th bo lnh thc hin ngha v tr n thay. Quan h t tng gia ch n v con n vi cc ch th c thm quyn gii quyt ph sn Php lut ca hu ht cc nc trn th gii u quy nh ta n l c quan c thm quyn gii quyt ph sn. Vn t ra l cn xc nh cp ta n no chu trch nhim gii quyt ph sn. Theo nguyn l chung, cp ta n c thm quyn gii quyt ph sn tng ng vi cp c quan cp giy chng nhn ng k kinh doanh cho ch th kinh doanh.

Theo quy nh ca php lut Vit Nam, mi doanh nghip c vn u t trong nc u ng k kinh doanh ti S K hoch v u t ca tnh ni doanh nghip t tr s chnh. V vy, ph sn doanh nghip s do Ta n nhn dn cp tnh gii quyt. Trong khi , hp tc x c th ng k kinh doanh ti cp tnh hoc cp huyn. Theo nguyn tc trn, nu hp tc x ng k kinh doanh ti cp huyn th s do Ta n cp huyn gii quyt ph sn v Ta n cp tnh s thc hin cng vic ny nu hp tc x ng k kinh doanh ti c quan ng k kinh doanh cp tnh. Tuy nhin, i vi doanh nghip c vn u t nc ngoi th khng p dng nguyn tc ny. Theo cho d giy php u t ca ch doanh nghip c cp bi c quan trung ng hay tnh th khi ph sn u do Ta n cp tnh ni doanh nghip t tr s chnh gii quyt. Bn cnh ta n, qun ti vin cng l mt ch th tham gia vo qu trnh ph sn. Qun ti vin c th l c nhn hoc t chc thc hin chc nng thng k, qun l ti sn cng nh h tr ta n trong vic thc hin thanh l ti sn v cc khon n. Qun ti vin c th l mt t chc t nhn tn ti di dng mt vn phng y thc. Trong trng hp ny, qun ti vin l t chc thng trc c lp ra kinh doanh cc hot ng lin quan n qun l v phn chia ti sn. Bn cnh , qun ti vin cng c th l mt t chc lm thi (v vic) ch c thnh lp khi c nhu cu v s t gii th khi cc vn lin quan n qun l v phn
152

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

chia ti sn c thc hin xong. Trong trng hp ny, qun ti vin c lp ra bi ta n di dng t qun l v thanh l ti sn. Thnh vin ca t ny do thm phn ph trch gii quyt ph sn ch nh trn c s quy nh ca php lut. Mi m hnh qun ti vin c nhng u im v hn ch nht nh: m hnh t chc thng trc, qun ti vin c tnh chuyn nghip hn nn nhng cng vic lin quan n thng k, qun l v phn chia ti sn s c thc hin nhanh chng vi chnh xc cao. i vi qun ti vin do ta n lp ra thng khng c c k nng nh vy do thnh vin ca t qun l ti sn c nhng lnh vc chuyn mn khc nhau, thm ch khng lin quan n nghip v k ton thng k. Tuy nhin, chi ph thu qun ti vin thng trc l cao hn nhiu so vi vic ch nh thnh lp qun ti vin.
Ch Qun ti vin Vit Nam hin nay tn ti di dng t qun l v thanh l ti sn, tc l m hnh v vic. T ny c lp ra gip ta n thng k ti sn n v ti sn c ca doanh nghip, qun l v thanh l ti sn theo quyt nh ca ta n. 6.2.3. Trnh t gii quyt ph sn doanh nghip

Theo quy nh ca Lut Ph sn 2004, qu trnh ph sn doanh nghip c din ra theo cc bc nh sau : Np n yu cu v m th tc ph sn; Phc hi hot ng kinh doanh; Thanh l ti sn, cc khon n; Tuyn b doanh nghip b ph sn.
6.2.3.1. Np n yu cu v m th tc ph sn

Np n yu cu m th tc ph sn y l bc u tin m ra mt qu trnh ph sn. Vic np n yu cu m th tc ph sn c th c tin hnh t hai pha, hoc t chnh con n hoc t ch n. Nu n yu cu m th tc ph sn c trnh t pha con n th khi ph sn mang tnh cht t nguyn v c gi l ph sn t nguyn. Ngc li, nu n yu cu m th tc ph sn c trnh t pha ch n th khi ph sn mang tnh bt buc v c gi l ph sn bt buc. n yu cu m th tc ph sn t nguyn c th c trnh bi cc ch th sau :
o o

i din hp php ca doanh nghip. i din ch s hu doanh nghip nh nc nu doanh nghip nh nc khng t np n yu cu m th tc ph sn. Ch s hu doanh nghip, bao gm cc ch th sau: Ch s hu doanh nghip t nhn; Thnh vin hp danh ca cng ty hp danh; C ng hoc nhm c ng ca cng ty c phn.
153

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

Ch Nh vy, thnh vin gp vn trong cng ty hp danh v cc thnh vin ca cng ty trch nhim hu hn khng c quyn np n yu cu m th tc ph sn. iu ny c th c l gii da trn bn cht php l ca hai loi hnh doanh nghip ny. i vi cng ty hp danh, thnh vin gp vn khng c quyn qun l cng ty v khng c nhn danh cng ty hot ng do vy php lut khng trao cho h quyn np n yu cu m th tc ph sn cng ty hp danh. i vi cng ty trch nhim hu hn, v s lng thnh vin ca cng ty l khng ln (khng qu 50 ngi) nn quyn np n ca cc ch th ny c thc hin thng qua cuc hp hi ng thnh vin v sau s c thc hin thng qua i din hp php ca cng ty. i vi cng ty c phn, thng thng c ng hoc nhm c ng phi s hu mt t l c phn nht nh th mi c quyn ny. T l c th c quy nh ti iu l cng ty hoc theo ngh quyt ca i hi ng c ng. Trong trng hp bn thn cng ty khng c nhng quy nh ny th p dng quy nh ca php lut, theo quyn ny ch pht sinh i vi c ng hoc nhm c ng s hu trn 20% s c phn ph thng trong thi gian lin tc t nht 6 thng.

n yu cu m th tc ph sn bt buc c th c trnh bi cc ch th sau :

o o

Cc ch n khng c bo m v cc ch n c bo m mt phn. Ngi lao ng. Quyn np n yu cu m th tc ph sn ca ngi lao ng ch pht sinh trong trng hp doanh nghip n lng hoc bo him x hi i vi h v ngi lao ng nhn thy doanh nghip lm vo tnh trng ph sn.

M th tc ph sn Sau khi th l n v c cc cn c th to n ra quyt nh m th tc ph sn. Doanh nghip b m th tc ph sn khng c ngha l b ph sn. Chnh v vy, giai on ny, mi hot ng ca doanh nghip vn c din ra bnh thng. Tuy nhin, lc ny doanh nghip kinh doanh trong iu kin c bit nn phi chu s kim tra gim st ca ta n v t qun l, thanh l ti sn. Sau khi th tc ph sn c m, cc cng vic chnh ta n phi thc hin l ln danh sch ch n, thng k ti sn n v ti sn c ca doanh nghip. Thc hin nhng cng vic ny i hi phi c nghip v v ti chnh, k ton v c hiu bit nht nh v qun tr doanh nghip. gip cho ta n thc hin nhng vic ni trn c nhanh chng v chnh xc, thm phn ph trch v vic s quyt nh thnh lp t qun l v thanh l ti sn (gi tt l t qun ti vin). Thnh vin ca t ny bao gm mt chp hnh vin ca c quan thi hnh n (lm t trng), mt i din ca ta n, mt i din ch n, mt i din hp php ca con n. Ngoi ra, t ny c th c thm thnh phn l i din ngi lao ng, i din cng on v i din cc c quan chuyn mn. Qun ti vin s gip thm phn thc hin cc cng vic nh ng thng bo v vic m th tc ph sn trn bo hng ngy.
154

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

i vi cc ch n, khi bit c thng bo ny phi gi giy i n n ta n c thm quyn gii quyt. Mi ch n u c quyn gi giy i n m khng phn bit l ch n n hn hay cha n hn. Vn cn lu i vi cc ch n l theo quy nh ca php lut, thi hn gi giy i n ch l 60 ngy k t ngy cui cng ng bo. Qu thi hn ny nu ch n khng gi giy i n th coi nh l t b quyn i n ca mnh, tr trng hp bt kh khng. Bn cnh , qun ti vin s cng vi doanh nghip tin hnh kim k ti sn cn li ca doanh nghip. Ti sn ca doanh nghip c xc nh trn c s cc quy nh ca php lut lin quan n k ton v ti chnh doanh nghip. Ti sn c ca doanh nghip bao gm c nhng ti sn m doanh nghip ang cho vay. Trong trng hp ny, qun ti vin phi lp c danh sch nhng ch th ang mc n doanh nghip. Gim st ti sn cn li: Ti sn cn li ca doanh nghip c vai tr rt quan trng trong vic m bo kh nng cho doanh nghip c th phc hi hoc trong trng hp khng th phc hi c th ti sn ny c ngha rt ln cho vic thanh ton n cho ch n. Chnh v vy, ti sn cn li ca doanh nghip cn phi c gim st cht ch di cc hnh thc nh:
o

Cm tu tn, ct giu ti sn, cm doanh nghip t b hoc gim bt quyn i n. Nu doanh nghip thc hin cc giao dch nhm tu tn ti sn nh tng, cho ti sn, thanh ton n cha n hn th cc giao dch s b tuyn v hiu. Vic hn ch cc hot ng tu tn ti sn ny p dng i vi c cc giao dch c thc hin trc khi m th tc ph sn ba thng. nh ch thc hin thi hnh n dn s v ti sn m doanh nghip lm vo tnh trng ph sn l ch th phi thi hnh n. Cc ch th c hot ng lin quan n ti sn ca doanh nghip nh ngn hng ni doanh nghip m ti khon, nhn vin v ngi lao ng ca doanh nghip cng c ngha v bo v ti sn ca doanh nghip. i vi ta n, nu cn thit c th p dng cc bin php khn cp tm thi lin quan n ti sn ca doanh nghip nh: Cho bn nhng hng ho d b h hng, hng ho sp ht thi hn s dng, hng ho khng bn ng thi im s kh c kh nng tiu th; K bin, nim phong ti sn ca doanh nghip ; Phong to ti khon ca doanh nghip ti ngn hng; Nim phong kho, qu, thu gi v qun l s k ton, ti liu lin quan ca doanh nghip;
155

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

Cm hoc buc doanh nghip, c nhn, t chc khc c lin quan thc hin mt s hnh vi nht nh.
M TH TC PH SN CNG TY VINA HAENG WOON Ngy 3-7-2009, Lin on lao ng qun 8, thnh ph H Ch Minh nhn c quyt nh thnh lp t qun l, thanh l ti sn Cng ty Vina Haeng Woon (100% vn Hn Quc, qun 8, thnh ph H Ch Minh) ca Ta n nhn dn thnh ph H Ch Minh. Trc , vo thng 4 nm 2009, Ta n nhn dn thnh ph H Ch Minh c quyt nh m th tc ph sn cng ty theo yu cu ca Lin on lao ng qun 8. Theo quyt nh trn, trong thi hn 60 ngy, cc ch n phi gi giy i n cho ta n nu r cc khon n v ti liu chng minh cc khon n. Ht thi hn trn, Ta n nhn dn thnh ph H Ch Minh thnh lp t qun l, thanh l ti sn do i din Thi hnh n Dn s TPHCM lm t trng; cc thnh vin gm i din Ta n nhn dn thnh ph, Lin on lao ng qun 8 v cc ch n... T c nhim v, quyn hn v trch nhim theo quy nh ti iu 10 v iu 11 ca Lut Ph sn. Vo thng 10 nm 2008, b Noh Yeon Hong, Gim c Cng ty Vina Haeng Woon, b trn trong khi cn n tin lng, tr cp thi vic, bo him x hi ca cng nhn hn 3,5 t ng. Lin on lao ng qun 8 c cng nhn y quyn yu cu ta n m th tc ph sn cng ty c c s gii quyt quyn li cng nhn. (Ngun: Bo Ngi Lao ng in t http://www.nld.com.vn/2009070402184126P0C1010/mo-thu-tuc-pha-san-cong-ty-vinahaeng-woon.htm

Hi ngh ch n Sau khi c quyt nh m th tc ph sn v lp xong danh sch ch n, thm phn triu tp hi ngh ch n thng bo v tnh hnh ti sn ca doanh nghip, xem xt cc phng n phc hi hot ng kinh doanh, kh nng thanh ton v thi hn thanh ton n. Thnh phn tham gia hi ngh ch n : Ch th tham gia hi ngh ch n gm nhng ngi c ngha v, tc l bt buc phi tham gia v nhng ngi c quyn tham gia. i vi nhng ch th c ngha v, s vng mt ca h khin cho hi ngh khng th tin hnh c, trong khi nhng ngi c quyn khng bt buc phi tham gia nhng s vng mt ca h c th nh hng n kt qu ca hi ngh.
o

Ch th c ngha v d hp hi ngh ch n l bn thn doanh nghip, c ng ca cng ty c phn, thnh vin hp danh ca cng ty hp danh v i din ch s hu nh nc trong trng hp nhng ch th ny np n yu cu m th tc ph sn doanh nghip. Nhng ch th c quyn t do hp hi ngh ch n bao gm cc ch n, k c nhng ngi bo lnh tr n thay cho doanh nghip lm vo tnh trng ph sn v i din ngi lao ng, i din trong cng on mc n.

156

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

Nh vy, ch th c ngha v tham d hi ngh ch n ch pht sinh trong trng hp ph sn t nguyn m khng c trong ph sn bt buc. iu kin hp hi ngh ch n Hi ngh ch n ch c tin hnh nu tha mn ng thi hai iu kin sau:
o

iu kin th nht: C s tham gia ca ngi c ngha v d hp; iu kin th hai: C qu na s ch n khng c bo m i din cho t nht 2/3 tng s n khng c bo m tham gia.

V d Trong danh sch ch n c 50 ch n khng c bo m vi s n tng ng l 90 ng. hi ngh ch n c tin hnh th phi c t nht 25 ch n khng c bo m tham gia v tng s n tng ng ca 25 ngi ny t nht phi l 60 ng. Nh vy, iu kin hp hi ngh ch n trong trng hp ny ch tnh n cc ch n khng c bo m m khng tnh n ch n c bo m mt phn. Tnh hp l ca quy nh ny vn l vn ang c tranh lun trong giai on hin nay.

Hi ngh ch n c triu tp nhng c th b hon hoc c th khng t chc c (hi ngh ch n khng thnh). Vic hon hi ngh ch n xy ra nu c mt trong ba tnh hung sau :
o o o

Ngi c ngha v d hp vng mt c l do chnh ng ; Khng tha mn iu kin hp th hai ; Qu na s ch n khng c bo m c mt ti hi ngh ch n biu quyt ngh hon hi ngh ch n. Trong trng hp hon, hi ngh ch n s c triu tp li sau 30 ngy.

Hi ngh ch n c coi l khng thnh nu c cc tnh hung sau :

o o

Ngi c ngha v d hp vng mt khng c l do chnh ng ; Hi ngh ch n c triu tp hp n ln th hai nhng iu kin th hai vn khng c tha mn. Ngi np n yu cu m th tc ph sn rt li n yu cu.

Hi ngh ch n khng thnh s dn n hai h qu, hoc l chm dt th tc ph sn hoc l chuyn sang giai on thanh l ti sn, cc khon n.
o

V nguyn tc th tc ph sn s b nh ch nu nhng ngi np n yu cu m th tc ph sn khng n d hp m khng c l do chnh ng hoc ngi rt li n yu cu. Nguyn nhn nh ch l v v vic ph sn pht sinh t n yu cu ca chnh nhng ch th ny nn vic h khng n hp tc l h t b quyn c gii quyt quan h n thng qua th tc ph sn. Bn cnh , th tc ph sn s chuyn sang giai on thanh l ti sn, cc khon n nu hi ngh ch n khng thnh l do s vng mt ca nhng ch th khng phi l ngi np n yu cu m th tc ph sn. Quy nh ny nhm bo m quyn li cho nhng ngi np n yu cu m th tc ph sn.
157

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

Cch thc hp hi ngh ch n Hi ngh ch n c hp lm 2 giai on. Mi giai on c nhng nhim v ring v c th c t chc thnh nhiu phin hp :
o

Hi ngh ch n ln th nht c nhim v xem xt tnh hnh ti chnh ca doanh nghip mc n v tho lun v kh nng phc hi ca doanh nghip y. Hi ngh ch n ln th nht s ra Ngh quyt v doanh nghip: Nu Hi ngh cho rng doanh nghip khng c kh nng phc hi hot ng kinh doanh th s chuyn sang giai on thanh l ti sn v cc khon n. Nu Hi ngh cho rng doanh nghip c kh nng phc hi th s giao cho doanh nghip t xy dng phng n phc hi hot ng kinh doanh v trnh ra hi ngh ch n ln th hai.

Hi ngh ch n ln th hai c nhim v xem xt v tho lun phng n phc hi c trnh bi con n hoc bi cc ch n (trong trng hp ch n c xy dng phng n cho con n). Nu khng c phng n phc hi no c hi ngh ch n thng qua th chuyn sang giai on thanh l ti sn, cc khon n. Ngc li, nu c phng n phc hi c thng qua th chuyn sang giai on phc hi hot ng kinh doanh.

6.2.3.2. Phc hi hot ng kinh doanh

y chnh l th tc ti c cu doanh nghip lm vo tnh trng ph sn. Nu xem xt ph sn l qu trnh cha "bnh khng c kh nng thanh ton" ca doanh nghip th phc hi hot ng kinh doanh l giai on iu tr bnh sau khi xc nh c nguyn nhn gy bnh. y l giai on rt quan trng quyt nh n kh nng phc hi ca doanh nghip trong tng lai. Tuy nhin, y khng phi l giai on bt buc phi c i vi mi trng hp gii quyt ph sn. Thc vy, nu tnh hnh ti chnh ca doanh nghip gp kh khn trm trng vi s ti sn cn li khng ng k v khng th cu vn c th giai on phc hi hot ng kinh doanh l khng cn thit. Hn na, trong mt s trng hp giai on hp hi ngh ch n nh phn tch trn, th tc ph sn cng c chuyn ngay t bc m th tc ph sn sang thanh l ti sn m khng cn phi thc hin phng n phc hi hot ng kinh doanh Khi mt phng n phc hi hot ng kinh doanh c thng qua th doanh nghip phi trit tun th phng n ny. Nu trong qu trnh p dng bin php phc hi c pht sinh cc tnh hung mi i hi phi thay i hoc iu chnh phng n c thng qua th doanh nghip phi tha thun vi ch n. Vic thay i ch c thc hin nu c qu na s ch n
158

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

khng c bo m i din cho t nht 2/3 tng s n khng c bo m ng . ng thi, tha thun ny phi c s cng nhn ca thm phn chu trch nhim gii quyt v vic. Thi hn thc hin phng n phc hi hot ng kinh doanh ti a l ba nm, k t ngy cui cng ng bo v quyt nh ca To n cng nhn ngh quyt ca hi ngh ch n v phng n phc hi hot ng kinh doanh ca doanh nghip. Thi hn c th trong tng trng hp do hi ngh ch n quyt nh. Nu sau khi p dng bin php phc hi hot ng kinh doanh v doanh nghip kh nng thanh ton n n hn th doanh nghip khng cn b coi l lm vo tnh trng ph sn v khi th tc ph sn chm dt. Ngc li, nu doanh nghip p dng phng n phc hi hot ng kinh doanh khng thnh cng th chuyn sang giai on thanh l ti sn, cc khon n.
6.2.3.3. Thanh l ti sn, cc khon n

Cc trng hp dn n thanh l ti sn, cc khon n: Nh phn tch cc phn trn, vic thanh l ti sn, cc khon n c th c thc hin trong trng hp hi ngh ch n khng thnh do s vng mt ca nhng ch th khng phi l ngi np n yu cu m th tc ph sn.
V d Trong trng hp ph sn bt buc, ch doanh nghip hoc ngi i din hp php ca doanh nghip khng tham gia hi ngh ch n sau khi hi ngh c hon mt ln Hoc trong trng hp ph sn t nguyn, hi ngh ch n khng thnh do khng s ch n theo quy nh.

Ngoi ra, vic thanh l ti sn, cc khon n cng c th c thc hin trong trng hp hi ngh ch n thnh nhng c cc tnh hung sau:
o

Hi ngh ch n ln th nht ra ngh quyt v doanh nghip cho rng doanh nghip khng c kh nng phc hi; Doanh nghip khng xy dng c phng n phc hi kinh doanh trnh hi ngh ch n ln th hai; Khng c phng n phc hi hot ng kinh doanh no c thng qua ti hi ngh ch n ln th hai; Doanh nghip khng thc hin ng phng n phc hi hot ng kinh doanh; Doanh nghip thc hin phng n phc hi hot ng kinh doanh nhng khng thnh cng.

Th t u tin thanh ton Vic thanh ton ti sn ph sn c thc hin theo nguyn tc cng bng, bnh ng v bo v li ch ca ngi lao ng. Xut pht t quan im ny nn th t phn chia ti sn ph sn nh sau:
159

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

o

Th nht, tr ph ph sn cho ta n. Trong trng hp ch th np n khng phi l doanh nghip mc n v ch th ny np tm ng ph ph sn th khon tm ng c tr cho ngi np Th hai, thanh ton cc khon n lng, tr cp thi vic, bo him x hi v cc quyn li khc cho ngi lao ng theo quy nh ca php lut, theo tho c lao ng tp th v theo hp ng lao ng k kt Th ba, cc khon n khng c bo m phi tr cho cc ch n khng c bo m v ch n c bo m mt phn trong danh sch ch n. Cc khon n thu, ph, l ph i vi nh nc cng c xp vo hng thanh ton th ba ny.

Vic thanh ton ti sn cho cc ch n (bao gm c Nh nc) c thc hin theo nguyn tc: o Nu gi tr ti sn thanh ton cc khon n th mi ch n c thanh ton s n ca mnh.
o

Ngc li, nu ti sn khng thanh ton cc khon n th mi ch n ch c thanh ton mt phn khon n ca mnh theo t l tng ng. Hn na, vic thanh ton ti sn cho cc ch th thuc i tng u tin k tip ch c thc hin nu thanh ton cho ch th thuc hng trc .

6.2.3.4. Tuyn b doanh nghip, hp tc x b ph sn

Cc trng hp tuyn b ph sn Theo tun t cc bc ca mt qu trnh ph sn th sau khi thc hin xong cc cng vic lin quan n thanh l ti sn v cc khon n, doanh nghip s b tuyn b ph sn. Vic tuyn b doanh nghip b ph sn s c thc hin bng mt quyt nh ca ta n. Bn cnh trng hp tuyn b ph sn ni trn, doanh nghip cn c th b tuyn b ph sn trong hai trng hp c bit nh sau: o Trong trng hp doanh nghip t np n yu cu m th tc ph sn th doanh nghip c ngha v np tin tm ng ph ph sn. Tuy nhin, doanh nghip khng cn tin v ti sn hoc cn nhng khng np tm ng ph th ta n ra quyt nh tuyn b ph sn ngay m khng cn thc hin cc bin php phc hi hot ng kinh doanh cho doanh nghip na.
160

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

o

Trong trng hp ch th np n yu cu m th tc ph sn khng phi l doanh nghip mc n v ch th ny np tm ng ph ph sn nhng sau khi thng k ti sn cn li ca doanh nghip, ta n nhn thy s ti sn khng thanh ton ph ph sn sau ny th ta n cng ra ngay quyt nh tuyn b ph sn doanh nghip.

Trch nhim ti chnh ca ch doanh nghip sau khi doanh nghip b tuyn b ph sn Trong nhiu trng hp ph sn, c bit l ph sn trung thc, c nhng khon n khng c thanh ton ht ngay c khi v vic c gii quyt xong. Khi , nhng ch th c min tr ngha v ti chnh i vi cc khon n cha thanh ton ht bao gm: Ch s hu cng ty trch nhim hu hn, cng ty c phn v thnh vin gp vn ca cng ty hp danh. L do l v nhng ch th ny c hng quy ch trch nhim hu hn khi tham gia gp vn vo cng ty. Ngc li, ch doanh nghip t nhn v thnh vin hp danh ca cng ty hp danh khng c min tr ngha v ti chnh i vi nhng khon n cn thiu do nhng ch th ny hng quy ch trch nhim v hn i vi cc khon n pht sinh trong qu trnh hot ng ca doanh nghip. iu c ngha l ch doanh nghip t nhn v thnh vin hp danh ca cng ty hp danh vn phi tr n n cng v mi khon n ngay c khi doanh nghip m h l ch s hu c ta n tuyn b ph sn.
Th tc ph sn phc tp: Doanh nghip sng lay lt Nn kinh t th trng ging nh mt c th sng, nhng t bo mi sinh ra, nhng t bo gi cht i, tng t trong i sng kinh t, bn cnh nhiu doanh nghip mi c thnh lp ngy mt ng o cng s c doanh nghip ng ca v mt trong nhng cch gii thot l np h s ln ta n xin ph sn. Th nhng, theo nh gi ca cc chuyn gia Cng ty Ti chnh quc t IFC - trc thuc Ngn hng Th gii, cc s liu h thu thp c ch ra s yu km trong Lut Ph sn hin hnh v cc vng mc v th tc hnh chnh trong qu trnh thc hin ph sn. C th, thi gian thc hin th tc ph sn ca mt doanh nghip Vit Nam l 5 nm, trong khi khu vc ch 2,7 nm; chi ph thc hin ph sn ti Vit Nam chim 15% tng ti sn. c bit, t l thu hi (m t theo cch thc l ngi i n c th thu hi c bao nhiu cent trn 1 USD h b ra t cng ty khng c kh nng tr n) ch c 18 cent trn 1 USD. Trong s 178 nn kinh t c IFC tin hnh nh gi, mc d dng v thc hin th tc ph sn ti Vit Nam ng th 121. nh gi ca IFC cng ph hp vi nhng con s m bo ch thu nhn c t khi c khung php l v th tc ph sn (nm 1993), ton ngnh ta n th l c khong 200 n yu cu ph sn so vi hng trm ngn doanh nghip mi c thnh lp, hn na trong s h s xin ph sn trn cng ch c vi chc v thc hin thnh cng. Rc ri th nht, c th k n l chuyn thi gian m th tc th l. Lut quy nh, thi hn ta n ra quyt nh m th tc l 30 ngy, k t ngy th l n yu cu m th tc ph sn ca doanh nghip. Th nhng, h s phi i qua cc b phn th l theo lut nh rt phc tp, thi gian ta n triu tp lm vic vi doanh nghip yu cu ph sn v nhng c nhn, t chc lin quan; nghin cu cc bo co tnh hnh hot

161

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

ng ca doanh nghip, nhng bin php khc phc nhng khng thot khi s ph sn l qu t i. Theo Lut, doanh nghip xin ph sn phi lp hi ngh ch n trnh phng n khc phc v hi ngh ny phi ra ngh quyt lm cn c gip thm phn ra quyt nh thanh l ti sn. "Trng hp vic kim k ti sn ca doanh nghip, hp tc x lm vo tnh trng ph sn kt thc trc ngy lp xong danh sch ch n th trong thi hn 30 ngy, k t ngy lp xong danh sch ch n, thm phn phi triu tp hi ngh ch n; nu vic kim k ti sn ca doanh nghip, hp tc x kt thc sau ngy lp xong danh sch ch n th thi hn ny tnh t ngy kim k xong ti sn ca doanh nghip, hp tc x - Lut Ph sn 2004". Tuy nhin, trn thc t, khi mun ph sn, doanh nghip cng chng thit hp tc vi thm phn lp hi ngh ch n khin nhiu thm phn th tin thoi lng nan. Cng theo Lut Ph sn 2004, t qun l v thanh l ti sn cng vi thm phn phi c kt lun l doanh nghip ht ti sn cng nh quyn s hu ti sn trc khi ra quyt nh ph sn, song trn s sch ti sn bng hin vt vn tn ti nh hng ha, vt t, my mc, thit b... nhng khng cn gi tr s dng v cng khng c gi tr thng mi khin cho vic ra quyt nh ht sc kh khn. l cha k n vic doanh nghip c tr s a phng ny nhng chi nhnh, ti sn li nm a phng khc, t thanh l ti sn ch c 3 ngi, th hi h c cch no qun l, m bo ti sn ca doanh nghip trong qu trnh x l h s khng b tht thot, h hi. Mt kh khn na l quy nh v ph sn ca doanh nghip trong Lut qu rng, thnh ra li kh xc nh. n c nh quy nh khng c kh nng thanh ton c cc khon n n hn khi ch n c yu cu th coi l lm vo tnh trng ph sn. Vi nhng hp ng lt lo, vng vo cng vi thi gian thc hin hp ng kh di, cng nh v vn l do bt kh khng ca doanh nghip th cha hn doanh nghip khng c kh nng thanh ton c n l lm vo tnh trng ph sn. Cng chnh v t thc hin c, nn bn cnh nhng hnh thc nh giao, bn, khon, cho thu, c phn ha, ph sn cng l mt trong nhng phng thc thc hin i mi, sp xp li doanh nghip nh nc m tuyt nhin chng thy c quan no cp ti cc hi ngh lin quan n vn ny. C lut s ln ting, vi Lut Ph sn hin hnh, nhiu doanh nghip ph sn s khng th ph sn. Cht m khng c chn, khin cho doanh nghip tn ti mt cch hnh thc, kh nhc, i sng, vic lm ca ngi lao ng bp bnh vi ng lng eo hp hoc tnh trng n lng ko di, ngoi ra doanh nghip lay lt cng ko theo nhiu h ly khng ng c khc.

(Ngun: Bo u t chng khon http://www.vntrades.com/tintuc/name-News-filearticle-sid-27569.htm)

162

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

TM LC CUI BI

Cc bi trc cp n s ra i, bn cht php l ca cc loi hnh doanh nghip. Bi ny nghin cu cc trng hp chm dt s tn ti ca mt doanh nghip trong qu trnh kinh doanh. Doanh nghip c th chm dt s tn ti di hai hnh thc, l gii th hoc ph sn. Doanh nghip ch c gii th nu vn m bo kh nng thanh ton n n hn, nu khng doanh nghip s chm dt s tn ti di hnh thc ph sn. Th tc gii th c tin hnh bi cc ch s hu doanh nghip trn c s x l cc khon n v gii quyt cc mi quan h trong ni b doanh nghip. Sau khi x l xong cc mi quan h ni trn, ch s hu doanh nghip phi np h s gii th cho c quan ng k kinh doanh xa tn doanh nghip khi s ng k kinh doanh. Ph sn doanh nghip l mt qu trnh c bt u bng vic xc nh doanh nghip lm vo tnh trng ph sn. Xut pht t quan im php lut ph sn l cng c i n v thanh ton n nn Lut ph sn 2004 quy nh doanh nghip lm vo tnh trng ph sn l doanh nghip khng c kh nng thanh ton n n hn khi ch n c yu cu. Hn na, php lut ph sn khng nhm mc ch trng pht doanh nghip lm vo tnh trng ph sn m l cng c ti c cu con n vi mc ch nhm phc hi hot ng kinh doanh ca doanh nghip mt cch ti a nn khi tin hnh th tc ph sn, vic tm ra cc phng n phc hi hot ng kinh doanh cho doanh nghip c vai tr c bit quan trng thc hin mc ch ny. Ch khi no doanh nghip thc hin phng n phc hi hot ng kinh doanh khng thnh cng th ta n mi tuyn b doanh nghip b ph sn. Tuy nhin, th tc phc hi hot ng kinh doanh khng bt buc phi thc hin trong tt c cc trng hp gii th. Nu tnh trng mt kh nng thanh ton ca doanh nghip qu trm trng th ta n c th tuyn b doanh nghip b ph sn ngay m khng cn nht thit phi tin hnh phc hi hot ng kinh doanh. Sau khi doanh nghip b tuyn b ph sn, ch s hu doanh nghip s c gii phng khi ngha v n nu l ch th c hng quy ch trch nhim hu hn khi cn l thnh vin doanh nghip. Ngc li, nhng thnh vin doanh nghip hng quy ch trch nhim v hn th khng c gii phng ngha v ny ngay c khi doanh nghip tuyn b ph sn.

163

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

CU HI CUI BI

1. Phn tch c s l thuyt ca php lut cnh tranh. 2. Ch th no c quyn np n yu cu m th tc ph sn? 3. Phn tch cc bc tin hnh th tc ph sn.

164

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

CU HI N TP

1. C quan Nh nc c thm quyn thc hin Quyt nh no khi gp tnh hung sau: Sau khi to n th l h s yu cu m th tc ph sn, doanh nghip khng cn ti sn hay cn nhng khng thanh ton ph ph sn. a) Tuyn b ph sn doanh nghip b) Quyt nh thanh l ti sn c) Quyt nh gii th doanh nghip 2. C quan Nh nc c thm quyn thc hin Quyt nh no khi gp tnh hung sau: Ht thi hn thc hin phng n t chc li hot ng SXKD m khng c hiu qu. a) Tuyn b ph sn doanh nghip b) Quyt nh thanh l ti sn c) Quyt nh gii th doanh nghip 3. C quan Nh nc c thm quyn thc hin Quyt nh no khi gp tnh hung sau: Ch hoc i din hp php ca doanh nghip khng c mt ti hi ngh ch n trnh by nhng phng n v tr li nhng cu hi do hi ngh ch n a ra. a) Tuyn b ph sn doanh nghip b) Quyt nh thanh l ti sn c) Quyt nh gii th doanh nghip 4. C quan Nh nc c thm quyn thc hin Quyt nh no khi gp tnh hung sau: Trong qu trnh thc hin phng n ho gii v t chc li hot ng SXKD pht hin thy doanh nghip c nhng vi phm nghim trng nhng tho thun k kt. a) Tuyn b ph sn doanh nghip b) Quyt nh thanh l ti sn c) Quyt nh gii th doanh nghip 5. C quan Nh nc c thm quyn thc hin Quyt nh no khi gp tnh hung sau: Ti hi ngh ch n, doanh nghip khng a ra phng n ho gii v t chc li hot ng SXKD. a) Tuyn b ph sn doanh nghip b) Quyt nh thanh l ti sn c) Quyt nh gii th doanh nghip 6. C quan Nh nc c thm quyn thc hin Quyt nh no khi gp tnh hung sau: Hi ngh ch n triu tp ln 2 m khng s i biu i din cho 2/3 tng n khng bo m. a) Tuyn b ph sn doanh nghip b) Quyt nh thanh l ti sn c) Quyt nh gii th doanh nghip 7. C quan Nh nc c thm quyn thc hin Quyt nh no khi gp tnh hung sau: Kt thc thi hn hot ng ghi trong iu l, doanh nghip khng c n xin gia hn. a) Tuyn b ph sn doanh nghip
165

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

b) Quyt nh thanh l ti sn c) Quyt nh gii th doanh nghip 8. C quan Nh nc c thm quyn thc hin Quyt nh no khi gp tnh hung sau: Cng ty khng s lng thnh vin theo quy nh trong 6 thng lin tc. a) Tuyn b ph sn doanh nghip b) Quyt nh thanh l ti sn c) Quyt nh gii th doanh nghip

166

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

CU HI THNG GP

1. Ph sn v gii th doanh nghip ging v khc nhau nh th no? 2. Khi doanh nghip lm vo tnh trng ph sn th doanh nghip mt kh nng thanh ton n n hn. 3. Phc hi hot ng kinh doanh c phi l th tc bt buc thc hin trong mi trng hp gii quyt ph sn doanh nghip hay khng? 4. Doanh nghip b tuyn b ph sn th ch doanh nghip c c gii phng khi cc ngha v n khng?

167

Bi 6: Php lut v gii th v ph sn doanh nghip

BI TP TNH HUNG

ng A c hn vn vi 2 ng B v C vi t l sau: ng A: 30% ng B: 38% ng C: 32% thnh lp mt cng ty TNHH. Cng ty c cp giy chng nhn ng k kinh doanh, c m s thu. Cng ty do ng B i din lm gim c. Trong qu trnh lm vic, ng B c mt s c ch gian ln trong cng vic, c 2 ng A v ng C u khng hi lng. ng A c nh mun lm gim c thay cho ng B nhng c quy nh no ni v vic thay i gim c c khng? ng A v ng C mun ph sn cng ty hoc rt vn ra khi Cng ty, nhng ng B khng ng . C quy nh no rng buc ng B chu ph sn khng? Nu mun ph sn th phi c s ng ca my bn?

168