JUMS ELEKTROTEHNIKA KOLA

Paralelno RLC kolo

Predmet: Praktina nastava
Uenik: Klapic Namik
11/10/2011

Tuzla, 2011.

1.ema spoja:

2.Potrebni materijal:
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Stalni otpornik- 100 Zavojnica- 104 mH Kondenzator- 100 F AC naponski izvor- 6 V etiri AC ampermetara AC voltmetar Spojni kablovi

3.Teoretske napomene: Kod paralelnog spoja se umjesto otpornosti (Z) koristi provodnost (Y), tako emo umjesto R pisati G, umjesto XC pisati emo BC i umjesto XL pisati emo BL. Provodnosti su reciprone vrijednosti otpornosti, pa je :

G= ;

Za paralelni RLC spoj, ( slika 1. ), je karakteristicno da se ukupna struja I raspodjeljuje, prema Prvom Kirhofovom zakonu, na struje IR , IL i IC.Struja IR je u fazi sa naponom U, struja IL fazno kasni za naponom U za 90, dok struja IC fazno prednjaci naponu U za 90. Poznajuci takve strujne odnose dobijamo dijagrame struja i provodnosti ( trouglovi struja i provodnosti ) kao na slici 2.

a)

b)

c)

Slika 2. Trouglovi struja i prvodnosti: a) BL >BC b) BL<BC c) BL=BC

U zavisnosti od odnosa reaktivnih provodnosti BL i BC postoje tri karakteristicna slucaja: 1. Ako je BL BC , tada je IL IC ( slika 2.a ) pa kaemo da je spoj induktivnog karaktera, a napon U prednjaci struji za ugao 0 . 2. Ako je BL BC ,tada je IL IC ( slika 2.b ) pa kaemo da je spoj kapacitivnog karaktera, a naponU kasni iza struje za ugao 0 . 3. Ako je BL = BC ,tada je IL = IC ( slika 2.c ) pa kaemo da je spoj u strujnoj rezonanci, jer su napon U i struja I u fazi ( = 0 ). Pretpostavimo da je induktivna provodnost veca od kapacitivne. Struja I se odreduje primjenom Pitagorine teoreme za trougao kao:

odnosno Na osnovu Omovog zakona moemo pisati:

I=

IR=G*U ; IL=BL*U ; IC=BC*U ;

Uvrtavanjem ovih vrijednost u jednainu za struju dobijamo: I= = =U*

Iz ove jednaine dobijamo izraz za efektivnu vrijednost napona u kolu:

Izraz u nazivniku predstavlja ukupnu provodnost ili admitansu kola:

Dakle vidimo da za paralelno RLC kolo vrijedi Omov zakon u obliku:

Pri poznatim vrijednostima Y , G , BL i BC primjenom trigonometrijskih funkcija za trougao dobijamo:

Kod paralelnog RLC kola pri BL = BC u kolu nastupa paralelna ili strujna rezonanca. Fizikalna sutina strujne rezonance je potpuna razmjena reaktivne energije izmedu magnetnog poljanamotaja zavojnice i elektricnog polja dielektrika kondenzatora, pri cemu se energija izvora troi samona pokrivanje aktivnih gubitaka. Vlastitu frekvenciju oscilatornog kola pri reimu strujne rezonance odredujemo kao:

Frekvencija izvora pri kojoj nastupa strujna rezonanca naziva se rezonantna frekvencija :

T=

Dakle, rezonantna frekvencija izvora jednaka je frekvenciji slobodnih oscilacija oscilatornog kola. Provodnost paralelnog oscilatornog kola pri rezonanci je minimalna i jednaka je aktivnoj provodnosti, a reaktivne struje grana su jednake i fazno pomjerene za 180.

Snaga paralelnog RLC kola:

a)

b)

c)

Slika 3.Trogao snaga paralelnog RLC kola: a)

Iz trugla snaga vidljivo je da u ovakvom kolu postoje tri snage:

P= 2. Reaktivna (jalova) snaga: Q=

1. Radna (aktivna ) snaga: 3. Prividna snaga: 4.Tabelarni i grafiki rezultati: Spojiti emo emu u EWB-u i mijenjati frekvenciju izvora. Nakon toga treba popuniti tabelu i prikazati zavisnost struje i frekvencije.

S=

Slika 4. Jaine struja u pojedinim granama pri frekvenciji 1 kHz.

Slika 5. Jaine struja u pojedinim granama pri frekvenciji 30 kHz.

Slika 6. Jaine struja u pojedinim granama pri frekvenciji 60 kHz.

Slika 7. Jaine struja u pojedinim granama pri frekvenciji 100 kHz.

R.b. 1. 2. 3. 4.

U(v) 6 6 6 6

I(A) 3.811 114.5 228.4 378.9

IR (A) 6m 6m 6m 6m

IL(A) 0.009 302 150.7 90.1

IC (A) 3.819 114.5 228.4 378.9

f(kHz) 1 30 60 100

G(S) 0.01 0.01 0.01 0.01

BL(S) 1.53 m 51 25.5 15.3

BC(S) 0.628 18.84 37.68 62.8

5.Zakljuak: ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________