You are on page 1of 383
2024 Fn TARIH KONU ANLATIMLI Pf > KPsS TARIH KONUaNLATiNL! eDivoR Tg ese ena ra ‘Btn yal ata Yara siti ‘evi ve edion nicnakazn ain rnin vey bam toni, kan yotora yd eokop yl Bsn, calms ve dir ype Kab linel orniuigu cater v yeaa ati BUKITAPTC,KOLTOR VE TURI2M BAKANLIGINN BANDROLO ILE SATILUAKTADIR Sertifika No aur 979-025-644005-1 SAVEATASARIMA Data Diz! Eki KAPAK TASARIM ‘ata Grafik Ebi BaASKIVE cit (Oxgor Web Matbasiik iuerisin Ive Organize Senay Matbascr Stes! 1518 So, Mati Merkezi No:220, Yernaale/ANKARA Tok 0.212204 20 29-0505 92557 81 Fax: 0212.942:2959| er (UNITE: ILK VE ORTAGAGLARDA TURK DONYASI | 5, (INIT OSMANLI DEVLETPNDE KULTGR VE | MEDENIVET | —_TORKLERIN TARIH SAHNESINE GK 5 TURK GGLERI VE SONUGLARI... eee eee o “TARITE TURK DEVLETLERI VE TOPLULUKLARE |) Test aaa > test? - 08 OLTOR Ve MEDENIVET 8 > tests ceecceeecntninensen NOT rests cevcetiaeevaeetestssseeeag |? TEST > vests 0 [OP TEST2 cesses ey P TESTS screens cts 2. (NITE: TORK ISLAM TARI 6. UNITE: DURAKLAMA DBNEMI (ARAYIS YILLARI- XVIL. YOZYIL) (1579-1689) ee eee : TORK ISLAM DEVLETLERI. ag |? TESTE. —_ se , es | TORK ISLAM TARIHI KOLTOR VE UYGARLIK. 0.0 .5.00055 32 Test? PESTS niente te FTTH 2 PTET a 8 7 ONTE: GERILEME DONEMI (DEGIsiM VE_ pipLomasi - xviti yizviL) | NTE: YERLESME VE DEVLETLESIME esr sceenennseni | BURECINDE SELCUKLUTURKIVESL |» rest. 0 ANADOLUNUN TORKLESESL so aa | > esta evenness OLrOR-meoenlver 2 | | OFTAASYA VEYAKINDGGUDA KURULAN DEVLETLER.58 |. ivvs: DAGILAMA DENEMI (EN UZUN VILLAR - » TESTI... cons 9) xix, YUZYIL) | » rest2 ceiinnnee OF | 9 TEST soo 180 rest eesti Bl » testa ‘ot 4 (NITE: OSMANLI DEVLETI KURULUS VE YOKSELME DONEMI TEST 4 esceeea sees ee AT PESTS sneer 0 amas BevehnivunuLugy st us OGNEMBEVLIKTEN DEVLETE (802-450). an NITE: AVRUPA TAR ‘aKSeLNe Ode OOH Cicd osmANLIDEVLETH (88-1570 66 | OnTA cABDA AvRUPA fesse rest frente: T® | YENI GABOR AVRUPA. sn ) TEST2 . os 75 | YAKIN GAG'DA AVRUPA. cece eee een BO rests ennecnnnninT® | TT senescent ‘oe x 10, ONITE: XX, YOZYILDA OSMANLI DEVLETI TRABLUSGARP SAVASI fI-1%2. 186. 1 BALKAN SAVAS (01) 106 ILBALKAN SAAS (01) ‘87 LLDUNYA SavASt (194-1910) 80 » rest, 208 > TEST? . 200 > vesta an 1 NITE: KURTULUS SAVAS! HAZIRLIK DONEME > rest, coo 228 > rest? a 12, NITE: TRAM DBNEMI (1920 - 1923) vest. 209 v6. UNITE: KURTULUS SAVASI MUHAREBELER DONEMi > test. . 288 > Testa 7 282 14 NITE: CUMMURIYET DONEMI aTaTORk DONEMI Ie POLITIKADAKI GELISMELER ....265, INKILAP HAREKETLERL eevee 968 » rests, 203 > mest2 . . 285, > mest 201 > Tests 280 ‘5. (INITe: ATATORK'ON HAYATI VE ILKELERI araTORW ON Hava? a ‘asi IuKELERL 204 » test, 298 » test? 00 40. GNITE: ATATORK DONEMI TORK Dis PotiTikast [LDONEM TORK Drs POLITIKAS! (1829-1852) 1. DONEM TORK ois POLITIKaS| (¥932- 1650) |» rest, . » testa Se UNITE: GAGDAS TORK VE DONYA TARIHI 2 YUZYIL BASLARINDA DONYA = | DONYA SAVAS! (1950-1045) 11 DONYA SAVASI VILLARINDA TORKIYE : SOGUK savas DONEMI ‘SUK SAVAS DONEMINDE TORKIYE"DE MEYDANA (OELEN CELISMMELER : ‘yumupaisa (BEAN BENEAI ‘YuMusatna o8NEMI TORK Dis POLITIKAS! "TORKIVENIN Ig POLITIKASINDA MEYDANA GELEN COLAYLAR 1986 1083) ORESELLESEN DONYA coe 1990 SONRASI TORK O15 POLITIKA 1990 SONRAS! TORKYE. ves > test? > Tests CCEVAP ANAHTARI 02 208 310 oa 08 09 on oar 280 960 wma iLK VE ORTA CAGLARDA TURK DUNYASI TURKLERIN TARIH SAHNESINE CIKISI TORK ADININ ANLAM! + rine olarak Aras rasan Trlr, gabe bi yapam srt ign br ok opn ein tine llr. + Bu etisim syesindo Tok ana ge kayak geese aaptma- Ins a anlar veinte Onor + Avrosue; Asyo le Avrupe fermi buyOk bir ksmunt iene oon TUrkerin, mogellrn,Slevlari ve Galrin yes yen bir lan Vode eden TORK KELIMESININ COGRAFI BIR TERIM OLARAK KULLANILMASI ‘+ Torderin yoga yer anlamin geen Turkiye ism ik olarak VL. yz at fizan kaynaklannda Orta Aya in alanis. ‘Sizans kaynakan ayn zamanda K ve X. yzyarda Voltan, Orta Aw ‘aya kadar uzanan sahaya da Turkiye ad vermi “+ Anado ee Xl layin tbaran Turkiye olarak aninmaya balan Momalardan dolays Xe XI yozylarda Mise ve Sury'ye Take den ‘mist Ono akan seyyah Maro Polo, Anadoluya Kogok Turkiye, Orta ‘Asay Baya Turkiye demi TURKLERIN ANA YURDU + Torkern inn i ana yur Orta Asya. + Orta Asya; dogude Kinga Dadian, batda Hazar Dena. kuzeyse Sia, eyde ise Hing ve Kern Daplan le gover. ‘+ Trklern ana yur olarak geil gor one strlmesine ramen genet lark Ural tay Dadian le Aral gol arasinds alan bolg ana yur olarak abut emake Karoo) olgunuk gage YY) Tore Kenun, Nizam Sohibi Terk edi, Deniz ys ald edo Isler hyo femiete )) ruremek ccerhord Doerter Devlete beat hale Neem, it nal seat, 3) tenon rmeunlernde 2) oBitanvvet “Trkcadinn lk ke goth ont kaynak, Hunlr He in ara ‘nda yopan Kuzey Sons! Anta masts, ‘Tork ketlmes slysal od olarak deta Ke Tk Devettaralin- dn hilt, ‘Turklerin; gok gens corafi bot ¢geere youlmalan, brgok devlet urmelan, gogebe yosamlan, yor gop kallonmalan, Tak ern one yurdunn tam sare tespit edimesini ve Tak tah nin ineeenmesin erlegtmis, ata Yoynion ks rr EE WA tee ve one cacranna toeotinvast ORTA ASYA KULTUR MERKEZLERI + Yopian araprmala sonucu Orta Asya Turk kon Paleo (sk Tag) Devine kadar wand rng + Kurgan 26 erlen mezararéa buknan kantlarsaysindeo nem insanlarnnyasam tarzan, beslanmelrhyafet saat ankysan ve kuandiklan arg ve gereclerhaknda ig init ‘nov Kilt (M6 4000-4000) _Kelteminar KOROrO (M6 3000) Aanesyeo Kir (WS 25004700), * One Asyeun en esa koROrador. | [+ otc gevresind yom bi | |» Torin en est nanoradoe + Aydt bu rd grimy» otra + AtoySoyon Doorn huzebo tar + Babli ve ove le Wrage tay im bis + pgen met hale slgrize er. + Gol tind ok ln, ia (kaze dekor tei tlm le + BukdROrde yreyh vos ert le dam grater mele b opi seramilerbuunmustur._gortimekeedle {drm al bop ero gery, i ‘Andronove ‘Afanesyevo H ken “Tagar arose ‘hnav orga %, Kelteminar “9% Maa 4 “vaent ‘Pasi cin Andro KORIFO (NE 1700200) Karasuk KER (MG 1200700) Tagar Kiar (M6 700-300) * Aonesyeo kitrGnan gens | + Orta Ano uygartinda demir | | + en getty hr merkezd ‘eke rmadent hk lark bu Hake | preaken, honest, ck user, + Proto Toler (Telerin Atlan) nmi ait ss eqyoln, te, tral, torelindon meydone getinimig, + YUnlddekama ve hepeden yop Ke oyven heya, tag + lidefotungtan ve inden ewe" glen rostonmp. {ellinde agor ever bu karan fora restate. + birttekeioabottnmslrd, | bel boy sere ORTA ASYAVNIN COGRAFI YAPISININ TURKLERDE OLUSTURDUGU YASAM TARZI 1 ra Asya karasal ike sah “+ tige genie bozkrardan ve siz dztklerden chums ‘+ Bolg yap nedenive tama eer dei, ‘+ Bu zal bolgedeyapayan Train hayvanciikla uragmasin zorunly hale oti ‘+ Hayvanci fealyetes Tuleh gee yagam tara srmeerine eden od, ‘+ ozkain 20 kul Torklernkaraklern elimi vo Torklarn Kenn povenmesin, dayankislsrnn armas aalcndak ayanigmaringoslenmesin,savagt ve dnamik br yapya ship omasn saglamgt HER. 210 Yin x08 ran Jucveorta gastaroa TORK DONvAS! A TURK GOGLERI VE SONUGLARI CGCLERIN SEBEPLERL Iisim gartlarinn Dedigmesi + Kurokik vebalgeninlsmes! * Kilann uzun ses! ‘Siyosi ve Sosyol Durum + Dipbeshler (in, Khan, Mogel] © Yeni yur edinme dayances! * eylr eros meade Nafusun Artmas * Tarim olanarinin doralmest Hastalklarin Ortaya Gikmast * Solin hasten gogolmest, hayan estar: nedenile hawvaneiingeremest Bogumstaik Arzusu ‘+ Tarkboglan bopmsizlar tehlkeyedistdgdind bir baske top- fulugun egemenigtaltina girmeltense dzgir yaroyobileceker eles ey eihri CNGT * otaklorin yeterszkelmest CGBCLERIN SONUGLARI VE ONEMI * Tarker, Anadolu, Surye, Orta Avrupa ve Sibiryo'yeyerest * Hunler, Avarar, Bulgorlar ve Macorlar ‘veuperda dvlet hurler. * cenig cofrafylora 8p eden Torkler Fork Mile! eter Gert yer lerde yosoyan toplumiara; tanm, hay vane ve maden!islemeg!agretiler ve lender de oltterden ellen. + Kovimier 80 boslod ‘+ Avruptya ge eden TUrkler zamenia Fritlanighbenlmaemisler ve asimle ‘lmuslard, ‘Turilrin, ort Asyoni zeta cofraf orion gb dyonsma clusturmar at evellestrmig clmalan, gbgebe birhayot strmelert ot obo! ve kere kllanmi omar ar cogratyolara ola ge etmelerin soglomiqar ISKITLER (SAKALAR) (MO Vill “Blnan ik Tuk topiiugu olan Iskiern on yogun olarak yasadiian yer Kam Yanmadas + lan kaynakicnda aan Sakalar diye gegmettedt + Gobunt govebedt Iker brgok kayrakta Tak olarak e9er Iskiter Orta Asya eat gopebe Kata, On Asya tpl: lan anima ‘+ Blinen en een okomdarlan Alp Er Tungat. Hert tarhinde Alp Er Tung, Modova adile animated. ‘Alp Er Tung ve Su detain sktere ait «+ loki Med ve Parser yepthlan savalr rank gir Fi evstrin"Sehnare” aa eserine kon ofrustu MO In. YOZYIL) ‘+ Semame'se Ap Er Tunga Esty aia animakted. ‘+ Epyalannda hayan Usidbunu ustaika kulanmigar. Bu up i az kere dogg “+ Baal a veren mezar tsar ik mesa lkitere ait ‘Ati ve gumosislemeciigin cok ustayela. ‘+ Bozkrlann Keyumeulan olarak alandimilardr + Ap Er Tungsun torlanndan Tos ik Tk kadin BOK andi Amazon deniten kad savage okt soyundand Iskir stu gedlaraéctolaarabaar kuna in cok isa sree ge edebityora * sk Kurgam’ndsbuunan Alin Exisel Adam eit alt ce 7 | zum masa WB ecveoera gassarna rie ooNvast TARIHTE TURK DEVLETLERI VE TOPLULUKLARI ‘ASYA HUN DEVLETI (MO 220-Ms 216) ‘+ orhun ve Selenga Irmagt elvarinda hut vakon nprmeencemenme |e N Dine ell ie Trk devin ardor. (BG \ '* Asya Hunlary ile ilgili bilgilere Gin yillklorinda: € a ASYA HUN DEVLETI resonate Vou = eae stleeceab am ginkgo 6. ym He Soverdr uestae “ "a Sa '* Gin, Hun akinlarindan korunmak igin Gin Sed- ° ete Shien © Devletin en parlak dénemi Mete Han Déne- ‘Daphaia Tiat bs + tenn din snes Kok gt Kok bean «+ mete Han Gin tle yopilan Poiteng Sovenrnda _yolunelemi, devroldi devel ve dizen devam exirmek te Cin hanedanin bay bie yenlaye gra ve TE Ipek Yuna heim od, ‘+ Kioktan sonra devit giderek zolod ‘© mee Hon Orta Asyodo Tork sos! birigini © Devlet, Chey ve Bet clmak Gzare hie aura ‘glayon ik hdr old, ‘+ iney Hunlr Gin boflonirken Csi yénetimindeki Bots Hunlor Ie kes uray kurdu. Gowu# aku clrok da _badimsahdrnm bir sire, daha koreduer. batnen sick ot et “+ cketnineitmnden sonra da Mé 96 wlinda Gin hokimiyetine + Tanhu (imparater| unvanimy ik hullenan sete girdle Fan deviet yenesminde Kut anloygini ve Iki! cin hokimiyetinde yoyayon Gdney Hunlor bese sonra Kuzey teghow (Dog - Bat / Sop Sof Ik kez you” ye qdney Hunlert laraktkige eum. ed ‘+ Kuzey Hun Deve MS 186 ylinde Ginlern ve Sienpilerin slé- = metenn lomdnden sonreenun kahromenie —” fr sonueu ogi op Oguz Destarnn konusu olmustu a + Ginllerin gbrevienlrdgt hokumderlarca yenetilen Giney Hun + Busdestands Ofue Hon adi ieamankahroman —” Bevittiae Me 26% ul, mete, Kuzy Sons Antlaymas Orta Asytaihinin te antlogmes KAVIMLER GOGU ‘Asye Hun Devletnin prsolanmosidan sonra Hunlann bir bkimd BolamirGnderignds bat yéntinde ierfemeye bos teas, bu ele srasinde anerine gikan kevimleri Ostrogot, Vago, Vendo, Burgund, Cepider, Sokson, Frank ve ‘Germen) Arup levine dageu ge rrlamisardi Bug hareetlrine Kevimler Gd deni (975). Kavimler Géei?ntin Sonuclart ‘+ HrstiyaniarOzerinde Kotlkkllesnin get crtmy ve ‘+ Avrupo uaun yor korg ind kes Ce + svrupaldeki kavimlerin birirlerigle harp Kaynos- Imola ile Avrupernn ete yopist degigmis; bunun onueunda buginkd Almenys, Ingitere, Fanso ve Ispanye gbldevetrin mal cust + Gg koparmig, Orta Gog basta. ‘+ Roma Imparatorugu 395 wind Oogu ve Bat cinale (aere ki ayn, 478 ylinda Bat: Roma Impare terlugu yale + svrupa'd feo (Serebeyth) reli ‘mosinazemin hearers in ortaya oi ‘+ svrupa'ya glen barbor kavimler resinda Hrstigon “e ik yout, HERB. 2st vnion e755 rn lucve orra gabvanoa rorKoowvasl AVRUPA (BATI) HUN DEVLETI (374-469) ‘+ Aveupatda kuru Ik Tank devi + Aston sonra yerine gegonie (lok, Donia, mak bat {+ alamirtarfindan Orta Macaritn’dakurvimugt 00 koayamadiar ve devlt yh “id Deneve Anadoliya Ik Tok akan dozen | * Aupuida Kalan Hunlar buradak! Kavmlere Kaynagrak ve Hun dipoles belenitt ‘Turki kaye. “+ idan sonra Kaaton daha sonra da Rus hokimdar ody, | * Nbelungon estan: Almaniara at bir destand Bu des: ‘+ Ruaidan sonra hikimdar olan Atl, deviteonpalk ne- | nde Atlin yep alter anatlmsi * Bu destanda Atlaya Elo, Eta ve Eizo (babacan, Hie ri yasamis seve) det * Attila, Margos Antlagenasi'yia Dogu Roma'y (Bizans) ver- inst ‘ye bagayrak tadashi pets CONGF + Veron soz tsumamas Geri 471 yn | Bakan |. quien Romo’ od meting Nbr engl yon ‘Seferi ve 447 yiinda ise Il. Balkan Seferi dazeniend ‘geri dénmesinin nedenlert; Roma'nin Hristlyan dinyast + Yeplan Anos Aniemasive Dou Romatin sinacak | | iin uta le merkex amo, Bots Reon ln ‘ero atria pari lirdjna nanos, belgede Haken sien vb sol + Bu antagmayla ite lilo, devin diy sivas’ dole. | | VE Dodude bir thle olrok geri Sosani Deve aaa Ceerine were gmake + Bat Roma partons iztne once Gaya 4st) arindan | * Alla trite Tenn Kama (Kroc) ve Cexur ee eee incr Tees perce evinlrn Efendi clark blinked, 1. KOK TORK DEVLETI (552-630) « Tortie Tork i kez delta lrak ha ne lender. 4 avnnens + mtinorternmneor ingen 36°F aS Fayon kine] bak Tork devi. > eryenkon Dest yore delet harass ‘sina sayundan Bumin Kogan‘ ‘+ Avartora kars oslo botimsik macade lesnikezenon Bumin Kogan 852 wlinda mer- eat Otten clmak Gzere Kak TUrk Devt era, ‘+ KEk TUrklr ikl test sistem uygulaye raleaanin mere elon doguyu Burin Kogan énetrken hardes stem Yabgu da batt kanadin Bnet, ONGT Iki vette; bot honed le lernde serbest, i lerinde merkeze bog, Bu durum Tarklerde federal bie yepinn ‘ldugun kanitemaktade * Mulan Kogan zomenindo Kak Tork Devleti her yal parlok bir dénem yosad «+ Istemi abou pek Ylurna egemen olmek amaciyla nce Sasenilerle anlagarck Akhun Devt ortadon hold, ‘onea de Bln anlagorek Ssonertzoyiatmste. ‘+ Isto! Yabgu/nun Bens onlagmok ign gSnderdig eli hayet Orta Asye'don Blzan'a gen ik Trk elk heyet die Tork ell Mania “+ mula Kagaridan sonra devetin bopne siasila Topo Kagjon ve lybara Kagan geemin ‘Topo Kofon Dénemnde Budi Kabul edit “+ Veraset sister e Gh pala sonuou devet doe iklye ayn, dea sonra Kk TUrk topraar in egemengine lrmige Data Yoynian ess rh, WB Lx ve 077 pxdcaron raeooHAS! N. KOK TURK (KUTLUK) DEVLETI (682-742) ‘50 ilk Gin esoretinden sonra Kk TUrkler, ier Kath Kopon erin bopmackine avutlr 73 Kutluk Kagn’a deveti dereuip topartayon ‘monosindaliterisunvan vermis ‘Turkle Kutluk Kagan zamaninda Gi irk at boson sefer yopmlard. Bu seferdek omage Cin esha anda tutmak ve ipek Youn ege- nan“ ‘an olmak Ayrica Kuk tery Kagan deve ee etn merkezinl Karakurum' tq Ikarigten sonra yerine Kepkan Kagan get Kepkan Kegon Dénem'nde TUrk boylanan Kk Tirklerin Tir Tarihindekd Yer! ve Gem (00 Kok Tork hdkimlyetine girls Tk bie aDltea aspiring Gerace ok Torker Tork adil luruin ik devltte. Tork ais kan- ‘molar miliyetebi yopyo sahipolduklari store opkon Kagan'den sonra dvltin bana Bilge Kagan get ilge Kagn, devil kardest Kal * Devt DoGu-Got die il plot gklinde Kare etmierdt Tin ve vezi Tonyukuun yardimylayEnett + [slamiyerean sneekl Tark deville ignde en gen svar ul ‘orm fociyeerinde de bulunon Kék Tarkler gan devetr. Bou TUrkstanin Turklegmestn soglarslard Giller Santon Savoq’n:(Tehum Sovoslr «chiki Hayvanit Trl Tekvimikalanmilord. option Bilge Kagon'n &timanden sonra hanedan aye ler arosind anlosmeziklr balomst Bunun gonueunda Bosml, Kerluk ve Uyguror birleperek I Kok Tirk Devietine son vermis + Ergenekon ve BeakurtDestonloninolustmuslerdt + Trk crlnn ie mil efobes lon Orhun elfabesalolugur- rmuslord. Tonyulul, Kutlgin ve Bilge Kagan climinden sonra edna dilen Orhun YextleTUrk tarbinn ve edb ot il ya sero. Ek Ther 60 yilik in esoretinde bagumsalkar ein cine org birgok ayoklonma gkormngzr. 6) ayoklanmalerin en ners KorgatAyeklonmos Bilge Kagen ve Katgin nem, Kutluk Dev letrin en gokgeigme kaye devrd. Bu evr gllpmis bir ssteme sap olmesinda TUrklrin Bmore olarak enon ve Apa Torkon unvorverilen VezirTonyukuk'un dark tarinn i ese (aygue) Tongukuler. Vez maka ‘bayGk kot: omustr. rin clugturulmastdeviet&egitlnmesine verlen nem! géater melted UYGUR DEVLETI (744-840) “Yaga, Ci Bas ve Karla gil yaparek Kuk | + Bau Kajanidan sonra devin bagina gegen Bag Tarkan Devt yt | ve aa sonal kagonarzamannda tay chan ac, kk ‘+ Devitnkurucusu olan Kut Big Kol Orda (Kerabal- | ye san haslailar device zayrath 2047) ghrn yop, | “+ Big Keganidan sonra devlatinbagna Moyen-Cur ge. “+ Moyen-Gur Kaan Dénemi Uygur en parlak danemidi, | “+ Moyen-Gursan sonra yrine geen ob bg Kagan Dne- rminde Ginler ie mocadeeler baglamis, Manihelzm a devin osm dn nine gli, ‘+ Herik deve de Molar on vermigt Ot YX + 40 yinda Kegan Ordibalk gehvinlalmalan azeine Uygur Deve yt ‘+ Uygutann daa soma Kansu Uyguron (Sen Uygutan ve “Tran Uyputan aa ik dev aa kur, Tari Uyourlann Tark Tae ‘Yori ve Onemi lickez yes yaaa gopanTirk opuupu Uyoutard cer kag ve matbaayhullonan Trk deed “Tusk arin btinen a Ktiphaney kurmusla ‘taoyunu (Tork yates) bu Anand onaya cms Hoyle, osim ve dokumacitta ldukga ieee Miyetor sonatmin éocdlardk. Uygurann yap. dwar ‘esimirine Fresk den entering llabe oustrduar. Hutu kuraor te) yz hale getron tk Tork dovlti “Turk tarhine, ik kez hi kotoana basil ‘Guntuk hayata mal edie, sas prick, ma ve osyay raya vere, rai ara, eat vere, egos Kle sab, valfname,vasinare wo pte seed kiana, “Turk mimar sanainda hubbeylkkulanan Uygur clmostu Karaboigasun, Sine-Usu, Moyer-Gur ve Bugut yaztann ‘oakland. ‘ucveorra gabtaRoA Tonc ONvAS! A Oni User nl ie pests «Yee ate el + Hokomderlar Ay Tenet ve KUn engl! unvan kiln: ‘maye besa. + Sulamakancllr yoparak tar falyelerine basa tor + Tleaeteberaber bil ve sonat golf + Minor tele ver + Sehitlepmebaslod, + inn Bgreniimes ign Ktaplar yon ve metbeonn temel ssa kaplan, + Ever ve tpinoklr ina ed + Tennorina Ay Teng isminlvrdr + save elisrinkaybetiler DIGER TURK TOPLULUKLARI sever tauren ce Kipeaklar " ‘woriar_eseneher pay | oe boar ag alae Or a4 ‘crite rer %, Tabgaglar Ak (nn (62805) ose (98400) + Bayon Hon ideriginde Orta Avrupa'da kuruldu ton: | DbuPueagotan tk Tr devi | + Savor, verlag sovag cigs; li, gomag | islemectigil éGrenmis, ost sahibiclmus vekabile | Ihoyetindan daho Ost toplumsol yogam dizeyine las ‘mislerdi. Gzengl ve sUvor ae Avrupa'ya tenton | Mcdevete, | + Hristgonis Kabul eden th Tork teplalugudur + Bugdnkd Macaristanda Arpodlideriginde bir deviet eral. + 1060 ylinda Hrliyontigr Kabul eden Macortar Turkle zalikerntkaybetmeye bestia. + Almanlorin doguyo youtmolarny englleyerek Balkan tvimlernt Germenigmeltan kerala. 1870 ylindadinyedok hk TarkololEnstitdsin Bude peste Gniverstesndeeomislordi. ‘Tabgaslar (885 - 80) ‘Asya Hun Devletninyiklmesnden sonra Givin kuzeuinde kurulnastur + Sudlam benimseyerek din deren ik Tork toplulugudur Data Yeynien /KPS ‘win WA tecve cers caéiaena roe ooNvast Bulgarlar (680-1287) + Kok TUrklerin Avorirt maglup etmesigle Aver bask sind kartlon Bulgarlr, Dingester Nehrinden Ira kadar wzanan topraklrda Kubratyonetiminde yak Bulgoryo Dever kurdalr. + Bulgerlor Vil. ydzylin ortolarinda Hozorlarn bosks senueu hye aye + Birks il boylarina gop edp Kotrga Hon deride Ie) Bulgar Oevetn! kurdutr. + iger bir kum ie Tune Boylan 8 edp Asparuh Iiertiginde Tuna Bulgar Devt urdu. + Tuna Bulgorlort zomaniaSlovlern etkisinde kal Hr tiyonii kabul edinee Tarkdk Gztikerintkeybettiler [Boris Hon Dénemi. + fl Bulgorlan Alms Hen D8nemtnde slemiye! kabul ere. + slamiyet resmi din hdline getien ik Tank deve lug th Takata devet claro tarumlant + Tune BularlaIstanbutu kustmilardi. “TBrgisler(Torgesler (630-760) + linen ik hokomdor Baga Tarkon, Kok rk Devt dan sonra ken dina para bostran hUkUmderdi. + Emeviler Dineminde MaverainehirBages!nde ett lard bulunen stom orduna Kary cade verre Cte Asya Araplann elie gegmesn engelleder + Yer hoya benimseyen Targa olfbe deka Aor (sop Alfabesh, Kirgiar (040-1207) {+40 yn Uygur Deven! yan Kirgaler burada bir devlet kurduor + 207 inde Mopar egementigi line girder. + Gnla manos Deston! Kirgalora ctr (Manos Destant ddunyonin en uzun desta, + engi Hania eden ik Tank opllujudur + Orta Asya'de egemenlik kuran son Tirk beyudur. + Yenisey Yanan Kirgizlra alt. Baskartlor(Bagkurtlar) + Ural Dadian gevresinde Tork boylrine babii olarak variklonn stdrdle. + Cengiz Hon Déneminde Mogolegementigine girder, + Atunordu Devel egemeniginegrerekislamiyet kabul tle. HEB. 008 toyan 4085 rain Hazarlar (680-968) Don-volga nehileerasinda Kofhesyerrin kuzeylnde Yyasouon Hozerlar, Kak THrklerin yllgyla bogimsiz hale gle. Halk oresindaki davolora.MsKiman, Hristiyan ve Semanirdn olugon bir Hekimler Kuru bokiyordu Bu durum int hosgérinin géstergesir. Cueto ordulr fe Belgeninhuzurunu ve ulagim given {inl sagledior. Bu dineme Hozar Boris Capt vey Pat- hozor dei, Porat erdy karan ve Museviiinancny bonimseyen tek Tark devil Korluldor (747-1224) Toles Sovepfnda Cinlere korg: Aroplarin yorunda yer ‘lark suvoy MUsldmenlorn kazanmasn sagen bu sve sonresind Islriye Kabul etter engi Hone at eden Sk Mon Tork tphsgudr Kumanlar (Kipeakar) (1050-1289) Bots Kok Tork topluuklanndan Kimeerin ir holy lan Kumanlar, 1050 yllanida Karadeniztn luzeyine kim older, (fuser le yopbklen micadeller Dede Korkut Hikaye lerine ene olmusear Pepenellerle bile Ruslorn Karedeni'e lamest engelemislerdi, Kipgokirdon kalon en Semi esr dil e Kate le unde Codex Cumeanieus diye adlendinfanséoktr, Kimelder ok Tark Devletnin ylklmangla bogamszhddriy tan ttle: Kimelder, on bir ear, ha in baginatutug ‘ds vetln hakan soyundan gelen yonete ctor. (oguzlr (Ula) En kolaboik rk bogudr Ofualar Snoe Kile Torker, ardindan da Uygutlare bag olarak yosamlrd. Lujgurirn wkimasinden sonra Korodeni'n key ‘den bogs g8¢ etmislr ve burade Uz adm olmslardr Bizons ordusunde gérevalmislord. Xn sonora dog slayer kabul eden Ogu lor, Byik Sells TUrkiye Selguktu ve Cement gibt {evel karmuslard Sabirler (sibirler/Saberlar) (503-576) + Avorlrinbeskstsenucu boiya dogru getter. + sibirya ve Kfhesyo'da etkin rl ynadiar + Anadeluyo kine! Turk olanln dOzenedir: + Sobirterin yonetiinde kadinlr etki + Bujank od kadinhaktimdorion vara Ono lueveonraGAGLAROA TR oon MF Pegenekler (751-1091) + KGk Tse Dever yllmesindan sonra bobya abe mi, sibiry, Macerston ve Baanlarda yaemsard: + Ruslrin Koredni' inmelern’engelemiledi + yylbiveBizanserdlornd pore eskertik yapmilard. + Pegenekler, Molezgit Savas! sirasinda Selgukllarin safina gegera, ova Sele trafndn kazan ‘mosinde el clusion + Korlukior Orta Asyte lmiyet Kabul eden i Trk islam devlet olan Karchanllors kurduor. + Kavimler GB sonucunde Avrupa'da; Avrupa Hun, Avo, Bulga, Macor ve Hozor devel kurulmustur + Tarklerin yoptklor gSeler Avrupo'y! sis, din tis et, sosyoktOrelcianlarind eimai. KULTUR VE MEDENIYET DEVLET YONETIMi 1+ Tarkdode dv I veya ol olarak alanine * Gcobe yagam nedenile devetboyarfederasyonu gok- Inde organist. ‘+ Boyar ilernde sorbet ig iglrinde dove bap. 1 Turlede dvi meydana porn unsurar gna: 1 Tura devo lusturan soeyalunsutar g6yoyd; opus lan (i) belegmesiie rugs), uglarn bifeme- ‘iyo boylar(bod- of), boylann itgresiebudun (mite) smoydena gal, ‘Boy dovetin en kag sya brim’ clgtururken budun ise evletin kuru olan emel und Kagan + lh Tar dovterinde deve yonetme yeksnn hokomdara “ane taratindan verde naive bu nance kat deni + ut alaysna ge kagan Taninn yeryiztndet velo Fak gra, Kaganiann yeryaznde ate! sagiamakla gore oll lana ina, siyas!ddarn hakan ve alsin at oldu kabul ese, ‘ut anay ah bi kava, Kegan, Tan itil ve ken Aisne kt veri ia hakomiarl, Anca onan yonoticig kl del. Tannin veri yet ye onan tartan al abi ‘Kagan goco Tana bape dyad gn bu iktidar pine erizmabi Ietiar domi. Tarklerde Rar hom ahi hom fe kanan tema dayanmigti ‘+ Tenn tip olan go ve yetaneler Orhun Kiabolernde; ‘ut, log (05 veka olarak fae elit. ‘og ve alae Tannin vr ts 905 » Yu Kagan siasikiara sahip oma » Kg: Tanai ver asker ge, |. udunlann bi yonetm linda biostiimesio olagan dev || etin bapa agian, garya (eonsulu) a veen yoni tara dre ea + Turk deveternindayandy dt temel unsur guna: > Bagimezik (ksi) > Tepkdat > Om (us) > Ha kan) = Tur dovdrinde mere! yoni aan, ut (oko) ‘vo uray olmak Gzee dg unsurdan olism. ‘HGkdimdorik Sembolleri (tag akan goa) Kemer (ur) our (or gue) ig yo “Tug sancok) Yorn Ferme) rain take) Kome aval Nevbet Kameu(berge ‘oy (Sten) (rd (adi ert) © Nor ut inane Turlend; sltanat ve hanedon anloyign: ‘ortaya gkarmanne, bakmdarin her erkek gocugunun tah gma haku els, veraetenloyinda bel stlerin yogonmasina, devetin hanednin ortak malt eylmasina, taht kavgolarnn yaqenmosina ve devetin ust sirede parglanmasina eden olmugtr ta Yownian 488 or ES WB cvecera crcranoa rie obvas ‘HOKGmdarlari Kullondiy Unvarar “ont on ein | enya iteber Tuk | Kegon let Ihery | okon Bosbud Yobgu | nor ‘Manihelam inane etkisyl Uygur hair; Autenar, ‘Ay Kon unvaniane allanslorde Hakimdarin Temel GBrevi ‘ere hurellen uygulamak Hollun hurr ve refatn olarak {ike ve hot gmondan korumak er kabul etme Topllukior bir gt onda toplamok le ved syaset solamok Borg ve sovosharar vermek Devle grevilerini tin etmele urltoye boskanbk etmek ‘ordu komuzanig: yopmak ‘key adaletle yinetmee ‘+ Yonetinde kagan dina haunt ve hanedan ele etal okmugte i Kagann oinehatun veya katunurvan veri, Dot ige- | Find so sahibi olan hatungorektigi zamanlada deve is- | 1 ve rap ety yap ‘Hatunun GBrev ve Sorumluluklart Er kabul der Kendine ot sat veoserlr bulunurd, Kuralty’a katlirds Kogan ile savage katlabilrd, Kogan nce yerine gepecek ign ht se hotun evlet oglu etna yénetrd karan gocuklan olan ter ein devi taresinde ddeneyn kazaa gad unvart le akenin ark yerieine | nai oman olarak gender Tit ataman, na ve nan doilen devel adamant tara finan yt, Tarlerde ihe dove tepia Asya Hun Devitt nakomdan eta teria korumutie HER, 0 Ypeon 40 ‘+ me yonetin bakumindan delet dogu ve bat olmak azere hat dare eating * ok Tann inancina gore ginosin dopdugu yor kusal say ig in yeti dogu bata gore cn kabul edit; Bu anlayistan dlay hakan Wein dogu bolaminde ots urd, Bat Kanai iseyabgu urvamylahokumdarn kro! eno Yabgu ig Ilrnde serbest, ai iglerinde dogudakibiyok hakana Bgl nor Its ie vine Hollortrmek amaclan tr al veya Tork devterineFedert?elie kata beraber Tk devltrinin ylamasinda da el omar Hukimet (yuk) + ogra satar ve akenin nde bulundu drum nedenive uniayin toplarmas! ve boy beyernin za bir araya gl ether zaman mdmnkan olnamgti, + By nedente karutay Kaalannin wyulanmasiny salam vo taki etmok in buyrklardan(bakana) olugan bir NOK met ayy) yagi ‘okamatin bsginda aygucl veya Uge ad verlon glntmtz lok anlamylabagbakan (vez) bulourd utunou, Avrupa Hunlsenda Onogez, Kok Tarte Tong uk ve Uygurlarda Kus Kuruitay (Toy / Kenges) “Sia, ukuk, asker ekanomik ve toplumsa Kony, kad rn bagkanie yap: kurutay denen mecstoplantisenda gorasulupkarara bata ‘Kuruitaya Kagan, tun, boy bel, ga eal, bash, buy uk, yabau, sya, eran, agi, tgn ve beg Kaien yori! ate Kurutay ym zaana bir dana mocts itl agmak toe Bayok kurutaya Kagan bagkanik ederd. Kagan olmazsa syguc baskanlk ederd Kuruitayoylerine toygu,kurutaya ota sas bole: yon dzone orn (naka) aa veri Kurutay Oyler; toms itegnin oma, Karun yapma: lan, nakan sogmeler, hakany denellemar ve onan yk lori gorekiee azine gicone sahip omar arutayin demokrat brite ta gostei, [ ‘TUrklerdeki Diger Meclisler | io Mlle Meo | seckinlr Meets | or Taiyrlar meets Jct Nazir Meclst | conekler Komenton Tiel lik Tirk Devietlrindelé Boz: Gnemli Memuriyetler Boye: Bakanlar ae ear Saino | nan Miner | inde Alig Hatine grea) | Tudo Va, verg memnura uh Ketip, yoiymalar- seats | eer Tino eh Terctmen | __Yon: Dongen maponwean | ET al Rens so Kapa | 67a an Apo: Saray garevlisi | et marrare ‘SOSYAL HAYAT Toplumsal Yap “ O1ta Asyatda yagayan Tork tpuuiarin sosyal yapist onargoger hayat ar eratinda gokaenmisr. ‘+ Konagoger yagam nedeniye ale yap kalabalik rupar an ousazt “+ Hayatan hla ve yayak arasnda dizent olarak giip game gone ofmustur + Tek ee evi ¢monogami) ve baka kabieden elk ox0- ami) yaya + Twrdo kana gone are og aka sahpte. + entire yonetlener around kari gov ve eorum- ‘nuk yor ald tz a verien yan clmayan bi anlagma “Turk toplumuun en kagtk sosyal bin Opus (alle), Ogu lan brtegmesile Uru, urugannbiegmestye Boy boys rm begresiv Budun,budurarn Briegmesye Il (Devt) ugar. lux ve onra gasvaroa ToeKouNvaAst ‘+ Topragin dove a olnas: nedeniyesosyal afar olug- mami ‘Toy a orton sono, ham yapma,nowuz, yong kn gibi bayram ve glee sosyal dayanismay artis Kavramlar son Baba Ao, Anne 1 oun Begin gti ol Klin et ‘deo (Civeph Eveneaeko@lon 1: Baborn ogullana evenmeer iin verdigt poy ‘yn zemanda boshk parast °) etinin gent one er: Alenia klein ga n-0GUn yee des ‘Gégebe HayotinToplum (zerindeki Etilrt + Ekonomide howvaneiie dayoh Grant ihrag erken torvme day tle hol este. + Asker clanda sevayp karokter gly. * Hoyvenci geil, tore gelpmeit. «+ Hopis cetolar asa sel olmustur + Yaz hukuk getsmemisti, ‘Sonat eserlr tosinablr matzemeden yopimitr ‘+ ‘mimeor glismemi, gad sant, ef ilemecigh gli rit + ndumile nla elite ‘+ oziar katara dogs, yazy hullonma geet + slyosol hayotta det, boar federasyon yektinde rgitlenmigi Oner ‘irk toplumunde sn aye ve Kei geet, ‘5 duruman en Seem sebebi tanm toplumu elma, 8¢ebe bir yazam benimsenmesl ve tenia ayrmeliga fidsaade etmemesidt, aia Yelan /P8 Tain WW ve nen cxsiaeoa we ont Yerlsik Hoyato Cecfldiginin Kesin Kantian, * Sehi ve boyndrikolorindaki golipmeler = Dwar resimleri © Gi sonatnn geipmest Sule kenallnni Igoe edlimest * mimorelnsndokigtimeler ‘Teme gecim koynaginn tra dayol elmo nor ‘Su onli, orok,soban, tohumiuk tol kal ere trim yoplignin kent tue HUKUK ‘+ lieTurkdovitrinde hukukun emi ve kaynaingoanck- lordon lan sla haku kuralan danilen tre okusturmugtur + Tore; sosyal dizen salayan Or, adel, gelenek ve aha! eferlerdenbesenerk oye Gk * Konargoger yagamn sttisvle olan tore, sadece Orta ‘Asya’ nh Kalam, gaiarboy fark blgelerde kur lan Tork devlerinde de etki mug. ‘Terenin Olusumund Et Olan Unsurlar + Kut onion + Kogenlortarefindonkonulan kurallor + Kurultalarde linen karrlar + Tork oplumunun geienek ve grenekert 5 Nor “orelerde degipmeyen hakimler ynlardr: Kn fda Jet] uu ii 2k sit ki (nso) ‘ore, Tk oplumunda dzen soplyan en Gre dager Basta kan almak dzre devil goreviler ve halk ocere ymax zorundayl. Conta te, devin kuru, ail ve beoya “Toreer opi ve inktnlaa ge degigebi “Turk dovetorne a toghityrgu ad vorlon sivas! meso loro iglenen yoksok mahkome ie adi surara (ht ‘yan, ina vb) bakanyerelmahkemorden cugud argue yargan Yarguya hakomdar, ye! mahkemalre bagkank yapardh HER. 2212 Yar 4728 tan ‘Torey gore sugar oeza olarak; ia, kiss, tzminal ve be yagam tar nedenye ka sre haps uygulan, not Isyon, vtana thane, barsta ali gekmek, bag at gala Urs, adem Blirme, eskerden kama gb sulin ono dom “Tork tarhinde hukuk karla Bk kez Uygur taraindan| azine got. “Bu yazihbelgler meson huhu, tcaret ku, borer uth ve vert hukokuna ign ‘+ Uygur bike mal edie, sag sodogmesl i sole ‘mes vairame, eat vere, Kalama, vasiyetnam, ale ‘at hulk elmer blunt Tore yer alan micas ukukuna gro tprakacbanin srek- igi’ salamak gn on kak erkok gncuga bakin O©nor Gigbeyosrndn dol nun srl hop ezelar ei tad Ayn ee emlrnn kein Mme beanies tan dave ulaefnin chuyuruns engsteni DIN VE iNANIS 4 Iszmyetten onceks terse cn’ inanign wrt Sok “ann inane lusts ‘+ TurkiordeTann, sonsuzdur wo herhangi bi gokesokuimaz, ‘+ bundan doay Turkle ptguuk adi a puta Kor nak gn tapiakaryaplinargt, “Turklerin Gok Tenn inane! dink! nana: tabla kuwet- ler, sal a, Budlam Samaria, Tetemizm Marina, Ilamiet, Hrsiyanik ve Musevak “urklerde na yagam (ahi nan nani » Orin mezaiannackugan) efyalara goles » Cennet ve cehennem elgulann olmast > Baz eon ke okide de oss munyalanmas » Mezartaglanin faba) kis! ant olarak gosto “Tueklerde agit inanglann gécmesinde; » Yagaikan konarggeryagam tarz eden ak ar loi etklegim yasamalon > Trkoinyapssnn degaime ve gelime ack mass tk cimatu luk vE ORTA GABLAROA TURK OU vas Kavramlar nme nr | Tome: Cehennem ‘ug 09 Cenoze t6reninde verilen yerek ONG? ‘Gtk Tane Inaneinda din adamlan diye oy bir sn yoktur. Yolne mistik glenn olduguna Inanan ve adi harm seman boks danilen bilge Insanlar vara ‘Totemizm ‘Trklerin en ski inonci Totamizmde box! hayvonlar Jutsl soy, Ongun olarak kabul edgier, Aneok Turkle bu heyvanlara topmamilard, Torklern kutsl saydiguhayvan Kurttur Somanizm Sununian'de dOnyonnn iy ve KEG rublrin ea tend ‘du kabul eliyordu, Ruhr ile insanlarcrasinda bog lent salon kiiye femman Kem) denilyerdu. Soman tern gre; ig rularn Insane iin yor lero! sOr- Hristyani: Macavta, Tuna Bulgarian, Pegneler, Kumanla, alr, Ava, Avrupe Hula Mansi: Uygur > soi: Mazar > llamiyt Ogu, Kaur, Bulgar, igi, Turfan Uygtan, Krk, Yagmtar ata Yoynion 408s Tah AE WB exw 017s cadiaena rink ouwvast ORDU (SU) * Hazara are Torkerde Geet yan sake yoktur + TUF ord sistem! asta Gin olmak azere Roma, Bizans, ogol ve Sla or sistomin etklomit * Ie Tlode ask 620 be mesiek olarak kab einem ‘ein ales ve yucunu Koruna itoyn kan erek ee as ase larak yt: (rou mit) Torre askar £0 ve a denivton #0 syn) zamanda ony | EKONOMIK HAYAT award ade oti | Tanmn sini alanarda apa buna kargn clakinn “There te dozen or tekst Karan ikon, Mele | gag yer tttupu Orta Asya, Tok bolan zorun olarak Ham. Bu ssomde od only seme gore fogktandnl- | gona haynes erie kumustu mt * Hayvanciigin yannda; tanm, tear ve madencigin de _yaplig bu blgedo, ticarot yok olde dogs ok esa sina dayanmigtir ‘Bu setom seysine duno yonetminde oly slang, harkat abot ari ve kia sree savaga haze gle nese dip saglanmsr. Kovramlor Kavramlor Diske benzeyen madent pare sok Mk Torklerde madeni pore | | ioe ed |: | | one rh yore vrais Asker bash ot Dor tekertel crag Asker \y vegi Tlearet yell Gzerinde Kervonlardon a page Suboy non gee vergis Muhotzolayvsovert LUygurlarda Keg pare Pv | som Ugo caret lan maha ven Kap ot | {iret vvnponUygulnde Bsn hese amo Ordunun dnde giden batigd maa ‘ % ele ¥ ‘Hikimdarin koruma géreviileri oe! sone KO Tred vr meme cones Se Wyrdaveraimemurs ike dzenti Turk ordusunu Asya Hun Hikimdari Mete Han ve Baneator srg crane itr kon 6 209 rk Mora Keveternn kuru yitlerekbul eins. | trap Can yr hava, dv i hay ‘arsl rr err tums maze hk + Saga klanan aap ve gover ALTON rad, ok, mgt, manana ve hah Yay, i, hanger, kama, kalkan sng, kag, mara, KaFw |g hl rer: Buy. arpa, dan, pe ping porselentDkap (eg tues, 2, aca, at ‘+ Trier “a dan daa iy faydaanabimek rn pantlon pain, |» Taker ozeBkle Bizan, Cin ve Sasanl i Kong Gkalerdn le kpa fat etmiglrdr. Arica “a yi kufanmak ign | yor harap ve eavagtazminalt adh ainda fin eter ‘tzeng, al, gem ve ayer kullanmipar. ekiern cad olan | parla aclan olan maton satin alr ‘zeny Avrupaya Ava tags Uygutrda yes hayat yaypniginca tare laninda ‘Tork ordularnda Asya Hun hokimdan Mote Harn iad | baylk glgmele yaganmig, fanmin goigmes! bu beigedk! lane oar da var, | shi do gots ‘+ Cra; merke, eave so olmak zor Ul sistem sahpti. | © Tixlern yeas drbnlor mar, yonca ve dan HER ste yin 4055 tri Owner typed ler sare ep em ee + lie Turk devatierinn ekonomisinde madenlik Seri Dr yore sahipt Tarkern yapacigl copra bolgelede demi, atin glimls ve okt lb madererbulurayord “Turk: i, Kalan kara ve maak ithe, nsan ve at _zvhundan olusan save araclar Grebo ‘+ Savas ragrndan bask hai, klik, Kec, db bodk (dr slemaciigh ve dokumacik da ugrapyeria, ONer AtylardakiPonrk Kurgan unin ha yon i ha lero Wel edlreltedi Bu hol Hua oe clip Resnn Erita tzesinde serene, + lic Tak devising kaynakiandan bir de Onem tea ‘et yollnngestiigzergaharolmutur + bu yolann bagnda ipek, Cin prselen ve maden!epyann tapi pa Vole aywan Ketan tgif Kase Yo ‘elmekted, ork Yu on gok Bulgaria ile Hazara taraindan kan Onor Ipek Yolu UNESCO tarafindan Diyolog Yo olarak eon dims. Orta Asyo'da kurulan devleterin askeri ve ‘konomik lel, boyGk spe laretyllann elrinde tutmalerin boglyd. Torker, Ipek Yolonu einde bulun ddurduen sires Ora Aty syaseinde s2 sahil emus ler ‘+ Turlordoiksebest tare pazar Hunar He Giller ars ‘anda runs Teoete takes uslanonyannds para dakulaniisi. Deh sl aac olarak pay i kulananar Kok Turkle okmugtr. + Kok Tuk pralannn Gzainde kaa ve enn resimlrnin ‘mas Kadni ynetinde 882 sah olduguny gosto. * endl adna para bastran ik Tork hkimdr Tura Kagan! Boge Tarand. Lyourann yereskhayata gogmes (borg az, Kira ge) caret hukukunungellmesne sep od, Juxveorra Gagtaroa Tar« ooNvaS! A ‘+ Bore kari uygulanan az Turks bankacin tetn lugtrustr {+ Uygutar yn zaranda dein aac olarak ‘eke hull | mete BILiM VE EGITIM ‘Turl,Itamiet kabul edncoye Kadar 12 Hayant Tork “Tekin kullanmslarr. Bu durum Tien astonom|la- rinda gtr gestarmekted. Turkle, Ay ve Gunegin haroketrn lms, Vern ve Meri gezeqenterinin vari esp etnies Hurl, hayvan hasaiorm isk otyia dalam yap {edevietmoyegakgmiard, “Toelerin yogurdu mayalamas, et uzun sive bazumadan ‘Okeimele Ronseve) bu Konlarda bgt sah oldulannt stereo Uygur cco hastaigina kag glen ap, kink gk shupunktur davis, madonelk calgnalan, okst, niga ve borakainkulamimasi blimeal alandaki golgmelere srmek vere Torkler matmatice etkentarhirdenibaren on taban (Gesima sistem’ vo aietikhesoplarda say cen er leyendenemierde aii ve uzuniuk sere para biimle. Torerde yaya etm ik kez Asya Hun Devine basla rg, Uygur ie tk opin eft karumlaneluturg- ‘aa, | * Kage ve matbas sayesinde cok sayida Ktabin basiegh ‘Uygur Tork rn tk ktiphanelr kuru Kavromlar Kenge oo iim ve fk adamarnun ketal toplonon ve hokmdarleres korunan medlistie lim adem ‘He emg {on lm eda os Aun oun nye | Sots Ogretmen Inson: Cesur ve Bi WA ve 0774 gadiaena rex obnvast SANAT Resim “ark resim sonctnintemelrl Uygurlar Déneminde ctl. ‘Duverresinlerinde fresh gnelitle Man ve Bud din- lesne ot kenula lenis Uygur sehirerinn kalmirindo minyotirer, Tk sim senotini il demi reer ‘arklrde ressamlara beds od velista Mimo Luygurlarinyeresc hayate geemesiyle Bite Tire lerde gad sanot erin’ mimariye birokt, LUygurtrda mimarinin yn sir heykel ve esi sana do glsme gostermigur + Uygurlrda stupa denen kubbel topinaklarda duvar le kubbe orasndok! boglanty saglamek Ian Uggen: ler kllenimsg. I Sanatier + Kop kagak yap, dokumacii, ag oymaciy, ss leme sanction, demir slamecto nel el sonatlan: ae, ‘Torkern allonags tk moden bokrd + Stsleme sonatinda doh cole hayvan ve biti moti ine yer verimistie + Pazink Kurkonlnde bulunan Hunlre alt Pezonk als dinjorin en etki hold, Ruryo'da Eemiol Mze stndeserllenmektedi i (Kg) + Tirk devleterinde asker! bando gok yousind. Kak “rk ve Uygur bondelarind davukn yominda nefesh olor da bulunurd + Taek mi oer iginde en ees kop + Deston, kahramonit cloylor ve coy hata, saz seifertarefindan kepuz galnerak séylnir Ic Tonk devetlerindek nell mOzik letlerinden bit de ete kava. Besteye in, melody kg, souleyen Kinseye de ot deni EER 0210 opon 4089 rain Heyket + Turklerde hayke sanctinn ik rneklr skiers bos ayon bobo! taylor. Uygurlare ot bengitas, baba to, kodin tos gibi adlorta do rvfan bolbllor mezar gt carck gndmize kadar glist + KB TorKlerden Kolan Kalin Heykeltnin bop lle Uygurlardan Kalan Diz Gakmby Adam ve Atbos hey ir inl sonatesererdi. YAzI, DiL VE EDEBIVAT + Ture, en ski dilrden bcc. Koken olarak Ura Atay ci alesrin Atay koluna bag ‘+ Tarkge yahan en nam matin, mazar apa ve kabler 4. linen on esk Tork ge Apcngur Tigre ONee Luyouraifbesin Kollonan Devleer Uyguror * Karahontor © Mosel Timur imparotorat Kole Tr ifbesinKallonan Devletler + Kargalor + Hazelor * ulgerlor + Peceneller Yazih Edebiyat Oranteri + Trklrdon Kalani yazit eserer Bengag (ap yar Ost. igi apna ‘Orhun (Kok Turk) Yaztln 8, yoy ltr Kok Tork (ku) hukamdar Big Kagan, ‘ates! Kal ign ve det adams Tonyukuk gin iki “Tonyukuk ve You Tigi tarainden yazigr ‘Me Tar atabest klein, Siasi br beyannamed ‘+ Turk tlines th kez bu yarlarda mitt ahora lla gtr ‘+ Tuck tarinin ve edebiyebrn i ya belgelr ‘Bir osm Gince yazi kilabeler gonamzde Moostan sila de bauemaktad ‘+ tabelarde gegen far miletin zenghogtiimesl,agann oyuruivas, plain giytimosi gb szler Turkerdoki sosyal dv aniysrn gostergesit ‘+ Kabler 1863 yiinda Danimarkalt Thomsen taatindan ‘okunmustur Thomann ik okudugu kel Tenge. ‘+ Omun Yazslanndan; Kalin ve Bilge Kagan Abidler 18894a Rus tain Yrdrisevtaratindanbukimugtu * Tonyukuk Abies! ie 1897 de botankelYelzaveta Kaments ‘ara blunt * Kitten variant kez rank taro! Coveyninin “Tarihi Cinanggaad serine sz esi © nor Kultigin ve Bilge Kagen antler Btimlerinden sore, Ton ukuk ents bizzet Tonyukuk trafindoneikist Bu nedenle TUrklerde lk yazor ve tril Tonyukultr. Tork torihinde tk edebieser yozan isi ise Yollg Tin Turkigede Orhan Yoatlan’n ie anton im ede Necip Asai. Bugut Yazitlan ‘1. Kok Trlr at up tar oly anda ijogatc vo dldoktic bir eserd. Yenisey Yazitan '* 6. yuzjpla aittr. Yenisey Irmagi dolaylannda bulunenug olup | gi Taiernin meza alana yazckln yard ‘mun sabes! le yang, ‘+ Heit taratindan okunmustur ‘+ Yenisey Yanan 1708¢a lave Yazbagi Johan Von Strah- lenirg taratndan bulunmustur Karabalgasun Yeztlan + Uygurra ati Mani inn anaygn vo Uygur bu dine esisin anlar, ‘+ Rus Tatoo Radio Tain! Huseyin Nam Ortun oku- rugtr Sine Usu (Sine -Usi) Yaztan * Uypurara ati: Moyen-Gur ain citi ‘Yaz 1909 yin G. .Ramsteat (Fin aragtrms hey tra. finda blunt ‘S620 Edebiyat Urtnteri ‘Sagu: Cana irenerinds soylanen ait. Koguk: Selelerde saz epiginde sylenen gr. Svs Ataebleri Destanor: Gagne, vatann hus, Bit, berabertk ve ‘atvamarikenulannn lend sz tert [ Alp € Tungo Destans + Tee (Soko) Wokamder Alp Er Tungernin kabramante Farin anlotlig destondr + Alp Tungo, iron desta gehnomede Efrosyab adiyla mimekeade, lux ve oRTAa GaGLARDA TORK oUNvAs! A ‘fz Kegon Destont ‘Mate Harn hoyo le Orta Asyetda slyosol tril Fogler ‘mas vetkesn ofl oresinda béltirmesinenat unlra it olan bu desta Toren ertk destond ‘Ergenehon Destont Sk Tek estonia Birsovastan yenik ikon KEk Torkern Ergenekon den Jen yerdeglzlenip gogalmalar ve ardindan bulunduke lar dogterterek, Ergenckon topraklarindan gikmak icin verkler micadele onal. Borkure Destan: Kil Tere ot bir destond. Destonde svasta yenilenTarkerarsinde sadece aller ve ayoila dgman tarafindan keen br gocugun bo ‘ur taraindan kurtarimes, yrolormn iyletrines! ve lntlkam almost nla, ‘Manas Destane ‘ruler tie OUnyoun en uzun desta Moni din Uoqayon Karahtaylr le alsin Kerohanlir ras old micodselerde Kirglarn durvmunu ve Manes Lignin banda gepenlerianlotan destand, Bressler trahndan 2000 wnda dungoya ton tame ‘suDeston Tsklere (ak) ete ke hikmdort Gunun BOyGK Ikender he yopust rileadseenlatimeitad Ge (uta B98) Destans “Uypurdestorc Kutsel bi yarn yok olmos le Tk linde bosloyen Kita beraber gto etmek zorunda alindigr ana, ‘Urey (Yoredily)Destont Uygur desta Bir Hun karin kilarnetonnriaevlendirmest by “evilien degen gacuorin boskurtrubuna sip ole lor ve béylece gogelmelan anlar Dede Korhut Hikdyelert Destro hale ikyesine gen dele clan Dee era kl 12 ikiyedn cur ikyoerde Ogu i dsmarlornda ve kena ierie mdcodeleler anlar Savoy ble ze yolturOresden, Vothon ve Ginbed olmak Gzere Ue yazma ndshest ver. ata Yona. /KP88 Toh Clee, Jie ve ora gata TURK OUNYAS! “Uygur Toren basta Buda olmak zor fark dere bagh | 5. toler gt kurklan hd dn tarimlerin ile Tork ‘argitare kulanmaya Gzengéstemipiers LUygurar bu davranislaylaagagidalerden hangin orumaya galgmslarir? ‘Topeak botonloguna 8) Yénetin bine ©) ti bene ) Toplumde eitik anys ) Eskinang sistomlrin 2 tik Tarklede drblen “yug” kaveam hanglsil fade etmektedi? 2) Hakim sojun 8) Hokomdartktrein (©) Dania mectsn 0) Stele saat | ©) Cenaze renin 8 Uygur 1h demi, 1 ta, 1 resi we hey lanlannin hangllerinde Orta Asya'dak igor TUrk ov leterine gre daha fazia gelisme gostormistr? AyYalnz 8) Yaz optiveut Dw Blow 4 Agagidallerdon hangish tk Tarklrde demokeatik ‘uygulamalann bulundugunu gdstermektedir? 1) Deulet boy bi arya glmesiveclusturmaian, 8) Komgulan Hey tgkr Kurrus malar | (©) Deut ynetinde hatanann yell snayan be urutay buluemas 1) Cok gabuktogkatianip devethurabiime ytonogin hip olmalan ) Hakariann seferoghtghzamanlarda yerne exornin votaot etmes!| EER et voy on 4098 rain ik Tork devetorinde mazik bestest agagudakl isimlor ‘den hanglaiye fade edimektedir? ale 8) Bete ©) Kg ) Gowan ©) Koparge Agagidakilorden hangisi TUrk devltierinde alkenin ‘nokia ve ailasininortak mali saysimas:goleneginin birsonucu degiair? |) Hanedan alaygnnotay kms: 8) Verasot hayatnda bls yaganmast ©) agi ordulann lugtruimas: ) Devletn hea sored pagans ) Tah augalannn yaganmast lstamiyetton dncok! Torker kurduklan devltirde; 1. sosal 1 usa 1 federal notin anlayistarindan hangilerinibonimsomislrir? Ayana! alm tye Dive Eyhitve Ic Tork dovetorindo gbrlon agagudak! kaveamlardan hangs dovlt tskiatinda yor almamaktadr? A Buy 8) Tudun Bist Dyataman © Tolga lux VE ORTA GABLAROA TURK DUNYAS! “ota Asya Tork tari ka aaliela yan ve yengen arian ayn zamanda bi igindonflilenen devlevario Devt en parak demi yaad | » Karahanklra ig bir yaplaak Samanogularna son ver ~ , | > nit 17 ele ypae iain Hinde yaya saad i | > Hdl See sons inde Pakistan, Again ve Banga | Cd dey deveined lemanen® + Abbe haies St Buvetopuarnakarikonyark Abbasinaeshin [MEM foruyecln etlenon BT dot ots : * ose ee aia Gaeta sn anniv, |g » Sultan Mahmutan sonra yerine oglu Mesut gegti (1030). Mesut, 1040 % coxznatien *Skagnir ‘ylinda Selgukularta yap Dandanakan Savas kaybet u He Gy » Bu savag Gaznellerin g2kogana fiz, Gazneliler, Dandanakan bee _yensinden sora Segura badlan 1187 ylinda Guar, Gazer son ved. Gaznelilerin Onemli Gzelikleri ‘Saray TorgeKonuguldugu hd, bina Arapga, esbiyat i de Fares, ‘Denemin en ene bln sani Gael Mahmut un Saraymin en degerihazne! dei Grit Turk igi Brun Iran Fars edetiyatirn ni im Ficevsi mesh ete Sehnameyibu déaende Gaznel Mahmut’ sunmast “Tork tarinde sultan warn lanan ik hakimdar Gaznell Mahmut lt Hem dari hem de asker persone ylistmek amaciyagulam stem sist hile getierek wygulayan detour. BOYOK SELGUKLU DEVLETI (1040-1157) Solgar Oguzann Ogok kolundan Kink boyuna mensuptur, ‘opuz Yabqu Devitre Subs (KomuAan) olarak goer yapan Sel |, (uk Bey, Oguz yabgusuyla anlagamans ve boyy ile beraber end Sohne goarek lame kabul tit Selguk Beyin olamunen sone yerne Arslan Vabgu gest. ‘Bu donemde Sekar gulenmesnden gekinen Gaznel Mat mul, Arslan Yabgu yu ttsak emit Tutuklug srasinda Arslan Yabgu linc devin basin, yogen- lec Tugral ve Gag Bey got i oa Yoynian 24°88 Torin ME Tugrul Boy Donemi (1040-1063) |. © Ameasi Tug! Beyin bat siasein! dovam atin Alp Ars ‘+ Tul Boy oko kardes! Gap Boy oar tt eae es amit * Horasan boigesine kim olan Gaznelilre kart Nesa YO | aren dogudakien nem merkecleinden lan An K re (6a) uzun bi kugatmanin arcindan 1084%e etheamit. ‘+ 1040 yinda Gazneliere kar Slur agisndan bayek bir alr olan Dandanakan Savin kazad, Cer ‘+ Savas sonvcunda Gaznotor yi strecine grerkon Lee ape are | + Hristiyan danyosrgin Gem lan Gelstan, Ant Kles | ve Karsin alms! nedenile Abbasi halls! Alp Ars + Bnyok Selgulara 1048 yinda Bizans-Gorcakuvveterine | jana but Feth Feiler Baba) unvanin vermis ‘arg Painlor Savage kazand Cner + Pasinler Savas: Bizans le Selcuk arasindl ik savas + 26 agusts 1071 tarhindo Malazgit- Anat arasndak Rae (vasinda moydana golon eavasta Sogukllar Blanclara * Malang Zafer scrucun: > Anadolirun kaplan Tarlere ap, Turkiye Tah asl (1070, > Anodolida Tarklegme ve slamiagma sired basle anima yap. Anlagmaya ge: » Bzans Emer zaman abut open cave | 7 fmeticed tari sasre + Islam DUryasi zernde Bizans thd Kala, Gorka Bizansin ker vara boyok bi dab var » Fat ale adnaokutlan hue Abbas halifes! ina canine + Hag Seferernin sboplerinden bi ol > Alpssian Topeak fethedenin mala (ile hak polis: le Anadohda Ik Tork beyiklernin karuimasina ora hain, (Satur, Arukidar, Mengacekir, Danie eile, Gaka Bol} | + Pasinier Savagninardedan 1050 yin train arasinds | | | > Caminin mitvabina Sutan Taj Islenecek One it ok ve yay gare | + Tad ay bu aoa ani son le | | | | SNOT + Tark torihinde Anadolunun Tark yurdy olnosnda enon nektain clugturan dg ner sev varce mentr rum altune alm, ken iderigin glen iri gb Seeuktulerm stam danyesindot prestiink artemis ve Ftimiern ndfuzanu rms ‘ure agan Malazgit Savas: * Halfe Kaimbi Eman Tug Bey'den arc istemes! | oe zerne Tugel Bey, Bagdat grerek Boveyhogularmin | Yurt talon Miryokefalon Savas, ‘varhgna son vermig ve Fatim salinlann betara etic ‘Yur kurtran Oty Taorrus ve Boxkemutanik (1085, Medan Sova + Nt So sara ai it exo | ‘ony ot ad ttn en | tp ng rat noun Satomi ao uote | yy nee | «+ Hiatar ve sancakala ite Roknedn (Dnin reg aka- | * Solgukl Devt on gonig sims ulagarak en parlak ‘gah Donemi (1072-1092) in vor Tugel Bey' res Be Fermania Islam alemiin | done yerad styl derigne yaks || © Diyatbake, Meyyaterkin (Sivan), Heep, Ura, Sure vo * Bundan sonra Abbas hao sadoco dnl ytkiern kula- | Flistin feted abil sembole iar grove dnd. ‘+ Bu donemde Omer Hayy, Muzate Isfzan ve Vast ob ms isaniann olutrdugu kuru! tartan Cell takin Alp Arslan Danemi (1063-1072) hazel, + Tuprl yin 1069 yiinda iomnden sonra Sepukuann * Meligah Otneminin en nem ie olay! Hasan Sabbatin bapa Gag Beyin oly Alp Arslan got siyasl amar Batik Hash falter ou, EER. typ 4088 rt Selguklularin Dagilist ‘Meticgatin lamonden sonra Surv, Anadou, Kran Sells me ezden anlrak bagmsziklann tan ttle. Tacis.as rai JF Selguklulorin Yilaiy Nedentest Merkezdeiee Moikgaingoculan arasinda taht kavgalan bala (ah + {lkenin hanedninortok mal saan ‘mut Mohmet Tapar, Senco, Borkyar) Fatet Devrinden sonra tha gan SancerKarahtalaa Katvan Sava- nda (140) yeninge delet yikina sixecne gr ‘Sultan Seneer, bu rete Ukesinde yagayan Oguaar ‘onusunda bir anlagmazik yagad 2 anigmacik sonucu traf arasinda Bent (153) meytana geen ‘savas! Sencar kaybet vo Opilora esr dt vera odeme: + Selguklumellerinin ayeklanmalart | + atobeylern bogimsizhoreket etmest + Bonnilern galigmetan + TorkmeolerinhastrGlnes (oguzIsyon) + Abbes| haliflrinin eski siyes! gUctne ‘laymen leyhtegeliimolar 156 esareton kurtulan Sencerin 1157 clmesyle Bay Seukls Deve yh Selcuklulanin Yikilmasindan Sonra Kuru Devietler > Horasan ve ra Solukuon (118 118) » Kirman Solgar (1048-187) > Surv Sogalulan (1078-117) » Trkye Seleklulan (1075-1308 > Sam Atabeyig (Boag (104154) > Mus ve Hala Atabeyii Zeng (1127-1299) > Azerbaycan Atabeyi (senile (1148-1225) Fars Alabeyifi algun (148 - 1200) > Ertl Alsbeyl eq Tegal) (146-1232) HARZEMSAHLAR (1097-1230) ‘+ HarzomgahiarSelgaluhukimdan Soncerinluminden sna il Arslan yonetminde bapsizikian an etmilrd ‘En prlak nein Alas Tels Daneminde yagamus + Alaaddn Muhammed Déneminde Val Iain Mobo kervanna sais Gzerne Cenle Han, 1218 linda Harzamgahlar ‘kes yakp yr, + Torti irr Facis! olarak gopan bu olay ntcesinde Harzomgahlr tar sahnesinden slot * Gry kalan bic koly Celle HarzemgahIdernde Dogu Anadoliyagoimit. +c rn Hareemgah Selgki train 1 gocimaye galgncaaralanda Yasigemen Savas! yagand + Savoy: kaybaden Harzemgahleriesue sonra dating ¥ tanh sahnasinden br kez daha sili, EYYUBILER (1174-1250) ‘+ Musto Fat Devetne son voren Slahaddin Eyysbi bagumszin lan tt * Selanadin Ey (Tok Salad) kasa zamanda Filstin, uty, ak ve Goneydopu Anadoluu ee gecimit. ‘+ Fitn Sevaginds Haglan yonerok Kudo Lat Kral fh oxtadan aldo “+ Meta ve Medneyecnom veren Selahadn Ey Had rmut-Haremeyn uvani kulanan ic okomdar must “+ Mehmet Xi Ersoy onu, Sarin en svg sultan Fransiz tare Champdor onda) ann en sa alvaman oa ‘ak lenis MEMLOKLAR (KOLEMENLER) (1250-1517) + byte, Ebi Dovtine on varsok Mok Dv ver (250, + Nootrs kr 280 yoda Acs 1277 ys Eee tan sya arc + Marr, er To severe a lara den atom yor + Hoku bap tomar arasindan sei Burda ak kh ein nson Se + ark Dit Osmania yp svar sonicinds mst ots Yoon 4°88 Tosh ME NB ree isa rari TURK ISLAM TARIHi KULTUR VE UYGARLIK DEVLET YONETIMI * Trier Mostiman olduktan sonra ost TUrkgonoteile sam tk ve kuralanbirstrpkaynagtrarak yt dev lot ps ott + Tak stam dv golonepnde key oeye ger yoneine, chan hakimiet kaso, gaza ve chet ania, “Devt halk pce nla ve hukbmdann adaotiolmasi devem stint Merkezi Yénetim in Turkstam dovtlrinde marez yonetim, nuke, Saray ve akbmettn oligmaktac. « Islamiytten once Tak devetrnde grcln ku antyit Tok Islam devatrind de devam emitic + Hokbmdark semboter: isamiget ces + ota (hokan gain), rain ht, ile, nevbet (ave, tug teoncal), kur (hemes), berge (kame, kama (opal, kot org) ord, ya, toy Inamiye enon + Pore bostme, sorey, hutbe okutma, uraz (Abbas! holifesininhikUmdare génderdigiGzerinde hoktm orn isin ve unvorsran yaa cldugu eb, it (abbas! holiest trofinden hikimdra génderien kilo, hit, keer, para, bayrak bt hedges, ett (sotanatsemsiyesh, mens Abbas! halfesnin hk Orduyabaskumandanik yapmak, » Divan bagkanla, valor, kad, ory Komanlan, Yk sok drecol devel gore, vezi ve hanedan dye in alanmasin aglamak, > Hallnrefah ve mul sagamk, troy Korumak. » Okede parann ajar korumak + Haftann boi grein dovtadamann ve komutan- lan kabul etmek, hain gkayotrn demo, > AQyestyas sudan, yokok mativemede hoa balaak Saray + Karahenarda soraya kepu deni, Selpuilarda fe Saray erga a da bargah skin alan EER. bet via 105 rac Saraydoki Géreviler ve Gérevlert ei ip} Selgbllerde verve dln Oye ile suitonorasindok yor ‘malar, kenesma ve bulusmalarttemin eden ora ‘lara hac bunlorin bapa da hacba-deoob Adenia Devt texkiatnda potokolbalamindan sultan ve vezrden sonra UgUnetsiay! are. yok Selgukllordasorayt oruganesterler eandar bunlannbeginda bul nonlare do emir candor denird 1 om Sanecak ye da bayragttopyen ve Sonor ioe gobo) Hamdan mes btn hana ve karurd. [ures Tienlerdehakmdorn éndn- den gder ve yo arta 1 url Okamdenn sored bulunon otra bokan seyiserin ve hademterin sina Emi Ahue deni le Cojo Sultan sfresiin hozrenme: ‘nda yerekler kontrol eden gbrevi. ‘nie idar Sahar bok ve muhafaze ‘edlimesyl gérevt olan Silohtorlanm emir olup, terasimlerdehakimdarvn eet tai, [le smels Suanin beam denen mectiine irecek olonarsiger an, ziofet selonlarnt ‘dazenlemektenserumlasarey gered, ‘comer Hdhkimdorin elbiseernden sora ue, ie Mores HOkOmdara kang ug Weyentes ‘cezalondiren iii Fie io AW ilerinden sorum hii, Dvr: HtkUmdertorn yo toler ker von igi Utes Senay hareamelorndan srumla isa. Linke Hewes yospmelardon sorumla ii, vor MBKEmdar terial ierinden sora ae. ons Saran mutfagindan sorumba olan sae Agpibosd + Hokomdern ellerinl ykamesine yori ‘een, legen ve irks tapiyon hie. Hokimet 1 Tar slam devlerinde dove messi, komulanna gore | van ai verendaelerdegorbglerekkararabaglanr, | ‘+ Divan bir araya gelerek bay vaya hakamet mey ana ged, ‘yok Divan (Divan! Saltanat) Badin! Derecedek Divan Tagen (hss): Vamgmalara baker. Bapkarina Tua! veya Mong! dene. Hokdmdora at yanarahokimdarntgra- sim ker Divan Isis: Male Serine Bakar, Gagkanina Masten denies | ‘ivan Arz (Cay) Ordunun iyatorna baka. Baskarina Emir re deni Haseaackrerinn magia veri Divan ra Delta mal ve ida erin yolundagiipg- ‘medigin Kono ede Baganina Mop deni + Selplilarda bu tvanlannéiginda bik vana dail olma- yan ivanlar a var + gi sis suplann davalarmn goayaiogo, Dan Meza: lim, posta ilernebakan Divan Beriébunlardand, ' Ayrcahukimdr 65 ve annoerinin de 62a varia bul: urd, ‘Tasra Yonetimi = Selva aaa bayoh a ‘+ yaetodehanedan Uys! meter bulunmus,yanlannda ise atabey denon tcrbel Kiger yr ars, | ‘ Baginda metk buunan eyaleterd ya amid dono si val | yoda ge dein asker valler goer yapmigh, Eederde der green | "ois All mire yards clmok ign merkeztorahndan | ‘vbrenin halla einen sien ksh | Beledie seri yoriten Mish [Fess Hes meteor deine lon re | so Ader oui | Sc ts Asari eri | ‘ns rn orn rr tp) | ‘i ehh ere hs Pa ire bk i Mar sn pn ar eH Noes Gage begat rorcis.an ast Ordu + Buyok Selgukly Devetndeki or tgklat kenlndan sonra krulan dvr omek oust. ‘+ Tak stam dvlterinde aster yop gu skid meydana ge isi Glamans Saray: Gegil mlleterden soglerek tplanan ‘Mosioman asker Oze clare yaigtilon ve devskme ‘suldne deyanan bu ou, dogrudan sutana baplyeh. Os ‘yd br maag (stage) ap earay mat olarak gory vyapan merkez rdusuy, Hossa Ordusor Bula her an savaga haz ati bilo. {Gest Tork boycndan toplanan askererden meysana ell, Maa yrine ita gol lard. Baga igo gras ‘mazir Sultana bap 20 biker “Tarkmenlor: Gopabe bir yagam tar lan Torker, sir bolgelerne yregtilerek her sraian Korumuslr bem de sultann dave Ozrnesavaslarakatimslard Into (Sipailer) Asker: kta ash olansnn,geliernin ‘ir bolamoyl beslemek zorunda old asker. Tamami site Bagh Dovietorin Askorler~Bagh olan deveterden asker ai 9 korgumileercon para asker de opin, Metikerin ve Asken Valin Askerler: Mailer ve vale ‘savap zamanlannda kuwelerve bikie merkez ordusuna ket, ‘+ Selpsilarda ord komutalarnasubag deni. ‘+ Selpuiarda goreiginde halktan seplen hayer denen ‘ort asker ve gazyan denn gba bth meveut, ‘Ord itiyclann karglamak igi Divan Coys Ku rust “+ Selguldsordusunda wzmanlagmaya gidlrek cei snr cust + Bu snfarcan on dele guna; Manna a lip ‘ate suranna zarar vere sf), fics (le huge _sutara trmanmaya gaan digman asain Gzerie yg cheek gee asker sn, lafimotar, ocular, mzrakoie, uz, * Cnt stm, ill vo tran taktheruyglayan ora ake Torok yay, ii, akan, gr, maak, pala, 2h, kopuz, man ‘mk gb araclar katana, ata Yoywion 4088 orn ME [ Huta sistem | ‘+ Torlrin slay kabul etmalarie kak sstemleinde e deighiterolmusu ‘+ Tepum vo dovlt haat tk olan oxen yang ge ‘nuk da vygutanmayabaglanmiti “ger taaftan Tork Islam davilernd,ftheden toprak Jardakiyere akin rt ve adele do dato alnarak er ‘buknire ayn olmamak Uzore yen kanunia apna | Getimakukun gotgmesin sagiamis | + Seri dovalera kadar Bakara Sosyal Hayat + lie Tor slam deviterinde, ak genet sk yaa ar 2 dvam enti ‘Hate gogobe, ola vo Soi olmak Wzre Oo ayn + Islamiytin kabutinden sonra hain goguntiQunu yine bosbeler meyana gtriyord ‘+ Bunlanngegim kayagyhayvancik * Yertsithayata gorenlerise arm, art ve el sanatlanyla egg olor | nave santana nl mes arpa | 7 rma [ ekonomik Hayat receeneenememt med ————— ee eae ——— Ea ee | « Devetin bases got kaynklan gunard: b+ + Savasiaeldoedilon ganimatiern sto bir EER. 2si0¥9pnton 0755 rn ‘+ Kodian baginda Kad! kudat bulunuéu. Ger haku; flim, evlenme, bosanm,nafaka, mis, hayr il ve ‘aka gibi koulan zentoistic * iver, zen bozan ve kenunara uymayeniarn dav Iara baka, * Genel olarak: yonotn, ako ve mal hukutu glenn oar kapsardh + yang bagnda Emir ad buna * Sosjal we ekonomi yagamin can ttunast gn HOKU arr vya devin es olenl pk cok vakt Kuru tarde, * ence hayatndsmzpin nol ir yor vr Kopuz on ‘sven galgtardn tia * Hala, grup olarak ynanan bir oyundu. Aer mzka yen! ana Tork dvelerindo veri evar ti ‘Gade bs doa sary kaprsnn nnd nevbet vruurds Ci ve gore tam Turk donyasnin tak oyunuyd, > Gil ig lla ve tozartardan alan veri, » Ipak ve Baharat yan UzorindekiKorvanlain braktg mee vor + Onmanlann, uselann, madenerin,baph deve ve bey. ‘tern verge Verailer + Opir: Masiomanlardan, orn azsrinden ainan 101% | vet | » Haag: Gayimasinierden an zernden aman si vera + Caye:Gayisimlden asker gimme Kary ard » Agnam: Heyvancita upragalardan aan ver > Git vam Vrgiye esas olan oprak iis » Bac: bazar Pazar vergisiva. rore«isam AR Toprak Yénetimi ‘+ Tork slam devetlernge ik Turkle dugg tprak gone alk lara dagtimamtr ‘+ Bu uyglamadaki tem aragfeodalyapmnn olugmasinengelleme iste, + Tar arazlernin gogu, oman, yaya, tak, mealardevet danetiinde lms: ev, ba, bahgo iso Czol mu iprisnge vor alist. qc ‘Miri Toprakiar _MlkTopraklar + Devlete ait razr cup gu lasmlara oy + Kiplere at topraerd | Has Topraklar Voki Topraklar + Toprol sohibinterse bu toprokor stabi, ‘miras olarokbrckabil, bags yopablrd, ‘Gelert hokimdara ve | | Hoyrhurumlormn, tim oe hhanedon Qyeerine ayn ve sosyol_miessseerin lon toproklord. (hanlr, comer, hostane ‘titkamdor bu oranler- eh, pemelertsebi, Kop + MUlkorazlelde edebimenin sertlor rasinda evita Oatinhizmete bulunma ve yore fsterme yer almit. ‘den yotnlorina bogista er, elle, medresle, + Cayeimasiilernelinde bulunen toprakara bulunabtird, Imarethanderhamernlr) roe! denial investor argdernl, + Mslimanierin linde bulunan toprakare “ide edie goiter hea neve ceria isneaniepror gre {ita Topraklar “ivGiyet delete ltr. Ces Net veye mooy harps eral kamutoniara,askelere we davat ‘adamlarineverilentoproklard. + Trklerde te asker ht slater! BUyUkSelgukular tarainden uyguland Y + Poranin br sma asker besten 7 + tit shi alltan,tespt ells mlktordan fle ver] toplayamaza «Ik shi kyl denetleybiitsancok kya yariamannstr + KB Oat Otel eproklr: eee zamon linden amit «lita saiplr islaightaproysltmanden sonra ayn grevler yerlne getirmek sartlagocuhlas ‘in devredebimig, i ret tit : «lla sel sayesnd det, | Noaneindnparcnaonetnertucoprsa | ied eRe oso a ‘2igebelerin yer hayotagegmesn soled _emur mooslrind Koynokolyturd, 1 “Teyrada oterlesn sold ayn aoiyeterne kate sag | Topraga bag soylu sinifin ortaya gikmasin! nied ‘Topragin bos kalmasin: éniedi, ata Yoynon kes Torn EES Ps Pie Pin Dio bil ‘Ese Karahi sray ve merkezyopsrmas, asks ve yr! ekdatlan ve lel devtenbahsedimit ‘+ Bu baisler se siyasetname vo nasihatname Oz rato sor Uygur Afabosi lo yazimiste + Trker Islay kabul etthton sonra basta a olmak zor Arap Kuta etki lina gst. Yan li larak, baslangitaKarahanlar hare Arap hark Fini kulanmsarde Saray i larak Trkge Konuguimugtu, Hakiniet trdukin corayada yagayan hats einickine | * Kutodou Bide Gzerinde duran kavramor sun Wide ream i Grande etl muti lord «isa tara (Tonogulan Agile, Membkiy, Ey |; 7 Kanun(Hakimdor lider tn) Tork Islam devel esmi il olarak Arapoay, ran | | 7 eee piel ‘ve pvesindsyagayalariseFarscy! osm larak ku oe Kerahaniarda eam ll Takge Id. Hale Torige Kanu || «sede yazar Kenn Aytld oak elas ‘urdu, Kllandanafabe Uygur Aebest ‘+ Eso, akadomisyeriortaraindan Tork slam dSneinn ik ‘ate esr olarak da gored orchanklar Trkerin yotun olarak yoyo ve ‘nem vate merkelerinn bulundugu teproiiar (aerinde devetkurmustur. Bu nedenle Karehen- orda digerbirgok Turk slam devletinden fork ‘lorak Aropge ve Fors dlr etkinolmarmt Divina Lagat Trk (Kaggart Mahe) ,yuzya yz olan over, 1h Toxkge ansidopede coi {ar Ayn ik gram tab, * Bu noord ik log (i + Cosi etik grpannokturdugu Gazneliede sary ve | | — bm) Kaggal Mahmut ur ‘orca Tork konugulurke resid Arapea i. TouNO- || ym zamanda ik enogrftr ———_-Kesgaeh Mahmut ‘ula ve Agilerde de ayn durum soz Konus i Mem- ||” tak bile tomar rm Tung a. + Seukhsar bilim dl Arana, rem yazigna lve od biyat at Farscayes, Surunia bitkte ginak hayata + soe lk Tork dinyas has yr amg. Bu eden ik Tork hares (atogrf da Kaggar Mahal * kip Tuk dln zengnigini ortaya Korma, Arapeara | tong i Toke ia ‘arg\ Torkcey sawn amac e Kleme aims + Keggarh Mahmut eserni Abbasi Holfesi EI Mukti Bu Eitaia sonra Edebiyat es + Eserde skla Tork alatzlerne 6a, treye, yagam Karahanilarda Edebiyat kilerine yer veins. Ayres Tokernyagantsna at ota bi unui Aly, Gok onomi igi vermis Abu eeerde Tein Kano ‘ara alandnimgt. Haciph sor 2d) Mutu Veron Big anemia gelmektedr, Divan Hikmet (toca Ahmet Yesov | ici Turkstan) + li Tak mitasavi olan Yesevin bu esr Tick asavvut ‘edebiyanin ik esi Dink ve atlak ogretier geron Ever Islami Tok edebiystin Yu I yan esr Te cin ser end bir lio yas, < + Yusuf Has Hac esern Tamgag Bug Hara (UB Kara Pac ta sea seco | [> Rempew eet nome + ser yararna Has Hac unvan Kazan eer y + Bir onese te baglayan ese, bubslunde Aah, Peygamber, | kucugu tarkatak! Saban Ou: Myatt [eet Hale le donemin nokimdanna ovguler ve ktabi| must, Saban Dury. Yese- ‘Yoo! azn neden\ alate Wn gestern Kale alm EER 200 opin 4055 rr BR, AB ‘abet aay (Esp met Yakneki) ‘+ Hakiatlrn fig antana geen eer Uygur Alfabes fe alee aliamt ‘+ Anuz vezni lo yaziimg bir Cidaktkc cord ‘= + Eaer Dad Sheila Mehmet Bey edndabrTokbeyne aul she. “trl iL yaya yz, Satuk Bugra Han Destans * Karahanl Hokarndan Satuk ura Han tonu alan des- tana * Kraan Hokomdarinin yagams, savagan ve [ties 929i anlalaktod + se, Token Islan’a gli alton Ik tz edebiya ‘rnellendande Gazmelilerde Edebiyat Setname Fitdovsi Firavel sarin) Gaznel Mahmut sunmusti. Ese an efsaneler Urine kl anc bi Sst, 60.000 boyitenolugan bu eserde ran -Turan mocadele- le anatimit ser Fara kaleme alin, Eserde ad gegen baz iim > ay lotender(skandary Hora > Zebuttan (ran rena Rostem Tura ido trasyab Ap Er Tung) » Beam Tart Yeni (Ut) + ee, Gazel Mahmut sundmugt, + Gazned tah (Sebok Tigi ve Sultan Mahmut Dane) ntti, + caveyol srt Tart cthangdo'da Orhun Abidele- inden bobeetmigtie + Geznell Mchmut'a Tar! Yermin ve §ehneme sunu- musta + Sebi Tlingoculdrin yl birr dre lost in endneme vara ahlk lab oar, + Gazneledebigatin;Seyh Nizam, sist, Menuce ‘bi isimer de kth saglorgte Tancisiam TAR oo, DR, Biyak Selcuktularda Edebiyat Siyasetname (yer MAK) (Nzamcllk) + ser Faazakalome alm 1 Soll Sultan: Melia sundmugtr ‘+ verde devel epi, sosyal haya ve hokomdann grey. leh Gem bilge vermis, “Nandini bu esrindehokimdannnastolmas ve ple kk etmes! gerehigel snlstrken hukimdenn ken ‘olan zen yolsaltp bays hal goren, hana mara mat ve geal deena, adltion yrimayan go ve ath oma 9 apklamalrda bums ‘sero on ee! nshas aid! Tobit ma Kotaphane- singe buuamaktade Rubio (Omer Hayyam) ‘+ Omer Hayyam givin yer ay Bayt Slgue esernde nya, 9%, 89,088 uae Enver, haya kala leit sida eon “+ Fors saray yayrtisnn da ala yap 49 sor Farsa yz nemli Edebi Eserler ve Yazarlant Kasi: Boyok Selukilar Donemnde Enver den kale abot Mkadaimot ol Edob: Harzemgahar Denon Ma ‘mat Zemahgertaraindan yazan soak olup Tarkge lehgeer le gi ger vrmekted. || | ivan Enver: Enveritarafindan yam yk Se- || gustlarDénemindekalome amt ‘uhakeet Lgateyo: Al Gi Nevaitarandn yaa rg. Timur Deve nein aleme aint. ‘sor Baki: lun teraindan yanimgte, Gazelle nem eso [Babtirname: Gabur Sah tarafindan yazan serie Nosrev le Siri: Kut trend kale ang, ‘Anorés nem at sect. ut vornon 68 Toh ME WA roecisusn ac Mimari ve Sanat Korahoniilar Dénemi + Tinks mimorsinin il dren verde kb cari ine eter ‘Tork lam tarihinde hk medrese, Bimathone (Dar'y- Sif) ibe ve hervansarays fb) nga eile. 8 i 3 + Korahenllorden kalmo en &neml soray Tirmiz Sore: rar. * Sir KebirComi, Kgl Gam Talhotan Baba Caml ve + Hazora[Oegeron} Caml Turk cams “+ Eneskltrbe Arop Ato Tarbes + Auge Bb aloes Hotun ve KolanAnorsi +h Tor kervansaray Ribot Met Gaznetler Diner ‘Tork arhinin Hk hp dire camilerni yop. Fethedlen yerlerinbenzer mena esrler yop + Sulton Mohmut ve Sulton Mesut déreminde mimari cri hn kazonmtr. + ZoferKuleles,Leyker Bazar Saray, Sultan Mahmut 8 Bay Selgukdular Dénemi + Mime yoplarde; sv Kemer, gift hubbe, kl gat, rk ve ull yoksek nee minene oil yen uneur- lor lailontaya besten + inarelerde; bth! motile, geemetrik desenlr, gin) ssleme ve kf yar kallendler, -Minare ssemede en gk gn allan. + BiyokSelpuluorda ik medeese, Tugel Bey tarfin- dn Nigoburda kul, = Yeplan eve dy yleeyerinde ol (tue) lander ‘Aglnn Gaerne Inson ve haan fille! yarundo (eometrk desenlr ve yor lle. Geeliter ‘olunoguilr lu Cami, Tolunogla Ahmet Cant sere uber {g]+ eno! rei sires, am sat Tren ba Bonu rarest ‘ale min + i ltl, bry, ersne, ar, debt + Com ve mesciter: Messi Cuma (plan kubbeye ste tasarlandiis Hk eamidie}, Cdlpéyegan Mesa! Ccumoa,Zevvare Mesedl Cuma, Kazvin mesldl Cums, Dolugen Mescid Cumos (En eskl, Ine uzun sini minaret) + Tarbe vekimbetler: Chil Ouhteran (Kirk iz Km bet Sur, Sultan SeneerTdrbes, Mamine Hatun Tar bes Tugrul Bey Tarbes! + Kervansoraylar (Fibetlark Ribot Zofaran, Ribot Serf bats Anuyirvan + Medreseer: Bagot Niemi, Nigobur everor ingater + Kosril Muhtar Boge Kafuriye Bagel, Mescid ‘Muse, Meld Akdom Towle Memlolor + Kaytbay Turbes!, Kelovun Cami, Boybors Cami ve _Medresesi, Gerke Medresest + Caml, medrese tee, 2aviye, mest, rbe (ant mezan) sv iment + Saray, Kish, Kipr, han, Hamam, sel fssme - sedi, Imarethane [sev tabhane (bokimevl, bedesten, kapen, rasta, sifohane (morstan) -Mimoride allomon molzemeler + Ta, leon, agop hat, eam, kerple tule, maden [so We itoplorda kallemlon molzeme ve tare + Tezip, et, minyotd, lt Siislome Sanatlan inci igen topraga gol verimesive olugturdan Bi et nati, “eship: El yazmas lap ve leva, an tzu ve boya ku riarak yapan sslere sana. Tezhip sanatgsina zen avec, | at a ata yt sn syria | tatcnit can tere cam glam nce | Hoyeluraghk: amietten once Trlr arasnda girdle bir ‘ana daly, Iamiytten sonra dn etki le bu sanatdabn- dan walla, ‘win Bes tr olan minytier tap sayflanna yop lan kapik osm vo poster, Minyatur sanatisna musavver veya naka deni lim Faatiyetteri + Bu donemin bapa lim kurlslan modreselerd Tore iLas TAR Froks:Yag ale zene yan nk var resimleri ‘Kndokae: Aga slemecpd. Usasna nccar dont ira: Ren cam ssl sanatid. Tear: Ali, gama gb madenifemecifine dayanan sant data. lair Duvar kabarimasanatid aka: Angap vo madenlernigne rent malzemelerin vyesgtitmes sana, ‘yma: Agape vo. zemilerin ojuinasina ayanan sis- leme sana, Mozalk: Kok cam ve ts pare times: cana rn hag ionising yorog- Ine medrse Kerahanlorarnarunda SemertanttaTebgar Bua Han arafindon api ' Kerahallar Déneminde Buhara,Semerkant ve Kagkar nel iim metkezeii, * lk Selguu medreses), Tug Bey taraindan Nigaburéa al ' Danemin en Biyok madrsesi is wear Nizam data yaoi “+ Nizamiye Madreses olarak isimlndirlan bu madre ddryann IW oniveratescorak kabul elie “+ Nezamiye Mesesslerin agima amsat devi memuru ve bam ins ytirok > tik ara fk akarinna Kage kargk vee mek > yoksu ve yoenokt encore efit inka saplamak ‘+ Mosreselerde nal binlar (Kurs, has, hah gibi) vo al ‘bimior(atemat, tp, asvonom gibi) dre okt. osreelrin get kaynaktany voit olugtruyrdu. Slgus Imodreelerinde, Fern At, Gazal, Covey ve Sia gb ‘oem madeslercalgmalaryapmisr * Metiksan Denerinde bi rakathane karumug ve Omer Hay- arin bagi tir heyettaafindan Cell aki zen oni. | Kovramlar | cans tema been uid: Ader yordimes uh Madisdlimt | fexzotneie: Diplema raoderis: Medrese hoeast | oll: Medrese yee oat ayia 098 Th, EE WW roe sca rc Farasl islam felsefesinin ve sioset bi minn kurueusudur, Bot kaynale- Tanna Alpharbis (lfrabus) ‘diya one -Muel San ine! geet) diya toning. ud ve kann mz leernin Fora arafinden ee eli er srlmekeedit Sleeps lel dlsUneesnt ‘ortaya koymestur ‘ant eserer £1 Medinet Fala (Erdem geht €1 Mania Ala (Alin Anlmian) Tn sina ‘Avrupatda Avicenna dige ‘arvnisti, licuezbedensel hattabklarn pa ‘lj nedenlerine dkkatgeken ‘medical psilegudue ul hestalrin nae tedavt eumigu. ‘Mucins Sil (goed Bpretmen) olarak bli, ‘an enrer El-kanun-Fie", ‘iva sf ve garot HERR 221 ¥0y ran 4758 ain TURK iSLAM DiINYASINDA GNEMLI BiLIM INSANLARI inindst ‘ati ddnyosinda Avereosoarok Aritenun en bay yorumeusy ‘lark kabul ei, x, yaya Iibaren avrupada Latin bn UgdcOllke denen bir ese ve il ekod olumugtur ‘Gta retina tabokasinn evn ‘ohlamsti utezle havin ers eer, Boat etrierk: Make Fe Mize, ‘Tendon Tehato (Tutrsiigin tutors) ‘nzALi islam donyasinde HUecet slr Usernn peta olarak ‘coz, hin din aylr clad {in sulemedde bile geroege tancok Iman yoluleulstabilece ‘inl savundu "Tohofii Fees ezotern ‘uterstktan) ah eserinde Aristo, Frei ve bn Sina gi ane ‘pkarenflzoflr eet En Unit eset thyot-Ulumidin ve Kimoy Sander siruni Bot dilerinde ad Alberuni veye ‘Allboran olarak gegen, Biruni layla tarafa yok, filerini gale ve deneylere ayondirmise. Camel Mahmut, Brun ila Sara yen degerthaznes Kedesin, ullanmiger Bors exerlork Kitab Ter int “ort, Konun-Al Mesud, Aso Sokiye (Asyot ileter ve Aste nom), Kitabl's Saydene Ft ib = D iris ‘nyarn evatrla ke agri im balers (Kuzey ve CUney ‘Yorum Kare) ‘Bot: Avrupoblklerninhartl rin arte th dee atin uygun jemi. Eserlerinde yer gklminden ba Seti, miknetisin demir gekmes! ‘i yerin de cisinertgeltsin, ‘yrolan bir eis bu sebeple stand yoarnstr Baz eserters Kitab eb-Rucer, nab Edvig 7 EhMatrede EL KINO! ‘ra Gog Avruposnda “Alkindus® ‘il tana, ik slam ezoh ur ‘tik ve ik ames zene ‘ahigme yop Felsce, up, matematkostronem hiya, siete, tk, kiya vemzije kadar pek go bln

You might also like