Stanislaw SKOCZOWSKL
POLITECHNIKA SZCZECINSKA
WYDZIAL ELEKTRYCZNY
INSTYTUT AUTOMATYKI PRZEMYSLOWED
PAK 9/1999
Odporny uktad regulacji z wykorzystaniem modelu obiektu
Prof drab. in. Stanshaw SKOCZOWSKI
Urodzony w 1936 r, Ukonezyt studia
nna Wydziale Elektryeznym Politech-
niki Szezecitiskie] w 1989 r, W 1969
+ uryskal tytut doktora na Wydziale
lektrycznym Politechniki Wroclaw
skiej. W 1973 r, wzyskat tytul doktora
habilitowanego w Instytucie Cyber
netyki Stosowane} PAN w Warszawie,
aw 1978 r tytut profesora, W latach
1979+83 by! dzickanem Wydzialu
Elektryeznego, a w latach 1990-93
ektorem Politechniki Szczecifskie)
Jest ezlonkiem Komnitetu Automatyki i Robotyki PAN, Autor okolo 140)
artykulbw, 2 ksigzek i 3 monografiiz zakresu automatyki i pomiaréw
dynamiczaych, Wypromowal 13 doktorGw, Od 1969 r, wspélpracowal
z preemyslowym Osrodkiem Badawezo-Rozwojowym Metrologii
Elektryezne} MERA-LUMEL — obecnie LUMEL SA w Zielonej Gorze
\w zakresie regulagji i regulator6w temperatury.
weszezenie
W artykule wlasciwosel dwupetlowej struktury
ukladu regulacji automatycznej z wykorzystaniem modelu
obiektu i dwu regulatoréw, zwracajye uwage na duza odpornosé
tej struktury przy perturbacjach obiektu w stosunku do jego
modelu, Przedstawia sig wyniki symulacji w poréwnaniu do
klasycznej petli z ujemnym sprzezeniem zwrotnym,
Abstract
A two-loop control system with a nominal plant model
controller acting on the perturbed plant process in analyzed. In
addition, the plant is controtied by the second controller diven
by the difference between the model output and the plant output.
Itis pointed out that such a structure features an exceptionally
high perturbance resistance. Results of computer sumulations
are presented.
W pracy [3] omawia sig zastosowanie do serwomechanizmu
prostej struktury sterowania nadazajacego 2a modelem (Model
Following Control) pokazanej na rys, 1
2(s)
y(s)
Qo R,(S)
Rys.1. Struktura omawianego ukladu regutacfi
Poniewa? ani struktura ani parametry regulatoréw nie ulegaja
zmianie, nie wydaje sig stuszne nazywanie tego ukladu
adaptacyjaym, jak to ezynig autorzy {3]. Nie to jednak jest istotne,
W preekonaniu autora niniejszej pracy nalezy zwrécié uwage na
odpornosé tej prostej struktury sterowania, Odpornosé jest tu
rozumiana jako zachowanie stabilnej i satysfakejonujgce} pod
wzgledem jakosci pracy ukladu regulacji przy zmianach
perturbaejach obicktu,
\W artykule dyskusyjnym [4] proponowano sterowanie obiekta
z nicznanym i/lub zmiennym opéénieniem poprzez jego model bez
opdénienia, Niedoskonatosé tej koncepeji polegala na fakcie
niemozliwosei zregulowania zakkice’ niemierzalnych dzialajacyeh
na obiekt, co wynikalo z tego, 2e obiekt byl sterowany w ukladzie
otwartym,
W strukturze pokazanej na rys, | obiekt P(s) jest sterowny tym
samym sygnalem u,(s), jakim sterowany jest model M(s) przez
regulator modelu Rs) (jak w [4]) i jednoczesnie przez dodanie
drugie) peli z regulatorem (5) jest dodatkowo ,podsterowany”
sygnalem u,(5), tory zalezy zgodinic z preyjetymn alogorytmem tego
regulatora, od réznicy wyisé modelu y, (6) i abicktu y().
Ta prosta struktura pozwala na utrzymanie satysfakejonujaco
dobre} jakosci regulacji przy perturbacjach obiektu w odniesienia
do jego modelu w bardzo szerokich granicach tak co do zmian
Parametrw (w szezegolnosei opéznienia) jak i jego struktury tj
zedu procesu,
Dla przeanalizowania wlasciwosei ukladu preyjmuje sie, Ze
proces jest linowy, stabilny 0 transmitancji P(s) i 4e znany jest jego
‘model nominalny Ms).
Na podstawie rys, | mo?na napisaé réwnania
= 119) Be)
lM ROMO @
_ RA)
OHO CoM) @
sor fu, +(¥(9)- yO RO]}+ 216). 8)
R,,(S)P(s)(1 + R(S)M(s)) 2s) 4)
y(9) = 1(5)_ Ra OPONE ROMO) ®
(1+ R(S)P(S) K+ R, (MGS) 1+ R(S)PS)
Rownanie (4) pokazuje ezulosé uktadu regulacji na wartosé
zadana rs) i zakdbcenie 2(5), Jak wynika 2 rys. 1, sygnat y(3) Sledzi
zasygnatem y, (s).Zatem rownanie (4) zuwzglednieniem (1) mozna
przedstawié W nieco inne} formie
yt) PO 1+ROMG) , _268)
“MGS) 1+ R(S)P(S) "1+ R(S)PCS)
Gay proces P(s) jest identyczny z modelem M(s), to zachodzi
y(s) 6)
2s)
1+R()M(s)
Sygnal wyjéciowy obiektu nadgza idealnie za sygnatem
wyjseiowym modelu, Na wratliwosé zakléceniows ukladu mozna
wplynaé niezaleznie przez transmitancjg regulatora R(s)
YO)=y_ (9) O}PAK 9/1999
0 siabilnoseiukladu regulacj deeydje mianowniktransmitanej
16) (9) 7. rowenania (5) wynika
yO) _ PO) IFROME) , 26) o
y,(S) M(s) L+R(S)P(s)___y,, (8) 1+ R(S)P(S)
Przyjmujae, Ze proces nominalny, réwny modelowi M/s).
podlega perturbacjom A/s), mozna wytazié transmitancje proces
perturbowanego P(s) w postaci
P(s)-Mis}+Ais) (8)
co podstawiajae do (5) przy zalozeniu braku zaktéced daje
réwnanie
M(s)+ A(s) 1+ R(s)M(s)_ 0°)
Me) 1+ R@(MG)+A@))
yal)
ia duzego wemocnienia regulators Res), R(S)M(S) >> IL wzys-
uj sig w prayblizeniu, niezaleznie od perturbac)i procesu idealne
nadazanie
SF YAS)
Jednak wzmocnienie regulatora R() winno byé dobrane tak, aby
ukkad by! stabilny. Problem stabilnosei stanowi odrebne zagadnienie.
Dia zilustrowania powy/szych rozwazai nize} preedstawiono
wyniki symulacji dla dwu réznych obiektow i ich modeli, 2
zastosowaniem regulatoréw PI i PID.
Rys. 2. Schemat symulacji dla regulacji obiektu elelirotermicznego
Rys, 2 przedstawia schemat symulaeji dla obiektu elektro-
termicznego w postaci pieca rezystancyjnego, ktéry zostat
zidentyfikowany metoda przedstawiona w [5,7] dla wsadu
‘nominalnego (model) i po zmianie wsadl (obiekt), Nalezy zauwazyé,
+e 7miana wsadu w komorze pieca spowodowala radykalng zmiang
parametrow i struktury obiektu
‘Na schiemacie widoczna jest rowniez czeSé dla symulacji za-
chowania sig Klasycznego ukladu regulacji, w ktérym regulator
nastrojony dla obiektu nominalnego M(s) steruje obiektem
perturbowanym P(s).
"ya000 20000 80000 40000 0000” 60000 70000
Rys. 3. Preebiegi wielkosei wyjicionych modelu i obiektu (0.310)
‘oraz ich pordwnanie = przebiegiem y(t) asycznego UAR
Rys. 3 pokazuje praebiegi y,(s), v(s) uzyskane dla omawianego
‘ukladu regulacji oraz dla porownania 3/5) w klasycznej petli z
‘ujemnym sprzezeniem zwrotnym. Widaé wyraznie radykalng
poprawe jakosci regulacji w wyniku zastosowania omawianego
ukladu,
Motna zauwazyé, Ze w rozwigzaniu klasyemym, po zmianie
wsadu dla zachowania %adanej jakoSci regulacji, nalezatoby
przestroié regulator. Rozpatrywany uklad regulacji tego nie wymaga,
‘2dy2: nawet przy tak duzych perturbacjach zachowana jest wysoks
{jakose regulagj. Na rys. 4 pokazano wyniki symulacj dla przypadke,
igdy transmitancja modelu ma postaé:
Mo) = —L__
(153300)
_aproces rb?ni sig od modelu tylko opOénieniem transportowymn t
(+8300),
przy tym dlaT~300 i 200 uklad jest niestabilny, ale juz dla
‘T=100 uzyskaje sig stabilny przzbieg y/9). Rys. 5 obrazuje symulacje
wplywu opéénienia obiektu w przypadku az 10-kroine) réznicy
Pos)
‘wartoSci stalych ezasowych modelu i abiektu, gdy obiekt byl szybszy
od modelu,
OOo
CW
Rys. 4. Preebiegi wyjscia modelu i obiektu dla réénych wartoseci
‘opéinienia Tw obiekcie
Wracajge do wa2nego 7 punktu widzenia odpomosei problemu
stabilmosei, mozna na podstawie (7) napisaé réwnanie
charakterystyezne
m, (8)-m, (5) +1, (9)L(8) =0 (ao)
gdzie m oznacea mianownik, a I licznik transmitancji
codpowicdnio regulatora Rs) i procesu P(s). Miejsca zerowe tego
rovinania decyduja o stabilnosci tej struktury.Jeécli obickt i model
nie zawieraja opdénienia, badanie stabilnosei jest proste. W
preypadku gdy wystenuje opdénienic w modelu i obiekcie, problem
jest alofony i wyznaczenie WarunkOw stabilnosei jest Zmudne,
Preykladowo, gdy jest
M(s) ==
(+s!oraz gdy przyjmie sig dla uproszezenia n,=n,=n, T.=1,=T,
A,=k, T=nl, T.=T, (0 na podstawie (10) uzyskuje sig rownanie
chatakterystyeane w postaci quasi-wielomianu [1]
Fose))=n 2 (14 st)"e" ten 41
adzie k= f,, a czion glowny ma postag
ste"
k
af
=0 } aE 4
Rys. 5.Wplyw opéinienia T w obiekcie prey 10-krotne} rééniey
stalych ezasowych modelu i obiektu
Istnienie tego czionu glownego jest spelnieniem warunku
koniecznego stabilnosci badanego ukiadu, a jednoczesnie zapewnia
‘zw, stabilnosé strukturalna, Pod tym pojeciem rozumie sig takie
‘warunki, pray ktérych mozna uklad stabilizowaé prez odpowiedni
dobér parametrow, bez zmiany jego struktury. Tak wige mozna
powiedziet, Ze przedstawiona struktura UAR jest strukturalnie
stabilna. Mozna zhadaé stabilnoS¢, dla najprostszego preypadku w
‘omawianym przyktadzie, gdy n=1. Wtedy quasi-wielomian (11)
bedzie [2]
k
Fe')=se" +k +5 (3)
T
Kladge s T=r, dla nowej zmiennej r bedzie
Fine!) =re' +kr+k= a4
T
przy ezym, w realnym ukkadzie jest &>0, >0.
Korzystajge 2 kryterium Pontriagina, przechodzae do dziedziny
cezestotliwosci przez podstawienie r=jw, bedzie
FGw- Powys) as)
sie PC) ki sinw (16)
Q6w)=weoswHiew ay
Micjsca zerowe Ow) beda: w™0, wi=arcos(-k)+2TEi, zatem
musi by¢ spelniony warunek
PAK 9/1999.
lila (1g)
‘Warunkiem dostatecznym asymptotyczne) stabilnosei jest
spelnienie nierswnosei
POWIQ"(w)>0 as)
asic Q (w= £0. Na podsawie (16,07) 09)
> dw
ostatecznic uzyskuje sig warunck stabilnosei
t
FP