PRA KTI S 5

Praktis

5 Bulatan

FPORRAM
KTI S VE
ATI FOR MATIF
PRACTICE

3 Dengan menggunakan pembaris dan jangka

5.1 Sifat bulatan lukis, bina sebuah bulatan yang berikut.
(a) Pusat O dan jejari 3 cm
1
Pusat Jejari Diameter Sektor

Berdasarkan senarai di atas, namakan
bahagian bagi bulatan yang berikut.

(a) Titik O (b) Garis PQ

(b) Diameter PQ

R Q

O
P 4 Pada rajah berikut, bina perentas HK dan MN
dengan keadaan HK = 2 cm dan MN = 3 cm.

(c) Garis OR (d) Kawasan

berlorek

2 Padankan bahagian bulatan dengan

penerangannya.
Sebahagian M
Perentas
(a) daripada lilitan. 5 Dalam rajah, O ialah pusat bulatan. Pada
rajah itu, bina sektor OAB dengan keadaan
Perimeter sebuah ∠AOB = 125°.
Lengkok
(b) bulatan.

Rantau yang dibatasi

(c)
Lilitan oleh lengkok dan
perentas.
O
Garis lurus yang
menyambungkan
(d)
Tembereng dua titik pada
bulatan.

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 23

PRAKTIS 5

9 Dalam rajah, AB dan AC ialah dua perentas

5.2 Sifat Simetri Bulatan bagi sebuah bulatan. Pada rajah itu, tentukan
pusat, O dan jejari bagi bulatan berikut melalui
6 Tulis 'Benar' atau 'Palsu' bagi pernyataan pembinaan geometri.
berikut. C
(a) Sebarang perentas bulatan ialah suatu
paksi simetri bagi bulatan itu.

(b) Sebarang pembahagi dua sama serenjang O

bagi suatu perentas melalui pusat bulatan
itu.
A B

(c) Suatu jejari adalah sentiasa berserenjang 10 Dalam rajah, HM ialah suatu diameter bagi
dengan perentas. bulatan itu dengan pusat O.
KBAT

G H
(d) Dua perentas yang sama jarak dari pusat K
L
O
bulatan adalah sama panjang.
M

7 Dalam rajah, O ialah pusat B Perentas GH adalah selari dengan garis

bagi bulatan itu dengan
jejari 5 cm dan AB = 8 cm.
Tandakan '✓' atau '✗' pada
petak yang disediakan.
(a) AD = BD
(b) OD = 3 cm
(c) CD = 1cm
8 Rajah menunjukkan sebuah segi empat tepat
PQRS dengan PQ = 24 cm dan QR = 10 cm.
O ialah pusat sepunya bagi segi empat tepat
dan bulatan PQRS itu.
C
lurus KL. GKM, KOL dan HOM ialah garis
D
lurus. Jika GH = 4 cm dan GM = 3 cm, maka
A
O panjang, dalam cm, bagi KL ialah
1
A C 4
2
3 1
B 3 D 4
4 2
11 Rajah menunjukkan sebuah tangki minyak
berbentuk sfera dengan jejari 51 cm dan
pusat O.
M H

S R O

P Q

Diberi MN = 90 cm. Lengkapkan langkah kerja
Bulatkan jawapan yang betul.
pengiraan yang berikut.
(a) Lengkok PQ dan lengkok RS adalah sama
2 2
panjang. OH2 = ( ) – ( )
Benar Palsu =

(b) Jejari bagi bulatan itu ialah 13 cm. OH = ( ) Tinggi air = +

Benar Palsu = cm
=

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 24

 PRA KTI S 5

15 Padankan objek membulat dengan lilitannya.

5.3 Lilitan dan Luas Bulatan (a) (Guna π = 3.14)

12 (a) Lengkapkan jadual berikut. Nyatakan

jawapan betul kepada tiga angka bererti. 9.42 cm

Lilitan Diameter Lilitan

(cm) (cm) Diameter
2.8 cm
7.86 2.5
11.31 3.6 (b)
13.19 4.2
2.1 cm
17.91 5.7 8.80 cm
21.36 6.8

(b) Lengkapkan.

Lilitan
= (c)
Diameter
Lilitan = × Diameter
3 cm 125.60 cm
13 Rajah menunjukkan susunan bagi 24 sektor
kongruen yang dibentuk daripada sebuah
bulatan berjejari j cm.
(d)

y
13.20 cm

x
Lengkapkan langkah kerja berikut.
40 cm
Bilangan sektor berlorek =
16 Sebatang rotan dengan panjang 132 cm
Bilangan sektor yang tidak berlorek =
dibengkok menjadi sebuah bulatan yang
x= × lilitan berjejari j cm.
Lengkapkan pengiraan yang berikut.
= × 2π ×
× 22 × j =
=π× 7

j = × 1 ×
y=

Luas bulatan = x ×
=
=π× ×
2
=π× ( ) 17 Lengkapkan jadual berikut. (Guna π = 22 )
7
14 Tandakan ‘✓’ bagi rumus yang betul.
(a) Lilitan bulatan Jejari Lilitan Luas

= π × jejari 2π × jejari (a) 7 cm

(b) Luas bulatan (b) 220 mm

= π × jejari2 1 (c) 13.86 m²

π × jejari2
2

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 25

PRAKTIS 5

18 Padankan lengkok bulatan dengan panjangnya. 21 Johan berlari sepanjang suatu trek membulat
(a) dengan jejari j meter.

7π cm
30° 200°
12 cm
O Q
P

(b)

Jarak dia berlari dari P ke Q seperti yang

2π cm ditunjukkan dalam rajah ialah 440 m.
Lengkapkan langkah kerja pengiraan berikut.
160°
9 cm
22
×2× ×j=
360° 7
(c)
6 cm j=
8π cm
210°
22 Bulatkan jawapan yang betul.
(a)

6 cm 6 cm
70°

19 Rajah menunjukkan suatu lengkok bagi

sebuah bulatan. Lengkapkan jadual berikut. Luas sektor

r = 11 cm2 22 cm2 44 cm2

 s (b)
18 cm
r
150°

18 cm
Panjang
Sudut, θ Jejari, r
lengkok, s
Luas sektor
(a) 45° 14 cm
2
= 297 cm2 424 cm2 594 cm2
7
(b) 80° 4π cm

23 Lengkapkan rajah berikut.

(c) 15 cm 10π cm
Luas = 36.96 cm2 Luas = 99 cm2
Jejari = 8.4 cm Sudut sektor = 140°
20 Rajah menunjukkan
sebuah bulatan dengan
A
pusat O dan lilitan
60 cm. Panjang lengkok O x Sektor bulatan
minor AB ialah 12 cm.
Bulatkan nilai x yang
B
betul.
Sudut sektor
Jejari =
60° 72° 81° 90° =

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 26

 PRA KTI S 5

24 Rajah menunjukkan sebuah bulatan berjejari 27 Dalam rajah, OPQ ialah sektor sebuah bulatan
5 cm dan sebuah segi tiga bersudut tegak PQR. dengan pusat O dan jejari 42 cm. M ialah titik
R tengah bagi OP dan OMN ialah sebuah segi
tiga sama sisi.

25 cm
N
Q

42 cm
P Q
P M O
20 cm
Lengkapkan pengiraan yang berikut.
Tandakan ✓ bagi jawapan yang betul.
(Gunakan π = 3.14) (a) ∠POQ = + 90°

(a) PR = 12 cm 15 cm =

(b) Lilitan bulatan (b) Panjang lengkok PQ

= 31.4 cm 78.5 cm = × 2 × 22 ×
360°
(c) Perimeter bagi rantau berlorek
= cm
= 91.4 cm 138.5 cm
(c) Perimeter bagi rantau berlorek
= + 21 + + + 42
25 Dalam rajah, PQRS ialah sebuah segi empat
sama dengan panjang sisi 14 cm. PXS dan = cm
QXR ialah dua buah semibulatan yang sama
saiz.
28 Dalam rajah, O ialah pusat sepunya bagi
S R KBATsektor dua buah bulatan.
S

X 14 cm Q

120°

O 9 cm P R
P Q
Luas rantau berlorek ialah 48π cm2. Bulatkan
Bulatkan jawapan yang betul bagi luas, dalam panjang, dalam cm, PR.
cm2, bagi rantau berlorek itu.
6 8 15 17
21 34 42 58

29 Dalam rajah, LMN dan PQR ialah sektor bagi

26 U dan V ialah pusat bagi dua bulatan. Luas, KBATdua buah bulatan dengan jejari yang berlainan
KBAT dalam cm2, bagi rantau berlorek itu ialah
tetapi mempunyai luas yang sama.
N
R
m

J Q
3c

T V 12 cm M 10°
U 40°

L P

Bulatkan nilai yang betul, dalam cm, bagi J.

A 18π C 27π
4 6 8 12
B 24π D 45π

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 27

 PRAKTIS 5

30 Dalam rajah, OPQ dan ORS ialah sektor 31 Rajah menunjukkan sebuah segi empat selari
KBATbulatan masing-masing dengan jejari x cm dan KBATPQRS. QT ialah lengkok bagi sebuah bulatan
5 cm. dengan pusat P.
S
Q 21 cm R

5 cm 18 cm
R Q 9 cm

80° 30º
30°
20° P
P T S
O x cm
Luas, dalam cm2, bagi rantau berlorek itu ialah
Jika kedua-dua sektor itu mempunyai luas A 162 – 27π
yang sama, maka nilai x ialah B 162 – 54π
A 8 C 12 C 189 – 27π
B 10 D 15 D 189 – 54π

P R AK TI S S UMATIF

1 Rajah menunjukkan sebuah bulatan dengan Jawapan:

C
pusat O. Namakan bahagian bulatan yang B
ditunjukkan.
D
Jawapan:

(a) (b)

O Jejari = cm

(c) 4 Dalam rajah, O ialah pusat

(d) bagi bulatan itu dengan
diameter 18 cm. Cari panjang
9 cm O
perentas AB. B
2 Dalam rajah, O ialah pusat sebuah bulatan. A
C D
Pada rajah itu, binakan
(a) diameter bulatan yang melalui titik A, E
(b) sektor OBC dengan keadaan ∠AOC = 140°.
5 Dalam rajah, O ialah pusat
Jawapan:
bagi bulatan itu dengan A
diameter 36 cm. Diberi E
6 F
bahawa AB = AC dan
5 O B
A
OF = 11 cm, cari C
O
(a) panjang perentas AB,
B (b) panjang OE.

Jawapan:
(a)
3 Dalam rajah, bina garis pembahagi dua sama
serenjang bagi AB dan CD. Tandakan pusat
bulatan dengan huruf O dan nyatakan jejari
bulatan itu. (b)

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 28
 PRA KTI S 5

6 Dalam rajah, O ialah pusat Q Hitung

bagi sebuah bulatan dengan P (a) luas bulatan yang lebih besar,
jejari 13 cm. PQRS ialah (b) luas rantau berlorek.
sebuah trapezium dengan
PS = 24 cm. Jarak QR dari O O Jawapan:
R
ialah dua kali jarak PS dari O. (a)
Hitung
S
(a) panjang QR,
(b) luas trapezium PQRS. (b)
Berikan jawapan anda betul kepada tiga angka
bererti.
9 Dalam rajah, ABC dan B
Jawapan: ADE ialah sektor bagi
(a) bulatan masing-masing
49 cm
berpusat di A dan D.
D ialah titik tengah AC.
(b) Dengan menggunakan A 45° D
C
135°
π= 22 , hitung
7 E
7 D C (a) panjang lengkok BC,
(b) nisbah luas sektor ABC kepada luas sektor
ADE.

Jawapan:
(a)
A B
28 cm

Rajah menunjukkan tiga bulatan sama saiz (b)

berjejari 7 cm yang menyentuh antara satu
sama lain. Bulatan-bulatan itu juga menyentuh
sebuah segi empat tepat ABCD.
Cari
(a) panjang BC,
(b) perimeter bagi rantau yang berlorek. 10 Dalam rajah, PST ialah Q
Berikan jawapan betul kepada satu tempat suatu lengkok bagi sebuah
KBAT

perpuluhan. bulatan dengan jejari 7

cm dan pusat O dengan
Jawapan: keadaan ∠POT = 144°.
(a) OMN ialah sukuan bulatan.
M ialah titik tengah bagi OP N
dan OQ = 24 cm. Dengan O P
M
(b) menggunakan π = 22 ,
hitung 7 T
(a) perimeter bagi rantau
S
8 Rajah menunjukkan dua buah bulatan dengan berlorek itu,
KBAT pusat sepunya. ABCD ialah sebuah segi empat (b) luas bagi rantau berlorek itu.
sama dengan pepenjuru AC = 28 cm.
Jawapan:
D C (a)

(b)
A B

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 29