You are on page 1of 447
DU LIEU VA THONG KE THONG KE TRONG THUC TE: TAP CHI BUSINESSWEEK 1.1 UNG DUNG TRONG KINH DOANH VA KINH TE Ké todn Tai chinh Marketing San xuat Kinh té hoc 12 DULIEU Phan tit, bién va quan sat Thang do Dit ligu dinh tinh va dia ligu dinh lwong Dit ligu thai diém va dit ligu chudi thoi gian 1.3 NGUON DU LIEU Ngudn cé sin Neghién citu thong ké Léi trong thu thap dit liéu 14 THONG KE MOTA 1.5 SUY DIEN THONG KE 1.6 MAY TINH VA PHAN TICH THONG KE 1.7 HUONG DAN DAO DUC TRONG THUC HANH THONG Kf 2. THONG KE TRONG KINH TE VA KINH DOANH: TAP CHi BUSINESSWEEK* THANH PHO NEW YORK, BANG NEW YORK Voi lugng phat hanh toan cu hon 1 tigu ban, BusinessWeek la tap chi kinh doanh dugc doc nhiéu nhat trén thé gidi, Hon 200 phong vien va bién t§p vién chuyén dung tai 26 van phong trén toan thé gidi cung cap mot logt cdc bai vi8t vé cong dong doanh nghiép va kinh t8, Ben canh céc bai viét phan tich vé cic chit dé hign tai, tap chi con bao gém cac trang muc thuéng xayén vé cdc cha dé Kinh Doanh Quéc Té, Phan Tich Kinh Té, Xi Ly Théng Tin, va Khoa Hoc & Cong Nghé. ‘Thong tin trong cc bai viét phan tich nay va che trang myc thuding xuyén gidp ngudi doc nm bat due nhang phat trign hién tai va danh gid tac dng cia nhitng phat trién nay len cac diéu kién kinh doanh va kinh té. Hau hét s6 phat hanh cia BusinessWeek déu cung cfip mét béo cho cé chiéu su vé mot chi dé duige quan tim hién thoi, Théng thudng, cde béo edo chuyén séu chtfa dat kign théng ké va cic tém tat dé gitip ngudi doc hiéu cdc théng tin kinh doanh va kinh t& Vi du, s6 ra ngiy 23 thang 2 nam 2009 6 mot bai viét phan tich vé cudc khiing hoang nha bi tich thu, s6 ra ngay 17 thang 3 nm 2009 la mot cugc théo luan vé thei diém thi trutng cd phiéu sé bat dau phuc hoi, vas6 ra ngiy 4 thing 5 nim 2009 cé mét bao céo dic biét vé cich thuc hign ct gidm luong it dau dén. Ngoai ra, t Business Week Investor ra hang tuan cung cép s6 ligu théng ké vé tinh trang cia nén kinh té, bao gém chi s6 sin xuét, gid chting khodn, quy tuong hé, va lai suat, cic Business Week cting sti dung s6 ligu thong ké va thong tin thng ké trong viée quan ly kinh doanh cia chinh minh. Vi dy, mot Khao sat hang nam vé nhiing nguvi dat mua tap chi sé gitp céng ty tim hiéu vé dc tinh nhan kh4u hoc cta nhiing ngudi dit mua, thoi quen doc, kha nang mua, 161 s6ng... Cac nha quin ly BusinessWeek sii dung thong tin thOng kétém rat tir cudckhao sat nay dé cung BusinessWeek si! dung cic dW kign va tom tat iller/E-Visual trong ahiéu bii bio, © Terri Communications, Inc. cip dich vy tot hon cho nhing ngudi dit mua va céc nha quang céo. Mot cude khao sit gn day vé nhttng nguéi dat mua tap chi aikhu vic Bac Mj da chi ra ring 90% nhiing ngudi dit mua BusinessWeek co sit dung mot midy tinh cé nbn tai nha va 64% ngudi dat miua BusinessWeek co tham gia vao viée mua may tinh tai noi lam vige. Nhting thong ké nly luu ¥ cdc nha quan ly Business Week vé sit quan tam ciia ngudi doc vé cac bai viet vé nhiing phat trién méi trong linh wwe méy tinh, Két qua khdo sit cing sin sing cung cép cho cdc nha quang céo tiém ning. TY Ie nguttsi doc sii dung may tinh c4 nhan @ nha cao va ty Ié phan trim cita ngudi doc tham ga vio viéc mua may tinh tai noi lam viée cao 98 khuyén khich nha san xuat may tinh xem xét vide quang cdo trén Business Week. Trong chugng nay, ching t6i thio ludn. vé cic logi dii ligu c6 sin cho phan tich thong Kt va mé ta cdch thu thap cdc dif ligu nay. Chiing 161 gidi thigu thong ke mo ta va suy dién thong ké nhu la céch chuyén déi dit liu thanh thong tin thong ké cd ¥ nghia va dé dang giai thich. * Thc gid xin cam on Charlene Trentham, Trvéng phong Nghién citu cia tap cht BusinessWeek da cung cp n0i dung Théng ké trong Thuc té niy. CHUONG 1 DULIEUVATHONG KE 3 Ching ta thvéng xuyén thay cdc loai phat bigu sau day trén cac td bao va tap chi: + Higép hdi cdc Nha Dau tu Bat Dong San Quéc Gia bao céo ring gid trung binh ngudi mua nha phai tra lan déu 18 215.000 Dé la (The Wall Street Journal, 16/01/2006). + Chi phi trung binh cho mét quang cao 30 gidy trén truyén hinh trong cic tran diu Super Bowl la 2,5 triéu USD (USA Today, 27/01/2006) » Mét khao sat cia Jupiter Media phat hign ra 31% nam gidi truéng thanh xem truyén hinh 10 gid tré 1én trong mOt tuan. Doi voi phy ni trudng thanh 1a 26% (The Wall Street Journal, 26/01/2006). + General Motors, dan dau vé jam gia tién mat, khuyén mai bang tién mit trung binh 4.300 USD mét chiée xe (USA Today, 20/01/2006). + Hon 40% ngudi quan Ij cia Marriott International lam viéc lién tue cho dén vi tri hién tai cia ho. + Doi New York Yankees c6 quy Iveng cao nhat trong mon bong chay. Trong nam 2005, téng s6 tién long 1a 208.306.817 do la voi miic luong trung binh 5.833.334 dé la (USA Today Co sé dii ligu luong, thang 2 nam 2006). + Chi sé trung binh Dow Jones Industrial déng ctia & mite 11.577 (The Wall Street Journal, 06/05/2006) Cac dii kién bang s6 trong cdc bao cio trudéc dé (215.000 USD, 2,5 trigu USD, 31%, 26%, 4.300 USD, 40%, 5.833.334 USD, va 11.577) duige goi la thong ké. Khi stt dung nhu vay, thuat ngd thong ké dé cap dén su kién bang sé nhu trung binh, trung vi, phan trim, va chi sé gidp ching ta hiéu mot loat cdc tinh huéng kinh doanh va kinh t& Tuy nhién, nhu ban sé thay, linh vue, hoac chi dé thong ke, s6 ligu théng ké lién quan dén nhiéu hon dé kign 36. Theo nghia rong, théng ké dugc dinh nghia la nghé thuat va khoa hoc cita viée thu thap, phan tich, trinh bay va dién giai di liéu. Dac biét la trong kinh doanh va kinh té, cdc thong tin duge cung cép bing cach thu thap, phan tich, trinh bay va dién giai dd liu cung cip cho cac nha quan ly va cdc nha hoach dinh mét su hiéu biét t6t hon vé moi truéng kinh doanh va kinh té va do dé gitip ho c6 nhiéu thong tin hon va dua ra quyét dinh tét hon. Trong chuiong nay, ching t6i nhain manh viéc sit dung cac s6 liéu théng ké cho viéc ra quyét dinh kinh doanh va kinh té. Chuong 1 bat du véi mét sé hinh inh minh hga cho eéc ting dung thong ké trong kinh doanh va kinh té. Tai Muc 1.2, ching toi dinh nghia thuat ngii di liéu va gidi thiéu khai niém tap hyp dé ligu. Muc nay cing gidi thiéu cac thuat nga quan trong nhu bién va quan sdt, thao luan vé sui khéc biét gitfa dé ligu dinh long va dinh tinh, va minh hoa viéc sit dung dif li¢u théi diém va va dit ligu theo thoi gian. Muc 1.3 thao luan vé cach thu thap dif ligu tit cdc nguén hién cd hodc thong qua khdo sat va nghién ciiu thuc nghiém duigc thiét ké dé cd duge dit ligu moi. Vai tro quan trong cita Internet trong viéc thu thép di ligu cing dugc nhén manh. Viec sti dung di ligu trong viée phat trién théng ké mé ta va suy dién thong ké duoc mé ta trong Muc 1.4 va 1.5. 4@ THONG KE TRONG KINH TE VA KINH DOANA BEI UNG DUNG TRONG KINH DOANH VA KINH TE Trong moi trudng kinh doanh va kinh té toan cau hign nay, bat cié ai cling cé thé truy cip mot lugng lén thong tin théng ké. Cac nha quan ly va nhiing ngudi ra quyét dinh thanh cong nhat déu hiéu cac thong tin va biét cach st dung né hiéu qua. Trong muc nay, chang tdi cung cap mét s6 vi du minh hoa vé viée stt dung théng ké trong kinh doanh va kinh té. Ké toan Céng ty kiém toan sti dung cdc thi tuc lay mau théng ké khi tién hanh kiém toan cho khach hang. Vi du, gia sit mot cong ty kiém toan mudn dé x4c dinh xem s6 lugng tai khoan phai thu thé hién trén bang can d6i ctia khach hang co dai dién cho s6 thuc t& cla cdc khoan phai thu. Thuéng cdc tai khoan phai thu rét nhiéu lam cho viée xem xét va xdc nhan tat ca cdc tai khodn tén qua nhiéu thoi gian va chi phi. Thu té phé bién trong tinh hudng nay, cdc nhén vien kiém todn chon mét tap hop con cua cdc tai khoan duge goi la mot mau. Sau khi xem xét tinh chinh xdc ctia cdc tai khoan ly miu, kiém toan vién rut ra két luan vé viéc liu cdc tai khoan phai thu dugc hién thi trén bang cin d6i cia khach hang la chip nhén duge hay khéng. Tai chinh Chuyén gia tai chinh sii dung mot loat cdc théng tin théng ké dé huéng din khuyén nghj dau tu. Trong trudng hgp cia cé phiéu, cdc nha phan tich xem xét mét loat céc dif ligu tai chinh bao gém ty Ié gid/thu nhap va cé ttic. Bang cach so sanh cdc théng tin ca mét c6 phiéu don Ié voi théng tin vé mic trung binh cia thj truéng chting khoan, mét nha phan tich tai chinh c6 thé rut ra mot két luan. vé vigc ligu mot cé phiéu cé gid qua cao hoic qué thap. Vi dy, Barron (12/9/2005) bo céo rang ty 1é gid/thu nhap trung binh cia 30 cé phiéu trong chi sé Dow Jones Industrial Average 14 16,5. JPMorgan cho thay mot ty 1é gia thu nhap 1a 11.8. Trong truding hgp nay, théng tin théng ké vé ty Ié gié/thu nhap cho thay ty lé gid thu nhap cia JPMorgan thap hon miic trung binh nay cita cdc ¢6 phiéu trong Dow Jones. Do dé, mét nha phan tich tai chinh cé thé két luan rang JPMorgan duge dinh gid thap. Théng tin nay va cdc thang tin khac vé JPMorgan sé gitip cdc nha phan tich dua ra khuyén nghi mua, ban, hoc gitt c6 phiéu. Marketing May quet dién tw tai quay tinh tién ban le thu thap dif ligu cho mét loat cac tng dung nghién cttu thi truéng. Vi du, cdc nha cung cp dii ligu nh ACNielsen va Information Resources mua déi liéu tit may quét tai diém ban cia ctia hang thc pham, xti ly di ligu, va sau dé ban théng ké tom tit cla cdc dit ligu nay cho cac nha san xuat. Cac nha san xuét chi titu hang tram ngan dé la trén mdi logi san phém dé cé duge loai di ligu may quét nay. Nha sin xuét cing mua dif ligu va CHUONG 1 DU LIEU VATHONGKE 5: thong ké tom tat vé hoat dong khuyén mai nhu gia dac biét va truing bay trong ctia hang. Ngudi quan ly thuong hiéu cé thé xem lai théng ké tii may quét va sé liéu théng ké vé hoat dong khuyén mai dé hiéu biét t6t hon vé cdc m6i quan hé gitia cdc hoat dong khuyén mai va ban hang. Phén tich nhw vay thudng hiiu ich trong viée xay dung chién luge tiép thi trong tuong lai cho cac san phém khac nhau. San xuat Ngay nay chi trong vao chat ligng di lim cho kiém soat chit ltigng tré thinh mét ting dung quan trong cia théng ké trong san xudt, Cé nhiéu bidu dé kiém soat chat lwong thong ké dug sit dung dé gidm sat déu ra cla mot qua trinh san xuat. Cu thé, mot biéu dé x-bar cé thé duge sti dung dé theo déi trung binh cita déu ra. Gia sit, mot may rét vao hop nuidc giai khat c6 trong higng 12 ounce, Dinh kj, cong nhan san xuat Iya chon mt mau cdc hop nuéc va tinh trong lugng trung binh ciia mau. Trung binh nay, hoac gid tri x-bar, duge vé trén mét biéu d6 x-bar. MOt gid tri dude vé thé hién gidi han kiém soat trén cita biéu d6 chi ra rang néu qué miic nay 1a da nap qué day, va mot gid tri duge vé thé hién mtic giéi han kiém soat duéi cia biéu dé chi ra néu dudi mic nay Ia da nap qua lung. Qua trinh nay i la “duoc kiém soat” va cho phép tiép tuc mién Ia cac gid tri x-bar vé roi han kiém soat trén va dudi cla biéu d6, Gidi thich dung cach, biéu dé x-bar cé thé gitip x4c dinh khi nao cén diéu chinh dé sita chia qua trinh san xuat. Kinh té hoc Cac nha kinh té thudng xuyén dua ra cdc dui bao vé tuiong lai clia nén kinh té hoac mét khia canh nao dé cla nén kinh té. Ho sti dung mot loat cac thong tin thong ké trong viée dy bdo. Vi du, trong dui bao ty 1é lam phat, cdc nha kinh té sit dung thong tin théng ké vé cdc chi s6 nhwi chi sé gid sin xudt, ty 1é that nghiép, va mic do sti dung nang luc sn xual. Théng thudng cdc chi tiéu thong ké dude dua vio mé hinh dy bao bang may tinh dé du doan ty Ié lam phat. Cac ting dung cita théng ké nhu duoc mé ta trong muc nay la m6t phan téng hop cita néi dung nay. Nhiing vi dy nay cung cdp mot téng quan vé do rong cla cdc ting dung cila théng ké, BS sung céc vi du nay, cdc nha thuc hanh trong cac linh vuc kinh doanh ya kinh té da cung cép s6 théng ké trong phin mé dau chuong gidi thiéu cdc ndi dung bao quét trong mdi chuong. Phan théng ke trong thuc tién cho thay tém quan trong cia th6ng ké trong nhiéu tinh huéng kinh doanh va kinh té. pi Liéu Di ligu la nhiing sw kién va con sé duigc thu thap, phan tich va tong hop dé trinh bay va giai thich. Tat ca cdc dw ligu thu thap trong mot nghién citu cu thé dude goi la tap dit ligu nghién citu. Bang 1.1 cho th4y mot tap dit 6 THONG KE TRONG KINH TE VA KINH DOANH, théng tin cita 25 céng ty, JA mot phan cia danh séch S&P 500. Danh séch S&P 500 bao gém_500 céng ty duge chon béi Standard & Poor’. Nhiing cong ty nay chiém dén 76% thi truéng vin ciia tat cd ching khoan My. Cac 6 phiéu trong danh sch S&P 500 dugc theo ddi sat sao béi cdc nha dau tu va cdc nha phan tich 6 phé Wall. BANG 1.169 di ligu cia 25 cing ty trong danh sich S&P 500 © TAP TIN DU LIEU | BSP Gié — Lginhuan Thitrvgng Ma = Xéphangciia c6phiéu —_tréncd Ten cong ty chtingkhoan 6 phiéu BusinessWeek (USD) phan (USD) Abboit Laboratories N ABT 90 46 202 Altria Group N MO 1g 56 4,57 Apollo Group NQ APOL 174 74 0,90 Bank of New York N BK 305 30 1,85 Bristol-Myers Squibb N BMY 346 26 121 Cincinnati Financial NQ CINF 161 45 273 Comeast NQ CMCSA 296 32. Deere N DE 36 71 eBay NQ EBAY 19 B 057 Federated Dept. Stores N ED 353 56 3,86 Hasbro N HAS 373 2 0,96 1BM N IBM 216 93 494 International Paper N IP 370 37 0,98 Knight-Ridder N KRI 397 66 4,13 Manor Care N HCR 285 34 1,90 ‘Medtronic N MDT 53, $2 L79 National Semiconductor —-N NSM 155 20 103 Novellus Systems NQ NVLS 386 30 1,06 Pitney Bowes N PBI 339 46 2,05 Pulte Homes N PHM 12 78 7.67 SBC Communications N SBC 371 24 1,52 St. Paul Travelers N STA 264 38 1,53 Teradyne N TER 412 15 0,84 UnitedHealth Croup N ‘UNH 5 1 3,94 Wells Fargo N WFC 159 59 4,09 Nguéne: Tap chi Business Week (s6 4/4/2008). Phan td, bién va quan sat Phan tif & cac thuc thé ma tit dé di liéu duige thu thip. D6i véi tap di ligu trong Bang 1.1 cé phiéu cita méi cong ty la mot phén ti; ten phan tii d trong cot dau tien. Véi 25 loai c6 phiéu, tap dif liéu chita 25 phan tii. Bién la m6t dic tinh quan tam cita phan tt. Tap da liéu trong Bang 1.1 bao g6m nam bién sau: CHUONG 1 DULEUVATHONG KE 7 «Exchange (hi truéng chiing khodn): Noi cé phiéu duigc giao dich ~ N (Thi trudng chting khoén New York Stock) and NQ (thi truéng chiing khoan Nasdaq National) + Ticker Symbol (Ma cé phiéu): Ten tat ding dé phan biét cdc 6 phiéu duige niém yét. + BusinessWeek Rank (Xép hang cita BusinessWeek): Méi cong ty duige xép hang bang mét con sé tt 1 dén 500 © Share Price ($) (Gid cé phiéu, USD): Gia vao thdi diém déng cita (28/2/2005) «Earnings per Share ($)(Loi nhuén trén cd phan, USD): Loi nhuan trén 1 c6 phan trong 12 thang gin nhat Cac 86 do ludng thu thap trén mdi bién déi véi ting phan tt trong mOt nghién citu sé cung c4p dit ligu. Tap hop cac s6 do thu duigc cla mét phan tii duce goi la mét quan sat. Trong Bang 1.1 ching ta thay ring tép hop cac s6 do ciia quan sat dau tién (Abbott Laboratories) la N, ABT, 90, 46, va 2,02. Tap hop cac sé do cha quan sat tht hai (Altria Group) 14 N, MO, 148, 66, va 4,57, .... Mdt tap hgp dit liéu véi 25 phan tti cé 25 quan sat. Thang do ‘Thu thap di liéu doi héi phai cé mot trong nhiing thang do sau do: danh nghia, tht bac, khoang, hoac ty lé. Thang do quyét dinh luigng thong tin chita trong cc ch tom tat di ligu va phan tich théng ké phi: hp nhit. Khi dit ligu cia mét bién bao gém cdc nhan hodc tén cuige sit dyng dé phan biét mot thudc tinh cia phan tit, thang do nay dugc coi la thang do danh nghia. Vi dy, trong Bang 1.1, ching ta thay rang thang do bién thi trw6ng la danh nghia vi N, NQ la nhan duge st! dung dé nhan biét noi cé phiéu duge giao dich. Trong truiéng hgp thang do danh nghia, cé thé str dung ma s6 hay cac nhan ky tu. Vi dy, dé viéc thu thap dif liéu va chudn bj cac dif ligu nhap vao co sé di liéu may tinh, chiing ta cé thé sit dung ma s6 bing céch gan 1 biéu thj cho Thj truéng chting khodn New York, 2 biéu thi cho Thi truding Nasdaq. Trong truéng hgp nay cae gid tri sé I, va 2A céc nhan ding dé phan biét noi c6 phiéu duigc giao dich. Thang do nay la danh nghia mac dti cdc dif ligu xudt hin nhu 1a céc gi tri s6. Thang do déi véi mot bién dugc go’ la thang do thi’ bac néu dii liéu thé hién tinh chét ctia dé ligu danh nghia va thi ty hoac xép hang cita dii liéu nay cé ¥ nghia, Vi du, Eastside Automotive gui cho khach hang mét bang cau héi duge thiét ké dé thu thap dif liéu vé chat lugng dich vu stia chiia 6 t6 cia minh. Méi khach hang cung cp diém danh gid dich vu sita chifa la xudt sic, t6t hodc kém. Béi vi cdc dif ligu thu duc la cic nhan ~ xuat sac, t6t, hoac kém — dit ligu cé cac tinh chat cita di ligu danh nghia. Bén canh dé, dit ligu c6 thé duc xép hang, xép thit ty theo chat lugng dich vu. Da lieu duge ghi nhan la xuat sac cho dich vu t6t nhét, tiép theo 1a tét va sau dé kém. Nhu vay, thang do nay 1a th bac. Luu y ring dii ligu thti bac cing cé thé dtigc ma héa thanh ma s6. Vi du, xép hang cita Tap chi BusinessWeek la di liéu thui bac. Hang tii 1 dén 500 duia tren danh gia cla BusinessWeek vé sifc manh cita cong ty. 8 THONG KE TRONG KINH TE VA KINH DOANH ‘Thang do déi v6i mét bién la thang do khoang néu dii ligu cé tat ca cac thudéc tinh cua dif Jiéu thit ty va khoang cach gitta cdc gia tri dugc thé hién dudi dang don vj do luéng cé dinh. Dé liéu khoang luén Ia dé ligu s6. Diém s6 Scholastic Aptitude Test (SAT) la mét vi du vé di ligu cia thang do khoang. Vi du, ba hoc sinh véi diém SAT todn 620, 550, va 470 cé thé dugc xép hang hoc xép tht ty didi dang ti thanh tich tét nhat dén thanh tich té nhat. Ngoai ra, chénh léch gitia cdc diém sé cé ¥ nghia. Vi dy, sinh vién 1 c6 diém sé nhiéu hon 620 - 550 = 70 diém so vdi sinh vién 2, trong khi sinh vién 2 cé diém s6 nhiéu hon 550 - 470 = 80 diém so véi sinh vién 3. Thang do ludng déi véi mot bién 1d thang do ty 1g néu di ligu cé tat cd cdc dac tinh cia da ligu khong va ty 1é cla hai gia tri c6 ¥ nghia. Céc bién nhui khoang céch, chiéu cao, trong ligng, va théi gian déu sti dung thang do ty Ié. Thang do nay doi hoi mot gid tri khong (s6 0) dé chi ra rang khong cé gi tén tai trong bién tai diém khéng nay. Vi dy, hay xem xét chi phi ctha mot 6 6. Mt gid tri khéng cho chi phi cho biét 6 t6 khéng 6 chi phi va la mién phi. Ngoai ra, néu ching ta so sanh chi phi 30.000 USD cho mét 6 té vdi chi phi 15.000 USD cho mot chiéc 6 to khac, ty lé tai sin cho thay 6 to dau tién bang 30,000/15.000 = 21an chi phi cia 6 t6 thi hai. D@ liéu dinh tinh va di liéu dinh lugng Dé ligu co thé duge phan thanh hai loai la dinh tinh hoac dinh lugng. D@ ligu dinh tinh’ bao gém cac nhan hay tén ding dé phan biét cdc phan tt. Dit liéu dinh tinh stt dung mét trong hai thang do danh nghia hoac thu bac. Dit ligu dinh lugng sit dung cdc tri s6 dé biéu dién mtic dé bao nhiéu. Dai liéu dinh luong thu duge bang thang do khoang hoac thang do ty lé. Bién dinh tinh la bién voi cac dié ligu dinh tinh, va bién dinh lugng la bién voi di ligu dinh lugng. Phan tich thong ké* ph hop cho mét bién cy thé phu thudc vao viéc bién 1a dinh tinh hoac dinh lugng. Néu bién do 14 dinh tinh, phan tich théng ké bi han ché. Chung ta cé thé tém tat dit liéu dinh tinh bang cach dém sé quan sat trong méi phan loai ho{c bing cach tinh ty 1é cdc quan sat trong mdi phan loai. Ngay ca khi cdc di ligu dinh tinh dwéi dang ma s6, phép tinh sé hoc nhu cOng, tri, nhan, chia khéng cho ra két qua c6 ¥ nghia. Muc 2.1 thao ludn vé céch téng hop di ligu dink tinh. Mat khac, cac phép tinh sé hoc thudng cung cap két qua cé ¥ nghia d6i voi bién dinh Ivong. Vi du, dit liu dinh lwgng co thé duge cong lai va sau do chia cho sé quan sat dé tinh gia tri trung binh. Trung binh nay thudng co ¥ nghia va dé dang giai thich dugc. Nhin chung, c6 nhiéu cach phan tich théng ké d6i voi di ligu dinh long. Muc 2.2 va Chung 3 trinh bay cach téng hop dif ligu dinh lugng. 1. Ditligu djnh tinh thutdng duce goi la dit liéu phan loa 2. Phuong pha thong ké phit hop dé t6m idt dit léu phu thubc vao dit ligu la dinh tinh hay dink lugng CHUONG 1 DULIEUVATHONG KE 9 HINH1.1 Gia trung binh 1 gallon xang thuding tai cac hanh phé cia nutic MY 30USD Trung binh thang Gia trungbinh 1 ga-tong 18 16 ‘TOS 106 TO7 TO8 TO9 TIO T11 T12 101 TO2 103 104 TOS 705 TO? Tos 1o9 THO 111 T12 2004 2005 Thang Ngtién: Co quan Quin If Thong tin Nang long My, thang 1 ndim 2006 Dir ligu théi diém va dif liéu chudi thoi gian Vi c4c muc dich phan tich théng ké, phan biét gitta dai ligu thai diém va dit liu chuéi thdi gian 14 diéu quan trong, Di ligu thoi diém la di ligu duge thu thap & cling hoac xép xi yao cng mét théi diém. Di liéu trong Bang 1.1 la théi diém béi vi ho mé ta nam bign cita 25 cOng ty trong danh sach SP 500 tai cling mot thei diém., Dit ligu chudi thei gian 14 dit ligu thu thap duigc qua nhiéu giai doan théi gian. Vi dy, chudi théi gian trong Hinh 1.1 cho th4y gid trung binh tai My cho mai gallon xang khéng chi thong thuing tii gitia nam 2004 dén nam 2005. 16 thi cho thay gid xing kha 6n dinh gitia 1,8 va 2,0 USD tii thang nam 2004 dén thang hai 2005. Sau d6 gid xang tré nén bat én. Gi da ting dang ké, lén dén dinh diém vao thang 9 nam 2005. Co thé thuéng xuyén thay dé thi dit ligu chudi thoi gian trén cdc an phdm kinh doanh va kinh té. Cac dé thj nay gitp cdc nha phan tich hiéu nhiing gi da xay ra trong qua khit, xéc dinh nhting xu hudng theo thai gian, va du phéng cac miic 6 trong tuong lai d6i véi chudi thdi gian. Dé thj dit ligu chudi thoi gian c6 nhiéu dang, nhu dién ta trong Hinh 1.2. Chi cn xem xét mét chut, cé thé hiéu dé dang ‘va gidi thich duge cdc dé thi. Vi dy, Phan (A) trong Hinh 1.2 14 mot dé thi cho thay lai sudt cho vay cha chuong trinh hé tro sinh vién Stafford ti nam 2000 dén nam 2006. Sau nam 2000, lai suat gidm va dat mic thép nhat 14 3,2% trong nam 2004. ‘Tuy nhién, sau nam 2004, lai suat cho sinh vién vay gia tang nhanh chéng, dat 6,8% 6 nam 2006. Véi 40 THONG KE TRONG KINH TE VA KINH DOANH HINH 1.2 Cécdang d6 thi cia difligu chudi théi gian eee om $10.00 8% i 8000 6% 3000 yO 2 2 3 3 4% = 4000 3% 2m $2000 1% 0% 2000 2001 2002 2003 2004. 2005 2006 ‘Nam Nam (A) Lai sust cho sinh vién vay cla chytong trinh Staftord (8) Ng thé tin dung trung binh mét ho gia dinh 100% lip dgy Thing 1 thing 2 Thing 3 Thing 4 Thing 5 Thing 6 ‘Tog 7 Thing § Thing 9 Thing 10 Thing 11 ‘Thing 12 20 Phan tram lp diy (Ole lp dy cdc hich san Nam Florida 0 © 8 100 ude lugng cia BO Gido Duc My 1a hon 50% sinh vién dai hoc tét nghiép dai hoc cé ng vay; lai suat tang nay dat mét génh nang tai chinh 16n lén nhiéu sinh vién mdi tét nghiép dai hoc. Dé thi trong Phan (B) cho th4y mot sui gia tang dang lo ngai trong cdc khoan ng thé tin dung binh quan méi hé gia dinh trong giai doan 10 nam 1995-2005. Chi ¥ ring chudi théi gian cho thay mét su gia ting gin nbu én dinh hang nam trong cac khodn ng thé tin dung binh quan méi ho gia dinh tii 4.500 USD trong CHUONG 1 DU LIEUVA THONG KE 41 nam 1995 dén 9.500 USD trong nam 2005. Vao nam 2005, mtic no thé tin dung binh quan méi hé gia dinh 1a 10.000 USD duéng nhw khéng xa. Hau hét cac cong ty thé tin dung c6 lai sudt ban dau tuong d6i thap. Tuy nhién, sau giai doan déu nay, lai sudt hang nam 14 18%, 20%, hoac nhiéu hon la phé bién. Cac lai sudt nay lam cho céc hé gia dinh khé xif ly ng thé tin dung Phan (C) cho thay mét 46 thi ctia chudi théi gian cho ty 1é lap day cdc khach san 6 Nam Florida trong mot khoang théi gian m6t nam. Luu ¥ rang hinh thitc ctia dé thi trong Phan (C) khac cdc d6 thi trong Phan (A) va (B), voi thoi gian la thang hién thj trén trac dgc, chi khOng phai la truc nim ngang. TY Ié kip day cao nhat 95% dén 98% xay ra trong cdc thang hai va thang ba khi khi hau cia Nam Florida hap dan d6i vdi khach du lich. Trong thuc té, tt thang mot dén thang tu 1a mita cho thué cao cia cdc khach san 6 Nam Florida. Mat khac, lwu yy lé lap day thap trong thang tam-thang mudi; cong sudt thué thdp nhat 1a 50% xay ra trong thang Chin. Nhiét dé cao va mita mua bao 1a nhiing ly do chinh cho su sut giam cong suat khach san trong thoi gian nay. Chiing ta sé nghién cttu chudi thai gian va dy bao chudi thoi gian khi ching 10i thao luan vé phuiong phap dui bao trong Chuong 14. Khac voi Chuong 14, cic phuong phép théng ké duigc trinh bay trong quyén sich nay dp dung déi véi dit ligu thoi diém thay vi di ligu chudi théi gian, 1. Mét quan sat la tap hgp cdc s6 do thu duge tli mdi ph4n tii trong mot tap di ligu. Do dé, s6 lvgng céc quan sat lun lun bing s6 lugng cdc phan tit $6 lwong cdc s6 do thu duige cho mdi phan tt bing sé lugng cdc bién. Do do, téng s6 cc dii ligu cd thé duge xac dinh bang c4ch nhan s6 quan sat véi s6 lugng cac bién. 2. Dit ligu dinh lugng cé thé rai rac hay lign tuc. Dit ligu dinh lugng dé do ludng bao nhiéu (vi dy, sé higng cude goi nhan duc trong 5 phitt) la rdi rac. Da ligu dinh lugng dé do liéng bao nhiéu (vi du, trong lugng hoc thdi gian) a lién te vi khng cé khong cach giiia cdc gid tri di ligu cé thé thu duigc. By NGv6n vo uiév Di liéu cé thé dug thu thap ti nhiing ngudn cé sin hay tit cdc cudc khio sat va da liéu mdi duge thu thap bang nghién ctu thuc nghiém Nguén co san Trong mot s6 trudng hop, dif ligu can thiét cho mot ting dung théng ké cy thé da ton tai, Cac cong ty duy tri nhiéu c¢ sé dif ligu vé nhan vién, khéch hang, va 12 THONG KE TRONG KINH TE VA KINH DOANH, cAc hoat dong kinh doanh. Dai li¢u vé tién lwong nhan vien, tudi, va s6 nam kinh nghiém thudng c6 thé lay duge tli hé so nhan vién ndi bd. Nhiing hé so ndi bo kchéc c6 chila dit liéu vé doanh s6 ban hang, chi phi quang cdo, chi phi phan phoi, lugng tén kho va sé lwong san xudt. Hau hét cdc cong ty cling duy tf du ligu chi tiét vé khéch hang cia ho. Bang 1.2 cho thay mot s6 dit ligu thuéng cé sin trong hé so ndi bd cong ty. BANG 1.2 Viduvé ditligu cb sin trong hé so ndi bd céne ty Nguén ‘MOt 66 dif ligu c6 sin dién hinh Tén, dia chi, 36 an sinh xa h6i, muic long, s6 ngiy nghi, s6 ngiy nghi 6m, tién thugug ‘Ma sén phim hay phu kién, ltiong sin xudt, chi phi lao dng tryc tigp, chi ‘H6 so nhan vién Hososinxust | Mian a ‘Ma san phiim hay phy kién, s6 don vi ton kho, mic dit hang lai, luigng dat Hb sat6n Kho ang kinh tf, mite chiet khiu fan ‘Ma san phim, miic doanh sé, mitc doanh s6 theo ving, mic doanh sé theo HB sg bin hing Jogi khich hing ” * ‘Tén khéch hang, dia chi, s6 dién thogi, han mic ng, sé du tai khoan Hé so cong ng a - phai thu ‘Tiéu sit khich hang Tuéi, gidi tinh, muéc thu nh4p, quy mé hé, va s6 thich Cac té chitc chuyén thu thap va luu tri di ligu luén cé san nhiéu dd liéu kinh doanh va kinh t& CAc cong ty truy cAp vao céc nguén dit ligu bén ngoai nay théng qua hgp déng sit dung hoc mua. Dun & Bradstreet, Bloomberg, va Dow Jones la ba céng ty cung cp dich vu co sé dif ligu kinh doanh chuyén sau cho khach hang. ACNielsen va International Resources da xay dung thanh cong doanh nghiép chuyén thu thap va xt ly di liéu dé ban cho cdc cong ty quing cdo va nha san xuat. Di ligu cting cé sin tai nhiéu hiép hoi nganh va cac t6 chic dac biét. Higp héi nganh du lich cua My duy tri thong tin lién quan dén du lich nhu s6 lwong khach du lich va chi phi du lich theo tiing quéc gia. Nhiing di ligu nay sé duigc cac cong ty va ca nhan trong nganh du lich quan tam. Hdi déng tuyén sinh sau dai hoc nganh Quan ly duy tri dit ligu vé diém thi, dac diém sinh vién, va chong trinh dao tgo quan ly. Hau hét cdc dei ligu tit c&c nguén cé sin nay cung céip cho ngubi ding cé trinh d6 véi chi phi khiém tén. Internet tip tuc phat trién nhu 1a m6t nguén dt ligu va thong tin thong ké quan trong. Hau nhu tat cd cdc cong ty déu duy tri trang web cung cap théng tin chung vé cong ty cing nhu dai ligu vé doanh s6 ban hang, s6 lugng nhan vién, s6 lugng sin pham, gid cd sin phém, va théng sé ky thuat san phém. Ngoai ra, mot sé céng ty hién nay chuyén cung cp théng tin cé sin trén Internet. Két qua li, ngudi tacé thé truy cap vao gid cé phiéu, gia bia an tai nha hang, dif ligu tién luong, va théng tin da dang gin nhu v6 han. Co quan chinh phi la mét nguén dé li¢u cé sin quan trong khéc. Vi dy, BO Lao déng Mj duy tri dit ligu kha ldn vé ty Ié viée lam, mic hiong, quy mé cita hic CHUONG 1 DULIEUVA THONG KE 13, lugng lao déng, va ty 1é thanh vién céng doan. Bang 1.3 liét ké mt sé co quan chinh phi va m6t s6 dé ligu ma ho cung cp. Hau hét cdc co quan chinh phi thu thap va xii ly dai ligu cing duia két qua cé sin Ién trang web. Vi dy nhu Cuc Diéu Tra Dan $6 MF c6 nhiéu dit liéu trén trang web 6 www.census.goy. Hinh 1.3 cho thay trang chu cia Cuc Diéu Tra Dan $6 My. Nghién ctu théng ké Déi khi céc dif ligu cn thiét cho mot ting dung théng ké cu thé khéng cé san tai cac nguén hién c6. ‘Irong truéng hop nay, dti ligu thwong cé thé thu duge bang cAch tién hanh mot nghién citu théng ké. Nghién ctiu théng ké cé thé duge phan loai la thuic nghiém! hoac quan sdt. Trong mot nghién citu thuic nghiém, bién quan tam duge xac dinh dau tién. Sau dé mét hoc nhiéu bign sé khac duge x4c dinh va kiém soat sao cho dit lidu thu duige phan anh cach ching anh huding dén bién quan tam. Vi dy, mot cong ty duige phém quan tam thuc hién mét thi nghiém dé tim hiéu vé cach mt loai thuéc méi anh huéng dén huyét 4p nhu thé nao. Huyét dp la bién quan tam trong nghién cttu. Mic d6 liéu lugng cita thuée mdi Ia mot bién duige hy vong la. cé mot anh hung nhan qua lén huyét ap. Dé c6 duge di liéu vé tac dong cia cdc loai thudc mdi, céc nha nghién cttu chon mét mau cac c4 nhan. Mic dé liéu lugng cia loai thuéc méi dtige kiém sodt, nhu vay cic nhém khac nhau cua cdc ci nhén dtigc cho mic liéu ltigng khac nhau. $6 ligu vé huyét 4p duigc thu thép cho méi nhém trudéc va sau khi khi ding thudéc. Phan tich théng ké cac dit li¢u thyc nghiém cé thé gitp xac dinh loai thuéc mdi anh hudng nhu thé nao dén huyét dp. BANG 1.3 Vidu vé diligu c6 sintirmdts6 co quan cinh phi MY Co quan chinh pho MOt 6 dit ligu c6 sin Cuc Digu Tra Din $6 My Da ligu dan s6, s6 ltgng ho, thu nhap hd wwwccensus. gov Cue Dit Trit Lign Bang My Dé liéu vé cung tién, tin dung tra gop. ty gid, ai swwvrfederalreserve gov sudt chigt khéu Coc Quin Ly Hinh Chinh VaNgim Séch MY: py ti¢u v8 thu, chivvaing cia chinh phiilida bang www.whitehouse govfomb Ditligu vé hoat dng kinh doanh, doanh s6 theo B6 ‘Thuong Mei My nginh céng nghiép, mifc Igi nhujn theo nganh ewnnedoc. gov céng nghiép, phit trién vA suy gim cba céc nganh cbng nghiép Cue Théng Ké Lao Dong My Chi tiéu ding, tien hong gid, ty 1é that nghiép, wwwblsgov hi so an todn, vA thing ké qué 6 1. Nghién cxlu thong ké thie nghidm lén nhat ting duge thie hign duigc cho la Nghién ciiu thle nghiém dich vey 16 cong céng nim 1954 cho vaic-xin bai ligt Salk, Gdn 2 trieu tré em 0 ldp 1, 2, ve 3 duge Ina chon tit khap mute Mj. 14 THONG KE TRONG KINH TE VA KINH DOANH HINH 1.3 Trang chit Cuc diéu tra dan so My eon et if ‘SEARCH @ PAGe O comungee a Car CBT ENE emcee omnes 2000 People & amie Anan Cony chide SPs sf = act St ti usngae & Secs but mr ion Eons Cl core lien ee: Geography ee: TER - Gane oe Nawarvorn, setae + feon atime sooo Speci sore a: came Ca Ti ew 201 Al opel Gone Garey 1 Wp petaCommce Nghién ecu phi thuc nghiém! hay nghién citu quan sat, nghién ctu théng ke khong can kiém sodt bién quan tam. Loai nghién cfu quan sat phé bién nhat 1a khao sat. Vi du, trong mét cudc khao sat phong van cé nhan, dau tién 1 x4c dinh cac cau hi nghién citu. Sau dé, la thiét ké bang cau hoi va phat cho mot mau cic ca nhan, Mt s6 nha hang st’ dung nghién ctu quan sat dé cé duge dit liéu vé y kign khach hang vé chat lwong thuic phim, chat ligng dich vy, khong khi ... Mot ban cau héi thu thap y kién khach hang duoc stt dung bai Nha hang Lobster Pot & bay bién Redington, Florida, duc trinh bay trong Hinh 1.4, Chi ¥ rang cdc khach hang dién yao bang cdu hdi duge yéu céu danh gid theo 5 bién, bao gém chat lugng thifc an, su than thién cia dich vu, dich vu nhanh chong, sach sé, quan ly. Cac loai tra lai xuét sac, tot, hai long, khong hai long cung cép dit ligu phan loai gitip ngudi quan ly Lobster Pot danh gia chat lugng hoat dong cia nha hang. Nhitng ngudi quan ly mudn sé dung da ligu va phan tich théng ké dé hé tro cho viéc ra quyét dinh can phai chu y thdi gian va chi phi can thiét dé cé duge nhiing dif ligu nay, Sti dung cac nguén dU lieu hign c61a use muGn vi dt lieu duge thu dugc trong mét khoang thoi gian tuong déi ngan. Néu dit ligu quan trong khong c6 tit mot nguén cé sin, cin phai tinh téi thdi gian va chi phi thém cho vide cé duigc cdc dit liu. Trong moi truding hgp. ngudi ra quyét dinh nén xem xét su déng gop cia phan tich théng ké cho qué trinh ra quyét dinh. Chi phi thu thap di liéu va phan tich théng ké khong dug vugt qua sé tién tiét kigm duigc tao ra ti viee sii dung théng tin dé ra quyét dinh t6t hon 1. Nghion ctu vé ngudi hit thudc va ngudt khéng hut thudc ld nghién ctu quan sat bdi vi etic nha nghién ciiu khng xdc dinh hod kiém coat ai s8 init thse vi ai sé khong hit thude, CHUONG 1 DULIEU VATHONGKE 15 HINH 1.4 Ban thu thap jkién khach hang ca nha hang Lobster Fot, Redington Shores, bang Florida THES wa) Ching t6iritvui kh ban ghé vaonna harg Lobster Pot va mudi chécrang ban sé té la. Do d6 néuban e6 chef thai gian, chung tdi rt cim on néu ban dign vao tém phieunay. Naitng Iginhn xe va «4é xuat cla ban rt quan trong G6i vai ching ti, Xin cbr ont Ten ngu phy: Tut valbeg khong hating hat luong th in Q ‘Su than thién cia dich vy Dich yy nhanh chéng = Sachse a Quan iy Oo ooooo ooooo ooooo Nhan at: ‘Biéu gi Khién ban ghe nha hang chting toi? Vel ng pigs nay va thing op va. Kn cin on ee Léi trong thu thap dia liéu Cac nha quan ly phai ludn dé ¥ rang cé kha nang sai sot di ligu trong céc nghién ciu théng ké, St: dung dii ligu sai cé thé con tdi té han khong sit dung bat ky dit ligu nao ca. L8i trong thu thap dai ligu xay ra khi gid tri dé liu thu duige khong bang gid tri thuc sy hay thuc té cd thé thu dude véi phong php dung dan. Loi nhu vay cé thé xay ra trong mét sé trudng hgp. Vi dy, mét ngudi phong van cé thé mac di nghe, chang han nhu chuyén ndi dung nghe tudi cta mdt ngudi 24 tuéi thanh 42, hoac ngudi urd Ui phong van cé thé hiéu sai cau hdi va cung cip mot tra léi khong ding. Nhiing nha phan tich di ligu cé kinh nghiém rat can than trong viéc thu thap va ghi chép dit ligu dé dam bao khong mac ac biét co thé duge st dung dé kiém tra tinh nh&t quan ni bO cia dé ligu. Vi dy, cac thi tac d6 sé chi cho cdc nha phan tich can xem xét lai tinh chinh xdc cla dii liéu ciia mot ngudi tra léi 22 tuéi nhuing béo céo 20 nam kinh nghiém lam viéc. Ngudi phan tich di ligu cing xem xét dif ligu véi gid tri lén va nhé bat thudng, duoc goi la ngoai Ié, cé thé la bigu hién cita cdc 16i dit liéu. Trong Chuang 3 chung tdi trinh bay mot s6 phuong phép théng k¢ sit dung dé xéc dinh gid tri bat thuéng. 16 THONG KE TRONG KINH TE VA KINH DOANH L6i thudng xy ra trong qué trinh thu thap dif ligu. Si! dung mit quang bat ky dit ligu 6 sin hodc sit dung dit ligu da thu thap khong cn than cé thé dan dén théng tin sailéch va quyét dinh sai lam. Vi vay, thuc hién titng bude dé cé duige dit ligu chinh xac c6 thé gitip dm bao thong tin ra quyét dinh dang tin cay va c6 gid tri. EE] THONG KE MO TA Hau hét théng tin théng ké trong bao, tap chi, béo cdo céng ty, va cdc dn phéim Ikhac chtta di ligu duge téng hop va trinh bay theo mét hinh thtic dé dé dang cho ngudi dgc hiéu. Nhiing tm tat di ligu, c6 thé la bang, dé hoa, hoac s6, diige goi 1a thong ké mo ta. BANG 1.4 Tan s6-va tin suét % cho bién thi trvéng giao dich Thj trudng Tan 6 Tin suat % New York 20 80 Nasdaq, 5. 20 Cong 25 100 Xem Iai tap hop dé ligu trong Bang 1.1 hién thi di ligu 25 céng ty trong danh sach S&P 500. Phuong phap thong ké mé ta dug sit dung dé cung cap tom tat céc théng tin trong t4p dit ligu nay. Vi du, tém tat dé ligu dang bang cho cac bién phan loai Thi trudng chting khodn dugc thé hién trong Bang 1.4. Tom tat dang 46 thi cita dé liéu nay, dug goi Ia bigu d6 thanh, dugc thé hién trong Hinh 1.5. Cac bang va dé thi tom tat thudng lam cho di liéu dé dién gidi hon. Xem Bang 1.4 va Hinh 1.5, ching ta cé thé dé dang nhin thay ring phan Ién cac ¢6 phiéu trong tap dif ligu duge giao dich trén thi trudng chiing khodn New York, Tinh ra phan tram, 80% dugc giao dich trén thi tring New York va 20% dtige giao dich trén thi truéng Nasdaq. ‘Tom tat dé hoa dif liéu cta bién dinh lugng Gid cé phigu cia cé phiéu S&P, duige goi la mét biéu dé phan phéi tan 36, dugc trinh bay trong Hinh 1.6. Biéu dé nay dé dang cho thay gid c6 phiéu trong khoang tii 0 dén 100 USD, tap trung cao nhat gitta 20 va 60 USD. Bén canh bang va dé thi, théng ké mo ta bing s6 cing duigc sit dung dé tom tat dif ligu. Thong ké mé ta bang s6 phé bién nhat la muic trung binh, Sit dung dit ligu cta bién Igi nhuan trén cé phan cita cdc c6 phiéu trong Bang 1.1, ching ta co thé tinh toan trung binh bing cach cdng Igi nhuén trén c6 phan cita tat ca 25 cé phiéu va chia cho 25. Lam nhu vay sé c6 Igi nhuan trung binh trén cé phiéu la 2,49 USD . Trung binh nay cho thay mét thuée do xu huiéng trung tam, hodc vi tri trung tam cua dif liéu ctia bién dé.

You might also like