Rachunek

prawdopodobieństwa

Katarzyna Szybiak

Analityka i badania ekonomiczne,

semestr II 2023/2024
Zasady prowadzenia zajęć:

Materiały będą zamieszczane po zajęciach na WU,

Osoby nieobecne mają obowiązek zapoznania się z materiałami we własnym zakresie.

Prowadzący: Katarzyna Szybiak

Katarzyna.szybiak@cdv.pl
Dyżury: poniedziałki 16:00 – 17:30 (zapisy wyłącznie drogą mailową).
 06.03.2024

Zasady zaliczenia

Termin zaliczenia – ostatnie zajęcia - osobno wykład i konwerstatorium.

Forma zaliczenia – warunkiem zaliczenia jest otrzymanie pozytywnych zaliczeń z poszczególnych

kursów w ramach modułu minimum ocena dostateczna.
1) W ramach kursu wstęp do rachunku prawdopodobieństwa podstawy zaliczenia stanowi egzamin
pisemny.
Warunkiem podejście do niego jest zaliczenie ćwiczeń.
Ocena z tego kursu stanowi 50% oceny modułu.
2) W ramach kursu rachunek prawdopodobieństwa podstawę zaliczenia stanowi ocenianie ciągłe na
podstawie prac pisemnych realizowanych w trakcie zajęć oraz aktywność.
Ocena z tego kursu stanowi 50% oceny moduł.
Zasady zaliczenia

Ocenianie – według skali:

Ocena z pierwszego terminu 2.0

Ocena z poprawy 5.0 4.5 4.0 3.5 3.0 2.0
Ocena końcowa 4.5 4.0 3,5 3.0 3.0 2.0

Poprawa egzaminu – przewidziana 1 poprawa według poniższej skali ocen – egzamin poprawkowy.
% do 50% 51-60% 61-70% 71-80% 81-90% 91-100%
ocena 2,0 3,0 3,5 4,0 4,5 5,0
 06.03.2024

Treści kształcenia
Wstęp do rachunku prawdopodobieństwa, wykład:
Podstawy rachunku prawdopodobieństwa.
Elementy kombinatoryki.
Prawdopodobieństwo warunkowe, całkowite i wzór Bayesa.

Rachunek prawdopodobieństwa, konwersatorium:

Dyskretne rozkłady prawdopodobieństwa.
Ciągłe rozkłady prawdopodobieństwa.
Momenty zmiennych losowych dyskretnych i ciągłych.
Rozkład pary zmiennych losowych.
Prawo wielkich liczb.
Centralne twierdzenie graniczne
 06.03.2024

Prawdopodobieństwo

Prawdopodobieństwo i jego własności

 06.03.2024

Prawdopodobieństwo

Przestrzeń zdarzeń elementarnych

Definicja1.

Zbiór wszystkich możliwych wyników doświadczenia losowego nazywamy zbiorem

zdarzeń elementarnych (lub przestrzenią zdarzeń elementarnych) i oznaczamy
Ω.
 06.03.2024

Prawdopodobieństwo

Zdarzenie losowe

Definicja 2.
Każdy podzbiór skończonego zbioru zdarzeń elementarnych nazywamy zdarzeniem
(zdarzeniem losowym).
 06.03.2024

Prawdopodobieństwo

Zdarzenie elementarne

Definicja 3.
Każdy jednoelementowy podzbiór przestrzeni Ω nazywamy zdarzeniem
elementarnym.
 06.03.2024

Prawdopodobieństwo

Wniosek 1.

Jeśli to zdarzenia Ω = {w1 , w2 , … , wn } , to zdarzenia {w1}, {w2}, … , {wn} są

zdarzeniami elementarnymi, natomiast, na przykład zdarzenie {w1 ,w2} nie jest
zdarzeniem elementarnym.

Wniosek 2.

Niektóre ze zdarzeń otrzymały w rachunku prawdopodobieństwa specjalne nazwy:

∅ - zdarzenie niemożliwe,

Ω - zdarzenie pewne,
 06.03.2024

Prawdopodobieństwo

Wniosek 3.

Zdarzenia są zbiorami, więc można na nich wykonywać działania analogiczne

działań na zbiorach:

• Jeśli A=B, to zdarzenia A i B nazywamy identycznymi;

• Jeśli A ⊂ B, to mówimy, że zdarzenie A pociąga za sobą zdarzenie B;

• Zbiór A u B nazywamy suma zdarzeń A i B, zbiór A n B ich iloczynem, zbiór A – B

różnicą zdarzeń A i B;
 06.03.2024

Prawdopodobieństwo

Wniosek 3.

• Jeśli zbiory A i B są rozłączne ( A n B = ∅), to zdarzenia A i B nazywamy

wykluczającymi się;

• Jeśli dowolne dwa zdarzenia spośród zdarzeń A1, A2, …, An wykluczają się to
mówimy, że zdarzenia A1, A2, …, An wykluczają się parami;

• Zbiór Ω - A nazywamy zdarzeniem przeciwnym do zdarzenia A i oznaczamy A';

• Jeśli w należy do zdarzenia A, to mówimy, że zdarzenie elementarne sprzyja

zdarzeniu A.
 06.03.2024

Prawdopodobieństwo

Definicja 4.

Prawdopodobieństwem na przestrzeni zdarzeń elementarnych Ω nazywamy taką funkcję

P, Która każdemu zdarzeniu A ⊂ Ω przyporządkowuje liczbę rzeczywistą P(A) w taki
sposób, że

(A1) P(A) ≥ 0.

(A2) P(Ω) = 1.

(A3) Jeżeli A ∩ B = ∅ , to P(A u B) = P(A) + P(B).

 06.03.2024

Prawdopodobieństwo

Twierdzenie 1. (o własnościach prawdopodobieństwa)

Jeżeli P jest prawdopodobieństwem określanym na pewnej przestrzeni zdarzeń elementarnych Ω, to:

1) P(∅) = 0,

2) Jeżeli A ⊂ B, P(A) < P(B)

3) dla dowolnego zdarzenia A ⊂ Ω zachodzi nierówność P(A) ≤ 1,

4) P(A') = 1 – P(A),

5) P(A u B) = P(A) + P(B) - P(A ∩ B)

6) Jeżeli zdarzenie A1,A2 ,…, An wykluczają się parami, to P(A1 u A2 u … u An ) = P(A1) + P(A2) + … + P(An)
 06.03.2024

Prawdopodobieństwo

Przykład 1.

Wiadomo, że P(A) = ½ oraz że P(B) =2/3. Czy zdarzenia A i B się wykluczają?

Przykład 2.

Wiadomo, że P(A') = ¼, P(A u B) = 7/8 oraz P(A ∩ B) = 1/8. Oblicz P(B).

Przykład 3.

Wykaż, że jeżeli P(A) = ½, P(B) = ¾, to ¼ ≤ P(A ∩ B) ≤ ½.

Przykład 4.

Z talii kart losujemy jedną kartę. Jakie jest prawdopodobieństwo, że wylosujemy asa lub pika?