Ch−¬ng 5.

§iÒu ¸p xoay chiÒu

5.1. Kh¸i qu¸t vÒ ®iÒu ¸p xoay chiÒu
5.2 §iÒu ¸p xoay chiÒu mét pha
5.3. §iÒu khiÓn ®iÒu ¸p xoay chiÒu mét
pha
5.4 §iÒu ¸p xoay chiÒu ba pha
5.5. §iÒu khiÓn ®iÒu ¸p xoay chiÒu 3 pha

1
 5.1. Kh¸i qu¸t vÒ ®iÒu ¸p xoay chiÒu
C¸c ph−¬ng ¸n ®iÒu ¸p xoay chiÒu
H×nh 5.1 giíi thiÖu mét sè m¹ch ®iÒu ¸p xoay chiÒu mét
pha

Zf
TBB§
U1 i
U1 U2 i Z i Z U2 U1 Z U2

a b C
H×nh 5.1 C¸c s¬ ®å ®iÒu ¸p xoay
chiÒu
2
 5.2. §iÒu ¸p xoay chiÒu mét pha

I. S¬ ®å ®iÒu ¸p xoay chiÒu mét pha

II. §iÒu ¸p mét pha t¶i thuÇn trë
III. §iÒu ¸p mét pha t¶i trë c¶m

3
 I. S¬ ®å ®iÒu ¸p xoay chiÒu mét pha
H×nh 5.2 giíi thiÖu c¸c s¬ ®å ®iÒu ¸p xoay chiÒu mét
pha b»ng b¸nTdÉn1 T

U1 Z U1 Z
T2

a. b.
T1 D1
D1 D2
D2 T2 T
U1 Z D4 D3 Z
U1

c. d.
H×nh 5.2 S¬ ®å ®iÒu ¸p xoay chiÒu mét pha b»ng b¸n
dÉn a. b»ng hai thrysistor song song ng−îc; b. b»ng
triac; c. b»ng mét thrysistor mét diod; d. b»ng bèn diod
mét thrysistor 4
II. §iÒu ¸p xoay chiÒu mét pha t¶i thuÇn trë
Khi t¶i thuÇn trë ho¹t ®éng cña s¬ ®å h×nh 5.2 cho ®iÖn
¸p d¹ng h×nh 5.3 T1

U1 R
T2

U U
T¶i
α2 t
α1
iG1

iG2

H×nh 5.3
5
T¹i c¸c thêi ®iÓm α1, α2, cã xung ®iÒu khiÓn c¸c thrysistor T1, T2,
c¸c thrysistor nμy dÉn. NÕu bá qua sôt ¸p trªn c¸c thrysistor, ®iÖn
¸p t¶i cã d¹ng nh− h×nh vÏ. Dßng ®iÖn t¶i ®ång d¹ng ®iÖn ¸p vμ
®−îc tÝnh: U sin ωt
i= m (5.1)
Khi thrysistor dÉn R

Khi thrysistor kho¸ i = 0

TrÞ sè dßng ®iÖn hiÖu dông ®−îc tÝnh
π
1 π U 2m U 2m ⎡ ωt sin 2ωt ⎤ (5.2)
I = ∫ 2 sin ωt.dωt = 2
2 2
⎢ 2π − 4π ⎥
πα R R ⎣ ⎦α

U 2m ⎛ 1 α sin 2α ⎞ U α sin 2α
I = 2
2
⎜ − + ⎟ I= 1− + (5.3)
R ⎝ 2 2π 4π ⎠ R π 2π

6
III. §iÒu ¸p xoay chiÒu mét pha t¶i ®iÖn c¶m
Nguyªn lÝ ®iÒu khiÓn
T1 T1
A1 A1 A2
A2

Ut¶i

T2 i T2
U1 U2 ϕ1 α2
i
α1 π ϕ2 α3

b
a iG1

iG2

H×nh 5.4
7
§−êng cong ®iÖn ¸p vμ dßng ®iÖn khi c¸c gãc më kh¸c
nhau
Ut¶i ϕ α>ϕ
i
α2
a
T1 α
A1
A2

Ut¶i
ϕ i α=ϕ
T2
U1 U2 b
i
α1 α2

a
Ut¶i
α<ϕ
ϕ
c ϕ1i
α

H×nh 5.5
8
Khi α>ϕ, dßng ®iÖn t¶i gi¸n ®o¹n

Ph−¬ng tr×nh cña m¹ch lμ:

di
L. + R.i = U m sinωt (5.4)
dt
NghiÖm cña ph−¬ng tr×nh dßng ®iÖn lμ:
R⎛ α ⎞
− ⎜ t− ⎟
sin(ωt − ϕ) − sin(α − ϕ)e
Um Um
i = i cb + i td = L⎝ ω⎠
(5.5)
Z Z
Trong ®ã

ωL
Z = R 2 + (ωL ) ; tgϕ = (5.6)
2

9
Khi α<ϕ, xung måi hÑp
NÕu xung måi d¹ng xung nhän vμ hÑp, thrysistor T1 dÉn
khi nhËn ®−îc xung måi, ph−¬ng tr×nh dßng ®iÖn vÉn
lμ: R⎛ α ⎞
− ⎜ t− ⎟
sin(ωt − ϕ) − sin(α − ϕ)e
U U ω⎠
i= m m L ⎝ (5.7)
Z Z

Dßng ®iÖn triÖt tiªu khi ωt> π+ϕ, do ®ã lín h¬n π+α.
Xung ®−a tíi cùc ®iÒu khiÓn T2 tr−íc khi ®iÖn ¸p anod
cña nã chuyÓn sang +, do ®ã T2 kh«ng dÉn.
ViÖc kh«ng dÉn cña T2 lμ do: t¹i thêi ®iÓm cã xung måi
t2 cuén d©y cßn ®ang x¶ n¨ng l−îng, lμm cho UAK < 0.

10
 §−êng cong dßng ®iÖn khi α<ϕ

u
i icb
ϕ
itd
ϕ1

T1 t1
A1
A2
t2

T2
U1
i U2 H×nh 5.6

a
11
Tr−êng hîp ®iÒu khiÓn b»ng xung cã ®é
réng lín
NÕu xung måi d¹ng xung réng, thrysistor T1 nhËn ®−îc
xung måi dÉn, ph−¬ng tr×nh dßng ®iÖn vÉn lμ:
Dßng ®iÖn triÖt tiªu khi ωt> π+ϕ, do ®ã lín h¬n π+α. Xung
®−a tíi cùc ®iÒu khiÓn T2 tr−íc khi ®iÖn ¸p anod cña nã
chuyÓn sang +, nh−ng xung måi cã ®é réng ®ñ lín nªn
®Õn khi dßng ®iÖn T1 triÖt tiªu T2 vÉn cßn tån t¹i xung
®iÒu khiÓn nªn nã ®−îc dÉn.

12
 TrÞ hiÖu dông cña dßng ®iÖn
Kho¶ng dÉn λ cña c¸c R

sin(α + λ − ϕ) = sin(α − ϕ)e

− .λ
ωL
thrysistor ®−îc x¸c ®Þnh tõ (5.8)
ph−¬ng tr×nh siªu viÖt 1 α+λ 2
TrÞ hiÖu dông cña dßng ®iÖn I t ¶i = ∫ i t (ωt ).dωt (5.9)
®−îc tÝnh tõ biÓu thøc ®inh nghÜa π α
(5.9)
a + b + c(d − h)
Thay (5.7) vμo (5.9) ta cã I hd =
2U
(4.10)
R +X
2 2
π
(5.10) L

C¸c hÖ sè trong biÓu thøc λ

⎡1 ⎤
d = e ⎢ sin(α + λ − ϕ) + cos(α + λ − ϕ)⎥;
−
(5.10) cã d¹ng: Q

⎣Q ⎦
a = 0,5[λ − sinλ. cos(2α − 2ϕ + λ )];
h = sin(α − ϕ) + cos(α − ϕ);
1
⎛ −2λ
⎞
b = Q sin (α − ϕ).⎜⎜ 1 − e Q ⎟⎟;
2 Q
⎝ ⎠ X ωL
Q= L =
R R
2Q2
c= 2 sin(α − ϕ)
Q +1
13
 §Æc tÝnh ®iÒu khiÓn
TrÞ sè ®iÖn ¸p t¶i ®−îc tÝnh

α sin2α λ sin2(α + λ ) − sin2α

U t ¶i = U 1 − + (4.11) U t ¶i = U − (4.12)
π 2π π 2π
U U
0,9 0,9
0,8 U1 0,8 U1 U
0,7 U 0,7
0,6 0,6
0,5 0,5
0,4 0,4
U3 U3
0,3 0,3
U5
0,2 U5 0,2
0,1 U7 0,1 U7
α α
0 30 60 90 120 150 180 0 30 60 90 120 150 180
ϕ=0 ϕ = 450 14
Dßng ®iÖn c¬ b¶n cña c¸c ®iÒu hoμ
U1 U1
I1 = =
+ (2πf .L ) R 1 + Q2
2 2
R
U3
I3 =
R 1 + 9Q2
U5
I5 =
R 1 + 25Q2

15
 BiÕn thiªn c«ng suÊt theo gãc më

U U
0,9 0,9
0,8 P 0,8
Q S
0,7 S 0,7
0,6 0,6
0,5 0,5
0,4 0,4 P
Q
0,3 0,3
0,2 0,2
0,1 0,1
α α
0 30 60 90 120 150 180 0 30 60 90 120 150 180
ϕ=0 ϕ = 450

16
 5.3. M¹ch ®iÒu khiÓn ®iÒu ¸p xoay
chiÒu mét pha
I. M¹ch ®iÒu khiÓn ®¬n gi¶n
Z
U1
U2 C2
D2 Z U2
DA2
R2
D D
T
U1 VR 2
2 D D1
T R1 DA1 R3 4 3
T
1
C1 D1
C VR R
b)
a)
U
U2 D D
U2 1
R1 VR
2
T D0
t2 t U1 Z UJT
t1
D
UC D R2 C
3
4

c) H×nh 43.1 d)
17
M¹ch ®iÒu khiÓn triac ®¬n gi¶n
R1 C1 R1 C1
AT AT
T T
VR DA C
VR C
R2 U1 R2 U2
U1 U2
Z Z

a) b)

U U
U2
U2
+UDA t
t
-UDA
UC UC

c) d)

H×nh 43.2
18
 II. Nguyªn lÝ ®iÒu khiÓn
VÒ nguyªn lÝ, m¹ch ®iÒu ¸p xoay chiÒu cã van b¸n dÉn
®−îc m¾c vμo l−íi ®iÖn xoay chiÒu, nªn m¹ch ®iÒu khiÓn
hoμn toμn gièng nh− chØnh l−u.
Tr−êng hîp m¹ch ®éng lùc ®−îc chän lμ hai thrysistor
m¾c song song ng−îc nh− s¬ ®å h×nh 3.2a, cÇn cã hai
xung ®iÒu khiÓn trong mçi chu k×. M¹ch ®iÒu khiÓn cã thÓ
sö dông s¬ ®å hoμn toμn gièng ®iÒu khiÓn chØnh l−u mét
pha c¶ chu k×, víi mçi thrysistor mét m¹ch ®iÒu khiÓn
®éc lËp
§èi víi nh÷ng t¶i cÇn ®iÒu khiÓn ®èi xøng, ®ßi hái hai
thrysistor më ®èi xøng, lóc nμy cÇn c¸c kªnh ®iÒu khiÓn
thrysistor cã gãc më cμng Ýt kh¸c nhau cμng tèt. Mong
muèn lμ chóng hoμn toμn gièng nhau. Nh−ng sù gièng
nhau nμy chØ cã thÓ ®¹t ®Õn mét chõng mùc nμo ®ã
19
Nguyªn lÝ ®iÒu khiÓn
Gi¶n ®å nªu nguyªn lÝ U
®iÒu khiÓn gi¬i thiÖu trªn t
h×nh 43.3
Urc U®k
t
t1 t2 t3 t4 t5 t6 t7 t8
X®k
t
Ut¶i
t

H×nh 43.3 Nguyªn lÝ ®iÒu khiÓn ®iÒu ¸p xoay

chiÒu.

20
S¬ ®å nguyªn lÝ t¹o ®iÖn ¸p tùa liªn tiÕp hai nöa
chu k×

Tr1
R4
VR 1 U R 1 C
1
D1
R2 D3
+ B R5
A1
- C
U ®f1

Uv U ®f2
D2

21
§−êng cong cña c¸c kh©u

UA

U1
t

UB
t

γ
UC t

H×nh 3.11 Nguyªn lÝ t¹o ®iÖn ¸p tùa trong ®iÒu ¸p xoay

chiÒu
22
 III. M¹ch ®iÒu khiÓn vÝ dô

UT
D5
R5
D4 X
Tr1
R3
R4 R5
VR1 R1 - A D R7
3 Tr2
D1 +
A R2 D3
+A B R4 -
1 A2 R6 Tr3
U®f1 - + C
U®k
Uv
U®f2
D2

23
M¹ch ®iÒu khiÓn cÆp thrysistor song
song ng−îc
M§K
T1 T2 T2
M§K T1 T2
M§K T
T1

a
b
K§X
T1
T1 T2
M§K
K§X
T2

c
H×nh 3.13 C¸c ph−¬ng ¸n ®iÒu khiÓn cÆp thrysistor m¾c song
song ng−îc
a, hai m¹ch ®iÒu khiÓn ®éc lËp; b,- mét biÕn ¸p xung hai
cuén d©y thø cÊp; c chung lÖnh më van, kh¸c nhau 24
khuÕch ®¹i
 M¹ch ®iÒu khiÓn

+15V

Tr1
R3
R4 R5
VR1 R1 -A D
D1
A R2 + 3 V1 T2
+A B D3 R4 -A
1 R6
U - + 2 C T1
®f1 U®k
UV
U®f2
D2
A5
A4 V2

D4

+15V

25
Gi¶i thÝch ho¹t ®éng cña s¬ ®å
U UA
U1 t

UB t
t

UC U®k
UD t

UE t

UF t

t
UV1
XT1 t
UV2 t
t
XT2
Ura t

26
 5.4. §iÒu ¸p xoay chiÒu ba pha
I. S¬ ®å ®éng lùc.
II. Nguyªn lÝ ho¹t ®éng

27
 5.3. §iÒu ¸p xoay chiÒu ba pha
I. S¬ ®å ®éng lùc.
S¬ ®å ®iÒu khiÓn b»ng cÆp thrysistor song song ng−îc

∼ ∼ ∼ ∼ ∼ ∼ ∼ ∼ ∼

a b c

∼ ~ ∼
∼ ~ ∼

d 28
e
S¬ ®å ®iÒu ¸p xoay chiÒu b»ng triac

∼ ∼ ∼ ∼ ∼ ∼ ∼ ∼ ∼

a b c
H×nh 3.25: §iÒu ¸p ba pha b»ng Triac

29
S¬ ®å ®iÒu ¸p cã ®¶o chiÒu

∼ B1 ∼ C1 ∼
A1

T3 T7
T1 T4 T5 T6 T8 T9 T10
T2

A B C

H×nh 3.27: S¬ ®å ®iÒu ¸p ba pha cã ®æi thø tù pha

30
S¬ ®å ®éng lùc ®iÓn h×nh th−êng gÆp

A1 B1 C1

T3 T5
T1 T2 T4 T6

A B C
ZA ZB ZC

31
 II. Nguyªn lÝ ho¹t ®éng
Nguyªn t¾c dÉn dßng trong s¬ ®å ®iÒu ¸p ba
pha
Ba pha cã van dÉn: UfT = UfL
Hai pha cã van dÉn: UfT =(1/2)Ud©y
Trªn pha ®ang xÐt kh«ng van dÉn UfT = 0

32
 1. Nguyªn t¾c dÉn dßng trong s¬ ®å ®iÒu
¸p ba pha
Ba pha cã van dÉn: UfT = UfL

A1 B1 C1 B1
A1 C1 A1 B1 C1
T3 T5 T3 T5
T1 T2 T4 T6 T3 T5
T1 T2 T4 T6 T1 T2 T4 T6
A B C A C
B A B C
ZA ZB ZC ZA ZB ZC ZA ZB ZC
0 0
A1 B1 C1 A1 B1 A1 B1 C1
T3 T5 T3 T5 T3 T5
T1 T2 T4 T6 T1 T2 T4 T6 T1 T2 T4 T6
A B C A B C A B C
ZA ZB ZC ZA ZB ZC ZA ZB ZC
0 33
 Hai pha cã van dÉn UfT =(1/2)Ud©y
A1 B1 C1 B1
A1 C1 A1 B1 C1
T3 T5 T3 T5
T1 T2 T4 T6 T3 T5
T1 T2 T4 T6 T1 T2 T4 T6
A B C A C
B A B C
ZA ZB ZC ZA ZB ZC ZA ZB ZC
0 0 0

A1 B1 C1 A1 B1 A1 B1 C1
T3 T5 T3 T5 T3 T5
T1 T2 T4 T6 T1 T2 T4 T6 T1 T2 T4 T6
A B C A B C A B C
ZA ZB ZC ZA ZB ZC ZA ZB ZC
0 0 0

34
 2. Gi¶i thÝch ho¹t ®éng cña s¬ ®å (vÝ dô α = 300)
T T T
A B C 1
T
3
T
5
T
2 4 6

t
α π/2 π

XT1 X1 X61 T1 X3
t
XT2 X2 X52 T2

XT3 X3 X23 T3
t
XT4 X14 T4 X4 X14 t
XT5 X5 X45 T5 t

XT6 X6 X36 T6 t

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
35
Mét sè nhËn xÐt vÒ ho¹t ®éng cña s¬ ®å trªn
§iÖn ¸p t¶i cã d¹ng ®Ëp m¹ch

36
 Ho¹t ®éng cña s¬ ®å khi gãc më lín (vÝ dô α = 1200)
A 1/2UAB B 1/2UAC C T T T
1
T 3
T T
5
2 4 6

t1 t5 t6
0 tf t
o' t2 t!22' t3 t3' t4 t5' t6'

X1
XT1 X6-1
t

XT2 X5-2 X2 X5-2

t
X3 X2-3
XT3 t

XT4 X4 X1-4 X4
t
XT5 X5 X4-5 X5 X4-5 t

XT6 X6 X3-6 t

37
III. §Æc ®iÓm ®iÒu khiÓn ®iÒu ¸p ba pha
§iÒu khiÓn ®iÒu ¸p ba pha cã thÓ coi nh− chØnh l−u cÇu ba
ph

T1 T3 T5
T2 T4 T6
T1 T3 T5
T2 T4 T6

a) b)

T2 T1

T4
T6 T5

c)
H×nh 3.30 C¸c c¸ch nèi d©y cña ®iÒu ¸p xoay
chiÒu ba pha t¶i nèi Y kh«ng d©y trung tÝnh 38
§iÒu khiÓn b»ng biÕn ¸p xung hai cuén d©y

T4
T6 T1

tíi T5

M§K M§K M§K

T6 T1 T4

H×nh 3.33 §Öm xung b»ng biÕn ¸p.

39
§Öm xung tr−íc tÇng khuÕch ®¹i
+15V
T1

tíi T4

M§KT1
H
M§KT6

H×nh 3.34 §Öm xung tr−íc tÇng khuÕch ®¹i

40
§iÒu khiÓn b»ng xung ®¬n
A B C

t
α π/2 π

XT1 X1 X61 T1 X3
t
XT2 X2 X52 T2

XT3 X3 X23 T3
t
XT4 X14 T4 X4 X14 t
XT5 X5 X45 T5 t

XT6 X6 X36 T6 t

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

41
 +15V

M¹ch ®iÒu khiÓn

-12V R3
Tr1
D4
R4 R5
VR1 R1 - A D
D1 +12V 3
V1 T1
A R2 D3 R6 +
+A B R4 - C H1
1 A2 U ®k
U®f1 - +
UA
U®f2
D2
A5 T2
V2 H2
A4

+15V
Tr1
-12V R3
R4 R5
VR1 R1 - A D
D1 +12V 3
V3 T3
A R2 D3 R6 +
+A B R4 - C H3
1 A2 U ®k
- +
U®f1
UB
U®f2
D2
T4
A5 H4
A4 V4

+15V
Tr1
-12V R3
R4 R5
VR1 R1 - A D
D1 +12V 3
V5 T5
A R2 D3 R6 +
+A B R4 - C H5
1 A2 U ®k
U®f1 - +
UC
U®f2
D2
-12V Udk
A5 T6
H6
A4 V6
42
 §iÒu khiÓn ®iÒu ¸p ba pha khi van lμ triac +15V D5TA
UA

R5
D4 X
Tr1 +12V
-12V R3
R4 R5 DA
VR1 R1 -A R7
D1 R6 3 HA Tr2
A R2 +
+A B D3 R4 - U®k Tr3
1 A2
U®f1 - + C UB
UA TB
U®f2 D5
D2
R5
+12V D4 X
Tr1
-12V R3
R4 R5 DA
VR1 R1 -A R7
R6 3 HB Tr2
D1 R2 +
A B D3 R4
+A - U®k Tr3
1 A2
U®f1 - + C
UB UC
U®f2 D5TC
D2
R5
+12V D4 X
Tr1
-12V R3
R4 R5 DA
VR1 R1 -A R7
D1 R6 3 HC Tr2
A R2 +
+A B D3 R4 - U®k Tr3
1 A2
U®f1 - + C
UC
U®f2
-12V
D2

43
§iÒu khiÓn b»ng chïm xung
A B C

t
α

X1
t
X2
t
X3
t
X4
t
X5
t
X6
t

H×nh 3.39 §iÒu khiÓn ba pha b»ng chïm xung

44
 Tr
R3 1
R5 D4 +15V
C1 D
-A
3
R2 D3 + AND T2
+A B R4 - C

∼ ∼ ∼
U ®f 1 A2
- +
1
Uv
- +
U R R4
A A
®f 2 +
1
-
2
B C
2 D3 +
R3 R5 A D AND
- 3
Tr C
1 1 D4
-
Tr A6 +15V
1 +
R3 T4
R5 D4
C1 D
-A T3
3
R2 D3 + AND
+A B R4 - C T6
U ®f 1 A2 T5
- +
1
Uv
- +
U R R4
A A
®f 2 +
1
-
2
B C
2 D3 +
R3 R5 A D AND
- 3
Tr C
1 1
Tr +15V
1 D4
R3
R5 D4
C1 D
-A
3
R2 D3 + AND
+A B R4 - C
U ®f 1 A2
- +
1
Uv
- +
U R R4
A A
®f 2 +
1
-
2
B C
2 D3 +
R3 R5 A D AND
- 3
Tr C
1 1 D4 +15V 45
5.5 §Æc ®iÓm ®iÒu khiÓn ®iÒu ¸p ba
pha

Nguyªn lÝ ®iÒu khiÓn

§iÒu khiÓn b»ng c¸ch ®ªmh xung
§iÒu khiÓn b»ng chïm xung

46
I. Nguyªn lÝ ®iÒu khiÓn ®iÒu ¸p ba pha
§iÒu khiÓn ®iÒu ¸p ba pha cã thÓ coi nh− chØnh l−u cÇu ba
pha

T1 T3 T5
T2 T4 T6
T1 T3 T5
T2 T4 T6

a) b)

T2 T1

T4
T6 T5

c)

47
 Ba c¸ch cÊp xung ®iÒu khiÓn
CÊp xung ®«ng thêi cho c¸c van ë nhãm NA vμ
nhãm NKvÝ dô nh− h×nh vÏ:
Cã thÓ cã ba c¸ch cÊp xung ®iÒu khiÓn
XC X§ A1 B1 C1 A1 B1 C1
XC X§ XC X§ T3 T5
T1 T4,T T1 T2 T4
T1
T6 T2
T3
T4
T5
T6
6 T1 T4 T1 T4
A B C A B C
T2 T3,T T2 T3 T2 T3 ZA ZB ZC ZA ZB ZC
5
0
T3 T6,T T3 T6 T3 T6 0

4 A1 B1
T4 T5 T4 T5 A1 B1 C1
T4 T5,T T3 T5
T3 T5

1 T5 T2 T5 T2 T1 T2 T4 T6
T1 T2 T4 T6

T5 T2,T T6 T1 T6 T1 A B C
A B C
ZA ZB ZC
4 ZA ZB ZC

0
T6 T1,T 0
3 48
§iÒu khiÓn b»ng biÕn ¸p xung hai cuén d©y

T4
T6 T1

tíi T5

M§K M§K M§K

T6 T1 T4

H×nh 3.33 §Öm xung b»ng biÕn ¸p.

49
§Öm xung tr−íc tÇng khuÕch ®¹i
+15V
T1

tíi T4

M§KT1
H
M§KT6

H×nh 3.34 §Öm xung tr−íc tÇng khuÕch ®¹i

50
§iÒu khiÓn b»ng xung ®¬n
A B C

t
α π/2 π

XT1 X1 X61 T1 X3
t
XT2 X2 X52 T2

XT3 X3 X23 T3
t
XT4 X14 T4 X4 X14 t
XT5 X5 X45 T5 t

XT6 X6 X36 T6 t

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

51
 +15V

M¹ch ®iÒu khiÓn

-12V R3
Tr1
D4
R4 R5
VR1 R1 - A D
D1 +12V 3
V1 T1
A R2 D3 R6 +
+A B R4 - C H1
1 A2 U ®k
U®f1 - +
UA
U®f2
D2
A5 T2
V2 H2
A4

+15V
Tr1
-12V R3
R4 R5
VR1 R1 - A D
D1 +12V 3
V3 T3
A R2 D3 R6 +
+A B R4 - C H3
1 A2 U ®k
- +
U®f1
UB
U®f2
D2
T4
A5 H4
A4 V4

+15V
Tr1
-12V R3
R4 R5
VR1 R1 - A D
D1 +12V 3
V5 T5
A R2 D3 R6 +
+A B R4 - C H5
1 A2 U ®k
U®f1 - +
UC
U®f2
D2
-12V Udk
A5 T6
H6
A4 V6
52
 §iÒu khiÓn ®iÒu ¸p ba pha khi van lμ triac +15V D5TA
UA

R5
D4 X
Tr1 +12V
-12V R3
R4 R5 DA
VR1 R1 -A R7
D1 R6 3 HA Tr2
A R2 +
+A B D3 R4 - U®k Tr3
1 A2
U®f1 - + C UB
UA TB
U®f2 D5
D2
R5
+12V D4 X
Tr1
-12V R3
R4 R5 DA
VR1 R1 -A R7
R6 3 HB Tr2
D1 R2 +
A B D3 R4
+A - U®k Tr3
1 A2
U®f1 - + C
UB UC
U®f2 D5TC
D2
R5
+12V D4 X
Tr1
-12V R3
R4 R5 DA
VR1 R1 -A R7
D1 R6 3 HC Tr2
A R2 +
+A B D3 R4 - U®k Tr3
1 A2
U®f1 - + C
UC
U®f2
-12V
D2
53
§iÒu khiÓn b»ng chïm xung
A B C

t
α

X1
t
X2
t
X3
t
X4
t
X5
t
X6
t

H×nh 3.39 §iÒu khiÓn ba pha b»ng chïm xung

54
 Tr
R3 1
R5 D4 +15V
C1 D
-A
3
R2 D3 + AND T2
+A B R4 - C

∼ ∼ ∼
U ®f 1 A2
- +
1
Uv
- +
U R R4
A A
®f 2 +
1
-
2
B C
2 D3 +
R3 R5 A D AND
- 3
Tr C
1 1 D4
-
Tr A6 +15V
1 +
R3 T4
R5 D4
C1 D
-A T3
3
R2 D3 + AND
+A B R4 - C T6
U ®f 1 A2 T5
- +
1
Uv
- +
U R R4
A A
®f 2 +
1
-
2
B C
2 D3 +
R3 R5 A D AND
- 3
Tr C
1 1
Tr +15V
1 D4
R3
R5 D4
C1 D
-A
3
R2 D3 + AND
+A B R4 - C
U ®f 1 A2
- +
1
Uv
- +
U R R4
A A
®f 2 +
1
-
2
B C
2 D3 +
R3 R5 A D AND
- 3
Tr C
1 1 D4 +15V 55