¾ÖÖœüŸµÖÖ ‡Ó™ü¸ü®Öê™ü ¾ÖÖ¯Ö¸üÖ´Öãôêû ÃÖ¾ÖÔ ÃÖÖ´ÖÖ®µÖ ®ÖÖÝÖ׸üÛúÖÓ“µÖÖ ×¾Ö×¾Ö¬Ö ¯Ö¤ü¬ÖŸÖß®Öê ±úÃÖ¾ÖÞÖãÛú ÆüÖê¾Öæ®Ö

ŸµÖÖ“Öê †ÖÙ£ÖÛú ®ÖãÛúÃÖÖ®Ö ÆüÖêŸÖ †ÖÆêü. ÃÖ¬µÖÖ †¿ÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸ü“µÖÖ ±úÃÖ¾ÖÞÖãÛúß“Öê ¯ÖÏ´ÖÖÞÖ ¾ÖÖœüŸÖ †ÖÆêü. µÖÖ¾Ö¸ü
×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ ×´Öôû×¾ÖÞÖêÃÖÖšüß ŸÖÃÖê“Ö †¿ÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸ü“Öß ±úÃÖ¾ÖÞÖãÛú —ÖÖ»Öê®ÖÓŸÖ¸ü ÆüßÖÖÓŸÖ¸üßŸÖ —ÖÖ»Öê»Öß ¸üŒÛú´Ö
ŸÖÖŸÛúÖôû ÝÖÖêšü×¾ÖŸÖÖ / ¾ÖÖ“Ö×¾ÖŸÖÖ µÖÖ¾Öß µÖÖÃÖÖšüß Indian Cyber Crime Coordination Centre
µÖÖÓ“ÖêÛú›æü®Ö " The Citizen Financial Cyber Fraud Reporting and
Management System" ÛúÖµÖÖÔ®¾ÖßŸÖ Ûú¸üÞµÖÖŸÖ †Ö»Öê»Öß †ÖÆêü. µÖÖ´Ö¬µÖê ¯ÖÖê»ÖßÃÖ ×¾Ö³ÖÖÝÖÖ ÃÖ´Ö¾ÖêŸÖ
¤êü¿ÖÖŸÖᯙ ÜÖÖ•ÖÝÖß ¾Ö ÃÖ¸üÛúÖ¸üß ²ÖÑÛú, ¾ÖÖò»Öê™ü, ´Ö“ÖÔ™ü µÖÖÓ“µÖÖ¤ü¾ÖÖ¸êü †ÖÙ£ÖÛú ±úÃÖ¾ÖÞÖãÛúß²ÖÖ²ÖŸÖ“µÖÖ ŸÖÛÎúÖ¸üà¾Ö¸ü
‹Ûú¡ÖßŸÖ ÛúÖ¸ü¾ÖÖ‡Ô Ûú¸üÞµÖÖŸÖ µÖêŸÖê.
†ÖÙ£ÖÛú ±úÃÖ¾ÖÞÖãÛúßÃÖ ²Öôûß ¯Ö›ü»Ö껵ÖÖ ¾µÖŒŸÖß®Öê www.cybercrime.gov.in µÖÖ
¾Öê²ÖÃÖÖ‡Ô™ü¾Ö¸ü ØÛú¾ÖÖ ÃÖÖµÖ²Ö¸ü Æêü»¯Ö»ÖÖ‡Ô®Ö ®ÖÓ²Ö¸ 1930 µÖÖ ü ¾Ö¸ü ÃÖÓ¯ÖÛÔú Ûú¹ý®Ö †ÖÙ£ÖÛú ±úÃÖ¾ÖÞÖãÛúß²ÖÖ²ÖŸÖ
†Ö¯Ö»Öß ŸÖÛÎúÖ¸ü ®ÖÖë¤ü¾ÖÖ¾Öß.

www.cybercrime.gov.in µÖÖ ¾Öê²ÖÃÖÖ‡Ô™ü¾Ö¸ü ŸÖÛÎúÖ¸ ®ÖÖë¤ü Ûú¸üÞÖê

´ÖÖ.ÝÖéÆü´ÖÓ¡ÖÖ»ÖµÖ, ³ÖÖ¸üŸÖ ÃÖ¸üÛúÖ¸ü µÖÖÓ®Öß ×¤ü®ÖÖÓÛú 31/08/2019 ¯ÖÖÃÖæ®Ö ®Öò¿Ö®Ö»Ö ÃÖÖµÖ²Ö¸ü
ÛÎúÖ‡Ô´Ö ×¸ü¯ÖÖê™üâÝÖ ¯ÖÖê™Ôü»Ö (NCCRP) ÛúÖµÖÖÔ®¾ÖßŸÖ Ûêú»Öê †ÖÆêü. †ÖÙ£ÖÛú ±úÃÖ¾ÖÞÖãÛúßÃÖ ²Öôûß ¯Ö›ü»Ö껵ÖÖ
¾µÖŒŸÖß®Öê www.cybercrime.gov.in µÖÖ ¾Öê²ÖÃÖÖ‡Ô™ü ¾Ö¸ü •ÖÖ‰ú®Ö Report Cyber Crime ´Ö¬µÖê
Financial Fraud µÖÖ ™òü²Ö´Ö¬µÖê †Ö¯Ö»µÖÖ ŸÖÛÎúÖ¸üß“Öß ®ÖÖë¤ü Ûú¸üÖ¾Öß. ÃÖÓ²Ö¬ÖßŸÖ ŸÖÛÎúÖ¸ü¤üÖ¸ü µÖÖÓÃÖ ŸÖÛÎúÖ¸ü ®ÖÖë¤ü ü
Ûú¸üÞÖê²ÖÖ²ÖŸÖ ´ÖÖÝÖÔ¤ü¿ÖÔÛú ÃÖã“Ö®ÖÖ ¯ÖÖê™Ôü»Ö¾Ö¸üᯙ Resources ´Ö¬Öᯙ Citizen Manual µÖÖ´Ö¬µÖê ¤êüÞµÖÖŸÖ
†Ö»Ö껵ÖÖ †ÖÆêŸÖü.
®Öò¿Ö®Ö»Ö ÃÖÖµÖ²Ö¸ü ÛÎúÖ‡Ô´Ö ¯ÖÖê™Ôü»Ö¾Ö¸ü †ÖÙ£ÖÛú ±úÃÖ¾ÖÞÖãÛúß²ÖÖ²ÖŸÖ ŸÖÛÎúÖ¸ü
¯ÖÏÖ¯ŸÖ —ÖÖ»Öê ®ÖÓŸÖ¸ü ¯ÖÖê»ÖßÃÖ ‘Ö™üÛúÖÛú›æü®Ö Ûú¸üÞµÖÖŸÖ µÖêÞÖÖ¸üß ÛúÖµÖÔ¾ÖÖÆüß -
®Öò¿Ö®Ö»Ö ÃÖÖµÖ²Ö¸ü ÛÎúÖ‡Ô´Ö ¯ÖÖê™Ôü»Ö¾Ö¸ ü†ÖÙ£ÖÛú ±úÃÖ¾ÖÞÖãÛúß²ÖÖ²ÖŸÖ ŸÖÛÎúÖ¸
Onlineü Financial Fraud µÖÖ ×¿ÖÂÖÔÛúÖÜÖÖ»Öß ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ÃÖÓ²Ö¬ÖßŸÖ ²ÖÑÛú / ¾ÖÖò»Öê™ü/
´Ö“ÖÔ™ü µÖÖÓ®ÖÖ ŸÖÛÎúÖ¸üß´Ö¬Öᯙ ±úÃÖ¾ÖÞÖãÛú —ÖÖ»Öê»Öß ¸üŒÛú´Ö ÝÖÖêšü×¾ÖÞµÖÖÛú¸üߟÖÖ Request
¯ÖÖê™Ôü»Ö¾Ö¹ý®Ö *Citizen Financial Fraud Reporting µÖÖ ™òü²Ö ¾Ö¹ý®Ö ¯ÖÖšü×¾ÖÞµÖÖŸÖ
µÖêŸÖÖŸÖ. ÃÖ¤ü¸ü ™òü²Ö´Ö¬µÖê ® Send to Intermediatory µÖÖ¾Ö¸ü ׌»ÖÛú Ûú¹ý®Ö
²ÖÖ•ÖæÃÖ ®Ö´Öã¤ü ŸÖÛÎúÖ¸üß Select Ûú¹ý®Ö ÃÖÓ²Ö¬ÖßŸÖ ²ÖÑÛú / ¾ÖÖò»Öê™ü/ ´Ö“ÖÔ™ü µÖÖÓ®ÖÖ ¯Öãœüß»Ö
ÛúÖ¸ü¾ÖÖ‡Ô ÃÖÖšüß ¯ÖÖšü×¾ÖÞµÖÖŸÖ µÖÖ¾ÖêŸÖ. ÃÖ¤ü¸ü ™òü²Ö“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü Ûú¹ý®Ö 72 ŸÖÖÃÖÖÓ“µÖÖ †ÖŸÖß»Ö
ŸÖÛÎúÖ¸üß ²ÖÑÛú / ¾ÖÖò»Öê™ü/ ´Ö“ÖÔ®™ü µÖÖÓ®ÖÖ ¯ÖÖšü×¾ÖÞµÖÖŸÖ µÖêŸÖÖŸÖ.

ÃÖÖµÖ²Ö¸ü Æêü»¯Ö»ÖÖ‡Ô®Ö ÛÎú´ÖÖÓÛú 1930 -

ÃÖÖµÖ²Ö¸ü Æêü»¯Ö»ÖÖ‡Ô®Ö ÛÎú´ÖÖÓÛú 1930 ÃÖë™ü¸ü ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ÃÖÖµÖ²Ö¸ü ÛúÖµÖÖÔ»ÖµÖ
´ÖãÓ²Ö‡Ô µÖê£Öê ÃÖã¹ý Ûú¸üÞµÖÖŸÖ †Ö»Öê †ÖÆêü. ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ÃÖÖµÖ²Ö¸ü ÛúÖµÖÖÔ»ÖµÖÖŸÖᯙ Æêü»¯Ö»ÖÖ‡Ô®Ö
ÆüÖŸÖÖôûÞÖß Ûú¸üÞµÖÖ-µÖÖ ¯ÖÖê»ÖßÃÖ †Ó´Ö»Ö¤üÖ¸ü µÖÖÓ“ÖêÛú›æü®Ö ±úÖê®Ö¾Ö¸ü ŸÖÛÎúÖ¸ü¤üÖ¸ü µÖÖÓ“Öê ®ÖÖ¾Ö,
´ÖÖê²ÖÖ‡Ô»Ö ®ÖÓ²Ö¸ü , ¯Ö¢ÖÖ, ±úÃÖ¾ÖÞÖãÛúß²ÖÖ²ÖŸÖ ´ÖÖ×ÆüŸÖß (Transaction Details) ‘Öê¾Öæ®Ö
ŸÖÛÎúÖ¸ü ®ÖÖë¤ü Ûú¸üÞµÖÖŸÖ µÖêŸÖê. ŸÖÛÎúÖ¸üß“Öß ®ÖÖë¤ü —ÖÖ»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ŸµÖÖ ŸÖÛÎúÖ¸üß“ÖÖ
Acknowledgement No ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. ¾Ö ÃÖ¤ü¸ü ŸÖÛÎúÖ¸ü ÃÖÓ²Ö¬ÖßŸÖ ²ÖÑÛú / ¾ÖÖò»Öê™ü/ ´Ö“ÖÔ™ü
µÖÖÓ®ÖÖ ¯ÖÖê™Ôü»Ö¤ü¾ÖÖ¸êü þֵÖÓ“Ö»ÖßŸÖ ´ÖÖÝÖÖÔ®Öê ¯Öãœüᯙ ÛúÖ¸ü¾ÖÖ‡ÔÃÖÖšüß ¯ÖÖšü×¾Ö»µÖÖ •ÖÖŸÖÖŸÖ.
ŸÖÛÎúÖ¸ü ®ÖÖë¤ü —ÖÖ»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ŸÖÛÎúÖ¸ü¤üÖ¸ü µÖÖÓ“µÖÖ ´ÖÖê²ÖÖ‡Ô»Ö ®ÖÓ²Ö¸ü¾Ö¸ü ´ÖêÃÖê•Ö
¤ü¾ÖÖ¸êü ŸÖÛÎúÖ¸üß“ÖÖ Acknowledgment No ‹ÛúÖ Ø»ÖÛú ÃÖÆü ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖÖê. ŸÖÛÎúÖ¸ü¤üÖ¸ü µÖÖÓ®Öê
ÃÖ¤ü¸ü Ø»ÖÛú¾Ö¸ü ׌»ÖÛú Ûú¹ý®Ö (www.cybercrime.gov.in) 24 ŸÖÖÃÖÖÓ“Öê †ÖŸÖ
†Ö¯Ö»Öß ˆ¾ÖÔ¸üßŸÖ ´ÖÖ×ÆüŸÖß ³Ö¸üÞÖê †Ö¾Ö¿µÖÛú †ÖÆêü. ŸµÖÖÓ®ÖŸÖ¸ü ÃÖ¤ü¸ü ŸÖÛÎúÖ¸ü ÃÖÓ²Ö¬ÖßŸÖ ¯ÖÖê»ÖßÃÖ
šüÖÞÖê µÖÖÓ“Öê ¯ÖÖê™Ôü»Ö¾Ö¸ü Interim Complaint µÖÖ ™òü²Ö´Ö¬µÖê ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖê‡Ô»Ö.
Citizen Financial Fraud Reporting -
´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖᯙ ÃÖ¾ÖÔ ×•Ö»ÆüÖ ¾Ö †ÖµÖ㌟ÖÖ»ÖµÖ µÖÖÓ®ÖÖ ×•Ö»ÆüÖ ®ÖÖê›ü»Ö
¯ÖÖê™Ôü»Ö¾Ö¸ü Citizen Financial Fraud Reporting µÖÖ ™òü²Ö ¤êüÞµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ †ÖÆêü. ÃÖ¤ü¸ü
™òü²Ö“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü Ûú¹ý®Ö †ÖÙ£ÖÛú ±úÃÖ¾ÖÞÖãÛúß“µÖÖ ŸÖÛÎúÖ¸üà“Öß (within 48 hrs ) ®ÖÖë¤ü וֻÆüÖ
ßָüÖ¾Ö¸ü Ûú¹ý®Ö ‘ÖêÞµÖÖŸÖ µÖêŸÖÖŸÖ. ¯ÖÖê™Ôü»Ö¾Ö¸ü ŸÖÛÎúÖ¸ü ®ÖÖë¤ü Ûú¸üÞµÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ ÜÖÖ»Ö߻֯ÖÏ´ÖÖÞÖê
ÃÖã“Ö®ÖÖ ¤êüÞµÖÖŸÖ †Ö»Ö껵ÖÖ †ÖÆêüŸÖ.
• ®Öò¿Ö®Ö»Ö ÃÖÖµÖ²Ö¸ü ÛÎúÖ‡Ô´Ö ¯ÖÖê™Ôü»Ö¾Ö¸üᯙ Report Cyber Crime µÖÖ ™òü²Ö ´Ö¬Öæ®Ö ŸÖÛÎúÖ¸ü
®ÖÖë¤ü Ûú¸üÖ¾Öß.
• ŸÖÛÎúÖ¸ü †•ÖÔ ³Ö¸üŸÖÖ®ÖÖ ŸÖÛÎúÖ¸ü¤üÖ¸ü µÖÖÓ“Öê ®ÖÖ¾Ö, ´ÖÖê²ÖÖ‡Ô»Ö ®ÖÓ²Ö¸ü , ¯Ö¢ÖÖ, ¯ÖÖê»ÖßÃÖ šüÖÞÖê ,
×¯Ö®Ö ÛúÖê›ü , †ÖÙ£ÖÛú ±úÃÖ¾ÖÞÖãÛúß“Öß ´ÖÖ×ÆüŸÖß (Transaction Details) ²ÖÖ²ÖŸÖ
ÃÖ×¾Ößָü †“ÖãÛú ´ÖÖ×ÆüŸÖß ³Ö¸üÖ¾Öß.
• ‹Ûú¤üÖ ŸÖÛÎúÖ¸ü ®ÖÖë¤ü Ûêú»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ü ŸµÖÖŸÖ ¯Öã®ÆüÖ ²Ö¤ü»Ö Ûú¸üŸÖÖ µÖêŸÖ ®ÖÖÆüß ŸµÖÖ´Öãôêû ´ÖÖ×ÆüŸÖß
³Ö¹ý®Ö —ÖÖ»µÖÖ¾Ö¸ü ŸÖß ¯Öã®ÆüÖ ÜÖÖ¡Öß Ûú¹ý®Ö“Ö Final Submit Ûú¸üÖ¾Öß.
• ŸÖÛÎúÖ¸üß´Ö¬Öᯙ ±úÃÖ¾ÖÞÖãÛú —ÖÖ»Ö껵ÖÖ ¸üŒÛú´Öê¾Ö¸ü ÃÖÓ²Ö¬ÖßŸÖ ²ÖÑÛúÛú›æü®Ö ¾ÖêôêûŸÖ ÛúÖ¸ü¾ÖÖ‡Ô
ÆüÖêŸÖê †ÝÖ¸ü ÛúÃÖê µÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ ¯ÖÖšü¯Öã¸üÖ¾ÖÖ Ûú¸üÖ¾ÖÖ. ²ÖÑÛêúÛú›æü®Ö פü¸ÓüÝÖÖ‡Ô ÆüÖêŸÖ †ÃÖ»µÖÖÃÖ
ŸÖÃÖê ÃÖÓ²Ö¬ÖßŸÖ ²ÖÑÛêúÃÖ ×®Ö¤ìü¿ÖßŸÖ Ûú¸üÖ¾Öê.
• ²ÖÑÛêúÛú›æü®Ö ±úÃÖ¾ÖÞÖãÛú —ÖÖ»Öê»Öß ¸üŒÛú´Ö ÆüÖê»›ü Ûêú»Öß †ÃÖ»µÖÖÃÖ ŸÖß ŸÖÛÎúÖ¸ü¤üÖ¸ü µÖÖÓ®ÖÖ
¯Ö¸üŸÖ ×´Öôû¾Öæ®Ö ¤êüÞµÖÖÛú¸üߟÖÖ µÖÖêÝµÖ ŸÖß ÛúÖ¸ü¾ÖÖ‡Ô Ûú¸üÖ¾Öß. ŸµÖÖÃÖÖšüß †Ö¾Ö¿µÖÛú
†ÃÖ»µÖÖÃÖ ÃÖÓ²Ö¬ÖßŸÖ ²ÖÑÛêú¿Öß ¯Ö¡Ö¾µÖ¾ÖÆüÖ¸ü Ûú¸üÖ¾ÖÖ. ŸÖÃÖê“Ö ŸÖÛÎúÖ¸ü¤üÖ¸ü µÖÖÓÃÖ
´ÖÖ.®µÖÖµÖÖ»ÖµÖÖÃÖ ×¸ü™ü®ÖÔ †Öò±ú ¯ÖÏÖò¯ÖÏ™üá ÃÖÖšüß †•ÖÔ Ûú¸üÞµÖÖÃÖ ÃÖÖÓÝÖÖ¾ÖÖ.
*****