ËÙ˘Ó ÔÈÚ

‰ÂˆÓ ¯ .˘ ‡Ó˜ ‡·· ÈÚÈ˘˙ ˜¯Ù ÌÈˆÚ ÏÊ‚‰ Ò"˘‰ ˙¯ÂÒÓ
ä"ô 'ééî · ‡ ÂÒ˜ óã) ìéòì ïðéøîàã â"òà ç"á íäî äðôøèéå øåæçéå åéçàì åà åéðáì äåì ìëàé äî .‫ ואם אין לו‬:‫ בחייו ובמותו אם מת לא ירשנו‬ïéùåã÷ (‫ ב‬,[.â÷ ìéòì] (‫א‬
'ìä íéøãð úåëìäî
âîñ å"ìä î"ëá ïééòå å
à÷åã åðééä åðîéä äáåâ ç"á ïéà åøëîå é÷éúåôà åøåù äùò (:àé '‫' ואפי‬Ó‚ :å÷ìç úà äùåøéä ïî ïéòøôðå ïéàá áåç éìòáå ìëåàå ,:çñ ïéøãäðñ .àë
,[íù] (‫ ד‬,[ä øáãîá] (‫ג‬
'éñ ã"åé ò"ùåè áîø ïéåàì äðúîá åðúð ìáà $ úåçå÷ìì àðéãñôà àì àì÷ àëéìã ïåéëã åøëî äúåà ïúé áéùé éîì åéáàì ùøåé àöåî åðéà íà .‫ לארנקי של צדקה‬,ì"ùø (‫ ו‬,[.é÷ óã] (‫ה‬
(‫)ב‬
äî ïúéì ìåëé ïéàã åðîéä äáåâ ç"á úåçå÷ìã àãéñô êééù àìã áéùî àåäùë .‫ וצריך שיאמר‬:åãéá åðáëòé àìå ä÷ãö ìù é÷ðøàì
³
:ã óéòñ âëø ,[íù ò"öå] (‫ז‬
'ìäî ç"ô 'ééî „ ‚ ÊÒ˜ åàùò àì ìáà íéøçàì ãáòåùîù :àáà ìæâ äæ ä÷ãö ìù é÷ðøàì
äëìä äãéáàå äìéæâ
ò"ùåè âò ïéùò âîñ â óøåèå øæåç ç"á äéä àì é÷éúåôà ¯ÈÊÁÈ ‡ ¢¯È ‡Ï ˙Ó Ì‡ Â˙ÂÓ·Â ÂÈÈÁ· ùøåé ïéàã àëéä .‫ונמחליה לנפשיה‬
:ä óéòñ æñù 'éñ î"ç àì éîúéã éìèìèîã éëéä éëã íäî ·ÂÁ ÈÏÚ·Â ‰ÂÏ ÂÏ Ôȇ ̇ · ÂÈÁ‡Ï ‡ ÂÈ·Ï ‫ מי לא תנן‬:åìù äìåëå àåä àìà ÌÏ˘‰ ¯Â‡ ‰¯Â˙
ã äëìä íù 'ééî ‰ ÁÒ˜ éãáòúùî àì ð"ä $ ç"áì éãáòúùî ¦ .1
:ÌÈÚ¯Ù Ìȇ· úåöî
'Ó‚ àîéé÷î àìå .‫ מחל לו על הקרן‬eil`
l`B¥ Ÿ Wi`l ¦ ¨ oi`¥ m`e§

áåç ìòáì äðúî ìá÷îã éìèìèî ÂÏÈÙ‡„ ÛÒÂÈ ·¯ ¯Ó‡

úåâùäá ïééòå ä ‚ ¨ ¥ mWôd ¨ ¨ aiWdl ¦ ¨§
ïðéòá äìéæâ éãé ÷ôéîì àîìà .äáùä odMl
³
:å 'éòñ íù ò"ùåè î"îáå
ïåéë äðúîá íäì ïúåð åìéàë éåäå ÍȯˆÂ ‡ÙÙ ·¯ ¯Ó‡ ‰˜„ˆ Ï˘ Ș¯‡Ï éîð àëä äìéçîá äéì à÷ôð àäå xW`
¥ Ÿ © iil
¨ § © aWEOd
¤ £ mixRMd
¨ © mWôd̈¨
¦ ª ¦ © li`¥ caNn
©§ ¦
óåøèìå øåæçì ìåëé åðéà åîöò àåäù ‰È˘ÙÏ ‰ÈÏÁÓ ȇӇ È·‡ ÏÊ‚ ‰Ê ¯Ó‡È˘ äéì ÷ôð äìôð äéî÷ äùåøéã ïåéë Á ‰ ¯·„Ó·:eilr ¨ ¨ FA xRki
¤©§

È"˘¯ ÛÒÂÓ
øãð íà .Â˙ÂÓ·Â ÂÈÈÁ·
ùøôîã ïåéë ,åúåîáå åééçá
‡Ï ˙Ó Ì‡ ,åúåîá
àëä áéùç àìã äàøð åäéîå ïäî ÏÁÓ ‡Ï ԯ˜‰ ÏÚ ÂÏ ÏÁÓ (à Ô˙ ‡Ï ÈÓ ïø÷ äæ .‫ להשיב האשם‬:äìéæâ éãéî
íäì ïúð åìéàë ïäì øéæçîù äî ¯Ó‡ ‡Â‰ ‰ÏÈÁÓ ¯· ‡Óχ ˘ÓÂÁ‰ ÏÚ ÂÏ ïé÷øôá ïî÷ì àéðúãë äìéæâ ìù
àìà äðúî íùì íäì ïúåð åðéàã ‡‰ ÈÏÈÏ‚‰ ÈÒÂÈ È·¯ ‡‰ ‡È˘˜ ‡Ï ÔÁÂÈ È·¯ ‫ וכי יש לך‬:ùøåé .‫ גואל‬:(.é÷ óã) Á"·‰ ˙‰‚‰
³
øáã øñåà íãàã .¢¯ÈÈ ïéàå íäì øéæçî ä÷éúùá àîúñ χ‚ ˘È‡Ï Ôȇ ̇ 1 (á ‡È˙„ ‡·È˜Ú È·¯ íà .‫ אדם בישראל שאין לו גואלים‬àäå àä ä"ã È"˘¯ (‫)א‬
åúåùøî àöéùëì åúåùøáù àîìòá äáùä úåöî íéé÷ì àìà åúòã Ôȇ˘ χ¯˘È· Ì„‡ ˘È ÈÎÂ Ì˘‡‰ ·È˘‰Ï áåø÷ åì ùé çà åà úá åà ïá åì ïéà éñåé 'ø éãåîã 'åëå
.(:‫ )נדרים מב‬åúåî øçàì ‡Ï ‰È˘ÙÏ„
ç"á ìåëéå äðúî àéåä àì êëìä :ùøåé áåø÷ áåø÷ä åðéáà á÷òé ãò :éöî
.Ô¯˜‰ ÏÚ ,ìæâð .ÂÏ ÏÁÓ
‫ )לעיל‬åì äãåäù øçàì ìåëé åðéà éàãå àåäå íäî óåøèì ¯·„Ó ·Â˙Ή ¯‚‰ ÏÊ‚· ‡Ï‡ ÌÈχ‚ ÂÏ (‫ג‬
'åëå äåì ä"ã 'ÒÂ˙ (‫)ב‬
áéúëã ø÷ùì òáùðå .‫ אלא בגזל הגר‬àì àì÷ àëéìã ïåéëã
˘È‡Ï Ôȇ ̇ .(.‫קג‬ äúéä àì æàã ïäî ç÷éìå øåæçì ¯‚‰ ˙Ó˘ ÚӢ ÂÏ Ú·˘ ¯‚‰ ÏÊ‚˘ ȯ‰ ‫ והיה מעלה כספו‬:'äá ìòî ìåòîì :úåçå÷ìì ÔÈ„ÈÒÙÓ
ìò òáùðå ìæâ éáâ .χ‚
äéðî ìéòì áéúëã ,ø÷ù ç÷åì äéä íà ììë äáùä íéé÷úî Ú‚Ù ÌÈÏ˘Â¯ÈÏ ÂÓ˘‡Â ÂÙÒÎ ‰ÏÚÓ ‰È‰Â (‫ ד‬áéúëãë íéðäëì .‫' ואשמו לירושלים‬ôá 'åëå ç"á ‰"„ (‫)ג‬
Â˙˘‡Ï ¯Ó‡‰ ïéôúåùä
ç"áù äî ìáà ïúðù äî åîöòá ‰ÎÊ ˙Ó ‰ÂÏÓ· ÂÈÏÚ Â٘ʠ¯‚‰ Â˙‡· ïðéøîàå ïäëì 'äì áùåîä íùàä :êì úéðäð éðàù ̘
³
øùà íúàèç úà åãåúäå
åîùà úà áéùäå åùò
ìù ïø÷ åîùà éàäå ,åùàøá
äáùä úåöî øéôù àîéé÷úî ìèåð ÈÏÈÏ‚‰ ÈÒÂÈ È·¯ ȯ·„ „ȷ˘ ‰Ó· ‰Ï‰ ‫ וזקפו‬:ïø÷ äæ íùà (‫ ה‬ïéúòîùá ïî÷ì
ÈΠ.(:‫ )סנהדרין סח‬äìæâ 'éôà éøééîå ìèåð ïéà åîöòáù ïåéë ‡ÈˆÂÈ˘ „Ú ‰˜˙ ÂÏ Ôȇ ‰ ¯Ó‡ ‡·È˜Ú '¯ úøåúî äéì ÷ôð äåìîá øâ .‫עליו‬
:é÷éúåôà àìá Ò"˘‰ ÔÂÈÏ‚
Ôȇ˘ χ¯˘È· Ì„‡ ˘È
,á÷òé òøæî .ÌÈχ‚ ÂÏ äúéî øçà .ïéòøôðå ïéàá ç"á
‡˘ ‡Ï ÈÏÈÏ‚‰ ÈÒÂÈ È·¯Ï Â„È ˙Á˙Ó ÂÏÈÊ‚ éàä ‫שנא‬
äéì äåä øâ úééî éëìå äìéæâ
‫לא‬ :ø÷ôää ïî äëæå ÷æçåî 'ÂΠ‰ÂÏ ‰"„ 'ÒÂ˙
ìàøùé ìëî ãçà ãåòá
‫ )קדושין‬åì áåø÷ àåä íéé÷ â"äëá éøù éåä åééçá åìéôàå È·¯Ï ÏÈÁÓ ÈˆÓ ÌȯÁ‡Ï ˘"Ï ‰È˘ÙÏ ïééò .‰˙Ó· Â˙ Ï·‡
éàä äéì ìéçîã àëä ïåâë .‫' לנפשיה‬ñåú á"ò èî óã úåáåúë
ìàøùéá íãà êì ïéà (.‫כא‬ øãåîä (.âî óã íéøãð) ïðéøîàãë ‡Ï ‰È˘ÙÏ ‡˘ ‡Ï ÌȯÁ‡Ï ˘"Ï ‡·È˜Ú ìæåâ ä"äå äéùôðì øâä ìæâ àøáâ úáåùúá ïééòå àåä ä"ã
ïîæ ìë ,íéìàåâ åì ïéàù
áåø÷ä á÷òé éðá åìë àìù êìé ìëàé äî åì ïéàå åøéáçî äàðä ÂÙ˜Ê ‡Ï 'ÈÙ‡„ ÔÈ„‰ ‡Â‰ ÈÒÂÈ '¯Ï ÏÈÁÓ ÈˆÓ ìéçîã åéáà úîå åì òáùðå åéáà úà ÷ìåçã ç"éøú 'éñ à"áùøä
‡Ï ÈÓ ÈΉ „"‡· :æ"ò
.(:‫ )סנהדרין סח‬íãå÷ áåø÷ åì øîàéå åìöà ìéâøä éðåðç ìöà ‰ÂÏÓ· ÂÈÏÚ ÂÙ˜Ê È˙˜„ ȇ‰Â ‰ÂÏÓ· ìæåâì ìæâð .‫ ול"ש לאחרים‬:äéùôðì ïééò .ÈÏËÏËÓ È„·Ú˙˘Ó
·Â˙Ή ¯‚‰ ÏÊ‚· ‡Ï‡ ïéàå éðîî äàðä øãåî éðåìô ùéà ÔÙ˜Ê ÂÏÈÙ‡„ ‡·È˜Ú È·¯„ ÂÁÎ ÍÚÈ„Â‰Ï åì ìçî éðú÷ã 'éðúîå ìéçî éöî ä"ã 'ñåú à"ò èö úåîáé
òáùðù øçàì úîå .¯·„Ó
äùòà äî òãåé éðéàå ìëàé äî åì ‰ÏÈÊ‚ ‡ÈˆÂÈ˘ „Ú ‰˜˙ ÂÏ Ôȇ ‰ÂÏÓ· ÂÈÏÚ àéä éìéìâä éñåé éáø ïø÷ä ìò á"ò èî óã úåáåúëáå áúë

³
.(‫ )שם‬íéùøåé åì ïéàå åì :àåä ä"ã 'ñåú
éôì àìà äæî ìèåðå àáå åì ïúåð åì ÈΉ ȇ ˙˘˘ ·¯ ‰Ï ÛȘ˙Ó Â„È ˙Á˙Ó äéùôðì ä"äå íéøçàì ïðéòîùàå
ììë åðîî äðäéù äöåø ïéà äæù ÏΠ‰È˘ÙÏ ÔÈÚÓ˘Ï ÈÏÈÏ‚‰ ÈÒÂÈ È·¯Ï ùøåé ïåâë äìéæâ éãéî ÷ôðã àëéä
àìà äð÷ú úåùòì ìåëé ïéàå åééçá åàì åô÷æ éàä ã"ñ÷å øâä ìæâ åà χÁ ÂÈ·¯
ïéà íàå àëä éðú àìã àäå åúòãî ÌȯÁ‡Ï ÔÈÚÓ˘Ï ‡·È˜Ú È·¯Ï ÌȯÁ‡Ï Ô΢ ‫ לר' עקיבא‬:ìéæàå ùøôîãë à÷åã 'ÈÙ .‰¯ÂÚ ‰˙„·Ú
éøäù íåùî àùéø éðú÷ãë äöåø ÈˆÓ ‡Ï„ ‰È˘ÙÏ ˘"ΠÏÈÁÓ ÈˆÓ ‡Ï„ íìùî éðú÷ã 'éðúîå .'‫¯ לא שנא כו‬Ó‡˘.‰˙Ó ‰È˙Â˙Ó ‰˙„·Ú
à÷åã àîù åà äöåø [åðéà] (‫ ו‬éàãå È·¯ ‡‰Â ‡‰ ˙˘˘ ·¯ ¯Ó‡ ‡Ï‡ ÏÈÁÓ àáé÷ò 'ø åéçàì åà åéðáì ùîåçå ïø÷ ˙„·Ú

éáâ éðú÷ãë éøù ìëàé äî åì ïéà Ȉӄ ÈÏÈÏ‚‰ ÈÒÂÈ È·¯ ¯Ó‡˜ ÈÎ ÈÏÈÏ‚‰ ÈÒÂÈ ìéçî éöî àìã äéùôðì ïðéòåîùàìå àéä
åì ùé íà ìáà åøéáçî äàðä øãåîä ÏÈÁÓ ÈˆÓ ‡Ï ‰È˘ÙÏ Ï·‡ ÌȯÁ‡Ï ÏÈÁÓ ìæâð äéì ìéçî åìéôàã íéøçàì ä"äå
åì ïéà äöåø [åðéà] (‫' ו‬éôà ìëàé äî ÌÂ˘Ó Â„È·˘ ‰Ó· ‰Ï‰ ‰ÎÊ È‡Ó‡ ‡Ï‡ '‫ ה"ה אפי‬:àéä äìéçî åàì äéôåâ
åðîî òøôð êàéäå ú"àå êëá äð÷ú È·¯ ‡‰Â ‡‰ ¯Ó‡ ‡·¯ ‰ÂÏÓ· ÂÈÏÚ Ô٘ʄ éîð åéáà úà ùøåé êëìä .‫לא זקפן‬
øãåîä ïéá ïéà ÷øôá ïðú àäå àöé àìå äåìîá åéìò åô÷æ àìã â"òà
åøéáçî äàðä øãåîä (.âì óã íù) ÈˆÓ ‡Ï„ ‡·È˜Ú È·¯ ¯Ó‡ ÈÎ ‡·È˜Ú åéáà úîã ïåéë åéáà ééçá äìéæâ úøåúî
ú"øôå åáåç åì òøåôå åì÷ù åì ì÷åù ÏÈÁÓ ÈˆÓ ÌȯÁ‡Ï Ï·‡ ‰È˘ÙÏ ÏÈÁÓ ïî÷ìå .äéùôðì ìéçî åéðôì íéñëð åìôðå
úåáåç øàù ìáà åúùà úåðåæîá à÷åãã ÏÏÎÓ íéðäëì ÷éôðã øâä ìæâ ë"à êéøô (á"ò)
ì"éå äéì éùøúùî ð"äå øåñàå äéì éùøúùî à÷ éàãåã òåøôì øåñà éöî äéùôðì éñåé 'ø øîà÷ éîð åô÷æ àìáã .‫ א"ה‬:äì úçëùî éëéä
íðçá òøôé íà åøåáòá òøôù éîì áééçúîù ïåéë íúäã éîã àìã øîàã ïåéë àéä éñåé 'ø úøîàã ïø÷ä ìò åì ìçîã 'éðúî ìéçî
ïî ïéòøôðå ç"á íéàáù äî àëä ìáà øåñàå åäðäî ë"à åøåáòá éðúéìå äéùôðì ìéçîã åéáà úà ùøåéá 'éòîùì ìéçî éöî äéùôðì
àì éðåðç ìöà êìåäã àéääå íéñëðä ïî äðäð äæ ïéà íéñëðä ìçî éáâå ìéçî éöî ïìæâì äéôåâ ìæâðã ù"ëå éñåé 'øë äî÷åìå øåèô
äðúîá úåøéô äæì ïúåð éðåðçäù éøééî äðúî êøã íúäã äù÷ú éáøë äî÷åìå äìéçî äðéà éðúéì éñåé 'øë äéî÷åàã ïø÷ä ìò åì
ïéôúåùä ÷øôá øîàã àä ìáà äðúî êøã úåòî äæî ìá÷îå øæåçå íúäîå ìéçî éöî àì íéøçàìã àáé÷ò éáøì 'éðúî ïðéòîùìã àáé÷ò
ïéàá ç"áå äåì 'åë êì úéðäð éðàù éúùà íðå÷ (‫ ז(( )ג‬:æî óã íù) øîà÷å íéøçà åðééä äåìîá åô÷æã äéùôðì ïëù ìëã øéôù ïðéòîù
úåðåæîá øîéîì àëéà éúùàì äðäð éðàù íðå÷ àîìùá ìòáî ïéòøôðå äìéçî àéåä íéøçàì ïðéòåîùàã àúùä ìáà ìéçî éöî àìã àáé÷ò 'ø
åøéáçì øîåàù òîùî êì äðäð éðàù íðå÷ àìà ïðçã àáéìàå åúùà àåä àðú ãçå éðú÷ à÷åãã øîéîì àëéà äìéçî àéåä àì äéùôðìå
àìù úðî ìò åðîéä äåìù ïåâë øîåì ùéå åáåç òøåô àåäù àöîð äåìîá åô÷æá øîàã àä .‫ הא והא ר' יוסי‬:àôéñå 'éðúîã àùéø
éëå ú"àå åáåç òøåôù äîá íåìë äðäð ïéà àúùäã òåøôì íéøçàì ìçåîë éåäã äìéæâ úøåúî ìæâð äåäã äéôåâ øâ ä÷ôàã ïåéëã
àìù åáäåà àåäù ì"éå òåøôì àìù î"ò äåìéù ïðé÷ñò éðèôåùá 'ø 'éðúîã ïø÷ä ìò åì ìçî êëìä éàä äééð÷ úééî éëìå äìéçî éåä
éñåé 'ø àäå àä úùù áø øîà àìà :åøåáòá òåøôìî çéðé äð÷ú åì ïéà éðú÷ãë åìùî äáùä éòá àáé÷ò éáøì éàã àéä éñåé
íéøçàìã äãåîå àáé÷ò 'øë 'éðúî é÷åî àì éàîàå ú"àå .éìéìâä äéùôðì (‫ )א‬éñåé éáø éãåîã àéä éñåé éáø éîð àôéñå äìéæâ àéöåéù ãò
åéìò âéìôã àåä äåìîá åéìò åô÷æáå ìéçî éöî àì äéùôðìå ìéçî éöî ‫ רבא אמר‬:äìéæâ úøåúî ìæâð äé÷ôà àìã ïåéë ìéçî éöî àìã
éðéøçàã äìéçî åîë äôé÷æ äéì áéùç àìã éñåé éáøà àáé÷ò éáø åô÷æã ìéçî éöî éîð äéùôðì éñåé éáøìã .‫הא והא רבי עקיבא‬
ìéòåî éîð åô÷æ úìòåî éðéøçàã äìéçîã ïåéë øáñ úùù áøã ì"éå àåä äéùôðì ìéçî éöî àìã àáé÷ò éáø øîà éëå à÷åã åàì
éàãå ë"à ìéòåî åðéà äåìîá åô÷æã àáé÷ò 'ø øîàã ïåéëå ò"ëì à÷ôð àì äøåîâ äìéçî ìéçî àìã ïåéë åô÷æ øâã â"òàã øîà÷ã
'øë 'éðúî àî÷åúî àì êëìä ìéòåî åðéà éîð íéøçà úìéçîã ì"ñ :ìéçîã àáé÷ò 'ø äãåî ïìæâì ìæâð ìáà äìéæâ úøåúî äéì
úìòåî éðéøçà úìéçîã òîùî ïø÷ä úà åì ìçî ïéúéðúîá éðú÷ã àáé÷ò ììëî
äîá äìä äëæ øîà÷ã éñåé éáø êëìä äéùôðì ìéçî éöî àì éà ò"ëì íåìë ìéòåî åðéà äåìîá åô÷æã øáñ àáé÷ò éáøë äì é÷åîã àáøå
ìéçî éöî éðéøçàìã àáé÷ò éáø äãåîå àáé÷ò éáøë àìà äéúååë àî÷åúéî àì 'éðúî êëìä äéùôðì ìéçî éöîã øáñã íåùî ë"ò åãéáù
:éðéøçàã äìéçî àëéìã ïåéë äéùôðì ìéçî éöî àì äåìîá åô÷æ 'éôàã àáé÷ò éáøã åçë êòéãåäì äåìîá åô÷æ è÷ðã àä àúùäå
àìà