GELİŞİGÜZEL Mİ, GİDİŞİ GÜZEL

Mİ?
GELİŞİGÜZEL KODLAMA YAPMAK DOĞRU MUDUR? KODLAMADA NELERE DİKKAT
ETMELİ?

Programımızı oluşturduk ve kullanıcıya ulaştırdık… Sizden ya da kullanıcıdan hiç beklemediğimiz geri dönüşler
geliyor: Program çalışmadı, çalışırken hata veriyor, donup kalıyor, programda işlemler düzgün çalışmıyor, bir
işlem için dakikalarca bekliyorum… İşler gerçekten sıkıcı bir hâl almaya başladı. Hâlbuki sizde en son her şey
düzgün çalışıyordu. Peki, bu sorunları an aza indirebilir miydik? Bu sorunları programı yazarken düzeltebilir
miydik? Bu soruların cevabı tabii ki: “EVET!”.

Kodlama anında bazı durumlara dikkat edip, kodlama standartlarına uyup, notasyonlara dikkat edersek; farkına
bile varmadan hataları azalmış oluruz. Bazıları gözünüze saçma ve gereksiz gibi gözükse de bunların aslında
önemi çoktur. Dikkat etmemiz gereken konulardan bir kaçını sizlere özetleyelim, nedenlerini ve sonuçlarını
gözden geçirmeye çalışalım.

GÖZE HİTAP ETME

Kodlama öncelikle göze hitap etmeli. Tabii ki programın kullanıcı arabiriminden bahsetmiyorum. Kodları sanki
kitapları raflara yerleştiriyormuş gibi; konularına ve cinslerine göre, baktığımız zaman istediğimiz şeyi
bulabilecek şekilde yerleştirmeliyiz.

Koşullar ve döngüler içindeki blokların girintilerini artırmak; koşulun nerede bitip nerede başladığını, hangi
kodun hangi döngü içinde olduğunu anlamamıza yardımcı olur, ayrıca bloğu başlatıp sonlandıran parantezin
doğru bir şekilde sonlanıp sonlanmadığını fark edebiliriz. Tanımlamaları ve fonksiyonları türlerine göre
sıralamak; neyin nerede olduğunu bilmenizi ve istediğiniz zaman kolaylıkla kodları gözden geçirebilmenizi
sağlar. Uzun satırları birden çok satıra bölmek; bir defada kodu okuyabilmenizi ve gereksiz yere dikey kaydırma
çubuğu ile boğuşmamanızı sağlar.

NOTASYON (İSİMLENDİRME)

Elinizde bir rehberiniz var, kişileri, iş yerlerini, bölgeleri bu rehbere kaydediyorsunuz. Peki, aynı isimde hem kişi,
hem iş yeri, hem de bölge olduğunu düşünürseniz. Ya da ismin neye ait olduğunu anlamanız gerekirse?

Değişkenleri, sabitleri, nitelikleri tanımlamada bildiğimiz: Boşluk içermemesi, aritmetik ve mantık işlemlerinde
kullanılan karakterleri içermemesi, alt çizgi haricinde ki ayıraçların kullanılmaması, programlama diline ait
anahtar kelimeden oluşmaması gibi katı kurallarla birlikte, Unicode karakteri içermemesi ve standart kod
sayfasında bulunmayan karakterleri içermemesi gibi esnek kurallar bulunmakta. Swift dili örneklerinde belki
kedi, köpek gibi Unicode simgelerin kullanıldığını görmüşsünüzdür. C#’da diğer dillere ait harflerde isimlerde
kullanıla bilinir. Fakat uyumsuz derleyiciler ve hatalı kod sayfası tanımlamaları, farklı dil ve bölge seçenekleri
problemlere yol açabilir.

Peki, katı kuralları hallettik; Asıl konumuz nasıl bir Notasyon uygulamalıyız, uygularsak ne faydaları olabilir:
Macar, Paskal, Deve Notasyonu diye isimlendirebileceğimiz başlıca isimlendirme yöntemleri mevcut. Kısaca
özet geçelim:

Macar Notasyonunda (Hungarian Notation) tanımın önüne tanımın tipini belirten isim ya da kısaltması kullanılır.
Örneğin bir yazı kutusu tanımlarken ismine TextBoxUserName, txtusername örneklerindeki gibi başına tipin
tanımı eklenir (fonksiyon tanımı olarak func_get_list, decimal bir Pi sabiti için dPi, bir açıklama tanımı için
stringDesc). Basit tamamlama yapan IDE’ler için oldukça avantajlıdır, örneğin txt yazdığınız zaman size bütün
yazı kutucuklarını listeleyecektir böylelikle aradığınız tanımı bulmanız kolaylaşacaktır. Ayrıca yazılan kodlara
baktığınız zaman txt ile başlayan tanımların tiplerinin yazı kutusu olduğunu hemen anlayabilirsiniz. Gelişmiş
çağdaş IDE’lerde genelde bu Notasyona ihtiyaç duyulmaz (Örneğin: Visual Studio 2015). Akıllı otomatik
tamamlamalar, kodlama esnasında hata denetimi, fare imleci yardımıyla hızlı tanımlama pencereleri, kısa yol
tuşları bu Notasyon sayesinde kazandığınız avantajları size fazlasıyla kazandıracaktır.

Deve ve Paskal Notasyonu (Camel, Pascal Notation) kullanımında kelimelerin ilk harfleri büyük diğer harfleri
küçük yazılır, ilave olarak deve notasyonunun ilk kelimesinin ilk harfi küçüktür. Örneğin Deve Notasyonu için
txtUserName, Paskal Notasyonu için TextBoxUserName. Bu örnekte görüldüğü gibi Macar Notasyonu ile birlikte
kullanılabilmekte. Tanımlamalarda boşluk kullanılmadığı için kelimeleri ayrıt edebilmek için uygun bir
yöntemdir. Çağdaş IDE ve dillerde Macar Notasyonu kullanılmadığı zaman oluşabilecek ufak farklılıkları belli
yerlerde Deve belli yerlerde Paskal Notasyonu kullanarak çözeriz. Funksiyonlar ve Niteliklerde Paskal
Notasyon’u uygulanırken, tanımlamalar Deve Notasyonu ile yapılır. İlave olarak sınıfa özel (private) tanımlama
olduğu zaman Deve Notasyonu önüne alt çizgi “_” eklenerek, bu tanımlamanın sınıfın dışında kullanılmayacağını
sadece sınıfın içinde kullanılacağını betimleriz.

Alt Çizgili Notasyon (Underscore Notation) kullanımında kelimeleri ayırmak için büyük küçük harfler yerine alt
çizgi kullanılır.

Büyük Harf Notasyonu (Uppercase Notation) ise kelimenin bütün harflerinin büyük olmasıyla oluşur. IDE yerine
düz metin düzenleyici kullanan yazılımcıların ufak bir kısmı tarafından kullanılır. Bu yöntemle tanımlamaların
daha kolay fark edildiği söylenmekte.

KODLAMADA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN KONUMUZA DAHA SONRAKİ SAYILARIMIZDA AÇIKLAMAYA

DEVAM EDECEĞİZ.