Pgs, Ts, Kts. NGUYEN DUC THIEM NGUYEN LY THIET KE KIEN TRUC NHA DAN DUNG NHA 6 & NHA CONG CONG (GIAO TRINH DUNG CHO SINH VIEN DAI HQC NGANH KIEN TRUC) NHA XUAT BAN KHOA HOC KY THUAT HA NOI - 2007Chiu tréch nhigm xudt ban Pes, Ts. TO DANG HAI Bién tap : LE THANH DINH ‘Sita ban in THANH NGA KS my thudt DO PHU Trinh bay bia HUONG LAN 724 x 730 - 2006 KHKT- 07 NHA XUAT BAN KHOA HQC KY THUAT HA'NGI- 2007 19 x 27em, tai Cong HH Bao Hai Nam Quyét dinh xuat bin s6: 730-2006/CXB/133-59/KHKT, cap ngay 04/12/2006 In xong va nop Iu chiéu thang 2 nam 2007.LOI NOI DAU Cudh "Nha 6 va nha cng cng” la phan hai cila b6 sich “Nguyén ly thiét kh’ kién tric nha dan dung’, titp theo cud "Kién trite nhGp mén'. N6i dung sdch nhdm cung cdfp cho sinh vién nhiing kith thite bat ddu chuyén sau vé ede logi hinh kién trie nha 6 va nha céng céng thong dung, tit déc diém logi hinh, lige sit qué trinh phat trién, phan logi ... dén cde nguyén tac vd tiéu chudn thiét hé titng loai céng trinh cu thé kém cdc vi du tot dé minh hoa, ciing ede trién vong xu huéng phat trién cita chiing trong tutong lai. Qua mén hoc, sinh vién khéng chi dude md réng kith thite vé ly thuyét kith tric ma con duge thély r& hon méi quan hé giita tith b6 kj thudt va khoa hoc véi kitn trite va dai séng xi h6i, ma con dit kién thite va phuong phdp ludn dé thute hién nhitng bai tap thute hanh, tite dé dn mén hoc cia nim thit hai va thit ba. Vi sinh vién sé con duge tré Iai nghién citu sau hon ni dung nay 6 néim thit tu, nén chiing tdi sé chi trink bay d day nhitng kién thite co 88, cde nguyén ly chung v4 cdc loai nha don gidn, phé cap nhét. Céc vdn dé, hay céng trinh phite tap doi héi tri thite lién nganh, téng hgp va md réng sé due trinh bay trong cuén tiép sau, ting vdi noi dung mén hoc “chuyén dé kién tric” phuc vu chuyén nganh sau d ede nam cudi. Trén tinh than gido trinh phdi bdo dam ba tinh “co ban, hién dai va Viét Nam" nén néi dung cudn séch da 06 gang cung cdp cho sinh vién mét cach hé théng khéng chi nhiing hién thite thanh teu chung ca khoa hoc hj thudt thé gidi vdi tinh chink xd va 06 dong ma tac gid con 06’ ging léng cai véi ching cdc kink nghiém va cach xit ly truyén théng, cdc diéu kién dic thi: Viet Nam, dé trang bi thém cho sinh vién nhitng hign thite the tién von rét cdn cho nghé nghiép kién tric - nghé sng tao nghé thudt, tuy edn nhiéu mo ude, sxe bay béng nhung khong dutge vién vong xa rei thie te dat nutbc. Cuén sdch dutoe viét vdi ¥ dé rd rang cé kém theo nhiéu minh hoa vi chiing t6i cho rang ngén ngit cé stie biéu cdm manh va ham stic ciia kién tric chink la d dudng nét va hink khéi. Lai néi gidi thich bao nhiéu citng o6 thé khong dit nhung hinh dnh minh hoa, ede vi du vé sing tde t6t cila ede high trite sit Idi lac khong chi cu thé héa nhiing ly thuyét dé trink bay ma qua su phén tich nghién ngdm tit cdc hink vé dé4 ncuvin i Tir Ké KifN TRUC NIA DAN DUNG : NHA © & NHA CONG CONG: sinh vién 88 con thu nhdp duge nhiéu diéu b6 ich hon vi nhiing théng tin da nghia tiém dn trong minh hoa vén khé dién ta dil bang lai. Cuén sdch phuc vu bé ich cho khong nhitng ede sinh vién kién trite ede hé dao tao chink quy hay ban dém, tai chiée ..., ma cdn cho cdc hoc vién cao hoc nghién citu sinh nganh kign tric va ede ban doc quan tam dén nganh xdy dung, kién tric néi chung. Trong qud trink bién soan gido trink nay chiing t0i dé nhdn duge su khich 16 va hé trg rét nhiét tink ciia ban be va déng nghiép; dic biét ciia Trutmg dai hoc xy dung Ha Néi Nhén day xin cho phép t0i bay t6 su biét on sdu sdc vd chan thanh. Mong cudn séch mang Igi nhiéu bé ich cho ban doc. Tac gidPhénI KIEN TROC NHA © ne |Phan 1. xi TIC NAO Se CS Sue 1.1. KHAI NIEM VA PHAN LOAI KIEN TROC NHA 6 1.1.1. Khai nigm Nha 18 loai hinh kién tric xudt hién sém nhét, D6 1a nhing khéng gian kién tric phye vu cho dai sGng sinh hoat gia dinh va con ngudi. Trude tién, nha 3 don thudn chi JA mét noi tri than don gidn nhim bao vé con ngudi chéng lai nhiing bat Igi cia diéu kién thién nhién hoang da nhut ndng, mua, tuyét, 10, bao, thi rig... déng thai tgo diéu kign thudn loi cho con ngudi va gia dinh cia ho nhiing diéu kign dé nghi ngoi tai phy sitc lao déng, sinh con dé cai dé bao vé ndi gidng, sau cing cin cé thé lam kinh té dé sinh tén va phat trién. Trong x4 hOi hién dai, nha 6 cdn 1 nhitng trung tam tiéu thy, noi hudng thy nhitng thanh tutu cia khoa hoc ky thuat hién dai do xa hoi cung’esip véi ddy tii nhimng tign nghi cia vin minh 46 thi. Nha 4 tit mét don vi “kinh té- huing thu” van con dang tién héa dan dé dén x4 hoi tuong lai tré thanh mét don vi “16 dm - séng tao” cha con ngudi trong x4 héi céng nghé théng tin, sinh hoc hign dai. Nha 4 - té 4m gia dinh ngay nay, thufe su 1 mét phiic Igi lén eda con ngvi do xa héi vin minh dem Iai. Tai nha 4, con ngudi cdn oé nhimg phong 6c, nhiing khong gian dé thda man moi nhu céu ngay cang cao cia con ngudi hé chat, tinh than va tri tué; tién téi nha 6 sé cé cd nhing thit vién gia dinh, xudng sang tac hay nghién c(tu va nhitng tign nghi phye vu chat igng sing cao cap. Nha 8 vay 1 mét nhu cdu hanh phiic ddi sng chinh dang,quan trong cia tat c& moi con ngudi trén hanh tinh nay. Mét xd héi tién bo 1a mot x4 hoi phdi biét cham lo va tao diéu kign dé con ngudi va gia dinh mutu céu duge mot chd 6 én dinh dé théa man nguyén vong chinh dang “an ett lac nghiép” nay. Kién trdc nba 4 tit lau 44 1 méi quan tam lén cia céc kién tric su nhiéu thé he. Nhing kign triic sut bje thay cia thé gidi khong ai 1a khéng quan tm va 05 nhitng kién nghj déng gép cho svt phat trién ciia kién tric nha 3. Méi nhin vao, kign trite nba 6 tudng chimg nhu don gidn nhung thyc ra ching lai hét sttc phic tap béi vi né cé méi lién quan rat mat thiét dén sé thich, Idi sing cha va timg gia dinh. Trong xa héi o6 bao nhiéu con ngudi 1a 6 timg con ngwt bay nhiéu tinh cach, bao nhiéu gia dinh thi cé ngdn dy nguyén vong, sd thich vé hinh mau té dm cia gia dinh.NuvEN LY thir Ki KIEN TROC NA DAN DUNG : NHA G & NHA CONG CONG 1.1.2. Phn logl nha & Phan loai dya vao hinh thut té chute céng nang 4. Nha @ndéng thén (hJ.1.9, hl.2.2) Day 1a logi hinh nha é gia dinh danb riéng cho nhing ngudi lao dong néng nghigp, né thuéng phai gdn lién véi déng rudng - noi sin xudt chit yu cia gia dinb ngudi néng dan. Méi gia dinh néng dan Viét Nam thung vin td chite cugc séing trén mét 16 dat riéng o6 dign tich khong mét sao (360m’), trong dé e6 nhiing ng6i nha binh dj v6i ging, ao, sn vin o6 rao gidu bao quanh. Nha 8 néng thén ngay xuta 1a mét don vj vita 3, vita lam kinh 18 trén quy mé gia dinh (don vj cn bang sinh thai). Nguyén ligu xay dung la tit cdc vat ligu don 90, nhe, d& kiém cia dja phuong, ldy ti dt da va thdo mc nhu g6, tre, rom ra, dat, dé ong, 4 héc... Ky thuat xdy dung cfing rat don gidn ma timg ngudi néng dan cé thé tham gia truc tip xAy dung nha 4 cia minh. Tit céch sp xép khéng gian 3 chinh phu, 16 chite sin vutin, céng, ngé, ao ca, bé tri chudng gia stic, gia cim dén kinh nghiém khai tha, bdo vé ching déu néi lén mét miu hinh cuge séng edn cd, nang d§ng c6 sy hai héa cao d6 giita con ngudi vai thién nhién: nhiéu dang t6 chic kchéng gian kign tric kha dc dao, thich nghi véi cuge song tranh thi thdi gian, huéng ra bén ngoai 1 chfnh gém khéng gian khép kin (cdc buéng phéng), khong gian nita kfn (hién, thém, gidn edy...), khéng gian hd (san, ng6, cdu ao, giéng nuléc...). ‘Trong céch phan bé céc khong gian é cia nha nong thén thi ng6i nha 8 chinh chiém vj tri quan trong nbét, 4 ché cao nhit cia khu dat, duge sit dung lam nai thé cting va sinh hoat chfnh. Céi san phoi truéc nha chinh 4 néi lén ac diém ring dgc dao cia nha dan gian Vigt Nam va mang tac dung ro rét: ndi tiga hanh sin xudt, ch phoi phéng, khong gian tao thoang mét vé sinh cho ngéi mba chinh. Ao cé thudng é chd thip nhét, phia déu gi6, truéc nha. Cac cong trinh phy nhut bép, noi vé sinh, noi tifn hanh nghé phy... thi duge té hep quanh céng trinh chinh, 6m lay cai san phoi rong theo nguyén the coi san 1a trung tam cia bé cyc khéng gian sinh hoat gia dink. Céc céng trinh chinb, phy déu of ging dn minh trong vom cay xanh ciia cay Idy g6 va cay an qua trong vuin nha véi mye dich vita dé che ché bdo vé ng6i nha chinh chéng d3 gié bio, 16 quét vita cai tao diéu kién vi khy hu, tan hung khéng khi trong Wan 1.2.2, b..2.8). ‘Tuy vay ngéi nha 3 néng thén truyén théng Viét Nam cin mang dam mét sf han ché vé chat Ing cong nang, ky thuat xy dung va diéu kign vé sinh méiPhdn 1. KEN TRUC NIA O 9 trudng. Mudn cé mot nén kign tric néng thon méi thi ching ta cn phdi phan du dé 06 nhiing miu nha méi, pha hgp véi nép song cfia théi dai méi, vat ligu kg thuat méi, mé hinh van héa méi (1.2.4). 2. Nha bigt thy thanh pho (hJ.1.5, 1.1.6, h.1.10) Nha 4 biét thy thanh phé la logi nha 4 gia dinh 6c l4p, tién nghi sang trong c6 sn vudn, chi yéu phuc vu cho ngudi thinh phé cé6 thu nhap kinh té va ddi sOng cao, nhiing ngudi cé quyén thé hoje giau sang. Nhiéu quéc gia hién nay da coi nha 4 biét thy khdng cén 1a loai nha 6 chfnh cia khu trung tam thanh phé nifa, ma ching chi duge xay dug 3 ngoai thanh hode nhimg khu nghi mat. Tai mét so nude khéc, nha 6 biét thy van duge xay dung trong néi dé mt s6 thank phé va thj tran 6 mic 49 vita phai, Trén dat nude ching ta, nha 4 biét thy trong mt s0 thanh phé Ién cdn chiém mot ty 1é dang ké,nén vide dé tam nghién citu loai nha 4 xdy dung riéng biét mét cach diving mite van 1a cdin thiét. Hon nita loai nha nay cting tuong déi gin gti vi cc loai nha khéi ghép ft téng 1a loai nha vin thay xay dumg hang loat phd bign trong thanh phé nbd va thj trén hién nay trén thé gidi nén lai cing cdn 6 chi § thich dang. Nha d biét thy thudng dat trong nhiing khu vuc yén tinh, 6 nhiéu cy xanh 6 ven d6. Nha & biét thy thuting cé tiéu chun sinh hoat cao, diéu kign tign nghi day di, Ngdi nha chinh thuing cao tit mét dén bon tng, khéng thé thiéu dutge gara (nha xe) dé t6. Cac biét thy thutng ding chi dé 3. Lé dit cia biét thy thugng tit 300 dén 800 mét vudng nhung chi duge phép xdy dung voi mat d6 nhé hon hode bing 36%. Nha kiéu bigt thy thudng cé nhing bj phan sau: sinh hay tién phéng hoic hién, phéng tiép khach, phéng sinh hoat chung, phong nga, phdng dn, nba bép, nha xe... Theo s6 tng nha 6 bidt thu e6 thé chia ra loai bigt thy mét ting, hai téng, ba tang. Nha 4 biét thy con ¢6 thé chia ra logi biét tht m@t cin (ding cho m@t gia dink) - don lap, biét thy hai cn (hai gia dinh) - song lap, ngoai ra con e6 cum biét thy tit 4 - 8 cd, nhung & nude ta khéng phat trién bai vi mét s6 gia dinh sé khong c6 huéng gid tét. 3. Cde nha kiéu lién ké (lién ké) (hJ.1.11, 1.1.12) Loai nha nay odn duige goi 1a nha 8 khéi ghép, nha hang ph6, nba kiéu day, kigu bing. Day cing 14 loai nha gin nhu biét thy don lap, song lap nhung ‘véi tiéu chudn é thé'p hon biét thy thutng chi gap xay dung tai ngoai vi thank phé lén, dc bit 8 cae thanh phé nbé va vita rat duge phat trim. Xay dung nha khéi ghép & d6 thi duge xem 1A thfch hgp hon, kinh té hon so véi loai nha10 NGUYEN LY Tir Ké KIEN MAIC NIA DAN DUNG : NHA & & NHA CONG CONG 4 xy dung ring biét vi cing cé6 dii sin vutin, céng ngé riéng nhung ré hon nhiéu. Day Ia logi nha gém céc cin (appartement) dat canh nhau xép thanh tig day, cho phép cé thé xay dung hang loat, tiét kigm dit xay dung. Loai nha khéi ghép nay, méi cin nha thudng chi cé hai hudng, c6 thé cé 1éi vao phia truée va phfa sau, c6 hai mit tudng tiép xtic hode chung véi hai cin bén canh (b.1.4.1). Méi gia dinh thudng sdng trén nhiing manh dt c6 mat tién khéng rong nbu é nha 6 biét thy, o6 dign tich khoding 80-120m?, $é lugng can h6 trong m@t day nha khéi ghép thwing dao déng trong khoang 4-16 cin hé. Céc cn h@ nay thung Ia tig khéi xép lién nhau, thiét ké vai ké vai ghép lai than nhiing dai bing, diy phé dai, e6 vin truée va sin sau, tiép can thién nhién tit hai phia truéc, sau. Tay theo diéu kign cdnh quan, quy hoach va dia hinh... ma mét day nha khéi ghép c6 s6 cin hg nhiéu hay it. Hinh dang ting Ihéi ghép rift da dang, c6 thé hinh chit nhat, hinh chi L... khién cho day nha cé hinh thite sinh dong. Nha khéi ghép tay theo didu kign hudng gié, dia hinh, kkhi hau, két céfu... ma cé nhiing cach té hgp khéi khac nhau: cach xép thang, cach xép chéo, cach xép so le. Néu sé ligng cn trong day nha nhiéu qua thi digu kign tign nghi va diéu kign v@ sinh sé kém di va vige xay dung trd nén bat hop ly (h.1.4.12 dén h.1.4.20). Nha cé thé mét tang hay hai ba tang phuc vu mdt gia dinh, hode c6 thé hai ting cho hai gia dinh, cing c6 mét s6 it trudng hgp cao dén bén ting, Cach té hgp nha tuong déi linh hoat, nha cé thé cé it phong hode nhiéu phing. Déi véi c&n mét phong, hai phong va ba phong thudng thiét ké mat tng; déi voi cin béin phéng hoic nim phang thiét ké hai, ba tng. Logi nha hai dén bén phing hay gap nit. ‘Logi nha nay ding dé phy vu cho nhiing gia dinh trung hu, cé thé vita két hop 6 vita két hgp lam nghé san xudt thi cng, kinh doanh buén bn. Méi gia dinh sit dung dign tich khong gian suét tit mat dat tré lén. Duéi cing la ting trét, trén cing lA tng thugng. Méi gia dinh cé sn vudn céng ngé riéng biét. Kiéu nha nay cing cé thé can ¢6 sin trong. So véi biét thy thi kiéu nha nay tiét kigm dit xy dug va dé cho cic ngéi nha riéng ting gia dink cé kha ning tidp efn vdi dung phé, déng thai tiét kigm hé théng dudng ky thuat ha tang, cic mat tién ciia tiing 16 dat c6 xu hung gidm cing ngay cng nhé bé khi duge xy dung tién dén vao trung tim thanh phé. Tuy nhién bé réng mat tién khéng duge nhé hon 3,3m. Mat 46 xy dung trong logi nha nay cho phép khoang ti 60-70% (kiéu nha hang phé).Phdn 1. KiéN TROC NIA. u 4, Céc chung cur(h.l.1.12) Nha 6 chung cu danh cho tap thé nhiéu gia dinh (h.1.6.1, b.1.5.3). Cac cin hd 1a 16 bao tao nén nhiing chung ext 46. Can h9 1A mét chudi khong gian ¢6 quan h@ khép kin phuc vu di sng déc 14p cho mét hé gia dinh. Cac cin hé nay duge tap hgp lai quanh nhig cdu thang, han lang cong cong. Day 1a loai nha kinh té nhit vé mat khai théc sit dung dat cia dé thi,nhung déng thai ciing 14 loai hinh nha é 06 tigu chudn thip hon cac logi nha trén, dutge xay dung thudng thudng tit bén tang trd lén, rat phé bién trong cdc dé thj lén (nha 6 tap thé gia dinh). Khi chung cit cao hon tém téng céin c6 thang may thi ngwdi ta goi dé 1a chung cu cao tang. Chung cut thip hon sau tang khéng 6 thang may thi ngudi ta goi dé 14 chung cu nhiéu ting (4-6 tang) va thap tang 2-3 ting). 5. Nha 6 kiéu khdch san (h.1.13) Hign nay trén thé gidi loai nha & kiéu khach san 1a kigu nha 4 rat duge phat trign. Day lavogi nha 4 bao gém nhing cin hg nhé (chit yéu tit 1-2 phéng 3). Khu phy trong cin hé ciia nha kiéu khach san tung déi don gidn hon 3 chung ct nhung trang thiét bj phuc vu cong céng lai kha hoan thién. Khi anh gid chit Iugng cia nha 6 kiéu khach san, ngudi ta cdi ett vao trang thiét bj trong can hg va khodng cach tit phong 6 dén khu dich vy cng ong. Logi nha nay phyc vu cho nhitng gia dinh ft nhan khéu (chi cé hai vo chéng khong €6 con hoac 6 mot con, ngwdi dic than, nhimg c4p vo chéng tré chita ¢6 con). NOi dung ciia cin nha kiéu nay nm é gidta hai loai hinh nha 6 chung out va khach san. Céc gia dinh,thutng 14 quy mé nhé,séng trong 46 phai sit dung chung cde hanb lang cdu thang nhut 4 chung tt nhving Iai c6 bd phan dich va kiéu khach san 4 ngay trong ngéi nha dé gitip dd, hé tr cho sinh hoat gia dinh nhut cde phéng bao vé, ndi tip nan hang, thy tit, cde bép vA nha in céng cOng, cdc cd 86 gidt phoi, chd giai khat, uéng cd phé, sinh hoat cau lac bé nhit trong cdc khach san. Trong nha é kigu khach san vi di c6 nhitng dich va cong céng ngay trong nha 4 nén ngi dung cia cin nha, cdc dign tich phy (b Khu vé sinh (WC) cho timg gia din) duge don gidn héa, whim tiét kiém dién tich sit dung. Chit nhan cia cin hé 06 thé mua ditt hode chi thué dé 8. Loai nha nay thudng thiét ké cao tang tit 9 - 16 tang, nim 6 nhitng khu dat trong va 1é loi d trung tam thanh phé hodc xen ‘ké trong nhiing hé théng cdc nha 6 ving ngoai 6. Néu c&n cit vao mite d6 tién nghi thi nha 3 kiéu khach san 4 nude ngoai bao gém:12. nCuven Ly Tur KE Kify TRIC NIA DAN DUNG : NHA © & NHA CONG CONG: © Phong 4 chi ¢6 chau rita + Phong dé khéi vé sinh két hop. + Phong 4 6 khéi vé sinh va bép don gidn (loai hé uhé - Studio véi 1+ 11/2 phong d) . + Loai tiéu chudn cao véi 2-3 phong 4 (kiéu cdn hé gia dinh) c6 bép va héi vé sinh day du (xi, tim, va chau rita). Khéi cc phong phyc vu cé logi phan tan dt theo timg tang (bép va phong cau lac b6) va cé loai tap trung dat 4 mét tang nha (dat 4 ting dudi) hodc dat 4 mét téa nha riéng (h.1.1.13). 6. Nha Gky thic xd (hl.1.14) La Jogi nha 3 danh cho 4éi tugng nhu nhitng ngudi dc thén, céng nhan, quan nhan, sinh vién ede truting Dai hoe, hoe sinh cc’ truéng Trung hoc chuyén nghigp. Trong nha 6 ky tiic x4 thing chia ra lam hai khu vue chinh: khiu'vye 3 va Khu vue phue vu céng cng (aha dn hoc cau lac b). Cn cit vao méi quan a8 gitta khu vuc 4 va khu vuc phuc vu ma c6 cac gidi phap té hgp mat bing nhu sau: © Nha d ky tric x4 06 khu vue phyc vu bé tri d tang trét. + Nha é ky tric xé 06 cc phong phuc vu cOng cng bé tri trong mét nha riéng nhung gn lién véi nha 4 bing hanh lang céu. © Nha dk tiie x4 chi cé nha 4. S6 ché cita kf tic xa théng thung khoang 300-400 ché. Tai cc nuéc, mite dao dong vé sé ché 3 kha l6n tit 20 dén 500 chd hod Ién hon nita. Thy té téng két 4 mét 86 nutée cho thay: néu thiét ké ky tic x4 I6n hon 500 ché sé kinh té hon vi gidm nhé dutge chi phi khai théc sit dung. Nha & kf ttic x4 06 cde loai nha hanh lang gitta, hanh lang bén, hode két hop hai logi hanh lang trén, chi trong triting hgp tiéu chun cao méi 6 mat bing kiéu don nguyén (khéng hanh lang). ‘Té bac tao nén ngéi nha Ja cdc buéng 6 t4p thé cho cd nhan (ngudi de than) chi bé tri givng nga 1a chi yéu, vdi cae phong bé tri 1 - 3 givdng néu 1a givdng mét tdng hay 6-8 givdng néu la giuting hai tang. Cac khu vue WC, bép duge tap trung dé phuc vy cho mét loat phong. Cac phong sang cfing chi trang bj mét voi tim béng sen, mét vai rita mat cho tap thé tit ba dén sau giving.Phin 1 KUEN TREC NAO 13 Cac bita an thuting duge tién hanh trong cic nha An tap thé ngay canh nha 4. ‘Trong ngéi nha chi cé mét vai lé bép céng cong dé ham néng thite an hod dé néu bé sung thém céc thite an khac. Ky tie xa thing duge thiét ké 5-9 tang, duge phan bé trong cdc khu dat nha may, trudng hoc, canh cae cong trinh dich ‘vu céng cong. Cén d trung tam thanh phé cing cé thé té chite nhitng ky tic x4 12-15 tang chung cho nhiéu déi twgng, cho nhiéu sinh vién cac truéng. Tai nuéc ta trude day ky tiie x4 khong duige xay dung qua nam tang. Xac dinh mite 46 tin nghi cia ky tic x4 tay thuge vao dign tich 4 va trang thiét bi ky thuat vé sinh. Cé loai phing 6 c6 thiét bi vé sinh riéng, xf tim day aii; 06 loai phéng chi ¢6 chau rita va c6 loai phing khéng bé trf thiét bj vé sinh riéng ma bé tri chung cho mi tang, cho tig nhém phong. Cac phong & trong kj tiic x4 phai nhd hon tam giving véi tiéu chudn dign tich nhut sau: + Nha é tap thé can bé cong nhan vién 4m*/nguai la téi thiéu. + Nha sinh vién va hoc sinh trung céip 3,5m*ingudi (d6i véi trudng hop giving hai tang lay 2,5m"/mgudi va tang chiéu cao tang nha lén 3,3m). ‘Trong ky tic xa khéi vé sinh dude thiét ké véi tiéu chudn tit 15-18 ngudi mt ché tdm, mét xi, m6t ché rita va mét ché gidt. Trong nha 4 tap thé cho can bé céng nhan vién cé thé thiét ké thém phong khach chung rong khéng qua 24m’. Phong & kg tiie x4 edn phai c6 ti tudng va trong diéu kién cu thé 06 thé bé tri chau rita, 7. Céc quén thé nha dI6n cé dich vy céng egng téng hop (h.I.1.15, h. 16) Trong thdi gian gin day xu hudng chung 4 cdc thanh phé cue lén rat chit ¥ dn vige xy dung tap hop cdc nha é thanh mét quan thé lén c6 trang thiét bj phuc vu cong cong. Dé 1 nhitng quan thé nha d hay nhiing don vi 4 khéng 16 c6 quy mé nhu mot lang hay x6m nha 6 phuc vu 2000 téi 4000 déi hi tdi 6000, 8000 ngudi dan ngay trong mét ngéi nha, nghia 1a cé quy mé titdng duong mt nhém nha 3 Jn, mét tiéu khu hode mét thanh phé nhé, trong dé ngudi ta két hop nha 6 cing cac té chite dich vu téng hgp céng céng nhu: cae cita hang, céc nha tré, cae 06 88 y 46, vin héa, gidi tri cing céc cita hang sita chita phyc vu dai song... Loai quan thé nay 6 thé thiét ké phi-hgp vdi moi kigu gia dinh, moi kiéu nghé nghiép dan cu. Chat higng phuc vu ddi sdng cia né wu vist 3 chd moict Ncuyen uv Tier KE xii TROC NA DAN DUNC : NHA & NHA CONG CONG dich vu dai séng c6 ban kinh phyc vu ngdn, nghia la bao dam khoang cach téi thidu ti cin nha é dén cita hang, nha tré, truéng hoe, edu lac bé va rap chiéu bong nhdm tiét kiém théi gian, cng sttc di lai. Hinh thtte nay efing bao dim tiét kigm khéi tich xfy dung vi c6 thé thiét ké bép va cde dign tich phy rat nhé. Chi déi voi nha cho hé dong ngwdi méi thiét ké loai buéng bép théng thudng, cdn thi sit dung loai géc bép nhé hode nha in cOng cong. ‘Tat nhién day 1A gidi phap cho nhiing 46 thj cyc lén nhim tao ra mat d6 xay dumg nhé nhung mat dé cu tri cao, gidi phong mit dat dé danh cho cng vién va san bai thé duc va mit ngdn cac ban kinh phuc vy dé tiét kiém quy thai gian rdi cho céng dan. Cac ngéi nha téng thé lén nay goi 1a "nhiing lang, thi tréfn theo chiéu cao", 6 thé dat chiéu cao vai chuc ting. Vi thé dé phuc vu cho Khéi ngudi 3 ling ching trai, ngudi ta té chite nhiing cong vién treo, phé mua ban treo, hanh lang phé, nhitng noi vui choi g4p gd cha thanh nién, thiéu nhi 6 lung chimg trdi,trén sin thugng. Don vi 3 Marseille cia kién tric sit Le Corbusier 14 mét vi dy minh hoa dién hinh, mét mé hinh thi diém thugc loai dau tién (b.1.1.15). Hién nay nhiing dé An thiét ké cic quén thé nha 6 may di duge nhiéu nude trén thé gidi nghién citu va mot s6 da duge thi diém xay dyng vi nhiing vu diém ly thuyét néi trén cia n6. Tit thé ky truéc, Engels di phac hoa lén kiéu nha nay coi dé nhut mét hinh thife nha 6 phi hgp vdi chit nghia cng sin. Owels va Fourier - nhiing ngudi theo chit nghia xi héi khong tuéng trude day cing da dé cp dén logi nha nay, tuy nhién ¥ kién phan bac cling khéng kém. Gidi phap mat bing thuing thay nhat 6 nhiing quan thé nha é Ién c6 trang thiét bj phuc vu céng céng 1a (h.I.1.16): + Nhing khéi nha 6 cao ting dat song song néi lién nhau bing cae khoi nha céng cong thap téng. + Gidi phép mat bang c6 hinh dang ty do d6i véi khéi nha 6 cing nhu nha cong cng, nhung khéi nha cong cng thing duge dat 4 vj tri nha trung tam ciia quan thé cac khéi 6 dé bao dim sy lién hé ngén nhat véi cdc khéi nha 3. * Giai phap mat bang kiéu tap trung, hinh dang chung cia ngéi nha gon, rat chit ché. Logi nay rat thfch hop véi nhiing ving khf hau rat lanh, d6i khi & giita khéi nha bé tri sin c6 mai kinh, bén dudi danh cho khu vue céy xanh, phing mia déng, khéng gian cng déng cita nha (h.1.5.38).Phin 1. KiEN TREC NAA 15 Phan logi dyfa theo dé cao 4 Nha Gthdp tding (1-2 tang): khong qué mét tdng trét va mét tang du. Trong loai nha nay c6 thé bao gém nhiéu loai nha nhu nha 4 it tang mt cdn, hai cAn (biét thy danh cho mét gia dinh hay hai gia dinh), nha it ting kiéu khéi ghép va kiéu don nguyén, nha é néng thén. ¢ Nha & nhiéu tdng (3-6 téing):loai nha nay cé thé c6 kiéu mat bang diém, tite mt din nguyén - kigu thap, kiéu phan doan, kiéu hanh lang gitia hode hanh lang bén (dang wha tim) va hién nay 6 tit cd cée nuéc trén thé giéi chting déu dang chiém khéi lugng xay dung rit lén trong cée dé thj lén va exte Ion. ¢ Nha écao tang trung binh (8-16 tang): nha thap hode nha’ tm ¢ Nha é cao tdng ln (24-30 tang): nha thép hodc nha tam ¢ Nha siéu cao, choc tréi (\én hon 30 tng): cha yéu la nha dang thp. Phan logi dya vao déi tupng phyc vy va ¥ nghia x4 hgi cua nd + Nha'é kiéu sang trong tiéu chudn cao (dinh cho gidi qui tc, nha lanh dao, quan chiic cao effp, nha tu ban Ién): lu dai, cung dign, biét thyt cao cp, ¢ Nha 6 cho nguéi cé thu nhép cao (danh cho cdc dang éng chii va quan chite hay tri thite cao cfip): biét thy, biét trai, chung cut cao cfip... ¢ Nha d cho nguoi e6 thu nhdp khé, trung binh: bigt thy song lap, nha lién ko chung cif cao efi ¢ Nha d cho ngudi cé thu nhdp thé, nghéo khd: chung cu (hay nha 4 xi héi). © Nha étam thoi. 1.2, $0 LUGC QUA TRINH PHAT TRIEN CUA KIEN TRUOC NHA © 1.2.1. Kién trae nha 6 théi xa h6i nguyén thiy (h.1.1.1, 1.3.2) Con nguéi thdi nguyén thiy cén phai sng kiéu du cu thinh tiing béy dan, chva hinh thinh gia dinh, Vao théi dé, do trinh a6 sin xuét rét tha'p kém vi lac hau, noi d cia bé lac con ngudi cdn rat thé sd. Ho sinh tén va phat trién dia trén kinh té sin bat va hai lugm. Ho séng lang thang nay day mai do, khéng 6n dinh va khéng dinh cu mét céch liu dai 6 mét noi ndo cd. Nbd nhiing nganh khoa hoc méi, dic bigt 1A nganh khao c6 hoe ma ngay nay ching16 Ncuven LY nr Ki KifN TRIC Nit DAN DING : NHA & NHA CONG CONG. ta biét dugc rd hon nhimg noi é don gidn ban dau cita ho (khi phat hién khai quat lén nhiing di chi céng trinh tit xa xua, hay nhd céc cong trinh nghién ettu nhimg bé lac nguyén thiy cén tén tai sdng ri rc trén khdp thé gidi hién nay). Vao thdi ky d8 da cfi, con ngudi cd xua sdng trong nhiing hang déng nguyén 30 hod cao hon 1a nhitng hang déng cé gia céng chut it, nhimg héc mii nhing ho 44 tu nbién 06 xép chén thém dé nhé, vun, chung quanh hay 6 ken dat, canh 1é cho kin dao. Tip d@n, nha 6 cia ho cé hinh thitc kiéu liép che ch4n thé sd, nhiing vom li kin dao trén cao dé tao nén ché nau an tranh duge muta gid, tranh dutge anh hudng truc tigp cha khi hau ty nhién, tranh duge hiém hoa cia nhiing con nuiée Id, mua rimg va odn tranh duge su dém ngé, de doa cia thi rimg. Sau dé 14 dén ni 8 06 mat bing hinh tron xay dug bing da hay 14 két bing céc cinh cay (xem minh hoa hL.1.2). Mét thé’ kj sau khi phat hién ra chéu My, ngudi ta cin phat hign ra nhiig b6 lac séng tit thai 46 44. Loai léu cita ho cé thé xay bang vé cay ho&e bing dat. C6 loai nha vom xay bang dat cé tré cita trén dinh mai dé lay 4nh sang va két hgp dé théng thoang (b.1.1.2). Cach dung léu dién hinh cita thé din da dé (theo Oatecman) duge bit déu tix xay dying m§t khung hinh chit V nguge, bude lai & ché giao diém, réi dymg thém m9t chiéc sao thit ba lam thanh thé chan vac, nhiéu sao phy khée duige img tiép theo va ding thimg ching céc so lai véi nhau dé cuéi cimg mai sto dutge buéc chat vao khung va ghim chat xudng dat bang coc. ‘Léu thudng théy 6 chau Mf 1a loai léu lam bang than cay cé lgp vé cay hod phit bing da cia hytou tudn 6c. Diéu kién dja ly khde nhau, léu cing o6 hinh thite khac nhau. Nhiing ngudi Etxkimé Bée Cue 3 trong nhimg léu tron xay-dumg bing bang va bing cing méi nha cing dm. Trong khi d6, ngudi 4 ving séng Amua dung nhimg Iéu hinh yén ngya; cdn Jéu cia nguéi dan du mye ving Bic Phi c6 dang hinh chit nhat phi 14 cay hodc da thi. Khi cuge séng du ext chuyén sang dinh ctt, con ngwai vin séng theo ché d6 xa +hdi nguyén thiy nhung ga hinh thanh gia dinh va ca thj téc cing tham gia xy dung nha 4, lam xudt hién m6t loai nha dai cho vai gia dinh. C6 nha chita duge hang chuc gia dinh hay hang tram ngudi. Tai New York, ngudi ta tim thay nhiing nha dai tir 15 dén 18 mét, gitta nha cé hanh lang rong 1,8 dén 2,5Phdin 1. KiEN TREC NAO Vw mét va c6 vach ngin bing vé cay. Cit bén gian lai c6 mét bép 1d va tda nha 6 tit nam dén bay bép le. Lang x6m biy gid, ngodi chung ngai vat bao xung quanh cdn 6 thém kho va chudng stic vat. Tai Ba Lan da tim thay di chi mét thén x6m x4 hgi nguyén thay véi nhitng nha dai tir 3 dén 12 gian, méi gian c6 mét bép 16, cac nha xép song song va cach nhau mét con dung cé lat gé réng tit 2,1 dén 3,1 mét. Lang Bixcupinxki nguyén thiy nay rong tdi 2,5 ha. Méi nha trong lang 6 tudng dat dap va mai nha déc. Cae nha Khao 8 hoc cdn tim ra ditge cd. mét ngdi lang néi trén hé Zurich & Thuy Si. Bi mat nay duge phat’ hién vao nim 1854, Trong mét ving rong khoang 40000m? da phat hién duge 4 van cét g6 séi, bach dutong hay go théng, dau c6t duige vot nhon bang riu da. Nhitng vat ligu xay dug dé-cin duge gitt cho dén ngay nay Ia do cé mét lép bi day che chd. Ngui ta cfing tim thay riu da va nhiing sin phém bang gém c6 hoa van don gidn. Diéu nay da gitip con ngudi hién dai khéi phuc lai duge bite tranh sinh hoat cita con ngudi trong thai ky dé da khi ma ho d& djnh canh dinh ett tix bd cuge sdug du myc. D6 la nhiig ngéi nha san hinh trén o6 mai hinh nén duge dat trén mét mat san dat néi trén mAt nude nha mot hé théng c6t. Lic bay gid con ngvdi thich séng trén ‘hé hay gan bé séng dé tién Igi sinh hoat va chéng lai duge thi dit hay bé lac ké tha. 1.2.2. Kién trac nha } thdl ky chiém hitu né 16 Loai ngudi khi dy d& hoan toan chuyén tit nén kinh té du canh du cu sang dinh cu lai tai nhimg ving dat phi nhiéu dé dang kiém song lau dai. Lic nay nén kinh 18 cia lodi ngudi da o6 su két hop gitta sin bin va lao dng sin xuat. Thdi ky nay con ngudi da chit dong can thiép vao thién nhién. Ho 4a tim ra nhiéu céch dé ei tao thién nhién tao nén m§t méi trudng séng thich {mg va tét dep hon. Ngoai viée canh tac tréng trot, sin ban, hai lugm, ho cing da biét thudn dudng thi hoang da va cac khu vue 8 da 06 thém nhitng chuéng trai dén sd. Ciing hic nay xA hOi loai ngudi da phan héa hinh thanh nhiing gia dinh va bat dau cé sit phan céng x4 héi ré rét. Bén canh nhiing ngudi lao dgng “ty do, xa héi con binh thanh nén t&ng lép né 1é va chai né, Nha 8 ofia ho hic nay da cé nhiing bién déi sau sic. Sy phan héa giai cdip thay cing ré nét hon khi chitug ta nhin vao ngéi nha 8 ctia ho: nha 6 cia giai cép théng tri (bon chit nd ...) va cia giai cép bj théng tri (ngudi né 18). Cac chit n6 thuting séng trong nhitng ng6i nha Jén hay trang trai o6 bo phéng ky Iwdng xAy dung kién 06, con. nhitng ngudi lao dng tt do va-né Ié phai sdng trong nhimg ngéi nha duge t818 NCuviN ty THT KE KiéN TGC NIA DAN DUNG : NHA 6 & NHA CONG CONG chite don so bing nhiing vat ligu c6 sin trong thién nhién nhu thdo méc, dat da, rom ra. Ché é cita ho déi khi con tay tién, ban thiu, héi théi. Noi dung nha 4 cdn mang ré tinh chat dan chi va binh ding véi nhing khéng gian don so va da nang. Trong x4 héi né 1¢ thi dan dan nhitng khéng gian nay da duge chia nhé thanh nhiig khéng gian riéng biét: kho chia Ivong thyc dy phong, noi chan nuéi va noi sinh hoat... Diéu 46 cfing cho ta thay duge su khac biét rat 1 nét gitta nha 6 cia chit né va nha 4 cia né 1é vé néi dung cing nhw hinh thite 16 chite khong gian (h.J.1.4), Nha 6 chi né 1A m@t quén thé toa ngang, day doc quay quanh nhiing san trong véi tig khéng gian vdi chtte nang riéng, cdc chuéng trai, ché 3 cita né 16 duge tach xa va xy dung tam bg. Thai ché dé chiém hitu né Ié, nén vin minh nha 6 d& duge bg 16 rat r6 nét 3 Ai Cap, Hy Lap, La Ma va An Dé, nhiing cai héi cha nban loai. ‘Tai Ai Cap of dai, nha 6 thing lim bang dat sét, lau say va gach nung chi thay 6 trong nha 6 quf téc. Khodng 4000 nam truéc céng nguyén, 6 gin Cai R6 ngui ta di phat hign ra mot diém dan cv én véi hai loai nha dién hinh: + Loai nha khung gé, tudng g6, trén khung cé cai tudng bang g6 ken say. Nha cé phong cach nhe nhang va chat lugng tham my tuong déi cao. © Loai nha 6 két cu gach khong nung, tuéng méng lam bang da héc. hinh dang nang né kkhéng én dinh. Nha 8 bay gid d& phan anh r6 nét su d6i lap gidu nghéo. Mat bing nha 3 qui tc Ai Cap thdi ky nay ¢6 nhiing dic diém sau: mit gidp phé khong tré cita sé, chi 06 ctta hep théng vio sn trong, trong nha c6 céc phéng cho nam va nit riéng biét, phéng lén c6 d6 cao lén, phdng nhé 06 dé cao bé hon, phan chénh Igch vé d6 cao nay ding aé lam cita trdi dé thong gid, tix sin c6 cdu thang len mai duge ding lam noi dé héng mat. Phat trién gn nhut song song véi Ai Cap of thi 4 chau A 6 dat nude Trung Hoa va An Dé cfing di cé mét nén vin minh nba é od dai cing rét dang duge chi §. ° Thé gidi bieét dén ngudi An DG cé dai nhut nhing nha quy hoach dé thj tién phong qua dau vét ciia cdc thanh phd cé Méhengié Dard va Sanhé Dard ving Xinh) cing nhu Harrappa (@ Pang Giap). Tai day 6 nhiing ngéi nha gach mau d3, mai bing cé tudng ngin xay ling khéng dén tran dé théng gid.Phd 1. KiEN TROC NAO 19 ‘Trong thanh phé cdn c6 cd nha hai tang, tng dudi 1a bép, nha tm, kho, giéng, tang trén la cdc phong nga. ‘Tw thdi dai dé dé tign Ién thdi dai dé déng 4 Viet Nam ¢é tién xa xua cia chting ta cing di réi bé hang déng mién nui dé tién xuéng mién trung du va déng bing, quan tu theo ting cum mang 4 cde dinh gd, sun déi, chan ntti va déi dat. Do sinh ty gitta tréi nén viée dig nha sao cho viing cing én dinh tr3 thanh nu cdu bite thiét. Trai qua mot qué trinh dai thye nghiém va cai tién, dén giai doan vin héa Déng Son, mé hinh ng6i nha da hoan chinh va kha phong phti ma hinh anh cu thé ciia n6 cdn duge uu git khdc trén mét 6 tréng déng Déng Son ma du vét vat chat cia né cing dutge tim thay 4 di chi Dong Son (Thanh Héa): 46 1A nhitng giéng tre, nhimg minh phén dan va dic biét 1 nhitng eft nha bing g6 dai dén 4,5m c6 18 mong (46 bic sin?) cdch chan cbt trung tam 1,25m. Dé 1A nhiing ngéi nha 4 trén sin, khng 6 tudng, mai cong vong hinh thuyén va chay xudng sat sin, kiém luén chite nang vach che, hai. du mai phfa trén udn cong cudn Iai va nhé ra phfa xa, trén néc mai trang tri ©6 m@t hoc hai con chim dau. Canh nha 4 cdn cé nha kho cing 6 trén san, mai cong véng lén hinh mui thuyén, hai sn mai rat day. Nhimg mau hinh nha nay déu mang dang dap con thuyén, tinh ma lai rét déng, than thodt ma rét chéc chan, thich nghi véi khf hau 6 ndng néng va mua to, hgp véi khung cdnh thién nhién vén nhiéu ngdi lach ching chit ma hang nm vao mia mua nuéc dang lén ngap trang cd ving. Dé dying lén nhitng ngéi nha san nay, cu din Déng Son dig ngay vat liéu sin cé trong ritng nhu tranh, tre, g6 véi célu trite bé khung c6t - kéo - x, ma todn bé site ning nha dén vio céc oft dé chuyén xudng dat, mat ngoai cé mét sé mé tip trang tri hinh chim, ga sit dung 8 dé vita phai khéng hé Jam dung, dit dé lam duyén. Ng6i nha san Déng Son véng néc hinh thuyén nay cin duge thay tén tai 6 cdc dang nha hinh thuyén cia ngudi Dayake va ngudi Toraja trén quin déo Indénéxia. Bién dang mét chit ngéi nha san Déng Son dé cé néc thing con thay mét sé dang nha @ khac hogc nha mé cia m6t s6 bd phan thé dan trén quan dio Indénéxia, hodc cn thay dutge 3 cd nha ngudi Edé trén Tay Nguyén ... chitng t6 gitta cdc khéi out dan nay cé mét méi lién hé mat thiét ma riéng 3 kign trie o6 mét su "bao thi", dai ding, dé qua 46 (khéng hé khién cung) thay duge cd 6 khung canh Déng Nam A chju suf téa sang cia vin héa Déng Son. 1.2.3. Klén trae nha 6 gial doan xé hdl phong kién Sang xa h9i phong kién sy phan héa xa hi va giai edip ngay cang su she. Nha hic nay da o6 sul khac biét rat Ién gitta nhing ngudi néng din ty do sOng bang kinh té néng nghiép dinh canh, djnh cu va tang I6p cai tri quan lai.20 NGuyeN LY Tur KE KiéN TRC NIA DAN DUNG : NHA 6 & NHA CONG CONG. Nha 6 cia vua chia théng tri thudng IA nhitng lau dai, trang trai duge xiy dyng bé phing kién od vdi nhiing thanh ly, nhiing hao s4u,kin cdng cao tung. Co ngoi cita ho duge xay dung bang nhiing vat liu kién od, dat tién vai téng cao tit hai dén bon ting véi hé théng khong gian néi that da dang va phong phui (h.1.1.3, h.I.1.4). + Taichau Au + G Phép: loai dinh thit va trang vign cia nba gidu thdi ky nay cing dutge phat trign manh mé. Dinh thy xAy bang 44 ma cd tudng chu vi bdo vé bén ngoai cing duge xay bing da day dé bao quanh cd khu vite sn gitta cac nba, bén trén néc nha cé bé tri nhiéu thap vita dé trang tr{ vita phuc vu phéng thi véi hinh thitc mat bing bung bit kin dao. Nhing trang vién Ién thuGng c6 tudng ly va hao nude bao quanh, trén thanh ¢6 vong lau va cita vao o6 cu treo, B) mat bén ngoai + GO Dite: vat ligu xay dung chinh la gach va dé. Trén mat tudng gach va da cing thé hign sy don gid i dd va nhiéu tang gac ap mai, cé tang dudi la cita hiéu, tang trén ding dé 6, 06 tung héi nha duge chit § trang tri. Ngdi nha 8 Dessau 1a mot ngOi nba 6 dién hinh cita ting lép trung htu cfing 14 mét kiét téc tiéu biéu cho kién tric nha é cia Dite thdi ky nay: né don gidn, than mat va hip din biét bao. + Tai Vigt Nam Kién tric nha 4 Viét Nam xay bing gach tit hic chvfa biét ding ximang. Ho thudng ding mét thit vita ma thi gian tdn tai di chimg minh cho su bén vitng lau dai, Da rn tye nhién khong duge ding phd bién mfe di dat nude Viet Nam ¢6 nhiéu va cling a3 xAy 3 mot sO noi, ké c& cée logi da hoa quy nut da ching minh trong lich sit kin tric Viet Nam (da cé nhiing cng trinh kién tric bang da dé s6, mach ndi tinh vi nhu Thanh nha HO)... Néu da rén it duge ding trong kién tric dan da thi dé ong lai la mét vat liéu théng dung trong nha 4 dan gian vi dé sit dung va khai thac, phé bién ding dé xay tung. Léi xy dung gian - vi kéo cing 1a mét biéu hign cia xu hiténg khai thac théng minh hé cdu triic tre - g6 vimg chic trong diéu kién cia vat ligu x4y dung ving déng bang, trung du Bic Bé thii bay gid. Neudi ta da chitng 18 duge su két hop thyc dung va tinh-t6 ghite ngingPhin 1 EN TREC NIA © 21 chju Ive véi tinh tham mj cia céc c&u kién gé lam cho céng trinh gd truyén thong dan gian Viét Nam c6 kha nang biéu cdm cao, c6 tinh ham site va an du rd, C6 thé néi, trong x4 héi phong kién, nha 4 dan gian hay dinh chia, lang, miéu ... déu chi yéu xdy dug tir g6 va gach dit nung, trong 46 g6 lim bj bon vua quan phoug kién céim ngudi dan khong duge ding, 4a kim ham site sang tao cia nhan dan trong xy dung. Ching cdn déc quyén xay dung cc khéng gian kién tric to réng hoanh trang véi nhiing trang tri kién tric kiéu sang quy lam bing dt nung cao cp, 44 qug hiém hay duge son son thiép vang. Vé bé cuc téng thé khong gian kién tric cdc nghé nhan Vit Nam rat chi ¥ dén dja hinh, dja vat. Khi cng trinh duge xdy dymg 6 déng bang thi bd dé con trach cao hon mat mide vai ba mét d& 1A mét dia hinh cn chi ¥ (nhut mét gd déng hay déi mii). Hau nhu bao gid nha 3, céng thy cing chiém linh vj tri Img déi, céng trinh kién tréc khong may khi xy 4 noi dinh cao dé ché ngy khéng gian ma thvng tua hing vao déi va chan nui dé tré thanh mét bé phan dot xudt ty nhién cia thién nhién. Bé cuc toan bé cita céng trinh bao gid cfing duge be trf can d6i c6 dung truc than dao 16 rang. BO cuc can déi cita toan bé cdc céng trinh vita lam cho téng thé hda hgp véi nhau vita lam ting thém vé quy mé, tinh hoanh trang ctia kién tric, khién cho kién tric va cdnh vat tit lau da von théng nbat voi nhau cng néi bat Jén sy hai héa “nhat thé vii try” cia ba yéu té c6 quan hé hitu c¢ (con nguti, chit thé sing tgo, thién nhién do ho cdi tgo va cOng trinh kién tric do ho dung nén) mang tai mét s6 sdc thai va phong cach kién tric riéng, lai hai hda duge véi tam hén va tm vée cia ho. 1.2.4. Nha 6 théi ky tu ban chi nghia Khi chi nghia tu ban bit ddu phat trién, cting nhut 4 giai doan tat ban dc quyén ling doan thi trong linh ve kién tric, nha 4 luén 14 mét van dé xa héi dang duge quan tam hon bao gid. Xa héi tut ban véi cuge céch mang khoa hoc ky thuat lan thit nhét, voi su xudt hign fia nén kinh té hang héa, cde dé thi phong kién d& khong cin la cae trung tam chinh tri, hinh chinh don thudn ma cn 1a trung tim san xudt —hang héa, Xa h9i xudt hién nhitng tang lép méi niu nha tu ban sin xuét, cde ‘Qhuigheihan, nha khoa hoc, céc tng 16p néng din pha sin di bién thanh Vedi fan phuc vu trén cae céng tru@ng, nha may tt ban. Chinh vi thé ma22, NGuyen uy Tui Ké KiéN TRUC NIA DAN DUNC : NHA 6 & NHA CONG CONG nha é cling di xudt hign nhing dang nha méi uhu céc biét thy sang trong thanh phé cho ede ting Iép tut ban va thudng nhan, cc nha cho thué kiéu ky ttic cho cdc tang lép céng nhdn va néng din rdi bd néng thén ra thinh phd, cae kidu nha 6 lin ké va chung cut cho cac tang lép trung gian, cac thi dan, cée trf thie, nguai buén bin nhé ty do. Noi dung nha é ting lép trén da 05 nhing bin déi quan trong, c6 phan khu chite nang ré rét, o6 nhiéu budng phéong biét lap cho tig thanh vién, tao diéu kién cho cht nghia ca nhan phat trign. Thanh vién dulgc s6ng trong nhiing khong gian biét lap dé phat trién ca tinh,xéy dung tam hén. Céc tin nghi méi do tién bé cita khoa hoc ky thi mang lai da nhanb ehéng dige trang bj cho nhiing khéng gian 6 tao diéu kién nang cao chit higng sng trong ngéi nha 4 biét thy. Vi du: quat gié co khi, hé thong sudi dm nhan tao edi tao vi khf hau, anh sng dién thay cho anh sang nén, dun nau efi than duge thay bing bép dign, bép gas... Cac tign nghi vé giao. tiép, gidi tri nhut dign thoai, radio, v6 tuyén cing nhanh chéng thim nhap vao di séng gia dinh (b.1.1.5, h.I.1.6). Kign trie nha 6 giai doan nay dude nhin nhan dudi goc d@ cu thé hon cha kinh té thj trudng da tré thanh mét thit hang héa e6 gid tri sit dung va gid tri trao déi, cdin dén mat s6 cdi cach vé phutong phap thiét ké cing nhu phutong phap sin xudt dé mang Iai nhiéu Igi nhudn hon. Chinh vi vay vin dé thich dung va van dé my quan va thj hiéu nha 8 da dugc dat ra. © céc nuée phuong Tay, tit sau chién tranh thé gidi thit II da c6 nhitng tim tai trong linh vue “nha 8 x4 h@i”. Nhitng thanh céng nay mét phan do nhitng 06 gdng cia mét sé kién tric su 6 long tam nghé nghiép, ma nhiéu ngudi xudt than tit nhiing trio Iu kign trite tién bO nén di xudt hién chi nghia cong nang. Nhiéu kién tric sut bac thay va tai nang da déng gop sang kién va tri tué cia minh cho Iinh vye nha 4 chung ett, dic biét 14 nha 3 xa hoi (0.1.1.7, L118). Dang cht § 14 tda nha 6 Marseille m@t tac phdm cé tam cé di sin van héa thé kj clia kién trite sut néi ting Le Corbusier. Cong trinh nay 1a sy két tinh mét phan nhitng tu tudng duy If cia chi nghia cng ndng va tinh nhan van ma ong coi 1a mot xudt phat diém cn coi trong, dé 1a vai trd x4 hoi cla kién triic (1.1.15). 1.2.5. Nha 6 glal dogn x4 h6l tu ban phat tén cao ‘Xa héi tu ban phat trién cao da san sinh ra mét sé ting lép méi déy quyén luc va gidu sang nhu cdc nba tut ban cong nghiép cé map, cde nha tu ban thuong nghiép déc tai - da quéc gia, bén canh mét s6 tding lép ngudi lao déng bi ban cing héa séng vat vudng bén 1é nhiing dé thj dn. Nha é cita ho théi ky nay c6 sq phan héa va mau thudn hét site r6 rét trong néi dung va hinh thite gitta caePhan 1 Kits TRIG. NAO 23, tang lép trong xa hdi. Ndi dung nha é tang lép trén rat hién dai phong phu, da dang. Tat cd nhiing tién nghi dé thj va dai sng vin minh hau nhut duge tap trung vao ngéi nha cia ho. Trong cin nha duge trang bj tién nghi cugc séng hién dai cia ho c6 ca bé bei, sin quan vot, chd vui choi gidi tri ngoai tréi, san Khiéu vo... (h.1.1.7, b.1.1.8), Bén trong can nha 1a trang thiét bj vin minh tan ky va vat dung hudng thy siéu hign dai véi hé théng truyén tin, nhimg trd choi dién tit, cae budng WC két hgp tht gin bing kiéu tao s6ng nhan tgo. Nha 6 cita nhiing tang lép nay khdng phai chi o6 mét noi 3 chinh sang trong ma cdn c6 nhiing ngoi nha phy: nha nghi dong, nha nghi he... Trong khi ¢6 nha 6 cia cic téng lép trung htu ngoai ngéi nha 6 chfnh hin dai cn c6 nha nghi nhé cuéi tudn ngoai 6. Phan lén sé dan ct phai sng trong nhing chung cu nhiéu tang, cao tang é ven d6 vdi tign nghi trung binh. Ngoai ra cin 6 mét b6 phén dan ching, nhiing ngudi din nghéo d6 thi phai song trong uhiing ngéi nha 6 chudt tam bg (bidonville). ‘Trong thai ky kinh té tut ban hau cng nghiép phat trién cao tite 1a thdi ky cha van minh tin hoe, cia cong nghé - ky thudt cao, cong nghé - sinh hgc nha 6 sé con tién héa va phat trién manh é thé ky XXI. 6 théi ky may con ngudi sé lao dong ft ngay di, quy théi gian rdmh rdi ting Ién, nhu edu sng tao nghiép du va phat trién vin héa tinh than va doi séng tam linh sé ting Ién. Nha 4 hic nay tré thanh don vj "té dm + sdng tao". O théi ky phutgng tién théng tin ngay cang phat trién tat nhién sé tién Iyi cho viéc giao luu giao ti€p... nhung né lai 6 mit tiéu cyc 1a Jam khong cach gitta ngudi gidu vA ngudi nghéo ngay cing mé rng, va di dén mic thé gidi cdmh tinh bao dong vé su tha héa, phi nhan cia khéng gian cu tré, 6 nhiém méi trudng, mat can bang sinh thé lam cho vige d6 thj héa bing né tran lan khé kiém soat. $6 dan cu dé thi sé dong hon sé dan cut 8 cée ving néng thén truyén théng. Bai vay viée khéic phuc cdc hau qua cia mot thé ky khing hodng vé chat Iuong sdng cia cdc dé thj, nha 3 va viée chudn bj hanh trang bude vao thé ky théng tin, céng nghé cao - thé ky XXI dang 1A vin dé bite xtic cia x4 hdi nbn loai 3 tim vi mé fing nhut cha toan thé kién tric su trén thé gidi. Nha 4 thé ky méi chéc chan sé c6 nhiing cue cich mang trigt dé, toan dién va ddy sang tao nhung cing déy thach thite méi c6 thé bdo vé duge su tén tai ving bén cia hanh tinh cha nhan- loai va vi hanh phiic 6 tam cao ly tudng, dé 14 hanh phic dude sang tao cia "CON NGUOI TRI TUE". Chang han trong cudc trién Jam “ngéi nha ciia thé ky téi” duge té chitc tai vién bao tang nghé thuat hién dai New York cia 26 kién tric sut My da xudt hign nhing con chim én bdo hiéu mia xuan: Nhing ngéi nha chi 06 mot ngudi (gia dinh tan rd va khuynh hudng séng dée than), réi ngoi nha chi cé déc hai phong (mt phing igi va m@t thu vign véi 10000 cudn sach) ma phong nga khong can kin dao, chi ngin céch véi thién nhién bing vach kinh trong suét ...24 AcUYEN LY mi Ké KIEV MIC NA DAN DING NHA 6 & NHA CONG CONGPhéin 1 XifN TIC NAO inh .1.2.. CAG NHA LEU THO! KY XA HOI NGUYEN THOY26 sCuvEN LY TIHET Ki KIER TRUC NIIA DAN DUNG - NHA G & NHA CONG CONG NHA.S TRANG TRAY PHONG KIEN TRUNG HOA NAA KigU BHA OA XAXUATLE HUYEN CAO LOC ‘BONG BAO NUNG TINH LANG SON source 1 Ne bp kc 2 Geng nad 5 ep 55 Chubog rau MAT CATA-A Hinn 1.13, NHA@ THO KY CHIEM HOU NO LE VA PHONG KIEN27 Phan KIN MRUC NHAO VIHON OHO NYS ALL NJLL YA NZIM ONOHd DHL YHN Ona NDI ET WOH28 NCUYEN LY ‘niéT KE KIEN TRUC WIA DAN DING - NHA @ & NHA CONG CONG [IET THY-NHA TREN THAC" 6 PENNSYLVANIA (MY) 1935 - 1038 KTS. FRANK LLOYD WRIGHT Hint 141.5. BIET THY SANG TRONG XA HOI TU BANPhan 1 KiEN RUC NUA © 29 TANG LAU ‘ANG TRET Hinh 14.6. BIET THY SAVOYE POISSY (PHAP) 1931, ‘KTS, LE CORBUSIER30 NGUYEN LY "HER KE KIEN RUC NMA DAN DUNG - NHA & & NHA CONG CONG: Delf MAT BANG TANG 2 MAT BANG TANG 1 Biet thy Tugendhat do Mies Van Der Rohe thiét ké & Brno - Thép Khe Hint 1.17. MHA 8 XA HOLHAU CONG NGHIEPPhan T_KIEN TRC NA 1. ung de 18 vo: 2. Nha nguél ge ong: 3. Phong nai cho ban ba: 4. 6 v8o chinh; 44a. LA vo phe wu, 4, L6i va cho con cdi 5. 86p; 6. Phong gid: 7. Hm ruou, 8. Cu thang chin; 9. Salon, tv, 0. Sin di dng: 11, Phong kj thuat: 12. Ou i 43. Géu thang phe wy. 14. Tueng thy wien: 15, GBu thang vao ede phéng ngu aa con cai; 46. Prong sinh hoal chung: 17. Sn ta 18. Van phong, 19. Kho tran, 20. Bung ray Keo tanh, 21. Budng ray treo man ala: 22. Lb subk 28. Cla vio phong sinh hoat chung, 24. Cua kn tt lan; 25. Prong ngi cba bé me: 26, Phong tim; 27 Sin tl ma 28. Khodng tng vén san iri tang duo 28, Ga phong cba con cai, 30. Cc phang tim: 31. sn trong, BIgT THY CUA KTS. REM KOOLHAAS Hinh 1.18. NHA & TIEN NGHI RAT CAO THOI KY XA HOI PHAT TRIEN CAO32 cuveN iy init Ki KIN MRUC NIA DAN DUNG : NHA 6 & NHA CONG CONG erg necaceneenl KHOI en j 109,00—_—__ ve orotwe HO 1 Nevo | HO 2 NGUOI HO NoUaL | | 3004 — 480 —+— 3.0 > 300 + Hinh 1.1.19. KHONG GIAN & CUA NHA & TAP THE GIA DINH KIEU KHACH SANPhin LxifN TRUC NAO 33 Hinh 11.9. NHA.O NONG THON TRUNG DU VA DONG BANG MIEN BAC VIET NAM34 NGUYEN LY THHET KE KIEN TRUC NIA DAN DUNG: NHA O & NHA CONG CONG inh 11.10. BIET THU VA NHAO LIEN KE HANG PHO HA NO!Phidn 1 KIEN TRUC NIA Hin 11.11. BIET THU KHOI GHEP ( NHA CHIA LO- LIEN KE )0.80 THI36. [NGUYEN 1 THIET KE KUEN TRUC NILA DAN DUNG : NHA 6 & NHA CONG CONG: Hinh 1.12. CHUNG CU NHIEU TANGPhan I_KIEN'TRUC NA 37, Ky TOC xA ‘CO DICH VU GAN LIEN 1 Phong 8 + Lin h@ vai nh an céng cong Phong phue we =~ Han lang edu € mai che. = Hai 11.16. KY TC XA VA BO PHAN DICH VU CONG CONG38 ncuvin 1Y née KE KiEN TIC NIA DAN DUNG : NHA 6 & NHA CONG CONG inh 14.15. OOM V| O MARSEILLE (PHAP). KTS, CORBUSIERPhin 1 KIEN TRU NMAC) so TONG THE OHALAN. ATS BAKEMA TENG THE! 3 NGAN DAN 6 LIEN xO) TONG THE 20 NGAN ON KISLE COBUSIER Hinh 1.1.16, TONG THE NHA 6 LON CO DICH VY TONG HOPcuviN Wr wf KIEW-TRUC WI DAW DUNC» NHA 6 & NHA CONG CONGPhan 1. kif TRC NAO. 41 ae ae i Kién tric nha 6 1a mét loai hoat dong séng tao sém nhét va phé cap nhat cia con ngwdi, dén nay 4 nhiéu mude da 1a mot nganh eng nghé lén mang 76 tinh Ikhoa hoo - ky thuat, nghé thut va xd héi, c6 nhiém vu tao lap nhimg khéng gian 4é théa man moi nhu cau cia con ngudi vé ddi song gia dinh nhu phat trién thé chit, tinh than, xéy dyng mé hinh van héa, tai phuc sttc lao dong, bao vé sttc san xuat, vi vay né dai héi kién tritc su phai biét tan dung nhimg tiém nding tai nguyén thién nhién va cdn cit trén thye tién xa héi nhAm ¢6 thé tao nén cho cng déng va quéc gia mét cOng trinh nha d, timg quan thé kién tric cia khu tt tré, hay cd mét nén cong nghiép kién tric nha 4 06 gid tri nghé thuat va hiéu qua kinh té - x hgi. Kién tric nha 4 d6 thj lai cang 6 ngbia dai song thyc tin v6 cing Jén vi nan khan hiém nha 4 hign nay, edn g&n bé thue sy véi nén sin xudt kinh té dé phuc vu déc Ive cho vige nang cao phic loi di song x4 hgi, gin bé bén ving voi moi trudng cdnh quan sinh thai khu vuc. Tit dé cho thay nghién citu thiét ké nha 4.hién dai, cn dua trén uhimg 0 5 Ithoa hoc di sttc thuyét phuc va dang tin cdy méi mong dua dén higu qua mong mudn. Nhin chung khi thiét ké kién tric nha d can phai dap tmg due + Yeu cdu dic tha riéng cia déi tugng & (nghé nghiép, gidi tinh, 46 tudi) bing té chic khéng gian cu tri khéng chi phi hop voi khi hau tt nhién timg ving ma cdn véi phong tue tap quan eta ho, 16i sng riéng theo nghé nghiép cita gia chit + Tao diéu kign phat trién nép sinh hoat van héa x h9i méi vin minh, tign bé ma vin tén trong c4 tinh, di séng riéng bigt cha méi cin hd va cia céc thinh vién trong gia dinh. + Ton trong co sd quy hoch chung, gin lién hitu co khéng gian 3 véi té chite cbng trinh phtic I9i cong cOng, hé thong dung s4 cia cng déng, cha khu vie. + Xay dung méi phai két hgp dugc vdi hé thdng céc khéng gian cong cong va tién hamh song song véi viée cdi tao nhiing khu nha 6 cf, of42 2. NCuvEN LY Tuir Kf KIEN TRC NA DAN DUNG : NHA © & NHA CONG CONG gdng lam cho hai yéu 6 nay hai héa, gép phén lam Khang trang bé mat thanh phd, ting cht lvong sng cac khu cu tri, + Day manh vige cing nghiép’ héa va cong tac thiét ké dién hinh bio dam higu qua kinh té xa héi - vin héa cdc khu nha 6. 1. CO. S6 DIEU KIEN TY NHIEN Day 1a nhan té quyét dinh rat manh dén ndi dung cfing nhu hinh thite kién ‘tric nha 4, dac biét 14 cdc nha 6 dn giannhim tao nén nhiing diéu kién sinh hoat di séng gia dinh thodi mai thich dung,khée phyc nhitng diéu kién bat Igi do diéu kién ty nhién noi d6 gay ra. 2.1.1. Biéu kign vé dia hinh - dac diém xay dyng (quy hogch) Khi xem xét dja diém nao dé, ta cin chi § dén nhing yéu t6 quan trong khac nhau nhu:hinh thai va kich thude, mite e6t cao va cfu tao dja chat, nhiing rng buge vé quy hoach quy dinh vé viée sit dung cé Igi khu dat dé. Hinh thai va kich thuéc khu dat néu khdo sat ky c6 tac dung ggi mé huéng diéu chinh gidi phap bé cuc mat bing di duge nghién ctu trudg vita phi hdp véi né vita khng lam thay déi ¥ dé t6 chite khéng gian va tao hinh chung cita c& khu vue. Cét cao va d§ déc ciia mat dat c6 thé Anh hudng nhiéu dén gidi phap kién tric nhu: quyét dinh 1éi vao chinh va phu, phn bé tdng nha, té hgp hinh khéi, huéng chinh cia cong trinh, t6 chite mang ludi, dudng cap thoat nude, cach xit ly chéng 10 lut... Cafu tao dia chat cing kha nang chju tai cia dat o6 quan hé dén vige xit ly mong. Nhiing qui dinh rang buéc vé dat dai xdy dung cé lién quan dén quy hoach va dén ci su phat trién cia céng trinh trong tudng lai phai duge xem xét day di dé bao dam xay dung theo ding dinh hudng. Ngoai ra, ta con cin chit ¥ t6i viée khai thac cdc nguyén vat ligu sin 06, tit dé tgo nén nhitng cng trinh pha hgp véi kha nang cung ting nguyén vat ligu dja phuong, tdi diéu kign rang bude cia quy hoach khu vue, khu dat. Chinh vi cic ly do dé nén khi thiét ké, ngudi kién tric su cdn 6 dia ban 45 thé hign cdc dung déng mitc, cdc sé ligu vé dia cht (ch nang khai thac vat ligu, ném bat tinh trang dat) ban dé hién trang, quy hogch dinh hung... méi cé thé tao nén duge nhimg cong trinh phi hgp véi dia hinh va dac diém xdy dung.Phin xiv TIC Mt 43 2.1.2. Diéu kign vé khi hau Vé mat dia ly - khi hau bao gém nhiéu mat khde nhau: nhiét 49, lugng mua, 4p suat khong khi, huéng gié, thanh phén khong Khi, ché 49 chiéu ndng. thay déi theo tig mua va timg noi xdy dung cOng trinh (gén hé nude, sing ngdi, mii... Digu quan trong cia nhdn té khf hau 1a gié va ndng. Chiing 06 4nh hung nhiéu dén cdc gidi phap kién tric dic biét 1a nha 3. Tuy nhién céc nhan 16 nay lai it bién déi lén theo thdi gian, dé ndm bit va sit dung bén ving. Nuée ta thudc khf hau nhiét déi néng - dm ma 46 dm cao sé anh huéng dén vat ligu xay dug (pha héng nhanb) va quan trong hon,né chi phéi qua trinh trao déi nhiét gitta co thé con ngudi véi méi truéng xung quanh, Ning mang nhiét lugng Ién, chiéu thing xuéng cong trinh c6 thé nung nau bau khf quyén trong nha. Trong nhing ngay hé nha 4 thudng cdn c6 nhiéu gid, cn chong néng, true hét 1a trén mai (noi bj chiéu ning nbiéu nbat) va cde mat tudng huéng Tay va Nam, cin duge théng gié tich cyte dé thoat khéng khf dm va néng. C6 thé ding cdc bign phap ty nhién hodc ky thuat dé dat duoc muc dich, nhung cd ban vin 1a chon duge huéng nha thich hgp. V6 phan nay chting ta cdn chit dén: © Hudéng cia cong trink Nha 4 06 hutdng tét 1A nha c6 cée phng ng’, phong 1am vige va sinh hoat chinh khéng bj chiéu nang tryc tiép, dén dutge gis tat va hudng thy duge phong canh dep. Trong thyc té, khéng cé nhiéu céng trinh ma moi phong déu dat duge tat cd nhing yéu cdu dy. Trong trudng hop d6, phai ding cae bign php chon ww tién sau khi tinh ton cy thé tém quan trong cia timg phéng. © Thong gié tw nhién Gi6é duge tao ra bai sut chénh léch ap sudit khong khi. Co thé c6 gid true tigp (tit ngoai tri vao phong) hay gié gin tiép (qua sn trong, qua cde phéng khéc hay qua hanh lang...). Trong mot s0 trudng hop nguai ta tao gi6 bing co dién - goi 1a gié nhan tao. Viée chon nguén tao gid c6 Igi cho tam sinh If con ngudi cdn phai duge suy tinh vi n6 6 lién quan dén kink té va thém my cita céng trinh. Trong nha 4 ngudi ta wu tién théng gid ty nhién cho céc phong 3.4 ncuyen uv ier Ké kif TROC NIA DAN DUNG : NHA G & NHA CONG CONG © Chong néng © day vain dé o ban la chdn duge ning git tit ngodi trdi vao nha bing nhiéu cach nhu:ding céc logi tam chin, mai ht (6 ving) mai hién, 16 gia, gian hoa trén mai, chép g6 hay nhva polyme, kim logi hoje manh manh (6 dinh hay di dng), twang phan xa, ding mat nuéc dé cdi tao vi khi hau va ding mau tring hodc sing dé gidm mite hap thu nhiét tang lugng nhigt phan x9. Co thé ting bé day két céu,bé sung lép cach nhiét dé tung, mai, lau bj néng khi mat trai chiéu vio, Tuy nhién bién phap nay cé nhuge diém 1 khi bj néng Jén thi sé truyén nbiét rét manh va git nhigt ldu sau khi nguén nhigt tét, Mét gidi phap khac duge ap dung 1a ding dém khéng kh gitta hai l6p vat ligu nhut tag mai hai Iép (bién phap nay sé lam tng tai trong nha va cu tgo tén kém hon). Ngoai ra, cén 06 nhiing cach Kkhac dé dat duge yéu cdu cach nhiét tét, song Jai phat sinh nhimg diéu bit Igi. Vi du: ding cy cdnh nhé, tham cd trén mai hoac Ip nuéc chita trén mai, phun nuéc hodc cung dip nude chay déy di va phai bdo dudng thudng xuyén. Viée nghién cttu quy dao mat tréi va nhing thay déi cé tinh chu ky trong nai, xdc dinh cdc tia nding chiéu theo gid trong ngay, thang, mia, gidp ta hoan chinh céc gidi phap chéng néng hgp ly va chudin xc. ¢ Chong mua tat, chong dm va che gié lank maa dong Do nhitng diéu kign dc biét cia khi hau nhiét 4éi nong Am, vé mia dong 6 gié lanh (6 mién Bac nuéc ta thuténg xay ra trong khoang bén thang). Dé la gié mba Déng Bac mang theo 4 dm cao nén di rét lai gid buét va théi manh. Bé trf cée phdng hoat déng chinh lam sao dé 6 gié mat vé mha ha, tranh duige gié lanh vé mia déng 1a yéu edu quan tam dau tién, Déi vdi nha 4 gia dinh phdi chéng lanh cdc phéng chinh (phong nga, phéng khach, phong sum hop gia dinh...). ‘Tai mét sO mude xit lanh, vé mia déng, ngudi ta cdn ding céc gidi phap ky thudt - nhdn tao dé chéng lanh nhu hé théng 1d sutdi bing dét cit, ep hoi nuéc néng, hoi gas hay bing nguén dién... Cac gidi phdp may 06 thiét bj kém theo nén phai chit § tdi hinh dang, kich thutéc, mau sc, chi tit dé Khong lim anh huéng téi thm my kign tric va cdc anh hung khéc nita (tao d6 4m lén néu ding hé théng suai bing hai dét - gas).Phin 1. KIN TRUC NA © 45 Khi nghién citu vé diéu kign khi hauengudi cottu vé d6 dim va ché d6 mua. Chéng dm 14 mot yéu cdu_quan trong trong nha 6 (nat 1a 6 mién Bac Viét Nam). in tréic st con can nghién Dé dm @ duge chia ra lam hai logi: + DG dm tuyét déi (dude do bing tri s6 gam hoi nwéc / trong higng don vi khong khi) + D9 dm tuong déi (luge do bing phan tram lugng hoi nuéc 6 trong don vj khéng khf 6 trang thai bao héa hoi nutéc ) 6 Vigt Nam: @= 65 + 100%, G chau Au: p= 50 + 65%. © Chong thdin dot Dé khdc phye dutge su thm dét trong nba 8, ngudi kién tnic suf cn tao nén nhiing két c&u bao che cé hiéu qua, va dé lam tét diéu nay thi cin phai ndm duige ché ¢} mua timg ving, tig mia, duge biéu hién bing va hugng (6t cao mm) do mét tran mua lén hay téng cng cdc tran mua gay ra trong ndm, trong mia, © Vigt Nam: théng thudng tix 750 dén 1000 mmv/nam tay khu vue. Khi ndm duce r6 diéu nay, ching ta sé ¢6 nhitng gidi phap tét vé céu tao l6p cach nude va 46 déc mai tao nén suf thoat nuée nhanh, chdng duge sy thm d6t. Dé déc mai phy thude chit ligu Igp mai va kich thuéc tm lop. ‘Vi du: Mai béténg: d6 dée 5 - 10%. Mai ton: 12-18", Mai ngéi: 35°, Mai rom, ri 40 - 48°. 2.2. CO S6 VE XA HOI NHAN VAN ‘NeGi nha 4 thuéng phan Anh 16 nét nhing tién bé cia ddi sdng kinh 16 va van héa, nhiing dic tha 16i séng cha gia dinh. Mudn thiét ké tét khong chi cin ett trén sit phan tich “duy ly - céng nang” ma cdn céin duge xem xét dudi khia canh "M6 hinh vin héa",46 NGUYEN LW Tr Ké Kid TIC: NA DAN DUNG : NHA @ & NHA CONG CONG 2.2.1. Dac diém vé dan sé Dac diém vé dan s& duge thé hién 6 cau tric thap tudi cha mét dan tc, mot dat nude. Dya vao thap tudi, ching ta 6 thé thay rd duge dae thi dan 96, ‘Thap tuéi phan énb ré nét tinh trang x3 hdi vé mat kinh té x4 hgi, ddi sing cha mét dat nude. Qua thap tudi ta c6 thé c6 nhiing dy bao vé kinh té, nhiing tinh toan vé quy nha 8 cho thich hgp (b.1I.3.6 - phan ID. Vidu: Trong mét thap tudi cia mét quéc gia c6 86 ngudi trong dé tudi lao d6ng cao thi ching ta cn dy tra nhiéu nha gia dinh, nhiéu nha indy, xi nghiép, ky tric x4... C6 nghia la chinh thap tudi da néi r6 loai hinh nha é danh cho thé loai nao cé nhu céu nhiéu hay ft, qua d6 ching ta ¢6 thé dy bao duge cae loai hinh nha é edn thiét. Trong dae diém vé dan sé chting ta cn quan tam dén mic d6 sinh dé cia din cw. ‘Ty 16 sinh d8: 6 Viet Nam : 2,5 - 3% va dang cé xu thé gidm. . 6 Anh, Mg: dudi 1% ‘Ty le ving dan sé = ty 1é sinh - ty 1é ti. ‘TY 1é tit va sinh chinh 1a phy thuge vao higu qua cong tac bao hiém y té xa hoi vA cdi thién di sng cho nén qua d6 ching ta ciing o6 thé dy bao duge ca cong trinh thuge linh vue nao 1a quan trong va cé nhut vay thi kinh t6 xa hgi cla dat nude méi cé thé phat trién lén duge. Nha 4 Viét Nam trong tuong lai chi cé thé gidi quyét tét véi diéu kién gidm duge ty 1é phat trién dan sé xudng mite 1,6-1,7% va tang mite thu nhap GDP binh quan déu ngudi ngang cdc nutéc phat trién (trén 1000 USD). 2.2.2. Dac diém vé edu trac gia dinh Déi tung phye vu nha é chinh 1a gia dinh, chinh vi vay cu tric nha 8 cn due théa man tét nhat cac yéu cdu da dang, phong phi vé cac kiéu loai gia dinh khac nhau. Ngvdi kién tric sut cdn ndm duge cdc loai gia dinh ¢6 sut khac biét vé thanh phan, nghé nghiép, hoc vain cia nhan khdu, vé s6 Iugng thanh vin trong gia dinh, 86 lugng céc thé hé lita tudi, tinh chat dic tha cia méi quan hé gitta cdc thanh vién trong gia dinh... Nm bit duge nhimg vin dé nay, chting ta méi c6 thé dy kin duge cdc dign tich khéng gian budng phing, dy kién duge méi quan hé giita cdc logi hoatPhéu KN TRUC NIA © 47 dng trong gia dinh d6. Dac biét can thiét khi nghién citu thiét ké cdc chung cat, vi mang nay kh6ng ¢6 éng chit tueng lai ré rang voi don dat hang cu thé cho cac kién tric su. + Quy mé nhén khéu cita gia dinh C6 nghia 1a ta phai xae dinh quy mé nhan khdu cia gia dinh trung binh tai dia diém ma ta thiét ké xay dung. Biét duge chi sé may méi c6 thé tinh toan duge tiéu chudn dign tich 4 cho mét diu ngudi va dién t{ch cu tri hgp ly cho ede loai quy mé gia dinh theo nhan khau. © Vigt Nam (vao nhiing nam 90 thé ky XX): + Mién Bée: ‘Thanh phé: TB: 4 - 6 ngvdi/ gia dinh. Néng thon: TB: 6 - 6,5 ngwdi/ gia dinh. + Mién Nam: Thanh phé: TB: 6 - 6 ngudi/ gia dinh. Nong thon: TB: 6 - 7 ngudi/ gia dinh. So sanh véi m6t s6 mide: Lién X6(ei): TB: 2,3 - 3 ngudi/ gia dinh. Anh: TB: 1,8 - 2 ngudi/ gia dinh. + Ty 1é céc logi quy mé gia dinh khée nhau ‘Thong thu@ng quy mé gia dinh duge chia ra: + Gia dinh nhé: 1 - 2 ngudi (Ha Noi khong 20 - 25%). © Trungbinh: 3-6 ngudi (Ha Noi khodng 65 - 70%) + Lon: 7 - 8 ngudi (Ha N6i khoding 10%). © Cyc lén: bang va hon 9 ngwtai (Ha Noi khodng 5%). ‘Théng thuting thi cdc logi gia dinh & ndng thén o6 hei khac 6 thanh phé. Cy thé: + ‘Trung binh chiém: 60 - 65%. + Nbé: 10 - 15%. + Cdn lai: 20 - 30%.8 NGUYEN W nit Ké XN TREC NI DAN DUNG: : NHA 6 & NHA CONG CONG + Ty lé cac logi gia dinh Vé mat dic tha phat trién va quan hé gitta cdc thinh vién thi gia dinb duge chia ra cae loai nhut sau: * Gia dinh hat nhdn (gia dinh don gidn) gém: ~ Gia dinh hat nhan mét thé hé: gém chi-c6 c&p vg chéng tite hat nhan cita gia dinh ~ Gia dinh hat nhan 6 hai thé hé: gém 6 bé me va con cai. Khi gia dinh hat nhan 6 dit cd hai vg chéng dude xem 1a hodn chinh. Khi chi cén m@t thanh vién cia hat nhdn gia dinh thi xem 1a gia dinh hat nbn khéng hoan chinh. Cac thanh vién thutng la cé quan hé mau mi, truc hé. + Gia dink phite tap: 1a loai gia dinh 6 cde thanh vign thugc hai dén ba thé hé hoe khong tryc hé, nhiéu ding mau huyét thong. 6 Viet Nam cfing chi chiém 15 - 16% theo cdc diéu tra cia tac gid. Ngoai ra con 06 thé chia gia dinh thanh ba thdi ky trong mét chu trinh séng ciia né (Vigt Nam khodng 38 + 42 nam). + Gia dink phat tridn: (choang 14 + 15 nam) trai qua hai giai doan ~ Giai doan phat sinh (tqo lap gia dinh). ~ Giai doan dang phat trién (sinh con dé cai). + Gia dink én dinh: (shoang 16 + 17 nim) duge danh gid bang céc chi tigu ~ Vg sang tudi 36 hodc chéng trén tudi 60 tudi. ~ Cac con cdn chita dén tuéi két hon. + Gia dinh tan tui: (chodng 10 + 12 nam) duge tinh khi - Bé hoje me buéc sang tuéi tho trung binh cia dat nude (nam 65, nit 69). ~ Can cit vio tudi két hén ciia con cdi (nam 28, nit 23). - Can cit vao tudi thoat ly gia dinh cia thanh nién (tuéi di bé 6i, bude vao ky ttic xa ciia cng nhan hay sinh vién).Phin 1. Kit¥ TREC NAO 49 2.2.3. Cu trie nghé nghiép cla chi ho Khi thiét ké, nguéi kign tric sut cin quan tam bao dam chic ning nha 6 tong tmg véi dic diém nghé nghiép cia timg char ja dinh. Két qué nghién citu mau bon quan ngi thanh Ha Noi (1980 - 1985) cho thay 0 cfu cdc hé gia dinh theo nghé nghiép x4 hi nhut sau: a) Nh6m gia dinh thudn céng nhan: 4,8% >) Nh6m gia dinh thudn vign chite: 5.8% ©) Nhém gia dinh thun tri thit: 15.7% d) Nh6m gia dinh hén hop quéc doanh: 19,7% e) Nhém gia dinh ngoai quée doanh (thi dan) : 22.6% Nhém gia dinh hén hop quéc doanh va ngodi quéc doanh (1/2 thj dan): 24.6% g) Nhom gia dink huu tri, gia: 3% h) Nhom gia dinh khéc (khuyét): 3.7% Qua day cho thay nhém (e) va ( chiém 1/2 cde gia dinh khio sat efing phi hgp véi khuon mau gia dinh 3 dé thj nhiéu nuée o6 hoan cdnh tuong tt. * Déi véi gia dinh céng nhan vién chitc bao gém cac phong chit yéu phuc vy nghi ngoi sinh hoat gia dinh. + Phong tiép khach. + Phéng ngi cita cha me. + Phong ngii ctia con cai. * Cac phéng phuc vu: bép, xi, tm, vé sinh, kho dé dac, ché giét phoi quan ao. + Légia, hién, han lang. * San vudn néu c6 thé duge, ¢ Déi véi wha 4 cia cén bé khoa ky thust, cn bé nghién ctu thiténg trong nba 6 phong lim vige riéng... hose phong lm vige két hop véi phong ngit cha me, phong lam viée két hgp véi thu vién gia dinh hode thu vién riéng. ¢ Dé6i véi nha 4 cita cdc gia dinh tiéu thing, gia dinh lam nghé thi céng, thudng trong nha c6 cdc gian ban hang hoc lam nghé thi cong my nghé.50 NGUYEN Ltt KE KiEN-TRIC NIA DAN DUNG : NHA 6 & NHA CONG CONG Cac nha truyén théng trong cdc thanh phd cd, phd ef, cdc nha 6 c6 két hop buén ban, lam tha céng nghiép thuing la nha 6 tiéu biéu dic trung cho Joai nha sinh Igi nay. 2.2.4, Mic d6 kinh #6 ca chi hé tuong lal Cain phai dita vao mite dé kinh té cia chit hd dé thiét ké pha hop véi kha ning kinh té cia timg gia din. Mét mau khdo sat tai Ha N6i cho thay ed cfu phan tang x4 hdi theo mite sng nhut sau (phan tram sd gia dinh duge diéu tra): a) Cac gia dinh gidu 06 4.9% b) Cac gia din ¢6 mitc trung binh kha 30% ©) Cae gia dinh c6 mite séng trung binh 49,3% @) Céc gia dink o6 mite sing kém 11.9% e) Cac gia dinh 6 mite séng nghéo khé 4% Méi gia dinh tay theo hodn cnh kinh té ma chon each dap tg nhu cdu tién nghi phi hgp. Vi du: Chat hing tign nghi thé hign trude tién 6 dign tich phong: + Phong khach o6 nhiéu logi: 14m*, 16m’, 18m’, 20m? dén 30m". + Phong ngit cho bé me: 12 - 14m*, 18 - 20m* va véi ché ng kiém ché lam vige (nghién citu v.v...) 20 - 40 m*, +» Phong ngi cho con trai, con gai riéng: t6i thigu dign tich cho mot nguéi 6 - 9m?, phéng cho hai trai hay 2 + 3 con gai cdn 12 - 18m’. + Bép dun bang gas hay dién cn 6 - 8m’, bép dun than citi cin rong hon, bép dun gas hay dign cé thé két hgp lam phéng 4n dién tich cn 12 - 16m? hodc hon nila tay theo sé higng thanh vién trong gia dinh. Phang an 6 thé t6 chtte canh khu sinh hoat chung dé khi cn c6 thé mé rng (ding hé théng tudng xép, cita dy vv...) + Khéi v@ sinh cé hai logi: tach biét hay két hop véi dy da thiét bi rita tay, xi, tiéu, ban tim, bé vay, may gidt v.v... loai khong day dii chi 06 xi hoge chau rita tay, rita mat, tim hytong sen véi nhiéu quy mé ign tich cho mdi phéng (4,5 - 12 m*. Mét cin hé lai c6 thé c6 tit 1 én vai phong.Phdn 1. KiENTRIC NAO 51 2.3. CO $6 VE VAN HOA TRUYEN THONG ‘Méi dan téc, mdi quéc gia déu c6 ban séc vain héa dan téc riéng, chinh vi vay Kthi thiét ké, ngudi kién trite sut cin phai nm dugc nhiing nét riéng trong sinh hoat Iéi séng gia dinh, trong quan hé gitta gia dinh vdi cng déng dé té chite khéng gian cu tri va kiéu cach té hgp cin nha hgp ly, dm da ban s&c dan toc. Vi du: Déi véi Nhat Ban, tap quan sinh hogt truyén théng eta ho 1A hay ngéi xép chan bing tron cho nén phong khach ciia ho thuéng phi phi hgp véi médun cd sd - tatami (chiéu ng@i) va chi o6 ban thp khong cdn ghé ngéi trong ni ngit, noi tiép khach... Thwng trong nhing gia dinh hién dai cfia Nhat Ban va ciia cde mutée theo dao Héi, phdng khach cfia ho thutng 6 hai loai va méi logi phong 14 mot 16i trang tri ndi that riéng phan biét rd chite nding déi ngoai, déi ndi: + Kiéu hign dai (phong khach) : 46i ngoai. + Kiéu truyén théng (phong sum hop gia 4inh va cho khach than) : d6i néi. D6i véi van héa truyén théng Viet Nam thi do anh hudng lau di cba va tra quan Phuong Déng (quan hé hai héa “Thién, Dia, Nhan", triét ly nhat thé vo tru, thuyét Am Duong, thuat Phong Thay) cho nén moi hoat déng vain héa, 43i song tam linh déu bi chi phéi mot cach r6 rét trong céch chon noi lap lang, lap dp, té chite khong gian eu tra. Dudi day 14 mét vai kinh nghiém xay dung nha 6 dan gian Vigt Nam va truyén thdng van héa - 16i séng dé ching ta cé thé tham khdo va phat huy, vi xét cho cling nhing quy dinh trong kinh nghiém dan gian va thuyét phong thiy phan lén ngay nay déu 06 co 83 ly gidi khoa hoc va 6 thé chap nhan hop ly. Chen dét lam nha ‘Méi mot con ngudi Viét cé khi chon dat lam nha déu 6 mét loat yéu céu cu thé, xép theo ché d6 itu tién tay theo vj thé cia méi ngudi. Méi wu tién hang dau thudng gin lién vdi phong cach sinh séng cia chi nhan. Ngudi c6 nhu cdu vé cita hang, cita higu buén bin thi tim vj tri thuan Igi cho kinh doanh, nha Ikhéng tht hau. Ngwdi kata thudng néi: "nhét cin thj, nhj can giang, tam cin 16" cdn ngay nay thi phai "Nha mit pho" cé kha nang sinh Igi. Nhung lai conNGUYEN Li nif Kf KifW TREC Nt DAN DUNC : NHA 6 & NHA CONG CONG €6 céu "Budn 6 ban, bin 6 phiting" edn bay gid ta ua n6i "Hoa hgp cong déng" cdn cé lang giéng tét, géin chg, gan céng vién. 2.3.2. Xem tuéng dét (d&e diém khu dét xy dyng) dinh kiéu nha ‘Mi con ngudi déu 06 tuéng mao riéng, xem tudng ngvdi dé (nhan tuéng) 6 thé biét duge mét phan tiuh nét va tuong lai cita ho. Dat cing c6 dign mao, xem tuéng dat dé xac inh khu dat d6 cé Igi hay c6 hai gi trong viée xay dung nha 4, cho tuong lai hau van ciia gia chit. ‘Trén thu té ngudi xua da téng két cdc thé dat cdin nén tranh dé xy dymg nha 6 néi riéng va cong trinh kién tric néi chung: * Dat tro troi, khé cin, cay cdi cn khéng moc duge thi con ngudi cing khéng thé séng dugc lau dai trén d6 vi 8 day mach nude, khf dat déu xdu. Ngudi xua da c6 cau "Dit tét sinh cay quy*, "Dat lanh chim dau" "Dia linh sinh hién tai"... + Noi gigng nuéc bj khé can 44 bj bd hoang cling khéng 6 duge. Mach nutée 4 thay déi, giéng can c6 thé chita khi déc. © Dat d ché sat goc ré dudng cdi khong nén 4, thiéu an toan. * Dit 3 ch6 ngo cut cing khong tét, sich c6 néi ring ngudi 3 dat nay thudng c6 déc hep hai. + Dit nim ké dén miéu khéng nén 4, chd nay thudng khong yén én. + Dat dm lanh khéng 4 duoc, 6 thé vi mach nuéc qua cao, théng gid kém, hoi dm tich ty dé dau din. + Dat 8 noi o6 dong mude chdy qua manh va nguén gié manh lia théi thing vio, khong nén 3 (nha 6 cudi ng, cudi dé...) vi khong c6 Igi cho sttc khée. 2.3.3. Héa déng vél thién nhién, nuong theo thién nhién dé lam igh cho minh Dé phi hgp véi diéu kign nay, nha 6 thuting trai dai, bam sat véi mat dat hose bé tréng tng mét, tao suf théng thong nhe nhang, ¢6 cita sé thip va dai dé hig gié va han ché anh nang, cé mai vuon dai dé chéng mua hit. Xen vo céng trinh ld nhiing manh sn, vuin cdy, thd od dé tan dung béng mat, vita tan dung khéng gian vita cdi tao vi khf hau, vita tao tam nin hay tiéu cdnhPhd 1 KEN TRI NAA 53 dep. Cac kign tric thudng hoa nhap va dn nau vao cay xanh, duge xit ly khong gian kigu mé, tu théng - lién hoan véi vach va etta c6 thé di dng linh hoat. Kién tric thong thoang, ¢6 trong cé ngoai. c6 ning cé muta, ¢6 cd tigng chim hét va cay xanh, c6 anh tring va tiéng gié aé con ngudi héa déng véi vo tru va thién nhién cdy cdnh. Kinh nghiém nay di tgo ra thé ‘mg xit linh hoat, du 6c thue tién, nhay cdm véi cdi méi nhung cdn bdo thi tri tré. 2.3.4. Mt I6I sng dé cao tinh c6ng déng trong dé vi thé vai nhan céch C4 nhén phy thuge chat ché véo tap thé gla dinh va ang x6m ‘Thién nhién khdc nghiét vdi bao yéu to bat ngd ludn xdy ra buge con ngudi phai 6 két lai vi nhau dé khdc phuc hau qua cia né 1a 16 lut, han han, mat mda, déi kém... Nhu cau tuong trg nhiing hic nay rit lén va c&ip bach. Thém vao dé, trong cd cuge dai minh, timg ngudi néng dan phai lo hang loat cong vic lén nhut lam nha, cui xin, tang ma, khat vong, doi héi mét hugng tién cha rat lén ma véi mttc thu nhap kém hang nam, tig hd néng dan khéng di ste 6 Jo trong mét Itic - di chi mét céng viée théi, mA phdi nhd sy gitip a3 cia nhig ngudi khdc trong cing déng. Sau nifa, cn chinh do nhimg dic diém "lang - ho" ma méi lang Viét - noi cong cut fia nhing ngwei néng dan - 1a cng déng cia nhiéu méi quan hé: edng déng vé dja vue (timg lang o6 ranh gidi lainh thé riéng) céng déng vé kinh 6 va cd sd ha tang (lang c6 chung nganh nghé va bi quyét nghé, chung mét si rugng dt céng, chung dudng lang, ngd, giéng nvéc, dinh, chia, miéu mao), cong dng vé co cau t6 chit: timg lang c6 mét kiéu co cu t6 chite riéng, song nhin chung céc lang déu 06 cac thiét ché cing déng vé dia vue (ngo x6m), huyét thdng (gia dinh va ding ho) vé l6p tuéi (phe gidp), vé bé may hanh chinh (di déng ky myc va chic dich), vé cdc quan hé ty nguyén theo nghé nghiép (phudng héi), theo myc dich tuong tro (hGi, ho). vé quan hé theo "ding ip" tite vj thit trong lang, theo quan vién hay bach dinh... Vay biéu hién cu thé cita I4i séng cong déng cita ngudi néng dan la: Quan tam gitip dd ngwdi khae, coi trong tinh lang nghia xém, 4é cao tinh thén doan két va cd két lang x, coi trong suf giao tiép va tinh thdn hiéu khach cao. Séng trong ling xa, trong diéu kién vat chit rat chat hep va trong béi canh xa héi day ap bite béc I6t, ngudi néng dan vin cdm thay duge nang d@ rat nhiéu béi "tinh lang nghia x6m" cia nhing ngwdi cing song. 6 hau