You are on page 1of 8
6 Noh atu-stne Phong van ©. Nguyén Bat-Tuy Nha Ngd-hoc kiém Dan-tée-hoe teu bieu nganh khoa hoc N han Cich diy hon mot nim 0, Giin- Culeé vit bii phdng-vin Ong Neuyéa Bat-Tyy, chuyén-gla ve ngil-hgc va din-re-hoe, hign of mt co-quan hpbiénctru mang tén 6ng & Da-lat.(7) Vén Wich quen-biée tir hoicin & Ha-ndt (7936) 06i vin theo dai shitng hoat-déng am-thim nbSn-nai cus éng tir obit nim may. Sau vii Vin tiep. xii voi mhau tro mim 1960, dng di ray day mai d6 tr@n khip dit nurte nay, con t8! thi bga’ cng vite, nén hai dang vin xa-cdch nhsu. Gin day si cS dip lén Dalat thim éng, trge la a8 ting Ong cudn Doan eitong tm thank khde tye méi ra, saul d xem cSng-trinh phyng- ay yin-héa din-tWc dc dio cia 6ng 43 ti€n-hinh tél du, nén aghi ring vitt ba phong-viin way khong phd 1A vo-bd. ote Ping oho a mé-ta cfn-ké trong. te Van cia O, Giin-Chi,* Trong- trong(2) Neuyén Bat-Tyy* rit dé tim ra & gia chin dée Duy-Tao, cich kh Hia-Binh chirng 150 thirée théi. Bo la mot ogdi bNt-thy kleu A-dong miu da nh vitn hbog-ngoe nem vio mt ving cé-tly xanh biéc, trén mot gron dBi cé thong va anh-dio moc van mién Nam. xum-xué. Tét gip Ong Nguyfn Bat- Tuy mét bubi sing chii-nhat, trong mét cin phong diy tranh-inh miu- sie Iéng-lay xen vol du logi Jan trink-bay rit khéo. Sau val loi ban- huyén, t8t dura Ging Ong cuin sich mang tit Sai-gon lén.(3) Whin cli phing diy bia-ght va binh-mju 42 trong nhing khung kink trang-nha, phi kin cd ting va od cha-thich + LE via Thinh-miy Thitn- y. Té nf-quan én Quan-lén Tam- phd, v.v., tl bit ala ngay oie chuyén + — Phong niy of Je la phing tritn- 15m vt chocedint cia éng? Thy ti ding ting fipe dan cta (1) Gide-chi, "Nguyen Byt-Tyy, nha din- nyit-hge, Vda 36° 159 ngay §-1-70, te 07- 104, (2).0. Nevyn Bgt-Tey 44 dine Tromp wong thay cho Trung-tém thea chi-trronie ‘blo-v! tinh-thin abi-giing ch éng. (DOng. 8 ra she chendgng vt tei de-t50g, tuy eds riéag thi nheng 08 1d cling tide bitu cf cho cim-tinh m& phn In nhene bon 181 thong bocgid vin dink cho ong = “Thin ting Org Nevyle Bat-Toy, mbt nha egh-boe vi din-thetge jo dio & Vitenam OF tir bo tat ch a2 phengay khos-hee nban-vin. 54 / PHONG VAN O, NGUYEN BAT TUY Ong thay cho dén-ffc-hec, O. Neuyla Bet-Tyy mim cudi nl: — Da pbii, nhirng cing 1A phing dy sinh-ngi Anh-Phip ota ti, vi fganh aghbiés-ciku chi Im minh nghto them théi, O' cil shéi-sdapr nay —3 xi-hOl niy— ma minh khong ky-vong gi & cic co quan vin béa nhi-nuge, néx minh khing o6 mgt mgh? tay-trii d= nudi cic chirong- trinh ngblén-ctru, thi phai gif-tir nghién—cfru som. Mac din méi tre Igi nghé day tr gin hal nim nay thoi, 08 darge sy mén-chudng cla boc-sinh vi sinh-viém Pi-lgt, nén co-se may 4a virng-ving va of co phat-trito. — Tei hitu di; neh? day cha éng 18 phy, ma nght nghita-cou—ntu 46 14 mGt ngh® — vin 1A chink, = Nghe day cing fa m$t nght cao, qui, mbit 1 ki minh djo-luyin durge ohfing boc-trd cd nbitng hitu- biét mA shirag noi khéc khong day cho ho diego, Nhung spift gi ma dang dfn dao mB triu’, qua thdt Th ubng cho cdi khi-ning cia minb. Phai chi ahiing thoi git day, tot o& dure ci vio vite bién-sogn thi ich- Igd cho v3n-h6a bao nhiéul Vou mudn tim itu mye-dich va nhitng kogt-dgng cha trung-tim ngbién-ciru cia éng Nguyén Bat-Tyr til agd ¥ muén duge Sng dinh cho it thi gid d? nd! chuyén va 6ng mai t6i sang © phong-viin » ben can, Co ‘Thiy cin phbag xinh xin Sm cing, BACH KHOA dang 1A cia mbt hoc-gid, 081 cwdi va nhjn-xée: — 0. Glin-Chi 43 th ky cin phing nay trong bio Vda, nhirng hinh ober di quin khong nél t6i ei*yyon bo trong phing?? — HBi fp 6, Gidn-Chi t6i chira siu-tim lan, ma nay thi qui tinh 1a mé lan, nn chn danh m$t phin thi gi cho nhirng ban lan kha Af cha tél. Téi 44 cé gan bai trim loal, nghia Ta nhigu horn cla Flore générae de PIndochine mA ngwdi ta vin gol te la F.G.I., bn che loai O. Pham Hoang Hé k® ra trong Cady cd mitn Nam thi ching thim vio din. Hon nia, lan Bm mdt con mit minh, dfu tam-tei minh, nit a méu cho mink mgt céi grong bin-bi 1g thuvgng : vai giéng lan nd hoa hai ba thing méi tin. Tél cing muén bén chi, bin strc nhtr lan, cher & dit nréc may, thdi-d@ vi-trich-nhigm cia cic co. quan vin-béa 43 Tam cho nhitu tai- ning cla ta mau tin nher nhitng déa hong, da hut ci, Nhung thoi, xin Ong of d3t chu hai di. — Ving, ti néi, vay trirde bet 141 mun biét khi lp ra co-quan nay ng oham myc dich gl ? —Néi ra thi dd Hm, nheng tar efing phii bat din tir chS dau. Mai éng xem cil don tir r2-7-1965 may né ld don xin phép mé Trung-rong tdi girl cho Ong Vin-béa biy git 1a mét TOng-Uy-vidn Van-héa XS-hit #3p radi, d& mot One Phd Thé-tréng Gge-trach Vin-hdéa Gido dyc k€ chan. COCLERI N6 tém tie tit ch nhttre el Ong moén bitt. ‘Ching han. phin Phom-vi Nghién- edu c6 th® cho ta thy mycdich 46. ‘TO vira cee] vira mdi : — Chi, doc dogn van nay ai dim agi rang éng 1A ngiréi chéng-dGi quyét-Hét thir np6n-ngG theo Trung- hoa mi nhRungwél ¢ day con bio. tha | 6. Neuydn-Bat-Tyy nheo-nheo cip mas, rBi trE-tr edi méi ndi : : — Vang, *4i véi ma ph3i m¥c ao glly? che sao 7 Miy Sng Van-héa hei dy viét tiémg Gico con cha théng mi minh lel pit cal glong Sbio-vé tigh-thin Giaov ra thi 14 don chic chin dirgc vao nim sot ric. Chic Sng cflog ching lg gi ring tél ché- trivong din ia 18 Give (ttre Giao-chi)} ché khong phat Vitt, nh ti da ting trinh-bly trong nhiing bai vite & Nehién-cite Vit-nam (2), abit 1 & te Nie Toi (a). — ThE ta mycedich cia dng 12 tit ca nhirng cdl a6 2 — Dé méi la nhGng cli dich gin, & gial-dogn diu. Thit ra, sau khi chirng t6 derge Ta 1A al® thi tol mdi vach rd cho moi nguél thay *Ta phii thé ndo%, vadé 14 cdl dick xa, & elal dogn chét. ® Xong phin tim-hifu muc-dich, ti doc tp phin Chwong-trink Hoat. ding trong 14 don. Doc hét phin chwong trinh vi dal nay tél khing khdi gift mink nghl dn nhirng. BCT HOU -SUNG / 55 phirong-titn 1én lao ma Trung-reng Nouyn Byt-Tyy 43 phi buy dong 42 chain bj va thie hién nd. ‘Téi hai chi aban + — Ong di vi cf tim thé nto dé thee bigo nhiing ¥ 48 trén 2 — Moi nghe thi thiy that khé, nhung nfu mink ty biét minh va tir tin & minh thi & doi ching.cé gi kho 4, diu minh vip phii bao ohitu kh6- hin di ntta. Tdi da chia cuge ait cia ti ca nhifu gisi-dogn: glai-doan ehuin-bj phrongtign di thiu thip tailidu, giai-dogn 4i, gial-doan chuin bi phiong-tiém cong-b6 cdc tal lieu, va giai-dogn cing-bb. — Téi hitu 6Bi. Truée day 10 nim Gng 42 chvin-b] phoong-Hén, rai trang vong 0 mim may Ong dz di, Chie bay git Gng dang & gial- doan th bs 14 chuan-bj] phirong= tito Hin nia? — Thia ding nhw viy, ma cing: vi viy mi t6l ching bao gif ¢é t@n trong tai cl, vA edt mgng xe hoi nba (1) Te nay do O.L2 vin Hio chir-trirong va eo dling mét bai Cde nat ¢ Vigenam wii ban-d8 dan-ng cha O, Neuyfn Boi-Toy (562, he 66). Sau dé edn bai Mee Giaw rréx dit Gian, mdi v8 ting Mudng yi tifng Kink, nhweng mai xong phan cing Murdng (S6 4-8, Dong 66-Déng 67) thl xiy avy Mju-Thin vi i Nghiecia Vier nam BUDE 23. (2) Nguyla Bat-Tyy, ‘Ching ta biét gi wi ditnwéc ta M, Niéc tdi, nh 1, mphy 2RST1. Te niy cha dling tip ba bai cia ©. Nguytn Pat-Tuy shan ot :Ching to flee Fada ddt minke edch neo r8i eflng diah-bin mnfit ofc 15-1, 55 / PHONG VAN 6, NGUVEN BAT TUY BACH KHOA Ttu, vo dep con khém, mA obite cm quyfn chi bitt 06 ef! ming fy. ngurGi khic dm %p, thet qua xa ly Ho chi nghi dfn ‘Klim-chdc, ngay “Ei vei tole Bat aude miy yeebén, trong cle co-quan vin-héa va gido~ vai a nde bét 1A tal nhing ngweéi dye? nu ti sink v3o mét nirte kh4c Don xin phép mé Trung-wong Nquyén Bot-Tyy ‘e Phin PHAM VI NGHIEN CUU waNhe a3 chi ré & ten dit cho co-quan néi tren, ching t6i lim vite v8 ci cic dan-tie lin ede npén-npir. AYE cfc dinatéc, trréve hét ching t6i 43 quan-sst ngwti Vigt-nam & kiap cic ving, ¢3 ghi-nhjn cic n€p-sOng, cic nghB-nghigp, cic tin- nguéng, roi lai md th céc nhA-cira, ghe-thuyén, dB-nght, d&-ding, trang phuc. KE dfn ching t6i 4a chti-trong vio nged Murgng, von 1a mét gifng Vidt-nam sara, chira chju dnh-hiréng, hay 43 chju rit it Anh-hirdng cha Van-héa Tau, va 43 tim-hifu ho v2 moi khia-cgoh. Sam cing ia cic din Thitu-s6 tir Bic chi Nam, chirng qo sfc daa 43 duoc ching (6 dén ving tm noi tin chén & xem-xée nbi-ctra, dd-ding, quin-4o, ditu-kign sinb-hogt va xdc-djnh vi-tri cia ho tén ban-dd, aVB cic ngn-ngir, ritng trongtléng Vigt, khong mot glong-mitn nao 1S ching t6! khong ‘biét, va ching ti ¢a ghi-chép thém hing ngin cau tye-ngi ca-dao la, hang muén Heng dja-phwong cing nbirne tiéng chuyén-mén trong cic nghé mA chua sich-v& hay tir-ditn no blige to} Nhe gy nghién-citu eft clu-xa v Uing Miréng, voi bang ogin tuc- ng ca-dao vi gin 20 ‘gigng-ving", ching tot 4a djnh loi drys trang thal nua cia téng Viet. Hon niva, sy bite biét tiéng Mign, tigag Chim, Eng Mi-al, cing chirog go thir ting Thugng, 48 gitp ching tai tim ra ngutin-gic chinh-xde cia ohitu tifog Vite Lam vige trong hai eb-vyre Sy, chung t6i 43 muSn thyc-hitn hodi-bo chink 14 tim ra ngudn-géc din ta qua sy quan-sit cdc giong din kbic chung quanh ta, ché nbiing 14 liga sir mi ngiroi ta quen ding tir trnge dén nay khOng ding ta-cly ta miy. Ching ti cling mugn dat nfn méng vitng-chdc cho cdc nganh mA ngedi ta quen gol lk din- tie-hoe va ngiF-hoc’. # Phin CHUONG TRINH HOAT BONG at Vi hign-tal, ching «Gi Gin cé mot consd dye & moet chd thufn tén mh ching ti di dink la Da-lat, dé thye-hién nhitos viée sau diy: ux) Lap mot thir Vign Bdo-tang Ngén-n, & nd, trong 45 ching tdi ser a3, Sira-gogn vA tcung-bay hing trim bin-dS va 45 Jién ogéa- igi, chi rd cic khu-wye mgon-ngi cing djc-inh cba mi ngdn-ngt BOI Ht SUNG / 57 CCCLEXI Tne hie t61 chitu ciu chuyén 42 thay eee eS ase og-kht, ‘Toi ohic din thé nay dau. ai! biu kh Chic dng Thiy né i ha abit ai ola bog * yo omét mgt riu-riu cha n ohtng cudc Se ee ae ae es eee ritcésdon, nghitn-ctru diy ogh trén d5t ta, va nfu ct tht, & cde nwo liner. sb. Trimg-biy cic tai-lite nghitn-cru ve cic mgo & Vibt-nam, trong dé nhitng bi khio-ciru cia ritng chung tél, roi Gay duge cing BS rit nbléu. <2 kblén ta tin-tirdng vio tuongelai neon-ngi 3. e, Trrng-biy cic tir-ditn, obit 1b nhirng qir-diEn Vigt-nam, va abitu logit ty-vj Kinb-Thuong, ma ching ti bite-soza, s¢ gidp-tch khong phii /4 nbd cho sy thong-cim gia céc sic din trén dat ta. «d. Trimng-bay va cé thE cho nghe nhirng bing thu-thanh vz cdc glong-ndi trén 4c ta, tt mién Kinh 4én cdc mifn Thigng, vi chinh ching tl 43 cd met phan trong cic tii-litu may. ¥ a/ Lap mot thik Vien Bdo-tang Dan-tie nbd, trong dé ching ti 3, Sita-soan va trizng-bay chirng 5.000 (1) tim anh ma ching t6t 43 chyp trong obitu nim qua, mé-ti cic nép-s6ng Kinh.Thirgng: nhin vit, phong-wink, a-migu, nhi-cirs, ghe-thuyén; ngh@-ngblp, 12-12 vev. Day Bi ede l-Heu gisithitu vei gibt tim-hoc nobis cdi mA of doy ogrdi ta chia dirgc tréng thy, vi oho dé ta néu cS mbitng binb- doh dit-owée, ob, Swu-tip va treng-b’y clic di-dilng, dd-nght, d3-mic, dB-ciing cha ting sic din ma ching tai biét rScé & dautrong cdc cuge di, va nay chi cin cé phnrong-tign tim d€n mua thal. | at a/L4p moe thé khu Bdo-ting Kién-tric gitra-tréi, trong 46 ching Sa. MSy-cft ofc kita nba Thergng ma ching t6i 43 nim 16 cde diic- nh & ting mitn ; diy. WA nhieng th-ligu hipadin duoc Khdeh-xem, turong-dé! ré tide va dé thyre-hitn hon ci. ab. Xay eft ede kia aba Kinh tir Bae chi Nam theo nbitng the- thire phan-loai Gin-thin d® lam nbi-bgt khd-niing kifn-teac O-traytn cia ta, “oc Déng cic kibu ghe-thuyén mitn Kinh, ¢ée ghe-lron mita Thuong, va trung-bay bin & ven mde, noi dé céthE thém nhirtng d8-neh? dinh-ci to khéng titn chira trong nh, tir hing néc-r& be rg, din, dén diing-nd, vé-cing, vé-gat". ~ (1) Theo ©. Bat-Tuy th bay gid con o8 bhnh miu vi den teing! dl e6 gip bin fia her thé. 58 / PHONG VAN 6. NGUYEN BAl TYY thi Bing cich et? Néi dfn odis thi mit ng sing lén, sy vul-vé tro lal tie kde > — That tink edie lal sSngcha 161, va chitrong khi div t6 mii thily minh *s$ng! minkliét nbit, mjc dit mi Tin di 1a chét mot €8n bac qrong tai va stre-khoé trong minh. Wim 1960 161 thytng 4: bing xetia E dirog Ii cde tinh dge dutng ur Sai-ctn dén Quang-tr] + dung, xe- lis bay gid rit an-todn va tifn-lgi vi minh cf the lam vide spay trén xe- His. T6i & Ii Quing-tr] may thing, qi ve Hud “déng don dem chd ci, vee Mim roGt tdi lim mét chuyén di wong quanh mito Nam bang xe xi-cit fo, vi nhe 16 16i 26 the len-iii vio phitng thén-xém bio Wink bit. Cir egiy di dém ngbi, ché nio ding quan-sit thi dirng lal mOt thol-gian dij bay nga, ma di di sude tie Quing-tr] xvdng CA-mau, id ve Sii-gon, lén Da-tge. xuding Phan-rang Mi Ban-me-Thuge, thing dang di Pleiku Kon-Tom, tr xuéng Binh- Dioh rai ve: Hut. — Cha! Thit bhé ohec vi nguy hit | Nhung ehfic thich-tha fim ? — Ching e6 ‘cuée di nio thich- tha bing, shirng vé dém Hué thi tél dau long mit hai thdng mér khél, wi gip mot tal-ngn doc duéng, mi cing ¥] ngdi nhi-sin nhitu qui- Nghe adi tai-ngn, thi nén-néng ‘OL ngay': BACH KHOA — Gag oS sao thing, vi & khae nbo F —Ehidi tdi toh dirgc mot tai-nan {ra dl khiBn ti khong con ngdi d4y néichuyén wo dng dirgo nifta, Qua Quing-ngil, xe dang chgy ngon trom va t6i dang nhin sang bén dung, vi thiy métdim ding ty-tip. chot quay Iai thi ti thoy mot cay ein ngay teude mat. Khong kip suy- nghi va abé Hnh-tinh tu-tén, 51 viron tay daragay Hy cly cin, du minh va co chin lén cho ci xe vuge chay mét minh, At cfing tin ring tl y& nguec r8i, chm t6i thi te nghT ring edi may bi-hdu nay 1 mgt bi hoc thin-trong cho minh. Nhwng khi v2, trén dwing Ban-mé-Thudt Pletku, nay gira ring, lic gin xt bing, du whan tong, tai cdng a4 té xe. vi dutngricng quid ving lam ti copay machay mau, roi gtp quing dutng de nbitu séng tras. Ong ct trdéne- tugng mot cil x: “ictit-to gly, bia ‘ban dap, treo het tay di, mot quing dung rirng rit xtutréa 6 chi pap mot chayén xe db nguge chitu ma minh vay cing khéng ding ll gidp minh, vi diy 1a dean hBl d6 nbi ting a c6 cop, chira KE cop... hal chin, Tuy bj xay xit nf cin dit nite 23 38 @iy cho xe chay vac cim cf} my ]di treo chy cho dfn quia Phé-Nten, Ot dé chua lip xong tda-quén, Tat khang oao gid quin cinh dim xoéng voi ving théi-duong ¢3 6i chim din sau nhirog ngon mid den ngdm va miy chuc ciy sé dudng ving thi om véi bao nbigu am-thanh bY ly cia’ rirng SCCLXEIT oj adi am-n. Ved dja the ch-qugnh cha nd, quin nay vita diy da ting by nhiteg cude in-chng dit-doi cha phia bén kia, TO) coréi ma boi: — Chic-vi tal gn fy ma Ang dou lung hal thing visu ¢6 bS luca chige xi-cut-to % G, Nguyéa Bat-Tuy le dic, cwdl ‘AI-hi — Eh6ng phil. Viti ds «ichinh thién* ngdi thi yGi nati Mirong trong 7 ngay HEn trong nh} abn cis ho & Ban-mt-Thapt. Xuva nay minh quea ngdi ght, chin budag xutng, long dipa.vio ghE; nay ght khoanh chin, xvong sing khong quen do ch khGi xrong thjt mink lita ml ngly it abt zo gir wh trong itn 7 ngay, thi chin sao ai, BS th mot kinh-nghi¢m vé kf-thugt (technologie) neBiva Ién dfn Pletku mot mal chich moec-phin vao tly xwong-sSng cla bacesi di gihip ti dung ngay lai cdl ing gay pap lim A8i, Con chite xi-cdteto d3 cho ti thdy BU Atty sunG / 59 = Fish bat O. Nawtn By Ter wor ogres Vie Ribu tos Hudrog Hoa (Quing Tri). = Hinh debit Voi ngudi Gié & Dae Xét. Fang né#gin® khOng kém 97 mink, chinh pho nb.md sau khi vt din Hue tO 48 di x61 duge ting thude ddr hai ving Tr[-Thién va thdu-thio duge nhitng tl-lige qui gid obit ve hoe-din(s) wa hoongéla), 4. Tike ddmisechoes 2. Tae gir hige, 60 / PHONG VAN 6, NGUYEN BAT TUY: Nehe ni dén Trj-Thién, mot ving dang néng bdng trong cudc chito min giGietuyén, téi vi hoi: — Nebia fA dng biét 15 hai vaug nay ahat va chic cdn git dupe nhitu ‘hhinb-inh ma nay, than 61, da chim tan vio khéi Kira. — Da, di dink A thé. Neay tir cui 1959, trong lic day hoe nai fa tin, tdi da nghi ring néu con chin-chir thi rdi sau sé 1a nhirng dong gach nat ching cdn gi d& xem ae ghi ntta. Téi da nhit-djnh gid 40 ra di, nén ngay nay tuy bao mhiéu tin 14a trot c& vio cic cud di 10 nim, ‘di rit mirng thay ting minh 6a BACH KHOA hainh-dng kip lic, va biét hi-sinh mét phin doi nguéi minh cho mét wigc lam hitu-ich* Day, tol xin ting ‘Ong bai tim hinh tiéu-bieu : moe ky- ni¢m voi ngwdi Gié & Dic-Xat, mor quand phia BicKon-Tum nay khong con dén dwoc nita, va mot ky ni¢m voi ngudi Van-Kitu o Huéng- Héa mét quan 6 phiatay Quang-Trj, nay khong biét cdn cé dip tré Ii duge nita khong. Ritng vé ching ving newdi Kinh & ven bitn Trj-Thién, vdi bao nhiéu giong n6i cb-I5 Ig-ling, 2 thiing- thing t6i xin hiu chuyén éng. BUI HOU SUNG teratng thuge

You might also like