CAPITVLVMQVINTVM CAP.

v lla
hortus

VILLA ET HORTVS

Ecce v lla et hortus I lil. I lius in magn v ll habitat. /

Pater et m ter et tr s l beri in v ll habitant. I lius et
Aemilia tr s l ber s habent: du s f li s et nam f liam
— n n du s fili s.
c rwn: serv rwm In v ll mult servl habitant. Dominus e rum est I - 5
is: I lius lius: is mult s serv s habet. Ancillae quoque multae in
t rum: ancill rwm v ll habitant. Domina e rum est Aemilia: ea mult s
ta: Aemilia
ancill s habet.
- - :
in hort , in v lla Iulius in v ll su habitat cum magn famili . Pater et
cum M rcdj cum I li
-w; m ter habitant cum M rc et Qu nt et I li . I lius et 10
wihortts, in vfllts
cwmservts, cum ancillfr Aemilia in v ll habitant cum l beris et serv s et ancill s.
V lla I li in magn hort est. In Itali sunt multae
v llae cum magn s hortls. In hort s sunt rosae et l lia.
rosa I lius mult s ros s et multa l lia in hort su habet.
t : hort Hortus I li pulcher est, quia in e sunt multae et pul- 15
pulcher -chra -chrum:
hortus pulcher (m) chrae rosae llliaque.
rosa pulchm (/)
lllium pulchrMm («) Aemilia femina pulchra est. Syra n n est femina pul­
ews: Syrae chra, neque pulcher est n sus eius, sed foedus est.
foedus -a -um <- pulcher

32
 CARV

LTilMJ 1. stium
2. trium
3. impluvium
4. peristylum
5. cubicula
6. stium

Syra, quae bona ancilla est, n sum magnum et foedum

20 habet. I lius est vir Aemiliae, feminae pulchrae. I lius
Aemiliam amat, quia ea pulchra et bona femina est.
Aemilia I lium virum suum amat et cum e habitat.
Pater et m ter l ber s su s amant. I lius n n s lus, sed
cum Aemili et cum magn famili in v ll habitat.
25 In vlll sunt duo stia: stium magnum et stium
parvum. V lladuo stia et mult s fenestr s habet.

stium et fenestra

trium

In v ll I li magnum trium est cum impluvi . Quid

est in impluvi ? In e est aqua. In tri n llae fenestrae t : impluvid
sunt.

33
CAP.V

peristylum

etiam = quoque: etiam Etiam peristylum magnum et pulchrum in v ll est. 30

peristylum = p. quoque
Teristylum' est voc bulum Graecum. In v ll sGraec s
et R m nls magna et pulchra peristyla sunt. Estne im­
id : impluviwm pluvium in peristyl ? Id n n in peristyl , sed in tri
est. In peristyl parvus hortus est.
In v ll sunt multa cubicula. Qulntus in cubicul 35
parv dormit. Estne magnum cubiculum M rc ? Id
quoque parvum est. I lius et Aemilia in cubicul magn
if (= e ;: servf dormiunt. Ubi dormiunt serv ? II quoque in cubicul s
ca: cubicula dormiunt. Suntne magna e rum cubicula? Ea n n
magna sunt, et mult serv in n cubicul dormiunt. 40
Etiam ancillae multae in n cubicul dormiunt, neque
iiae: ancillac cae magna cubicula habent. —
Aemilia in peristyl est. Estne s la? Aemilia s la n n
c : Aemili cst: l ber cum e in peristyl adsunt. I lius abest. Ae­
sine «- cum milia sine vir su I li in v ll est. Ubi est I lius? In op- 45
pid luscul est sine Aemili , sed cum servls quattuon

34
 CAP.V

>
// Aemilia cum M rc , Qu nt I li que in peristyl est.
I lia ros s pulchr s in hort videt et ab Aemili disc ­
I lia cum Aemili est
dit. Iam ea cum Aemili n n est. Aemilia eam n n
• •—>
50 videt. Puella in hort est. I lia ab Aemili disc dit

Aemilia imperat: "M rce et Qu nte! I liam voc te!"

M rcus et Qulntus I liam vocant: "I lia! Venl!" sed
I lia e s n n audit neque venit. t s: puerds

I lia puer s vocat: "M rce et Qu nte! Ven te! HIc hortus
I lia
55 multae rosae sunt."
Puer I liam audiunt, neque i ab Aemili disc dunt. I lia in hort est
Qu ntus: "Carpe ros s, I lia!"
I lia ros s carpit et cum qu nque ros sex hort venit.
I lia ex horto venit

Iulia: "Vid , m ter! Vid te, pueri! Vid te ros s I lia ros s carpit

60 me s!" I lia laeta est, rosae eam d lectant.

Aemilia: "Ecce puella pulchra cum ros s pulchr s!"
Verba Aemiliae I liam d lectant.
M rcus: "Rosae pulchrae sunt; puella sine rosls pul­
chra n n est!" Verba M rc I liam n n d lectant!
65 Aemilia ( r ta): "Tac , puer improbe! I lia puella
pulchra est — cum ros s et sine ros s."

35
CAP.V

I lia: "Audlte, M rce et Qu nte!"

M rcus: "M ter n n videt n sum tuum foedum!"
M rcus et Qulntus rident: "Hahahae!"
I lia: "Aud , mamma: pueri etiam m rident!" 70
its (= c s): pueru I lia pl rat et cum Qn ros ab i s disc dit.
Aemilia: "Tac te, pueri improb ! N sus I liae foedus
n n est. Disc dite ex peristyl ! S mite c ter s ros s
e s: ros s e sque in aqu p nite!"
its: os s Pueri c ter s quattuor ros s s munt et cum ils disc - 75
dunt.
Aemilia, quae iam s la est in peristyl , ancill s vocat:
"D lia et Syra! Ven te!"
t s: ancill s D lia et Syra ex tri veniunt. Aemilia e s interrogat:
"Suntne pueri in tri ?" 80
D lia respondet: uIn tri sunt."
Aemilia: "Quid agunt M rcus et Qu ntus?"
D lia: "Puer aquam s munt ex impluvi ..."
Syra: "...et ros s in aqu p nunt."
Hlc domina et ancillae puer s audiunt ex tri : Qu n- 85
tus pl rat et M rcus r det.
Aemilia: "Quid iam agunt pueri? Age, D lia! disc de
t s: puer s et interrog e s!" D lia ab Aemili et Syr disc dit.
Aemilia Syram interrogat: uUbi est D vus?"
Syra respondet: uIn oppid est cum domin .w 90
D lia ex tri venit et dominam vocat: "Ven > do­
mina! Ven !"
Aemilia: "Quid est, D lia?"

36
 CARV

D lia: "Qu ntus est in impluvi !"

95 Aemilia: "In impluvi ? Quid agit puer in impluvi ?"
D lia: "Aquam pulsat et t vocat."
Aemilia: "Quid agit M rcus?"
D lia: "Is r det, quia Qu ntus in aqu est!"
Aemilia: " , puer improbus est M rcus! Agite! I ­
100 lium voc te, ancillae!"
Syra: "Sed dominus in oppid est."
Aemilia: " , iam r rsus abest I lius!"
D lia: "Age! Ven ,domina, et M rcum verber !"
Quid agit domina? Domina Ir ta cum ancill sex peri­
105 styl disc dit.

GRAMMATICA LATINA
Acc s t vus
[A] Mascullnum.
I lius n n num f liwm,sed du s fili s habet filium
110 \i s
'FTln/ro' est acc s t vus singul ris (vid cap. III). 'F li^s'
acc s t vus pl r lis est. Acc s t vus: singul ris -um (n min ­ -um - s
t vus -ws), pl r lis - s (n min t vus -t).
[B] F min num.
I lius n n du s f li s, sed nam liam habet. ffliam
fili s
115 ^Filiam' est acc s t vus singul ris (vid cap. iii). 'Flli s'
acc s t vus pl r lis est. Acc s t vus: singul ris -am (n min ­ -am - $
tlvus -a), pl r lis ~ s (n min t vus -ae).
[C] Neutrum.
V llan n num cubiculum, sed multa cubicuk habet. cubiculwm
cubicula
120 'Cubiculwm' acc s t vussingul ris est. 'Cubicuk' acc s t ­
vus pl r lis est. Acc s t vus: singul ris -um (= n min t vus), ~um -a
pl r lis -a (= n min t vus).

37
CAP.V

abl t vus (abl) Abl t vus

[A] Mascul num.
hort In hort IQli . In hort s Italiae. 125
hortts
^Hort *abl t vus singul ris est. 'Hortfs' abl tlvus pl r ­
- - s lis est. Abl t vus: singul ris - y pl r lis -ts.
[B] F min num.
v lld In v ll I li . In v llfs R m nls.
vffl
'V ll ' abl t vus singul ris est. 'V llts' abl t vus pl r lis est. 130
- - s Abl t vus: singul ris ~ >pl r lis - s.
[C] Neutrum.
oppid In oppid^ Tuscul . In oppidts Graecls.
oppid
'Oppid ' abl tlvus singul ris est. 'Oppidts* est abl t vus
- - s
pl r lis. Abl tlvus: singul ris - y pl r lis - s. 135
in In, exy aby cum, sine cum abl t v : in tri , in cubicults, ex
ex -o
cum -
hort , ex Itali , ab Aemili , ab oppid , cum serv , cum Uber s,
ab -is sine pec nia, sine ros s.
sine

indic t vus (ind) Imper t vus et indic t vus

voc vocat aD vum voc , serve!" Servus D vum vocaf. 140
voc te vocam "I liam voc ^, pueri!'* Puerl I liam vocawr.
'Voc ' est imper t vus singul ris, Vocat' indic t vus singu­
l ris (vid cap. iv). 'Voc ^' imper tivus pl r lis est, 'vocanr'
indic tlvus pl r lis. Imper t vus: singul ris -, pl r lis -te.
Indic t vus: singul ris -t, pl r lis -nt. 145

sing.
Exempla:
pl r.
[1] - - te [1] - y - te; -at, -ant:
-at -ant
Sal t dominum, serve! Sal t te dominum, servl!
Servus dominum sal fctt. Serv dominum s&l iant.
[2] - -ete [2] - y - te; -et, -ent: 150
-et -ent
Tac£, puer! Puer Tac te, pueri! Pueri tacenr.
[3] -e -ite [3] -e, -ite; -ity -unt:
-it -unt
Disc d^, serve! Disc df^ serv !
Servus disc dtt. Serv disc dwnr.
[4] -f - te [4] - , - te; -ity -iunt: 155
-it -iunt
Vem, I lia! I lia vemY. Ventte, pueri! Pueri veniunt.

38
 CAP.V

PENSVM A Voc bulanava:

v lla
I lius et Aemilia in v ll- habit- cum l ber- et sery-. Dominus hortus
mult- serv- et mult- ancill- habet. rosa
l lium
Aemilia in peristyl- est cum M rc- et Qulnt- et I li-. I lia n sus
mult- ros- in hort- vid- et ab Aemili- disc d-. Iam Aemilia stium
fenestra
puell- n n vid-, neque pueri eam vid-. Aemilia: "M rce et trium
Qu nte! Voc- I liam!" Pueri I li- voc-: "I lia! Ven-!" et impluvium
aqua
I lia puer- voc-: "M rce et Qulnte, ven-!" I lia puer s n n peristylum
aud-, sed puer I li- aud-. I lia: "C r puer n n ven-?" I lia cubiculum
pulcher
ex hort- ven- cum v ros- pulchr-. I lia: "Vid- ros- me s, foedus
s lus
m ter! Vid-, pueri!" M rcus: "Rosae pulchrae sunt, puella habitat
sine ros- pulchra n n est!" I lia cum n- ros- disc d-. Puerl amat
rid-. Aemilia: "Tac-, puer ! S m- ros- et disc d-!" Puer carpit
d lectat
ros- s m- et disc d-; in tri- aqu- s m- ex impluvi- et ros­ agit
etiam
in aqu p n-. cum
sine
ab
PENSVM B ex
I lius in magn . Aemilia cum — [: I li ] habitat. I lius ea
id
Aemiliam —, quia — [: Aemilia] bona et — femina est. e
Aemilia in peristyl est — l ber s su s, sed — vir su . e
i
I lia — Aemili disc dit; iam puella in — est. I lia ros s — eae
et — hort venit cum v —. Puella laeta est: rosae eam —. ea
e s
Ubi est impluvium? — [: impluvium] est in —. In implu­ e s
vi — est. In tri n llae — sunt. e rum
e rum
i s
PENSVM C abl t vus
Num I lius s lus in v ll habitat?
Quot f li s et quot f li shabent I lius et Aemilia?
Ubi est impluvium?
Ubi dormiunt serv ?
Adestne I lius in peristyl cum Aemili ?
Ubi est I lius?
Estne Aemilia s la in peristyl ?
Quid I lia agit in hort ?
C r pueri I liam r dent?

39