Professional Documents
Culture Documents
Jawapan (1) (7)
Jawapan (1) (7)
PBD 1.2 Penyiasatan Saintifik dalam Kimia Garam larut sepenuhnya di dalam air pada suhu 80 °C.
FORMATIF Scientific Investigation in Chemistry Salt dissolves completely at the temperature of 80 °C.
1. Suhu air mempengaruhi keterlarutan garam di dalam
Membuat
pemerhatian
Mengumpul data
Collecting data
Menginterpretasi
data air. Hipotesis diterima.
Making an observation Interpreting data Water temperature affects the solubility of salt in water. Hypothesis
is accepted.
©
1 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
(b)
and clothing
PRAKTIS SUMATIF 1
Untuk memadamkan KERTAS 1
kebakaran di makmal
To extinguish fire in the 1. B 2. A 3. A 4. D 5. C
laboratory
6. C 7. D
Untuk menjalankan KERTAS 2
eksperimen yang
membebaskan wasap Bahagian A
(c) beracun, berbau 1. (a) • Membangunkan sumber tenaga yang
sengit atau mudah baharu dan memperbaiki yang sedia
terbakar ada.
To carry out experiments Developing new sources of energy and improving
that release toxic fumes or
existing ones
pungent smells or flammable
• Memperbaiki produktiviti pertanian
Untuk membersihkan melalui penghasilan baja, pestisid dan
mata jika berlaku herbisid untuk meningkatkan hasil
kemalangan pada pertanian serta melindungi tanaman
mata daripada haiwan perosak dan penyakit
(d) To clean eyes if an accident Improving agricultural productivity by developing
occurs to the eyes fertilisers, pesticides and herbicides to increase crop
yields and protect crops from pests and diseases
Digunakan untuk • Meningkatkan kelestarian alam sekitar
mencuci tangan dengan membangunkan kaedah
To wash hands untuk membersihkan bahan buangan
berbahaya dan mengurangkan
3. (a) Benar / True pencemaran udara dan air
Improving environmental sustainability by
(b) Palsu / False
developing methods for cleaning up hazardous
(c) Benar / True waste and reducing air and water pollution
(d) Palsu / False • Menghasilkan barangan kegunaan
(e) Benar / True harian seperti kosmetik, agen pencuci
4. (a) 4 (b) 3 (c) 5 (d) 2 (e) 1 dan bahan tambah makanan
Producing daily use items, such as cosmetics,
5. Simptom keracunan merkuri cleaning agents and food additives.
Symptoms of mercury poisoning (b) (i) Teknologi hijau / Green technology
• Muntah / Vomiting (ii) Boleh dibaharui / Renewable
• Kerengsaan mata / Eye irritation
• Sesak nafas / Breathing difficulty Bahagian B
• Sakit kepala / Headache 2. (a) Adakah jisim natrium klorida yang larut
• Batuk / Coughing di dalam air meningkat apabila suhu air
(Mana-mana jawapan yang sesuai / Any suitable meningkat?
Does the mass of sodium chloride dissolved in water
answers)
increase when temperature of water increases?
©
3 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
(c) Bahan: Larutan natrium klorida dan etanol Mentol menyala. Mentol tidak
Materials: Sodium chloride solution and ethanol Pemerhatian Light bulb lights up. menyala.
Radas: Dua bikar 100 ml, dua elektrod Observation Light bulb does not
karbon, mentol, dua sel kering dan wayar light up.
penyambung. Larutan natrium Etanol tidak boleh
Apparatus: Two 100 ml beakers, two carbon electrodes, klorida boleh mengkonduksi
light bulb, two dry cells and connecting wires.
mengkonduksi elektrik.
Pemboleh ubah dimanipulasikan: Elektrolit Inferens elektrik. Ethanol cannot
Manipulated variable: Electrolyte Inferences Sodium chloride conduct electricity.
Pembolehubah bergerak balas: Mentol solution can conduct
menyala electricity.
Responding variable: Light bulb lights up
Pemboleh ubah dimalarkan: Bilangan sel Kesimpulan / Conclusion
kering Larutan akueus garam boleh mengkonduksi
Fixed variable: Number of dry cells
elektrik, manakala pelarut organik tidak
Prosedur / Procedure
boleh mengkonduksi elektrik.
1. 50 cm3 larutan natrium klorida dituang An aqueous salt solution conducts electricity, whereas an
ke dalam beaker 100 ml. organic solvent does not conduct electricity.
50 cm3 of sodium chloride solution is pour into a 100
ml beaker.
2. Dua karbon elektrod direndam ke dalam
larutan. APLIKASI KBAT
Two carbon electrodes are immersed into the
solution.
1. (a) Luas permukaan zarah nano yang sangat
3. Elektrod disambungkan pada mentol
besar membantu menyelesaikan masalah
dan dua sel kering.
The electrodes are connected to a light bulb and two yang tidak dapat diselesaikan secara fizikal,
dry cells. masalah racun perosak kimia dan kawalan
4. Mentol diperhatikan dan pemerhatian biologi.
direkodkan dalam jadual. The extremely large surface area of nanoparticles helps to
The light bulb is observed and the observations solve the problems that cannot be addressed physically,
obtained are recorded in a table. chemical pesticides and biological control problems.
5. Langkah 1 – 4 diulangi dengan (b) • Baja nano merangsang pertumbuhan
menggunakan etanol. tanaman.
Steps 1 – 4 are repeated using ethanol. Nanofertilisers stimulate plants growth.
• Racun perosak-bio nano mudah diserap
Bateri
Battery ke dalam badan haiwan perosak. Hal ini
Mentol dapat mengurangkan pengggunaan
Light bulb racun perosak kimia yang bersifat toksik.
Bio-nano pesticides are easily absorbed into the
body of pests. This can reduce the use of toxic
chemical pesticides.
• Bahan nano meningkatkan toleransi
tumbuhan terhadap tekanan dan
Elektrolit memperbaiki kualiti tanah.
Electrolyte
Nanomaterials promote plant stress tolerance and
Keputusan / Result improve soil quality.
• Nanosensor dapat mengesan
Larutan natrium Etanol kelembapan tanah, sisa racun perosak,
Bahan klorida Ethanol
keperluan nutrien dan perosak tanaman.
Substance Sodium chloride Nanosensors can detect the humidity of soil, pesticide
solution residue, nutrient requirement and crop pest.
2. (a) Unsur
Element
(i) Atom / Atom (a) Zarah berjauhan antara satu sama lain
Particles are far apart
(ii) Molekul / Molecule
(b) Sebatian (b) Zarah boleh bergerak bebas dan rawak
Particles can move freely and randomly
Compound
(i) Molekul / Molecule (c) Tenaga kinetik adalah sangat tinggi
Kinetic energy is very high
(ii) Ion / Ion
(d) Daya tarikan antara zarah lemah
3. Pepejal / Solid Low attraction forces between particles
Takat lebur
(a) Zarah disusun secara padat dan teratur = 80 °C
90.0 D
©
5 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
80 °C. 70.0
Naphthalene begins to melt at 80 °C. Masa
H
60.0 (minit)
B lebur Time
• Maka, takat bagi naftalena 50.0 (min)
0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 6.0 7.0 8.0
ialah 80 °C.
Therefore, melting point of naphthalene is Peringkat Penerangan
80 °C. Stage Explanation
©
7 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
bilangan proton
Number of nucleons = number of neutrons + number of
protons
= 12 + 11
= 23
(b) Nombor elektron = bilangan proton = 9 24 12 p
Number of electrons = number of protons = 9 (b) 12 Mg 12 n Mg
Across Down
PBD 2.4 Isotop dan Penggunaannya
Isotopes and Their Uses 3. Cobalt 1. fossil
FORMATIF
5. Uranium 4. thyroid
1. (a) Sama / Same (d) Berbeza / Different 2. leaking
(b) Sama / Same (e) Berbeza / Different
1
(c) Sama / Same F
2. (a) 12, 12, 12 (e) 8, 9, 8 O
(b) 12, 13, 12 (f ) 8, 10, 8
S
(c) 12, 14, 12 (g) 15, 16, 15
(d) 8, 8, 8 (h) 15, 17, 15 S
3. peratusan isotop yang wujud dalam suatu sampel I
2 3
semula jadi unsur itu C O B A L T
percentage of isotopes present in a natural sample of the
element H
4. Jisim atom relatif / Relative atomic mass Y
4
Σ (% isotop × jisim isotop) U R A N I U M
= Σ (% isotope × isotope mass)
O
100 5
L E A K I N G
(79.0 × 24) + (10.0 × 25) + (11.0 × 26)
= D
100
I (c) (i) 80 oC
D (ii) Cecair / Liquid
©
9 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
©
11 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
Keputusan / Result:
1. (a) • Fosforus-32
10 Phosphorus-32
• Nitrogen-15
30 Nitrogen-15
210
240
80.0
Masa (s)
Time (s)
t1 t2
Kesimpulan / Conclusion:
Takat lebur naftalene ialah 80 °C.
Melting point of naphthalene is 80 °C.
3.1 Jisim Atom Relatif dan Jisim Molekul Relatif (b) Jisim molar / Molar mass
PBD
Relative Atomic Mass and Relative Molecular Mass
FORMATIF (c) Isi padu molar / Molar volume
1. (a) Jisim atom relatif (d) Nombor Avogadro / Avogadro’s number
Relative atomic mass 2. (a) (i) 0.4
(b) Jisim molekul relatif (ii) 1.5 × 6.02 × 1023
Relative molecular mass
(iii) 0.025 × 6.02 × 1023
2. Bilangan atom aluminium (iv) 2.5
Number of aluminium atoms (b) (i) 0.2
= 108 = 160 (ii) 0.5 × 6.02 × 1023
27 4 × 0.5 × 6.02 × 1023
3. (iii) 2.5
2.5 × 6.02 × 1023
(iv) 6 × 3.5 × 6.02 × 1023
Pepejal pada suhu (c) (i) 2 × 6.02 × 1023
bilik (ii) 1.6
Solid at room temperature
5 × 1.6 × 6.02 × 1023
(iii) 0.4
0.4 × 6.02 × 1023
Karbon-12 (iv) 5 × 6.02 × 1023
Mudah Jisim tepat 3 × 5 × 6.02 × 1023
dikendalikan sebagai piawai Accurate mass
Carbon-12 as a
Easily handled
standard
3. (a) 0.6 (b) 0.5 (c) 36.5 (d) 71
(e) 1.5 (f ) 135
4. (a) 6.72 dm3
Mudah dijumpai dalam (b) 0.005
semua sebatian organik (c) 36 dm3
Easily found in all organic (d) 0.025
compounds (e) 78.4 dm3
5. (a) Bilangan mol / Number of moles
= 1.806 × 10
24
4. Jisim molekul relatif X2O3 = 160
Relative molecular mass of X2O3 6.02 × 10 23
©
13 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
Nisbah mol
teringkas 1 1 6.
Simplest moles ratio Oksigen, O
Unsur / Element M
Oxygen, O
Perbincangan / Discussion:
(a) reaktif, magnesium oksida Jisim (g) / Mass (g) 5.4 x
reactive, magnesium oxide
(b) kertas pasir, lapisan oksida Bilangan mol atom 5.4 = 0.2 x
sandpaper, oxide layer Number of moles
of atom
27 16
(c) oksigen, magnesium
oxygen, magnesium
Nisbah mol
(d) magnesium oksida 2 2
Mole ratio
magnesium oxide
©
15 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
Isi padu minimum gas oksigen (c) • Peratus nitrogen mengikut jisim dalam
Minimum volume of oxygen gas NH4NO3 / Percentage of nitrogen by mass in
= 0.6 × 24 NH4NO3
= 14.4 dm3 = 2(14) × 100% = 35%
80
Bahagian B • Peratus nitrogen mengikut jisim dalam
2. (a) (i) Formula yang menunjukkan bilangan CO(NH2)2 / Percentage of nitrogen by mass in
sebenar atom bagi setiap unsur di dalam CO(NH2)2
sebatian.
= 2(14) × 100% = 46.67%
60
©
17 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
• Urea, CO(NH2)2 ialah baja yang lebih baik Perbezaan • Logam bertindak • Oksida logam
untuk pertumbuhan tanaman. Differences balas dengan gas bertindak balas
• Kerana peratus nitrogen mengikut oksigen dengan gas
jisim dalam urea lebih tinggi daripada Metal reacts with hidrogen
ammonium nitrat. oxygen gas Metal oxide reacts
Urea, CO(NH2)2 is the better fertiliser for the growth • Oksida logam with hydrogen gas
of the plants. terbentuk • Logam terbentuk
Because the percentage of nitrogen by mass in urea Metal oxide is Metal is formed
is higher than ammonium nitrate. formed • Jisim bahan tindak
• Jisim bahan balas berkurang
(d) • Persamaan kimia / Chemical equation:
tindak balas Mass of reactant
CuCO3 → CuO + CO2 bertambah decreases
• Bilangan mol bagi 24.8 g CuCO3 // Number Mass of reactant
of moles of 24.8 g CuCO3 increases
= 24.8 = 0.2 mol Contoh • Kuprum(II) oksida
124 Example // Stanum(II) oksida
–
• Daripada persamaan kimia, 1 mol CuCO3 Copper(II) oxide //
menghasilkan 1 mol CO2, maka 0.2 mol Tin(II) oxide
CuCO3 menghasilkan 0.2 mol CO2. (ii)
From the chemical equation, 1 mole of CuCO3 Unsur Magnesium, Mg Oksigen, O
produces 1 mole of CO2, thus 0.2 mole of CuCO3 Element Magnesium, Mg Oxygen, O
produces 0.2 mole of CO2.
• Isi padu gas karbon dioksida yang Jisim (g)
x–z y–x
dihasilkan / Volume of carbon dioxide gas Mass (g)
produced
Bilangan mol atom (x − z) (y − x)
= 0.2 × 24
Number of moles of atom 24 16
= 4.8
• (x − z) mol magnesium bertindak
Bahagian C 24
3. (a) balas dengan (y − x) mol oksigen.
Formula molekul Formula empirik 16
Molecular formula Empirical formula (x − z) moles of magnesium react with (y − x)
24 16
• Menunjukkan unsur-unsur yang terdapat dalam moles of oxygen.
sebatian.
Show the elements present in a compound. • Maka, formula empirik ialah
• Menunjukkan nisbah atom bagi setiap unsur dalam (x − z) (y − x)
sebatian. Mg( 24
)
O( 16
)
.
(x − z) (y − x)
Show the ratio of atoms of each element in a compound. Hence, the empirical formula is Mg( 24
) (
O 16
)
.
Menunjukkan bilangan Menunjukkan nisbah atom
atom sebenar setiap unsur paling ringkas bagi setiap
dalam sebatian unsur dalam sebatian.
Shows the actual number of atoms Shows the simplest ratio of
APLIKASI KBAT
of each element in a compound atoms of each element in a
compound.
1. Bilangan mol ammonia, NH3
(b) (i) Number of moles of ammonia, NH3
Eksperimen 1.5
I II = = 0.088 mol (berlebihan / in excess)
Experiment 14 + 3(1)
Persamaan • Melibatkan pemanasan Bilangan mol oksigen, O2
Similarities Involves heating Number of moles of oxygen, O2
• Tindak balas melibatkan gas dan pepejal 2.75
Reaction involves gas and solid
= = 0.086 mol (terhad / limited)
2(16)
©
19 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
AWAPAN Bab 4
(b) Digunakan di dalam lampu papan iklan B. Tindak balas unsur Kumpulan 1 dengan
Used in advertising board lights gas oksigen
(c) • Menyediakan atmosfera yang lengai Reaction of Group 1 with oxygen gas
semasa pengimpalan pada suhu tinggi (a) • merah / red
Provides an inert atmosphere during welding at • biru / blue
high temperature (b) • kuning terang / bright yellow
• Diisikan ke dalam mentol elektrik • biru / blue
Used to fill in electric bulbs (c) • ungu kemerahan / purple reddish
(d) • Digunakan di dalam laser untuk rawatan • biru / blue
retina mata
C. Tindak balas unsur Kumpulan 1 dengan
Used in lasers for eye retina treatment
• Digunakan di dalam lampu denyar kilat gas klorin
Reaction of Group 1 with chlorine gas
pada kamera
(a) merah
Used in flashlight of cameras red
(e) • Digunakan di dalam ubat bius (b) kuning terang
Used for anesthesia bright yellow
• Digunakan di dalam lampu rumah api (c) ungu kemerahan
Used in lighthouse lamps purple reddish
(f ) Digunakan untuk merawat kanser
Used to treat cancer Perbincangan/ Discussion:
(i)
PBD 4.4 Unsur dalam Kumpulan 1
Elements in Group 1 Litium 2Li(p) + 2H2O(ce) ➞ 2LiOH(ak) + H2(g)
FORMATIF
Lithium 2Li(s) + 2H2O(l) ➞ 2LiOH(aq) + H2(g)
1. (a) logam alkali, elektrik, haba
alkali metals, electricity, heat Natrium 2Na(p) + 2H2O(ce) ➞ 2NaOH(ak) + H2(g)
(b) satu Sodium 2Na(s) + 2H2O(l) ➞ 2NaOH(aq) + H2(g)
one
(c) menderma, kation, +1 Kalium 2K(p) + 2H2O(ce) ➞ 2KOH(ak) + H2(g)
donate, cation, +1 Potassium 2K(s) + 2H2O(l) ➞ 2KOH(ak) + H2(g)
(d) lembut, kelabu yang berkilat
soft, grey shiny (ii)
(d) rendah 4Li(p) + O2(g) ➞ 2Li2O(p)
low
Litium
Lithium 4Li(s) + O2(g) ➞ 2Li2O(s)
2. (a) Bertambah
Increases Natrium 4Na(p) + O2(g) ➞ 2Na2O(p)
(b) Berkurang Sodium 4Na(s) + O2(g) ➞ 2Na2O(s)
Decreases
(c) Berkurang Kalium 4K(p) + O2(g) ➞ 2K2O(p)
Decreases Potassium 4K(s) + O2(g) ➞ 2K2O(s)
(d) Bertambah
Increases (iii)
(e) Berkurang
Decreases Litium 2Li(p) + Cl2(g) ➞ 2LiCl(p)
Lithium 2Li(s) + Cl2(g) ➞ 2LiCl(s)
3. A. Tindak balas unsur Kumpulan 1 dengan air
Reaction of Group 1 with water Natrium 2Na(p) + Cl2(g) ➞ 2NaCl(p)
(a) Litium Sodium 2Na(s) + Cl2(g) ➞ 2NaCl(s)
Lithium
(b) Natrium Kalium 2K(p) + Cl2(g) ➞ 2KCl(p)
Sodium Potassium 2K(s) + Cl2(g) ➞ 2KCl(s)
(c) Kalium
Potassium
©
21 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
(b) Li → Na → K (c)
4. (a) bertambah Klorin Cl2(g) + 2NaOH(ak) ➞ NaCl(ak) + NaOCl(ak) + H2O(ce)
increases Chlorine Cl2(g) + 2NaOH(aq) ➞ NaCl(aq) + NaOCl(aq) + H2O(l)
(b) menderma Bromin Br2(g) + 2NaOH(ak) ➞ NaBr(ak) + NaOBr(ak) + H2O(ce)
donate Bromine Br2(g) + 2NaOH(aq) ➞ NaBr(aq) + NaOBr(aq) + H2O(l)
(c) bertambah Iodin I2(g) + 2NaOH(ak) ➞ NaOI(ak) + NaI(ak) + H2O(ce)
increase Iodine I2(g) + 2NaOH(aq) ➞ NaOI(aq) + NaI(aq) + H2O(l)
(d) bertambah
increase 4. (a) berkurang
(e) jauh decreases
further away (b) pertambahan
(f ) didermakan, lemah increase
donated, weaker (c) bertambah
increases
5. (b) ✓ (d) ✓ (f ) ✓
(d) jauh
further
PBD 4.5 Unsur dalam Kumpulan 17
Elements in Group 17 (e) lemah
FORMATIF
weaker
1. (a) halogen (f ) sukar
halogens more difficult
(b) tujuh elektron (g) berkurang
seven electrons decreases
(c) menerima, oktet
accept, octet
5. (a) ✓
(d) anion, −1 (c) ✓
anion, −1 (e) ✓
(e) kuning kehijauan, perang kemerahan, ungu
kehitaman PBD 4.6 Unsur dalam Kala 3
greenish yellow, reddish brown, purplish black FORMATIF Elements in Period 3
(a) Keterlarutan di
Larut Larut sedikit Tak larut Larut
dalam air Dissolves Dissolves slightly Does not dissolve Dissolves
Solubility in water water
(b) Nilai pH
pH value
13 – 14 8–9 7 2–3
B. Tindak balas oksida unsur Kala 3 dengan (b) (i) MgO(p) + 2HNO3(ak) →
natrium hidroksida dan asid nitrik Mg(NO3)2(ak) + H2O(ce)
Reaction of oxides of Period 3 elements with sodium MgO(s) + 2HNO3(aq) → Mg(NO3 )2(aq) + H2O(l)
hydroxide and nitric acid
(ii) Al2O3(p) + 2NaOH(ak) →
Keterlarutan
Solubility 2Al(NO3)3(ak) + H2O(ce)
Al2O3(s) + 2NaOH(aq) → 2Al(NO3 )3(aq) + H2O(l)
Oksida Di dalam
Di dalam natrium Al2O3(p) + 6HNO3(ak) →
Oxide asid nitrik,
hidroksida, NaOH 2NaAlO2(ak) + 3H2O(ce)
In sodium hydroxide,
HNO3
Al2O3(s) + 6HNO3(aq) → 2NaAlO2(aq) + 3H2O(l)
In nitric acid,
NaOH
HNO3
(iii) SiO2(p) + 2NaOH(ak) →
(a) Magnesium Na2SiO3(ak) + H2O(ce)
oksida, MgO Tak larut Larut SiO2(s) + 2NaOH(aq) → Na2SiO3(aq) + H2O(l)
Magnesium Does not dissolve Dissolves
5. • Silikon
oxide, MgO
Silicon
• Apabila suhu tinggi, silikon menjadi
(b) Aluminium konduktor elektrik yang baik.
oksida, Al2O3 Larut Larut When the temperature is high, silicon becomes a good
Aluminium Dissolves Dissolves electrical conductor.
oxide, Al2O3 • Ini membolehkannya digunakan sebagai
mikrocip elektronik yang beroperasi pada
(c) Silikon(IV) suhu tinggi.
Tak larut
oksida, SiO2 Larut This allows it to be used as an electronic microchip that
Does not
Silicon(IV) Dissolves operates at high temperatures.
dissolve
oxide, SiO2
©
23 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
P Y L E I S K P O U H Y N U N
M U I N I M U L A J A N A K I
Q V J X V X L L P C B S G T P
E L Q Z O J Z L F O E B N O H
C S D J P G A I Z U R P A M K
N E G O R T I N S N R P M U W
O B P T I T A N I U M Q O R M
B F O N I K E L J Z V H U P W
W S U X Y H U T N E S L M U T
A M X H I H C D W L C M W K Y
3. (a) Platinum
(b) Haber
(c) Nickel
(d) Contact
E R C X X C O P P E R Y A Y J
M U N I T A L P M X Z C Y H S
I R N E G O R T I N O S Q L Z
S P E S U L P H U R E H V U T
S U K B C H Q V J T V Q L W C
Y Y S S A L U M I N I U M X A
I Q D K M H Y M U I N A T I T
P L W C J L Q V M L E K C I N
W W P K B M A N G E N E S E O
V I P T C Z W X F A W P U I C
©
25 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
Atom X has the tendency to donate one valence C: Sulfur dioksida // Fosforus(V) oksida
electron, whereas atom Y has the tendency // Diklorin heptoksida // Silikon(IV)
to receive one electron into its valence shell in
order for them to achieve stable octet electron oksida
S ulphur dioxide // Phosphorus(V) oxide //
arrangements.
Dichlorine heptoxide // Silicon(IV) oxide
(iii) Natrium klorida, NaCl / Sodium chloride, NaCl
(ii) • pH 8 hingga 14 // Lebih daripada pH 7
2X + Y2 → 2XY atau / or 2Na + Cl2 → 2NaCl pH 8 to 14 // More than pH 7
(b) (i) • M
asukkan kertas litmus merah ke
V W dalam larutan yang terhasil.
Insert red litmus paper into the solution.
Bergerak secara rawak Bergerak sangat pantas secara
• Kertas litmus merah menjadi biru.
di atas permukaan air rawak di atas permukaan air Red litmus paper turns blue.
dengan bunyi desiran dengan menghasilkan bunyi
• Gunakan penunjuk fenolftalein.
dan nyalaan kuning ‘pop’ dan nyalaan ungu yang Use phenolphthalein indicator.
terang. sangat terang.
Moves randomly on the Moves very rapidly at random
• L arutan tak berwarna menjadi merah
water surface with a fizzing on the water surface with a ‘pop’ jambu.
sound and a bright yellow sound and a bright purple flame. Colourless solution turns pink.
flame. Na2O + H2 O → 2NaOH atau / or
MgO + H2O → Mg(OH)2
Menukarkan kertas litmus merah kepada biru
Turns red litmus paper blue (b)
Pemerhatian / Observation:
Logam Pemerhatian APLIKASI KBAT
Metals Observation
©
27 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
AWAPAN Bab 5
Mg
+ O
Mg O 1 1 2 2
H H atau / or H H
2+ 2–
Mg O Mg O
(2.8.2) (2.6) (2.8) (2.8)
(b)
O C O atau / or O C O Ikatan hidrogen
H Hydrogen bond H
(d)
H O H O H O H
N + N N N
Ikatan hidrogen
Hydrogen bond
©
29 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
3.
Jenis ikatan Ikatan kovalen Ikatan datif
Type of bond Covalent bond Dative bond
+ e + e + e
–
Valence
+ e–
+ e–
+e –
+ e–
+ e–
e–
(ii) positif Logam
Positively Metal
©
31 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
©
33 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
H3PO4 ➞
(b) Natrium hidroksida, NaOH tidak menunjukkan
(b) Asid fosforik H3PO4 Triprotik
Phosphoric acid Triprotic 3H+ + PO43– sifat kealkaliannya tanpa air kerana ion
hidroksida, OH– di dalam pepejal natrium
(c) Asid nitrik HNO3 Monoprotik HNO3 ➞
Nitric acid Monoprotic H+ + NO3– hidroksida, NaOH tidak dapat bergerak bebas
dan kekal terikat dalam struktur kekisinya.
(d) Asid sulfurik Diprotik H2SO4 ➞ Sodium hydroxide, NaOH does not show its alkaline
H2SO4
Sulphuric acid Diprotic 2H+ + SO42– properties without water because hydroxide ions, OH– in
3. (a) Natrium bikarbonat / Sodium bicarbonate solid sodium hydroxide, NaOH cannot move freely and
are still bonded in its lattice structure.
(b) Magnesium hidroksida / Magnesium hydroxide
(c) Asid karbonik / Carbonic acid Perbincangan / Discussion:
(a) kealkalian
(d) Asid askorbik / Ascorbic acid alkaline
4. Keputusan / Result: (b) mengion, hidroksida
(a) Serbuk asid ionises, hydroxide
Warna biru kertas litmus kekal biru. (c) hidroksida
oksalik Colour of blue litmus paper remains blue.
Oxalic acid powder hydroxide
(b) Serbuk asid (d) kering
Warna biru kertas litmus berubah dry
oksalik + air kepada merah.
Oxalic acid powder (e) mengion
Colour of blue litmus paper changes to red.
+ water ionise
©
35 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
1.
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Neutral
Nilai pH semakin berkurang, keasidan Neutral
Nilai pH semakin bertambah, kealkalian
bertambah . bertambah .
pH value decreases, acidity increases . pH value increases, alkalinity increases .
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Bateri / Baterry Kopi / Coffee Serbuk penaik / Self-raising flour Sabun / Soap
6.3 Kekuatan Asid dan Alkali (d) Darjah penceraian di dalam air kurang
PBD
Strength of Acids and Alkalis
FORMATIF daripada 1%.
Degree of dissociation in water is less than 1%.
1. (a) Mengion separa di dalam air untuk
menghasilkan larutan berbau cuka. 2. (a) H+ + CH3COO–
Ionises partially in water to produce a solution with a vinegar (b) 2H+ + SO42–
smell. (c) K+ + OH–
(b) Asid kuat dengan nilai kebesan 2. (d) NH4+ + OH–
A strong acid with a basicity value of 2.
(c) Mengion lengkap di dalam air dan larutan 3. (a) ✓ (c) ✓
yang terhasil mempunyai nilai pH 14.
Ionises completely in water resulting the solution to have a
pH value of 14.
1.
Sifat kimia Tindak balas
Chemical properties Reaction
Contoh / Example:
CuSO4(ak) H2O(ce)
H2SO4(ak) + CuO(p) ➞ +
CuSO4(aq) H2O(l)
H2SO4(aq) + CuO(s) ➞ +
Asid + logam reaktif ➞ garam + gas hidrogen / Acid + reactive metal ➞ salt +
hydrogen gas
Contoh / Example:
C H COONa(ak) H2O(ce)
NaOH(ak) + C6H5COOH(p) ➞ 6 5 +
C6H5COONa(aq) H2O(l)
NaOH(aq)+ C6H5COOH(s) ➞ +
Alkali + ion logam ➞ hidroksida logam tak terlarutkan + kation daripada alkali
insoluble metal hydroxide cation from alkali
Alkali + metal ion ➞ +
Contoh / Example:
Fe(OH)2(p) 2Na+(ak)
2NaOH(ak) + Fe2+(ak) ➞ +
Fe(OH)2(s) 2Na+(aq)
2NaOH(aq) + Fe2+(aq) ➞ +
©
37 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
5. Zink 2. Alkali 1. (a) kuantiti zat terlarut, seunit isi padu larutan
6. Aluminium 4. Magnesium quantity of solute, a unit volume of solution
9. Hidroksida 7. Neutral Jisim zat terlarut (g)
11. Air 8. Hidrogen (b)
Mass of solute (g)
12. Ammonia 10. Organik Isi padu larutan (dm3)
1
Volume of solution (dm3)
2 A
Bilangan mol zat terlarut (mol)
A 4 S (c) Number of moles of solute (mol)
L
3
A M M O N I U M Isi padu larutan (dm3)
5 Volume of solution (dm3)
Z I N K A D 2. Bilangan mol HCl
A G 7 Number of moles of HCl
6
A L U M I N I U M N 36.5
=
1 + 35.5
8 I E E
= 1.0 mol
H 10 S U
9 Asid kuat mengion lengkap di dalam air.
H I D R O K S I D A T Strong acid ionises completely in water.
D R U R HCl → H+ + Cl–
11 12
A I R G A M M O N I A Nisbah mol
Mole ratio
O A L
HCl : H+ = 1 : 1
G N
Bilangan mol H+
E I Number of moles of H+
N K = 1.0 mol
Across Down Jisim ion H+
2. Organic 1. Acid Mass of H+ ion
7. Hydrogen 3. Ammonium = bilangan mol × jisim molar
8. Neutral 4. Water number of moles × molar mass
9. Zinc 5. Hydroxide = 1.0 × 1
10. Magnesium 6. Aluminium
= 1.0 g
12. Alkali 11. Ammonia 1
Kepekatan ion H+ (g dm–3)
A
Concentration of H+ ion (g dm–3)
C
2
3
Jisim zat terlarut (g)
O R G A N I C Mass of solute (g)
=
4 5 M D Isi padu larutan (dm3)
W H M Volume of solution (dm3)
7
A A H Y D R O G E N 1
8 =
N E U T R A L D N 1
9
E U R Z I N C = 1 g dm–3
R M O U Kepekatan ion H+ (mol dm–3)
11 I X M Concentration of H+ ion (mol dm–3)
10
M A G N E S I U M Bilangan mol zat terlarut (mol)
M I D Number of moles of solute (mol)
=
M U E Isi padu larutan (dm3)
Volume of solution (dm3)
O M
1
N =
12 1
A L K A L I
= 1.0 mol dm–3
A
1. • Bilangan mol zat terlarut dan isi padu 1. asid, garam, air
larutan diketahui dengan tepat. acid, salt, water
Number of moles of solute and volume of solution is
accurately known.
2. (b) ✓ (d) ✓
• Jisim zat terlarut dan isi padu larutan 3. (a) 2.0
diketahui dengan tepat. (b) 8.33
Mass of solute and volume of solution is accurately (c) 100
known.
(d) 1.0
2. (a) 4 (b) 1 (c) 6 (d) 3 (e) 5
(f ) 2 PBD 6.8 Garam, Hablur dan Kegunaan dalam
3. (a) 5 (b) 1 (c) 6 (d) 2 (e) 4
FORMATIF
Kehidupan Harian
Salts, Crystals and Their Uses in Daily Life
(f ) 3 (g) 7
4. (a) 1. ion, hidrogen, ammonium
Kepekatan an ionic, hydrogen, ammonium
Concentration
2. (a) tajam
5.3 g natrium 100 cm3 53 g dm–3 Sharp
karbonat + air suling (b) Sudut
5.3 g of sodium 100 cm3 of angle
carbonate distilled water Kepekatan
Concentration (c) tertentu
specific
0.50 mol dm–3
(d) rata
(b) flat
1.0 g natrium (e) tajam
Kepekatan
hidroksida + 50 cm3 air suling Concentration
sharp
1.0 g of sodium 50 cm3 of distilled water (f ) berbeza
hydroxide 0.50 mol dm–3 different
(c) (g) Saiz hablur
Size of crystal
20 cm3 asid
6.67 cm 3
3.
hidroklorik Kepekatan
2.0 mol dm–3 + air suling Concentration
20 cm3 of 6.67 cm3 of (a) Ammonium nitrat Racun kulat
2.0 mol dm–3 1.50 mol dm–3 Ammonium nitrate Fungicide
distilled water
hydrochloric acid
Meningkatkan
(d) (b) Kalium manganat(VII)
rasa makanan
Potassium manganate(VII)
Enhance flavours of foods
25 cm3
100 cm air 3
Kepekatan
asid sulfurik (c) Kalsium sulfat Baja kimia
+ suling Concentration
5.0 mol dm–3 100 cm3 of distilled Calcium sulphate Chemical fertiliser
25 cm3 of 5.0 mol dm–3 water 1.0 mol dm–3
sulphuric acid Bahan pengawet
(d) Kuprum(II) sulfat
Copper(II) sulphate makanan
(e) Food preservative
©
39 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
1.
Ujian gas / Gas test Kaedah / Method Pemerhatian / Observation
(a) Gas oksigen, O2 Masukkan kayu uji berbara ke dalam gas. Gas menyalakan semula kayu uji berbara.
Oxygen gas, O2 Insert a glowing wooden splinter into the gas. Gas rekindles the glowing wooden splinter.
(b) Gas hidrogen, H2 Masukkan kayu uji bernyala ke dalam gas. Gas terbakar dengan bunyi ‘pop’.
Hydrogen gas, H2 Insert a lighted wooden splinter into the gas. Gas burns with a ‘pop’ sound.
(c) Gas karbon dioksida, CO2 Salurkan gas ke dalam air kapur. Gas mengeruhkan air kapur.
Carbon dioxide gas, CO2 Flow the gas into limewater. Gas turns limewater cloudy.
(d) Gas ammonia, NH3 Dekatkan kertas litmus merah lembap ke • Gas berbau sengit terhasil.
Ammonia gas, NH3 dalam gas. Gas with a pungent smell is produced.
Bring a moist red litmus paper into the gas. • Gas menukarkan kertas litmus merah kepada
biru.
Gas turns moist red litmus paper blue.
(e) Gas klorin, Cl2 Dekatkan kertas litmus biru lembap ke • Gas berwarna kuning kehijauan dan berbau
Chlorine gas, Cl2 dalam gas. sengit terhasil.
Bring a moist blue litmus paper into the gas. Greenish yellow gas with a pungent smell is produced.
• Gas menukarkan kertas litmus biru kepada
merah dan kemudian melunturkannya.
Gas turns moist blue litmus paper red and finally
decolourises it.
©
41 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
1 2 L
2
P P I C
3
3
H I D R O G E N T P O P
P M M M
4 5
B U B H A
4 5 6
S K A R B O N A S U L P H U R Y M
U M K S D M
7
L I T M U S A T R O
7
N I T R O G E N
F O R
O G I
U N A 8
8 C A R B O N E A
R N I T R O G E N
N
A
3. Keputusan / Result:
Warna garam karbonat Warna baki
Garam karbonat sebelum dipanaskan Colour of residue Air kapur
Carbonate salt Colour of carbonate Panas Sejuk Limewater
salt before heating Hot Cold
(a) Kalsium karbonat Putih Putih Putih Air kapur menjadi keruh
Calcium carbonate White White White Limewater turns cloudy
(b) Kuprum(II) karbonat Hijau Hitam Hitam Air kapur menjadi keruh
Copper(II) carbonate Green Black Black Limewater turns cloudy
(c) Magnesium karbonat Putih Putih Putih Air kapur menjadi keruh
Magnesium carbonate White White White Limewater turns cloudy
(d) Plumbum(II) karbonat Putih Perang Kuning Air kapur menjadi keruh
Lead(II) carbonate White Brown Yellow Limewater turns cloudy
(e) Zink karbonat Putih Kuning Putih Air kapur menjadi keruh
Zinc carbonate White Yellow White Limewater turns cloudy
4. Keputusan / Result:
Warna nitrat Warna baki
Warna gas Kertas litmus Kayu uji berbara
Garam nitrat sebelum dipanas Colour of residue
Nitrate salt Colour of nitrate
Colour biru lembap Glowing wooden
Panas Sejuk of gas Moist blue litmus paper splinter
before heating Hot Cold
(a) Kalsium nitrat Putih Putih Putih Perang Biru bertukar kepada merah Menyala semula
Calcium nitrate White White White Brown Blue turns red Rekindles
(b) Kuprum(II)
Hijau Hitam Hitam Perang Biru bertukar kepada merah Menyala semula
nitrat Green Black Black Brown Blue turns red Rekindles
Copper(II) nitrate
(c) Magnesium
Putih Putih Putih Perang Biru bertukar kepada merah Menyala semula
nitrat White White White Brown Blue turns red Rekindles
Magnesium nitrate
(d) Plumbum(II)
Putih Perang Kuning Perang Biru bertukar kepada merah Menyala semula
nitrat White Brown Yellow Brown Blue turns red Rekindles
Lead(II) nitrate
(e) Zink nitrat Putih Kuning Putih Perang Biru bertukar kepada merah Menyala semula
Zinc carbonate White Yellow White Brown Blue turns red Rekindles
Tidak
(f ) Natrium nitrat Putih Putih Putih Kekal biru Menyala semula
Sodium nitrate White White White berwarna Remains blue Rekindles
Colourless
Tidak
(g) Kalium nitrat Putih Putih Putih Kekal biru Menyala semula
Potassium nitrate White White White berwarna Remains blue Rekindles
Colourless
©
43 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
3.
• Kuprum(II) karbonat
Tidak larut di dalam air
Insoluble in water Copper(II) carbonate
• Ferum(II) sulfat
Pepejal garam berwarna hijau Iron(II) sulphate
+ air suling Larutan hijau
Green solution • Ferum(II) nitrat
Green solid salt + distilled water
Iron(II) nitrat
• Kuprum(II) klorida
Larutan biru
Blue solution Copper(II) chloride
4. Tidak benar. Warna sahaja tidak mengesahkan identiti sesuatu kation kerana warna bukan ciri unik bagi
kation. Terdapat beberapa kation mempunyai warna yang sama. Contoh: ion Fe2+, Cr3+ dan Ni2+ berwarna
hijau.
Not true. Colour alone cannot identify a particular cation because colour is not a unique property of a cation. There are a few cations that
have the same colour. Example: Fe2+, Cr3+ and Ni2+ ions are green.
5.
Ujian anion / Anion test Pemerhatian / Observation Inferens / Inference
(b) Ion klorida, Cl– • Mendakan putih terbentuk Ag+(ak) + Cl–(ak) ➞ AgCl(p)
Chloride ion, Cl– White precipitate is formed Ag+(aq) + Cl–(aq) ➞ AgCl(s)
(c) Ion sulfat, SO42– • Mendakan putih terbentuk Ba2+(ak) + SO42–(ak) ➞ BaSO4(p)
Sulphate ion, SO42– White precipitate is formed
Ba2+(aq) + SO42–(aq) ➞ BaSO4(s)
©
45 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
6. Keputusan / Result:
Pemerhatian
Observation
Kation
Cation
NaOH(ak) NaOH(ak) berlebihan NH3(ak) NH3(ak) berlebihan
NaOH(aq) Excess NaOH(aq) NH3(aq) Excess NH3(aq)
(c) Ca2+ Mendakan tidak larut dalam Mendakan tidak larut dalam
Mendakan putih Mendakan putih
White precipitate alkali berlebihan White precipitate alkali berlebihan
Precipitate is insoluble in excess alkali Precipitate is insoluble in excess alkali
(g) Fe2+ Mendakan tidak larut dalam Mendakan tidak larut dalam
Mendakan hijau Mendakan hijau
Green precipitate alkali berlebihan Green precipitate alkali berlebihan
Precipitate is insoluble in excess alkali Precipitate is insoluble in excess alkali
(h) Fe3+ Mendakan tidak larut dalam Mendakan Mendakan tidak larut dalam
Mendakan perang
Brown precipitate alkali berlebihan perang alkali berlebihan
Precipitate is insoluble in excess alkali Brown precipitate Precipitate is insoluble in excess alkali
Tiada mendakan
No precipitate
NH4+
(b)
Mendakan Mendakan
Fe2+ Fe3+ NH3(ak) Ca2+
berwarna putih
Cu2+ Coloured NH3(aq) White Pb2+ AI3+ Zn2+
precipitate precipitate
Tiada mendakan
No precipitate
NH4+ Mg2+
©
47 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
8.
Ujian / Test Pemerhatian / Observation Inferens / Inference
Masukkan dua spatula pepejal U ke dalam Pepejal berwarna putih.
sebuah bikar. White solid.
Place two spatula of solid U into a beaker.
Tambah 10 cm3 air suling dan kacau untuk Pepejal melarut untuk menghasilkan larutan tidak Ion logam peralihan tidak hadir. Maka,
melarutkan pepejal U. berwarna. tiada ion Fe2+, Fe3+ dan Cu2+.
Add 10 cm3 of distilled water and stir to dissolve solid U. Solid dissolves to form a colourless solution. Transition metal ion is not present. Thus, absent
of Fe2+, Fe3+ and Cu2+ ions.
(a) Kepada 1 cm3 larutan U, tambah larutan Mendakan putih yang terbentuk larut di dalam Ion amfoterik seperti Pb2+, Al3+ dan
natrium hidroksida sehingga berlebihan. alkali berlebihan untuk menghasilkan larutan Zn2+ mungkin hadir.
To 1 cm3 of the solution, add sodium hydroxide solution tidak berwarna. Amphoteric ions such as Pb2+, Al3+ and Zn2+ may
until excess. White precipitate formed dissolves in excess alkali to form a be present.
colourless solution.
(b) Kepada 1 cm3 larutan U, tambah larutan Mendakan putih yang terbentuk larut dalam alkali Zn2+ hadir.
berlebihan untuk menghasilkan larutan tidak Zn is present.
2+
ammonia sehingga berlebihan.
To 1 cm3 of solution U, add ammonia solution until berwarna.
excess. White precipitate formed dissolves in excess alkali to form a
colourless solution.
(c) Kepada 1 cm3 larutan U, tambah asid nitrik Mendakan putih yang terbentuk tidak larut di SO42− hadir.
cair diikuti dengan larutan barium nitrat. dalam asid. SO42− is present.
To 1 cm3 of solution U, add dilute nitric acid followed by White precipitate formed does not dissolve in acid.
barium nitrate solution.
zink zulfat, ZnSO4, ion zink, Zn2+, ion sulfat, SO42− / zinc sulphate, ZnSO4, zinc ion, Zn2+, sulphate ion, SO42−
9.
Ujian / Test Pemerhatian / Observation Inferens / Inference
(a) Masukkan dua spatula pepejal W ke dalam Pepejal berwarna putih. Ion logam peralihan tidak hadir. Maka,
sebuah tabung uji. White solid. tiada ion Fe2+, Fe3+ dan Cu2+.
Add two spatulas of solid W into a test tube. Transition metal ion is not present. Thus, absent of
Fe2+, Fe3+ and Cu2+ ions.
Panaskan dengan kuat. • Gas perang yang terbebas menukarkan Gas berasid – NO2
Uji gas yang terbebas. kertas litmus biru lembap kepada Acidic gas – NO2
Heat strongly. merah.
Test the gas released. Brown gas released turns moist blue litmus paper red.
• Gas menyalakan kayu uji berbara. Gas menyokong pembakaran – O2
Gas rekindles glowing wooden splinter. Gas supports combustion – O2
• Baki pepejal W berwarna perang PbO – Pb2+ hadir
semasa panas dan menjadi kuning PbO – Pb2+ is present
semasa sejuk.
Solid residue W is brown when hot and yellow when
cold.
(b) Larutkan baki pepejal W di dalam asid nitrik Baki pepejal W melarut untuk menghasilkan Ion logam peralihan tidak hadir
cair. larutan tidak berwarna. Transition metal ion is not present
Dissolve residue W in dilute nitric acid. Solid residue W dissolves to form a colourless solution.
(i) Kepada 1 cm larutan W, tambah larutan
3
Mendakan putih yang terbentuk larut Pb2+, Al3+, Zn2+ mungkin hadir
natrium hidroksida sehingga berlebihan. di dalam NaOH(ak) berlebihan untuk Pb2+, Al3+, Zn2+ may be present
To 1 cm3 of solution W, add sodium hydroxide solution menghasilkan larutan tidak berwarna.
until excess. White precipitate formed dissolves in excess NaOH(aq) to
form a colourless solution.
(ii) Kepada 1 cm3 larutan W, tambah larutan Mendakan putih yang terbentuk tidak larut Pb2+, Al3+, mungkin hadir
ammonia sehingga berlebihan. di dalam NH3(ak) berlebihan. Pb2+, Al3+ may be present
To 1 cm3 of solution W, add ammonia solution until White precipitate formed is insoluble in excess NH3(aq).
excess.
(iii) Kepada 1 cm3 larutan W, tambah larutan Mendakan kuning terbentuk. PbI2 – Pb2+ hadir
kalium iodida. Yellow precipitate is formed. PbI2 – Pb2+ is present
To 1 cm3 of solution W, add potassium iodide solution
Bahagian B
PRAKTIS SUMATIF 6
2. (a) − HX larut dalam air dan pelarut organik.
KERTAS 1 HX is soluble in water and organic solvent.
− HX ialah asid kerana HX mengion untuk
1. C 2. D 3. D 4. C 5. D menghasilkan ion H+.
6. A 7. C HX is an acid because it ionises to produce H+ ions.
− HX ialah asid kuat kerana HX mengion
KERTAS 2 lengkap di dalam air.
Bahagian A HX is a strong acid because it ionises completely in
water.
1. (a) Untuk menunjukkan keasidan atau − HX mengion di dalam air tetapi tidak
kealkalian suatu larutan akueus mengion di dalam pelarut organik.
To show the acidity or alkalinity of an aqueous solution
HX ionises in water but does not ionise in organic
(b) Bikar A: Hijau solvent.
Beaker A: Green
(b) − Bikar I: Serbuk zink melarut, pembuakan,
Bikar B: Tidak berwarna gas tak berwarna dibebaskan.
Beaker B: Colourless
Beaker I: Zinc powder dissolves, effervescence,
Bikar C: Kuning colourless gas liberated.
Beaker C: Yellow
− Ion H+ bertindak balas dengan logam
(c) (i) Asid ialah bahan yang mengion di dalam reaktif zink untuk membentuk garam
air untuk menghasilkan ion hidrogen. dan gas hidrogen.
Acid is a substance that ionises in water to produce
H+ ions react with reactive metal zinc to produce a
hydrogen ions.
salt and hydrogen gas.
(ii) Alkali ialah bahan yang mengion di − Bikar II: Tiada perubahan diperhatikan
dalam air untuk menghasilkan ion kerana HX tidak mengion di dalam
hidroksida. pelarut organik.
Alkali is a substance that ionises in water to produce
Beaker II: No visible change observed because HX
hydroxide ions.
does not ionise in organic solvent.
(d) • Asid hidroklorik ialah asid kuat, manakala − Tiada ion H+ untuk bertindak balas
asid etanoik ialah asid lemah. dengan zink.
Hydrochloric acid is a strong acid, whereas ethanoic
No H+ ions to react with zinc.
acid is a weak acid.
(c) • Bilangan mol HX / Number of moles of HX
• Asid HCl mengion lengkap kepada ion
0.480
hidrogen, H+ dan ion klorida, Cl−. =
HCl ionises completely to hydrogen ions, H+ and 24
chloride ions, Cl−. = 0.02 mol
• Asid etanoik mengion separa kepada ion • HX ialah asid monoprotik.
hidrogen, H+ dan ion etanoat, CH3COO−. HX is a monoprotic acid.
Ethanoic acid ionises partially to hydrogen ions, H+ Bilangan mol H+ / Number of moles of H+
and ethanoate ions, CH3COO−. = 0.02 mol
• Semakin tinggi kepekatan ion yang Kepekatan ion H+ / Concentration of H+ ion
bergerak bebas, semakin tinggi 0.02
kekonduksian elektrik. =
0.250
The higher the concentration of free moving ions, = 0.08 mol dm−3
the higher the electrical conductivity.
©
49 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
4.
Larutan kalium iodida, KI
Zink, Zn dengan Asid nitrik, HNO3 dengan dan larutan plumbum(II)
Tindak balas
Reaction
asid sulfurik, H2SO4 ketulan marmar, CaCO3 nitrat, Pb(NO3)2
Zinc, Zn and sulphuric acid, H2SO4 Nitric acid, HNO3 and marble chips, CaCO3 Potassium iodide solution, KI and
lead(II) nitrate solution, Pb(NO3 )2
(a) Perubahan
Isi padu gas hidrogen Jisim ketulan marmar Jisim plumbum iodida
yang diukur Volume of hydrogen gas Mass of marble chips Mass of lead(II) iodide
Measurable change
(c) Bagaimanakah
• Pembuakan berhenti • Pembuakan berhenti
tindak balas Effervescence is stopped
lengkap Effervescence is stopped Tiada pembentukan
• Tiada lagi gelembung gas • Tiada lagi gelembung gas terbebas
ditentukan? No more gas bubbles is released mendakan lagi
How to determine terbebas • Jisim ketulan marmar tidak berubah
No more precipitate formation
a reaction is No more gas bubbles is released
Mass of marble chips does not change
complete?
25.0
20.0
15.0
10.0
5.0
Masa (s)
0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 120.0 140.0 160.0 180.0 Time (s)
©
51 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
(b) (i) 15 = 0.25 cm3 s–1 (ii) Set I: 43 = 8.6 cm3 minit−1 / cm3 minute−1
60 5
(ii) 22 = 0.16 cm3 s–1 Set II: 43 = 17.2 cm3 minit−1 / cm3 minute−1
140 2.5
(c) [Lukis tangent pada 40 s, tentukan kecerunan] (iii) Set I: AB = 14
[Draw a tangent at 40 s, determine the gradient] BC 1.1
20 − 4 = 0.20 cm3 s–1 = 12.73 cm3 minit−1 / cm3 minute−1
80 − 0
7. (a) Set II: DF = 27
Isi padu gas (cm3) / Volume of gas (cm3) EF 1.6
50.0
= 16.88 cm3 minit−1 / cm3 minute−1
B
45.0 (b) CaCO3 + 2HCl → CaCl2 + H2O + CO2
40.0 (c) (i) tinggi / higher
35.0 (ii) besar, tinggi / bigger, higher
30.0 (d) (i) Semakin kecil saiz bahan tindak balas,
25.0
semakin besar jumlah luas permukaan
20.0
bahan yang terdedah untuk tindak balas
15.0 A
kimia berlaku.
The smaller the size of reactant, the bigger the total
10.0
surface area exposed for the chemical reaction to
5.0 happen.
0
Masa (s) (ii) Semakin besar jumlah luas permukaan
Time (s)
30.0 60.0 90.0120.0150.0180.0210.0240.0270.0
bahan tindak balas, semakin tinggi kadar
tindak balas.
(b) 45 − 15 = 0.2 cm3 s–1 The bigger the total surface area of the reactant, the
180 − 30 higher the rate of reaction.
(c) 48 = 0.2 cm3 s–1 Kesimpulan / Conclusion:
240 Semakin kecil saiz bahan tindak balas, semakin
(d) 2H2O2 → O2 + 2H2O tinggi kadar tindak balas.
The smaller the size of reactant, the higher the rate of reaction.
PBD 7.2 Faktor yang Mempengaruhi Kadar B. Kepekatan
FORMATIF Tindak Balas
Factors Affecting Rate of Reactions Concentration
1. A. Saiz bahan tindak balas / Size of reactants Mentafsir data / Interpreting data:
Mentafsir data / Interpreting data: (a) (i)
Kepekatan larutan natrium tiosulfat (mol dm–3)
(a) (i) Concentration of sodium thiosulphate solution (mol dm–3)
Isi padu gas (cm3) / Volume of gas (cm3)
0.25
50.0
0.2
Set lI / Set II
D 0.15
40.0
Set l / Set I 0.1
0.05 1
30.0 (s–1)
masa
0 1
A 0.005 0.01 0.015 0.02 0.025 0.03 0.035 0.04 0.045 0.05 0.055 0.06 (s–1)
time
20.0
1
(ii) ialah kadar tindak balas.
10.0 E F masa
B
C 1
is the rate of reaction.
time
Masa (minit)
0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 6.0 Time (minute)
masa
5.0
1 1. (a) halus / tiny
(s–1)
0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07 time (b) (i) kimia, bergerak
chemical, moving
(ii) Semakin tinggi suhu larutan natrium (ii) berkesan / effective
tiosulfat, semakin tinggi kadar tindak 2. • Zarah bahan tindak balas mesti berlanggar
balas. pada orientasi yang betul.
The higher the temperature of sodium thiosulphate
The particles of reactants must collide in the correct
solution, the higher the rate of reaction.
orientations.
(b) (i) S2O32– + 2H+ → H2O + SO2 + S • Zarah bahan tindak balas mesti mempunyai
(ii) Boleh, kerana ion hidrogen daripada tenaga yang sama atau melebihi tenaga
asid yang terlibat dalam tindak balas. pengaktifan.
Can, because hydrogen ion from the acid that
The particles of reactants must have the same energy or
involves in the reaction.
more than the activation energy.
Kesimpulan / Conclusion: 3. Tenaga yang diperlukan oleh lelaki itu untuk
Semakin tinggi suhu bahan tindak balas, semakin melepasi halangan dan menggerakkan batu dari
tinggi kadar tindak balas. A ke B adalah sama seperti tenaga pengaktifan
The higher the temperature of reactant, the higher the rate of
reaction. yang diperlukan oleh zarah untuk memulakan
tindak balas.
C. Kehadiran mangkin Energy needed by the man to overcome the barrier and move
Presence of catalyst
the rock from A to B is equal to the activation energy required
Keputusan / Result: for the particles to initiate a reaction.
©
53 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
Tenaga Tenaga
Energy Energy
Hasil tindak
balas
Products
(b) Untuk memutuskan ikatan dalam zarah bahan tindak balas dan membentuk ikatan baharu dalam hasil
tindak balas.
To break the bonds in the reactant particles and form new bonds in the product.
5.
Kesan Kepekatan Tekanan Saiz Suhu Mangkin
Effect Concentration Pressure Reactant size Temperature Catalyst
Tenaga Tenaga
Energy Energy
Hasil tindak
balas
Products
6. (a) Gangsa
Keluli Berkilat dan tiada Bronze
Tiada perubahan
nirkarat tompok perang No changes (b) Loyang
Stainless steel Shiny and no brown spot Brass
(c) Keluli
Steel
Perbincangan / Discussion:
(d) Keluli nirkarat
(a) lapisan oksida Stainless steel
oxide layer
(e) Duralumin
(b) besi, keluli nirkarat Duralumin
iron, stainless steel
(f ) Piuter
B. Sifat tahan kakisan bahan Pewter
Resistance to corrosion
©
57 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
Bahan
(e) (i) Rintangan elektrik yang tinggi pada
Bahan komposit Bahan matriks pengukuhan suhu bilik
Composite material Matrix substance Strengthening High resistant to electrical at room temperature
substance (ii) Tiada rintangan elektrik pada suhu yang
sangat rendah
(c) Gentian optik • Salutan kaca Gentian kaca silika No electrical resistant at very low temperature
Optical fibre
atau plastik Silica glass fibres
Glass or plastic
coating PRAKTIS SUMATIF 8
• Jaket
pelindung
KERTAS 1
plastik 1. A 2. A 3. B 4. D 5. B
Plastic protective 6. B
jacket
KERTAS 2
(d) Kaca Kaca Argentum klorida, Bahagian A
fotokromik Glass AgCl dan kuprum(I)
Photochromic glass klorida, CuCl 1. (a) Jenis: Kaca plumbum
Silver chloride, AgCl and Type: Lead crystal glass
copper(I) chloride, CuCl Kegunaan: Prisma
Use: Prisms
4. (a) Kaca fotokromik (b) Sangat tahan haba / suhu tinggi // Legap
Photochromic glass atau tidak lut sinar
(b) Superkonduktor Resistant to very high heat / temperature // Opaque and
Superconductor not transparent
(c) Superkonduktor (c) (i) Argentum klorida / kuprum(I) klorida
Superconductor Silver chloride / copper(I) chloride
(d) Konkrit diperkukuhkan (ii) Cermin mata gelap / tingkap kereta
Reinforced concrete gelap / tingkap bangunan gelap
(e) Kaca gentian Tinted glasses / tinted car window / tinted building
Fibre glass window
(f ) Gentian optik (iii) • P
embentukan atom argentum, Ag
Optical fibre menghalang laluan cahaya.
The formation of silver atoms, Ag prevents the
5. (a) (i) Konkrit / Concrete passage of light.
(ii) • K ekuatan regangan yang tinggi • Apabila keadaan malap, kuprum(I)
High stretching strength
klorida, CuCl di dalam kaca fotokromik
• M udah karat / Easily corrodes
memangkinkan pembalikan proses
(b) (ii) Gentian kaca / Glass fibre
supaya kaca menjadi lut sinar semula.
(iii) • K
ekuatan regangan tinggi In dim
light, copper(I) chloride, CuCl in
High stretching strength photochromic glass catalyses the reverse process
• P
enebat haba dan elektrik so that the glass becomes transparent again.
Electrical and heat insulator
• Tahan lasak / Durable
• Tahan hakisan / Resistant to corrosion Bahagian B
(c) (i) • K
ekuatan mampatan yang tinggi 2. (a) (i) P: Kaca plumbum
High compression strength Lead crystal glass
• F leksibel / Flexible Kegunaan P: Sebagai barang hiasan //
(iii) Gentian optik / Optical fibre lampu kristal // prisma
(d) (i) Kaca / Glass Use of P: As decorative items // crystal chandeliers //
prisms
(ii) Argentum klorida
Silver chloride Q: Kaca borosilikat
Borosilicate glass
(iii) Kaca fotokromik
Photochromic glass
©
59 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
Kegunaan Q: Alatan dapur // alat radas (ii) Teknologi hijau dan kitar semula
makmal Green technology and recycling
Use of Q: Kitchen utensils // laboratory apparatus (Sebarang jawapan yang sesuai)
( Any suitable answer)
(ii) P: Mempunyai indeks pembiasan yang
tinggi
P: Has a high refractive index Bahagian C
Q: Pekali pengembangan yang rendah // 3. (a)
tahan haba
Q: Low expansion coefficient // resistant to heat Bahan Jenis bahan
komposit komposit Sifat
(b) • Keluli diperbuat daripada gabungan dua Composite Type of composite Properties
jenis unsur iaitu atom karbon dan atom material material
besi.
Steel is made from the combination between carbon Kekuatan mampatan yang
atom and iron atom. Konkrit yang tinggi // Kekuatan regangan
R diperkukuhkan yang tinggi // Tahan kakisan
• Besi ialah logam tulen yang hanya Reinforced concrete High compressive strength / High
mempunyai satu jenis atom yang bersaiz tensile strength // Corrosion resistance
atom sama.
Iron is a pure metal that has only one type of atom of Menyerap sinar UV // Sensitif
the same size.
Kaca
S fotokromik terhadap keamatan cahaya
• Kehadiran atom asing (atom karbon) Photochromic glass
Absorbs UV rays // Sensitive to light
intensity
yang berlainan saiz akan mengganggu
susunan teratur logam tulen (logam (b)
besi).
The presence of foreign atoms (carbon atoms) of Aloi X Aloi Y
different size disrupts the orderly arrangement of Alloy X Alloy Y
the pure metal. Jenis aloi Loyang Gangsa
• Apabila daya dikenakan, atom- Type of alloy Brass Bronze
atom di dalam keluli tidak mudah Peratus 70% kuprum 90% kuprum
menggelongsor antara satu sama lain. komposisi 70% copper 90% copper
When force is applied, it is hard for the atoms in the Percentage of 30% zink 10% stanum
steel to slide over on one another. composition 30% zinc 10% tin
(c) (i)
Alatan muzik // Pingat // Tugu //
Bahan Nama Ciri istimewa Kegunaan Tombol pintu // Kunci Piala
Use Musical instruments // Door Medals // Monuments //
Substances Name Special characteristic
knobs // Locks Trophies
Pembaris meter
Kaca
2
Y gentian lasak
4
Pemberat 1 kg
5
strength // Durable
7
8
Pita selofan
10
Cellophane tape
Z optik // Fleksibel
11
Bebola keluli
12
Kuprum
Copper
Gangsa
Bronze
©
61 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
AWAPAN Pentaksiran Akhir Tahun
©
63 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
Masa (s)
Time (s)
Bahagian C
70 90 110
11. (a) (i) • W: Kaca soda kapur / Soda-lime glass
(iii) Set I dan Set II / Set I and Set II • X: Kaca fotokromik / Photochromic glass
• Kadar tindak balas Set II lebih tinggi Persamaan sifat kaca W dan kaca X
daripada Set I. Similar properties of glass W and glass X
The rate of reaction in Set II is higher than Set I.
• Lut sinar / Transparent
• Mangkin hadir di Set II. • Lengai secara kimia / Inert chemically
Catalyst is present in Set II.
• Penebat haba dan elektrik
• Mangkin // CuSO4 menyediakan Heat and electrical insulator
lintasan alternatif dengan • Kalis air / Waterproof
merendahkan tenaga pengaktifan. [Mana-mana dua jawapan / Any two answers]
Catalyst // CuSO4 provides an alternative
pathway by lowering the activation energy. (ii) • X // Kaca fotokromik / Photochromic glass
• Lebih banyak zarah-zarah bahan • Sensitif terhadap keamatan cahaya /
Sensitive to light intensity
tindak balas // atom zink dan ion
• Menyerap sinar ultraungu
hidrogen mencapai / mengatasi Absorbs ultraviolet rays
tenaga pengaktifan yang lebih rendah. (b) • Bahan A / Material A: Gangsa / Bronze
More reacting particles // zinc atoms and
hydrogen ions can achieve / overcome the lower Bahan B / Material B: Kuprum / Copper
activation energy. • Kedalaman lekuk bahan A / gangsa
• Frekuensi perlanggaran berkesan adalah lebih kecil berbanding dengan
antara atom zink dan ion hidrogen bahan B / kuprum tulen.
dalam Set II lebih tinggi berbanding The depth of dent of material A / bronze is smaller
than material B / pure copper.
dengan Set I.
The frequency of effective collisions between zinc • Dalam bahan A / gangsa, kehadiran atom
atoms and hydrogen ions in Set II is higher than stanum dengan saiz yang berlainan
Set I. mengganggu susunan teratur atom
Set I dan Set III / Set I and Set III kuprum tulen.
• Kadar tindak balas dalam Set III lebih Dalam bahan B / kuprum tulen, atom
tinggi daripada Set I. yang bersaiz sama disusun secara teratur.
The rate of reaction in Set III is higher than Set I.
©
65 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Kimia Tingkatan 4 Jawapan
In material A / bronze, the presence of tin atoms with (ii) 1. Kepingan ferum dan kepingan keluli
different sizes disrupt the orderly arrangement of dibersihkan dengan kertas pasir.
pure copper atoms. Iron plate and steel plate are cleaned with
In material B / pure copper, the atoms of the same sandpaper.
size are arranged orderly.
2. Dua bikar diisi dengan (20 – 100) cm3
• Apabila dikenakan daya, atom dalam
air suling.
bahan A / gangsa sukar menggelongsor, Two beakers are filled with (20 – 100) cm3 of
manakala atom dalam bahan B / kuprum distilled water.
tulen mudah menggelongsor. 3. Kedua-dua kepingan diletakkan ke
When force is applied, the atoms in material A dalam setiap bikar.
/ bronze cannot slide easily, while the atoms in Both plates are placed into each beaker.
material B / pure copper can slide easily.
4. Kedua-dua bikar dibiarkan selama
• Bahan A / Gangsa lebih keras / kuat
satu minggu.
berbanding dengan bahan B / kuprum Both beakers are left aside for one week.
tulen. 5. Pemerhatian dicatatkan.
Material A / Bronze is harder / stronger than material The observation is recorded.
B / pure copper.
6. Kepingan ferum diselaputi dengan
(c) (i) • Keluli / Steel
banyak pepejal perang, manakala
• Lebih kuat // Lebih keras // Lebih
kepingan keluli diselaputi dengan
tahan kakisan / pengaratan
Stronger // Harder // More resistant to corrosion
sedikit pepejal perang.
Ion plate is covered with a lot of brown solid,
/ rusting
while steel plate is covered with a little of brown
solid.
Kertas 3
(a) Eksperimen
Experiment
I II III IV V
(b) Eksperimen
Experiment
I II III IV V
Kepekatan natrium tiosulfat yang bertindak balas,
M2 (mol dm–3) 0.2 × 45 0.2 × 40
Concentration of sodium thiosulphate solution that reacts, M2
(mol dm–3) 50 50 0.12 0.08 0.04
M1V1 = 0.18 = 0.16
M2 =
V2
©
67 Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.