M«n Ho¸ häc

I  Môc tiªu
M«n Ho¸ häc ë Trung häc c¬ së nh»m gióp häc sinh :

1. VÒ kiÕn thøc
Cã ®­îc hÖ thèng kiÕn thøc ho¸ häc phæ th«ng c¬ b¶n ban ®Çu, t­¬ng ®èi hiÖn ®¹i vµ thiÕt thùc tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p, gåm :
 KiÕn thøc c¬ së ho¸ häc chung.
 Ho¸ häc v« c¬.
 Ho¸ häc h÷u c¬.

2. VÒ kÜ n¨ng
Cã ®­îc hÖ thèng kÜ n¨ng ho¸ häc phæ th«ng c¬ b¶n, ban ®Çu gåm :
 KÜ n¨ng häc tËp ho¸ häc.
 KÜ n¨ng thùc hµnh ho¸ häc.
 KÜ n¨ng vËn dông kiÕn thøc ho¸ häc.

3. VÒ th¸i ®é
Cã th¸i ®é tÝch cùc nh­ :
 Høng thó häc tËp bé m«n Ho¸ häc.

217
  BiÕt gi¶i quyÕt vÊn ®Ò mét c¸ch kh¸ch quan, trung thùc trªn c¬ së ph©n tÝch khoa häc.
 ý thøc tr¸ch nhiÖm víi b¶n th©n, víi x· héi vµ céng ®ång.
 ý thøc vËn dông nh÷ng tri thøc ho¸ häc ®· häc vµo cuéc sèng vµ vËn ®éng ng­êi kh¸c cïng thùc hiÖn.

II  Néi dung

1. KÕ ho¹ch d¹y häc

Líp Sè tiÕt/tuÇn Sè tuÇn Tæng sè tiÕt/n¨m

8 2 35 70

9 2 35 70

Céng (toµn cÊp) 70 140

2. Néi dung d¹y häc tõng líp

Líp 8 Líp 9
2 tiÕt/ tuÇn  35 tuÇn = 70 tiÕt 2 tiÕt/ tuÇn  35 tuÇn = 70 tiÕt
KiÕn thøc 1. ChÊt  Nguyªn tö  Ph©n tö 1. S¬ l­îc vÒ b¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc.
c¬ së ho¸ 1.1. ChÊt.
häc chung 1.2. Nguyªn tö. Nguyªn tè ho¸ häc. KÝ hiÖu ho¸ häc.
1.3. §¬n chÊt vµ hîp chÊt – Ph©n tö.
1.4. C«ng thøc ho¸ häc.

218
 Líp 8 Líp 9
2 tiÕt/ tuÇn  35 tuÇn = 70 tiÕt 2 tiÕt/ tuÇn  35 tuÇn = 70 tiÕt
1.5. Ho¸ trÞ.
2. Ph¶n øng ho¸ häc
2.1. Sù biÕn ®æi chÊt.
2.2. Ph¶n øng ho¸ häc.
2.3. §Þnh luËt b¶o toµn khèi l­îng.
2.4. Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc.
3. Mol vµ tÝnh to¸n ho¸ häc
3.1. Mol. ChuyÓn ®æi gi÷a khèi l­îng, thÓ tÝch vµ l­îng
chÊt.
3.2. TØ khèi chÊt khÝ.
3.3. TÝnh theo c«ng thøc ho¸ häc.
3.4. TÝnh theo ph­¬ng tr×nh ho¸ häc.
4. Dung dÞch
4.1. Dung dÞch.
4.2. §é tan cña mét chÊt trong n­íc.
4.3. Nång ®é dung dÞch.
4.4. Pha chÕ dung dÞch.

219
 Líp 8 Líp 9
2 tiÕt/ tuÇn  35 tuÇn = 70 tiÕt 2 tiÕt/ tuÇn  35 tuÇn = 70 tiÕt
Ho¸ häc 5. Oxi – Kh«ng khÝ 2. C¸c lo¹i hîp chÊt v« c¬
v« c¬ 5.1. TÝnh chÊt cña oxi. 2.1. Oxit : TÝnh chÊt ho¸ häc cña oxit. Ph©n lo¹i.
5.2. Sù oxi ho¸. Ph¶n øng ho¸ hîp. øng dông cña oxi. Mét sè oxit quan träng : CaO, SO2.
5.3. Oxit. 2.2. Axit : TÝnh chÊt ho¸ häc cña axit.
5.4. §iÒu chÕ khÝ oxi. Ph¶n øng ph©n huû. Ph¶n øng trung hoµ.
5.5. Kh«ng khÝ. Sù ch¸y. Mét sè axit quan träng : H2SO4, HCl.
6. Hi®ro – N­íc 2.3. Baz¬ : TÝnh chÊt ho¸ häc cña baz¬. Mét sè
6.1. TÝnh chÊt, øng dông cña hi®ro. baz¬ quan träng : NaOH ; Ca(OH)2. Thang pH.

6.2. Ph¶n øng oxi ho¸  khö. 2.4. Muèi : TÝnh chÊt ho¸ häc cña muèi. Ph¶n
øng trao ®æi.
6.3. §iÒu chÕ hi®ro. Ph¶n øng thÕ.
Mét sè muèi quan träng : NaCl, KNO3.
6.4. N­íc.
2.5. Ph©n bãn ho¸ häc.
6.5. Axit  Baz¬  Muèi.
2.6. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c lo¹i hîp chÊt v« c¬
3. Kim lo¹i
3.1. TÝnh chÊt cña kim lo¹i.
D·y ho¹t ®éng ho¸ häc cña kim lo¹i.
3.2. Nh«m.
3.3. S¾t vµ hîp kim cña s¾t : Gang, thÐp.
3.4. Sù ¨n mßn kim lo¹i vµ b¶o vÖ kim lo¹i kh«ng bÞ
¨n mßn.

220
 Líp 8 Líp 9
2 tiÕt/ tuÇn  35 tuÇn = 70 tiÕt 2 tiÕt/ tuÇn  35 tuÇn = 70 tiÕt
4. Phi kim
4.1. TÝnh chÊt cña phi kim.
4.2. Clo.
4.3. Cacbon vµ hîp chÊt cña cacbon.
(c¸c oxit cña cacbon, axit cacbonic vµ muèi cacbonat).
4.4. Silic vµ s¬ l­îc vÒ c«ng nghiÖp silicat.
Ho¸ häc 5. Hi®rocacbon. Nhiªn liÖu
h÷u c¬ 5.1. Më ®Çu vÒ ho¸ häc h÷u c¬.
5.2. Metan.
5.3. Etilen.
5.4. Axetilen.
5.5. Benzen.
5.6. DÇu má vµ khÝ thiªn nhiªn.
5.7. Nhiªn liÖu.

6. DÉn xuÊt cña hi®rocacbon. Polime

6.1. Ancol etylic (etanol).
6.2. Axit axetic.
6.3. Mèi liªn hÖ gi÷a etilen, etanol vµ axit axetic.
6.4. ChÊt bÐo.
6.5. Glucoz¬ vµ saccaroz¬.
6.6. Tinh bét vµ xenluloz¬.

221
 Líp 8 Líp 9
2 tiÕt/ tuÇn  35 tuÇn = 70 tiÕt 2 tiÕt/ tuÇn  35 tuÇn = 70 tiÕt
6.7. Protein.
6.8. Polime.
thùc hµnh Gåm 7 bµi Gåm 7 bµi
ho¸ häc 1. Lµm quen víi néi quy, mét sè dông cô ho¸ chÊt 1. TÝnh chÊt ho¸ häc cña oxit vµ axit.
trong phßng thÝ nghiÖm. ThÝ nghiÖm t×m hiÓu sù nãng 2. TÝnh chÊt ho¸ häc cña baz¬ vµ muèi.
ch¶y cña mét sè chÊt r¾n, t¸ch mét chÊt cô thÓ ra khái
hçn hîp b»ng ph­¬ng ph¸p vËt lÝ. 3. TÝnh chÊt ho¸ häc cña nh«m vµ s¾t.
2. Sù khuÕch t¸n cña chÊt. 4. TÝnh chÊt ho¸ häc cña phi kim vµ hîp chÊt cña
chóng.
3. HiÖn t­îng ho¸ häc vµ dÊu hiÖu cã ph¶n øng ho¸ häc
x¶y ra. 5. TÝnh chÊt ho¸ häc cña hi®rocacbon.
4. §iÒu chÕ, thu khÝ oxi vµ thö tÝnh chÊt cña khÝ oxi. 6. TÝnh chÊt ho¸ häc cña etanol vµ axit axetic.
5. §iÒu chÕ, thu khÝ hi®ro vµ thö tÝnh chÊt cña khÝ hi®ro. 7. TÝnh chÊt cña gluxit.
6. TÝnh chÊt ho¸ häc cña n­íc.
7. Pha chÕ dung dÞch theo nång ®é cho tr­íc.
¤n, ¤n tËp häc k× I, cuèi n¨m. ¤n tËp ®Çu n¨m, häc k× I, cuèi n¨m.
LuyÖn tËp ¤n, luyÖn tËp vµ ch÷a bµi tËp. ¤n, luyÖn tËp vµ ch÷a bµi tËp.
1. Bµi luyÖn tËp 1 : ChÊt – Nguyªn tö – Ph©n tö. 1. Bµi luyÖn tËp 1 : TÝnh chÊt ho¸ häc cña oxit vµ
2. Bµi luyÖn tËp 2 : §¬n chÊt – Hîp chÊt. Ho¸ trÞ. axit.
3. Bµi luyÖn tËp 3 : Ph¶n øng ho¸ häc. Ph­¬ng tr×nh 2. Bµi luyÖn tËp 2 : C¸c lo¹i hîp chÊt v« c¬.
ho¸ häc. 3. Bµi luyÖn tËp 3 : Kim lo¹i.
4. Bµi luyÖn tËp 4: Phi kim. S¬ l­îc vÒ b¶ng tuÇn

222
 Líp 8 Líp 9
2 tiÕt/ tuÇn  35 tuÇn = 70 tiÕt 2 tiÕt/ tuÇn  35 tuÇn = 70 tiÕt
4. Bµi luyÖn tËp 4 : Mol. TØ khèi cña chÊt khÝ. hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc.
TÝnh theo c«ng thøc vµ ph­¬ng tr×nh ho¸ häc. 5. Bµi luyÖn tËp 5 : Hi®rocacbon  Nhiªn liÖu.
5. Bµi luyÖn tËp 5 : Oxi – Kh«ng khÝ. 6. Bµi luyÖn tËp 6 : Etanol  Axit axetic  ChÊt bÐo.
Ph¶n øng ho¸ hîp, ph¶n øng ph©n huû.
6. Bµi luyÖn tËp 6 : Hi®ro.
Ph¶n øng thÕ, ph¶n øng oxi ho¸  khö.
7. Bµi luyÖn tËp 7 : N­íc. Axit  Baz¬  Muèi.
8. Bµi luyÖn tËp 8 : Dung dÞch vµ nång ®é dung dÞch.

KiÓm tra  KiÓm tra 1 tiÕt : 4 bµi.  KiÓm tra 1 tiÕt : 4 bµi.
 KiÓm tra häc k× I vµ cuèi n¨m : 2 bµi.  KiÓm tra häc k× I vµ cuèi n¨m : 2 bµi.

III  ChuÈn kiÕn thøc, kÜ n¨ng

Líp 8

Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó

I  ChÊt  Nguyªn tö  Ph©n tö

1. ChÊt KiÕn thøc 

BiÕt ®­îc : 
 Kh¸i niÖm chÊt vµ mét sè tÝnh chÊt cña chÊt.  ChÊt cã trong

223
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
 Kh¸i niÖm vÒ chÊt nguyªn chÊt (tinh khiÕt) vµ hçn hîp. c¸c vËt thÓ xung
quanh ta.
 C¸ch ph©n biÖt chÊt nguyªn chÊt (tinh khiÕt) vµ hçn hîp dùa vµo tÝnh chÊt vËt lÝ.

KÜ n¨ng

 Quan s¸t thÝ nghiÖm, h×nh ¶nh, mÉu chÊt,... rót ra ®­îc nhËn xÐt vÒ tÝnh chÊt cña chÊt. 
 Ph©n biÖt ®­îc chÊt vµ vËt thÓ, chÊt tinh khiÕt vµ hçn hîp.  Chñ yÕu lµ tÝnh
chÊt vËt lÝ cña chÊt.
 T¸ch ®­îc mét chÊt r¾n ra khái hçn hîp dùa vµo tÝnh chÊt vËt lÝ.
 T¸ch muèi ¨n ra
 So s¸nh tÝnh chÊt vËt lÝ cña mét sè chÊt gÇn gòi trong cuéc sèng, vÝ dô : ®­êng, muèi
khái hçn hîp muèi
¨n, tinh bét.
¨n vµ c¸t.
2. Nguyªn tö KiÕn thøc
BiÕt ®­îc :
 C¸c chÊt ®Òu ®­îc t¹o nªn tõ c¸c nguyªn tö.
 Nguyªn tö lµ h¹t v« cïng nhá, trung hoµ vÒ ®iÖn, gåm h¹t nh©n mang ®iÖn tÝch d­¬ng
vµ vá nguyªn tö lµ c¸c electron (e) mang ®iÖn tÝch ©m.
 H¹t nh©n gåm proton (p) mang ®iÖn tÝch d­¬ng vµ n¬tron (n) kh«ng mang ®iÖn.
Ch­a cã kh¸i niÖm
 Vá nguyªn tö gåm c¸c electron lu«n chuyÓn ®éng rÊt nhanh xung quanh h¹t nh©n vµ ph©n líp electron
®­îc s¾p xÕp thµnh tõng líp. vµ ch­a cã tªn c¸c
 Trong nguyªn tö, sè p b»ng sè e vµ ®iÖn tÝch cña 1p b»ng ®iÖn tÝch cña 1e vÒ gi¸ trÞ líp K, L, M, N.
tuyÖt ®èi nh­ng tr¸i dÊu, nªn nguyªn tö trung hoµ vÒ ®iÖn.
KÜ n¨ng
X¸c ®Þnh ®­îc sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n, sè p, sè e, sè líp e, sè e trong mçi líp dùa
vµo s¬ ®å cÊu t¹o nguyªn tö cña mét vµi nguyªn tè cô thÓ (H, C, Cl, Na).

224
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó

3. Nguyªn tè KiÕn thøc

ho¸ häc BiÕt ®­îc : H¹n chÕ
 Nh÷ng nguyªn tö cã cïng sè proton trong h¹t nh©n thuéc cïng mét nguyªn tè ho¸ häc. ë 20 nguyªn tè
KÝ hiÖu ho¸ häc biÓu diÔn nguyªn tè ho¸ häc. ®Çu tiªn.

 Khèi l­îng nguyªn tö vµ nguyªn tö khèi.

KÜ n¨ng
 §äc ®­îc tªn mét sè nguyªn tè khi biÕt kÝ hiÖu ho¸ häc vµ ng­îc l¹i.
 Tra b¶ng t×m ®­îc nguyªn tö khèi cña mét sè nguyªn tè cô thÓ.

4. §¬n chÊt KiÕn thøc

vµ hîp chÊt. Nªu ®­îc :
Ph©n tö C¸c chÊt th­êng tån t¹i ë ba tr¹ng th¸i : R¾n, láng, khÝ.
– §¬n chÊt lµ nh÷ng chÊt do mét nguyªn tè ho¸ häc cÊu t¹o nªn.
– Hîp chÊt lµ nh÷ng chÊt ®­îc cÊu t¹o tõ hai nguyªn tè ho¸ häc trë lªn.
– Ph©n tö lµ nh÷ng h¹t ®¹i diÖn cho chÊt, gåm mét sè nguyªn tö liªn kÕt víi nhau vµ thÓ
hiÖn c¸c tÝnh chÊt ho¸ häc cña chÊt ®ã.
– Ph©n tö khèi b»ng tæng nguyªn tö khèi cña c¸c nguyªn tö trong ph©n tö.
KÜ n¨ng
– Quan s¸t m« h×nh, h×nh ¶nh minh häa vÒ ba tr¹ng th¸i cña chÊt.
– TÝnh ph©n tö khèi cña mét sè ph©n tö ®¬n chÊt vµ hîp chÊt.
– X¸c ®Þnh ®­îc tr¹ng th¸i vËt lÝ cña mét vµi chÊt cô thÓ. Ph©n biÖt mét chÊt lµ ®¬n chÊt

225
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
hay hîp chÊt theo thµnh phÇn nguyªn tè t¹o nªn chÊt ®ã.

5. C«ng thøc KiÕn thøc

ho¸ häc BiÕt ®­îc :
 C«ng thøc ho¸ häc (CTHH) biÓu diÔn thµnh phÇn ph©n tö cña chÊt.
 C«ng thøc ho¸ häc cña ®¬n chÊt chØ gåm kÝ hiÖu ho¸ häc cña mét nguyªn tè (kÌm theo
sè nguyªn tö nÕu cã).
 C«ng thøc ho¸ häc cña hîp chÊt gåm kÝ hiÖu cña hai hay nhiÒu nguyªn tè t¹o ra chÊt
kÌm theo sè nguyªn tö cña mçi nguyªn tè t­¬ng øng.

 C¸ch viÕt c«ng thøc ho¸ häc ®¬n chÊt vµ hîp chÊt.
 C«ng thøc ho¸ häc cho biÕt : Nguyªn tè nµo t¹o ra chÊt, sè nguyªn tö cña mçi nguyªn
tè cã trong mét ph©n tö vµ ph©n tö khèi cña nã.
KÜ n¨ng
 Quan s¸t c«ng thøc ho¸ häc cô thÓ, rót ra ®­îc nhËn xÐt vÒ c¸ch viÕt c«ng thøc ho¸ häc
cña ®¬n chÊt vµ hîp chÊt.
 ViÕt ®­îc c«ng thøc ho¸ häc cña chÊt cô thÓ khi biÕt tªn c¸c nguyªn tè vµ sè nguyªn
tö cña mçi nguyªn tè t¹o nªn mét ph©n tö vµ ng­îc l¹i.
 Nªu ®­îc ý nghÜa c«ng thøc ho¸ häc cña chÊt cô thÓ.

6. Ho¸ trÞ KiÕn thøc

BiÕt ®­îc :
 Ho¸ trÞ biÓu thÞ kh¶ n¨ng liªn kÕt cña nguyªn tö cña nguyªn tè nµy víi nguyªn tö cña

226
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
nguyªn tè kh¸c hay víi nhãm nguyªn tö kh¸c.
 Quy ­íc : Ho¸ trÞ cña H lµ I, ho¸ trÞ cña O lµ II ; C¸ch x¸c ®Þnh ho¸ trÞ cña mét
nguyªn tè trong hîp chÊt cô thÓ theo ho¸ trÞ cña H vµ O.
Quy t¾c ho¸ trÞ
 Quy t¾c ho¸ trÞ : ®óng víi c¶ B hoÆc
Trong hîp chÊt 2 nguyªn tè AxBy : a.x = b.y (a, b : ho¸ trÞ t­¬ng øng cña hai nguyªn tè A, B). A lµ mét nhãm
nguyªn tö.
KÜ n¨ng
 TÝnh ®­îc ho¸ trÞ cña nguyªn tè hoÆc nhãm nguyªn tö theo c«ng thøc ho¸ häc cô thÓ.
 LËp ®­îc c«ng thøc ho¸ häc cña hîp chÊt khi biÕt ho¸ trÞ cña hai nguyªn tè hoÆc
nguyªn tè vµ nhãm nguyªn tö t¹o nªn chÊt.

II  Ph¶n øng ho¸ häc

1. Sù biÕn KiÕn thøc

®æi chÊt BiÕt ®­îc :
 HiÖn t­îng vËt lÝ lµ hiÖn t­îng trong ®ã kh«ng cã sù biÕn ®æi chÊt nµy thµnh chÊt kh¸c.
 HiÖn t­îng ho¸ häc lµ hiÖn t­îng trong ®ã cã sù biÕn ®æi chÊt nµy thµnh chÊt kh¸c.
KÜ n¨ng
 Quan s¸t ®­îc mét sè hiÖn t­îng cô thÓ, rót ra nhËn xÐt vÒ hiÖn t­îng vËt lÝ vµ hiÖn
t­îng ho¸ häc.
 Ph©n biÖt ®­îc hiÖn t­îng vËt lÝ vµ hiÖn t­îng ho¸ häc.

2. Ph¶n øng KiÕn thøc

ho¸ häc BiÕt ®­îc :

227
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
 Ph¶n øng ho¸ häc lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi chÊt nµy thµnh chÊt kh¸c.
 §Ó x¶y ra ph¶n øng ho¸ häc, c¸c chÊt ban ®Çu ph¶i tiÕp xóc víi nhau, hoÆc cÇn thªm
nhiÖt ®é cao, ¸p suÊt cao hoÆc chÊt xóc t¸c.
 Dùa vµo mét sè dÊu hiÖu quan s¸t ®­îc (thay ®æi mµu s¾c, t¹o kÕt tña, khÝ tho¸t ra,...)
®Ó nhËn biÕt cã ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra.
KÜ n¨ng
 Quan s¸t thÝ nghiÖm, h×nh vÏ hoÆc h×nh ¶nh cô thÓ, rót ra ®­îc nhËn xÐt vÒ ph¶n øng
ho¸ häc, ®iÒu kiÖn vµ dÊu hiÖu ®Ó nhËn biÕt cã ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra.
 ViÕt ®­îc ph­¬ng tr×nh ho¸ häc b»ng ch÷ ®Ó biÓu diÔn ph¶n øng ho¸ häc.
 X¸c ®Þnh ®­îc chÊt ph¶n øng (chÊt tham gia) vµ s¶n phÈm (chÊt t¹o thµnh).

3. §Þnh luËt KiÕn thøc

b¶o toµn HiÓu ®­îc : Trong ph¶n øng ho¸ häc, tæng khèi l­îng cña c¸c chÊt ph¶n øng b»ng tæng Chó ý : C¸c chÊt
khèi l­îng khèi l­îng c¸c s¶n phÈm. t¸c dông víi nhau
KÜ n¨ng theo mét tØ lÖ nhÊt
®Þnh vÒ khèi l­îng.
 Quan s¸t thÝ nghiÖm cô thÓ, nhËn xÐt, rót ra ®­îc kÕt luËn vÒ sù b¶o toµn khèi l­îng
c¸c chÊt trong ph¶n øng ho¸ häc.
 ViÕt ®­îc biÓu thøc liªn hÖ gi÷a khèi l­îng c¸c chÊt trong mét sè ph¶n øng cô thÓ.
 TÝnh ®­îc khèi l­îng cña mét chÊt trong ph¶n øng khi biÕt khèi l­îng cña c¸c chÊt
cßn l¹i.

4. Ph­¬ng KiÕn thøc

228
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
tr×nh ho¸ häc BiÕt ®­îc :
 Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc biÓu diÔn ph¶n øng ho¸ häc.
 C¸c b­íc lËp ph­¬ng tr×nh ho¸ häc.

 ý nghÜa : Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc cho biÕt c¸c chÊt ph¶n øng vµ s¶n phÈm, tØ lÖ sè ph©n
tö, sè nguyªn tö gi÷a c¸c chÊt trong ph¶n øng.
KÜ n¨ng
 BiÕt lËp ph­¬ng tr×nh ho¸ häc khi biÕt c¸c chÊt tham gia vµ s¶n phÈm,...
 X¸c ®Þnh ®­îc ý nghÜa cña mét sè ph­¬ng tr×nh ho¸ häc cô thÓ.

III  Mol vµ tÝnh to¸n ho¸ häc

1. Mol. KiÕn thøc

ChuyÓn ®æi BiÕt ®­îc : ChØ xÐt mol nguyªn
gi÷a tö vµ mol ph©n tö.
 §Þnh nghÜa : mol, khèi l­îng mol, thÓ tÝch mol cña chÊt khÝ ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn
khèi l­îng,
(®ktc) (0oC, 1 atm).
thÓ tÝch vµ
l­îng chÊt.  BiÓu thøc biÓu diÔn mèi liªn hÖ gi÷a khèi l­îng (m), thÓ tÝch (V) vµ l­îng chÊt (n).
TØ khèi cña  BiÓu thøc tÝnh tØ khèi cña khÝ A ®èi víi khÝ B vµ ®èi víi kh«ng khÝ.
c¸c chÊt khÝ
KÜ n¨ng
 TÝnh ®­îc khèi l­îng mol nguyªn tö, mol ph©n tö cña c¸c chÊt theo c«ng thøc.

229
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
 TÝnh ®­îc m (hoÆc n hoÆc V) cña chÊt khÝ ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn khi biÕt c¸c ®¹i
l­îng cã liªn quan.

 TÝnh ®­îc tØ khèi cña khÝ A ®èi víi khÝ B, tØ khèi cña khÝ A ®èi víi kh«ng khÝ.

2. TÝnh theo KiÕn thøc

c«ng thøc BiÕt ®­îc :
ho¸ häc
ý nghÜa cña c«ng thøc ho¸ häc cô thÓ theo sè mol, theo khèi l­îng hoÆc theo thÓ
tÝch (nÕu lµ chÊt khÝ).
 C¸c b­íc tÝnh thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ khèi l­îng mçi nguyªn tè trong hîp chÊt khi
biÕt c«ng thøc ho¸ häc.

 C¸c b­íc lËp c«ng thøc ho¸ häc cña hîp chÊt khi biÕt thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ khèi
l­îng cña c¸c nguyªn tè t¹o nªn hîp chÊt.

KÜ n¨ng
 Dùa vµo c«ng thøc ho¸ häc :
+ TÝnh ®­îc tØ lÖ sè mol, tØ lÖ khèi l­îng gi÷a c¸c nguyªn tè, gi÷a c¸c nguyªn tè vµ
hîp chÊt.
+ TÝnh ®­îc thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ khèi l­îng cña c¸c nguyªn tè khi biÕt c«ng thøc
ho¸ häc cña mét sè hîp chÊt vµ ng­îc l¹i.
 X¸c ®Þnh ®­îc c«ng thøc ho¸ häc cña hîp chÊt khi biÕt thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ
khèi l­îng c¸c nguyªn tè t¹o nªn hîp chÊt.

230
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó

3. TÝnh theo KiÕn thøc

ph­¬ng tr×nh BiÕt ®­îc :
ho¸ häc
 Ph­¬ng tr×nh ho¸ häc cho biÕt tØ lÖ sè mol, tØ lÖ thÓ tÝch gi÷a c¸c chÊt b»ng tØ lÖ sè
nguyªn tö hoÆc ph©n tö c¸c chÊt trong ph¶n øng.
 C¸c b­íc tÝnh theo ph­¬ng tr×nh ho¸ häc.
KÜ n¨ng
 TÝnh ®­îc tØ lÖ sè mol gi÷a c¸c chÊt theo ph­¬ng tr×nh ho¸ häc cô thÓ.
 TÝnh ®­îc khèi l­îng chÊt ph¶n øng ®Ó thu ®­îc mét l­îng s¶n phÈm x¸c ®Þnh hoÆc
ng­îc l¹i.
 TÝnh ®­îc thÓ tÝch chÊt khÝ tham gia hoÆc t¹o thµnh trong ph¶n øng ho¸ häc.

IV  Oxi  Kh«ng khÝ

1. TÝnh chÊt KiÕn thøc

cña oxi BiÕt ®­îc :
 TÝnh chÊt vËt lÝ cña oxi : Tr¹ng th¸i, mµu s¾c, mïi, tÝnh tan trong n­íc, tØ khèi so víi
kh«ng khÝ.
 TÝnh chÊt ho¸ häc cña oxi. Oxi lµ phi kim ho¹t ®éng ho¸ häc m¹nh ®Æc biÖt ë nhiÖt ®é
cao : T¸c dông víi hÇu hÕt kim lo¹i (Fe, Cu,...), nhiÒu phi kim (S, P,...) vµ hîp chÊt
(CH4,...). Ho¸ trÞ cña oxi trong c¸c hîp chÊt th­êng b»ng II.
KÜ n¨ng
 Quan s¸t thÝ nghiÖm hoÆc h×nh ¶nh ph¶n øng cña oxi víi Fe, S, P, C vµ rót ra nhËn xÐt

231
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc cña oxi.
 ViÕt ®­îc c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc.
 TÝnh ®­îc thÓ tÝch khÝ oxi (®iÒu kiÖn tiªu chuÈn) tham gia hoÆc t¹o thµnh trong ph¶n øng.

2. Sù oxi ho¸. KiÕn thøc

Ph¶n øng BiÕt ®­îc :
ho¸ hîp.
 Sù oxi ho¸ lµ sù t¸c dông cña oxi víi mét chÊt kh¸c.
øng dông
cña oxi  Kh¸i niÖm ph¶n øng ho¸ hîp.
 øng dông cña oxi trong ®êi sèng vµ s¶n xuÊt.
KÜ n¨ng
 X¸c ®Þnh ®­îc cã sù oxi ho¸ trong mét sè hiÖn t­îng thùc tÕ.
 NhËn biÕt ®­îc mét sè ph¶n øng ho¸ häc cô thÓ thuéc lo¹i ph¶n øng ho¸ hîp.
3. Oxit KiÕn thøc
BiÕt ®­îc :
 §Þnh nghÜa oxit.
 C¸ch gäi tªn oxit nãi chung, oxit cña kim lo¹i cã nhiÒu ho¸ trÞ, oxit cña phi kim cã
nhiÒu ho¸ trÞ.
 C¸ch lËp c«ng thøc ho¸ häc cña oxit.
 Kh¸i niÖm oxit axit, oxit baz¬.
KÜ n¨ng
 Ph©n lo¹i oxit baz¬, oxit axit dùa vµo c«ng thøc ho¸ häc cña mét sè chÊt cô thÓ.

232
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
 Gäi tªn mét sè oxit theo c«ng thøc ho¸ häc hoÆc ng­îc l¹i.
 LËp c«ng thøc ho¸ häc oxit khi biÕt ho¸ trÞ cña nguyªn tè vµ ng­îc l¹i biÕt c«ng thøc
ho¸ häc cô thÓ, t×m ho¸ trÞ cña nguyªn tè.

4. §iÒu chÕ KiÕn thøc

oxi. BiÕt ®­îc :
Ph¶n øng
 Ph­¬ng ph¸p ®iÒu chÕ oxi trong phßng thÝ nghiÖm (hai c¸ch thu khÝ oxi) vµ s¶n xuÊt
ph©n huû oxi trong c«ng nghiÖp.
 Kh¸i niÖm ph¶n øng ph©n huû.
KÜ n¨ng
 NhËn biÕt ®­îc mét sè ph¶n øng cô thÓ thuéc lo¹i ph¶n øng ph©n huû hay ph¶n øng
ho¸ hîp.
 ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc ®iÒu chÕ khÝ oxi tõ KMnO4 vµ tõ KClO3.
 TÝnh thÓ tÝch khÝ oxi ®iÒu chÕ ®­îc (ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn) trong phßng thÝ nghiÖm vµ
trong c«ng nghiÖp.

5. Kh«ng khÝ  KiÕn thøc

Sù ch¸y BiÕt ®­îc :
 Thµnh phÇn cña kh«ng khÝ theo thÓ tÝch vµ theo khèi l­îng.
 Sù oxi ho¸ chËm lµ sù oxi ho¸ cã to¶ nhiÖt nh­ng kh«ng ph¸t s¸ng.
 Sù ch¸y lµ sù oxi ho¸ cã to¶ nhiÖt vµ ph¸t s¸ng.
 C¸c ®iÒu kiÖn ph¸t sinh vµ dËp t¾t sù ch¸y ; C¸ch phßng ch¸y vµ dËp t¾t ®¸m ch¸y
trong t×nh huèng cô thÓ ; BiÕt c¸ch lµm cho sù ch¸y cã lîi x¶y ra mét c¸ch hiÖu qu¶.

233
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
 Sù « nhiÔm kh«ng khÝ vµ c¸ch b¶o vÖ kh«ng khÝ khái bÞ « nhiÔm.
KÜ n¨ng
Ph©n biÖt sù oxi ho¸ chËm vµ sù ch¸y tõ mét sè hiÖn t­îng cña ®êi sèng vµ s¶n xuÊt.

V  Hi®ro  N­íc

1. TÝnh chÊt KiÕn thøc

cña hi®ro. BiÕt ®­îc : Hi®ro lµ chÊt khÝ
øng dông nhÑ nhÊt.
 TÝnh chÊt vËt lÝ cña hi®ro : Tr¹ng th¸i, mµu s¾c, tØ khèi, tÝnh tan trong n­íc.
cña hi®ro  TÝnh chÊt ho¸ häc cña hi®ro : T¸c dông víi oxi, víi oxit kim lo¹i. Kh¸i niÖm vÒ sù khö
vµ chÊt khö.
 øng dông cña hi®ro : Lµm nhiªn liÖu, nguyªn liÖu trong c«ng nghiÖp.
KÜ n¨ng
 Quan s¸t thÝ nghiÖm hoÆc h×nh ¶nh thùc nghiÖm vµ rót ra nhËn xÐt vÒ tÝnh chÊt vËt lÝ vµ
tÝnh chÊt ho¸ häc cña hi®ro.
 ViÕt ph­¬ng tr×nh ho¸ häc minh ho¹ tÝnh khö cña hi®ro.
 TÝnh thÓ tÝch khÝ hi®ro (®iÒu kiÖn tiªu chuÈn) tham gia ph¶n øng vµ s¶n phÈm.

2. Ph¶n øng KiÕn thøc

oxi ho¸  khö BiÕt ®­îc : Cã néi dung
®äc thªm vÒ kh¸i
Kh¸i niÖm vÒ chÊt khö, chÊt oxi ho¸, sù khö, sù oxi ho¸, ph¶n øng oxi ho¸ khö (dùa
niÖm ph¶n øng
vµo sù chiÕm oxi vµ nh­êng oxi cho chÊt kh¸c).
oxi ho¸  khö theo

234
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
KÜ n¨ng quan ®iÓm chuyÓn
 Ph©n biÖt ®­îc chÊt khö, chÊt oxi ho¸, sù khö, sù oxi ho¸ trong mét sè ph­¬ng tr×nh dÞch electron.
ho¸ häc cô thÓ.
 Ph©n biÖt ph¶n øng oxi ho¸  khö víi c¸c lo¹i ph¶n øng ®· häc.
 TÝnh ®­îc l­îng chÊt khö, chÊt oxi ho¸ hoÆc s¶n phÈm theo ph­¬ng tr×nh ho¸ häc.
3. §iÒu chÕ KiÕn thøc
hi®ro. BiÕt ®­îc : ChØ xÐt tr­êng hîp
Ph¶n øng thÕ
 Ph­¬ng ph¸p ®iÒu chÕ hi®ro trong phßng thÝ nghiÖm vµ trong c«ng nghiÖp, c¸ch thu cô thÓ : Nguyªn tö
khÝ hi®ro b»ng c¸ch ®Èy n­íc vµ ®Èy kh«ng khÝ. kim lo¹i thay thÕ
nguyªn tö hi®ro
 Ph¶n øng thÕ lµ ph¶n øng trong ®ã nguyªn tö ®¬n chÊt thay thÕ nguyªn tö cña nguyªn
trong ph©n tö axit.
tè kh¸c trong ph©n tö hîp chÊt.

KÜ n¨ng
 Quan s¸t thÝ nghiÖm, h×nh ¶nh... vµ rót ra nhËn xÐt vÒ ph­¬ng ph¸p ®iÒu chÕ vµ c¸ch
thu khÝ hi®ro.
 ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc ®iÒu chÕ khÝ hi®ro tõ kim lo¹i (Zn, Fe) vµ dung dÞch
axit (HCl, H2SO4 lo·ng).
 Ph©n biÖt ph¶n øng thÕ, ph¶n øng oxi ho¸  khö. NhËn biÕt ph¶n øng thÕ trong c¸c
ph­¬ng tr×nh ho¸ häc cô thÓ.
 TÝnh ®­îc thÓ tÝch khÝ hi®ro ®iÒu chÕ ®­îc ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn.
4. N­íc KiÕn thøc

235
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
BiÕt ®­îc :
 Thµnh phÇn ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l­îng cña n­íc.
 TÝnh chÊt cña n­íc. N­íc hoµ tan ®­îc nhiÒu chÊt ; N­íc ph¶n øng víi nhiÒu chÊt ë
®iÒu kiÖn th­êng nh­ : Kim lo¹i (Na, Ca), oxit baz¬ (CaO, Na2O), oxit axit (P2O5, SO2).
 Vai trß cña n­íc trong ®êi sèng vµ s¶n xuÊt ; Sù « nhiÔm nguån n­íc vµ b¶o vÖ nguån
n­íc, sö dông tiÕt kiÖm n­íc s¹ch.
KÜ n¨ng
 Quan s¸t thÝ nghiÖm hoÆc h×nh ¶nh thÝ nghiÖm ph©n tÝch vµ tæng hîp n­íc, rót ra ®­îc
nhËn xÐt vÒ thµnh phÇn cña n­íc.
 ViÕt ph­¬ng tr×nh ho¸ häc cña n­íc víi mét sè kim lo¹i (Na, Ca,...) vµ víi oxit baz¬,
oxit axit.
 Sö dông giÊy quú tÝm ®Ó nhËn biÕt ®­îc mét sè dung dÞch axit, baz¬ cô thÓ.
 NhËn biÕt dung dÞch lµ axit hay baz¬ b»ng giÊy quú tÝm.
5. Axit  Baz¬  KiÕn thøc
Muèi BiÕt ®­îc : §Þnh nghÜa axit, baz¬, muèi theo thµnh phÇn ph©n tö. BiÕt c«ng thøc ph©n
KÜ n¨ng tö cña mét sè muèi
ngËm n­íc.
 Ph©n lo¹i axit, baz¬, muèi dùa theo c«ng thøc ho¸ häc cô thÓ.
 ViÕt c«ng thøc ho¸ häc cña mét sè axit, baz¬, muèi khi biÕt ho¸ trÞ cña nguyªn tè vµ
gèc axit.
 §äc ®­îc tªn mét sè axit, baz¬, muèi theo c«ng thøc ho¸ häc cô thÓ vµ ng­îc l¹i.
 Ph©n biÖt dung dÞch lµ axit hay baz¬ b»ng giÊy quú tÝm.

236
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
 TÝnh ®­îc khèi l­îng cña mét sè axit, baz¬, muèi t¹o thµnh trong ph¶n øng.

VI  Dung dÞch

1. Dung dÞch KiÕn thøc

BiÕt ®­îc : H¹n chÕ ë sù hoµ
tan kh«ng x¶y ra
 Kh¸i niÖm vÒ dung dÞch, dung dÞch b·o hoµ, dung dÞch ch­a b·o hoµ.
ph¶n øng ho¸ häc.
 BiÖn ph¸p lµm qu¸ tr×nh hoµ tan mét sè chÊt r¾n trong n­íc x¶y ra nhanh h¬n.
H¹n chÕ ë dung
KÜ n¨ng m«i lµ n­íc.
 Hoµ tan nhanh ®­îc mét sè chÊt r¾n cô thÓ (®­êng, muèi ¨n, thuèc tÝm,...) trong n­íc.
 Ph©n biÖt ®­îc hçn hîp vµ dung dÞch, chÊt tan víi dung m«i, dung dÞch b·o hoµ víi
dung dÞch ch­a b·o hoµ trong mét sè hiÖn t­îng cña ®êi sèng h»ng ngµy.

2. §é tan KiÕn thøc

BiÕt ®­îc :
 Kh¸i niÖm vÒ ®é tan theo khèi l­îng hoÆc thÓ tÝch.
 C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn ®é tan cña chÊt r¾n, chÊt khÝ : NhiÖt ®é, ¸p suÊt.
KÜ n¨ng
 Tra b¶ng tÝnh tan ®Ó x¸c ®Þnh ®­îc chÊt tan, chÊt kh«ng tan, chÊt Ýt tan trong n­íc.
 Thùc hiÖn thÝ nghiÖm ®¬n gi¶n thö tÝnh tan cña mét vµi chÊt r¾n, láng, khÝ cô thÓ.
 TÝnh ®­îc ®é tan cña mét vµi chÊt r¾n ë nh÷ng nhiÖt ®é x¸c ®Þnh dùa theo c¸c sè liÖu

237
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
thùc nghiÖm.

3. Nång ®é KiÕn thøc

dung dÞch BiÕt ®­îc :
 Kh¸i niÖm vÒ nång ®é phÇn tr¨m (C%) vµ nång ®é mol (CM).
 C«ng thøc tÝnh C%, CM cña dung dÞch.
KÜ n¨ng
 X¸c ®Þnh chÊt tan, dung m«i, dung dÞch trong mét sè tr­êng hîp cô thÓ.
 VËn dông ®­îc c«ng thøc ®Ó tÝnh C%, CM cña mét sè dung dÞch hoÆc c¸c ®¹i l­îng cã
liªn quan.

4. Pha chÕ KiÕn thøc

dung dÞch BiÕt ®­îc : C¸c b­íc tÝnh to¸n, tiÕn hµnh pha chÕ dung dÞch, pha lo·ng dung dÞch theo
nång ®é cho tr­íc.

KÜ n¨ng
TÝnh to¸n ®­îc l­îng chÊt cÇn lÊy ®Ó pha chÕ ®­îc mét dung dÞch cô thÓ cã nång ®é
cho tr­íc.

1. Lµm quen KiÕn thøc

víi néi quy BiÕt ®­îc :
trong phßng
 Néi quy vµ mét sè quy t¾c an toµn trong phßng thÝ nghiÖm ho¸ häc ; C¸ch sö
thÝ nghiÖm dông mét sè dông cô, ho¸ chÊt trong phßng thÝ nghiÖm.
vµ c¸ch sö
dông mét sè  Môc ®Ých vµ c¸c b­íc tiÕn hµnh, kÜ thuËt thùc hiÖn cña mét sè thÝ nghiÖm cô thÓ :

238
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
dông cô, + Quan s¸t sù nãng ch¶y vµ so s¸nh nhiÖt ®é nãng ch¶y cña parafin, l­u huúnh.
ho¸ chÊt. + Lµm s¹ch muèi ¨n tõ hçn hîp muèi ¨n vµ c¸t.
Lµm s¹ch KÜ n¨ng
muèi ¨n cã  Sö dông ®­îc mét sè dông cô, ho¸ chÊt ®Ó thùc hiÖn mét sè thÝ nghiÖm ®¬n gi¶n trªn.
lÉn t¹p chÊt
lµ c¸t  ViÕt t­êng tr×nh thÝ nghiÖm.

2. Sù khuÕch KiÕn thøc

t¸n cña c¸c BiÕt ®­îc :
ph©n tö
Môc ®Ých vµ c¸c b­íc tiÕn hµnh, kÜ thuËt thùc hiÖn cña mét sè thÝ nghiÖm cô thÓ :
 Sù khuÕch t¸n cña c¸c ph©n tö mét chÊt khÝ vµo trong kh«ng khÝ.
 Sù khuÕch t¸n cña c¸c ph©n tö thuèc tÝm hoÆc etanol trong n­íc.
KÜ n¨ng
 Sö dông dông cô, ho¸ chÊt ®Ó tiÕn hµnh ®­îc thµnh c«ng, an toµn c¸c thÝ nghiÖm trªn.
 Quan s¸t, m« t¶ hiÖn t­îng, gi¶i thÝch vµ rót ra nhËn xÐt vÒ sù chuyÓn ®éng khuÕch t¸n
cña mét sè ph©n tö chÊt láng, chÊt khÝ.
 ViÕt t­êng tr×nh thÝ nghiÖm.

3. Ph¶n øng KiÕn thøc

ho¸ häc vµ BiÕt ®­îc môc ®Ých vµ c¸c b­íc tiÕn hµnh, kÜ thuËt thùc hiÖn cña mét sè thÝ nghiÖm :
dÊu hiÖu cña
 HiÖn t­îng vËt lÝ : Sù thay ®æi tr¹ng th¸i cña n­íc.
ph¶n øng
ho¸ häc  HiÖn t­îng ho¸ häc : §¸ v«i sñi bät trong axit, ®­êng bÞ ho¸ than.
KÜ n¨ng

239
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
 Sö dông dông cô, ho¸ chÊt ®Ó tiÕn hµnh ®­îc thµnh c«ng, an toµn c¸c thÝ nghiÖm trªn.
 Quan s¸t, m« t¶, gi¶i thÝch ®­îc c¸c hiÖn t­îng ho¸ häc.
 ViÕt t­êng tr×nh thÝ nghiÖm.

4. §iÒu chÕ, KiÕn thøc

thu khÝ oxi BiÕt ®­îc :
vµ thö tÝnh Môc ®Ých vµ c¸c b­íc tiÕn hµnh, kÜ thuËt thùc hiÖn cña mçi thÝ nghiÖm :
chÊt cña oxi
– §iÒu chÕ oxi tõ KMnO4 vµ thu khÝ oxi theo hai c¸ch.
– NhËn biÕt khÝ oxi b»ng que ®ãm cßn tµn ®á.
– Ph¶n øng cña oxi víi ®¬n chÊt l­u huúnh, photpho, s¾t ë nhiÖt ®é cao.
KÜ n¨ng
 Sö dông dông cô, ho¸ chÊt ®Ó tiÕn hµnh thµnh c«ng, an toµn c¸c thÝ nghiÖm trªn.
 Quan s¸t, m« t¶, gi¶i thÝch hiÖn t­îng thÝ nghiÖm vµ viÕt ph­¬ng tr×nh ho¸ häc.
 ViÕt t­êng tr×nh thÝ nghiÖm.
5. §iÒu chÕ, KiÕn thøc
thu khÝ hi®ro BiÕt ®­îc :
vµ thö tÝnh Môc ®Ých, c¸c b­íc tiÕn hµnh, kÜ thuËt thùc hiÖn cña c¸c thÝ nghiÖm :
chÊt cña khÝ
– §iÒu chÕ hi®ro tõ kÏm vµ axit clohi®ric, thu khÝ hi®ro b»ng hai c¸ch.
hi®ro
– NhËn biÕt khÝ hi®ro b»ng c¸ch ®èt ch¸y vµ x¸c ®Þnh mµu ngän löa, s¶n phÈm t¹o
thµnh lµ h¬i n­íc.
– Hi®ro khö oxit kim lo¹i (CuO) ë nhiÖt ®é cao.

240
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
KÜ n¨ng
 Sö dông dông cô, ho¸ chÊt ®Ó thùc hiÖn ®­îc thµnh c«ng, an toµn c¸c thÝ nghiÖm trªn.
 Quan s¸t, m« t¶, gi¶i thÝch hiÖn t­îng thÝ nghiÖm vµ viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc.
 ViÕt t­êng tr×nh thÝ nghiÖm.

6. TÝnh chÊt KiÕn thøc

ho¸ häc BiÕt ®­îc :
cña n­íc Môc ®Ých, c¸c b­íc tiÕn hµnh, kÜ thuËt thùc hiÖn cña c¸c thÝ nghiÖm :
T¸c dông cña n­íc víi natri, víi oxit baz¬ (CaO), víi oxit axit (P2O5).
KÜ n¨ng
 Sö dông dông cô, ho¸ chÊt ®Ó thùc hiÖn ®­îc thµnh c«ng, an toµn c¸c thÝ nghiÖm trªn.
 Quan s¸t, m« t¶, gi¶i thÝch hiÖn t­îng thÝ nghiÖm vµ viÕt ph­¬ng tr×nh ho¸ häc.
 ViÕt t­êng tr×nh thÝ nghiÖm.

7. Pha chÕ KiÕn thøc

dung dÞch BiÕt ®­îc :
theo nång ®é Môc ®Ých, c¸c b­íc tiÕn hµnh, kÜ thuËt thùc hiÖn c¸c thÝ nghiÖm :
cho tr­íc
– Pha chÕ dung dÞch (®­êng, natri clorua) cã nång ®é x¸c ®Þnh.
– Pha lo·ng dung dÞch trªn ®Ó thu ®­îc dung dÞch cã nång ®é x¸c ®Þnh.
KÜ n¨ng
 TÝnh to¸n ®­îc l­îng ho¸ chÊt cÇn dïng.

241
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
 C©n, ®o l­îng dung m«i, dung dÞch, chÊt tan ®Ó pha chÕ ®­îc mét khèi l­îng hoÆc
thÓ tÝch dung dÞch cÇn thiÕt.
 ViÕt t­êng tr×nh thÝ nghiÖm.

Líp 9

Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó

I  C¸c lo¹i hîp chÊt v« c¬

1. Oxit KiÕn thøc

BiÕt ®­îc : §èi víi oxit kh«ng
 TÝnh chÊt ho¸ häc : Oxit axit t¸c dông ®­îc víi n­íc, dung dÞch baz¬, oxit baz¬ ; Oxit t¹o muèi vµ oxit
baz¬ t¸c dông ®­îc víi n­íc, dung dÞch axit, oxit axit ; Sù ph©n lo¹i oxit. l­ìng tÝnh chØ nªu
kh¸i niÖm.
 TÝnh chÊt, øng dông, ®iÒu chÕ CaO, SO2.
KÜ n¨ng
 Quan s¸t thÝ nghiÖm vµ rót ra tÝnh chÊt ho¸ häc cña oxit baz¬, oxit axit.
 Dù ®o¸n, kiÓm tra vµ kÕt luËn ®­îc vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc cña CaO, SO2. Kh«ng nªu tÝnh khö
 ViÕt ®­îc c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc minh ho¹ tÝnh chÊt ho¸ häc cña mét sè oxit. vµ tÝnh oxi ho¸ cña
SO2.
 Ph©n biÖt mét sè oxit cô thÓ.
 TÝnh thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ khèi l­îng cña oxit trong hçn hîp hai chÊt.

242
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó

2. Axit KiÕn thøc

BiÕt ®­îc :  Kh«ng viÕt ph­¬ng
tr×nh ho¸ häc cña
 TÝnh chÊt ho¸ häc cña axit : T¸c dông víi quú tÝm, víi baz¬, oxit baz¬ vµ kim lo¹i.
kim lo¹i víi HNO3.
 TÝnh chÊt, øng dông, c¸ch nhËn biÕt axit HCl, H2SO4 lo·ng vµ H2SO4 ®Æc (t¸c dông víi  Kh«ng nªu ®iÒu
kim lo¹i, tÝnh h¸o n­íc). Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt H2SO4 trong c«ng nghiÖp. kiÖn ®Ó kim lo¹i t¸c
KÜ n¨ng dông víi dung dÞch
axit gi¶i phãng khÝ
 Quan s¸t thÝ nghiÖm vµ rót ra tÝnh chÊt ho¸ häc cña axit nãi chung. hi®ro.
 Dù ®o¸n, kiÓm tra vµ kÕt luËn vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc cña HCl, H2SO4 lo·ng, H2SO4 ®Æc – ChØ viÕt ph­¬ng
víi kim lo¹i. tr×nh ho¸ häc cña
 ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc chøng minh tÝnh chÊt cña H2SO4 lo·ng vµ H2SO4 ®Æc, nãng. H2SO4 ®Æc, nãng
víi Cu.
 NhËn biÕt ®­îc dung dÞch axit HCl vµ dung dÞch muèi clorua, axit H2SO4 vµ dung dÞch
muèi sunfat.
 TÝnh nång ®é hoÆc khèi l­îng dung dÞch axit HCl, H2SO4 trong ph¶n øng.

3. Baz¬ KiÕn thøc

BiÕt ®­îc :
 TÝnh chÊt ho¸ häc chung cña baz¬ (t¸c dông víi axit), tÝnh chÊt riªng cña kiÒm (t¸c
dông víi oxit axit, dung dÞch muèi), tÝnh chÊt riªng cña baz¬ kh«ng tan trong n­íc (bÞ
nhiÖt ph©n huû).
 TÝnh chÊt, øng dông cña NaOH, Ca(OH)2, ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt NaOH tõ muèi ¨n.
 Thang pH vµ ý nghÜa gi¸ trÞ pH cña dung dÞch.

243
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
KÜ n¨ng
 Tra b¶ng tÝnh tan ®Ó biÕt mét baz¬ cô thÓ thuéc lo¹i kiÒm hoÆc baz¬ kh«ng tan.
 Quan s¸t thÝ nghiÖm vµ rót ra tÝnh chÊt cña baz¬, tÝnh chÊt riªng cña baz¬ kh«ng tan.
 Dù ®o¸n, kiÓm tra vµ kÕt luËn ®­îc vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc cña NaOH, Ca(OH)2.
 NhËn biÕt m«i tr­êng dung dÞch b»ng chÊt chØ thÞ mµu (giÊy quú tÝm, dung dÞch
phenolphtalein) ; NhËn biÕt ®­îc dung dÞch NaOH vµ dung dÞch Ca(OH)2.
 ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc minh ho¹ tÝnh chÊt ho¸ häc cña baz¬.
 TÝnh khèi l­îng hoÆc thÓ tÝch dung dÞch NaOH vµ Ca(OH)2 tham gia ph¶n øng.

4. Muèi. KiÕn thøc

Ph©n bãn BiÕt ®­îc :
ho¸ häc  TÝnh chÊt ho¸ häc cña muèi : T¸c dông víi kim lo¹i, dung dÞch axit, dung dÞch baz¬,
dung dÞch muèi kh¸c, ph¶n øng nhiÖt ph©n vµ ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c ph¶n øng x¶y ra.
 Mét sè tÝnh chÊt vµ øng dông cña NaCl, KNO3.
 Kh¸i niÖm ph¶n øng trao ®æi vµ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¶n øng trao ®æi thùc hiÖn ®­îc.
 Tªn, thµnh phÇn ho¸ häc vµ øng dông cña mét sè ph©n bãn ho¸ häc th«ng dông.
KÜ n¨ng
 TiÕn hµnh mét sè thÝ nghiÖm, quan s¸t gi¶i thÝch hiÖn t­îng, rót ra ®­îc tÝnh chÊt
ho¸ häc cña muèi.
 NhËn biÕt ®­îc mét sè muèi cô thÓ vµ mét sè ph©n bãn ho¸ häc th«ng dông.
 ViÕt ®­îc c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc minh ho¹ tÝnh chÊt ho¸ häc cña muèi.
 TÝnh khèi l­îng hoÆc thÓ tÝch dung dÞch muèi trong ph¶n øng.

244
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó

5. Mèi KiÕn thøc

quan hÖ BiÕt vµ chøng minh ®­îc mèi quan hÖ gi÷a oxit, axit, baz¬, muèi.
gi÷a c¸c lo¹i KÜ n¨ng
hîp chÊt  LËp s¬ ®å mèi quan hÖ gi÷a c¸c lo¹i hîp chÊt v« c¬.
v« c¬
 ViÕt ®­îc c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc biÓu diÔn s¬ ®å chuyÓn ho¸.
 Ph©n biÖt mét sè hîp chÊt v« c¬ cô thÓ.
 TÝnh thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ khèi l­îng hoÆc thÓ tÝch cña hçn hîp chÊt r¾n, hçn hîp
láng, hçn hîp khÝ.

II  Kim lo¹i

1. TÝnh chÊt KiÕn thøc

cña kim lo¹i. BiÕt ®­îc : Cã néi dung ®äc
D·y  TÝnh chÊt vËt lÝ cña kim lo¹i. thªm vÒ tÝnh khö
cña kim lo¹i theo
ho¹t ®éng  TÝnh chÊt ho¸ häc cña kim lo¹i : T¸c dông víi phi kim, dung dÞch axit, dung dÞch muèi.
quan ®iÓm nh­êng
ho¸ häc cña  D·y ho¹t ®éng ho¸ häc cña kim lo¹i K, Na, Mg, Al, Zn, Fe, Pb, (H), Cu, Ag, Au.
electron.
kim lo¹i
ý nghÜa cña d·y ho¹t ®éng ho¸ häc cña kim lo¹i.
KÜ n¨ng
 Quan s¸t hiÖn t­îng thÝ nghiÖm cô thÓ, rót ra ®­îc tÝnh chÊt ho¸ häc cña kim lo¹i vµ
d·y ho¹t ®éng ho¸ häc cña kim lo¹i.
 VËn dông ®­îc ý nghÜa d·y ho¹t ®éng ho¸ häc cña kim lo¹i ®Ó dù ®o¸n kÕt qu¶ ph¶n
øng cña kim lo¹i cô thÓ víi dung dÞch axit, víi n­íc vµ víi dung dÞch muèi.
 TÝnh khèi l­îng cña kim lo¹i trong ph¶n øng, thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ khèi l­îng cña

245
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
hçn hîp hai kim lo¹i.
2. Nh«m. KiÕn thøc
S¾t vµ hîp BiÕt ®­îc : ChØ biÕt :
kim s¾t  TÝnh chÊt ho¸ häc : Nh«m, s¾t cã nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ häc chung cña kim lo¹i. Nh«m,  Ph¶n øng CO khö
s¾t kh«ng ph¶n øng víi H2SO4 ®Æc, nguéi, nh«m ph¶n øng ®­îc víi dung dÞch kiÒm, s¾t Fe2O3 thµnh Fe
lµ kim lo¹i cã nhiÒu ho¸ trÞ. trong qu¸ tr×nh
 Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt nh«m b»ng c¸ch ®iÖn ph©n nh«m oxit nãng ch¶y. luyÖn gang.
 Thµnh phÇn chÝnh cña gang vµ thÐp.  S¬ ®å cÊu t¹o lß
luyÖn gang, s¬ ®å
 S¬ l­îc vÒ ph­¬ng ph¸p luyÖn gang, thÐp. cÊu t¹o lß luyÖn
KÜ n¨ng thÐp (lß thæi oxi).
 Dù ®o¸n, kiÓm tra vµ kÕt luËn vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc cña nh«m vµ s¾t. ViÕt c¸c ph­¬ng  S¬ l­îc vÒ quy
tr×nh ho¸ häc minh ho¹. tr×nh kÜ thuËt.
 Quan s¸t s¬ ®å, h×nh ¶nh,... ®Ó rót ra ®­îc nhËn xÐt vÒ ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt nh«m,  Kh«ng viÕt ph­¬ng
luyÖn gang, thÐp. tr×nh ho¸ häc cña Al
 Ph©n biÖt ®­îc nh«m vµ s¾t b»ng ph­¬ng ph¸p ho¸ häc. víi dung dÞch NaOH.

 TÝnh thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ khèi l­îng cña hçn hîp bét nh«m vµ s¾t ; TÝnh khèi
l­îng nh«m hoÆc s¾t tham gia ph¶n øng hoÆc s¶n xuÊt ®­îc theo hiÖu suÊt ph¶n øng.

3. Sù ¨n mßn KiÕn thøc

kim lo¹i vµ BiÕt ®­îc : ChØ biÕt ¶nh h­ëng
b¶o vÖ  Kh¸i niÖm vÒ sù ¨n mßn kim lo¹i vµ mét sè yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn sù ¨n mßn cña thµnh phÇn m«i
kim lo¹i kim lo¹i. tr­êng, s¬ l­îc ¶nh
kh«ng bÞ h­ëng cña nhiÖt ®é
 C¸ch b¶o vÖ kim lo¹i kh«ng bÞ ¨n mßn. ®Õn sù ¨n mßn kim
¨n mßn
KÜ n¨ng lo¹i.

246
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
 Quan s¸t mét sè thÝ nghiÖm vµ rót ra nhËn xÐt vÒ mét sè yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn sù ¨n
mßn kim lo¹i.
 NhËn biÕt ®­îc hiÖn t­îng ¨n mßn kim lo¹i trong thùc tÕ.
 VËn dông ®Ó b¶o vÖ mét sè ®å vËt b»ng kim lo¹i trong gia ®×nh.

III  Phi kim. S¬ l­îc b¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc

1. TÝnh chÊt KiÕn thøc

cña phi kim BiÕt ®­îc : Cã néi dung ®äc
 TÝnh chÊt vËt lÝ cña phi kim. thªm vÒ tÝnh oxi
 TÝnh chÊt ho¸ häc cña phi kim : T¸c dông víi kim lo¹i, víi hi®ro vµ víi oxi. ho¸ cña phi kim
theo quan ®iÓm
 S¬ l­îc vÒ møc ®é ho¹t ®éng ho¸ häc m¹nh, yÕu cña mét sè phi kim. nhËn electron.
KÜ n¨ng
 Quan s¸t thÝ nghiÖm, h×nh ¶nh thÝ nghiÖm vµ rót ra nhËn xÐt vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc cña
phi kim.
 ViÕt mét sè ph­¬ng tr×nh ho¸ häc theo s¬ ®å chuyÓn ho¸ cña phi kim.
 TÝnh l­îng phi kim vµ hîp chÊt cña phi kim trong ph¶n øng.
2. Clo KiÕn thøc
BiÕt ®­îc :
 TÝnh chÊt vËt lÝ cña clo.
 Clo cã mét sè tÝnh chÊt ho¸ häc cña phi kim nãi chung (t¸c dông víi kim lo¹i, víi hi®ro),
clo cßn t¸c dông víi n­íc vµ dung dÞch baz¬, clo lµ phi kim ho¹t ®éng ho¸ häc m¹nh.

247
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
 øng dông, ph­¬ng ph¸p ®iÒu chÕ vµ thu khÝ clo trong phßng thÝ nghiÖm vµ trong
c«ng nghiÖp.
KÜ n¨ng
 Dù ®o¸n, kiÓm tra, kÕt luËn ®­îc tÝnh chÊt ho¸ häc cña clo vµ viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh
ho¸ häc.
 Quan s¸t thÝ nghiÖm vµ rót ra nhËn xÐt vÒ t¸c dông cña clo víi n­íc, víi dung dÞch
kiÒm, tÝnh tÈy mµu cña clo Èm.
 NhËn biÕt ®­îc khÝ clo b»ng giÊy mµu Èm.
 TÝnh thÓ tÝch khÝ clo tham gia hoÆc t¹o thµnh trong ph¶n øng ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn.

3. Cacbon KiÕn thøc

BiÕt ®­îc :
 Cacbon cã 3 d¹ng thï h×nh chÝnh : Than ch×, kim c­¬ng vµ cacbon v« ®Þnh h×nh.
 Cacbon v« ®Þnh h×nh cã tÝnh hÊp phô vµ ho¹t ®éng ho¸ häc m¹nh nhÊt (tÝnh phi kim
yÕu, t¸c dông víi oxi vµ mét sè oxit kim lo¹i).
 øng dông cña cacbon.

KÜ n¨ng
 Quan s¸t thÝ nghiÖm, h×nh ¶nh thÝ nghiÖm vµ rót ra nhËn xÐt vÒ tÝnh chÊt cña cacbon.
 ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc cña cacbon víi oxi, víi mét sè oxit kim lo¹i.
 TÝnh l­îng cacbon vµ hîp chÊt cña cacbon trong ph¶n øng.

248
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó

4. Hîp chÊt KiÕn thøc

cña cacbon BiÕt ®­îc :
 CO lµ oxit kh«ng t¹o muèi, ®éc, khö ®­îc nhiÒu oxit kim lo¹i ë nhiÖt ®é cao.
 CO2 cã nh÷ng tÝnh chÊt cña oxit axit.

 H2CO3 lµ axit yÕu, kh«ng bÒn.

ChØ viÕt ph­¬ng tr×nh
 TÝnh chÊt ho¸ häc cña muèi cacbonat (t¸c dông víi dung dÞch axit, dung dÞch baz¬, ho¸ häc ph©n huû
dung dÞch muèi kh¸c, bÞ nhiÖt ph©n huû).
CaCO3 vµ NaHCO3.
 Chu tr×nh cña cacbon trong tù nhiªn vµ vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i tr­êng sèng.
KÜ n¨ng
 Quan s¸t thÝ nghiÖm, h×nh ¶nh thÝ nghiÖm vµ rót ra tÝnh chÊt ho¸ häc cña CO, CO2,
muèi cacbonat.
 X¸c ®Þnh ph¶n øng cã thùc hiÖn ®­îc hay kh«ng vµ viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc.
 NhËn biÕt khÝ CO2, mét sè muèi cacbonat cô thÓ.

 TÝnh thµnh phÇn phÇn tr¨m thÓ tÝch CO vµ CO2 trong hçn hîp.

5. Silic. KiÕn thøc

C«ng nghiÖp BiÕt ®­îc :  S¬ l­îc vÒ silic,
silicat  Silic lµ phi kim ho¹t ®éng yÕu (t¸c dông ®­îc víi oxi, kh«ng ph¶n øng trùc tiÕp víi hi®ro), hîp chÊt cña silic.
SiO2 lµ mét oxit axit (t¸c dông víi kiÒm, muèi cacbonat kim lo¹i kiÒm ë nhiÖt ®é cao).
 Nguyªn liÖu, c¸c
 Mét sè øng dông quan träng cña silic, silic ®ioxit vµ muèi silicat. c«ng ®o¹n chÝnh vµ

249
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
 S¬ l­îc vÒ thµnh phÇn vµ c¸c c«ng ®o¹n chÝnh s¶n xuÊt thuû tinh, ®å gèm, xi m¨ng. s¬ l­îc vÒ biÖn
KÜ n¨ng ph¸p kÜ thuËt cña
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
 §äc vµ tãm t¾t ®­îc th«ng tin vÒ Si, SiO2, muèi silicat, s¶n xuÊt thuû tinh, ®å gèm,
xi m¨ng. thuû tinh, ®å gèm,
xi m¨ng.
 ViÕt ®­îc c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc minh ho¹ cho tÝnh chÊt cña Si, SiO2, muèi silicat.

6. S¬ l­îc KiÕn thøc

vÒ b¶ng BiÕt ®­îc :  B¶ng tuÇn hoµn cã
tuÇn hoµn  C¸c nguyªn tè trong b¶ng tuÇn hoµn ®­îc s¾p xÕp theo chiÒu t¨ng dÇn cña ®iÖn tÝch h¹t 8 nhãm vµ c¸c kim
c¸c nguyªn nh©n nguyªn tö. LÊy vÝ dô minh ho¹. lo¹i chuyÓn tiÕp.
tè ho¸ häc  CÊu t¹o b¶ng tuÇn hoµn gåm : ¤ nguyªn tè, chu k×, nhãm. LÊy vÝ dô minh ho¹.  ¤ nguyªn tè gåm
 Quy luËt biÕn ®æi tÝnh kim lo¹i, phi kim trong chu k×, nhãm. LÊy vÝ dô minh ho¹. sè hiÖu nguyªn tö,
 ý nghÜa cña b¶ng tuÇn hoµn : S¬ l­îc vÒ mèi liªn hÖ gi÷a cÊu t¹o nguyªn tö, vÞ trÝ kÝ hiÖu ho¸ häc, tªn
nguyªn tè trong b¶ng tuÇn hoµn vµ tÝnh chÊt ho¸ häc c¬ b¶n cña nã. nguyªn tè, nguyªn
tö khèi.
KÜ n¨ng
 Ch­a gi¶i thÝch
 Quan s¸t b¶ng tuÇn hoµn, « nguyªn tè cô thÓ, nhãm I, VII, chu k× 2, 3 vµ rót ra nhËn
xÐt vÒ « nguyªn tè, vÒ chu k×, nhãm. quy luËt biÕn ®æi
tÝnh kim lo¹i vµ tÝnh
 Tõ cÊu t¹o nguyªn tö cña mét sè nguyªn tè ®iÓn h×nh (thuéc 20 nguyªn tè ®Çu tiªn) phi kim.
suy ra vÞ trÝ vµ tÝnh chÊt ho¸ häc c¬ b¶n cña chóng vµ ng­îc l¹i.
 So s¸nh tÝnh kim lo¹i hoÆc phi kim cña mét nguyªn tè cô thÓ víi c¸c nguyªn tè
l©n cËn (trong sè 20 nguyªn tè ®Çu tiªn).

IV  Hi®rocacbon

1. Më ®Çu KiÕn thøc

250
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
BiÕt ®­îc : Ch­a biÕt kh¸i niÖm
 Kh¸i niÖm vÒ hîp chÊt h÷u c¬ vµ ho¸ häc h÷u c¬. ®ång ®¼ng, ®ång
ph©n, danh ph¸p,
 §Æc ®iÓm cÊu t¹o ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬.
cÊu tróc ph©n tö.
 C«ng thøc ph©n tö, c«ng thøc cÊu t¹o vµ ý nghÜa cña nã.
KÜ n¨ng
 Ph©n biÖt ®­îc chÊt v« c¬ hay h÷u c¬ theo c«ng thøc ph©n tö.
 Quan s¸t m« h×nh cÊu t¹o ph©n tö, rót ra ®­îc ®Æc ®iÓm cÊu t¹o ph©n tö hîp chÊt
h÷u c¬.
 ViÕt ®­îc mét sè c«ng thøc cÊu t¹o m¹ch hë, m¹ch vßng cña mét sè chÊt h÷u c¬ ®¬n
gi¶n (tèi ®a 4 nguyªn tö C) khi biÕt c«ng thøc ph©n tö.

2. Metan KiÕn thøc

BiÕt ®­îc : Ch­a cã kh¸i niÖm
 C«ng thøc ph©n tö, c«ng thøc cÊu t¹o, ®Æc ®iÓm cÊu t¹o ph©n tö cña metan. chÊt ®ång ®¼ng cña
 TÝnh chÊt vËt lÝ : Tr¹ng th¸i, mµu s¾c, tÝnh tan trong n­íc, tØ khèi so víi kh«ng khÝ. metan.
 TÝnh chÊt ho¸ häc : T¸c dông ®­îc víi clo (ph¶n øng thÕ), víi oxi (ph¶n øng ch¸y).
 Metan ®­îc dïng lµm nhiªn liÖu, nguyªn liÖu trong ®êi sèng vµ s¶n xuÊt.
KÜ n¨ng
 Quan s¸t thÝ nghiÖm, hiÖn t­îng thùc tÕ, h×nh ¶nh thÝ nghiÖm, rót ra nhËn xÐt.
 ViÕt ph­¬ng tr×nh ho¸ häc d¹ng c«ng thøc ph©n tö vµ c«ng thøc cÊu t¹o thu gän.
 Ph©n biÖt khÝ metan víi mét vµi khÝ kh¸c ; TÝnh thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ thÓ tÝch khÝ
metan trong hçn hîp.

3. Etilen KiÕn thøc

BiÕt ®­îc : Ch­a cã kh¸i niÖm

251
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
 C«ng thøc ph©n tö, c«ng thøc cÊu t¹o, ®Æc ®iÓm cÊu t¹o ph©n tö cña etilen. chÊt ®ång ®¼ng cña
 TÝnh chÊt vËt lÝ : Tr¹ng th¸i, mµu s¾c, tÝnh tan trong n­íc, tØ khèi so víi kh«ng khÝ. etilen.
 TÝnh chÊt ho¸ häc : Ph¶n øng céng víi brom trong dung dÞch ; Ph¶n øng trïng hîp t¹o
polietilen (PE), ph¶n øng ch¸y.
 øng dông : Lµm nguyªn liÖu ®iÒu chÕ nhùa polietilen, etanol, axit axetic,...
KÜ n¨ng
 Quan s¸t thÝ nghiÖm, h×nh ¶nh, m« h×nh, rót ra ®­îc nhËn xÐt vÒ cÊu t¹o ph©n tö vµ tÝnh
chÊt cña etilen.
 ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc d¹ng c«ng thøc ph©n tö vµ c«ng thøc cÊu t¹o thu gän.
 Ph©n biÖt khÝ etilen víi khÝ metan b»ng ph­¬ng ph¸p ho¸ häc.
 TÝnh thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ thÓ tÝch khÝ etilen trong hçn hîp khÝ. TÝnh thÓ tÝch khÝ
®· tham gia ph¶n øng ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn.

4. Axetilen KiÕn thøc

BiÕt ®­îc : Ch­a cã kh¸i niÖm
 C«ng thøc ph©n tö, c«ng thøc cÊu t¹o, ®Æc ®iÓm cÊu t¹o ph©n tö cña axetilen. chÊt ®ång ®¼ng cña
 TÝnh chÊt vËt lÝ : Tr¹ng th¸i, mµu s¾c, tÝnh tan trong n­íc, tØ khèi so víi kh«ng khÝ. axetilen.
 TÝnh chÊt ho¸ häc : Ph¶n øng céng víi brom trong dung dÞch, ph¶n øng ch¸y.
 øng dông : Lµm nhiªn liÖu vµ nguyªn liÖu trong c«ng nghiÖp.
KÜ n¨ng
 Quan s¸t thÝ nghiÖm, h×nh ¶nh, m« h×nh vµ rót ra nhËn xÐt vÒ cÊu t¹o ph©n tö vµ tÝnh chÊt.
 ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc d¹ng c«ng thøc ph©n tö vµ c«ng thøc cÊu t¹o thu gän.
 Ph©n biÖt khÝ axetilen víi khÝ metan b»ng ph­¬ng ph¸p ho¸ häc.
 TÝnh thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ thÓ tÝch axetilen trong hçn hîp, thÓ tÝch khÝ axetilen

252
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
tham gia ph¶n øng ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn.

5. Benzen KiÕn thøc

BiÕt ®­îc : Ch­a cã kh¸i niÖm
 C«ng thøc ph©n tö, c«ng thøc cÊu t¹o, ®Æc ®iÓm cÊu t¹o ph©n tö cña benzen. chÊt ®ång ®¼ng cña
 TÝnh chÊt vËt lÝ : Tr¹ng th¸i, mµu s¾c, tÝnh tan, khèi l­îng riªng, nhiÖt ®é s«i, benzen.
®éc tÝnh.
 TÝnh chÊt ho¸ häc : Ph¶n øng thÕ víi brom láng (cã bét Fe, ®un nãng), ph¶n øng ch¸y,
ph¶n øng céng víi hi®ro vµ víi clo.
 øng dông : Lµm nguyªn liÖu, dung m«i trong tæng hîp h÷u c¬.
KÜ n¨ng
 Quan s¸t thÝ nghiÖm, m« h×nh ph©n tö, h×nh ¶nh thÝ nghiÖm, mÉu vËt, rót ra ®­îc
nhËn xÐt vÒ cÊu t¹o ph©n tö vµ tÝnh chÊt.
 ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc d¹ng c«ng thøc ph©n tö vµ c«ng thøc cÊu t¹o thu gän.
 TÝnh khèi l­îng benzen ®· ph¶n øng ®Ó t¹o thµnh s¶n phÈm trong ph¶n øng thÕ theo
hiÖu suÊt ph¶n øng.
6. DÇu má KiÕn thøc
vµ khÝ BiÕt ®­îc : CÇn biÕt thªm vÒ
thiªn nhiªn  Kh¸i niÖm, thµnh phÇn, tr¹ng th¸i tù nhiªn cña dÇu má, khÝ thiªn nhiªn, khÝ má dÇu vµ dÇu má vµ khÝ thiªn
ph­¬ng ph¸p khai th¸c chóng ; Mét sè s¶n phÈm chÕ biÕn tõ dÇu má. nhiªn ë ViÖt Nam.
 øng dông : DÇu má vµ khÝ thiªn nhiªn lµ nguån nhiªn liÖu vµ nguyªn liÖu quý trong
c«ng nghiÖp.
KÜ n¨ng
 §äc, tr¶ lêi c©u hái, tãm t¾t ®­îc th«ng tin vÒ dÇu má, khÝ thiªn nhiªn vµ øng dông
cña chóng.

253
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
 Sö dông cã hiÖu qu¶ mét sè s¶n phÈm dÇu má vµ khÝ thiªn nhiªn.
7. Nhiªn liÖu KiÕn thøc
BiÕt ®­îc : Kh¸i niÖm vÒ nhiªn liÖu, c¸c d¹ng nhiªn liÖu phæ biÕn (r¾n, láng, khÝ).
HiÓu ®­îc : C¸ch sö dông nhiªn liÖu (gaz, dÇu ho¶, than,...) an toµn cã hiÖu qu¶, gi¶m
thiÓu ¶nh h­ëng kh«ng tèt tíi m«i tr­êng.
KÜ n¨ng
 Sö dông ®­îc nhiªn liÖu cã hiÖu qu¶, an toµn trong cuéc sèng h»ng ngµy.
 TÝnh nhiÖt l­îng to¶ ra khi ®èt ch¸y than, khÝ metan vµ thÓ tÝch khÝ cacbonic t¹o thµnh.

V  DÉn xuÊt cña hi®rocacbon. Polime

1. Etanol KiÕn thøc

BiÕt ®­îc : Ch­a cã kh¸i niÖm
 C«ng thøc ph©n tö, c«ng thøc cÊu t¹o, ®Æc ®iÓm cÊu t¹o ph©n tö cña etanol. vÒ ®ång ®¼ng cña
 TÝnh chÊt vËt lÝ : Tr¹ng th¸i, mµu s¾c, mïi, vÞ, tÝnh tan, khèi l­îng riªng, nhiÖt ®é s«i. etanol.
 Kh¸i niÖm ®é r­îu.
 TÝnh chÊt ho¸ häc : Ph¶n øng víi natri, víi axit axetic, ph¶n øng ch¸y.
 øng dông : Lµm nguyªn liÖu, dung m«i trong c«ng nghiÖp.
 Ph­¬ng ph¸p ®iÒu chÕ etanol tõ tinh bét, ®­êng hoÆc tõ etilen.
KÜ n¨ng
 Quan s¸t m« h×nh ph©n tö, thÝ nghiÖm, mÉu vËt, h×nh ¶nh, rót ra ®­îc nhËn xÐt vÒ ®Æc
®iÓm cÊu t¹o ph©n tö vµ tÝnh chÊt ho¸ häc.
 ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc d¹ng c«ng thøc ph©n tö vµ c«ng thøc cÊu t¹o thu gän.
 Ph©n biÖt etanol víi benzen.
 TÝnh khèi l­îng etanol tham gia hoÆc t¹o thµnh trong ph¶n øng cã sö dông ®é r­îu vµ

254
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
hiÖu suÊt qu¸ tr×nh.
2. Axit axetic KiÕn thøc
BiÕt ®­îc : Ch­a cã kh¸i niÖm
 C«ng thøc ph©n tö, c«ng thøc cÊu t¹o, ®Æc ®iÓm cÊu t¹o ph©n tö cña axit axetic. vÒ ®ång ®¼ng cña
 TÝnh chÊt vËt lÝ : Tr¹ng th¸i, mµu s¾c, mïi, vÞ, tÝnh tan, khèi l­îng riªng, nhiÖt axit axetic.
®é s«i.
 TÝnh chÊt ho¸ häc : Lµ mét axit yÕu, cã tÝnh chÊt chung cña axit ; T¸c dông víi etanol
t¹o thµnh este.
 øng dông : Lµm nguyªn liÖu trong c«ng nghiÖp, s¶n xuÊt giÊm ¨n.
 Ph­¬ng ph¸p ®iÒu chÕ axit axetic b»ng c¸ch lªn men etanol.
KÜ n¨ng
 Quan s¸t m« h×nh, h×nh ¶nh ph©n tö axit axetic, mÉu vËt vµ thÝ nghiÖm, rót ra ®­îc
nhËn xÐt vÒ cÊu t¹o ph©n tö, tÝnh chÊt ho¸ häc.
 Dù ®o¸n, kiÓm tra vµ kÕt luËn vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc cña axit axetic.
 ViÕt ®­îc c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc minh ho¹ cho tÝnh chÊt ho¸ häc cña axit axetic.
 Ph©n biÖt axit axetic víi etanol vµ chÊt láng kh¸c.
 TÝnh nång ®é axit hoÆc khèi l­îng dung dÞch axit axetic tham gia hoÆc t¹o thµnh trong
ph¶n øng.

3. Mèi liªn hÖ KiÕn thøc

gi÷a etilen, HiÓu ®­îc mèi liªn hÖ gi÷a c¸c chÊt : Etilen, etanol, axit axetic.
etanol vµ KÜ n¨ng
axit axetic  ThiÕt lËp ®­îc s¬ ®å mèi liªn hÖ gi÷a etilen, etanol, axit axetic vµ etyl axetat.
 ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc minh ho¹ cho c¸c mèi liªn hÖ.

255
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
 TÝnh hiÖu suÊt cña ph¶n øng este ho¸, tÝnh thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ khèi l­îng c¸c
chÊt trong hçn hîp láng.

4. ChÊt bÐo KiÕn thøc

BiÕt ®­îc :
 Kh¸i niÖm chÊt bÐo, tr¹ng th¸i tù nhiªn, c«ng thøc tæng qu¸t cña chÊt bÐo ®¬n gi¶n lµ
(R  COO)3C3H5, ®Æc ®iÓm cÊu t¹o.
 TÝnh chÊt vËt lÝ : Tr¹ng th¸i, tÝnh tan.
 TÝnh chÊt ho¸ häc : Ph¶n øng thuû ph©n trong m«i tr­êng axit vµ trong m«i tr­êng
kiÒm (ph¶n øng xµ phßng ho¸).
 øng dông : Lµ thøc ¨n quan träng cña ng­êi vµ ®éng vËt, lµ nguyªn liÖu trong
c«ng nghiÖp.
KÜ n¨ng
 Quan s¸t thÝ nghiÖm, h×nh ¶nh vµ rót ra nhËn xÐt vÒ c«ng thøc ®¬n gi¶n, thµnh phÇn
ph©n tö vµ tÝnh chÊt.
ViÕt ®­îc ph­¬ng tr×nh ho¸ häc cña ph¶n øng thuû ph©n etyl axetat trong m«i tr­êng
axit vµ m«i tr­êng kiÒm.
 Ph©n biÖt chÊt bÐo (dÇu ¨n, mì ¨n) víi hi®rocacbon (dÇu, mì c«ng nghiÖp).
 TÝnh khèi l­îng xµ phßng thu ®­îc theo hiÖu suÊt ph¶n øng.
5. Glucoz¬ KiÕn thøc
BiÕt ®­îc : Ch­a biÕt ®Æc ®iÓm
 C«ng thøc ph©n tö, tr¹ng th¸i tù nhiªn, tÝnh chÊt vËt lÝ (tr¹ng th¸i, mµu s¾c, mïi, vÞ, tÝnh cÊu t¹o ph©n tö.
tan, khèi l­îng riªng).
 TÝnh chÊt ho¸ häc : Ph¶n øng tr¸ng g­¬ng, ph¶n øng lªn men r­îu.
 øng dông : Lµ chÊt dinh d­ìng quan träng cña ng­êi vµ ®éng vËt.

256
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
KÜ n¨ng
 Quan s¸t thÝ nghiÖm, h×nh ¶nh thÝ nghiÖm, mÉu vËt vµ rót ra nhËn xÐt vÒ tÝnh chÊt
cña glucoz¬.
 ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc (d¹ng c«ng thøc ph©n tö) minh ho¹ tÝnh chÊt ho¸ häc
cña glucoz¬.
 Ph©n biÖt dung dÞch glucoz¬ víi etanol vµ axit axetic.
 TÝnh khèi l­îng glucoz¬ trong ph¶n øng lªn men khi biÕt hiÖu suÊt cña qu¸ tr×nh.

6. Saccaroz¬ KiÕn thøc

BiÕt ®­îc : Ch­a biÕt ®Æc ®iÓm
 C«ng thøc ph©n tö, tr¹ng th¸i tù nhiªn, tÝnh chÊt vËt lÝ (tr¹ng th¸i, mµu s¾c, mïi, vÞ, tÝnh cÊu t¹o ph©n tö.
tan, nhiÖt ®é nãng ch¶y).
 TÝnh chÊt ho¸ häc : Ph¶n øng thuû ph©n cã xóc t¸c axit hoÆc enzim.
 øng dông : Lµ chÊt dinh d­ìng quan träng cña ng­êi vµ ®éng vËt ; Nguyªn liÖu quan
träng cho c«ng nghiÖp thùc phÈm.
KÜ n¨ng
 Quan s¸t mÉu chÊt, thÝ nghiÖm rót ra ®­îc nhËn xÐt vÒ tÝnh chÊt.
 ViÕt ®­îc ph­¬ng tr×nh ho¸ häc (d¹ng c«ng thøc ph©n tö) cña ph¶n øng thuû ph©n saccaroz¬.
 Ph©n biÖt saccaroz¬ víi glucoz¬ vµ etanol.
 TÝnh thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ khèi l­îng cña saccaroz¬ trong mÉu n­íc mÝa.

7. Tinh bét KiÕn thøc

vµ xenluloz¬ BiÕt ®­îc : Ch­a biÕt ®Æc ®iÓm
 Tr¹ng th¸i tù nhiªn, tÝnh chÊt vËt lÝ cña tinh bét vµ xenluloz¬. cÊu t¹o ph©n tö.
 C«ng thøc chung cña tinh bét vµ xenluloz¬ lµ (C6H10O5)n.
 TÝnh chÊt ho¸ häc cña tinh bét vµ xenluloz¬ (ph¶n øng thuû ph©n ; riªng hå tinh bét cã

257
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
ph¶n øng mµu víi iot).
 øng dông cña tinh bét vµ xenluloz¬ trong ®êi sèng vµ s¶n xuÊt.
 Sù t¹o thµnh tinh bét vµ xenluloz¬ trong c©y xanh.
KÜ n¨ng
 ViÕt ph­¬ng tr×nh ho¸ häc cña ph¶n øng thuû ph©n, ph¶n øng quang hîp t¹o thµnh tinh
bét vµ xenluloz¬.
 Quan s¸t mÉu chÊt, thÝ nghiÖm, rót ra ®­îc nhËn xÐt vÒ tÝnh chÊt.
 Ph©n biÖt tinh bét víi xenluloz¬.
TÝnh khèi l­îng etanol thu ®­îc tõ tinh bét vµ xenluloz¬.

8. Protein KiÕn thøc

BiÕt ®­îc :
 Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm cÊu t¹o ph©n tö (do nhiÒu amino axit t¹o nªn) vµ ph©n tö khèi
cña protein.
 TÝnh chÊt ho¸ häc : Ph¶n øng thuû ph©n cã xóc t¸c lµ axit, hoÆc baz¬ hoÆc enzim ; BÞ
®«ng tô khi cã t¸c dông cña ho¸ chÊt hoÆc nhiÖt ®é ; DÔ bÞ ph©n huû khi ®un nãng m¹nh.
KÜ n¨ng
 Quan s¸t thÝ nghiÖm, h×nh ¶nh, mÉu vËt vµ rót ra ®­îc nhËn xÐt vÒ tÝnh chÊt.
 ViÕt s¬ ®å cña ph¶n øng thuû ph©n protein.
 Ph©n biÖt protein (len, l«ng cõu, t¬ t»m) víi chÊt kh¸c (t¬ nilon), ph©n biÖt amino axit
vµ axit theo thµnh phÇn ph©n tö.

9. Polime KiÕn thøc

BiÕt ®­îc :
 §Þnh nghÜa, cÊu t¹o, ph©n lo¹i polime (polime thiªn nhiªn vµ polime tæng hîp).

258
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
 TÝnh chÊt chung cña polime.
 Kh¸i niÖm chÊt dÎo, t¬, cao su vµ nh÷ng øng dông chñ yÕu trong ®êi sèng, s¶n xuÊt.
KÜ n¨ng
 ViÕt ph­¬ng tr×nh ho¸ häc trïng hîp t¹o thµnh polietilen (PE), poli(vinyl clorua)
(PVC),... tõ c¸c monome.
 Sö dông, b¶o qu¶n mét sè ®å vËt b»ng chÊt dÎo, t¬, cao su trong gia ®×nh mét c¸ch
an toµn, hiÖu qu¶.
 Ph©n biÖt mét sè vËt liÖu polime.
 TÝnh khèi l­îng polime thu ®­îc theo hiÖu suÊt cña ph¶n øng tæng hîp.

VI  Thùc hµnh ho¸ häc

1. TÝnh chÊt KiÕn thøc

ho¸ häc cña BiÕt ®­îc :
oxit vµ axit Môc ®Ých, c¸c b­íc tiÕn hµnh, kÜ thuËt thùc hiÖn cña c¸c thÝ nghiÖm :
 Oxit t¸c dông víi n­íc t¹o thµnh dung dÞch baz¬ hoÆc axit.
 NhËn biÕt dung dÞch axit, dung dÞch baz¬ vµ dung dÞch muèi sunfat.
KÜ n¨ng
 Sö dông dông cô vµ ho¸ chÊt ®Ó tiÕn hµnh an toµn, thµnh c«ng c¸c thÝ nghiÖm trªn.
 Quan s¸t, m« t¶, gi¶i thÝch hiÖn t­îng thÝ nghiÖm vµ viÕt ®­îc c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc.
 ViÕt t­êng tr×nh thÝ nghiÖm.

2. TÝnh chÊt KiÕn thøc

ho¸ häc cña BiÕt ®­îc :
baz¬, muèi Môc ®Ých, c¸c b­íc tiÕn hµnh, kÜ thuËt thùc hiÖn cña c¸c thÝ nghiÖm :

259
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
– Baz¬ t¸c dông víi dung dÞch axit, víi dung dÞch muèi.
– Dung dÞch muèi t¸c dông víi kim lo¹i, víi dung dÞch muèi kh¸c vµ víi axit.
KÜ n¨ng
 Sö dông dông cô vµ ho¸ chÊt ®Ó tiÕn hµnh an toµn, thµnh c«ng c¸c thÝ nghiÖm trªn.
 Quan s¸t, m« t¶, gi¶i thÝch hiÖn t­îng thÝ nghiÖm vµ viÕt ®­îc c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc.
 ViÕt t­êng tr×nh thÝ nghiÖm.

3. TÝnh chÊt KiÕn thøc

ho¸ häc cña BiÕt ®­îc :
nh«m, s¾t Môc ®Ých, c¸c b­íc tiÕn hµnh, kÜ thuËt thùc hiÖn cña c¸c thÝ nghiÖm :
 Nh«m t¸c dông víi oxi.
 S¾t t¸c dông víi l­u huúnh.
 NhËn biÕt kim lo¹i nh«m vµ s¾t.
KÜ n¨ng
 Sö dông dông cô vµ ho¸ chÊt ®Ó tiÕn hµnh an toµn, thµnh c«ng c¸c thÝ nghiÖm trªn.
 Quan s¸t, m« t¶, gi¶i thÝch hiÖn t­îng thÝ nghiÖm vµ viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc.
 ViÕt t­êng tr×nh thÝ nghiÖm.

4. TÝnh chÊt KiÕn thøc

ho¸ häc cña BiÕt ®­îc :
phi kim vµ Môc ®Ých, c¸c b­íc tiÕn hµnh, kÜ thuËt thùc hiÖn cña c¸c thÝ nghiÖm :
hîp chÊt  C khö CuO ë nhiÖt ®é cao.
cña chóng  NhiÖt ph©n muèi NaHCO3.
 NhËn biÕt muèi cacbonat vµ muèi clorua cô thÓ. Cã thÓ thay thÝ
nghiÖm nhiÖt ph©n

260
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
KÜ n¨ng muèi NaHCO3 b»ng
 Sö dông dông cô vµ ho¸ chÊt ®Ó tiÕn hµnh an toµn, thµnh c«ng c¸c thÝ nghiÖm trªn. thÝ nghiÖm : clo ph¶n
 Quan s¸t, m« t¶, gi¶i thÝch hiÖn t­îng thÝ nghiÖm vµ viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc. øng víi kim lo¹i.
 ViÕt t­êng tr×nh thÝ nghiÖm.
5. TÝnh chÊt KiÕn thøc
cña BiÕt ®­îc :
hi®rocacbon Môc ®Ých, c¸c b­íc tiÕn hµnh, kÜ thuËt thùc hiÖn cña c¸c thÝ nghiÖm :
 §iÒu chÕ khÝ axetilen.
 T¸c dông cña axetilen víi dung dÞch brom vµ víi oxi (ph¶n øng ch¸y).
 T¸c dông cña benzen víi dung dÞch brom.
KÜ n¨ng
 Sö dông dông cô vµ ho¸ chÊt ®Ó tiÕn hµnh an toµn, thµnh c«ng c¸c thÝ nghiÖm trªn.
 Quan s¸t, m« t¶, gi¶i thÝch hiÖn t­îng thÝ nghiÖm vµ viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc.
 ViÕt t­êng tr×nh thÝ nghiÖm.
6. TÝnh chÊt KiÕn thøc
cña etanol BiÕt ®­îc :
vµ axit axetic Môc ®Ých, c¸c b­íc tiÕn hµnh, kÜ thuËt thùc hiÖn cña c¸c thÝ nghiÖm :
 T¸c dông cña dung dÞch axit axetic víi quú tÝm, kÏm, ®¸ v«i, ®ång(II) oxit.
 T¸c dông cña axit axetic víi etanol.
KÜ n¨ng
 Sö dông dông cô vµ ho¸ chÊt ®Ó tiÕn hµnh an toµn, thµnh c«ng c¸c thÝ nghiÖm trªn.
 Quan s¸t, m« t¶ hiÖn t­îng, gi¶i thÝch vµ viÕt ®­îc c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc.
 ViÕt t­êng tr×nh thÝ nghiÖm.
7. TÝnh chÊt KiÕn thøc

261
 Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó
cña gluxit BiÕt ®­îc :
Môc ®Ých, c¸c b­íc tiÕn hµnh, kÜ thuËt thùc hiÖn cña c¸c thÝ nghiÖm :
 T¸c dông cña glucoz¬ víi b¹c nitrat trong dung dÞch amoniac.
 Ph©n biÖt dung dÞch glucoz¬, dung dÞch saccaroz¬ vµ hå tinh bét lo·ng.
KÜ n¨ng
 Sö dông dông cô, ho¸ chÊt ®Ó tiÕn hµnh an toµn, thµnh c«ng c¸c thÝ nghiÖm trªn.
 Quan s¸t, m« t¶ hiÖn t­îng, gi¶i thÝch vµ viÕt ®­îc ph­¬ng tr×nh ho¸ häc.
 ViÕt t­êng tr×nh thÝ nghiÖm.

IV  Gi¶i thÝch  H­íng dÉn

1. Quan ®iÓm x©y dùng vµ ph¸t triÓn ch­¬ng tr×nh
Ch­¬ng tr×nh m«n Ho¸ häc cÊp Trung häc c¬ së ®­îc x©y dùng vµ ph¸t triÓn trªn c¬ së c¸c quan ®iÓm sau ®©y :
a) §¶m b¶o thùc hiÖn môc tiªu cña bé m«n Ho¸ häc ë Trung häc c¬ së
Môc tiªu cña bé m«n Ho¸ häc ph¶i ®­îc qu¸n triÖt vµ cô thÓ ho¸ trong ch­¬ng tr×nh cña c¸c líp cÊp Trung häc c¬ së.
b) §¶m b¶o tÝnh phæ th«ng c¬ b¶n, ban ®Çu vµ thùc tiÔn trªn c¬ së hÖ thèng tri thøc cña khoa häc ho¸ häc t­¬ng ®èi hiÖn ®¹i.
HÖ thèng tri thøc ho¸ häc ®­îc lùa chän b¶o ®¶m :
 KiÕn thøc, kÜ n¨ng ho¸ häc phæ th«ng, c¬ b¶n, ban ®Çu.
 TÝnh chÝnh x¸c cña khoa häc ho¸ häc cÊp Trung häc c¬ së.
 Sù cËp nhËt mét c¸ch c¬ b¶n víi nh÷ng th«ng tin cña khoa häc ho¸ häc hiÖn ®¹i vÒ néi dung vµ ph­¬ng ph¸p.
 Néi dung ho¸ häc g¾n víi thùc tiÔn ®êi sèng, s¶n xuÊt.
 Néi dung ho¸ häc ®­îc cÊu tróc cã hÖ thèng tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p.
c) §¶m b¶o tÝnh ®Æc thï cña bé m«n Ho¸ häc
 Néi dung thùc hµnh vµ thÝ nghiÖm ho¸ häc ®­îc coi träng, lµ c¬ së ®Ó x©y dùng kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng ho¸ häc.

262
  TÝnh chÊt ho¸ häc c¬ b¶n cña c¸c chÊt ®­îc x©y dùng trªn c¬ së lÝ thuyÕt ho¸ häc ban ®Çu, kÕt hîp víi thùc nghiÖm ho¸
häc vµ thùc tiÔn ®êi sèng.
d) §¶m b¶o ®Þnh h­íng ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc Ho¸ häc theo h­íng d¹y vµ häc tÝch cùc.
 Gi¸o viªn thiÕt kÕ, tæ chøc ®Ó häc sinh tÝch cùc ho¹t ®éng x©y dùng kiÕn thøc vµ h×nh thµnh kÜ n¨ng míi, vËn dông ®Ó gi¶i
quyÕt mét sè vÊn ®Ò thùc tiÔn ®­îc m« pháng trong c¸c bµi tËp Ho¸ häc.
 Gi¸o viªn sö dông thiÕt bÞ d¹y häc, trong ®ã b­íc ®Çu cã øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµ truyÒn th«ng ®Ó gãp phÇn ®æi
míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc Ho¸ häc.
e) §¶m b¶o ®Þnh h­íng vÒ ®æi míi ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp Ho¸ häc cña häc sinh tr­êng Trung häc c¬ së
§¶m b¶o sù ®a d¹ng hÖ thèng c©u hái vµ bµi tËp Ho¸ häc ë tr­êng Trung häc c¬ së kÕt hîp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan vµ tù
luËn, lÝ thuyÕt vµ thùc nghiÖm ho¸ häc. HÖ thèng bµi tËp Ho¸ häc nh»m ®¸nh gi¸ kiÕn thøc ho¸ häc cña häc sinh ë ba møc ®é biÕt,
hiÓu vµ vËn dông, phï hîp víi néi dung vµ ph­¬ng ph¸p cña ch­¬ng tr×nh Ho¸ häc cÊp Trung häc c¬ së.
g) §¶m b¶o kÕ thõa nh÷ng thµnh tùu cña ch­¬ng tr×nh Ho¸ häc cÊp Trung häc c¬ së trong n­íc vµ thÕ giíi
Ch­¬ng tr×nh m«n Ho¸ häc cÊp Trung häc c¬ së b¶o ®¶m tiÕp cËn ë møc ®é nhÊt ®Þnh víi ch­¬ng tr×nh Ho¸ häc c¬ b¶n cÊp
Trung häc c¬ së cña mét sè n­íc tiªn tiÕn vµ khu vùc vÒ mÆt néi dung, ph­¬ng ph¸p, møc ®é kiÕn thøc, kÜ n¨ng ho¸ häc phæ
th«ng. Ch­¬ng tr×nh b¶o ®¶m kÕ thõa vµ ph¸t huy nh÷ng ­u ®iÓm vµ kh¾c phôc mét sè h¹n chÕ cña c¸c ch­¬ng tr×nh Ho¸ häc cÊp
Trung häc c¬ së tr­íc ®©y cña ViÖt Nam.
h) §¶m b¶o tÝnh ph©n ho¸ trong ch­¬ng tr×nh Ho¸ häc cÊp Trung häc c¬ së
Ch­¬ng tr×nh m«n Ho¸ häc cÊp Trung häc c¬ së nh»m ®¸p øng nguyÖn väng vµ phï hîp víi n¨ng lùc cña mäi häc sinh.
Ngoµi ra tõ líp 8 ®Õn líp 9 cßn cã néi dung tù chän vÒ ho¸ häc dµnh cho häc sinh cã nhu cÇu n©ng cao kiÕn thøc, kÜ n¨ng ho¸ häc.

2. VÒ ph­¬ng ph¸p d¹y häc

Còng nh­ c¸c m«n häc kh¸c trong nhµ tr­êng Trung häc c¬ së, ph­¬ng ph¸p d¹y häc Ho¸ häc theo h­íng ph¸t huy tÝnh tÝch
cùc, tù gi¸c, chñ ®éng cña ng­êi häc, h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn n¨ng lùc tù häc, tù gi¶i quyÕt vÊn ®Ò theo sù h­íng dÉn cña gi¸o
viªn. Tuy nhiªn, Ho¸ häc lµ m«n khoa häc thùc nghiÖm nªn ph­¬ng ph¸p d¹y häc Ho¸ häc cÇn ph¶i coi träng thùc nghiÖm vµ ph¸t
triÓn t­ duy ho¸ häc.
Trong d¹y häc Ho¸ häc cÇn chó ý :

263
  Sö dông thiÕt bÞ, thÝ nghiÖm ho¸ häc theo ®Þnh h­íng chñ yÕu lµ nguån ®Ó häc sinh nghiªn cøu, khai th¸c t×m tßi kiÕn thøc,
kÜ n¨ng ho¸ häc. H¹n chÕ sö dông thÝ nghiÖm ho¸ häc ®Ó minh ho¹ h×nh ¶nh mµ kh«ng cã t¸c dông kh¾c s©u kiÕn thøc vµ rÌn luyÖn
kÜ n¨ng.
MÆt kh¸c, cÇn ®¶m b¶o thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c bµi thùc hµnh thÝ nghiÖm ®· ®­îc quy ®Þnh trong ch­¬ng tr×nh vµ nh÷ng thÝ
nghiÖm trong bµi häc cña s¸ch gi¸o khoa.
 Sö dông c©u hái vµ bµi tËp Ho¸ häc ë Trung häc c¬ së kh«ng chØ cñng cè kiÕn thøc, rÌn luyÖn kÜ n¨ng mµ cßn lµ nguån tri
thøc ®Ó häc sinh tÝch cùc, chñ ®éng nhËn thøc kiÕn thøc, h×nh thµnh kÜ n¨ng vµ vËn dông tÝch cùc c¸c kiÕn thøc kÜ n¨ng ®· häc.
 Nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trong d¹y häc Ho¸ häc ë Trung häc c¬ së gióp häc sinh b­íc ®Çu ph¸t triÓn t­ duy ho¸ häc vµ
n¨ng lùc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò.
 Sö dông s¸ch gi¸o khoa Ho¸ häc Trung häc c¬ së nh­ lµ nguån t­ liÖu ®Ó häc sinh tù ®äc, tù nghiªn cøu, tÝch cùc nhËn
thøc, thu thËp th«ng tin vµ xö lÝ th«ng tin cã hiÖu qu¶.
 Tæ chøc cho häc sinh tù häc kÕt hîp víi hîp t¸c theo nhãm nhá trong häc tËp Ho¸ häc ë Trung häc c¬ së gióp häc sinh cã
kh¶ n¨ng tù häc, kh¶ n¨ng hîp t¸c cïng häc, cïng nghiªn cøu ®Ó gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò trong häc tËp Ho¸ häc vµ mét sè vÊn ®Ò
thùc tiÔn ®¬n gi¶n cã liªn quan ®Õn Ho¸ häc.
KhuyÕn khÝch b­íc ®Çu øng dông c«ng nghÖ th«ng tin ®Ó ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc Ho¸ häc ë Trung häc c¬ së, ®Æc biÖt
ë nh÷ng ®Þa ph­¬ng cã ®iÒu kiÖn thùc hiÖn.

3. VÒ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh

a) §¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh cÇn c¨n cø vµo môc tiªu m«n Ho¸ häc cÊp Trung häc c¬ së, chuÈn kiÕn thøc, kÜ
n¨ng cÇn ®¹t ®­îc ë líp 8, 9, chñ ®Ò cô thÓ nh»m ®¶m b¶o kh¸ch quan, c«ng b»ng, kh¶ thi vµ h­íng qu¸ tr×nh d¹y häc Ho¸ häc
ngµy cµng tÝch cùc h¬n.
b) KÕt hîp c¸c h×nh thøc ®¸nh gi¸ :
 KÕt hîp tù luËn vµ tr¾c nghiÖm kh¸ch quan theo h­íng t¨ng c­êng sö dông tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong bµi kiÓm tra
ho¸ häc.
 KÕt hîp ®¸nh gi¸ cña gi¸o viªn vµ ®¸nh gi¸ cña häc sinh. T¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh tham gia ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp lÉn
nhau vµ tù ®¸nh gi¸ b¶n th©n.

264
 c) Néi dung ®¸nh gi¸ cÇn ®¶m b¶o :
 §¸nh gi¸ kiÕn thøc vÒ lÝ thuyÕt ho¸ häc, vÒ tÝnh chÊt, øng dông cña c¸c chÊt.
 §¸nh gi¸ kÜ n¨ng c¬ b¶n m«n Ho¸ häc, chó ý kÜ n¨ng thùc hµnh, thÝ nghiÖm, khai th¸c kªnh h×nh, xö lÝ sè liÖu vµ ph©n tÝch
biÓu b¶ng trong häc tËp Ho¸ häc.
 §¸nh gi¸ møc ®é biÕt, hiÓu, vËn dông kiÕn thøc kÜ n¨ng ho¸ häc víi mét tØ lÖ thÝch hîp theo h­íng t¨ng c­êng ®¸nh gi¸
kh¶ n¨ng vËn dông trong häc tËp vµ cuéc sèng.
 B­íc ®Çu ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng lËp kÕ ho¹ch, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trong häc tËp Ho¸ häc vµ thùc tiÔn ®êi sèng.

4. VÒ viÖc vËn dông ch­¬ng tr×nh theo vïng miÒn vµ c¸c ®èi t­îng häc sinh
 ViÖc d¹y häc Ho¸ häc ë c¸c vïng miÒn ®­îc thùc hiÖn theo h­íng dÉn cña Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o.
 §¶m b¶o ®Ó mäi häc sinh ®Òu ®¹t ®­îc chuÈn kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng cña m«n Ho¸ häc. §èi víi nh÷ng häc sinh ham hiÓu
biÕt vµ cã kh¶ n¨ng vÒ ho¸ häc ®­îc khuyÕn khÝch häc n©ng cao h¬n vµ ®­îc t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn n¨ng lùc.

265