You are on page 1of 146
Churong 5 TINH TOAN NGAN MACH KHONG DOI XUNG 5.1. KHAI QUAT CHUNG Trong cdc chudng trude méi xem xét ng&n mach 3 pha. Day 1a suc déi xing nén con goi ngfn mach 3 pha lA ngin mach déi xing, d day cac sudt dién dong, dong nhanh va dién ap cdc nuit hoan toan giéng nhau ma chi léch pha nhau 120°. Ngoai su c6 néu trén con cdc su cé khong ddi xting : cdc loai ngdn mach khéng déi xing, ditt day, ngin mach va dut day xAy ra dong thai. Ngan mach khéng d6i xttng bao gém : ngén mach 1 pha cham dat NO, ngaén mach 2 pha cham dat N‘-!) va ngén mach hai pha vdi nhau N‘®) Su c6 dit day : dit day 1 pha, dut day 2 pha Su c6 ngdn mach va dut day déng thai cdn goi 1a sy cd pl.utc tap, bao gém : su cé ngan mach pha A déng thai dut day pha B, ngén mach 2 pha A va B déng thdi dut day pha C, vv. Khi co su c6 khong déi xing, noi chung dién ap, dong dién cac pha ia khong giéng nhau ca vé dai long lan huong vecto. Nghia la t6n tai cdc hé ba vecto khong déi xuing dién 4p (U,, U,, U.) va dong (1, I, 1). Dé cd thé sit dung c4c phuong phap tinh mach déi xung ndi chung va ngan mach 3 pha noi riéng da gidi thiéu truée day can chuyén cac hé ba vecto khong déi xiing vé dang c4c vecto thanh phan déi xting ~Vecto thanh phan tht tu thuan véi 3 vecta co dai Ivong bang nhau, léch nhau 120° va quay theo chiéu ngugc kim déng hé. ~ Vecta thinh phan thi ty nghich vai 3 vecto co dai Ivong bang nhau, léch nhau 120° va quay theo chiéu kim déng hé. 132 ~ Vecto thanh phan thi ty nghich vdi 3 vecto nhu nhau, trang pha nhau Cu thé déi vai dién ap va dong dién 1a - Hé 3 vecta khong d6i xing dién 4p (U, ; Up, U) phan tich thanh ba hé vecta thanh phan déi xing : thuan Uy), Un, Ug), nghich U,y, Ung, Uy) va khong Usy Uny U, - He 3 vecto khong déi xing dong (Is, Ib, Ic), phn tich thanh ba = é vecto thanh phén d6i xuing : thud (I), [ny [eps nghich (4, Iya T.3) & Khong (Lys Tho Lod Tren co sé cia cac hé vecto thanh phén d6i xing xde dinh gid tri cae < dai Jung cla chting, sau do téng hop vecto lai thanh gid tri cla vects khong d6i xing 3 pha. Phuong phap néu trén duoc goi 1A vecto thanh phan déi xting. Trong chutang nay chi xem xét cho cdc trueng hap ngén mach khong déi xing 5.2. "HUONG PHAP CAC VECTO THANH PHAN DOI XUNG 1. BA HE VECTO THANH PHAN DOI XUNG Gia st hé théng ba vecto khong d6i xung (Fa, Fr, Fc) dai dién cha dién 4p (Us, Up, Uc) hay dong (Is, In, Id, phan tich thanh 3 hé vecto déi xing = thi tu thuan (Fai, Foi, Fe), thi tu nghich (Paz, Fp2, Fe2) va thu tu khong (Fao Foo Feo) nhu trén hinh 5.1 Hinh 5.1. Phan tich hé vecto khong d6i xting thanh cdc vecto thanh phan d6i xung. ta co F, = Fay + Fyas Pio Fo = For + Foz + Foo (5.1) Fo= Fat Fo + Feo Vi cdc thanh ph4n trong hé d6i xting thuan vA nghich Iéch nhau 120°, Fro = Foo = Fao nén For = a’Fai, Fer = aFot, Pro = aFaz, Fer = a? Pax, Foo = Feo = Fao } 133 5 F RF Pali h = + + \ Fa, fy, Pa, Hinb $.1. Phan tich he vecto khong d6i xing thanh cdc vectd thanh phn d6i xing 7 v Vay co thé viet Fy = Fa + Faz + Fao Fy = @F,, + Fy + F, a0 Fo = aFy + a°Fyp + Pao trong do : anon gt. 18, 7 ome 2. 3 Hé phuong trinh trén gém 3 phvong trinh, 3 dn Fj), F,), F al er Giai hé phuong trinh duoc Fat (Fa + aFo + a*Fe) 1 Fa2 = 3 (Fa + aX Fo + aFe) (5.2) L Fy = g(Fa + Fy + F) 2. PHUONG PHAP VECTO THANH PHAN 061 XUNG TRONG TINH: TOAN NGAN MACH KHONG DOI XUNG Nhu da phan tich 6 trén, trong ng4n mach khéng d6i xing, cdc dién ap 3 pha (U,, Uy, U,) duoc phan tich thanh cdc dién ap thanh phan déi xting : thudn (Ug, Upy Ucy, nghich (U43, Ugg U2) va khong (Uy Uny Ucy) 5 con cde dong 3 pha (I,, I, 1) thanh : thuan (iy) Igy, Igy), nghich (1,3, Iggy Tez) va KhOng (Lag Iyyy Ig) Nhu vay trong tinh todn cAn xac dinh gid tri cdc dién 134 4p, ddng céc vecta thanh phan, sau dé theo cong thie (5.1) x4c dinh duge cdc gid tri ap, dong cdc pha. Tuy vay trong ludi dién ba pha cdn od mét 86 dac diém nhu sau ~ Trong luéi dién khéng co day trung tinh néi dit hay khong néi dat truc tiép thi khéng co dong thanh phdn thd ty khong (hinh 5.1a). AM Ja_s WNW __] cane gene K+ Ipt+ Ie = hy Hinh S.la. Ludi dién khong cO day trung tinh n6i dit. - Trong ludi dién co day trung tinh truc tiép n6i d&t dong dién di vao dat hay chay trong day dan trung tinh bing 3 l4n ddng thanh phan thi tu khong (hinh 5.1b) K+ Ip + Ie = Ip = 3- lay Io=3.lay Hinh S.1b. Ludi di¢n co day trung tinh n6i aft -Trong cac hé vects thanh ph4n déi xting thi tu thuan va thi ty nghich dién ap day va dién 4p pha cd quan hé nhu luéi dién 3 pha déi xung : Us. = V3 Upm i Us: = V8 Une Theo phuong phap vecto thanh phan déi xing, truée he. ~An xdc dinh gid tri cdc vecto thanh phan thu tu thudn, nghich va kh6ng. Nhu vay ciing co nghia 14 phai t6n tai 3 so dé thay thé thuan, nghich va khong tuong tng ma mdi so d6 chi hién dién cdc dién khang thay thé va cdc vectd thanh phan d6i xing tuong ting. Cu thé nhu sau : -So dé thay thé thy tu thuan hién dién cdc dién khang thi ty thu4n cla cac phan tit va cae vecto thanh phan thit tu thuan (U,), Uy, Uc), Can Typ Te) 135 - So d6 thay thé thi ty nghich hién dién cac dién khang tht tu nghich cla cdc phan t va cdc vecta thanh phan thu tu nghich (U,2, U2, U.2), (aa Una Ura) - So d6 thay thé thw tu khong hién dién cic dién khang thy ty khong cla cdc phan tt va cde vecto thanh phén thu tu khong (U,, Ung Uso Jao Thor Teo) Theo cdc so 46 thay thé xéc dinh duoc cae vecta thanh ph4n d6i xtng, sau do téng hap vecto chung lai sé duge cdc vecto khong d6i xting cla dong dién va dién 4p 53. DO CAC THU TU THUAN, NGHICH VA KHONG 1. SO 86 THAY THE THU TU THUAN So dé thay thé thu tu thuan la so dé gid thiét chi cd dong thi ty thuaén di qua, do ste dién dong thi tu thuan cla nguén cung cap sinh ra va tao mét dién ap roi thi tu thuan. So dé nay duge thanh l4p giéng nhu so dé khi tinh ngdn mach 3 pha. 2. SO DO THAY THE THU TU NGHICH Sa d6 thay thé th tu nghich, gid thiet chi co dong thw tu nghich di qua va tao ra mét dién dp roi the tu nghich. Dién 4p thi tu nghich tai diém trung tinh cla nguén cung c4p va phu tai bang kh6ng. TAt cA site dién déng thi tu nghich déu 6 dang sttc dién déng tu cam, do cdc dién khang tuong ung gay ra. Bdi vay, so dé thay thé thi ty nghich duge thanh lap ti dién khang Dé6i vai cac phan ti tinh cla hé théng dién n.u dudng day, may bién dp, khang dién, dién khang thi ty nghich bang khang thd tu thuan. Déi véi may quay nhu may phat dién, dong co, phu tai téng hop thi dién khang thi tu nghich khée dién khang tha ty thuan. Gia tri dién khang thy tu nghich X2 cia may phat dién déng bd tra trong tai liéu tra cif hay néu khéng co tai ligu thi tinh theo cdc cong thuc sau 136 ~ May phat dién déng b6 cé cudn can : Xy" +X, . X, = Say = 12K, - May phat dién déng b6 khéng cudn can : X= mot = 145Xy' a ‘a Trong so dé thay thé thi tu nghich, néu phu tai téng hop duoc xem xét thi thay thé Zp = 0,18 + j 0,24 hay tinh gén dung bang Xp2 ~ 0,35 Thudng thi dién khang thy ty nghich va thi tu khéng cia may phat déng bo gin bang nhau nén khéng nhat thist phai lap so dé the ty nghich cho toan Ivéi vi dién khang cdc phan tu 1a nhu nhau. Trong truong hop nay so 46 thi tu nghich chi khdc tht ty thuan 1a sudt dién déng cua may phat déng bd bang khong. Dong dién va dién ap thi tu nghich dat gia tri cuc dai tai diém ngan mach ma chung duoc tao béi ty s6 gitfa céc gid tri pha. Vi vay, déi vdi so dé thay thé thi ty nghich, ché nga4n mach nhu 1A nguén cung cap, con suat dién dong tai ngu6én may phat co gia tri bang khong. Lap luan trén cung dting cho sd dé thay thé thi tu khong 3. SO 86 THAY THE THU Tu KHONG Dong dién va dién ap thi tu khong 14 khéng c4n bang nén dong thi ty khéng cd thé khong di qua tat cA cde phan ti cla hé théng dién ba pha. Vi vay, viéc thanh lap so d6 thay thé thit tu khéng nén xudt phat tit ché ngdn mach. So dé thi tu khong khdc nhiéu vé dang so voi so dé thu tu thuan va thi tu nghich. Co thé phan biét ré cdc dién khang tuong ung d6i véi timg phan cung nhv déi voi toan bé cia so dé (tugng duong). Sau day xem xét cu thé su tham gia cha cdc phdn tit ludi dién trong so dé thay thé thé ty khong. a) Duong day dién Dung day dién 3 pha, néu tén tai dong thir tu khong di qua sé cd dang 4 cA 3 pha nhu nhau, do vay trong so dé thay thé thi ty khong chi vé mot pha thi dién tra bang 3 lan so vdi trong so dé thi tu thuan (R, = 3.Ry) va dién khang co thay déi tit 2 dén 5,5 lan la ty thude vao loai duang day 16 137 kép hay 16 don va vao loai day chéng sét (day thu 16i). Dién khang the tu khong cia dudng day, cho trong bang 5.1, biéu dién dudi dang ty s6 gida dién khang tu khéng va thi tu thuan cua dudng day tuong tng. Bang 5.1. Ty sé giila dién khang thit ty khong va thi ty thuan cia duéng day Loai dudng day Ty 86 XknongXtnuan | Duong day don khong day chéng s¢t 35 | Dutong day don co day chéng sét bang thép 3,0 } Duong day don co day ch6ng sét loai din dién tt 2,0 Duong day kép khong day chdng sét 58 Duong day kép cé day chéng sét bang thép 47 | Dudng day kép co day chéng sét loai din di¢n 16 | 20 Le = = — A. Gid tri dién khang cia day cap 3 16i cd thé May nhu sau : R, = 10.R, X, = (3,5 + 4,6) X, 0 b) May bién dp Trong diéu kién binh thudng, dugng di cla dong thi ty khong lién hé vdi su t6n tai cdc diém trung tinh cla may bién Ap. Déi vdi cudn day co lién hé vé tit n6i theo hinh tam gidc, dong thit tv khdng sé tuang dong véi truang hop ngdn mach 6 d4u ra cba cdc cudn day do. Hinh 5.2 vé cc so dé thay thé cla may bién 4p (MBA) véi cdc té néi day khéc nhau Khi cd dong tht tu khong, dién khang (vi du nhu mot cvén khang dién, cudn dap hé quang, v.v.) néi vao diém trong tinh MBA thi trong tinh toan cén nang tri s6 gap ba lan. Néu MBA co cuén day néi tam gide thi bé qua nhanh tw hoa cia no trong so dé thé tu khéng. Néu MBA khéng co cuén day néi tam gidc vA chi cd mét cuén déy co diém trung tinh néi dat thi dong thi tu khéng chay qua chi do hién tuang tit hoa. Dién khang cia nhénh tir hoa trong so dé thi tu khéng déi voi cic MBA ba tru la khong lon lam, vi dudng di cba dong tit hoa gap phai vat liéu khong st tit, Thue té cd thé tinh duge khang trd tit hda cia MBA ba tru trong hé don vi tuong déi la 138. 0 Yee aed) 7 x | Xn AS Xn I Wr ' xX | Xe 2h AP — oy Hinh 5.2. So dd thay thé thit ty khong cia MBA. Sen Xno = (0.3 + 1,0) Sonn Xem xét cu thé ting so dé néu trén : - So dé hinh 5.2.a, MBA dau YA : Céc dong dién I, chi chay qu4n trong tam giéc ma khong ra phia dudng day. Dién khang thi cp Xj, néi dat 1a dé dién ta dong I, khong thodt ra phia dung day. Ta co Se © te xX +X, 1 11 f trong dé : X1 - dién khang cia MBA trong so d6 thi ty thuan Ghi chi : néu bén sa dé dau sao diém trung tinh khdng néi dat thi In = 0, do dé Xy = @ - So dé hinh 5.2b, MBA Dau YoYo Xét hai trugng hop xdy ra nhu sau : * Néu tiép theo cia cuén day II 1A ludi dién co trung tinh truc tiép ndi dat thi mdi tén tai dong Io qua Xn Khi do : Xo = Xp + Xp fH Ky + Xp) = Xt Xt + Xp * Nguoe lai, néu tiép theo cla cuén day II 1A ludi dién khong co trung tinh true tiép ndi dat thi khéng co dong I, qua Xu, vay phia nay tuong ung may bién 4p khéng tai—tuc Ia hd mach. Khi do so d6 thay thé giéng so dé hinh 5 2c nhu sau : - So dé hinh 5.2c, MBA dau YoY : khorg tén tai dong Iu cua Xn, lic nay MBA Ung véi khong tdi, day quan II hé mach. Khi do X= Xp + Xo. = & 0. uo Trudng hop nay nhu so dé hinh 5.2b khi sau cudn II la ludi dién trung tinh kh6ng ndéi dat. ~ Sa d6 hinh 5.24, MBA dau YAY Xo = Xy + Xu - So dé hinh 5.2e, MBA dau YJA/Y, : Xét hai truang hop : * Néu sau cudn day IIT la ludi dién khong co day trung tinh ndi dét, sé khong co dong In qua no va so dé thay thé nhu so dé hinh 5.2d * Néu sau cudn day II] 1A ludi dién co day trung tinh néi dat, sé cd dong Io qua n6 va so d6 thay thé tén tai cA 3 phia 140 = So dé hinh 5.2g, MBA dau Yo/A/A ; dién khéng thi tu khong sé 1a Xx, 0. 1 c) Khang dién, tu dién Hé cam giifa cdc’ pha cia khang dién va tu dién tuong d6i bé, cho nén dién khang cua no hdu nhu duce x4c dinh béi tu cAm cua méi pha, do dé dién khang thi tu khéng gan bing dién khang thi tu thuan ; X= X trong dé : X; ~ dién khang thi ty thuan d) Phu tdi C4c nhanh phu ti khong tham gia vao so dé thi tu khong. Nhung cdc may bién 4p cung cdp cho cac phu tai thi phai tinh dén trong so dé thi ty khong néu no cho phép dong thi ty khong chay qua ¢) May phat dién Noi chung may phat dién n6éi voi MBA tang ap thi cuén day dau tam gidc thutng 4 phia may phat Vay khi diém ngdn mach xay ra tit phia cao ap thi khong tén tai dong 1, 6 déu cye may phat, nén trong so dé thay thé thi tu khéng khéng ton tai may phat. Tuy vay trudng hap cd dong lo nhéd chay qua may phat thi so dé thay thé cua no trong so dé thay thé thi tu Khong sé :6 dién khang : X, = (015 = 0,6)X, trong dé : X; ~ dién khang thi tu thuan 4. Vi DU TINH TOAN Bai cho : Cho so d6 iudi dién hinh 5.3a vdi cc thong s6 kem theo. Lap so d6 thay thé thé tu thuan, nghich va khong khi co ngan mach hai pha cham dat NO) tai dau may bién ap. CA 2 may phat déu la nhiet dién cé TDK. 14) Sam= 50M VA Xyee X220,14 Ugg = 1.5K D>) Sao 7 eomvA Ke 15/37/10,5kV Cony Ur. 4 Ula, Uy 0%, Ul 6% 35kV 8km, 0.42/km Xe 3S Xp BR Sam = 7.5 MVA Uy = 25% JOkV Hinh 5.3a. So dd ludi dién Gidi : Chon S,, = 60 MVA va U,, bing dién 4p céc cp 115 kV, 37 kV va 10,5 kV So dé thay thé thu ty thuan, nghich va khong gidi thicu trén hin 5.3b. pal 1 2 3 ONG 0.14 O16 3 0.0 3 cs) on 4 0.06 006 0.06 3 0 = es ae ” 0 0 0 3 0.49 aoe nae 0.14 06 Hinh 5.3b. So dd thay thé c4c thi ty. 142 Do tinh d6i xing cia so dé so véi diém ng&n mach, nén trong so dd thd tu thuan, nghich bd qua dién khang cia cudn day 115 kV cia MBA BI va B2. 6 X, =X) = Xp = Xy = 014-2 = 014 LL, Un% Sy 60 60 100 Syma 100 60 ~ ™ X, = X, X,.L-o? = 048-22 — ot = Kaa = Xo ue aie Trong so dé thi tu khong, can cit vao so dé dau cdc cuén day cla MBA, tén tai dién khang cuén 115 kV cia Bl, B2 va dién khdng cia MBA B3. Phia trung cla MBA B2 dién khang 1A v6 cing (hd mach) vi phia nay cuén day d4u sao khong néi d&t. Dién khang dutng cia so dé thy tu khéng co gid tri khdc véi so dé thi tu thudn, theo ddu bai cho gdp 3,5 lan dién khang thi ty thuan. ee Un% Sop 1 60 100 Symp 100 60 ~ X’y = 3,5 X, = 3,5.0,14 = 0,49 Xs = Xe = Xon = Un® Soy 7,5 60 100 Sgnn 100 7,5 Bign déi cde so dé thay thé trén vé dang don gian (hinh 5.3c) -So dé thi tu thuan va nghich : 0.24 X,+Xj +X OM these rye Xi t%s +X . z X= = 2 +% a2 =} ,— Nghich + 0,06 + 0 = O14 + 0,06 +0 + 0,14 = 0,24 , 2 0,28 - So dé thi tu khong : H_f- Khéng = + + = Mu = Xs + Xe t+ XM Hinh $.3c. Sd dd don gidn. = 2.011 + 0,06 = 0,28 143 X12 = Xq + X} = 0+ 0,49 = 0,49 0,06 . 0,28 008+ 008 * O49 = 0,54 Xs = XM Xy + Xp = 0,54 0,54 + XP = X53 Xp = = 0,28 5.4. DONG VA DIEN AP TAI DIEM NGAN MACH TRONG NGAN MACH KHONG DOI XUNG 1. KHA] QUAT CHUNG Dong va dién ap tai diém ngén mach Ia, Ib, Ie, Us, Un, Uc theo phuang phap vecto thanh phdn duoc phan tich thanh 18 dai hong Tat, Laz, Tam Ib, Tha Thor Tots Te2, Ico Unis Un2, Uso Ubi, Ub2, Ure Uct, Uca, Uco. Trén co sd xéc dinh cdc vects thanh phdn sé xdc dinh dong va dp cdc pha theo cong thie (5.1). Vé nguyén tc ton hoc muén xde dinh duge 18 an vecto thanh phén can thanh lap hé phuong trinh gém 18 phvong trinb. Dé don gin han xét cdc méi lién quan cdc gitta céc vects thanh phén nhu sau : 2 2 Typ = 7 lag Te = Tar i Ing = @ Typ i Tea = a Th i Leo = Teo = Leo ee -U.s a Jn eae Un =a Uy i Va =a.U,; iUy =a U,gi Ug = a Uy U,o = Uno = Uo Xét dén cdc méi lién quan noi trén, bai todn chi con lai 6 dn sé 1a : Tal, Ta2, Ian Uai, Ua2, Uno. Nhu vay chi con can lap hé phuong trinh 6 phuong trinh véi 6 dn s6 néu trén va bai todn da trd lén don gidn hon nhiéu. Truée khi noi dén lap hé phuung trinh can dua ra mét quy uée nhu sau trong ba pha a, b, ¢ cua luéi dién 3 pha, pha a duge chon 1A pha cd khac biét voi hai pha cdn lai, cu thé 1A - Trong ng&n mach mét pha cham dat, pha a la pha bi st c6. ~ Trong ngan mach hai pha cham dat, pha a la pha khong bi su c6 - Trong ngdn mach hai pha vi nhau, pha a la pha khong bi sf c¢ 144 2, LAP Hé PHUONG TRINH a) Lép 3 phuong trinh chung cho moi dang ngin mach khong d6i xitng D6i véi cde loai ngin mach khdc nhau déu co thé lap so &6 thay thé thi tu thuan, nghich, khong va Ea, xe In Ua, bién déi ching vé dang don = Audn OC-a gidn tuang d6i so voi diém ngA4n mach nhw trén hinh 5.4. Trén hinh 5.4 con ghi — *9PICH fH gid tri dién khang téng tuong xz duong X7,x3,XF, dong Ia, Khéng |}? Ta2, Tao va 4p Ua1, Ua2, Uso. Tu so d6 5.4 theo djinh luat Kirkhép Il cé thé lap duge ba phwong trinh nh Hinh $.4. So dd thay thé cdc thd ty dang don gian sau : Ey, - X2Ia, = Uy a) - xIa, = Ua, 2) - x2 Ia) = Uad 3) b) Lap 3 phuong trinh riéng cho ting loai ngin mach *) Ng4n mach mét pha cham dat NO), hinh 54a : c b a Ug Us Uc Hinh $.4a. So 4d ng4n mach mt pha cham d4t Xét méi lién quan cdc vecto thanh phdn ti 3 phuong trinh riéng trén hinh 5.4a cd thé viét thanh 145 Uy t+ Usa + Uy = 0 al, + aly, + Ing = 0 (4) (5) al, + ala + Igy = 0 (6) *) Ngdn mach hai pha N@m hinh 5.4b. c 6 a I, = 0 fot Myf fe I+ I= 0 Ui Us) Ue Up = Uc +t —l Hinh 5.4b. So dd ngdn mach hai pha. Xét méi lién quan c4c vecto thanh phén ti 3 phuong trinh riéng trén hinh 4.5b co thé viét thanh : Ian + ly +t bo = 0 (4) (a? + a)ly + (a + aT, + yy = 0 (5) (a? - a)U,, + (a - aU) (6) *) Ngdn mach hai pha cham dat NO), hinh 5.4c. Cn ’ a .. lat Igy Ie 1, = 0 U, = 0 Ua{ Ul u& Uc = 0 Hinh $.4c. So dd ngin mach 2 pha cham dét. Xét méi lign quan céc vecto thanh ph4n tu 3 phuong trinh ring néu trén hinh 4.5¢ cd thé viét thanh 146 qa + Ty + Tho = =0 (4) aU, + ay, + Uy = 0 (5) aU, + aU, + Uy = 0 (6) Két qv Ja trong m6i dang ngin mach déu cd hé phuong trinh gém 6 phuong trinh véi cde An In, Igy Igy Ug» Ugg Ugo Gidi he phuong trinh dugc gid tri cla 6 vecto thanh phdn nay. Sau do trén co sé mar ign quan cae vectd thanh phén va theo céng thie (5.1) xée dinh duce dong dién va di¢n 4p tai diém ng4n mach. Sau day tinh cu thé cho ting loai ngén mach. Thay XP; X3;X}. Bang X, Xz, X3 dé cho gon khi trinh bay. 3. GIAI HE PHUONG TRINH a) Non mach mét pha cham dat N°), hinh 5.4a. Giai hé phuong trinh gém 3 phuong trinh chung (1), (2), (3) va ba phuong trinh riéng cia loai ng4n mach nay (4), (5), (6) tuong dng nhu sau: ‘Trit hai vé ofa (5) ~ (6) duge : (a? -a)I,, + (a -a%) Iq) = 0 Vi (a2 - a) = -j va (a - a’) = +j (men) Ty = Tyg (5") Thay (5)" vao (5) duge (a2 + a) Int = - ho. Vi (a? + a) = -1 nen [yy = Io (6") Dat (1), (2), (3) vao (4) od xét dén (5*) va (6*) duge : E ~ TaXy > La2X2 - Tao Xo = 0 5 Tay = BM, + Xp + Xp) Téng két lai cd cde két qué nhu sau : E I = X, +X, +X I, = Sly la = Tn I, = 0 To = la I = 0 Us = Ty & + Xp) U, = 0 Var = —TarX2 Uag = ~14,Xo D6 thi vecto cé dang nhu hinh 5.4d. 147 148 Ty= le Toys Jaz» lao Io Hinh $.4d. Dd thi vecto cia ngén mach mot pha cham dat b) Negdin mach hai pha N), hinh 5.4.b Giai hé phuong trinh gém 3 phuong trinh chung (1), (2), (3) va 3 phyong trinh riéng cia loai ngin mach nay (4), (5), (6) nhu sau : Cong hai vé cia (4) va (5): (4) + (5) duge 3Ijg = 0 vay Iyy = 0 (4%) Te (4) duge ly = -Iyy 0) Tit (6) duge Us, = U,2 (6") Thay vao (1) vA (2) xét dén (4°), (5°), (6°) bién d6i va duge : I, = EX, + X)) Téng két lai cd céc két qua nhu sau : Li = eae I, = 0 te = Ta I, = Tye? - @) = V8 Ty Tyo = 0 I, = Iya? - a) = 4773 Ty Un = Lys Us = 2X2 Uy = IX, Uy = Tyla? - a) = X) = -1y X, Uy = 0 Ul = Aa X Dé thi vecta oé dang nhu hinh 5.4e \ Vey Uge Hinh 5.4e. Dd thi vecto cia ngén mach hai pha c) Ngdn mach hai pha cham dét N'" pink 5.4c. Giai hé phuong trinh gém 3 phuong trinh chung (1), (2), (3) va 3 phuong trinh riéng cia loai ngfn mach nay (4), (5), (6) nhu sau : Ty (5) va (6), xét tuong ty nhu trudng hop ngdn mach mét pha cham d&t duge Uy = Un cs) va Uy = Us 6) Ti (1), (2), (3) tinh cde dong, thay vao (4), xét dén (5°) va (6°), bién Oi duce alee T 1 xX, + (x tx 7 X%) E- Uy ‘al —X, Thay vao vA bién déi duoc a ‘at Téng két lai od cdc két qua nhy sau : 149 U, 150 na Yer w | Uo Yoo Ug > — Uy E Ya Ub2 | Uy, U0 Yea Usy E I = Xy. Xo X+EaK 2 Xo le = lags x X lo = “is + X Xz - Xo Uy = Uaz = Uso = Tnx, +X Xo X) = 2 > — bet? - ae t ye - Hew) x, oa @-2- - SL) co X, + Xq Xp + X 3.X.X Us ln ax, U, = 0 U, = 0 ic D6 thi vecto cd dang nhu hinh 5.4f. Hinh 5.4f, Dd thi vecto cia ngin mach hai pha cham dét 5.5. SO DO PHUC HOP Trong muc 5.4 da gidi thiéu cach tinh dong, 4p cia cdc vecto thanh phan va cia cdc pha khi co su cé ngdn mach. Trén co sé tinh todn dé co thé dua ra so dé phic, mét so d6 t6 hop cia cA 3 so dé thay thé c4c thi ty thuan, nghich, khéng theo mdi lién hé nhét dinh tiy theo logi ng4n mach. So dé phic hgp co thé thanh lap 4 dang don gidn cua té hop 3 téng trd da duoc bién déi XP, X5,X5, cla so dé thi ty thuan, nghich, khong ; cing nhu & dang mé rong véi cdc té hop cdc so dé thay thé thd tu thudn, nghich, khong chua bién déi vé dang don gidn. Cac dong va 4p khi ng&n mach sé duac xa dinh bang chinh cac sa 46 phic hgp dé. Sau day sé xem xét hai dang so 46 phic hap : so dé phitc hgp don gidn va so dé phic hop mé rong cho cae Ioai ngén mach khéc nhau 1. SO 06 PHUC HOP DANG DON GIAN Truéc hét xét biéu thc tinh dong I,, ca cac loai ngan mach, 4 day co thé thay ring mau s6 bao gém téng trd XP néi tiép voi téng trd phu Xq Téng tro Xq la t8 hop cia téng tro X,X, tay thudc vao loai ngén mach Cu thé nhu sau : - Ngdn mach mot pha cham dat ; Xq la t6 hop n6i tiép cia XP, x2: X, = xe + x - Ngan mach hai pha cham d&t : X4 la t8 hop song song cia XE, XE : Eye _ EX 8 XH XG ~NgAn mach hai pha téng tra : X, la X3, khong co su tham gia cla 7 Xo X, = x2 Trén co sé phan tich trén co thé dua ra so dé phttc hap cia cac loai ng4n mach nhu trén hinh 5.5A. So dé cac phife hop don gian nay khéng nhiing ding voi dong I,, ma con ding véi moi dai lugng 4p va dong khac tai diém ngan mach. Co nghia la, trén so dé phic hop don gidn cd thé tinh 151 truc tip dai lwgng 4p vA dong cia cdc vecto thanh ph&n cing nhu cia cc pha a, b, c ma két qua sé duge ding nhu da tién hanh xdc dinh trong muc 5.4. Chung ta cing kiém chitng diéu do cho mét loai ngin mach nao do, chang han ng&n mach hai pha cham dat N(), nhu sau : Thuc vay, tit so dé hinh 5.5A, c6 thé thay ring day 1A so d6 mach ign ma suSt di¢n dong E od dién khang trong la X>, con mach ngoai gom hai di¢n khang X2 , X2 mdc song song, déng mach chinh 1a I,,, cbn dong nhanh la I,2 va Iyg. Vay od thé dé dang tinh duge : |= on) bn) Hinh 5.54. So dd phiie hop don gidn céc loai ngén mach. Dong hai nhénh I, vA I,9 dugc xéc dinh 1a ddng nhanh ty 1é nghich v6i dién khang tuong ung. Vay ta cd : = = eS eto To XP Tat Xo XptRG MOT ws 1 Ta = -I, x6 > va Lo = -I, x nen w= ley ye i M8 lo = —l eg Dien 4p cdc vecto thanh phdn : 152 1 x = : Uy = Uz = Uy = In (X27 Xo) = Ty xe x2 Dong va ap cdc pha a, b, c duge téng hop tit cdc dai lugng vecto thanh ph4n, xée dinh theo cng thtc (5.1) nhy sau + Cuong do dong = xt Iyy = la + Tar + Too = Lar - lat = -I =0 ar = Tat dan + dao = Tar Tan = ey en RES RE Tuong tu : = x lh = aI + alg + Iyg = I (@—a-5 % :) = hal a2 10 = Tal xe + xd xe + x x x I, = a.ly + a’. I) + lo = Ta (a- 2? ae =- a z) lc s 5 a a +x +x + Dién 4p x yr XX U, = Uy + Uy + Uso = Bla eye +x X yz 2 XP Xo Us = Uy + Usa + Uso = Ian gry e(® t at 1) = 0 Xr yt Xz. Xo U, = aUyy + a®Uy, + Uy = lageays (at a? + 1) = 0 ¢ al ‘a2 a0 alee xe ) Nhu vay két qua nhan dugc hoan ton ding véi céc tinh toén triée day trong muc 5.4. Cac tinh todn kiém ching d6i véi cdc so 46 phite don gidn con lai co thé tién hanh tuong tu va khdng dinh dugc céc so 46 phic hop don gian noi trén la hoan toan dung va duge sit dung dé tinh tric tiép dai lugng dp va dong cla cdc vecto thanh phéin cing nhu cia cdc pha a, b, b cho cdc loai ngdn mach khac nhau 2. SO D6 PHUC HOP DANG MO Sau khi 44 lap duoc céc so dé thay thé thi tu thudn, nghich, khong, thi khong cén bién déi ching vé dang don gin van od thé thiét lap duc so d6 phitc hop dang md. Méi so dé thay thé déu cé chung diém du la 153 diém néi dét vA diém cudi 1 noi ng&n mach. Viée té hop so d6 cdc tht tu dé thanh so 46 phtic hop dang md duge tién hanh ghép n6i hai diém dau va cudi cia cdc so dé thay thé theo nguyén tdc cha so dé phic hop don gian da néu 6 trén Cu thé 1a: - Khi ng4n mach m6t pha cham dat N(), diém cu6i cia so dé thi tu thuan n6i vdi diém déu cia so d6 thi ty nghich, diém cuéi cba sa dé thi tu nghich néi voi diém dau cia so d6 thi tu khong va cuéi cing 1a diém cu6i so d6 thi tu khong néi voi diém d4u cia so dé thi ty thuan (trude sudt dién d6ng) - Khi ngin mach mét pha cham dat N(, cdc diém cuédi cia ba so dé thay thé néi véi nhau va cdc diém ddu cia chung cing néi véi nhau. ~ Khi ng4n mach, hai pha voi nhau N@) diém cudi cia so dé thit ty thuan n6i v6i diém cu6i so dé thit ty thuan, hai déu cia ching cang n6i véi nhau Dé minh hoa xét so dé ludi dién ngan mach tai diém N nhu hinh 5.5B Bz ~Yo/4 Fy Hinh 5.5B. So 43 ludi dién. So dé thay thé cdc thi ty va so dé phtic hop dang md cho so a6 lugi hinh 5.5B cia céc dang ngén mach thé hién trén hinh 5.6 Trén hinh 5.6 duong néi té hop cac so d6 thi tu 1a cde dung nét dit dam. So dé phic hap dang mé dugc si dung dé nghién ctu ngin mach trén céc m6 hinh ludi dién vA thuAn tién trong tinh to4n ngdn mach bang chvong trinh may tinh. Van dé nay sé duge dé cp trong cdc chuong 6 va chugng 7 154 a) Ng4n mach mot pha cham dat Apr Xp) Xdiy b) Neén mach hai pha vi nhav Hinh 5.6. So dd phic hop md rong cia cdc loai ng&n mach 155 c) Ng&n mach hai pha cham dét Hinh S.6. So dd phic hop ma rong cdc loar ngin mach (\ip) 5.6. XAC DINH DONG NGAN MACH TRONG PHA SY CO Trong nhiéu trudng hop ngudi ta khong quan tam dén dong vecto thanh ph4n ma chi quan tam dén dong trong pha su c6. Dong trong pha su 6 co thé xc dinh truc tiép qua dong pha A thanh phan thu ty thuan [,, qua hé s6 nhu sau ; iy = mT) (5.3) trong dé : In - dong ng4n mach cia pha su c6. 34, ~ dng ng4n mach pha A thanh ph4n thd tu thuan m4 - hé s6, phu thudc vao dang ng4n mach j He s6 m® co thé x4e dinh nhu sau : -Ngfn mach mét pha cham dat : pha sy cS JA pha A. Trong muc 5.4 da xdc dinh duge 1, = 31,). Vay m = 3. 156 - Ngdn mach hai pha : pha su c6 1a cdc pha B, C. Trong mue 5.4 da xac dinh duge 1, = -j¥3 Jy, va I, = j V3 1,). Vay m®@ = YB -Ng4n mach hai pha cham dat : pha su c6 la cdc pha B, C. Trong muc 5.4 d& xéc dinh duoc x ly = Ta (a?- x a = Ta ( Xs xe +x) Vay Truong hop rieng Xp >> Xp thi mb) = (YB. VX) = VS = 1,73 X, = Xp them) & 15 X% << Xp thi mM = (¥S.¥X5)/% = VS = 1,73 C6 thé tém tét cic két qua tinh d trén dudi dang bang 5.2. Bang 5.2, Bang tinh téng trd phy X, va he sé m4) trong ngin mach khéng déi xing a a Dang ngén mach Ky hicu | Téng trd phy X4 He s6 mo Ng&n mach mdi pha nN» xt + x? 3 cham d4t | Ngfn mach hai pha NCD XX wyi-2s Ngan mach hai pha 2 xT -—¥ cham dt (XE +X) (xf + xe (= 15 + 1,73) Tiép bang 5.2. Dang ngan mach | Ky hi¢u | T6ng trd phu Xy He sé mo 1 Ngén mach hai pha NO xz w @ | i | Ngén mach ba pha | NO | 0 1 5.7. AP DUNG HO DUONG CONG TINH TOAN TRONG TINH TOAN NGAN MACH KHONG DOI XUNG 1. GIGI THIEU CHUNG Theo so dé phitc hop don gidn néu trén thdy ring d6i véi moi loai ngdn mach déu co dac diém chung 1a déng ngén mach pha A thanh ph4n thu ty thuan [,, duoc tinh ti so dé thay thé thd ty thuan da bién adi vé dang don gidn (bao gém sdd E va téng tro X}) duge kéo dai them téng tr phu X4 (gia tri téng tré phu phy thuée vao loai ngin mach nhu trinh bay trén bang 5.2). Nhu vay cd mét y tudng Ia co thé xdc dinh gid tri dong I,, tai thai diém ban dau, hay déng duy tri bang phuong phdp dan gidn, hay tai thdi digém bat ky bang ho dung cong tinh todn tuong ty tritng hop tinh dong ngén mach 3 pha, néu nhv tai diém ng4n mach trén so dé thit tu thuan dugc phy thém téng tré phu X, Noi cach khdc la “dich chuyén diém ngén mach” d6i v6i so d6 thd ty thuan di xa nguén médt téng trd X,. So dd bién d8i don gian dé xde dinh dong ngin mach pha A thanh phdn thi tu thuan Ta, trong ng4n mach khong d6i xing duge gidi thiéu trén hinh 5.7. Tu sa dé don gian nay co thé : ~ Xée dinh dong dién pha A thanh phdn thi ty thuan tai thdi diém ban dau Ia, (0) hay duy tri Ia, («) bang phuong phap tinh toan don gidn nhu da néu trong muc 4.3 ~ Xac dinh dong dién pha A thanh phan thi ty thuan tai thoi diém bat ky Ia,(t) bang phuong phdp si dung ho dudng cong tinh todn Sau khi xac dinh duge dong pha A thanh phan thi tu thuan Iaj, theo cong thic (5.3) xée dinh duce gid tri hiéu dung dong ngdn mach pha su cé tai thai diém bat ky I(t) 158 OOO Orta IX o) 4 5) FF Hinh $.7. So dd bién ddi don gidn khi tinh ddng ngin mach khong d6i xing a) Khi so dd thi ty thuan bién d6i chi cé mot ngudn. b) Khi so dd thie tu thuan bién d6i c6 hai ngudn. 2. CAC BUOC TINH DONG NGAN MACH KHONG 061 XUNG Gém céc bude sau : 1) Lap cdc sa d6 thay thé thw tu thuan, nghich va khong. 2) Bién ddi cde so dé vé dang don gian, trong do : - So d6 don gian thw tu thuan co mét nguén hodc hai nguén (va co thé nhiéu hon). - So dé don gidn thi tu nghich va tht ty khéng chi od I nhdnh. 3) Tinh téng tré phu XA va hé s6 m9 tity theo loai ng&n mach, (xem bang 5.2). 4) Lap so d6 bin déi don gidn nhu hinh 5,7. 5) Bign d6i sa d6 vé dang don gian hon, hinh 5.8. - Tit sa d6 hinh 5.7a duce so dé hinh 5.8a. = bu Xia = Xp * Xu La, Ou Hinh $80, So dd don gian ti hinh 5.7a. ~ Tr so d6 hinh 5.7 due so dé hinh 5.8b Eta; *ay Xie Etde Hinh S58b. So dd don gidn tit hinh 5.7. Ta, 159 Trong dé nhan dugc ti bién déi sao—tam gide thigu : XP XP Xy + Minn» Kiar Xu = 2 Xie2 = Xi 6) Ap dung phuong ph4p tinh todn don gidn hay phuong phap sit dung ho dudng cong tinh to4n x4c dinh dugc dong ngdn mach pha A thanh phdn thu ty thuan I) 7) Xac dinh dong ng4n mach pha sy cS theo cong thite (5.3) 3. Vf DU TINH TOAN Cho so d6 luéi ditn hinh 5.3a trong muc 6.3. X4c dinh dong ngin mach trong pha su cS khi co ng4n mach hai pha cham dat NC tai cuéi dung day 35 kV tai thai diém 1 = 0,7 gidy. Bai gidi : 1) Treg vi du ola muc 53 da thiét lap so dé thay thé cdc thi tw thuan, nghich, khong va da bién déi vé dang don gian nhv hinh 5.9 . Hinh 5.9. So dd don gidn, 2) Véi ng&n mach hai pha cham dat NO!) cg : 5 0,24 . 0,28 Xy = XE XE = 20s on8 = 3 xe. . mo = ¥3.Vy_ er = 3 1 1-024 0.28 51 OF + x3) (0,24 + 0,28 ) 160 3) Dién khang tuong duong cho tinh Ia, 1a Xi = XE + Xq = 0.24 + 0,13 = 0,37 s Sam 2.60 Xu = Xe Bo 0,37 “Go- = 0,74 4) Tra ho dutng cong tinh to’n duge I5,(0,7) = 1,16 5) Dang ngén mach tai t = 0,7 giay. 120 Ty =m, 151(0,2) Tym = 1,51. 1,16 Wuat* 3,28 kA. 161 CAU HOI VA BAI TAP ON TAP CHUONG 5 A) Cau héi 1) Néu ban ch&t cia ba hé vecto thanh phn déi xing 2) Néu ban chat va cach thanh lap so dé thay thé thu ty thuan, nghich, khéng trong tinh ng4n mach khong ddi xung. 3) Néu y nghia cha 6 dn s6 déc lap va phuong huéng xdc dinh chung 4) Thanh lap hé phugng trinh cho cdc loai ngin mach khdc nhau. 5) Tinh toan ddng ngan mach tai diém ng4n mach trong trudng hop ng4n mach mét pha cham dét va vé biéu dé vects. 6) Tinh toan dang ngan mach tai diém ngdn mach trong trutng hop ngén mach hai pha va vé biéu dé vecto. 7) Tinh todn dang ngin mach tai diém ngin mach trong trudng hop ngdn mach hai pha cham dat. Vé biéu dé vecta. 8) So d6 phitc hop 1a gi? Néu cdc loai so dé phitc hap va cong dung ting loai 9) Xay dung céng thtte xdc dinh dong ngdn mach cia pha su cé. 10) Néu cach 4p dung ho dudng cong tinh todn trong tinh ng4n mach khéng ddi xting. Néu cdc bude tinh dong ngdn mach khong déi xung. B) Bai tap 1) Cho so d6 ludi dién hinh 2.11 (chuong 2). Xdc dinh dong ngdn mach mét pha cham dat tai diém N2 4 thoi diém t = 0,2 gidy. 2) Cho so dé ludi dién hinh 2.12 (chuong 2). X4c dinh dong ngdn mach siéu qué dO khi ng4n mach hai pha cham dat tai diém Ny. 3) Cho so dé lu6i dign hinh 2.13 (chuong 2). X4c dinh dong ngén mach hai pha cham dat tai diém N, 6 thoi diém t = 0,2 giay 162 Chirong 6 TINH TOAN PHAN BO DONG NHANH VA DIEN AP NUT TRONG HTD KH NGAN MACH 6.1, KHAI QUAT CHUNG Truéc day chung ta mdi chi dé cp tai dong va 4p tai diém ngn mach. Trong thuc t& cac bai todn vé chinh dinh role ddi héi phai tinh todn dong qua cdc nhdnh, bao gém cA cdc nhanh day trung tinh cia may bién 4p va dién 4p céc nut cla ving lan cAn quanh diém ngdn mach. Day 14 mét bai todn kho béi su phan bé ddng va 4p khi co su c6 ng4n mach khong d6i xdng la rét phue tap, tinh todn bang tay kha cong phu va hon nita cdn sit dung chuong trinh may tinh. Dé cam nhan vé sy phan bé dong dp nay trudc het xem xét mot sd d6 ludi dién don gidn hinh 6.1a, chi bao gém mét may phat, mét may bién 4p vA mét dudng day. Trén hinh 6.1b 1a so d6 thay thé cdc thi ty thuan, nghich va khong ; con trén hinh 6.lc la phan bd dian ap cdc thanh phdn déi xting tai cdc mut. Phan bé dong cla so dé nay rat don gidn vi so d6 chi cé mot nhanh. Viec xay dung dién 4p cdc thanh phén déi xing duge xudt phat ti diém ngén mach (diém cuéi cia cdc so d6 thay thé) va cn ctf tit két qua tinh todn da gidi thiéu trong muc 5.4 cla chvang 5. Sau do tiy theo loai ngin mach theo so dé thay thé thuan, nghich va kh6ng lén nguoc vé diém déu so 46 dinh dién 4p thanh phdn tai c4c nut. Cu thé nhu sau : 1. Khi ngén mach 3 pha N©), chi t6n tai so dé thay thé thu ty thudn. Dién dp tai diém ng4n mach bang 0 va tang d4n vé déu nguén, tai dé co gid tri la suat dién dong E. 2. Khi ngén mach 1 pha cham dét N\ : tai diém ng4n mach thanh phan dién dp thu ty thuan Ua, duong, cdn thanh phan thi tu nghich va 163 khong JA &m va sao cho U,, = —(U,z + Uso). Sau do cae dién 4p thanh phan thay déi doc theo so dé thay thé cba chung vé diém dau nhv sau : - Thanh phén thtt tu thuan U,) tang dan vé dau ngu6n, tai dd cd gid tri suét dién dong E. b)Sodé | thoy thé c) Phan ba” dién dp n@d nw Ni) v@ : > t ' Hinh 6.1, Phan b6 dién 4p khi ng’n mach. 164 ~ Thanh phén tht ty nghich U,) cing tang dan (néu xét cA déu) hay giam dan (néu xét theo gid tri tuyét déi) tdi 0 tai déu nguén - Thanh phdn thi tu khong U,o cing tang dan (néu xét cA dau) hay giam d4n (néu xét theo gid tri tuyét ddi) tdi 0 tai dfu cyc may phat. 3. Khi ngén mach 2 pha cham dét N‘") : tai diém ng4n mach dién 4p ca 3 thanh phan déu bang nhau U,, = U,) = U,g. Sau dé céc didn Ap thanh ph4n thay déi doc theo so dé thay thé cia ching vé diém déu nhu sau : ~Thanh phan thi tu thuan U,, tang ddan vé ddu nguén, tai dé od gid. tri dign dong E - Thanh phan thd ty nghich U,) gidm ddn, téi ddu nguén co gid tri bang 0. - Thanh phan thi tu nghich Uj gidm dan, tai ddu cuc may phat co gid tri bang 0 4. Ngén mach hai pha vdi nhau : chi tén tai thanh phdn thi tu thuan va nghich, tai diém ng4n mach hai dién 4p thanh ph4n U,, va U,) bang nhau, sau do : - Thanh ph4n thi tu thudn U,, tang din vé dau nguén, tai dd co gid tri sudt dién dong E. - Thanh ph4n thi tu nghich U,2 gidm dan, toi déu nguén co gid tri bang 0 Qua so dé trén hinh 6.1b th4y rang, d6i v6i so d6 thit ty thuan thi sudt dién déng F la nguén cp, con trong so d6 thi tu nghich va kh6ng thi dién 4p thanh phan tai diém ng4n mach lai chinh 14 nguén c4p dé tao ra phén b6 dong cdc nhanh Trén day xem xét phan b6 dang va 4p cdc thanh phén cho so d6 lwdi don gidn. Trong mot so d6 ludi dién noi chung co thé dua ra nhan xét chung nhu sau : ~ Trong so dé thu tu thudn, nguén E sé tao ra phan bd dong caéc nhanh va 4p cdc nut thuéc thanh phan thit tu thuan ; - Trong so d6 thit ty nghich, dién ap thanh phdn thu tu nghich tai diém ngdn mach U,, chinh 1a nguén tao ra phan b6 ddng c4c nhénh vA 4p c4c nut thuédc thanh phdn thi tu nghich ; 165 ~ Trong eo d6 thi ty khong, dién 4p thanh phén tht tu khong tai diém ngén mach U,9 chinh 14 ngu6n tao ra phan bé déng cdc nhdnh va 4p cdc nut thuéc thanh phan thu ty khéng. Muén xdc dinh duge dong cdc nhénh va dién 4p cdc nut thi trde hét c4n phai x4c dinh duge phan bd dong cdc nhanh va 4p cdc nut trén cic so d6 thay thé thit ty thuan, nghich va kh6éng. Sau dé theo cdng thc (5.1) téng hop vecto cdc vecto thanh ph4n sé duc dong cae nhanh vA 4p cac nut trén ba pha A, B, C cua luéi dién. Mét v4n dé c4n dugc lu y la phan bé dong cdc nhanh va ap cdc nut trong cdc so dé thay thé cdc vecto thanh phan 6 cdc cp dién ap khdc nhau sé thay déi hudng tiy thuéc vao té déu day cia may bién ap va thay ddi gid tri theo hé sé ty le cha may bién ap Vay trudc khi téng hop cdc vecto thanh phan theo cong thttc (5.1) nhat thiét phai quy d6i chiéu va dai Iuong vecto thanh phan theo ding vi ban chdt ma ching 6. Cac van dé nay sé duoc xem xét cu thé 6 cdc muc tiép theo. 6.2. DONG QUA CAC DAY TRUNG TINH TRONG NGAN MACH KHONG DOI XUNG 1) CAC BUGC XAC DINH DONG OIEN QUA CAC DAY TRUNG TINH Dang qua cdc day trung tinh cia may bién Ap khi d ché d6 truc tiép n6i d&t hoan toan thong qua so d6 thay thé thir tu khong. Nhu vay trén nhanh dudng day mdi pha t6n tai dong I,,, cdn trén day trung tinh cla may bién 4p sé 1A 3. J,o. Diém ngén mach sé la ngudn, tit dé tao luéng dong thit tu khéng phan bé qua cdc nhanh va t6i cdc day trung tinh va bi khép kin tai cugn day may bién 4p dau tam giac. Dong thanh phan thif tu khong chi thay déi vé gid tri khi qua may bién 4p ma khong bi thay déi huéng vecto, cho nén tinh phan b6 dong qua cdc day trung tinh khi cd su c6 ngén mach la don gidn. Co thé néu cdc buéc xdc dinh dong qua cdc day trung tinh trong ngan mach khong déi xting nhu sau : 1. Gia sit da biét I,, 6 dang tddm, tdcb hay dang co tén kA tay theo c4ch tinh dong tai di€ém ngdn mach trude day. Trén co sé so dé phitc hop don gian xéc dinh duce dong I,9 tai diém ngén mach, cu thé : - Ng4n mach mét pha cham dat NO: 1g = 1, 166 - Ngdn mach hai pha cham dat N()) Xo 2 +X Tio + Tay ~ Ng&n mach hai pha véi nhau N@) : khong t6n tai thi tu khong. Dong Ip tai diém ngdn mach sé 1a Ip = 3 Ing 2. Trén so dé thi tu khéng phan bé dong cho cdc nhénh : X4c dinh phan bé dong duoc tién hanh tir diém ng&n mach nguge vé digém ddu cla so d6 va can cit theo so dé cdc bude bién déi vé dang don gian trudc day da thuc hién. Gid tri dong trong mach néi tiép thi bang nhau, cdn trong mach song song thi gid tri dong cic nhanh ty 18 nghich véi gid tri dién khang 3. Can cu vao so d6 ludi dién va so dé thay thé thi ty khong cdn dinh nhanh trung tinh tuong dng va xdc dinh gia tri dong cia day trung tinh vé dang co tén kA theo ding cép dién 4p cia chung. 2. Vi DU TINH TOAN Tiép tuc tu vi du tinh todn trong cdc muc 5.3 va 5.7 (chuong 5), xéc dinh dong trung tinh cla may bign 4p phia 35 kV va phia 110 kV cia so dé ludi dién hinh 5.3la. 1, Da c6 13,(0,7) = 1,16 & dang tddm Xét NO nan : z oe ee ee ee 2 a XP + XP 7” 0,24 + 0,28 7 Dong thw tu khong tai diém ng4n mach : Ip = 3], = -3. 0,535 = -1,605 Dau tri thé hién dong huong ti dét di len 2. Dong thi ty khong cia ludi dién hinh 53a trong vi du nay thé hién trén hinh 6.2, cdn trén hinh 6.3 1a dong thi tu khéng phan bé trén so d6 thay thé thi ty khéng. 167 Bkm, 0,4.2/km Z Xn = 5X, 3,008 oer f Scim= 7SMVA 4 B3 Uy = 7.5% 1.403 Hinh 6.2. Dong thi tu khong cia ludi dién hinh 5.32. Ti wi du trong muc 5.3 da co Xi = Xs + Xy + X = 0,28 Xyy = Xi, Xy + + X,+ Xb = 0,54 Dong qua nhdnh 4.9° hinh 6.3, la re eee cee X90 + X12 = -1,605 — —_ SO 06 + 0,5: = -0,856 \ a \ age 10 Dong qua nhénh 10 1a ; } 06 lio = Ip - Lye = Sw as = ~1,605 + 0,856 = Hinh 6.3. Phan b6 ddng thi tu khong trong = -0,749 so dd thay thé thi tu khong 168 Dong qua nhanh 5-8-6 la : I =I Ss 0,856 oon Sa MO XK, WP?" 0,04 + 0,28 = 0,107 Dong qua nhdnh 3 1a Iy = Ing - Iy-a4 = -0,856 + 0,107 = -0,749 Téng dai s6 ddng thit ty khong tai diém ng4n mach bang khong Ta cd : 1,605 - 0,749 - 0,749 - 0,107 = 0. 3. Dong qua cde day trung tinh nhu sau - Dong trung tinh phia 35 kV cia BI tuong ting dong nhanh 49° : Inas = 0,856. 120/(¥3 .37) = -1,605 kA - Dong trung tinh phia 110 kV tuong ung dong nhanh 5-8-6 : Ipyi9 = -0,107. 120/(¥3 115) = -0,065 kA - Dong chay quén trong cugn tam gide cia BL tuong ting dng nhanh 3 chia cho 3 : Ipany = 70,749. 120/(3.¥3 . 10,5) = -1,649 kA - Dong chay qua day tring tinh cia B3 tuong wing dong nhanh 10 Tons = -0,749.120/( ¥3.37) = 1,403 kA - Dong chay quén trong cun tam gidc cla B2 tuong ung dong nhdnh 5-8-6 chia cho 3 Ina; = 0,107. 120/(3, 3 10,5) = —0,236 kA 63. SU DOI HUGNG CUA CAC VECTO THANH PHAN DONG VA AP KHI QUA MAY BIEN AP Dong cdc nh4nh vA ap céc nut trong lwéi dién khi ng4n mach khong d6i xing cing duge xdc dinh trén co sd cdc vecto thanh phan tuong tng cia chung. Chi eo cac vecto thanh phdn thu tu khong 1a chi thay déi vé dai lvong (thong qua hé sd ty @ cia may bién 4p), chit khéng thay déi huang khi qua may bién ap (MBA) ; trong khi do c4e vecto thanh phan tht ty thuan va nghich thi khéng nhitng thay 169 ddi cd vé dai lugng ma con thay déi cA vé huéng béi té d4u cdc cudn day cia MBA 12 Gia sit dat dien 4p phia cao 4p Uy, 8 8S 12 cha déng hé thdi gian vA coi do Ja kim phut thi dién 4p phia ha 4p U,, la kim gid va chi & gis N (N duoc goi : la s6 hiéu t6 ddu day cia MBA). Khi do géc gida Uny va Uy, sé 1a y = N.80°, hinh 6.4. Hé s6 ty 1¢ cia MBA ic 58 = Ke” dang phic sé la K = Kel nee eee Quan hé gia Ua, va U,, nhu sau di¢n ap phia cao va ha cia MBA Ua oe 1 -)30N 6.1 ai = = K Uae? oy) trong do : U,y, U,; ~ diém ap thanh phan thi tu thuan phia cao va ha dp. fal N - sé hiéu td dau day cla MBA. K - hé so ty Ie cha MBA Con lin hé vecto thanh phan dang sé 1a : Ly = Klay = Klq; € PON (6.2) trong dé : I4), 1,,; ~ dong thanh phdn thi tu thuan phfa cao va ha 4p. Cong thie (6.2) co thé duge ching minh nhu sav : Céng sudt hai phia cla MBA coi nhu kh6éng déi (khong xét dén tén that trong MBA), co nghia la : Uailqy = Uyy ly. . 8 ty . . Vay Tn = Tai oo = Kay, hay Ty = K Igy Déi vai thanh phén thit tu nghich, ty s6 bién déi phic 1a tri 36 lian hop cua ty 86 bién d6i phic thi ty thudn. Do dé sé cd duoc Ua Un = 4 = Unre’P™ (6.3) Igy = KIqy = Klq) e'% 170 Cac cong thie (6.1) + (6.3) dung d& bién déi cdc vecto thanh phan tit cao ap vé ha 4p. Cing chinh tir cdc cong thie nay, bién déi nguse lai dé thiét lap cong thc bién déi cdc vecta thanh ph4n tit ha 4p sang cao fp. Vi du, ti cong thtic (6.3) 6 duce : ie eK ener Ghi chi: 1) Néu ding 6 he don vj tuong déi thi cé K = 1, do dé cac thanh phén dé6i xing hai phia cia MBA chi con khdéc nhau vé goc Iéch pha. 2) Dong va ap dau ra MBA phia co cudn day dau tam gide khong t6n tai thanh phan thi tu khéng. Sau day xem xét su thay ddi dong va Ap thanh phan thu tu thuan va nghich qua MBA cta mét s6 trudng hop té d4u day thong dung a) Truong hop 16 dé&u day Y/Y-12 hay A/A-12 ; hinh 6.5. 12 Uny Ug4, Ua Vans Una Ig) !02 Inn laa Uy Hinh 6.5. So dd d4u day va vecto di¢n 4p hai phia cia MBA cé 16 d4u day Y/Y-12 va A/A~32. Vi N = 12 nén y = 30.12 = 360°, tir cdc cong thiic (6.1) va (6.2) co thé két luan duge rAng cdc vecto thanh phdn tuong ting hai phia cla MBA tring pha nhau (khéng co thay déi huéng) va chi khée nhau vé dai Iwong béi hé sé ty 1@ K céa may bién Ap. Cu thé nh sav : Ty = KIqy : ly i Kar 1 1 at = K Ua Un = & 6) Trrong hop t6 d&u day Y/A-I1, hinh 6.6 U, Unr Vi N = 11 nén y = 30.11 = 330° ti cde cong thitc (6.1) va (6.2) cd thé viét quan hé dong va 4p cdc vectu thanh phan thi ty thudn va nghich nhu sau : 171 tors laa )) Jats tag "304 U5 Yor Ynys Ua Hinh 6.6. So dd dSu day va vecto di¢n 4p hai phia MBA co t6 d4u day Y/A-11 Ty = Klqy @P = KIgy eo = KIqy eM? Typ = KIgz & P= KIq, e°P? = KIyn ©”? Tuong ty,d6i voi dién dp duge : 1 30 -0 Ua = & Ua ee va Un = & Uar en Téng hop céc vecto thanh phdn : I, = dy t+ ly = KI 8 + KI, o™ v3 = Kla(-5 +5172) + KI (2-112) Ty = Ir + Tyg = 7a + agg = K Iq ee + KT, eH et! = = Klay &'? + KI; eo = KIa(-j) + Kaa (+j) 2 = +530 + j120 ~j30 ,+j240 T. = Ty + Ty = aly + a? Tyg = Kiyo eI + KI, eM eM = = KIA, e780 + K 16 = KI (— B+ j12)+ K ta B ji) U, = dug (Binz) + tug B -ira) 1 1 = Upr + Ugg = Uy) + aU, = i Uap ee + F Uae NM eT? = 1 1 1 4 , = RU +g Ue” = Ua i) + x Unltd) eu K 1 = Ug + Ug = aU, ta*Uyy = G Uy eM el + K Uae 130 Qti240 = 172 1 1 = Uae” + Uae = = bug(- Biv) + Ela - 13 _ 51/2) 6.4. TINH DONG CAC NHANH VA AP CAC NUT KHI CO NGAN MACH 1. TINH DONG CAC NHANH KHI CO NGAN MACH Cac bude x4c dinh dong c4c nhénh ngin mach khong d6i xing nh sau ; 1) Gid sir dA biét I,; 4 dang tddm, tdcb theo cach tinh truée day. Tren co sé so dé phiic hop don gidn xdc dinh duge dong I,) va [yo tai diém ng’n mach, cu thé — Ng4n mach mét pha cham dat NO): Lg = Ing = La ~ Ngdn mach hai pha cham dat. NOM) ; xt : xt ho = In se—eee sl = —ln gee no ayy xe Te at a ~ Ng4n mach hai pha voi nhau N7) : [yy khong t6n tai, cdn I. = la) 2) Tit I,, theo so dé thi ty thuan xée dinh dong cdc nhdnh thanh phan thi tu thuda 12h tit I,2 theo so dé thi ty nghich xée dinh dong c4c nhdnh thanh phén thi tu nghich IS} , ti I,o theo so dé thi ty khong xac dinh dng c4c nhénh thanh ph4n thi tu nghich If} (theo nguyén t4e gid tri dong ty le nghich voi gid tri dién khang). Trong qué trinh tinh nhat thiét phai xét dén huéng thay déi dong khi qua MBA 3) Can cit vao so dé ludi dién va so dé thay thé cdc thit ty thuan, nghich, khong dé d6i chiéu nhénh tuong duong giifa ching, réi sau dé xéc dinh gia tri dong cic nhénh theo cong thic (5.1), két qua duge sé 6 dang tddm hay tdcb. 173 4) Tiy thude vAo don vi cia dong va c&p dién 4p noi nhanh tri ngu ma quy déi gid tri dong vé kA dung thyc cla no. 2. TINH AP CAC NUT KHI CO NGAN MACH Gia si da biét phan bé dong cdc nhdnh trong céc so dé thi tu thuan, nghich, khong 6 dang tdcb. Trong truéng hgp tinh todn dp cac nut, dong cac nhdnh trong cdc so dé thay thé thi ty nén dé 6 dang tdcbh (hodc 6 dang khdc thi quy ddi vé dang tdcb) thi méi thuan tién cho tinh todn dién 4p gidng trén cdc nhanh wi cdc dién khang cia cdc sa dé thay thé déu & dang tdeb. Cac bude xac dinh dién 4p céc nut nhu sau : 1) Tay loai ng&n mach, cn ctf vio so dé phic don gian, theo gid tri dong cdc thanh ph4n tai diém ngdn mach Lj), 1,2, lao va gid tri dién tra phy X, wdc dinh dién 4p cdc thanh phn tai diém ngin mach U,,, Ugg, Uy 6 dang tdcb. Cy thé nhu sau : — Ngdn mach mét pha cham dat NO ; Uy, = Yon OP # XQ) 5 Use = tan XP 5 Uso = Tae XS - Ng&n mach hai pha cham dat Nb) Xz Xo 2) Ta Uy, theo so dé thi ty thuan xéc dinh dién ap céc nut thanh Us = Usz = Usy = phan thit tu thuan Uf". Ty U,, theo so dé thi ty nghich xdc dinh dién 4p cdc mit thanh phan thi tu nghich Ul}. Ti U,, theo so dé thit tu khong xac dinh dién ap cdc nut thanh phan thi tu khong Usp’ theo nguyén tdc +) uM = Uy + DXA ww. key trong dé : y - tap hgp céc nhanh k tao thanh mot dudng lien thong tit diém ngdn mach dén nit i. +) Trong qua trinh tinh nhét thiét phai xét dén hudng thay déi dién ap khi qua MBA. 174 3) Can ctt so d6 ludi dién va so d6 thay thé cde thu ty thudn, nghich, khong c4n dinh nut tuong dyong va xdc dinh dién 4p cdc nhanh theo cong thiic (5.1), két qua duge dién ap cdc nut 6 dang tddm hay tdeb 4) Tay thugc vao don vi cia 4p va cap dign 4p noi nut tri ngu ma quy déi ap don vj cd tén kV ding thuc cia nd. 3. Vf DY TINH TOAN Vi du 1: Cho sé d6 tuéi dign nhu hinh 6.7 TD, cd TDK, Sam = 180 MVA Uam = 105 kV; X"g = X= 04 \ Coe 10Dkm . X), = 0.42)km B2 : 31,5 MVA ; 115/105 kV ; Uy = 105% Xgy = IX, B2 B1 : 60 MVA, 230/2115/10,5 kV Ug "= 8% , Uy |! = 18% , Uy! = 10% Hinh 6.7, So dd ludi dién cho vi du 1 Tinh dong va ap dau cvc may phat dién tai t = 0,2 giay khi xay ra ngan mach hai pha cham dat N“) tai diém N 1) So dB thay thé, hinh 6.8 Chon S,, = 180 MVA, U., lay bang dién 4p trung binh cac c4p 230, 115 va 10,5 kV: 180 X, = Xp = 04 755 = 04 Bl: UG = (8 + 18 - 10/2 = 8% 8 180 % = Xe = jog Go = 074 175 2 35 03 a6 4+ a Taudn, nghich Khong Hinh 6.8 So dd thay thé cia so dd luéi hinh 6.7. UN = (18 + 10 ~ 8) = 10% 10 180 Xs = Xn 799 go = 08 Uy = (8 + 10 - 18) = 0 10,5 180 B2: Xs = Xe. = io gig 7 08 Xe = Xy = 0,4. 100 180 _ 0,136 Tt aot ames X'g = 3.X, = 0,408 2) Bién d6i so a thay thé vB dang don gidn x? = xF = 0,136 + 0,24 + (0,3 // 0,6) + 04 = 0,976 xZ = 0,408 + 0,24 + (0,3 // 0,6) = 0,848 3) Tinh dong ngdin mach tai diém ngdn mach X, = Xv x2 = 0453; m = 176 X, = 0,976 + 0,453 = 1,429 Tra dudng cong tinh toan duoc I,, (02) = 0,71 180 1 Vay Iy = mTqy-Ten = 1,51. 0,71 “JE ap ~ 485 kA 4) Tinh dong qua cdc day trung tinh Theo so dé phic hgp don gidn trong trutng hop ngin mach NO), xéc dinh dong I,, tai diém ngén mach : Tyo = —TyyX2/KE + XB) = ~0,71. 0,976/(0,976 + 0,848) = -0,38 Vay I, = 3.1,9 = -3.0,88 = -1,14 ; Theo so dé thtt tu khong tinh dong thi tu khéng céc nhanh : -114 Xs b= hyve 44 28 _ = -o.76 rm" 06403 °° I, = Ip- = -114 ~ 0,76 = -0,38 Khi dé dong qua cac day trung tinh nhy sau - Dong qua day trung tinh phia 230 kV cba Bl : Tons = 1,14. 180/¥3 .230 = 0,516 kA - Dong qua day trung tinh MBA phia 115 kV : 180 ¥3 115 5) Tinh dong dau cuc may phdt dién Tous = 0,380 = 0,344 kA Theo so d6 ludi dién-hinh 6.7 th4y rang dang d4u cue my phét va dong tai ch6 ngén mach cing déng chay, chi co khac nhau vé hudng do t6 dau day va khaéc nhau vé dai Iuong do hé s6 ty 1¢ cia MBA. 2) Dong pha A: Dang tddm I,) = -I,) ~ Ig = -0,71 + 0,38 = -033 v3 v3 ) Lp = Tar + Uaar = Inn (-g +51/2) +Ia(-g - i172 177 178 v3 v3 = 0,71 (“7 +517) - 093 (42 - j1/2) = +0,33 + j0,52 Vay [Ip] = V0,33" + 0,527 = 0,615 Dang c6 tén : |I, ¢| =0,615.180/(Y3 . 10,5) = 6,094 kA b) Dong pha B: Dang tddm Ine = Tyr + Toop = Tar) + Taalt) = = -j 0,71 -j 0,33 = -j1,04 Ike! = 1,04 Dang co tén : [Jur] =1,04. 180/(¥3 10,5) = 10,3 kA c) Dong pha C: Dang tddm Tee = Tene + Lear = Jar (- 2 +41/2) + 1p ~ 41/2) = is = 0,71 (- 75 +512) - 0,83( - A ~ 51/2) = -0,88 + 50,62 Vay [Ince] = 0,615 Dang cd tén : [I] = 6,094 kA 6) Tinh dp dau cuc may phat dién -Dién dp tai diém ng4n mach Us, = j Ia; Xq, = j 0,71.0,453 = j 0,316 Uz. = Uy = §j 0,316 - Dién 4p d4u cuc may phat : Dang tddm chua quy déi theo té ddu day MBA Une = Un + ida [Xe + Xp + Oy X)] = = j 0,316 + j 0,71 (0,136 + 0,24 + 0,3 // 0,6) = j 0,726 Une = Use + ita (Me + Xp + Oy WX] = = j 0,816 -j 0,33 (0,136 + 0,24 + 0,3 // 0,6) = j 0,126 Dang tddm duge quy déi theo té dau day MBA

You might also like