Klimatizacija

Klimatizacija je proces pripreme vazduha u svrhu stvaranja odgovarajueg stepena ugodnosti za boravak ljudi, ali i drugih ivih bia. U irem smislu termin se moe odnositi na bilo koji oblik hlaenja, grijanja, ventilacije ili dezinfekcije koji mijenjaju stanje vazduha. Klimatizacija kao grana tehnike obuhvaa tehnike postupke za ostvarivanje eljenih parametara vazduha te njihovo odravanje u prostoru pomou termotehnikih sistema tokom itave godine. eljeni parametri koje treba kontrolisati u optimalnim graninim vrijednostima su vezani uz uslove toplotne udobnosti. To su temperatura, vlanost vazduha, brzina strujanja, istoa vazduha, buka, itd. Klimatizacijski sistemi obavezno ukljuuju dovoenje svjeeg vazduha u prostor koji se klimatizuje, tj. ukljuuju i ventilaciju prostora jer u tehnikom smislu, sistemi koji nemaju dovod svjeeg vazduha nisu sistemi klimatizacije (npr. split sistemi nisu klimatizacijski ureaji jer nemaju mogunost ovlaivanja niti odvlaivanja vazduha, ve slue samo za grijanje i hlaenje vazduha). Klimatizacija obuhvaa grijanje, hlaenje, odvlaivanje, proiavanje i ventilaciju vazduha. Grijanje: klima ureaji nam omoguuju preciznu kontrolu temperature te odravanje konstantne temperature tokom cijele godine bez obzira na vanjske uslove. Hlaenje: klima ureaji, pogotovo tokom vruih ljetnih mjeseci, nam omoguuju hlaenje prostorija ime se stvara ugodna atmosfera za boravak ljudi. Odvlaivanje: u reimu hlaenja klima ureaj moe odvlaivati vazduh pruajui osjeaj svjeeg vazduha. Ljudsko bie osjea da je nivo od 40 do 60 % ugodan nivo vlage. Proiavanje: klima ureaji mogu proizvesti svje i ist vazduh jer su oprenljeni filterima koji apsorbuju praine i neistoe iz vazduha. Ventilacija: ventilacija moe biti ugraena u sistem klima ureaja. Ona djeluje na principu da uzima vazduh iz unutranjosti prostorije i zamjenjuje ga svjeim vanjskim vazduhom. Osnovna podjela klimatizacijskih sistema prema namjeni Komforna klimatizacija To su sistemi koji stvaraju temperaturne uslove za boravak ljudi. Odravaju temperaturu od 20 do 27C, te relativnu vlanost od 40 do 60% uz brzinu strujanja vazduha u zoni boravka ljudi do 0,3 m/s. Industrijska klimatizacija Industrijska klimatizacija obuhvata sisteme koji stvaraju optimalne uslove za odvijanje nekog proizvodnog ili tehnolokog procesa, kao to su temperatura, vlaga, istoa vazduha. Primjenjuju se u pogonima za proizvodnju elektronskih ipova, mlijeka, raunarskih sistema, vina, ampanjca, Parametre sistema definiu tehnologija i zahtjevi proizvodnje, a ne potreba osoba koje borave u idustrijskom prostoru. Vrste klimatizacionih sistema

1/3

Klimatizacija

Prema vrsti klimatizacionog sistema osnovna podjela je sljedea i vai i za sisteme komforne klimatizacije i za sisteme industrijske klimatizacije: Sistemi niskog pritiska ili niskobrzinski klimatizacioni sistemi Brzina strujanja u kanalskom razvodu iznosi 2 do 10 m/s (2-6 m/s za komfornu klimatizaciju, 6-10 m/s za industrijsku klimatizaciju). Vezan za brzinu strujanja je problem buke koju stvara vazduh strujei kroz kanale, pogotovo pri strujanju kroz kanale velikih dimenzija. Padovi pritiska iznose od 500 do 2000 Pa. Koriste se kod sistema komforne klimatizacije: hoteli, pozorita, muzeji, itd. Sistemi visokog pritiska ili visokobrzinski klimatizacioni sistemi Brzina strujanja u kanalskom razvodu iznosi 10 do 30 m/s, uz padove pritiska od 1500 do 3000 Pa. Kanali su najee krunog presjeka (inae kod sistema niskog pritiska mogu i najee jesu pravougaonog presjeka, radi izgleda enterijera) prvenstveno zbog vrstine zidova. Koriste se kada je ograniena mogunost smjetaja kanalskog razvoda, obino za kancelarije na izlazima (anemostati ureaji koji raspruju mlaz u mnogo smjerova i na taj nain smanjuju brzinu strujanja). Jo jedan konstrukcijoni element je rasteretna kutija koja slui za smanjenje brzine strujanja vazduha. Osnovni kriterijumi za izbor sistema klimatizacije Pri izboru klimatizacijskih sistema moraju biti zadovoljeni odreeni kriterijumi. Osnovni kriterijum za izbor sistema klimatizacije su: funkcionalnost, toplotni i rashladni uinak, mogunost smjetaja u prostoru, investicijski trokovi, troak pogona, pouzdanost pogona, fleksibilnost sistema i mogunost odravanja. Izmeu navedenih kriterijuma uspostavlja se mousobna veza, i projektant u dogovoru s investitorom odreuje koje je najpogodnije rjeenje za projektovanje odreenog klimatizacijskog sistema. Sistemi klimatizacije s obzirom na sloenost procesa pripreme vazduha Ventilacioni sistemi To su takvi sistemi koji osim dovoenja svjeeg vazduha mogu obaviti 1 od 4 termodinamika procesa pripreme vazduha, najee grijanje. Sistemi djelimine klimatizacije Ovi sistemi, osim dovoenja svjeeg vazduha mogu obaviti jos 2 ili 3 termodinamika procesa pripreme vazduha, najee grijanje, hlaenje i odvlaivanje. Sistemi klimatizacije Sistemi klimatizacije, osim dovoda svjeeg vazduha, mogu ostvariti sva 4 osnovna termodinamika procesa pripreme vazduha. Oni se temelje na procjeni mogunosti sistema da tokom pogona ostvari 4 termodinamika procesa pripreme vazduha: grijanje, hlaenje, ovlaivanje, odvlaivanje. Toplotne pumpe Toplotna pumpa nam omoguuje da toplinu iz okoline iskoritavamo za grijanje zatvorenog prostora. Toplinu iz tla preuzima medij koji krui podzemnim cijevima. Ovako zagrijan medij stie u toplotnu pumpu gdje predaje toplinu drugom gasnom mediju u isparivau. Ovaj se

2/3

Klimatizacija

zagrijava, raste mu pritisak no kompresor ga prevodi u tekue stanje pri emu se dodatno podie temperatura (npr. s 3 - 7C na 50 ili 70C). Ovako zagrijan medij odvodi se cijevima do izmjenjivaa u velikom tanku gdje toplotu predaje vodi (ili drugom mediju - npr. za cijevi podnog grijanja). Pritom se hladi i povratnim vodom vraa u toplotnu pumpu. No, kako je cijeli sistem pod pritiskom koji u pojedinim koracima procesa dosee i 15 bara, ovaj ohlaeni medij protiskuje se kroz sapnicu (ekspanzioni ventil) nakon ega se irenjem naglo hladi (i do -3C) i ulazi u ispariva. Zbog velike temperaturne razlike izmeu medija zagrijanog toplinom tla (8 12C) i ohlaenog gasovitog medija, u isparivau toplota naglo prelazi na gasni medij i zagrijava ga npr. do + 3C pri emu se u gasu podie pritisak. Nakon prisilnog kompresovanja u kompresoru temperatura dodatno raste do 50 ili 70C, a tu toplotu medij predaje vodi u izmjenjivau (kondenzatoru) u velikom tanku i to se ponavlja stalno u krug.Energetska efikasnost Prema novoj obavezujuoj direktivi evropske komisije (EU Directive) svi kuni klimatizacioni ureaji moraju imati oznaku klase energetske efikasnosti. Svrha je directive je potroaima dati objektivnu informaciju o utedi energije te ih popodstai da biraju proizvode koji doprinose ouvanju okoline.Klasifikacija Postoji 7 stepena energetske efikasnosti, od A do G. Najefikasniji je stepen "A", a najmanje efikasan je stepen "G". Energetska efikasnost predstavlja odnos izmeu utroene elektrine energije i ostvarenog rashladnog/toplotnog uinka. to je EER/COP vei, to dobijate vie rashladne/toplotne energije za 1 kWh utroene elektrine energije. Energ. efikasnost pri HLAENJU Energ. efikasnost pri GRIJANJU

3/3