Hz. Mevlna bir ehzade idi.

ehzade oluu din asndan bir meziyet deildir ama halk iin r. Hz. Mevlna'nn babas Sultan-l Ulem Hazretleri, Belh'de hkmdarln ok nemli unsu r arasnda bir ihtilf, bir kargaa kmamas iin Belh'den diyar- Rum'a gelmeye karar ver 'a urad, en sonunda Karaman'da karar kld. Sultan-l Ulem kendisine limlerin sultan d k kadar lim bir zatt. Hem padiah kardei, hem lim. Hz. Mevlna da onun ocuu olarak ta ehzade hviyetinde idi.

am'a uradklarnda sohbetler oldu. O sohbetlerde Muhyiddin Arb Hazretleri de vard. O s Hz. Mevlna 4 yandayd. Herkes Sultan-l Ulem'ya hayranlklarn dile getirirken "ok b r zatm, hem de padiahlk gibi bir makam brakm" derken, Muhyiddin Arbi Hazretleri g du stad? Hayrola niye glyorsun?" diye sorduklarnda: "Allah'n iine bak, bir gln arka r derya katlm gidiyor" diye cevap verdi. Bylelikle Hz. Mevlna'nn ilerde deryaln, lem'nn bilgilerinin onun yannda bir gl kadar kalabileceini sylemi oldu.

Hz. Mevlna'nn hayatnn ilk ksm (mna eitimiyle gemedii), zahiri eitimlerle geen k eitimi oldu. Bu klasik din eitimi ierisinde kendileri de vel olan pek ok z.tlar vard Bu zatlar Hz. Mevlna ya mna ilmi deil de genel bir slm kltr verdiler. Aralarnda Sa onev Hazretlerinin de bulunduu bu ztlar kelam ilimleri arlkl din kltr verdiler.

ok ince bir hikmettir ki, bu zatlar kader sahnesinden yava yava ekildiler. Hz. Mevlna da eitim iin ama gitmeye balad. O zaman en iyi hadis limleri am'da idi. Hz. Mevlna ads okuyordu. Pek ok hadis kltr saladktan sonra tam bir hads yorumcusu olarak Konya dnde Seluk mparatorluunun o zamanki medresesinde (bu zamanki niversitede) rektr old mderris oldu.

Hadsler konusunda bazen tartmalara rastlyorum. Bir hads Hz. Mevlna'dan naklediliyorsa hele hele Divan- Kebir'de bulunan bir hads ise bu hads iin artk falan kitapta vard, oktu diye mnakaa edilemez. nk o an en iyi muhaddislerinden ders almtr. Sekizyz daki bir hads profesrnn kabul ettii bir hadsi bugn biz u hads kitabnda yok diye e gln oluruz.

Ayrca Hz. Mevlna'nn bu engin din kltr yannda lisan eitimi de ok nemliydi. Trken , Farsa ve Rumcay da ok iyi bilirdi. Hem de yle sradan bir bilgi deil bu dillerin ili dilini ok iyi bilirdi. Bu bakmdan gerek hadslerin, gerekse yetlerin yorumunda bu ge ni, Arb bilgisinin de ok byk rol vard. Onun iin Seluk niversitesinin deimez re

slm ilimlerinde en zor ilim hads ilimleridir. nk tefsir ilimlerinin kayna Kur'andr snrl, daha nettir. Hlbuki hadste rvleri eitli olduu iin kelime farkllklar ola lizleri cidden ok zordur. Bu bakmdan hads ilmini bilmek iin tefsiri de bilmek gereki r. nk hadsin kayna rvlere dayandrmakla beraber acaba hangi yete paralel diye yoru bilmek iin tefsiri de bilmek gerekir. te Hz. Mevlna hads hocas olmakla beraber ok da i bir tefsir hocasyd.

Hz. Mevlna'nn btn bu motifleri ahlkna da yansyordu. Mesela kibarl, sehs, insanl sanlara bak tarz daima bir mslmana yakan en yce mevkide idi.

Hz. Mevlna hayatnn ilk dneminde mn bilimleri almadan evvel ilim, ahlk, slm ibad zerfeti bakmndan drt drtlkt. Madd hibir problemi yoktu. Evinin gzel bir bahesi oturup ktphanesindeki el yazmas kitaplar tekrar eder, onlar arasnda bir mnasebet kura d. O haliyle kalm olsayd da Hz. Mevlna ok byk bir insand. badeti, ahlk, ilmi ol tte byk insandr. Ama Allah'n asl grmek istedii ey Hz. Mevlna'nn mn sahnesindeki mn sahnesine adm atabilmesi, velyetin balayabilmesi iin bir nokta vard, ite o nokt s lzmd.

eitli dostlarm, dinleyicilerim "nedir o nokta?" diye bana sordular. Bir insann madded en mnya geii nasl olur? Hangi hadiselerle olur? diye merak ettiler. Bunun ba forml dr. Bir baka velnin Cenb- Hak tarafndan tyin edilmi bir kimseye nazar etmesi, mn sini salar.

Bu bir az hdisesi midir hocam?

Hayr. az istisnai bir eydir. Her zaman olmaz. Herhangi bir velnin nne "Sen buna naz edeceksin" diye gnderilen adam emr-i ilh ile geldii iin az olmaz. Nazarn dnda bir aha vardr. O da dnyay terk edebilmek. brahim Ethem'in yapt gibi. Sonra byk bir ak . Kerem'de olduu gibi. Ayrca gnlden gnle irad olma vardr ki, buna Veyslik derler. eysel Krni Hazretlerinin mrifetiyle olur. Hangi devirde olursa olsun, bir kimsenin velyete intikalinde Veysel Krni Hazretleri mdahale edip tasarrufta bulunabilir. Ama daha ok grntde olan nazardr. Bu nedenle Yunus "Bir nazara ura" diye iirler yazmt

http://photos1.blogger.com/blogger/4158/3140/320/DSC01426.4.jpg (http://photos1. blogger.com/blogger/4158/3140/1600/DSC01426.4.jpg)Hz. ems'in hocas yetitirdii her bi risi mkemmel mn talebesi olan mridlerine "Diyr- Rum'da Cellettin isminde bir zatn i ilmesi murad edildi. Hanginiz talipsiniz?" dedi. Hz. ems sa elini kalbinin zerine k oyarak, boynunu sola doru eerek sustu, talibim kelimesini bile sylemedi. Hocas "sen anladn, bu iin sonunda ban vermek var" dedi. Mnev tasarruflar madd tasarruflardan f e daha hassas, daha itinal hdiselerdir.

Hz. ems bu emri alr almaz Konya'ya gelip de "selamn aleykm ben seni irad edeceim" dem di. Hz. Mevlna'nn am'da ders aldn rendi, am'a gitti. O arada da Hz. Mevlna'nn h 'ya "Senin artk hads sahasnda renecein hibir ey kalmad, zahmet edip de Konya'dan b kadar gelme" diyordu.

Hz. Mevlna nee ile atna bindi ve yola kt. Tam ehrin dna geldii zaman, ban koy rtm esmer bir adam Mevlna'nn nnde durdu ve "Sen hereyi biliyormusun yle ise beni olduumu bil" dedi ve ekti gitti. Hz. Mevlna dondu kald. Ben, bana okutulan eyleri bil iyorum, bir insann kim olduunu nasl bilebilirim diye dnd.

Hz. ems ilk mesajn vermiti. "Mn lemine geersen her eyi bilirsin" demek istemiti.

Hz. Mevlna'nn hayatn anlatan pek ok kitaplarda farkl yorumlar vardr. Ben bunlarn he okuduum iin aralarndan kendime daha scak olan aktaryorum. Dinleyicilerim baz kitapl a farkl eyler grrlerse hoca yanl anlatt zannetmesinler. Bu karlamadan sonra eski serlerden bazlar 2 sene bazlar 7 sene sonra Hz. ems'in Konya'ya geldiini yazar. Ben 2 sene sonra diyen kaytlara inanyorum.

Hz. ems 2 sene sonra Konya'ya geldi ve artk Hz. Mevlna'y irad etmek iin fiiliyata ba Bu ihda dediimiz yaratln kuvveden fiile kma safhasyd. Hz. ems mkemmel bir mri olmasn istiyordu. Bunu madd bir meliyata benzetirsek, nerdeyse inenin girdii yer bil e acmasn istiyordu.

Byle bir niyetle yola kt ve misafir olduu handa Hz. Mevlna'y tanyanlara nelerden ho anmadn sordu. Onlar da "kibar, temiz dzgn giyimli insanlardan holanr'' dediler.

Hz. ems gitti, en eski elbiselerini giydi, biraz da toza topraa buland. Ama Hz. ems Konya'da bir mnev hava bulamam olmaktan dolay rahatszd. Konya Seluklu Devletinin ba idi. Hi kimse ibadetinden sarf-i nazar deildi, bi kimse haram ileyemezdi. slm disipli i vard ama, ems'in arad mn raks yoktu.

O srada dul bir kadn kendisine infk edilen bir cieri ems'in kald hann yanndaki f k istedi. Frnc para istedi, kadn ise "param yok, bu zaten infk edildi, kszlerime gt dedi. Frnc "bende odun yakyorum para olmadan olmaz" dedi. O zaman Hz. ems'in eline i stedii frsat gemi oldu. Kadnn elinden cieri ald, cieri kalbinin zerine koydu. "e gster" dedi ve cierin iki tarafn da kzartt. O kzarmadan kan bir mnev rayiha vard atmosferine mna karm oldu. ems buna ok sevindi.

te mn dediimiz olay, eriatn asldr. Konya halk ibdetini yapyor, namazn klyor infk yoktu. Onun iin o atmosferde bir mnev ilkah yaplamyordu. Mnnn zndeki hikmet udur.

Ertesi gn ems, artk mn okunu atmann zamannn geldiini anlad ve Hz. Mevlna'nn evi Hz. Mevlna'nn atnn geminden tuttu, talebeler mdahale etmek istediler Hz. Mevlna "dur n" dedi. ems bir nazar att.

Hz. Mevlna o anda btn dnyasnn yeniden yaplandn hissetti. ems'in bu bak "Ben bak deildi. Zaten Hz. ems'in en byk hussiyetlerinden birisi nazarnn ikr oluu

Hz. ems, Hz. Mevlna'ya "syle bakalm Byezd Bestmi mi byk, Peygamber mi byk?" dedi derhal attan indi, i byd nk. Byle bir soruyu sradan bir adam soramaz, Byezd Bes lsi, Peygamberle nasl kyas edilir?

"Elbette bu tartlmaz. Byezd "bana daha ok ver ya Rabbi derken Resulullah ise aman ya abbi ben seni hakkyla bilemedim ben seni anlatamam senin tandn gibi sana hamd ediyoru m derdi, tabi Byezd bir bardak su grd, Resulullah deryann iindeydi" dedi.

Bu izah ems'in ok houna gitti. Ama Hz. Mevlna Byezd'i Resulullah'n ayaklar dibinde ederken grd ve zaman diliminden atlayarak mnya gemekle neler olacann farkna vard e:

"Misafirim olun" dedi.

ems ise:

"Sen benim kahrm ekemezsin" dedi. Hz. Mevlna:

"Olsun elimizden geleni yaparz" diye cevap verdi. Ve o dervi klkl adam ald evinin ba misafir etti.

Bir gn Hz. ems, Hz. Mevlna'ya "bir testi arap getir" dedi. Hz. Mevlna "Hay hay" dedi cbbesini giydi arya kt. Bir Rum meyhanesine gitti.

-"Bir testi arap ver" dedi. Meyhaneci terliye terliye arab verdi, Hz. Mevlna cbbesini n kollarnn arasna koydu tam arnn ortasna gelmiti ki testi dt krld.

O an Hz. Mevlna'nn geirdii nefs frtnasn hesap etmek ok g. Hadis hocas ve rektr arap testisi tamas anlalamaz. Btn halk kotu geldi. O anda Hz. Mevlna'nn gnlne geldi. Halk "aman sultanm armza niye glsuyu dktn" dediler. Testideki arap glsuyun koktu. Hz. Mevln bir arap daha almak iin arapya gitti. arap elini ayan pt: eni tanyamadk msaade et hemen kelime-i ehadet getireyim senden sonra dkkanndaki btn kpleri glsuyu oldu" dedi. Hz. Mevlna byk bir cokuyla Hz. ems'in yanna gitti.

Hocam veliler Kur'an emirlerinin nceliklerinde veya srasnda bize yardmc olurlar m?

Diyelim ki bir insan bir velnin yanna gidip namaza dair bir ey sorar hlbuki vel bili ordur ki henz iman- kemal etmemi. "Sen u namaz iini bir kenara brak da evvela imann mla" diyebilir. Bu Kur-'an emirlerine tekaddm deildir. slmiyetin ektii eziklik iman da ibdet kalbnda kalmasdr. Ne ibdet terk edilebilir, ne iman terk edilebilir. Hi bi el ibdetlerden tviz veremez. Eski bir airin gzel bir sz vardr. "eriattan kim ki bi dra ban oraya koya" der. Kimse sen git rekat namaz kil diyemez. nk vellik demek daha ok k olmak demektir.

ncelikle ahslara ve devre gre deiebilir. Mesel Necmettin Kbr Hazretleri Anadolu'ya gnderirken "Herkes postunu heybesine koysun, eerini alp atnn stne vursun" demitir. an bir yanl yoktur nk Asr- Saadet te de byle olmutur.

Hocam zahiri grntlere verilen nem bakmndan mn ilimleriyle kelam arasnda bir yakl ll var mdr?

Olmamas lazm ama yapanlar var tabi. Baz kimseler tasavvuf biliyoruz diye kelam iliml erine souk bakmlardr bu tamamen cahilliklerindendir. Kelam ilmi olmadan tasavvuf anl alamaz. Bugn kendilerini mrid sayan baz kiiler Kur an n mnsn bilmiyor. Tamamn larak kavramak arttr. Yoksa nasl ders verebilir?

Hocam Hz. ems ve Mevlna'nn ilk bulumalar hep merak edilir. Bu konunun mn ilimleri mi nedir diye sormak istiyorum, ltfederseniz?

Tabi klsik tarih bilgimiz iinde Hz. Mevlna ile Hz. ems'in bulumas ok eitli eki ma mn ilimleri asndan nemi fevkalde byktr. nk, Hz. ems'in mnya ait bir lmu bir olaydr.

Tasavvuf tarihinde pek ok vel birbirlerine bu yanstmlardr. Fakat bunlar hangi larn, hangi imtihan perdeleri iersinde seyrettirdiklerini bilemeyiz. Hlbuki Hz. Mevln a ve ems olaynda alen, herkesin gz nnde olmutur. Mn bir insana nasl yanst yen perde, nasl kalkar? Bu alen olmutur. Onun iin fevkalde nemlidir tasavvuf tarihi b kmndan.

Aleniyetin znde yatan hikmet de, lhi srlarn herhangi bir evre putu olmamasdr. Yani sanlar bunun gibi grrse grr, nk bu bir lh emirdir. Hz. ems'in, Mevlna'ya gelmed r seyahat serveninin olduunu biliyoruz. Bu seyahat serveni srasnda da pek ok yerlere amtr. Nitekim bir gn, Mevlna Hazretleri, Hz. ems'e:

Sultanm, sen pekok yerlere uradn, orada ird edecek insanlar bulamadn m ki buraya ahmet ettin? mnsna gelen bir soru sormutur. Hz. ems'in o zaman yapt espri ok gzel arif, hikmetli bir tasavvuf esprisidir ve pek ok hakikati olan bir espridir. Hz. e ms:

Gittiim yerlerde hep h Allah'lk dvsnda olanlara rastladm. Hi kul olana rastlama kula rastlyorum, o da sensin, demi. Bunun anlam nedir? Herkes tasavvuf yapyorum, ta rikat yapyorum, yahut dindarm diye kendisini ilhlatrm. Hereyi ben biliyorum, ben ya , ben, ben, ben... Hz. ems ; "Bu benler var ya" diyor, ite gnln nnde, paralanmas l putlardr bunlar. Bunlarn az sayda olmas, ancak bir kula nasiptir ki, "Sen byle bir k uldun, onun iin seni tercih ettim" diyor. Yine bu melde Hz. ems'in ok gzel bir sz va "Biz kymete kadar Mevlna'nn yzde biri kadar kabiliyetli bir kul bulursak mutlaka ter

f eder, kendisini irad ederiz." diyor.

Onun iin ilk bulumann hikmeti, srr, lh emnetin, gnl ceryannn aktarlmas tasar k kymetlidir. O nn yaanmas, o nn ierisinde bulunanlar ve o n tekrar tekrar yaaya viler vardr.

Hz. ems, Mevlna'y gerek kullua gtrmek istiyordu. Gerek kulluk kendi ifadelerinde de ikleri gibi kendi gnlnde nefsin btn siluetlerini kaldrp Cenb- Hakk'a hzr hle get unu gnl taky etme, naky etme ii diye kabul ediyoruz. te bu eitimi verdi. Hz. ems'i ile sohbetlerindeki ilk dnem esas nokta bu eitimi vermesidir.

Bu eitimi verirken Hz. Mevlna'nn o gn iin dnya tutkusu saylabilecek olan iki nemli vard... Bunlar kaldrd... Mevlev tarihi okunurken bunlar gzden kayor. Bunlardan bir i Mevlna'nn hocal idi. Yani niversitede ders verme, bunu da lemi slm adna yapma g ma bu da nefse ait bir tutkuydu aslnda. Nefsin tamamen tezkiye olmas lzmd. Birinci pe rde de onu kaldrd. Hz. Mevlna'nn etrafnda teekkl eden dnya snrlarn bir alev mak u Hz. ems.

kinci nemli hdise de, Mevlna'nn evinde ok zarif bir havuz ve havuzun banda bir gl ardr. Burada da ktphanesi vard. Ktphanesi yar dner vaziyetteydi. Akamlar odasna ise baheye doru dnyordu. Bu ktphanede, sekizyz sene evveline kadar gelmi gemi s btn kymetli eserler vard. Hz. Mevlna'nn lim yann nazara aldmz zaman, bunlarn

Hz. ems, "Sen bunlarla m meguldn" diye sorunca evet cevabn ald. Hz. ems ktphaneyi eliyle tuttuu gibi havuza att. Buda Mevlna'nn bir baka dnya tutkusuydu. Onlarn bir esi bile feda edilebilecek kitaplardan deildi. Hz. Mevlna'ya hafif bir mahzunluk knce niye zldn dedi. Sizin emirleriniz benim iin znt vesilesi olamaz. Feridddin'in bana ld bir kitap da vard ilerinde dedi.. (Feridddin Attar'n ok nemli mehur bir eseri imzal olduu iin bir htra kymeti tayordu dedi.. Bunun zerine de "peki onu verelim" dedi ve elini havuza atarak Pendnmeyi kard verdi.

Ondan sonra Mevlna hayretle artk mesajlarn satrlarda deil, sadrlarda, gnllerde oldu zmeye balad. nk Mevlna daha dnmeden ems anlatyordu. Hz. Mevlna, "Acaba u konuy nusu yapsak m" diye dnd zaman, ems anlatyordu ve anlattn Hz. Mevlna ezberliyo ! nk ems, gnlden gnle eitime balamt. Hz. Mevlna bir beyitinde, (Mecalis-i Seb Kebir'de olsa gerek) "Hani diyor, "birgn lemleri seyretmek, Cenb- Hakk'n hikmetlerini renmek iin, senden niyazda bulunmutum da birden bire timsah oluvermitik. Timsahn gz inden deryalar seyrettirmitin bana. Ben de hayretler ierisinde kalmtm. nk timsahn ann bir bardak su kadar kldn bilmiyordum" diyor.

imdi bu ne demektir biliyor musunuz? Cenb- Hakk'a yaknlk iin, Cenb- Hakk'n her yer nzr olan kudretini her hangi bir eyann bir noktasndan seyredebilmektedir. Bunu da Al lah'a yaklatnz zaman seyretmek, sezmek zorundasnz. Bu byk mrifeti retiyordu Hz.

Nitekim ayn sistem ierisinde eitim devam ederken hi niversiteye gidemedii, kitaplarn a uzak kald srada, bir gn nasl olduysa misafirleri okula geldi ziyarete. "Ne oluyor a

aba? Mevlna niye yok diye merak etmilerdi. Misafirlerle birlikte iken bir konu ald ve bir hads zerinde tartmaya baladlar. (te birisi dedi ki, O hads u cmle ile ifade i, u hads kitabnda var ama, ben daha ok baka bir hads, kitabndaki u cmlesine daha Hz. Mevlna'ya, stad sen ne buyurursun dediler. Sen hadsin ustassn.. Mevlna darald, c p veremeyecek bir pozisyonda idi. Acaba bu cmlelerin hangisi doru diye dnrken, gayr-i ihtiyr yannda oturan Hz. ems'e bakt. Hz. ems diz km oturuyordu.

Bana ne bakyorsun, kendisine sor," dedi. Bir anda Asr- Saadet ald ve orada Efendimiz hads-i sylerken seyretti. Daha sonra da dedi ki "Dorusu budur." te Hz. ems,byle bir ann eitimini yaptryordu.

Hz. ems ile Mevlna arasndaki dostluun, ak kelimesiyle ifade edilen bir sevdann boyutl rn, bugnk insanolu, barsaklarndan kurtulamam, barsaklarn kendi boynuna takp am etmi olan insanolu nasl anlayacak? Nasl bir yaamdr bu? Allah' terennm eden, Alla uan, Allah' yasayan bir birlii yayorlar. Bunun ierisinde u ders de byle miydi, yl yahutta niye bu kadar samimi ve dayanlmaz arzu vard diye aptal aptal bakmak mmkn deil ! Allah lezzetini almam insanlar ne dnrse dnsnler. O ikisi Allah sohbetinin lezze du. nsanlarn ne dnd nemli deil ki!

Hocam Hz. ems'in Konya'dan ilk ayrl olay var, bunun hikmetleri nelerdir?

Bu sohbetler, Hz. Mevlna'nn gnlnde nkleer bir kazan gibi kaynarken, kulluktan lh a geen o akl almaz titreimler meydana gelirken, demek ki Hz. ems'in, Mevlna'ya kendi plnnda bir istirahat vermesi lzmd. Yni bu sevdalama operasyonuna gnlnn yahut zihn deki vazifeleri asndan dayanmasndan bir zorlama olduunu sezdi. Hi birey yokken: "Biz ol grnd, murd- lh bizim am'a gitmemizi istiyor" dedi .. am'a gitti. Hz. Mevlna a lad. Artk dnyaya nasl dnecek, o insanlarla nasl grecek, Cenb- Hakk'n btn boyu insan, skt zaman Rasulullah'n devrine intikl edebilen zaman tesi tasarrufa ermi b tekrar insanlarla biraraya gelecek de "Ahmet yle dedi, Mehmet byle dedi" diye bunl ar nasl konuacak." Hz. Mevlna tahamml imknsz yle bir yalnzla itildi ki, bunlar rinde, rubailerinde o devrin acsn anlatr. (Yalnzln, isyanlarn, dnyaya nasl dn uunu)

Bu srada iine bir ferahlk geldi, sanki Hz. ems'in ambargosu kalkm gibiydi. Gnlnde y n gelmesine ait bir mit belirdi. Olu Sultan Veled'e dedi ki, git Hz. ems'i getir. eresan bir tablo halinde geliti Hz. ems'i getirme olay.

am ile Konya aras gitmek bir buuk ay sryor. Atna atlad ve am'a gitti. Hz. ems'i so e bir dervi tanyor musunuz diye aratrd. Nerede olduunu soruturdu. Flan yerdeki kahv atran oynar, gidip orada bulabilirsin dediler. Hz. ems'in yanna geldiinde hasrda otur mu, bir rahle zerinde satran oynuyorlard. Hasrn kenarna gelince ayakkablar karl urulurdu.

Sultan Veled ehzade olduu iin, tpk babas Hz. Mevlna gibi ok k kyafetlerle kahvey havann atmosferinde ok yabanc kald. Bir ehzade geliyor, ayakta duruyor, babas gibi e ini kalbinin zerine koyup, ban sol omuzuna doru eiyor Sultan Veled'in niye geldin sz

ir cevap olsun diye. Hz. ems'in ayakkablarn alyor, Konya'ya doru eviriyor. Bu o kada azik bir hdisedir ki... Babam bekliyor diyemiyor. Bu Nezaket-i Muhammed'ye ters der. nk ems bir gnl sultandr, ona birey sylemeye lzum yoktur, anlamtr konuyu. Ama , bunun iin ayakkablarn alyor, Konya'ya doru eviriyor.

Karsndakini kumar oynayan, onu sradan bir adam gibi gren o Yahudi oka giriyor. nk nin en byk tutkusu servet ve gsteritir. Bir ehzadenin gelip de Hz. ems'e bu ekilde i ar gsterdiini grnce ok aryor. O okun tesiriyle bir nazar ediyor, Yahudi o anda ye ni ayan pyor, Kelime-i ehadet getiriyor. Hz. ems:

"Eer Sultan Veled gelmeseydi, senle daha ok satran oynardk biz" diyor.. "nk kalbinde putu ykmakta zorlanyordum, ama bir ehzade gelip de bana itibar edince, gnlndeki btn lar yklverdi bana kar" diyor.. O geli an bile bir baka insann kurtulmas iin vesi ullanlm Hz. ems tarafndan.

Hz. Mevlna'nn Hz. ems'in geliiyle o mthi olayla ilgili o kadar gzel iirleri var ki, n gelii, bal bana bir edebiyat, edebiyat deil bir duygu: O geliyor, o geliyor.. Gl k su geliyor, bahar geliyor diye yle mthi bir iiri var ki... Bu, sevginin mziidir... Me lna'nn mzie olan ilgisi, rabetidir.

Hz. ems'in Konya'ya ikinci geliinden sonra meydana gelen deiimler daha ok Hz. Mevlna' gelecekteki Mevlna'y hazrlamak devri diye kabul edilir. Yani Hz. ems'in yapt birinci erasyondaki hdise; bizzat Mevlna'nn gnlnde ak ateini alevlendirmek ve btn dnyadan tmek, meknlar, zamanlar, zaman tesini tantmak devridir. kinci kez geldii zaman hazr asyon ise; Hz. Mevlna'y gelecein Mevlna's olarak yetitirmek, yani insanlarn gnlne r verebilen bir Mevlna yetitirmektir. Bu sebeple ikinci geliinde sohbetleri daha ok Hz. Mevlna'nn Hz. ems ten sonra yazaca Divan- Kebir, Meclis-i Seb'a, Mesnevi gibi es inin temel hikmetlerini ona ltfetmitir, daha nemlisi bu devre ierisinde ems Hazretler i Mevlna'nn gnlnde yanan o ak ateinin altnda mn ehli olmann, hakiki, gerek ini anlatmtr.

Hz. ems'in yemesi, imesi, oturmas, kalkmas hayret uyandran bir eydi. Ne zaman yer, ne zaman ier bilinmezdi. Bir bakarsnz az, bir bakarsnz srf Hz. Mevlna'nn hatr iin y

Nihayet bir gn, gl bahesinde sohbet ederlerken, Hz. Mevlna'nn gnlnde, Hz. ems'i Kon balamak iin, burada evlense kalsa gibi bir temayln uyand srada, Kimy htuna bakar der, o anda Kimya htun baylr, ieriye gtrrler. Hz. ems, Hz. Mevlna'ya "stediin ol bize baladn" der.. Mademki sen bunu byle istiyorsun, bizim iin bir nazar meselesidi r bu.

Nitekim Kimy htunla, Hz. ems evlenirler. Kimy Hatun'un, Hz. ems'in arln kaldrac amakla beraber, daha evvelden bir saray terbiyesiyle yetimi Mevlna'dan eitim grm bir mse olarak, bir mddet bu yke dayanr ama bir seneyi bulmayan bir zaman ierisinde dnyas deitirir Kimy Htun. Ve bylece Hz. ems, Kimy Htun'un dnyasn deime hdisesiyle M , "Bizim bir yere ballmz yle senin dndn gibi hdiselerle mmkn deildir" ekl e vermi oldu ayn zamanda.

Bundan sonraki safhada, geen gnler ierisinde Hz. ems enteresan bir teebbse geer. Mev ya, "Ben Sultan Veled'i bir tarkat kurma konusunda eiteceim" der ve (Mevlevlik tarkat aslnda Sultan Veled tarafndan kurulmu, Hz. ems dersleridir.) Sultan Veled her yats na mazndan sonra gelip, Hz. ems'in huzuruna diz ktkten sonra, (Hz. ems tenbih etmitir: bir ey sorma gnlne al ne istiyorsan diye) gnlnde hangi bahsi, hangi blm murad etmi . ems onu bir saat kadar anlatr, sonra da git, istirahat et, derdi. Sonra Mevlna Ha zretleri gelir, sohbetlerine balarlar, bir tarz Mevlevilik dediimiz tasavvuf edebi yatnda, ilimlerinde fevkalade kymetli olan bir dkman kar meydana.

Tabii her eyi anlatmak mmkn deil... Bizim amacmz Hz. Mevlna'y (bir teehhd miktar skiden) bir grnt olarak gsterip ekmektir. nk, dier vellerimizin de hikmetlerini n istiyoruz. Btn teferruatyla ayrntl bilgi vermem ok zor, ancak sunu syleyeyim ki bir tn, bir mnevi yolun temel bir takm "Ahlk- Muhammed yollar vardr ki, bu yollar fedak merhamet, sevgi, infk gibi kanlmaz, Efendimize (s.a.v) ait meziyetlerle donanmas ger ekir.

Hz. ems'in, Sultan Veled'e verdii derslerin en nemli ayrcal budur. Yanlz ahlk re i herkes sanr ki, Mevlevlik tarki ierisinde bir takm formller, formalitesi ehemmiyetl sanr. Bunlar o kadar dta kalm eylerdir ki... Hz. ems'in rettii, insan ahlkdr .. Bu ahlkn ierisinde merhametin, sabrn, hogrnn ve insanlara gzel bakmann tarz i bu retim srasndaki her dinleyen iin bir soru vardr. Hz. ems Kur an n yorumunu in ken, sevdii insanlara bir tarz, vaaz ve hikmetler verirken bunlarn ierisindeki kayn an zndeki srlar karp sunmas mmkn deildir, bu byledir diye ifade eder.

Nitekim, Hz. Mevlna'ya bir gn: (ems'ten bir ka yl sonra) "byle kendini paralyorsun, p ediyorsun, onun gaybubetiyle ama biz sana bir soru sormak istiyoruz, msaade ede rsen" dediler.. "Sen ems gelmeden evvel kimsenin phesi olmayaca drt drtlk bir m'mi ocaydn, retmendin, mderristin, o zamanki Seluk niversitesinin, medresesinin de rektr . (Ne rendin ondan anlamna getiriyorlar) Sen her eyi biliyordun, sana stelik am'daki ocan sylemedi mi "senin bilemeyecein birey kalmad" diye.. Hz. Mevlna, "evet dorusunuz doru sylyorsunuz" diyor.

Peki, senin ibadetlerinde bir eksiklik var myd? diyorlar. Mevlna:

Hayr, diye cevap veriyor.

Peki, sen ems'den ne rendin ki byle periansn, u haline bak, dediler.

Mevlna'nn Hz. ems'in son gaybubetinden sonraki tablosu bembeyaz bir ehre idi. klarn i sar olur, renkleri beyaz bir ehre ile bitmi tkenmi manzarasndayd. te onun hikmet bini sordular, o zaman Hz. Mevlna'nn mn ilimleri ve tasavvufun zne ait mthi bir a u.

Dedi ki:

Evet, dediklerinizin hepsi doru, ama ben ems'e rastlamadan nce dm zaman snyor sonra artk snamyorum. nk, ems bana bir ey retti.. "Yeryznde bir tek m'min eilsin" Ben de biliyorum ki yeryznde yen m'minler var, artk ben snamyorum. Eskid rba iince doyardm. Ama imdi hibir ey bana bir besin hazz vermiyor. nk, biliyorum k ar. te ems bana bunu retti. Bu rettii eylerse, Fahr-i Kinatn ahlknn t kendis

Efendimizin en hikmetli taraflarndan bir tanesi, btn insanlarn zdrabn ekmesidir. H ann, her a olan insann, her darda kalm insann zdrabn ekmesidir. Allah, Efendimiz rken diyor ki; Sure-i nirah'ta, "Habibim ne kadar yk yklendin, senin omurgann atrts diyorum." Bu madd atrt olduu anlamnda deil, mnev atrtsn, yani o kadar yk yk ykn ykleniyorsun. te bu Fahr-i Kinat Efendimizin srrdr, ems'in Mevlna'ya ret Fahr-i Kinat Efendimizin srrdr. Bu srdan dolaydr ki, o rendii eyi, o yakalad erle kyas etmemek lzm.

Aslnda, Mevlna'nn Mesnev hikyelerinde anlatt gibi, yani, "Sen lmeden dirilii bula lm salamak, canlyken lm salamak o bedende ve gerek dirilii bulmak. O dirilik ne hammed'dir. Onun iin Hz. ems'in Mevlna zerine etkisini sradan, gazete okur gibi, pehl van tefrikas okur gibi seyredemeyiz. ok mthi eylerdir bunlar.

Nitekim Hz. ems'le Mevlna byle ok derin bir sohbetteyken, ders saati gelen Sultan Ve led ieri girdi. (O srada Konya'da dedikodular yine devam ediyor: "Bu dervite ne bul du? Geldi bizim elimizden limimizi ald, biz onun sohbetinden yararlanamyoruz, bu ki m oluyormu Mevlna'nn yannda?" diye dedikodularn srd bir srada Sultan Veled, daha ld derslerin de etkisiyle bir an iin dnd ve gnlnden dedi ki: "Bugn unu niyaz ed ersen ey ems, Konya'daki btn bu vzltlar sndrrsn, babam da, sen de, ben de huzur u mn sofrasnn ziyafetine itirak ederiz." Hz. ems, peki otur bakalm Veled dedi.. Ve 1 dakikalk bir ders yaptktan sonra hzla kalkt ve kt gitti.

Sultan Veled'in de Mevlna'nn da beklentisi, btn Konya'y ihya edecei, gnllerdeki bu opra giderecei idi ama yle yapmad. ems Aladdin tepesine ckt, orada bir takm kala msenin idamn bekliyorlard. msaktan bir saat nce yaplacak olan idm trenini bekleyen alk, Hz. ems'i orada grnce bir fis-kos, dedikodu yaydlar. "Hani ya bu dervi Allah ada d, o da bizim gibi birisiymi, gelmi burada bir insann nasl aslacan seyrediyor, biz iyorlard. Hz. Sultan Veled'in niyaz yerine bsbtn br uf'net frtnas dodu. Tam o s ordu. (Cellt eskiden hep ingenelerden olurdu, onun vazifesi olmasna ramen ve bu ile g evlendirilmi olmasn halk yadrgard. Cellda kimse dokunmazd, sanki gusl abdesti bozul gibi telkki ederlerdi.) Herkes saa, sola ayrlarak ve dememek iin yol ayordu. Tam em e gelince, ems eliyle Cellt okad "Allah kuvvet versin.." dedi. Bu sz iki dakika sonra btn Konya'ya yayld. Cellt gitti ve idm gerekleti.

Hz. ems eve dnd zaman, Hz. Mevlna ve Sultan Veled sabah namazlarn klmlar, bir ha rup neticeyi bekliyorlard. Hz. ems geldikten sonra bir de baktlar ki arkadan tozu t opraa katm sekiz onbin kii geliyor. Belli ki bir isyan var halkta. Aslnda ems'e, o ha k ok byk zulmler yapabilirlerdi ama Mevlna'nn, Seluk Hkmdar yanndaki hatrndan korkuyorlard. Sultan'dan korkuyorlard cezalanacaklar iin, yoksa yle gariban olsa para mpara edeceklerdi, tahamml yoktu insanolunun Hz. ems'e...

Nihayet, gya sultandan korktuklar iin aralarndan yirmi kiilik bir heyeti gndererek " bizim sorularmza cevap versin" diye grltl bir ekilde geldiler.. Hz. ems in rahats anlayan Hz. Mevlna yava yava olaya yaklamak istedi, fakat bu ems frtnas...

Hz. ems:

Gelin bakalm manyaklar, ne istiyorsunuz'?, dedi. Tabi byk bir panik oldu onlarda. Hz . ems'in byle "ne istiyorsunuz siz?" dediinde, ite siz de bizler gibi geldiniz idm se rettiniz diyecek oldular.

Hz. ems:

Ben siz deilim! Ben sizin suratnza tkrebilsem hepiniz m'min olursunuz, eer srtn lurdunuz, bunu biliyor muydunuz? Haydi defolun! dedi. Halk panik ierisinde, ilerd e intikam almak zere daldlar.

Hz. ems dndkten sonra, Sultan Veled'e dedi ki:

Sana son dersini vereceim, sen de kulan a iyi dinle! (ama mthi bir cell vard Hz. inde) Oraya gittik. nk o idam olacak ahs bir Hak yd, benim de yoldamd. Biz on ce dervilikler yapmtk, O Hakk'a kavumak iin dua ederdi ama Hak msaade etmezdi. slm endine kymak olmad iin, atr atr yanar, fakat Hak'ka kavuamazd. Bana bir haftadr e olur ems, du et de Hakk'a kavuaym" diye. Ben de Rabb'ma elimi ayorum her namazdan ra, nitekim bir iftiraya kurban gitti, ktil zanls olarak bugn aslacan anladm. Ben ipte imdi cellada "Allah kuvvet versin" demeyeyim. Bir velyi asmak, bir Hak n asmak y m sanyorsunuz siz. Kimse asamaz. Cellada bir mnev ceryan verdim, gitsin assn, benim sevgili dostum da Rabbna kavusun diye...

Tam o srada toz toprak ierisinde cellt geldi, yerlere kapand ems'in nnde, "Aman Sult benim bama gelen nedir?" dedi.. Hz. ems'in Sultan Veled'e dnerek, Celladn Vel olduu biliyor musun? dedi. nk benim arkadam Hakk'a teslim olurken "Ya Rabbi, ben sana be se eden beri yalvaryorum benim emnetimi al diye. Almadn. imdi ben de Senden bir ricada bulunuyorum, canm vermem yoksa bende ne varsa dnyalk al, beni sana kavuturmaya vesile olan bu cellda ver. Sen de ahitsin ki u yrtk gmleimden baka bir ey yok. Bende ok ir ey var. Vellik.. O vellii al, bu cellada ver ben sana saf bir kul olarak geleyim. . dedi O Hak . Cenb- Hakk da kabul buyurdu ve onun velliini ald bu cellada verdi.

Hocam, Hz. ems'in ehdeti nasl oldu? Bundaki hikmetleri bize ltfeder misiniz?

Tasavvuf edebiyatnda, tasavvufun bilimsel repertuarnda Hz. ems'in ve Hz. Mevlna'nn do tluklar ve irad olma fonksiyonuna bal olarak gelien olaylarn ok nemli hikmetlerinin r ve bu ipular ierisinde, ilk konumalarmda sylediim gibi, detaylarn ok olmas, bi vvuf leminde iradlar ve bu iradlara bal olarak yetitirmeler olduu halde, hepsi perde kasnda seyretmitir.

Onun iin, bu teferruatlar biz bilirsek, dier irad olaylarnn da detaylarn zmmen bil z. Hz. ems ile Hz. Mevlna'nn arasndaki mnev iletiimleri seyretmek yalnz onlara ait sel bir olay deil, tasavvufa ait de bir ok ipularm meydana karacaktr.

Burada bir ey daha sylemek isterim. Biz haftadr Hz. Mevlna hakknda konuma cesareti uk, konuuyoruz. Ama, biz bir hayat yks anlatmadk. Dinleyicilerimiz farkna varmlard mn ynn alyoruz olayn. Vak'a diyebileceimiz hayata yansm eyler zaten btn kita nlar isteyen dinleyicilerimiz tetkik edebilirler. Ama mn arlkl hdiseleri (zaten ola aydr) alp da gncelletirmek, edeb kalplara sokmak, bence yanl olur.

imdi, Hz. ems'in o gnk volkanik kndan, yldrmvri kndan sonra arkada bir ba . Niin Hz. ems byle bir frtnal giriimde bulunmutur? Halbuki bunu herkesin gznden lirdi.

Yats namazndan sonra, beraber otururken, skt sohbet vard. (Sukt sohbet: Gnl dostl ir araya gelirler hibir ey konumadan, gnllerinden birbirlerine kar olan sevgilerini ennm ederler yahut, gnllerinden Efendimize ait bir olay tefekkr ederler, bunlara Sukt ohbet denir.) Hz. Mevlna, Hz. ems ve Sultan Veled, de byle bir sukt sohbet srasn ir aralk kap alnr gibi oldu, grltyle kap alnmas arasnda bir hdise zuhur etti.

Hz. ems, yerinden hemen frlayarak:

- Ayrlk zaman geldi, bize msaade dedi.. Nereye, nasl ne oluyor diyecek vakit brakmad e Sultan Veled, daha gen olarak kapya ben bakaym, ne oluyor diyecek frsat bulabildi, ne Hz. Mevlna aman sultanm nereye gidiyorsunuz, bu ne biim ayrlk diyecek mecli bulabi di. nk takdirin dmesine baslmt o anda. Hz. ems kapya frlad ve aar amaz sekiz anerleriyle Hz. ems'e saldrdlar.

Hz. Mevlna ve Sultan Veled yalnz bir ah sesi iittiler o kadar. Kapnn nne frladklar cli kendilerinde bulduklar zaman, kaan bir takm adamlar grdler, fakat ems yoktu. K takm kan izleriyle doluydu, o kan izlerini takip ettiler, bir yerde oka bir kan grdle r. Yani bir insann ldrlmesine yol aacak miktarda kan izi grdler. Tabi ilk yorum kap araland, bir mddet yrd, sonra da bulunduklar yerde de btn kann aktm gibi bir g

Nitekim Hz. ems'in hdisesi hemen duyulmu, o zamann Emniyet Mdr (Asesba derlerdi) h u geldi. (Hz. Mevlna yine bunu iirler halinde terennm etmitir.) Asesba, ems'i bul ba Asesba dedi ki, ems burada olmaldr, nk, yerdeki kan miktar bir insann, bir adm

mknsz klacak kadar ok, btn kan boalmtr. (Bir insan be litre kan tar, yerdeki itre kadar grld iin..) Nerde, peki diye sordu. Bir adm dahi atmas imknszdr cevab

Hz. ems lm mdr? lmse bedeni nerdedir? lmemise bu kan nedir? Bu ikisinin arasnda ei vardr. Allah' bulmak asndan mitsizdir. nk nefs vardr. Tpk kan gibi, o nefs lah' bulmak imknszdr. Ama nasl ki ems'in bedeninin yok olmas onun lmediine bir var insann da btn nefsine ramen, btn irkinliklerine ramen, Allah' bulamamas diye bir

nk, insanda gnln bulunmas, gnln varl, bir tarz Hz. ems'in kaybolmas gibi perde eler. Hz. ems de bedenini perde arkasna geirmitir. Onun iin yoktur. Acaba tekrar gele cek mi sorusu, Hz. Mevlna'y son nefesine kadar ems gelebilir diye bekletmitir.

Bu geli aslnda mn perdesinin arkasndan bir geli olabilirdi. Byle bir geli oldu mu, m, gzlemlerimiz dnda, bunu biz bilemiyoruz. Bilmekte mmkn deildir. Ancak bu ems'in i am gezisine benzemiyor. Birinci am gezisi, maddesel bir mesafedeki ayrlkt. Bu ayrl se, kesinlikle mn lemine bir intikaldir. Ama, bedeniyle intikal etmitir ems.

Burada yine tasavvuf leminin ok zerinde durarak, ok enteresan bulduu hussiyetleri var . Hz Mevlna zerine de pek ok eyler sylenmitir. Bir de ayrca kendi eserleri var, herk yarm yamalak eserlerinden kyasen anlatabilir. Onun mnsn anlatmak ok g. Hz. ems is idir, onu anlatabilmek ok daha gtr. Hz. ems iin derler ki; Dnyaya metelik vermezdi. Konya'llarn kalabalna kar restleri, btn bunlar Hz. ems'in hussiyetlerindendi, am iki eye ok zen gstermitir. Bunlarn bir tanesi yemezdi, imezdi ama Rasulullah Efendi (s.a.v) tiridi* severdi diye mutlaka sk sk tirit yerdi, srf Rasulullah Efendimizin snnetini uygulamak asndan.

"Mn ehli, hangi derecelerde, ne olursa olsun ancak Rasulullah'n snnetlerinden birini taklit ederse makbuldr." Bunu izah ederdi Hz. ems. Yani siz beni nasl grrseniz grn bunu nemsemezdi. at bakyorsun orda, burda evrenin en gizli yerlerinden gelip rapor lar getiren bir adam ama satran oynarken bile gryorsunuz onu. Ancak "Rasulullah'n snn etine uyarak, ayakta durur mnm" diyor. Bu ok nemli bir ey.

Bir de dnyay terk edi ekli ile Hz. Ali snnetini icra etmitir. nk Hz. Ali'de bedeni etmitir. Bu yalnz alevilerin kendi yklerinde deil, tasavvuf leminde de, Hz. Ali'nin detinden sonra kaybolduuna inanlr. Hz. Ali gerekten bedenini alp gitmitir. Mn perde bedeniyle gemitir. Bu Hz. Ali snnetini, Hz. ems uygulamtr.

Hz. ems, dnyadan iki byk rnek ald. Biri Hz. Ali snnetini gidite yapmas birisi de R ah gibi "tirit" yiyerek, ancak ona benzeyerek insanln varln ayakta tutabileceini g idir derlerler.

Hz. ems'in ehdete giderken "ayrlk geldi" demesi ok mhimdir. lm geldi demiyor, dikk seniz "ayrlk geldi" diyor. Buradaki ince hesap, acaba nasl bir ayrlktr, sorusunu geti iyor. Niin gitti? ehid olacan bile bile, niin byle bir kadere scaklk duydu? nk,

lemez, kaderde olduktan sonra, elbette olacaktr diye dnebiliriz ama bir scaklk mesele idir. Herkes kaderini sese bile kaacak yer arar bilfarz, hlbuki ems koacak yer aryord .

Arkadann idam hdisesinde olduu gibi kadere kouta ki scaklk var ya... ste bu scak etme olay acaba nasl bir hikmet tayor diye tasavvufta uzun boylu dnlmtr.

nk Hz. ems'in ahdetinden sonra, Hz. Mevlna'nn hayatnn nc perdesi balamtr. di, "Hamlk devri" kendi iirinde hamdm der. kinci devresinde "Pime devri" Hz. ems'in e tii devrede pitim buyuruyor. nc devresinde de "Yandm" diyor.

Burada Hz. ems'den sonra Mevlna raksnn titreimi nc devrede balamtr. Onun iin

Hocam, bu arada unu sormak istiyorum. Hz. ems kendi ehdetini biliyordu, kaderine sca yaklat diye buyurdunuz. Peki, Hz. Mevlna, ehdeti biliyor muydu? Yani o k halinde olabilir miydi? Ya da niin olmad?

Byle yansma ir mn a o n

bir n bilmiyordu. Gnn birinde her an Hz. ems'in avucundan kaabileceini, her zerine olacan biliyordu. nk, artk Hz. ems'deki lh ceryan fark etmiti. leminde, bunlar seyrettii iin, Hz. ems'in herhangi biran gaybubetini dnebil bilmiyordu. Yani ehdet ann bilmiyordu.

Hocam, Hz. ems'in ehdetinden sonra, anlattnz gibi bir de gaybubeti var. Bu gaybube myd? Bundan ne anlatmak istemitiniz?

Yani gaybubet olmasayd da devam etseydi diyorsunuz.

Evet, Hocam.

Hz. ems'in murd uydu: Hz. ems gnl aynasndan bir eyler seyrettiriyordu Hz. Mevln rken, Mevlna vard, lh scaklk, sevgi ancak ems'in sayesinde vard. ems'in olmay, anki her eyden, beeriyetten bile alkoyuyordu. Hz. ems ise, meydana gelen bu mnev eser n kendi kendine, kendindeki ak- bulmasn istiyordu. Yani, ems kaybolmalyd ki, Hz. Mev gnlndeki Allah' bulabilsin. Bu tasavvufun ok nemli rknlerinden birisidir.

Kendindeki Allah'n srr* meydana geldikten sonra, bunu bulmas lzm Mevlna'nn. Ama em bulamaz. Kendine dnp, kendi gnlndeki lh ceryan bulamaz. Onun iin, Hz. ems'in mut as lzmd.

Hz. ems, ok zarif bir cmle sarf etmitir bir baka lemden. lemin bir baka sayfasna erim sizi, Hz. Mevlna ile mnda bulutuklar zaman, (hangi anda, her ikisi de dnyasn d kten sonra m, yoksa ems gaybubetindeyken mi geldi de konutum mu diye tasavvur edeli m.) "Bu gnl seni o kadar seviyor ki Celleddin, senin urunda lmeden huzur bulmad." Onu iin Hz. Mevlna, mn leminden telsizle ald bu cmlesinden sonra, Hz. ems'den bahsed hidi" diye bahseder. Yine ilve ederek " Ak ehidi'nin kan tazedir, kurumaz ve kokusun u kaybetmez" diyor.

Hz. ems'in gaybubetindeki iki esrarn, bir tanesi, Hz. Mevlna'nn kendi kendini bulma eitimi, (nc safhas) Mevlna'nn nc perdesini salamak iin, kendi kendinde lh idi dediimiz hdiseyi bir anlamda repertuara kazandrmak iin kabul etmitir bu gaybubeti .

Hz. ems'in gaybubetinden sonraki, o ilk frtnalar Hz. ems'in bedenini aramak kannn h bn sormak gibi frtnalar getikten sonra, Hz. Mevlna'da mthi bir yangn oldu. Bu yang resinde seyrettii, izledii bir yangnd. Hibir eyi dnememek, hi kimseyle konuamama lemek yle dursun, ifade edememek, bakamamak. Bakt zaman ems'le bakmaya alm, onun baka ey gryor, ems'siz bakt zaman her ey bombo. Bir sahne dnn, o sahnede insa bire klar snd deta kartondan siluetler kald.

Evet.. Hibir ey kalmad, Mevlna eridi gidiyor herkesin gznn nnde. Bata Sultan Vele re, gerekten ok seven yakinleri vard yannda. Bunlar perian oldular. Gzlerinin nnde ibi eriyip snyordu. Aynen byle idi Mevlna'nn o safhas. Her gn bir adm, her gn bir eriyordu... Beden bitmek zere idi. Byle bir bitkinlie doru giden bir k... Rengi be zd. yle sar filn deil. Yemek yok imek yok. Biran iin Sultan Veled Hz.nin "Baba snne ayet etmeyecek misin" Yani (tirit yemeyecek misin anlamndaki ikazndan sonra) hafta da bir gn tirit yemee balad Mevlna.

imdi buradaki bu ini, k ve yoklua doru gidi, madde gzyle grlrse, (Hani mum gi an iin, bir ar hasta iin kyas olmaz ama iyi anlamak iin sylyorum.) nasl byle ke Biran iin lmn eiine gelecek gibi olur ya... te yle eridi. Peki, niye bu kadar eri oldu? Bir sfr noktasndan gemesi lzmki, gnlndeki lh ak bulabilsin. te o sfr

VUSLAT VE FRKAT ETM

Hz. ems'in salnda yapt eitim, vuslat eitimiydi* ok ho bir eydi ama, sfr nokt

Bu sfr noktasndan gemesi iin de bedensel olarak en asgarye indi. te o en asgri dz e, neredeyse ld lecek, kurudu kuruyacak dedikleri an, at diye sfr noktasndan geti v e yava yava lh ak sezmeye balad. Hikmetlerin en incesidir ki, bu seyrettii, sezdi sedasn duymaya balad.

lk, Cenb- Hakk'n kendisine tecellisi, ems'in fotorafn getirerek tecelli etti gnln

yepyeni bir dirilik verdi. Bu dirilikle o zayf bedeninde, bembeyaz ehresinin arka sndan yle bir dinlie kavutu ki cihan pehlivan oldu bu sefer. Yani onun bedene yenilme i, onun hcrelere tbi olmas tamamen kalkt artk. Tam mnsyla bir cihan pehlivan oldu. - lh bir iksir gibi akmaya balamtr.

te, ondan sonra da takdirdeki; "Gel bakalm, sen bu kpry getin, simdi gnlndeki bu ara aktar bakalm" emri zuhr etti ve ondan sonra, o zayflama, o k devrinde oluyla bi numaktan imtina eden Mevlna bir anda btn dnyayla konumaya balad. nk Cenb- Hakk endi kendine frenlemek mmkn deildir. te o srada, Hsamettin elebi ve bakalar rastl r oldu, sohbetleri oldu ve hi kesiksiz datmaya balad bu sefer lh srr. Bu datm ykleri var) Mevlna, nc sayfa diye tarif ettiim hayatnda insanlara yansyor. lh a Mevlna'ya yansyor.

Hz. ems'in Mevlna'ya ikinci eitimi, "Firkat eitimidir, (Mn ilimlerinde buna Frkat e , yakan ayrlk denir.) Yakan ayrlkta bir eitimdir. ems'in gitmesi yakc bir ayrlkla tip sfr noktasna getirip, ondan sonra brakverir tekrar gnl sath- mailine. nsanlar faslna geti. Hayatnn bu safhasnda ok ilgin hdiseler olmutur. (Fakat bunlar biraz ediim gibi bizim kastmz Hz. Mevlna biyografisi deil, bunlarn teferruatn dinleyicile itaplardan okuyabilirler.) Benim ok houma giden iki nemli yk var, onlar size anlatmak isterim.

RTMDEK CEZBE

Bunlarn bir tanesi Konya'da saray kuyumcusu olan Selhattin Zerkub'nin* yksdr. Selha Zerkub'nin ke banda bir dkkan vard... Mevlna bir gn 8, 10 talebesiyle o dkkann srada da altn ekiliyordu Selhattin. Altn ekileme; eskiden kuyumculukta byle silin altn ileyecek fazla mekanizmalar yok, ekilerle bir rsn zerinde ince ince, tk tk t ularak bilezik haline getirilirdi. Kuyumculuun ustal ite odur. Hassas bir ekilde, bel i bir tazyikte vurulacak ki altn dalmayacaktr. Byle bir operasyon ierisindeydi Selha n Zerkbi. Mevlna'y tanrd ama onun klarndan, dervilerinden deildi, zel bir yak

te tam o srada Mevlna oradan geerken, bu tin tin tin... ince ince.. o altnn kendine gzelliinde, o ekicin darbelerindeki hassasiyette ve bu ritimde bir lh cezbe buldu. Y ni bir anda raks meydana geldi. Bu raks hli dolaysyla, dnmeye balad dkknn nnde.

Hz. Mevlna'y Konya llar eitli kademelerde ok iyi tandklar iin herkes topland Hz. tmeye balad. O anda da bileziin kvam geldi, bir daha vurulursa ezilir, ekicin brak Fakat Selhattin o raks bozmak istemedi vurmaya devam etti, bilezik paraland.. Yenisini ald takt, buuk saat sem etti. Mevlna Hazretlerinin nihayet ayaklar yerden di. Durdu.. Selhattin ekici masann zerine brakt...

Ey Konya halk! Dkknm helldir, yamadr, gelin boaltn diye haykrd Selahattin Zerk oca saray kuyumcusunun dkknndaki altnlar nasl yama edilir. Tekrar helldir, benim ii ktir. Allah raz olsun benim malm yamalayanlardan.. dedi. Sonra da Hz. Mevlna'nn pein aklp, bir numaral talebelerinden birisi oldu.

Buraya kadar cokulu bir insann, Hz. Mevlna karssnda erimesi irad olma olayn seyredi ama bunun arkasndan bambaka bir hdise geldi.

Bir gn Selahattin in kz, babacm sana hayrl bir haberim var. Vezirin olu beni istiy irbirimize meftunuz.. Babasna sylemi, olur demi.. Selhattin gibi bir kuyumcunun kz, ak bizim (kfv derler eskiden, denklik) asletimize yakr diyerek sevinmi.

Ama, Selhattin bir an dnd ki; o eski Selhattin deil, artk. imdiki Selahattin de bi ... Bozuk para bile kalmam, brak altn.. O eski denk olma, hli kalmam. Bir vezirin o erilecek kzn eyizi, hatrndan haylinden gemez bile.. arkada yardm edecek olsa, l ev eyasn ancak alabilirlerdi. Byle bir bunalm ierisinde kzna hibir ey sylemede a'nn huzuruna gitti, hibir ey belli etmeden oturdu.

Hz. Mevlna:

Selhattin gnlnde bir yk var, kaldr. Bu yk beni de bunaltyor.. dedi.

Yok efendim dediyse de Selhattin Zerkb, hayr bunalyorum. Ltfen anlat dedi... Selha de bu emir zerine aynen anlatt..

Hz. Mevlna sohbetten sonra ayaa kalkt. "Rabbim bilir, kendi bilir diye niyaz etti" Yani st kapal olarak sen bizim iin btn altnlarn feda ettin, kzn imdi mahcup ola e parasz bir kuyumcunun kz olduu iin vezir oluna istemeyecek gibi bir tezat dodu.

O zamana kadar da, ehrin ileri gelenleri, zenginleri, devlet adamlar, Mevlna'ya her rastladklarnda saygyla eilirlerdi. Efendim bir emriniz var m diye uslen sorarlard. lna'da hayr, saolun, Allah raz olsun der, onlar savard. Hi kimseden birey istemezdi , Cenb- Hakk'n tecellisi, o gn Sultan Keykubat yanndan geiyordu. Mevlna'y grnce, tkr ve bir ekilde sultanln atarak byk bir tevzuyla selmlad ve biz size hizmet ed yaya daldk bizi ho gr, bir emrin var m, dedi.

Mevlna Hazretleri bunun zerine "var" dedi. Su benim adammdr. Bunun kzn vezirin olu ormu. Kz babas sen olacaksn dedi. Sultan:

Bastne efendim dedi ve Selhattin Zerkubi'nin kzna eyiz yapt. Hem yle bir eyiz y elhattin, Mevlna'ya gelmeyip, kuyumcu olarak kalsayd, bunun onda birini bile yapama zd.. Hatta o dn iin derlerki, develer zerindeki eyizler geemedii iin, Konya'da rlar yklmtr. Tek o saltanat yerine gelsin diye.

te gzyalar ierisinde, Hz. Mevlna, Selhaddin'e dedi ki, (Taa o zaman aklma gelmiti unu der diye) Sen altnlarn bizim iin dattn, Allah dedi bunu dedi. Bir hussiyet yo fazla gznde bytme dedi... Bu yks ok houma gider. nk, Selhattin gerekten de o r aska sahip, gnle sahipti ve Mevlna'nn dnyay deitirdii gne kadar hizmet etmi, bi e gre cenazesini kldrm, bir rivayete gre de cenazesinin nnde bulunmu gibi yaknli u ok houma gider, bir de hlen Meram'da bulunan Tvus Sultan yks ok houma gider.

TVUS SULTAN'IN KL

Tvus Sultan Hindistan'da bir eyhin talebesidir. 25 30 yalarnda bir hanmefendidir. eyh evlna'y ok severmi, sohbetleri srasnda Mevlna'nn yazd iirleri okurmu Mevlna'n nlarla ayda, be ayda, alt ayda Hindistan'a ularm. Seluklular'n bir devlet olmas n kendine has bir takm ihtiyalar bulunmas dolaysyla, Hindistan'la ticar mnasebetler aml surette ilerdi, onun iin sk sk Hindistan'a gidilir gelinirdi.

Tvus sultan, o beyitler Hindistan'a geldike alr, okur, Hz. Mevlna'ya hayranl, sevgis e drle... yumak haline gelirdi... Son kez bir rubisi daha geldi ki; mthi derecede yak .http://photos1.blogger.com/blogger/4158/3140/320/tavus_sultan_02.jpg (http://ph otos1.blogger.com/blogger/4158/3140/1600/tavus_sultan_02.jpg)

Ne duruyorum, ne, yryorum, zengideki ayak gibi... Ne susuyorum, ne konuuyorum, Kitaptaki yaz gibi... Ne varm, ne yokum,, Glsuyundaki koku gibi..

Bu Rubi gelince, Tvus Sultan gnlnn cokusuna, gnlnn tazyikine sahip olamad. eyhi e:

- Hdi kzm kalk Konya'ya git sen dedi..

Tvus Sultan ok zengindi. Konya'ya geldi ve Meram'da bir ev ald.. Bir tanburu vard. Tv us Sultan, tanburunu kendi bana alar dururdu.. Mevlna hazretleri de on gnde, bazen 20 gnde bir Meram'a sabah namazna giderdi talebeleriyle.. Sabah namazndan dnerken bir tanbur sesi duydu.. ems'den bir selm eriti.. Bu ses, ems'in selm olmadan kmaz.. Ben bir bakacam dedi.. (Talebelerden bazlar oraya bir hanmefendinin geldiini biliyorlard hi azlarn amadlar.) Hz. Mevlna kapy at, ieri girdi.. Bakt ki tanbur alan bir sohbetleri ve muhabbetleri buuk gn devam etti.

Bu mddet zarfnda talebeleri hibir ey sylemeden Efendi hazretleri tekrar kacak diye b ediler. Ama bu bir nev'i ems gaybubeti gibi bir ey olmutu. erdekinin bir hanmefendi o mas nedeniyle yava yava yine o hain dudaklara bir takm dedikodu siluetleri geldi. Ar tk Mevlna Hazretleri byle dedikodu gibi ilkelinde ilkeli hdiselerden o kadar uzakt ki kim ne konumu, kim ne yapm, zerinde bile durmuyordu.

Talebeleri, kap alp Hz. Mevlna grnnce hepsi saf olmutu. Mevlna Hazretleri, talebe izden ummam da belki ileri geri konuanlar vardr, an da bakn Tvus Sultan'a dedi.. Kap r ki, bir avu kl,. Yand dedi.. Bu kadarm tahamml.. buuk gn onun yanma operasyon

O nedir? Ne anlama geliyor hocam, hikmeti nedir? Nasl oldu?

Bu akn maddeye yansmasdr. Yakma.. Maddeyi yakmadr.. Biliyorsunuz, Asl'da, ak ate rak lmtr. Yani ak atei ok iddetli geldii zaman resmen yakar, kl eder. Bu samimiye iyor. Hi kimse kendi kendini, beeri sevgiler, mecz sevgilerle, kendisini ben lh aka a bu sevgiyi duyuyorum diye, aldatmasn. O nefse aittir. nk, lh akla kar karya g hdisesi mutlaka yangnla biter. lhi aka aitse o birliktelik, onun dii meczi ak dedi eeri aka aittir. Ama bir m'minin, bir mmine sevgisi fazla olabilir. Bilhassa kar, koc a arasnda ok scak olabilir, bunlar mahzurlu eyler deildir. eriatlarn emrettii gzel r. yle kendi kendilerine aklarn yceltenler Tvus Sultann kln unutmamaldrlar.

EVRENN EN GZEL SES

Hocam Mevlevilikte bir de mzik srr var, bu nereye dayanyor? Hz. Mevlna konusunu biti meden bundan da bir pencere amanz rica edeceim.

Biliyorsunuz mziin lh bir yan vardr. Allah musikiyi yaratmtr. Allah hengi verm henk veren Allah'tr. Atom ekirdeklerindeki manyetik rezonanstan, titreimden tutun d a her molekln kendisine has bir bestesi vardr. Yani evrende btn bu zerrecikler birer beste terennm eder. Bugn bu besteleri, farkl olan zerreciklerin tannmalar iin kullan du. Eskiden madenler tetkik edilirken, bir toprak analiz edilirken envai eit zor k imyasal metodlarla analiz edilirdi. Bugn onlar manyetik rezonans dediimiz bu mzik b estelerinden tehis ediliyor. Bir molekle bakyor, bestesinin ritmine bakyor bu inko'du r diyor.

Binaenaleyh, evrenin kendinde mzik vardr. Bu henk insanlar tarafndan alnp dejenere ed lmek, grltl hle getirilmek sretiyle sevimsizletirilmitir zaman ierisinde. nsanlar atnn bir paras hline gelmitir. Eski kavimlerde ve eski Roma'da da mzik ehvetin bir larak kullanlmtr.

Mziin lhi yzn, slmiyet gerek ezanyla, gerekse hengiyle, bir de bizzat Kur'ann k k mmkndr.

nl ngiliz mzisyen Cat Stevens'in mslman oluundaki hikmetli hdiselerden bir tanesi, n'n okunuundaki mziin (mzik deyince byle mutlaka kemaniye gibi almak deil, henkli ) hengini seyrettikten sonra, "hi bir mziin buna eriemeyeceini anladm" dedikten sonr lman oldu. Kanada'daki bir konumasnda bunu anlatmt.

imdi buradan aldnz takdirde, slmiyetin mzie kar her hangi bir ekincesi yoktur. msizlie iten her trl irenlie kardr. Grlt hline gelen, mzii katleden hdiseye linde kesinlikle mzikle hemhaldir.

Hz. Esma'nn tef alan henklerine Efendimizin rza gstermesi, "devam et bende dinleyeyim bunu" demesi ok bilinen bir hdisedir. Bunun dnda birok tarihlerde vellerin tasvip e ek gerek zikirlerinde, tek bana Hz. Mevlna olarak deil Geylni'de, Rufai'de de vardr. ek ok tarihlerde mzik, Kurana bal, Cenb- Hakk'a sevimli grnmenin bir yoludur.

nsan sesinin gzellii, Efendimiz (s.a.v) tarafndan ayrca methedilmitir. Asl ok daha i, yeryznde mevcut seslerin en gzeli Efendimizin (s.a.v) sesidir. Bu bakmdan mzik, Ef endimizin bir anlamda srrdr. Yani mziin en gzeli insan sesidir, insan sesinin de en g li Fahr-i Kinat Efendimizin sesidir. Efendimiz burda ha bir ark sylyor anlamnda de umasndaki henk asndan en gzel ses olarak bilinmektedir.

imdi btn bu para para e, lhi aka, dolaysyla iraz evvel arzettiim gibi nin, Kur'ana kar en ufak

gerekleri ele aldmz takdirde, mziin slmiyet e ters de slmiyet e ve Kur'ana uyum gsterdiini mutlaka kabul etmek lz Hz. Geylni, Hz. Rufai, Hz. Mevlna gibi dev slm mtefekkirler bir sevimsizlik yan olacak olsa kaplarndan sokmayacaklar ai

Ben prensip itibariyle bu ok byk slm vellerinin yorumlarn esas alrm. Hads yoruml nlarn yorumlarn esas alrm. nk, slmiyeti iyi retip, iyi bilen onlardr.

Onun iin, Hz. Mevlna'nn mzii, Mevlev tarkatna paralelletirmesi yeni bir kltrn d mutur. slm mziinin zenginlemesine, kltrlemesine sebep olmutur. Kald ki, Efendimi hayatnda byk mziin olduunu daha evvelki sohbetlerimde sylemitim.

BYK MZK

Bunlardan bir tanesi, Hz. Hatice annemizin, Hz. Resulullah'n am'a ticarete gittii z aman, dnene kadar damda syledii ak arklardr ki bu tamamen Cenb- Hakk tarafndan h Yanlz "Ben, Hatice ve Resulm bilecek bu musikiyi" diye hi bir yere salnmamtr.

kinci slm mzik Hz. eyma'nn Muhammed trksdr biliyorsunuz.

Btn gelilerde, btn gnllerde, zaman tesinde, zaman iinde, hi kaybedilemeden dilden Muhammed arksnn bir blm byle terennm edilmitir.

nc mzik de biliyorsunuz, Efendimizin (s.a.v.) Medine'ye geldiinde karlan mziidi edru) Btn gnllere ayn anda tecell etmitir. Daha evvel hazrlanm bir beste olmamas rkes hep birden ayn mzii, ayn arky sylemitir.

Onun iin btn bunlar bildikten sonra hl musik yoktur diyemezler. Yani insanlar, Efend zin (s.a.v.) sonsuz zerafetine, Kur'ann sonsuz ritmine bu kadar souk kalmamal. Bunu ite Hz. Mevlna dile getirmitir. Bunu ite pekok Mevlev mzisyenleri, bilhassa ney ek olsun, tanbur eklinde olsun, gerekten namelerle Allah' insana ok gzel sevdirecek bes eleri salamlardr. Osmanl mzisyenlerinin de hemen hemen hepsi Mevlev dir aa yukar biliyorsunuz, Medine'de Efendimizin karlan mziini mndan alp gelmi ve bestelemit snda dinlemi, sabahleyin notasn yazmtr. O zamana kadar Osmanl bilmiyordu o mzii. ra da o mzik btn slm leminde yaygnlamtr. Bu Mevleviliin ayr bir zenginliidir.

Sonra bir zellik daha vardr, bunu da sylemek isterim. Gnllerde sevgi, gnllerdeki tit ler yank yrek dediimiz, yrekte bir terennm vardr. Name zikri vardr ki bu hakiki mzi disidir. Mesel, bizim Trk-slm mziinde ok nemli bir mzik, uzun havalar vardr. Bu u ar gnl arklardr aslnda. Yankl da oradan geliyor. Onun iin hi nefse hitap etmez den mzikler O grltl mzikler slmi yan olmayan, beyni krletiren eylerdir. Dierle letirir. Onk. Dr. Haluk Nurbaki