Svjetska trgovinska organizacija (STO)

Meunarodna ekonomija

Sadraj:
SADRAJ:...........................................................................................................2 SVJETSKA TRGOVINSKA ORGANIZACIJA ..............................................................3 (STO).................................................................................................................3 OBLASTI DJELOVANJA.........................................................................................4 STRUKTURA SVJETSKE TRGOVINSKE ORGANIZACIJE..............................................4 OSNOVNI PODACI...............................................................................................5 AKTUELNA SITUACIJA U STO - DOHA RUNDA PREGOVORA.....................................7 CILJEVI EU ZA DOHA RUNDU PREGOVORA............................................................8 SRBIJA I SVJETSKA TRGOVINSKA ORGANIZACIJA -PERSPEKTIVE I IZAZOVI LANSTVA-...................................................................9 OPTI OKVIR ZA ULAZAK U LANSTVO..............................................................................10 PREDNOSTI I CILJEVI LANSTVA.........................................................................................10 REFORMA ZAKONODAVSTVA I USKLAIVANJE SA PRAVILIMA STO.....................................11 DALJE AKTIVNOSTI NA PROCESU PRISTUPANJA U STO.......................................................12 ORGANIZACIONI ASPEKTI...................................................................................................12 PRISTUPANJE REPUBLIKE SRBIJE SVJETSKOJ TRGOVINSKOJ ORGANIZACIJI............12 R E Z I M E ........................................................................................................................12 LITERATURA.....................................................................................................15

SVJETSKA TRGOVINSKA ORGANIZACIJA (STO)

Svjetska trgovinska organizacija je jedina meunarodna organizacija koja se bavi optim uslovima trgovine meu narodima. Njena glavna funkcija je da obezbijedi to bolje uslove za slobodno, predvidivo i glatko obavljanje trgovine. Svjetska trgovinska organizacija je osnovana 01. januara 1995. godine, nastala je tokom Urugvajske runde pregovora (1986-1994.) i jedna je od najmlaih meunarodnih organizacija. Sjedite je u enevi. Ima 151 zemlju lanicu (stanje na dan 27. jula 2007.), koje ine 97% svjetske trgovine. Za prijem u lanstvo trenutno pregovara 30tak zemalja. Svjetska trgovinska organizacija ima budet od 182 miliona vajcarskih franaka za 2007. godinu. Sekretarijat zapoljava 625 ljudi, a generalni direktor je Paskal Lamy. Svjetska trgovinska organizacija je sljedbenik multilateralnog trgovinskog sistema (GATT) koji je uspostavljen prije vie od 50 godina, poslije II svijetskog rata. To je organizacija kojom upravljaju lanovi Member driven organization. Sve lanice su se slobodno udruile na bazi rezultata pregovora i zbog toga lanstvo u STO znai balans izmeu prava i obaveza. lanice imaju privilegije koje su im druge zemlje lanice dale i sigurnost da e se obezbijediti potovanje trgovinskih pravila. Zauzvrat, oni moraju da se obaveu da e otvoriti svoja trita i da e potovati pravila. Ova obaveza je nastala kao rezultat pregovora za lanstvo.

OBLASTI DJELOVANJA

Oblasti djelovanja su: Administriranje trgovakih ugovora STO Forum za trgovake pregovore Voenje trgovakih sporova Nadgledanje nacionalnih trgovakih politika Tehnika pomo i treninig za zemlje u razvoju Saradnja sa ostalim meunarodnim organizacijama

STRUKTURA SVJETSKE TRGOVINSKE ORGANIZACIJE

Odluke u okviru svjetske trgovinske organizacije u potpunosti donose lanovi i to koncenzusom. Najvii organ je Ministarska Konferencija , koja se saziva najmanje jednom u dvije godine. Zatim slijedi Generalni Savjet (obino ga ine ambasadori i voe delegacija u enevi). Sastaju se nekoliko puta godinje u seditu u enevi. Generalni Savjet se sastaje i u funkciji tijela za izvetaj o trgovakoj politici i u funkciji tijela za reavanje sporova. 4

Sledei nivo je Sjavet za robu, Savjet za usluge i Savjet za intelektualnu svojinu (TRIPS) i oni podnose izvetaj Generalnom savjetu. Postoji veliki broj specijalizovanih komiteta, radnih grupa i radnih tijela, koji se bave pojedinanim ugovorima i ostalim oblastima kao to su : ivotna sredina, razvoj, zahtjevi za lanstvo i politika regionalnog razvoja. Republika Srbija je na listi zemalja koje pregovaraju za lanstvo i ima status posmatraa, zajedno sa ostalih 30 tak zemalja meu kojima su i Ruska Federacija, Bosna i Hercegovina i Crna Gora.

OSNOVNI PODACI

Osnovni principi svjetske trgovinske organizacije su: Nediskriminacija i to kroz: o MFN (Most favorite nation) princip najpovlaenije nacije koji znai izjednaen pristup tritu za sve tj. ukoliko se jednoj dravi odobre povlastice moraju i svim ostalim dravama lanicama svjetske trgovinske organizacije (izuzeci za to su Sporazumi o slobodnoj trgovini, carinske unije i ekonomske integracije , koji moraju da se verifikuju u svjetskoj trgovinskoj organizaciji i zbog nefer trgovine damping, subvencije) o Nacionalni tretman koji podrazumijeva isti tretman strane i domae robe, pruioca usluga, trgovinskih marki, patenata, prava na kopiranje Liberalizacija trgovine postepeno kroz pregovore i eliminacija necarinskih barijera (kvota, dozvola i procedure) Predvidivost kroz o Transparentnost, sve informacije o propisima, procedurama u vezi sa trgovinom da su lako dostupne i razumljive. Zemlja lanica mora imati informativne punktove

o Obavezivanje, to znai da se e se voditi konsolidovana politika, da se nee mjenjati carinske stope, a ukoliko se mjenjaju mogu uz odreenu kompenzaciju o Promovisanje fer konkurencije ( damping, subvencije, javne nabavke ukoliko se forsiraju domai ponua) Reciprocitet Oblasti koje reguliu pravila STO U tri segmenta : o Trgovina robom GATT - 12 sporazuma smanjenje carina (konsolidacija) i eliminacija necarinskih barijera o Trgovina uslugama GATT - smanjenje administrativnih barijera i restriktivne regulative. Trgovina uslugama biljei brz rast i usluge ine sve vei deo izvoza, tako da u drutvenom proizvodu zemalja lanica uestvuje preko 70%. Ovaj segment je manje regulisan od segmenta robe, jer je skoro uvren u pregovore. Od zemlje lanice se trai da prihvati sve principe. o Zatita prava intelektualne svojine Najvei stepen liberalizacije je u oblasti turizma, finansija, telekomunikacija, poslovnih usluga (gdje postoji 40 naina pruanja usluge), dok je najmanji stepen liberalizacije u oblasti zdravstva, obrazovanja, audiovizuelnih usluga. vedska i Kanada ne pruaju nikakav vid liberalizacije u pogledu zdravstva i obrazovanja. Oblasti koje reguliu pravila STO su : Mehanizam za rjeavanje sporova je fundamentalan jer doprinosi stabilnosti sistema i povjerenja. Jedina globalna organizacija koja ima ovaj instrument je STO. Mehanizam ispitivanja - praenja trgovinske politike gdje je obaveza da se sve promjene obavetavaju STO i to na svakih 6 godina. 2 Plurilateralna trgovinska sporazuma koja nisu prihvatile sve zemlje lanice, a tie se javnih nabavki, vazdunog saobraaja itd.

Na kraju je istaknuto da samo lanstvo prua mogunosti da se na svjetsko trite ulazi bez diskriminacije. Za ulazak u lanstvo, potrebno je prije svega izvriti reformu zakonodavstva tj. smanjiti uticaj lobija u jednoj zemlji. Efekti ulaska u lanstvo kratkorono gledalo su bolni jer prouzrokuju brojne probleme u pogledu prilagoavanja tritu i smanjenja prostora za ekonomsku politiku, ali dugorono posmatrano lanstvo u STO znaajno poveava optu efikasnost ekonomije, kroz jaanje vladavine prava i poveanu konkurenciju i konkurentnost.

Pregovori za lanstvo i donoenje odluke za pristupanje (koje se donose konsenzusom) su specifini za svaku zemlju. U mnogome zavisi od brzine izvravanja reformi i same veliine zemlje (manje zemlje po pravilu bre ulaze u lanstvo). Republika Srbija je podnijela Memorandum o spoljnotrgoviskom reimu 04. Mart 2005.godine. Oekuju se pitanja zemalja lanica tokom juna mjeseca (za sada su stigla pitanja samo zemalja lanica EU), oekuju se pitanja SAD, Australije, Kanade . Tokom jula mjeseca oekuje se plan zakonodavnih aktivnosti Republike Srbije, a prvi sastanak Radne grupe za Srbiju multilateralni razgovori u septembru mjesecu 2005. godine, kada je planiran Ministarski skup u Hong Kongu u sklopu Doha pregovora koji su poeli 2001. godine i jo su u toku. U toku pregovora najvanije je ubjediti lanove STO da su trgovinski i carinski sistem u skladu sa obavezama iz Sporazuma STO (uz odobravanje prelaznog perioda u nekim oblastima), istakao je gospodin Duko Lopandi, kao i postizanje uravnoteenog rjeenja u pitanju pristupa tritu roba i usluga kojima bi se zatitili kljuni sektori u skladu sa pravima STO.

AKTUELNA SITUACIJA U STO - DOHA RUNDA PREGOVORA

U novembru mjesecu 2001. godine odrana je etrvta Ministarska konferencija STO u Dohi, glavnom gradu Katara, sa ciljem da se lanice STO saglase o Agendi za razvoj, sraunatoj na poetak pregovora o otvaranju svjetskih trita za poljoprivredu i industrijske proizvode. Taj sastanak, posveen pregovorima o trgovini, bio je sraunat na rad za stvaranje sistema pravila trgovine koji bi bio poteniji prema zemljama u razvoju. Lansirana je nova runda pregovora poznata kao Runda iz Dohe i predstavlja prvi ozbiljniji pokuaj meunarodne zajednice da smanji poljoprivredne subvencije i zatitu koja postoji u razvijenim zemljama.

U septembru, u meksikom letovalitu Kankun, odran je Samit STO radi postizanja Sporazuma u okviru Runde iz Dohe, koji je bio usresreen na etiri glavna podruja, poljoprivredu, industrijsku robu, trgovinu uslugama i kodeks novuh obiaja. Ti pregovori nisu uspjeli, obzirom da bogate i siromane zemlje nisu mogle da se dogovore, naroito o poljoprivredi. Za neuspjeh su preteno okrivljeni SAD i EU, u kojima su subvencije najvee u svijetu. SAD i EU nisu pristajale na modalitete za uklanjanaje zatite i suvbencije za njihove poljoprivrede, mada su se na to obavezale u Dohi. Sa druge strane, nastao je novi Savez zemalja u razvoju koji je odbio da potpie predloeni Sporazum smatrajui da je u korist bogatih lanica STO. Grupa zemalja u razvoju, poznata kao G-20, poela je poslije Kankuna da pregovara u ime siromanih drava sveta. U globalnoj kampanji, koju su podrale Svjetska banka, Ujedinjene nacije i nevladina organizacija Odsam Internaenal, bogate zemlje su se sloile da uklone neke, meu 300 millijardi dolara vrijednih, subvencija koje one godinje isplauju svojim farmerima. EU se sloila da eliminie svoje izvozne subvencije, glavni kamen spoticanja. SAD su pristale da umanje svoje izvozne kredite i neke od subvencija uzgajivaima pamuka. Zauzvrat, bogate zemlje, meu njima i one iz EU, dobile su povoljniji pristup tritima zemalja u razvoju, naroito za industrijsku robu. Takoe nacrt Sporazuma dozvoljava poteze u pravcu liberalizacije globalne trgovine robom i uslugama. Pored toga, carinske procedure bi bile pojednostavljene a doslednija pravila uvedena za dravnu pomo razvoju seoskog podruja.

CILJEVI EU ZA DOHA RUNDU PREGOVORA

Primarni ciljevi trgovinske politike EU ostaju i dalje: nastavak donoenja pravila o svjetskoj trgovini, otvaranje trita, integracija zemalja u razvoju u svjetski trgovaki sistem i unapreenje funkcionisanja STO. Osnovni prioriteti EU u okviru Doha razvojne agende su: Pristupanost trita za industrijsku robu. elja EU je da se trgovina obavlja bez visokih carina i carinskih maksimuma i poveanja carina kako bi se znaajno poveale trgovinske mogunosti ,

Dalji pregovori za pristupanost tritu usluga, koje bi trebalo da donesu znaajne trine mogunosti za poslovanje kao i koristi za potroae irom sveta. Dalja liberalizacija poljoprivrede. Evropa je najvei svjetski uvoznik poljoprivrednih proizvoda, a takoe i najvei uvoznik farmerskih proizvoda iz zemalja u razvoju, tj. EU uvozi od zemalja u razvoju toliko koliko SAD, Japan, Kanada, Australija i Novi Zeland zajedno, ali je i pored toga posveena daljoj liberalizaciji poljoprivrede. Zatita ivotne sredine i briga o potroaima su glavni elementi agende odrivog razvoja, kao i poveanje povezanosti izmeu trgovine i ivotne sredine koji treba da se obavljaju u okviru Doha razvojne agende. Auriranje pravila svetske trgovine, jer je to preduslov za transparentan i fer sistem upravljanja svetske trgovine i investicija.

EU vrsto veruje da e Doha razvojna agenda uspjeti jedino ukoliko se napravi prava razlika razvojnim mogunostima pojedinim lanicama, uini realan doprinos meunarodnim naporima u korist odrivog razvoja i povea povezanost akcija izmeu STO i drugih meunarodnih organizacija kao to su Svjetska banka, Konferencija Ujedinjenih nacija o trgovini i razvoju ( UNCTAD ) i Meunarodnog monetarnog fonda. EU takoe podrava zemlje u razvoju u njihovim naporima da integriu trgovinu u njihove nacionalne razvojne politike i programe i strategije za smanjenje siromatva, putem trgovinskih mjera koje se odnose na pomo zemljama u razvoju da uestvuju u pregovorima i da izrade svoje trgovake kapacitete. Nakon zavretka ministarskog sastanka Svjetske trgovinske organizacije, koji je odran u Hong Kongu, EUROCHAMBRES je izrazio svoje razoarenje to nije dolo do napretka u pregovorima, tako da umjesto da je dolo do velikog koraka napred prema znaajnom dogovoru o liberalizaciji na kraju Doha runde u 2006.godini, lanovi STO su jo jednom odloili usvajanje preko potrebnih odluka od kojih koristi mogu imati i razvijenije zemlje i zemljeu razvoju, izjavio je predsednik EUROCHAMBRES Cristoph Leitl. Komore su naroito razoarane time to se jo jednom STO konferencija fokusira na poljoprivredu, a zanemaruje one oblasti koje su od kljunog znaaja i interesa za preduzea , ne samo u Evropi, nego irom sveta. Naroito su zabrinute zbog smanjenog interesovanja za usluge. Predsednik Leilt je istakao i da postoji jasna potreba za izgradnjom znaajnih kapaciteta u podruju trgovinske politike za veinu zemalja u razvoju, tako da one mogu formirati sopstvene pozicije.

SRBIJA I SVJETSKA TRGOVINSKA ORGANIZACIJA -PERSPEKTIVE I IZAZOVI LANSTVA-

Vlada Republike Srbije na sjednici odranoj 19. novembra 2004.godine donijela je Odluku da se podnese zahtjev za lanstvo u Svjetsku trgovinsku organizaciju, po principu dvostrukog kolosjeka , a imajui u vidu punu autonomiju spoljnotrgovinske politike Srbije. Oekuje se da e Generalni savjet STO razmotriti na zahtjev i donijeti odlukuo formiranju posebne Radne grupe za pristupanje Republike Srbije STO. OPTI OKVIR ZA ULAZAK U LANSTVO Ulazak u lanstvo STO regulisan je lanom 12. Sporazuma o osnivanju STO, koji predvia da i zasebne carinske teritorije, koje posjeduju punu autonomiju u voenju spoljnotrgovinskih odnosa i u ostalim pitanjima, koji su regulisana Sporazumom o STO i multilateralnim trgovinskim sporazumima, mogu pristupiti STO. Odluku o pristupanju , nakon pregovora, donosi Ministarska konferencija dvotreinskom veinom. Odredbom lana 72. Ustava Republike Srbije dato je pravo Srbiji da ureuje i obezbjeuje svoj meunarodni poloaj i odnose sa drugim dravama i meunarodnim organizacijama. PREDNOSTI I CILJEVI LANSTVA lanstvo u STO predstavlja jedan od kljunih koraka integracije zemlje u moderne meunarodne ekonomske odnose, kao i neophodan koraku procesu pridruivanja i preduslov za pristupanje Evropskoj uniji. U tom smislu, pristupanje STO predstavlja i vaan element razvojne strategije zemlje u tranziciji, kao i zemalja u razvoju. Osnovne prednosti lanstva u STO ogledaju se u sledeem : mogunost pristupa tritima drugih zemalja pod ravnopravnim uslovima, signal stranim investitorima o stabilnosti i predvidljivosti ekonomskog sistema-smanjuje se faktor rizika za potencijalne ulagae, korienje meunarodno dogovorenih pravila, kao optimalnog okvira za izgradnju domae trine privrede i reformu privrednog zakonodavstva, korienje meunarodno dogovorenog mehanizma rjeavanja trgovinskih sporova u zatiti sopstvenih trgovinskih interesa, uivanje koristi multilateralno dogovorene klauzule najpovlaenije nacije (prednost u smislu da se ne moe jednostrano povui data obaveza pristupa tritu bez odgovarajue kompenzacije, kao u sluaju kada je obaveza bilateralno dogovorena).

Vremenska dinamika procesa pristupanja STO u najveoj mjeri zavisi od brzine sprovoenja unutranjih ekonomskih reformi u skladu sa pravilima STO. U naelu, proces pristupanja STO traje nekoliko godina. Kod nekih zemalja u tranziciji ovaj proces je trajao vie od sedam godina (Hrvatska, Litvanija, Moldavija, Makedonija), ali su efektivni pregovori mnogo krai i traju oko tri godine. 10

Glavni cilj STO je da se obezbijedi da se trgovina odvija bez prepreka, u predvidivim okvirima. Sredite sistema pravila STO ine specifini multeratelno dogovoreni sporazumi koji su u najveoj mjeri rezultat Urugvajske runde pregovora voenih od 1986. do 1994.godine. Tada je izvrena znaajna revizija Opteg sporazuma o trgovini i carinama (GATT) iz 1947. godine, uvedena su nova pravila o uslugama, trgovinskim aspektima intelektualne svojine i rjeavanju trgovinskih sporova. U pitanju je itav niz sporazuma (64) i dodatnih obaveza pojedinih drava lanica, koji ukupno imaju oko 30.000 strana teksta. Kako je u toku nova runda pregovora u STO o daljoj liberalizaciji meunarodne trgovine (Doha pregovori), vano je istai da e njihov tok i ishod uticati i na proces pristupanja Srbije STO. REFORMA ZAKONODAVSTVA I USKLAIVANJE SA PRAVILIMA STO Od zemlje u pristupanju oekuje se da sve propise koji se na neposredan ili posredan nain tiu spoljne trgovine harmonizuju sa propisima i pravilima STO. To u sutini znai da se mora izvriti znaajna liberalizacija spoljnotrgovinskog reima, odnosno njegovo ustrojstvo u pogledu zatite politike na nain koji je u skladu sa pravilima STO. Iskustvo zemalja koje su nakon 1996.godine pristupile STO, pokazuje da svako novo pristupanje ostavlja sve manje prostora za zadravanje potpisa koji nisu u potpunosti usaglaeni sa pravilima SRO. Potrebno je da se, izmeu ostalog, usklade zakoni i drugi propisi u sledeim oblastima: Carine i rad carinskih organa Necarinskei propisi koji ureuju pitanja uvoza i izvoza Usluge Druga ekonomska pitanja koja utiu na trgovinu

Kada su u pitanju prioriteti u zakonodavnoj reformi, mora se donijeti Zakon o carinskoj tarifi, koji je Sekretarijatu STO neophodno dostaviti u prvoj fazi procesa pristupanja. Zatim je potrebno donijeti Zakon o spoljnoj trgovini, koji je usklaen sa pravilima STO, propise koji se odnose na zatitu prava intelektualne svojine, kao i na standardizaciju propisa u sanitarnoj i fitosanitarnoj oblasti. Time se lanicama STO alje jasan signal o namjeri zemlje da na unutranjem planu uradi to vie i time ubrza proces pristupanja. Nakon donoenja odluke Generalnog savjeta STO o zahtjevu Srbije za prijem u lanstvo, istom odlukom formirae se i Radna grupa za pristupanje. Zadatak Radne grupe je da ispita trgovinsku politiku Srbije sa stanovita njene usaglaenosti sa pravilima STO i da da svoju saglasnost na obuhvat i nivo obaveza koja e kroz bilateralne pregovore, biti preuzeti prema svim lanicama ove organizacije u vezi sa liberalizacijom trita industrijskih i poljoprivrednih proizvoda i trita usluga. Nakon dostavljanja zahtjeva za lanstvo i osnivanja Radne grupe za pristupanje STO, Sekretarijatu STO dostavlja se Memorandum o spoljnotrgovinskom reimu zemlje. Memorandum je obiman dokument koji ima standardni format za sve zemlje. Uobiajena je procedura da lanice STO trae dodatne informacije u vezi sa sadrajem Memoranduma , pa se u perioduod 60 dana od dana prijema Memoranduma dostavlja lista pitanja na koje se moraju dostaviti odgovarajui odgovori, tumaenja , razjanjenja itd. 11

DALJE AKTIVNOSTI NA PROCESU PRISTUPANJA U STO Proces tee kroz nekoliko faza. To su : podnoenje Memoranduma o spoljnotrgovinskom reimu, pitanja drava lanica STO i odgovor Srbije, odravanje sastanaka Radne grupe STO za pristupanje Srbije, podnoenje ponude za robu i usluge, bilateralni i multilateralni pregovori, priprema finalnog dokumenta-Nacrta protokola o pristupanju, prijem u lanstvo.

ORGANIZACIONI ASPEKTI Rad na pripremi pregovora sa STO obavljao bi se u okviru tri radne grupe, kao i podgrupe, u okviru tih radnih grupa. 1. Radna grupa za robu (industrijske i poljoprivredne proizvode). Priprema ponude zahtjeva odreivanje stepena osetljivosti odreenih industrijskih proizvoda na smanjenje carinskih zatita. 2. Radna grupa za usluge bila bi zaduena za pipremu inicijalne ponude u oblasti usluga. Pitanje liberalizacije sektora usluga i usklaivanje propisa ve je pokrenuto i u okviru Pakta za stabilnost u jugoistonoj Evropi, u cilju pribliavanja propisa Evropske unije. 3. Radna grupa za poljoprivredu bila bi zaduena za pripremu inicijalne ponude za pregovore u poljoprivredi. Ponuda bi ukljuila smanjenje ukupne carinske zatite (U okviru Radne grupe za robu) i nivoa subvencija. Po formiranju posebne Radne grupe za pristupanje u STO, bie potrebno da Srbija direktno odredi svog diplomatskog predstavnika, koji e je zastupati pri sekretarijatu STO u enevi u toku pregovora.

PRISTUPANJE REPUBLIKE SRBIJE SVJETSKOJ TRGOVINSKOJ ORGANIZACIJI REZIME 12

Svjetska trgovinska organizacija je 18. maja 2007.godine sastavila izvjetaj broj WT/ACC/11/REV.7 o aktuelnom statusu drava koje aplicirajuza lanstvo u Svjetskoj trgovinskoj organizaciji. Dokument je sastavljen na inicijativu i odgovornost Sekretarijata, bez predvianja pozicija lanova i njihovih obaveza i prava po STO. U navedenom izvetaju obraeno je ukupno 14 drava koje su u procesu pristupanja Svjetskoj trgovinskoj organizaciji, meu njima i Republika Srbija, od ukupno 23 drava koje su podnijele Memorandum o spoljnotrgovinskom reimu svojih zemalja. Republika Srbija je obraena na 31 strani izvetaja. Prenosimo sadraj te strane : Od strane Generalnog Savjeta formirana je, 15. februara 2005.godine , Radna grupa koja je ispitivala zahtjev Srbije za lanstvo. Memorandum o spoljnotrgovinskom reimu Republike Srbije je razmatran poev od marta 2005.godine, a prvi sastanak radna grupa je odrala oktobra 2005.godine. Pregovori su poeli u vezi bilateralnog pristupa tritu a na osnovu inicijalne ponude za robe i usluge. Radna grupa se sastala trei put u decembru 2006.godine da bi nastavila ispitivanje spoljnotrgovakog reima Srbije.

13

Primljen zahtev Formirana radna grupa Predsedavajui: NJ.E. Mr. Karsen Vagn Nielsen (Danska-oktobar 2006.) Mr. Francois Roux (Belgija maj 2005.-oktobar 2006.) Memorandum Pitanja i odgovori Sastanci radne grupe Ostala dokumenta (a) Dodatna pitanja i odgovori

10. decembar 2004. 15. februar 2005.

WT/ACC/SRB/1 Wt/GC/M/91

17. mart 2005. 13. juli 2005. 7.oktobar 2005. 8. jun 2006. 6. decembar 2006. 20. septembar 2005. 11. oktobar 2005. 26. april 2006. 10. novembar 2006. 22. juli 2005. 18. april 2006. 15. novembar 2006. 27. novembar 2006. 13. juli 2005. 7. novembar 2006. 13. juli 2005. 15. novembar 2006. 26. april 2006. 18. oktobar 2006.

WT/ACC/SRB/3&Add.1 WT/ACC/SRB/4 Tri zvanina sastanka

(b) Poljoprivreda (WT/ACC/4) (c) Usluge (WT/ACC/5) (d) Sporazum o primeni sanitarnih i fitosanitarnih mera SPS/TBT(WT/ACC/8) (e) Pravo intelektualne svojine TRIPS (WT/ACC/9) (i) Akcioni plan u vezi zakonodavstva Pregovori u vezi pristupa tritu Ponuda za robe Ponuda za usluge Kratak izvetaj injenino stanje

WT/A/ACC/SRB/ 8 WT/ACC/SRB/9 WT/ACC/SRB/11&Add.2-4 WT/ACC/SRB/13&Add.1,3 WT/ACC/SPEC/SRB/1 Izvetaj 1 WT/ACC/SRB/14( TBT ) WT/ACC/SRB 15 ( SPS) WT/ACC/SRB/6 Izvetaj 1 WT/ACC/SRB/5 Izvetaj 3 WT/ACC/SPEC/SRB/2/&Izv.1 WT/ACC/SPEC/SRB/3

14

Nacrt izvetaj Radne grupe

LITERATURA

1. http://www.kombeg.org.rs/Komora/udruzenja/UdruzenjeTrgovine.aspx?veza=1405 2. http://www.doiserbia.nb.rs/img/doi/0025-8555/2009/0025-85550903319J.pdf 3. http://sh.wikipedia.org/wiki/Me%C4%91unarodna_organizacija 4. http://www.pks.rs/Svetskatrgovinskaorganizacija/tabid/1582/language/sr-LatnCS/Default.aspx 5. http://www.wto.org/ 6. Mladen Bodiroa, Meunarodna ekonomija, Ekonomski fakultet, Brko, 2008. 7. Radovan Klincov, Meunarodna ekonomija i finansije, Univerzitet za poslovne studije, Banja Luka, 2010.

15