1223301974

OBRAZOVNI PROGRAM
MUZIKI IZVOA VIOLONELISTA
SADRAJ: OPTI DIO ..................................................................................................3 1. NAZIV PROGRAMA: MUZIKI IZVOA - VIOLONELISTA ......................................3 2. NASTAVNI PLAN .......................................................................................3 POSEBNI DIO ...............................................................................................5 1. PREDMETNI PROGRAMI ...............................................................................5 1.1. OPTEOBRAZOVNI PREDMETI.....................................................................5 1.2. STRUNO-TEORIJSKI PREDMETI..................................................................6 1.2.1. ISTORIJA MUZIKE SA UPOZNAVANJEM MUZIKE LITERATURE...........................6 1.2.2. TEORIJA MUZIKE SA OSNOVAMA HARMONIJE............................................. 30 1.2.3. HARMONIJA ..................................................................................... 39 1.2.4. POLIFONIJA ..................................................................................... 49 1.2.5. MUZIKI OBLICI ................................................................................. 59 1.2.6. POZNAVANJE MUZIKIH INSTRUMENATA .................................................. 70 1.2.7. ETNOMUZIKOLOGIJA .......................................................................... 79 1.2.8. SOLFEO......................................................................................... 84 1.2.9. INSTRUMENT VIOLONELO ................................................................. 95 1.2.10. ITANJE S LISTA ............................................................................ 107 1.3. IZBORNI PREDMETI ............................................................................. 113 1.3.1. TEORIJA DEZA............................................................................... 113 1.3.2 DEZ KONTRABAS ............................................................................ 124 1.3.3. MUZIKA ANIMACIJA ........................................................................ 130 1.3.4. OSNOVI KOMPONOVANJA SA ARANIRANJEM .......................................... 137 1.3.5. KOMPJUTERSKI AUDIO I GRAFIKI PROGRAMI .......................................... 144 1.3.6. POZNAVANJE HARMONSKIH STILOVA .................................................... 151 1.3.7. OSNOVE DIRIGOVANJA ...................................................................... 155 1.3.8. ISTORIJA UMJETNOSTI ...................................................................... 159 1.3.9. STRANI JEZIK II - ITALIJANSKI ............................................................. 170 3. OBAVEZNI NAINI PROVJERAVANJA ZNANJA ................................................ 205 4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA................... 205 5. NAIN PRILAGOAVANJA UENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA: ...................... 206 6. NAIN PRILAGOAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH........................ 206 8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ............................ 207 8.1. BROJ ASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE .................. 208 9. SLOBODNE AKTIVNOSTI .......................................................................... 211
OPTI DIO 1. Naziv programa: MUZIKI IZVOA - VIOLONELISTA 2. Nastavni plan

Redni broj A 1 2 3 4 5 1 2 3 1 B 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 C D E F 1 3 4 5 6 Nastavni predmetiI II III grupe predmeta sed. god. sed. god. sed. god. Opteobrazovni predmeti Maternji jezik i 3 108 3 108 3 108 knjievnost Matematika Strani jezik 2 72 2 72 2 72 Informatika 2 72 Fiziko vaspitanje 2 72 2 72 2 72 Drutvena grupa predmeta Istorija 2 72 Geografija 2 72 Filozofija 3 108 Prirodna grupa predmeta Fizika 2 72 UKUPNO A 15 504 10 360 7 252 Struno- teorijski predmeti sa praktinom nastavom Istorija muzike sa 2 72 2 72 3 108 poznavanjem muzike literature Teorija muzike sa 2 72 osnovama harmonije Harmonija 2 72 2 72 Polifonija 2 72 2 72 Muziki oblici 1 36 2 72 Poznavanje muzikih 2 72 instrumenata Etnomuzikologija Solfeo 2 72 2 72 2 72 Instrument3 108 3 108 3 108 violinelo itanje s lista 1 36 1 36 1 36 Kamerna muzika 1 36 1 36 2 72 Orkestar 2 72 2 72 2 72 Uporedni 1 36 1 36 1 36 instrument- klavir UKUPNO B 14 504 17 612 22 792 Slobodne aktivnosti 1 36 1 36 1 36 Izborna nastava 2 72 2 72 2 72 1.11 1.08 1.15 Broj asova 31 30 32 6 0 2 Broj radnih sedmica 36 36 36 Izborna nastava Teorija deza 2 72 2 72 Muzika animacija 2 72 Osnove komponovanja sa 2 72 araniranjem Kompjuterski audio i 2 72 2 72 2 72 grafiki programi Poznavanje harmonskih stilova IV sed. 3 2 2 7 3 2 2 2 2 3 1 2 2 1 20 1 2 30 god. 99 66 66 231 99 66 66 66 66 99 33 66 66 33 660 33 66 990 33 2 2 2 2 2 66 66 66 66 66 210 138 138 282 66 Ukupno
423 282 72 282 72 72 108 72 1.383 351 72 210 144 174 72 66 282 423 141 210 282 141 2.568 141 282 4.374
Redni broj 7 8 9
Nastavni predmetigrupe predmeta Osnove dirigovanja Istorija umjetnosti Italijanski jezik
I sed. 2 2 god. 72 72 sed. 2 2
II god. 72 72 sed. - 2 2
III god. 72 72 sed. 2 2 2
IV god. 66 66 66
Ukupno 66 282 282
3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa - ovladavanje tehnikama sviranja na violonelu; - ovladavanje vjetinom umjetnikog izvoenja djela razliitih kompozitora; - upoznavanje karakteristika muzikih stilova kroz njihov istorijski razvoj; - upoznavanje strukture i oblika muzikih djela; - osposobljavanje za javne nastupe, solistiki i u ansamblu. 4. Uslovi za upis, odnosno za ukljuivanje u program za obrazovanje odraslih - Na konkurs za upis u prvi razred mogu se prijaviti kandidati koji su zavrili osnovnu kolu. - Uslov za upis stiu kandidati koji poloe prijemni ispit. PRIJEMNI ISPIT Prijemni ispit obuhvata provjeru znanja iz sviranja na violonelu. Zahtjevi na prijemnom ispitu: - jedna skala; - jedna etida; - koncert ili sonata (I stav ili II i III stav); - djelo male forme. 5. Trajanje obrazovanja - Srednje struno obrazovanje u trajanju od etiri godine. 6. Prohodnost U redovnom obrazovanju uenici napreduju u vii razred ako su iz svih predmeta tekue kolske godine postigli prelaznu ocjenu i poloili godinje ispite iz predmeta: - Instrument-violonelo; - Kamerna muzika; - itanje sa lista; - Solfeo. Uslov su i javni nastupi. Obrazovanje se zavrava strunim ispitom koji pored Maternjeg jezika i knjievnosti i stranog jezika, obuhvata: - pismenu analizu jedne kompozicije iz ispitnog programa iz predmeta Instrument violonelo (odabrana kompozicija se analizira sa vie aspekata: analiza forme, harmonskog jezika i stila, sa posebnim naglaskom na tehnikoizvoaki elemenat; - sviranje iste kompozicije. 7. Obrazovanje koje se stie - Srednje struno obrazovanje u trajanju od etiri godine- MUZIKI IZVOA VIOLONELISTA.
POSEBNI DIO 1. PREDMETNI PROGRAMI 1.1. OPTEOBRAZOVNI PREDMETI 1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIEVNOST 1.1.2. STRANI JEZIK 1.1.3. INFORMATIKA 1.1.4. FIZIKO VASPITANJE 1.1.5. ISTORIJA 1.1.6. GEOGRAFIJA 1.1.7. FILOZOFIJA 1.1.8. FIZIKA
1.2. STRUNO-TEORIJSKI PREDMETI 1.2.1. ISTORIJA MUZIKE SA UPOZNAVANJEM MUZIKE LITERATURE 1. Naziv predmeta: ISTORIJA MUZIKE SA UPOZNAVANJEM MUZIKE LITERATURE 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Razred I II III IV Ukupno Vrste nastave Teorija Vjebe 36 36 36 36 36 72 33 66 141 210 Ukupno 72 72 108 99 351
Vjebe - odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 uenika 3. Opti ciljevi nastave - upoznavanje nastanka i razvoja stilova kroz vjekove do dananjih dana; - upoznavanje drutveno-istorijskih prilika u kojima muzika djela nastaju i - korelacije sa drugim umjetnostima i religijom; - upoznavanje tehnike komponovanja kroz razliite konstruktivne principe; - upoznavanje tekovina muzikog nasljea na tlu Crne Gore; - upoznavanje tekovina muzikog nasljea na junoslovenskom podruju.
4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za Formativni ciljevi sadraji ciljevi izvoenje nastave uenik uenik uenik Muzika u prvobitnoj drutvenoj zajednici - obrazlae teorije o - razvija - prikazivanje video - prepoznaje i postanku muzike i motivisanost, stie snimaka jednog razumijeva: izvore istovremeno drugih samopouzdanje, primitivnog za izuavanje, umjetnosti kroz razvija efikasnost, magijskog obreda teorije o postanku poznate elemente marljivost, - korienje audio muzike, formiranje komparativne preciznost, snimaka vokalne, praoblika melodije, etnologije kroz analitinost, instrumentalne, ritma, prvih oblika primjer magijskog kritinost, odnos horske heterofonije vieglasja, naina rituala, navoenje prema sutini kao dananjih plemena izvoenja, svih oblika kvalitetu miljenja i sa razliitih sinkretizma, izvoake prakse rada, pozitivna meridijana muzikih - slua djelo orijentacija prema - na osnovu instrumenata Posveenje zanimanju raspoloive proljea Igora literature uenik Stravinskog samostalno formira primjer kako je tzv. hronoloke prastari kultni obred tabele na osnovu Muzika starih starih Slovena kojih ima vremenski vanevropskih oivljen u i sadrajni pregled civilizacija savremenoj muzici dogaanja i pojava - Egipat, Kina, Indija, - analizira tipove u okviru jedne Japan, melodija, evoluciju civilizacije, a na Mesopotamija, preko ambitusa, osnovu skupa tabela Palestina oblika dolazi do jasnog - analizira oblike pregleda na vieglasja generalnom planu; - pronalazi slinosti i na taj nain je razlike u muzikoj aktiviran da kulturi starih samostalno Muzika antike Grke civilizacija analizira, donosi - navodi izvore za - izvodi zakljuke o zakljuke, a steeno izuavanje, novim i zajednikim znanje se urezuje u periodizaciju, elementima i pamenje kao naine izvoenja, osobinama muzike trajno izvoake forme, novog perioda tragedija, filozofsko - analizira epske - hronoloke tabele tumaenje muzike, forme i nain evolucije muzike muzike teorije, izvoenja kulture po muzike - uporeuje sa periodima antike instrumente jevrejskom Grke i Rima psalmodijom i naim epskim pjesmama - uoava novi krug sinkretizma i otkriva prenoenje kulturnih ciklusa - uporeuje poznate
Informativni ciljevi i sadraji uenik
Formativni ciljevi uenik forme horske lirike sa srodnim formama narodne umjetnosti obrazlae: kako iz jedne forme horske lirike nastaje tragedija, kako horska lirika u cjelini utie na sadraj tragedije, ko komponuje horske numere za tragediju, kolika je uloga hora, ko priprema hor uporeuje i pronalazi slinosti i razlike izmeu rimske i grke muzike kulture na osnovu poznatih elemenata kulture i posebno muzike kulture Grke
Socijalizacijski ciljevi uenik
Preporuke za izvoenje nastave
Muzika antikog Rima -
Muzika kultura u Crnoj Gori od praistorije do pojave - razvija motivisanost, hrianstva - uporeuje stie - izrada hronolokih - izvori za izuavanje, crnogorsku muziku samopouzdanje, tabela poslije izvoake forme, kulturu sa muzikom razvija usmjerenost svakog stilskog muziki instrumenti kulturom starih na razvoj linosti, razdoblja Muzika kultura civilizacija na razumijeva uzrono srednjeg vijeka osnovu poznatih posljedine odnose elemenata drutva, umjetnosti i - drutveno-istorijske muzike, - izrada hronolokih prilike; opte stilske - analizira drutveno- - razvija efikasnost, tabela za svaki karakteristike u istorijske prilike i marljivost, period muzike umjetnosti i religije, kao i preciznost, srednjeg vijeka knjievnosti, likovna prosuuje na osnovu analitinost, umjetnost, muzika poznatih elemenata kritinost, - podjela na tri iz religije o uticaju - razvija odnos prema razvojne faze na muziki elemenat sutini kao kvalitetu Muzika u periodu crkevnog obreda. miljenja i rada, ranog hrianstva Kada? Kako? Odakle? pozitivna - pojava hrianstva; orijentacija prema uticaji; vrste zanimanju obrednog pjevanja; melodijski oblici, naini izvoenja, forme
Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadraji uenik uenik Muzika Vizantije - upoznaje predstavnike vizantijske muzike, - uporeuje slinosti i izvoakih oblika, razlike vizantijske i osmoglasnika, gregorijanske liturgije melodike; objanjava principe modalnosti u Gregorijanski koral Osmoglasniku; - razumijeva uticaje, Liturgija i Misa, uloge pape Grgura I, Opelo i Rekvijem vrste melodija, naina izvoenja, - slua i analizira oblika primjere gregorijanskog Gregorijanskog korala, preuzetih korala muzikih oblika kao sastavnih djelova mise - deformacija gregorijanskog korala - prepoznaje i razumijeva sekvence, trope, - analizira vie liturgijske drame primjera sekvenci, tropa Razvoj notacije i - uoava slinosti i teorije razlike - navodi faza, imenuje znaajne teoretiare, - analizira modalni razumijeva ritam koji proistie probleme: iz metrike teksta, starocrkveni zasnovanog na est modusi, oblici i modusa uzetih iz tehnike starogrke poezije - poznaje srednjevjekovne tonalne obrazce moduse; uporeuje sa istoimenim elementima antike grke teorije slinosti, razlike - analizira srednjevjekovne tonalne obrazce (moduse);
Formativni ciljevi uenik uporeuje sa istoimenim obrascima antike grke teorije slinost, razlika
Muzika kultura u Crnoj Gori u ranom - upoznaje se sa: srednjem vijeku od primjerima pojave hrianstva neumtske notacije, do XII vijeka radom u - motivisanost, skriptorijima, sticanje Rani vieglasni oblici tragovima muzike samopouzdanja, - organum, diskant, kulture kroz usmjerenost na gimel, foburdon, spomenike razvoj linosti, klauzula materijalne kulture razumijevanje i u knjievnim uzronoArs Antiqua djelima posljedinih odnosa - upoznaje - uporeuje muziku drutva, umjetnosti karakteristine kulturu na tlu Crne i muzike, predstavnike i forme Gore sa kulturom - zalaganje i drugih naroda efikasnost, - analizira kretanje marljivost, Ars Nova organuma, diskanta, preciznost, - upoznaje stil gimela, foburdona, analitinost, Francuske, Italije, klauzula uoavanje kritinost, karakteristine slinosti i razlika - odnos prema sutini forme, predstavnike - uoava i obrazlae kao kvalitetu pomake od miljenja i rada, Svjetovna organuma preko pozitivna jednoglasna muzika u klauzule do moteta orijentacija prema srednjem vijeku - analizira zanimanju - upoznaje faze politekstualni motet razvoja: izvoake i uporeuje sa forme, putujue konduktusom, grupe izvoaa rondelusom (mimi, pilmani, - prosuuje o tome ongleri), viteke to je hoketus umjetnosti, forma ili tehnika stvaraoce izvoae komponovanja koja (truveri, trubaduri, inicira imitaciju minezengeri, - analizira izoritmiki majsterzingeri) motet, pojavu prve komponovane mise Franko-flamanska - prosuuje o kola muzikim formama - razumijeva faze duhovne i svjetovne razvoja, upoznaje muzike u Francuskoj predstavnike i i u Italiji (madrigal, karakteristine balada) slinosti i forme razlike
10
Informativni ciljevi i sadraji uenik -
Formativni ciljevi
Renesansa - upoznaje opte karakteristike renesanse, bitnih elemenata koji se odnose na drutveno- istorijske prilike, slikarstvo,
uenik uoava pojavu tonskog slikanja kroz oblik kae ili asa slua i analizira baladu, rondo, virlu, pastorele, estampide, ansone uoava korienje jonskog modusa (modus lascivus) koji ima voicu (tonus diabolus) zabranjenu u - izraivanje crkvenoj muzici hronolokih tabela uoava simetriju za sve tri faze forme, modalnu franko-flamanskog ritmiku, stila instrumentalnu pratnju analizira formu moteta rane faze, srednjeOkegemove faze - uoava sloenost kontrapunktsko matematike kombinatorike, do zrele de Preove faze sinteze, uravnoteenosti i pojave emocionalnosti i najave renesanse nova vienja mise, kao jednog od centralnih oblika ovog doba elementi tonskog slikanja u svjetovnim formama ansoni iznosi miljenje o - razvija - izrada skupne problemu kanjenja motivisanost, stie hronoloke tabele za renesanse u muzici samopouzdanje, sve tri faze u odnosu na druge razvija usmjerenost renesanse umjetnosti (Razlozi? na razvoj linosti, Kad se pojavljuju razumijeva uzrono prvi elementi - posljedine odnose renesanse, da li u drutva, umjetnosti
11
Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadraji uenik uenik knjievnost, muziku XVI vijeku ili ranije) problem - analizira periodizacije karakteristina djela muzike Andrea i ovanija Gabrijelija, veeg Venecijanska kola obima umetanja - upoznaje instrumentalnih predstavnike dionica, tehnike kori specati i madrigala Rimska kola - analizira djela - Palestrina, Lasso, Palestrine, Lasa i Gallus Galusa, moteta i madrigala Razvoj madrigala - uoava slinosti i - tri faze razvoja do razlika stila Rimske i Marencija, da Venecijanske kole Venoze i - slua, prati i Monteverdija analizira partiture - analizira horski Pojava madrigal a instrumentalne capella, horski muzike madrigal uz pratnju instrumentalne instrumenta, dionice u vokalnim madrigalske formama od XIII komedije ili vijeka dramatski madrigal - razumijeva kao uvod u operu prenoenje vokalnih - analizira harmonski oblika na jezik instrumentalne - slua, prati i forme; Italija, analizira partiture Njemaka, panija, - uoava lagani razvoj Engleska instrumentalne - upoznaje glavne muzike, najprije u predstavnike ulozi zamjene vokalne dionice, zatim, vie vokalnih dionica do preuzimanja svih dionica jedne vokalne forme - uoava dominantnost vokalne muzike sve do sredine XVII vijeka - slua, prati i analizira partiture
Socijalizacijski ciljevi uenik i muzike, razvija efikasnost, marljivost, preciznost, analitinost, kritinost, razvija odnos prema sutini kao kvalitetu miljenja i rada, razvija pozitivnu orijentaciju prema zanimanju
12
Razred: DRUGI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za Formativni ciljevi sadraji ciljevi izvoenje nastave uenik uenik uenik Barok - prepoznje stilske - slua karakteristina - razvija - prikazivanje video karakteristike u djela iz sve tri faze i motivisanost, stie snimaka svuda gdje umjetnosti; promilja o razvoju samopouzdanje, je rije o muzikoperiodizacija (rani, stila kroz razvija usmjerenost scenskim djelima i srednji, zreli barok); obogaenje bitnih na razvoj linosti, operi pojava monodije, konstruktivnih razumijeva uzronorazvoj harmonskog elemenata posljedine odnose - izrada hronolokoh miljenja, general(orkestarski zvuk, drutva, umjetnosti tabela za cijeli bas; anrovi prelazak sa modalne i muzike, period baroka, (vokalno na tonalnu - razvija efikasnost, pretklasike i klasike instrumentalni, harmoniju, marljivost, instrumentalni); virtuozitet operske preciznost, - izrada hronolokih upoznavanje arije koji prelazi na analitinost, tabela za razvoj predstavnika instrument itd.) kritinost, operske forme od Rani barok - razvija odnos prema poetka do XX - prepoznaje oblike sutini kao kvalitetu vijeka koji su prethodili miljenja i rada, pojavi opere pozitivna - izrada hronolokih (pastorale, orijentacija prema tabela za razvoj dramatski - analizira, slua i zanimanju orkestarske i madrigal); prati partituru simfonijske muzike razumijeva pojavu opere Orfej opere; upoznaje Monteverdija djelatnosti libreto, ariozo, Firentinske pojava arije, kamerate; reitativ, ansambli, karakteristike formiranje orkestra monodijske opere - deklamacija koja treba da podsjeti na grku tragediju; Klaudio Monteverdi - formiranje operske arhitektonike (libreto, ariozo arija, reitativ, ansambli, formiranje orkestra) Razvoj opere u Italiji, Francuskoj, Njemakoj i Engleskoj - razumijeva opere s numerama, opere - analizira, slua i serije (ozbiljna prati partiture opera), komine opere serije i opere (buffo, komine opere po comique) elementima
13
Informativni ciljevi i sadraji uenik Opera u Italiji - (Rim, Venecija, Napulj) - poznaje italijansku uvertiru, dekadenciju opere po elementima Opera u Francuskoj - Lili i Ramo - upoznaje baletsku predstavu kao preteu opere, francusku uvertiru, ariju, reitativ, odnos prema libretu kod Lilija i kod Ramoa Pojava opere u Engleskoj - Henri Persl, muzika za drame sa baletskim, horskim i instrumentalnim numerama, ballad opera, poluopera (semiopera)
Formativni ciljevi uenik
- analizira, slua italijansku uvertiru i operu po elementima - slua i analizira Lilijeve opere - uoava razlike izmeu italijanske i francuske uvertire - analizira i slua stil Ramoa
- analizira i slua prve - razvija engleske opere motivisanost, stie Didona i Enej samopouzdanje, Henrija Persla razvija usmjerenost uporeuje ih sa na razvoj linosti, Monteverdijevim razumijeva uzronoOrfejom posljedine odnose drutva, umjetnosti Glukova reforma i muzike, opere - razvija efikasnost, - Informie se o marljivost, bitnim elementima - analizira i slua preciznost, Glukove reforme Glukovu operu analitinost, Orfej kritinost, Vokalno - razvija odnos prema instrumentalna sutini kao kvalitetu muzika XVII vijeka miljenja i rada, - upoznaje pozitivna oratorijum, kantatu, - slua i analizira orjentacija prema pasiju i karakteristina djela zanimanju najznaajnije i uporeuje ihpredstavnike uoava razlike i slinosti Srednji barok raanje instrumentalnog stila - kamerna muzika - slua i analizira crkvena sonata, karakteristina djela kamerna sonata, italijanske, trio sonata i francuske i najznaajniji njemake muzike
- prikazivanje video snimaka svuda gdje je rije o muzikoscenskim djelima i operi - izrada hronolokih tabela za cijeli period baroka - izrada hronolokih tabela za razvoj operske forme od poetka do XX vijeka - izrada hronolokih tabela za razvoj orkestarske i simfonijske muzike
14
Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za Formativni ciljevi sadraji ciljevi izvoenje nastave uenik uenik uenik predstavnici tog stila i svih - orkestarska muzika - navedenih anrova konerto groso, - slua i uporeuje solistiki koncert; sve karakteristine stari instrumenti forme - uoava koji ulaze u sastav postojanje generalorkestra basa - muzika za orgulje i (karakteristian za embalo stil baroka) svuda u orkestarskoj Zreli barok partituri od poetka - J.S.Bah do kraja - vokalno- povezuje, promilja instrumentalna i prati evoluciju muzika, konstruktivnih instrumentalna elemenata od rane muzika do zrele faze definie karakteristike stila - slua i analizira jednu pasiju, jednu kantatu, Misu u hmolu (uoava svjetovne elemente prenesenih iz kantate), konerta grosa, koncerata, muzike za embalo (klavir) i orgulje G.F.Hendl - vokalno- slua i analizira - razvija - prikazivanje video instrumetalna jedan od motivisanost, snimaka svuda gdje opera, oratorijuma, po sticanje je rije o muzikoinstrumentalna mogunosti opere, samopouzdanja, scenskim djelima i muzika orkestarske svite usmjerenost na operi - iznosi miljenje o razvoj linosti, slinostima i razumijevanje razlikama u muzici uzrono- izrada hronolokih Pretklasicizam u Baha, Hendla i posljedinih odnosa tabela za period muzici (rokoko) Vivaldija drutva, umjetnosti predklasike i klasike - upoznaje stilske i muzike, karakteristike, - zalaganje i kole, forme, - slua i analizira rane efikasnost, predstavnike oblike simfonije marljivost, - formiranje orkestra manhajmske kole preciznost, Opte karakteristike analitinost, klasicizma kritinost, - prepoznaje optih - odnos prema sutini karakteristika stila u - analizira i slua kao kvalitetu knjievnosti, karakteristina djela miljenja i rada,
15
Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadraji uenik uenik slikarstvu, muzici Hajdna, Mocarta i - prepoznaje Betovena i shvata karakteristike svih evoluciju stila kroz konstruktivnih vie faza elemenata - slua i analizira (melodija, ritam, simfonije iz sve tri harmonija, faktura, faze i obrazlae dinamika, pojave novih orkestracija) elemenata u - pojava sonatnog konstruktivnim oblika, (dominantne elementima forme) Jozef Hajdn - tvorac klasinog stila - periodizacija (tri faze razvoja) - instrumentalna muzika: simfonije, sonate, kamerna muzika (gudaki kvarteti) - vokalnoinstrumentalna muzika (oratorijumi), - proimanje homofonije i polifonije - staro i novo na primjeru oba oratorijuma V.A.Mocart - Upoznaje periodizaciju: - A - vokalnoinstrumentalna djela - opere, Requiem; opere u tri faze razvoja: - uticaj italijanske opere rane opere do Figarove enidbe - uticaj Glukove reforme i njemakog siengspiela Idomeneo, Otmica iz Saraja - proboj u novo libreto, muzika
Socijalizacijski ciljevi uenik pozitivna orijentacija prema zanimanju
- slua i analizira oratorijum Stvaranje svijeta - uoava elemenata novog i elemenata starog
- slua i analizira - motivisanost, - svuda gdje je rije o opere iz sve tri faze sticanje muziko-scenskim samopouzdanja, djelima i operi - izvodi zakljuke o usmjerenost na potrebno je stvarnoj i velikoj razvoj linosti, prikazati i video reformi opere na razumijevanje snimke osnovu uvida u uzronopartiture i sluanja i posljedinih odnosa - za period klasike poreenja sa drutva, umjetnosti uenici prave Glukom i dr. i muzike, hronoloke tabele - zalaganje i - slua i analizira efikasnost, Rekvijem i iznosi marljivost, miljenje o novom u preciznost, formalnom i analitinost, sadrajnom smislu u kritinost, odnosu na Bahovu - odnos prema sutini Misu u h-molu kao kvalitetu
16
Informativni ciljevi i sadraji uenik karakterizacija likova, proimanje kominog i ozbiljnog, odnos vokalnog i instrumentalnog, harmonski jezik Don ovani, arobna frula - B - instrumentalna muzika sonate, koncerti, kamerna muzika, simfonije i orkestarska djela L.van Betoven - razumijeva karakteristike njegovog stila kroz tri stvaralake faze, osobenosti stila, razvoj sonatnog ciklusa kroz simfoniju, sonatu, gudaki kvartet - evolucija sonatnog oblika kroz sve stvaralake faze - simfonije - prikaz po problemima sa posebnim osvrtom na IX simfoniju - sonate za klavir, sonate za violinu, kamerna muzika, koncerti (klavirski i violinski), vokalnoinstrumentalna muzika (opera, Misa Solemnis), ostala orkestarska djela
Socijalizacijski ciljevi uenik miljenja i rada, pozitivna orijentacija prema zanimanju
- analizira i poredi posljednje simfonije i simfonije iz ranog perioda
- slua znaajna djela iz sve tri faze razvoja i iznosi miljenje o evoluciji stila - analizira karakteristina djela iz svake faze
- slua sve simfonije i posebno analizira IX simfoniju - iskorak u novo - analizira Misu Solemnis i iznosi miljenje o novom u odnosu na Mocarta i Hajdna - slua i uoava nove elemente orkestracije, sonatnog oblika, motivskog rada itd.
17
Razred: TREI Informativni ciljevi i sadraji uenik Opte karakteristike romantizma - razumijeva drutveno-istorijske prilike, bitne karakteristike knjievnosti, likovne umjetnosti - romantizam u uem i irem smislu - karakteristike stila muzike, faze u razvoju romantizma posmatrane kroz karakteristine oblike i konstruktivne elemente - nacionalne kole - programska muzika - pojam simfonizacija tkiva - poznaje predstavnike po fazama razvoja Rani romantizam - opte karakteristike stila - razvoj simfonije (ubert, uman, Mendelson) - razvoj orkestarske muzike (karakteristina djela) - razvoj i upotreba instrumenata u orkestru sa karakteristinim elementima orkestracije (novine u odnosu na klasiku) - razvoj klavirske minijature - razvoj sonate i sonatnog oblika - razvoj solo pjesme (ubert, uman) - razvoj kamerne
- izrada hronolokih tabela za - Razvija - slua primjere simfonijsku, motivisanost, stie romantiarskih orkerstarsku, samopouzdanje, kompozicija, vokalnorazvija usmjerenost analizira tematiku i instrumentalnu, izraajna sredstava i na razvoj linosti, opersku i klavirsku razumijeva uzrono- muziku po fazama poredi sa posljedine odnose Betovenovim razvoja stila drutva, umjetnosti djelima i muzike, razvija efikasnost, marljivost, preciznost, analitinost, kritinost, - Razvija odnos prema sutini kao kvalitetu miljenja i rada, - razvija pozitivnu orjentaciju prema zanimanju
- slua, analizira i uporeuje simfonije i orkestarska djela uberta, Mendelsona i umana - slua i uporeuje: klavirske minijature, sonate i sonatni ciklus, koncerate i kamernu muziku uberta, umana, opena i Mendelsona - slua i analizira najznaajnija djela iz opusa svih navedenih autora - slua i analizira solo pjesme uberta i umana - uoava slinosti i razlike, formalne obrazce i sl.
18
Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za Formativni ciljevi sadraji ciljevi izvoenje nastave uenik uenik uenik muzike - razvoj koncerta - predstavnici Razvoj opere - izrada hronolokih - tipovi opera - slua i analizira - razvija tabela - opera prve polovine formalna rjeenja motivisanost, stie najznaajnijih XIX vijeka opera svih samopouzdanje, operskih djela ranog - pojava prvih navedenih tipova razvija usmjerenost romantizma nacionalnih opera - sagledava razlike u na razvoj linosti, (Njemaka - Veber, tretmanu tekstarazumijeva uzronoRusija - Glinka, libreta, i u kojoj posljedine odnose Dargomiski) mjeri utiru put drutva, umjetnosti - velika francuska buduim i muzike, razvija opera stremljenjima efikasnost, - razvoj italijanske (Glinka i marljivost, opere (Belini, Dargomiski) preciznost, Doniceti, Rosini) - uporeuje italijanski analitinost, belkanto arije sa kritinost, onima iz velike, - razvija odnos prema nacionalne i sutini kao kvalitetu veristike opere miljenja i rada, - uoava razlike u pozitivna tretmanu materijala orijentacija prema i teksta u veristikoj zanimanju operi - izrada hronokih Zreli romantizam - slua karakteristine tabela za - opte karakteristike fragmente svih simfonijska djela - razvoj navedenih tipova uberta, karakteristinih opera Mendelsona, formi sa svim umana, Berlioza i konstruktivnim - slua i analizira Lista elementima bitne forme evolucija od rane do karakteristinih za zrele faze ovu fazu, poredei elemente novog sa onima iz prethodne faze (uporeuje Programska muzika sloenost (Berlioz, List) harmonskog jezika, - pojam formalna rjeenja, programnosti: razvoj orkestarskog - Berlioz - idee fixe zvuka od orkestra a2 (prikaz Fantastine do hipertrofiranog simfonije) a3 ansambla) - List monotematizam (sonata h-mol, Faust - slua i analizira simfonija, Fantastinu simfonijske poeme) simfoniju - Hektor uoava pojavu i
19
Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadraji uenik uenik Berlioz/Franc List transformaciju lajt Eduard Hanslik i teme, novih boja u muzika druge orkestraciji polovine XIX vijeka - slua i analizira - poznavanje djela O Listovu sonatu u hmuziki lijepom molu, Faust simfoniju i - simptom povratka simfonijske poeme na klasini model - slua Listove - prikaz kroz klavirske komade i stvaralatvo Bramsa, cikluse Franka, Bruknera, - uoava divergencije Regera u Listovom klavirskom stilu Put ka muzici XX vijeka - stvaralatvo Malera i R. trausa - analizira i slua najznaajnija djela simfonijske muzike - prati evoluciju i sloenost forme, tretmana orkestra itd. - analizira i slua karakteristina simfonijska djela Malera i trausa - prati razvoj forme, harmonskog jezika, orkestracije Solo pjesma druge polovine XIX vijeka - Brams, List, Volf, Maler, traus
Ruska muzika druge polovine XIX vijeka - opere, simfonijska muzika, baleti - predstavnici Petorice i ajkovski
- slua, analizira i - razvija poredi formalna motivisanost, stie rjeenja, odnos samopouzdanje, muzike i teksta, razvija usmjerenost fakturu, harmonski na razvoj linosti, jezik, ulogu razumijeva uzrono klavirske dionice - posljedine odnose - iznosi miljenje o drutva, umjetnosti Malerovim ciklusima i muzike, razvija za glas i orkestar efikasnost, marljivost, preciznost, - slua i razlikuje analitinost,
20
Norveka i Finska muzika - Grig i Sibelius eka muzika - Smetana i Dvorak
Muzika kultura na junoslovenskom prostoru do I svjetskog rata - nastojanja u Sloveniji, Hrvatskoj - upoznaje Grigov i Srbiji; klavirski koncert i najznaajnije svitu Per Gint pojave, stremljenja - Sibelijusov violinski koncert
Socijalizacijski ciljevi uenik uenik kritinost, operska stremljenja - razvija odnos prema Musorgskog, sutini kao kvalitetu Borodina, Rimskog miljenja i rada, Korsakova i razvija pozitivnu ajkovskog orijentaciju prema povezuje sve bitne zanimanju elemente sa stvaralatvom Glinke i Dargomiskog slua i poredi simfonijska djela, razvoj orkestracije, sonatnog ciklusa, svih elemenata koji ine nacionalno slua i analizira formu baleta kao cjelovitog muzikoscenskog djela prethodno uoava da baletske numere u operama nijesu samo dekor, ve su u slubi same radnje Formativni ciljevi
- slua najznaaja djela Smetane i Muzika kultura u Dvoraka Crnoj Gori u XIX vijeku do 1918. godine - upoznaje razvoj muzikog ivota u prijestonici, muziko obrazovanje kao dio - uoava slinosti i razlike, horska sistema kolstva, muzika, izvoaki oblici, instrumentalna kompozitori, muzika i pojava organizatori opere muzikog ivota - slua i analizira Muzika drama karakteristina djela - Verdi Vagner, razliitost pristupa
21
Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadraji uenik uenik ostvarivanju koncepta muzike - prve forme drame organizovanog - Verdijev opus po muzikog ivota, fazama razvoja njihova evolucija, - Vagnerova ideja muziko reforme i obrazovanje, stvaralatvo kompozitori, - traus put ka operi muzika XX vijeka reprodukcija - Veristika opera - uporeuje sa uticaj naturalizma ostvarenjima na (Italija, Francuska) istom planu na junoslovenskom podruju - slua i analizira djela crnogorskih kompozitora: M. Petrovia, Ognjenovia, Dionizija de Sarna, Ivanievia - slua i analizira znaajna ostvarenja oba kompozitora uoava kako se do istog cilja koncepta muzike drame dolazi razliitim izraajnim sredstvima, jednostavnim (Verdi) i sloenim (Vagner) - prati sve konstruktivne elemente kompozicionog postupka jednog i drugog kompozitora - objanjava pojam beskrajna melodija i harmonija napetosti
22
Razred: ETVRTI Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadraji uenik uenik Stilske karakteristike impresionizma: - slikarstvo, - slua i analizira knjievnost, muzika najznaajnija djela melodija, ritam, ovog perioda harmonija (poseban - uoava slinosti i osvrt), oblici razlika u stilu (klavirska kompozitora minijatura, orkestarske kompozicije, opera), orkestracija Klod Debisi - upoznaje klavirsku muzikeu, solo pjesme, opere i simfonijska djela
Moris Ravel - Ravel izmeu impresionizma i neoklasicizma
- slua i analizira Debisijeva klavirskiha djela cikluse - uoava novi pristup operi, orkestarskim komadima - uoava nova harmonska sredstava koja imaju koloristiku ulogu
- razvija motivisanost, stie samopouzdanje, razvija usmjerenost na razvoj linosti, razumijeva uzronoposljedine odnose drutva, umjetnosti i muzike, - razvija efikasnost, marljivost, preciznost, analitinost, kritinost, - razvija odnos prema sutini kao kvalitetu miljenja i rada, razvija pozitivnu orjentaciju prema zanimanju
- izrada hronolokih tabela za sva deavanja u muzici XX vijeka: - tabela do I svjetskog rata - tabela izmeu dva rata - tabela poslije II svjetskog rata - 4. skupna tabela
Aleksandar Skrjabin - slua i analizira - Slovenski znaajna djela iz impresionizam svih stvaralakih -razumijeva ideje faza obraa gesamdtkunstwerk i posebnu panju na poredi je sa orkestarske boje i Vagnerovom idejom konstrukciju oblika sveobuhvatnog muzikog djela - slua i analizira sonate i druga djela klavirske literature Stilske karakteristike kao i orkestarska ekspresionizma djela - drutveno-istorijske prilike, slikarstvo, - uoava stremljenja knjievnost, muzika ka novim tonalnim melodija, ritam, obrascima i novim harmonija, oblici, konceptom sonatnog orkestracija, odnos oblika prema tekstu (libreto) - slua i analizira djela iz razliitih
23
Formativni ciljevi uenik faza ekspresionizma, razliitih anrova - prepoznaje razliitosti pristupa u tretmanu svih konstruktivnih elemenata negacije svih pravila prethodnih stilova
Druga beka kola - Informie se o djelu - slua i analizira - razvija i nastojanjima enbergova djela iz motivisanost, stie enberga i njegovih ekspresionistike samopouzdanje, uenika Berga i faze (III period razvija usmjerenost Veberna stvaralatva) na razvoj linosti, - razumijeva ciklusa pjesama razumijeva uzronokonstruktivistiki Pjero mjesear i posljedine odnose ekspresionizam, djela iz sljedee drutva, umjetnosti princip faze i muzike, dodekafonije, dodekafonske: Pet - razvija efikasnost, punktualizma klavirskih komada marljivost, - razumijeva ulogu - slua i poredi sa preciznost, Veberna pod ijim dotadanjim analitinost, e uticajem poslije ostvarenjima u kritinost, nekoliko decenija oblasti opere, - razvija odnos prema nastati novi pravac - Bergovu operu sutini kao kvalitetu integralni Vocek nova miljenja i rada, serijalizam forma, nov odnos razvija pozitivnu prema sadraju orijentaciju prema - slua i analizira zanimanju Vebernova orkestarska djela Folklorni uoava potpuno nov ekspresionizam tretman orkestra, - razumijeva izrazitu osobenosti stila i ekonominost u karakteristika u tretmanu djelima Stravinskog, konstruktivnih Janaeka, Bartoka elemenata saetost forme, uoava posebnu ulogu pauza to Neoklasicizam postaje osnova za - razumijeva punktualizam osobenosti stila u osnovnim karakteristikama - slua karakteristina djela Paula djela baleta
- izrada hronolikih tabela za sva deavanja u muzici XX vijeka: - tabela do I svjetskog rata - tabela izmeu dva rata - tabela poslije II svjetskog rata - 4. skupna tabela
24
Informativni ciljevi i sadraji uenik Hindemita, ostakovia, Prokofjeva, Stravinskog, Bartoka, Britna - uoava razliite stvaralake faze kod svih kompozitora - informie se o razliitim stvaralakim fazama kompozitora
Formativni ciljevi uenik (Petruka, Posveenje proljea), koreografsku kantatu (Svadbica), operu (Jenufa), klavirska djela (Alegro barbaro) Stravinskog, Janaeka i Bartoka - slua i analizira simfonije, balete, koncerte - slua karakteristina djela Hindemita, ostakovia, Prokofjeva, Stravinskog, Bartoka, Britna - uoava razliite faze muzikog izraza u stvaralakom vijeku kompozitora - nakon izrade hronoloke tabele uoava da Stravinski prvi ini iznenadne zaokrete
Muzika u Rusiji Sovjetskom Savezu u - slua, analizira i - razvija - izrada hronolokih XX vijeku uporeuje najbitnija motivisanost, stie tabela za sva - Stravinski, ostvarenja samopouzdanje, deavanja u muzici Prokofjev, navedenih razvija usmjerenost XX vijeka: ostakovi, kompozitora na razvoj linosti, - tabela do I svjetskog Haaturjan, razumijeva uzrono rata Skrjabin, - posljedine odnose - tabela izmeu dva Rahmanjinov (stilski drutva, umjetnosti rata anahronizam svog i muzike, - tabela poslije II vremena) - razvija efikasnost, svjetskog rata - objanjava pojam marljivost, - 4. skupna tabela socrealizma preciznost, - poznaje istorijat analitinost, ruskog baleta u kritinost, izvoakom smislu - razvija odnos prema proslavljene sutini kao kvalitetu svjetske trupe miljenja i rada, agiljeva razvija pozitivnu - poznaje najbitnija orjentaciju prema
25
Informativni ciljevi i Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi sadraji uenik uenik uenik stilska usmjerenja i zanimanju predstavnike perioda poslije II - slua, analizira, svjetskog rata uporeuje i svrstava najznaajnija djela Muzika na u odnosu na junoslovenskom savremena evropska podruju u XX vijeku stremljenja - najznaajnija stremljenja i najznaajniji predstavnici Srbije, Slovenije, Hrvatske
Muzika kultura u - uporeuje razvojne Crnoj Gori izmeu etape i tumai dva svjetska rata i procese razvoja na poslije 1945. osnovu poznatih - uoava stremljenja, injenica puteva reprodukcije - slua i analizira djela crnogorskih Muzika u Francuskoj, kompozitora Italiji i Njema koj prije i poslije II svjetskog rata - informie e o djelu i nastojanjima Erika - slua i analizira Satija i grupi karakteristinih Francuske estorke, djela navedenih olivea, Buleza kompozitora - informie se o nastojanjima Respigija, Picetija, Malipjerija i Kazele da restauriraju stare forme italijanske muzike, a potom Dalapikole, Petrasija, Menotija i Luii Nona, Hindemita, Keneka, Orfa, tokhauzena, Ligetija, Kagela eka moderna - Informie se o - slua i analizira - razvija - izrada hronolokih karakteristikama karakteristina djela motivisanost, stie tabela za sva stila Novaka, Suka, navedenih samopouzdanje, deavanja u muzici Leoa Janaeka, kompozitora razvija usmjerenost XX vijeka: Martinua, Habe na razvoj linosti, - tabela do I svjetskog tvorca etvrttonske razumijeva uzrono- rata
26
uenik posljedine odnosa - tabela izmeu dva drutva, umjetnosti rata Integralni serijalizam i muzike, - tabela poslije II i Mesijan - razvija efikasnost, svjetskog rata - Informie se o marljivost, - 4. skupna tabela karakteristikama preciznost, - slua i analizira pravca i djelatnosti karakteristina djela analitinost, Mesijena kritinost, - razvija odnos prema Aleatorika sutini kao kvalitetu - (Bulez tokhauzen) miljenja i rada, - Informie se o - slua i analizira razvija pozitivnu karakteristikama karakteristina djela orjentaciju prema pravca, uoava novu zanimanju notaciju Poljska kola - (LutoslavskPenderecki) - slua, analizira i uporeuje simfonijska i vokalnoElektronska muzika instrumentalna - Upoznaje vrijeme i mjesta pojavljivanja djela ova dva glavnih predstavnika kompozitora sa drugim (Pariz - P. efer, savremenicima Keln - H. Ajmert) - predstavnici: - uoava kvalitet, Lutoslavski, stilska stremljenja, Penderecki, Ligeti zaotrenost i jednostavnost izraza Tendencija razvoja - slua i analizira muzike u drugoj karakteritina djela polovini XX vijeka u Lutoslavskog, Evropi i Americi Pendereckija, - informie se o Ligetija stremljenjima u muzici - pravi repetitorijum po pravcima, a ne po sredinama odakle potiu - upoznaje stremljenja Amerikanaca: Gervina i upotrebe - slua i uporeuje sa drugim savremenim elemenata deza u stremljenjima klasinoj muzici- u tom smislu, prisjea - slua i uporeuje
Informativni ciljevi i sadraji uenik muzike
Socijalizacijski ciljevi
27
Informativni ciljevi i sadraji uenik se na predstavnike francuske estorice: Mijoa, Stravinskog i drugih, Dona Kejda i arlsa Ajvsa - minimalizam i tzv.nova jednostavnost
Formativni ciljevi uenik najznaajnija djela razliitih pravaca
- slua, analizira i Dez muzika prati evoluciju - upoznaje istorijski formalnorazvoj i glavne harmonskih predstavnike, rjeenja, podstilova stvaraoce i izvoae i pravaca 5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Sonja Marinkovi: Istorija muzike za II i III razred srednje muzike kole; Istorija muzike za III i IV razred srednje muzike kole, Zavod za izdavanje udbenika i nastavna sredstva, Beograd, 2003. - Josip Andreis: Povijest glazbe 1, 2, 3, 4, Mladost, Zagreb, 1976. - Dejan Despi: Muziki stilovi, Zavod za izadavanje udbenika i nastavna sredstva, Srpsko Sarajevo, 2004. - Derald Abraham: Oksfordska istorija muzike 1,Clio, Beograd, 2001. - Derald Abraham: Oksfordska istorija muzike 2,Clio, Beograd, 2002. - Derald Abraham: Oksfordska istorija muzike 3, Clio, Beograd, 2004. - Norton Antology of Western Music (svi karakteristini notni primjeri od najranijeg doba do XX vijeka) - Arnold Schering: Geschighte der Musik in Beispielen (karakteristini primjeri od najranijeg perioda) - Manja Radulovi-Vuli: Drevne muzike kulture Crne Gore 1, 2, Muzika akademija, Cetinje, 2002. - Sonja Marinkovi: Istorija srpske muzike, Zavod za izdavanje udbenika i nastavna sredstva, Beograd, 2000. - Roger Kamien: Music an appreciation, McGaw-Hill Companiies, 1998. - Arnold Hauzer: Socijalna istorija knjievnosti i umjetnosti - Milo uri: Istorija Helenske knjievosti (vano za grku muziku); Zavod za izdavanje udbenika i nastavna sredstva, Beograd, 1988. - Marko Vii: Plutarh o muzici, Prosvjeta, Ni; Sfajros, Beograd 1997. - ina Piskel: Opta istorija umjetnosti 1, 2, 3, Vuk Karadi, Beograd, 1974. - Muzika enciklopedija 1, 2, 3, Jugoslovenski leksikografski zavod, 1971. - Leksikon jugoslovenske muzike 1, 2, Jugoslovenski leksikografski zavod, 1984. 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - CD player sa hi-fi pojaalom i zvunicima; - DVD player; - video snimci i odgovarajua aparatura - partiture.
28
7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - izrada svih predvienih hronolokih tabela uz usmeno obrazloenje svih elemenata u njoj potrebno je da uenik povezuje, uporeuje, uoava i zakljuuje; - najmanje jedna usmena provjera u toku klasifikacionog perioda. 8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - pozitivna ocjena na kraju kolske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda; - izrada svih hronolokih tabela. 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - diplomirani muzikolog; - diplomirani kompozitor; - diplomirani dirigent; - diplomirani etnomuzikolog; - diplomirani muziar. 10. Nain prilagoavanja predmeta uenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene uenike; - individualna nastava; - nivo poveanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - kola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehnike uslove za rad sa ovakvim uenicima . 11. Povezanost predmeta Znanja Istorijski razvoj muzikih oblika kroz epohe. Istorijski razvoj polifone tehnike i formi. Istorijski razvoj muzikih instrumenata. Razvoj muzike kulture u Crnoj Gori. Poznavanje, definisanje, analiziranje karakteristika razliitih muzikih stilova. Poznavanje, definisanje, analiziranje karakteristika razliitih muzikih stilova. Poznavanje, definisanje, analiziranje karakteristika razliitih muzikih stilova. Povezanost sa predmetom Predmet Znanja Muziki oblici Poznavanje istorijata muzikih oblika. Polifonija Prepoznavanje, razlikovanje, analiziranje manjih polifonih formi. Poznavanje muzikih Istorijski razvoj muzikih instrumenata instrumenata. Etnomuzikologija Uticaj i razvoj muzikog folklora na umjetniku muziku u Crnoj Gori. Instrument - klavir Sviranje muzikih djela razliitih stilova. Kamerna muzika Sviranje muzikih djela razliitih stilova. Pjevanje muzikih djela razliitih stilova.
Horsko pjevanje
29
1.2.2. TEORIJA MUZIKE SA OSNOVAMA HARMONIJE 1. Naziv predmeta: TEORIJA MUZIKE SA OSNOVAMA HARMONIJE 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Razred I II III IV Ukupno Vrste nastave Teorija Vjebe 35 37 Ukupno 72
35
37
72
Teorijska nastava - odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 uenika Vjebe odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 uenika 3. Opti ciljevi nastave - analitiko sagledavanje elemenata muzike teorije u vezi sa drugim muzikim disciplinama (harmonija, polifonija, muziki oblici...); - upoznavanje zakonitosti osnova homofonog kompozicionog stila strogog i slobodnog stava.
30
4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadraji ciljevi uenik uenik uenik - nabraja, imenuje, opisuje, povezuje i razumijeva meusobne odnose elemenata koji ine muziki tok, odnosno, muziko djelo 1.Ritmika - upoznaje pojmove: - ravnomjerni i - definie i - Razvija sposobnost neravnomjerni prepoznaje uporeivanja ritam ravnomjerni, - Razvija analitiko odnosno razmiljanje neravnomjerni - Razvija sposobnost ritam u notnim snalaenja u primjerima sloenim situacijama - definie znaaj - ritam kao ritmizacije za karakteristina uoblienje osnova melodije melodije; uoava i definie tipine ritmike srazmjere u brzom tempu; primjena kratkih notnih vrijednosti u brzom tempu; mogue ritmike vrijednosti i odnosi u uslovima sporog tempa; nervozni ritam i neobini odnosi u novijoj muzici - izoritmija i poliritmija (homofonija) - prepoznaje i definie ritmike odnose i njihove elemenate u vieglasnom stavu - definie i prepoznaje izoritmiju i poliritmiju u notnom tekstu - definie i
Preporuke za izvoenje nastave - rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)
- rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)
- komplementarni ritam (polifonija)
31
Formativni ciljevi uenik prepoznaje komplemetarni ritam u notnom tekstu; dopisuje komplementarni ritam na zadatu ritmiku liniju definie i prepoznaje ritmiki naglasak u notnim primjerima i definie njegov odnos sa melodijskim, odnosno metrikim naglaskom prepoznaje i obiljeava metrike naglaske u notnom tekstu prepoznaje i obiljeava relativne naglaske u notnom tekstu definie jedinicu brojanja u odnosu na naznaeni tempo na primjerima iz literature definie razlike izmeu metrike jedinice i jedinice brojanja u primjerima iz literature prepoznaje i definie odnos melodijskog i metrikog naglaska u notnim primjerima prepoznaje i definie elemente polimetrije i ametrije u notnom tekstu
- ritmiki naglasak -
2.Metrika - upoznaje pojmove: - muziki metar - metriki naglasci - relativni naglasci
- metrika jedinica i jedinica brojanja
- razvija sposobnost uporeivanja - razvija analitiko razmiljanje - razvija sposobnost snalaenja u sloenim situacijama
- melodijski i motivski naglasak - polimetrija i ametrija -
3. Ljestvice - nabraja i imenuje vrste ljestvica: - dijatonske durske i
- uporeuje i pronalazi slinost i razlike kod
- razvija sposobnost uporeivanja - razvija sposobnost
- rad u manjim grupama i individualno
32
Informativni ciljevi i sadraji uenik molske ljestvice sa povisilicama i snizilicama; kvintni krug - nazivi i hijerarhija ljestvinih stupnjeva u duru i molu - starocrkvene ljestvice (modusi)vrsta i graa; novi modusi - pentatonika - cjelostepena ljestvica - umanjena ljestvica - hromatska ljestvica - neke osobine ljestvice folklornog izvorita (balkanski mol, ciganski mol, lidijski mol, ciganski dur, orijentalna ljestvica) - enharmonske ljestvice 4. Intervali - povezuje odnos veliine i vrste intervala - upoznaje pojmove:konsonant ni i disonantni intervali; - nabraja i imenuje konsonantne i disonantne intervale - upoznaje razvoj odnosa konsonantnih i disonantnih intervala kroz istoriju - upoznaje razrjeenje disonantnih intervala, melodijski i
Formativni ciljevi uenik razliitih ljestvinih nizova i odreuje njihove specifinosti - prepoznje i definie ljestvinu osnovu melodije - sagledava ljestvinu osnovu melodije u odnosu na muziki stil, kroz analizu primjera iz literature
Socijalizacijski ciljevi uenik analitikog razmiljanja - razvija sposobnost snalaenja u sloenim situacijama
Preporuke za izvoenje nastave (kombinovano)
- prepoznaje i definie odnos veliine i vrste intervala - prepoznaje i definie intervale u notnom tekstu - prepoznaje i definie odnos konsonantnih i disonantnih intervala u notnom tekstu u odnosu na muziki stil - definie, prepoznaje i pie razrjeenja disonantnih intervala, melodijski i harmonski - definie i
- razvija sposobnost uporeivanja - razvijasposobnost analitikog razmiljanja - razvija sposobnost snalaenja u sloenim situacijama
33
uenik prepoznaje obrtaje intervala upoznaje pojmove: - analizira primjere - obrtaj intervala obrtajnog - inverzija intervala kontrapunkta - intervali kao inioci - definie i melodije prepoznaje inverziju intervala u notnom tekstu - prepoznaje intervalsku osnovu melodije u djelima razliih stilova 5. Razni izrazi, skraenice i oznake za tempo agogiku, - prepoznaje i dinamiku i definie razne artikulaciju izraze i druge - nabraja, imenuje i oznake u notnom opisuje tekstu - uoava znaaja raznih izraza, skraenica i oznaka za tempo, agogiku, dinamiku i artikulaciju u bliem odreenju karaktera muzikog djela koje se analizira, odnosno izvodi 6. Ornamentika - upoznavanje pojma i uloge - ornamenti od jedne note (kratki predudari, razliiti dugi predudari) - ornamenti od dvije note (praltriler, mordent, lajfer) - grupeto - triler - poznaje pravilnu interpretaciju - prepoznaje i definie ornamente u notnom tekstu - uporeuje i pronalazi slinosti i razlike - poznaje pravilnu interpretaciju ornamenata u zavisnosti od vrste ornamenata i njihove pripadnosti odreenom muzikom stilu - pie nain izvoenja ornamenata
Informativni ciljevi i sadraji uenik harmonski
Formativni ciljevi
- razvija sposobnost uporeivanja - razvija sposobnost analitikog razmiljanja - razvija sposobnost snalaenja u sloenim situacijama
34
Informativni ciljevi i sadraji uenik 7. Akordi - nabraja i imenje akorde tercne grae, dijatonskog i hromatskog tipa: - a)kvintakordi/ obrtaji kvintakorada/ljestv ini kvintakordi) - b)septakordi/obrta ji septakorada - c)nonakordi - nabrajanje i imenovanje akorada drugih gradivnih intervala: - sekundni akordi klasteri - kvartni akordi - dvostruki i viestruki akordi - upoznaje postavku akorada i njegove pojavne oblike u praksi 8. Osnove harmonije - upoznaje pojmove: "tonalnost" i "tonalitet" (pojmovi i razlika); atonalnost - upoznaje teorijske osnove tonaliteta - upoznaje nain ispoljavanja tonaliteta u melodiji - upoznaje pojam harmonije kao stilskog i izraajnog elementa u muzici - upoznaje nain ispoljavanja tonaliteta u harmoniji - nabraja i imenuje harmonske funkcije i njihove predstavnike
Formativni ciljevi uenik - prepoznaje i definie vrste i oblike akorada u notnom tekstu; uporeuje i pronalazi slinosti i razlike - prepoznaje i definie odnos konsonantnih i disonantnih akorada u notnom tekstu, u odnosu na muziki stil - definie upotrebu razliitih tipova akorada u odnosu na muziki stil
Socijalizacijski ciljevi uenik - razvija sposobnost uporeivanja - razvija sposobnost analitikog razmiljanja - razvija sposobnost snalaenja u sloenim situacijama
- prepoznaje i definie odnos izmeu ljestvice i tonaliteta; uporeuje i pronalazi slinosti i razlike - uoava i prepoznaje elemenate tonaliteta u melodiji - uoava i prepoznaje elemente tonaliteta u harmoniji - definie pripadnost ljestvinih akorada odreenim harmonskim funkcijama - prepoznaje i definie autentini, potpuno autentini i plagalni obrt u
- razvija sposobnost uporeivanja - razvija analitiko razmiljanje - razvija sposobnost snalaenja u sloenim situacijama
35
Informativni ciljevi i sadraji uenik - harmonski obrti i kadence kao izraz tonaliteta -
Formativni ciljevi uenik notnim primjerima prepoznaje i definie savrene, nesavrene kadence i polukadence u notnim primjerima prepoznje i definie vanakordske tonove u melodiji prepoznaje vantonalne akorade i uoava njihovu ulogu u tonalitetu defnie vrste i naine promjene tonaliteta kroz analizu muzikih primjera analizira strogi i slobodni harmonski stav (slinosti, razlike)
- nabraja, opisuje i imenuje: - vanakordske tonove - vantonalne akorade - navodi, nabraja i objanjava naine promjene tonaliteta - opisuje i razumijeva slobodnii strogi harmonski stav
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Dejan Despi: Teorija muzike, Zavod za izdavanje udbenika i nastavnih sredstava, Beograd, 1997. - Dejan Despi: Harmonska analiza, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1987. 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - klavir kao osnovno sredstvo; - notni i zvuni primjeri autora razliitih muzikih stilova; - CD player. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). 8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju kolske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - diplomirani muziar; - diplomirani kompozitor; - diplomirani dirigent; - diplomirani muzikolog; - diplomirani etnomuzikolog.
36
10. Nain prilagoavanja predmeta uenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene uenike; - individualna nastava; - nivo poveanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - kola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehnike uslove za rad sa ovakvim uenicima . 11. Povezanost predmeta Znanja Poznavanje, imenovanje ljestvica, intervala, akorada. Prepoznavanje i definisanje tonalne osnove u notnom tekstu. Poznavanje pojmova: muziki metar, metrika jedinica, jedinica brojanja, polimetrija, ametrija. Poznavanje pojmova: ravnomjerni i neravnomjerni ritam, izoritmija, poliritmija, komplementarni ritam. Poznavanje teorijske osnove tonaliteta, ispoljavanje tonaliteta u melodiji i u harmoniji. Prepoznavanje i definisanje funkcionalnih odnosa akorada u klasinoj harmoniji. Ispoljavanje akorada u strogom i slobodnom stavu. Poznavanje durskih, molskih i hromatskih ljestvica. Poznavanje akorada. Poznavanje ornamentike i raznih izraza i skraenica vezanih za tempo, dinamiku, artikulaciju i agogiku. Evidencija osnovnih pojmova Teorije muzike ima direktan upliv u domen determinisanja ukupnog korpusa osnovnog tumaenja muzikog jezika uopte. Ona predstavlja poetni pojmovnik koji je u stvari poetni kurs, u kome se sagledava obim i koncept sveukupne muzike umjetnosti. Vei broj Povezanost sa predmetom Predmet Znanja Prepoznavanje ljestvica, intervala i akorada. Prepoznavanje i definisanje tonalne osnove notnog teksta koji se pjeva, odnosno svira. Zapisivanje, pjevanje i itanje notnog teksta u razliitim metrikim i ritmikim vrstama i razliitim tempima. Poznavanje teorijske osnove tonaliteta, ispoljavanje tonaliteta u melodiji i u harmoniji. Prepoznavanje funkcionalnih odnosa akorada u klasinoj harmoniji. Ispoljavanje akorada u strogom i slobodnom stavu. Sviranje durskih, molskih i hromatskih ljestvica. Sviranje akorada. Poznavanje naina izvoenja razliitih ornamenata. Prepoznavanje raznih izraza i skraenica vezanih za tempo, dinamiku, artikulaciju i agogiku i njihovo odgovarajue izvoenje. Evidencija osnovnih pojmova Kompozicije uopte.
Solfeo
Harmonija
Instrument- klavir
Osnovi komponovanja sa araniranjem
37
Znanja pojmova se detaljnije prezentuje u domenu Kompozicije. Opis pojmova iz oblasti Teorije muzike izuava samo najosnovnije kategorije pojmova bez znaajnije obrade istih, za razliku od predmeta Osnovi komponovanja sa araniranjem.
Povezanost sa predmetom Predmet Znanja Opis pojmova.
38
1.2.3. HARMONIJA 1. Naziv predmeta: HARMONIJA 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Razred I II III IV Ukupno Vrste nastave Teorija Vjebe 24 24 22 70 48 48 44 140 Ukupno 72 72 66 210
Teorijska nastava - odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 uenika Vjebe - odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 uenika 3. Opti ciljevi nastave - upoznavanje homofonog kompozicionog stila u muzici; - ovladavanje postavkom i vezivanjem akorada u strogom stavu po naelima standardnog, klasinog harmonskog jezika; - upoznavanje sredstava proirenja tonaliteta, vidova promjene tonaliteta i svih vrsta modulacija; - osposobljavanje za praktino korienje steenih znanja iz harmonije.
39
4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadraji ciljevi uenik uenik uenik Ispoljavanje - prepoznaje fakturu akorada u strogog i slobodnog - razvija pozitivan muzikom stavu stava na odnos prema - upoznaje i analizira primjerima iz predmetu nain ispoljavanja literature akorada u strogom - uoava razliku stavu izmeu strogog i - upoznaje i analizira slobodnog stava na nain ispoljavanja primjerima iz akorada u literature slobodnom stavu - prepoznaje - upoznaje nain akordske oblike u postavke akorada u strogom i strogom stavu uz slobodnom stavu na ilustrovanje i primjerima iz demonstraciju literature Trozvuci - rjeava ifrovani i - Kvintakordi glavnih neifrovani bas uz stupnjeva i njihovi potovanje pravila obrtaji vezivanja i voenja - upoznaje i glasova - razvija analitinost demonstrira nain - analizira i preciznost u vezivanja kvintno intervalske skokove ispunjavanju radnih srodnih i nesrodnih u melodiji pri zadataka kvintakorada razliitom - razvija sposobnost (stroga, slobodna i vezivanju akorada predvianja poluslobodna veza) - priprema se za situacija i moguih - kvintakoradi harmonizaciju rjeenja glavnih stupnjeva melodije u - razvija sposobnost (T, S, D) sopranu: analiza snalaenja u - obrtaji tonalnu osnovu sloenim kvintakorada melodije, oblik situacijama glavnih stupnjeva: melodije, - sekstakordi glavnih intervalska stupnjeva (T6, S6, kretanja D6) - uporeuje razliita - kvartsekstakordi rjeenja istog glavnih stupnjeva zadatka - kvintakordi - razvija kritiki sporednih odnos prema stupnjeva i njihovi moguim obrtaji rjeenjima - upoznavaje i - identifikuje demonstrira naine probleme:uoava vezivanja tercno zabranjena srodnih kretanja u melodiji kvintakorada i harmoniji - upoznaje ulogu i - ispravlja greke mjesto - priprema se za
40
Informativni ciljevi i sadraji uenik kvintakorada sporednih stupnjeva (VI, II, VII, III) i njihovih obrtaja u harmonskim obrtima i demonstrira nain vezivanja - upoznavanje i demonstrira naina harmonizacije moldura, prirodnog i melodijskog mola Vanakordski tonovi - nabraja i definie vanakordske tonove (jednostruke i viestruke) uz ilustrovanje i demonstraciju: - zadrica - prolaznica - skretnica - anticipacija - pedalnog tona
Formativni ciljevi uenik vieglasno pjevanje i sviranje zadataka - svira harmonske obrte i kadence - svira general-bas - direktno harmonizuje na klaviru jednostavnijih melodijskih kretanja
etvorozvuci - klasifikuje septakorde na glavne i sporedne - septakordi glavnih stupnjeva i njihovi obrtaji - nabraja i definie glavne septakorde i njegove obrtaje:
- prepoznaje vanakordskih tonova u primjerima iz literature i u zadacima ifrovanog basa - rjeava ifrovani i neifrovani bas - priprema se za harmonizaciju melodije u sopranu: analiza melodijska kretanja i odreuje vanakordske tonove prema loginim funkcionalnim odnosima - uporeuje razliita rjeenja istog zadatka - razvija kritikiodnosa prema moguim rjeenjima - prepoznje septakorde i obrtaje u primjerima iz literature - potuje pravila razrjeavanja kritinih tonova kod septakorada, odnosno njihovih
- razvija analitinost i preciznost u ispunjavanju radnih zadataka - razvija sposobnost predvianja situacija i moguih rjeenja - razvija sposobnost snalaenja u sloenim situacijama
41
Informativni ciljevi i sadraji uenik - D7, II7, VII7 - upoznaje i demonstrira nain postavke septakorada i njihovih obrtaja - upoznaje mjesto i ulogu glavnih septakorada u harmonskim obrtima - definie kritine tonove i demonstrira naine njihovog razrjeavanja - septakordi sporednih stupnjeva i njihovi obrtaji - nabraja i definie sporedne septakorde i njihove obrtaje - (T7, III7, S7, VI7) - poznaje mjesto i ulogu sporednih septakorada u harmonskim obrtima - definie kritine tonove i demonstrira naine njihovog razrjeavanja Petozvuci - dominantni nonakord i njegovi obrtaji - upoznaje i demonstrira nain postavke dominantnog nonakorda i njegovih obrtaja - definie kritine tonove i naine njihovog razrjeavanja uz demonstraciju
Formativni ciljevi uenik obrtaja u karakteristinim vezama - rjeava ifrovani i neifrovani bas - primjenjuje septakorde, odnosno njihove obrtaje u harmonizaciji melodije u sopranu - identifikuje probleme, i ispravlja greke
- prepoznaje nonakorde u primjerima iz literature - rjeava ifrovani i neifrovni bas - primjenjuje D9, i njegovih obrtaja u harmonizaciji soprana
42
Razred: TREI Informativni ciljevi i sadraji uenik Alterovani akordi - upoznaje se sa klasifikacijom alterovanih akorada na akorde dijatonskog i akorde hromatskog tipa - nabraja i definie alterovane akorde dijatonskog i hromatskog tipa, - nabraja i definie funkcije alterovanih akorada sa tonalno stabilnim alteracijama: - sa alteracijom IV navie (u duru i molu) - sa alteracijom II navie (u duru) - sa alteracijom II nanie (u duru i molu) - sa alteracijom IV nanie (u molu) - viestruke alteracije - nabraja i definie alterovane akorde sa tonalno labilnim alteracijama: - vantonalne D i vantonalni VII (varljiva i eliptina rjeenja) - vantonalne S i vantonalni II - varijantni III, varijantni VI i polarni akordi - definie mjesto i ulogu alterovanih akorada u harmonskim obrtima - upoznaje i demonstrira naine
Formativni ciljevi uenik - prepoznaje alterovane akorde dijatonskog i hromatskog tipa u primjerima iz literature i u zadacima ifrovanog basa - razrjeava alterovane tonove u alterovanim akordima dijatonskog i hromatskog tipa kroz izradu ifrovanog i neifrovanog basa - priprema se za harmonizaciju melodije u sopranu: analizira tonalnu osnovu i oblik melodije, uoava intervalska kretanja i alterovane tonove i odreuje alterovane akorde za harmonizaciju - uporeuje razliita rjeenja istog zadatka - razvija kritiki odnos prema moguim rjeenjima - identifikuje probleme - ispravlja greke - svira general-bas - svira jednostavne primjere dijatonske modulacije
Socijalizacijski ciljevi uenik - razvija analitinost i preciznost u rjeavanju problema - razvija sposobnost predvianja situacija i moguih rjeenja - razvija sposobnost snalaenja u sloenim situacijama
43
Informativni ciljevi i sadraji uenik razrjeenja alterovanih akorada dijatonskog i hromatskog tipa Vidovi promjene tonaliteta - nabraja i analizira vidove promjene tonaliteta - upoznaje pojam i vrstu modulacije
- upoznaje princip dijatonske modulacije - upoznaje sredstava i nain izvoenja dijatonske modulacije - definie zajednike akorde u odnosu na srodnost tonaliteta tonaliteti I grupe tonaliteti II grupe tonaliteti III grupe tonaliteti IV grupe
- prepoznaje dijatonsku modulaciju, mjesto, sredstva i nain njenog izvoenja u primjerima iz literature i u zadacima ifrovanog basa - vjeba i demonstrira naine izvoenja dijatonske modulacije u zadacima ifrovanog i neifrovanog basa - priprema se za harmonizaciju melodije u sopranu: analizira tonalnu osnovu i oblik melodije, uoava modulacioni prelaz u melodiji, definie novi tonalitet na osnovu melodijskog kretanja, novih predznaka i kadence; prepoznaje pogodno mjesto i akord za preznaenje - identifikuje problem i ispravlja greke - svira general- bas - svira jednostavne primjere dijatonske modulacije
- razvija analitinost i preciznost u rjeavanju problema - razvija sposobnost predvianja situacija i moguih rjeenja - razvija sposobnost snalaenja u sloenim situacijama
44
Razred: ETVRTI Informativni ciljevi i sadraji uenik Hromatska modulacija - upoznaje princip hromatske modulacije - upoznaje sredstava i naine izvoenja hromatske modulacije: - promjena sklopa trozvuka dijatonskog tipa - promjena sklopa etvorozvuka dijatonskog i hromatskog tipa - preznaenje alterovanih akorada dijatonskog tipa - preznaenje alterovanih akorada hromatskog tipa - tercna srodnost
Formativni ciljevi uenik - prepoznaje mjesto, sredstva i naine izvoenja hromatske modulacije u primjerima iz literature i u zadacima ifrovanog basa - poznaje, vjeba i demonstrira izvoenje razliitih naina hromatske modulacije u zadacima ifrovanog i neifrovanog basa - uporeuje sve vrste hromatske modulacije - uporeuje dijatonsku modulaciju sa hromatskom modulacijom izvedenom pomou preznaenja alterovanih akorada - priprema se za harmonizaciju melodije: analiza tonalnu osnovu i oblik melodije, uoava modulacioni prelaz u melodiji, definie novi tonalitet na osnovu melodijskog kretanja, novih predznaka i kadence; prepoznaje adekvatno mjesto i sredstva hromatske modulacije - uporeuje razliita rjeenja istog zadatka - razvija kritiki
Socijalizacijski ciljevi uenik - razvija analitinost i preciznost u rjeavanju problema - razvija sposobnost predvianja situacija i moguih rjeenja - razvija sposobnost snalaenja u sloenim situacijama
Preporuke za izvoenje nastave - rad u manjim grupama i individualni (kombinovano)
45
Formativni ciljevi uenik odnos prema moguim rjeenjima jednog zadatka identifikuje problem, ispravlja greke svirae general-bas svira jednostavne primjere hromatske modulacije prepoznaje mjesto, sredstva i naine enharmonske modulacije kroz analizu primjera iz literature i u zadacima ifrovanog basa poznaje, vjeba i demonstrira razliite naine enharmonske modulacije u zadacima ifrovanog i neifrovanog basa priprema se za harmonizaciju melodije soprana: analizira tonalnu osnovu i oblik melodije, uoava modulacioni prelaz u melodiji i definie novi tonalitet na osnovu melodijskog kretanja, novih predznaka i kadence prepoznaje adekvatno mjesto i sredstvo enharmonske modulacije i njeno izvoenje uporeuje razliita rjeenja istog zadatka
Enharmonska modulacija - upoznaje princip enharmonske modulacije - upoznaje sredstava i naine izvoenja enharmonske modulacije: - enharmonizam umanjenog septakorda - enharmonizam prekomjernog trozvuka - enharmonizam male septime (D7 i tvrdo umanjeni septakord)
- razvija analitinost i preciznost u rjeavanju problema - razvija sposobnost predvianja situacija i moguih rjeenja - razvija sposobnost snalaenja u sloenim situacijama
46
Formativni ciljevi uenik - razvija kritiki odnos prema moguim rjeenjima jednog zadatka - identifikuje problem, ispravlja greke - svirageneral-bas - svira jednostavne primjere enharmonske modulacije
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Dejan Despi: Harmonija sa harmonskom analizom, Zavod za izdavanje udbenika i nastavna sredstva, Beograd, 2002. - Dejan Despi: Harmonska analiza, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1987. - Mirjana ivkovi: Harmonija za i II razred srednje kole, Zavod za izdavanje udbenika i nastavna sredstva, Beograd, 2004. - Mirjana ivkovi: Harmonija za III i IV razred srednje kole, Zavod za izdavanje udbenika i nastavna sredstva, Beograd, 2004. - Vlastimir Perii: Harmonija (skripta I i II), Zajednica muzikih i baletskih kola Srbije, Beograd, 2004. - Marko Tajevi: Harmonija, udbenik za muzike kole, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1972. 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - Klavir kao osnovno sredstvo. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). 8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju kolske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - diplomirani kompozitor; - diplomirani muzikolog; - diplomirani etnomuzikolog; - diplomirani dirigent; - diplomirani muziar. 10. Nain prilagoavanja predmeta uenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene uenike; - individualna nastava; - nivo poveanih zahtjeva od 30%-100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - kola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehnike uslove za rad sa ovakvim uenicima .
47
11. Povezanost predmeta Znanja Poznavanje teorijske osnove tonaliteta. Ispoljavanje tonaliteta u melodiji i harmoniji. Prepoznavanje i definisanje funkcionalnih odnosa akorada u klasinoj harmoniji. Ispoljavanje akorada u strogom i slobodnom stavu. Sviranje harmonskih obrta na klaviru. Harmonizovanje melodije u obliku reenice i perioda. Prepoznavanje funkcije akorada u tonalitetu, mjesta i sredstava promjene tonaliteta. Harmonski parametar u dvodjelnoj strukturi muziko-formalne cjeline kao osnovne male muzike forme podrazumijeva jednostavni koncept harmonskih obrta, i oni defacto predstavljaju model u kome se harmonski parametar identifikuje kao nosilac kreiranja muzike ideje. Iz predmeta Harmonija preuzimaju se znanja iz domena funkcionalnih znaenja harmonskih struktura, karakteristike njihovih veza (obrta) i specifine odlike i pojedini izuzeci koji iskorauju iz okvita dursko-molskog tonalnog sistema. Povezanost sa predmetom Predmet Znanja Poznavanje teorijske osnove tonaliteta. Ispoljavanje tonaliteta u melodiji i harmoniji. Prepoznavanje i definisanje funkcionalnih odnosa u klasinoj harmoniji. Ispoljavanje akorada u strogom i slobodnom stavu. Prepoznavanje harmonskih obrta po zvuku. Definisanje i analiziranje grae reenice i perioda. Uloga harmonije u muzikom obliku. Poznavanje, uoavanje i identifikacija harmonskih sredstava karakteristinih za razliite stilske epohe.
Teorija muzike sa osnovama harmonije
Solfeo Muziki oblici
Poznavanje harmonskih stilova
Melodijsko-harmonskoritmiki parametri u dvodjelnoj strukturi.
48
1.2.4. POLIFONIJA 1. Naziv predmeta: POLIFONIJA 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Razred I II III IV Ukupno Vrste nastave Teorija Vjebe 25 36 61 47 36 83 Ukupno 72 72 144
Teorijska nastava - odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 uenika Vjebe odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 uenika 3. Opti ciljevi nastave - poznavanje tehniko-stilskih osobenosti vokalne i instrumentalne polifone tehnike komponovanja; - osposobljavanje uenika za komponovanje jednostavnijih polifonih formi; - osposobljavanje uenika za analizu i interpretaciju jednostavnih polifonih formi.
49
4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI Informativni ciljevi i Preporuke za Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi sadraji izvoenje nastave uenik uenik uenik 1.Osnovi vokalnog kontrapunkta - prepoznaje i - razvija sposobnost - rad u manjim - polifonija/ razlikuje razliite uporeivanja grupama i kontrapunkt kompozicione - razvija sposobnost individualno - (poznaje pojam i tehnike (zvuno i analitikog (kombinovano) obrazloe ga) analitiki) razmiljanja - polifonija - prepoznaje, - razvija sposobnost homofonija razlikuje, analizira, snalaenja u (povezuje i oblikuje sloenim uporeuje dvije jednostavne vokalne situacijama tehnike polifone forme iz - razvija kreativnost komponovanja ovog perioda ili - potuje pravila ilustrovanjem) njihove elemente - istorijski razvoj polifone tehnike od - analizira forme sa prvobitne zajednice uoavanjem i do renesanse definisanjem (opisuje i povezuje polifonih elemenata elemente, naine i uoavanjem polifone tehnike i specifinosti; forme koje se javljaju u ovom - prepoznaje i periodu) razlikuje osnovne - madrigal/misa/ zakonitosti vokalne motet (upoznaje polifone tehnike forme, razumijeva komponovanja zakonitosti i (analitiki) specifinosti) - osnovne - prepoznaje moduse karakteristike (zvuno i iz notnog vokalne polifonije primjera) (poznaje i povezuje - analizira; elemente) komponuje stilske - modusi melodije na - (imenuje, povezuje modalnoj osnovi i obrazlae) - kontrapunktska melodija (opisuje, ilustruje, pojanjava, demonstrira) 2.Dvoglasni kontrapunkt - izradjuje sve - razvija sposobnost - rad u manjim - razumijeva, navedene elemente uporeivanja grupama i pojanjava dvoglasnog stava u - razvija sposobnost individualno zakonitosti formi jednostavnijih analitikog (kombinovano) formiranja vokalnog vjebi, a po razmiljanja polifonog pravilima polifone - razvija sposobnost
50
Informativni ciljevi i Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi sadraji uenik uenik uenik dvoglasnog stava i tehnike snalaenja u demonstrira komponovanja sloenim elemente: - prepoznaje situacijama - a)odnos glasova elemente, definie i - razvija kreativnost - b)poetak i kadenca uporeuje u - potuje pravila - c)tretman sazvuja primjerima iz - d)tretman literature zabranjenih - uoava specifinosti kretanja polifone tehnike - e)slobodni dvoglasni kroz interpretiranje stav - izradjuje razne vrste imitacionih tehnika u dvoglasnom stavu u formi jednostavnijih 3.Imitacija vjebi, a po - poznaje, pravilima polifone pojanjava, tehnike obrazlagae i komponovanja demonstrira - prepoznaje imitacione tehnike u imitacione tehnike u polifonom primjerima iz kompozicionom stilu literature - uporeuje imitacione tehnike na primjerima iz literature - uoava znaaj teksta u polifonim vokalnim formama - izrauje dvoglasni imitacioni stav sa tekstom u formi jednostavnijih vjebi, a po pravilima polifone tehnike komponovanja; - analizira tretman teksta u primjerima iz literature; uoava vezu izmeu teksta i forme - primjenjuje sve navedene elemente troglasnog stava u formi jednostavnijih vjebi, a po
4.Tretman teksta - povezuje tekst i melodiju (forme)
51
Informativni ciljevi i Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi sadraji uenik uenik uenik 5.Vieglasni vokalni pravilima polifone polifoni stav tehnike - razumijeva, komponovanja povezuje elemente, - prepoznaje pojanjava elemente zakonitosti vieglasnog vokalnog formiranja polifonog stava u vieglasnog stava primjerima iz (poetak, tretman literature sazvuja proisteklih - definie i uporeuje iz kretanja glasova, elemente troglasnog kadenca, imitacione stava na primjerima tehnike) iz literature - interpretira vieglasne forme - uoava specifinosti polifone tehnike u vieglasnom stavu
52
Razred: REI Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadraji uenik uenik 1.Osnovi instrumentalnog kontrapunkta - prepoznaje i - stilskoistorijske razlikuje osnovne razlike izmeu zakonitosti vokalne i instrumentalne instrumentalne polifone tehnike polifone tehnike komponovanja komponovanja/ (analitiki) istorijski - prepoznaje, pregled/osnovne razlikuje i karakteristike uporeuje vokalne i instrumentalne instrumentalne polifonije (opisuje, polifone tehnike povezuje elemente i komponovanja naine polifone - uoava slinosti i tehnike, i forme razlike kroz analize koje se javljaju u karakteristinih ovom periodu) formi - prepoznaje (zvuno i iz notnog primjera) - prepoznaje i - prelazak sa modalne razlikuje razliite instrumentalne na tonalnu polifone forme harmoniju/ harmonska sredstva - analizira forme sa uoavanjem i barokne muzike definisanjem (povezuje, imenuje, polifonih elemenata obrazlae) i uoavanjem specifinosti; - muzike polifone - analizira formu sa forme baroka: uoavanjem i Rierkar/Kanon/Inv definisanjem encija /Fuga polifonih elemenata (poznaje forme, i uoavanjem razumijeva specifinosti zakonitosti i - analizira specifinosti kontrapunktsku melodiju u primjerima iz literature - dvoglasna invencija - izrauje stilske melodije po oblik i tonalni plan pravilima (poznaje, instrumentalne razumijeva i polifone tehnike pojanjava forme sa komponovanja aspekta oblika i
- razvija sposobnost uporeivanja - razvija sposobnost analitikog razmiljanja - razvija sposobnost snalaenja u sloenim situacijama - razvija kreativnost - potuje pravila
53
Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadraji uenik uenik tonalnog plana) - melodijske i ritmiko metrike osobine instrumentalne kontrapunktske melodije i tretman disonance (ilustruje, opisuje, demonstrira, pojanjava) 2. Dvoglasni instrumentalni stav - razumijeva i - izrauje sve pojanjava navedene elemente zakonitosti dvoglasnog stava u formiranja formi jednostavnijih dvoglasnog vjebi, a po polifonog pravilima polifone instrumentalnog tehnike stava, razumijeva, komponovanja pojanjava i - prepoznaje demonstrira elemente u (ilustrovanje) primjerima iz elemente: literature, definie i uporeuje elemente - predstavlja akorde u na primjerima iz dvoglasnom stavu literature - tretman disonance - uoava znaaj - imitacione tehnike imitacionih tehnika, - sekvenca sekventnog rada i - obrtajni obrtajnog kontrapunkt kontrapunkta u polifonim instrumentalnim formama 3. Invencija - poznaje, - analizira formu sa razumijeva, uoavanjem i pojanjava, definisanjem ilustruje, polifonih elemenata obrazlagae i uoavanjem zakonitosti specifinosti; oblikovanja forme interpretiranje invencije: - izrauje a)dvoglasne jednostavnije forme b)troglasne dvoglasne invencije po predvienim pravilima
- razvija sposobnost uporeivanja - razvija sposbnost analitikog razmiljanja - srazvija sposobnost snalaenja u sloenim situacijama - razvija kreativnost - potuje pravila
- rad u manjim grupama i inidvidualno (kombinovano)
54
Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadraji uenik uenik 4. Vieglasni instrumentalni stav - prepoznaje - razumijeva, elemente u ilustruje, pojanjava primjerima iz zakonitosti literature, definie i formiranja uporeuje njihov vieglasnog znaaj i meusobne polifonog odnose na instrumentalnog primjerima iz stava i demonstrira literature elemente: - interpretira - imitacione tehnike u vieglasne forme vieglasju - izrauje sve - kontrapunkt navedene elemente - vieglasna sekvenca troglasnog stava u formi jednostavnijih vjebi, a po pravilima polifone tehnike komponovanja 5. Fuga - razumijeva, - analizira formu uz ilustruje, uoavanje i pojanjava, definisanje polifonih poznaje, povezuje i formalnih elemente, obrazlae elemenata i zakonitosti uoavanje njihovih oblikovanja forme specifinosti; fuge; demonstrira - izrauje elemente: jednostavnije forme - oblik i tonalni plan ekspozicije i - tema fuge meustava troglasne - odgovor, fuge po predvienim kontrasubjekt pravilima - ekspozicija fuge: - uoava specifinosti obina, proirena, polifone tehnike u dvostruka vieglasnom stavu - medjustav - sprovodni i zavrni dio fuge; streta, pedal - fuga sa dvije ili vie tema - primjena fuge, fugato 6. Primjena instrumentalne polifone tehnike - uoava naine - preludijum, koralni primjene preludijum instrumentalne
- razvija sposobnost uporeivanja - razvija sposbnost
- rad u manjim grupama i individualno
55
Informativni ciljevi i sadraji uenik - tokata, fantazija - barokna svita - polifone varijacije (poznaje, povezuje, ilustruje, pojanjava)
Formativni ciljevi uenik polifone tehnike u navedenim formama
Socijalizacijski ciljevi uenik analitikog razmiljanja - razvija sposbnost snalaenja u sloenim situacijama - razvija kreativnost - potuje pravila
Preporuke za izvoenje nastave (kombinovano)
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Vlastimir Perii: Osnovi kontrapunkta (skripta), Univerzitet umetnosti, Beograd, 1985. - Vlastimir Perii: Instumentalni i vokalnoinstumentalni kontrapunkt, Univerzitet umetnosti, Beograd,1987. - Vlastimir Perii: Vokalni kontrapunkt za 3. i 4. razred srednje muzike kole, Zavod za izdavanje udbenika, Beograd, Muziko izdavako preduzee Nota Knjaevac, Zavod za izdavanje udbenika, Novi Sad, 1991. - Mirjana ivkovi: Instrumentalni kontrapunkt za 4. razred srednje muzike kole, Zavod za izdavanje udbenika i nastavna sredstva, Beograd , Muziko izdavako preduzee Nota Knjaevac, Zavod za izdavanje udbenika, Novi Sad, 1991. 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - klavir kao osnovno sredstvo; - zvuni i notni primjeri; - CD player. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). 8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju kolske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - diplomirani kompozitor; - diplomirani dirigent; - diplomirani muzikolog; - diplomirani etnomuzikolog; - diplomirani muziar. 10. Nain prilagoavanja predmeta uenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene uenike; - individualna nastava; - nivo poveanih zahtjeva od 30%-100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - kola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehnike uslove za rad sa ovakvim uenicima .
56
11. Povezanost predmeta Znanja Prepoznavanje, razlikovanje i analiziranje karakteristinih polifonih formi (vokalnih i instrumentalnih). Analiziranje stilske melodije na modalnoj i tonalnoj osnovi. Tretman konsonantnih i disonantnih sazvuja u dvoglasnom i vieglasnom polifonom stavu. Povezanost sa predmetom Predmet Istorija muzike sa poznavanjem muzike literature Teorija muzike sa osnovama harmonije Znanja Istorijski razvoj polifone tehnike i polifonih formi (vokalnih i instrumentalnih). Starocrkvene ljestvice/modusi (vrste i graa). Dijatonske durske i molske ljestvice sa povisilicama i snizilicama (vrste i graa). Intervali (odnos vrste i veliine intervala; konsonantni i disonantni intervali; obrtaj intervala inverzija). Akordi tercne grae. Interpretacija polifonih horskih djela (motet, madrigal, kanon). Interpretacija instrumentalnih polifonih formi (invencija, fuga, kanon). Funkcionalni odnosi akorada u tonalitetima dura i mola. Primjena klasinih harmonskih sredstava.
Analiziranje i interpretiranje vieglasnih vokalnih polifonih formi (kanon, motet, madrigal). Analiziranje instrumentalnih polifonih formi (invencija, fuga, kanon).
Horsko pjevanje
Instrument klavir
Prelaz sa modalne na tonalnu Harmonija harmoniju. Tonalna osnova (durskomolski tonalni sistem). Harmonska sredstva barokne muzike. Prepoznavanje primijenjene Muziki oblici polifone tehnike u instrumentalnim formama od baroka do savremene muzike. Analiziranje stilske melodije Solfeo na modalnoj i tonalnoj osnovi. Prepoznavanje i analiziranje dvoglasnog polifonog stava sa i bez imitacije. Izraivanje instrumentalnih polifonih formi za instrumente s dirkama. Melodija u muzikoj umjetnosti je lider u domenu Poznavanje muzikih instrumenata Osnovi komponovanja sa araniranjem
Poznavanje i analiziranje muzikih formi sa elementima polifone tehnike.
Pjevanje modalne i tonalne melodike. Interpretiranje dvoglasnog polifonog stava sa i bez imitacije. Zapisivanje diktata polifone teksture. Poznavanje tehnike, tona i notacije kod baroknih instrumenata s dirkama. Melodijsko-harmonskoritmiki parametri u
57
Znanja svih relevantnih parametara i razumije se, ima dominantnu ulogu u gradnji muzike cjeline. Predmet Osnovi komponovanja sa araniranjem preuzima osnovne definicije koje se obrauju u predmetu Polifonija. One se prije svega odnose na pojedinosti tipa: odnosa izgradnje same melodijske strukture u osnovnim modelima, zatim meusobnih odnosa istovremenog zvuanja (dvoglas, troglas i etvoroglas) sa elementima starih kontrapunktskih tehnika i koordinacije melodijskih i harmonskih parametara (horizontalno i vertikalno proimanje).
Povezanost sa predmetom Predmet Znanja dvodjelnoj strukturi.
58
1.2.5. MUZIKI OBLICI 1. Naziv predmeta: MUZIKI OBLICI 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Razred I II III IV Ukupno Vrste nastave Teorija Vjebe 16 32 29 77 20 40 37 97 Ukupno 36 72 66 174
Teorijska nastava - odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 uenika Vjebe odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 uenika 3. Opti ciljevi nastave - upoznavanje istorijata nastanka i razvoja muzikih oblika kroz vjekove do dananjih dana; - samostalno analiziranje muzikog djela i definisanje elemenata muzikog oblika.
59
4.Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za Formativni ciljevi sadraji ciljevi izvoenje nastave uenik uenik uenik - Upoznaje elemente oblika - razvija analitinost, - rad u manjim - analizira i definie Motiv kritinost i grupama i elemente oblika na - definie motiv marljivost individualno primjerima iz - sadraj motiva (kombinovano) muzike literature - metrika struktura perioda klasike i motiva, jamb, ranog romantizma trohej, amfibrah (Hajdn, Mocart) i - trajanje motiva rani Betoven: do opusa 26 i op. 49 Figura i pasa br.1 i 2) - harmonska figuracija - melodijska figuracija - pasa Rad s motivom - apsolutne i relativne izmjene u motivu - analizira, uoava i - posebne vrste rada s definie razliite motivom: vrste dvotakta na ponavljanje primjerima iz (doslovno, literature izmijenjeno, sekventno, imitaciono) - uoava i analizira - variranje razliite strukture - proirenje reenica na - dijeljenje primjerima iz - saimanje literature - uoava princip da Dvotakt ponavljanje ne ini cjelinu vieg reda, - definie dvotakt pa primjenjuje na - sadraj dvotakta primjerima iz - uloga metra u literature (Hajdn, izgradnji dvotakta Mocart, Betoven, - tematski sadraj uman: Djeije dvotakta scene) - jednotakt i etvorotakt u ulozi - sagledava razliku izmeu ponovljenog osnovne metrikodvotakta i male formalne cjeline, reenice strukture odnosno dvotakta 2+2, kao i uloge - korespodentni ponovljenog dvotakti dvotakta u izgradnji velike reenice Reenica strukture 2+2+4 - definie reenicu
60
Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadraji uenik uenik - konstruktivni faktori - definie, analizira i koji oblikuju uoava razliitih reenicu: ritam, vrsta perioda u melodija, metar i primjerima iz harmonija pravilne literature reenice: mala - uoava i definie (etiri takta) i velika razlike izmeu (osam taktova) perioda, niza - struktura malih i reenica i velikih reenica ponovljene reenice - tematski sadaj - analizira period kao reenica sastavni dio vee cjeline, ali i kao Period samostalnog oblika - definie period (Hajdn, Mocart, - navodi i obrazlae Betoven, kao vrste perioda: mali i samostalan oblik, veliki openovi preludijumi e-moll, h-moll, A- poznaje i obrazlae dur, c-moll) minimum slinosti i - razvija kritiko minimum razlike u miljenje i donosi reenicama koje sud na osnovu ine period analize o odnosu - harmonski odnosi elemenata u obliku zavretaka reenica - usvajanjem u periodu teorijskih znanja - dvoperiod (Informativni ciljevi i - poznaje razlike izmeu perioda, niza sadraji) i njihovom primjenom kroz reenica i praktini rad ponovljene reenice (formativni ciljevi), - period kao sastavni dio vee cjeline, ali i osposobljava se da kao samostalna odredi o kom se cjelina obliku radi - u toku procesa Tipovi izlaganja analiziranja stie - funkcija odsjeka vjetinu predvianja unutar cjeline rjeenja, odnosno na - izlaganje teme viem nivou, - prelazni odsjek predvianja rjeenja - sredinji odsjek u okviru istog oblika, - repriza ali razliitih - uvod kompozitora, ili istog oblika, ali - zakljuak sagledanog kroz razliite epohe Uloga pojedinih komponenti muzike u obliku - metar
61
Informativni ciljevi i sadraji uenik - ritam i melodija - harmonija - dinamika - agogika - tempo - upoznaje oblik male pjesme, prvenstveno sagledan kroz primjere iz instrumentalnih djela: Dvodjelna pjesma ema: - II:a :II: b: II - a II:b: II Prelazni oblik izmeu dvodjelne i trodjelne pjesme ema: - II:a a:II: b a: II - a a II: b a: II Trodjelna pjesma ema: - II: a: II: b a: II - II: a: II b a - a II:b a: II Sloena trodjelna pjesma ema: - A B A - abacdcaba - A B A - abcdab Rjei i netipini oblici pjesme - lagani stavovi u obliku pjesme - prividno petodjelni oblik pjesme - petodjelni oblik pjesme Mali komadi u obliku pjesme - Pjesma bez rijei - Nokturno - Barkarola - Etida - Preludijum - Menuet - Skerco
- rad u manjim grupama i individualno (kombinovano) - analizira i definie - razvija analitinost, parametre koji uestvuju u izgradnji kritinost i marljivost jednog oblika: tematika, struktura i harmonija - uoava razlike u odreivanju repeticije i repriza - analizira, sagledava i uoava razliite tipove pjesama - razvija kritiko miljenje i donosi sud na osnovu analiza o odnosu elemenata u obliku - usvajanjem teorijskih znanja(Informativni ciljevi i sadraji) i njihovom primjenom kroz praktini rad (formativni ciljevi), uenik se osposobljava da odredi o kojem se obliku radi - u toku procesa analiziranja stie vjetinu predvianja rjeenja, odnosno na viem nivou, predvia rjeenja u okviru istog oblika ali razliitih kompozitora, ili istog oblika ali sagledanog kroz razliite epohe
62
Razred: TREI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za Formativni ciljevi sadraji ciljevi izvoenje nastave uenik uenik uenik Rondo - poznaje istorijat - analizira i uporeuje - razvija analitinost, - rad u manjim ronda, njegovog razliite vrste ronda kritinost i grupama i nastanka i vrste na primjerima iz marljivost individualno literature (Hajdn, (kombinovano) Kuprenov rondo: Mocart i Betoven) R C1 R C2.......R Klasini rondo: 1.rondo s jednom temom (rondo s epizodama) A E1 A E2 ... A + Coda 2.rondo sa dvije teme A B A B A + Coda 3.rondo sa tri teme i proireni oblik ronda sa tri teme A B A C A + Coda A B A C A B A + Coda izuzeci u obliku ronda: a) reduciranje eme ronda b) rondo u laganom tempu c) pojava osnovne teme (A) u drugim tonalitetima Tema s varijacijama - poznaje istorijat varijacija, princip variranja, organizacije varijacionog toka, broj varijacija i zavretak varijacija - poznaje podjelu varijacija prema nainu variranja na: a)ornamentalne varijacije - analizira, definie, povezuje elemente oblika i prepoznaje usvojene oblike na novim primjerima
63
Informativni ciljevi i sadraji uenik b)karakterne varijacije c)kontrapunktske varijacije d)slobodnije varijacione oblike - primjena varijacija Svita - svita kao ciklini oblik - poznaje istorijat svite, podjele na baroknu i noviju svitu - tip Barokne-Bahove svite: Njemaka svita, Francuska svita, Engleska svita - obavezni stavovi u Bahovom tipu svite: Alemanda, Kuranta, Sarabanda i iga - oblik igara iz barokne svite: barokni dvodjelni oblik, pregled baroknih igara, novija svita
- analizira, definie razliite tipove svita, a zatim samostalno pristupa analitikom procesu (Bah: Francuske svite, Engleske svite, solo svite za violonelo, Partite)
- analizira primjere Skarlatijevih sonata - analizira primjere barokne sonate Korelija, Vivaldija - analizira, definie i uporeuje sonate sa tri ili sa etri stava u stvaralatvu Mocarta, Betovena i uberta - analizira primjere Sonatni oblik: pravilnih sonatnih - karakteristike oblika (Hajdn, sonatnog oblika od Mocart i sonate iz baroknog dvodjela do klasinog prvog Betovenovog sonatnog oblika perioda - analizira, definie, - klasini sonatni oblik povezuje elemente sonatnog oblika i Ekspozicija: prepoznaje usvojene I tema tematika, oblike na novim struktura, primjerima harmonija, - razvija kritiko most razumijevanjem II tema odnosa elemenata u zavrna grupa obliku, preciznosti u Razvojni dio: donoenju harmonska zakljuaka o kojem nestabilnost, se obliku radi, struktura razvojnog traenjem novih dijela, odgovora i
64
Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadraji uenik uenik izbor tematskog predvianjem materijala rjeenja u okviru Repriza jednog muzikog I tema - most stila odreene epohe - sve usvojene oblike II tema zavrna grupa kroz poznavanje i analiziranje uenik u saradnji sa profesorom treba da primijeni i na literaturi koju svira (time se vri povezivanje nastave oblika sa individualnom nastavom i razvija kod uenika proces promiljanja o djelu koje svira)
65
Razred: ETVRTI Informativni ciljevi i sadraji uenik Sonatni rondo: ABACABA TDTSTTT - izuzeci u sonatnom rondu: A B A razvojni dio A BA - poznaje sonatni oblik u sonatama Ludviga van Betovena do op.101 i u sonatama romantizma (ubert) Ciklini oblici - viestavane instrumentalne forme, sonatni ciklus: sonata, simfonija, koncert, kamerna djela
analizira i uporeuje - razvija analitinost, - rad u manjim razliite vrste ronda kritinost, marljivost grupama i na primjerima iz i preciznost individualno literature (kombinovano) analizira, definie i uporeuje sonate sa tri ili etiri stava u stvaralatvu Mocarta, Betovena i uberta
- analizira koncerte A. Korelija, A. Vivaldija
- definie odnos konertina i konerto grossa i prati razvojnu liniju od Korelija (kao Barokni tipovi sonate: tvorca konerta - crkvena sonata, grossa) do Baha i kamerna sonata Hendla Klasini sonatni ciklus - analizira solistike - pregled rasporeda koncerte A. Vivaldija stavova u sonatnom (kao tvorca ciklusu sa tri i sa solistikog koncerta) etri stava - analizira koncert u Poznavanje istorijata periodu klasike i ranog romantizma od koncerta makro ka mikro - barokni koncert formi (broj stavova, solistiki i konerto oblik prvog stava, grosso definisanje - klasini koncert orkestarske i - koncert u solistike romantizmu ekspozicije, uoavanje primjene i uloge kadence u koncertu) - razvija kritikog razumijevanja odnosa elemenata u obliku, preciznost u donoenju zakljuaka o kojem
66
Formativni ciljevi uenik se obliku radi, traenjem novih odgovora i predvianjem rjeenja u okviru jednog muzikog stila odreene epohe
Meusobno povezivanje stavova u ciklusu: - spajanje stavova (attacca), spajanje stavova prelazima, primjena principa reminiscencije, pojava teme kao lajt motiva, primjena monotematizma, primjena ciklinog principa, sonata u jednom stavu Instrumentalni oblici: - uvertira Slobodni oblici: - fantazija - rapsodija - balada Specifinosti vokalne muzike: - solo pjesma - strofina pjesma - varirana strofina pjesma - prokomponovana strofina pjesma - reitativ - seko reitativ - praeni reitativ - ariozo - arija Vokalno instrumentalni oblici - opera, muzika drama, balet - oratorijum - pasija
- razvija analitinost, - rad u manjim analizira i marljivost, grupama i primjenjuje princip preciznost individualno povezivanja stavova (kombinovano) u ciklusu, u sonatama, kamernim djelima i simfonijama Mocarta, Betovena, uberta, umana, Lista, Barmsa, Franka razvija kritiko razumijevanje odnosa elemenata u obliku, preciznost u donoenju zakljuaka o kojem se obliku radi, traenjem novih odgovora i predvianjem rjeenja u okviru jednog muzikog stila odreene epohe analizira pjesme uberta, umana i definie razliite oblike analizira razliite tipove reitativa u operi sa numerama od baroka do romantizma definie ariozo i uoava razliku u odnosu na ariju analizira razliite tipove opere i baleta analizira i definie razliite vokalno instrumentalne
67
Informativni ciljevi i sadraji uenik - kantata - misa - rekvijem - liturgija - opelo
Formativni ciljevi uenik oblike, posebno poredei i definiui slinosti i razlike izmeu mise i liturgije
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Milan Mihajlovi: Muziki oblici za 3. i 4. razred srednje muzike kole, Zavod za izdavanje udbenika i nastavna sredstva, Beograd,1998. - Vlastimir Perii, Duan Skovran: Nauka o muzikim vrstama, Univerzitet umetnosti, Beograd,1991. - Berislav Popovi: Muzika forma ili smisao o muzici,Clio, 1998. - Roger Kamien: Music an appreciation, McGaw-Hill Companies, 1998. 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - CD player sa H i- Fi pojaalom i zvunicima; - CD ploe; - partiture. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - pismena provjera znanja u formi analitikih zadataka (najmanje jedan put u klasifikacionom periodu); - usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). 8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju kolske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - diplomirani muzikolog; - diplomirani dirigent; - diplomirani kompozitor; - diplomirani etnomuzikolog; - diplomirani muziar. 10. Nain prilagoavanja predmeta uenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene uenike; - individualna nastava; - nivo poveanih zahtjeva od 30%-100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - kola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehnike uslove za rad sa ovakvim uenicima .
68
11. Povezanost predmeta Znanja Poznavanje, definisanje i Solfeo analiza grae reenice, perioda, dvodjelne i trodjelne pjesme Analiziranje i poznavanje Polifonija muzikih formi sa elementima polifone tehnike Istorijski pregled razvoja muzikih oblika Uloga harmonije u muzikom obliku Poznavanje, definisanje i analiziranje razliitih muzikih formi Poznavanje, definisanje i analiziranje razliitih muzikih formi Muziki oblici su jedina disciplina koja se analitiki bavi problemom muzike forme u programu koji je zastupljen na ovom nivou obrazovanja. Osnova izuavanja forme lei u injenici da su male i sloene forme dvodjelnog i trodjelnog tipa polazni modeli koji su osnova za kasnija znanja iz ove oblasti. Podudarnost pojedinih znanja nije sluajna i ona se dopunjuju, sa napomenom da se znanja iz ove grupe u sloenijim konstelacijama izuavaju u predmetu Osnovi komponovanja sa araniranjem. Istorija muzike sa poznavanjem muzike literature Harmonija Instrument- klavir Povezanost sa predmetom Predmet Znanja Pjevanje muzikih tekstova u formi reenice, perioda, male dvodjelne i trodjelne pjesme Prepoznavanje primijenjene polifone tehnike u instrumentalnim formama od baroka do dananjih dana Istorijski pregled razvoja muzikih oblika Prepoznavanje harmonskih sredstava u muzikom obliku Sviranje razliitih muzikih formi Sviranje razliitih muzikih formi Uoavanje osnovnih principa izgradnje dvodjelnih i trodjelnih formalnih struktura
Kamerna muzika
69
1.2.6. POZNAVANJE MUZIKIH INSTRUMENATA 1. Naziv predmeta: POZNAVANJE MUZIKIH INSTRUMENATA 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Razred I II III IV Ukupno Vrste nastave Teorija Vjebe 29 29 43 43 Ukupno
72 72
Vjebe - odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 uenika 3. Opti ciljevi nastave - poznavanje boje, grae, tehnike, tonskog opsega i naina notacije svih instrumenata; - upoznavanje uloge instrumenata u razliitim stilskim epohama; - ovladavanje principima transkripcije; - upoznavanje muzike literature za razliite instrumente u oblasti solistike, kamerne i orkestarske muzike.
70
4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: TREI Informativni ciljevi i Preporuke za Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi sadraji izvoenje nastave uenik uenik uenik Zvuk - razvija sposbonost - rad u manjim - navodi osnovne analitikog grupama i pojmove i razmiljanja i individualno zakonitosti akustike sluanja (kombinovano) - definie pojam - razvija sposobnost zvuka i tona uporeivanja - navodi i obrazlae inioce zvuka - navodi i obrazlae osobine tona - uporeuje, - nabraja redom pronalazi slinosti i tonove alikvotnog razlike meu niza i obrazlae muzikim njihovu primjenu instrumentima - imenuje vrste - obrazlae osobine muzikih instrumenata instrumenata - oblikuje i obrazlae klasifikaciju instrumenata
iani instrumenti - imenuje iane instrumente i obrazlae podjelu na gudake, trzake i udarake iane intrumente - nabraja gudake instrumente - navodi grau svakog gudakog instrumenta - razlikuje ice i timovanje gudakih instrumenata - opisuje poteze i pozicije na violini, violi, violonelu i kontrabasu - navodi i opisuje specifine oblike izvoenja - navodi primjenu prirodnih i vjetakih flazoleta
- analizira ton gudakih instrumenata (uz sluni primjer) - pronalazi slinosti i razlike gudakih instrumenata - razlikuje osobine tona svakog gudakog instrumenta - prepoznaje svaki gudaki instrument posebno, na slunom primjeru - razlikuje flaolete od punih tonova na slunom primjeru - analizira notaciju za svaki gudaki instrument (uz sluni primjer) - koriguje zadati notni tekst za zadati
71
Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadraji uenik uenik u gudakoj literaturi gudaki instrument - navodi intrumenate koji su prethodili dananjem obliku Vl. , Vla., Vcl., Cb Trzaki instrumenti - imenuje i nabraja - analizira ton trzake instrumente trzakih - navodi grau harfe, instrumenata i gitare, embala, pronalazi slinosti i mandoline, tambure razlike meu - opisuje nain instrumentima ove dobijanja tona na grupe trzakim - razlikuje osobine instrumentima tona svakog - navodi instrumente trzakog koji su prethodili instrumenta sadanjem obliku posebno harfe, gitare, - na slunom (audio) embala primjeru raspoznaje svakog trzakog instrumenta - analizira notaciju svakog trzakog instrumenta posebno (uz sluni primjer) - identifikuje zadati problem u zadatku (izvoaki ili tehniki), koriguje i planira rjeenje problema - koriguje zadati Klavir notni tekst za - opisuje klavir kao odreeni (zadati) udarni iani trzaki instrument instrument - analizira klavirsku - navodi i opisuje notaciju grau klavira - analizira mogunosti - opisuje nain klavira za izvoenje dobijanja tona kao i razliitih (horskih, uobiajenog sviranja orkestarskih) partitura Duvaki instrumenti - analizira ton drvenih - imenuje duvake duvaa na audio instrumente i primjeru i pronalazi obrazlae podjelu slinosti i razlike na drvene, limene i meu instrumentima duvake s mijehom ove grupe
- razvija sposobnost analitikog razmiljanja i sluanja - razvija sposobnost uporeivanja
- razvija sposbnost analitikog razmiljanja i sluanja - razvija sposobnost
72
Informativni ciljevi i sadraji uenik - imenuje drvene duvake instrumente - navodi i opisuje grau flaute (pikola), oboe (engleskog roga), klarineta (bas klarineta), fagota (kontrafagota), saksofona - opisuje nain dobijanja tona na flauti, klarinetu, oboi, fagotu, saksofonu - obrazlae sistem preduvavanja - obrazlae transpoziciju na klarinetu - obrazlae registarske varijante klarineta - navodi instrumente koji su prethodili dananjem obliku flaute, klarineta, oboe, fagota i saksofona - imenuje limene duvake instrumente - navodi i opisuje grau horne, trube, trombona i tube - opisuje nain dobijanja tona na horni, trubi, trombonu i tubi - opisuje, obrazlae sistem ventila i preduvavanja kod limenih duvaa - opisuje i obrazlae registarske varijante (timovanje) kod limenih duvaa - opisuje nastanak i razvoj limenih
Formativni ciljevi -
Socijalizacijski ciljevi
uenik uenik sluno raspoznaje uporeivanja svakog instrumenta iz grupe drvenih duvaa razlikuje osobine tona svakog drvenog duvaa analizira notaciju svakog drvenog duvakog instrumenta i njegovih varijanti (pikolo, engleski rog, bas klarinet, kontrafagot) uz audio snimak identifikuje zadati problema (izvoaki ili tehniki) u zadatku, koriguje i predlae mogunosti rjeenja problema prerauje zadati notni tekst za zadatu registarsku varijantu klarineta ili za neki od instrumenata iz grupe drvenih duvaa analizira ton limenih - razvija spsobnost duvaa uz audio analitikog primjer i razmiljanja i pronalaenje sluanja slinosti i razlika - razvija sposobnost meu instrumentima uporeivanja ove grupe sluno raspoznaje svaki instrument iz grupe limenih duvaa razlikuje osobine tona svakog limenog duvaa analizira notaciju svakog limenog duvaa (uz audio snimak) identifikuje zadati problem (izvoaki,
73
Informativni ciljevi i sadraji uenik duvakih instrumenata
Formativni ciljevi uenik tehniki) u zadatku, koriguje i predlae mogunosti rjeenja problema analizira ton duvakih instrumenata s mijehom uz audio primjer i pronalazi slinosti i razlike meu instrumentima ove grupe sluno raspoznaje svaki instrument iz grupe duvakih instrumenata s mijehom razlikuje osobine tona orgulja, harmonijuma i harmonike analizira notaciju orgulja, harmonijuma i harmonike (uz sluni primjer)
- imenuje duvake instrumente s mijehom
- navodi i opisuje grau orgulja, harmonijuma, harmonike - opisuje nain dobijanja tona na orguljama, harmonijumu i harmonici - opisuje nastanak i razvoj instrumenata s mijehom -
Udaraljke - imenuje udaraljke i obrazlae podjelu na udaraljke sa odreenom visinom tona i udaraljke sa neodreenenom visinom tona - razlikuje i nabraja udaraljke sa odreenom visinom tona - navodi i opisuje grau timpana, zvona, zvonia, eleste, vibrafone, ksilofona - opisuje nain dobijanja tona na ovim instrumentima - opisuje nastanak i razvoj udaraljki sa odreenom visinom tona
- analizira ton i boju - razvija sposobnost timpana, zvona, analitikog zvonia, eleste, razmiljanja i vibrafona, ksilofona, sluanja uz audio primjer - razvija sposobnost - sluno raspoznaje uporeivanja svaki instrumenta iz grupe udaraljki sa odreenom visinom tona - analizira notaciju svakog od instrumenata iz grupe udaraljki sa odreenom visinom tona (uz sluni primjer) - uoava primjenu svakog instrumenta iz grupe udaraljki sa odreenom visinom tona u orkestru (uz audio snimak)
74
Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadraji uenik uenik - razlikuje i nabraja - analizira boju udaraljke sa udaraljki sa neodreenenom neodreenenom visinom tona visinom tona (uz - navodi i opisuje audio primjer) grau bubnjeva, - sluno raspoznaje tamburina, bongo i svaki instrument iz konga, triangla, grupe udaraljki sa ganga, tam-tama, neodreenenom praporaca, drvenog visinom tona doboa, kastanjeta, - analizira notaciju latino-amerikih svakog instrumenta udaraljki iz ove grupe (uz sluni primjer) Elektronski instrumenti - analizira zvuk - razlikuje elektronskih elektronske instrumenata uz instrumente audio primjer i namijenjene za pronalazi slinosti i izvoenje uivo i za razlike laboratorijski - analizira partiture snimak elektronskih - imenuje instrumenata (uz instrumente audio snimak) namijenjenih ivom izvoenju (tetlaharmonijum, teremin, marteoovi talasi, trautonijum, hemond orgulje) - imenuje laboratorijske instrumente (generator zvuka, instrument za vjetaku reverbaciju, filter zvuka, modulator zvuka, pretvara zvuka, elektronski prekida, magnetofofni, zvunici, reijski sto, mikrofon) - opisue naine dobijanja zvuka na tetlaharmonijumu, tereminu, martenoovim
- razvija sposobnost analitikog razmiljanja i sluanja - razvija sposobnost uporeivanja
75
Informativni ciljevi i sadraji uenik talasima, trautonijumu, hemond orguljama Vrste ansambala - navodi i opisuje male instrumentalne ansamble (klasine i neklasine) - imenuje i opisuje klasine kamerne sastave - razlikuje i imenuje klasine kamerne sastave od melodijskih instrumenata (gudaki kvartet, duvaki kvintet, gudaki trio, gudaki kvintet, gudaki sekstet) - razlikujei imenuje klasine kamerne sastave sa jednim harmonskim instrumentom (klavirski duo, klavirski trio, klavirski kvintet i klavirski kvartet) - razlikuje ansamble neklasinog sastava (dez ansambli, bleh ansambli i druge instrumentalne kombinacije) - povezuje i uoava nastanak klasinih i neklasinih sastava kroz istorijski razvoj - navodi i opisuje vrste i sastav orkestra - imenuje instrumente gudakog orkestra - imenuje instrumente duvakog orkestra - imenuje
- sluno ranspoznaje - razvija sposobnost klasine kamerne analitikog sastave i neklasine razmiljanja i kamerne sastave sluanja - analizira partiture - razvija sposobnost kamernih sastava sposobnost (uz audio snimak) uporeivanja - uoava primjenu pojedinanih instrumenata u kamernom ansamblu (uz audio snimak) - sluno raspoznaje gudaki, duvaki, simfonijski orkestar (mali, srednji i veliki ) - analizira orkestarske partiture (uz audio snimak) - uoava primjenu grupe instrumenata i pojedinanih instrumenata u orkestru (uz audio snimak i partituru)
76
Informativni ciljevi i sadraji uenik instrumente simfonijskog orkestra (malog, srednjeg i velikog) - povezuje i uoava broj i vrste instrumenata u orkestru kroz istorijski razvoj
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Dejan Despi: Muziki instrumenti za 1. razred srednje muzike kole, Zavod za izdavanje udbenika i nastavna sredstva, Beograd - Dejan Despi: Muziki instrumenti, Univerzitet umetnosti, Beograd, 2002. - Aleksandar Obradovi: Elektronska muzika i elektronski instrumenti, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1978. - Dejan Despi: Vieglasni aranmani, Univerzitet umetnosti, Beograd - Roger Camien: Music an appretiatio, McGaw-Hill Companies, 1998. 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - muziki ureaj CD player; - partiture; - klavir; - TV i video rekorder. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). 8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju kolske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - diplomirani kompozitor; - diplomirani dirigent; - diplomirani muzikolog; - diplomirani etnomuzikolog; - diplomirani muziar. 10. Nain prilagoavanja predmeta uenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene uenike; - individualna nastava; - nivo poveanih zahtjeva od 30%-100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - kola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehnike uslove za rad sa ovakvim uenicima .
77
11. Povezanost predmeta Znanja Istorijski razvoj muzikih instrumenata. Podjela i istorijat muzikih instrumenata. Poznavanje tehnike, tona i naina biljeenja muzikih instrumenata. Poznavanje muzikih instrumenata ima za cilj pored spoznaje tehnikotehnolokog momenta i njihovo pravilno razumijevanje u kontekstu muzike primjene s jedne strane, i njihovu jasnu distinkciju u smislu konanog estetsko-istorijskog definisanja. Analiza instrumentalnih dvodjelnih oblika sa specifine strane izuava aspekt muzikih instrumenata i njihovu primjenu i ulogu u datoj konstelaciji. Povezanost sa predmetom Predmet Istorija muzike sa poznavanjem muzike literature Etnomuzikologija Osnovi dirigovanja Znanja Istorijski razvoj muzikih instrumenata. Tradicionalni muziki instrumenti. Praenje i itanje orkestarske partiture. Analiza vokalnih i instrumentalnih dvodjelnih oblika.
78
1.2.7. ETNOMUZIKOLOGIJA 1. Naziv predmeta: ETNOMUZIKOLOGIJA 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Razred I II III IV Ukupno Vrtse nastave Teorija Vjebe Ukupno
29 29
37 37
66 66
Vjebe odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 uenika 3. Opti ciljevi nastave - upoznavanje osnovnih karakteristika tradicionalne muzike; - upoznavanje pojmova: etnomuzikologija, etnologija, etnokoreologija; - upoznavanje karakteristika vokalne muzike; - upoznavanje osnovnih karakteristika melopoetske analize; - upoznavanje narodnih muzikih instrumenata i njihove klasifikacije ; - upoznavanje znaaja narodnog muzikog stvaralatva i njihove uloge u drutvu.
79
4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: ETVRTI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadraji ciljevi uenik uenik uenik Osnovi etnomuzikologije - kritiki procjenjuje - razvija - upoznaje znaaj analitinost, pojamove: etnomuzikologije marljivost i - etnomuzikologija, - razvrstava preciznost etnologija, muziko- folklornu - razvija pozitivnu etnokoreologija grau orjentaciju prema - osnovi - obrazlae osnove predmetu etnomuzikologije etnomuzikologije - upoznaje osnovne - definie osnovne karakteristike karakteristike etnomuzikologije etnomuzikologije - upoznaje razvoj etnomuzikologije u - razlikuje svijetu i kod nas melografska, - upoznaje tonometrijska i melografe i njihove terenska zbirke u Crnoj Gori istraivanja i Srbiji - suoava raznovrsne - upoznaje argumente i melografska, razvrstava ih prema tonometrijska i znaenju terenska - slua i uporeuje istraivanja tradicionalnu - upoznaje uputstva muziku razliitih za terensko naroda istraivanje (izbor i formulacija teme, priprema terena, kontakt sa kazivaem, arhiviranje grae) Vokalna tradicija - upoznaje pojam: "narodna pjesma", - razvrstava narodne - razvija njen nastanak i pjesme analitinost, varijante motivisanost, - pojanjava optu - odreuje osobine marljivost i klasifikaciju vokalne tradicije preciznost narodnih pjesama: - razvija pozitivnu - pjesme i obiaji - pronalazi slinosti i orjentaciju prema godinjeg ciklusa razlike izmeu predmetu (zima, proljee, narodnih pjesama ljeto, jesen) - pjesme i obiaji - definie osnovne ivotnog ciklusa elemente (roenje, svadba i vieglasnih oblika smrt) - klasifikuje - prepoznaje i
80
Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadraji ciljevi uenik uenik uenik vieglasne oblike analizira vieglasne prema sazvunim oblike drugih karakteristikama naroda - upoznaje vokalne vieglasne oblike u - slua i prepoznaje Crnoj Gori i Srbiji primjere vokalne - upoznaje muzike, kako vieglasne oblike balkanskih, tako i balkanskih naroda drugih evropskih i - upoznaje neevropskih vieglasne oblicike naroda evropskih naroda i drugih interesantnih neevropskih naroda Melopoetska analiza - upoznaje osnovne - razlikuje osnovne - razvija karakteristike segmente analitinost, melopoetske melopoetske preciznost i analize analize marljivost - oznaava simbole u - definie osnovne analizi - razvija pozitivnu simbole i znaenja melopoetskih orjentaciju prema melopoetske oblika predmetu analize - analizira vokalne oblike - upoznaje se sa - prepoznaje analizom vokalnih kadence i ritam u oblika analizi melopoetskih oblika - analizira i melografie narodne napjeve - analizira melopoetske zapise napjeva - prepoznaje razliite vokalne - upoznaje ljestvice i oblike tonske strukture - pjeva tradicionalne drugih naroda napjeve - prepoznaje ljestvice tonske strukture drugih naroda Narodni muziki - razvrstava narodne - razvija instrumenti muzike analitinost, - klasifikuje narodne instrumente preciznost i muzike - prepoznaje grupe marljivost instrumente: instrumenata po - razvija pozitivnu
81
Informativni ciljevi i sadraji uenik - aerofoni instrumenti (nabraja i opisuje) - kordofoni instrumenti (nabraja i opisuje) - idiofoni instrumenti - (nabraja i opisuje) - membranofoni instrumenti (nabraja i opisuje) - upoznaje narodne muzike instrumente rasprostranjenim na podruju Crne Gore
Formativni ciljevi uenik klasifikaciji, kao i pojedinanih instrumenata - razlikuje srodne instrumente - raspoznaje po zvuku razliite instrumente i instrumentalne sastave - identifikuje narodne muzike instrumente rasprostranjene na podruju Crne Gore
Socijalizacijski ciljevi uenik orjentaciju prema predmetu
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Dragoslav Devi: Etnomuzikologija, I i II dio, Fakultet muzike umetnosti, Beograd, 1981. - Dragoslav Devi: Narodni muziki instrumenti, Fakultet muzike umetnosti, Beograd, 1977. - Dimitrije Golemovi: Narodna muzika Jugoslavije, Muzika omladina, Beograd, 1997. 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - CD Player sa zvunicima; - TV i video rekorder; - DVD. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - pismena provjera znanja - jedan zadatak iz melopoetske analize u drugom polugoditu. 8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju kolske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - diplomirani etnomuzikolog; - diplomirani kompozitor; - diplomirani muzikolog. 10. Nain prilagoavanja predmeta uenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene uenike; - individualna nastava; - nivo poveanih zahtjeva od 30%-100% u zavisnosti od procjene nastavnika;
82
- kola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehnike uslove za rad sa ovakvim uenicima . 11. Povezanost predmeta Znanja Uticaj i razvoj muzikog folklora na umjetniku muziku u Crnoj Gori. Tradicionalni muziki instrumenti. Melografisanje narodnih napjeva. Izuavanje izvornog muzikog materijala sa aspekta lokalnog ili svjetskog stanovita jedna je od osnovnih taaka u konanom razumijevanju cjelokupne umjetnosti o muzici. Ona generie istorijski aspekt sa modernim saznanjima o datoj umjetnosti. Bez tog saznanja ne moemo raunati na sveukupno definisanje znaenja i funkciju muzike danas. Traenje odgovora o ulozi parametara u muzici kao to su: melodija, harmonija, ritam, metrika, boja itd, nije mogue bez relevantne analize sa aspekta Muzikog folklora. Oni se u Osnovama kompozicije sa araniranjem posmatraju i iz ovog ugla, jer tradicionalna muzika umjetnost predstavlja bazini koncept iz koga se nastavljaju i razvijaju novi koncepti, sve do zapadnoevropskog modernog modela. Povezanost sa predmetom Predmet Istorija muzike sa upoznavanjem muzike literature Poznavanje muzikih instrumenata Solfeo Znanja Istorijat razvoja muzike kulture u Crnoj Gori. Istorijat razvoja muzikih instrumenata. Zapisivanje melodijskog diktata.
Definisanje svih relevantnih muzikih parametara i njihova uloga u muzikom dijelu: melodija, harmonija, ritam, metrika, boja, faktura, struktura, itd.
83
1.2.8. SOLFEO 1. Naziv predmeta: SOLFEO 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Razred I II III IV Ukupno Vrste nastave Teorija Vjebe 72 72 72 66 282 Ukupno 72 72 72 66 282
Vjebe odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 uenika 3. Opti ciljevi nastave - osposobljavanje uenika za itanje muzikih tekstova u svim kljuevima, razliitim ritmikim i metrikim vrstama uz taktiranje; - osposobljavanje uenika za pjevanje melodija u jednoglasnom i vieglasnom stavu u okviru tonalne, modalne i atonalne melodike; - osposobljavanje uenika za zapisivanje melodijskih i harmonskih kretanja u homofonom i polifonom muzikom stavu; - praktino korienje steenih znanja iz solfea u drugim muzikim disciplinama.
84
4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadraji ciljevi uenik uenik uenik Note i kljuevi - upoznaje poloaj - ravnomjerno ita - razvija analitiko nota u linijskom note u violinskom, razmiljanje i sistemu, bas kljuu sluanje, tanost, violinskom, bas i C (pojedinano i preciznost i kljuevima naizmjenino) i C marljivost kljuevima - razvija sposobnost Ritam (pojedinano) snalaenja u - definie ritmike - ita, prepoznaje i sloenijim vrste uz zvunu zapisuje muzike situacijama ilustraciju primjere u (dvodjelni, razliitim trodjelni, mjeoviti metrikim i ritam) ritmikim vrstama, - definie metrike uz taktiranje vrste u odnosu na - ita i zapisuje ritmike vrste pravilne i - definie naine nepravilne taktiranja u odnosu dvodjelne, na metriku vrstu i trodjelne, u uslovima etvorodjelne i umjerenog tempa estodjelne podjele - definie ritmike jedinice brojanja figure u odnosu na (duola, triola, ritmiku, odnosno kvartola, sekstola) metriku vrstu sa ritmizacijama - demonstrira nain - uoava slinosti i izvoenja pravilnih razlike u izvoenju i nepravilnih i biljeenju istih ritmikih podjela podjela u razliitim jedinice brojanja i jednakim (dvodjelne i ritmikim vrstama, trodjelne) i odnosno, razliitim ritmikih figura metrikim vrstama - potuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje u itanju notnog teksta - ita notni tekst sa promjenom mjere i ritmike vrste: izjednaavanje - definie jedinicu dvodjelne i brojanja i nain trodjelne jedinice taktiranja u brojanja uslovima promjene mjere
85
Informativni ciljevi i sadraji uenik Melodika - tonalna melodika - dijatonske polustepenske skretnice (gornje i donje) i hromatske prolaznice - mutacija (promjena tonskog sloga bez promjene tonalnog centra) - modulacija (promjena tonalnog centra) u paralelni i dominantni tonalitet - analizira muziki primjer i priprema se za njegovo izvoenje - definie tonalnu osnovu notnog teksta, uoava tonove koji izazivaju mutaciju, odnosno modulaciju Intervali i akordi - prosti intervali - trozvuci dijatonskog tipa Akordski oblici - kvintakord - sekstakord - kvartsekstakord - etvorozvuk - mali durski septakord Harmonske veze - harmonski obrti ljestvinih trozvuka i D7
Formativni ciljevi uenik - pjeva i zapisuje muzike primjere u tonalitetima dura i mola - pjeva i zapisuje muzike primjere sa primjenom alteracija u formi dijatonkih skretnica i hromatskih prolaznica - pjeva i zapisuje muzike primjere sa primjenom mutacije - pjeva i zapisuje muzike primjere sa primjenom modulacije u paralelni i dominantni tonalitet - analizira muziki primjer koji se pjeva, odnosno zapisuje - potuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje pri pjevanju (u jednoglasnom, odnosno dvoglasnom stavu) - zapisuje jednoglasni i dvoglasni diktat - identifikuje problem i rjeava ga - prepoznaje po zvuku, razlikuje, intonira i zapisuje intervale i trozvuke - prepoznaje po zvuku, intonira i zapisuje harmonske obrte
Socijalizacijski ciljevi uenik - razvija analitiko razmiljanje - razvija sposobnost snalaenja u sloenim situacijama
86
Razred: DRUGI Informativni ciljevi i sadraji uenik Note i kljuevi o upoznaje poloaj nota u linijskom sistemu u violinskom, bas i C kljuevima Ritam - analizira ritmiku liniju muzikog teksta - definie jedinicu brojanja u odnosu na metrikiu vrstu i zadati tempo izvoenja - definie nain taktiranja u odnosu na metriku vrstu i tempo izvoenja - demonstrira nain izvoenja ritmikih podjela djelova dvodjelnih, odnosno trodjelnih jedinica brojanja (trodjelnih i etvorodjelnih sa ritmizacijama) - definie jedinicu brojanja i nain taktiranja u uslovima promjene mjere
Formativni ciljevi uenik - ravnomjerno ita note u violinskom, bas kljuu (pojedinano i naizmjenino) i C kljuevima (pojedinano) - ita muzike primjere u odnosu na zadati tempo uz taktiranje. - odreuje jedinicu brojanja u odnosu na metriku vrstu i zadati tempo i odreuje nain taktiranja (saimanje dvije, odnosno tri ritmike jedinice u jedno trajanje jedan potez pri taktiranju u brzom tempu i dijeljenje dvodjelnih, odnosno trodjelnih jedinica u sporom tempu - taktiranje s pododjelama) uoava odnos izmeu jedinice brojanja i metrike jedinice u odnosu na zadati tempo - ita, prepoznaje i zapisuje ritmike podjele djelova dvodjelnih, odnosno trodjelnih jedinica brojanja (trodjelne i etvorodjelne podjele sa ritmizacijama) - ita notne tekstove sa promjenom mjere i ritmike vrste gdje se izjednaavaju
Socijalizacijski ciljevi uenik - razvija analitiko razmiljanje - razvijanja tanost, preciznost i marljivost - razvija sposobnost snalaenja u sloenijim situacijama
87
Formativni ciljevi uenik djelovi dvodjelne i trodjelne jedinice brojanja - potuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje prilikom itanja muzikih tekstova uz taktiranje - pjeva i zapisuje muzike primjere u tonalitetima dura i mola - pjeva i zapisuje muzike primjere sa modulacijama u tonalitete prve kvintne srodnosti - pjeva i zapisuje muzike primjere sa alteracijama - potuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje prilikom pjevanja (u jednoglasnom, odnosno, dvoglasnom stavu) - zapisuje jednoglasni i dvoglasni diktat - identifikuje probleme i rjeava ih - pjeva, prepoznaje i razlikuje moduse od istog i od razliitih poetnih tonova (finalis) - pjeva, odnosno zapisuje jednu melodiju u razliitim modusima,
Melodika - Tonalna melodika Modulacija u tonalitete prve kvintne srodnosti Alteracije Tonalno stabilne alteracije: - povien IV stupanj - snien II stupanj - analizira muziki primjer i priprema se za njegovo izvoenje: definie tonalnu osnovu notnog teksta, odnosno tonaliteta, analizira melodijsko kretanje, uoava alterovane tonove, uoava promjene tonaliteta Modalna melodika - analizira muziki primjer i priprema se za njegovo izvoenje - definie modus, analizira melodijsko kretanje, uoava alteracije
- razvija sposobnost analitinog razmiljanja - razvija sposobnost snalaenja u sloenijim situacijama
- razvija sposobnost analitinog razmiljanja i sluanja - razvija sposobnost snalaenja u sloenijim situacijama
88
Formativni ciljevi uenik uporeuje ih i uoava meusobne slinosti i razlike - uoava slinosti i razlike u odnosu na dur i mol - razvrstava moduse po slinostima - pjeva i zapisuje modalne melodije u jednoglasnom i dvoglasnom stavu - prepoznaje sloene intervale po zvuku - uporeuje sloene sa prostim intervalima - prepoznje po zvuku sve vrste trozvuka u svim vrstama u uskom i irokom slogu - pjeva, imenuje i zapisuje sve vrste trozvuka - prepoznaje po zvuku, pjeva, imenuje i zapisuje - prepoznaje po zvuku,pjeva, imenuje i zapisuje - prepoznaje po zvuku pjeva, imenuje i zapisuje
Intervali i akordi - sloeni intervali
Trozvuci dijatonskog tipa Akordski oblici: - kvintakordi - sekstakordi - kvartsekstakordi
- razvija sposobnost analitinog razmiljanja i sluanja - razvija sposobnost uporeivanja
etvorozvuci: - mali durski septakord i njegovi obrtaji u uskom i irokom slogu Ostali septakordi sa malom septimom - mali molski i poluumanjeni Harmonske veze - harmonski obrti ljestvinih trozvuka sa septakordima na V, VII i II stupnju u duru i molu
- Razvija sposobnost uporeivanja
- Razvija sposobnost uporeivanja - razvija sposobnost uporeivanja
89
Razred: TREI Informativni ciljevi i sadraji uenik Note i kljuevi - upoznaje poloaj nota u linijskom sistemu u violinskom, bas i C kljuevima Ritam - demonstrira nain izvoenja nepravilnih ritmikih figura: kvintola, septola, novemola - upoznaje, obrazlae principe izvoenja poliritmije uz demonstriranje - analizira ritmiku liniju muzikog teksta u odnosu na metriku vrstu, tempo izvoenja, jedinice brojanja i naina taktiranja - definie jedinicu brojanja i nain taktiranja u uslovima promjene mjere Melodika Tonalna melodika Alteracije: - tonalno stabilne - (povien II, snien IV) - tonalno labilne - modulacija u udaljenije tonalitete - analizira muziki primjer i priprema se za njegovo izvoenje prepoznaje tonalnu osnovu notnog teksta, odnosno tonaliteta - analizira melodijsko
Formativni ciljevi uenik - ravnomjerno ita note u violinskom, bas i C kljuevima (pojedinano i naizmjenino) - ita vee nepravilne ritmike podjele jedinice brojanja, odnosno ritmike figure: kvintolu, septolu, novemolu - izvodi poliritmiju - ita notni tekst sa promjenom mjere i tempa sa ili bez promjene ritmike vrste - identifikuje i rjeava probleme - pjeva, odnosno zapisuje muzike primjere u tonalitetima dura i mola - pjeva i zapisuje muzike primjere sa alteracijama - pjeva i zapisuje muzike primjere sa modulacijama - potuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje prilikom pjevanja (u jednoglasnom, odnosno dvoglasnom stavu) - zapisuje jednoglasni i dvoglasni diktati - identifikuje probleme i rjeava ih
Socijalizacijski ciljevi uenik - razvija analitinost, preciznost i marljivost - razvija sposobnost snalaenja u sloenijim situacijama
90
Informativni ciljevi i sadraji uenik kretanje, uoava alterovane tonove, uoava promjene tonaliteta Akordi - septakordi sa velikom septimom (veliki durski, veliki molski, prekomjerni)
- prepoznaje (po zvuku) i intonira septakorde sa velikom septimom, meusobno ih uporeuje i uporeuje ih sa septakordima sa malom septimom uoava slinosti i razlike - prepoznaje po zvuku, intonira i zapisuje harmonske obrte
- razvija sposobnost uporeivanja
Harmonske veze - harmonski obrti ljestvinih trozvuka i etvorozvuka u duru, molu i molduru, sa vantonalnim dominantama i eliptinim razrjeenjima
- razvija sposobnost uporeivanja
91
Razred: ETVRTI Informativni ciljevi i sadraji uenik Note i kljuevi - upoznaje poloaj nota u linijskom sistemu u violinskom, bas i C kljuevima Ritam - analizira ritmiku liniju muzikog teksta u odnosu na metriku vrstu, tempo izvoenja, jedinicu brojanja i naina taktiranja - definie jedinicu brojanja i nain taktiranja u uslovima promjene mjere - definie jedinicu brojanja u ametrinim muzikim primjerima Melodika - tonalna melodika sa alteracijama i modulacijama (sve vrste) - analizira muziki primjer i priprema se za njegovo izvoenje: prepoznaje tonalnu osnovu notnog teksta, odnosno tonaliteta analizira melodijsko kretanje, uoava alterovane tonove, uoavae promjene tonaliteta Atonalna melodika
Formativni ciljevi uenik - ravnomjerno ita note u violinskom, bas i C kljuevima (pojedinano i naizmjenino) - izvodi polimetriju, poliritmiju i ametriju
Socijalizacijski ciljevi uenik - razvija preciznost i marljivost - razvija sposobnost snalaenja u sloenijim situacijama
- pjeva i zapisuje primjere u tonalitetima dura i mola, sa primjenom alteracija (tonalno stabilnih, tonalno labilnih) i modulacija (dijatonskih, hromatskih i enharmonskih) - potuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje prilikom pjevanja (u jednoglasnom, odnosno dvoglasnom stavu) - zapisuje jednoglasni i dvoglasni diktat - pjeva i zapisuje atonalnu melodiku - identifikje probleme i rjeavanje ih
92
Informativni ciljevi i sadraji uenik Harmonske veze - harmonski obrti sa modulacijom i alterovanim akordima dijatonskog i hromatskog tipa
Formativni ciljevi uenik - prepoznaje po zvuku, razlikuje, intonira i zapisuje harmonske obrte sa alterovanim akordima dijatonskog i hromatskog tipa i modulacijom
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Zorislava M. Vasiljevi, Ivana Drobni, Gordana Karan, Mirjana ali: Solfeo (sa teorijom muzike) za I razred srednje muzike kole, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003; Solfeo sa teorijom muzike za II razred srednje muzike kole, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003; Solfeo sa teorijom muzike za III razred srednje muzike kole, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003; Solfeo sa teorijom muzike za IV razred srednje muzike kole, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003. - Dorina Radieva: Jednoglasni diktat, Univerzitet umetnosti, Beograd - Dorina Radieva: Dvoglasni diktat,Univerzitet umetnosti, Beograd - Ana Oluji: Razvoj harmonskog sluha, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1990. - Jean Clement Jollet: Melimelodies (vol 3-6), Gerard Billaudot, Paris - (izbor melodija za pjevanje od XI- XX vijeka) - Jean Clement Jollet: Livre de melodies (vol 3-6), Gerard Billaudot, Paris - (izbor melodija za pjevanje od XI- XX vijeka) - Jean Clement Jollet: Dictee musicales (vol. 1-4), Gerard Billaudot, Paris; - Michel Vergnault: Cours de formation musicale pour enseignement du solfege (moyen fin etudes), Gerard Billaudot, Paris - Lucas M.L., Fantapie H.C.,Succari D.: - Cours de formation musicale (moyen fin etudes), Gerard Billaudot, Paris 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - klavir kao osnovno sredstvo; - CD player. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - usmena provjera - itanje nota (melodijski i harmonski), itanje ritma, pjevanje, prepoznavanje (intervala i akorada) - najmanje jedan put u klasifikacionom periodu; - pismena provjera u formi pismenih zadataka (melodijski, ritmiki i harmonski diktat) - najmanje jednom u klasifikacionom periodu. 8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju kolske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda i na godinjem ispitu. - Godinji ispit iz Solfea sastoji se iz pismenog i usmenog dijela. - Zahtjevi na pismenom dijelu: jednoglasni diktat; dvoglasni diktat; ritmiki diktat; harmonski diktat.
93
- Zahtjevi na usmenom dijelu ispita: itnje nota, itanje ritma; pjevanje; prepoznavanje intervala i akorada. 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - Visoka struna sprema: diplomirani muziar. 10. Nain prilagoavanja predmeta uenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene uenike; - individualna nastava; - nivo poveanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - kola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehnike uslove za rad sa ovakvim uenicima . 11. Povezanost predmeta Znanja Povezanost sa predmetom Predmet Znanja Izgradnja ljestvica, intervala, akorada. Prepoznavanje i definisanje tonalne osnove u notnom tekstu. Poznavanje pojmova: muziki metar, metrika jedinica, jedinica brojanja, polimetrija, ametrija. Poznavanje pojmova: ravnomjerni i neravnomjerni ritam, izoritmija, poliritmija, komplementarni ritam. Dirigovanje muzikih tekstova u razliitim metrikim i ritmikim vrstama, prema naznaenom tempu. Poznavanje, definisanje i analiziranje grae reenice i perioda.
Opaanje, prepoznavanje Teorija muzike sa osnovama ljestvica, intervala, akorada. harmonije Prepoznavanje i definisanje tonalne osnove notnog teksta koji se pjeva, odnosno zapisuje. Zapisivanje, pjevanje i itanje notnog teksta u razliitim metrikim i ritmikim vrstama.
Taktiranje muzikih tekstova u razliitim metrikim i ritmikim vrstama, prema naznaenom tempu. Pjevanje melodija u obliku reenice, perioda, dvodjelne i trodjelne pjesme. Zapisivanje diktata po dvotaktima, frazama, odnosno reenicama. Pjevanje modalne i tonalne melodike. Pjevanje i zapisivanje po diktatu dvoglasnog polifonog stava sa i bez imitacije. Prepoznavanje harmonskih obrta po zvuku. Zapisivanje melodijskog diktata.
Dirigovanje
Muziki oblici
Polifonija
Harmonija Etnomuzikologija
Komponovanje stilske melodije na modalnoj i tonalnoj osnovi. Komponovanje dvoglasnog polifonog stava sa i bez imitacije. Sviranje harmonskih obrta na klaviru. Melografisanje narodnih napjeva.
94
1.2.9. INSTRUMENT VIOLONELO 1. Naziv predmeta: INSTRUMENT - VIOLONELO 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Razred I II III IV Ukupno Vrste nastave Teorija Vjebe 108 108 108 99 423 Ukupno 108 108 108 99 423
Vjebe- individualna nastava 3. Opti ciljevi nastave - sticanje vjetine za savladavanje svih elemenata tehnike sviranja na violonelu; - sticanje vjetine za umjetniko izvoenje djela razliitih muzikih stilova; - sagledavanje muzikog djela sa istorijskog, formalnog, strukturalnog i stilskog aspekta - razvijanje sposobnosti za solistike nastupe; - osposobljavanje za dalje kolovanje.
95
4. Sadrzaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadraji ciljevi uenik uenik uenik Skale - sviranje durskih i - razvijanje - demonstriranje molskih skala kroz strpljivosti, tri oktave upornosti i marljivosti u radu Arpea - sviranje trozvuka i - razvijanje - demonstriranje etvorozvuka sposobnosti za Dvozvuci - sviranje dvozvuka: savladavanje - demonstriranje terce, sekste i problema oktave kroz tri - razvijanje oktave spretnosti i Tehnike vjebe - ovladavanje sposobnosti - demonstriranje osnovnim snalaenja u tehnikama za sloenim lijevu i desnu ruku situacijama i njihova sinhronizacija - promjena gudala na abici i na vrhu - artikulacija, intonacija, vibrato - paleve pozicije - potezi gudala kroz skalu detae, legato, stakato, spikato - trileri Etide - primjena razlitih - sposobnost - analiziranje tehnika na sviranje analitikog muzikog teksta i instruktivnih miljenja demonstriranje kompozicija- etida - razvijanje tanosti - Poper - razvijanje - Dotzauer kreativnosti - Merk - sposobnost za - Duport javne nastupe - Grutzmache - osposobljavanje za - Lee samostalan rad - R.Matz - osposobljavanje za zajedniki rad Djela krupne forme - sticanje - analiziranje psihofizike forme muzikog teksta i za izvoenje demonstriranje ciklinih Sonate kompozicija uz - A.Vivaldi pratnju klavira - Marcelo - Koreli - Romberg Koncerti - A.Vivaldi: D-dur;amol - Romberg: d-mol
Preporuke za izvoenje nastave - individualna nastava
96
Informativni ciljevi i sadraji uenik - Klengel: C-dur - Breval: C-dur - Sen Sans: a-mol Svite - J.S.Bah: I svita (dva stava) Djela male forme - analiziranje muzikog teksta i demonstriranje - J.S.Bah: Ariozo; Aria - Koreli: Preludij - Rahmanjinov: Vokaliza - Bokerini: Menuet - Lokateli: Andante - uman: FantasieStucke br. 1
- ovladavanje i primjena tehnike za izvoenje laganih minijatura kao i virtuoznih kompozicija uz potovanje razliitih stilskih karakteristika
- nastava sa korepetitorom - nastupi na internim, javnim asovim i koncertima kole - javni nastupi
97
Razred: DRUGI Informativni ciljevi i sadraji uenik Skale - demonstriranje Arpea - demonstriranje Dvozvuci - demonstriranje Tehnike vjebe - demonstriranje - Kosman
Formativni ciljevi uenik - sviranje skala kroz tri oktave (bez praznih ica ili samo u povratku) - sviranje trozvuka i etvorozvuka - sviranje dvozvuka: terce, sekste, oktave - ovladavanje razliitim tehnikama za lijevu i desnu ruku i njihova sinhronizacija - prelazi iz pozicije u poziciju - prelazi sa ice na icu - prelaz iz detaea u stakato - artikulacija, trileri, vibrato - primjena tehnike sviranja na instruktivne kompozicije- etide
Socijalizacijski ciljevi uenik - razvijanje strpljivosti, upornosti i marljivosti - razvijanje sposobnosti za savladavanje problema - razvijanje spretnosti i sposobnosti snalaenja u sloenim situacijama
Etide - analiziranje muzikog teksta i demonstriranje - Lee - Merk - Dotzauer,Duport - Poper - Grutzmacher, - Matz Djela krupne forme - sticanje - analiziranje psihofizike forme muzikog teksta i za izvoenje demonstriranje ciklinih Sonate kompozicija uz - Koreli pratnju klavira - A.Vivaldi - Bokerini: C-dur - Marcelo: a-mol - Romberg: C-dur - Breval: C-dur Koncerti - A.Vivaldi: D-dur - Sen Sans: a-mol - Breval: D-dur - Romberg: D-dur
- sposobnost analitikog miljenja - razvijanje tanosti - razvijanje kreativnosti - sposobnost za javne nastupe - osposobljavanje za zajedniki rad - osposobljavanje za samostalan rad - individualna nastava - nastava sa korepetitorom - nastupi na internim, javnim asovima i koncertima kole - javni nastupi
98
Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadraji uenik uenik - Tartini: D-dur - Hajdn: D-dur (mali) - Elgar: e-mol Svite - J.S.Bah: II svita (dva stava) Djela male forme - ovladavanje i - analiziranje primjena tehnike muzikog teksta i za izvoenje demonstriranje laganih minijatura - Bah: Aria kao i virtuoznih - Popadi: Serenada kompozicija uz - Brams: Ozbiljne potovanje pjesme razliitih stilskih - Betoven: Menuet karakteristika - Hajdn: Divertimenta
99
Razred: TREI Informativni ciljevi i sadraji uenik Skale - demonstriranje Arpedja - demonstriranje Dvozvuci - demonstriranje Tehnicke vjebe - demonstriranje - Kosman
Formativni ciljevi uenik - sviranje skala kroz etiri oktave sa svim potezima - sviranje trozvuka i etvorozvuka - sviranje dvozvuka: terce, sekste, oktave - ovladavanje razliitim tehnikama za lijevu i desnu ruku i njihova sinronizacija - pozicije na svakoj ici - prelazi iz pozicije u poziciju - glisando razliitim prstima - primjena tehnike sviranja na instruktivne kompozicije - etide
Etide - analiziranje muzikog teksta i demonstriranje
- sposobnost analitikog miljenja - razvijanje tanosti
- Lee - Duport - Grutzmacher - Dotzauer - Fitzenhagen - Davidov - Merk Djela krupne forme - sticanje - analiziranje psihofizike forme muzikog teksta i za izvoenje demonstriranje ciklicnih Sonate kompozicija uz - Bokerini: G-dur pratnju klavira - Breval: G-dur - Samartini: G-dur - Romberg: C-dur - Betoven Koncerti - Davidov: br.1 - Romberg: e-mol - Golterman: d-mol - Hajdn: C-dur - Kabalevski: d-mol - Vivaldi: D-dur Svite
- razvijanje kreativnosti - sposobnost za javne nastupe - osposobljavanje za samostalan rad - osposobljavanje za zajedniki rad - individualna nastava - nastava sa korepetitorom - nastupi na internim, javnim asovima i koncertima kole - javni nastupi -
100
Informativni ciljevi i sadraji uenik - J.S.Bah: III Svita (dva stava ili preludijum) Djela male forme - analiziranje muzikog teksta i demonstriranje - Fore: Poslije sna - Hajdn: Divartimenta - Bokerini: Rondo - Weber: Adagio i Rondo - ajkovski: Nokturno - Granados: Intermeco - Matz: Elegija i Humoreska - Glazunov: Pjesma trubadura
- individualna nastava - nastava sa korepetitorom - nastupi na internim, javnim asovima i koncertima kole - javni nastupi
101
Razred: ETVRTI Informativni ciljevi i sadraji uenik Skale - demonstriranje Arpea - demonstriranje Dvozvuci - demonstriranje Tehnicke vjebe - demonstriranje - Kosman
Formativni ciljevi uenik - sviranje svih durskih i molskih skala kroz etiri oktave - sviranje trozvuka i etvorozvuka - sviranje dvozvuka: terce, sekste, oktave - ovladavanje razliitim tehnikama za lijevu i desnu ruku i njihova sinhronizacija - pozicije na svim icama - vibrato - primjena tehnike sviranja na instruktivne kompozicije- etide
Etide - analiziranje muzikog teksta i demonstriranje - Dotzauer - Duport - Grutzmacher - Poper - Merk Djela krupne forme - analiziranje muzikog teksta i demonstriranje Sonate - Bokerini: A-dur - Breval: G-dur - Brams: e-mol - Betoven: F-dur - Franker: E-dur - Grig: a-mol Koncerti - Bokerini: B-dur - Lalo: d-mol - Vivaldi: G-dur - Hajdn: C-dur, Ddur - Kabalevski: d-mol - Elgar: e-mol - Davidov: C-dur - Haaturijan - Betoven: Varijacje
- sposobnost analitikog miljenja - razvijanje tanosti - razvijanje kreativnosti
- sticanje psihofizike forme za izvoenje ciklinih kompozicija uz pratnju klavira
- sposobnost za javne nastupe - osposobljavanje za samostalan rad - osposobljavanje za zajedniki rad
102
Informativni ciljevi i sadraji uenik Es-dur - Golterman: h-mol - Svite - J.S.Bah: III ili IV svita (dva stava ili preludijum) Djela male forme - analiziranje muzikog teksta i demonstriranje - Bokerini: Rondo - Weber: Adagio i Rondo - Fore: Elegija; Leptiri - Paganini:Mosesfantasie - Davidov: U fontani - Cajkovski: Nokturno - D.van Goens: Tarantela
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora Etide -Poper -Dotzauer -Merk -Duport -Grutzmache -Lee -R.Matz -A.Vivaldi -Marcelo -Koreli -Romberg -Poper -Grutzmacher -Fitzenhagen -Davidov Koncerti -A.Vivaldi: D-dur, a-mol, G-dur -Romberg: d-mol, D-dur, e-mol -Klengel: C-dur -Breval: C-dur, D-dur -Sen Sans: a-mol -Tartini: D-dur -Hajdn: D-dur (mali), C-dur
103
-Elgar: e-mol -Kabalevski: d-mol -Golterman: d-mol, h-mol -Davidov: br.1 -Bokerini: B-dur -Lalo: d-mol -Davidov: C-dur -Haaturijan -Betoven: Varijacje Es-dur Svite -J.S.Bah: I svita (dva stava) -J.S.Bah: II svita (dva stava) -J.S.Bah: III I IV svita (dva stava ili preludijum) Sonate -Koreli -A.Vivaldi -Bokerini: C-dur, G-dur, A-dur -Marcelo: a-mol -Romberg: C-dur -Breval: C-dur, G-dur -Samartini: G-dur -Brams: e-mol -Betoven: F-dur -Franker: E-dur -Grig: a-mol Djela male forme -J.S.Bah: Ariozo, Aria -Koreli: Preludij -Rahmanjinov: Vokaliza -Bokerini: Menuet -Lokateli: Andante -uman: Fantasie-Stucke br. 1 -Bah: Aria -Popadic: Serenada -Brams: Ozbiljne pjesme -Betoven: Menuet -Hajdn: Divertimenta -Fore: Poslije sna -Hajdn: Divartimenta -Bokerini: Rondo -Weber: Adagio I Rondo -ajkovski: Nokturno -Granados: Intermeco -Matz: Elegija I Humoreska -Glazunov: Pjesma trubadura -Bokerini: Rondo -Weber: Adagio I Rondo -Fore: Elegija; Leptiri -Paganini: Moses-fantasie -Davidov: U fontani -Cajkovski: Nokturno
104
-D.van Goens: Tarantela 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - violonelo kao osnovno sredstvo, - klavir kao pomono sredstvo za korepeticiju. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - Tri provjere znanja (po jedna u svakom klasifikacionom periodu). - Ispit na kraju godine. I i II razred Prva provjera: - skala, - arpeo, - dvozvuci kroz jednu oktavu, - etida. Druga provjera: - skala, - arpeo, - dva stava barokne sonate. Trea provjera: - skala, - djelo male forme. III i IV razred Prva provjera: - skala, - arpeo, - etida. Druga provjera: - skala, - djelo male forme. Trea provjera: - skala, - sonata (dva stava). Zahtjevi za godinji ispit za I razred: - dvije etide razliitih tehnikih zahtjeva; - J.S.Bah: dva stava iz I svite; - predklasina sonata u cjelini ili Koncert (I stav ili II I III stav); - djelo male forme (po izboru). Zahtjevi za godinji ispit za II razred: - dvije etide; - J.S.Bah: II svita (dva stava); - sonata u cjelini ili koncert (I ili II I III stav); - djelo male forme (po izboru).
105
Zahtjevi za godinji ispit za III razred: - dvije etide razliitog karaktera; - J.S.Bah: III svita (dva stava ili preludijum); - koncert (I stav ili II I III stav); - sonata (I stav) ili barokna sonata (dva stava)ili tema sa varijacijama; - djelo male forme po izboru. Zahtjevi za godinji ispit za IV razred: - dvije etide razliitog karaktera; - J.S.Bah: Svita (dva stava ili preludijum); - sonata (I stav) ili barokna sonata (dva stava) ili tema sa varijacijama; - koncert (I stav ili II I III stav); - djelo male forme. Napomena: Ispitni program na kraju godine se izvodi napamet. 8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - Pozitivna ocjena na provjerama znanja. - Pozitivna ocjena na godinjem ispitu. 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - diplomirani violonelista. 10. Nain prilagoavanja predmeta uenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene uenike; - nivo poveanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - kola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehnike uslove za rad sa ovakvim uenicima. 11. Povezanost predmeta Znanja Sviranje kompozicija razliitih stilova. Sviranje djela polifonog stila. Sviranje razliitih muzikih oblika. Sviranje muzikih djela za violonelo uz pratnju klavira. Sviranje muzikih djela za violonelo. Povezanost sa predmetom Predmet Istorija muzike sa poznavanjem muzike literature Polifonija Muziki oblici Kamerna muzika Znanja Poznavanje, definisanje i analiziranje muzikog stvaralatva razliitih stilskih epoha. Poznavanje, definisanje i analiziranje djela polifonog stila. Poznavanje, definisanje i analiziranje djela razliitih muzikih oblika. Sviranje djela kamerne muzike za kamerni duo violonelo-klavir. Sviranje odlomaka iz djela solistike muzike.
itanje s lista
106
1.2.10. ITANJE S LISTA 1. Naziv predmeta: ITANJE S LISTA 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Razred I II III IV Ukupno Vrste nastave Teorija Vjebe 36 36 36 33 141 Ukupno 36 36 36 33 141
Vjebe- individualna nastava 3. Opti ciljevi nastave - Osposobljavanje za itanje s lista.
107
4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadraji ciljevi uenik uenik uenik - upoznavanje sa - itanje s lista - razvijanje tehnikom itanja s odlomaka iz djela strpljivosti i lista odlomaka iz solistike, kamerne upornosti djela solistike, i orkestarske - sposobnost kamerne i muzike snalaenja u orkestarske muzike sloenim - A.Koreli: 12 situacijama konerta grosa Op.6 - G.F.Hendel: 12 konerta grosa Op.6 - A.Vivaldi: 12 koncerata Op.3 Lestro armonico - A.Vivaldi: Godinja doba 4 koncerta Op.8 - G.F.Teleman: Svite, Uvertire - L.Sorkoevi: Simfonije - H.Persl: Uvertire, Plesovi - J.S.Bah: Brandenburki koncerti - druga djela iz perioda baroka - R. Matz zbirka etida - J.S.Bach Svita br. 1 i Svita br. 2
108
Razred: DRUGI Informativni ciljevi i sadraji uenik - upoznavanje sa tehnikom itanja s lista odlomaka iz djela solistike, kamerne i orkestarske muzike - J.Hajdn: Simfonije, Uvertire - W.A.Mocart: Simfonije, Uvertire, Koncerti - K.tamic: Oprkestarski kvarteti, Simfonije - orkestarske studije raznih autora - druga djela iz perioda klasike - Dotzauer zbirka 113 etida - Vivaldi - Sonate
Formativni ciljevi uenik - itanje s lista odlomaka iz djela solistike, kamerne i orkestarske muzike
Socijalizacijski ciljevi uenik - razvijanje strpljivosti i upornosti - sposobnost snalaenja u sloenim situacijama
109
Razred: TREI Informativni ciljevi i sadraji uenik - upoznavanje sa tehnikom itanja s lista odlomaka iz djela solistike, kamerne i orkestarske muzike - L.van Betoven: Simfonije, Uvertire, Koncerti i Serenada za gudae - F.ubert: Simfonije - F.Mendelson: Simfonije, Uvertire, Koncerti - K.M.Veber: Uvertire, Koncerti - orkestarske studije raznih autora - druga djela iz perioda romantizma - Dotzauer zbirka 113 etida - A. Vivaldi - Sonate
Socijalizacijski ciljevi uenik - razvijanje strpljivosti i upornosti u radu - sposobnost snalaenja u sloenim situacijama
110
Razred: ETVRTI Informativni ciljevi i sadraji uenik - upoznavanje sa tehnikom itanja s lista odlomaka iz djela solistike, kamerne i orkestarske muzike - P.I.ajkovski: Simfonije, Uvertire, Koncerti i Serenada za gudae - A.Dvorak: Simfonije, Slovenske igre, Serenada za gudae - B.Britn:Jednostavn a simfonija - E.Elgar: Serenada za gudae Op. 20 - B.Tamindi: Rapsodija, Igra - B.Zenovi: Orkestarska djela - .Mirkovi: Djela za gudae - S.Gaevi: Tevba - M.Boovi: Djela za gudae - V.Mokranjac: Divertimento za gudae - orkestarske studije raznih autora - druga djela iz XIX i XX vijeka - Dotzauer Zbirka 113 etida - J.S.Bach Sonata br. 1 i Sonata br. 2
Socijalizacijski ciljevi uenik - razvijanje strpljivosti i upornosti - sposobnost snalaenja u sloenim situacijama
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Djela solistike, kamerne i orkestarske muzike - Relja etkovi: Orkestarske studije 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - instrument-violonelo, - ureaj za snimanje i reprodukciju zvuka.
111
7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - Provjera znanja na kraju svakog klasifikacionog perioda. - Zakljuna ocjena izvodi se iz zbira ocjena sa klasifikacionih perioda. - Praktini rad: Ispit na kraju kolske godine. 8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - Pozitivna ocjena na godinjem ispitu. - Zahtjevi na godinjem ispitu: itanje s lista odlomka iz jednog djela solistike ili kamerne ili orkestarske muzike. 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - Diplomirani violonelista. 10. Nain prilagoavanja predmeta uenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene uenike; - nivo poveanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - kola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehnike uslove za rad sa ovakvim uenicima. 11. Povezanost predmeta Znanja itanje s lista odlomaka iz djela orkestarske muzike. itanje s lista. itanje s lista. Orkestar Solfeo Kamerna muzika Povezanost sa predmetom Predmet Znanja Sviranje u orkestru itanje s lista itanje s lista odlomaka iz djela kamerne muzike
112
1.3. IZBORNI PREDMETI 1.3.1. TEORIJA DEZA 1. Naziv predmeta: TEORIJA DEZA 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Razred I II III IV Ukupno Vrste nastave Teorija Vjebe 72 72 66 210 Ukupno 72 72 66 210
Teorijska nastava- odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 uenika 3. Opti ciljevi nastave - poznavanje istorije i teorije dez muzike; - povezivanje teorije dez muzike sa drugim muzikim disciplinama: harmonijom, muzikim vrstama, naukom o muzikim instrumentima.
113
4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadraji ciljevi uenik uenik uenik - upoznavanje Istorije - sluanje i - razvijanje kritikog deza I dio analiziranje odnosa prema nauci - Prethodnici deza kompozicija i umjetnosti - Afriki korijeni karakteristinih - razvijanje - Ameriko predstavnika po analitinosti, presaivanje pravcima i stilovima marljivosti, (stapanje afrike i deza kvaliteta rada i evropske muzike ispunjavanja radnih tradicije na tlu SAD) - prepoznavanje dez obaveza - Klasini bluz (Lemon stilova Deferson, Ledbeli, Big Bil Brunzi i drugi) - Skot Doplin regtajm - Nju Orleans raanje klasinog stila - Prvi zvuci Kreolska subkultura; prvi ulini orkestri - Rasad iz Nju Orleansa Oridinel Diksilend Dez Bend, Kriol Dez Bend, Dozef King Oliver, Sidni Bee, Dimi - sluanje i Nun, Doni i Bejbi analiziranje Dodz, Kid Ori i drugi kompozicija - Veliki Deri Lord karakteristinih Deri Lord Morton i predstavnika po Red Hot Pepers, pravcima i stilovima Besi Smit i novi bluz deza Besi Smit, Klara Smit i Ma Rekni - prepoznavanje dez - Bijela pritoka - Nju stilova Orleans Ritam Kings - Prvi genije Luj - razvijanje kritikog Armstrong odnosa prema nauci - Era svinga i umjetnosti sazrijevanje dez - razvijanje muzike analitinosti, - Pojava velikog marljivosti, orkestra Fleer kvaliteta rada i Henderson, Din ispunjavanja radnih Goldket, Red Alen, obaveza Luis Rasel i drugi - Afirmacija klavira
114
Informativni ciljevi i sadraji uenik Strajd klaviristi: Fets Voler, Erl Hajns, Dejms P. Donson, bugi vugi... - Dominacija saksofona Kolman Hokins, Lester Jang, Ben Vebster, Ad Donson, Don Bajas i drugi - Djuk Elington razni orkestri, period od 1923. do 1973. god. sa znaajnim solistima - Sving orkestri Beni Gudman, Tomi i Dimi Dorsi, Beni Moten, Kaunt Bejzi, Arti o, Glen Miler i drugi - Preporod diksilenda Bank Donson, Vajld Bil Dejvidson, Bobi Heket, Maks Kaminski, Bili Baterfild, Magsi Spenijer i drugi - Mali sving orkestri i vokalni dez Roj Eldrid, Beni Karter, Bili Holidej, Sara Von, Ela Fitderald i drugi - Dez u Evropi ango Rajnhart i drugi - Moderno doba deza 1. - Bi bap pobuna opti dio - arli Parker- njegov uticaj; razni ansambli - Dizi Gilespi mali sastavi i big bend - Tejtum i Pauel prekrajaju klavir Art Tejtum, Bad
- primjena nomenklature, terminologije, tonaliteta - konstruisanje durske skale, stupnjeva - primjena modusa durske skale - opaanje i intoniranje intervala, prostih/sloenih, klasifikacije ifri, stepena - primjena sistema pamenja intervala - upotrebljavanje krugova intervala, kvintntnog kruga, dva kruga velikih sekundi, tri kruga malih terci, etiri kruga velikih terci (kvartnog kruga) - primjena akorada tercnih strukturadijatonskih trozvuka u duru sa simbolima i obiljeavanja stupnjeva, odnosa trozvuka i skale, obrtaja trozvuka, naziva i simbola, zadrinog trozvuka sus4 sa obrtajima i
115
Informativni ciljevi i sadraji uenik Pauel, Telonijus Monk, Oskar Piterson, Erol Garner, Bil Evans i drugi - arlijevi i Dizijevi sljedbenici Kliford Braun, Fets Navaro, Soni Stit, Dej Dej Donson i drugi - Majls Dejvis razni ansambli - Modern Dez Kvartet - Pokuaj sinteze Third stearn (Trea struja) u dezu Don Luis, Ginter uler, Gil Evans, Majls Dejvis i drugi - upoznavanje nomenklature, terminologije, tonaliteta - upoznavanje dijatonskog sistema, konstrukcija durske skale, stupnjeva - upoznavanje modusa durske skale - upoznavanje intervala, prosti sloeni, klasifikacija, ifre, stepeni - upoznavanje sistema pamenja intervala - upoznavanje krugova intervala, kvintni krug, dva kruga velikih sekundi, tri kruga malih terci, etiri kruga velikih terci, (kvartnog kruga) - upoznavanje akorada tercnih struktura dijatonski trozvuci u
Formativni ciljevi uenik simbolima - primjena funkcionalnih harmonija - primjena dijatonskih trozvuka - primjena akordskih progresija - primjena kadenci autentine i plagalne - konstrukcije prirodnog (paralelnog) mola i njegovih dijatonskih trozvuka - primjena harmonskog i melodijskog mola - konstrukcija etiri osnovna kvaliteta trozvuka i njihova primjena - primjena akordske progresije u molu - primjena kadenci u molu- autentine i plagalne
116
Informativni ciljevi i sadraji uenik duru sa simbolima i obeljeavanjem stupnjeva, odnosi trozvuka i skale, obrtaja trozvuka, naziva i simbola, zadrinog trozvuka sus4 sa obrtajima i simbolima - upoznavanje istorijata funkcionalne harmonije - klasifikovanje dijatonskih trozvuka - poznavanje akordskih progresija - definicija i tipovi, funkcionalna analiza akordskih progresija u duru - upoznavanje kadenci - autentina i plagalna - upoznavanje konstrukcije prirodnog (paralelnog) mola i njegovih dijatonskih trozvuka sa simbolima - upoznavanje harmonskog i melodijskog mola i njihovi dijatonski trozvuci sa simbolima - upoznavanje etiri osnovna kvaliteta trozvuka - upoznavanje akordske progresije u molu - upoznavanje kadenci u molu autentina i plagalna - funkcionalna analiza akordskih progresija u molu
117
Razred: TREI Informativni ciljevi i sadraji uenik - upoznavanje Istorije deza II dio - Moderno doba Deza 2 - Hard bap i fanki dez Horas Silver, arls Mangas, Art Blejki, Soni Rolins, Atr Farmer, Beni Golson i drugi - Fri dez Sesil Tejlor, Ornet Kolmen i drugi - Dez Mejsija Don Koltejn razni ansambli - Gitara u dezu od arlija Kristijana do danas - Klavir u dezu poslije 1970. godine Keit Deret, Herbi Hnkk, ik Koria, Mekoj Tarner i drugi - Big Bend poslije 1970. godine Gil Evans, San Ra, Teds Dons, - Mel Luis, Don Elis, Badi Ri i drugi - Razni pravci poslije 1970. god. soul dez, bosa nova, ritam i bluz, salsa, rok dez i drugi - Dez i ostale umjetnosti Dez na filmu, pozoritu, TV, dez i knjievnost i slikarstvo - uvod u improvizaciju - konstrukcija etvorozvukaseptakorada, simbola i obrtaja - upoznavanje dijatonskih
Socijalizacijski ciljevi uenik uenik - sluanje i - razvijanje kritikog analiziranje odnosa prema nauci kompozicija i umjetnosti karakteristinih - razvijanje predstavnika po analitinosti, pravcima i stilovima marljivosti, deza kvaliteta rada i ispunjavanja radnih - prepoznavanje dez obaveza stilova Formativni ciljevi - uvodjenje u improvizaciju - konstrukcija etvorozvuka septakorada - primjena dijatonskih septakorada u duru, septakorada i skala, zadrinog dominantnog septakorda (7sus4) - primjena dijatonskih septakorada u sve tri vrste mola, simbola i obrtaja, zadrinih septakorada (sus4) - primjena est osnovnih kvaliteta septakorda - opaanje osnovnih funkcija dijatonskih septakorada u akordskim progresijama u duru i molu sa zamjenama - primjena alterovanih i supstitucionih
118
Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadraji uenik uenik septakorda u duru, akorada, simbola i obrtaja, sekundarne upoznavanje odnosa dominante septakorada i skala, zadrinog - primjena tritonusne dominantnog supstitucije i septakorda (7sus4) supstitucije po - upoznavanje umanjenim serijama dijatonskih septakorda u sve tri - primjena nonakorada vrste mola, simbola i obrtaja, zadrinih septakorda (sus4) - primjena netercnih - upoznavanje est akordskih struktura: osnovnih kvaliteta kvartnih, kvintnih, septakorda sekundnih, akorada - upoznavanje sa horizontalnom osnovnih funkcija crtom polikorda i dijatonskih akorada sa kosom septakorada u crtom akorada sa akordskim specifinim basom progresijama u duru i molu sa zamjenama - -upoznavanje alterovanih i supstitucionih akorada, sekundarne dominante - upoznavanje tritonusne supstitucije i supstitucije po umanjenim serijama - upoznavanje nonakorda sa simbolimaalterovana nona - upoznavanje netercne akordske strukture: kvartne, kvintne, sekundne, akorada sa horizontalnom crtom polikordi i akorada sa kosom crtom akordi sa specifinim basom
119
Razred: ETVRTI Informativni ciljevi i sadraji uenik - upoznavanje Istorije deza III dio - doprinosi razvoju deza - ostali kontinenti Azija, Afrika, Australija, Juna Amerika - Latin Dez Kuba - znaaj evropskog deza Francuska, Njemaka, Velika Britanija, Italija, vedska, Poljska, Austrija, Maarska, ehoslovaka, SSSR - dez u Jugoslaviji do 1990. godine - najznaajniji centri: Ljubljana dez orkestar RTLj sa dirigentima i solistima, Zagreb dez orkestar RTZ sa dirigentima i solistima, Beograd dez orkestar RTB sa dirigentima i solistima - ostali centri: Novi Sad, Sarajevo, Skoplje - Upoznavanje konstrukcije durske skale, modusa i dijatonskih etvorozvuka sa simbolima i obrtajima - upoznavanje odnosa akorada i akordskih skala, modusa u duru - upoznavanje modusa uzlaznog harmonskog mola - upoznavanje lidijske prekomjerne skale - upoznavanje skala
Socijalizacijski Preporuke za ciljevi izvoenje nastave uenik uenik - razvijanje - rad sa grupom od sluanje i analitinosti, sedam do 10 analiziranje marljivosti, uenika kompozicija kvaliteta rada i karakteristinih ispunjavanja radnih predstavnika po obaveza pravcima i stilovima - razvijanje kritikog deza odnosa prema nauci konstrukcija durske i umjetnosti skale, modusa i dijatonskih etvorozvuka sa simbolima i obrtajima primjena akorada i akordskih skala, modusa u duru primjena modusa uzlaznog harmonskog mola primjena lidijske prekomjerne skale primjena harmonskog mola primjena umanjene skale primjena cjelostrepene skale primjena prekomjerne skale primjena bebop skale primjena pentatonske skale primjena blues skale primjena sintetikih skala primjena elemenata melodije primjena razvoja melodije i principa improvizacije primjena septakorada i njihovih zamjena u duru i sve tri vrste mola primjena tritonusne supstitucije i supstitucije po Formativni ciljevi
120
Informativni ciljevi i sadraji uenik - harmonski mol - umanjena skala - cjelostrepena skala - prekomjerna skala - bebop skala - pentatonska skala - blues skala - sintetike skale - elementi melodije - analiza i razvoj melodije, rad sa melodijom i principi improvizacije- tipovi - -upoznavanje funkcije septakorada i njihovih zamjena u duru i sve tri vrste mola - upoznavanje tritonusne supstitucije i supstitucije po umanjenim serijama - upoznavanje varljivedeceptivne kadence - upoznavanje akordske progresije II- V - I - upoznavanje povratne progresijeturnaround - upoznavanje akordskih obrazaca i principa akordskih progresija - modulacija upoznavanje pojma, tipova, funkcionalne analize- harmonskog ritma - upoznavanje kontrapunktske obrade statine harmonije - upoznavanje hromatizma u improvizaciji
Formativni ciljevi uenik umanjenim serijama primjena varljivedeceptivne kadence primjena akordske progresije II - V - I primjena povratne progresijeturnaround primjena akordskih obrazaca i principa akordskih progresija primjena modulacija primjena kontrapunktske obrade statine harmonije primjena hromatizma u improvizaciji
121
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Dejms Linkoln Kolijer: Istorija Deza, Nolit, Beograd, 1989. - Milo Krsti: Vek deza, Beograd 2003. - Igor Bril: Praktini kurs dez improvizacije 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - CD player sa zvunicima; - video rikorder i TV. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - pismena provjera znanja (najmanje jedan put u klasifikacionom periodu); - usmena provjera znanja (najmanje jedan put u klasifikacionom periodu). 8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju kolske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - diplomirani dez muziar; - diplomirani muziar sa dokumentovanim radom u oblasti dez muzike. 10. Nain prilagoavanja predmeta uenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene uenike; - individualna nastava; - nivo poveanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - kola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehnike uslove za rad sa ovakvim uenicima.
122
11. Povezanost predmeta Znanja Nomenklatura, terminologija, tonalitet. Dur-mol sistem. Durske i molske skale. Modusi. Intervali, akordi i njihovi obrtaji. Kvintni i kvartni krug. Kadence. Princip improvizacije. Akordske ifre. Vrste skala. Modulacije. Hromatika. Akordske progresije. Dez simboli i ifre. Povezanost sa predmetom Predmet Znanja Dez klavir Bluz forma i rhytm changes. Improvizacija. Modusi. Dez simboli i ifre. Intervali i akordi sa obrtajima. Akordske progresije u dez improvizaciji. Transpozicija. Dez skale u improvizaciji. Dez standardi. Solfeo Intoniranje intervala i akorada sa obrtajima. Melodijsko-ritmiki diktati (pismeni i usmeni). Melodijske i ritmike vjebe. Harmonske veze (funkcije). Harmonija Horski etvoroglasni stav. Muziki oblici Dvodjelna i trodjelna pjesma (vrste). Polifonija Starocrkvene ljestvice modusi.
123
1.3.2 DEZ KONTRABAS 1. Naziv predmeta: DEZ KONTRABAS 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Razred I II III IV Ukupno Vjebe- individualna nastava 3. Opti ciljevi nastave - ovladavanje vjetinom sviranja deza na kontrabasu i praktina primjena teorije dez muzike na instrumentu; - osposobljavanje za sviranje dez formi na kontrabasu. Vrste nastave Teorija Vjebe 36 36 33 105 Ukupno 36 36 33 105
124
4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadraji ciljevi uenik uenik uenik Skale - sviranje skala - razvijanje - upoznavanje sa marljivosti, sviranjem skala i - primjena kvaliteta rada i demonstriranje alterovanih skala ispunjavanja radnih -upoznavanje sa obaveza alterovanim - sviranje - sposobnost skalama intervalskih snalaenja u - demonstriranje skokova kvarte, sloenim sviranja kvinte, umanjene situacijama intervalskih kvinte, oktave i - razvijanje skokova kvarte, terce kreativnosti kvinte, umanjene - razvijanje kritikog kvinte, oktave i - sviranje takozvane odnosa prema terce walk, etajue umjetnosti - upoznavanje sa linije basa, sviranjem koristei durski takozvane walk, bluz i molski bluz etajue linije basa, koristei - sviranje bluz forme durski bluz i molski i rythm changes bluz Bluz forma i rhytm - sviranje dez changes standarda koji e - upoznavanje bluz se svirati u malim forme i rhytm ansamblima changes - primjena ritmikih Dez standardi figura za bas (latin, - upoznavanje sa rok itd.) dez standardima koji e se svirati u malim ansamblima - upoznavanje ritmikih figura za bas (latin, rok itd.)
Preporuke za izvoenje nastave - individualna nastava - workshop (radionica koju vode profesori gosti) - (Dez standarde koji se sviraju u malim ansamblima treba raditi u dogovoru sa profesorima drugih dez instrumenata. - Ovi standardi se rade uz klavirsku pratnju profesora. - Koristiti i audio zapise Minus One, vol 1, kao individualno vjebanje. - Nastavu raditi paralelno picikato i sa gudalom.)
125
Razred: TREI Informativni ciljevi i sadraji uenik Triolski filing - upoznavanje sa pojmom triolski filing - upoznavanje sa tehnikom sviranja razloenih akorada - upoznavanje sa primjenom voica za akorde koji slijede - upoznavanje sa tehnikom sviranja trilera i predudara za bazine akordske tonove i demonstriranje - upoznavanje sa razliitim muzikim periodima preko naina pratnje i bas linije i demonstriranje - upoznavanje sa dez standardima koji e se svirati u malim ansamblima - upoznavanje sa blue tonovima - upoznavanje i demonstriranje bluz forme - upoznavanje i demonstriranje sviranja bluza iz nekoliko tonaliteta - upoznavanje sa proirenim formama bluza - upoznavanje i demonstriranje dez standarda - upoznavanje sa osnovama improvizacije - analiziranje sola znaajnih kontrabasista
Formativni ciljevi uenik - vjebanje sa nizom nealterovanih tonova - sviranje razloenih akorada - primjena voica za akorde koji slijede - sviranje trilera i predudara za bazine akordske tonove -
Socijalizacijski ciljevi uenik razvijanje marljivosti, kvaliteta rada i ispunjavanja radnih obaveza sposobnost snalaenja u sloenim situacijama razvijanje kreativnosti razvijanje kritikog odnosa prema umjetnosti
Preporuke za izvoenje nastave - individualna nastava - workshop (radionica koju vode profesori gosti)
- primjena razliitih naina pratnje i bas linije u zavisnosti od muzikog perioda i stila - sviranje dez standarda koji e se svirati u malim ansamblima - sviranje blue tonova - sviranje bluza - sviranje bluza iz nekoliko tonaliteta - sviranje proirenih formi bluza - sviranje dez standarda iz razliitih tonaliteta
- (Dez standarde koji se sviraju u malim ansamblima treba raditi u dogovoru sa profesorima drugih dez instrumenata. Ovi standardi se rade uz klavirsku pratnju profesora. - Koristiti i audio zapise Minus One, vol 1, kao individualno vjebanje. - Nastavu raditi paralelno picikato i sa gudalom.)
126
Razred: ETVRTI Informativni ciljevi i sadraji uenik - upoznavanje sa formom balade - upoznavanje, analiziranje i demonstriranje atonalnih i alterovanih sola i improvizacija - analiziranje sola znaajnih kontrabasista - upoznavanje sa transpozicijom dez standarda - upoznavanje i demonstriranje akordske pratnje na kontrabasu (od dva do etiri tona u akordu) - upoznavanje sa paternima drugih muzikih anrova, od revijalne muzike do roka - upoznavanje i demonstriranje tremolo tehnike - upoznavanje sa kompozicijama za male ansamble i veliki dez orkestar
Formativni ciljevi uenik - sviranje balada - sviranje atonalnih i alterovanih sola i improvizacija - sviranje sola i improvizacija gudalom i picikato - vjebanje sola u palevoj poziciji - transponovanje dez standarda - sviranje akordske pratnje na kontrabasu (od dva do etiri tona u akordu) - sviranje paterna drugih muzikih anrova od revijalne muzike do roka - sviranje tremola - sviranje kompozicija za male ansamble i veliki dez orkestar -
Socijalizacijski ciljevi uenik razvijanje marljivosti, kvaliteta rada i ispunjavanja radnih obaveza sposobnost snalaenja u sloenim situacijama razvijanje kreativnosti razvijanje kritikog odnosa prema umjetnosti
Speifini oblici izvoenja - individualna nastava - workshop (radionica koju vode profesori gosti)
- (Dez standarde koji se sviraju u malim ansamblima treba raditi u dogovoru sa profesorima drugih dez instrumenata. Ovi standardi se rade uz klavirsku pratnju profesora. - Koristiti i audio zapise Minus One, vol 1, kao individualno vjebanje. - Nastavu raditi paralelno picikato i sa gudalom.)
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Mihailo Blam: Moji prvi bluzevi br. 1 - Male dez etide i skale - Prvi osnovi improvizacije za kontrabas - Rufus Rid:The Evolving Bassist - Clar Flea (Dragia Buha):557 dez standarda - A.Duplani: Brazil 200Songs, vol 1 - M. Blami M prodanovi i M. Karlovi: Minus One, vol 1 audio kaseta - Rej Braun: Exercise - Pol embers (Paul Chambers): Blues Solos - Tod Kolman: The Bass Tradition - Odgovarajua literatura drugih autora
127
6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - kontrabas kao osnovno sredstvo; - klavir kao pomono sredstvo; - CD ovi iz Minus One kolekcije (Blam, Prodanovi i Karlovi i kolkcija ABERSLOD); - CD player sa zvunicima. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - praktini rad: dva javna nastupa u toku kolske godine; - godinji ispit. 8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - dva javna nastupa u toku kolske godine; - pozitivna ocjena na godinjem ispitu. 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - diplomirani dez kontrabasista; - diplomirani kontrabasista sa dokumentovanim radom u oblasti dez muzike. 10. Nain prilagoavanja predmeta uenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene uenike; - individualna nastava; - nivo poveanih zahtjeva od 30% - 100%, u zavisnosti od procjene nastavnika; - kola je u obavezi da obezbijediti materijalnotehnike uslove za rad sa ovakvim uenicima.
128
11. Povezanost predmeta Znanja Bluz forma i rytm changes. Improvizacija. Modusi. Dez simboli i ifre. Intervali i akordi sa obrtajima. Transpozicija. Dez standardi.
Povezanost sa predmetom Predmet Znanja Teorija deza Nomenklatura, terminologija, tonalitet. Dur-mol sistem. Durske i molske skale. Modusi. Intervali, akordi i njihovi obrtaji. Kvintni i kvartni krug. Kadence. Princip improvizacije. Akordske ifre. Vrste skala. Modulacije. Hromatika. Akordske progresije. Dez simboli i ifre. Solfeo Intoniranje intervala i akorada sa obrtajima. Melodijski i ritmiki diktati. Melodijske i ritmike vjebe. Harmonske veze (funkcije). Muziki oblici Dvodjelna i trodjelna pjesma (vrste). Polifonija Starocrkvene ljestvice modusi.
129
1.3.3. MUZIKA ANIMACIJA 1. Nazivpredmeta: MUZIKA ANIMACIJA 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Razred I II III IV Ukupno Vrste nastave Teorija Vjebe 30 20 50 42 46 88 Ukupno
72 66 134
Vjebe odjeljenje se dijeli na grupe od 2 do 4 uenika 3. Opti ciljevi nastave - upoznavanje osnovnih ciljeva animacije u irem, kao i muzike animacije u uem smislu; - sagledavanje osnovnih smjernica animacije kroz organizivanje, kreiranje i planiranje muzikog ivota; - osposobljavanje za samostalno sprovoenje akcija organizovanja muzikog ivota kroz raznovrsna predavanja, muzike priredbe, radio emisije, asopis.
130
4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: TREI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za Formativni ciljevi sadraji ciljevi izvoenje nastave uenik uenik uenik Animacija - upoznaje pojam - razvija snalaljivost - (Projekat treba animacije i efikasnost izvesti na terenu, - animacija kao - razvija kreativnost izvan uionice radi neophodan oblik - razvija spremnost i postizanja posredovanja sposobnost za samostalnosti, ali u izmeu ljudi i saradnju sluaju objektivnih umjetnosti - razvija spremnost za potekoa koje - animacija kao timski rad mogu da se jave u obrazovno-kulturna - razvija preciznost, finalnoj realizaciji aktivnost - precizira jasne odgovornost i projekta sprovesti 1) samoobrazovanje odrednice za pozitivnu diskusiju sa 2) rad s publikom realizaciju identifikaciju sa kritikim osvrtom na 3) razvijanje umjetnikog predmetom rad grupe.) komunikacije, programa koji je socijabilnosti osmiljen - upoznaje podruja djelovanja muzikog animatora (organizacija muzike omladine, organizacija muzikog ivota u kolama) - upoznaje faze procesa animacije: - proces otkrivanja problema (sociokulturoloko istraivanje) - proces stvaranja grupe, uspostavljanja komunikacije - stvaralaki proces (rad na jednom kolektivnom ostvarenju) - dalji ivot ostvarenja animacija putem tog dijela Oblici kulturne animacije - primjenjuje oblike - upoznaje i navodi kulturne animacije oblike kulturne animacije: - planira program i - animacijaunaprijed odreuje
131
Informativni ciljevi i sadraji uenik priprema, preanimacija - edukativna animacija - stvaralaka animacija - svearska animacija - lanac oblika animacije Metod animacije - upoznavanje i navoenje metoda animacije: - paternalistiki - direktivni - uesniki - stvaralake radionice Priprema projekta u kulturi - upoznaje i uoava probleme u muzikom ivotu sredine, proces stvaranja grupe i uspostavljanje komunikacije sa potencijalnim konzumentima - upoznaje procesa voenja muzikih priredbi - upoznaje nain popularisanja projekta u medijima - upoznaje posao novinara- saradnika - upoznaje proces oblikovanja umjetnikog projekta u okviru grupe, precizirajui jasne odrednice za realizaciju - upoznaje i navodi razliite tipove animacije muzike priredbe, kao i naina voenja programa
Formativni ciljevi uenik ciljne grupe kojima je koncert namijenjen
- osmiljava projekat u svojoj koli, mjestu stanovanja, a zatim formira grupu koja e realizovati projekat namijenjen odreenoj ciljnoj grupi - vodi muzike priredbe - pie najave koncerta, osvrta, prikaza i intervjua
- kreira umjetniki projekat u okviru grupe i njegovo realizovanje
- primjenjuje razliite tipove animacije muzike priredbe - kombinuje i upotrebljava

132
Formativni ciljevi uenik razliite mogunosti voenja koncerta sa ili bez mikrofona, u kolskoj sredini ili u manjim domovima kulture - vodi program, primjenjujui korekcije u intenzitetu glasa, brzini govora, kontaktu sa publikom, stavu i nainu improvizacije
133
Razred: ETVRTI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za Formativni ciljevi sadraji ciljevi izvoenje nastave uenik uenik uenik Animacija u medijima - preispituje, - razvija snalaljivost - (Projekat treba da - upoznaje animaciju modelira, kreira i i efikasnost se izvede na terenu, u medijima: ostvaruje animaciju - razvija kreativnost izvan uionice, radi - animator na na radiju i televiziji - razvija spremnost i postizanja radiju sposobnost za samostalnosti, ali u - animator muziki - pronalazi slinosti i saradnju sluaju objektivnih saradnik razlike u pristupima - razvija spremnost za tekoa na asu - animator na animaciji u timski rad sprovesti diskusiju televiziji (kao medijima, kao i u - razvija preciznost, sa kritikim osvrtom voditelj i kao pisanoj animaciji te odgovornost i na samostalni i urednik) se kritiki odreuje pozitivnu timski rad.) prema istim identifikaciju sa - upoznaje i predmetom demonstrira vjetine - razvrstava, analizira pisane animacije: i pristupa izradi odgovara na est pisane animacije pitanja: ko? ta? kada? gdje? zato? - priprema tekst za kako? tampanje - upoznaje stilove i forme pisane animacije - naslov i podnaslov - sadraj teksta - stil i forma - imenuje, povezuje i demostrirau pripremu teksta za tampanje - objanjava lajfnu - objanjava pojam pune stranice - pravi pigl - priprema teksta za prelom - tampanje Marketing i menadment u kulturi - primjenjuje - upoznaje marketing razliite tehnike i menadment u menadmenta i kulturi: marketinga u - istrauje i poznaje kulturi, kulturne potrebe i primjenjujui kulturne navike razliite tehnike - modeli projekta u istraivanja trita kulturi: putem: opaanja,
134
Informativni ciljevi i sadraji uenik - osnovni oblici - kompleksni oblici - mas-medijski projekti u kulturi - novi oblici difuzije kulture
Formativni ciljevi uenik uporedjivanja, analiziranja povezivanja i prognoziranja
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Milena Dragieviei i Branimir Stojkovi: Kultura, menadment, animacija, marketing,Clio, Beograd, 2003. - Marina Markovi: Poslovna komunikacija, Clio,Beograd, 2003. - Dejvid Reg: Odnosi s medijima,Clio, Beograd,1996. - Kit Digl: Marketing umetnosti, Clio, Beograd,1998. - Alison Baverstok: Marketing u izdavatvu, Clio, Beograd, 2001. - Tijana Mandi: Komunikologija, Clio, Beograd, 2003. - Sneana Nikolajevi: Muzika kao dogadjaj, Clio, Beograd, 1994. - Ana Kotevska, Jasmina Zec, Jasminka Dokmanovi, Bojana ii: Kontakt, igoja tampa, 1998. Dodatna literatura: - Martin ingler, Sindin Viringa: Radio, Clio, Beograd, 2000. - Dejvid Mek Kvin: Televizija, Clio, Beograd, 2000. - ovani Gocini: Istorija novinarstva, Clio, Beograd, 2001. - Endrju Bojd: Novinarstvo u elektronskim medijima, Clio, Beograd, 2002. 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - mogunost izvoenja radio emisija (mala radio stanica), kompjuteri za tampanje asopisa, mikrofoni za vjebe voenja programa. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - praktina vjeba (najmanje jednom u polugodistu); - seminarski rad (najmanje jednom u polugodistu); - godinji ispit. - (Ispit se sastoji iz pismenog i usmenog dijela, kao i prikaza jednog timskog rada.) 8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - uraeni seminarski radovi i jedan timski rad; - pozitivna ocjena na godinjem ispitu. 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - diplomirani muziar svih usmjerenja, zavren kurs iz medija, iskustvo u radu u medijima i organizaciji muzikog ivota. 10. Nain prilagoavanja predmeta uenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene uenike; - individualna nastava; - nivo poveanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika;
135
- kola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehnike uslove za rad sa ovakvim uenicima . 11. Povezanost predmeta Povezanost Predmet Pojam animacije kao Istorija muzike sa neophodan oblik posredovanja upoznavanjem muzike izmeu ljudi i umjetnosti. literature Poznavanje podruja Muziki oblici djelovanja muzikog animatora, proces voenja muzikih priredbi, popularisanje projekta u Polifonija medijima. Pisanje najava, osvrta i prikaza koncerata. Poznavanje animacije u razliitim medijima i primjenjivanje kroz projekat Poznavanje muzikih instrumenata koji treba da se izvede na terenu, izvan uionice. Znanja sa predmetom Znanja Poznavanje karakteristika muzikih stilova i njihovih glavnih predstavnika. Poznavanje istorijata muzikih oblika, anrova, kao i analize muzikog djela. Razvoj najznaajnijih polifonih oblika i njihovih tehnika. Razvoj muzikih instrumenata i njihovih karakteristika. Primjena instrumenata, kako u razliitim kamernim sastavima, tako i u orkestru.
136
1.3.4. OSNOVI KOMPONOVANJA SA ARANIRANJEM 1. Naziv predmeta: OSNOVI KOMPONOVANJA SA ARANIRANJEM 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Razred I II III IV Ukupno Vrste nastave Teorija Vjebe Ukupno
36 33 69
36 33 69
72 66 138
Teorijska nastava - odjeljenje se dijeli na grupe od 2 do 4 uenika Vjebe odjeljenje se dijeli na grupe od 2 do 4 uenika 3. Opti ciljevi nastave - sticanje osnovnih znanja u domenu stvaranja jednostavnih muziko-formalnih struktura; - upoznavanje tehniko-tehnolokog pristupa rjeavanju standardnih oblika (prije svega male formalne cjeline), kao i otvorenih i nestandardnih oblika koji predstavljaju slobodno kreirane cjeline.
137
4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: TREI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadraji ciljevi uenik uenik uenik Osnovni pojmovi kompozicije - evidentira osnovne - slua i razumijeva - razvija motivaciju pojmove razliite vrste (kategorija kompozicije uopte muzike personalnog razvoja) - opisuje pojmove - ispituje, razvrstava i - razvija kvalitetni i analizaira razliite savjesni odnos vrste muzike prema radu (globalno i u osnovnim podjelama) Istorijsko lociranje - analizira pojmove - ispituje tehniko posmatrane kroz tehnoloki faktor istorijski parametar jednostavnih muziko- formalnih cjelina Dvodjelne forme - uoava osnovne - analizira dvodjelne principe izgradnje forme dvodjelnih i - osnovne vrednosne trodjelnih formi ocjene sa stanovita - savladava postupke primjerenih izgradnje dvodjelnih estetskih kategorija formalnih struktura: (na osnovu - melodijskopraktinog iskustva) harmonsko-ritmiki parametri u dvodjelnoj strukturi - analizira: vokalne i instrumentalne dvodjelne oblike - tehnike komponovanja
- rad u manjim grupama i individualni rad (kombinovano)
138
Razred: ETVRTI Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadraji uenik uenik Trodjelne forme - analiziratrodjelnu - ovladava formu tehnologijom trodjelnog oblika (mala i velika trodjelna pjesma) - ovladava modelima izgradnje male trodjelne pjesme i njenim najosnovnijim karakteristikama - ovladava malom trodjelnom formom
- rad u manjim - razvija grupama i samopouzdanje individualno - razvija sposobnost (kombinovano) komunikacije - prezentacija (razmjena iskustava ostvarenih projekata i polemika o (javno i uivo ili u dostignutim demo varijanti) dometima) - razvija produktivnost (racionalno iskorieno vrijeme na obradi pojedinih parametara i procjena njihove upotrebljivosti u muzikoj formi)
Ostale formalne strukture - opisuje ostale formalne strukture (sonata, simfonija, fantazija, koncert, kantata, opera, balet itd.) - kritiki procjenjuje - definie sve trodjelne formalne relevantne muzike strukture iz ugla parametrei njihovu istorijskog naslijea, ulogu u muzikom a posebno sa djelu: melodija, stanovita modernog harmonija, ritam, valorizovanja djela metrika, boja, (jednostavnim faktura, struktura, podkategorijama) itd. - raznovrsni sastavi 5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - C. Kohoutek: Tehnika komponovanja u muzici XX veka, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1984. - D. Despi: Muziki instrumenti, Univerzitet umetnosti, Beograd, 2002. - A. Obradovi: Orkestracija, Univerzitet umetnosti, Beograd. 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - kompjuteri (odreene konfiguracije); - Hardver: Procesor P4 (2, 4 Ghz) RAM 512 MB, zvuna kartica: 24 bit (audiodigit 2 5.1) i digidisain pro tools;
139
- Softver: Finale 2003 (coda music) SF 6.0 Stainberg Reason 2.5 Giga studio Pro tools. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - usmeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - pismeno (izrada projekta- najmanje jednom u polugoditu). 8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - pozitivna ocjena na kraju kolske godine; - pismeni zahtjevi: izrada male dvodjelne forme (III godina) i izrada male trodjelne forme (IV godina). 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - Diplomirani kompozitor. 10. Nain prilagoavanja predmeta uenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene uenike; - individualna nastava; - nivo poveanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - kola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehnike uslove za rad sa ovakvim uenicima . 11. Povezanost predmeta Znanja Evidencija osnovnih pojmova Kompozicije uopte. Povezanost sa predmetom Predmet Teorija muzike sa osnovama harmonije Znanja Evidencija osnovnih pojmova Teorije muzike ima direktno upliva u domen determinisanja ukupnog korpusa osnovnog tumaenja muzikog jezika uopte. Ona predstavlja poetni pojmovnik koji je u stvari poetni kurs u kome se sagledava obim i koncept sveukupne muzike umjetnosti. Vei broj pojmova se detaljnije prezentuje u domenu Kompozicije. Opis pojmova iz oblasti Teorije muzike izuava samo najosnovnije kategorije pojmova bez znaajnije obrade istih, za razliku od predmeta Kompozicija sa araniranjem. Harmonski parametar u dvodjelnoj strukturi muziko formalne cjeline kao osnovne male muzike forme podrazumijeva jednostavni
Opis pojmova.
Melodijsko-harmonskoritmiki parametri u dvodjelnoj strukturi.
Harmonija
140
Znanja
Povezanost sa predmetom Predmet Znanja koncept harmonskih obrta i oni, defacto, predstavljaju model u kome se harmonski parametr identifikuje kao nosilac kreiranja muzike ideje. Iz predmeta Harmonija preuzimaju se znanja iz domena funkcionalnih znaenja harmonskih struktura, karakteristike njihovih veza (obrta) i specifine odlike i pojedini izuzeci koji iskorauju iz okvira dursko-molskog tonalnog sistema. Melodija u muzikoj umjetnosti je lider u domenu svih relevantnih parametara i razumije se, ima dominantnu ulogu u gradnji muzike cjeline. Predmet Osnovi komponovanja sa araniranjem preuzima osnovne definicije koje se obrauju u predmetu Polifonija. One se prije svega odnose na pojedinosti tipa: odnosa izgradnje same melodijske strukture u osnovnim modelima, zatim meusobnih odnosa istovremenog zvuanja (dvoglas, troglas i etvoroglas) sa elementima starih kontrapunktskih tehnika i koordinacije melodijskih i harmonskih parametara (horizontalno i vertikalno proimanje). Muziki oblik je jedina disciplina koja se analitiki bavi problemom muzike forme u programu koji je zastupljen na ovom nivou obrazovanja. Osnova izuavanja forme lei u injenici da su male i sloene forme dvodjelnog i trodjelnog tipa polazni
Melodijsko-harmonskoritmiki parametri u dvodelnoj strukturi.
Polifonija
Uoavanje osnovnih principa izgradnje dvodjelnih i trodjelnih formalnih struktura.
Muziki oblici
141
Znanja
Povezanost sa predmetom Predmet Znanja modeli koji su osnova za kasnija znanja iz ove oblasti. Podudarnost pojedinih znanja nijesu sluajna i ona se dopunjuju, sa napomenom da se znanja iz ove grupe u sloenijim konstelacijama izuavaju u predmetu Osnovi komponovanja sa araniranjem. Poznavanje muzikih instrumenata ima za cilj pored spoznaje tehnikotehnolokog momenta i njihovo pravilno razumijevanje u kontekstu muzike primjene s jedne strane, i njihovu jasnu dinstikciju u smislu konanog estetsko-istorijskog definisanja. Analiza instrumentalnih dvodjelnih oblika sa specifine strane izuava aspekt muzikih instrumenata i njihovu primjenu i ulogu u datoj konstelaciji. Izuavanje izvornog muzikog materijala sa aspekta lokalnog ili svjetskog stanovita je jedna od osnovnih taaka u konanom razumijevanju cjelokupne nauke o muzici. Ona generie istorijski aspekt sa modernim saznanjima o datoj umjetnosti. Bez tog saznanja ne moemo raunati na sveukupno definisanje znaenja i funkciju muzike danas. Traenje odgovora na pitanje o ulozi parametara u muzici kao to su: melodija, harmonija, ritam, metrika, boja itd, ne mogu se iznai bez relevantne analize sa aspekta Muzikog folklora. Oni se u Osnovama kompozicije sa araniranjem posmatraju i iz ovog ugla, jer
Analiza vokalnih i instrumentalnih dvodjelnih oblika.
Poznavanje muzikih instrumenata
Definisanje svih relevantnih muzikih parametara i njihova uloga u muzikom dijelu: melodija, harmonija, ritam, metrika, boja, faktura, struktura, itd.
Etnomuzikologija
142
Znanja
Povezanost sa predmetom Predmet Znanja tradicionalna muzika umjetnost predstavlja bazini koncept iz koga se nastavljaju i razvijaju novi koncepti, sve do zapadnoevropskog modernog modela.
143
1.3.5. KOMPJUTERSKI AUDIO I GRAFIKI PROGRAMI 1. Naziv predmeta: KOMPJUTERSKI AUDIO I GRAFIKI PROGRAMI 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Razred I II III IV Ukupno Vrste nastave Teorija Vjebe 72 72 72 66 282 Ukupno 72 72 72 66 282
Vjebe odjeljenje se dijeli na grupe od 2 do 4 uenika 3. Opti ciljevi nastave - upoznavanje sistema funkcionisanja kompjuterskih audio i grafikih programa u najosnovnijim parametrima, a posebno sa stanovita muzikog idioma i njegove fundamentalne primjene u ovoj oblasti; - ovladavanje najbitnijim aplikacijama koje omoguavaju grafiku (u muzikom smislu), tj. pisanu muziku u notnim simbolima, midi komunikaciju unutar kompjuterskog sistema (softversko-hardverska) i van njega (externo hardverskosoftverska); - ovladavanje osnovnim audio relacijama; - dizajniranje jednostavnih zvunih struktura.
144
4. Sadraji/ Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za Formativni ciljevi sadraji ciljevi izvoenje nastave uenik uenik uenik - upoznaje osnovne - principi i funkcije - razvija snalaljivost - rad u manjim pojmove i programa Finale u datim sloenim grupama i funkcionisanje zadacima, kao i individualni rad kompjuterskih razumijevanje (kombinovano) sistema postavljene problematike - evidentira pojmove - osnovni alati, - razvija sposobnost grafikog notnog njihove opcije i nalaenja dodatnih programa konkretna primjena rjeenja i grafikih simbola u alternativnih opcija skladu sa optim notografskim pravilima - opisuje osnovne - organizuje funkcija u programu jednostavne Finale (coda music) dokumente sa vie linija i uobliava ih sa svim funkcionalnim opcijama
145
Razred: DRUGI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadraji ciljevi uenik uenik uenik - upoznaje pojmove - funkcionisanje Midi- - razvija sposobnost muzikog digitalnog ja u programu snalaenja u povezivanja Finale, kako u sloenim parametara povezivanju situacijama internih, tako i eksternih parametara - opisuje osnovne Midi - interni i eksterni ton - razvija preciznost funkcije generatorisintetizatori i sempleri i njihova Midi komunikacija sa softverom Finale - evidentira interne i - automatizacija eksterne opcije artikulacionog paketa i interaktivna kontrola - automatizacija artikulacionog paketa i interaktivna kontrola - mogunost vieslojnog upravljanja svim parametrima perko Finala
146
Razred: TREI Informativni ciljevi i sadraji uenik
Preporuke za izvoenje nastave - individualni rad
- opisuje funkcije - upravljake funkcije - razvija inicijativu i ostalih muzikih ostalih sekvencera prilagodljivost sekvencera - istovjetni principi sa prema (Steinberg, Reason i programom Finale mnogobrojnim dr.) mogunostima moguih rjeenja - specifikacija audio - dekodovanje i opcija Sound Forge mnogobrojni 6.0 standardi Midi fajlova - transponovanje Midi podataka u Audio standarde - procesiranje vitalnih alata u Audio reimu - Sound Forge i njegove mnogobrojne funkcije
147
Razred: ETVRTI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za Formativni ciljevi sadraji ciljevi izvoenje nastave uenik uenik uenik - evidentira pojmove - obrada Pro Tools - razvija efikasnost i - individualni rad multichanel parametara produktivnost u radu - prezentacija - razvija preciznost u ostvarenih projekata recording audio - funkcionisanje radu (javno i uivo ili u paketa Pro Tools viekanalnog - razvija kritiki demo varijanti) rekordera odnos prema - naslojavanje, moguim grekama montiranje i editovanje audio sekvenci - odnos osnovnog audio signala i mnogobrojnih parametara Efekt Procesora - Master audio snimak i njegovo lagerovanje 5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Korienje Help menia pomenutih softvera. 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - kompjuteri (odreene konfiguracije); - Hardver: Procesor P4 (2, 4Gz) RAM 512 MB, zvuna kartica: 24 bit (audiodigi 25.1) i digidisain Pro Tools; - Softver: Finale 2003 (coda music) SF 6.0 Stainberg Reason 2.5 Giga studio Pro Tools 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - pismeno- izrada projekata (najmanje jednom u polugoditu); - praktino- demonstracija projekata (najmanje jednom u polugoditu). 8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - izrada partiture (I godina); - izrada kompletne Midi postavke interne i eksterne komunikacije (II god.) - Midi podaci transportovani u Audio Codecs (III god.) - viekanalne audio sekvence svedene na dvokanalni Master zapis (IV god.) 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - Visoka struna sprema: diplomirani kompozitor. 10. Nain prilagoavanja predmeta uenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene uenike; - individualna nastava; - nivo poveanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - kola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehnike uslove za rad sa ovakvim uenicima .
148
11. Povezanost predmeta Znanja Povezanost sa predmetom Predmet Znanja Notografski arsenal predstavlja skup svih moguih notnih i grafikih oznaka koji su upotrebni znaci raspoznavanja posebnog muzikog govora. Od klasinih do modernih oblika pisana komunikacija je jedini neposredni oblik arhiviranja kreiranog muzikog djela, izuzimajui moderni video- audiodigitalno-kodirani znak koji predstavlja jo sigurniji arhivski podatak. Kompozicija definie cjelokupnu paletu znakovnih mogunosti i svrstava ih u kategorije njihovih znaenja i funkcija. Cilj je jednostavan: prepoznati znak, odrediti njegovu funkciju u sistemu komunikacije i adekvatna upotreba istog. Auriranje audio signala i njegovo procesiranje u dananjem znaenju tog pojma, znai jednu kompleksnu i vieslojnu operaciju, koja se ne moe zamisliti bez osnovnog znanja iz domena akustike i elektroakustike. Zakonitosti proizilaze iz prirodnih konstelacija koje se prenose na nivo digitalizovanog automatizovanog procesiranja zvuka. Efekti tipa: reverberacije, dileya, chorusa, phazer, flanger ili parametri kao to su equilazeri, modulatori, ditheri, SPL de-esseri, compressori, generatori itd, bazirani su na prepoznatljivim akustikim zakonitostima. Njihova uloga u modernom dizajniranju
Osnovni alati, njihove opcije i Osnovi komponovanja sa konkretna primjena grafikih araniranjem simbola u skladu sa optim notografskim pravilima. Organizovanje jednostavnih dokumenata sa vie linija i njihovo uobliavanje sa svim funkcionalnim opcijama.
Procesiranje vitalnih alata u Audio reimu. Naslojavanje, montiranje i editovanje audio sekvenci. Odnos osnovnog audio signala i mnogobrojnih parametara EFEKT PROCESORA
Fizika
149
Znanja
Povezanost sa predmetom Predmet Znanja zvuka je nezaobilazna kategorija. Mnogobrojne savremene tehnoloke inovacije koje su stekle svoje mjesto u domenu jednog novog oblikovanja zvuka daju potpuno novu dimenziju i u kreiranju novog estetskog pogleda na muziku danas. Ta injenica se nikako ne smije zapostaviti, ukoliko se eli drati korak sa savremenim svijetom. Mladi muziari se moraju opremiti u tom smislu novim znanjima, koja bi u sadejstvu sa pretpostavljenim talentom dala rezultate na nivou opteg evropskog i svjetskog standarda.
150
1.3.6. POZNAVANJE HARMONSKIH STILOVA 1. Naziv predmeta: POZNAVANJE HARMONSKIH STILOVA 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Razred I II III IV Ukupno Vrste nastave Teorija Vjebe Ukupno
22 22
44 44
66 66
Vjebe odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 uenika 3. Opti ciljevi nastave - upoznavanje harmonskih stilova muzikih epoha (od modalnog vieglasja do savremenih pravaca XX vijeka); - upoznavanje karakteristika muzikog jezika razliitih muzikih pravaca.
151
4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: ETVRTI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadraji ciljevi uenik uenik uenik Harmonsko miljenje modalnog vieglasja (srednjevjekovno i - prepoznaje oblike - razvija pozitivni renesansno vieglasja i definie odnos prema vieglasje) njihove osobenosti predmetu - navodi i opisuje - uporeuje, uoava - razvija sposobnost oblike vieglasja uz slinosti i razlike analitikog ilustrovanje i meu raliitim razmiljanja analiziranje vrstama vieglasja - razvija sposobnost - prepoznaje i uporeivanja - obrazlae prve definie zaetak nagovjetaje funkcionalnih funkcionalnih odnosa u modalnom odnosa (kadencevieglasju renesanse klauzule) uz ilustrovanje - uoava, definie harmonska sredstva Harmonski stil i identifikuje ih u baroka: notnom tekstu - rani barok - pozni barok - definie uobiajene - obrazlae proces alterovane akorde pretapanja modusa - definie principe u dursko molski modulaciono plana sistem - analizira smjer i nain tonalnih - navodi harmonska promjena sredstva ranog - analizira barokni baroka homofoni slog i - navodi harmonska harmonsku sredstava poznog polifoniju baroka - obrazlae principe modulacionog plana - uoava slinosti i - upoznaje teoriju razlike u harmonije do harmonskom jeziku baroka u razliitim fazama razvoja klasinog Harmonski stil stila klasike: - uporeuje - rana klasika harmonska sredstva - razvijeni klasini stil klasinog i baroknog - beki klasiari stila - navodi harmonska sredstva klasike po fazama razvoja - obrazlae principe
152
Informativni ciljevi i sadraji uenik modulacionog plana Harmonski stil romantike - harmonija ranih romantiara - harmonija zrelog i poznog romantizma - navodi harmonska sredstva romantike po fazama razvoja - upoznaje teorije harmonije u XIX vijeku Harmonske osobenosti nacionalnih kola - Rusija - eka - muzika nordijskih zemalja - Maarska - Srbija -Crna Gora Harmonski jezik impresionizma - navodi harmonska sredstva impresionizma - obrazlae promjene funkcionalnog znaenja harmonskih sklopova i veza Stilski smjerovi XX vijeka - navodi, opisuje, analizira stilske smjerove u muzici XX vijeka: - proirena koncepcija tonalnosti - atonalnost dodekafonija - upoznaje savremene harmonske teorije
- uoava, definie i identifikuje harmonska sredstva u notnom tekstu - definie sistem vantonalnih akorada i uoava sredstva proirenog tonaliteta - uoava slinosti i razlike harmonskog jezika ranog, zrelog i poznog romantizma - uporeuje harmonska sredstva klasike i romantike - uoava i definie - osobenosti harmonskog jezika nacionalnih kola - uoavai definie nova sazvuja i odnosa meu akordima u impresionizmu - uoava i definie razliite vidove kompozicione tehnike u XX vijeku - definie osobenosti stilova XX vijeka (atonalnost, bitonalnost, politonalnost) - uoava nova sazvuja i slaganje akorada
153
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - rVlastimir Perii: Kratak pregled razvitka harmonskih stilova (skripta), Izdanje autora, Beograd, 1972. - Dejan Despi: Harmonija sa harmonskom analizom, Zavod za izdavanje udbenika i nastavna sredstva, Beograd, 2002. - Dejan Despi: Harmonska analiza, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1987. - Pol Hindemit: Tehnika tonskog sloga, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1983. - Ctirad Kohoutek: Tehnika komponovanja u muzici XX vijeka, Univerzitet umetnosti, Beograd 1984. - Dragutin oli: Razvoj teorija harmonskog miljenja, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1976. 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - klavir kao osnovno sredstvo; - partiture. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - usmena provjera, najmanje jednom u klasifikacionom periodu; - pismena provjera znanja u formi analitikih zadataka (analize kraih kompozicija i odlomaka iz literature), najmanje jednom u klasifikacionom periodu). 8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju kolske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - diplomirani kompozitor; - diplomirani muzikolog; - diplomirani dirigent; - diplomirani muziar. 10. Nain prilagoavanja predmeta uenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene uenike; - individualna nastava; - nivo poveanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - kola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehnike uslove za rad sa ovakvim uenicima . 11. Povezanost predmeta Povezanost sa predmetom Predmet Znanja Upotreba harmonskih Harmonija Harmonska sredstva klasine sredstava u razliitim stilskim harmonije. epohama. Upotreba harmonskih Istorija muzike sa Poznavanje, razumijevanje sredstava u razliitim stilskim poznavanjem muzike karakteristika razliitih epohama. literature muzikih stilova kroz epohe. Znanja
154
1.3.7. OSNOVE DIRIGOVANJA 1. Naziv predmeta: OSNOVE DIRIGOVANJA 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Razred I II III IV Ukupno Vrste nastave Teorija Vjebe Ukupno
22 22
44 44
66 66
Teorijska nastava - odjeljenje se dijeli na grupe od 4do 6 uenika Vjebe odjeljenje se dijeli na grupe od 4 do 6 uenika 3. Opti ciljevi nastave - upoznavanje osnovnih elemenata tehnike dirigovanja; - upoznavanje osnova horskog dirigovanja; - upoznavanje osnova orkestarskog dirigovanja; - osposobljavanje za itanje i sviranje horskih i orkestarskih partitura; - osposobljavanje za dirigovanje jednostavnijih djela horske i orkestarske muzike.
155
4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: ETVRTI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadraji ciljevi uenik uenik uenik Istorijski pregled dirigovanja - upozanaje istorijski razvoj dirigovanja (heironomija; Lully; Janovka; C. M. Weber; C.W. Gluck) - ovladava pravilnim - razvija preciznost, Tehnika dirigovanja stavom, dranjem analitinost i - upoznaje stav tijela i poloajem strpljivost u radu dirigenta, dranje ruku, izrazom lica - razvija sposobnost tijela, poloaj i - primjenjuje za timski rad i pokrete ruku i izraz manuelnu tehniku: saradnju lica (pripremni pokret, - stie sigurnost i - obrazlae i taktiranje prostih i samopouzdanje demonstrira sloenih taktova, manuelnu tehniku: karakteristinih pripremni pokret, ritmikih figura, taktiranje prostih i sinkopa, kontrtana, sloenih taktova, punktiranih ritmova; karakteristinih taktiranje u ritmikih figura, zavisnosti od metra i sinkopa, kontrtana, tempa izvoenja punktiranih ritmova (saimanje vie - taktira u zavisnosti jedinica na jedan od metra i tempa potez - battutta, i izvoenja dijeljenje jedinice (saimanje vie brojanja -pododjela; jedinica na jedan korona na svim potez- battutta, i taktovim djelovima; dijeljenje jedinice predtakt i uzmah; brojanja-pododjela; zavrni pokret) korona na svim - primjenjuje taktovim djelovima; odgovarajuu predtakt i uzmah; manuelnu tehniku zavrni pokret) na primjerima iz literature - potuje sve zahtjeve koje postavlja odreeni muziki tekst Pristup dirigenta horskoj kompoziciji - upoznaje principe - analizira horske itanja i sviranja kompozicije sa horske partiture; aspekta dirigenta, - analizira horske definie i uoava partiture liniju dirigentskog - upoznaje principe glasa;
156
Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadraji uenik uenik rada sa horskim - ita, prati i diriguje ansamblom horska djela, svira horske partiture Pristup dirigenta - analizira orkestarske orkestarskoj kompozicije sa kompoziciji aspekta dirigenta, - upoznaje princip definie i uoava itanja i sviranja liniju dirigentskog orkestarske glasa; partiture - ita, prati i diriguje -analizira orkestarske orkestarska djela partiture svira orkestarske - upoznaje nain rada partiture; sa instrumentalnim - identifikuje ansamblom probleme tehnike i izvoake prirode
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Lambra Dimitrijevi: Zbirka kanona i pjesmica - Mirko Hadnae: Od audicije do koncerta, Kulturni centar, Novi Sad, 1971. Literatura za orkestarsko dirigovanje - A. Corelli: Kvintet za gudae d mol - J. S. Bah: Svita za flautu i gudae h mol - A. Vivaldi: Koncert za dvije violine i kamerni sastav a mol - L. Sorkoevi: est simfonija za dvije oboe, dvije horne i gudaki orkestar - . Brkanovi: Konertino za gudae - B. Tamindi: Igre iz Crnogorske svite za gudaki sastav 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - klavir kao osnovno sredstvo; - horske i orkestarske partiture; - CD player. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - Praktini rad: dirigovanje i sviranje partitura (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). 8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju kolske godine koja je izvedena iz ocjena sa provjera tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - diplomirani dirigent; - diplomirani muziar.
157
10. Nain prilagoavanja predmeta uenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene uenike; - individualna nastava; - nivo poveanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - kola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehnike uslove za rad sa ovakvim uenicima . 11. Povezanost predmeta Znanja itanje, praenje orkestarskih i horskih partitura. itanje, praenje i razumijevanje orkestarske partiture. Dirigovanje razliitih muzikih formi. Dirigovanje polifonih muzikih formi. Dirigovanje kompozicija pisanih za horski ansambl. Povezanost sa predmetom Predmet Znanja Solfeo itanje muzikih tekstova, pjevanje u jednoglasnom i vieglasnom stavu. Poznavanje muzikih Poznavanje tehnike, tona i instrumenata naina biljeenja muzikih instrumenata. Muziki oblici Poznavanje, definisanje i analiziranje muzikih formi. Polifonija Poznavanje i analiziranje polifonih muzikih formi. Horsko pjevanje Pjevanje kompozicija razliitih stilova i muzikih formi.
158
1.3.8. ISTORIJA UMJETNOSTI 1. Naziv predmeta: ISTORIJA UMJETNOSTI 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Razred I II III IV Ukupno Vrste nastave Teorija Vebe 72 72 72 66 282 Ukupno 72 72 72 66 282
3. Opti ciljevi nastave - sposobnost zapaanja vrijednosti umjetnikog djela i njegovo kritiko prosuivanje; - izgraivanje pozitivnog odnosa prema umjetnosti i kulturi; - poznavanje podjele istorije umjetnosti; - uporeivanje karakteristika pravaca i stilova; - poznavanje uslova za nastanak pojedinih civilizacija; - upoznavanje istorijskih faktora koji su doveli do razliitih umjetnikih pojava; - upoznavanje stilskih karakteristika; - upoznavanje estetskih, filozofskih i etikih problema koji su doveli do stvaranja oblikovnog izraza; - upoznavanje kanona u arhitekturi, skulpturi i slikarstvu, imajui u vidu drutvene trendove toga doba; - uporeivanje umjetnikih djela, upoznavanje anatomske i geometrijske karakteristike figura; - upoznavanje zakonitosti boja koje preovladavaju u odreenom stilu; - upoznavanje stilova i stvaranje mogunosti za eksperimentisanje.
159
4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadraji ciljevi uenik uenik uenik Praistorija - razlikuje na - nabraja, opisuje, primjerima - razvija ilustruje i analizira - podjelu praistorije motivisanost, umjetnosti: (Lasko, Altamira) zalaganje i paleolita, mezolita, - peinsko slikarstvo efikasnost neolita i metalnog - dolmeni, menhiri, marljivost, doba u Evropi i kod kromlesi analitinost, nas - grnarstvo, pozitivnu vajarstvo orijentaciju prema - nabraja praistorijska zanimanju nalazita kod nas - orua, oruja, nakit Umjetnost starog - razlikuje vijeka arhitekture, - nabraja, opisuje, vajarstva, ilustruje, uporeuje primijenjenu i analizira umjetnost, umjetnosti slikarstvo, reljef, Mesopotamije, peat, pismo Sumera, Asirije i Mesopotamskog Persije naroda Umjetnost starog - interpretira na Egipta primjerima, - opisuje, ilustruje i pronalazi slinosti i analizira razlike sa susjednim umjetnosti: Starog civilizacijama na carstva, Srednjeg djelima: carstva, Novog - arhitekture carstva, Saiskog (mastabe, piramide, perioda civilizacije i egipatski stub, uslove za nastanak hramovi, grobnice) egipatske - skulpture (reljefi, umjetnosti sfinge) - slikarstva - pisma - primjenjene umjetnosti (sarkofazi, zlatarstvo, posue, nakit) Antika umjetnost - razlikuje i - nabraja, opisuje, interpretira - razvija ilustruje i analizira umjetnost Egeja: motivisanost, egejske umjetnosti: - arhitektura zalaganje i kikladske, minojske - vajarstvo efikasnost i mikenske - slikarstvo - razvija marljivost, - grnarija analitinost, - primijenjena pozitivnu
160
- posjeta likovnim galerijama i muzejima, istraivanje preko interneta, strune ekskurzije, posjete bibliotekama i korienje literature, korienje udbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija
- posjeta likovnim galerijama i muzejima, istraivanje preko interneta, strune ekskurzije, posjete bibliotekama i
Formativni ciljevi uenik umjetnost - uporeivanje literarnih izvora i arheolokih otkria (Ilijada, Odiseja, Troja)
Socijalizacijski ciljevi uenik orjentaciju prema zanimanju
Preporuke za izvoenje nastave korienje literature, korienje udzbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija
Antika Grka umjetnost - opisuje, ilustruje i analizira djela Antike Grke umjetnosti kroz tri perioda: - arhajski - klasini - helenistiki - analizira - predstavlja stilove u arhitektonske arhitekturi: stilove, definie - dorski karakteristike i - jonski meusobno ih - korintski uporeuje - opisuje vano slikarstvo: - definie - geometrijskog karakteristike stila vanog slikarstva - crno-figuralnog stila - crveno-figuralnog stila Etrurska umjetnost - uporeuje sa grkim - opisuje, ilustruje i elemente etrurske - razvija snalaljivost, - posjeta likovnim analizira djela arhitekture i prilagodljivost, galerijama i etrurske arhitekture urbanizma (hramovi, motivisanost, muzejima, i urbanizma: grobnice, putevi), zalaganje i istraivanje preko - vajarstvo povezuje slinosti u efikasnost interneta, strune - slikarstvo vajarstvu i slikarstvu - razvija marljivost, ekskurzije, posjete - primijenjena (skulptura, pozitivnu bibliotekama i umjetnost sarkofazi, urne), orjentaciju prema korienje obrazlaganje zanimanju literature, simbolike korienje udbenika, Umjetnost starog fotografija, slajdova Rima - uporeuje elemente i reprodukcija - opisuje, ilustruje i rimske arhitekture i analizira djela urbanizma, rimske arhitekture i slikarstva i vajarstva urbanizma: sa grkim i - slikarstvo etrurskim, - vajarstvo analiziranje i - rimska umjetnost pronalazi slinosti i kod nas razlike
161
Razred: DRUGI Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadraji uenik uenik Ranohrianska umjetnost - predstavlja osnove - definie elemente: hrianstva, veze - arhitekture izmeu (katakombe, kasnoantike i hramovi) ranohrianske - slikarstva (fresaka umjetnosti i mozaika) - opisuje, ilustruje i - ikonografije i analizira djela: simbolike - arhitekture - slikarstva - vajarstva - simbolike Vizantijska umjetnost - definie - opisuje, ilustruje i karakteristike analizira djela vizantijske vizantijske arhitekture, umjetnosti: uporeuje sa - arhitekture ranohrianskom i (kupola) pronalazi razlike - slikarstva - informie o: -Raveni kao sreditu vizantijske umjetnosti na zapadu - zlatnom Justinijanovom dobu - drugom zlatnom dobu - uticaju Vizantije kod nas - ikonoklazmi - ikonama Islamska umjetnost - upoznaje osnove - identifikuje religije karakteristike - opisuje, ilustruje i islamske: analizira: - arhitekture - arhitekturu - iluminacije - iluminaciju - minijature - minijaturu - slikarstva - slikarstvo - sitne plastike - sitnu plastiku - primijenjene - primijenjenu umjetnosti
- razvija motivisanost, zalaganje i efikasnost - razvija marljivost, analitinost, pozitivnu orjentaciju prema zanimanju
- posjeta likovnim galerijama i muzejima, istraivanje preko interneta, strune ekskurzije, posjete bibliotekama i korienje literature, korienje udzbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija
- razvija motivisanost, spremnost na saradnju, zalaganje i efikasnost - razvija marljivost, analitinost, pozitivnu orjentaciju prema zanimanju
- posjeta likovnim galerijama i muzejima, istraivanje preko interneta, strune ekskurzije, posjete bibliotekama i korienje literature, korienje
162
Informativni ciljevi i sadraji uenik umjetnost - islamsku umjetnost kod nas Romanika - informie o predromanikom periodu, seobi naroda i karolinkoj renesansi - opisuje, ilustruje i analizira arhitekturu (svodovi) i skulpturu romanike kod nas Gotika - upoznaje gotiku u Francuskoj, Njemakoj, Engleskoj,Italiji - opisuje, ilustruje i analizira djela: - arhitekture (prelomljeni luk, kontrafore) - vitraa - slikarstva - skulpture - ilustracije gotike kod nas Srednjevjekovna umjetnost na Balkanu - upoznaje kratku istoriju Balkanskih naroda - nabraja, analizira i ilustruje djela nastalih nakon seobe junoslovenskih naroda - opisuje, ilustruje i analizira stilove u: - arhitekturi - slikarstvu - ikonopisu - minijaturi Renesansa - renasansa u Italiji i Holandiji
Preporuke za izvoenje nastave udbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija
- uporeuje elemente arhitekture ranohrianske sa romanikom umjetnosti, povezanost arhitekture i skulpture
- uporeuje elemente - razvija gotike i romanike motivisanost, arhitekture i zalaganje i vajarstva i uoava efikasnost razloge nastanka - razvija marljivost, vitraa analitinost, pozitivnu orjentaciju prema zanimanju
- analizira djela srednjevjekovne umjetnosti na podruju Balkana - prepoznaje karakteristike Rake, SrpskoVizantijske i Moravske kole u arhitekturi - pronalazi uticaj Vizantije na slikarstvo-ikonopis
- odreuje osobine rano-renesansne
- razvija motivisanost,
- posjeta likovnim galerijama i
163
Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadraji ciljevi uenik uenik uenik - opisuje i obrazlae zalaganje i umjetnosti i pojave renesanse, efikasnost uporeuje sa definie pojmove - razvija marljivost, osobinama humanizma i analitinost, prethodnih perioda renesanse pozitivnu - razlikuje autore, - opisuje, ilustruje i orjentaciju prema odreuje osobine analizira djela i zanimanju njihovih djela njihove autore Visoka Renesansa u - odreuje osobine i Italiji i Njemakoj utemeljuje na - upoznaje osnove primjeru visoke renesanse arhitekture, kroz arhitekturu, slikarstva, skulpture slikarstvo i vajarstvo - razlikuje autore i - upoznaje djela analizira njihova renesanse kod nas djela - preispituje uticaje evropske renesanse na umjetnost kod nas Manirizam - poznaje - upoznaje osobenosti karakteristike manirizma kroz manirizma arhitekturu, slikarstvo i vajarstvo
Preporuke za izvoenje nastave muzejima, istraivanje preko interneta, strune ekskurzije, posjete bibliotekama i korienje literature, korienje udbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija
164
Razred: TREI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadraji ciljevi uenik uenik uenik Barok - upoznaje osobenosti - uoava razlike i - razvija sposobnost i terminologiju obrazlae na snalaenja baroka konkretnim - razvija - uporeuje barok u: primjerima razliite prilagodljivost, Italiji, paniji, pristupe u motivisanost, Flandriji, Holandiji, interpretaciji zalaganje i Francuskoj i barokne umjetnosti efikasnost Engleskoj kroz djela - pronalazi primjere - razvija marljivost, slikarstva, barokne umjetnosti pozitivnu vajarstva, kod nas orjentaciju prema arhitekture i zanimanju njihovih autora - upoznaje barok kod nas Rokoko - opisuje nastanak - odreuje osobine rokokoa ovog pravca u Francuskoj i Italiji i navodi slinosti i razlike - razlikuje autore i analizira njihova djela Neoklasicizam - opisuje pravce kroz - pronalazi - razvija analizu djela neoklasicistike motivisanost, arhitekture, osnove u antikoj zalaganje i slikarstva i umjetnosti efikasnost vajarstva - razvija marljivost, analitinost, Romantizam pozitivnu - opisuje romantiku - na osnovu orjentaciju prema senzibilnost i konkretnih primjera zanimanju autonomiju duha odreuje osobenosti slikarstva 19. vijeka i karakteristike - obrazlae autora i njihovih povezanost djela u slikarstvu knjievnosti i slikarstva - upoznaje romantizam kod nas Realizam - upoznaje pojavu - odreuje osobine realizma i uslove za djela i autora na nastanak osnovu uporeivanja kartikature, kritike i sa djelima iz plakata prethodnih perioda - upoznaje sa
165
Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadraji ciljevi uenik uenik uenik pojavom realizma kod nas Impresionizam - definie pojam - na osnovu - razvija impresionizma konkretnih primjera motivisanost, - imenuje i analizira odreuje osobine zalaganje i autore i njihova impresionistikog efikasnost djela u svijetu i kod slikarstva i - razvija marljivost, nas prepoznaje autore i analitinost, karakteristike pozitivnu njihovih djela orjentaciju prema zanimanju Postimresionizam - navodi uslove za - analizira elemente nastanak, ukazuje slikarstva i vajarstva na reakciju protiv i razlikuje autore i impresionizma njihova djela - ukazuje na znaaj i uticaj postimpresionizma na razvoj umjetnosti u svijetu i kod nas
166
Razred: ETVRTI Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadraji uenik uenik Art Nova - prikazuje doba u - odreuje osobine kome je nastao stila, razlikuje pravac art nova autore i osobine - opisuje umjetnike njihovih djela pokrete Moderna arhitektura - povezuje modernu - nabrajanje i arhitekturu prije razlikovanje stilova prvog svjetskog rata moderne arhitekture sa arhitekturom u svijetu i njihovih poslije drugog predstavnika svjetskog rata, internacionalnim stilom, postmodernizmom, dekonstruktivizmom - informie o modernoj arhitekturi kod nas - upoznaje : - bauhaus, modernu kolu za arhitekturu i oblikovanje i ukazuje na njen uticaj na savremene tokove u umjetnosti - ikaku kolu konstruktivizma - futurizam - eki kubizam - nacional i real socijalizam Umjetnost dvadesetog vijeka - uporeuje pravce u - opisuje, ilustruje i slikarstvu i analizira slikarstvo i vajarstvu, grupe, vajarstvo: prestavnike i - fovizma njihova djela - ekspresionizma - kubizma - futurizma - dadaizma - metafizike kole - nadrealizma - apstraktne umjetnosti - upoznaje grupe u okviru pravca,
Socijalizacijski ciljevi uenik - razvija motivisanost, zalaganje i efikasnost - razvija marljivost, analitinost, pozitivnu orijentaciju prema zanimanju
- razvija motivisanost, zalaganje i efikasnost - razvija marljivost, analitinost, pozitivnu orjentaciju prema zanimanju
- posjeta likovnim galerijama i muzejima, istraivanje preko interneta, strune ekskurzije, posjete bibliotekama i korienje literature, korienje udzbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija
167
Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadraji uenik uenik predstavnicike i njihova djela u svijetu i kod nas Umjetnost nakon drugog svjetskog - nabraja umjetnike rata pokrete koji su - upoznaje osnove nastali nakon drugog umjetnikih pokreta svjetskog rata, koji su nastali u njihove prestavnike drugoj polovini i osnovne dvadesetog vijeka u karakteristike svijetu i kod nas i njihove predstavnike
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Jenson: Istorija umjetnosti, Prosvjeta, Beograd - Dj.Piskeli: Opsta istorija umjetnosti, Vuk Karadi, Beograd 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - prostorija koja se moe po potrebi zamraiti, episok, epidijaskop, grafoskop, slajdovi, projektor, reprodukcije, adekvatna biblioteka, TV, video, raunar, CDrom. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - usmeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - pismeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - izrada seminarskih radova. 8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju kolske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - diplomirani istoriar umjetnosti; - diplomirani slikar; - diplomirani grafiar; - diplomirani vajar. 10. Nain prilagoavanja predmeta uenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene uenike; - individualna nastava; - nivo poveanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - kola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehnike uslove za rad sa ovakvim uenicima.
168
11. Povezanost predmeta Znanja Povezanost sa predmetom Predmet Znanja Istorijski razvoj muzike umjetnosti. Karakteristike i razlikovanje muzikih stilova, poznavanje stvaralatva najznaajnih predstavnika stilskih pravaca.
Istorijski razvoj umjetnosti, Istorija muzike sa slikarstva, vajarstva, poznavanjem muzike arhitekture i primijene literature umjetnosti. Karakteristike i razlikovanje umjetnikih stilova i poznavanje svaralatva najznaajnijih predstavnika stilskih pravaca.
169
1.3.9. STRANI JEZIK II - ITALIJANSKI 1. Naziv predmeta: STRANI JEZIK II - ITALIJANSKI 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Razred I II III IV Ukupno Vrsta nastave Teorija Vjebe 72 72 72 66 282 Ukupno 72 72 72 66 282
3. Opti ciljevi nastave Realizuju se kroz usvajanje predvienih sadraja i razvijanje: - jezikog znanja i kompetencije; - socio-lingvistike kompetencije; - govorne kompetencije; - strateke kompetencije; - drutveno-kulturne kompetencije; - ovladavanje strunom terminologijom; - razumijevanje strunih tekstova; - lake ovladavanje ostalim strunim predmetima; - na bazi strune terminologije na italijanskom jeziku lake razumijevanje operskih tekstova libreta; - pjevanje italijanskih tekstova/arija iz opera s razumijevanjem, te time i bolja interpretacija; - bolje razumjievanje drutvene klime u Italiji u kojima su nastala slavna muzika djela; - kvalitetna komunikacija u okviru muzikih krugova u svijetu; - razumijevanje odreenih postavki i zahtjeva u okviru strunih predmeta i strune literature; - svijest o nepostojanju granica zahvaljujui umjetnosti s posebnim akcentom na muziku.
170
4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadraji ciljevi uenik uenik uenik - razvijanje Izgovor i pravopis: - pronalazi slinosti i sposobnosti uoava razlike u pravilnog upoznaje: izgovoru glasova i izraavanja i - italijansku abecedu glasovnih skupova pisanja (alfabeto), italijanskog jezika spelovanje u odnosu na - pravila pisanja i maternji jezik izgovora (upotreba - analizira i usvaja slova H) izgovor rijei s - samopouzdanje - pravopisni znaci adekvatnim (akcenti, apostrof) akcentom (e - , a - upotreba velikog - ) slova - upotrebljava - podjela glasova spelovanja (suglasnici, - vlada upotrebom - prevazilaenje samoglasnici, velikog slova problema i polusuglasnici) - pravilno izgovara i eventualnih pie nejasnoa u - poredi italijansku komunikaciji abecedu sa istim oznakama u muzikim ljestvicama - precizno izgovara italijanske termine - preuzimanje koji se koriste u odgovornosti muzici ------------------------- uoava razlike izmeu italijanskog i maternjeg jezika - poredi sa rodom u - prevazilaenje lan (jednina / maternjem jeziku: problema i mnoina) - u italijanskom eventualnih jeziku ima samo nejasnoa u - upoznaje jezike dva roda (ne komunikaciji forme i strukture postoji srednji rod) koje ne postoje u - rod promjenjivih maternjem jeziku rijei u maternjem jeziku ne korespondira uvijek - upoznaje i navodi: sa rodom u - odreeni (m.r.: il, italijanskom jeziku l', lo; . r. La, l' i (knjiga . rod; mnoine oba roda); - il libro m. rod) - neodreeni; saeti - poznaje i pravilno (nivo koristi adekvatan prepoznavanja) lan (rod i broj) uz
Preporuke za izvoenje nastave - grupni rad uenika, frontalni i u parovima
- sluanje audio zapisa (dijalozi, prie, pjesme)
171
Formativni ciljevi uenik imenice i pridjeve - obrazlae forme saetog lana - prosuije o melodinosti italijanskog jezika; ------------------------- poznaje osnove funkcionisanja i upotrebe zamjenica u italijanskom jeziku, uz uoavanje slinosti i razlika sa maternjim jezikom - vlada pravilnim persiranjem - vlada pravilnim korienjem upitne i pokazne zamjenice i njihovom kombinacijom u kontekstu Che cosa c'? C'... Che cos'? ... Questo un bambino. - vlada upotrebom priloke zamjenice CI, koristei je na novim primjerima i u novim situacijama ------------------------- ilustrije primjerima i adekvatno koristi forme navedenih pridjeva uz imenice u cilju opisivanja i kvalifikacije eljenih pojmova (Il treno grande) - opis osoba Il ragazzo grande / piccolo/ bello / buono La ragazza buona ... ) - poznaje i vlada
Zamjenice: objanjava i navodi: - line zamjenice (oba roda i broja; naglaene/nenagla ene) - presiranje (lei) - upitne zamjenice (chi, che, che cosa, quale, quanto) - pokazne zamjenice (questo, quello) - priloka zamjenica CI - neodreene zamjenice (niente, nulla,nessuno qualcosa...)
- primjereno obraanje i oslovljavanje sagovornika
- questionnario
- uporeivanje kulturolokih modela rodbinskih veza
- samostalnost
- vero o falso
Pridjevi: - upoznaje i obrazlae nain tvorbe i navodi forme: - opisni (muki i
- slobodno
172
Informativni ciljevi i sadraji uenik enski rod, jednina, mnoina) - prisvojni (muki i enski rod, jednina, mnoina) - izostavljanje/upotr eba lana uz prisvojne pridjeve
Formativni ciljevi uenik pridjevima koji izraavaju osnovne boje (I vagoni sono rossi. La matita gialla.) - zna da pita koje je boje neki predmet - Di che colore ? Di che colore sono? - pravilno upotrebljava prisvojne pridjeve sa lanom ili bez (la tua casa; tua madre; il tuo pap) - kroz adekvatnu upotrebu pridjeva stie svijest o melodinosti italijanskog jezika ------------------------- razlikuje rod imenica i poredi ga sa rodom ostalih promjenjivih rijei - poznaje forme imenica i adekvatno ih slae s pridjevima u rodu i broju - obogauje leksiki fond - pravilno upotrebljava glagol (essere ili fare) uz termin koji oznaava zanimanje - ilustruje primjerima i pravilno upotrebljava termine koji oznaavaju muzike instrumente - (i povezuje ih sa instrumentima na slikama i sa onima koji se nalaze u uionici) i uoava
Socijalizacijski ciljevi uenik izraavanje razliitih stavova, miljenja
- imenovanje stvari pravim imenom
- radne navike
- praktino-muziki izraajni oblici: - jezike strukture i muzika - pjesme - recitacije - zagonetke, brzalice i poslovice
Imenice: - upoznaje i obrazlae nain tvorbe i navodi njihove forme: - enski i muki rod imenica jednina/mnoina imenica nazivi zanimanja (sa glagolima essere i fare) - prepoznaje, razumije razlikuje i imenuje termine
- stvaranje pozitivne orjentacije prema zanimanju
- bolja i preciznija
173
Informativni ciljevi i sadraji uenik koji oznaavaju muzike instrumente - podjela instrumenata (strumenti a corda, strumenti a fiato, strumenti a percussione)
Formativni ciljevi uenik specifinosti pojedinih rijei - vlada podjelom instrumenata na italijanskom jeziku (strumenti a corda, strumenti a fiato, strumenti a percussione) - interpretira koji instrument svira on sam ili njegovi drugovi ------------------------- vlada pisanjem i izgovorom osnovnih i rednih brojeva u italijanskom jeziku - poredi i analizira razliku u upotrebi osnovnih i rednih brojeva u italijanskom jeziku - poredi i analizira pridjeve i redne brojeve u italijanskom jeziku - pravilno kombinuje redne brojeve s imenicom i pridjevom - i slae ih u rodu i broju - brojano izraava eljenu koliinu - primjenjuje poznavanje rednih brojeva na strune predmete iz muzike oblasti, kombinuje ih i upotrebljava na novim primjerima (prima vista; intervali: quarta, quinta...)
Socijalizacijski ciljevi uenik komunikacija
- sposobnost prevazilaenja problema u razumijevanju, predusretljivost, spremnost na saradnju
Brojevi: - upoznaje i obrazlae nain graenja i navodi forme sljedeih sadraja: - osnovni brojevi i redni brojevi - redni brojevi u muzici
- muzike ljestvice (abeceda)
- zajednike aktivnosti, uspostavljanje drutvenih kontakata, komunikativnost projektni zadaci: - izrada plakata, postera - sluanje tonskih zapisa i/ili izvoenja samih
174
Formativni ciljevi uenik - upotrebljava na primjerima i pravilno koristi prezent pravilnih i nepravilnih glagola; analizira i meusobno poredi navedene glagole; pronalazi slinosti i razlike u njihovoj formi i upotrebi - pravilno koristi i kombinuje particip proli - uoava greke u upotrebi pomonog glagola - koristi adekvatni pomoni glagol uz glagole koje je do tada nauio (u pisanoj formi) - pronalazi slinosti i razlike u formi i upotrebi blisko prolog vremena u italijanskom i u maternjem jeziku - govori o dnevnim i prethodnim - aktivnostima - pravilno upotrebljava modalne glagole; koristi ih u novoj situaciji, na adekvatan nain ih kombinuje sa infinitivom (dobbiamo scappare); poredi upotrebu istih i slinih glagola u maternjem jeziku - prepoznaje i izraava imperativ u okviru tematskih podruja na nivou razumijevanja i mehanike upotrebe 2. lice
Preporuke za izvoenje nastave uenika na razliitim instrumentima, uz neposredno korienje adekvatnih termina
Glagoli: - upoznaje i obrazlae nain tvorbe i navodi forme glagola - navodi osnovna pravila o upotrebi indikativa: prezenta i bliskog prolog vremena (ukljuujui i particip proli) *indikativ - prezent glagola avere i essere - -prezent pravilnih glagola po konjugacijama ( are, -ere, -ire) - prezent nepravilnih glagola (stare, andare, venire, fare, dire, dare, bere, uscire, rimanere) - modalni glagoli prezent (volere, dovere, potere) - povratni glagoli chiamarsi i mettersi u prezentu - passato prossimo (sa avere ili essere); pravilni i nepravilni participi; slaganje participa uz pomoni essere
- svijest o brisanju granica kroz muziku
- muzika: sviranje i pjevanje
- sigurnost prilikom odluivanja za ili protiv nekog prijedloga
- izraajni oblici: - igra uloga, - dramatizacija dijaloga
- sloboda u izraavanju linog stava i osjeanja
- spremnost za sluanje, razumijevanje i uvaavanje drugih
- pjevanje pjesmica na italijanskom jeziku (tipine pjesme koje se koriste prilikom razliitih proslava)
- obogaivanje line kulture
- vizuleni pregled nota za razliite kompozicije u cilju pronalaenja i usvajanja navedenih strunih termina, uz eventualno sluanje i/ili izvoenje odgovarajuih komada
175
Informativni ciljevi i sadraji uenik o zapovjedni nain - imperativ u okviru tematskih podruja na nivou razumijevanja i mehanike upotrebe - scusi, scusa o mogui nain (Condizionale semplice) na nivou prepoznavanja - povezuje i obrazlae upotrebu glagola koji oznaavaju: elju, potrebu, slaganje, neslaganje, dopadanje - upoznaje i navodi osnovne glagole koji se koriste u strunoj terminologiji -
Formativni ciljevi uenik jednine i 2. lice mnoine (Scusa! Rispondi alla domanda!; Scrivete il compito!) razumije i adekvatno koristi glagole chiamarsi i mettersi primjereno situaciji (mi metto le scarpe) razumije i pravilno koristi neke forme kondicionala u cilju izraavanja elje i kulturnog obraanja, pravilno ih kombinuje i poredi njihovu upotrebu u maternjem jeziku (Io vorrei...; Che cosa vorrebbe Lei, Signore?)
- pravilno izraava elju, potrebu, slaganje, neslaganje, dopadanje - analizira situaciju u kojoj se nalazi i pravilno koristi navedene glagole na novim primjerima i u novim situacijama - uenik zna da izrazi koji instrument svira on sam ili njegovi drugovi, profesori... (suono il violino; ho suonato il violino al concerto...); - pravilno upotrebljava
176
Formativni ciljevi uenik nauene termine na novim primjerima i u novim situacijama ------------------------- ovlada osnovnim principima negacije u italijanskom jeziku - pravi razliku u upotrebi No i Non; poredi njihovu upotrebu - pravilno koristi odrine forme glagola - koristi negaciju za analiziranje pojava, ljudi ili situacija - pravilno koristi negaciju za izraavanje linog stava ------------------------- pronalazi slinosti u nainu postavljanja pitanja u italijanskom i maternjem jeziku (upitne rijei, intonacija) - pronalazi razlike u nainu postavljanja pitanja u italijanskom i maternjem jeziku (inverzija) - razumije i odgovara na jednostavna pitanja u okviru obraenih tematskih sadraja - vlada navedenim nainima postavljanja pitanja u italijanskom jeziku - postavlja pitanja u
Odrini oblici: - upoznaje i objanjava negaciju: - No - Non - Non ... mai - Non... niente (nulla) - Non ... nessuno
Postavljanje pitanja: - upitnim rijeima (Chi? Che? Come? Dove? Quanto? Perch..? Quando?...) - intonacijom - inverzijom - navedene sadraje pronalazi u tekstu, prepoznaje u govoru, obrazlae njihovu upotrebu na primjerima
177
uenik okviru usvojenih - objanjava znaaj jezinih uzoraka intonacije na - uestvuje u kraim primjeru iz oblasti dramatizacijama muzike uz prema zadatom korienje predloku adekvatnog - uoava i analizira materijala znaaj intonacije, trai i poredi elemente intonacije u jeziku sa elementima intonacije u muzici ------------------------Prijedlozi: - poznaje i analizira forme prijedloga - upoznaje i navodi - obrazlae upotrebu osnovne prijedloge: prijedloga u funkciji padenih - prijedlozi u funkciji znaenja i u padenih znaenja funkciji relacija u i u funkciji relacija prostoru u prostoru - poredi padee u - di, a, da, in, su, maternjem jeziku con, per; sa padenim - a destra, a sinistra, znaenjima u dritto... italijanskom jeziku - pronalazi razlike u - prijedlozi + me, izraavanju te padenih znaenja u maternjem i u italijanskom jeziku - analizira i uoava znaaj prijedloga za realizaciju padenih znaenja u italijanskom jeziku (la casa di Maria; telefono a un amico; vieni con noi?) - poznaje osnovna znaenja najfrekfentnijih prijedloga i pravilno ih upotrebljava - pravilno odreuje mjesto ili poloaj neega ili nekoga u prostoru
Formativni ciljevi
178
uenik - pravilno upotrebljava Prilozi: naglaene zamjenice u - upoznaje i navodi poziciji poslije osnovne priloge: prijedloga - prilozi za vrijeme ------------------------(za izraavanje - poznaje forme sadanjosti i priloga prolosti): (adesso, - razlikuje priloge za ora, ieri, due vrijeme za prolost giorni fa, il mese i sadanjost scorso...) - vlada adekvatnom - uestali prilozi za upotrebom mjesto najfrekventnijih Strukture: priloga za vrijeme - razlikuje i pravilno - upoznaje i koristi uestale objanjava priloge za mjesto sljedee sadraje: (qui qua, l - l) - dani u sedmici, ---------------------mjeseci, godinja - poznaje navedene doba jezike - Che giorno ? konstrukcije luned - vlada jezikim - Che stagione ? konstrukcijama u primavera cilju pravilnog - odreivanje izraavanja i - atmosferskih prilika pisanja - Che tempo fa? Fa - pravilno koristi bel tempo termine koji - lini osjeaj izraavaju dane u hladnoe, toplote: sedmici, kao i Ho freddo / caldo mjesece i godinja - Che ora ? Che ore doba sono? - izraava - l'una. Sono le atmosferske due... prilike, kao i lini - prevozna sredstva osjeaj hladnoe, u gradu in toplote autobus, a piedi, in - vlada formama bicicletta estitanja u - raspored dana, zavisnosti od odreivanje situacije vremena - izraava line la mattina, il potrebe za hranom pomeriggio, la i piem sera, la serata... - zna da pita koliko - proslava je sati i shvata roendana: Buon odgovor compleanno! - pravilno koristi
Formativni ciljevi
179
Informativni ciljevi i sadraji uenik - pisanje pozivnica, - estitanje: Auguri! Congratulazioni! - pokloni, hrana i pie Ho fame. Prendo... Ho sete. Prendo... - praznici i svetkovine Karneval Buone feste! Felice Anno Nuovo! - italijanske maske
Formativni ciljevi uenik termine koji izraavaju prevozna sredstva razlikuje razliite faze dana u okviru 24 asa i pravilno ih koristi pravilno izraava kuda ide i odakle dolazi pravilno koristi konstrukcije za izraavanje neijeg zanimanja slui se jezikim mehanizmima da naglasi ili istakne ono to eli adekvatno koristi jezike konstrukcije da iskae osjeanja, elje i aktivnosti kojima se bavi saoptava podatke o vremenu, godinjim dobima, danima u nedelji povezuje tekst prigodnih pjesama sa proslavama svetkovina i praznika
Sluanje - slua kratke tekstove tipa pjesme, dijaloga, razgovora, intervjua, kratke prie; - razumije i izdvaja osnovne informacije i bitne detalje iz navedenih audio zapisa; - nasluti i prepozna znaenje nepoznatih rijei u tematski poznatom kontekstu; - razumije kratka i jednostavna uputstva. Govor predstavljanje, osnovni kliei prilikom susreta; informacije o sebi, lanovima ue porodice i prijateljima (ko su, ime se bave); odgovara na jednostavna pitanja; ukratko opisuje i uporeuje predmete i stvari; opis dogaaja; izraavanje elje,potrebe, slaganja, neslaganja, dopadanja (Mi piace... / Non mi piace...perch, Adoro...Amo...Oddio ... Preferisco...Sono /non sono daccordo); - izraava godine, cijene, sate korienjem brojeva; - povezuje redne brojeve sa specifinom upotrebom u strunoj terminologiji.
180
itanje - pronalazi poznata imena, rijei i reenine obrte u kratkim tekstovima na poznate teme; - razlikuje tip teksta (pismo, novinski lanak, oglas, reklamu, pjesma); - jasno razumije kratka uputstva ili poruke iz svakodnevnog ivota; - nalazi pojedine informacije; - nasluti i sam odredi znaenje nepoznatih rijei u tematski poznatom kontekstu; Pisanje - ortografski tano pie kratke tekstove prema diktatu; - sastavlja jednostavne tekstove o sebi ili svojim prijateljima i roacima; - pie kratka pisma, poruke i saoptenja (npr. pozivnicu za proslavu, razglednicu...); - opisuje ljude i dogaaje; - unosi line podatke u formulare i ankete; - pie zamiljene ili istinite kratke intervjue; - sastavlja kratke tekstove koji se tiu kulture i muzike neke zemlje.
181
Razred: DRUGI Informativni ciljevi i sadraji uenik Partitivni lan
Preporuke za izvoenja nastave
- uoava partitivni lan i pravilno ga - upoznaje i navodi koristi forme i objanjava - vlada formama upotrebu sljedeih sloenog sadraja: partitivnog lana - di kad je koliina - pravilno koristi na bilo koji nain - forme sloenog odreena partitivnog lana - sloeni lan (del, - razlikuje dello...) za izraavanje izraavanje odreene i neodreene neodreene koliine koliine - analizira i poredi upotrebu lana u funkciji odreene i neodreene koliine -------------------------- razumije u tekstu i u govornom iskazu forme zamjenica u Zamjenice funkciji kako direktnog tako - upoznaje i navodi indirektnog objekta forme i objanjava - pronalazi slinosti i upotrebu sljedeih razlike kod sadraja zamjenica u - zamjenice u funkciji direktnog i funkciji direktnog indirektnog objekta - razlikuje funkcije objekta direktnog i - (Complemento indirektnog objekta oggetto) naglaene - analizira i poredi i nenaglaene upotrebu direktnog - zamjenice u i indirektnog funkciji indirektnog objekta objekta - poznaje i pravilno (Complemento di koristi poziciju termine) naglaene neneglaenih formi i nenaglaene u odnosu na glagol - slaganje participa u sloenim - adekvatno koristi vremenima complemento oggetto (lo, la...) na novim primjerima i u novim situacijama - pravilno slae
- prevazilaenje problema u komunikaciji
- grupni rad uenika, frontalni i u parovima
- osjeanje zajednitva - sluanje audio zapisa (dijalozi, prie, pjesme) - komunikativnost - stie svijest o postojanju velikog broja termina koji pokazuju veliku slinost u maternjem i u stranom jeziku, ukljuujui strune termine- na taj nain otkriva globalnu povezanost u svijetu
- questionnario
- vero o falso - kultura lijepog ponaanja
182
Formativni ciljevi uenik particip u rodu i broju sa direktnom nenaglaenom zamjenicom - prevazilazi razlike u rodu imenica u italijanskom i maternjem jeziku, te na bazi toga koristi pravilne forme direktnih zamjenica - adekvatno koristi Complemento di termine (Gli, le) na novim primjerima i u novim situacijama - razlikuje upotrebnu vrijednost formi koje su iste i za Complemento oggetto i za Complemento di termine (mi,ti, ci, vi) - razumije u tekstu i u govornom iskazu funkciju naglaene zamjenice - vlada pravilnom upotrebom naglaenih zamjenica -------------------------- koristi prethodno steena znanja, te vlada pravilnom upotrebom pridjeva razliitih formi za muki i enski rod - uoava pridjeve koji su istog oblika za oba roda, tipa grande, gentile, poznaje ih, analizira i vlada njihovom upotrebom - poznaje i pravilno
- osjeaj za tanost i - potovanje obaveza
- osjeaj za znaaj ivota u porodici i drutvu
- praktino-muziki izraajni oblici: - jezike strukture i muzika - pjesme - recitacije - zagonetke, brzalice i poslovice
- osjeaj za zdrav stil ivota
- muzike ljestvice (abeceda) - svijest o povezivanju razliitih kultura
Pridjevi - upoznaje i navodi forme i objanjava upotrebu sljedeih sadraja - jednina i mnoina
- ekoloka svijest
projektni zadaci: - izrada plakata i postera - sluanje tonskih zapisa i/ili
183
Informativni ciljevi i sadraji uenik mukog i enskog roda opisnih pridjeva, sa akcentom na pridjeve koji vae za oba roda - pokazni pridjevi u jednini i mnoini (questo, quello) - neodreeni pridjevi: nepromjenjivi (ogni, qualsiasi, qualche...) i oni koji razlikuju rod i broj (certo, poco, molto, tutto...) - upitni pridjevi (che? quale?) - komparacija pridjeva (pravilne forme): komparativ, superlativ, apsolutni superlativ
Formativni ciljevi uenik koristi pridjeve bello i quello u poziciji ispred imenice i analizira njihovu formu, poredi forme ovih pridjeva sa formama odreenog lana, uoava slinosti i razlike poznaje i pravilno koristi upitne i neodreene pridjeve, obrazlae njihovu upotrebu razumije u tekstu i u govornom iskazu pravilne forme komparacije pridjeva, kao i apsolutni superlativ uoava slinosti i razlike u formama komparacije pridjeva u italijanskom i maternjem jeziku razumije u tekstu i u govornom iskazu pridjeve koji se koriste u oblasti muzike, ukljuujui forme apsolutnog superlativa vlada navedenim terminima i pravilno ih primjenjuje prilikom izvoenja muzikog djela tempo: andante, moderato, allegro, allegretto, lento, adaggio, largo, andante...) dinamika: piano, forte, mezzo piano, mezzo forte, pianissimofortissim
Preporuke za izvoenja nastave izvoenja samih uenika na razliitim instrumentima, uz neposredno korienje adekvatnih termina
- preciznost u izraavanju
- sposobnost da slua, razumije i uvai druge
izraajni oblici: - igra uloga, - dramatizacija dijaloga
Struni termini - termini za izraavanje dinamike i tempa (lagana, brza, umjerena) - komparacija
- osjeaj za pozitivne uzore
projektni zadaci: - izrada plakata i postera
184
Informativni ciljevi i sadraji uenik pridjeva npr. u varijacijama u tempu (meno mosso, pi allegro), ili u dinamici (pi che pianissimo, fortissimo)
Formativni ciljevi uenik o, crescendo, decrescendo... -------------------------- razumije u tekstu i u govornom iskazu, poznaje, pronalazi slinosti i razlike u maternjem jeziku, pravilno koristi i kombinuje: - imenice specifinih i nepravilnih formi - termine koji oznaavaju razliite muzike forme (sonata, sonatina, concerto, etida, menuet, simfonia, opera lirica...) - termine koji oznaavaju razliite muzike izvoae (pianista, violinista...) -------------------------- razumije u tekstu i u govornom iskazu, poznaje, pronalazi slinosti i razlike u maternjem jeziku, pravilno koristi i kombinuje:* futur - (futuro semplice) u razliitim funkcijama (izraavanje radnje u budunosti, kao i pretpostavke i naredbe ) - futur II (futuro composto) - imperfekat (imperfetto) - opis radnje u prolosti, radnje koja je trajala ili se ponavljala u prolosti - upotreba gl. volere u imperfektu
Socijalizacijski ciljevi uenik - timski rad i spremnost na pomo
Preporuke za izvoenja nastave - sluanje tonskih zapisa i/ili izvoenja samih uenika na razliitim instrumentima, - uz neposredno korienje adekvatnih termina
- potencira planove u realizaciji elja i obaveza, ui se saradnji u okviru tima, kao i preuzimanju odgovornosti - izraava line stavove
Imenice - upoznaje i obrazlae nain graenja i navodi: - imenice specifinih i nepravilnih formi tipa: la tesi, il programma, la citt,lo sport, il dramma, il pianista, lorchestra, la radio, il dio... - imenice koje se koriste u oblasti muzike, a izraavaju muzike forme i razliite muzike izvoae
- sigurnost u prostornim relacijama - vizuleni pregled nota za razliite kompozicije u cilju pronalaenja i usvajanja navedenih strunih termina, uz eventualno sluanje i/ili izvoenje odgovarajuih komada
185
Informativni ciljevi i sadraji uenik Glagoli - upoznaje i obrazlae nain graenja i navodi forme glagola - navodi osnovna pravila o upotrebi sljedeih glagolskih naina i vremena: - indikativ - futur (forme i upotreba): futuro semplice (pravilne i nepravilne forme), futuro composto (upotreba uz: quando, dopo che, appena), kao i odnos futuro semplice/ futuro composto - imperfekat (imperfetto) - sve forme i upotreba, kao i odnos passato prossimo/imperfet to - povratni glagoli (forme i upotreba) - zapovjedni nain imperativ (imperativo) (forme i upotreba) - negacija sa akcentom na nessuno, mai...u razliitim pozicijama u reenici
Formativni ciljevi uenik - odnos passato prossimo/ imperfetto - povratne glagole, gdje pravi razliku izmeu povratne zamjenice u maternjem jeziku (ista za sva lica i oba broja) i povratnih zamjenica koje variraju u italijanskom jeziku u zavisnosti od lica i broja - imperativ (sva lica) - negaciju uz sve obraene glagolske naine i vremena, kao i nessuno, mai...u razliitim pozicijama u reenici - strune termine: glagole koji se koriste u muzici, ukljuujui i specifina znaenja odreenih glagola u toj oblasti
- vlada svim odreenim lanovima i obraenim prijedlozima i pravilno ih koristi - poznaje, pronalazi slinosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima/u
186
Formativni ciljevi uenik - uestale prijedloge u ustaljenim izrazima - zdruene oblike prijedloga u cilju: preciznijeg i pravilnijeg korienja prijedloga u funkciji padenih znaenja boljeg situiranja u prostoru i vremenu -------------------------- poznaje, pronalazi slinosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama i - vlada njihovom pozicijom u reenici: - sve prethodno obraene priloge - priloge spesso, mai sempre, qualche volta... - razlikuje znaenje priloga bene male, poco molto - logino se izraava na odreenu temu - precizno izraava frekventnost vrenja neke radnje
struni termini: - glagoli koji se koriste u muzici, ukljuujui i specifina znaenja odreenih glagola u toj oblasti, tipa: cantare, comporre, suonare, ballare, dirigere, redigere, scrivere, leggere, ascoltare, sentire, ripetere, svolgere... Prijedlozi upoznaje i navodi: - zdruene forme (prijedlog + lan) (preposizioni articolate) - pravilo spajanja prijedloga s odreenim lanom
Prilozi navodi: - mjesto priloga u reenici - prilozi : spesso, mai sempre, qualche volta... - bene male - poco molto
187
Sluanje - slua razliite vrste tekstova (pjesme, intervjue, razgovore, prie); - prepoznaje okolnosti sporazumijevanja govornika; - razumije sutinu izlaganja govornika; - prati i razumije razgovore iz svakodnevnog ivota; - izdvaja informacije bitne za snalaenje u jednostavnim situacijama; - prepoznaje stavove, emocije i raspoloenje govornika/sagovornika. Govor - jednostavnim govornim sredstvima postavlja pitanja, odgovara, potvruje, negira, objanjava, savjetuje, preporuuje; - izvjetava o svojim aktivnostima; - uestvuje u prikladnim dijalozima; - izraava potrebu, namjeru, aljenje, obavezu, zabranu, uzrok, posljedicu; - daje kratke opise na zadatu temu, kako korienjem govornog jezika, tako iz strune oblasti; - pravi kratke intervjue, realne ili zamiljene (npr. sa kompozitorom, operskim pjevaem, muzikim izvoaem); - recituje i pjeva. itanje - pronalazi bitne informacije u brourama, oglasima, asopisima; - razumije sutinu teksta nakon prvog itanja; - prati zaplet neke prie i izdvaja bitne dogaaje; - ita poznate i nepoznate jednostavne tekstove, kako iz govornog jezika, tako iz strune literature; - odgovara na pitanja iz teksta. Pisanje - u pisanoj formi se zahvaljuje ili izvinjava; - pie kratke, jednostavne svakodnevne vijesti i saoptenja; - opisuje ljude, dogaaje, mjesta i pismeno izraava osjeanja; - koristi odreene fraze i izraze, kako iz govornog jezika, tako iz strune literature; - jednostavnim rijeima i izrazima opisuje svoj budui profesionalni angaman.
188
Razred: TREI Informativni ciljevi i sadraji uenik Zamjenice upoznaje i navodi forme sljedeih sadraja: - partitivna zamjenica ne - spajanje nenaglaenih objekatskih zamjenica, kao i partitivnog ne, sa infinitivom, imperativom, gerundivom, sa ecco - zdruene forme (forme accoppiate) (Complemento di termine + Complemento oggetto) - nenaglaene objekatske zamjenice i partitivno ne uz modalne glagole - slaganje nenaglaenih objekatskih zamjenica, kao i partitivnog ne, sa participom prolim, - naglaene forme zamjenica
Formativni ciljevi uenik - razumije u tekstu i u govornom iskazu forme navedenih zamjenica - razlikuje funkcije - poznaje i pronalazi slinosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama: - nenaglaene i naglaene zamjenice (line, povratne, objekatske direktne i indirektne, partitivno ne) - zdruene forme (Complemento di termine + Complemento oggetto ili partitivno ne): ti presto il libro; TE LO presto domani - nenaglaene objekatske zamjenice uz imperativ (rispondimi; mi risponda) - nenaglaene zamjenice, partitivno ne, kao i zdruene forme sa - infinitivom, imperativom, gerundivom, sa ecco SpiegaMI la lezione! SpiegandoME LA..., uz modalne glagole (puoi darCE LA? CE LA puoi dare?) i u sloenim
- grupni rad uenika, frontalni i u parovima - osjeanje zajednitva
- podsticanje samopouzdanja, motivisanosti i ekonominosti
- sluanje audio zapisa (dijalozi, prie, pjesme)
- questionnario -komunikativnost - vero o falso
-kultura lijepog ponaanja
- praktino-muziki izraajni oblici: - jezike strukture i muzika - pjesme - recitacije
189
Formativni ciljevi uenik glagolskim vremenima - naglaene forme zamjenica - vjebanjem i usvajanjem pravilnog naglaavanja navedenih zamjenica, uenik stie svijest o njegovom znaaju, zbog mogue konfuznosti u znaenju -------------------------- poznaje, pronalazi slinosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama: - particip proli u funkciji pridjeva - komparaciju pridjeva (pravilne i nepravilne forme) - neke forme komparacije koristi u strunoj terminologiji (Cmaggiore, Bminore); scale maggiori scale minori; intervalli maggiori- intervalli minori; - uoava osnovna znaenja odreenih pridjeva i poredi ih sa njihovim znaenjima u okviru strune terminologije (legato, staccato...) -------------------------- analizira upotrebu ranije usvojenih
Preporuke za izvoenja nastave - zagonetke, brzalice i poslovice
Pridjevi upoznaje i navodi: - pridjeve ija je forma identina sa participom prolim (lingua parlata) - komparacija pridjeva: nepravilne forme (buono, cattivo, alto, basso, grande, piccolo)
- osjeaj za tanost i potovanje obaveza
Struna terminologija - neke forme nepravilne komparacije koje se koriste u strunoj terminologiji (dur: maggiore ; mol: minore... ), skale, intervali - upotreba pridjeva ija je forma identina sa participom prolim
- stie svijest o upotrebi velikog broja strunih termina iz
* projektni zadaci: - izrada plakata i postera - sluanje tonskih zapisa i/ili izvoenja samih uenika na razliitim instrumentima, uz neposredno korienje adekvatnih termina
190
Informativni ciljevi i sadraji uenik u strunoj terminologiji (legato, staccato...) -
Formativni ciljevi uenik imenica i pronalazi slinosti u novim formama i primjerima razumije u tekstu i u govornom iskazu, poznaje, pronalazi slinosti i razlike u maternjem jeziku, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama: termine koji na italijanskom jeziku oznaavaju znake i simbole (SEGNI E SIMBOLI: rigo, chiave di do, pausa, indicazione della tonalit...) termine koji oznaavaju razliite instrumente: strumenti a corda: la famiglia del violino (il violino, la viola, il violoncello, il contrabasso); strumenti a corde pizzicate (l'arpa,il clavicembalo, la chitarra), strumenti a corde percosse (il pianoforte) strumenti a fiato in legno (il flauto, l'ottavino=il flauto poccolo) ed ad ancia (l'oboe); strumenti traspositori(il corno inglese, il clarinetto, il fagotto, il contrafagotto); ottoni
Socijalizacijski ciljevi uenik italijanskog jezika u oblasti muzike
Imenice upoznaje i objanjava: - znake i simbole u muzici - podjelu instrumenata, uz podvrste i preciziranje instrumenata po pripadnosti (strumenti a corda, strumenti a fiato, strumenti a percussione
- osjeaj za pozitivne uzore
- osjeaj za pravilnije i preciznije izraavanje - izraajni oblici: igra uloga, dramatizacija dijaloga - postizanje vee ekonominosti u izraavanju
- pjevanje pjesmica na italijanskom jeziku
- preciznost u izraavanju
191
Formativni ciljevi uenik (il corno, la tromba, il trombone, la tuba) - strumenti a percussione timpani, la grancassa, il tamburo militare, il tamburello,i piatti, il triangolo) -------------------------- uoava posebna znaenja brojeva u strunoj terminologiji - primjenjuje poznavanje rednih brojeva na strune predmete iz muzike oblasti, kombinuje ih i upotrebljava na novim primjerima - poznaje, pronalazi slinosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama: - termine koji oznaavaju vokalne ili instrumentalne sastave: duetto, quartetto, quintetto... -------------------------- razumije u tekstu i u govornom iskazu, poznaje: - trapassato prossimo *gerundio - partricipio presente - condizioinale presente i vlada njihovim formama i upotrebom - uoava i analizira razliku u upotrebi
Preporuke za izvoenja nastave - pro et contra
- timski rad i spremnost na pomo
- vizuleni pregled nota za razliite kompozicije u cilju pronalaenja i usvajanja navedenih strunih termina, uz eventualno sluanje i/ ili izvoenje odgovarajuih komada
Brojevi navodi i pojanjava forme sljedeih sadraja: - termini koji oznaavaju vokalne ili instrumentalne ansamble - redni brojevi u strunoj terminologiji
- sastavljanje kraih tekstova uz pravilno korienje nauenih formi
- sastavljanje kraih tekstova na zadate strune teme
Glagolski oblici i vremena
192
Informativni ciljevi i sadraji uenik upoznaje i obrazlae nain graenja i navodi forme sljedeih glagolskih naina i vremena: - indikativ trapassato prossimo - gerundiv (gerundio semplice/ composto) glagol stare u prezentu i imperfektu + gerundiv - mogui nain (condizioinale presente) pravilne i nepravilne forme - particip prezenta (partricipio presente) - struna terminologija iz oblasti muzike zasnovana na gerundivu - navodi osnovna pravila o upotrebi sljedeih prolih vremena: passato prossimo / imperfetto / trapassato prossimo
Formativni ciljevi uenik triju obraenih prolih vremena: passato prossimo/ imperfetto/ trapassato prossimo - pronalazi slinosti i razlike u korienju prolih vremena u italijanskom i u maternjem jeziku - pravilno koristi na novim primjerima navedena glagolska vremena, tako da zna da ispria neku radnju u prolosti, uz adekvatno korienje sva tri prola vremena - izraava uzrok, uslov, istovremenost deavanja radnje - pravilno koristi mogui nain (condizionale presente) i koristi ga za izraavanje elje i mogunosti, kao i u kulturnom ophoenju - poredi i analizira upotrebu gerundiva i participa prezenta u svakodnevnom jeziku sa njegovom upotrebom u muzici (struni termini) (crescendo/ decrescendo, andante...) -------------------------- poredi i analizira upotrebu prijedloga u razliitim kontekstima, gdje pronalazi slinosti i
193
Formativni ciljevi uenik razlike - izvodi zakljuke o upotrebi prijedloga i pravilno upotrebljava ve usvojene prijedloge na novim primjerima i u novim situacijama - uoava nain upotrebe novih prijedloga, pronalazi slinosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno ih koristi na novim primjerima/u novim situacijama -------------------------- poredi i analizira upotrebu poznatih glagola u novim sintaksikim konstrukcijama, gdje uoava greke, pronalazi slinosti i razlike - utvruje upotrebu prijedloga - koristi na novim primjerima i u novim situacijama odgovarajue sintaksike konstrukcije (comincio a capire; La ringrazio; li vuoi aiutare? Devi smettere di fumare - izraava stanja i potrebe - pronalazi slinosti i razlike sa adekvatnim konstrukcijama u maternjem jeziku -------------------------- uoava razlike izmeu ve
Prijedlozi navodi forme sljedeih prijedloga: (sopra, sotto, davanti, dietro, dentro, fuori, entro, vicino a, lontano da, verso, fra, tra...)
Sintaksike konstrukcije upoznaje sljedee konstrukcije i obrazlae nain njihove tvorbe: - glagol+di+infinitiv (dimenticare di, finire di, smettere di...) - glagol+ a+infinitiv (cominciare a, mettersi a, invitare a)
194
Informativni ciljevi i sadraji uenik - glagolski izrazi sa avere tipa: aver ragione, aver freddo, aver bisogno) i sa fare (far presto, fare la colazione, fare il regalo, far fare) - glagoli koji zahtijevaju razliite konstrukcije od ekvivalentnih glagola u maternjem jeziku: chiedere A qcn, domandare A qcn, ringraziare QCN, aiutare QCN Prilozi objanjava i navodi: - priloge za nain (- mente) - posebne priloge tipa gentilmente, difficilmente - forme komparacije priloga (pravilna i nepravilna)
Formativni ciljevi uenik poznatih priloga i priloga na mente razumije u tekstu i u govornom iskazu navedene priloge pravilno gradi, poznaje, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama: priloge za nain, nepravilne forme komparacije priloga bene i male, apsolutni superlativ
- upotrebljava prilog za nain u adekvatnoj poziciji u reenici
195
Sluanje: - slua razliite tekstove (razgovor, intervju, opis, oglas, reklama, pria, pjesma); - izdvaja najvanije informacije kratkog tonskog snimka; - izdvaja bitne informacije iz oglasa i kratkih poruka, kao i iz strune literature; - prepoznaje opisanu linost ili dogaaj; - razumije izlaganje u kome se poznati jezik javlja u novom kontekstu; - u kontekstu odreuje znaenje nepoznatih rijei; - razumije sutinu sadraja i forme nekog sloenijeg teksta, kako iz govornog jezika, tako iz strune literature. Govor: - odgovara na pitanja po datim temama; - verbalno izraava elju, vjerovatnou, (ne)mogunost, pretpostavku; - govori o sopstvenom iskustvu; - komunicira uz neznatno oklijevanje; - daje kratke izvjetaje i informacije o poznatim dogaajima i temama kako iz svakodnevnog ivota, tako iz strune literature; - recituje i pjeva. itanje: - ita i razumije jednostavne tekstove u sferi njegovog interesovanja, kao i strune tekstove; - razumije odreene izraze i fraze; - razumije pojedinosti, veze izmeu djelova teksta; - prati zaplet neke prie i izdvaja najvanije dogaaje. Pisanje: - pie i uobliava kratki tekst, uz jasno povezivanje ideja, kako na temu iz svakodnevnog ivota, tako iz strune oblasti; - pismeno izraava obaveze i dunosti; - pie o buduem pozivu; - opisuje svoje aktivnosti iz svakodnevnog ivota, kao i iz prolosti; - sastavlja kratke izvjetaje vezane za odreene informacije iz svakodnevnog ivota i iz strune oblasti; - pie lina pisma.
196
Razred: ETVRTI Informativni ciljevi i sadraji uenik Zamjenice - utvruje steeno poznavanje prijedloga i upotrebe glagolskih vremena i dopunjuje ga - upoznaje i navodi forme sljedeih sadraja: - relativne zamjenice pronomi relativi (che, quale, cui) - neodreene zamjenice: ognuno, ciascuno, qualcuno, chiunque
Formativni ciljevi uenik - obrazlae nain tvorbe sloenih zamjenica - poznaje relativne zamjenice, poredi i analizira njihove forme i upotrebu, pronalazei slinosti i razlike u upotrebi - pravilno upotrebljava na novim primjerima/u novim situacijama relativne zamjenice, uz adekvatno korienje glagolskih vremena - izraava padene odnose korienjem odnosnih zamjenica cui i quale (del quale di cui; alla quale a cui...) - pravi razliku u znaenju relativne zamjenice che koja se odnosi na vrioca radnje i one koja se odnosi na direktni objekat u reenici - tvori sloene reenice - obrazlae nain tvorbe navedenih sadraja (imenice) - poznaje imenice iz sadraja, poredi i analizira njihove forme i upotrebu, pronalazei slinosti i razlike - pravilno upotrebljava na novim
Preporuke za izvoenja nastave - grupni rad uenika, frontalni i u parovima
- komunikativnost
- osjeaj za tanost i potovanje obaveza - sluanje audio zapisa (dijalozi, prie, pjesme)
- osjeaj za znaaj ivota u porodici i drutvu - questionnario
Imenice navodi: - imenice koje oznaavaju zvanje ili zanimanje tipa: studente studentessa attore attrice - imenice koje imaju jedan oblik za oba roda, tipa: il nipote la nipote - imenice potpuno razliitih oblika za muki i enski rod, tipa: padre madre, maschio femmina - imenice enskog roda koje se u jednini zavravaju
- vero o falso
- osjeaj za zdrav stil ivota
- praktino-muziki izraajni oblici: - jezike strukture i muzika - pjesme
197
Informativni ciljevi i sadraji uenik na o, (la mano, l'auto, la radio) - deminutiv, augmentativ, pejorativ
Formativni ciljevi uenik primjerima/u novim situacijama: deminutiv (cavallo cavallino; vinovinello; giovanegiovanetto; casa casuccia ); augmentativ (libro - librone; uomo - uomone; ) pejorativ (lavoro lavoraccio) pravi razliku u znaenju/upotrebi augmentativa i pejorativa poredi forme i nain upotrebe sa adekvatnim imenicama u maternjem jeziku sistematizuje, utvruje i obogauje prethodno nauene termine koji oznaavaju zanimanja i porodine odnose pravilno i adekvatno koristi forme deminutiva u strunoj terminologiji (sonatina, libretto) na osnovu ve steenih znanja i osjeaja za melodiju i ritam izraava sve veu sposobnost da italijanski jezik osjea i razumije na italijanskom jeziku poznaje, izraava, analizira, primjenjuje u novim situacijama: muzike oblike i muzike vrste
Preporuke za izvoenja nastave - recitacije - zagonetke, brzalice i poslovice
Struna terminologija navodi i objanjava : - podjelu na muzike oblike i na muzike vrste - kamerni sastavi - sonatni oblik - instrumentalne vrste i sastav simfonijskog orkestra - vrste muzikih djela (simfonija, koncert, svita, simfonijska pjesma) - glas (la voce umana): coro (ukljuujui vrste horova) soprano, contralto, tenore, basso - specifina terminologija: koncertna sala sala di concerto, pozorite teatro, balet baletto, muziki festival festival di musica, takmienje concorso,
- svijest o povezivanju razliitih kultura
- projektni zadaci: - izrada plakata i postera - sluanje tonskih zapisa i/ili izvoenja samih uenika na razliitim instrumentima, uz neposredno korienje adekvatnih termina
- kultura lijepog ponaanja
- izraajni oblici: igra uloga, dramatizacija dijaloga - pjevanje pjesama na italijanskom jeziku
- osjeanje zajednitva
198
Informativni ciljevi i sadraji uenik stipendija - borsa di studio ukljuujui svu propratnu terminologiju - najvei predstavnici muzike u Italiji
Formativni ciljevi uenik - kamerne sastave - sonatni oblik - sastav simfonijskog orkestra - specifinu terminologiju vezanu za: koncertnu sala sala di concerto, pozorite teatro, balet baletto, muziki festival festival di musica, takmienje concorso, stipendiju - borsa di studio - pie molbu za uee na festivalu takmienju, kao i molbu za stipendiju - koristi strune termine iz pojedinanih oblasti -glas (LA VOCE UMANA: soprano, contralto, tenore, basso - analizira upotrebu usvojenih glagolskih oblika i pronalazi slinosti u novim sintaksikim obrtima i primjerima - poznaje znaenja novih sintaksikih oblika, pronalazi slinosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima / u novim situacijama: - glagolske konstrukcije / izraze koji izraavaju trajanje, poetak i
- stvara pozitivnu orjentaciju prema zanimanju
- ekoloka svijest
Italijanski glagolski sistem objanjava: - iskazivanje trajanja ili svrenosti radnje kroz razliite glagolske konstrukcije: - poetak radnje: mettersi a, cominciare a, prendere a - spremnost da se otpone neka radnja: stare per+infinitiv - trajanje radnje koje se izraava u svim vremenima, upotrebom sljedeih konstrukcija: andare+gerundio, stare+gerundio, stare a + infinitiv - zavretak radnje: finire di, smettere di, finire col + infinitiv - bezlini glagoli: piovere, nevicare, accadere, succedere, bastare, bisognare, parere, sembrare
- vizuleni pregled nota za razliite kompozicije u cilju pronalaenja i usvajanja navedenih strunih termina, uz eventualno sluanje i /ili izvoenje odgovarajuih komada - sastavljanje kraih tekstova uz pravilno korienje nauenih formi - sastavljanje kraih tekstova na zadate strune teme
- stie osjeaj odmjerenosti u komunikaciji
199
Informativni ciljevi i sadraji uenik - bezlino si (u 3. licu jedn. svih vremena) - slaganje vremena (indikativ)
Formativni ciljevi uenik svretaki radnje tipa: mettersi a, cominciare a, prendere a, stare per+infinitiv, andare+gerundio, stare+gerundio, stare a + infinitiv, finire di, smettere di, finire bezline glagole, kao i bezlino SI analizira upotrebu slaganja vremena poznaje slaganje vremena, pronalazi slinosti i razlike u maternjem jeziku, pravilno ga koristi na novim primjerima / u novim situacijama, pravi razliku u znaenju i upotrebi vremena u realnom vremenu i u prolosti analizira upotrebu usvojenih glagolskih naina i oblika i pronalazi slinosti u novim pravilno gradi pasiv i Condizionale composto pravi razliku u znaenju i upotrebi formi pasiva koji se grade sa glagolom essere i venire poznaje, kombinuje i adekvatno koristi na novim primjerima / u novim situacijama pasivnu konstrukciju i Condizionale composto (izraava
Glagolski oblici i vremena objanjava: - indikativ: - pasiv (passivo) - pasiv sa glagolom essere i venire - mogui nain: Condizionale composto upoznaje: - passato remoto - konjunktiv congiuntivo presente / passato/ imperfetto /trapassato -
200
Informativni ciljevi i sadraji uenik Prilozi: objanjava i navodi: - pridjevske forme u funkciji priloga (poco, molto, facile, difficile, obbligatorio, bello...) mjesto u reenici i upotreba -
Formativni ciljevi uenik elju ili mogunosti u prolosti); pronalazi slinosti i razlike u maternjem jeziku razumije u tekstu i govoru: passato remoto congiuntivo presente / passato/ imperfetto /trapassato pravi razliku u znaenju i upotrebi navedenih formi u funkciji pridjeva i priloga poredi i analizira sa adekvatnim formama u maternjem jeziku navedene pridjevske forme s prilokim znaenjem kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima / u novim situacijama, uz upotrebu odgovarajue glagolske konstrukcije (Per lei tutto facile; E' bello sciare!; Lavorano molto) razumije u tekstu i govoru forme konjunktiva uslovljene izrazima: facile che...; bello che...)
201
Sluanje: - izdvaja potrebne informacije u neto duem izlaganju/dijalogu; - razumije izlaganje/razgovor u kojem se poznate jezike pojave javljaju u novom kontekstu, kako na teme iz svakodnevnog ivota, tako iz strune oblasti; - prati tok dogaaja; - razumije sutinu sadraja, kao i pojedinosti nekog sloenijeg teksta, ukljuujui strune tekstove. Govor: - recituje i pjeva; - nabraja, rezimira, donosi zakljuke; - govori o sopstvenom iskustvu i stvarima koje poznaje iz svakodnevnog ivota i iz strune oblasti; - kritikuje, savjetuje, ulae albu i daje primjedbe; - priprema kratko izlaganje na zadatu temu (npr. o ivotu i opusu poznatog kompozitora, violiniste..., kao i o nekom muzikom djelu); - preuzima inicijativu u toku nekog razgovora; - vodi razgovor o bliskim temama bez pripreme; - govori o sopstvenim planovima na profesionalnom polju; - uestvuje u razgovoru o nekom muzikom djelu, kompozitoru, dirigentu, koncertu... itanje: - brzo pree sloeniji, dui tekst (npr.kratka biografija, kritika nekog muzikog djela, anegdota, odlomak iz knjievnog djela...); - razumije ideje i objanjenja iz teksta uz pomo rjenika; - razumije poruku teksta iz svakodnevnog ivota i iz strune oblasti; - pronalazi u duem tekstu traene informacije i objedinjuje ih kako bi ispunio zadatak; - razumije jezik struke. Pisanje: - sastavlja kratku biografiju; - pie molbu (za upis na Konzervatorijum, za dodjelu stipendije, za uee na takmienju, za profesionalni angaman...); - vri sintezu elemenata prikupljenih iz razlilitih izvora; - opisuje radnju nekog djela (muzikoscenskog, filma ili knjige) i iznosi svoje miljenje; - pie izvjetaj, referat, rezime na temu iz strune oblasti i iznosi svoje miljenje; - sastavlja tekst o nekom muzikom djelu, kompozitoru, dirigentu ili koncertu.
202
Opte teme koje se mogu obraivati kroz sva etiri razreda: vokalni ili instrumentalni sastavi: duetto, quartetto, quintetto... TEME: - svakodnevni ivot (u gradu, na selu), kola, porodica, prijatelji, jela i pia, stanovanje, hobi, zanimanja, moda, tradicija, kultura i obiaji, zabava, druenje, sport, slobodno vrijeme, mediji, drutvo, ivot mladih, odmor i putovanja, druge zemlje, poznate linosti, ivotna sredina i ekologija; - muziki instrumenti; - muziki izvoai (pianista, violinista...); - podjela instrumenata (strumenti a corda, strumenti a fiato, strumenti a percussione ); - tempo: andante, moderato, allegro, allegretto, lento, adaggio, largo, andante...); - dinamika: piano, forte, mezzo piano, mezzo forte, pianissimo, fortissimo, crescendo, decrescendo; - razliite muzike forme (sonata, sonatina, concerto, etida, menuet, simfonia, opera lirica...); - upotreba strune terminologije u tekstu - glagoli tipa: cantare, comporre, suonare, ballare, dirigere, redigere, scrivere, leggere, ascoltare, sentire, ripetere, svolgere; -izvedene rijei; - SEGNI E SIMBOLI: rigo, chiave di do, pausa, indicazione della tonalit; - muziki oblici i muzike vrste; - kamerni sastavi; - sonatni oblik; - sastav simfonijskog orkestra; - koncertna sala - sala di concerto, pozorite teatro, balet baletto, muziki festival festival di musica, takmienje concorso, stipendija - borsa di studio; - glas (LA VOCE UMANA: soprano, contralto, tenore, basso) - razliite epohe i pravci u muzici; - kompozitori, izvoai, dirigenti... Preporuuje se obrada strunih termina/tekstova u sljedeoj razmjeri: Prvi razred: 10% od ukupnog fonda asova; Drugi razred: 15% od ukupnog fonda asova; Trei razred: 25% od ukupnog fonda asova; etvrti razred: 30 % od ukupnog fonda asova. 5. Okvirni spisak literature i drugih izvora OPTI DIO: - udbenik stranog jezika, sa dodatkom za samostalne vjebe uenika (po mogunosti stranog izdavaa): - preporuuje se i udbenik CANTA CHE TI PASSA (C.M. Naddeo G. Trama, editore Alma, 2002) koji se moe koristiti kao dopuna baznog udbenika. STRUNI DIO: - poseban udbenik za muzike kole (po mogunosti stranog izdavaa, uz dopunu udbenikom ITALIJANSKI JEZIK za III i IV razred Srednje muzike kole (Draga Ziherl, Zavod za udbenike i nastavna sredstva Beograd, 1997.); - autentini dokumenti i/ili prilagoene verzije: note za kompozicije; adekvatni tekstovi o muzikim solistima i orkestrima, dirigentima, kompozitorima, piscima libreta; adekvatni tekstovi o muzikim anrovima i pravcima; prospekti o
203
odravanju koncerata, opera, baleta, razliitih pozorinih predstava; prospekti o odravanju muzikih festivala i takmenja sa uslovima uea na njima; prospekti o razliitim Muzikim kolama i Muzikim akademijama; prospekti o konkursima za stipendije; audio i vizuelni zapisi; tekstovi iz tampe i sa interneta. Didaktika literatura: T. Taechner: Insegnare la lingua straniera, Bologna II Mulino, 1986. A. Giacalone Ramat (a cura di): Litaliano tra le altre lingue, strategie di acquisizione, Bologna II Mulino, 1988. Gramatike: - Josip Jernej, Konverzacijska italijanska gramatika, Zagreb, 1982. - M. Dardano/P. Trifone, Grammatica italiana con nozioni di linguistica, Firenze, 1988. - Salvatore Battaglia Vincenzo Pernicone, Grammatica italiana, Torino, 1986. - Silvia Fogliato Maria Carla Testa, Italiano: l'uso e la grammatica, Milano, 2000. - Luciano Satta, La prima scienza, grammatica italiana, Firenze, 1986. Rjenici: - M. Dejanovi J. Jernej, Hrvatsko ili srpsko-italijanski rjenik, Zagreb - M. Dejanovi J. Jernej, Talijansko-hrvatski ili srpski rjenik, Zagreb - Ivan Klajn, Italijansko-srpski rjenik, Nolit, Beograd, 2003. - DIZIONARIO GARZANTI, 2006. - Emidio De Felice Aldo Duro, Dizionario della lingua e della civilt italiana contemporanea, Firenze, 1976. 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - kabinet stranog jezika sa fono i video opremom + kompjuter sa prikljukom za internet; - muziki instrumenti; - kasete i CD (muziki audio-zapisi); - video kasete sa kraim sekvencama. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - Provjeravaju se i ocjenjuju: usmeni odgovori, pisanje, govor i pismeni radovi. - Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu. 8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju kolske godine. - Zakljuna ocjena izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima. 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - Diplomirani profesor stranog jezika- italijanski jezik. 10. Povezanost predmeta: maternji jezik (morfologija, sintaksa; opta knjievnost), prvi strani jezik (morfologija, sintaksa), solfeo, harmonija, istorija muzike, muziki oblici, poznavanje muzike literature, instrument i hor.
204
3. OBAVEZNI NAINI PROVJERAVANJA ZNANJA Red. Naziv predmeta Obavezni naini provjeravanja znanja br. Istorija muzike sa upoznavanjem 1. usmeno, praktini rad muzike literature Teorija muzike sa osnovama 2. usmeno, pismeno harmonije 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. Harmonija Polifonija Muziki oblici Poznavanje muzikih instrumenata Etnomuzikologija Solfeo Instrument - Violonelo itanje s lista Kamerna muzika Orkestar Uporedni instrument - klavir Teorija deza Muzika animacija Osnovi komponovanja sa araniranjem Kompjuterski audio i grafiki programi Poznavanje harmonskih stilova Osnove dirigovanja Istorija umjetnosti Italijanski jezik usmeno, pismeno usmeno, pismeno usmeno, pismeno usmeno, pismeno usmeno, pismeno usmeno, pismeno praktini rad praktini rad praktini rad praktini rad praktini rad usmeno, pismeno usmeno, pismeno i praktini rad usmeno, pismeno pismeno i praktini rad usmeno, pismeno praktini rad usmeno, pismeno i praktini rad usmeno, pismeno
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA Obrazovanje se zavrava strunim ispitom koji pored maternjeg jezika i knjievnosti i stranog jezika obuhvata: - pismenu analizu jedne kompozicije iz ispitnog programa iz predmeta Instrument violonelo (odabrana kompozicija se analizira sa vie aspekata: analiza forme, harmonskog jezika i stila, sa posebnim naglaskom na tehnikoizvoaki elemenat; - sviranje iste kompozicije.
205
5. NAIN PRILAGOAVANJA UENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA: U skladu sa Zakonom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama kola izrauje nacrt individualnog programa uzimajui u obzir odluku o usmjerenju. Individualni program omoguava izvoenje nastave koji je prilagoen tako da uenici mogu dostii propisani struni standard u svim predmetima. 6. NAIN PRILAGOAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH Programi strunog obrazovanja koji su pripremljeni za mlade izvode se i za odrasle, u skladu sa polaznim osnovama za prilagoavanje izvoenja obrazovnih programa obrazovanju odraslih, tako da: - iz nastavnog plana izostavljaju se predmeti Fiziko vaspitanje i Slobodne aktivnosti, koji time prestaju biti uslov za zavretak obrazovanja, kola je obavezna da odraslima ponudi sportske aktivnosti kojima se odrasli mogu dobrovoljno prikljuiti; - za odrasle ne vrijede uslovi za napredovanje koji su odreeni u programima, nego uslovi koje utvrdi kola u nacrtu izvoenja obrazovnog programa za odrasle; - provjeravanje znanja izvodi se putem ispita, pri emu se uzimaju u obzir naini provjeravanja znanja (usmeno, pismeno, vjebe, praktini rad), odreeni obrazovnim programom. 7. PROFIL STRUNE SPREME NASTAVNIKA I STRUNIH SARADNIKA Redni Profil strune spreme nastavnika i strunih Predmeti broj saradnika Istorija muzike sa - Diplomirani muzikolog upoznavanjem muzike - Diplomirani kompozitor 1. literature - Diplomirani dirigent - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani muziar Teorija muzike sa osnovama - Diplomirani muziar harmonije - Diplomirani kompozitor 2. - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzikolog - Diplomirani etnomuzikolog Harmonija - Diplomirani kompozitor - Diplomirani dirigent 3. - Diplomirani muzikolog - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani muziar Polifonija - Diplomirani kompozitor - Diplomirani dirigent 4. - Diplomirani muzikolog - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani muziar Muziki oblici - Diplomirani muzikolog - Diplomirani etnomuzikolog 5. - Diplomirani kompozitor - Diplomirani dirigent - Diplomirani muziar Poznavanje muzikih - Diplomirani kompozitor instrumenata - Diplomirani dirigent 6. - Diplomirani muzikolog - Diplomirani etnomuzikolog
206
Redni broj
Predmeti
Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - Diplomirani muziar Diplomirani etnomuzikolog Diplomirani muzikolog Diplomirani kompozitor Diplomirani muziar
7. 8. 9. 10.
Etnomuzikologija
Solfeo Instrument violonelo itanje s lista Kamerna muzika
- Diplomirani violonelista - Diplomirani muziarviolonelista Diplomirani violonelista Diplomirani violinista Diplomirani violista Diplomirani kontrabasista Diplomirani klavirista Diplomirani dirigent
11.
12. 13. 14.
Orkestar Uporedni instrument klavir Teorija deza
- Diplomirani klavirista - Diplomirani dez muziar - Diplomirani muziar sa dokumentovanim radom u oblasti dez muzike - Diplomirani muziar svih usmjerenja, zavren kurs iz medija, iskustvo u radu u medijima i organizaciji muzikog ivota - Diplomirani kompozitor - Diplomirani kompozitor Diplomirani kompozitor Diplomirani muzikolog Diplomirani dirigent Diplomirani muziar Diplomirani dirigent Diplomirani muziar Diplomirani istoriar umjetnosti Diplomirani slikar Diplomirani grafiar Diplomirani vajar Profesor italijanskog jezika
15. 16. 17.
Muzika animacija
Osnovi komponovanja sa araniranjem Kompjuterski audio i grafiki programi Poznavanje harmonskih stilova
18. Osnove dirigovanja Istorija umjetnosti 20. 21. Italijanski jezik
19.
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA - kolski oblik.
207
8.1. BROJ ASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE Broj asova kod kojih se Red. Naziv Ukupno Vrste nastave odjeljenje dijeli na grupe Razred br. predmeta asova T V P T V P I do 10 Istorija muzike 72 36 36 uenika sa poznavanjem do 10 II 72 36 36 muzike uenika 1. literature do 10 III 108 36 72 uenika IV 2. Teorija muzike sa osnovama harmonije Harmonija I II III IV Polifonija 4. III Muziki oblici 5. II III IV 6. 7. Poznavanje muzikih instrumenata Etnomuzikologi ja Solfeo III IV I II III IV Instrument viola 9. I II III IV 72 36 72 66 72 66 72 72 72 66 108 108 108 99 36 16 32 29 29 29 36 20 40 37 43 37 72 72 72 66 108 108 108 99 II 99 72 72 72 66 72 33 35 24 24 22 25 66 37 48 48 44 47 do 10 uenika do 10 uenika do 10 uenika do 10 uenika do 10 uenika do 10 uenika do 10 uenika do 10 uenika do 10 uenika do 10 uenika do 10 uenika do 10 uenika do 10 uenika do 10 uenika do 10 uenika do 10 uenika do 10 uenika do 10 uenika do 10 uenika do 10 uenika do 10 uenika do 10 uenika do 10 uenika do 10 uenika do 10 uenika individualna nastava individualna nastava individualna nastava individualna nastava
3.
8.
208
Red. br.
Naziv predmeta itanje s lista
Razred I II
Ukupno asova 36 36 36 33 36 36 72 66 72 72 72 66 36 36 36 33
Vrste nastave T V 36 36 36 33 36 36 72 66 72 72 72 66 36 36 36 33 P
10. III IV Kamerna muzika 11. III IV Orkestar 12. I II III IV Uporedni instrument klavir 13. III IV I II I II
Broj asova kod kojih se odjeljenje dijeli na grupe T V P individualne vjebe individualne vjebe individualne vjebe individualne vjebe do etiri uenika do etiri uenika do etiri uenika do etiri uenika
individualna nastava individualna nastava individualna nastava individualna nastava do 10 uenika Do 10 uenika do 10 uenika
Izborna nastava Teorija deza 1. II III IV 2. Muzika animacija Osnove komponovanja sa araniranjem Kompjuterski audio i grafiki programi III IV III IV I II 3. 4. 72 72 66 72 66 72 66 72 72 72 72 66 30 20 36 33 42 46 36 33 72 72 do etiri uenika do etiri uenika
do etiri uenika do etiri uenika do etiri uenika do etiri uenika do etiri uenika do etiri uenika
209
Red. br.
Naziv predmeta
Razred III IV
Ukupno asova 72 66 66 66 72 72 72 66 72 72 72 66
Vrste nastave T V 72 66 22 22 72 72 72 66 72 72 72 66 44 44 P
Broj asova kod kojih se odjeljenje dijeli na grupe T V P do etiri uenika do etiri uenika do 10 uenika do est uenika do est uenika
5. 6.
Poznavanje harmonskih stilova Osnove dirigovanja Istorija umjetnosti
II II I II III IV
7.
8.
Italijanski jezik
I II III IV
210
9. SLOBODNE AKTIVNOSTI Slobodne aktivnosti uenika su sastavni dio nastavnog plana i obrazovnog programa. Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome da sa jedne strane doprinose rekreaciji i optekulturnom uzdizanju uenika, a sa druge upotpunjavanju strunog znanja. Slobodne aktivnosti sadre obavezne sadraje i sadraje po izboru uenika. Program slobodnih aktivnosti radi kola, polazei od utvrenog broja asova u nastavnom planu (u I, II, III razredu po 36 asova, a u IV - 33 asa godinje). Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godinjeg plana rada kole a sastoji se iz tri cjeline: obavezni sadraji vezani za opteobrazovno podruje: - dani sporta, - ekoloke aktivnosti, - filmske, pozorine, muzike predstave i likovne izlobe, - posjeta istorijskim spomenicima, muzejima, koncertima, sajmu knjiga i dr. obavezni sadraji vezani za struno-teorijsko podruje: - posjete institucijama i preduzeima koje su struno vezane za obrazovni program koji se realizuje, - posjete sajmovima informatike, tehnike i nastavne tehnologije, - uee na strunim predavanjima i takmienjima u poznavanju odreenih oblasti. sadraji po izboru uenika: - uee u raznim sekcijama (sportska, dramska, literarna, muzika, likovna, informatika, prva pomo, saobraajni propisi, tehniki i Internet klub i dr.), - socijalni rad uenika, - organizovanje dopunske i dodatne nastave i dr. Uspjenost uenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje.
211

1223301974

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

1223301974

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

OBRAZOVNI PROGRAM

MUZIKI IZVOA VIOLONELISTA

OPTI DIO 1. Naziv programa: MUZIKI IZVOA - VIOLONELISTA 2. Nastavni plan

Nastavni predmetigrupe predmeta Osnove dirigovanja Istorija umjetnosti Italijanski jezik

I sed. 2 2 god. 72 72 sed. 2 2

III god. 72 72 sed. 2 2 2

Ukupno 66 282 282

Informativni ciljevi i sadraji uenik

Socijalizacijski ciljevi uenik

Preporuke za izvoenje nastave

Muzika antikog Rima -

Socijalizacijski ciljevi uenik

Preporuke za izvoenje nastave

Informativni ciljevi i sadraji uenik

Socijalizacijski ciljevi uenik

Preporuke za izvoenje nastave

Informativni ciljevi i sadraji uenik -

Socijalizacijski ciljevi uenik

Preporuke za izvoenje nastave

Preporuke za izvoenje nastave

Formativni ciljevi uenik

Socijalizacijski ciljevi uenik

Preporuke za izvoenje nastave

Socijalizacijski ciljevi uenik pozitivna orijentacija prema zanimanju

Preporuke za izvoenje nastave

Formativni ciljevi uenik

Socijalizacijski ciljevi uenik miljenja i rada, pozitivna orijentacija prema zanimanju

Preporuke za izvoenje nastave

- analizira i poredi posljednje simfonije i simfonije iz ranog perioda

Formativni ciljevi uenik

Socijalizacijski ciljevi uenik

Preporuke za izvoenje nastave

Socijalizacijski ciljevi uenik

Preporuke za izvoenje nastave

Informativni ciljevi i sadraji uenik

Norveka i Finska muzika - Grig i Sibelius eka muzika - Smetana i Dvorak

Preporuke za izvoenje nastave

Socijalizacijski ciljevi uenik

Preporuke za izvoenje nastave

Socijalizacijski ciljevi uenik

Preporuke za izvoenje nastave

Moris Ravel - Ravel izmeu impresionizma i neoklasicizma

Informativni ciljevi i sadraji uenik

Socijalizacijski ciljevi uenik

Preporuke za izvoenje nastave

Socijalizacijski ciljevi uenik

Preporuke za izvoenje nastave

Preporuke za izvoenje nastave

Informativni ciljevi i sadraji uenik muzike

Formativni ciljevi uenik

Preporuke za izvoenje nastave

Formativni ciljevi uenik najznaajnija djela razliitih pravaca

Socijalizacijski ciljevi uenik

Preporuke za izvoenje nastave

Preporuke za izvoenje nastave - rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

- rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

- komplementarni ritam (polifonija)

Informativni ciljevi i sadraji uenik

Socijalizacijski ciljevi uenik

Preporuke za izvoenje nastave

2.Metrika - upoznaje pojmove: - muziki metar - metriki naglasci - relativni naglasci

- metrika jedinica i jedinica brojanja

- rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

- melodijski i motivski naglasak - polimetrija i ametrija -