b

brieven

Voskuil
Elsbeth Etty schrijft over J.J. Voskuils laatste boek D e b u u r m an (Boeken, 24.02.12): Nicolien als de feeks die het leven thuis niet gemakkelijker maakte, Maarten is opgescheept met een gekkin, een pathologische naoorlogse verzetsheldin, het onverholen antisemitisme van zijn vrouw. Als Voskuil zijn relatie z had beschreven zou niemand dat willen lezen. Zijn kracht schuilt, zoals Etty ook schrijft, in dialogen die stapje voor stapje naar een onver-

mijdelijke climax voeren. De korte scenes zijn beeldend als in een meeslepend stripverhaal. Voskuil beschrijft wat iedereen doet en zegt, zonder te oordelen. Zijn vakmanschap ligt in het uitsnijden en in de herhaling. En wat doet Etty: interpreteren, duiden, psychologiseren en veralgemeniseren. Maar uitleggen waardoor deze dialogen zo tekenend n geestig zijn, ho maar. Geen woord over de vanzelfsprekendheid waarmee Lousje Voskuil deze roman, evenals B i n-

nen de hu i d postuum deed uitgeven. Het moest, Han wilde dat graag. Het is een goed boek, vertelde ze bij de boekpresentatie. Akelig vond ze ieders mening over haar en haar huwelijk. Uit die vanzelfsprekendheid blijkt de grote solidariteit tussen haar en haar echtgenoot. De prijsgegeven en ingedikte strijd doet daar niets aan af en zegt niets over de gevoelstemperatuur in dat huwelijk. Dat het kan, is sterk. D or ot hee O or t hu y s A m st er dam