PHN 1: NHNG NGUN LC CHNH PHT TRIN KINH T X HI NC TA.

A. A - CC NGUN LC T NHIN Ngun lc 1: VTL van phm vi lnh th nc ta. Cu 1: Nu c im VTL v phm vi lnh th nc ta. Nhng thun li v kh khn ca VTL vi pht trin kinh t x hi. *c im phm vi lnh th: Lnh th nc ta gm 2 phn: phn t lin v phn bin. - Phn t lin rng 331212 km2( nin gim thng k nm 2006) v nm trong h to a l nh sau: + Cc Bc: l x Lng C, huyn ng Vn, tnh H Giang: 23023/ v Bc v 102020/ kinh ng. +Cc Nam: l xm Rch Tu, huyn Nm Cn, tnh C Mau. To 8034/ v Bc v 104050/ kinh ng. + Cc ng l x Vn Thnh,huyn, huyn Vn Ninh, tnh Khnh Ho. To 12024/ v Bc v 109024/ kinh ng. + Cc Ty l x Sn Thu-huyn Mng Nh-Tnh in Bin to 22024/ v Bc v 102009/ kinh ng. Nh vy lnh th phn t lin nc ta nm gn trong h to t 8 030/ n 23022/ v Bc v t 102010/ n 109030/ kinh ng. Phn t lin ca nc ta tip gip vi Trung Hoa pha Bc vi 1400 km, tip gip vi Lo Campuchia pha Ty vi ng bin gii Lo l 2100 km v ng bin gii Campuchia l 1100 km (Tng chiu di ng bin gii t lin: 4600) Cn pha ng tip gip bin ng c ng b bin di t Mng Ci n H Tin l 3264 km. - Phn bin: c din tch rng trn 1 triu km2. Trn c 3000 o nh v nhiu o ln nh: Ct B, Cn o, Ph Quc v 2 qun o ln nht l Hong Sa v Trng Sa. Phn bin nc ta cng c chia thnh nhng vng bin c tn goi nh sau: + Vng ni thu: l vng bin gii hn bi b bin v ng c s (ng c s l nhng ng thng trn bin ni lin vi cc o ven b v cc mi t nh ra ngoi bin xa nht l o Cn C, o L Sn, mi i Lnh, Cn o, o Th Chu, o Ph Quc. Trong vng ni thu Nh nc ta c mi ch quyn nh phn t lin. + Vng lnh hi: l vng bin tnh t ng c s rng v pha bin ti 12 hi l. Trong vng lnh hi Nh nc ta cng c mi ch quyn khai thc ti nguyn, nh bt thu hi sn + Vng tip gip lnh hi l phn bin tnh t ng c s rng 24 hi l. Trn vng tip gip lnh hi ngoi ch quyn thm d khai thc ti nguyn, nh bt thu hi sn ta cn c thu thu hi quan bin, giao thng bin 1

+ Vng c quyn kinh t l phn bin tnh t ng c s rng ti 200 hi l. Trong vng c quyn kinh t th ngoi cc ch quyn nh cc vng bin pha trong th nc ta c th cho php nc ngoi t ng ng dn du, dn kh t hoc dy cp ngm qua y bin nc ta. + Vng thm lc a l phn ko di ca t lin di y bin ra ti ht danh gii pha ngoi ca vng c quyn kinh t. Trn thm lc a Nh nc ta c quyn thm d v khai thc cc ngun ti nguyn khong sn (du kh vng thm lc a pha Nam). + Vng tri l khong khng gian bao trm ln phn t lin, phn lnh hi v khng gian ca cc o v qua o ngoi khi. t lin, vng bin, vng tri l ton vn lnh th bt kh xm phm ca CHXHCN Vit Nam. *Nhng c im ca v tr a l nc ta l: - Nc ta nm gn trong vnh ai kh hu nhit i bc bn cu (t 8034/ 23023/ v Bc v cng nm trong khu vc hot ng ca gi ma Chu . - Nc ta li nm pha ng ca bn o Trung n (gm 6 nc Vit Nam, Lo, Cpc, Thi Lan, Myanmar, Malayxia). - Nc ta li nm gn trung tm ca khu vc ng Nam (gm 11 nc) v cng nm trn giao im ca nhng ng hng khng, hng hi quan trng t TBDng sang Dng. - Nc ta nm trong khu vc m hin nay c coi l l khu vc ang din ra nhiu si ng nht v mt kinh t x hi c bit l nm rt gn cc nc NIC Chu (Singapore, i Loan, Hn Quc,vng lnh th Hng Kng) v nm gn 2 nc c nn kinh t mnh nht Chu (TQ, Nht Bn). - Nc ta cng nm trong khu vc c coi l nhiu thin tai nht th gii. *Nhng thun li v kh khn ca v tr a l vi pht trin kinh t x hi. - Thun li: + Do nc ta nm gn trong vnh ai kh hu nhit i bc bn cu nn thin nhin nc ta l thin nhin nhit i vi nhit trung bnh nm kh cao t 220C 270C, cn cn bc x quanh nm dng, vi tng nhit hot ng giao ng t 8000 100000. iu kin ny rt thun li nc ta pht trin mt nn nng nghip nhit i a dng nhiu v quanh nm. 2

+ Nc ta li nm trong khu vc hot ng ca gi ma Chu dn n kh hu phn ma rt r trong nm vi ch ma ma v lng ma ln t 1500 2000 mm/nm. iu kin ny thun li mt nn nng nghip la nc nhiu v quanh nm. + Do nc ta nm phn ng ca bn o Trung n cho nn c ngun ti nguyn bin phong ph. Trc ht bin gy ra ma nhiu phn t lin, si m nhng lung kh lnh t phng Bc xung, du mt nhng lung kh nng t xch o ln. Cho nn thin nhin nhit i nc ta nng, m, ma nhiu v rt khc vi thin nhin nhit i ca nhiu nc nm trn cng v (Bc Phi v Ty ). Bin l kho ti nguyn v hi sn, v khong sn cho nn nh ta c th pht trin mnh cc ngnh cng nghip kinh t bin: khai thc du m, nh bt, nui trng thu sn, giao thng bin v du lch bin. + Nc ta li nm gn trung tm ca khu vc ng Nam nn lnh th nc ta l ni hi t, giao thoa ca nhiu lung sinh vt, vn ho t phng Bc xung, phng Nam ln, ng sang, Ty ti lm cho ti nguyn sinh vt ca nc ta a dng v ging loi v chng loi to nn nhiu ngun nguyn liu v sinh vt phong ph. ng thi cng to nn nn vn ho ca dn tc Vit Nam rt a dng v giu bn sc. + Nc ta li nm vng bn l ca hai vnh ai khong sn ln nht th gii l TBDng v lm cho lnh th nc ta cha nhiu ngun ti nguyn khong sn k c kim loi v phi kim loi k c trn t lin v di bin. + Nc ta li nm ni giao Im ca ng hng khng, hng hi quc t t TBDng sang Dng v li nm rt gn ng bin quc t l eo bin Malacca. V vy nc ta rt thun li trong m rng giao lu hp tc quc t bng ng bin ng thi nc ta cng l ni dng chn ca nhiu tu thuyn quc t l c hi y mnh pht trin du lch quc t. + Nc ta li nm rt gn cc nc NIC Chu cng vi Nht Bn v TQ cho nn nc ta d dng hc tp trao i kinh nghim v tip thu cng ngh ca nhng nc ny, ng thi cng c cc nc ny quan tm u t hp tc pht trin. - Kh khn: + Nc ta nm trong khu vc c coi l nhiu thin tai nht th gii: nhiu bo, l lt, hn hn. Cho nn nc ta lun lun phi u t ln hn ch v phng nga nhng hu qu ca thin tai. + V tr a l nc ta khng nhng c ngha ln vi pht trin kinh t, x hi nh nu trn m cn c tm quan trng ln trong vic bo v an ninh quc phng ca khu vc ng Nam v Chu . Cho nn trong lch s u tranh dng nc v gi nc ca dn tc ta th nc ta lun lun b nhiu th lc quc dm ng xm lc. 3

NGUN LC 2: TI NGUYN THIN NHIN Cu 1: Nu c im ca ti nguyn t. Nhng thun li v kh khn trong khai thc s dng t nc ta pht trin kinh t, x hi. *c im ti nguyn t: Ti nguyn t ca nc ta a dng v loi hnh vi 64 loi t khc nhau v c gp li lm 13 nhm t chnh. Trong c 2 nhm t quan trng nht l: nhm t feralit v ph sa. - Nhm t feralit c nhng c im chnh sau: + Nhm t feralit chim S ln v phn b ch yu cc vng min ni trung du. + t feralit c ngun gc c hnh thnh t qu trnh phong ho cc loi m ( gc). + t feralit ca nc ta nhn chung l kh mu m c tng phong ho dy, c hm lng cc ion st, nhm, titan, magi kh cao. + t feralit gm nhiu loi khc nhau nhng in hnh l mt s loI sau y: ma. t feralit vng phn b nhiu nht trung du min ni pha Bc v thch hp nht vi trng ch bp, sn, hi, lc,

 t bazan phong ho t cc bazan c mu nu , phn b nhiu nht Ty Nguyn, NB, Qung Bnh, Qung Tr, Ngh An. t ny rt tt thch hp vi trng c ph, cao su, tiu, iu. t vi phn b trong cc thung lng vi v hnh thnh phong ho t vi c mu nu . t ny kh tt v thch hp nht vi trng cc cy cng nghip, cy n qu m in hnh l lc, ma, cam, da. t feralit mn trn ni phn b cc vng ni cao pha Bc, t nhiu mn thch hp nht trng cc cy dc liu (tam tht,..) v cc cy n qu (o, mn) cn nhit v n i. t ph sa c (t xm) phn b nhiu nht vng NB, t ny c th s dng trng cao su, lc, manhng phi u t ci to. Ngoi cc loi t feralit nu trn nc ta cn mt s loi t feralit khc c cht lng xu: t trng i trc, t tr si , t ong ho - Nhm t ph sa gm nhng c im chnh sau y: + t ph sa chim S nh v phn b ch yu cc vng ng bng. + t ph sa c hnh thnh do qu trnh bi p ca ph sa sng. + t ph sa ca nc ta rt mu m trong c hm lng m, ln, kali kh cao v rt thch hp vi trng cc cy ngn ngy. + Trong nhm t ph sa gm nhng loi t chnh sau: t ph sa c bi hng nm phn b cc vng ng Bc, ven sng, ven bin, ngoi . t ny rt tt nhng v b ngp nc thng xuyn vo ma ma nn ch c s dng trng hoa mu vo ma kh. t ph sa khng c bi hng nm phn b cc vng ng Bc, ven sng, bin, trong . t ny rt tt v c con ngi chm bn thng xuyn v hin nay y l a bn chnh sn xut lng thc thc phm ca c nc. t ph sa ngp mn ven bin phn b dc ven bin t Bc vo Nam nhng nhiu nht l ven bin BSH v BSCL. t ny ph hp vi trng: ci, s, vt, bn c v rt tt vi nui trng thu sn nc mn, l.

 t ph sa nhim phn phn b trn din S ln vng ng Thp Mi, T Gic Long Xuyn. t ny cn phi ci to mi c ngha vi pht trin nng nghip. t ct ven bin phn b di rc dc b bin t Bc vo Nam. . t ny c th s dng trng mt s cy cng nghip ngn ngy (lc, u...) v cc loi hoa mu lng thc: ng, khoai, sn. - Ngoi cc loi t nu trn trong h ph sa cn nhiu loi t xu khc: t b xi mn, ra tri, bc mu Qua chng minh trn ta khng nh ti nguyn t ai ca nc ta rt a dng v loi hnh vi nhiu tnh cht c im v gi tr khc nhau. * Thun li v kh khn trong khai thc v s dng t pht trin kinh t, x hi. - Thun li: + V ti nguyn t ca nc ta rt a dng v loi hnh trong c nhiu loi t feralit v nhiu loi t ph sa. Chnh l nhng a bn cho php pht trin mt h thng cy trng gm nhiu cy di ngy (ch, c ph, cao su,) v nhiu cy ngn ngy (lc, ma, u tng,). V vy nhn dn ta mi c cu ngn ng t no cy ny. + Nc ta c mt s loi t rt tt: t bazan, t ph sa c bi v khng bi hng nm; nhng loi t ny li phn b trn S rng, trn a hnh kh bng phng Ty Nguyn, NB, BSH v BSCL. Chnh l nhng a bn rt tt vi hnh thnh cc vng chuyn canh qui m ln: cung cp c ph Ty Nguyn, cao su NB, chuyn canh la BSH v BSCL. + t trung du min ni c S rng chim ti S c nc trn li c nhiu cao nguyn, bnh nguyn v ng = gia ni ni ting nh: cao nguyn Mc Chu (Sn La), cao nguyn c Trng (Lm ng) v c bit l vng g i trc ni cc tnh min Trung vi nhiu ng c t nhin rng ln l nhng a bn rt tt vi nui gia sc ln: b sa, b tht + t trung du min ni cn l a bn rt quan trng pht trin lm nghip trng rng ph xanh t trng i trc bo v mi trng. + Dc b bin nc ta vi ng b bin di t Mng Ci H Tin l 3260 km, trn li c hng trm ngn ha m ph, ca sng, vng, vnh, bi, triu ni ting nh ph Tam Giang, m Cu Hai, m Ty, m Dil nhng a bn rt tt vi nui trng thu sn nc mn, nc l nh nui tm, c, rong cu.

+ Vng bin nc ta rng trn 1 triu km2 trn li c hn 3000 o nh v nhiu o ln ln: nh Ct B, Th Chu, Ph Qucv 2 qun o ln: HSa, TSa th trn cc o v ven o ny l ni tr n ca tu thuyn rt tt, nh bt, ch bin, nui trng hi sn c bit l c s bo v an ninh quc phng vng bin nc ta in hnh l HSa. - Kh khn: + Kh khn ln nht trong khai thc v s dng t ca nc ta l S t ai nh hp c bit l t nng nghip rt t, bnh qun u ngi ch t khong 0,1 ha cho nn nhn dn ta trong pht trin nng nghip khng nhng phi tit kim t m cn phi chi ph ln thm canh, xen canh, tng v, gi v, quay vng t. Chnh v th m bao i nay ngi dn Vit Nam quanh nm phi bn mt cho t, bn lng cho tri. + t ai nc ta nhiu nm qua b con ngi khai thc s dng ba bi bi: du canh du c, t nng lm ry, ph rng dn ti nhiu vng t ph nhiu ang b thoi ho nhanh, xu, t trng i trc, t ong ho, Cu 2: Phn tch c Im ti nguyn kh hu. Nhng thun li v kh khn ca kh hu nc ta vi pht trin sn xut. * c im kh hu nc ta: - Nhng nhn t tc ng ln s hnh thnh kh hu nc ta: + Nn bc x cao: v nc ta nm gn trong vnh ai kh hu nhit i bc bn cu t 8 034/ 23023/ v Bc nn kh hu nc ta l kh hu nhit i dn n nc ta c nn bc x cao vi nhit trung bnh nm t 22 0C 270C, cn cn bc x quanh nm dng, tng nhit hot ng giao ng t 80000 100000, lng bc x trung bnh t t 120 130 Kcal/cm2Nhng ch tiu trn chng t kh hu nc ta phi l kh hu nhit i vi nn bc x cao. + nh hng ca bin ng: v nc ta nm phn ng ca bn o Trung n nn tip gip vi bin ng v i dng nn thin nhin nhit i ca nc ta chu nh hng nhiu ca bin. Gi bin mang theo nhiu hi nc gy ra ma nhiu t lin, lm du mt nhng lung kh nng t xch o ln v si m nhng lung kh lnh t phng Bc xung cho nn kh hu nc ta mang tnh cht i dng nng, m, ma nhiu v rt khc vi kh hu nhit i ca nhiu nc nm trn cng v : Bc Phi, Ty . S chng minh trn chng t kh hu nc ta l kh hu nhit i m. + nh hng ca gi ma: 7

Nc ta nm trong khu vc hot ng ca gi ma Chu l gi ma ng Bc v gi ma Ty Nam.

Gi ma ng Bc: Vo u ma ng (t T11) nc ta b nh hng bi nhng t gi lnh thi t vng cao p Xibia thi qua lc a TQ v nc ta gy ra ma ng lnh km theo kh hanh t T11. cui ma ng (T3, T4) gi ma ng Bc li thi v nc ta nhng qua bin ng nn cng gy ra lnh nhng km theo ma phn. Nh vy gi ma ng Bc gy ra ma ng lnh nc ta t T11 T4. Gi ma Ty Nam: Vo u ma h (T5 - T6) do b nh hng ca cao p n Mianma ht gi t vnh Bengan theo hng Ty Nam v Nam B v Ty Nguyn nc ta gy ra ma ma bt u t T5. Nhng khi gi ny vt qua Trng Sn th b hiu ng to thnh gi Ty Nam (gi Lo) kh v nng tc ng mnh min Trung. cui ma h (T7 - T8) do b nh hng ca cc khi kh nng thi t pha Nam xch o theo hng ng Nam ln Bc bn cu. Nhng khi gi ny vt qua Trng Sn th h hiu ng phn th to thnh gi phn Ty Nam (gi Lo) kh v nng tc ng mnh min Trung. cui ma h (T7 T8) do b nh hng ca cc khi kh nng thi t pha Nam xch o theo hng ng Nam ln bc bn cu. Nhng khi vt qua xch o th b nh hng ca lc Crilit nn li chuyn thnh hng Ty Nam v tip tc thi v nc ta gy ra ma ma cho n tn T10. Nhng khi gi ny thi ra min Trung v min Bc th b nh hng ca a hnh chuyn thnh hng Nam vo min Trung (gi Nam) v chuyn thnh hng ng Nam vo min Bc (gi ng Nam). Nh vy gi ma Ty Nam trong c gi ng Nam v gi Nam u gy ra ma ma t T5 T10 c nc. S hot ng lun phin ca gi ma to nn s phn ma ca kh hu nhit i nc ta v vy kh hu nc ta l kh hu nhit i m gi ma. - Kh hu nhit i m gi ma phn ho su sc theo ma, theo hng Bc Nam v theo cao: + Phn ho theo ma: ta thng ni nc ta c 4 ma: X, H, T, nhng thc cht ch c 2 ma r rt: ma nng v ma lnh min Bc, ma v kh min Nam (ma ma v kh min Nam ch l ma nng). Trong ma nng bt u t T5 T10 cn ma lnh t T11 T4. Gia 2 ma ny phn bit vi nhau bi nhit : H Ni to tb vo ma nng l 2908 nhng ma ng l 1702. Cn Si Gn gia 2 ma ma v kh chnh lch vi nhau ch yu bi lng ma: lng ma tb SG vo ma ma l 1851mm, tb vo ma kh t 128mm. Ngoi ma nng v lnh min Bc, ma ma v kh min Nam nc cn c ma gi l gi ma ng Bc thi t T11 T4 min Bc, gi ma Ty Nam trong c gi Nam v ng Nam thi t T5 T10 c nc v gi Lo kh, nng thi t T5 T8 min Trung. Ma bo: min Bc bo t T6 T9, min Trung t T9 T11 v min Nam t T11 T12. + Kh hu phn ho t Bc vo Nam: 8

Cng vo Nam nhit khng kh cng nng dn v min Nam gn xch o hn l gn ch tuyn ng thi min Bc t T11 T4 li chu nh hng mnh ca gi ma ng Bc gy ra ma ng lnh nhng khi gi lnh thi vo min Trung khng nhng b yu dn m li b dy ni Bch M (ni c o Hi Vn) chn li lm cho gi lnh khng tip tc thi vo min Nam c na cho nn min Nam nc ta khng c ma ng lnh m c kh hu nng nng quanh nm. Kt qu ca hin tng ny to nn trn lnh th nc ta c 3 min kh hu khc nhau: min Bc vi kh hu nhit i m gi ma nhng c ma ng lnh t T11 T4, min Nam l kh hu nhit i m gi ma nng nng quanh nm vi 2 ma ma v kh r rt. Cn kh hu min Trung l kh hu chuyn tip gia kh hu min Bc v kh hu min Nam trong ma ng n chm, ma h n sm, ma nhiu vo nhng thng cui nm v chu nh hng ca gi Lao kh v nng t T5 T8. + Kh hu phn ho theo cao: cng ln cao nhit khng kh cng gim dn. Tb c ln cao 100m th nhit khng kh gim i gn 0'60C. Trong khi nc ta c nhiu vng ni vi nh cao trn 2500m, 3000m: Phanxipng (3142m), Ty Cn Lnh (2431m), Ngc Linh (2598m) Cho nn nhng ni cao ny c kh hu mt m quanh nm. in hnh nh Sapa v Lt. Sapa trn cao 1600m c t0 tb vo ma h 2004 v tb vo ma ng 803. Lt trn cao 1500m, to tb ma h 2005 v 1702. - Kh hu nhit i m gi ma ma nhiu theo ma vi lng ma tb nm t t 1500 2000mm/nm. Nhng lng ma phn b khng u theo ma v theo vng: 90% lng ma c nm l tp trung vo ma ma v c nhiu vng c lng ma tb nm rt ln c th t 3500 4000mm/nm nh chn ni Ty Cn Lnh (khu vc Bc Quang tnh H Giang); chn ni Bch M (khu vc B N tnh Qung Nam). Nhng li c nhng vng c lng ma rt thp tb ch t 500 600 mm nh khu vc Mng Xn (Ngh An) v c bit l vng ven bin 2 tnh Ninh Thun v Bnh Thun. - Kh hu nhit i m gi ma din bin tht thng khc nghit v nhiu thin tai: + Kh hu tht thng gia cc thng, gia cc ma trong nm thm ch tht thng trong ngy v m; v c bit l chi chuyn ma n sang ma kia: nm ma nhiu, nm ma t, nm rt sm, nm rt mun. + Khc nghit nhiu thin tai l v tb nm nc ta c ti 10 cn bo bin ng, trn 30 t gi ma ng Bc, nhiu ma ln, lt li, hn hn, gi nng... *Nhng thun li v kh khn ca kh hu vi pht trin sn xut: - Thun li: + V kh hu nc ta l kh hu nhit i vi nn bc x cao, vi tng nhit hot ng ln () l iu kin cho php nc ta pht trin mt nn N2 nhit i vi kh nng xen canh, tng v, gi v, quay vng t lin tc m in hnh l ta c th sn xut t 3 4v trong nm. 9

+ Kh hu nhit i nn cho php ta c th sn xut c nhiu c sn nhit i c gi tr kinh t cao in hnh l nhng sn phm a nng nh: c ph, cao su, tiu iu... rt c gi tr xut khu sang cc nc n i. + Kh hu nhit i cho nn nc sng, bin khng ng bng cho php ta pht trin giao thng thu, nh bt, nui trng thu hi sn v du lch bin quanh nm. + Kh hu nhit i m ma nhiu vi lng ma ln nh nu trn l iu kin mi trng rt ph hp vi pht trin mt 2 nn N la nc nhiu v quanh nm. V vy m nc ta ngy nay tr thnh mt trong nhng nc sn xut nhiu la go nht th gii. + Kh hu phn ho su sc theo ma c bit c ma ng lnh min Bc l iu kin thun li pht trin mt h thng cy trng vt nui rt a dng gm nhiu cy a nng: c ph, cao su, la nc... v nhiu cy a lnh su ho, ci bp, xp l... + Kh hu li phn ho rt r t Bc vo Nam v to nn nc ta c 3 min kh hu khc nhau l iu kin thc hin s trao i sn phm N2 gia cc vng lm cho mi vng ca nc ta u rt phong ph v a dng bi cc sn phm N2. + Kh hu nc ta li phn ho rt r theo chiu cao cho nn cc vng ni cao trn 1000m c kiu kh hu cn nhit v n i mt lnh quanh nm: Sapa, Lt, Tam o, Mu Sn l nhng a bn rt tt vi pht trin du lch, ngh mt, dng bnh. ng thi nhng vng ni cao ny lI rt ph hp vi trng cc cy cn nhit i v n i nh cc dc liu qu (tam tht, sa nhn, h th ...) v nhiu loI cy n qu cn nhit v n i (o, mn, l...) - Kh khn: + Kh hu nhit i nng nng quanh nm vi nhit cao cho nn gy ra nh hng xu ti sc kho ca con ngi v gia sc. + Kh hu nhit i m va c nhit cao va c m cao nn l mI trng rt tt cc loI su bnh, bnh dch pht trin nhanh v cc loI thit b bng kim loI d b han g... + Kh hu nhit i m gi ma vi tnh phn ma r rt cho nn nhn dn ta phI nghin cu xc lp mt c cu ma v, c cu cy trng sao cho tht ph hp vi nhng c Im t nhin sinh thI mi vng. + Kh hu nhit i m gi ma vi lng ma ln phn b khng ng u theo ma v theo vng, ma ma tha nc gy l lt trin min v ma kh thiu nc nghim trng gy hn hn ko dI nn nhn dn phi sng chung vi l. + Do kh hu phn ho t Bc vo Nam to nn trn lnh th nhiu vng tiu kh hu khc nhau dn n nhn dn phI nghin cu xc lp cc h thng, cc bin php canh tc khc nhau m ph hp vi mi vng. + Kh hu nhit i din bin tht thng v khc nghit nhiu thin tai cho nn vic pht trin nng, lm, ng nghip ca nc ta phi thc hin tnh k hoch tht cao, phI u t ln hn ch phng nga cc hu qu ca thin tai. 10

Cu 3: Nu c Im ca sng ngi nc ta. Gi tr ca sng ngi vi pht trin kinh t x hi. *c Im ca sng ngi: - Sng ngi nc ta dy c vi 2360 con sng dI trn 10 km v vy nu I dc b bin t Bc vo Nam th trung bnh c 20 25 km lI gp mt ca sng. - Sng ngi nc ta nhiu nc v kh hu nc ta ma nhiu dn n tr lng nc sngln In hnh l trlng nc ca sng Cu Long khong 505 t m3 nc/nm, tr lng nc ca sng Hng khong 137 t m3/ nm (tng tr lng nc ca sng ngi nc ta khong 853 t m3/nm). - Sng ngi nc ta nhiu ph sa vi hm lng ph sa trung bnh ca sng Hng khong 131 gam/m 3, sng Cu Long 200 gam/m3 cho nn tng lng ph sa ca sng Hng khong 80 triu tn/nm v ca sng Cu Long k 1000 triu tn/nm. - Sng ngi nc ta hu ht u chy theo hng Ty Bc - ng Nam ni lin min ni, trung du, ng bng v ra bin ng. - Chuyn ng nc trn sng ngi din bin tht thng v theo ma phn ho rt r t Bc vo Nam: + i vi sng ngi min Bc v Nam B th ma l bt u t T6 T9 v l cao nht l T8, cn ma cn bt u t T11 T4 v cn nht vo T1. + i vi sng ngi min Trung th ma l bt u t T9 T11, T12 v ma cn t T11 T5 v cn nht l T3. + Mc nc gia cc sng ngi nc ta cng rt khc nhau trong mc nc ca sng Hng ln nht vo ma l, thng gp 10 ln so vi ma cn. i vi sng ngi min Trung ln gp 16, 17 ln so vi ma cn. i vi sng Cu Long ln nht thng gp 20 ln so vima cn. - Nc ta c hng ngn sng ln, nh khc nhau nhng in hnh c nhng sng chnh sau y: + min Bc c 2 h thng sng chnh: h thng sng Hng v h thng sng ThI Bnh. Trong h thng sng Hng gm nhiu nhnh sng: sng , sng L, sng Chy. Trn sng xy thu in Ho Bnh cng sut 1920000 kW, trn sng Chy xy thu in Thc B cng sut 108000 kW. H thng sngThi Bnh vi nhiu nhnh sng: sng Cu, sng Thng, sng Lc Nam... + Sng ngi min Trung gm nhng sng chnh sau: sng M (c nhnh l sng Chu xy thu in Bn Thch cng sut 20000 kW); sng C, sng Gianh, sng Bn HI, sng Cam L, sng Hng, sng Thu Bn, sng Tr Khc, sng Rng...cc sng ny u ngn v dc, nc chy rt xit vo ma ma v t nc vo ma kh. 11

+ Nam B cng gm 2 h thng sng chnh l: sng ng Nai, sng Cu Long. Trong sng ng Nai gm nhiu nhnh: sng a Nhim ( xy thu in a Nhim cng sut 160000 kW); sng La Ng (ang xy thu in Hm Thun cng sut 360000 kW); sng (ang xy thu in Thc M cng sut 150000 kW); sng ng Nai (xy thu In Tr An cng sut 400000 kW). Sng Cu Long thc cht l 2 nhnh chnh ca sng M Kng c tn l Tin Giang v Hu Giang chy trn t Vit Nam. 2 nhnh ny ra bin ng bng 9 ca nhng ca c tn l: ca Tiu, ca I, ca Ba Lai, ca Hm Lung, ca Cung Hu, ca Bt St, ca C Chin, ca nh An, ca Tranh . *Nhng gi tr ca sng ngi vi pht trin kinh t, x hi. - Gi tr vi N2: + V sng ngi nc ta c tr lng nc ln nh nu trn: 853 t m3 chnh l ngun nc ti rt cn thit vi pht trin N2, c bit nn N2 nc ta l nn N2 la nc: 1 ha la nc cn t 15000 60000 m3/nm. + Sng ngi nc ta c hm lng ph sa ln chnh l ngun phn bn t nhin rt tt bi p cho ng bng cng thm mu m: nu c 1 lp ph sa dy khong 5 cm ph trn mt rung th c th lm tng nng sut la lin tc 400 kg thc/v/ha. ng thi ph sa sng ngi cn c gi tr bi p cho ng bng lm cho ng bng ngy cng m rng thm v pha bin. Nh vy m nhn dn ta c th tin hnh quai ln bin m rng thm S trng trt. + Sng ngi cn l a bn rt tt vi nuI trng thu sn nc ngt, l: tm, c v trng rong cu. ng thi sng ngi cng l nI vt c ging (c bt) phc v cho mc ch nuI thu sn trong cc h kinh t gia nh. + i vi pht trin N2 th sng ngi cng gy khng t kh khn l gy lt, ph hoI ma mng. - Gi tr vi pht trin cng nghip: + Sng ngi nc ta v chy qua nhng vng c dc ln nn to ra tr lng thu in rt ln vi tng cng sut thu In ca c nc t 20 30 triu kW tng ng 260 270 t kWh. Trong nguyn h thng sng Hng chim 11 tr kW, sng 6 tr kW (sng Hng chim 37% tng tr nng thu In ca c nc sng ng Nai chim 19%). Nh vy m sng ngi nc ta cho php xy dng c nhiu nh my thu In c ln nh nu trn m ln nht l thu in Ho Bnh. + Nc sng ngi cn l 1 loI nguyn liu c bit pht trin cng nghip v bt c ngnh cng nghip no cng cn ti nc sng: sn xut 1 tn gang cn 130 tn nc, 1 tn vI 200 tn nc v 1 tn giy 600 tn nc... cho nn cc nh my x nghip u phI c xy dng gn sng. + Sng ngi hin nay cn l a bn duy nht cha cht thI cng nghip. Cn phI x l cht thI cng nghip trc khi thI vo sng. + i vi pht trin cng nghip sng ngi cng gy khng t kh khn l: chuyn ng nc din bin tht thng theo ma trong ma cn thng thiu nc chy my thu in. ng thi cu trc a cht di lng sng phn ln l bi cc 12

baz ( vi...) rt d b phong ho ng thi lI c nhiu hang ng ngm... nn khi xy dng cc nh my thu in, cu cng th phI u t ln x l nn mng chng ln, st, r r. - i vi pht trin giao thng: + Trc ht sng ngi nc ta khng ng bng nn ta c th pht trin giao thng ng thu quanh nm. + V hu ht cc sng ln ca ta u chy qua min ni, trung du, ng bng v ra bin nn tu thuyn t bin c th vo su trong t lin to ra mi lu thng rt thun li gia ng bng ven bin vi min ni trung du (hin nay tu trng tI 1000 tn c th t cng HI Phng theo ng sng ThI Bnh, sng Hng ln tn Vit Tr, Ho Bnh. + Nc ta lI c nhiu sng va ln va di li bt ngun t nc ngoI hoc chy qua nhiu nc ri mi v ta nh sng Hng, sng Cu Long... V vy bng ng sng ta c th pht trin giao thng quc t rt thunli. + Hu ht cc sng ca ta u ra bin ng to thnh nhiu ca sng ln, c su ln in hnh: ca sng SI Gn su t 8 13 m. Nh vy m cho php xy dng c nhiu cng sng, bin c cng sut ln in hnh: cng Si Gn, cng Cn Th... + i vi pht trin giao thng sng ngi cng gy nhiu kh khn v in hnh l chuyn ng nc din bin theo ma nn ma cn thiu nc khng thun li vi pht trin giao thng bng tu thuyn ln, sng ngi lI phn ho mnh theo lng sng trong sng min ni thng chy thng, lng hp, b cao, nhiu thc ghnh hn ch giao thng.Cn sng ng bng lI chy un khc quanh co nn s ko dI ng vn chuyn, tn nhiu thi gian, nhiu nguyn liu. + Do sng ngi chy trn a hnh dc nn to ra hin tng o lng mnh m gy ra nhiu thc ghnh min ni, trung du nhng lI gy ra hin tng bi tch lng ng cc vng ca sng bn cng lm nng cc cng sng buc ta phI u ta no vt. - Gi tr ca sng ngi vi sinh hot ca con ngi v mI trng: + Vi sinh hot ca con ngi nc sng ngi rt cn n i sng con ngi trung bnh 1 ngi/ngy cn khong 10 lt nc cho nn hu ht cc khu dn c ng c, cc thnh ph th u phI c xy dng gn sng. + i vi mI trng th sng ngi c coi l mt hp phn quan trng ca mI trng t nhin c chc nng iu tit ng ho mI trng to ra cnh quan thin nhin trong sng c li cho i sng con ngi.

Cu 4: V lc Vit Nam bng chiu dI t giy thi vi 2 qun o ln l Hong sa v Trng sa vi 1 s a danh quan trng. in cc h thng sng chnh cng cc nh my thu in xy v ang xy nc ta. Nhn xt lc v c. *Nhn xt: qua lc ta thy 13

+ Sng ngi nc ta dy c trong c nhiu h thng sng ln in hnh nh h thng sng Hng, sng ng Nai, sng Cu Long... + Cc sng ngi nc ta phn ln u chy theo hng Ty Bc - ng Nam ni lin min ni, trung du, ng bng v ra bin ng. + Trn sng ngi nc ta v ang xy c nhiu nh my thu in trong nhng thu in xy v ang ho vo dng in quc gia l: Thu in Ho Bnh: 1.920000 kW (trn sng ) Thu in Tr An: 400000 (trn sng ng Nai) Thu in a Nhim: 160000 kW (trn sng ng Nai) Thu in Thc B: 108000 kW (trn sng Chy) Nhng nh my thu in ang xy: Yaly: 700000 kW (trn sng Xsan) Hm Thun: 360000 (trn sng La Ng) Thc M: 150000 kW (trn sng B).

Cu 5: Hy nu c im ti nguyn khong sn nc ta. Nhng thun li v kh khn trong khai thc v s dng ti nguyn khong sn pht trin kinh t, x hi. c im ti nguyn khong sn Ti nguyn khong sn nc ta a dng v loi hnh vi khong 80 loi khong sn khc nhau v c tt c hn 3000 m ln nh c nc. Nhng tt c khong sn c th c gp lm 3 nhm chnh sau y: - Nhm khong sn nhin liu - nng lng gm: 14

+ Than : ta c b than ng Bc Qung Ninh l ln nht c nc vi tr lng khong 3,5 t tn in hnh vi nhiu m nh H Tu, H Lm, o Nai, Cc Su min Trung ta c m than Nng Sn (Qung Nam) tr lng khong 10 triu tn. + Than nu: ta c m than nu kh ln tr lng hng trm triu tn l Na Dng (Lng Sn). Mi pht hin di lng t BSH c tr lng than nu hng trm triu tn (980 triu tn) nhng than nu nm su di lng t t 300 1000m. + Than m: ta ch c mt m than m duy nht lng Cm, Phn M (Thi Nguyn). + Than bn: c nhiu ni nhng nhiu nht l rng U Minh (C Mau). + Du m v kh t: Nc ta pht hin c 5 b trm tch c cha du m v kh t l: B trm tch pha ng BSH pht hin c nhiu m kh t nm dc ven bin Thi Bnh trong ni ting l m kh t Tin Hi. B trm tch pha ng Qung Nam - Nng pht hin c tr lng du m kh t kh ln nhng cha khai thc. Nhng hin nay ta ang xy dng nh my lc du Dung Qut s 1 n trc s khai thc du kh vng ny. B trm tch pha Nam Cn o pht hin nhiu du m v kh t tr lng ln ni ting nh Bch H, i Hng, M Rngv c bit mi tm thy 2 m kh t ln l Lan Ty, Lan . su. B trm tch vng trng Cu Long c tr lng du kh ln nhng rt kh khai thc v cc m ny nm vng nc

B trm tch Th Chu - M Lai tm thy nhiu m du kh c tr lng kh ln nh Rng ng, Chin Thng, Hu Nghnhng cha khai thc. + Nng lng thu in (than trng): Tng cng sut thu in ca nc ta t 20 triu 30 triu kW tng ng 260 270 t kWh trong nguyn h thng sng Hng chim 11 triu kW 37% tng tr nng thu in c nc v sng ng Nai chim 19%. Nh vy trn sng ngi nc ta xy dng nhiu thu in cng sut ln nh: thu in Ho Bnh, Tr An - Nhm khong sn kim loi gm: + Qung st: ta c m Tri Cau, Linh Nham (Thi Nguyn), Tng B (H Giang), Bo H (Lo Cai), Yn BI (ven sng Hng) v c bit c m st ln nht c nc l Thch Kh (H Tnh). 15

+ M Mngan: ta c m ln nht c nc Trng Khnh (Cao Bng). + M Crm duy nht c nc C nh (Thanh Ho). + M Titan c nhiu ven bin Qung Ninh v c bit c nhiu dc ven bin cc tnh duyn hi Nam Trung B t Nng Bnh Thun. + M Bxit: c nhiu dc bin gii gia Lng Sn v Cao Bng vi TQ v mi pht hin di lng t Lm ng c tr lng bxit kh ln. + Thic: c nhiu Tnh Tc (Cao Bng), Sn Dng (Tuyn Quang), Qu Hp (Ngh An).+ M Ch - Km: c nhiu ch n, ch in, tnh Bc Cn. + M ng: ta c m ng ln ch Sn La v m ng ln vng Lo Cai. + M Vng: ta c m vng tr lng kh ln Bng Miu (Qung Nam) cn vng sa khong c nhiu ni. - Nhm khong sn phi kim gm: + Apatit: c nc ch c mt m Cam ng (Lo Cai) + Ct thu tinh: ta c nhiu Vn Hi (Hi Phng), ven bin Qung Bnh, Nam (Qung Nam) v c bit c tr lng ct rt ln ven bin NThun v Bthun. + vi: rt phong ph trung du min ni pha Bc ko di qua Ninh Bnh, Thanh Ho vo tn Qung Bnh ni ting vi ni vi K Bng (Qung Bnh). min Nam rt him vI v ch c tr lng vi ln khu vc H Tin. + qu (Rubi, Saphia) c nhiu Yn Bi v Qu Chu, Qu Hp (Ngh An). + Ngoi cc khong sn nu trn nc ta cn nhiu loi khong sn khc kh phong ph nh t st, cao lanh, ct en, ct vng, a p lt.. Tm li qua chng minh trn ta thy ti nguyn khong sn nc ta kh phong ph v rt a dng v loi hnh. * Nhng thun li v kh khn trong khai thc v s dng khong sn pht trin kinh t x hi. - Thun li: 16

+ Ti nguyn khong sn nc ta do a dng v loi hnh vi nhiu m kim loi nh st, mngan, ngnhiu m phi kim loi nh than , than nu, than m, du mchnh l c s to ra nhiu ngun nguyn liu a dng pht trin nhiu ngnh cng nghip khai khong v ch bin nh: khai thc than, luyn kim en, luyn kim mu + Nc ta c mt s loi khong sn c tr lng kh ln: than Qung Ninh 3,5 t tn, du m bin ng 10 t tn, kh t t 2500 3000 t m3. c bit mt s loi khong sn l vt liu xy dng: vi, ct thu tinh th rt phong ph. Chnh l nhng c s cung cp nguyn liu pht trin cng nghip lu di t th h ny sang th h kia. + Ta li c nhiu loi khong sn c cht lng rt tt nh than Qung Ninh tt ngang vi than Antraxit ca nc Anh, hm lng st trong qung rt cao t 50 60%. Hm lng P205 trong Apatit chim 25 40%. Chnh l cc nguyn liu rt c gi tr vi pht trin cng nghip trong nc v l mt hng xut khu c gi tr cao. + iu kin khai thc nhiu m khong sn rt thun li nh khai thc l thin Qung Ninh, ct thu tinh l thin b bin, Apatit l thin Lo Cai. Cho nn vic khai thac cc khong sn ny cho php lm gim gi thnh trong u t khai thc. + Nhiu m khong sn phn b k nhau hoc nm rt gn cc ngun nng lng thu in r tin nh: qung st Thi Nguyn nm rt gn than m lng Cm (Phn M) dn n rt thun li cho pht trin cng nghip luyn kim en Thi Nguyn; m thic Tnh Tc (Cao Bng) li nm rt gn thu in T Sa, N Ngn dn n rt thun li cung cp in cho nh my luyn thic Cao Bng. + Thin nhin nhit i m gi ma nng nng quanh nm, nc sng bin khng ng bng ta c th khai thc cc ngun ti nguyn khong sn quanh nm c trn t lin v di bin vi chi ph thp. - Kh khn: + Tr lng khong sn nh: tuy nc ta c 80 loi khong sn khc nhau vi hn 3000 m nhng hu ht tr lng cc loi khong sn ca ta u nh so vi th gii (nh hn 5% tr lng ca khong sn trn ton th gii) cho nn vic khai thc khong sn nc ta ch ph hp vi quy m nh v va. + iu kin khai thc nhiu m khong sn rt kh khn in hnh khai thc du m bin ng v cc m du kh u nm su di y bin t 3000 4000m cho nn phi nh vo k thut nc ngoI rt tn km, nhiu m khong sn li phn b gn bin gii: bxit (Lng Sn) hoc nm di cnh ng la (than nu BSH)nhng m ny khng nhng rt kh khai thc m khi khai thc s lm cn kit nhiu ngun ti nguyn khc. 17

+ Hm lng cc cht khong sn rt phc tp nh ng ln ch, vng ln bccho nn phi c cng ngh k thut hin i tin tin mi c th tinh luyn thnh nhng nguyn liu nguyn cht c gi tr m ta li cha c. + Khong sn nc ta phn b rt phn tn, mt cn i gia min Bc v min Nam, gia t lin vi bin cho nn khi pht trin cng nghip min Nam phi chi ph ln vn chuyn khong sn t Bc vo nh vn chuyn than , vi. Cc m khong sn trn t lin th c khai thc t lu v ang c xu th cn kit, cn khong sn di bin th mi bt u khai thc. + Thin nhin nhit i m gi ma din bin tht thng khc nghit v nhiu thin tai cho nn khi khai thc khong sn d lm o ln h sinh thi gy nhim mi trng v lm cn kit ngun ti nguyn khc.

Cu 6: Hy nu c im ti nguyn sinh vt nc ta vi pht trin kinh t x hi v bo v mi trng. * c im ti nguyn sinh vt: Ti nguyn sinh vt nc ta rt phong ph, a dng v ging loi v chng loi: - V thc vt: ta c 14624 loi trong c 354 loi g, 1500 loi dc liu, 650 loi rong. - V ng vt: c 11217 loi trong c 265 loi th, hn 1000 loi chim, 349 loi b st, 2000 loi c bin, 500 loi c nc ngt, 70 loi tm, 50 loi cua v 2500 loi nhuyn th Trong ti nguyn sinh vt c 2 loi ti nguyn c tr lng ln nht l ti nguyn hi sn v ti nguyn rng. - Ti nguyn hi sn: do nc ta c vng bin rng, li l vng bin nng nn c tr lng hi sn kh ln vi tng tr lng hi sn t 3 3,5 triu tn/nm. Trong kh nng c th nh bt c t 1,2 1,4 triu tn/nm v sn lng nh bt thc t hin nay c 700 ngn tn c v 50 60 ngn tn tm, mc. - Ti nguyn rng c nhng c im chnh sau: + Rng nc ta l rng nhit i m thng xanh, nhiu tng (c th t 3 5 tng) vi dy leo chng cht. + Rng nc ta c sinh khi ln trung bnh t t 20 30 tn kh/ ha/nm. + Rng nc ta cu trc h sinh thi rt phc tp v l rng nhiu tng nn rt mng manh. V vy nu khai thc ba bi th nhanh chng b cn kit. + Rng nc ta phn ho rt r theo chiu cao: 18

 cao di 500 - 600m l rng nhit i m vi cc loi thc vt, ng vt rt phong ph in hnh l cc loi cy h du: di, de, ch ch, h om in hnh nh rng Cc Phng, rng Ba B. Cn ng vt rt phong ph bi nhiu loi th, nhiu loi chim: h, b tt, voi, t gic T cao 600 - 1600m l ai rng cn nhit i vi cc loi thc vt in hnh: cc loi l kim (thng, pmu). Cn ng vt vn cn kh phong ph nhng ch yu l cc loi chn, co, chim T cao 1600 - 2400m l ai rng pht trin trn t mn Alit trong cc loi thc vt th ngho nn ch yu l cc loi thit xam, quyn. Cn ng vt rt ngho nn v ai rng ny xut hin rng phn ru trn cao hn na th khng cn rng. Ngoi 3 ai rng nu trn nc ta cn mt s loi rng khc na l rng ngp mn ven bin vi nhiu loi s, vt, bn, cnhiu loi chim, ong mt v hi sn m tp trung din tch ln nht rng chm U Minh (C Mau); rng pht trin trn nn vi vi cc loi thc vt ch yu l g, trai, nghin, rCn ng vt ch yu l sn dng, hu; rng Savan chung bi pht trin trn nhng vng t kh hn NThun v BThun vi cc loi thc vt ch yu l cy bi, cy gai, cCn ng vt ch yu l chim s v cc loi gm nhm. S chng minh trn chng t ti nguyn sinh vt nc ta rt a dng v rt giu v ngun gen. Nhng do nhiu nm b con ngi khai thc ba bi nn ti nguyn sinh vt nc ta ang c xu th suy thoi v cn kit nhanh. * Nhng gi tr ca ti nguyn sinh vt vi pht trin kinh t, x hi v mi trng. - Gi tr vi pht trin kinh t: + Trc ht do ti nguyn sinh vt nc ta rt phong ph, a dng v rt giu v ngun gen nh cc s liu nu trn. Trc ht l cc c s tao ra nhiu ngun nguyn liu sinh vt pht trin nhiu ngnh cng nghip khai thc v ch bin nh: khai thc g lm sn, ch bin bt giy, sn xut xenlul + Ti nguyn sinh vt nc ta c nhiu loi rt qu, c gi tr thng mi cao. Ta c nhiu loi th qu nh voi, b tt, t gic, tru rng Ta c nhiu loi g qu: inh, lim, sn, tu, cm lai, g, mt, ging hng; nhiu loi lm sn qu khc nh song, my, mc nh, sa nhn. Nhiu loi chim qu nh: yn, cng tr, g lao, sn c tri; nhiu loi hi sn qu nh c thu, c chim, tm hm, i mi, trai ngc... Nhiu loi dc liu qu: tam tht, sm quy, trng, h th 19

Nhng ngun ti nguyn sinh vt ny khng nhng c gi tr to ln th trng trong nc m cn c gi tr to ln vi xut khu thng mi. - Gi tr i vi mi trng. + Ti nguyn sinh vt trc ht l ti nguyn rng c gi tr to ln trong vic phng h l rng u ngun, rng ven bin. Trong rng u ngun c tc dng iu tit mc nc ngm hn ch l lt ng bng. Cn rng ven bin c tc dng chng bo, ct bay, ct ln, si l b bin v chng nc mn ngy cng ln su vo t lin. + Rng c tc dng chng xi mn t, gi cn bng nc, chng gi lnh, chng gi nng. + Ti nguyn sinh vt ni chung c gi tr to ln trong vic gi cn bng h sinh thi to ra cnh quan thin nhin trong sng, ng ho mi trng c li cho vic nng cao sc kho v i sng tinh thn cho con ngi.

Cu 7: Hy chng minh ti nguyn thin nhin nc ta a dng nhng ang c xu th suy thoi nhanh. Hy nu nhng bin php bo v, ci to ti nguyn v mi trng nc ta. * Ti nguyn thin nhin nc ta a dng: Ti nguyn thin nhin nc ta rt a dng v s a dng y th hin s a dng ca mi loi ti nguyn. S a dng ny th hin c th nh sau: - Ti nguyn kh hu nc ta rt a dng v nn kh hu chung ca c nc l kh hu nhit i m gi ma vi nhit trung bnh nm t 22 270C nhng li rt phn ho su sc theo ma, theo hng Bc Nam v theo cao. Trong ring min Bc li c ma ng lnh t T11 T4. Cn min Nam nng, nng quanh nm v trn cao hn 1000m th c kh hu cn nhit i v n i mt lnh quanh nm. c im kh hu a dng ny cho php nc ta pht trin c mt h thng cy trng vt nui cng rt a dng vi nhiu v quanh nm. - Ti nguyn t cng rt a dng v loi hnh vi 64 loi t khc nhau v 13 nhm t chnh trong c 2 nhm t quan trng nht l: nhm t ph sa v nhm t feralit. Trong mi nhm t li gm rt nhiu loi t khc nhau m in hnh l i vi nhm t ph sa l t ph sa ngt, ph sa ngp phnTrong t feralit cng gm nhiu loi nh: feralit vng, t bazanMi loi t u c tnh cht, c im v gi tr khc nhau v vy m nc ta c th sn xut c mt h thng cy trng rt a dng vi nhiu cy di ngy v nhiu cy ngn ngy.

20

- Ti nguyn nc sng ngi cng rt phong ph nhng li din bin theo ma v phn ho rt r t Bc vo Nam: Trong khi sng ngi min Bc v Nam B c ma l t T6 T9 v ma cn t T11 T4 th sng ngi min Trung li c ma l t T9 T11 + T12 v ma cn t T1 T5. - Ti nguyn sinh vt ca nc ta rt phong ph, rt a dng v rt giu v ngun gen vi trn 14000 loi thc vt, trn 11000 loi ng vt trong c nhiu loi rt qu v c gi tr thng mi cao in hnh l nhiu loi g qu: inh, lim, sn, tu V thc vt c nhiu loi hi sn qu: c thu, c chim, tm hm v c bit l ti nguyn rng nhit i m c sinh khi ln tc tng trng nhanh v li phn ho rt r theo chiu cao. Cc ngun ti nguyn sinh vt ang l c s to ln to ra nhiu ngun nguyn liu pht trin nhiu ngnh cng nghip ch bin v c gi tr to ln trong vic bo v mi trng sinh thi. - Ti nguyn khong sn nc ta cng rt a dng v loi hnh vi 80 loi khong sn khc nhau, vi hn 3000 m ln, nh trong c bit c mt s loi khong sn c tr lng kh ln nh du m, kh t, than v c bit mt s loi vt liu xy dng: vi, ct thu tinh th rt phong ph. Cc ngun ti nguyn khong sn ny ang l c s to ra nhiu nguyn liu khong cht phc v cho s nghip cng nghip ho, hin i ho nc ta. S chng minh trn chng t ti nguyn mi trng nc ta khng nhng rt a dng m cn l mt tng th t nhin nhiu hnh, nhiu v vi nhiu gi tr kinh t, mi trng khc nhau. * Ti nguyn mi trng ang suy thoi nhanh: - Suy thoi v cc ngun ti nguyn mi trng nc ta l do nhng nguyn nhn chnh sau: + Do con ngi nhiu nm qua khai thc cc ngun ti nguyn thin nhin rt ba bi bi du canh du c, t nng, lm ry, ph rng + Do Nh nc ta khai thc cc ngun ti nguyn thin nhin khng tun theo quy hoch v quy trnh cng ngh quc gia trong khai thc vt qu kh nng phc hi ca cc ngun ti nguyn sinh vt. + Do nhn dn ta tin hnh ci to ng rung nh lm thu li, khai hoang v bn nhiu phn ho hc, phun thuc tr su dn n ti nguyn t nc kit qu m cn nhim nng. + Do qu trnh cng nghip ho v th ho thi vo mi trng nc, khng kh v t nhiu cht c cng nghip gy nhim mi trng. Nh vy s suy thoi v ti nguyn mi trng nc ta l do nh hng tng hp ca cc nguyn nhn nu trn. - Suy thoi v ti nguyn rng: + Suy thoi v S rng: 1943 c nc c 14 tr ha rng th 1975 ch cn 5 tr ha rng v n 1990 nh trng thm rng mi c nc mi c khong 9 tr ha rng. Nh vy trong 50 nm khai thc rng nc ta mt i 5 tr ha rng. Cho nn che ph rng 21

trung bnh ca nc ta hin nay ch cn 27,7%. Trong nguyn khu vc Ty Bc (Lai Chu, Sn La, Ho Bnh) ch cn t 8 10%. + Suy thoi v cht lng rng: Nu 1943 trong 14 tr ha rng c 10 tr ha l rng giu (sinh khi trung bnh t 10 3 150m /ha) th n 1990 S rng giu ny ch cn li 613 ngn ha. ng thi S rng giu cn li ch yu trn ni cao, gn bin gii rt kh khai thc hoc khng th khai thc c. S rng cn li hu ht l rng ngho, rng th sinh v rng mi trng t c gi tr kinh t. + Suy thoi v ti nguyn t: nh chng ta bit tng S t ca nc ta l 33,1 tr ha trong ch c khong 20% l t tt m ch yu l 3 tr ha t ph sa ngt, 3,3 tr ha t bazancn li hn 6 tr ha t N 2 l t xu cn ci to: 3 tr ha t ngp mn, phn; 2,8 tr ha t bc mu; 72 ngn ha t ly, tht; 35 ngn ha t kh hn v 500 ngn ha t ct trngNhng loI t xu ny khng nhng kh ci to m li c xu th m rng dn v S do qu trnh khai thc s dng cc ngun ti nguyn nc ta ngy cng ba bi m biu hin c nc hin nay c khong 10 tr ha t trng i trc. + Suy thoi v ti nguyn sinh vt trn cn: hin nay theo thng k ca cc nh sinh vt cho bit nc ta ang c 500 loi thc vt, 85 loi th, 63 loi chim, 54 loi ng vt c xng sng ang mt dn trong c 100 loI thc vt, 83 loi th, 60 loi chim, 40 loi ng vt xng sng ang c nguy c tuyt chng. + Suy thoi v sinh vt di nc: hin nay nc ta ang c 37 loi c nc ngt, 38 loi c nc mn ang cn kit nhanh c bit nhiu loi hi sn c kch c ln, c gi tr thng mi cao nh c thu, chim, ng, gng th v ang tuyt chng. Qua chng minh trn ta khng nh ti nguyn mi trng nc ta v ang suy thoi nhanh trong c nhiu loi ang c nguy c tuyt chng. * Nhng bin php ci to: - Bo v ti nguyn rng: + Trc ht cn phi y mnh trng rng v sau nm 2000 c nc ta phn u trng c 5 tr ha rng. Trong vic trng rng phi m rng hp tc quc t thu ht cc ngun vn quc t m in hnh l vn trng rng t PAM. Cn trong nc th phi y mnh chng trnh 327 (chng trnh ph xanh, t trng, i trc). + Phi kt hp cht ch gia trng rng, tu b rng, bo v rng cng vi thc hin trit chnh sch giao t, giao rng n tng h nng dn v to cho t c ch. + Phi khai thc rng hp l tun theo quy trnh cng ngh quc gia c bit phi c thc bo v rng u ngun, rng kinh doanh v tuyt i khng c khai thc qu mc vt qu kh nng phc hi ca rng. - Bo v ti nguyn t: 22

+ i vi t ng bng cn phi u t thm canh cao, s dng t tht tit kim, khi mun chuyn t N 2 sang t chuyn dng th dt khot phi tun theo quy hoch ca Nh nc. + ng bng trong vic s dng t cn phi hn ch ti a vic thi vo mi trng t v nc nhng cht c CN gy nhim mi trng. + i vi t trung du min ni phi kt hp tng hp cc bin php s dng t hp l nh trng cy theo bng, o h vy c. min ni trung du trong khai thc s dng t phi kt hp cht ch gia N2 v vi lm nghip. Nng lm kt hp l gi cn bng h sinh thi, chng h thp mc nc ngm v hn ch l lt cc vng ng bng v iu tit mi trng. - Bo v s giu c ca ngun gen: + Trc ht phi gio dc thc bo v ti nguyn mi trng cho ton dn. + Khai thc cc ngun ti nguyn sinh vt khng c vt qu kh nng khc hi ca ngun gen. + i vi khai thc ti nguyn hi sn th u tin nh bt hi sn nhng vng xa b. Nghim cm mi hnh thc nh bt th bo (mn, in) v u tranh kin quyt chng li cc tu nh bt trm c nc ngoi xm phm vng bin nc ta. + i vi cc ngun ti nguyn sinh vt trn cn th nghim cm du canh du c, t nng, lm ry, ph rng, sn bn ng vt ba bi. Phi thc hin trit chnh sch giao t giao rng to cho t v rng c ch. + Phi bo v v c thc xy dng thnh nhng cnh quan nhn sinh c li cho vic lm nng cao i sng tinh thn cho ngi lao ng.

B - Cc ngun lc kinh t - x hi NGUN LC 3: DN S - DN C - LAO NG Cu1: Chng minh dn s nc ta ng, nhiu dn tc. Nu nh hng ca c im ny vi pht trin kinh t, x hi. * Dn s nc ta ng: - Theo s liu thng k 1/4/1989 cho bit dn s c nc c 64,412 tr ngi n 1/4/1999 c 76,3 tr ngi. Nh vy dn s nc ta hin nay ng th 2 trong N sau Indonexia, th 7 Chu v th 13 trn th gii. - Trong khi dn s nc ta ng th 13 trn th gii th S t nhin ca nc ta ng hng 58 trn th gii nn ta khng nh dn s nc ta hin nay rt ng. * Nc ta c nhiu dn tc: 23

- Theo s liu thng k 1989 bit nc ta c 54 dn tc khc nhau trong dn tc Kinh chim a s 86,2% tng s dn. Cn li 13,8% l cc dn tc t ngi. - Cc dn tc Vit Nam u c chung ngun gc, xut pht t 3 dng ngn ng khc nhau: dng ngn ng Nam , Nam o, Hn Tng. V vy c cu dn tc nc ta th hin theo ngun gc t 3 dng ngn ng theo s liu: + Dng ngn ng Nam : trong gm nhiu nhm dn tc: Vit - Mng: chim 89% Ty - Thi: 4,3% Mn - Khme: 1,4% Mng - Dao: 0,7% + Dng ngn ng Nam o: chim 2% (Churu, , Chm) + Dng ngn ng Hn Tng: chim 2% + Cc nhm dn tc khc: 0,6% - Cc dn tc Vit Nam hin nay phn b rng khp trn a bn c nc. S phn b ca cc dn tc kh ph hp vi nhng c im sinh thi, vi tp qun, s trng v truyn thng canh tc ca mi dn tc trong : + Cc dn tc phn b cc vng ng Bc in hnh l: Dn tc Kinh: a bn c tr ca ngi Kinh trc y ch yu l ng bng nhng ngy nay a bn c tr ca h tri rng ra khp t nc do nhu cu khai hoang pht trin kinh t mi min ni, trung du. Ngh chnh ca ngi Kinh l lm la nc cc ng bng, ngh ph rt a dng v trnh sn xut ca h hin nay t c trnh cao nht c nc so vi cc dn tc khc. Nn vn minh ca ngi Kinh hin nay l c trng cho nn vn minh ca dn tc Vit Nam th k 20 ny. Nn vn minh ca ngi Kinh ni ring v ca dn tc Vit Nam ni chung c th hin tp trung r nht Ch tch H Ch Minh. Dn tc Chm: a bn c tr ca h hin nay ch yu NThun v BThun. Ngh chnh ca h l lm la nc cc vng ng bng nh ngi Kinh. H c ngn ng, ch vit ring v c nn vn ho rt c o ni ting bi ma Kat, c bit l kin trc thp Chm. Dn tc Khme: a bn c tr ca h hin nay ch yu BSCL vi ngh chnh l lm la nc nh ngi Kinh v h cng c ngn ng, ch vit ring vi nn vn ha dn tc c o. + Cc dn tc c tr min ni, trung du nc ta hin nay c tr thnh nhng a bn kh ring bit v rt ph hp vi tp qun, truyn thng canh tc ca h in hnh l: 24

 vng ng Bc l a bn c tr ca cc dn tc Ty, Nng, Hmng, Dao. Trong Ty, Nng c tr vng thp vi ngh trng la nc trong cc thung lng l chnh. Nhng ngi Hmng v ngi Dao th c tr vng cao vi ngh lm nng ry l chnh. Cc dn tc ny vi trnh sn xut, vn ho, dn tr cn rt lc hu nhng h c truyn thng vn ho c o ni ting nh:iu ht ln ca ngi Ty - Nng, thi khn ca ngi Hmng vng Ty Bc l vng c tr ca cc dn tc: Thi, Mng, Khm vi ngh trng la, trng cy CN, chn nui gia sc trong cc thung lng v bn a ln nh thung lng Mng Thanh, bn a Yn Chucc dn tc ny cng c nhng nn vn ho c o ni ting: nm cn, ung ru cn v c bit ngi Thi c ngh trng bng, dt th cm ni ting c nc. Cc dn tc vng Trng Sn Bc (min Ty cc tnh t THo QNam - Nng) l a bn c tr ca cc dn tc nh: Bru, Vn Kiu, T i, Ctu, Dak...cc dn tc ny vi ngh nng ry, du canh du c l chnh v cn rt lc hu. Ty Nguyn l a bn c tr ca cc dn tc: Bana, , Giara, Kho. Cc dn tc ny trc y ch yu l du canh du c nhng ngy nay h rt tin b: nh canh nh c v c bit h c nn vn ho c o ni ting nh l b m, l m tru, kin trc kiu nh Rng. Qua chng minh trn ta thy cc dn tc Vit Nam rt phong ph, a dng bi phong tc tp qun v nn vn ho khc. Trong cc dn tc t ngi nhn chung vn lc hu nhng h sng bnh ng trong i cng ng cc dn tc Vit Nam v h lun c v N2 h tr pht trin kinh t, x hi nhm gip h tin kp cc dn tc min xui. * nh hng ca dn s ng, nhiu dn tc vi pht trin kinh t, x hi. - nh hng tch cc: + Dn s ng trc ht c coi nh l th trng tiu th ln nhng sn phm do h lm ra s kch thch sn xut phi pht trin mnh tho mn nhu cu ngy cng tng. + Dn ng cng l th trng rt hp dn vi m rng quan h hp tc quc t v thng mi, xut khu lao ng. + Dn ng s to ra ngun lao ng di do kh nng pht trin sn xut v bo v an ninh quc phng. + Dn ng nhng nhiu dn tc nn c nn vn ho rt a dng, giu bn sc dn tc chnh l kho ti nguyn v vn ho, x hi nhn vn kch thch pht trin du lch nhn vn v l nhng ti hp dn vi nghin cu dn tc hc trong nc v quc t. - Tiu cc: + Dn s ng th yu cu phi c nn kinh t mnh, to ra nhiu vic lm cho ngi lao ng d tha th mi kch thch x hi pht trin. Nu nh nn kinh t km pht trin nh nc ta ngy nay th dn s ng li l gnh nng v to ra sc p ln ca dn s vi pht trin kinh t, x hi. 25

+ Nhiu dn tc m trnh cc dn tc chnh lch nhau, ngn ng khc cho nn rt kh khn trong vic t chc, qun l, iu hnh nhn s. Trong 54 dn tc th c khong 53 dn tc l t ngi vi trnh cn rt lc hu m cc dn tc t ngi ch yu c tr min ni trung du gn bin gii nn d b k xu tuyn truyn li dng dn n mt an ninh trt t bin gii nc ta.

Cu 2: Chng minh dn s nc ta tng nhanh. Nu nguyn nhn, hu qu v cc bin php gii quyt vn ny. (Gii thch v sao nc ta phi thc hin trit KHHG.) * Dn s nc ta tng nhanh: - Trc cng nguyn dn s nc ta ch c 1,8 tr ngi, cui TK 18 c 4 tr ngi, cui TK 19 c 7 tr ngi. Nh vy sut 19 TK dn s ch tng c 5 tr ngi chng t thi k ny dn s nc ta tng ln rt chm. - T 1901 n nay dn s nc ta tng ln khng ngng v th hin qua cc s liu sau: 1901 : 13 tr ngi 1921 : 15,5 tr ngi 1930 : 18 tr ngi 1956 : 27,5 tr ngi 1960 : 30 tr ngi 1980 : 54 tr ngi 1989 : 64,4 tr ngi 1990 : 66 tr ngi 1993 : 71 tr ngi 1995 : 74 tr ngi 1999 : 76,3 tr ngi - Qua cc s liu ta thy: + T 1901 1956 dn s nc ta tng gp i t 13 27,5 tr ngi nhng mt 55 nm. Nhng t 1956 1980 dn s li tng gp i 27,5 54 tr ngi nhng ch mt 24 nm. iu chng t thi gian dn s tng gp i th rt ngn dn li t 55 nm xung 24 nm v ta c th khng nh t 1956 1980 dn s nc ta bt u tng nhanh v t c hin tng bng n dn s. 26

+ T 1980 nay th trung bnh mi nm dn s nc ta tng thm t 1,3 1,5 tr ngi (tng ng vi dn s ca c 1 tnh). Trong thp k 1979 - 1989 dn s c nc tng thm c 11,7 tr ngi v thp k 1989 - 1999 tng thm 12 tr ngi (tng ng vi dn s ca c 1 nc c s dn trung bnh ca 1 nc trn th gii). D tnh n 2000 v 2010 dn s nc ta c th ln ti 100 tr dn mc d t l gia tng dn s t nhin ang c xu th gim dn nhng tc gim vn cn rt chm, trung bnh mi nm ch gim 0,06%. S chng minh trn chng t dn s nc ta v ang tip tc tng nhanh. * Nguyn nhn dn s tng nhanh: - Dn s nc ta tng nhanh l do dn s nc c t l gia tng dn s t nhin trung bnh nm cao trong c nhiu thi k t mc cao vo loi nht th gii: t 1930 - 1960 t l gia tng dn s trung bnh nm nc ta l 1,85% nhng ring thi k 1939 1943 t 3,06%/nm; 1954 - 1960 t 3,93%/nm. T 1960 n nay nhn chung t l gia tng dn s t nhin c xu th gim v thp k 1989 - 1999 nc ta t t l gia tng dn s t nhin l 1,7%/nm. T l gia tng dn s t nhin ny hin nay vn mc trung bnh trn th gii. - Dn s nc ta c t l gia tng cao l do t l sinh cao l do t l sinh cao nhng t l t c xu th gim dn do mc sng ngy cng cao v trnh y t ngy cng pht trin mnh nn lm gim t l t ca tr s sinh. - Dn s nc ta c t l sinh cao l do nhng nguyn nhn sau: + Do trnh nhn thc ca ngi Vit Nam v lnh vc dn s v gia nh cn rt lc hu nh thch ng con, thch con trai + Do tui kt hn ca ngi Vit Nam qu sm nn ko di thi k sinh n ca ph n. + Do mc sng ca ngi Vit Nam nhiu nm qua thp nn ngi lao ng khng c iu kin hc tp nng cao trnh nhn thc ng n v lnh vc dn s. + Do nc ta b chin tranh ko di nn trong sut thi k chin tranh, Nh nc ta khng t ra vn thc hin sinh c k hoch nh ngy nay. Tm li dn s nc ta trong nhng nm qua tng nhanh l do tc ng tng hp ca nhng nguyn nhn trn, nhng nguyn nhn ch yu nht l do trnh nhn thc lc hu v dn s v gia nh. * Hu qu dn s tng nhanh: - Dn s tng nhanh s gy ra sc p ln ca dn s vi pht trin kinh t, x hi m th hin l: + nng thn t N2 bnh qun trn u ngi ngy cng gim, mc thu nhp thp, nhiu t nn x hi xy ra + thnh th nn tht nghip tng, mc thu nhp thp v cng xut hin nhiu t nn x hi. - Dn s tng nhanh cng gy sc p ln vi nng cao cht lng cuc sng con ngi m cht lng cuc sng con ngi th hin bi 3 ch tiu chnh sau: 27

+ Mc thu nhp bnh qun u ngi: khi dn s tng nhanh mc thu nhp bnh qun u ngi thp (c th nh nc ta hin nay). + Trnh hc thc: khi mc thu nhp thp th ngi lao ng khng c iu kin i hc nng cao trnh vn ho. + Tui th trung bnh: khi ngi lao ng c thu nhp thp, trnh hc thc thp th h khng c iu kin chm lo sc kho cho mnh tui th thp. 3 ch tiu mc thu nhp, trnh hc thc , tui th trung bnh thp l hu qu ca s gia tng dn s. - Dn s tng nhanh s gy sc p ln vi khai thc, bo v ti nguyn mi trng. Dn s tng nhanh nhng TNTN th c hn dn n vic khai thc s dng cc ngun TNTN rt ba bi, lng ph lm cho ti nguyn nhanh chng cn kit, mi trng suy thoi, nhim. * Bin php gii quyt: - Trc ht cn phi thc hin trit sinh c k hoch sao cho t t l gia tng dn s t nhin xung di 1,7%/nm. Thc hin sinh c k hoch p dng tng hp cc gii php chnh sau: + Phi y mnh tuyn truyn, vn ng, gio dc ton dn thc hin KHHG. + Phi tuyn truyn, hng dn s dng rng ri cc bin php y t. + Bn cnh tuyn truyn vn ng gio dc phi kt hp cc bin php x pht nghim tc vi cc i tng khng thc hin nghim chnh chnh sch dn s. - Bin php lu di i vi dn s nc ta y mnh pht trin kinh t, x hi nng cao dn mc sng v trnh vn ho, KHKT, dn tr cho ngi lao ng ngi lao ng c th t iu chnh c vn sinh c k hoch trong mi cp v chng.

Cu 4: Chng minh dn s nc ta phn b khng u, cha hp l. Nu nguyn nhn, hu qu v cc bin php gii quyt vn ny nc ta. * Dn s nc ta phn b cha u v khng hp l. - Dn s nc ta phn b cha ng u, cha hp l gia min ni trung du vi ng bng: + Hin nay 80% dn s c nc l tp trung ng bng, nhng S t nhin ng = ch chim 20% S c nc, cho nn mt dn s trung bnh vng ng = rt cao m in hnh: BSH c mt trung bnh cao nht c nc l 1104 ngi/km 2 (1993); BSCL l 393 ngi/km2 (1993). 28

+ Min ni trung du nc ta c S t nhin rng 80% S c nc nhng dn s ch 20% nn mt dn s trung bnh min ni, trung du nc ta rt tha in hnh Ty Bc 52 ngi/km2 (ring Lai Chu l 29 ngi/km2); Ty Nguyn l 50 ngi/km2 (ring Kontum l 25 ngi/km2). Nh vy ta thy hin nay dn s tp trung rt ng ng =, tha tht min ni trung du. - Dn s nc ta phn b cha ng u gia nng thn v thnh th. + thnh th dn s tp trung rt ng m in hnh l trong cc thnh ph ln nh H Ni, TPHCMTrong ring H Ni 1993 c mt dn s trung bnh l 2431 ngi/km 2 (ring 7 qun ni thnh c mt trung bnh trn 20000 ngi/km 2); Cn TPHCM cng c mt tng ng l 1984 ngi/km2 v trong ni thnh l trn 19000 ngi/km2. + nng thn nc ta cng c mt dn s trung bnh kh ng m ng nht l vng nng thn Thi Bnh l1172 ngi/km2; cc vng nng thn khc nh tnh H Nam, Nnh, NBnhcng c mt trung bnh l 1043 ngi/km2; HDng, HYn 1056 ngi/km2cn nng thn BSCL l 300 ngi/km2. Qua ta thy dn s nc ta hin nay tp trung rt ng c nng thn v thnh th nhng mt dn s cc vng th cao hn nhiu ln so vi nng thn. - Dn s nc ta phn b khng ng u, cha hp l ngay trong ni b mi vng, mi tnh, mi huynTi cc a phng ny dn s phn b theo qui lut sau: nhng vng tp trung ng dn c nht l nhng vng gn cc trung tm kinh t, chnh tr, vn ho, gn ng giao thng, gn nhng ni c a hnh = phng, t ai ph nhiu, ngun nc phong phCn nhng ni khc th tha dn v khng c iu kin nh trn. iu cho thy s phn b dn s nc ta hin nay vn cn mang nng tnh cht lch s li, phn b t nhin m cha th hin c s phn b li, iu chnh li theo qui hoch ca N2. - Dn s nc ta hin nay phn b cha ng u gia cc vng ng = vi nhau, gia cc vng min ni trung du vi nhau. Trong mt dn s ca BSH ln 2,8 ln mt dn s ca BSCL; mt dn s vng ng Bc cao hn Ty Bc v Ty Bc li cao hn Ty Nguyn Tm li s chng minh trn chng t dn s nc ta hin nay phn b cha ng u, cha hp l gia cc vng lnh th ni chung c nc. * Nguyn nhn: - Dn s phn b khng ng u trc ht l do lch s nh c v khai thc lnh th khc nhau gia cc vng, trong vng no c lch s lu i nh BSH vi ngn nm vn hin s ng dn hn so vi nhng vng khc: BSCL mi c 300 nm khai thc. - Dn s phan b khng u cn ph thuc vo mc thun li khc v cc iu kin t nhin: t ai, kh hu, ngun ncgia cc vng. 29

- Do s khc v trnh pht trin kinh t, x hi gia cc vng, trong vng no c trnh C - N 2 mnh th s ng dn hn nh vng ng Bc ng dn hn Ty Bc do ng Bc c nhiu ngnh CN pht trin mnh hn Ty Bc. - Do c im kinh t: kinh t ca nhng ngnh sn xut pht trin mnh cc vng: BSH ng dn hn BSCL l do ngnh trng la HSH c trnh thm canh, xen canh tng v cao hn nhiu ln so vi BSCL, m trnh thm canh la BSH ch yu = sc lao ng ca c nc. - Do c s khc bit ln v mt th gia cc vng trong vng no nhiu th, thnh ph ln th ng dn hn so vi nhng vng t th: BSH ng dn l do vng ny c 3 thnh ph ln l HPhng, HNi, Nnh v 10 th x. - Dn s phn b khng u cn ph thuc vo s quan tm ca N 2 v vn di dn pht trin kinh t mi khc nhau gia cc vng: Ty Nguyn hin nay kh ng dn l v t 1975 nay N2 a hng vn lao ng t ng = vo Ty Nguyn khai hoang pht trin kinh t mi. Tm li s phn b dn s nc ta cha ng u, cha hp l gia cc vng l do tc ng tng hp ca cc nguyn nhn nu trn. * Hu qu: - Dn s phn b khng u gia min ni, trung du vi ng =: trong khi ng = dn s tp trung rt ng nhng ti nguyn khong sn t, rngth c hn vic khai thc cc ti nguyn ny ba bi, lng phlm cho ti nguyn nhanh chng cn kit, suy thoi. Trong khi min ni, trung du dn c tha tht nhng ti nguyn khong sn t, rng th phong ph cng dn n vic khai thc cc ngun ti nguyn rt ba bi lm cho ti nguyn nhanh chng cn kit. Nh vy dn s phn b khng u th u dn n hu qu chung l ti nguyn c ng = v min ni, trung du u nhanh chng cn kit. - Dn s phn b khng u gia nng thn vi thnh th th nng thn t N2 bnh qun trn u ngi ngy cng gim dn, mc thu nhp ngy cng thp, trnh dn tr lc hu, nn tht nghip ngy cng tngCn cc vng th dn s tp trung rt ng m cng nghip th cha pht trin mnh nn tha lao ng, thiu vic lm, mi trng ngy cng nhim. * Bin php gii quyt: - Cn phi thc hin trit sinh c KH gim t l gia tng dn s, gim t l gia tng ngun lao ng sao cho cn i vi tim nng ti nguyn v kh nng pht trin kinh t c nc. - Cn phi tin hnh phn b li, iu chnh li hp l dn s trn a bn c nc v gia cc ngnh kinh t = cch di dn t cc vng ng = ng dn m trc ht t BSH, DHMTi Ty Nguyn, Ty Bc vo BSCL khai hoang pht trin kinh t mi. - N2 ta cn phi vch ra c nhng chnh sch tht hp l, u tin vi h di dn v mt kinh t h c iu kin v vt cht i khai hoang nh c trn nhng vng t mi. 30

- N2 ta cn phi u t nhiu vn xy dng cc CSVCKTHT min ni, trung du: nh xy thu in, lm trng, nng trng to ra sc ht cc ngun lao ng d tha t cc vng ng =, th ln nh c v khai hoang cc vng kinh t mi min ni v trung du. Cu 5: Chng minh dn s nc ta c c im rt tr. Nu nh hng ca c im ny vi pht trin kinh t, x hi. * Dn s nc ta rt tr: Theo s liu thng k 1/4/1989 dn s nc ta c c cu phn theo tui nh sau: - S ngi di tui lao ng chim 41,2% tng s dn. - S ngi trong tui lao ng chim 50,5% tng s dn. - S ngi trn tui lao ng chim 8,3% tng s dn. Qua s liu trn ta thy: - S tr em nc ta rt ng chim gn 50% tng s dn. Nh vy trung bnh c 1 ngi trong tui lao ng th c gn 1 ngi di tui lao ng. - S ngi trong tui lao ng (t 16 55 i vi n v 16 60 i vi nam) chim t l cao trn 50% tng s dn. Nhng trong s lao ng tr di 45 tui chim ti trn 70% v lao ng tr di 30 tui chim 68%. iu ny khng nh ngun lao ng nc ta cng rt tr. - S ngi gi nc ta rt t ch chim 8,3% iu khng nh tui th trung bnh c nc rt thp. Nhng iu chng minh trn khng nh trong c cu dn s c nc th c s ngi tr chim a s, s ngi gi rt t chng t dn s nc ta rt tr. * nh hng ca dn s tr vi pht trin kinh t, x hi. - nh hng tch cc: + Dn s tr trc ht c coi nh l th trng tiu th ln nhng sn phm do chnh h lm ra nhng th trng tiu th ny lun lun bin ng mnh v nhu cu tiu dng. iu s khng nhng kch thch sn xut pht trin v kch thch lun lun phi sng to, ci tin KT cng ngh to ra sn phm mi p ng nhu cu ngy cng tng. + Dn s tr cng l th trng rt hp dn vi m rng quan h hp tc QT v thng mi v xut khu lao ng. + Dn s tr th trnh lao ng lin tc c nng cao c kh nng tip thu KHKT nhanh, nm bt nhanh KT hin i ca TG l ng lc chnh thc hin nhanh chng CN ho nc ta. + Dn s tr chc chn ngun lao ng di do kh nng cung cp sc lao ng cho mi ngnh kinh t v bo v an ninh quc phng. 31

- nh hng tiu cc: + Dn s tr th s c nhu cu ln phi c hc tp nng cao trnh N2 ta phi quan tm, u ta ln trong vic pht trin gio dc, y t o to chm sc sc kho cho th h tr. + Dn s tr chc chn ngun lao ng ca h cng thiu kinh nghim trong sn xut, thiu trnh lao ng c tay ngh gii, th bc cao s tc ng n nn kinh t chm pht trin. + Dn s tr chc chn s thiu kinh nghim trong t chc iu hnh x hi cho nn N2 ta cn phi u t cao o to cc i ng k cn cho s nghip qun l t nc.

Cu 7: Nu c im ngun lao ng. Hin trng s dng ngun lao ng nc ta v cc phng hng s dng hp l ngun lao ng nc ta hin nay. * c im ngun lao ng nc ta: - V s lng: ngun lao ng nc ta rt di do n 1993 ngun lao ng nc ta c 35 tr ngi, 1997 c 37 tr ngi v t l ngun lao ng c nc lun chim trn 50% tng s dn. - Ngun lao ng nc ta tng nhanh: nu nh t l gia tng dn s t nhin ca c nc thi k (79 - 89) l 2,13%/nm th t l gia tng ngun lao ng t khong 3%/nm. Nh vy tc gia tng ngun lao ng nhanh hn tc gia tng dn s t nhin mi nm nc ta c thm t 1 1,1 tr lao ng mi b sung thm vo ngun lao ng ca c nc. - V cht lng: ngun lao ng nc ta vn c bn cht cn c, nng ng, kho tay, c kh nng tip thu KHKT nhanh v trnh lao ng lin tc c nng cao tnh n nm 1993 nc ta c 3,5 tr lao ng c trnh PTTH tr ln; 1,3 tr ngi c trnh TH chuyn nghip v 800 ngn ngi c trnh H, C tr ln.Nhng v cht lng th nhn chung ngun lao ng nc ta vi trnh chuyn mn KT tay ngh cn thp, lao ng th cng l chnh v vn cn th hin rt r s thiu tc phong, lm n CN m iu ny th hin rt r khu vc pha Bc. - c im v phn b lao ng: ngun lao ng phn b cha ng u cha hp l gia cc vng v gia cc ngnh kinh t ni chung trong i b phn lao ng c nc phn b ng = trong cc ngnh N 2. ng =th tha lao ng v thiu vic lm nhng min ni trung du thiu lao ng, tha vic lm. cc vng min ni trung du khng nhng thiu lao ng v s lng 32

m thiu lao ng v cht lng cao cho nn s phn b lao ng bt hp l cc ngun TNTN trung du v min ni cha c li cun vo qu trnh sn xut nn kinh t km pht trin. * Hin trng s dng ngun lao ng (vn s dng ngun lao ng) - Hin trng s dng ngun lao ng gia 2 khu vc sn xut vt cht v khu vc sn xut phi vt cht. + Theo s liu thng k nm 1992 - 1993 cho bit lao ng lm vic trong khu vc sn xut vt cht (CN, N2, XD) chim 93,5% tng ngun lao ng c nc. + S lao ng lm vic trong khu vc sn xut phi vt cht (VH/, NT, y t, GD) ch chim 6,5% tng lao ng c nc. Qua 2 s liu trn ta thy vic s dng gia sn xut vt cht vi phi vt cht l bt hp l v l biu hin nn kinh t nc ta rt ngho nn lc hu v rt thiu v vt cht m cha c iu kin tp trung pht trin nhng ngnh sn xut nhm nng cao mc sng v tinh thn. - Hin trng s dng gia cc ngnh CN v N2: Theo s liu thng k 93 cho bit lao ng lm trong cc ngnh kinh t N 2 chim 74%, cn trong CN ch chim 13%. iu ny khng nh i b phn lao ng c nc l hot ng trong N2, nhng lao ng trong N2 ch yu l lao ng th cng nn nng sut rt thp. Lao ng trong CN rt t nhng vi KT lc hu, phng tin ngho nn, trnh thp nn nng sut ca CN cng rt thp gi tr sn lng nn kinh t ca c nc cng rt thp nn kinh t ca t nc khng p ng nhu cu m phi nhp siu ln. - Hin trng s dng lao ng gia cc thnh phn kinh t: Theo s liu thng k 89 cho bit s lao ng lm vic thnh phn kinh t QD chim 15%; trong tp th chim 55%; trong kinh t c th t nhn chim 30%. Nhng n nm 1993 th t l lao ng hot ng trong kinh t QD gim xung 9,5% cn li 90,5% l u hot ng trng kinh t t nhn. Qua ta thy vic s dng lao ng trong cc thnh phn kinh t nh trn l cha hp l v lao ng hot ng trong kinh t QD chim t l rt nh v trong kinh t t nhn rt ln chng t nn kinh t QD km pht trin khng thu ht nhiu ngun lao ng, khng to ra nhiu vic lm trong c nc. Nn kinh t nc ta vn l nn kinh t XHCN m trong kinh t XHCN th QD phi l then cht gi vai tr nh hng v iu tit cho nn l ra kinh t QD phi c pht trin mnh thu ht nhiu ngun lao ng d tha mi l hp l. - Nng sut lao ng hin nay nc ta rt thp v i b phn lao ng trong N 2, phng tin ngho nn gi ci c k, kinh t lc hu tng gi tr GDP (tng thu nhp trong nc); GNP (tng sn phm x hi) rt thp 33

Tm li hin trng s dng lao ng gia cc khu vc sn xut, gia cc ngnh kinh t v gia cc thnh phn kinh t ca c nc hin nay l cha hp l. V vy mun thc hin nhanh chng CN ho, hi ho Nh nc ta vch ra mt s phng php s dng hp l ngun lao ng nh sau: * Phng hng s dng hp l lao ng: - Trc ht cn phi thc hin trit sinh c KH. - Cn phi phn b li hp l ngun lao ng gia cc vng, gia cc ngnh trong c nc theo xu th: + Phn b li lao ng gia cc vng: cch chuyn dn t ng = ln nh c, khai hoang vng t mi nn to ra s cn =gia ngun TNTN vi ngun lao ng ca c nc. + Theo xu th gim dn ngun lao ng thun nng, tng dn ngun lao ng CN v phi N2 trong nng thn l tng bc thc hin CN ho, vn minh ho nng thn. - Cn phi u t pht trin mnh cc ngnh GD, y t, VH v cc ngnh dch v ni chung l thu ht nhiu ngun lao ng phi sn xut vt cht va gp phn vn minh ho x hi, va nng cao dn mc sng v tinh thn cho ngi lao ng VN. - Cn phi m rng quan h hp tc QT y mnh XK lao ng i nc ngoi.

Cu 8: Hy gii thch v sao vn vic lm li c c nc quan tm hng u. Vn vic lm nc ta th hin ra sao v hy nu nhng phng hng gii quyt vic lm nc ta. * Gii thch: 34

- Vn vic lm c coi l vn x hi rt bc xc hin nay. V nu gii quyt tt vic lm ngha l phn ln ngi lao ng trong x hi u c vic lm y s n nh i sng, nng cao thu nhp cho ngi lao ng t ngi lao ng c iu kin hc tp nng cao trnh vn ho, dn tr x hi n nh, vn minh v pht trin. - Ngc li nu khng gii quyt tt vic lm ngha l phn ln ngi lao ng trong x hi tht nghip, mc thu nhp thp, ngi lao ng trong x hi khng c iu kin hc tp trnh vn ho, dn tr thp, x hi mt n nh, nhiu t nn x hi xut hin, k ch d li dng ph hoi mt nc. V th mun nc ta nhanh chng tin ln CN ho, hi ho v hi nhp nhanh chng vi TG th vn vic lm cho ngi lao ng phi c N2 quan tm, gii quyt hng u. * Vn vic lm hin nay nc ta th hin nh sau: - Theo s liu thng k 89 cho bit: tng ngun lao ng nc ta c trn 30 tr ngi th 1,8 tr ngi khng c vic lm. T l lao ng cha vic lm trung bnh c nc l 5,8%, trong khu vc nng thn l 4% v khu vc thnh th l 13,2%. Qua cc s liu trn ta thy t l cha c vic lm kh cao c nng thn v thnh th nhng khu vc thnh th vn vic lm c coi l vn rt gay gt din ra thng xuyn. khu vc nng thn tuy t l cha c vic lm thp hn nhng vn vic lm mi ch gii quyt c c tnh cht ma v. - T l cha c vic lm nc ta th hin rt khc gia 61 tnh v thnh ph c nc. Vn ny th hin nh sau: + Cc tnh c t l cha vic lm 4% l: cc tnh thuc trung du min ni pha Bc; BSH; Tho; HTnh; NAn v Kontum, Gia Lai. + Cc tnh c t l cha vic lm t 4,1 8%: QBnh; QTr; TTHu; QNgi; PYn; Tuy Ho; Bnh; klak; Lng; BDng; BPhc v BSCL. + Cc tnh c t l cha vic lm t 8,1 12% l: thnh ph Nng; Qnam; NThun; BThun; Nai; BRa - VTu. + Cc tnh c t l cha vic lm t 12,1 16,5%: KHo; Tninh v TPHCM. Qua ta thy nhng vng, nhng tnh m c ngnh N2 pht trin mnh hn CN th c t l thp hn so vi nhng vng c ngnh CN pht trin mnh hn N2. iu chng t tt c nhng vng ca nc ta u c nhng vng k c CN v N2 u km pht trin. - Tnh n 1997 tng ngun lao ng nc ta c 37 tr ngi trong nng thn c 25,5 tr, thnh th 11,5 tr. Vi tng lao ng cn vic lm c nc l 2,5 tr trong nng thn l 0,5 tr v thnh th l 2 tr th t l cha vic lm trung bnh c nc vo thi k ny l 6,7%, t l cha vic lm nng thn l 1,96% v t l cha c vic lm thnh th l 16,7% Qua ta thy ngun lao ng nc ta ngy cng tng nhanh v t l cha c vic lm c nc cng tng nhanh c nng thn v thnh th. N l kt qu ca qu trnh gia tng dn s v nn kinh t vn km pht trin. 35

* Phng hng gii quyt viclm: - Trc ht cn phi thchin trit sinh c KH. - Cn phi tin hnh phn b v iu chnh li hp l ngun lao ng gia cc vng trong c nc. - khu vc nng thn th cn phi thc hin trit sinh c KH hn, thc hin a dng ho nn kinh t nng thn vi pht trin mnh nhiu ngnh, ngh ph, tiu th CN, thng nghip, dv,N2 to ra nhiu vic lm ti ch va nng cao thu nhp va tng bc thc hin CN ho nng thn. - thnh th cn phi u t pht trin mnh CN nh, CN ch bin, du lch theo qui m thu hi vn nhanh, va to ra nhiu vic lm v nng cao thu nhp cho ngi lao ng. - Phi y mnh hng nghip dy ngh, thnh lp nhiu trung tm xc tin vic lm, gii thiu vic lm v = cc phng tin i chng, tuyn truyn mnh m vn vic lm trn cc chng trnh: Vic tm ngi, ngi tm vic. - Phi m rng quan h hp tc QT XK lao ng i nc ngoi.

Cu 10: Hy nu nhng c im c bn ca dn s v ngun lao ng ca nc ta. Dn s v ngun lao ng nc ta c nhng c im chnh sau y: - Dn s nc ta ng v tnh n nm 1999 nc ta c 76,3 tr ngi v vy hin nay dn s nc ng th 2 N, th 7 C, v th 13 trn TG. - Dn s nc ta v ang tip tc tng nhanh: t 1954 1980 dn s tng gp i mt 25 nm , ch = na thi gian dn s tng gp i t 1901 1956. Ring thp k 79 - 89 dn s c nc tng c 11,7 tr ngi cn thp k 89 - 99 dn s tng thm 12 tr ngi tng ng vi dn s ca mt nc c dn s trung bnh trn TG. Mc d t l gia tng dn s t nhin ca nc ta ang c xu th gim dn, nhng tc gim vn cn rt chm v gim t 2,13%/nm (79 - 89) xung 1,7%/nm (89 - 99) v t l gia tng dn s t nhin ca nc ta hin nay vn cn mc trung bnh v xp x cao trn ton TG. - Dn s nc ta nhiu dn tc vi tt c khong 54 dn tc khc trong ngi Kinh chim a s l 86,2% cn li 53 dn tc t ngi. Cc dn tc VN c nn VH rt a dng v giu bn sc v u c ngun gc xut pht t 3 dng ngn ng khc Nam , Nam o, Hn Tng. - Dn s nc ta phn b khng u gia min ni trung du vi ng = trong 80% dn s tp trung ng =; dn s phn b khng ng u gia thnh th v nng thn trong cng c khong 80% dn s tp trung nng thn. S phn b khng 36

u ny cn th hin trong ni b tng vng, tng tnh. S phn b dn s khng u nh trn gy ra hu qu nghim trng l cc ngun TNTN mi min t nc u cn kit v suy thoi nhanh. - Dn s nc ta rt tr v c ti 41,2% tng s dn l tr em, 50,5% l trong tui lao ng m trong ngun lao ng th c ti trn 70% l tr di 45 tui, khong 68% tr di 30 tui. Dn s tr, lao ng tr khng nhng l th trng kch thch sn xut pht trin m cn rt hp dn vi hp tc u t QT ng thi cn l ngun lc con ngi hng hu i vi pht trin kinh t v bo v quc phng. - Ngun lao ng nc ta rt di do li tng nhanh vi tc gia tng trung bnh nm l 3%. Mt khc ngun lao ng nc ta vn c bn cht cn c, nng ng, sng to, kho tay nhng thc cht trnh chuyn mn KT cn thp, thiu i ng tay ngh cao, th gii, th bc cao v thiu tc phong lm n CN. - Ngun lao ng nc ta hin nay vn cha c s dng hp l gia cc khu vc sn xut vt cht v khu vc phi vt cht, gia cc thnh phn kinh t QD v ngoi QD. Trong lao ng trong khu vc sn xut vt cht chim 93% tng ngun lao ng, lao ng trong N2 chim ti 74% v cn trong CN ch chim 13%. Cn lao ng trong thnh phn kinh t QD gim xung ch cn 9,5%. - Vic s dng lao ng nc ta hin nay nng sut vn cn rt thp k c trong CN v trong N 2. Trong CN v N2 cha to ra vic lm y cho ngi lao ng. T l cha c vic lm ca c nc ngy cng tng nhanh c nng thn v thnh th. T l cha c vic lm c nc vo 1989 l 5,8% (nng thn l 4%, thnh th l 13,2%) n 1997 c nc ln ti 6,7% trong nng thn gim xung cn 1,9%, cn thnh th tng ln 17,3%.

Cu 11: Nc ta mun gim t l gia tng dn s v s dng hp l ngun lao ng th cn phi thc hin nhng chnh sch dn s g? Ni dung ca chnh sch ra sao v kt qu thc hin nhng chnh sch ny nh th no? * Nc ta mun gim c t l gi tng dn s t nhin; s dng hp l ngun lao ng ca c nc th phi thc hin trit chnh sch dn s v chnh sch ny gm 2 ni dung chnh sau: l thc hin trit sinh c KH v tin hnh phn b li dn s v lao ng trn a bn c nc mt cch hp l. - Thc hin trit sinh c KH c coi l chnh sch dn s quan trng nht gm nhng mc tiu chnh sau: + Phn u c nc t t l gi tng dn s t nhin gim xung 1,7%/nm trc 2000 v tip tc gim na vo nhng nm sau nm 2000. 37

+ Phn u mi cp v chng ch nn c t 1 2 con, ph n sinh con u lng sau 22 tui v sinh con th 2 sau con th 1 t 3 5 nm. thc hin c chnh sch ny N2 ta trc khi vch ra nhng ch tiu c th nu trn nghin cu rt k lng v nhng c im, tp qun, phong tc ca cc dn tc trong c nc ng thi vch ra nhng ch tiu l ph hp vi nhng xu th chung, s tin b chung ca loi ngi trn TG. Cn c vo nhng ch tiu nu trn N 2 vch ra mt lot cc gii php chnh sau y: + y mnh tuyn truyn vn ng gio dc ton dn thc hin KHHG. + Hng dn mi tng lp lao ng thc hin nhng k thut y t trong sinh c KH. + Kt hp gia tuyn truyn, vn ng gio dc vi x pht hnh chnh. + Gio dc, bi dng v trnh VH, KHKT nng cao dn trnh nhn thc ng n v lnh vc dn s v gia nh cho ton dn. + Vic thc hin chnh sch KHHG nc ta trong nhng nm qua t c nhng kt qu chnh sau y: t l gi tng dn s t nhin ca c nc gim t 2,13%/nm thp k 79 - 89 xung 1,7%/nm thp k 89 - 99; trong mt s thnh ph, th nh H Ni, HPhng t t l gi tng dn s t nhin xung di 1%. - Chnh sch phn b li, iu chnh li dn s v lao ng trn a bn c nc: + Chnh sch phn b li dn s v lao ng c coi l mt b phn cu thnh quan trng trong chnh sch dn s ca c nc v hin nay dn s v lao ng nc ta vn cn phn b khng hp l gia min ni, trung du vi ng =; gia thnh th vi nng thn + Ni dung chnh ca chnh sch phn b li dn s v lao ng l tin hnh di dn t cc vng ng = ng dn trc ht l t BSH; DHMT i khai hoang pht trin kinh t min ni, m trng tm l Ty Nguyn, Ty Bc, NB. + Vic thc hin chnh sch di dn nc ta c chia lm 2 thi k ln: Thi k trc 1984 qu trnh di dn din ra vi qui m ln c t chc vi qui m di dn mi nm N 2 a khong trn 30 vn dn t ng = ln khai hoang min ni. Tnh n 1990 ta a c 152 ngn dn vo Ty Nguyn khai hoang trong ring vo aklak l 111 ngn dn; vo NB l 101 ngn dn trong ring Nai l 83 ngn dn. Thi k t 1984 nay qu trnh di dn c yu dn nhng mi nm ta vn a c khong 21 vn dn i khai hoang c bit t sau 1990 nay th xut hin qu trnh di dn t do pht trin mnh. Vic di dn t do gy ra nhiu hu qu nghim trng l lm cho cc ngun ti nguyn t, rng b khai thc ba bi v cn kit nhanh c bit l gy mt ANTT mt s vng. + thc hin c chnh sch di dn c hiu qu th N2 ta vch ra mt s gii php sau y: 38

 Vn ng cc h di dn i khai hoang pht trin kinh t min ni vi nhng chnh sch h tr v mt kinh t cc h di dn c iu kin v vt cht, an tm di dn v pht trin kinh t min ni. N2 ta u t vn xy dng trc cc CSVCHT (nng trng, lm trng, cc nh my thu in) min ni to ra sc ht cc ngun lao ng d tha t ng =, th ln nh c lu di min ni. Kt qu ca vic thc hin chnh sch phn b li dn s v lao ng nc ta to ra cc vng ng = bit l mt s tnh ca BSH t cng di dn tr s (-) ngha l c s ngi di dn lun lun > hn s ngi n m in hnh l: TBnh t -1,2%; HNi t -2,03%; cc tnh HDng, HYn; Nnh t -2,41%

NGUN LC 4: C S VT CHT K THUT H TNG. Cu 13: G/thch v sao CSVCKTHT li .c coi nh l 1 ngun lc chnh pt kt-xh. Nu h/tr.g, /gi CSVCKTHT nc ta v nu cc phg hg tip tc pt v h/thin CSVTKTHT. Tr li: *Gii thch: - CSVTKTHT l ~ thnh qu l.g do con to ra trg qkh v hti m vn cn v ang ah? ln ti s nghip pt kt-xh & sg of ndn ta. chnh l mng li GTVT, nh my x nghip, cc dtch vho ls... - Nu CSVTKTHT ny m .c trg b KT hi, .c xd v pb hl trn ~ v`g lth c nc ph hp nhu cu of nn kt v sg of dn th CSVTKTHT s kch thch nn sxut pt nhanh v cho hqu cao. - Ng.c li nu CSVTKTHT m ngho nn lc hu li xd v pb ko ph hp nhu cu pt kt v nguyn vng of l.g th CSVTKTHT ko ~ km hm tc pt m cn gy ah? xu n s/g con . Chnh v vy m CSVTKTHT phi .c coi nh l 1 ng` lc chnh pt kt-xh. 39

*Hin trng: - CSVTKTHT xt theo ngnh: + Trg N2: ta xd .c 5300 cng trnh thu li. Trg c 3000 trm bm & b c n` cng trnh thu li ln tm c qgia nh h Du Tin-Ty Ninh, p Thch Nham-Qung Ngi... xd n` c s nghin cu v ging cy, ging con & t .c trnh lai to cc ging la mi, gsc mi ngn ngy tng tr.g cao nh ging la IR8, CR203; ging ln lai kt; b lai sin; vt siu trg... + Trg CN: ta xd .c 2268 x nghip QD, 374837 x nghip ngoi QD...Trg xd .c n` x nghip, n` ngnh c KT hi nh cc ngnh c kh t, luyn kim en, hcht b l cc nh my thu in, xi mng HBnh, Bm Sn, HThch...Cc ngnh, cc x nghip CN ny tip tc .c trg b n` KT hi mi t/hp s nghip CN ho, hi ho of c nc. + Trg GTVT-TTLL th ngy c`g .c trg b thm n` thit b mi hi l /ng cho nhu cu of nn kt m ca. + Trg dlch-dv th ngy c`g pt rt nng ng, rt ci m l lm tmn nhu cu of nn kt th tr`g. - CSVTKTHT xt v phg din lth (theo vng). +Trg N2: ta xd .c n` v`g chuyn canh LTTP qui m ln, n` v`g chn nui gia sc ln, n` v`g chuyn canh cy CN & cc v`g ny ngy cng .c pt h/g chuyn mn ho su, tcht sx h`g ho cao & gn cht cc x nghip ch bin. + Trg CN: ta xd .c n` trung tm, n` cm, khu CN c qui m ln, c c cu ngnh a dng v hnh thnh 2 v`g kt tr.g ? pha B, pha N. ~ v`g ny ang c kh nng thu ht n` vn u t n/c ngoi, n` k/hc KT hi... + Cn cc ngnh GTVT-TTLL v dlch, dv th .c pt 1 cch va hi, va rt nng .g l thch ng nn kt h`g ho, th tr`g & gn cht tng v`g, lth c th. Qua ptch trn ta thy n/c ta xd .c 1 h th/g CSVTKTHT kh hon chnh & ang p ng .c nhu cu nht nh cho s nghip CN ha, hi ho c n/c. *gi htr.g: - C th ni n/c ta ngy nay xd .c 1 h th/g CSVTKTHT kh hon chnh, kh y . Cc ngnh kt t .c trnh KT nht nh & ang tng b/c /ng cho nhu cu of s nghip CN ho, hi ho of c n/c. - Thc cht th CSVTKTHT of n/c ta cha mnh cha /ng ni cho nhu cu of nn kt hin nay v tr 1 vi ngnh, vi nh my x nghip mi .c xd t thp k 80 n nay l c kt kh hi nh tin HBnh, Tr An; xi mng HThch, BSn...cn li hu ht cc nh my x nghip of ta u nm trg tnh trng KT lc hu, gi ci... - Cc CSVTKTHT of ta lun2 thiu ng b, thiu ph tng thay th dn n hqu hng thp & n` nh my x nghip qu li thi gy nhim nng MT... 40

- Kt cu h tng c s c n/c vn nm trg tnh tr.g km pt thiu khng kht gia cc ngnh & trg ni b tng ngnh dn n chi ph vn chuyn ln, gi thnh cao, hqu thp. - C th ni hthng c s VTKTHT n/c ta ngy nay cha ngang tm cc n/c trg kvc v TG mc d ta & ang i mi. - Pb c s h tng cha ng u, cha hl gia cc v`g trg c n/c trg mni, trung du b l v`g su, v`g xa ko ~ cn thiu n` v c s VTKTHT m cht l.g KT of cc v`g mni trung du vn cn nm trg tnh tr.g qu lc hu, qu ngho nn ko kh nng kthc, li cun cc ngun t`nguyn vo qu trnh sx to ra n` sp? cho xh. *Phg h/g pt & hon thin: - Cn phi u t hi ho CSVTKTHT 1 cch ng b li cun mi ngnh vo qu trnh sx ta ra n` sp? cho xh. T/hin .c mtiu ny phi m rng qh hp tc qt nhp .c n` thit b CN hi. - Cn phi u t theo chiu su hi ho 1 s ngnh kt mi nhn nh c kh t, du kh...va thu ht vn n/c ngoi, va to n` sp? XK mnh thi phi u tin pt CSHT cho mni, trung du l to c hi cho kthc hl t`nguyn v pb li hl ngun lng c n/c. NGUN LC 5: NG LI, CHNH SCH PT KT-XH CA NG V NH N/C TA. Cu 14: Gthch v sao `g li, csch of & N li .c coi nh l 1 ngun lc chnh pt kt-xh. Hy nu ~ ndung chnh of `g li i mi ca & N ta hin nay & ah? of `g li i mi ti s nghip CN ho v hi ho n/c ta. *Gthch: - `g li csch of & N .c coi nh l tr tu tng hp ca ton ? & ton dn phc tho ra chin l.c pt kt-xh c n/c trg mi 1 gon ls nht nh v ND chnh of `g li ny .c th hin trg cc ngh quyt ca hi ? csn ton quc th`g k. - Nu `g li of & N vch ra m ng n ngha l va ph hp xu th chg of TG, va ph hp l`g dn, em li q`li cho ton dn th `g li s kch thch sx pt a n/c n nh, vn minh, phn vinh & ltc pt. - Ng.c li nu `g li of & N vch ra m i ng.c xu th chg of TG ko em li q`li cho ton dn th nhanh chng a n c ti ch lm than & nhanh chng mt n/c.
/

Qua ta khng nh `g li csch ng n of & N .c coi nh l 1 ngun lc chnh -ngun lc tr tu- trg pt kt-xh n/c ta hin nay. *N/dung chnh: 41

- Tr/c ht, cn phi xo b c ch tp trung quan liu bao cp v c ch bao cp n tc ot mt q` lm ch ca lng v phg tin sx & sp? do chnh h lm ra nn km hm s ci tin KT cng ngh nng cao nng xut, cht l.g sp?. - Phi xd nn kt h`g ho th tr`g l to ra q` lm ch cho lng v phg tin sx v sp? do h lm ra s kch thch ci tin cng ngh & nng cao nng xut, cht l.g sp?. - Phi xd 1 c cu kt tht nng ng c ngha l c ch ny phi thch nghi mi hc? trg n/c, TG & lun cho hqu kt cao. - Trg `g li i mi th & N ta vch ra cl.c n nh & pt kt-xh c n/c n nm 2000 & sau nm 2000 ND chnh of cl.c ny l: + Tr/c ht cn phi khng nh l tip tc a n/c ta i theo con `g of CNXH & ly ch ngha Mac-Lnin lm kim ch nam cho mi hng. + = mi gi a n/c ta tin nhanh, tin mnh ln CN ho, hi ho c th nhanh chng hi nhp nn kt TG. + Phi xd 1 nn kt n` tp` trg c 2 tp` kt c t trc l QD & tp th th ngy nay cho php h`thnh nn kt ngoi QD l to ra n` vic lm, kch thch mi ti nng of lng sx ra n` ca ci cho n/c. + Phi xd 1 nn kt m ca c ngha l coi 5 chu l bn, tm gc th c h /g v tg lai (VN mun lm bn all) l m rng th tr`g tip thu cng ngh hi of TG to c hi cho n/c ta hi nhp ngay TG. + Trg pt kt of n/c ta ngy nay phi ly hqu kt lm thc o cho mi s pt. - thc hin ~ ND i mi nu trn th & N ta vch ra 1 lot cc csch m 1 trg ~ csch l csch to vn c ngha l = mi cch Nh n/c huy ng cc ngun vn trg dn, vn ngn sch & b l cc ngun vn u t n/c ngoi th mi c th nhanh ch/g hi ho nn kt c n/c. *Ah? of `g li i mi ti s nghip CN ho & hi ho n/c ta. - Tr/c ht `g li i mi n to ra q` lm ch cho ton dn, thc hin dch ho ton xh c ngha kch thch mi ti, vt lc thi ua sx sto ra n` ca ci cho n/c. - `g li i mi n m rng .c th tr`g XK cho n/c ta gp phn lm cho TG hiu .c VN (nh csch m ca). T n/c ta mi c kh nng XK n` sp? trg n/c & nhp .c n` cng ngh hi of TG. - Cng cuc i mi n/c ta b/c u lm n nh s/g kt-xh cho ton dn, y li lm pht & a n/c ta thot cnh kh?g hong kt trin min. - `g li i mi to cho nn kt c n/c b/c u c tc tng tr?g ng k m in hnh l tc tc tng trng of GDP tng t 0,2%/nm (76-80) ln 5,1%/nm (88-90) & ln 8,3%/nm (90-93); Tc tng tr?g CN tng t 0,6%/nm (76-80) ln 3,3%/nm (88-90) & ln 12,6%/nm (90-93); N2 tng t 2%/nm (76-80) ln 3,9%/nm (88-90) & ln 6,3%/nm (90-93). 42

NGUN LC 6: -NGUN LC BN NGOICu 15: Ngun lc bn ngoi l g? Nu ~ ND chnh of ngun lc bn ngoi & gthch ti sao trg pt kt-xh n/c ta hin nay li phi quan tm & tn dng ~ mt t/li of tnh hnh qt. *~ ND chnh: - Ngun lc bn ngoi l tnh hnh ctr, kt-xh l KT of TG ngy nay ah? n s nghip i mi n/c ta ntn. - Tnh hnh ctr, xh of TG ngy nay t/hin nh sau: + Hin nay trn TG ni chg ang din ra xu th qt ho ngha l cc n/c mun pt kt-xh n/c mnh u mun hp tc rng ri cc n/c tip thu cng ngh hi & tiu th sp? xu th ny rt ph hp csch m ca of & N ta. + Hin nay trn TG cng ang din ra xu th i u chuyn sang i thoi ngha l t/k ct lnh kt thc m cc n /c mun g/quyt cc vn hbnh, v bin gii ko phi = v lc, qs m = m phn, hbnh. Xu th ny rt ph hp `g li of & N ta l mun lm bn all, mun kt hu ngh cc n/c N & TG biu t.g of tnh kt ny l s hthnh khi ASEAN. + Hin nay trn TG 1 vi n/c, vi kvc ang din ra chin tranh xung t, gy mt an ninh v ho bnh TG nh cc nc Trung Cn ng, cc nc Nam u nh trn bn o Bancng in hnh l Nam T th nc ta v cc nc N li cng phi on kt bn nhau xy dng v cng c mt kvc an ninh v hbnh C v TG lin tc pht trin, trnh b tiu dit. Tm li tnh hnh chnh tr, x hi ca TG ngy nay ang c nhiu thun li vi s nghip i mi nc ta. - Tnh hnh kinh t KT vi s nghip i mi nc ta: + Hin nay nhiu nc t bn c nn kinh t KT rt hi v pht trin cho nn h mun xkhu KT sang cc nc ang pht trin v chm pht trin nh nc ta th nc ta li ang c nhu cu c nhp cc thit b cng ngh hi thc hin CN ho nc nh. + Nc ta ngy nay ang c nhu cu ln XK cc ngun nguyn liu r tin nh cc sphm nng, lm, ng, cc ksn th th cc nc TB cc ngun ti nguyn ny li ang cn kit v h cng c nhu cu ln c nhp cc ngliu r tin t cc nc ang pht trin nh nc ta. + Hin nay trn TG c nhiu cty TB c quyn, nhiu nh doanh nghip ln, nhiu vit kiu yu nc mun n VN m rng hp tc lin doanh, du lch v thm qu hng ngi thn c. Cho nn tnh hnh ny rt ph hp vi csch m ca coi 5 chu l bn, tm gc qkh hng v tng lai ca v N2 ta. Nh vy tnh hnh kinh t KT ca TG ngy nay ang c nhiu thun li vi s nghip i mi nc ta. * Trong s nghip CN ho nc ta cn thit phi quan tm v tn dng nhng mt thun li ca tnh hnh QT l v nhng l do sau: 43

- Nc ta tin ln CN ho, hi ho t xpht im rt thp c ngha l CSVCKT ca nc ta vn cn rt ngho nn, lc hu nhng ndn ta, dtc ta c trnh rt tin b v nhn thc x hi, v VH, KHKT hn nhiu dn tc trn TG (qh sx rt tin b). Cho nn nc ta mun tin nhanh ln CN ho th phi nhp cc thit b cng ngh hi ca TG thc hin CN ho nc mnh (khng phi = ng li t lc t cng nh trc y). - Nc ta c coi l mt nc c ngun TNTN rt a dng, rt phong ph m KT (.) nc cha c k kthc, sx, ch bin cho nn ta mun c nn kt pht trin phi m rng hp tc lin doanh vi nc ngoi cng kthc, sx, ch bin cng c li. - Nc ta l mt (.) nhng nc ng dn vi ngun lao ng di do, li c bn cht cn c, kho tay, li c tnh k lut cao cho nn khng nhng l th trng tiu th ln rt hp dn vi nc ngoi m cn l c s y mnh hp tc XK lao ng nhm gii quyt vic lm cho ngi lao ng. - Nc ta c thin nhin nhit i m gi ma vi nhiu TNTN a dng, hp dn ni ting nh Vnh H Long l di sn thin nhin TG v nhiu di sn VH ni ting nh Ph c Hi An, C Hu, Thnh a M Snl c s thu ht nhiu ngun du khch QT vi nn CN khng khi l ngun thu ngoi t ln nht c nc hin nay. Nhng iu chng minh trn khng nh nc ta mun nhanh chng thc hin CN ho, hi ho th phi quan tm tn dng nhng mt thun li ca tnh hnh QT hin nay.

PHN 2: VN PHT TRIN KINH T, X HI Vn 1: Hin trng pht trin kinh t, x hi Cu 1: Gthch ti sao nn kt nc ta trong nhng nm qua mt n nh v tng trng chm. (Nu nhng nguyn nhn chnh dn n nn kinh t) Nn kinh t nc ta trong nhng nm qua mt n nh, tng trng chm l do nhng nguyn nhn chnh sau y: - Trc ht l do im xut pht ca nn kt thp. + Nn kt xut pht t mt nn N2 c canh v la vi hn 80% lao ng c nc lm vic trong N 2 nhng lao ng th cng l chnh nn nng sut rt thp. + Nn kt xut pht t mt nn CN vi qui m nh b, c cu qu qut vi hn 10% lao ng lm vic trong CN nhng vi phng tin KT ngho nn gi ci, c k nn nng sut CN cng rt thp. 44

 Tng gi tr sn lng ca nn kt quc dn rt nh b mt cn i gia cung v cu, nn kt thiu tch lu cho nn nc ta phi nhp siu ln. - Nn kt nc ta pht trin trong k b chin tranh ko di sut 30 rng cho nn trong sut thi k chin tranh nn kt ch lo tn ti dn n tng trng khng ng k. Tng trng c cht t l nh vo vin tr v vay n nc ngoi. - Nn kt nc ta i mi chm v ta duy tr c ch bao cp qu lu. C ch bao cp ch ph hp vi thi k chin tranh ng l ra n phi c xo b ngay khi chin tranh kt thc nhng thc cht n vn c duy tr sut 10 nm sau chin tranh (76 - 86). Cho nn c ch bao cp n lm gim tc tng trng ca nn kt trong thi bnh. - Nc ta li b M cm vn lu di 19 nm. Vic M cm vn gy nhiu kh khn trong pht trin quan h ngoi thng xut nhp khu lm gi tr tng trng ca nn kt nc ta. - Do v N2 c t tng nng vi l mun xy dng li t nc ta ng hong hn, to p hn nh di chc Bc H li dn n sau khi chin tranh kt thc u t qu ln vo mt s cng trnh trng im quc gia nh thu in HBnh, cu Thng Long mt cn i ngn sch quc gia v gy ra lm pht, khng hong kt ko di. - Chin tranh bin gii pha Bc v pha Ty Nam: sau khi t nc thng nht nc ta xy dng mt nn kinh t thng nht chung cho c nc trn c s st nhp nn kt ca 2 min Nam, Bc vi 2 hng khc nhau. Nhng trong thi k ny ta gp mt s sai lm trong quan h i ni, i ngoi chin tranh bin gii pha Bc v pha Ty Nam. Chin tranh bin gii khng nhng lm gim tc tng trng ca nn kt m cn gy tt hu nn kt nc ta trong nhiu nm. Tm li nn kt nc ta trong nhng nm qua mt n nh, tng trng chm l do nh hng tng hp ca cc nguyn nhn nu trn.

Cu 2: Trnh by s chuyn bin ca c cu kinh t nc ta. Khi ni n c cu kt th ta lun hiu trong c cu kt bao gm 2 vn quan trng l c cu kt theo ngnh v c cu kt lth. * Chuyn bin v c cu kt theo ngnh. - C cu kt theo ngnh c chuyn bin trc ht l do c s thay i ln v ng li, chin lc, mc tiu pht trin kt ca v N2 vch ra khc nhau gia cc thi k. 45

+ Thi k 61 - 75 (ni ring min Bc); thi k 75 80 (ni chung c nc) l thi k nc ta tp trung y mnh CN ho trong u tin pht trin CN nng dn n t trng cc ngnh CN nng ln hn, tc tng trng nhanh hn so vi cc ngnh khc. + Thi k 80 - 86 th c nc li coi N2 l mt trn hng u cc ngnh N2 (nng, lm, ng) pht trin vi tc nhanh hn, t trng ln hn so vi cc ngnh khc. + Thi k 86 - 89 c nc li tp trung y mnh 3 chng trnh kt trng im l chng trnh lng thc - thc phm; hng tiu dng; hng xut khu cho nn thi k ny cc ngnh nng, lm, ng v cc ngnh CN ch bin c pht trin nhanh hn, mnh hn so vi cc ngnh khc. + Thi k 90 - nay c nc li tp trung y mnh CN ho, hi ho t nc cho nn cc ngnh CN ni chung v c bit l cc ngnh CN nng c KT tinh xo nh t, c kh, du khc pht trin vi tc nhanh hn. - C cu kinh t theo ngnh c chuyn bin theo c cu gi tr sn lng gia cc ngnh CN nhm A v nhm B, gia ngnh trng trt vi chn nui (chuyn bin v c cu trong ni b tng ngnh v gia cc ngnh vi nhau). S chuyn bin ny th hin qua bng s liu sau: C cu 1980 1989 - 1990 1) CN 100 100 - nhm A 100 100 - nhm B 100 100 2 2) N 100 100 - Trng trt 100 100 - Chn nui 100 100 Qua bng s liu trn ta thy: + Nu coi gi tr sn lng ca mi ngnh kt nm 80 l 100% th n nm 89 - 90 ngnh CN tng2,08 ln; trong CN nhm A tng 1,81 ln; CN nhm B tng 2,24 ln. Ngnh N2 tng 1,54 ln; trong ngnh trng trt tng 1,46 ln, ngnh chn nui tng 1,83 ln. + Gia CN v N2 th tc tng ca ngnh CN nhanh hn so vi N2 v thi k ny ta bt u i mi theo xu th CN ho. + Trong ni b tng ngnh CN th tc tng CN nhm B nhanh hn CN nhm A v thi k ny nc ta y mnh 3 chng trnh kt trng im m 3 chng trnh u thuc nhm B. + Gia trng trt v chn nui th tc pht trin chn nui nhanh hn trng trt v chn nui ang tr thnh ngnh chnh trong c cu N2. 46

- C cu kt theo ngnh cn c chuyn bin theo c cu tng sn phm x hi. S chuyn bin ny th hin qua bng s liu sau: 1980 - 1991 1995 1) CN 23,7 30,7 2 2) N 40,5 27,2 3) Dv 35,8 42,1 - Qua bng s liu trn ta thy: t 1991 - 1995 gi tr sn lng ca ngnh CN v Dv tng ln rt nhanh cn ngnh N2 c xu th gim dn v sau nm 90 n nay c nc ta tp trung y mnh CN ho, hi ho theo xu th gim dn t trng ngnh N2 v tng dn t trng ngnh CN c bit l Dv m in hnh l GTVT, TTLL, Dlchi mi nh vy l nhanh chng hi nhp vi nn kt TG. - C cu kt theo ngnh nc ta cn tip tc c i mi mnh m hn na theo xu th l cc ngnh CN, Dlch, Dv th phi c pht trin nng ng hn, thong hn, ci m hn thch nghi vi nn kinh t hng ho v th trng. Cn i vi ngnh TTLL th cn phi c trang b hi hn l nhanh chng hi nhp vi nn vn minh QT. * Chuyn bin v c cu kt lnh th C cu kt lnh th c chuyn bin tng ng vi s chuyn bin ca c cu kt theo ngnh v s chuyn bin ny th hin nh sau: - Trong N2: + Trc y ngnh N2 nc ta c pht trin, phn b ch yu cc vng ng =, ven bin cn min ni, trung du th hu nh chm pht trin. ng thi N2 pht trin theo xu th c canh v la m khng hnh thnh nhng vng chuyn canh N2 vi qui m ln. + Ngy nay N2 nc ta c pht trin theo xu th hnh thnh nhiu vng chuyn canh c xu hng chuyn mn ho su in hnh l chuyn canh LT - TP vi 2 vng ln nht l BSH, BSCL. Hnh thnh nhiu vng chuyn canh cy CN di ngy, ngn ngy m ln nht l l NB, Ty Nguynnhiu vng chn nui b sa, b tht c cht lng cao ni ting nh cao nguyn Mc Chu (Sn La), Ba V (H Ty), c Trng (Lm ng), cn vng g i trc ni min Trung l vng nui b tht vi qui m ln nht c nc. Dc ven bin hnh thnh nhiu vng nui trng thu sn nc mn, nc l nh nui tm, c v trng rong cu nh ph Tam Giang, m Cu Hai, m Di + Hin nay ven cc thnh ph ln nh H Ni, HPhng, TPHCM v ang hnh thnh nhng vnh ai rau xanh, vnh ai thc phm l cung cp cho nhu cu v thc phm ti sng trong ni thnh ngy cng cao. 47

+ Hin nay cc vng chuyn canh N2 c pht trin theo xu th ngy cng gn cht vi cc x nghip l hnh thnh nn cc x nghip cng, nng nghip. - Trong CN: + S pht trin CN trc y cng ch c phn b ch yu ng =, ven bin v trong cc th nhng ngy nay CN nc ta trc ht c pht trin theo xu th hnh thnh nhiu trung tm CN ln m ln nht nh HN, TPHCM c c cu ngnh rt a dng. + hnh thnh nhiu cm, khu CN c mi quan h lin ngnh, lin lnh th rt khng kht in hnh l l cm CN HPhng - Qninh; TPHCM - BHo. + Hnh thnh 2 tam gic CN tng trng HN - HP - QNinh v TPHCM - BHo - VTu. 2 tam gic ny chnh l b khung hnh thnh ln 2 vng CN nng ng nht c nc l BSH v NB. ng thi 2 vng ny hin nay ang hnh thnh 2 vng kt tng trng pha Bc v pha Nam. + Cn cc ngnh kt khc nh GTVT - TTLL, Dlch - Dv th c pht trin va hi, va nng ng v gn cht vi tng vng lnh th trong c nc.

Cu 4: Th no l c cu kinh t theo ngnh v c cu kinh t theo lnh th? Cho th d minh ho v trnh by mi quan h gia chng. * Gii thch: 48

- C cu kt theo ngnh l t trng ca tng ngnh tnh = % theo n v GNP hoc GDP so vi tng gi tr sn lng ca nn kt c nc. Th d: C cu kt theo ngnh ca nc ta trong CN nm 1990 l: + CN nhin liu chim 7% + CN nng lng 10% + CN ho cht 6% + CN vt liu xy dng 10% + CN ch bin thc phm 30% + CN sn xut hng tiu dng 15% + Cc ngnh khc 22% - C cu kt lnh th l s phn b sp xp cc x nghip kt ni chung trn tng vng lnh th ca c nc v s pht trin kt ca mi vng cng c tnh bng % so vi tng gi tr sn lng cu nn kt c nc. Th d: C cu ngnh CN phn theo vng nc ta vo nm 1995 l: + Trung du min ni pha Bc 7,4% + BSH 16,5% + Bc Trung B 4,2% + Duyn hi Nam Trung B 5,7% + Ty Nguyn 1,4% + ng Nam B 51,9% + BSCL 12,9% * Mi quan h: - Khi c cu kt theo ngnh m pht trin mnh th c ngha l trong c cu kt hnh thnh nhiu ngnh mi, nhiu nh my, x nghip mi lm cho c cu kt ngy cng a dng hn. Nhng s hnh thnh cc nh my x nghip cn thit phi c phn b trn nhng vng lnh th c th no . Cho nn c cu kt theo ngnh pht trin th s ko theo c cu kt lnh th pht trin theo. - Khi c cu kt lnh th pht trin c ngha l cc nh my, x nghip c phn b hp l v s phn b hp l s kch thch cc x nghip hot ng c hiu qu cao thu c nhiu li nhun hn. ng thi khi cc nh my hot ng c hiu qu cao th s tc ng ngc li lm cho c cu kt theo ngnh ngy cng pht trin mnh hn s hnh thnh thm nhiu nh my, x nghip mi na. 49

Qua phn tch trn ta thy c cu kt theo ngnh v theo lnh th ch l hai mt ca mt vn thng nht vn l c cu kt lun lun c mi qua li rng buc vi nhau, tc ng ln nhau khng th thiu nhau c.

Cu 5: Hy nh gi hin trng pht trin kinh t, x hi nc ta nh th no l ng nht. Hin trng nn kinh t, x hi nc ta th hin nhng c im chnh sau y: - Trc ht l do im xut pht ca nn kt thp. + Nn kt xut pht t mt nn N2 c canh v la vi hn 80% lao ng c nc lm vic trong N 2 nhng lao ng th cng l chnh nn nng sut rt thp. 50

+ Nn kt xut pht t mt nn CN vi qui m nh b, c cu qu qut vi hn 10% lao ng lm vic trong CN nhng vi phng tin KT ngho nn gi ci, c k nn nng sut CN cng rt thp. Tng gi tr sn lng ca nn kt quc dn rt nh b mt cn i gia cung v cu, nn kt thiu tch lu cho nn nc ta phi nhp siu ln. - Nn kt nc ta pht trin trong k b chin tranh ko di sut 30 rng cho nn trong sut thi k chin tranh nn kt ch lo tn ti dn n tng trng khng ng k. Tng trng c cht t l nh vo vin tr v vay n nc ngoi. - Nn kt nc ta pht trin trong c ch bao cp qu lu. C ch bao cp ch ph hp vi thi k chin tranh ng l ra n phi c xo b ngay khi chin tranh kt thc nhng thc cht n vn c duy tr sut 10 nm sau chin tranh (76 - 86). Cho nn c ch bao cp n lm gim tc tng trng ca nn kt trong thi bnh. - Nn kt nc ta tri qua mt thi k b lm pht ko di v khng hong kt trin min. - Nn kt nc ta pht trin ang c chuyn bin ln v c cu kt theo ngnh v c cu kt theo lnh th. Trong c cu kt theo ngnh c chuyn bin theo xu th l: + C cu theo ngnh ngy cng a dng hn vi s hnh thnh nhiu ngnh mi, nhiu ngnh mi nhn nh c kh, t, du kh + Cc ngnh kt c pht trin tng dn v t trng trong tng gi tr sn lng nn kt l CN c bit l cc ngnh CN c KT tinh xo c hm lng KT cao in hnh nh t, du kh v cc ngnh dv ni chung (GTVT - TTLL). - Chuyn bin v c cu kt lnh th theo xu th hnh thnh nhiu vng chuyn canh CN vi hng chuyn mn ho su vi tnh cht sn xut hng ho cao v gn cht vi x nghip ch bin; hnh thnh nhiu trung tm, nhiu cm, nhiu khu, nhiu vng CN nng ng... - Nn kt nc ta t 89 n nay dn dn n nh v y li lm pht a nc ta ra khi khng hong kt v bt u c tc tng trng ng k m in hnh l tc tng trng ca GDP tng t 0,2%/nm (76 - 80) ln 8,3%/nm (90 - 92). Nn kt nc ta ngy nay ngy cng c pht trin hi l nhanh chng hi nhp vi nn vn minh TG.

51

VN 2: PHT TRIN NNG NGHIP Cu 1: Nu vai tr ca vn t. Hin trng vn t v xu th bin ng ca vn t nc ta hin nay trong s nghip CN ho, hi ho. * Vai tr vn t: - t ai l ti nguyn v cng qu gi, l t liu sn xut c bit m khng c g thay th c: Mun sn xut ra nng lng in nu nh khng c than , du m th c th thay bng sc nc, sc gi, nh sng mt tri; cn nu nh mun sn xut ra LTTP th ch c mt cch duy nht l da vo t. - t ai l ni c tr ca con ngi, sn sinh ra cc ca ci vt cht nui sng con ngi cho nn t v ngi lun lun quan h mt thit vi nhau khng th thiu nhau c. - t l a bn xy dng cc cng trnh kinh t, x hi nh nh my, x nghip, cu ng... phc v cho i sng con ngi v pht trin kinh t, x hi (t chuyn dng). - t ai t ngn xa c coi l mt trong nhng mc tiu phi c bo v hng u trong bt k cuc u tranh dng nc v gi nc ca dn tc ta l quyn bt kh xm phm ton vn lnh th c nc. * Hin trng vn t: - t t nhin: nh bit S t t nhin ca nc ta l 330991 km 2 33,1 tr ha l tng vn t ca c nc. Tnh n nm 90 bnh qun t t nhin trn u ngi nc ta khong 0,5 ha/ngi ch bng 16 ca c TG chng t vn t ca nc ta rt t. Mt khc trong S t t nhin bnh qun trn u ngi th S ny l ni , sng sui... cho nn thc cht S t ai bnh qun trn u ngi c s dng vo mc ch pht trin kinh t, x hi ch khong 0,25 ha... - t N2 c nc ch c khong 10 tr ha (k c tim nng). Nhng hin nay ta khai thc c trn 7 tr ha. t N2 cn li th phn b phn tn rt kh khai thc hoc khng th khai thc c. Trong khi dn s mi ngy mt tng nhanh nn bnh qun t N2 trn u ngi nc ta rt thp t 0,1 ha/ngi (1990) v gim xung cn 0,0892 ha/ngi (1993). S ny ngy cng gim na cng vi s gia tng dn s... - t lm nghip c gn 20 tr ha nhng t lm nghip c rng hin nay ch khong hn 9 tr ha cn li l t trng, i trc v ang c xu th thoi ho nhanh. 52

- t chuyn dng v t th c vn cn rt t v trnh pht trin CN xy dng nh ti nc ta cha cao nn cha c nhu cu ln v t ai xy dng. - t hoang ho nc ta ang chim S ln l kt qu ca qu trnh khai thc v s dng rt ba bi. Hin trng, c cu s dng vn t nc ta t 1980 1992 th hin qua bng s liu sau (%): 1980 1992 2 1) t N 20,8 22,2 2) t lm nghip 35,8 30,0 3) t chuyn dng 4,3 5,6 4) t hoang ho 39,1 42,2 Qua bng s liu ta thy: + t N2 nc ta rt t v li tng ln rt chm chng t t N2 c khai thc v s dng gn ht. + t lm nghip chim S ln nhng ang c xu th gim dn chng t ti nguyn rng nc ta ang suy thoi, cn kit nhanh. + 0t chuyn dng, t th c chim t l rt thp v tng ln rt chm chng t nn kinh t nc ta tng trng chm khng c nhu cu ln v t xy dng cc cng trnh kinh t, x hi. + t hoang ho chim t l ln v ang tng nhanh chng t ti nguyn, mi trng nc ta ang cn kit v suy thoi nhanh... l hin trng vn t nc ta. * Xu th bin ng vn t - Nu gia tng dn s v pht trin kinh t, x hi tun theo quy hoch ca Nh nc th t N2, t lm nghip tip tc c th m rng thm v tin ti n nh. t chuyn dng, t th c chc chn phi tng nhanh nhng gn cht vi qu trnh CN ho v th ho ca v N2. Cn t hoang tt yu phi gim dn do qu trnh khai thc, s dng t hp l. - Nu gia tng dn s v th ho ba bi th t N2, lm nghip s thu hp nhanh cn t chuyn dng, th c, t hoang m rng nhanh mi trng suy thoi v nhim nng.

53

Cu 3: Nu hin trng s dng t nng nghip theo vng nc ta hin nay. * t N2 nc ta ngy nay c s dng theo nhng hng chnh sau y: - t N2 nc ta trc ht c s dng trng cc loi LTTP nh la, hoa mu v cc loi cy rau. - t N2 c s dng trng cc loi cy CN di ngy nh c ph, cao su, ma, lc... - t N2 c s dng trng c, th c t nhin, chn nui b sa, b tht v cc loi gia sc khc. - t N2 l S cc mt ao h, ca sng, m, ph dng nui trng thu sn nc ngt, mn, l. Ngoi 4 hng chnh nu trn t N2 cn c s dng vo nhiu mc ch khc nh lm nh , xy dng cng vin... * Hin trng s dng t N2 theo vng - Hin trng s dng t cc vng ng =: + S dng t BSH: BSH c S t t nhin rng 1,3 tr ha trong t N2 chim 54% m ch yu l t ph sa ngt ven sng Hng, sng TBnh rt mu m. t hoang ho cn kh ln cn ti 45 vn ha trong c khong 1 vn ha nui trng thu sn rt tt. BSH th dn s ng m t N2rt t nn bnh qun t N2 trn u ngi rt thp ch khong 1,06 ha/ngi (1990). S ny ngy cng gim dn cng vi tc gia tng dn s vn cn nhanh. V BSH l vng t hp ngi ng li c lch s khai thc lu i nn trnh thm canh, xen canh tng v vng ny rt cao cho nn t N2 trong vng c s dng rt trit vi 2 v la chnh, 1 v ho mu v 1 v rau ma ng. V vy h s s dng t trong vng kh cao c th t 3. s dng hp l t N2 BSH cn phi tip tc u t thm canh tng nng sut cy trng, y mnh xen canh gi v, ci to t. Phi s dng t N2 tht tit kim, phi u t ci to t c S mt nc, mt l y mnh nui trng thu sn, chng nhim t v nc. + S dng t N2 BSCL: BSCL c S t t nhin rng gn 4 tr ha trong ch yu l t ph sa. C khong hn 1 tr ha t ph sa ngt ven sng Tin, sng Hu; gn 1 tr ha t ph sa ngp mn ven bin v gn 1 tr ha t nhim phn. c bit c gii t ph sa ngt ven sng Tin, sng Hu rt tt l a bn chnh sn xut LTTP hin nay trong vng. S t t nhin trong vng kh ln chim khong 63,5% S t t nhin (2,83tr ha). Nhng t hoang trong vng cn rt ln chim khong 93 vn ha trong c khong 0,5 tr ha l S mt nc, mt l rt tt vi nui trng thu sn. BSCL hin vn l vng tha dn li mi c khai thc c 300 nm nay nn trnh thm canh ca vng ny cha cao ch yu t ai mi c s dng cy la 1 v cho nn h s s dng t trong vng thp ch t khong 1,35. Mt khc bnh 54

qun t N2 trn u ngi trong vng cn rt cao l 0,18 ha (gp 3 ln BSH) cho nn hin nay vn u t thm canh tng nng sut vng ny c coi l vn cp bch tng sn lng lng thc vng ny. s dng t N2 hp l BSCL cn phi tip tc u t thm canh, xen canh tng v, chuyn i c cu cy trng vt nui, nng cao h s s dng t, u t y mnh nui trng thu sn v ngn chn vic khai thc rng ngp mn ba bi gy o ln sinh thi, suy thoi mi trng. + S dng t ng = Duyn hi min Trung: BDHMT l nhng di t nh hp nm st ven bin gn nh lin mt di ko di t THo n BThun chnh l cc ng = Thanh Ngh Tnh, Bnh Tr Thin, Nam Ngi nh v PYn, KHo vi tng S t t nhin gn 1,5 tr ha nhng S t N 2 th rt t ch chim khong 13,2%. ng thi ng = ny nm trn a hnh dc nghing dn t ng Trng Sn ra bin v vy t ai b si mn, ra trI, bc mu. BDHMT l vng ng dn li c bn cht cn c nng ng nhiu kinh nghim chng tri vi thin tai nn t N2 trong vng c s dng kh trit . Biu hin l nhng vng c kh nng ch ng ti v tiu c u tin trng la gii quyt lng thc ti ch; nhng vng t cao thot nc ng = th c s dng trng cc loi cy CN ngn ngy vo ma kh nh lc, ma; vng ra ng = tip gip vi trung du, min ni th s dng trng cc cy CN di ngy nh ch, c ph, cao su... v chn nui tru, b. Cn di t ven bin trn c khong 160 ngn ha m, ph, ca sng ni ting nh ph Tam Giang, m Cu Hai ang tng bc c s dng nui trng thu sn. s dng hp l t N2 BDHMT cn phi trng rng dc Trng Sn ng chng gi Lo, trng rng dc ven bin chng ct bay, ct ln v nhng cn ct di ng. Mt khc tip tc nng cao trnh thm canh chuyn i c cu cy trng xc lp c cu ma v sao cho tht ph hp vi nhng c im t nhin sinh thi ca mi vng v cng phi tng bc u t y mnh s dng m, ph ven bin nui trng thu sn. - Hin trng s dng t N2 min ni, trung du. + Trung du, min ni nc ta c S t t nhin rng ti S c nc nhng t N2 rt t li phn b trn nhng a hnh dc nn rt kh khai thc, kh lm t,lm thu li m li d b si mn, ra tri, bc mu. ng thi t N 2 trung du, min ni ch yu l t bazan, t vi, feralit vng c tng phong ho dy, rt giu hm lng Fe, Al, Mg. + Nhn chung t N2 trung du, min ni ch thch hp vi cc cy CN di ngy nh ch, cao su..nhng nhiu nm qua do thiu lng thc nn phn ln t trung du min ni c s dng trng cc cy hoa mu lng thc nh ng, khoai, sn dn n t ai b si mn, ra tri thoi ho nhanh bin thnh t trng i trc. 55

+ Nhiu nm qua do tch lu c nhng kinh nghim s dng t trung du min ni nn ta xc lep c mt c cu cy trng kh ph hp vi nhng c im t nhin sinh thi ca tng vng m c th l: i vi trung du min ni pha Bc l ch bp, sn, hi, ma, lc, thuc l... i vi Ty Nguyn c c cu cy trng hp l l c ph, cao su, ch bp, du tm. i vi NB cao su, c ph, ma, lc, thuc l... + s dng t N2 hp l trung du, min ni cn phi y mnh khai hoang m rng thm S t N 2 kt hp vi trng rng ph xanh t trng i trc, hnh thnh cc vng chuyn canh cy CN lu nm. Phi thc hin chnh sch giao t, giao rng to cho t c ch v i lu nng sn gia min ni v ng = n nh lng thc cho ngi trng cy CN. Ngn chn mi hnh thc khai thc t rng ba bi chng du canh, du c. Cu 5: Nu vai tr ca sn xut Lng thc thc phm v trnh by hin trng sn xut lng thc thc phm nc ta t nm 1976 n 1996. (Nu vai tr v nhng thnh tu t c trong sn xut Lng thc, thc phm nc ta trong vng 20 nm qua. *Vai tr: - Sn xut lng thc, thc phm l p ng cho nhu cu ca con ngi ngy cng tng dn. V vy, vic pht trin lng thc, thc phm nc ta hin nay c coi l mt trong 3 chng trnh kinh t trng im, gi l chng trnh lng thc, thc phm v nc ta sn xut lng thc thc phm cn rt bp bnh do b thin tai e do v nn i honh hnh. D tnh sau nm 2000 nc ta phi c sn lng lng thc gp ri hoc gp i hin nay mi p ng cho nhu cu. Cho nn, vn sn xut lng thc, thc phm l vn quc sch hin nay. - Sn xut lng thc, thc phm l tng thm ngun dinh dng ba n hng ngy ca ngi Vit Nam, m hin nay cn t mc rt thp, trung bnh mi t 2000 kalo/1ngi/1ngy. Cn phi nng ln 2300-2500/ngi/1 ngy mi nng lng lm vic v tng bc gp phn nng cao tm vc cho ngi Vit Nam. - Pht trin lng thc, thc phm to ra ngun nguyn liu thc y cng ngh ch bin lng thc, thc phm pht trin. - L to ra ngun hng xut khu c gi tr in hnh l xut khu go. - Pht trin lng thc, thc phm cng l gp phn d tr quc phng bo v an ninh quc gia v cng gp phn gia quyt nn i trn ton th gii. 56

* Hin trng (t tu): t 76 n 96 - Hin trng sn xut lng thc: + Din tch trng lng thc nc ta ngy cng tip tc m rng thm, tng t 6 triu ha (1976) ln 7,2 triu ha (1996) nh vo qu trnh khai hoang min ni, trung du v quai ln bin cc vng ng bng ven bin. + C cu lng thc nc ta kh a dng: c nhiu loi la cht lng cao, nhiu loi hoa mu, lng thc nh ng, sn, khoai, cao lng... + Trnh thm canh lng thc nc ta ngy cng cao dn, trc ht th hin s chuyn i ma, v, c cu ma v ngy cng hp l. Trc y, v ng Xun cha c coi l ma chnh v cha gii quyt c nc ti vo ma kh, nhng hin nay la ng xun c coi l v chnh c din tch 2,2 triu ha. La H Thu c em trng i tr cc nc, cn la ma th phn ln din tch c chuyn sang lm la h v. + Cng nh trnh thm canh lng thc ngy cng cao, th hin trnh lai to cc ging la mi ngn ngy c nng sut cao nh : IR8, CR203 dn n nng sut la trung bnh c nc hin nay vt 34 t/ha, c nhiu tnh nh Thi Bnh, Hi Dng, Hng Yn... t mc la trung bnh trn 5 tn/ha. xut hin nhiu huyn, nhiu cnh ng t nng sut la trung bnh t 7 n 10 tn/ha. + Nh nng sut la ngy cng cao nh vy dn n sn lng lng thc quy thc c nc cng cao, dn t 30 triu tn (1996) trong c 27 triu tn l la. + Nh sn lng lng thc cao nh th, cho nn bnh qun lng thc u ngi c nc cng cao dn, v hin nay t 350 kg/ngi/nm. Trong c 330 kg l thc. c bit, ring ng bng sng Cu Long t sn lng la trung bnh trn u ngi l 701,3 kg/ngi/nm. + Do sn xut lng thc ngy cng tin b nh vy nn hin nay c nc hnh thnh 2 vng chuyn canhlng thc quy m ln nht c nc l BSH, BSCL. Trong BSCL c coi l vng chuyn canh lng thc c nng sut cao, cn BSH l vng chuyn canh lng thc c cht lng cao vi tnh cht hng ho cao. + Do t c thnh tu trong sn xut lng thc, nn t nm 1989 n nay nc ta tr thnh 1 trong 3 nc xut khu go ln nht th gii, cng vi Hoa K, Thi Lan. Tuy vy, vic sn xut lng thc nc ta vn cn gp nhiu kh khn l thiu phn bn, thiu thuc ttr su, v li lun b thin tai ph hoi... nhng sn xut lng thc nc ta vn cn nhiu trin vng ln l nh vo trnh thm canh ngy cng cao, k thut lai to ging ngy cng tin b, c bit c s quan tm ca ng v Nh nc v mi vn pht trin lng thc. - Hin trng sn xut thc phm: + Hin trng pht trin cy thc phm: 57

. H thng cy thc phm nc ta kh a dng, l cc loi cy h u, h du nh Lc, Vng, Tng, c bit c loi cy rau v ng nh Su ho, Ci bp, Sp l... . Din tch trng cy thc phm nc ta ngy cng tng dn m in hnh din tch tng t 97000 ha (1976) ln 208000 ha (1992), din tch cc loi cy rau v ng hin nay c nc c khong 450 ngn ha trong tp trung ng bng sng Hng chim 28,7% . . Hin nay nc ta hnh thnh nhiu vng chuyn canh rau xanh, rau sch ven cc thnh ph ln nh H Ni, Hi Phng, thnh ph H Ch Minh phc v cho nhu cu thc phm ti sng ngy cng cao trong ni thnh. . Hin nay do nhu cu v xut khu rau ti sang cc nc ng Nam ngy cng ln cho nn nc ta hnh thnh nhiu vng chuyn canh rau xut khu cht lng cao ni ting nh Lt. + Hin trng pht trin ngnh chn nui: . Ngnh chn nui ca nc ta trc y cha c coi l ngnh chnh trong c cu nng nghip, nhng ngy nay chn nui ang tng bc tr thnh ngnh chnh v c gi tr sn lng chim 1/4 tng gi tr sn lng ca nng nghip. . Trnh chn nui nc ta ngy cng tin b, m th hin ta to c mt i ng bc s th y c trnh chuyn mn tay ngh cao, lai to c nhiu ging gia sc mi tng trng cao nh Ln F1, F2; B Lai Sin; Vt siu trng, G siu tht. c bit ch to thnh cng nhiu loi thc n gia sc tng trng nhanh... .C cu chn nui nc ta kh a dng, gm chn nui gia sc ln nh: Tru, B, Nga, Voi; chn nui gia sc nh nh Ln, D, Cu... Nui gia cm nh G, Vt, Chim... Nui thu sn nc ngt, mn, n v nui c sn... .Tc ngnh chn nui nc ta kh nhanh, th hin l: chn nui Tru, B mi quy m n tru b nm 1992 n 1993 t c 6,2 triu con trong b 3,3 triu v Tru 2,9 triu. Tc tng ca n b nhanh gp ri n tru v nhu cu tht sa ngy cng ln. Hin nay, nc ta hnh thnh nhiu vng chuyen nui b sa, b tht quy m ln nh Mc Chu (Sn La) Ba V (H Ty) c Trng (Lm ng)... B tht ni ting c vng g i, trc ni min Trung. Nui ln, vi quy m n ln tng ln rt nhanh, nm 1993 t 14 triu con ln. Vng nui nhiu ln nht nc ta l trung du min ni pha Bc v vng ny c ngun thc n Ng, Khoai, Sn rt phong ph v c truyn thng nui ln th rng nn vng ny c ti hn 3 triu con ln. Sau trung du, min ni pha Bc l ng bng sng Hng cng l vng nui nhiu ln v vng ny c ngun lng thc di do, c bn cht cn c ca ngi lao ng v c th trng tiu th ln. ng bng sng Cu Long l vng t nui Ln 1,7 triu con v trong vng khng c truyn thng pht trin kinh t h gia nh. Sn lng tht gia sc c nc t 1,2 tr tn (1993) trong tht ln chim 3/4 Nui gia cm vi n gia cm nm 1993 t 124 triu con. Trong n gia cm ni ting c: n g cng nghip c nui nhiu vng ven th, th trn, th x thuc ng bng sng Hng v vng ny c sn ngun thc n ch bin v c th trng tiu 58

th ln . Sau n g cng nghip l n vt c nui nhiu nht ng bng sng Cu Long, v vng ny c din tch mt nc chn th rng ln. Ngnh nui trng thu sn nc ta ang pht trin mnh v nc ta c nhiu iu kin thun li pht trin chn nui thu sn m in hnh l c ti 350000 ha m ph ca sng ven bin, trong ven bin ng bng sng Cu Long c khong 100000 ha rt tt nui trng thu sn l c s ta u t pht trin nui trng vi sn lng thu sn trung bnh nm hin nay t 1 triu tn/nm trong ring ng bng sng Cu Long cho xut khu 10 vn tn Tm, C/nm. Ngnh nh bt hi sn dang pht trin mnh nh vo vng bin rng, li l vng bin nng, c 5 ng trng ln, c bi c, bi tm nh ng trng Hi Phng- Qung Ninh; Kin Giang- Minh Hi; Ninh Thun- Bnh Thun; B Ra- Vng Tu; Hong saTrng Sa. Vng bin nc ta rt giu hi sn, c 2000 loi c bin, 70 loi tm, 50 loi cua... Cho nn, t sn lng nh bt: c bin 700000 tn/nm, 50-60 ngn tn tm, mc... Sn xut cngnghip c sn gm: nui th dc sn, in hnh nh nui Hu ni ting Hng Sn (H Tnh), Qunh Lu (Ngh An), nui chim c sn ni ting c ngh nui chim Yn trn cc o Yn ngoi bin nh Qung Ninh v c bit l vng bin Khnh Ho. . Nui thu sn c sn : thu sn nc mn ni ting c i mi, Trai ngc, S Huyt, Vch... ven cc o ln ngoi khi. Nui thu sn nc ngt c sn ni ting l nui Ba Ba, Ln, ch... Trong cc m hnh kinh t gia nh VAC.

Cu 6: Hy nu cc vng chuyn canh lng thc, thc phm quan trng nc ta (trnh by s phn ho lnh th lng thc, thc phm nc ta hin nay) *Cc vng chuyn canh lng thc, thc phm nc ta c hnh thnh nn do tc ng ca cc yu t (nguyn nhn) chnh sau: + Cc vng chuyn canh lng thc, thc phm c hnh thnh trc ht l do c s phn ho lnh th su sc v cc iu kin t nhin, ti nguyn thin nhin kh hu, t ai, ngun nc. + L do c s khc nhau v trnh thm canh lng thc, thc phm cua ngi lao ng gia cc vng trong c nc. + L do khc nhau v mc quan tm u t ca ng v Nh nc vi vn pht trin lng thc, thc phm gia cc vng. 59

+ S hnh thnh cc vng chuyen canh lng thc, thc phm cn ph thuc vo nhu cu xut khu lung thc ca c nc v kh nng tiu th trn th trng th gii. V vy cc vng chuyn canh lng thc, thc phm nc ta c hnh thnh ln do tc ng tng hp ca cc yu t trn. *Cc vng chuyn canh lng thc, thc phm quan trng hin nay nc ta: - ng bng sng Hng l vng chuyn canh lng thc, thc phm quan trng v ln nht min Bc v ln th 2 nc ta, c hnh thnh nn trong nhng iu kin chnh sau y: + Din tch trng lng thc ca vng khong t 1,2 n 1,3 triu ha m ch yu l t ph sa ngt ven sng Hng, sng Thi Bnh, rt mu m, rt thch hp trng lng thc, thc phm . +Trong vng c khong 1 vn ha l mt nc mn, l, c th dng nui trng thu sn + Kh hu trong vng l kh hu nhit i m, gi ma, c ma ng lnh ko di t thng 11 n thng 4 vi nhit trung bnh nm l 25- 260 C . Vo ma ng c th xung ti 13- 160 C, l iu kin cho php hnh thnh mt h thng cy lng thc, thc phm a dng gm cc cy a nng in hnh l La, Ma, Lc v cc cy a lnh in hnh nh rau v ng: Su ho, Ci bp, Sp l. + Ngun nc trong vng kh phong ph v c 2 h thng sng ln: Sng Hng, sng Thi Bnh c tng tr lng nc trong vng khong 30 t m3/nm l iu kin cung cp tho mn cho nhu cu v nc ti cho sn xut lng thc, thc phm . + Ngun lao ng trong vng rt di do, c 13,5 triu dn trong 80% l lao ng nng nghip, li c truyn thng v kinh nghim lu i trong sn xut lng thc v ngy nay h c trnh thm canh la cao nht c nc. +CSVTKTHT trong vng kh pht trin m in hnh l c h thng iu kin c, nhiu c s nghin cu v ging cy, con v k thut bo v thc vt rt tin tin . ng thi vng ny t lu c ng v Nh nc lun quan tm hng u pht trin, nhm bin vng ny thnh vng trng im sn xut lng thc, thc phm ca c nc. +Trn c s cc iu kin thun li trn m ng bng sng Hng pht huy c nhiu th mnh trong sn xut lng thc, thc phm trong l sn xut 2 v La chnh trong nm, vi h thng cy lng thc, thc phm rt a dng, ngoi la cn Ma, Lc, u Tng v c bit c h thng cy rau n i rt phong ph; chn nuoi gia sc, gia cm , c bit l Ln, G, Vt v nui trng thu sn, nh bt hi sn. - ng bng sng Cu Long c coi l vng chuyn canh lng thc, thc phm ln ca c nc, c hnh thnh trong cc iu kin thun li sau y:

60

+Din tch trng lng thc, thc phm trong vng rt ln, gp 3 ng bng sng Hng, hin nay c th t ti mc 3,2 triu ha, trong c hn 1 triu ha t ph sa ngt ven sng Tin, sng Hu rt mu m, l a bn chnh sn xut lng thc, thc phm trong vng. + ng bng sng Cu Long c khong 0,5 triu ha l mt nc, mt l nui trng thu sn, trong c khong 10 vn ha rt tt vi nui tm, c xut khu. Kh hu trong vng l kh hu nhit i cn xch o, nng nng quanh nm vi nhit trung bnh nm 28- 29 0 C, l iu kin rt tt sn xut 1 h thng cy lng thc, thc phm nhit i a dng in hnh l La, Ma, Lc, u tng... + Ngun nc ti trong vng rt di do v c 2 sng ln Tin Giang, Hu Giang vi tr lng 5,5 t m3/nm vi lng ph sa 1000 t tn/nm l ngun nc ti v phn bn rt mu m cung cp pht trin lng thc, thc phm . Ngun lao ng trong vng rt di do, vi dn s khong hn 15 triu dn , trong c khong hn 12 triu dn lm nng nghip v cng c nhiu kinh nghim trong sn xut lng thc, thc phm . c bit, h rt quen vi tc phong cng nghip sn xut la go xut khu. +CSVTKTHT trong vng ang c Nh nc u t pht trin nhm bin vng ny tr thnh vng lng thc, thc phm ln c nc. Trn c s tc ng tng hp ca cc iu kin thun li nu trn m ng bng sng Cu Long pht huy c nhiu th mnh trong sn xut lng thc, thc phm m in hnh l sn xut la t 1 n 3 v trong nm vi sn lng lng thc chim 40% c nc. Sn xut cc loi cy thc phm nhit i in hnh nh Ma, Lc, u Tng; chn nui gia sc, gia cm m in hnh l nuoi vt v nh bt nuo trng thu sn nc mn, nc l. -DHMT cng c coi l vng chuyn canh lng thc, thc phm ln th 3 trong c nc, c hnh thnh trong iu kin thin tai khc nghit, m in hnh l kh hu tht thng, nhiu bo lt, gi nng... nhng trong vng c di t ph sa pha ct ven bin rt tt vi trng Ma, Lc, u tng v c bit c ti 160 ngn ha m, ph ca sng, in hnh nh ph tam Giang, m Cu hai.. rt tt nui trng thu sn. V, trong vng c ti 180 km b bin, c vng bin rng, 2 ng trng ln Ninh Thun- Bnh Thun; Hong sa- Trng Sa , cho nn DHMT c c nhiu th mnh trong sn xut lng thc, thc phm, l trng cc loi cyhoa mu,lng thc nh Ng, khoai, Sn,Ma, Lc... Chn nui gia sc gia cm, m in hnh l nui Tru, B, cho nn vng ny c n B ln, chim khong 48% n b ca c nc, nh c vng g i trc ni min Trung c nhiu ng c t nhin v nh bt nui trng thu sn (ch tnh ring 2 tnh cc Nam Trung B t sn lng c bin t 120 n 150 ngn tn /nm. - Trung du min ni pha Bc cng l vng chuyn canh lng thc, thc phm quan trng, c hnh thnh trong iu kin thun li in hnh l t ai rng ln, kh hu nhit i gi ma, c ma ng lnh, c nhiu ng c t nhin, nn th mnh 61

trong sn xut lng thc, thc phm trung du min ni pha Bc l chn nui gia sc, gia cm (nui Tru, B, v c din tch t nhin rng cho nn c n Tru ln, chim khong 40% n Tru c nc). Nui ln ln c nc v c sn lng ng, khoai, sn rt phong ph v trng cc loi cy thc phm n i (rau v ng) v cc li hoa qu cn nhit i v n i nh Mn, L... -N b cng l vng chuyn canh lng thc, thc phm nhng v th mnh sn xut chnh l trng cc loi cy lng thc, thc phm nh Ma, Lc; chn nui B sa, b tht v nh bt nui trng hi sn. - T Nguyn cng l vng chuyn canh lng thc, thc phm nhng vi th mnh sn xut chnh l chn nui B Sa, B tht (c Trng-Lm ng) v sn xut c loi rau qu n i ni ting Lt.

Cu 7: v biu r nht th hin qui m v c cu cy trng nc ta (nghn ha) theo s liu sau. Nhn xt biu v c v c cu cy trng nc ta. 62

Din tch cc loi cy trng (103 ha) cc 1 1 loi 990 998 1. 8 1 Cy hng 101,5 001 nm 1,3 Cy 7 8 lng thc 7110, 540 9 ,6 Cy 5 8 cng nghip 42,0 08, 2 Cy 4 6 khc 48,6 62, 5 2. 9 1 Cy lu nm 338,5 693 ,5 Cy 3 1 CN 57,5 202 ,3 Cy 8 4 n qu 81,2 91, 2 1+2 9 1 = 040,0 170 4,8 V v biu thc hin qui m v c cu m s nm trong u bi nh hn 3 nm th tt nht v biu hnh trn. 63

V s liu trong u bi l s t nhin cho nn phi v hai vng trn c bn knh khc nhau. Phi tnh c % ca tng loi cy trng vi tng s S mi nm l 100%

*Nhn xt: Qua biu v c ta thy $ cc loi cy trng nc ta tng nhanh: - S cy trng nm 1998 so vi nm 90 tng gp 1,3 ln - Trong c cu cy trng nc ta t 90- 98 nhn chung u th hin cc cy hng nm chim t trng ln hn so vi cy lu nm. - Trong cy hng nm th cy lng thc lun chim t trng ln nht so vi cc cy khc. - Trong cy lu nm th cy CN chim t trng ln hn so vi nhng cy n qu. - T 90- 98 ta thy c cu cy trng nc ta bin ng theo xu th sau: t trng cy hng nm c xu th gim dn nhng cy lu nm c xu th tng dn. -Trong c cu cy hng nm th ring cy lng thc thc phm gim nhanh , cn cc cy CN v cc cy khc tng, cy lu nm tng th c cy CN, cy n qu u c xu th tng. Nhng cy CN c xu th tng nhanh hn so vi cy n qu. *S cy trng nc ta tng nhanh l do qu trnh pht trin nng nghip nc ta ngy cng c coi trng v Nh nc u t ln trong lnh vc khai hoang pht trin kinh t mi y mnh thm canh , xen canh tng v... to ra S trng trt cng ngy m rng thm. - C cu cy trng nc ta bin ng nhanh theo xu th gim dn t trng cy hng nm tng dn t trng cy lu nm, c bit t trng cy lng thc th gim nhanh, t trng cy CN tng nhanh. l do chuyn i c cu cy trng theo xu hng CN ho, hin i ho, u tin pht trin mnh cy CN ngn ngy, di ngy l to ra nhiu ngun nguyn liu trong CN ch bin nhiu ngun hng xut khu c gi tr v c bit pht trin cc cy lu nm l to kh nng ph xanh t trng, i trc, chng xi mn t bo v mi trng, gi cn bng sinh thi.

64

Cu 8 : hy phn tch cc ngun lc t nhin v kinh t- x hi nc ta pht trin lng thc, thc phm c nhng thun li v kh khn g (hy phn tch ~ kh nng) *Cc ngun lc t nhin pht trin lng thc, thc phm nc ta - Thun li: Nc ta nm gn trong vnh ai kh hu nhit i bc bn cu (t 8 0 30/ n 3022/ v Bc, cho nn thin nhin nc ta l thin nhin nhit i nng nng quanh nm, vi nn nhit m cao... l iu kin thun li pht trin 1 h thng cy trng vt nui, lng thc, thc phm nhit i a dng in hnh l cy La, Ma, Lc, u Tng... + Kh hu nc ta l kh hu nhit i m, gi ma c nhit trung bnh nm 22-270 C, lng ma trung bnh nm l 1500- 2000 mm/nm. Tng nhit hot ng t 80000- 100000 ... Nhng kh hu phn ho su sc theo ma (c ma nng v lnh min Bc, ma kh v ma min Nam) phn ho theo Bc- Nam, theo cao trong cc vng ni cao trn 1000 m lun c kh hu cn nhit i, n i mt lnh quanh nm... l iu kin thun li pht trin mt c cu cy lng thc, thc phm rt a dng gm c cy nhit i a nng nh: La, Ma,Lc, u Tng v nhiu cy n i nh Su ho, Ci bp, Sp l. ng thi c kh nng y mnh xen canh tng v, gi v quay vng t lin tc vi 3 v la trong nm. +ti nguyn t nc ta a dng v loi hnh, trong c 2 loi t chnh l Feralit v ph sa vi nhiu loi t rt tt nh t Ba Zan , t vi, t ph sa ngt ven cc sng ln m tp trung ng bng sng Hng, ng bng sng Cu Long. Nhng vng t ny rt thch hp vi hnh thnh cc vng chuyn canh lng thc, thc phm qui m ln m ln nht l ng bng sng Cu Long. +Min Ni, trung du nc ta c S t t nhin rng 3/4 c nc, trn c nhiu cao nguyn, bnh nguyn v ng bng gia ni ni ting nh: cao nguyn Mc Chu- Sn la, c Trng-Lm ng v c bit l vng g i trc ni min Trung vi nhng ng c t nhin rng ln l a bn rt tt chn nui Tru, B, c bit l B tht, B sa. + Dc b bin nc ta c ti 350 ngn ha m, ph, ca sng, vng vnh, bi triu... ni ting nh ph Tam Giang, m Cu Hai, Lng c, m Di... l mt a bn rt tt vi nui trng thu sn nc mn, nc l to ra ngun thc phm tm, c rt c gi tr. +Vng bin nc ta rng trn 1 triu km2 li l vng bin nng, c tr lng hi sn ln t 3 n 3,5 triu tn / nm vi kh nng c th nh bt c t 1,2 n 1,3 triu tn /nm vi 5 Ng trng ln nh: Hi Phng- Qung Ninh; NThun - Bnh Thun; Kin Giang- Minh Hi; B Ra- Vng Tu; Hong sa- Trng Sa... y l nhng c s cung cp thc phm t bin rt ln v c gi tr. -Kh khn: 65

+Nc ta nm trong khu vc c coi l nhiu thin tai nht th gii, c bit l nhiu ma, bo, l lt, hn hn gi Lo... lm cho nng sut, sn lng lng thc, thc phm rt bp bnh v nhiu nm mt trng. +Ti nguyn mt trng nhiu nm qua b con ngi s dng khai thc ba bi rt lng ph cho nn nhiu ngun ti nguyn ang c xu th cn kit suy thoi . in hnh l thc vt, ng vt; cn mi trng nc, t ang c nguy c b nhim nng lm cho cc loi sinh vt ang cn kit nhanh, lm gim ngun thc phm ca con ngi . -Thun li: +dn s nc ta ng, ngun lao ng di do, hin nay c hn 76 triu dn, hn 37 lao ng chnh l th trng tiu th ln cc ngun lng thc, thc phm , v vy dn s ng, lao ng di do chnh l ngun nhn t kch thch sn xut lng thc, thc phm cn phi c pht trin mnh p ng cho nhu cu ngy cng tng. +Ngun lao ng nc ta tch lu c nhiu kinh nghim trong sn xut lng thc, thc phm, c bit ngi lao ng ng bng sng Hng ngy nay t trnh thm canh lng thc, thc phm ln nht c nc, cho nn ngun lao ng nc ta hinnay ang l ng lc chnh sn xut ra khi lng lng thc, thc phm kln phc v cho nhu cu trongnc v xut khu. +CSVCKTHT phc v cho pht trin lng thc, thc phm cng tin b v hin i, in hnh ta xy dng c 5300 cng trnh thu li, trong c nhiu trm bm ln, h thng iu kin c ng bng sng Hng, h thng knh, rch chng cht ng bng sng Cu Long. Xy dng c nhiu c s nghin c v ging cy, con, bo v thc vt, c bit t c thnh tu ln trong vic lai to cc ging la ngn ngy nng sut cao. Tt c c coi nh l ngun lc quan trng v c s h tng thc y sn xut lng thc, thc phm pht trin. +v ng li, chnh sch thnh vo cng cuc i mi kinh t- x hi ton din c nc, ng v Nh nc ta vn dng rt nhiu chnh sch hp vi lng dn nh chnh sch khon 10, thu mua nng sn vi gi hp l v c bit l thc hin c ch th trng vi nn kinh t nhiu thnh phn... lm cho ngnh nngnghip ni chung v sn xut lng thc, thc phm ni ring nc ta tng trng vi tc nhanh -Kh khn: +V lao ng th nhn chung trnh chuynmn k thut tay ngh thm canh lng thc, thc phm ca ngi lao ng nc ta vn cn thp trong khu vc v so vi th gii nn nng sut lng thc, thc phm nc ta vn cha cao . Trong khi nng sut la trungbnh ca ta l 37 t/ha th Trung Quc 60 t/ha, Nht Bn 80t/ha. +V CSVTKTHT ca c nc nhn chung vn nm trong tnh trng lc hu, km pht trin cho nn lm gim cht lng sn phm lng thc, thc phm ch bin, gim gi tr tiu dng xut khu v vn cn thiu nhiu v phn bn, thuc tr su... dn n hiu qu chung l tc sn xut lng thc, thc phm nc ta vn cn chm. 66

+V ng li chnh sch ca ng v Nh nc vn cn i mi chm, duy tr c ch bao cp qu lu, thc hin chnh sch m ca chm... lm cho nn Nng nghip nc ta tr tr nhiu nm. Cu 12: V lc Vit Nam v in nhng vng chuyn canh LTTP quan trng nc ta, nhng vng nui tru, b, ln v trng cy n qu, cc bi c, bi tm v nhn xt. * Nhn xt: - Nc ta c 3 vng chuyn canh LTTP ln nht l BSH, BSCL v cc ng bng nh duyn hI min trung. - Nc ta c nhiu vng nuI gia sc, gia cm vi quy m ln. + Vng trung du min ni pha Bc trong c bit l ng Bc nuI nhiu tru vi qui m chim 40% n tru c nc. vng nuI nhiu b nht nc ta l Ty Bc, DHMT trong b nht l vng g i trc ni min Trung c qui m chim 48% n b c nc. + Cc vng ng bng u l nhng vng nuI nhiu ln v gia cm. Trong BSH nuI nhiu nht trong cc vng ng =. Ring TDMNPB l vng nuI nhiu ln nht c nc. Cn gia cm BSH nuI nhiu g nht, BSCL nuI nhiu vt nht. - Cc vng trng cy n qu nc ta phn b rng khp c nc v thin nhin nhit i m rt thun li vi trng nhiu loI cy n qu. - Nc ta c nhiu bI c, bI tm ln: + Cc bI c ln in hnh c 5 ng trng ln l HPhng Qninh; Nthun Bthun; Kgiang MHI; BRa VTu; HSa TSa. Cc bI c nhn chung u phn b ngoI xa khi. + Cc bI tm ln ch yu c 2 bI tm l ven bin BSH v BSCL. Cc bI tm phn b ven b. Tru Bi c B Bi tm Ln Cy n qu

67

Cu 13: Hy nu cc vng chuyn canh cy cng nghip quan trng nc ta. Trnh by s phn ho lnh th sn xut cy cng nghip c nc. *Cc vng chuyn canh cy cng nghip nc ta dc hnh thnh nn l do tc ng tng hp ca nhiu nhn t, in hnh l s phn ho lnh th gia cc iu kin t nhin nh t ai, kh hu, ngun nc, trnh thm canh v tp qun sn xut cy cng nghip ca ngi lao ng mi vng... Cc vng chuyn canh cy cng nghip quan trng hin nay nc ta l: -N b l vng chuyn canh cy cng nghip quan trng ln nht c nc. c hnh thnh trong nhiu iu kin thun li : - t ai ca vng ch yu l t bazan 600 ngn ha, t xm 700 ngn ha. Li phn b trn a hnh cao nguyn ln sng i bt p rt d khai thc . +Kh hu trong vng l nhit di cn xch o, nng nng quanh nm, khng c ma ng lnh, nhit trung bnh nm l 0 28- 29 c, tng nhit hot ng 8000- 10000o rt thun li vi trng cc cy cngnghip nhit i a nng nh Cao su, C ph, Lc, Ma... +Ngun nc trong vng kh di do v c h thng sng ng nai, vi nhiu sng ln, c tr lng nc trn 30 t m 3 nc/nm. kh nng cung cp nc ti cho pht trin cy cng nghip. +Ngun lao ng trong vng khng nhng di do m li c trnh v truyn thng thm canh cycng nghip lu i, ni ting l kinh nghim trng cao su, l ng lc chnh bin vng ny thnh vng chuyn canh cay cng nhip ln nht c nc. + N B c coi l vng c c s vt cht h tng mnh m in hnh l xy dng c h cha nc Du Ting ln nht c nc rng 270m2 cha 1,5 t m3 nc c kh nng ti cho 170 ngn ha. xy dng nhiu nh my ch bin sn phm cy ng nghip c k thut tin tin nh ch bin cao su, c ph... c coi nh l th trng kch thch sn xut cy cng nghip pht trin. Trn c s pht huy tng hp cc iu kin thun li nu trn, v vy N B th hin nhiu th mnh trong pht trin cng nghip in hnh l sn xut cao su, c ph, tiu, iu, ma, lc, u Tng... -T nguyn c coi l vng chuyn canh cy cng nghip ln th 2 ca c nc , c hnh thnh trong nhiu iu kin thun li in hnh l: 68

+t ai ca vng ch yu l t Ba Zan, li phn b trn a hnh cao nguyn xp tng rt d khai thc, rt thch hp vi trng c ph, Cao su, Kh hu T Nguyn l kh hu nhit i cn xch o nhng li phn b trn cao 400- 500 m, cho nn mt m quanh nm vi nhit trung bnh nm l 25- 260 C , vi tng nhit hot ng 9500 0 thch hp vi cc cy a nng in hnh l c ph. Nhng do kh hu phn ho rt r theo 2 ma ma v kh trong ma kh th thiu nc nghim trng. +Ngun lao ng T nguyn hin nay thc cht vn cn thiu mc d tip nhn hng vn lao ng t min Bc vo, ng thi trnh thm canh vn cha cao v k thut h tng km pht trin. +Trn c s cc iu kin nu trn TNguyn pht huy cc th mnh ca mnh sn xut cy cng nghip m in hnh l S C ph ln nht c nc. Ngoi C ph cn sn xut Cao su, ch bp, Du tm. -Trung du min ni pha Bc cng c coi l vng chuyn canh cy cng nghip quan trng ln th 3 c nc dc hnh thnh trong iu kin nh sau: +t ai ca vng rng ln m ch yu l t feralit vng t vi rt mu m nhng li phn b trn a bn hnh dc v chia ct rt phc tp v rt kh khai thc, kh hnh thnh cc vng chuyn canh cy cng nghip qui m ln. + Kh hu trong vng l kh hu nhit i m, gi ma nhng c ma ng lnh t 11- 15 0 nn c th trng nhiu loi cy cng nghip cn nhit i, nhit i nh ch bp, son, hi. +Ngun lao ng trong vng kh di do v c nhiu kinh nghim thm canh cy cng nghip, ng thi trnh chuyn mn k thut c nng cao... VTKTHT v ang pht trin in hnh l xy dng nh my ch bin ch bp. Nn trung du min ni pha Bc cn th mnh trong sn xut cy cng nghip in hnh l trng ch bp, Ma, lc, thuc l. v cc cy cng nghip c sn nh Sn, Hi. Trn cc vng ni cao rt tt vi cy trng cc loi dc liu qu, cc loi hoa qu cn nhit i, n i v cc ging rau n i nh su ho, ci bp, Sp l. Cc vng nu trn cng l cc vng chuyn canh cy cng nghip quan trng nhng ch yu l cc cy cng nghip ngn ngy nh: ay, Ci, Ma, Lc, Du tm... v vng ny c t ph sa l chnh, c ngun lao ng di do v c th trng tiu th ln...

69

. Cu 15: So snh s ging v khc nhau gia 3 vng chuyn canh cy cng nghip ln nht c nc v iu kin v cc th mnh pht trin * Ging nhau v v tr, qui m, vai tr -V tr: C 3 vng chuyn canh cy cngnghip ln l ng bng nam B, Ty Nguyn v Trung du min ni pha Bc u nm trong khu vc kh hu nhit i m gi ma, nn c 3 vng ny u c th sn xut c cy cng nghip nhit i a nng. C 3 vng u c coi l nhng vng chuyn canh cy cng nghip vo oi ln nht c nc . C 3 vng u gi mt v tr quan trng vi nhng th mnh pht trin khc nhau trong sn xut nng nghip cc nc. -V iu kin hnh thnh v cc th mnh pht trin. +C 3 vng u c ti nguyn t ch yu l t Feralit, cho nn thch hp vi pht trin cc cy cng nghip lu nm. +C 3 vng ny u c a hnh l ni v cao nguyn c dc v chia ct ln nn nhn chung vic khai thc, s dng v p dng c gii ho gp nhiu kh khn, ng thi rt d b xi mn, ra tri thoi ho t. +C 3 vng u c kh hu nhit i m, gi ma v c s phn ho r nt theo chiu cao. V vy c cu cy cngnghip ca mi vng rt a dng. +C 3 vng ca c nc u th hin phn ho theo ma trong ma kh c 3 vng u thiu nc. +C 3 vng u c ngun lao ng vi trnh thm canh cac cy cng nghip kh cao, c kt c nhiu kinh nghim lu i. Trong Trung du, min ni pha Bc c kinh nghim trng ch bp, NB c trng Cao Su, T nguyn c trng C Ph. + c 3 vng u c v N2 quan tm u t ln v vic hin I ho CSVCHT, hon thin v c cu cy trng v bo v tI nguyn mI trng. - Kh nng: +C 3 vng u c kh nng sn xut vi qui m ln nht c nc v cy cng nghip lu nm. 70

+C 3 vng u c c cu cy cng nghip rt a dng, gm c cy di ngy, ln cy ngn ngy, c cy nhit i ln cy cn nhit i. +C 3 vng u hnh thnh nhng vng chuyn canh cy cng nghip vi hng chuynmn ho su, vi tnh cht sn xut hng ho cao v gn cht vi cc nh my ch bin. *Khc nhau: -V tr: + ba vng ny u nm 3 vng lnh th khc nhau ca c nc, trong Trung du, min ni pha Bc nm cc Bc ca T Quc (Thuc vng kinh t trng im pha Bc), N B thuc vng kinh t trng im pha nam cn T Nguyn nm min Trung v trn cao t 400- 5000 m so vi mc nc bin . -vai tr, qui m: NB c coi l vng chuyn canh cy CN ln nht, ty nguyn th 2,v Trung du min ni pha Bc th 3. -iu kin hnh thnh v hng chuyn mn ho : +t ai: N b ch yu l t bazan v t xm, Ty nguyn ch yu t bazan cn Trung du min ni pha Bc ch yu t Feralit vng, t vi. +ahnh th NB c a hnh cao nguyn lon sng i bt p, Ty nguyn c a hnh cao nguyn xp tng cn trung du min ni pha Bc c a hnh dc vi chia ct rt phc tp. +Kh hu th Nb c kh hu nhit i cn xch o nng nng quanh nm, ty nguyn cng c kh hu nhit i nhng phn ho rt r theo chiu cao (t cao 400- 500 m c kh hu cn nhit i n i, mt lnh) cn trung du min ni pha Bc th c kh hu nhit i nhng c ma ng lnh ko di v phn ho rt r theo chiu cao. ng thi N B v TN th rt thiu nc vo ma kh cn trung du minni pha Bc th vn nc ti vo ma kh khng gay gt nh 2 vng trn. +Ngun lao ng th trnh thm canh cy cng nghip rt khc nhau, trong ngun lao ng N b c coi l c trnh thm canh cao nht, nng ng nht, nhy bn nht, cn trung du min ni pha Bc c ngun lao ng c bn cht cn c nht, ngun lao ng ty Nguyn c coi l c trnh thm canh thp nht. +V CSHT, N b mnh nht, hon thin nht v thp nht Ty nguyn. +V s quan tm ca ng v nh nc th Ty nguyn c quan tm nhiu nht, thp nht l trung du min ni pha Bc. +V hng chuyn mn ho rt khc nhau. NB ch yu l sn xut cao su, Lc, Ma, u tng. Ty Nguyn ch yu sn xut c ph, ch bp, du tm ; Cn Trung du min ni pha Bc ch yu sn xut ch bp v cc cy cng nghip c sn nh Sn, Hi... 71

-Kh nng trin vng pht trin mi vng. Trong 3 vng trn, kh nng c chuyn i c cu cy trng theo xu th nhp ngoi cc ging cy trng theo xu th nhp ngoi cc ging cy cng nghip mi ca vng N b l mnh Nha Trong 3 vng. M hin nay N b l mt trong nhng vng nhp nhiu ging cao su t Ma- lai- xia c nng sut cao: ging c du, ging ThanhLong.

Cu 16: Phn tch cc ngun lc t nhin kinh t, x hi pht trin cc cy cng nghip. *Cc ngun lc t nhin pht trin cy cng nghip -Thun li: +Nc ta nm gn trong vnh ai nhit i bc bn cu, nn thin nhin nc ta l thin nhin nhit i , thun li pht trin mt h thng cy CN nhit i a dng, in hnh nh Ma, Lc, C ph, Cao su... +Kh hu nhit i nng m, gi ma, nng nng c nn nhit m cao: Nhit trung bnh nm 22-27 0c nhng li phn ho su sc theoma , c ma nng v lnh min Bc, ma ma v ma kh min Nam, phn ho theo cao v theo hng Bc Nam v t cao trn 1000 m th c kh hu cn nhit i mt lnh quanh nm. Thun li pht trin 1 h thng cy cng nghip nhit i a dng gmg nhiu cy nhit i a nng nh C Ph, Cao su. Nhiu cy chu lnh nh Ch bp, Sn, Hi... +t ai nc ta a dng v loi hnh vi nhiu li t feralit v nhiu loi t ph sa trong c nhiu loi t rttt nh t bazan, t vi, t ph sa ngt thun li hnh thnh nhiu vng chuyn canh cy cng nghip lu nm v hng nm qui m ln nh chuyn canh c ph Ty Nguyn, chuyn canh Cao su nam B, Chuyn canh ay, Ci ng bng sng Hng. +Ngun nc ti trn sng ngi rt di do vi tng lng nc l 853 t m3, tng lng ph sa trn 1000 triu tn /nm... Nu u t pht trin thu li tt vn m bo nc ti cho cy cng nghip c vo ma kh. Kh khn: +KH hu nhit i m, gi ma, din bin phc tp, tht thng khc nghit nhiu thin tai nn lm cho nng xut, sn lng cy cng nghip rt bp bnh. +Kh hu phn ho rt r theo ma, c bit c ma kh ko di khu vc pha Nam. Cho nn nc ta c 2 vng chuyn canh cy cng nghip ln nht l ng Nam B v Ty Nguyn th 2 vng ny li thiu nc nghim trng nht vo ma kh: +t ai tuy mu m nhng b con ngi khai thc, s dng ba bi nhiu nm nn hin nay cng c nguy c b thoi ho bin thnh t trng i trc, t kh lm gim S cy trng cng nghip. 72

*Cc ngun lc kinh t- x hi -Thun li: +Dn s nc ta dng, lao ng di do, trc ht c coi nh l th trng ln tiu th nhng sn phm cy cng nghip nh Ma, Lc, u tng. Cho nn dn s, lao ng c coi nh l mt ngun lc khng th thiu c vi pt kt xh. +Ngun lao ng nc ta vn c bn cht cn c, nng ng, sng to v c nhiu kinh nghim trong thm canh cc cy cng nghip in hnh nh trnh thm canh Cao su, C ph, hin nay rt cao... cho nn ngun lao ng nc ta l ng lc chnh thc y cy cng nghip pht trin nhanh. +Ngun lc CSVTHT lin tc c nng cp, hin i ho, c bit xy dng c nhiu my ch bin sn phm cy cng nghip c k thut hin i nh ch bin C ph Bin Ho, ch bin Cao su thnh ph H Ch Minh th cc nh my ch bin c coi nh l th trng thc y sn xut nguyn liu cy cng nghip pht trin. +v ng li, chnh sch ca ng, nhiu nm qua vch ra nhng chnh sch ph hp vi lng dn, in hnh l chnh sch khon 10, chnh sch gio t, giao rng, thu mua nng sn vi gi khuyn nng... to c hi ngi nng dn y mnh nhiu cy cng nghip xut khu. -Kh khn. +Trnh chuyn mn k thut, tay ngh ca ngi nng dn Vit nam nhn chung vn cn thp, lao ng nngnghip vn ch yu l th cng nn nng sut nng nghip ni chung l rt thp. +Trnh d pht trin CSVTHT, c bit l trnh ch bin cc sn phm cy cng nghip cn hn ch lm gim gi tr tiu dng v xut khu cc sn phm cy cngnghip. +V ng li chnh sch th nc ta i mi chm v duy tr c ch bao cp qu lu, vi vic thc hin m hnh HTX nng nghip nhiu nm nn lm gim tc tng trng ca nng nghip ni chung , ca cy cng nghip ni ring. Cu 18: Gii thch v sao vic pht trin cc vng chuyn canh cy cng nghip c gn vi cng nghip ch bin li c coi l 1 hng chin lc trong pht trin nng nghip nc ta ngy nay. Hy nu cc vng chuyn canh cy cng nghip c gn vi cng nghip ch bin nc ta: V hng chuyn mn ho v cc x nghip ch bin gn vi mi vng. -Pht trin cc vng chuyn canh cy cng nghip phi gn vi cng nghip ch bin trc ht l cho cng nghip xch li gn nng nghip cng c khi lin minh cng nng l gim bt chi ph vn chuyn cc ngun nguynliu n cc my ch bin va lm tng thm hiu qu , va tng thm sn phm cy cng nghip , c bit l i vi sn phm cy cng nghip kh bo qun lu, kh vn chuyn i xa nh ch bp, Sn, Hi, c bit l hoa qu . 73

-L to ra nhiu vic lm cc vng nng nghip . ng thi l c hi gim dn ngun lao ng thun nng, tng dn ngun lao ng cng nghip v phi nng nghip trong nng thn. -L tng bc gp phn khai thc s dng hp l cc ti nguyn t, rng, lao ng v tng bc thc hin cng nghip ho, hin i ho nng thn. T s to c hi xy dng nng thn nhng lin hp sn xut nng - cng nghip . *Cc vng chuyn canh cy cng nghip gn vi cng nghip ch bin hin nay nc ta. -N B c coi l vng chuyn canh cng nghip gn vi cng nghip ch bin ln nht c nc vi hng chuyn mn ho v c cu cy trng chnh l: Cao su, c ph, Tiu, iu, Lc, Ma Cc x nghip cng nghip ch bin gn vi vng ny l: +Ch bin Cao su thnh ph H Ch Minh, Bin Ho +Ch bin c ph Bin Ho. Lc , Ma, Tiu, iu, trong cc thnh ph ln trong vng . *Ty Tguyn c coi l vng chuyn canh cy cng nghip, ng th 2 c nc vi hng chuyn ho chnh l: c ph, cao su, ch bp, du tm. Cc nh my ch bin gn vi vng ny l: +C ph: s ch Bun Ma Thut, Plycu, tinh ch Bin ho +Ch bin Cao su: s ch Bun Ma Thut, tinh ch thnh ph H Ch Minh v H Ni. +Ch bin ch bp: so ch Bc cn, Bin H (tnh Gia lai) v Bo lc (lm ng) +Ch bin du tm: Bo Lc (ti y c nh my t tm hin i nht ng nam . -Trung du, nin ni pha Bc cng l vng chuyn canh cy cng nghip gn vi cng nghip ch bin quan trng.Hng chuyn mn ho ca vng ny l ch bp, Sn, Hi, Thuc l... C nh my ch bin gn vi vng ny l: +Ch bin Ch Bp : thi nguyn, Ph Th, Yn bi... +Ch bin Sn: s ch Ph Th, Tinh ch HN +Ch bin Hi : Lng Sn +Ch bin Thuc l: Thng Long (h ni) -ng bng sng Hng, DHMT v ng bng sng cu Long cng l nhng vng chuyn canh cy cng nghip gn vi cng nghip ch bin. Hng chuyn mn ho chnh l cc cy cng nghip ngn ngy: ay, ci, Ma, Lc, u tm. Cc nh my ch bin cy cng nghip trong vng u phn b trong cc thnh ph, th x, tnh l.

74

VN 3: PHT TRIN CNG NGHIP Cu 1: Chng minh c cu ngnh cng nghip nc ta a dng v ang c nhiu chuyn bin ln. * C cu ngnh cng nghip nc ta a dng: Hin nay trong c cu ngnh cng nghip nc ta hnh thnh c gn y cc ngnh cng nghip gm cc ngnh cng nghip nng (nhm A), cc ngnh cng nghip nh (nhm B) .... tt c cc ngnh c th c gp lm thnh 4 nhm chnh sau y: - Nhm ngnh cng nghip nhin liu nng lng gm CN khai thc than, du kh v sn xut in nng... - Nhm ngnh cng nghip sn xut cng c lao ng gm: cng nghip c kh, in t (in t dn dng, in t k thut ). - Nhm ngnh cng nghip sn xut vt liu gm cng nghip luyn kim, cng nghip ha cht v cng nghip sn xut vt liu xy dng (xi mng, knh, vt liu mi...). - Nhm ngnh cng nghip ch bin gm 2 nhm ngnh chnh, l nhm ngnh cng nghip ch bin nng, lm, thu hi sn v nhm ngnh sn xut hng tiu dng, m mi phn nhm ngnh ny gm nhiu ngnh cng nghip khc nhau... Qua chng minh trn ta thy c cu ngnh cng nghip nc ta kh a dng nhng vn cn c kh nng a dng hn na l nh vo s tin b ca KHKT cng ngh v s pht hin thm nhiu ngun ti nguyn thin nhin mi. * S chuyn bin (s i mi) ca c cu ngnh cng nghip th hin nh sau: 75

- C cu ngnh cng nghip nc ta c chuyn bin theo xu th trc tin l c cu ngnh cng nghip ngy cng c tip tc a dng hn vi tng s 18-19 ngnh cng nghip v c gp lm 4 nhm cng nghip chnh nh nu trn. - C cu ngnh cng nghip c chuyn bin v c cu gi tr sn lng cng nghip. S chuyn bin ny c th hin qua cc s liu sau: C cu gi tr sn lng cng nghip n v % Nm Nhm A Nhm B 1980 37,8 62,2 1988 32,7 67,3 1990 28,9 71,1 1995 44,7 55,3 1998 45,1 54,9

Nhn xt: Qua chng minh s liu trn ta thy nm 1990 gi tr sn lng cng nghip nhm A va chim t trng nh va c xu th gim dn v trc nm 1990 s nghip i mi cha mnh m, nn trong thi k ny nc ta ch ch trng pht trin 3 chng trnh kinh t trng im m 3 chng trnh ny u thuc cc ngnh cng nghip nhm B.. Sau 1990 gi tr sn lng cng nghip nhm A chim t trng ln v bt u tng dn, v sau 1990 ta bt u thc hin mnh m cng nghip ho, hin i ho u tin cc ngnh cng nghip nng, c bit l cc ngnh CN c k thut tinh xo nh in t, du kh, in nng. - C cu cng nghip cu theo ngnh cn c chuyn bin theo c cu sn phm cng nghip. S chuyn bin ny th hin l trong cng cuc i mi kinh t x hi theo c ch th trng th sn xut cng nghip mc ch chnh l lm tho mn nhu cu ca th trng v cc sn phm cng nghip. Cho nn, sn phm cng nghip m kh tiu th, kh cnh tranh vi hng nc ngoi nh my bo, my tin, my iezen th gim sn xut i 30% khng tip tc sn xut na. Mt khc, li u t y mnh sn xut thm nhiu mt hng mi c nhu cu ca th trng ln nh m phm cao cp v nhiu loi tn dc mnh, vic i mi nh vy l thc hin nhu cu ca nn kinh t hng ha th trng ngy cng cao. - C cu cng nghip theo ngnh cn c chuyn bin theo xu th l hnh thnh nhiu ngnh cng nghip mi nhn, m in hnh l c kh, in t, ch bin nng, lm, thu hi sn, sn xut hng tiu dng du kh... v cc ngnh ny c kh nng thu ht nhiu ngun lao ng, to ra nhiu ngun hng xut khu quan trng. - C cu cng nghip theo ngnh cn c chuyn bin theo xu th l i mi v cc thnh phn kinh t cng nghip. Trc y ch c 2 thnh phn cng nghip chnh l quc doanh v tp th th ngy nay hnh thnh nhiu thnh phn kinh t cng nghip t nhn. n 1993 c nc ta ch c 2268 x nghip quc doanh, nhng c ti 374837 x nghip ngoi quc doanh... 76

Vic i mi c cu cng nghip nh vy l to ra nhiu vic lm, thu ht nhiu ngun lao ng pht huy mi kh nng sng to ca ngi lao ng Vit Nam. - V c cu lnh th cng nghip cng c chuyn bin theo xu th l s phn b cng nghip ngy cng hp l hn, hnh thnh nhiu c s cng nghip mi c k thut hin i c quy m ln v kt hp vi vic m rng cc c s cng nghip c tit kim vn u t, tn dng ngun lao ng c o to v gii quyt vic lm ti ch cho ngi d tha. Nh vy, c cu cng nghip theo ngnh ca nc ta vn cn tip tc c i mi mnh m hn na, ngy cng thch ng vi c ch th trng, vi nn kinh t hng ha nhiu thnh phn.

Cu 2: Hy nu cc ngnh cng nghip trng im nc ta v cc c s khoa hc khng nh cc ngnh l trng im. Nhng phng hng tip tc hon thin c cu ngnh cng nghip nc ta hin nay. * Cc ngnh cng nghip trng im hin nay nc ta l: - Cng nghip c kh - Cng nghip ch bin nng lm thu hi sn - Cng nghip sn xut hng tiu dng - in t; Ho cht; Du kh; in nng * Cc c s khoa hc (+) cc ngnh cng nghip trn l trng im nh sau: - Trc ht cc ngnh cng nghip trng im phi l nhng ngnh tho mn cc iu kin sau y: + Phi l nhng ngnh c th mnh lu di ngha l cc sn phm ca n to ra lun lun cn thit i vi i sng ca con ngi, ngy cng tng c v s lng ln cht lng. + Phi l nhng ngnh c ngun nguyn liu phong ph sn c trong nc, m rt hn ch phi nhp nguyn liu t nc ngoi. + Phi l nhng ngnh c kh nng thu ht nhiu ngun lao ng d tha cng vi to ra l nhiu vic lm a dng. 77

+ Phi l nhng ngnh lun lun cho hiu qu kinh t cao. + Phi l nhng ngnh m khi pht trin, n s kch thch nhng ngnh khc pht trin theo. - i vi cc ngnh ch bin nng lm thu hi sn v sn xut hng tiu dng th c s khoa hc (+) 2 ngnh ny l trng im nh sau: Trc ht 2 ngnh cng nghip trn u c th mnh lu di v cc sn phm ca chng to ra lun cn thit vi i sng ca con ngi nh LTTP, g, sn phm dt may. + Nguyn liu ca 2 ngnh cng nghip ny nc ta rt phong ph, rt a dng, m 1 s liu ang c xu hng tng dn v nng sut sn lng l sn lng LTTP ngy cng cao (hin nay t 30 tr tn lng thc). Sn lng hin nay trn 50 tr tn/nm, sn lng tht 1,2 tr tn/nm, sn lng c bin 700000 tn/nm. + Khi pht trin ngnh cng nghip trn, s to ra nhiu vic lm a dng cho ngun lao ng d tha, v sn xut nguyn liu v phn b cc nh my ch bin khp nhiu ni, c min ni ln ng bng, cho nn cc c s sn xut ny to ra nhiu vic lm a dng cho ngi lao ng mi min t nc. + Pht trin cng nghip ch bin nng, lm, thu sn, sn xut hng tiu dng c kh nng thu ht nhiu ngun vn u t nc ngoi, nhiu cng ngh hin i v to ra nhiu ngun hn xut khu. V cc ngun Ng/l v sn phm ch bin ca cc ngnh ny hu ht l nhng sn phm nhit i c sn nh c ph, cao su, tiu, iu rt hp dn vi th trng cc nc n i, v chnh l c s m rng hp tc lin doanh quc t thu ht ngoi t v xut khu. + Pht trin cc ngnh cng nghip trn chc chn s em li hiu qu cng nghip rt cao v nu khng c cng ngh ch bin hin i th cc ngun nguyn liu nng lm thu hi sn rt t c gi tr kinh t ln, nhng nu c cng ngh ch bin hin i th nhng nguyn liu s tr thnh nhng mt hng xut khu c gi tr cao th trng n i. + Khi pht trin cng nghip ch bin nng lm thu hi sn v hng tiu dng, s kch thch nhiu ngnh khc cng pht trin in hnh l nng nghip, lm nghip, c kh, ho cht... * Tm li: Cng nghip ch bin nng - Lm - thu hi sn l sn xut hng tiu dng phi l 2 ngnh cng nghip hng u ca nc ta. - i vi cng nghip c kh v in t cng l cng nghip trng im v 0c s sau: 78

+ Trc ht cng nghip c kh v in t cng l nhng ngnh tho mn 5 iu kin nh 2 ngnh cng nghip ch bin nng lm thu hi sn v sn xut hng tiu dng. + Ngoi ra: cng nghip c kh in t cn l nhng ngnh cung cp cc cng c lao ng khng th thiu c i vi nn kinh t cu mi quc gia, ng thi s pht trin c kh in t l th hin trnh vn minh cng nghip ca mi quc gia. Cho nn, nc ta mun hi nhp vi th gii, mun m nhn c 1 dy chuyn cng ngh chung ca th gii v khu vc th buc nc ta phi c cng nghip c kh v in t pht trin. - i vi cng nghip ha cht cng l ngnh trng im v nguyn liu ha cht to ra nhng sn phm rt cn thit i vi pht trin mi ngnh cng nghip v i sng con ngi nh cc loi mui, a xt, kim... Mt khc, nhng ngun nguyn liu ca cng nghip ha cht li rt hn ch c nhp t nc ngoi, v th cng nghip ha cht cn phi c pht trin mnh trong nc c p ng cho nhu cu ngy cng cao. - Cng nghip du kh cng l ngnh trng im v cng nghip du kh to ra cc sn phm tiu dng rt cn thit vi i sng con ngi v ca s pht trin cng nghip, in hnh nh xng du. Trong khi ngun ti nguyn du kh ca th gii ang c xu th cn kit nhanh m ngun ti nguyn ny nc ta kh phong ph li mi bt u khc. Chnh v th, pht trin cng nghip du kh va l y mnh cng nghip ha va l c s m rng hp tc lin doanh quc t v thu ht ngoi t... - i vi cng nghip in nng: trc ht in nng c coi l ng lc khng th thiu c i vi s nghip cng nghip ha mi nc, cho nn mun thc hin cng nghip ha hin i ha nhanh chng th phi u tin pht trin cng nghip in i trc 1 bc. * Phng hng tip tc hon thin c cu ngnh cng nghip nc ta: - Trc ht cn phi xy dng 1 c cu ngnh cng nghip tht linh hot ngha l sao cho cng nghip nc ta lun pht trin mnh t hiu qu cao thch ng vi mi hon cnh din ra trong nc v th gii.. - Cn phi u tin pht trin mnh cc ngnh cng nghip trng im trong c bit ch ti cc ngnh cng nghip ch bin in t, in nng... to ra ng lc pht trin chnh to ra vic lm, thu ht nhiu ngoi t. - Trong pht trin cng nghip phi coi cng nghip in nng c u tin hng u v phn b cng nghip phi ch nhiu ti vn th trng v mi trng.

79

- S pht trin cng nghip ca nc ta ngy nay phi ch nhiu ti cng nghip min ni trung du l to iu kin khai thc hp l ti nguyn, thu ht lao ng d tha, gp phn tng bc cng nghip ho, hin i ho nng thn. Mt khc phi m rng hp tc giao lu quc t tip thu cng ngh hin i tin tin ca th gii. Cu 3: V biu th hin r c cu gi tr sn lng cng nghip nc ta qua cc s liu sau n v t ng v nhn xt biu v c. C cu 0 1 ) 2 ) 3 ) 4 ) 5 ) 6 ) 7 ) - Nhn xt: + C cu ngnh Cng nghip nc ta rt a dng gm nhiu ngnh cng nghip nng (nhm A) nh luyn kim, c kh... v nhiu ngnh cng nghip nhm B nh ch bin LTTP, dt... 80 khc Ngnh Ch bin TP Dt cht VLXD 429 421 2997 122 2004 399 9747 liu Ha 353 987 nng Nhin in 105 1115 155 0882 992 199 5 175 9700 419 0410 229 1600 227 9115 712 6600 163 3900 720 2400 199

+ V c cu gi tr sn lng gia cc ngnh cng nghip t 1990 - 1995 c xu th tng dn trong gi tr sn lng cng nghip ca nm 1995 so vi 1990 tng 1,8 ln. + V gi tr sn lng ca cc ngnh cng nghip ta thy gi tr ca cc ngnh u tng dn nhng khng ng u trong c ngnh cng nghip ch bin thc phm chim t trng ln nht (chim khong 30% tng gi tr sn lng c nc ) ngnh cng nghip ch bin thc phm c nhiu u th pht trin mnh nc ta. Cn cc ngnh cng nghip khc l cng nghip nhm A u chim t trng nh v tng ln chm. V t nm 1990-1995 ta bt u thc hin cng nghip ha - hin i ha.

Cu 4: Gii thch ti sao cng nghip ch bin nng thu hi sn li c coi l mt trong nhng ngnh cng nghip trng im nc ta. Chng minh ngnh ny c c cu ngnh a dng v phn tch nhng thun li v kh khn v t nhin - kinh t - x hi pht trin cng nghip ch bin nng, lm, thu hi sn nc ta. * Gii thch: - Cng nghip ch bin nng lm thu hi sn c coi l mt trong nhng ngnh cng nghip trng im s 1 nc ta v ngnh ny c th mnh lu di, c ngun nguyn liu phong ph v sn c trong nc c kh nng thu ht nhiu ngun lao ng d tha thu ht nhiu ngun vn u t nc ngoi, t hiu qu kinh t cao v khi pht trin th s kch thch nhiu ngnh khc pht trin theo. - Cng nghip ch bin nng lm thu hi sn c c cu ngnh kh a dng v th hin nh sau: + Trong c cu ngnh gm nhiu nhm ngnh trc ht l gm cc ngnh ch bin cc sn phm trng trt nh xay st go, ch bin ng, ma, c ph, cao su... + Nhm ngnh ch bin sn phm cng nghip nh ch bin tht, sa, thc n gia sc. 81

+ Nhm ngnh ch bin g, lm sn nh ca x g, sn xut g, sn xut bt giy. + Nhm cc ngnh cng nghip ch bin thu hi sn nh ch bin c hp, sn xut bt c lm nc nc, tm c ng lnh.. + Gm cc ngnh cng nghip ch bin thc phm nh sn xut ru, bia, nc ngt, bnh ko... Cng nghip ch bin nng lm thu hi sn c c cu ngnh rt a dng. * Cc ngun lc t nhin - x hi - kinh t nc ta pht trin cc ngnh nng - lm - thu hi sn. - Cc ngun lc t nhin. Thun li: + Do nc ta nm trong v tr a l thuc vnh ai kh hu nhit i bc bn cu cho nn thin nhin nc ta l thin nhin nhit i nng, nng v c nn nhit bc x cao. Trc ht rt thun li nhiu ngun nng lm thu hi sn nhit i, thc y nhiu ngnh cng nghip ch bin pht trin. + T/nhin nc ta gm c kh hu nhit i m gi ma, phn ha su sc theo ma, theo Bc - Nam, theo cao, c ngun nc ti phong ph, c ti nguyn t ai a dng v loi hnh. (Nhiu loi t Feralit, t ph sa) l mi trng cho php sn xut nhiu ngun nguyn liu nng, lm, hi sn, c sn nh la, ma, lc, c ph, cao su... chnh l ngun nguyn liu thc y nhiu ngnh cng nghip ch bin sn phm trng trt, cng nghip pht trin mnh. + t ai nc ta tuy nh hp nhng li c 3/4 t ai l i ni trn c nhiu cao nguyn, bnh nguyn v ng bng gia ni v nhiu ng c t nhin rng ln rt tt vi nui b sa b tht ni ting nh Cao nguyn Mc Chu, c Trng. b c vng g i trc ni min Trung rt thun li xn xut vi qui m n b 3,3 triu con, n tru 2,9 triu con l ngun nguyn liu tht sa thc y cng nghip ch bin pht trin. + Nc ta c 450 ngn ha m ph ca sng vi sn lng nui trng thu sn t hn 1 triu tn nm trong ring ng bng sng Cu Long xut khu hn 10 vn tn/nm. Chnh l nguyn liu thc y ch bin thu sn tm, c ng lnh pht trin nhanh. + Nc ta c vng bin rng v tr lng hi sn t 3 3,5 tn/nm vi sn lng nh bt hi sn hin nay t c 50, 60 ngn tn tm mc chnh l ngun nguyn liu thc y cng nghip ch bin hi sn nh lm c hp, ch bin nc nm... 82

+ Ngnh cng nghip gia sc, gia cm kh pht trin vi sn lng tht gia sc 1,2 triu tn/nm trong 3/4 l tht ln chnh l c s pht trin cng nghip ch bin hp xut khu. Kh khn: + Do thin nhin nhit i m gi ma, din bin tht thng, khc nghip nhiu thin tai... lm cho nng sut v sn lng cc ngun nguyn liu nng lm thu hi sn rt bp bnh, cht lng thp + Ti nguyn mi trng nc ta nhiu nm qua c khai thc s dng ba bi hin nay ang cn kit, suy thoi nhanh lm gim ngun nguyn liu nng - lm - thu hi sn. - Cc ngun lc kinh t - x hi. Thun li : + Ngun lao ng nc ta di do va l ng lc chnh thc y cng nghip ch bin pht trin va l th trng tiu th ln nhng sn phm cng nghip ch bin nng lm thu hi sn. Mt khc ngun lao ng nc ta tch lu c nhiu kinh nghim trong sn xut v ch bin nhng sn phm nng lm thu hi sn nn ngy nay nng sut nguyn liu v cht lng sn phm ch bin lin tc c nng cao. + C s vt cht h tng ngy cng hon thin v hin i. Trc ht l xy dng c nhiu vng chuyn canh lng thc thc phm cy cng nghip, nhiu nh my ch bin c k thut tin tin nh xay xt go, ng, ma, c ph, cao su... Chnh l nhng th trng kch thch sn xut cc ngun nguyn liu pht trin ng thi c th sn xut nhiu sn phm tiu dng v xut khu c gi tr. + V ng li chnh sch ca ng v Nh nc ta vch ra c nhiu chnh sch hp vi lng dn, kch thch sn xut pht trin nh chnh sch khon 10, thu mua nng sn v gi khuyn nng v c bit l chnh sch m rng th trng xut, nhp khu. Kh khn: + Trnh chuyn mn k thut tay ngh ca ngi lao ng Vit Nam vn cn hn ch nn nng sut v sn lng cc ngnh cng nghip cha cao, cht lng cc sn phm ch bin cha tt, lm gim gi tr tiu dng v xut khu. + K thut ch bin lc hu, phng tin gi ci, c k, i mi cha kp cng l nhn t lm gim nng sut, sn lng, cht lng sn phm ch bin. 83

+ ng v Nh nc i mi chm vi duy tr c ch bao cp m hnh Hp tc x Nng nghip qu lu, nn lm gim tc tng trng ca cc ngnh nng lm thu hi sn v cng nghip ch bin.

Cu 5: V biu th hin r nht c cu v gi tr sn lng cng nghip theo cc s liu sau v nhn xt (%) Ngnh/nm Nhm A Nhm B Nhn xt: T nm 1980 1998 bin ng lin tc. S chuyn bin ny th hin nh sau: Trc nm 1990 gi tr sn lng cng nghip nhm A chim t trng nh v gim i. Nhng t sau nm 1980 1998 th gi tr sn lng cng nghip nhm A tng cn gi tr ca cng nghip nhm B th ngc li. Gii thch: - Trc nm 1990, gi tr sn lng cng nghip nhm A nh v gim dn v ta mi bt u thc hin i mi m trong thi k ny i mi theo xu th tp trung pht trin mnh cc ngnh cng nghip nhm B l thc hin 3 chng trnh kinh t trng im. - Sau nm 90 - 98 th gi tr sn lng lng nhm B gim, nhm A tng dn l ta thc hin mnh m cng nghip ho, hin i ho trong u tin pht trin mnh nhng ngnh kinh t tinh xo nh in t, du kh... (nhm A). 1980 1985 1989 1992 1995 1998 34,9 65,1 44,7 55,3 45,1 54,9 37,8 22,7 28,9 62,2 67,3 71,1

84

Cu 6: Trnh by s phn ha lnh th cng nghip nc ta. S phn ha lnh th nc ta trc ht th hin l s phn b cng nghip c nc hin nay ch tp trung mt vi khu vc ln nht nh nh ng bng Sng Hng, ng Nam b cng cc vng ph cn ca chng v di ven bin min Trung. - ng bng Sng Hng v cc vng ph cn ca n c coi l khu vc c cng nghip tp trung ln nht nc ta hin nay. Ti khu vc ny cng nghip c hnh thnh v pht trin t 5-7 hng sau y: + Khu vc ny c H Ni c coi l trung tm cng nghip ln nht v t H Ni cng nghip pht trin c ta ra xung quanh nh hnh sao. Cng nghip pht trin theo hng H Ni - Qung Ninh dc theo quc l 18 vi cc ngnh cng nghip quan trng l khai thc than, c kh m, ch bin hi sn, VLXL, du lch, ngh mt, thng cnh... + H Ni - Hi Phng dc theo quc l 5: Cng nghip c kh, ng tu, SXVLXD, ch bin hi sn v du lch, ngh mt... + H Ni - p Cu - Bc Giang - Lng Sn (dc theo quc l 1A): Cng nghip ha cht, Cng nghip sn xut knh, ch bin g v vn chuyn hng xut nhp khu qua ca khu Lng Sn. + H Ni - Thi Nguyn dc theo quc l s 3: Cng nghip luyn kim en, luyn kim mu, c kh nng (c kh sng Cng) ch bin ch bp, du lch, thng cnh (h ni Cc, h Ba B, hang Pc P). + H Ni - Vit Tr - Sng Thao dc theo quc l s 2: Cng nghip ha cht, cng nghip sn xut giy, giy si. + H Ni - Ho Bnh - Sn La - Lai Chu dc theo quc l s 6: Thu in, khai thc g lm sn, ch bin ch bp, sa b, du lch, thng cnh. 85

+ H Ni - Nam nh - Ninh Bnh - Thanh Ha - Vinh: Cng nghip sn xut dt, xy dng, ch bin nng sn v du lch ngh mt thng cnh. Khu vc ny c cng nghip tp trung ln nh nu trn l do nhng nguyn nhn chnh sau: Trc ht khu vc ny c v tr a l thun li, c th H Ni- trung tm kinh t, chnh tr, vn ha ln nht c nc, nn n c sc li cun mnh cc ngun nguyn liu, nhin liu, nng lng, nhn lc t mi min t nc. Khu vc ny li c ca thng ra bin l cng Hi Phng ln nht c nc, li c pha Bc tip gip vng ng Nam Trung Quc c coi l vng kinh t nng ng, nn rt d dng m rng giao lu hp tc kinh t vi Trung Quc v th gii. Khu vc ny cn tip gip vi nhng vng rt giu ti nguyn thin nhin ,in hnh l m than ln Qung Ninh, tip gip vng ng Bc nh Thi Nguyn, Cao Bng, H Giang rt giu v qung st, ch, km, thic... Tip gip vng Ty Bc rt giu v NL thu in, tip gip ng bng Sng Hng rt giu v nhn lc v ngun lng thc thc phm. Khu vc ny c ngun lao ng di do, c i ng cng nhn k thut tay ngh cao dn tr cao, hin ang l ng lc chnh thc hin cng nghip ha trong vng. Khu vc ny v c th H Ni nn c c Th gii quan tm u t, hp tc pht trin. - Khu vc tp trung ln th 2 l ng Nam B v cc vng ca n. Khu vc ny c thnh ph H Ch Minh l khu cng nghip ln v t thnh ph H Ch Minh cng ta ra xung quanh thnh nhiu hng, nhiu di cng nghip khc nhau. + Thnh ph H Ch Minh - Bin Ha - Vng Tu (dc theo quc l 51): Cng nghip c kh, ha cht, in t, du kh, du lch... + Thnh ph H Ch Minh - Ty Ninh - Cm Pu Chia: Cng nghip ch bin nng sn in hnh l ma, lc, c ph, du lch thng cnh (ni B en) v vn chuyn hng xut nhp khu qua ca khu Ty Ninh. + Thnh ph H Ch Minh - Lt - Ty Nguyn: Cng nghip du lch, ngh mt, ch bin nng sn nh ch bp, du tm... v khai thc g lm sn. + Thnh ph H Ch Minh - Cn Th - ng bng sng Cu Long: Cng nghip c kh N 2 ch bin lng thc thc phm, sn xut hng tiu dng v du lch xanh. + Khu vc ny c cng nghip tp trung ln nh nu trn l nhng nguyn nhn sau: . Khu vc ny c v tr a l thun li l do c Cng Si Gn l ca thng ra bin ln c nc ng thi khu vc ny li nm rt gn ng bin quc t, l eo bin Malacca nn rt d dng m rng giao lu hp tc quc t. 86

. Khu vc ny tip gip vi nhng vng rt giu ti nguyn thin nhin pha Nam l tip gip thm lc a pha Nam c nhiu du m nht c nc, tip gip vi Ty Nguyn l kho tng g, lm sn v cc cy cng nghip nhit i, tip gip vi Campuchia l m rng quan h giao lu vi nc bn. V tip gip vi ng bng sng Cu Long l va la ln nht c nc. . Khu vc ny c TPHCM l trung tm cng nghip ln nht c nc, c i ng cng nhn ng o lnh ngh nhiu th gii, th bc cao nht c nc v rt quen vi th trng v tc phong cng nghip nn hin nay vng ny l mt trong nhng vng c kh nng thu ht nhiu ngun vn, d n u t quc t nht c nc. - Khu vc tp trung ln th 3 c nc l di cng nghip min Trung nm dc theo quc l 1A v ng st thng nht ko di t Thanh Ha n Phan Thit. Di cng nghip ny gm nhiu trung tm cng nghip c trung bnh v nh nh Thanh Ha, Vinh, Nng, Hu... nhng cc trung tm ny u c mt s hng chuyn mn ha cng nghip ging nhau l: + u c cng nghip c kh, giao thng pht trin v cc trung tm ny u nm trn trc giao thng quan trng nht Bc Nam. Cc trung tm ny u c cng nghip ch bin hi sn pht trin v cc trung tm u nm gn ngun nguyn liu hi sn. u c cng nghip ch bin lng thc thc phm pht trin mnh v cc trung tm ny u nm cc vng ng bng ven bin l ni dn c tp trung ng c. Cc trung tm ny u c cng nghip du lch pht trin mnh v cc trung tm ny u c cnh quan bin rt hp dn vi khch du lch trong nc v quc t.

Cu 7: Chng minh rng s phn ha lnh th nc ta ch tp trung mt vi khu vc nht nh nu nguyn nhn ca s tp trung . * S phn ha lnh th cng nghip c th hin l s phn b cng nghip nc ta ngy nay c nhiu tin b nhng vn cn rt chnh lch ln gia cc vng v vn ny c th hin nh sau: - S phn b cng nghip c nhiu tin b nh sau: + Trc y (trc 1945) cng nghip nc ta phn b ch yu cc vng ng bng, ven bin, v trong cc th ln l nhm mc ch d dng v vt cc ngun ti nguyn hi sn tr v chnh quc. D bc lt ngun nhn cng r mt v cng l trc tip phc v cho i sng xa hoa, tru lc ca bn thng tr. 87

+ Cng nghip nc ta t ngy ha bnh lp li n nay pht trin v phn b ngy cng hp l hn theo xu th l cc nh my, x nghip ngy cng c phn b gn cc ngun nguyn liu, nhin liu, nng lng, khng phn bit gia ng bng v min ni. S pht trin cng nghip ngy cng theo xu th tp trung ho, chuyn mn ho su v lin hp ha rng to thnh nhng khu cng nghip ln. + T nm 1975 n nay th cng nghip c nc c pht trin theo xu th tng dn gi tr sn lng cng nghip v cc tnh pha Nam trong tng gi tr sn lng cng nghip c nc. V Vit Nam mi bt u thc hin cng nghip ha m li c ngun ti nguyn, nguyn liu kh phong ph c bit c ngun lao ng tay ngh cao, c s h tng vng mnh + S phn b cng nghip c nc ang hnh thnh ln nhiu trung tm cng nghip ln (khong 30 trung tm cng nghip khc nhau) trong 2 trung tm cng nghip ln nht l TPHCM, H Ni, nhiu cm, nhiu khu cng nghip c mi quan h thn thit nh Hi Phng - Qung Ninh, TPHCM - Bin Ho, hnh thnh 2 tam gic cng nghip tng trng l H Ni - Hi Phng - Qung Ninh v TPHCM - Bin Ho - Vng Tu. V t 2 tam gic ny hnh thnh 2 vng cng nghip tng trng ng Nam B v ng bng Sng Hng v 2 vng ny chnh l 2 vng nng ct hnh thnh 2 vng kinh t trng im pha Bc, pha Nam c nc. + S phn b cng nghip c nc t 1990 n nay hnh thnh nn nhiu khu ch xut c phng tin k thut hin i c sc thu ht nhiu ngun vn nc ngoi m in hnh l khu ch xut Ni Bi, Hi Phng v Linh Chung - Tn Thun. + S phn b cng nghip nc ta hin nay c ng v Nh nc quan tm u t ln v u tin cho pht trin cng nghip Min ni, Trung du, c bit i vi cc vng su, vng xa l khai thc trit ti nguyn, pht trin kinh t - x hi, thc hin cng nghip ha nng thn Min ni. - S phn b cng nghip nc ta vn cn rt chnh lch ln gia cc vng v quy m, v kh nng, v gi tr sn lng cng nghip. S khc bit ny th hin qua s liu sau: (%) 1 1 1 977 992 995 1 2 Hng 88 TDMNPB 5 ng Bng Sng 6,3 3 2,6 1 ,1 1 6,5 4 ,4 1 7

3 4 5 6 7 Long

BTB ,7 Duyn hI NTB Ty Nguyn ,1 NB 9,6 ng bng Sng Cu ,3

6 ,5 6 0,9 1 ,7 2 5,8 5 8,4

6 ,2 1 ,7 1 ,4 3 1,9 2 2,9

4 5 1 5 1

1) T 77-95 nhn chung cc vng kinh t pha Bc (1,2,3) u c gi tr sn lng cng nghip gim dn trong vng c tc gim nhanh nht l ng bng Sng Hng v trung du min Ni pha Bc. 2) Cc vng kinh t pha Nam th nhn chung u c gi tr sn lng tng dn m vng c tc tng nhanh nht l NB sau n BSCL. S pht trin cng nghip theo hng trn l ph hp vi s pht trin cng nghip c nc tng dn t trng cng nghip v cc tnh pha Nam... 3) Vng kinh t min ni nc l trung du min ni pha Bc v T. Nguyn ch chim gi tr sn lng 16% (1977) 58% (1992) v 8,8% (1995), s pht trin cng nghip trung du min ni chim t trng nh li c xu th gim dn trong tng gi tr sn lngj cng nghip c nc => chng t cng nghip min ni trung du cn km pht trin. 4) Ba vng kinh t min trung (3,4,5) ch chim 13,8% (1977) 19,1% (1992) 11,3% (1995). Chng t di cng nghip min Trung vn chim t trng nh v li c xu th gim trong tng gi tr sn lngj cng nghip c nc, nh vy s pht trin cng nghip min Trung cng km pht trin. 5)Ba vng kinh t ng bng Sng Hng, ng nam b, ng bng Sng Cu Long chim 71,2% (1977) 76,8% (1992) 81,3% (1995) chng t s pht trin cng nghip c nc hin nay ch ch yu tp trung 3 vng trn chnh l BSH, NB v cc vng ph cn ca n. 6) Trn bng ta thy vng lun2 t gi tr cao nht l NB, vng lun2 t gi tr thp nht l Ty Nguyn. Hai vng ny chnh nhau 27 ln (1977); 21,05 (1992); 37,1 ln (1995). 89

Qua ta thy hin nay bn cnh nhng vng pht trin cao nh NB li c nhng vng cng nghip pht trin nh, Ty Nguyn.

Cu 7: Cho bng s liu nh cu 6. Hy phn tch nhn xt tnh hnh phn ha lnh th cng nghip v v bn th r nht c cu v sn lng theo vng nc ta. Cu 8: Hy nu cc trung tm cng nghip quan trng nc ta cng vi c cu ngnh ca mi trung tm. Chng minh rng H Ni v TPHCM l 2 trung tm cng nghip ln nht c nc. So snh s ging v khc nhau v tnh hnh pht trin cng nghip gia 2 trung tm ny. * Cc trung tm cng nghip chnh nc ta l: Hin nay nc ta hnh thnh c khong hn 30 trung tm cng nghip khc nhau. Trong c 2 trung tm cng nghip ln l H Ni v TPHCM, 9 trung tm cng nghip c trung bnh nh Nng, Vinh, Hu...v nhiu trung tm cng nghip c nh . - Cc trung tm cng nghip c ln thng th trong c cu ngnh ca chng c t 6 - 8 ngnh cng nghip quan trng. + TPHCM c coi l trung tm cng nghip ln: dt, may, CBTP, c kh, in t, ha cht, du lch, sn xut vt liu xy dng... + H Ni: c kh, ch bin nng lm sn, sn xut hng tiu dng, in t, ha cht... - Cc trung tm cng nghip c trung bnh l thng c t 4-6 ngnh quan trng + Hi Phng: C kh ng tu, ch bin lng thc thc phm, sn xut hng tiu dng, sn xut vt liu xy dng, du lch... + H long: C kh m, khai thc than, du lch, ngh mt, ch bin hi sn. + Vinh: Dt, ch bin hi sn, du lch, sn xut vt liu xy dng. + Hu: Ch bin thc phm, du lch thng cnh, sn xut hng tiu dng, c kh sa cha, sn xut vt liu xy dng. 90

+ Nng: c coi l trung tm cng nghip ln nht min Trung: c kh, ch bin thc phm, sn xut hng tiu dng, du lch, ngh mt, vt liu xy dng, in t. + Bin Ha: c kh, in t, ch bin thc phm, du lch, in nng. + Vng Tu: du kh, du lch, ch bin thc phm, in nng. + Cn Th l trung tm cng nghip trung bnh ln nht ng bng sng Cu Long: cng nghip c kh nng nghip, ch bin thc phm, sn xut hng tiu dng, in nng, du lch xanh. + Vit Tr: ha cht, sn xut hng tiu dng, ch bin thc phm v sn xut in nng, vt liu xy dng... + Thi Nguyn: Cng nghip luyn kim en, luyn kim mu, c nng sn in hnh nh ch bin khai thc g, du lch thng cnh. - Cc trung tm cng nghip c nh vi c cu ngnh ca mi trung tm thng c t 1-3 ngnh quan trng in hnh l cng nghip ch bin lng thc thc phm, cng nghip sn xut vt liu xy dng. Cc trung tm cng nghip c nh chnh l cc thnh ph, tnh l, th x do a phng qun l. * H Ni v thnh ph H Ch Minh l 2 trung tm cng nghip ln nht c nc. - H Ni c coi l trung tm cng nghip ln nht min Bc, ln th 2 c nc c hnh thnh trong cc iu kin sau y: + H Ni c v tr a l thun li v H Ni l th ca c nc l trung tm kinh t, chnh tr, vn ha ln nht c nc nn n c sc li cun mnh m cc ngun nhin liu, nguyn liu, nng lng, nhn lc t mi min t nc. + H Ni tip gip vi nhng vng rt giu ti nguyn thin nhin, vng ng bc rt giu than , hi sn, phaTy bc rt giu v thu in, vi ng bng sng Hng rt giu v nhn lc v ngun lng thc thc phm. + H Ni c i ng cng nhn ng o, lnh ngh c trnh dn tr cao, chuyn mn khoa hc k thut tay ngh cao vo loi nht nh c nc. + H Ni c c s vt cht h tng vng mnh v l th nn c ng v Nh nc u t pht trin hin i + Trn c s tc ng tng hp ca cc iu kin trn m H Ni hnh thnh c mt c cu ngnh cng nghip rt a dng v nhiu ngnh mi nhn m in hnh l c kh, ch bin lng thc thc phm in t, ha cht, sn xut hng tiu dng. 91

+ Cng trn c s tc ng tng hp cc ngun lc thun li trn m H Ni cng t c nhng ch tiu pht trin cng nghip so vi c nc c thc hin bi cc s liu sau: Cc ch tiu pht trin cng nghip ca H Ni v TPHCM so vi c nc (%) ST G S cng S XN, QD T TSL nhn T W H Ni TP HCM C nc 00 8,37 1 100 00 ,1 2 11,52 2,76 1 00 7 4.2 1,32 2 3,41 1 100 3 ,23 1 5,2 P 8 2,88 X nghip ngoi QD

Qua s liu trn ta thy hu ht cc ch tiu cng nghip ca H Ni u ln hn mc trung bnh ca mi trung tm cng nghip c nc v gi tr sn lng mi ch tiu cng nghip c nc l 100% m c nc c hn 30 trung tm cng nghip cho nn mi trung tm cng nghip ch t trn di 30%. H Ni l mt trong nhng trung tm cng nghip ln nht c nc. - Thnh ph HCM cng l trung tm cng nghip c ln ca c nc c hnh thnh trong cc iu kin thun li nh sau: - TPHCM c v tr a l thun li v TPHCM c ca thng ra bin l Cng Si Gn ln nht c nc, li nm rt gn ng bin quc t l eo bin Malacca, thun li trong giao lu quan h hp tc quc t bng ng bin. + TPHCM tip gip vi nhng vng rt giu ti nguyn thin nhin l thm lc a pha Nam rt giu v kh t, du m, tip gip vi Ty Nguyn rt giu v g lm sn, cy cng nghip tip gip vi ng bng sng Cu Long v va la ln nht c nc. Tip gip vi Campuchia nn thun li trong giao lu quan h vi nc bn. + TPHCM c ngun lao ng di do li c trnh chuyn mn k thut tay ngh cao nhiu th gii, th bc cao v rt quen vi tc phong lm n cng nghip v c ch th trng. 92

+ TPHCM c c s h tng rt hin i v li t b tn ph nng n trong chin tranh c bit l kin trc th rt hin i. + TPHCM c v tr a l thun li li thch ng nhanh vi c ch th trng nn c kh nng thu ht nhiu ngun vn u t nc ngoi, nhiu d n lin doanh nht c nc. + Trn c s tc ng tng hp ca cc iu kin thun li trn TPHCM hnh thnh 1 c cu ngnh cng nghip rt a dng v nhiu ngnh mi nhn in hnh l dt may, ch bin thc phm, c kh, in t, ha cht cng trn c s pht huy tng hp cc ngun lc thun li trn m TPHCM t c cc ch tiu cng nghip so vi c nc th hin bng cc s liu. Qua cc s liu trn ta thy hu ht cc ch tiu pht trin cng nghip ca TPHCM u ln hn nhiu ln so vi ch tiu pht trin ca c nc, c bit ch tiu gi tr sn lng cng nghip chim gn 30% tng gi tr sn lng cng nghip c nc, v th ta khng nh TPHCM cng l mt trong nhng trung tm cng nghip ln nht c nc. Qua phn tch tnh hnh pht trin cng nghip ca H Ni v TPHCM ta thy hu ht cc ch tiu pht trin cng nghip ca TPHCM u ln hn so vi H Ni, c bit gi tr sn lng cng nghip ca TPHCM ln gp 4 ln so vi H Ni. Chng t TPHCM l trung tm cng nghip ln nht c nc, H Ni ln th nh. * S ging nhau v khc nhau gia 2 trung tm ny. - Ging nhau: + C 2 trung tm u c v tr a l thun li trong khi H Ni l th c nc c sc li cun mnh m cc ngun nguyn liu, nhin liu... t 7 min t nc th TPHCM li c cng thng ra bin l Si Gn ln nht c nc c sc hp dn i vi s m rng hp tc quan h quc t. + C 2 trung tm u c ngun lao ng di do nhiu th gii, th bc cao vo loi nht c nc. + C 2 trung tm u tip gip vi nhng vng rt giu ti nguyn thin nhin in hnh H Ni tip gip vi vng than Qung Ninh th TPHCM tip gip vi vng du m kh t Vng Tu. + C 2 trung tm u c c s vt cht h tng vng mnh trong khi H Ni c ng v Nh nc u t xy dng hin i th TPHCM c quc M xy dng hin i trong chin tranh. + C 2 trung tm u c kh nng thu ht nhiu ngun vn, d n u t quc t. + C 2 trung tm u c c cu ngnh a dng nht c nc v nhiu ngnh mi nhn nht c nc. 93

+ C 2 trung tm u t nhng ch tiu pht trin cng nghip ln nht c nc. + C 2 trung tm hin nay u c ng v Nh nc quan tm u t pht trin hin i nht c nc lm c s cho vic thc hin cng nghip ho v m rng hp tc kinh doanh. - Khc nhau: + a l: H Ni nm vng kinh t trng im pha Bc TPHCM nm vng kinh t trng im pha Nam. + Ngun lao ng TPHCM di do hn v s lng (H Ni 2,4 triu dn, TPHCM gn 4 triu) v c th ni TPHCM c nhiu th gii bc cao lnh ngh hn H Ni v quen vi tc phong lm n cng nghip vi c ch th trng hn H Ni. + C s vt cht h tng th TPHCM hin i hn, hon chnh hn so vi H Ni v H Ni mi bt u c xy dng v b tn ph nng n trong chin tranh. + TPHCM c c cu ngnh cng nghip a dng hn vi nhiu ngnh mi hn, hp dn hn so vi H Ni in hin l in t v c bit TPHCM c ngnh sn xut chi cho tr em rt hin i ngang tm quc t. + TPHCM t c ch tiu pht trin cng nghip ln nhiu ln so vi H Ni c bit l gi tr sn lng cng nghip ca TPHCM ln gn 4 ln H Ni. + Hin nay TPHCM vn c coi l trung tm cng nghip c kh nng thu ht nhiu ngun vn v cc hp tc u t nht c nc v c th l hin ang c nhiu cng ty lin doanh nc ngoi ng trn a bn ln hn nhiu ln so vi H Ni.

94

Cu 9: V lc Vit Nam v in cc trung tm cng nghip quan trng ln lc cng vi c cu ngnh cng nghip ca mi trung tm. * Ch gii: Qua lc trn ta thy: - Chng ta xy dng c nhiu trung tm cng nghip vi quy m khc nhau trong c 2 trung tm ln nht l H Ni v TPHCM. 10 trung tm cng nghip c trung bnh v nhiu trung tm c nh (lit k). - C cu ngnh cng nghip nc ta kh a dng gm nhiu ngnh cng nghip nng nh c kh luyn kim ha cht v nhiu ngnh cng nghip nh nh ch bin lng thc thc phm, sn xut hng tiu dng... Trong c cu ngnh ca mi trung tm th hin rt khc nhau. H Ni, TPHCM c c cu ngnh a dng nht v nhiu ngnh mi nhn nht t 6-8, 9 ngnh cn cc trung tm cng nghip c trung bnh nh Hi Phng, Thi Nguyn, Vit Tr ... Cng c t 4-6 ngnh quan trng cn cc trung tm cng nghip c nh cng c t 1-3 ngnh quan trng. - S phn b cc trung tm cng nghip nc ta cha ng u gia cc vng lnh th ni chung trong hu ht cc trung tm cng nghip u tp trung ng bng sng Hng, ng Nam B, cc vng ph cn ca n v dc ven bin min Trung. B cc vng khc nh Ty Bc, Thi Nguyn, ng bng sng Cu Long th t cc trung tm cng nghip c ln v trung bnh.

95

Cu 10: Phn tch cc ngun lc t nhin kinh t - x hi pht trin cng nghip ho, hin i ho. * T nhin: - Thun li: + Nc ta nm khu vc c v tr a l rt thun li v pht trin cng nghip trc ht th hin l: . Nc ta nm gn trung tm ng Nam nn d dng m rng hp tc giao lu tip thu cng ngh hin i ca Th gii. . Nc ta nm vng bn l ca 2 vnh ai sinh khong Thi Bnh Dng v a Trung Hi nn thin nhin nc ta rt giu v ti nguyn khong sn to ra ngun nguyn liu rt phong ph v a dng nh than , than mu, du m, kh t. . Nc ta li nm gn cc nc NIC chu v cng nm rt gn Trung Quc, Nht Bn. V th nc ta hu nh c cc nc ny quan tm u t, pht trin m li d dng hc tp kinh nghim, tip thu cng ngh hin i ca nhng nc ny. + Ti nguyn thin nhin nc ta a dng l T/nhin nhit i m gi ma to nn 1 h thng cc ngun ti nguyn v nguyn liu a dng t khong sn n nng lm thu hi sn cung cp nguyn liu pht trin nhiu ngnh cng nghip t nhm A B m in hnh l. . V nguyn liu khong cht c bit c than Qung Ninh 3,5 t tn, than nu ng bng hng trm triu tn, du m 10 t tn, kh t 3000 t m3 . B rt phong ph bi vt liu xy dng nh ct, thu tinh, vi, gn nh v tn. . Cc nguyn liu nng sn pht trin cng nghip ch bin th ngy cng tng dn c v nng sut v sn lng. in hnh l sn lng lng thc nay t 30 triu tn/nm. Sn lng cc loi cy cng nghip nh ch bp, c ph, cao su th c hng trm ngn tn. . Nguyn liu lm sn kh ln l tr lng g 586 tr m3 g/nm vi sn lng g khai thc hn 3tr m3 g/nm v hng trm tr cy tre, na, lung. 96

. Nguyn liu T/sn: nh c vng bin rng v tr lng hi sn ln t 3-3,5tr tn/nm vi SL nh bt c t 1,2-1,5 tn/nm cho php nh bt SL c bin 700000 tn/nm vi 5000060000 tn tm /nm. Chnh l cc ngun nguyn liu pht trin cc ngnh cng nghip a dng lu di nu bit khai thc hp l v bo v. - Kh khn: + Thin nhin nhit i gi ma, khc nghit nhiu thin tai dn n vic sn xut cc ngun nguyn liu c bit l nng lm thu hi sn rt bp bnh v nng sut v sn lng ph thuc nhiu vo thin tai. + Cng v thin tai khc nghit, h sinh thi cu trc mng manh d b suy thoi nn vic khai thc cc ngun ti nguyn hi sn sinh vt d gy ra o ln sinh thi, nhim mi trng, cn kit nhiu ngun ti nguyn khc. + Nc ta c nhiu ti nguyn hi sn c tr lng kh ln cht lng qu nh du m, kh t, b xt rt cn vi s nghip cng nghip ha hin nay l rt kh khai thc yu cu u t ln v phi c kinh t hin i mi khai thc c m ta li cha c nn phi nh vo nc ngoi do rt tn km hiu qu thp ng thi khi khai thc cc ngun ti nguyn d lm cn kit cc ngun ti nguyn khc. * Kinh t - x hi: - Thun li: + Ngun lao ng nc ta di do, th trng tiu th ln sn phm cng nghip nn kch thch cng nghip pht trin. ng thi ngun lao ng nc ta c kh nng tip nhanh khoa hc - k thut cng ngh mi nn trnh chuyn mn khoa hc lin tc c nng cao chnh l ng lc thc hin cng nghip ha. c bit ngun lao ng pha Nam sn quen vi tc phong cng nghip v cch lm n theo c ch th trng. + C s h tng: ta xy dng c mt h thng x nghip cng nghip vi 2268 x nghip Quc doanh v 374837 x nghip ngoi Quc doanh, trong c nh my hin i nh xi mng Hong Thch, Bm Sn, Thu in Ha Bnh, Yaly... v nhiu ngnh cng nghip mi hp dn nh in t, du kh l c s ta tin hnh i mi v thc hin cng nghip ha c nc. + ng li chnh sch: nh cng cuc i mi m ng v Nh nc ta vch ra c nhiu chnh sch rt ph hp vi s cng nghip ha in hnh l y mnh pht trin kinh t nhiu thnh phn v c ch th trng, vi m rng hp tc, u t quc t cng vi lut u t nc ngoi ra i... - Kh khn: 97

+ Ngun lao ng nc ta tuy di do nhng thc cht trnh chuyn mn tay ngh cha cao thiu i ng th bc gii, bc cao, vn cha tht quen vi tc phong cng nghip v nhy bn vi c ch th trng. + C s vt cht h tng vn cn 1 khu yu tr 1 vi ngnh ngoi X nghip c xy dng kh hin i cn li hu ht rt lc hu, gi ci c k cha p ng cho nhu cu ca s nghip cng nghip ha. + Nh nc i mi chm v duy tr c ch bao cp qu lu c bit l thc hin chnh sch m ca chm nn lm gim tc tng trng ca s nghip cng nghip ha nc ta.

Cu 11: Gii thch th no l c cu cng nghip theo ngnh v c cu cng nghip theo lnh th. Cho v d minh ho v nu mi quan h gia chng. * Gii thch: - C cu cng nghip theo ngnh l t trng ca tng ngnh tnh theo gi tr sn lng so vi tng gi tr sn lng ca ton b ngnh cng nghip c nc. V d minh ho c cu cng nghip theo ngnh nc ta (1990). . Ngnh cng nghip nhin liu chim 7% so vi tng gi tr sn lng cng nghip c nc. . Ngnh in nng chim 10% . Ngnh ha cht chim 11% . Ngnh Vt liu xy dng chim 12% . Ngnh luyn kim chim 9% . Ch bin lng thc thc phm 30% . Sn xut hng tiu dng 15% . Cc ngnh khc 16% - C cu cng nghip theo lnh th l s phn b sp xp cc x nghip cng nghip 1 cch khc nhau gia cc vng. ng thi s pht trin cng nghip mi vng cng c tnh = t trng theo gi tr sn lng ca cc ngnh cng nghip trong mi vng so vi c nc. V d minh ho. C cu lnh th cng nghip ca nc ta (1992-1995) 98

- Trung du min Ni pha Bc 7,4% - ng bng sng Hng 15,6% - Bc Trung B 4,2% - Duyn hi Nam TB 5,7% - Ty Nguyn 1,4% - NB 51,9% - BSCL 12,9% * Mi quan h gia c cu cng nghip theo ngnh v theo lnh th. - Khi c cu cng nghip theo ngnh m pht trin c ngha l trong c cu cng nghip s hnh thnh thm nhiu ngnh mi dn n c cu ngnh cng nghip ngy cng a dng nhng s hnh thnh thm cc ngnh cng nghip mi cn thit phi c phn b c th cc nh my, x nghip trn nhng vng lnh th no . V vy khi c cu cng nghip theo ngnh m pht trin th ko theo c cu cng nghip lnh th cng pht trin. - Khi c cu cng nghip lnh th m pht trin c ngha l cc nh my, x nghip c phn b hp l trn nhng vng lnh th no . S phn b hp l s to iu kin thc y cho c cu cng nghip theo ngnh ngy cng pht trin mnh m hn na. To thnh thm nhiu nh my hn na v lm cho c cu ngnh ngy cng a dng hn. - Qua ta thy c cu cng nghip theo ngnh v c cu cng nghip theo lnh th ch l 2 mt ca 1 vn thng nht vn l c cu cng nghip m chng lun lun quan h qua li rng buc ln nhau, tc ng ln nhau khng th thiu nhau c.

VN 4: GTVT - TTLL Cu 1: Nu vai tr ca ngnh GTVT-TTLL v trnh by hin trng mng li giao thng nc ta hin nay. * Vai tr: - Ngnh GTVT-TTLL l ngnh kinh t c bit v n va mang tnh cht sn xut vt cht, va mang tnh cht sn xut khng vt cht. Tuy n khng trc tip to ra cc ca ci vt cht nhng n c vai tr to ln quyt nh ti hiu qu ca mi ngnh kinh t. Cho nn GTVT-TTLL trc ht c coi nh l mt ngnh kinh t c tnh cht huyt mch trong nn kinh t quc dn. V th ngnh ny lun lun c bo m s thng sut. 99

- GTVT-TTLL c pht trin l lm tha mn cho nhu cu i li, giao lu, quan h gia ngi vi ngi, gia cc dn tc vi nhau, gia cc quc gia vi nhau. Nh m loi ngi c th tip thu c nn vn minh, v tinh hoa vn ha ca nhau. - Pht trin GTVT-TTLL i vi bt c quc gia no hin nay u c coi l 1 ch tiu quan trng nh gi nn vn minh cng nghip ca mi nc. Cho nn pht trin GTVT-TTLL l th hin trnh pht trin kinh t - x hi mi nc. - Pht trin GTVT-TTLL cn c ngha to ln trong vic qun l iu hnh sn xut v bo v an ninh quc phng. * Hin trng: Ngy nay nc ta xy dng c gn y cc loi hnh giao thng l giao thng ng b, ng thu, ng hng khng, ng ng. - Hin trng mng li giao thng ng t: Hin nay nc ta xy dng 105557 km ng t. Trong c khong hn 11000 km ng quc l, hn 14000 km tnh l, hn 25000 km huyn l v khong 46000 km ng lng. Cc tuyn quc l chnh nc ta gm: + Quc l 1A di trn 2000km t Lng Sn - Mi C Mau. + Quc l 2A: H Ni - Vit Tr - H Giang. + Quc l 3:H Ni - Thi Nguyn - Bc Cn - Cao Bng. + Quc l 4: Mng Ci - Lng Sn - Cao Bng. + Quc l 5: H Ni - Hi Phng. + Quc l 6: H Ni - H ng - Ha Bnh - Sn La - Lai Chu. + Quc l 7: Din Chu - Lo. + Quc l 8: Th x Hng Lnh - Lo. + Quc l 9: Th x ng H - Nam Lo. + Quc l 10: Hi Phng - Thi Bnh - Nam nh. + Quc l 11: Phan Rang - Lt. + Quc l 12: Lo Cai - Phong Th - Lai Chu. + Quc l 13: TPHCM - Lc Ninh - Campuchia. + Quc l 14: TTHu - KonTum - Bun Ma Thut - NB. + Quc l 15: Tn K (Ngh An) - Trng Sn ng - TTHu (y l trc chnh ng mn HCM). + Quc l 18: Th x Bc Ninh - Hn Gai - Cm Ph - Mng Ci. 100

+ Quc l 19: Quy Nhn - Plycu - Cm Pu Chia. + Quc l 20: TP H Ch Minh - Lt. + Quc l 21: Nha Trang - Bun M Thut - Cm Pu Chia. + Quc l 32: Cu Giy - Sn Ty. + Quc l 51: TPHCM - Vng Tu. - Mng li giao thng ng st: Nc ta hin nay xy dng c 2604,3 km ng st gm nhng tuyn chnh sau y: + ng st thng nht H Ni - Si Gn 1730km. + H Ni - Lao Cai 285km. + H Ni - Lng Sn 165km + H Ni - Hi Phng 102km. + H Ni - Nam nh 74km. + Lu X - Kp - Ung B 155km. + Cu Git - Ngha n 30km. + TPHCM - Lc Ninh 100km. + Nha Trang - Lt (tuyn th 2 trn TG l ng st rng ca) 50km ang c phc hi pht trin du lch Nha Trang - Lt. - Mng li ng sng: Nc ta xy dng c khong 10000 km ng sng nhng ng sng ch c pht trin mnh nht 2 vng BSH v BSCL. + BSH ch yu l cc tuyn ng sng xut pht t cng Hi Phng i theo ng Sng Hng, Sng Thi Bnh ln H Ni, Vit Tr, Ho Bnh, Thi Nguyn v ngc li. Ngoi ra cn cc tuyn khc xut pht t H Ni i Thi Bnh, Nam nh. + BSCL giao thng ng sng rt pht trin in hnh l 2 tuyn i nht l TPHCM - C Mau 395km. TPHCM - H Tin 365km. Giao thng ng st xy dng nhiu cng ln, cng H Ni v ln nht cng Cn Th. - Mng li giao thng ng bin: hin nay nc ta xy dng c khong 19000 km ng bin gm nhiu tuyn ng bin ni a v nhiu tuyn ng bin quc t. + Cc tuyn ng bin ni a ch yu l cc tuyn xut pht t cng Hi Phng v cng Qung Ninh i cng min Trung v Nam B v ngc li nh Nng - Si Gn. 101

+ ng bin quc t ch yu xut pht t 2 cng ln l Hi Phng - Si Gn i cc cng cc nc pha Bc Chu nh cng Vladivxtc, cng Tky, Cng Seoul, cng i Bc, Hng Kng v i cc cng ng Nam nh Bang Kc, Singapore, Jacacta. + Giao thng ng bin ta xy dng c khong 10 cng chnh l Hn Gai, Cm Ph, Ci Ln, Ca L, Thun An, Nng, Quy Nhn, Nha Trang, Vng Tu, TPHCM v ang tip tc xy thm nhiu cng mi nh Dung Qut (Qung Ngi), Vn Phong (Khnh Ha) trong c nhiu cng nc su nh Ci Ln, Si Gn v Dung Qut, Vn Phong. - Giao thng ng hng khng: ang pht trin mnh m th hin l ta xy dng c 16 sn bay, trong c 3 sn bay quc t l Ni Bi, Nng, Tn Sn Nht. Hin nay my bay ca ta xut pht t Ni Bi, Tn Sn Nht c th bay ti 14 a im khc nhau trong nc v 19 thnh ph khc trn Th gii. - Giao thng ng ng: c pht trin ngay trong thi k chin tranh chng M l h thng ng ng dn du t Ngh An vo tn ng Nam B phc v cho cuc khng chin chng M, nhng h thng ny hin nay h hng nng. Hin nay ta xy dng c khong 1200 km ng ng dn kh t m Bch H vo b bin Ph M - B Ra - Vng Tu cung cp kh t cho nh my in tucbin Ph M cng sut 700000 kW.

Cu 2: Hin trng mng li TTLL Mng li TTLL ca nc ta hin nay gm mng in thoi, mng phi in thoi, mng truyn dn. - Mng T: gm T thu bao, T ng di + T thu bao (T ni ht) l mng T trong mt phm vi n v hnh chnh, th x, tnh, l, thnh ph. Hin nay nc ta c ti 374470 my T, bnh qun c 1000 dn c 5 my T. + T ng dI l tng cc mch, cc nt T trn phm vi ton quc chuyn mch t ng. c nc hin nay T ng dI ph sng n cp x v ang pht trin mnh phm vi t nhn. 102

+ T ng dI quc t: hin nay mng T nc ta ni vi mng T quc t vi 3 ca thng vi mng T quc t l H Ni, Nng, TPHCM. - Mng phi T: + LoI hnh phi T ph bin nht l Fax. Fax l loI hnh truyn tin bng vn bn, hin nay nc ta s dng Fax in bo Nhn dn v bo CAND mt lc 3 thnh ph l HN, N, TPHCM. Fax nc ta cn c loI hnh thu bao cng cng phc v cho mi nhu cu khch hng. + LoI hnh truyn tin bng truyn dn: Trc y ph bin nht l loi hnh truyn dn trn. Nhng ngy nay loi hnh ny li thi. Ngy nay xut hin mt loi hnh truyn dn hin i l loi hnh truyn dn viba ng thi Nh nc cng ang tin hnh lp t mang viba cp quang. - Mng in thoi quc t: Ngy nay nc ta xy dng c 5 trm thu tin mt t t v tinh c bit ang pht trin mnh loi hnh truyn tin internet. Nh m nhn dn nm bt c mt cch nhanh nht nhng thng tin ca th gii. Tm li: Mng thng tin lin lc nc ta ngy nay v ang dn dn hin i, mc tiu l nhanh chng nhp hi vi nn vn minh quc t. Cu 3: Hy nu nhng thnh tu v nhng ng gp ca ngnh GTVT-TTLL vo s nghip xy dng v bo v t nc. Nu nhng mt tn ti ca cc ngnh ny v phng hng gii quyt. * Nhng thnh tu v ng gp ca ngnh GTVT-TTLL. - Hin nay nc ta xy dng c mt mng li GTVT-TTLL kh hon chnh gm 10,5 vn km ng sng v hng chc ngn km ng bin, 16 sn bay (3 sn bay quc t), 5 trm thu tin mt t, hn 10 cng bin chnh v hng trm ngn my T. H thng TTLL ny ngy nay ang tng bc hin i hon chnh v k thut phc v c lc cho nhu cu ca s nghip cng nghip ho, hin i ho. - Hin nay nc ta xy dng c 1 mng li GTVT-TTLL to i khp cc vng t nc, ph sng ton quc va phc v cho nhu cu giao lu quan h ca mi thnh vin trong c nc v gia ngi vi ngi trn th gii. 103

- Ta xy dng c 1 trc giao thng chnh quan trng theo hng Bc-Nam l quc l 1A v ng st Thng Nht cng vi nhiu tuyn ng theo hng ng Ty hoc Ty Bc ng Nam nh quc l 6, 7, 8, 9... Cc tuyn Bc-Nam v tuyn T kt hp vi nhau to thnh mng li giao thng hnh xng c m xng sng ca mng li ny l quc l 1A v ng st Thng Nht. Nh mng li giao thng ny m to ra mi giao lu rt thun li gia ng bng, ven bin v trung du, min mi B v vng su, vng xa. - Cng nh s kt hp cc mi giao thng nc ta rt khng kht gia cc loi hnh giao thng (gia ng st, ng b, ng thu...) to thnh cc u mi, cc nt giao thng quan trng m in hnh l 2 u mi giao thng ln nht l H Ni v TPHCM. Trong H Ni gm nhiu mi giao thng "chm u vo" nh quc l 1, 2, 4, 5, 6 v nhiu tuyn ng st quan trng nh tuyn ng st Thng nht, H Ni - Hi Phng, H Ni -... Cn u mi giao thng TPHCM cng nhiu tuyn giao thng chm u vo nh quc l 1A, 13, 14, 20, 51..., cn nhiu nt giao thng quan trng khc nh Vinh - Hu - Nng. Nhng u mi, nhng nt giao thng ny l nhng c s hnh thnh nn nhng vng, nhng trung tm, cm, khu cng nghip ln. - Hin nay nc ta hnh thnh nhiu tuyn giao thng c tnh chuyn mn ha cao in hnh nh tuyn H Ni - Hi Phng chuyn vn chuyn hng xut nhp khu qua ng bin, chuyn TPHCM - Lt chuyn vn chuyn khch du lch. Nh cc tuyn giao thng chuyn mn ha ny m nng cao c hiu qu ca vn chuyn, lun chuyn hng ha v hnh khch. - Mng li giao thng v thng tin lin lc nc ta ngy nay hin ang c ng v Nh nc quan tm u t, pht trin hin i, nng cp mt cch ng b c bit u tin nhiu vi pht trin giao thng, thng tin Min ni l khai thc hp l v qun l iu hnh cc qu trnh sn xut v bo v an ninh quc phng. * Nhng tn ti ca ngnh GTVT-TTLL: - Trc ht mng li GTVT-TTLL nc ta nhn chung l cn ngho nn lc hu v phng tin k thut c bit phng tin giao thng rt gi ci c k in hnh l giao thng ng st, cn giao thng ng b ang xung cp nghim trng c bit i vi min ni, trung du. - K thut iu hnh qun l giao thng, thng tin cn trnh thp tc vn chuyn, lun chuyn chm v h s an ton thp. - S kt hp cc mi giao thng nc ta cha tht khng kht cha tht ti u gia cc tuyn ng giao thng vi cc nh ga, bn cng chi ph vn chuyn cao, gi thnh cao. 104

- Giao thng Min ni km pht trin m Min ni Trung du rt giu ti nguyn nn cha th khai thc, li cun cc ngun ti nguyn sn xut c ca ci vt cht cho x hi. * Phng hng gii quyt: - Trc ht cn phi u t nhiu vn hin i ha nhanh chng mng li GT-TTLL mt cch ng b p ng cho nhu cu ca s nghip i mi. Mun thu ht c nhiu ngun vn phi tn dng cc ngun vn trong dn hin i ha giao thng nng thn, cn vn ngn sch ca Nh nc, c bit l vn nc ngoi l hin i ha nhanh chng cc cng trnh kinh t c tm c quc gia. - Cn phi u t pht trin GT-TTLL theo chiu su, c bit l tp trung hin i ha nhanh nhng tuyn giao thng quan trng c tnh huyt mch ca nn kinh t quc dn nh quc l 1A, 5 v c bit hin nay Nh nc ang u t tuyn ng Trng Sn cng nghip ha. - Phi u t, hin i ha nhanh nhng cng bin quan trng v xy thm nhiu cng mi c bit nh cng nc su (cng Ci Ln, Dung Qut, Vn Phong...). - i vi ngnh thng tin lin lc th phi u tin u t hin i ha thng tin lin lc quc t trc to c hi hi nhp nhanh cn thng tin lin lc trong nc th tng bc hin i ha theo nhu cu ca s nghip cng nghip ha. - u tin c bit cho pht trinGT-TTLL Min ni l khai thc trit cc ngun ti nguyn v bo v an ninh quc phng.

Cu 4: V lc Vit Nam v in cc tuyn giao thng quc l chnh c nc t quc l 1A 51 (nh cu 1). Trong c bit lu tm cc tuyn giao thng, quc l chm u vo H Ni, TPHCM. Cu 5: V lc Vit Nam v in cc tuyn giao thng ng st. Cu 6: V lc Vit Nam v in 10 cng bin chnh, cc tuyn giao thng ng bin ni a, quc t v cc tuyn giao thng ng sng quan trng ng bng Sng Hng, ng bng sng Cu Long. Cu 7: V biu th hin r nht c cu vn chuyn hng ha v hnh khch qua cc s liu sau. Nhn xt. 105

C cu vn chuyn hng (tr tn). chuyn hng n g st 1 990 1 997 V 2 hnh trn, 2R khc nhau Cng tt c triu tn cc loi ng theo tng nm Tnh R v tng triu tn mi nm = S Tnh % cc loi ng so vi tng = 100% * Nhn xt: - Qua biu ta thy tng gi tr vn chuyn ca cc loi hnh giao thng nc ta tng nhanh t 1990 1997 vi tng gi tr vn chuyn ca nm 1997 so vi nm 1990 tng gp 3 ln v t 1990-1997 ta thc hin i mi theo xu th cng nghip ho v hin i ha nhanh chng trong u tin pht trin giao thng v thng tin lin lc. - Trong c cu vn chuyn hng ha ca c 2 nm 90-97 ta u thy vn chuyn bng ng bin v ng t chim t trng ln nht v vn chuyn ng bin gi thnh chi ph thp, rt c ng v h s an ton cao, t ph thuc vo thi tit, v th nm 90 vn chuyn ng bin chim hn 66%, nm 97 hn 75%. Vn chuyn bng ng t chim t trng kh ln l do tc nhanh gi thnh h rt c ng. - Trong c cu vn chuyn ca cc loi hnh giao thng ta thy vn chuyn bng ng st gim t 6,75% (90) xung 5% (97), vn chuyn ng sng gim 13,95% (90) xung 8,92% (97) v vn chuyn bng cc loi hnh ny gi thnh cao km c ng, tc chm cn vn chuyn bng ng bin tng nhanh t 66% ln 75% cn vn chuyn bng ng t tuy c gim nhng gim khng ng k. 106 1758 4005 821 847 g t 1631 749 2 6578 n ng 1 313 2 S in 8 B

Cu 8: V biu th hin r nht c cu vn chuyn hng v khch theo s liu sau n v %. ng st - Vn chuyn hng - Vn chuyn khch 4 6 3, 86,2 10,4 0,0 5, ng t 54,4 ng sng 30,5 ng bin 9,0

Tt nht ch v 2 vng trn bng nhau 1 cho vn chuyn hng, 1 cho vn chuyn khch. Khng cn phi tnh ton ch vic + ui a % vo. Cu 9: Hy nu nhng hng giao thng quan trng Bc - Nam. Trnh by c s khoa hc v chc nng ca nhng tuyn giao thng ny. * Nhng tuyn giao thng quan trng theo hng Bc-Nam l: - Quc l 1A (t Lng Sn - C Mau) ngoi ra cn c quc l 14, 15. - Cc tuyn ng st Bc-Nam ch yu ng st Thng Nht v c th k thm 2 tuyn H Ni - Lo Cai; H Ni - Thi Nguyn. - Cc tuyn ng bin Bc - Nam in hnh ch c cc tuyn ng bin ni a, l cc tuyn xut pht t cc cng Hi Phng, Qung Ninh i cc cng pha Nam v ngc li. 107

- Cc tuyn ng hng khng hu ht l u l cc tuyn Bc-Nam v u xut pht t Ni Bi i Nng v Tn Sn Nht. * Nhng c s hnh thnh v cc chc nng ca cc tuyn ny th hin nh sau: - i vi tuyn quc l 1A v ng st Thng Nht c coi l 2 tuyn giao thng Bc - Nam quan trng nht v nhng c s sau: + 2 tuyn giao thng ny c lch s pht trin lu i nht trong quc l 1A hnh thnh t nhiu th k nay v trc kia c coi l ng "thin l m", trong thi k Php thuc, n c coi l ng quc l xuyn Vit, xuyn ng Dng; cn ng st Thng Nht th c xy dng t nm 35-36, mc d n nhiu ln b gic ph hoi nhng ngy nay n tr thnh ng st xuyn ng Dng v ng Nam . + 2 tuyn giao thng ny chy nh gn song song vi nhau, ng thi c coi l nhng tuyn di nht v xuyn qua hu ht cc trung tm kinh t - chnh tr - vn ha v nhng vng kinh t c nc. V vy 2 tuyn giao thng ny c tnh lin vng mnh m v th m n c kh nng to ra mi lu thng rt thun li gia 3 min Bc - Trung - Nam. + 2 tuyn ny c coi nh l ng mch ch, huyt mch giao thng quan trng nht ca h thn kinh cc mi lu thng phn phi ca c nc. V th m 2 tuyn giao thng ny m nhn 1 vai tr v cng quan trng l lun lun phi m bo s thng sut. + 2 tuyn giao thng ny khng nhng l ng mch ch ca cc mi lu thng phn phi m n cn c coi l xng sng ca mng li giao thng hnh xng c ca c nc. Chnh v th m trn tuyn ny xut hin nhiu u mi, nhiu nt giao thng quan trng nh H Ni, TPHCM. + Trn c s hnh thnh nu trn m 2 tuyn giao thng ny m nhn nhiu chc nng quan trng. . Chc nng kinh t l vn chuyn, lun chuyn hng ha hnh khch lu thng gia 3 vng Bc-Trung-Nam. . Chc nng vn ha, x hi: nh 2 tuyn ny m cc dn tc Vit Nam c th giao lu thun li vi nhau tip thu c nhng tinh hoa, vn minh ca nhau. ng thi cng nh 2 tuyn ny m nhn dn ta mi min t nc c th tip thu c nhng tinh hoa, vn ha ca c th gii. . Chc nng quc phng: nh 2 tuyn ny m Nh nc ta c th "iu binh, khin tng" thun li cho cuc khng chin, bo v t nc. 108

- Quc l 14 (Tha Thin Hu - KonTum -Plycu - Bunmthut - NB) ct vi ng 13, di hn 600km v c coi l tuyn giao thng c tnh cht hnh lang bin gii pha Ty ca T quc gia ta vi Lo, Campuchia. V th n c vai tr to ln v mt kinh t v quc phng. + V kinh t: quc l 14 chy xuyn qua cc tnh Ty Nguyn nhng li c ni vi cc quc l theo hng ng ty nh 19, 21 cho nn n c vai tr to ra mi lu thng rt thun li gia Ty Nguyn vi Duyn Hi NTB. V th hng vn chuyn hng t Ty Nguyn xung NTB l c ph, cso su, ch bp, g lm sn cn hng i ln Ty Nguyn l thc phm t bin, thit b my mc v ngun lao ng. + Chc nng vn ha - x hi: quc l 14 to c hi cho cc dn tc xch li gn nhau, nh m ngi Ty Nguyn tip thu c nhng kinh nghim sn xut qu bu ca dn tc Kinh, ngy nay h cng vi ngi Kinh thi ua xy dng Ty Nguyn vng mnh. + Chc nng quc phng: nh quc l 14 l tuyn chy // vi ng bin gii Vit Lo CPC cho nn tuyn ny c chc nng bo v an ninh vng bin gii pha Ty ca T quc. - Quc l 15 (Tn K chy dc theo Trng sn ng vo n Tha Thin Hu). Tuyn ny c coi l trc chnh ca h thng ng mn HCM. Tuyn ny c hnh thnh trong thi k khng chin chng M, cho nn n c chc nng ch yu l vn chuyn b i v cc thit b qun s t hu phng ln Min bc vo tin tuyn ln Min nam. Quc l 15 ngy nay ang dc Nh nc u t, nng cp hin i ha thnh ng Trng Sn, cng nghip ha t Ha Lc vo n tn NB chay dc theo Trng Sn. - i vi ng bin theo hng Bc-Nam ch yu l ng bin ni a xut pht t cng Hi Phng-Qung Ninh i cc cng pha Nam v ngc li. ng bin Bc-Nam c hnh thnh ngay trong thi k khng chin chng M vi chc nng vn chuyn v kh t Min Bc vo Min nam. Ngy nay ng bin B-N vi chc nng chnh l vn chuyn t pha Bc vo l cc loi khong sn nh than a, st, apatit..., theo hng t Nam ra ch yu l thc phm t bin m in hnh l mm, tm, c ng lnh. - Cc tuyn ng hng khng N-B ch yu l xut pht t Ni Bi i Tn Sn Nht v ngc li vi chc nng chnh l vn chuyn cn b, b i, khch du lch, lu thng gia 3 vng Bc-Trung-Nam.

109

Cu 10: Hy phn tch nhng thun li v kh khn v t nhin, kinh t - x hi nc ta pht trin GT-TTLL. * Cc iu kin t nhin: - Thun li: + Nc ta nm v tr a l thuc vnh ai kh hu nhit i, bc bn cu nn thin nhin l thin nhin nng nng quanh nm, nc sng bin khng ng bng... cho php pht trin cc loi hnh giao thng ng b, ng thu quanh nm. + Nc ta li nm phn ng bn o Trung n li rt gn ng bin quc t (eo bin Malacca) ng thi cng nm trn giao im ca nhng ng hng khng, hng hi quc t t TBDng sang ADng nn rt thun li pht trin giao thng bng ng bin quc t. + Lnh th nc ta phn t lin nm tri di trn 15 v theo hng Bc - Nam vi chiu di trn 2000km l iu kin thun li cho php nhiu loi hnh giao thng ng di nh ng hng khng, ng st, ng bin... + a hnh nc ta c nhiu thun li vi pht trin giao thng ng bin: . Nc ta c di ng bng nm dc ven bin gn nh lin 1 di l a hnh rt thun li cho php pht trin giao thng ng t, ng st dc theo tuyn Bc-Nam. . Cu trc ni, sng ca nc ta pha Bc phn ln theo hng Ty Bc-ng Nam, Min Trung theo hng Bc-Nam, v th rt thun li pht trin cc tuyn ng t t ng bng ln Min ni, cc tuyn dng sng t b bin vo su trong t lin. + Nc ta c nhiu sng ln li di, li chy qua nhiu nc ri mi v ta nn cho php pht trin giao thng ng sng rt thun li c ni a lnx quc t m in hnh giao thng ng sng pht trin mnh nht l BSCL. + Nc ta c vng bin rng vi b bin di 3260km trc ht rt thun li pht trin giao thng ng bin, ng thi c nhiu thun li xy dng nhiu cng bin, cng sng bin vi cng sut ln (10 cng chnh) vi tng nng lc vn chuyn 8,5 triu tn/nm. - Kh khn: + Thin nhin nhit i gi ma, din bin tht thng, khc nghit nhiu thin tai nh l lt, bo, p thp nhit i gy nhiu kh khn trong cn tr, ch tc giao thng. 110

+ a hnh nc ta nhn chung rt phc tp (c 3/4 din tch i ni) nhng c dc ln v c nhiu dy ni m ngang ra bin to ra nhiu o cao dc ng nh o C, o Hi Vn, o C Mng... v nhiu o khc. V vy khi pht trin giao thng ng b theo hng Bc-Nam phi chi ph ln o hm xuyn ni hoc phi lm ng vt o va gim tc , va gy nguy him cho con ngi. + Lnh th phn t lin nc ta nhn chung rt hp v b ngang cho nn rt hn ch i vi pht trin giao thng theo hng ng-Ty, c bit l ng st v ng hng khng... * Cc iu kin kinh t - x hi. + V dn s nc ta ng, nhiu dn tc v li c tr mi vng lnh th khc nhau. V vy c nhu cu ln c i li giao lu quan h, l nhn t kch thch giao thng-thng tin lin lc pht trin 1 cch a dng p ng cho nhu cu. + Hin nay ta xy dng c 1 h thng c s h tng vGT-TTLL kh y v hon chnh l mng li cc tuyn giao thng to i khp cc vng ca c nc, li c phng tin k thut ngy cng c nng cp hin i cho nn l c s h tng rt thun li tip tc nng cp v hin i ha giao thng thng tin. + Nh s quan tm v ng li ng n ca ng vi vn pht trin giao thng thng tin trong s nghip cng nghip ha nh m thu ht c nhiu ngun vn u t nc ngoi v ang tng bc hin i ha ngnh giao thng thng tin lin lc nc ta. - Kh khn: + V trnh qun l iu khin giao thng ca ngun lao ng nc ta cn thp nn lm gim tc tng trng ca ngnh. + C s vt cht k thut h tng ca ngnh giao thng thng tin lin lc nhn chung vn cn l mt khu yu v phng tin k thut gi ci c k cho nn ngnh giao thng thng tin lin lc tht s cha p ng ni cho nhu cu cng nghip ha. + Ta i mi chm, thc hin chnh sch m ca chm cng l nhn t lm gim tc ca ngnh giao thng thng tin lin lc.

111

VN 5: PHT TRIN KINH T I NGOI. Cu 1: Nu vai tr ca kinh t i ngoi v trnh by s chuyn bin (s i mi) trong hot ng kinh t i ngoi t 1988 ti nay. * Vai tr: - Kinh t i ngoi nc ta gm 5 hot ng chnh. Hot ng ngoi thng xut nhp khu, hot ng u t hp tc quc t, hot ng hp tc lao ng quc t, du lch quc t v cc hot ng kinh t i ngoi khc nh thu i tin ngoi t, bn hng lu nim bng tin nc ngoi... Pht trin cc hot ng ny trc ht l lm tng thm cc ngun ngoi t cho c nc. - Pht trin kinh t i ngoi l m rng th trng xut nhp khu nh vy m nc ta c th xut khu c nhiu c sn i ly ngoi t v cng nhp c nhiu thit b cng ngh hin i phc v cho s nghip cng nghip ha. - L cho th gii xch li gn ta cng c tnh on kt hu ngh gia cc dn tc gia nc ta vi th gii, cng l nhn dn ta tip thu c tinh hoa vn ha ca th gii to c hi hi nhp vi nn vn minh quc t. - Pht trin kinh t i ngoi cng l gp phn cng c an ninh v ha bnh khu vc ng nam v th gii. * i mi (chuyn bin) kinh t i ngoi t nm 1988 ti nay. - i mi v hot ng ngoi thng xut nhp khu. + Hot ng ngoi thng xut nhp khu ca nc ta trc nm 88 km pht trin m mi ch gii hn pht trin vi cc th trng Lin X c v cc nc ng u. Nhng t nm 88 n nay hot ng ngoi thng xut nhp khu c chuyn bin trc ht l gi tr xut khu v nhp khu ca c nc u tng dn nhng gi tr xut khu c xu hng tng nhanh hn nhp khu dn n cn cn xut nhp khu ca c nc ngy cng tin ti cn i v biu hin qua cc s liu sau: Cn cn xut nhp khu. 112

n v triu rp - la Nm 1988 1989 1990 1992 2995 cn cn - 1718,2 - 619,8 - 384,4 + 40 - 2706

Qua s liu cho thy trc nm 1992 cn cn xut nhp khu ca chng ta u mt cn i ln v u t tr s m do ta mi bc u i mi nn hot ng xut khu cha mnh nhng nhp khu rt mnh v cn c cng ngh tin tin. Cn cn xut nhp khu t mc cn i ln th hin r nht vo nm 1992 nhng n nm 1995 cn cn xut nhp khu li mt cn i ln v trong cng cuc i mi ta phi nhp nhiu thit b cng ngh hin i tin tin rt tin tin nhng gi tr cc mt hng xut khu ca ta nhn chung rt r tin ch yu l nng lm thu hi sn. Nhng nhn chung nh cng cuc i mi nn nhn chung cn cn xut nhp khu ca c nc ta ang dn tin ti cn bng. + i mi ca hot ng ngoi thng xut nhp khu theo xu hng l m rng th th trng xut nhp kh ra ton th gii m biu hin qua s liu sau: Th trng xut khu (%) 1991 1) Chu 2) Chu u 3) Chu M 4) Chu Phi 5) c v i dng 2 74 18 5 1 2 113 1995 79 15 3 1

Qua s liu trn ta thy trc ht th trng xut nhp khu ca c nc ngy cng m rng v nu nh trc nm 1990 th trng xut nhp khu gii hn ch yu cc nc thuc khu vc 1 th t nm 91 ti nay th trng xut nhp khu trong nc ta lan ra ton th gii. T trng XNK mc d vn chim t l ln thuc lnh vc chu v chu u nhng t l trong xut nhp khu chu c xu hng tng dn v gim dn chu u cn cc nc chu M, chu i Dng vn ang chim t trng nh nhng c cng th hin l trong quan h ngoi thng xut nhp khu nc ta c nhiu i mi m rng th trng xut nhp khu sang c Chu M, CHu Phi c bit l Chu M. S i mi l nh vo ng li m rng hp tc giao lu quc t cng vi chnh sch m ca ca ng v nh nc ta. + i mi v c ch qun l xut nhp khu. Nu nh trc nm 88 ta vn s dng c ch bao cp thc hin hot ng ngoi thng xut nhp khu th sau nm 88 ta xo b c ch bao cp thc hin c ch th trng trong hot ng ngoi thng xut nhp khu. ng thi nu nh Nh nc c quyn bi hot ng ngoi thng xut nhp khu th nay Nh nc m rng quyn xuat nhp khu cho cc a phng v c t nhn. Nh vy m li cun mi tng lp x hi tham gia hot ng ngoi thng xut nhp khu m Nh nc ch qun l hot ng ny bng php lut. + i mi v c cu cc mt hng xut nhp khu. Nu nh trc nm 88 cc mt hng xut khu ca ta ch yu l nng lm thu hi sn v cc loi khong sn th nh than , du th, thic thi... rt r tin cn cc mt hng nhp khu ch yu l hng tiu dng v s t l phng tin k thut. Nhng t nm 90 n nay th trong c cu cc mt hng xut khu ngoi nng lm thu hi sn, khong sn cn c cc mt hng tiu dng, hng dt may, giy da... v c bit c nhiu thit b cng ngh, nhiu ph tng linh kin my mc cn mt hng nhp khu ca ta ch yu l mt hng thit b cng ngh hin i phc v cho s nghip cng nghip ha. + Tuy vy hot ng ngoi thng xut nhp khu ca nc ta vn cn nhiu tn ti. . Cn cn xut nhp khu vn cn mt cn i. . Th trng xut nhp khu cha n nh rt bp bnh. . Gi tr mt hng xut khu ch yu l nhng sn phm th r tin cht lng thp. 114

. i tc vi th trng nc ngoi mt n nh cha hi nhp v hot ng xut nhp khu vn cn nh hng bi c ch bao cp. - i mi v hp tc u t quc t. + Hot ng u t quc t trc nm 90 ca nc ta ch yu ch c pht trin vi Lin X c v 1 s nc XHCN ng u c nn hiu qu thp. Ngy nay hot ng u t quc t khng nhng duy tr th trng c (cc nc trong khu vc 1) m cn m rng thm cc nc thuc khu vc 2, 3 c bit vi cc nc t bn. Cho nn cui nm 90 (sau 1 nm i mi v hot ng u t hp tc) th c 80% tng s vn u t pht trin kinh t Vit Nam l ca nc ngoi. + Tnh n nm 94 nc ta k c khong 1 nghn d n hp tc u t quc t vi tng s vn khong 10 t la, trong c khong 600 d n ang c trin khai. D tnh 600 d n ny m c trin khai, thc thi mnh m s em li cho Vit Nam li nhun hng ngn t ng. + D tnh sau nm 2000 nc ta mun c tc tng trng kinh t gp i thi k trc nm 2000 th cn phi c s vn khong 40 t USD nhng trng 1/2 phi l s vn ca nc ngoi. Ta mun t c mc tiu ny phi thc hin trit chnh sch m ca v m rng hp tc quc t, ng thi tranh th cc ngun vin tr ca cc t chc vay vn quc t, l vin tr pht trin chnh ODA v u t trc tip nc ngoi FDI. Nh ng li i mi ton din x hi nn trin vng ca hot ng u t quc t ngy cng m rng v l c s to ra ngun vn ngoi t mnh phc v cho s nghip cng nghip ha nhanh chng. Tuy vy hot ng u t quc t vn cn nhiu tn ti in hnh l hiu qu u t cn thp m hot ng u t quc t mi ch gii hn trong 1 s lnh vc c kh nng thu hi vn nhanh. - i mi v hp tc lao ng quc t. + Hot ng hp tc lao ng quc t trc nm 90 pht trin mnh v vi qui m ln vi cc nc Lin X c v cc nc XHCN ng u nhng hot ng ny thc cht hiu qu thp, gy nhiu tiu cc v n b ngng tr cng vi s sp ca Lin X c v cc nc XHCN ng u. +Ngy nay ta i mi hot ng ny vi th trng xut khu lao ng ch yu l vi cc nc Chu , TBD nh i Loan, Hn Quc... 1 s nc Chu Phi. 115

+ Th trng xut nhp khu lao ng nc ta hin nay c 30 nc khc nhau v ang c xu th pht trin mnh hn nh chnh sch m rng hp tc quc t. Nhng hot ng ny vn cn nhiu tn ti ln v cht lng lao ng xut khu cha cao tay ngh thp. Hot ng ny em li nhiu u vit trc ht l nng cao tay ngh cho ngi lao ng Vit Nam v cng gp phn nng cao dn tr v to ra vic lm cho hng vn lao ng Vit Nam. Tnh n nm 94 ta c khong 2% tng ngun lao ng l din xut khu i nc ngoi. - i mi v hot ng du lch quc t. Trc nm 90 hot ng du lch quc t hu nh cha pht trin v ta cha thc hin chnh sch m ca m du lch quc t mi ban u c pht trin t nm 90 (nm du lch c nc). Sau nm 90 n nm 92 ta n c 34 vn khch quc t, 93 n c 44 vn, n nm 94 ta n c 1 triu khch quc t. Du lch quc t nc ta cn nhiu kh nng pht trin mnh v nc ta c ti nguyn du lch c v t nhin ln vn ha lch s nhn vn rt a dng v hp dn khch quc t in hnh v t nhin ta c di sn t nhin quc t v Vnh H Long, v di sn vn ha ta c ph c Hi An, c Hu, thnh a M Sn c bit ta c nn vn ha VN m , c o v giu bn sc. + Tuy vy hot ng du lch quc t vn cn nhiu tn ti v c s VCHT cn ngho nn lc hu, gi c cha hp l, c bit trnh qun l t chc, hng dn du lch cn thp. - Cn cc hot ng kinh t i ngoi khc nh thu i tin ngoi t, bn hng lu nim bng tin nc ngoi... th cng c i mi mnh m cng vi s i mi ca cc hot ng kinh t i ngoi trn.

Cu 2: V bn th hin c cu gi tr xut nhp khu nc ta (n v triu rp). Xut khu Chu 112 9,88 p khu 110 0,8 7,1 Nh t khu 601 ,7 116 Xu p khu 9085 Nh

Chu u 21 Chu M Phi+i dng 6 4

120 25,1

156 8,64 30,0 2

220, 76 426, 6 5 304, 4 1 .6

1726 305, 242,

46,9 4

52,5

X l s liu qui ra %. Tnh R ca cc vng trn Ghi ch gii thch thch hp. Biu th hin c cu gi tr xut khu v nhp khu nc ta nm 1990-1997. Tnh bn knh ca 4 vng trn. R XK(1990) =

Nhn xt: Qua biu v ta thy: - Gi tr xut khu v nhp khu nc ta ngy cng tng dn t 90-97. Gi tr xut khu ca 1997 so 1990 tng gp 4 ln, cn gi tr nhp khu gp gn 5 ln. - C cu gi tr xut khu v nhp khu nc ta ang c chuyn bin ln trc ht l th trng xut khu v nhp khu ngy cng rng m ra ton th gii. Nhng trc nm 1997 t trng xut khu v nhp khu ln cc nc chu u v thp hn chu v cc nc khc. Nhng 1997 gi tr xut khu-nhp khu gim nhanh th trng chu u do s sp ca Lin X c v cc nc ng u nhng li tng rt nhanh cc nc Chu v M phi i ng. Trong gi tr xut khu v nhp khu tng nhanh chim t l ln cc nc chu v bn hng ln nht ca ta ngy nay l Nht Bn, Hn Quc, singapore. Cn gi tr xut khu v nhp khu bt u tng dn tuy cn chm i vi cc nc M Chu Phi v y l th trng mi i vi hot ng ngoi thng xut nhp khu nc ta. 117

Cu 3: Chng minh rng hot ng kinh t i ngoi th hot ng ngoi thng xut nhp khu ti sao c coi l hot ng ch cht nht. Hy so snh s ging nhau v khc nhau gia kinh t i ngoi vi thng nghip. * Trong nhng hot ng kinh t i ngoi hot ng ngoi thng xut nhp khu c coi l hot ng ch cht nht l v nhng c s sau y: Nh bit trong hot ng kinh t i ngoi gm 5 loi hot ng chnh l hot ng ngoi thng xut nhp khu, hot ng u t quc t hot ng hp tc lao ng quc t, du lch quc t th: - Hot ng u t hp tc quc t thc cht mi c pht trin mnh nc ta t 1988 n nay v trc ch yu pht trin vi Lin X c trong lnh vc khai thc du kh. Sau 1998 th nh chnh sch m ca vi lut u t nc ngoi c ban hnh nn hot ng ny pht trin rng hn vi nhiu nc t bn nh Anh, Nht, Php... nhng thc cht hot ng ny mi ch gii hn trong 1 s lnh vc c kh nng thu hi vn nhanh. Mc d hiu qu ca hot ng u t quc t cao nhng khng n nh v i tc u t cha ph hp vi quan im ng li ca ng v Nh nc ta. V vy m hot ng u t quc t cha th c coi l hot ng ch cht trong kinh t i ngoi. - Hot ng hp tc lao ng quc t cng ch mi bt u nc ta t thp k 80 nhng sau 10 nm hot ng hp tc lao ng vi cc nc Chu u v cc nc Bc Phi xut hin nhiu tiu cc ln biu hin l trnh tay ngh ca ngi lao ng Vit Nam cn thp, thc lao ng cha cao, trnh dn tr cn thp. Mc d ngy nay ta khi phc hot ng hp tc lao ng quc t nhng quy m nh v ch yu mi gii quyt c vic lm cho 1 s lao ng d tha... cho nn hot ng ny cng cha c coi l hot ng ch cht. - Hot ng du lch quc t thc cht mi c pht trin t 10 nm nay nh vo chnh sch m ca, nhng v c s vt cht h tng ca c nc cn ngho nn lc hu trnh qun l cn thp... hiu qu ca hot ng ny cha cao v th du lch quc t cng cha th c coi l hot ng ch cht trong kinh t i ngoi. - Hot ng ngoi thng xut nhp khu khc vi cc hot ng kinh t i ngoi trn l: + Hot ng ny c lch s t lu i: ngay t th k 16, 17 c nhiu tu bun nc ngoi t n , Trung Hoa, H Lan n bun bn vi nc ta ca bin Hi an nh vy hot ng ngoi thng xut nhp khu nc ta xut hin t . 118

+ Hot ng ngoi thng xut nhp khu lin tc c pht trin mnh trong thi k khng chin chng Php v chng M mc d trong thi k ny ch yu ta nhp khu cc hng tiu dng lng thc thc phm v cc thit b qun s nhng qu trnh nhp khu biu hin s pht trin hot ng ngoi thng xut nhp khu. + Hot ng ngoi thng xut nhp khu cng c pht trin mnh trong nhng nm gn y v lin tc c i mi m biu hin l gi tr xut nhp khu ngy cng tng, cn cn xut nhp khu ngy cng cn i th trng xut nhp khu ngy cng rng m ra ton th gii. C ch qun l xut nhp khu ngy cng tin b m c th l quyn hot ng ngoi thng xut nhp khu c nh nc m rng cp t nhn. + Hot ng ngoi thng xut nhp khu nc ta ngy nay khng nhng em li hiu qu cao cho nn kinh t c nc m cn to c hi cho dn tc ta, nhn dn ta tip thu c nhng tinh hoa vn minh ca th gii tin ti hi nhp nhanh... v vy ta khng nh rng hot ng ngoi thng xut nhp khu phi l hot ng ch cht trong kinh t i ngoi * So snh ging v khc nhau gia kinh t i ngoi vi ngnh thng nghip. - Ging nhau: + C 2 hot ng kinh t i ngoi v thng nghip u l nhng hot ng c tnh cht quan h hp tc bun bn gia nc ta vi nc ngoi v trong kinh t i ngoi th c hot ng ngoi thng xut nhp khu, trong thng nghip c ngnh ngoi thng. + C 2 hot ng ny u l nhng hot ng kinh t x hi quan trng khng th thiu c i vi nn kinh t ca mi nc. + C 2 hot ng ny ngy cng c pht trin mnh t l thun vi trnh pht trin sn xut v nn vn minh ca mi quc gia. - Khc nhau: + Phm vi hot ng ca hot ng kinh t i ngoi v thng nghip rt khc nhau biu hin l thng nghip ch gii hn trong lnh vc bun bn, cn kinh t i ngoi th ngoi phm vi bun bn cn nhiu hot ng khc nh hp tc u t quc t, hp tc lao ng quc t du lch quc t... + Trc kia thng nghip hot ng bun bn rng hn so vi kinh t i ngoi v phm vi ca n gm c ni thng v ngoi thng nhng kinh t i ngoi ch gii hn trong lnh vc bun bn xut khu v nhp khu. 119

+ Thng nghip t lu c coi l mt ngnh kinh t quan trng chnh l ngnh thng mi cn kinh t i ngoi cha c coi l mt ngnh m ch mi c gi l nhng hot ng kinh t i ngoi. Cu 4: Phn tch nhng tim lc t nhin kinh t x hi nc ta pht trin kinh t i ngoi. * Cc ngun lc t nhin: - Thun li: + Nc ta c v tr a l thun li vi kinh t i ngoi v: . Nc ta nm vnh ai kh hu nhit i bc bn cu, nn cho php nc ta sn xut c nhiu ngun hng nng - lm thu - hi sn nhit i c sn c gi tr xut khu cao. . Nc ta li nm ni gp g giao thoa ca cc ng hng khng hng hi quc t t TBDng ADng. V vy rt thun li m rng giao lu quc t bng ng bin , ng hng khng ng thi l c hi y mnh pht trin du lch quc t v nc ta s l ni dng chn thun li ca nhiu tu thuyn quc t. . Nc ta li nm rt gn cc nc Nic Chu li gn Nht Bn v Trung Hoa l nhng nc c nn kinh t rt pht trin chu , v th rt thun li m rng th trng XNK v tip thu cng ngh hin i. + Kh hu nhit i m gi ma nc ta phn ha su sc theo ma (vi ma ng lnh ko di min Bc). trn cao 1000m c kh hu cn nhit i n i rt thun li sn xut nhiu nng sn c sn c gi tr xut khu cao nh ch bp, c ph, cao su tiu iu m in hnh l go. + t ai nc ta a dng v loi hnh vi nhiu loi t feralit v nhiu loi t ph sa in hnh vi nhiu loi t tt nh t ba zan, t feralit vng rt ph hp vi trng nhng cy cng nghip cy n qu, c sn xut khu nh c ph, cao su, vi thiu, lc, da... + Ti nguyn lm sn nc ta cng rt phong ph bi c nhiu loi g qu nh inh, lim, sn, tu, cm lai, pmu, tre trc, song, my l nhng sn phm lm sn c gi tr xut khu cao th trng chu u.

120

+ Ti nguyn thu hi sn nc ta rt phong ph vi tr lng t 3-3,5 triu tn vi kh nng nh bt t 1,2-1,4 triu tn vi sn lng nh bt hin nay 700 ngn tn c v 50-60 tn tm mc, trong c nhiu loi hi sn qu c gi tr xut khu cao nh c thu, c chim, tm hm, s huyt. Chnh v vy m ring BSCL mi nm cho xut khu 10 vn tn tm c. + TI nguyn khong sn nc ta a dng v loi hnh trong c nhiu loi khong sn cht lng tt nh than Qung Ninh, ... thu tinh ven bin thic, apatt, du m... Nhng khong sn ny l mt hng xut khu c gi tr. V th mi nm ta xut khu t 600-700 ngn tn than, 300 ngn tn qung apatit, 1500 tn qung thic... c bit 1996-1997 ta xut khu trn 60 triu tn du th. + Vic khai thc cc ngun tI nguyn thin nhin nc ta gp nhiu kh khn, mc d tr lng ln, cht lng tt nh khai thc du kh thm lc a pha Nam khai thc qung st Thch Kh... l c s thc y pht trin hot ng u t hp tc quc t m rng lin doanh vi nc ngoi c bit trong lnh vc khai thc du kh. + TI nguyn thin nhin nhit i m gi ma a dng hp dn nhiu tim nng c bit c phong cnh thin nhin nhit i ni ting nh Vnh H Long nhiu hang ng p nh Phong Nha, Hng Tch nhiu bi tm ni ting nh Sm Sn, Ca L, Nha Trang, vng Tu... l c s y mnh pht trin hot ng du lch quc t... - Kh khn: + Thin nhin nhit i m gi ma din bin tht thng khc nghit v nhiu thin tai c bit l bo l lt hn hn gy nhiu kh khn cho vic tng nng sut sn lng cht lng v bo qun nhng sn phm nng - lm - thu hi sn xut khu. + Trong mi trng nc ta v ang c nguy c cn kit suy thoi nhanh nh t ai, ngun nc khong sn sinh vt lm gim s lng v cht lng sn phm xut khu. + Vic khai thc cc ngun trong xut khu nh du kh, qung st... rt kh khn, yu cu phi u t vn ln k thut tinh xo, cho nn hiu qu ca hp tc u t quc t cha cao. + Thin nhin nhit i m gi ma tht thng nhiu thin tai m ma ma bo thng trng vi ma du lch,d cho nn vic pht trin du lch quc t nc ta cng gp nhiu kh khn, hiu qu thp. * Cc ngun lc kinh t x hi vi pht trin kinh t i ngoi. - Thun li: 121

+ Dn s nc ta ng nhiu dn tc vi nn vn ha a dng c o giu bn sc chnh l trong vn ha lch s nhn vn rt hp dn vi pht trin du lch quc t. + Ngun lao ng nc ta khng nhng di do m c trnh chuyn mn k thut tay ngh cao, thc k lut cao rt hp dn vi m rng hp tc lao ng quc t. + Dn s nc ta ng lao ng di do l th trng tiu th ln cho nn cng chnh l ngun lc rt hp dn vi m rng hot ng ngoi thng xut nhp khu, c bit ngun lao ng nc ta c bn cht cn c li kho tay cho nn c kh nng sn xut c nhiu mt hng th cng m ngh rt hp dn vi th yu ca khch hng nc ngoi. + CSVCHT nc ta vn nm trong tnh trng lc hu cha p ng theo nhu cu ca s nghip cng nghip ha v hin i ha. V vy l th trng rt hp dn vi m rng hp tc lin doanh quc t trong vic u t nng cp v hin i ha c s h tng c bit nh hot ng ha mng li giao thng thng tin h thng khch sn... + ng li chnh sch ca ng v Nh nc c nhiu i mi tin b m c th l thc hin c ch th trng, m rng hp tc nc ngoi v vi ban hnh lut u t vo chnh sch m ca... nn thc y cc hot ng kinh t i ngoi pht trin. - Kh khn. + Cht lng lao ng nc ta cn thp nn hiu qu trong hot ng hp tc lao ng quc t cha cao. ng thi trnh qun l v tc phong cng nghip ha thp, vn nh hng ca c ch bao cp cho nn cn hn ch ti hiu qu ca hot ng u t hp tc quc t v du lch quc t. + CSVCHT ca c nc vn nm trong tnh trng lc hu km pht trin v mi phng tin, cc hn ch hiu qu ca hot ng kinh t i ngoi. + ng li chnh sch th i mi chm duy tr c ch bao cp lu, th hin chnh sch m ca chm... lm gim tin tng trng trong kinh t i ngoi.

Cu 5: Hy phn tch nhng thun li v kh khn v t nhin v kinh t x hi nc ta sn xut nhng mt hng xut khu. 122

Tr li ging nh cu 4 nhng loi b nhng khng lin quan ti sn xut nhng mt hng xut khu.

Cu 6: V biu th hin r t l gi tr xut khu so vi nhp khu nc ta qua s liu sau y. Gi tr xut khu n v Triu rp - la 1985 X -N 6 89 857 1 54 8 455 1987 X N 2 976 1 566 1989 X -N 2 404 2 752 1990 X -N 2 448 5 155 854 ----x100% 2455 1998 X -N 8

X l s liu quy ra % X -----x 100% = N Biu : Nhn xt: qua biu v c ta thy t l xut khu so vi nhp khu ca nc ta bin ng khng ngng. - T 1985 - 1987 gi tr xut khu chim t l nh v c xu th gim cho nn thi k ny cn cn xut khu rt mt cn i, gi tr nhp siu rt cao v thi k ny ta cha i mi. - T 87 -90 th gi tr xut khu tng dn cn cn xut nhp khu ngy cng tin ti cn i l do ta thc hin i mi mnh m v hot ng ngoi thng xut nhp khu. -T 90 - 98 tr s xut khu vn tip tc chim t trng ln khng c xu th gim chm v th trng xut nhp khu quc t rt bp bnh ng thi do ta pht trin nhp nhiu thit b cng ngh hin i t tin nn gi tr xut khu c xu th gim nhng gim chm. Cu 7: V biu th hin r c cu gi tr xut nhp khu nc ta theo s liu ging nh cu 6. 123 689 -----x 100% = 1857

Cch v: - Cng v biu min. - X l s liu khc vi cu 6 l cng ly gi tr xut v nhp theo tng nm. Coi tng = 100% v tnh t l % ca xut v nhp. - Sau cng v biu min nhng trn trc tung in gi tr xut nhp khu, nu v ng xut khu th di ng xut khu in XK v phn cn li in NK. Cu 8: V biu th hin r nht t l s ngi tht nghip so vi tng ngun lao ng mt s tnh thuc BSH v gii thch. S lao ng v tht nghip n v Tn h H Ni Thi Bnh Hi Dng Hn g Yn Nam nh H Ty 124 1542 1241 1165 905 1012 425 315 411 265 414 Tng lao ng 1925 Lao ng tht nghip 536

Cu 9: V th th hin tc sn xut ca mt s sn phm cng nghip ca nc ta thuc nhng nm qua theo cc s liu sau y. Mt s sn phm cng nghip Sn phm Nm 1976
100%

in 106 kw 3064
100%

Than 1000 tn 5700

100%

Vi triu mt 435
100%

Phn Nghn tn 218 374 318 300

1985 1990 1997 Cch lm:

5210 8790 14123

5700 4627 10647

531 354 994

Coi c nm 76 l 100% v n v ca n khc nhau sau ly: 5210 -------= 3064 th: Nhn xt: qua th (biu ng) v c ta thy tc sn xut nhng mt hng cng nghip nc ta khc nhau. - Tc sn xut nng lng in trc 85 tng chm v ta cha i mi mnh, cha coi cng nghip nng lng in l ngnh trng im sau 85 cng nghip in tng trng cao l do ta ha dng in 1 s nh my thu in chnh vo mng in quc gia nh Ha Bnh, Tr An, ng thi p ng cho nhu cu nng lng in ca s nghip cng nghip ha ngy cng tng. - Sn xut than trc 1990 km pht trin, thm ch gim l do cng nghip nc ta cha pht trin v th trng xut khu hn ch, sn xut than bt u tng nhanh sau 1990 l do thc hin c ch th trng v cng nghip ha. 125

- Sn xut vi lin tc tng nhanh l do mc sng ca ngi lao ng ngy cng cao v cng nghip sn xut hng tiu dng ngy cng pht trin. - Sn xut phn bn bp bnh do ta i mi ln trong sn xut nng nghip v xo b m hnh HTX. V th nhu cu phn bn trc 1997 c gim st v chuyn rung ca HTX sang rung ca h kinh t gia nh.

VN 6: VN HA, GIO DC, Y T. Cu 1: Chng minh nn gio dc nc ta tng i hon chnh, kh a dng, nhng vn cn nhiu tn ti. Hy nu nhng phng hng tip tc pht trin gio dc v o to. * Nn gio dc nc ta hin nay pht trin tng i hon chnh v kh a dng th hin nh sau: - Nn gio dc nc ta pht trin tng i hon chnh trc ht biu hin l hnh thnh c y cc cp hc t cp mu gio mm non n cp i hc v trn i hc. - Nn gio dc nc ta hon chnh cng th hin bi nc ta hnh thnh c y cc loi trng o to nh cc trng ph thng, cc trng dn lp, cc trng dn lp ni tr, trng dnh cho tr m ci, khuyt tt, trng ginh cho tr NK... H thng trng hc c hnh thnh nh vy l o to mi iu kin thun li cho i tng con em nhn dn c tham gia hc tp. - Nn gio dc nc ta ngy nay pht trin rt a dng th hin bi hnh thnh c nhiu h o to, nhiu loi hnh o to in hnh nh h chnh quy, h chuyn tu, h ti chc, h o to t xa. S pht trin a dng nh vy l thu ht mi tng lp lao ng tham gia hc tp tu theo iu kin c th ca mnh nhm nng cao dn tr vi mc ch x hi ha nn gio dc. - Nn gio dc nc ta pht trin vi tc kh nhanh. Nu nh trc CM thng 8 c nc ch c khong 10 trng PTTH, 1 c s i hc th ngy nay nc ta c khong 19 nghn trng ph thng cc cp, 103 trng cao ng i hc, 270 trng trung hc chuyn nghip v 230 trng cng nhn k thut. H thng trng hc ny li c phn b kh ng u, hp l gia cc vng lnh th c nc ni chung. Trong BSH v Trung du Min ni pha Bc l vng c s trng ph thng nhiu nht c nc vi mi vng trn 3000 trng, cn Ty Nguyn l vng t trng nht cng c gn 1000 trng. Cn cc trng cao ng i hc ch yu tp trung BSH khong 45 trng sau vng ng Nam B khong 19 trng. Ty Nguyn l vng t trng 126

cao ng, i hc nht cng c 4 trng. Mng li trng hc pht trin rng khp nh vy l th hin tnh u vit ca ch ta nhm to mi iu kin thun li cho cc con em dn tc c tham gia hc tp. - Hin nay, nn gio dc nc ta hnh thnh nhiu trung tm gio dc, o to qui m ln v ln nht l H Ni, TPHCM v nhiu trng i hc c tm c cc nc trong khu vc v th gii. in hnh nh HQG, HBK... nhng trung tm, trng i hc qui m ln nc ta ngy cng c Nh nc u t pht trin mnh nhanh chng ngang tm cc nc trong khu vc v th gii, o to ra 1 i ng k cn cho s nghip xy dng v bo v t nc. * Tuy vy nn gio dc nc ta ngy nay vn cn nhiu tn ti l: - H thng c s h tng ca nn gio dc vn cn ngho nn lc hu v li ang xung cp nghim trng, c bit i vi cc vng su, vng xa khng y phng tin hc v dy hc. - Cht lng gio dc o to nc ta nhiu nm qua c xu th gim st. V trc y Nh nc ta cha quan tm ng mc n ngnh gio dc ni chung v ngnh s phm ni ring; mt khc nn gio dc nc ta hin nay xut hin nhiu tiu cc, c bit l trong thi c v cng cn xut hin t nn ma tu hc ng. Nhn chung c th ni nn GDT nc ta ngy nay vn cn lc hu nhiu so vi cc nc trong khu vc v th gii. * Phng hng. - Trc ht phi i mi gio dc o to m th hin trc tin bng cch tng cng u t vn cho pht trin GDT theo nh Ngh quyt 2 ca TW vch ra vo nm 96 l tng ngn sch cho GDT t 2%-15%. Vic tng ngn sch GDT l tng cng u t hin i c s h tng cho hc v dy hc. ng thi tng thm ch u i chnh sch cho thy c h yn tm, tm huyt vi ngh nghip. - Trong phng hng pht trin GDT cn phi u tin nhiu cho ngnh s phm, v l ngnh rt quan trng o to con ngi phc v cho s nghip xy dng v bo v t nc lu di - u tin u t nhiu cho pht trin GDT cho Min ni Trung du gp phn nng cao dn tr cho ng bo dn tc v cng gp phn bo v an ninh quc gia. - Phi m rng hp tc giao lu quc t to iu kin trao di, hc tp kinh nghim v ging dy o to nhm gp phn cho nn gio dc nc ta nhanh chng hi nhp. Cu 2: V biu thch hp v lc th hin tnh hnh pht trin o to cn b ngnh Y ca nc ta. V B Y Y H 127

ng 1 ) 2 ) 3 ) 4 ) 5 ) 6 ) 7 ) 8 ) B B SCL bc T.N guyn DH NTB N SH ng bc Ty TD MNPB B

c s 5 996 4 014 6 30 2 907 2 345 5 284 8 77 4 250

s 7 214 7 547 2 347 7 125 3 794 5 834 1 437 9 727

t 7 476 5 124 5 124 4 558 3 153 1 367 7 377 5 776

sinh 25 35 14 79 41 2 17 39 11 04 40 5 25 80 21 35

1) V bn hnh trn, 8 vng trn vi R khc nhau (ng tng vng) 2) Cng tng Bc s, Y s... ly tng s = 100% 3) Tnh % tng loi so vi tng s. 4) Tnh R ca 8 vng trn theo R= .......... 5) V lc Vit Nam, vch ranh gii r 8 vng trn biu , sau ln lt ghp tng vng trn vo trong mi vng tng ng. 128

Cu 3: V lc , biu th hin qui m v mt dn s nc ta phn theo vng. Nhn xt. S dn, c cu gii tnh, mt . Vng T/s dn (nghn ngi) 12109 12808 9516 7374 2903 8692 15531 N (nghn ngi) 6183 7207 4919 3834 1473 4520 8147 Mt (ngi/km2) 118 1104 186 161 52 371 393

1) TDMNPB 2) BSH 3) BTB 4) DHNT b 5) T.Nguyn 6) NB 7) BSCL 1) V biu vng trn, 7 vng trn R khc nhau. 2) Tnh t l n so vi tng s dn 3) V lc Vit Nam, vch ranh gii. ...........T l n ......... T l nam

129

Mt : < 100 ngi/km2 t 101-200 201-500 >500

Cu 4: Hy nu nhng thnh tu ca ngnh gio dc - Y t vn ha i vi vic xy dng bo v t nc. * Thnh tu v ng gp ca ngnh gio dc. - Nn gio dc nc ta trc ht gp phn hnh thnh nn nhn cch con ngi Vit Nam mi l con ngi c lng yu nc nng nn, sn sng, hy sinh qun mnh v t nc. - Nn gio dc nc ta xy dng c mt h thng c s h tng kh hon chnh kh vng mnh n nm 99 c 23000 trng ph thng, 239 trng trung hc chuyn nghip, 110 trng cao ng, i hc. Mng li trng hc ny gp phn o to nn mt lc lng lao ng c trnh chuyn mn cao, tay ngh gii phc v cho s nghip xy dng v bo v t nc m c 130

th l n nm 98 c nc c 682000 sinh vin trong tt nghip 103000. C s sinh hc sinh trung hc chuyn nghip l 178000 ngi, s cng nhn k thut 114000 ngi. i ng lao ng ny s v ang gi trng trch trong lnh vc kinh t- x hi c nc. - Nn gio dc Vit Nam hin nay xa nn m ch ton dn l 92% s ngi t 10 tui tr ln bit c bit vit (nm 93 ch c 88%) v hin nay ang c 17 triu tr em ang n trng, l biu hin tnh u vit ca ch ta. - Nn gio dc nc ta hin nay hnh thnh nhiu trung tm nghin cu o to gio dc quy m ln ngang tm khu vc ng nam v quc t in hnh nh H Ni, TPHCM bn cnh cn c nhiu trng i hc cc khu vc, a phng nh i hc Vinh, Hu, Thi Nguyn... Vic hnh thnh mng li trng hc nh vy l thu ht mi tng lp con em lao ng tham gia hc tp. - Nn gio dc Vit Nam gp phn o to ra nhiu nhn ti cho t nc trong c nhiu nhn ti l nhng vit kiu yu nc, nhng nhn ti ny lm rng r cho non sng t nc. - Nn gio dc Vit Nam gp phn to ln trong vic o to ra i ng k cn cho s nghip xy dng v bo v t quc. - Nn gio dc Vit Nam ngy nay ang c ng v nh nc u tin pht trin mnh khng nhng ng bng, th m cn u tin c bit cho pht trin gio dc min ni nng cao dn tr gp phn vn minh ha i sng x hi, bo v an ninh quc phng. Nn gio dc Vit Nam ngy cng c nhiu iu kin thun li m rng hp tc trao i vi nn gio dc th gii nh vo chnh sch m ca v m rng hp tc ca nh nc cng lm cho nn gio dc nc ta nhanh chng hi nhp vi nn gio dc quc t. * Thnh tu v ng gp ca ngnh y t. - Nn y t Vit Nam trc ht gp phn chm lo sc kho cho ton dn ngha l mi thnh vin trong x hi u c quyn khm bnh, cha bnh theo nhu cu. - Nn y t Vit Nam hin nay hnh thnh mt c s VTHT kh vng mnh c y cc loi hnh bnh vin nh bnh vin a khoa, chuyn khoa, phng khm; nhiu hnh thc khm bnh nh khm bnh quc doanh, khm bnh t nhn v ngoi gi. Tnh nm 99 ngnh Y t nc ta trung bnh c 1000 dn th c khong 34 ging bnh v 11 y, bc s. Mc d CSVT cn ngho nn nhng mng li y t pht trin n cp x, mi x cng t nht c 1 trm x v i ng bc s n tn cp x. 131

- Nn y t Vit Nam gp phn lm gim t l t ca tr s sinh t 79/10 4 vo nm 70 xung cn 44/104 vo 99. ng thi cng lm tng tui th trung bnh ca ngi Vit Nam t 55 tui (70) - 65 tui (99) nam; - 70 tui (99) n. - Nn y t Vit Nam cng gp phn xo sch mt s bnh dch nguy him cht ngi nh kit l, a chy, thng hn, phong, lao... ng thi phong tro phng chng bnh th k ca loi ngi ang din ra Vit Nam l chng bnh HIV. - Nn Y t Vit Nam ngy nay khng nhng c pht trin mnh ng bng, th m cn c Nh nc quan tm ti pht trin y t Min ni, trung du v n ngy nay ta c th t ho rng nc ta c nn y t pht trin c trnh cao hn hn 1 s nc c mc sng trung bnh cao hn nc ta. - Nn y t Vit Nam o to c 1 i ng thy thuc va c chuyn mn gii, nhn cch tt, "lng y nh t mu". - Trc ht ta xy dng c 1 mng li vn ha rng khp trn a bn c nc l h thng cc nh vn ha, cu lc b, th vin v c bit ta xy dng c mng li truyn thanh, truyn hnh ph sng ton quc. Nhng nm gn y ta ni vi mng truyn hnh quc t c bit c mng internet. - Ngnh vn ha Vit Nam gp phn tuyn truyn gio dc ton dn nm bt nhanh chng nhng ch trng ng l, chnh sch ca ng v cng gp phn nng cao dn tr cho ton dn. - Nh c mng li vn ha ngy cng hin i c qu trnh bng n vn ha, du lch ngy cng mnh m nn to Iu kin thun li cho nhn dn ta tip thu c vn minh tinh hoa ca th gii, lm cho nn vn ho nc ta ngy cng thm phong ph v hin i. - Do nn vn ha nc ta phong ph a dng v giu bn sc dn tc li c tip thu nhng tinh hoa, vn minh ca th gii c chn lc li cng lm cho nn vn ha Vit Nam va m nt truyn thng dn tc, va hin i. * Nhng tn ti, kh khn v phng hng pht trin ca nn gio dc, y t, vn ha. - C th ni c s vt cht k thut h tng ca nn gio dc y t, vn ha c nc vn cn nm trong tnh trng lc hu km pht trin v th hin r nht cc vng nng thn Min ni Trung du. - Nn gio dc, vn ha, y t ni chung trnh chuyn mn k thut tay ngh cn rt lc hu cha p ng cho nhu cu v khm bnh, cha bnh. - Nn gio dc, vn ha, y t hin nay vn cn nhiu tiu cc trong gio dc, o to, khm cha bnh. 132

- Nn gio dc, vn ha, y t phn b cha ng u, cha hp l gia cc vng lnh th m ch yu ch c pht trin mnh cc vng th m in hnh th ln, cn cc vng nng thn, min ni trung du th nhng ngnh ny cn km pht trin. - Tr ngnh y t c nhng tin b cn ngnh gio dc, vn ha nc ta vn cn tt hu so vi cc nc trong khu vc v trn th gii. Do nhng tn ti kh khn trn nn nh nc ta vch ra mt s phng hng pht trin y t, gio dc, vn ha nh sau: - i vi gio dc th phi tip tc thc hin a dng ha nn gio dc tin ti x hi ha nn gio dc, ph cp cp I cho ton dn, kin quyt chng nn ti m ch xut hin. ng thi u tin nhiu hn cho ngnh s phm... - i vi y t tng cng u t thm hin i ha CSHT v phng tin khm bnh, cha bnh, tip tc o to mt i ng thyd thuc c tay ngh cao v nhn cch tt hn na. ng thi m rng hp tc quan h quc t hc tp trao i kinh nghim khm bnh, cha bnh, tip thu cng ngh hin i. Song song vi hin i ha nn y hc th phi pht huy cao truyn thng y hc dn tc (kt hp cht ch ng y, ty y) p ng mi nhu cu khm bnh cho ton dn. - i vi vn ha th phi tng cng u t hin i ha CSVTKTHT c bit u tin cho min ni trung du, ng thi phi c thc ngn nga tnh trng " nhim x hi" do bng n vn ha du lch lm cho nn vn ha nc ta ngy cng va hin i va mang m bn sc dn tc. Phn 3: Nhng vn pht trin kinh t theo vng.

133

NG BNG SNG HNG. Cu 1: Nu khi qut v phn tch nhng thun li v kh khn v t nhin kinh t x hi pht trin sn xut BSH * Khi qut. - BSH c din tch t nhin rng khong 1,3 triu ha chim khong 3,8% so vi c nc. Qu dn s (99) l 14,8 triu ngi chim khong 19% so vi dn s c nc. - BSH l vng lnh th ca 7 tnh v 2 thnh ph tng ng cp tnh l: Thi Bnh, H Ty, Hi Dng, Hng Yn, Nam nh, Ninh Bnh, H Nam v 2 thnh ph l h Ni, Hi Phng tng ng cp tnh. - BSH l vng hnh thnh mt c cu cng nng nghip kh hon chnh vi nhiu ngnh kinh t trng im nh c kh, in t, ch bin nng lm thu sn. - BSH hin nay l vng ang din ra chuyn i c cu kinh t mnh m nht theo xu hng cng nghim ha, hin i ha... * Nhng ngun lc t nhin kinh t - x hi. - Thun li: + V tr a l thun li: Trc ht BSH c th H Ni l trung tm chnh tr kinh t vn ha ln nht c nc nn lun c mi min t nc hng v. BSH li tip gip vi bin ng, b bin di 400 km, li c cng bin Ha Phng thng ra bin ln th 2 c nc ng thi li n li nm h lu ca 2 con sng ln l sng Hng v sng Thi Bnh cho nn vng ny khng nhng c ph sa ca sng ngi bi p mu m m rt d dng giao lu vi cc nc khc bng ng bin v ngun ti nguyn bin rt phong ph. + Ti nguyn t ai nhn chung l rt mu m v ch yu l t ph sa ngt ca lu vc sng Hng, sng Thi Bnh trong nht l lu vc sng Hng mu m hn nhiu lu vc sng Thi Bnh, trong 2 vn ha t hoang cha khai thc (99) ca ng 134

bng th c 1 vn ha l mt nc, mt l rt tt cho nui trng thu sn , ng thi t ai trong vng u phn b trn a hnh kh bng phng ni ting nh Thi Bnh cho nn d khai thc, d u t thm canh tng nng sut pht trin lng thc thc phm. + Kh hu trong vng l kh hu nhit i m gi ma nhng c ma ng lnh t 11 4 c nhit trung bnh nm 2526 c, trong nhit trung bnh vo ma ng t 13-160c, lng ma trung bnh 1400-1600mm, tng t 0 h/ng 90000 - 95000c, nn cho php sn xut lng thc - thc phm a dng v nhiu v quanh nm m in hnh c h thng cy sau v ng rt phong ph.
0

+ Ngun nc ti trong vng rt di do do c lng ma ln li c sng ngi dy c vi 2 sng ln l sng Hng, sng Thi Binh vi tng tr lng nc trong vng trn 30 t m3 v tng lng ph sa khong 16 triu tn, cho nn BSH nu pht trin thu li tt th kh nng cung cp nc ti quanh nm. Mt khc do ph sa ln dn n cc vng ca sng, ven bin mi nm trung bnh thng tin thm ra bin hng trm mt, nh vy m ta c th tin hnh quai ln bin m rng thm din tch cho ng bng. + Ti nguyn sinh vt BSH tuy sinh vt hoang d cn kit gn ht v thay vo bng h thng cy trng vy nui rt a dng. in hnh tr lng thu hi sn trong vng kh ln chim khong 20% tr lng c nc, l ngun ti nguyn cho php nh bt ch bin nui trng vi quy m trung bnh v va. + Ti nguyn khong sn in hnh c tr lng than nu 980 triu tn, nhng phn b di su t 300-1000m kh khai thc, trong vng pht hin nhiu m kh t nm dc b bin Thi Bnh in hnh nh m kh Tin Hi - Thi Bnh tr lng 1 t m3. c bit trong vng kh phong ph v cc loi vt liu xy dng nh vi: Hi Phng, Hi Dng, t st Kim Mn - Hi Dng lm gm s v ct thu tinh Vn Hi - Hi Phng... l nhng ngun khong sn quan trng cho s nghip cng nghip ha trong vng. + BSH c coi l vng c ti nguyn t nhin pht trin du lch rt a dng, rt hp dn, ni ting vi nhiu hang ng nh ng Hng Tch v bn cnh vng li c Vnh H Long l di sn thin nhin th gii, c nhiu bi tm ni ting nh Sm Sn, Sn... c bit c cnh quan thin nhin m c to nn bi con ngi rt hp dn l ngnh du lch S/thi. Tim nng thin nhin BSH l c s pht trin du lch trong nc v quc t. + Dn s v lao ng BSH rt di do c bit ngi lao ng c trnh chuyn mn k thut tay ngh cao, nhiu th gii, th bc cao nht khu vc pha Bc v c bit c trnh dn tr cao nn l ng lc chnh thc hin chuyn i c cu kinh t theo xu hng cng nghip ha, hin i ha. 135

+ Dn c v lao ng BSH v c lch s khai thc lu i nn to ra mt nn vn ha a dng ni ting vi nhiu l hi nh l Cha Hng, L Hi Lim... l ngun ti nguyn vn ha, x hi nhn vn kch thch ngnh du lch vn ha v nhn vn pht trin. + CSVTHT BSH kh pht trin, hon thin m biu hin l: . Trc ht vng ny c mt giao thng ng b cao nht c nc trung bnh 1,18km/km2, trung bnh c nc ch c 0,32 km/km2 vi nhiu quc l quan trng nh 1,2,3, 5, 6; nhiu tuyn ng st quan trng nh H Ni - Hi Phng; H Ni Thi Nguyn; H Ni - Lng Sn... c bit c sn bay quc t Ni Bi ln th 2 c nc, cng bin Hi Phng ln th 2 c nc v 2 trm thu tin mt t t v tinh. . Trong vng c nhiu trung tm cng nghip, nhiu thnh ph ln vi mt th cao nht c nc m in hnh c 3 thnh ph ln H Ni, Hi Phng v Nam nh, 10 th x trc thuc vi s dn th hin nay chim ti 35%. . Trong vng hnh thnh nhiu ngnh cng nghip trng im nh c kh in t, dt may ch bin nng lm thu hi sn, ngnh ny c trang b k thut hin i v thu ht nhiu ngun vn nc ngoi. + ng li chnh sch ca ng v Nh nc i vi vng th nh c th H Ni nm trong vng nn lun gn ng, gn Nh nc. V th BSH lun c Nh nc quan tm trin khi thc hin u tin nhng ch trng, ng li chnh sch ca ng, c bit l nhng nm qua Nh nc ta i mi ng n vi nhiu chnh sch hp vi lng dn nn kch thch sn xut trong vng ngy cng pht trin. - Kh khn: + BSH cng nh c nc nm trong khu vc c coi l nhiu thin tai nht th gii m biu hin l kh hu, thi tit din bin tht thng khc nghit nhiu thin tai nh nhiu bo, ma lt, hn hn, rt m... Cho nn trong pht trin kinh t - x hi c bit l nng lm ng lun lun phi u t ln hn ch v phng nga hu qu ca thin tai. + BSH v l vng t hp ngi ng nn t ai B l t nng nghip bnh qun trn u ngi ngy cng gim dn cng vi qu trnh khai thc s dng t cha tht hp l dn n t ai ngy cng thoi ha, bc mu, gim ph nhiu... + Do qu trnh cng nghip ha, th ha ngy cng pht trin nn t nng nghip khng nhng gim dn v din tch m nhiu vng ang c nguy c b nhim t, nc gim nng sut, sn lng cy trng vt nui nh hng xu n i sng con ngi. 136

+ Ngun lao ng tuy di do nhng trnh chuyn mn k thut tay ngh vn cn thp vi lao ng th cng vn l chnh nn hiu qu sn xut thp. + CSVTHT hin nay nhn chung vn cn nm trong tnh trng lc hu km pht trin v phn b cha ng u, c bit l nhng vng nng thn vn cn rt ngho nn vi CSHT nn cha p ng ni cho nhu cu ca s nghip cng nghip ha, hin i ha. Cho nn Nh nc ta cn phi nghin cu, vch ra nhng phng hng tip tc pht trin kinh t - x hi trong vng theo xu th cng nghip ha, hin i ha.

Cu 2: Nhng nh hng pht trin kinh t - x hi BSH cng vi c s khoa hc ca n. * Nhng nh hng pht trin kinh t - x hi BSH hin nay. - Cn phi pht trin kinh t - x hi theo xu hng cng nghip ha, hin i ha vo chuyn t c cu kinh t nng nghip l chnh sang c cu kinh t cng nghip l chnh. * C s khoa hc ca nh hng ny l: - Trc ht t nng nghip trong vng rt t hin nay ch c khong 70 vn ha vi bnh qun t trn u ngi thp nht c nc 0,46 ha/ngi, trong khi dn s trong vng vn tip tc tng thm mc d tc tng gim dn. + Khi t nng nghip ngy cng gim v dn s ngy cng tng th buc ngi nng dn phi tip tc phi u t thm canh cao hn na tng nng sut cy trng, nhng li thiu vn nn khng kh nng hon tr li cht d2 cho t nn t ai ngy cng thoi ha gim ph nng sut cy trng gim theo. + Mc d nng sut cy trng, vt nui BSH hin nay kh cao so vi c nc (nng sut trung bnh 99 t 61 t/ha v c nhiu cnh ng, nhiu huyn t 8-10 tn/ha, nhng c th nng sut lng thc ca vng ang dn dn tin ti gii hn cho nn sn lng LT-TP ca vng xu th trong tng lai s gim v khng p ng cho nhu cu con ngi ngy cng tng ln. Chnh v vy nu khng ta c tip tc duy tr pht trin nng nghip BSH th khng bao gi p ng LT-TP cho con ngi. - Trn nhng c s khoa hc nu trn dn n BSH cn phi thc hin chuyn i c cu kinh t theo xu th gim dn pht trin nng nghip, tng dn pht trin cng nghip v cc ngnh dch v. V pht trin cng nghip trong vng c nhiu li th nh: 137

+ Ti nguyn khong sn trong vng kh phong ph in hnh c than nu, du kh, VLXD c ngun nguyn liu thu hi sn phong ph. + Trong vng c ngun lao ng di do trnh chuyn mn k thut tay ngh. + Trong vng c CSVCHT vng mnh cho s nghip cng nghip ha c bit c mng li cng nghip ho in hnh c h thng GTVT-TTLL, c nh my hin i, nhiu nh my truyn thng. + Trong vng rt nng ng nn c kh nng thu ht nhiu ngun vn, nhiu d n u t quc t. Trn c s nhng li th dn n vic chuyn i c cu kinh t t nng nghip l chnh sang cng nghip v dch v BSH l hp l. - Thc hin vic chuyn i c cu kinh t BSH theo xu hng cng nghip ha. + V BSH l a bn ca nhiu tnh, nhiu thnh ph c cc iu kin t nhin - kinh t - x hi - nhn vn v nhng th mnh khc nhau cho nn vic chuyn i c cu kinh t theo xu th cng nghip ha khng phi bng cch cng mt lc cc tnh trong vng u thc hin chuyn i c cu kinh t nng nghip sang cng nghip cho nn tnh no c iu kin thun li trc th chuyn i trc v chuyn i dn2 sang xu th cng nghip ha cn cc tnh khc cha c iu kin thun li th chuyn i t t vn m bo lng thc cho con ngi. + Trong khi chuyn i c cu kinh t sang cng nghip th phi u tin pht trin cc ngnh dch v nh GT-TTLL, VHGD, gia cng, xut khu... v vng ny ng dn lao ng di do, bn cht cn c, nng ng rt kho tay nn ngoi cc ngnh pht trin mnh nh giao thng, du lch th y mnh pht trin gia cng xut khu l hp l, ng thi cng l m nhn mt cng on trong dy truyn cng ngh ca TG hin nay.

138

Cu 3: V biu th hin r nht din tch v sn lng la so vi S v sn lng cy lng thc BSH. Nhn xt v gii thch (103 ha, 103 tn). Din tch v Sn Lng 985 1) Din tch LT trong la 052 2) Sn lng LT trong la 092 S - T 85-99 din tch cy lng thc BSH tng ln khng ng k chng t din tch trng lng thc vng ny c khai thc trit , gn ht khng cn kh nng m rng thm (rt t). Din tch trng la vng ny khng nhng t m c xu th gim l t ai hp, dn s ng, qu trnh cng nghip ha, th ha ngy cng din ra mnh. - Trong din tch trng cy lng thc th la chim t trng ln chng t la vn l lng thc chnh, cy trng chnh trong vng. - Sn lng lng thc kh cao v tng nhanh chng t trnh thm canh tng nng sut lng thc vng ny rt cao m biu hin nu nh 93 vng sn lng lng thc vng ny t 4,3 triu tn th nm 99 t 6,3 triu tn. - Trong SLLT ta thy sn lng la chim a s v cng tng nhanh chng t la c u tin pht trin mnh nht v nng sut la lin tc nng cao. Nu nh 85 t 3 triu tn la th nm 99 t 5,6triu tn. 387 3 612 3 119 5 185 1 048 6 1 999 1 190 1 1 1

139

Cu 4: Chng minh BSH l vng c mt dn s hin nay cao nht c nc, nu nguyn nhn hu qu v cc bin php gii quyt vn ny. * Chng minh BSH l vng hin nay c mt dn s cao nht c nc th hin nh sau: - Nu nh 93 mt dn s trung bnh BSH l 1104 ngi/km 2. Vi tng s dn s 13,5 triu th 99 dn s BSH ln ti 14,8 triu vi mt trung bnh l 1180 ngi/km2. Nh vy hin nay BSH c gp 10 ln so vi TDMNPB v gp 3 ln so vi BSCL, gp 17,6 ln so vi Ty Nguyn. Qua ta (+) mt trung bnh BSH hin nay l cao nht c nc. cc vng th BSH hin nay cng c mt dn s rt cao in hnh l H Ni c mt trung bnh (c ni v ngoi thnh nm 99 l 2883 ng/km2, nu tnh ring trong ni thnh mt trung bnh ca H Ni ln ti 24000 25000 ngi/km2. Cng vi H Ni, nhiu thnh ph trong vng cng rt ng, in hnh: mt Hi Phng 1113 ngi/km2, Nam nh khong gn 20 vn dn, ThI Bnh 6,4 vn dn, t nht Ninh Bnh cng gn 4 vn dn. Chng t dn c th BSH rt ng, rt cao. - cc vng nng thn thuc BSH cng c dn s rt ng vi mt rt cao in hnh nng thn Thi Bnh nu nm 93 mt trung bnh l 1172 ngi/km2 th nm 99 l 1183 ngi/km2. Vng nng thn c mt dn s cao nht BSH l cc tnh Hi Dng, Hng Yn nm 89 ch t 956 ngi/km2 th nm 99 t 1204 ngi/km2.. Qua ta khng nh mt dn s BSH rt cao c nng thn v thnh th. 140

* Nguyn nhn dn n vng ny c mt cao: - BSH c mt dn s cao trc ht l do vng ny c lch s nh c v khai thc lu i cho nn hng nghn nm qua c nhiu th h ni tip nhau c tr vng ny. - BSH c cc iu kin t nhin nh: kh hu, t ai, ngun nc rt thun li i vi i sng con ngi v B c a hnh rt bng phng nn vng ny tip nhn nhiu lung di c t mi min t nc n y c tr lp nghip. - BSH ng dn, mt cao l do vng ny c trnh thm canh la ln nht c nc, m thm canh la BSH cha phi bng KHKT l chnh m bng sc ngi, v th sn xut la BSH cn rt nhiu lao ng. - BSH ng dn, mt cao cng l do vng ny c mt th ln nht c nc vi 3 thnh ph ln rt ng dn l H Ni, Hi Phng, Nam inh v 10 th x trc thuc, B vng ny c nhiu ngnh cng nghip quan trng nh c kh, in t, ha cht, ch bin thc phm rt pht trin. Li c h thng cc trng i hc, Cao ng ln c nc. Chnh v vy thu ht nhiu nhn lc nhiu th h tr n y c tr, n hc, lp nghip. - BSH tuy l vng c trnh dn tr cao nhng dn s ca vng nhn chung rt tr. Theo s liu thng k nm 89 s ngi di 30 tui ca vng chim ti 68% tng s dn dn n t l sinh vng ny rt cao nm 89 t 2.24%, nm 93 t 2,3% v n nm 99 t l tng dn s t nhin ca vng gim xung 1,4%. Qua ta thy t l sinh, t l gia tng dn s t nhin ca vng vn cn cao (vn t mc trung bnh trn th gii). cng l 1 trong nhng nguyn nhn dn n dn s vng ny ng v mt o cao. Nh vy ta thy BSH hin nay vn cn ng dn, mt dn s cao l do nh hng tng hp ca nhng nguyn nhn trn. * Hu qu ca vn ny: - Dn s BSH ng v mt cao trc ht lm cho din tch t nng nghip bnh qun trn u ngi ngy cng gim dn: nu nh bnh qun t nng nghip trn u ngi c nc hin nay l 0,0892 ha/ngi th BSH ch bng 0,046ha/ngi m ch tiu ny vn cn tip tc gim xung cng vi s gia tng dn s v th ha. - Do t nng nghip ngy cng gim th buc ngi nng dn trong vng phi u t thm canh, xen canh tng v rt cao ly lng thc cung cp cho nhu cu nhng li khng iu kin v vn, phn bn bi tr li s mu m cho t lm cho 141

t ai trong vng ngy cng thoi ha, bc mu gim ph nng sut lng thc ngy cng gim v ngy cng gim ti xu th gii hn. - Dn s BSH ng, tng nhanh nhng tc pht trin kinh t rt chm gy ra s mt cn i gia s gia tng dn s v tng trngr kinh t (vo thi k 90-95 tc gia tng dn s vn l 2%/nm nhng tc gia tng kinh t ch t 4-5%/nm. iu ny khng nh tc tng dn s cao hn nhanh hn so vi tc gia tng kinh t. V nu c gia tng dn s 1% nm th phi tng kinh t t 3-4% nm. Nhng hin nay dn s ang c xu hng gim dn vi tc gia tng dn s trung bnh ca vng 1,4%/nm m tc gia tng kinh t t 7%/nm iu m ra trin vng l s cn i ny ngy cng tr thnh hin thc. - Do dn s ng tng nhanh li c mt trung bnh cao nn gy sc p ln vi vn gii quyt vic lm cho ngi lao ng trong vng m in hnh l nn tht nghip ngy cng gia tng cc vng th r nht l t l tht nghip H Ni 90 -95 ln ti 18,4%, H Ty 9,2%, Thi Bnh c t l tht nghip thp nht cng t 7,4%. Hu qu ca dn s ng, mt cao ni chung ng bng sng Hng u dn n cht lng cuc sng ngy cng gim v mi trng ngy nhim, suy thoi nhanh. * Cc bin php gii quyt. Mun gii quyt vn dn s BSH s dng tng hp nhiu bin php khc nhau trc ht l: - Thc hin trit sinh c k hoch, gim t l gia tng dn s t nhin tt nht l xung di 1%/nm vi ch tiu hin nay t ra l mi nm gim 50/00. Cn phi trit thc hin chnh sch di dn i khai hoang pht trin kinh t mi ty bc, ty nguyn v ng nam b. Kt qu ca thc hin chnh sch ny trong vng t nhiu tin b c th l nhiu tnh t cng di dn di dn ch s m in hnh H Ni -1,25%, Thi Bnh -2,03%. - Phi thc hin chuyn dch c cu kinh t theo xu hng cng nghip ha, hin i ha gim dn t l lao ng thun nng tng dn hiu qu lao ng cng nghip, nng cao mc sng v nng cao trnh dn tr.

142

Cu 5: Chng minh ng bng sng Hng c nhiu kh nng ln sn xut lng thc thc phm v trong c cu th ngnh sn xut lng thc thc phm chim v tr hng u. *BSH c nhiu iu kin thun li (th mnh) vi sn xut lng thc thc phm. - V tr a l thun li v nm vng c kh hu nhit i m gi ma vi nn nhit m cao cho php y mnh sen canh, tng v, gi v quay vng t lin tc vi sn phm ch yu l lng thc la l chnh. - B v tip gip vi bin gn ng trng ln Hi Phng - Qung Ninh nn c ngun thc phm t bin rt phong ph. t pht trin lng thc phm rt thun li v c 70 vn ha t nng nghip chim 56% din tch t nhin trong vng m ch yu l t ph sa ngt rt tt, tt nht lu vc Sng Hng rt thun li cho thm canh tng nng sut lng thc. Trong 2 vn ha t hng ha vo nm 99 th 1 vn ha l mt nc, mt l l ni rt tt cho nui trng thu sn. Nu tnh c din tch mt nc ngt ao h, ca sng th din tch mt nc, t nui trng thu sn trong vng c 5,8 vn ha chim 10,9% tng din tch trng thu sn c nc. - t trng lng thc trong vng cn c kh nng m rng thm bng xen canh tng v, bng quai ln bin m c th tng din tch dt trng lng thc ln ti 1,2 triu ha. - Kh hu trong vng rt thun li pht trin lng thc thc phm v c ma ng lnh vi nhit trung bnh vo ma ng c th xung ti 130C nn c kh nng pht trin cy thc phm n i rt a dng l rau v ng. - Ngun nc ti pht trin lng thc cng rt di do cng t th hin phn ha theo ma ma kh nn nu u t pht trin thu li, nc ti trong vng th khng phi l vn gay gt. - Trong vng c ngun lao ng di do c trnh thm canh la ln nht c nc, c CSHT vng mnh v c trnh lai to ging rt tin b, c h thng iu rt kin c, c nhiu nh my ch bin c k thut tin tin... v li c ng v Nh nc quan tm u t pht trin mnh lng thc thc phm cng vi nghin cu chuyn i c cu cy trng thch hp. * Ngnh sn xut LTTP BSH chim v tr quan trng trong c cu N2. - Trc ht phn ln t t nhin trong vng c khai thc, pht trin nng nghip vi 70 vn ha chim 56% din tch t t nhin. - Nh trnh thm canh, xen canh cao nn din tch t trng lng thc ca vng t 1,2-1,3 triu ha chim 14% so vi din tch trng lng thc c nc. 143

- Din tch trng la trong vng c khong 1 triu ha chim 88% din tch t trng lng thc v cng chim 14% din tch la c nc. - Nh trnh thm canh lng thc ni chung ngy cng cao nn c nhiu tnh nh Thi Bnh, Hng Yn, Hi Dng, H Ni t nng sut la trung bnh dn u c nc. Nm 99 t 61,6 t/ha trong khi nng sut la trung bnh ca c nc mi t 40 t/ha. B c nhiu huyn nhiu cnh ng trong vng t nng sut la trung bnh t 8-10 tn/ha. - Nh nng sut la cao nh th nn mc d din tch t trng lng thc t nhng BSH vn t sanr lng LT kh cao: Nu nh nm 93 t 4,7triu tn th nm 99 tng ln 6,1 triu tn chim 20% sn lng lng thc c nc. - Mc d sn lng lng thc cao nhng v dn ng nn bnh qun lng thc theo u ngi cha cao. Nu nh nm 93 mi t 349kg/ngi/ nm th 99 t 414kg/ngi/nm, vn thp hn ch tiu lng thc c nc l 440 kg/ ngi/nm. Nh vy, c th ni ngnh sn xut lng thc BSH chim v tr rt quan trng trong c cu nng nghip. Song ngnh sn xut thc phm trong vng cng khng km phn quan trng m biu hin l: + Th mnh nht BSH l sn xut rau v ng v din tch rau hin nay l 7 vn ha chim 27,8% din tch rau c nc. + Ngnh chn nui gia sc, gia cm trong vng rt pht trin m in hnh l nui tru, b, ln; vi n tru trn 300 ngn con, n b trn 200 ngn con, n ln tng rt nhanh, nu nh nm 93 t 2,8 triu con th nm 99 c 4,3 triu con chim 22,5% n ln c nc. + Ngnh nh bt hi sn, nui trng thu sn trong vng rt ang pht trin vi tng din tch nui trng l 5,8 vn ha, vi sn lng nui trng t t 100-200 ngn tn tm c/nm. Tuy vy vic sn xut LTTP BSH vn cha tng xng vi tim nng cho nn cn c nhng bin php tch cc tip tc pht trin l: . Cn phi nghin cu chuyn i c cu cy trng vt nui sao cho thch hp vi c im t nhin sinh thi ca tng vng. Xc lp c cu ma v tht hp l hn ch hu qu thin tai. . u t tip tc nghin cu lai to ging la mi, ging gia sc mi tng trng cao. . Pht trin nng nghip ni chung, LTTP ni ring theo xu th thm canh cao, a dng ho.

144

. u t pht trin mnh ngnh nh bt, nui trng thu hi sn, chn nui gia sc, gia cm v ch trng pht trin cc m hnh kinh t h gia nh VAC. NG BNG SNG CU LONG Cu 1: Nu khi qut v phn tch nhng c im t nhin, ti nguyn thin nhin BSCL c nhng thun li v kh khn g cho vn pht trin kinh t - x hi. * Khi qut: - BSCL c din tch t nhin rng gn 4 triu ha, dn s tnh n nm 99 l 16,1 triu ngi, chim 21,1% dn s c nc cn din tch t nhin chim 11,9% so vi c nc. - BSCL l vng lnh th ca 12 tnh l: + Long An vi tnh l Tn An + Tin Giang - M Tho + Bn tre - Bn Tre + Tr Vinh - th x Tr Vinh + Sc Trng - th x Sc Trng + Bc Liu - th x Bc Liu + C Mau - th x C Mau + Kin Giang - th x Rch Gi + An Giang - Chu c, Long Xuyn + ng Thp - Cao Lnh + Vnh Long - th x Vnh Long + Cn Th - TP Cn Th - BSCL l vng lnh th mi c khai thc v l vng t rt giu tim nng thin nhin nh t rng thu hi sn m cha c u t khai thc trit , nhng cng l vng rt nhiu kh khn v tr ngi vi pht trin kinh t - x hi v kh khn nht vng ny l thiu nc ngt vo ma kh, din tch t phn cn phi ci to rt ln v l lt trin min vo ma ma. 145

* Nhng c im t nhin v ti nguyn thin nhin BSCL ( Chng minh vng BCL l vng giu tim nng thin nhin). - VTL: + BSCL l vng lnh th cc nam ca t quc nm gn xch o hn gn ch tuyn cho nn thin nhin vng ny l nhit i cn xch o nng nng quanh nm. + BSCL cng nm h lu ca 2 h thng sng ln l Tin Giang, Hu Giang nn t ai ca vng ny lun c ph sa ca 2 sng ny bi p rt mu m. + BSCL li nm gn ng bin quc t (eo bin Malacca kh tin li trong vic m rng giao lu hp tc quc t. + BSCL li nm gn TPHCM l trung tm cng nghip ln c nc nn TPHCM va l ni cung cp thit b cng ngh ngun lao ng c tay ngh cao cho BSCL va l th trng tiu th ln cc ngun lng thc thc phm ca BSCL... Tuy vy BSCL vn nm trong khu vc c coi l nhiu thin tai nht TG v vy vng ny cng nh c nc lun lun b thin tai khc nghit e do m in hnh l l lt, bo, kh hn... - Ti nguyn t ai: + t ai BSCL rng ln c th c chia lm 2 phn chnh l phn thng chu th v phn h chu th. Phn thng chu th l vng t nm ngoi phm vi tc ng ca thu triu sng bin c cao t 2- 4m l lnh th ca cc tnh An Giang, ng Thp, Kin Giang, nhng vng ny vn b ngp nc vo ma ma, cn ma kh th nc vn cn ng li thnh nhng vng nh t c gi tr ti tiu. Cn t ai vng thng chu th ch yu l t phn t c u t khai thc. . Phn h chu th l vng t lun b nh hng ca thu triu v sng bin l t ai ca cc tnh t Long An, Tin Giang n C Mau. t ai trong vng ch yu l t ngp mn v nhng cn ct thch hp vi nui trng thu sn v trng hoa mu. . Vng t tt ca BSCL l di t ph sa ngt c khong 1 triu ha nm ven sng tin, sng Hu thuc cc tnh Vnh Long, Cn Th... rt tt vi pht trin lng thc thc phm.

146

Nhn chung t ai BSCL kh mu m nhng ch yu l do ph sa bi p rt t c cy xi chm bn do vy t thiu dinh dng, t qu cht v thiu cc cht ion st, Al, Mg... - Kh hu: + Kh hu BSCL l kh hu nhit i m gi ma mang tnh cht cn xch o nn nng nng quanh nm vi nn nhit cao vi tng s gi nng trong nm c th t trung bnh t 22002700 gi trung bnh mt ngy c th t t 6-7 gi nng. Tnh c s gi nng nhiu nht l tnh Tr Vinh c 3000 gi trong nm v tnh c s gi nng t nht l tnh Sc Trng c 1700 gi trong nm. Do c ngun nhit cao vy nn c kh nng xen canh, tng v gi v quay vng t quanh nm vi h thng cy lng thc thc phm nhit i a dng m in hnh l 3 v la trong nm. - Do l kh hu nhit i m nn ma nhiu vi lng ma trung bnh nm t 1400- 1800mm. Nhng lng ma trong vng phn b khng u theo ma trong ma kh thiu nc nghim trng dn n nc mn ngy cng c xu hng ln su vo t lin. + Nhng kh hu BSCL nhn chung l kh n ho t bo khng sng mui v th nng sut sn lng lng thc thc phm kh n nh. - Ngun nc trn sng ngi. + Nh lng ma trung bnh nm ln li c mt sng ngi dy c vi 2 sng ln l Tin Giang v Hu Giang vi tr lng nc sng ln (ring tr lng nc ca Sng Cu Long l 505000 m3/nm v c hn 1000triu tn ph sa/nm. Nu u t pht trin thu li th vn m bo nc ti vo ma kh. - Ti nguyn S/vt hoang d trn t lin BSCL cn rt phong ph l loi chim, ong, nhiu loi b st c bit l cc loi thu sn nc ngt rt phong ph v hin nay vn cn nhi sn chim ln. S/vt di bin rt phong ph m in hnh l hi sn di bin rt phong ph (sn lng ca vng ny chim tu ti 42% so vi c nc vi 2 ng trng ln nht c nc tp trung vng ny l Kin Giang, Minh Hi, NThun - Bnh Thun. Ngun ti nguyn hi sn ny l c s pht trin CN nh bt v ch bin vi quy m ln. - Ti nguyn khong sn:

147

+ Khong sn trn t lin vng ny cha pht hin ht mi pht hin c than nu tr lng nh, than bn c tr lng ln m ln nht tp trung rng chm U Minh - C Mau. Ngoi ra cn c mt s vt liu xy dng in hnh l vi H Tin l nguyn liu lm xi mng rt tt. + Khong sn di bin th rt phong ph v ta pht hin c 2 b trm tch cha du m, kh t. l b trm tch - Nam Cn o vi nhiu m ni ting nh Bch H, i Hng... b trm tch vng trng Cu Long v vng th Chu Ma Lai, trong ang khai thc ln quy m ln m Bch H v m Rng... - Ti nguyn du lch: Do thin nhin nhit i m a dng giu tim nng, c bit c ti nguyn sng ngi, rng chm, rng c C Mau v c bit c khu 7 ni H Tin l nhng phong cnh thin nhin rt hp dn vi du lch sinh thi, du lch xanh. - Qua chng minh trn ta thy thin nhin BSCL a dng giu tim nng, trong tim nng a dng, phong ph nht l: + Tim nng nhit m di do. + Tim nng t nng nghip rt phong ph. + Tim nng thu sn vi tr lng nht c nc. + Khong sn du kh c nc. Nhng vng ny rt nhiu kh khn v tr ngi kh khn ln nht l: - Thiu nc ngt vo ma kh - Din tch t nhim phn rt ln cn phi c ci to m li thiu nc ngt thau chua v ra phn. - L lt trin min vo ma ma v hin nay cha c bin php ci to hp l.

Cu 2: Gii thch ti sao vic ci to v bo v t nhin BSCL hin nay c coi l vn cn thit v rt cp bch. Hy nu r nhng bin php c th ci to v bo v t nhin vng ny. 148

* Gii thch vic ci to v bo v t nhin ng bng sng Cu Long l cn thit v cp bch: - L cn thit v: + Nh bit ng bng sng Cu Long c ngun tI nguyn nhit m rt di do nhng hin nay cha c khai thc s dng trit bi thm canh xen canh tng v m ch yu mi c s dng cy la 1 v v th ngun ti nguyn nhit m ca vng ny cn rt lng ph. Nu nh c u t thm canh xen canh tng v nh BSH th chc chn s lm tng thm ngun LTTP cho c nc. V th vic y mnh u t thm canh xen canh tng v nng cao h s s dng t BSCL l cn thit. + BSCL c ngun tI nguyn l din tch mt nc mn l ln nht c nc: Tnh n 99 c khong 350 ngn ha mt nc mn l nui trng trong c khong 100000 ha rt tt nui tm v c xut khu, cho nn nu nh c u t khai thc trit cho mc ch nui trng th chc chn s lm tng thm ngun thc phm tm c cho i sng ca con ngi v xut khu hn na, mc d hin nay xut khu 10 vn tn tm c/nm. + t ai BSCL rng ln trong t nng nghip hin nay t 2,65 triu ha nhng vn cn kh nng m rng thm na bng khai hoang v quai ln bin. V vy nu u t khai hoang m rng thm din tch t nng nghip th chc chn s lm tng thm ngun LTTP cho c nc l vn rt cn thit v lng thc nc ta cn rt thiu. - Ci to bo v thin nhin BSCL hin nay l cp bch v: + nh bit kh khn nht v mt t nhin BSCL l thiu nc ngt vo ma kh ti la v ci to t phn. Cho nn vn cp bch c t ra BSCL l phi pht trin thu li ly nc ngt ti la vo ma kh, ng thi ly nc ngt cI to t phn v nu thiu nc ngt th hin tng bc phn cng din ra mnh, ng thi nc mn ngy cng ln su vo t lin v th vic u t pht trin thu li ly nc ngt ti la v ci to t phn c coi l vn cp bch s 1 hin nay. + BSCL nhiu nm qua hin tng l lt trin min xy ra m l lt li ko di 2, 3 thng nn lm nh hng xu ti mi trng i sng con ngi, gim tc sn xut... cho nn vic nghin cu phng nga l lt ko di vo ma ma vng ny l vn cp bch (c th tm cch "chung thu" vi l lt). + Nh bit BSCL l vng rt giu v tI nguyn rng ngp mn ven bin l rng chm, rng c C Mau vi din tch khong trn 600000 ha , nhng ngun ti nguyn ny ang b khai thc ba bi bi t rng ngp mn khai thc than bn... din tch rng ngp mn b gim nhanh gy ra o ln h sinh thi lm cho nc mn ngy cng xm nhp vo t lin, cc ngun 149

thu hi sn cn kit nhanh, cho nn vic nghin cu khai thc s dng hp l tI nguyn rng ngp mn gi cn bng h sinh thi cng l vn cp bch hin nay. * Nhng bin php c th ci to v bo v thin nhin BSCL hin nay l: . Mc tiu quan trng nht ci to bo v thin nhin vng ny l gii quyt nc ngt ci to t phn vo ma kh, ng thi chng hin tng bc phn, ngn nga l lt v pht trin LTTP vi nng sut cao. - Trc ht chng hin tng bc phn v ci to t phn ngi dn vng ny dng bin php chia rung thnh nhng nh c nc ngt m tin hnh thau chua ra phn theo tng mt nh bin php cun chiu... bin php ny va t phi chi ph va c hiu qu cao m c ngi dn s dng t lu. u t vn o knh dn nc ngt t sng Hu qua knh o Vnh T v ti cho vng t gic Long Xuyn v ci to t phn vng ny. qua biu v c ta thy tnh hnh pht trin v din tch v sn lng lng thc ca BSH v BSCL t 1990-1997 th hin nh sau: - Din tch trng lng thc BSCL nh v li c xu th gim cn din tch trng lng thc BSCL th ln hn c xu th tng nhanh chng t din tch t nng nghip ni chung v sn xut lng thc BSH coi nh c khai thc ht v kh nng m rng thm rt hn ch trong khi din tch nng nghip v din tch trng lng thc BSCL vn cn nhiu kh nng m rng thm (n 99 din tch trng lng thc vng ny t gn 4 triu ha. - Trong khi din tch trng lng thc BSH t gim. Nhng sn lng lng thc vng ny kh cao v c xu th tng kh nhanh t 90-97 nng sut trung bnh BSH nm 90 l 3,42 t/ha nm 97 l 48,6 t/ha. Trong khi din tch trng lng thc BSCL ln sn lng lng thc vng ny tng chm 36,7 t/ha (90) ln 43,7 t/ha (97). Nng sut lng thc vng ny tng chm hn so vi BSH.

Cu 3: V biu th hin r tnh hnh sn xut LTTP gia 2 vng BSH v BSCL qua s liu sau y: Din tch (103 ha) sn lng (103 tn). 150

1 990 1) BSH 2) BSCL 057,5 2 580,1 190,6 1 044,4 997

1 990 1 618,1 3 480,3

1 997 3 074,8 9 3964,5

1 5 1

Tt nht nn v biu hnh ct v n th hin tnh hnh pht trin v n ch c 2 nm (nu th hin tnh hnh m c nhiu nm th v biu ng hay v th.) Qua biu v c ta thy tnh hnh pht trin v din tch v sn lng lng thc ca BSH v BSCL t 1990 1997 th hin nh sau: - Din tch trng lng thc BSH nh vlI c xu th gim cn din tch trng lng thc BSCL ln c xu th tng nhanh chng t din tch t N2 ni chung v sn xut lng thc BSH coi nh c khai thc ht v khr nng m rng thm rt hn ch trong khi din tch N2 v din tch trng lng thc ca BSCL vn cn nhiu kh nng m rng thm (n 99 S trng lng thc vng ny t gn 4 triu ha). - Trong khi S trng lng thc BSH t gim nhng sn lng lng thc vng ny kh cao v c xu th tng kh nhanh t 90 97. Nng sut trung bnh ca BSH nm 90 l 3,42 t/ha nm 97 l 48,6 t/ha. - Trong khi S trng lng thc BSCL ln nhng sn lng lng thc vng ny tng chm t 36,7 t/ha (90) ln 43,7 t/ha (97) chng t nng sut lng thc vng ny tng chm hn so vi BSH.

151

Cu 4: V biu v th kt hp th hin r tnh hnh tng trng din tch v sn lng c ph nc ta qua nhng nm sau: Din tch (103ha), sn lng (103 tn) c ph. N m Di n tch Sl ng S Nhn xt: Qua biu kt hp ta thy: - T 1980-1998 S v sn lng c ph nc ta u c xu th tng dn l do cy cng nghip ni chung nc ta c nhiu vai tr v ngha ln vi nn kinh t quc dn m in hnh l to ra nhiu ngun nguyn liu thc y cng nghip ch bin pht trin to ra nhiu ngun hng xut khu c gi tr v ph xanh t trng i trc. - Trc nm 90 ta thy sn lng c ph thp nhng din tch c ph > chng t nng sut c ph rt thp l do ta cha thc hin chnh sch khon 10 cha thc hin mnh m m hnh kinh t vn rng ng thi cha quen vi c ch th trng v c bit cha m rng th trng xut khu. - Sau 90 mc d din tch trng c ph tng nhng sn lng tng nhanh hn chng t nng sut trung bnh c ph thi k ny rt cao l do ta i mi mnh m trong sn xut nng nghip m c th l thc hin trit chnh sch khon 10 thc hin m hnh kinh t vn rng trng c ph (r nht Ty Nguyn) v m rng th trng xut khu. Bin php ny tn km nhiu v kinh ph nhng chc chn cho hiu qu cao v lu di. - Vic ci to t mt phn bng bin php sinh l hc l u t nghin cu lai to c nhng ging la m thch hp vi t mn phn m vn c th pht trin tt cho hiu qu cao trong iu kin trng trt bnh thng. Nhng bin php ny cha thc hin c cn phi tin hnh lu di. - Vic ci to t mt phn bng cch: 152 ,4 2,5 8 2,3 980 2 4,7 1 2 1 985 4 19,3 9 18 1 990 1 86,4 2 09 1 995 1 70 4 10 1 997 2 70 4 1 997 3 1

+ i vi nhng rung ngp mn phn m thot nc (t kh) th c th s dng trng mt s cy cng nghip, cy n qu no thch hp v sau nhiu v trng trt kt hp vi chm bn ci to th t phn dn2 c ci to. + i vi nhng rung mn phn m ngp nc, c bit khu vc pha Ty Nam thuc tnh Kin Giang th c th s dng lc u nui tm c v sau nhiu nm nhiu v va nui va kt hp vi ci to th t mn phn cng dn dn c ci to. l nhng bin php ci to bng sinh hc. Mc d yu cu cn nhiu thi gian, cn nhiu cht xm s cho hiu qu cao. ng thi t nh hng xu ti mi trng, t tn km v kinh t. - Vic ci to bo v thin nhin ca BSCL khng th tch ri vi s hot ng ca con ngi m biu hin trc ht l: + Cn phi nghin cu chuyn i c cu cy trng vt nui thch hp to ra mt h thng cy trng ph hp vi nhng c im t nhin sinh thi ca mi vng. + Ph th c canh la, y mnh xen canh lun canh tng v va cho hiu qu cao va gp phn ci to t. + Phi u t nghin cu hnh thnh nhng vng chuyn canh nng nghip khng nhng ch i vi lng thc m cn pht trin nhng vng trng cy lng thc n qu, va to ra nhiu vic lm, va nng cao thu nhp va ci to t. + Phi u t pht trin mnh nui trng thu sn theo quy m ln v xy dng cc m hnh kinh t h gia nh VAC. + Phi u t pht trin mnh cng nghip ch bin ti ch to ra th trng tiu th n nh sn phm nng nghip, kch thch nng nghip pht trin nhanh. + Trong pht trin kinh t x hi ni chung, ci to bo v thin nhin ni ring BSCL phi kt hp cht ch gia pht trin kinh t trn t lin vi mt bin vi o vi qun o to ra th kinh t lin hon. Cu 5: V th th hin r tnh hnh gia tng dn s sn lng la v sn lng lng thc bnh qun u ngi theo s liu sau: 1 981 1) S dn 10 ngi
3

1 982 985 5 4,6 9,2

1 988 5 4,1

1 989 6 4,6

1 999 6 6,3

1 7

5 3,2 153

2) Sn lng la 103 t 3) Bnh qun LT/ng kg t 1981=100% DS 53,2x103 = 100 Sn lng 12,6x 103 = 100 Bnh qun u ngi 236kg = 100 1 981 D n s 00 1

1 26,6 2 36 58 4,1

1 5,9 2 65

1 5,1 2 42

1 8,9 2 97

1 4 2 5

3 4

1 982 1 02,6 11,3 985

1 988 1 20,5 1 26,2 19,8

1 989 1 1 50

1 999 1 21,05 43,4 1 69

1 1 2

S 1 n lng 00

B 1 1 1 1 1 1 nh qun 00 09,32 12,3 08,5 24,1 88,5 Ch gii: 100% ca DS 53,2 triu ngi 100% ca Sl 126,6 Tr tn 100% ca BQ 236kg ....... Qua biu ng ( th v c ta thy t 81-99 nhn chung DS-SL la bnh qun/u ngi ca nc ta u c xu th tng ln nhng mc gia tng ca cc ch tiu qua cc thi k khng ging nhau. 154

- Dn s t 81-99 tng ln lin tc tuy rng tc gia tng dn s gia cc thi k c xu th gim dn. - Tc sn lng la bnh qun lng thc u ngi gia tng v n nh nhng trn th th hin rt r trc 89 tc gia tng sn lng LT v bnh qun u ngi khng n nh v li rt thp v thi k ny nc ta mi bt u i mi thc hin chnh sch khon 10 cha quen vi c ch th trng nn sn xut nng nghip ni chung LTTP ni ring cn cha pht trin mnh. - Sau 89 sn lng lng thc v bnh qun lng thc u ngi c xu th tng nhanh, l kt qu ca qu trnh i mi kinh t x hi trong nng nghip rt trit , trn th ta thy ng DS nm di ng SL, lng thc nm trn biu hin tc gia tng lng thc nc ta so vi dn s th tng nhanh hn.

Cu 6: Chng minh BSCL c nhiu th mnh vi pht trin LTTP v BSCL l va la ln nht c nc. * BSCL c nhiu th mnh vi pht trin LTTP th hin sau sau: - Th mnh v v tr a l: + BSCL v nm gn xch o hn l gn ch tuyn nn thin nhin ca vng l thin nhin nhit i cn xch o nng nng quanh nm rt ph hp vi pht trin 1 nn nng nghip nhit i m in hnh l nng nghip la nc. + BSCL nm h lu ca 2 sng ln nn khng nhng t ai lun c ph sa bi p thng xuyn rt mu m m cn c vng bin rng chnh l ni to ra ngun thc phm t bin rt c gi tr. - Th mnh v kh hu: + Trc ht v nm gn xch o nn kh hu ca vng c nn t0 v bc x cao vi t0 trung bnh t 28-290c... rt thun li xen canh tng v gi v quay vng t sn xut nhiu v trong nm m in hnh l 3 v la. + Kh hu ca BSCL kh n ha t bo khng sng mui nn nng sut v sn lng lng thc ca vng kh n nh t b thin tai. 155

- Th mnh v nc ti. + Nh c lng ma ln li c mt sng ngi dy c nn c tr lng nc sng ln, ring ca SCL khong 505 t m3, chnh l c s to ra ngun nc ti cho 3 v la quanh nm nu c u t pht trin thu li. - Th mnh v t: Trong tng din tch t/nh ca vng l 4tr ha th t nng nghip c 2,65 tr ha chim 66,2% din tch t nhin trong t ph sa ngt khong 1,2tr ha rt tt vi trng lng thc thc phm cn khong 1,5tr ha t ngp phn nu u t ci to th rt tt vi pht trin nng nghip li c khong 67 vn ha l t cha khai thc trong gn 50 vn ha l mt nc mn l c th s dng nui trng thu sn. - Th mnh v hi sn. + V hi sn c tr lng ln nht trong c nc chim khong 42% sn lng c bin c nc v vng ny c bin rng li c nhiu bi c bi tm ln in hnh l 2 ng trng Kin Giang - Minh Hi, Ninh Thun - Bnh Thun. + Th mnh v pht trin nui trng th trong gn 50 vn ha mt nc, mn, l th c khong 35 vn ha ang ddc s dng nui trng thu sn trong c khong 10 vn ha c gi tr nui tm xut khu. - Th mnh v cc iu kin kinh t x hi: + Ngi lao ng trong vng rt di do tnh n nm 99 l 16,1 tr ngi trong 80% dn s lm nng nghip m ngun lao ng ny tch lu c nhiu kinh nghim trong sn xut lun vi tnh cht hng ha cao ( ni ting vi nhiu "ng hai la"). + CSHT trong vng tuy mi c khai thc t 75 n nay nhng c nh nc lun quan tm u t nghin cu ci to t, vch ra nhng bin php pht trin thu li, chng l lt v xy dng nhiu nh my ch bin nghin cu lai to ging mi c bit c h thng knh rch chng cht c xy dng hon chnh t lu. + ng li chnh sch ca ng th BSCL do quen v thch nghi vi c ch th trng t lu cho nn khi Nh nc i mi theo c ch th trng th rt ph hp vi lng dn kch thch sn xut lng thc tng trng nhanh... * Bn cnh nhng th mnh v thin nhin cng nh v kinh t x hi pht trin lng thc thc phm trong vng th vic pht trin lng thc thc phm BSCL th cn phi khc phc nhiu kh khn l: - Phi y mnh pht trin thu li ly nc ngt ti la v ci to t phn vo ma kh. - Phi tm mi bin php hn ch l lt vo ma ma. 156

- Phi u t nng cao trnh thm canh xen canh tng v m hin nay cn mc thp. - Phi u t tip tc nng cp CSHT m c bn l y mnh xy dng cc nh my ch bin... * BSCL l va la ln nht c nc: Trn c s pht huy tng hp nhng th mnh nu trn v khc phc nhng kh khn ln th BSCL hin nay tr thnh vng c kh nng sn xut c khi lng LTTP ln nht c nc th hin qua cc ch tiu sau: - Din tch trng lng thc c min (din tch la c nm c th t ti 4tr ha) chim hn 50% din tch trng lng thc c nc. - Trong din tch trng lng thc th din tch la chim 99% v so vi c nc din tch la vng ny chim 52%. - BSCL hin nay xut hin nhng tnh c din tch trng la rt cao trn 400 ngn ha, in hnh nh tnh An Giang 460 ngn ha, tnh Cn Th 466 ngn ha, c bit tnh Kin Giang c din tch trng la 514 ngn ha. - Mc d trnh thm canh lng thc BSCL cha cao nhng nh c thin nhin u i nn nng sut la trung bnh ca vng ny li cao hn nng sut la trung bnh ca c nc. Nm 99 t 40,3 t/ha (c nc 40 t/ha). - Nh din tch trng la ln nng sut trung bnh cao nn BSCL t SL lng thc cao nht c nc, nm 99 t 16,3 tr tn chim gn 50% sn lng lng thc c nc. - Chnh nhng tnh c din tch trng la ln nh An Giang, Cn Th, Kin Giang th cng l nhng tnh c kh nng t sn lng la t 1-2 tr tn/nm. - Nh sn lng lng thc tng nhanh bnh qun lng thc u ngi c vng hin nay rt cao v cao nht c nc: trong khi bnh qun lng thc u ngi BSH l 414kg/ngi/nm th BSCL nm 99 t 1012,3kg/ngi. - BSCL vn cn nhiu kh nng tng thm sn lng lng thc hn na l nh vo s tin b ca KHKT ngy cng pht trin, nh vo vic u t ci to t phn v nh vo vic lai to thnh cng nhiu ging la nng sut cao v nh vo vic nng cao dn trnh thm canh xen canh lng thc v c bit nh vo s quan tm u t ng mc ca Nh nc. Qua chng minh trn ta khng nh BSCL phi c coi l va la ln nht c nc. * BSCL khng nhng l va la ln nht c nc m cn l vng c kh nng sn xut thc phm ln nht c nc. - BSCL trc ht l vng c nhiu iu kin thun li nui tru b: 157

+ C kh nng nui tru quy m ln v vng ny c nhiu vng trng, nhiu ng c thch hp vi nui tru m vng nui tru nhiu nht c nc l 2 tnh Long An, C Mau. n tru tnh n 99 c khong 25-30 vn con. + BSCL cng c nhiu kh nng nui b quy m ln vi n b nm 99 c khong 18-20 vn con. Vng nui nhiu b nht l 2 tnh An Giang v Vnh Long. - BSCL l vng c kh nng ln th 3 c nc v nui ln, vi n ln nm 99 l 2,8tr con, v nh vo ngun LTTP di do c th trng tiu th ln. + Nui gia cm BSCL mnh nht l nui vt vi n vt hng trm triu con ln nht c nc nh vo din tch chn th rng ln. - Vng ny mnh nht c nc v nh bt hi sn v nui thu sn... + nh bt hi sn vi sn lng c bin c vng hin nay chim 42% sn lng c bin c nc (chim 42% (370.000 tn/nm). + Sn lng nui trng thu sn cng ln nht c nc, v c ti 350.000 ha mt nc nui trng v hin nay cho xut khu 10 vn tn tm c/nm. - BSCL cn c th mnh nht c nc v sn xut cc loi cy thc phm nhit i in hnh l ma, lc, u tng. - BSCL v sn xut cc ngun thc phm t ng vt hoang d, v trong vng cn nhiu loi chim, vi nhiu sn chim ln, nhiu loi b st ong mt... Qua ta thy BSCL va l va la va l vng sn xut thc phm ln nht c nc.

158

Cu 7: V biu th hin r nht tnh hnh sn xut LTTP gia BSH, BSCL v c nc th hin qua s liu sau: Bnh qun lng thc u ngi (kg) N m 1 980 1 989 1 999 00 90 4 65 50 2 25 3 012 nc 2 40 3 24 1 C BSH 2 00 7 BSCL 4

Bi ny khng cn x l s liu m tt nht v biu hnh ct mi nm 3 ct.

159

Cu 8: So snh s ging nhau v khc nhau v cc ngun lc t nhin ti nguyn KTXH (th mnh) pht trin sn xut gia BSCL v BSH. * Ging nhau v cc ngun lc t nhin: - V VTL: + C 2 vng u nm h lu ca 2 sng ln cho nn t ai ca 2 vng lun c ph sa bi p rt mu m thun li cho pht trin nng nghip. + C 2 vng u gip bin nn va c vng bin rng thun li cho pht trin GT va c ngun ti nguyn thu hi sn rt phong ph. - Kh hu: + C 2 vng u c kh hu nhit i m gi ma, vi nn bc x cao lm nng, nhiu ma rt thun li cho pht trin 1 nn nng nghip nhit i. + C 2 vng u phn ha r theo 2 ma ma v kh trong ma ma th tha nc, ma kh th thiu nc. - Ti nguyn t: + t ai ca 2 vng u rt a dng v loi hnh, (u c ph sa ngt, mn, phn...). + t ca 2 vng u tip tc c m rng thm nh vo qu trnh quai , ln bin. + t ai ca 2 vng u rt mu m u thch hp vi trng nhiu cy LTTP, nhiu cy cng nghip ngn ngy v nui trng thu sn.

160

- Ti nguyn nc: do c 2 vng u c lng ma ln 1400-1800mm v u c mng li sng ngi dy c,mi vng u c 2 h thng sng ln, u c tr lng nc ti di do, u c lng ph sa phong ph, ng thi sng ngi ca 2 vng rt tt cho nui trng thu sn li rt thun li cho pht trin GT. - Ti nguyn sinh vt: S/vt ca 2 vng u rt phong ph c trn t lin v di bin, trong trn t lin l h thng cy trng, vt nui rt a dng, cn di bin ti nguyn hi sn rt phong ph vi nhiu ng trng ln, nhiu bi c, bi tm ln. Nhng ti nguyn sinh vt ca 2 vng u c xu th cn kit nhanh do nh bt khai thc ba bi v nhim mi trng. - Ti nguyn khong sn: c 2 vng hi sn trn t lin u c than nu, than bn v VLXD nh vi, t st... khong sn di bin ca 2 vng u c kh t. - Ti nguyn du lch: c 2 vng u c cnh quan thin nhin a dng hp dn, c cc im du lch nh cnh quan bin, rng rt hp dn v c bit ti nguyn sng nc. Tm li, v cc ngun ti nguyn thin nhin ca BSH v BSCL nhn chung a dng giu tim nng, thun li cho pht trin kinh t - x hi. * Ging nhau v cc ngun lc KT-XH - V dn c: + C 2 vng hin nay u rt ng dn v ln nht c nc, ng thi c ngun lao ng di do nht, mt trung bnh cao nht cho nn cng l nhng th trng tiu th ln nht v c ng lc pht trin KTXH ln nht. + Trnh lao ng, trnh dn tr ca 2 vng ny u kh cao, c bit trnh thm canh la c coi l cao nht c nc. V th ngun lao ng ca 2 vng ny c coi l ngun lc chnh sn xut ra nhiu la go nht cho c nc. - V c s h tng: Nhn chung c 2 vng u c c s h tng pht trin m trc ht biu hin mt giao thng ng b, ng thu dy c nht c nc, nhiu trung tm cng nghip, nhiu th ln vo loi bc nht c nc, nhiu cng sng cng bin ln nht nh cng Hi Phng, cng Cn Th. Hin nay c 2 vng ny u l nhng vng chuyn canh lng thc trng im nht c nc. - V ng li chnh sch ca ng v Nh nc: C 2 vng trc ht u c ng v Nh nc quan tm nhiu nht; ng thi cng c vn dng sng to nht, nng ng nht, mi ch trng ng li chnh schc ca ng v pht trin kinh t 161

x hi nh chnh sch khon 10, c ch th trng, ng thi 2 vng ny cng l nhng khu vc c kh nng thu ht hp dn nhiu d n hp tc lin doanh nc ngoi nht. * Khc nhau v cc ngun lc t nhin: - V VTL: + Hai vng ny tuy u nm trong vnh ai kh hu nhit i nhng BSH nm gn ch tuyn hn l gn xch o; BSCL li nm gn xch o hn l gn ch tuyn. + BSH thuc khu vc vng kinh t nng ng pha Bc: H Ni - Hi Dng - Hi Phng - Qung Ninh cn BSCL gip vi vng kinh t nng ng pha Nam TPHCM - Bnh Dng - ng Nai - Vng Tu. Nhng BSCL thun li hn l nm gn ng bin quc t, d l eo bin Malacca gn cng Singapore, Thi Lan thch ng nhanh vi c ch th trng v c cc nc ny u t pht trin sm. - V ti nguyn kh hu: Mc d 2 vng ny u c kh hu nhit i m gi ma u phn ha theo ma, nhng BSH v gn ch tuyn hn l gn xch o nn c ma ng lnh ko di t thng 11 n thng 4. Cho nn BSH rt thun li hnh thnh 1 h thng cy trng a dng gm nhiu cy a nng v nhiu cy a lnh (xu ho, ci bp, xp l..). Trong khi BSCL nm gn xch o nn c kh hu nhit i cn xch o nng nng quanh nm, nn c cu cy trng cng a dng, nhng ch yu l cy a nng m in hnh l la, lc, ma, u tng...) nhng kh hu BSH th din bin tht thng khc nghit nhiu thin tai B bo, l lt, sng mui... nn nng sut cy trng rt bp bnh trong kh hu BSCL kh n ha nn nng sut v sn lng cy trng kh n nh. - V ch nc trn sng ngi. Tuy c 2 vng u phn ha theo 2 ma ma v kh, nhng mc phn ha BSH t th hin r s tha v thiu nc khng gay gt vo ma kh nhng mc phn ha gia ma ma v kh BSCL rt gay gt, trong ma ma th rt tha nc, ma kh rt thiu nc m ma kh v ma ma vng ny rt ko di. V vy ma kh hn hn nghim trng cn ma ma th buc phi tm cch "chung thu" vi l lt. - Ti nguyn sinh vt: Sinh vt hoang d trn t lin BSH coi nh cn kit ht nhng BSCL cn rt phong ph in hnh l cc loi chim, ong, b st, v vy ngun ng vt hoang d BSCL l c s to ra ngun thc phm rt c gi tr.

162

- Ti nguyn hi sn BSH c tr lng t hn BSCL ch = 20% c nc, trong khi BSCL c hn 50% c nc. Cho nn kh nng pht trin ngnh nh bt ch bin hi sn BSCL cng mnh hn nhiu ln BSH. Sinh vt nui trng BSCL mnh hn nhiu ln BSH v BSCL c din tch nui trng thu sn ln gp 35 ln BSH. - Ti nguyn t: Hu ht cc loi t BSCL u ln hn rt nhiu ln BSH, c bit t ph sa ngt BSCL hn 1 tr ha, BSH hn 500 ngn ha. t ph sa ngp phn BSCL khong 1,5tr ha, BSH khng ng k, t ph sa ngp mn BSCL 0,5tr ha th BSH 1 vn ha. Nhn chung t nng nghip ca 2 vng u rt mu m. Nhng c th ni BSH mu m hn BSCL v BSH va c ph sa bi p, va c con ngi ci tao, chm bn thng xuyn nn t rt ti xp v giu N, P, K (m, ln, ka li...). t nng nghip BSCL mu m ch yu l do ph xa bi p nn t qu cht, thiu dinh dng, thiu N, P, K. V vy nng sut cy trng ni chung, trong nng sut LTTP ni ring BSH cao hn BSCl. - Ti nguyn khong sn: + Khong sn trn t lin th BSH phong ph hn BSCL c tr lng than nu khong 980 tr tn trong khi BSCL than nu c tr lng nh, nhng than bn BSCL tr lng ln cn BSH th ngc li. + Cc loi VLXD nh vi, t st, cao lanh... BSH rt phong ph ni ting nh a vi Hi Phng, Hi Dng, Ninh Bnh, ni ting t st Kim Mn - Hi Dng. Trong khi d BSCL VLXD chnh l vi nhng ch c tr lng nh H Tin. + Khong sn di bin BSCL rt phong ph gp nhiu ln so vi BSH v c 3 b trm tch cha du m kh t l Nam Cn o, vng trng Cu Long v th Chu M Lai, trong khi BSH mi pht hin tr lng kh t nh ven bin Thi Bnh. Cho nn trc mt BSCL l va ln nht c nc nhng trong tng lai s tr thnh vng c cu cng nghip pht trin mnh v rt a dng. * Khc nhau v cc ngun lc KTXH. - Dn s + lao ng: . Tuy ngi lao ng ca 2 vng ny u di do, u c trnh thm canh LTTP cao, nhng ngun lao ng BSH mc d c bn cht rt cn c nhng thiu tc phong cng nghip cha quan vi c ch th trng, thiu i ng lao ng c k thut trnh tay ngh cao. Trong khi ngun lao ng BSCL th rt quen vi tc phong cng nghip, quen vi c ch th trng v quen vi sn xut nng nghip v mc ch hng ho cao. Cho nn ngun lao ng ca BSCL khi chuyn i sang kinh t th trng rt ph hp rt nng ng cn BSH th ngc li. 163

- V CSHT: + C th ni trc tin BSH mnh hn BSCL v mt giao thng ng b BSH cao nht c nc 1,18km/km2 trong khi giao thng ng b BSCL km pht trin m vng ny giao thng ng sng pht trin mnh hn BSH. + CSVCKTHT BSH c Nh nc u t khai thc t lu m biu hin l xy dng c h thng iu rt kin c t lu i, trong khi BSCL cha c m li mi bt u c khai thc t nm 1975 n nay. BSH c mt th cao nht c nc v c ti 3 thnh ph ln trong vng nh H Ni, Hi Phng, Nam nh v c ti 10 th x trc thuc, vi s dn th hin nay l 35% trong khi BSCL c 1 thnh ph ln l Cn Th v mi tnh ch c 1 th x. + BSH c h thng trng hc i hc, Cao ng ln nht c nc, vi 45 trng, trong BSCL c gn 20 trng, trong ch c 3 trng i hc. Cho nn c th ni BSH hin nay c nhiu thun li tin nhanh ln cng nghip ha, hin i ha hn BSCL. - V ng li, s quan tm ca ng v Nh nc. Do BSH gn ng gn Chnh ph hn BSCL cho nn mi ch trng ca ng v Chnh ph u c vn dng trc hn. - BSCL do rt nng ng thch ng nhanh vi c ch th trng nn hin nay c nhiu kh nng ln hn so vi BSH v m rng hp tc quc t, thu ht cc ngun vn u t nc ngoi

164

DUYN HI MIN TRUNG Cu 1: nu khi qut v gii thch nhng c im t nhin, ti nguyn thin nhin kinh t, x hi HMT c nhng thun l v kh khn g. Khi qut: -DHMT l vng lnh th ko di t tnh Thanh Ho n Bnh Thun gm nhiu Tnh: + Cc Tnh Bc Trung B l: Thanh Ho, Ngh An, H tnh, Qung Bnh, Qung Tr, Tha Thin Hu. +Cc tnh Duyn hi nam trung b l: T. P Nng, tnh Qung Nam (Tnh l th x Tam K) tnh Qung Ngi, Tnh Bnh nh (th ph Quy Nhn) Ph Yn (Tuy Ho) Khnh Ho (Nha Trang) Ninh Thun (Phan Rang) Bnh Thun (Phan Thit) -DHMT c S t nhin rng khong 9,6 triu ha vi dn s gn 20 triu ngi (1999) vi mt trung bnh gn 200 ngi/ 2 km - DHMT c coi l vng giu tim nng thin nhin nh t, rng, khong sn, hi sn nhng cng l vng nhiu thin tai, l vng chu hu qu nng n nht ca nhng cuc chin tranh gii phng dn tc. *Cc ngun lc t nhin tI nguyn thin nhin -Thun li: +V tr a l: -Duyn hi min trung c v tr a l rt c bit, l cng c tnh cht cu ni lin gia Bc b vi Nam b, cho nn Duyn hi min Trung l vng lnh th c tnh cht giao thoa gp g ca nhiu lung sinh vt, nhiu nn vn minh t phng Bc xung Nam, v vy Duyn hi min Trung c ngun tI nguyn thin nhin vn ho x hi rt phong ph v a dng. .Duyn hi min Trung c v tr a l quan trng nh l mt ca ng thng ra bin ca Ty Nguyn v ca Lo, v vy vng lnh th ny c tnh cht qu cnh khng nhng t Bc vo Nam, t Nam ra Bc m c ca Lo V vy, v tr a l Duyn hi min Trung c tm gi tr to ln trong vic pht trin kinh t x hi c nc, ca nc bn Lo v c bit c ngha to ln trong vic vo v an ninh quc phng . +Ti nguyn kh hu:

165

. Trc ht kh hu Duyn hi min Trung l kh hu nhit m, gi ma, vi nn nhit m cao, vi nhit trungbnh nm t 25- 26 0 C (BTB) 28- 290c (NTB), v vy rt thun li vi pht trin mt nn nng nghip nhit i a dng, c bit l nhng cy lng thc, cy cng nghip a nng nh La, Ma, Lc, C ph, Cao su... -Kh hu Duyn hi min Trung khng nhng phn ho theo ma v phn ho rt r theo hng Bc Nam. V c dy Bch M l ranh gii gia Bc trung B v Nam Trung B, cho nn vng BTB kh hu nhit i c ma ng lnh cho php sn xut c nhiu cy a lnh din hnh l rau v ng. Nhng cc tnh NTB th khng c ma ng lnh nn h thng cy trng ch yu l cy nhit i a nng nh La, Tiu, iu + Ti nguyn t: Trc ht t ai a dng v loi hnh v c t ph sa ngt, ph sa ngp mn ven bin, rt thun li vi sn xut lng thc, thc phm v nui trng thu sn. Trong c t ph sa ct, rt thun li vi trng cc cy lng thc v cy cng nghip ngn ngy nh Lc, Ma, Khoai, Sn ... vng g i v ra ng bng li c t bazan ( Ngh An, Qung Bnh, Qung tr rt thch hp vi trng cc cy cng nghip lu nm nh c ph cao su, ch bp. . c bit duyn hi min Trung c vng g i trc ni rng ln, l a bn rt tt chn th Tru B. +Ti nguyn nc: vng ny c ti 14 h thng sng vi 54 con sng ln, nh m in hnh l Sng M, Sng C, Sng Gianh, Sng Thu Bn, sng Rng vi tng tr lng nc khong 10 t m3, cho nn nu c th pht trin thu li tt th vn dm bo nc ti cho nng nghip vo ma kh. Sng ngi vng ny tuy ngn nhng dc nn c tr nng thu in kh ln, cho php xy dng nhiu nh my thu in c va v nh nh thu in Bn Thch, sng Hinh, thu in Vnh Sn. +Ti nguyn sinh vt: duyn hi min Trung c coi l vng c ti nguyn rng ln th 2 c nc sau Ty Nguyn vi S t Lm nghip l 6 triu ha , trong t c rng hin nay l 3 triu ha, trong rng c nhiu loi g qu ni ting nh inh, Lim, Sn Tu, v c bit c tr lng Tre, Na ni ting nh Thanh Ho. Rng duyn hi min Trung c nhiu loi th qu nh Voi, B tt, H, T t. Cc ngun sinh vt qu him ny hin nay c coi l ti nguyn rt c gi tr vi pht trin nhiu ngun cng nghip khai thc g, lm sn, v th vng ny xut hin nhiu trung tm cng nghip ch bin g ln nht c nc, ni ting nh Vinh, Nng, Quy Nhn... - TI nguyn sinh vt di bin rt phong ph v c vng bin rng b bin ko di vi tng s bi c, bi tm chim ti 77% c nc ni ting vi nhiu ng trng ln nh Ninh Thun- Bnh Thun, Hong Sa- Trng Sa, vi tr lng trong vng khong 600000 tn/nm vi nhiu hi sn qu nh c thu, chim, ng, trch, c bit c ngun hi sn tm mc phong ph nht c nc. + Ti nguyn khong sn: c coi l rt phong ph v trong vng c nhiu m khong sn ln tm c quc gia, in hnh l m st Thch Kh ln nht c nc; Thic Qu Hp, Ngh An tr lng chim 60% tr lng Thic c nc, Mng Gan c 166

nhiu Ngh An; vng c nhiu Bng Miu, Than c nhiu Qung Nam, qu c Qu Chu, Qu Hp; Crm C nh (thanh ho), ven bin rt phong ph v ct thu tinh. BTB rt phong ph v vi l nguyn liu lm ra xi mng rt tt. .Di thm lc a c b trm tch Qung Nam- Nng pht hin tr lng du kh kh ln... cho nn duyn hi min Trung nu dc u t khai thc th c nhiu trin vng hnh thnh 1 c cu kinh t cng nghip a nng. +Ti nguyn du lch: Do lnh th ko di trn 10 v , thin nhin a dng, phn ho su sc t Bc vo Nam to nn nhiu cnh quan rt hp dn, ni ting nhiu ni c nhiu hang ng p nh ni Ng Hnh Sn, ni Bch M, nhiu hang ng p nh ng T Thc (Nga Sn Thanh Ho) ng Phong Nha (Qung Bnh, c bit c b bin va di va khc khuu vi nhiu bi tm ni tingnh Sm Sn, Ca l, Nha Trang... rt hp dn vi khch du lch. -Kh khn: +V v tr a l duyn hi min Trung nm trong vng thin tai nht ca c nc cho nn vng ny c kh hu din bin tht thng, khc nghit nhiu thin tai, c bit l bo l lt, hn hn gi Lo, v vy gy kh khn cho i sng v pht trin kinh t x hi trong vng. +T nhin: t ai trong vng khng nhng c S hp m li phn b, a hnh t ng Trng Sn ra bin nn b xi mn ra tri, bc mu cho nn gy nhiu kh khn cho vic u t thm canh tng nng sut sn lng cy trng. +Khong sn tuy phong ph nhng nhn chung vic khai thc cc ngun tI nguyn ny rt kh khn v hu ht cc khong sn u nm su di t, gn b bin, gn khu dn c, cho nn khi khai thc khong sn d gy o ln sinh thi, nhim mi tng, lm cn kit nhiu ngun ti nguyn khc. *Cc iu kin kinh t x hi ca duyn hi min Trung *Thun li: +Dn c lao ng khng nhng di do v s lng m ngun lao ng vng ny vn c bn cht rt cn c v tch lu c nhiu kinh nghim trong sn xut cng nh trong chng chi vi thin tai v ch ho, cho nn ngun lao dng vng ny hin nay l dng lc chnh chuyn i c cu kinh t t mt nn nng nghip lc hu sang c cu kinh t nng- cng nghip a dng. +Dn c trong vng nhiu dn tc, ngoi dn tc Kinh l chnh cn nhiu dn tc t ngi nh Thi, (Ngh An) Vn Kiu (Qung Bnh) ngi Pac (Tha Thin Hu) cho nn duyn hi min Trung c nn vn ho rt a dng giu bn sc, rt hp dn vi du lch nhnvn. +Duyn hi min Trung ni ting vi nhiu di sn vn ho nh C o Hu, thnh a M Sn, ph c Hi An l nhng di sn vn ho c c th gii bit n. Cho nn con ngi v ti nguyn nhn vn trong vng c coi l ngun ti nguyn c gi tr vi pht trin du lch trong nc v th gii. 167

+CSHT: duyn hi min Trung v l vng chu nhiu hu qu nng n cuc chin tranh chng M cu nc cho nn c th ni CSHT trong vng mi ch c khi phc v pht trin t nm 1975 n nay, nhng trong nhng nm qua h thng CSVC HT ca duyn hi min Trung in hnh nh mng li giao thng ng b (quc l 1A) ng st Thng Nht gp phn to ln trong vic lu thng v pht trin kinh t trong vng v thm vo nhiu cng trnh mi ang tip tc c xy dng nh nh my xi mng Bm Sn, Thu in sng Hinh, p nc Thch Nham, khu lc du Dung Qut... l nn tng CSVCHT thc hin cng nghip ho trong vng. +ng li chnh sch ca ng nh nc th DHMT c coi l vng c trnh dn tr cao trung thnh vi ng v Nh nc cho nn vn dng sng to trit mi ch trng ng li chnh sch ca ng v Nh nc cho mc ch thc hin cng nghip ho trong vng. -Kh khn: +V lao ng: nhn chung lao ng trong vng c trnh k thut tay ngh cn non yu th hin r nht l BTB li cha tht quen vi tc phong cngnghip, cha tht quen vi c ch th trng nhiu khi cn th hin tnh bo th tr tr nn lm gim tc kt trong vng. +CSHT trong vng vn km pht trin cha hn gn nhng vt thng chin tranh, c bit thiu nng lng , thiu kinh nghim nht l t khi cha c ng dy cao p 500 kv, v vy m nn cng nghip trong vng hin nay vn km pht trin cha li cun c cc ngun tI nguyn pht trin kinh t x hi. +V ng li chnh sch ca ng Nh nc: do tnh c th ca duyn hi min Trung l phn ho lm 2 vng BTB v DHNT b trong c bit l vng DHNTB do trnh dn tr cha cao nhiu phc tp v tn gio, v phong tc tp qun nn nhiu ch trng ng li chnh sch ca ng cha c vn dng trit v cn rt nhiu phc tp trong cc quan h chnh tr x hi...

Cu 2: Trnh by nhng th mnh trong pht trin XH duyn hi min Trung . 168

Qua phn tch cc c im v thin nhin v kinh t x hi ta rt ra duyn hi min Trung c nhng th mnh chnh trong pht trin kinh t x hi nh sau: 1.Th mnh v pht trin kinh t bin l: +Duyn hi min Trung l vng bin rng v b bin di ti 1800 km, ng thi li l vng bin nng nn c tr lng hi sn ln nht nh c nc l c 2 ng trng ln Ninh Thun- Bnh Thun, Hong sa- Trng Sa, 77% tng s bi c tm c nc tp trung vng ny vi tr lng hi sn 600000 tn/ nm cho nn vng ny c nhiu thun li vi pht trin cng nghip nh btch bin hi sn. +Nh c vng bin rng , b bin ko di li c b bin rt khc khu, to thnh nhiu vng vnh kn gi cho php xy dng c nhiu cng bin ln nh Cng ca L, Thun An, Nng, Qui Nhn, Nha Trang... V vy, duyn hi min Trung rt thun li vi pht trin giao thng ng bin v quan h quc t. +V duyn hi min Trung l ca ng thng ra bin Lo, nn vng ny c th xy dng c nhiu cng bin quc t nh cng Ca L (Vinh) cng nng... + Duyn hi min Trung c thm lc a rng v rt nng, pht hin m du kh ln in hnh nh b Trm Tch Qung Nam Nng, y l c s y mnh pht trin cng nghip khai thc du kh m hin nay ta ang xy dng nh my lc du Dung Qut s 1 Qung Ngi n trc s khai thc du kh vng ny. +Duyn hi min Trung mc d c nhiu cng bin ln nh nu trn nhng vn cn nhiu tim nng ln xy dng nhiu cng bin ln na, m li li l cng nc su nh cng Chn My (Tha Thin Hu) cng Dung Qut (Qung Ngi) Vn Phong (Khnh Ho). +Duyn hi min Trung nh c cnh quan bin rt hp dn bi khng nhng c b bin di v li c nhiu ni m xuyn ra bin, to thnh nhiu o cao dc ng in hnh nh o hi Vn, o C, o C Mng, c bit c nhiu bi tm ni ting nh Ca L, Nha Trang chnh l ngun ti nguyn rt hp dn pht trin du lch bin. Nh vy, qua phn tch ta thy bin c coi l th mnh nht pht trin kinh t trong vng, nu nh c u t khai thc trit vi cngngh tin tin th nn kinh t bin duyn hi min Trung c coi l ngnh mi nhn trong c cu kinh t ca vng. 2.Th mnh pht trin lm nghip +Duyn hi min Trung c coi l vng c tim nng v ti nguyn rng ln th 2 c nc sau TyNguyn vi S t Lm nghip l 6 triu ha trong S t c rng l 3 triu ha che ph rng hin nay l 34% . Trong rng duyn hi min Trung c nhiu loi g qu nh inh, Lim, Sn , tu, Na, Lung, nhiu loi ng vt qu nh Voi, B tt, Tru rng... V vy, duyn hi 169

min Trung c th cho php khai thc vi sn lng g 700 ngn m 3 g /nm vi sn lng tre na lung ln nht c nc, chnh l c s pht trin nhiu nh my, nhiu trung tm cng nghip ch bin g lm sn ni ting nh Vinh, Hu, Nng... +Pht trin lm nghip duyn hi min Trung cn c nghi to ln vi vn bo v tI nguyn mi trng, gi gn cn bng h sinh thi va hn ch l lt ng bng, va chng xi mn t, va hn ch chng ct bay, ct ln v nhng cn ct di ng ven bin. Nh vy, qua phn tch ta thy vic pht trin lm nghip duyn hi min Trung khng nhng c gi tr kinh t ln m cn c gi tr ln hn na l to ra mi trng sinh thi cn bng to iu kin pht trin mt nn kinh t bn vng cho vng 3.V pht trin CN +L mt trong nhng vng giu ti nguyn thin nhin khong sn c trn mt t v di lng t, di thm lc a. Ti nguyen khong sn /mt t ni ting vi nhiu m vi tp trung ch yu trong khu vc BTB, Thanh Ho, Ngh An, Qung Bnh. c bit c dy vi ln nht K Bn (QBnh) l nguyn liu sn xut xi mng rt tt. Bn cnh vi cn nhiu loi xy dng grant, hoa cng tp trung nhiu nht khu vc Thanh Ho, Qung Bnh l nguyn liu sn xut p lt c gi tr ks di lng t rt phong ph, in hnh vi nhiu m khong sn ni ting: st ln nht c nc Thch Kh (h Tnh), Mng gan (Ngh An) th 2 c nc sau Cao Bng, Crm C nh (Thanh ho) l m duy nht ca c nc, Thic (Qu Chu, Qu Hp) ln nht c nc. Vng (Bng Miu) duynht c nc, l nhng loi khong sn lm c s thc hin cng nghip ho trong vng; ng thi m rng hp tc lin doanh quc t trong lnh vc khai thc v xut khu. Ngoi khong sn kim loi/ t lin cn ni ting c m qu Qu Hp ln nht c nc. Bn cnh qu khu vc ng Hi c m t st, Cao lanh ln vo loi nh c nc. Dc ven bin c nhiu ct thu tinh cn bin Qung Bnh Nam ( nng) . Cam Ranh (Khnh Ho), Ninh thun+ Bnh Thun trong li cha nhiu cht xt, Ti tan va l nguyenliu sn xut knh thu tinh va l khong sn luyn kim en rt tt v ct thu tinh l mt hng xut khu rt c gi tr. Di thm lc a pht hin b Trm Tnh Qung Nam Nng c tr lng du kh ln ang chun b khai thc m ngy nay ta trin khai xy dng nh my lc du Dung Qut n trc s khai thc du kh vng ny. Duyn hi min Trung v tim nng khong sn nh vy nn nu u t vn v KHKT th nhanh chng bin vng nythnh 1 trong nhng vung c c cu kinh t CN pht trin. 4.Th mnh v pht trin CN nng lng din. Duyn hi min Trung c ti 54 con sng ln, nh khc nhau vi 14 h thng sng all c tr lng khong 10 t m3/nm, nhng sng ngi duyn hi min Trung phn ln u dc v ngn nn nc chy xit to ra tr lng thu in kh ln, vi 170

khong gn 30% tng tr nng lng thu in c nc. Cho nn sng ngi duyn hi min Trung cho php xy dng nh my thu din c trung bnh v nh. V vy, hin nay ta khnh thnh 1 s my thu din nh thu din sng Hinh 70.000 kW , thu in Vnh Sn 60.000 kW) Thu in Bn Thch 200.000 kW v ang tip tc xy dng mt h thng nh my thu in nh thu in Hm Thun (Bnh Thun) thu in aMi (Ninh Thun) thu in Bn Mai (Ngh An) Ngoi thu in l chnh duyn hi min Trung c bit l Duyn Hi Nam Trung b c ngun ti nguyn nng lng mt tri, gi (c bit trn qun o Trng sa) l tim nng ln pht trin CN nhit in t nng lng mt tri, sc gi. 5.Th mnh pht trin du lch. Duyn hi min Trung c tim nng du lch t nhin v du lch nhn vn rt a dng, phong ph. -V tim nng t nhin pht trin du lch ni ting c nhiu hang ng ni ting l ng Phong Nha, nhiu ni p Ng hnh Sn, Bch m, B n...., C nhiu o cao vi cnh quan hng v o hi Vn, o Ngang, o C, C Mng... duyn hi min Trung li c nhiu dy ni dm ngang ra bin to thnh nhiu bn o vi cnh quan ni ting nh bn o Sn Tr, Ni i Lnh, Hn Gm... cbit ni ting hn na l nhiu bi tm p t Sm Sn, Ca L, Nha Trang... Cho nn cnh quan thin nhin ca duyn hi min Trung rt hp dn vi du lch trongnc v quc t. Ti nguyn du lch nhn vn trong vng cng ni ting bc nht c nc. +Trc ht c nc ta c 3 di sn vn ho th gii th u tp trung vng ny, l C Hu, ph c Hi an, Thnh a M Sn. +Vi nn vn ho t lu i ni ting vn ho Sa hunh. c bit, ni ting nht thi nay l c nn vn ho Chm vi nhiu l hi c o nh l ma Champa, c kin trc Thp Chm. Duyn hi min Trung lun t ho l ni c nhiu danh nhn, nhiu lnh t cch mng ni ting nh ch tch H Ch Minh, Trn PH, Nguyn Th Minh Khai... Gi tr tng hp ca ti nguyn du lch t nhin v nhn vn ca duyn hi min Trung l c s to ln pht trin ngnh cng nghip du lch trong nc v quc t vi qui m ln...

Cu 3: trnh by vn hnh thnh c cu kinh t nng lm ng v nhng nt c o ca n cc tnh duyn hi min Trung . 171

Trn c s khai thc tng hp cc th mnh v t nhin, kinh t - x hi, nhn vn ca duyn hi min Trung nn hnh thnh duyn hi min Trung 1 c cu kinh t nng, lm, ng c nhng c im chnh sau y +Hnh thnh c cu lm nghip .Ti nguyn hnh thnh c cu lm nghip vng ny l S lm ngip ln nht c nc, hn 6 triu ha v S rng hin nay vn cn 3 triu ha ng hng th 2 c nc sau Ty Nguyn. . che ph rng ca duyn hi min Trung ln ng hng th 2 c nc, khong 34% (c nc ckhong 29 - 30%) .Rng ca duyn hi min Trung ni ting vi nhiu loi g u nh Lim, Nghin, Trc, Sn... v c tr lng lm sn Tre, Na, Lung ln nht c nc, hin nay, ng thi rng ca duyn hi min Trung cn rt phong ph vi nhiu loi ng vt qu him nh H, Voi, B tt... .Trn c s ti nguyn lm sn phong ph nh vy chonn duyn hi min Trung ang pht trin mnh cng nghip khai thc, ch bin g lm sn vi sn lng g khai thc trung bnh nm vo thi k 90 - 95 khong 600.000 m 3/nm (sau ty Nguyn 700.000 m3/nm). Chnh v vy, dc ven bin min Trung hnh thnh nhiu trung tm cng nghip ch bin g vo loi ln nht c nc, ni ting nh Vinh, Hu, nng, QuyNhn... -Rng duyn hi min Trung hu ht u phn b cc vng min ni pha Ty c tnh cho nn rng vng ny u l rng u ngun ca cc sngln nh sng M, sng Hng, sng Hng... v vy, vic khai thc rng, bo v rng hp l l nhn t quyt nh ti hiu qu ca nn kinh t nng- lm- ng nghip cc vng ng bng ven bin. V rng c tc dng chng gi Lo, chng xi mn t, hn ch l lt cc vng ng bng. Chnh v vy vic khai thc rng kt hp vi bo v rng hp l min TRung lun c coi l vn cp bch. .Duyn hi min Trung do c b bin ko di vi 1800 km m b bin nhiu cn ct trng li c gi mnh, nhiu sng thn nn vic pht trin trng rng chn gi dc ven bin cng l vn cp bch, ng thi cng to iu kin gi cn bng sinh thi, hn ch nc mn v ct ngy cng ln su vo t lin. . hon thin c cu lm nghip duyn hi min Trung cn phi u t xy dng nhiu lm trng cng vi cc lin hp lm - cng nghip nh lm trng Nh Xun (Thanh ho) lin hp lm- cng nghip ng Hiu, Ty Hiu (Ngh An) lm- cng nghip Long i (Qung bnh) .vn pht trin lm nghip DHMT cn phi xy dng nhng khu bo tn rng quc gia thin nhin ni ting nh vn quc gia Bch m. +Hnh thnh c cu nng nghip .Duyn hi min Trung ni ting l vng c thin tai khc nghit, kh hu thi tit din bin tht thng nhng vng ny li c ngun lao ng di do, dn c ng dc vi bn cht cn c, nng ng sng to... cho nn lun 2 c nhu cu ln v lng thc, 172

thc phm, v vy cng ngi lao ng trong vng phi tm mi cch pht huy th mnh v khc phc nhng kh khn t nhin sn xut ra nhiu lng thc, thc phm cho con ngi. Nhng nhn chung iu kin t nhin trong vng khng ph hp vi sn xut lng thc, thc phm in hnh l la, do vn hnh thnh c cu nng nghip duyn hi min Trung c nhng c im chnh l: 1) duyn hi min Trung c li th pht trin nng nghip trc tin l c vng g i trc ni rng ln vi nhiu ng c thch hp vi chn th tru, b (chn nuI tru, b khng cn nhiu lng thc). V th ngnh chn nui Tru, b duyn hi min Trung c u tin pht trin hng u. Nu nh n b c nc nm 1999 c 4 triu con th duyn hi min Trung c 2 triu con chim khong 50% n b c nc. 2) duyn hi min Trung li c li th hn cc vng khc l c S t ph sa pha ct rng ln nm dc ven bin v nhng bi bi ven sng rt thch hp vi trng c cy hoa mu lng thc nh ng, khoai, sn v cc cy cng nghip ngn ngy m hu ht cc cy ny u c trng vo v ng BTB. Cho nn y mnh pht trin cy hoa mu Lt v cc cy CN ngn ngy nh Ng, Khoai, lc, Ma... l ph hp vi c im t nhin sinh thi trong vng. 3) duyn hi min Trung nh bit gm nhiu ng bng nh hp nm st ven bin gn nh lin mt gii trong rng nht l ng bng Thanh Ho 2900k2 v hp nht ng bng Phan Rang, Phan thit 200km2 m mi ng bng ny li c th mnh ring. Cho nn, vic khai thc, s dng cc ng bng duyn hi min Trung phi tu theo tng th mnh mi ng bng , in hnh l: ng bng Thanh Ho do t ai mu m li tip gip vi ng bng Bc B nn c th mnh pht trin lng thc, in hnh l thm canh la cao sn. ng bng Ngh Tnh li c th mnh trng cc cy cng nghip ngn ngy nh Lc, Ma, u tng, t... ng bng BT thin v Nam- Ngi- nh va c th mnh trng cy lng thc, va c thm th mnh trng cy cng nghip cho nn hnh thnh nhiu vng la thm canh nng sut cao nh i Lc, Ph Lc (Qung Nam), nhiu vng chuyn canh Ma ln nht c nc ven sng Tr Khc (Qung Ngi) ven sng Rng (Tuy Ho). ng bng ny c coi l va la ca duyn hi min Trung, cn ng bng Phan Rang, Phan Thit v c kh hu kh, hn hn nn rt ph hp vi trng cc cy cng nghip a nng v kh nh Bng, Thuc L v cy n qu c sn nh Nho, Thanh Long... .Cng vi nng nghip duyn hi min Trung cn c th mnh hnh thnh mt c cu ng nghip vi nhiu nt c o. 1) Do thin tai trong vng rt khc nghit m duyn hi min Trung li c li th b bin di, vng bin rng vi tr lng hi sn ln nht nh c nc chonn pht trin ng nghip duyn hi min Trung trc tin ni bt vi ngnh nh bt hi sn. Chnh v vy, ngnh nh bt hi sn rt pht trin vi sn lng c bin duyn hi min Trung hin nay t 385 ngn tn trong tng s 900 ngn tn c bin ca c nc m ring 2 tnh cc Nam Trung b t 300 ngn tn c /nm.

173

2) duyn hi min Trung nh c S m ph ca sng ln vi khong 160 ngn ha ni ting nh ph Tam Giang, m Cu Hai cho nn ngnh nui trng thu sn cng kh pht trin vi tng sn lng thu, hi sn trong vng t 400 ngn tn. Ngnh nui trng thu sn vng ny tuy c nhiu th mnh nhng cha pht huy xng ng vi tim nng ca n. 3) Nh cc ngnh nh bt nui trng thu hI sn pht trin m ko theo ngnh ch bin hi sn trong vng mnh nht nh c nc, ni ting vi ngnh lm nc mm Phan Thit, tm c ng lnh v sn phm kh. Nh vy, nhng iu phn tch trn th hin s c o trong c cu nng lm ng nghip ca duyn hi min Trung .

Cu 4: Gii thch ti sao duyn hi min Trung c nhiu kh nng ln hnh thnh c cu kinh t cng nghip. M mun pht trin kinh t cng nghip duyn hi min Trung th phi gn vi xy dng kt cu h tng. Duyn hi min Trung c nhiu li th hnh thnh c cu kinh t cng nghip . -Duyn hi min Trung l mt trong nhng vng c ngun ti nguyn khong sn kh phong ph, l cc khong sn kim loi, phi loi c tr lng ln nht nh c nc. +Khong sn kim loi in hnh c m st Thch Kh ln nht c nc tr lng hn 500 triu tn trong tng s hn 1 t tn st c nc. + C m Crm C nh- Thanh Ho duy nht c nc . + C m Mng gan Ngh An ln th 2 c nc sau Cao Bng. Cc m khong sn kim loi ny cho php duyn hi min Trung xy dng nhiu nh my luyn kim en quy m ln, in hnh l luyn gang thp ng thi c th khai thc khong sn to ra ngun nguyn liu xut khu c gi tr ln, in hnh l xut khu qung Crm. -Khong sn kim loi mu in hnh c m Thic Qu Hp - Ngh An tr lng ln vo loi nht c nc, m Vng Bng Miu duy nht c nc. Hin nay 2 loi khong sn ny l mt hng xut khu rt c gi tr vcng l c s thu ht cc ngun vn u t nc ngoi v cc d n lin doanh quc t. -Duyn hi min Trung l mt trong nhng vng c tr lng v VLXD ln th nh c nc, in hnh l vi tp trung ln nht khu vc BTb nh Thanh ho, Ngh An, Qung Bnh l nguyn liu lm xi mng rt tt, cho nn khu vc ny c kh 174

nng xy dng nhiu nh my xi mng in hnh xi mng Bm Sn cng sut hn 1 triu tn/ nm trong tng lai c th xy dng v hon thin thm nh my xi mng Nghi Sn- Thanh Ho. -Trong vng c tr lng ln nht c nc d l ct thu tinh trong c cha hm lng xt Ti tan kh ln. V vy, ct thu tinh va l nguyn liu sn xut knh, pha l c gi tr va l nguyn liu tinh lc thnh khong sn Titan phc v cng nghip luyn kim, ng thi cng l sn phm xut khu rt c gi tr. -Duyn hi min Trung cng c tr lng ln v khong sn t st, Cao lanh in hnh nh m Cao lanh ng Hi tr lng ln nht c nc l nguyn liu sn xut gm s qui m ln. -Duyn hi min Trung cng l vng ni ting c nc v tr lng qu, c m ln nht Qu Chu- Qu Hp- Ngh An l sn phm xut khu rt c gi tr. Bn cnh qu c tr lng ln v xy dng ni ting nh hoa cng (Thanh Ho, Qung Bnh) l nguyn liu sn xut p lt phc v cho kin trc v xy dng. -Duyn hi min Trung cn c tr lng ln th nh c nc v than ni ting nh m than Nng Sn- qung Nam (tr lng khonghn 10 triu tn) l nguyn liu phc v cho pht trin cng nghip nhit in nh nhit in nng- Qung Ngi... -Duyn hi min Trung li c vng thm lc a rng, di thm lca c b trm tch pha ng Qung Nam- Nng c tr lng du kh kh ln. Cho nn ngy nay ta ang xy dng my lc du s 1 Dung Qut n trc s khai thc du kh vng ny. Tm li, duyn hi min Trung vi ngun ti nguyn, nguyn liu khong sn a dng, tr lng kh ln nh nu trn chnh l c s rt quan trng cn thit hnh thnh c cu kinh t cng nghip vi quy m trung bnh. -Bn cnh c s cung cp nguyen liu khong cht to ln nh vy duyn hi min Trung cn c kh nng ln nht nh c nc v kh nng cung cp cc nguyn liu nng sn, lm sn, hi sn... cho pht trin cc ngnh cng nghip ch bin vi qui m ln dinhnh ch bin g, hi sn, lm nc mm... -Duyn hi min Trung cng l vng rt giu v tim nng du lch c v t nhin ln lch s vn ho nhn vn ni ting vi nhiu hang ng, nhiu bi tm p (ng Phong Nha, Sm Sn, Ca L, Nha Trang) v c bit trong vng c c 3 di sn vn ho ln nht c nc l C Hu, Ph C Hi An, Thnh a M Sn. Cho nn duyn hi min Trung s c ngnh cng nghip du lch pht trin mnh nht nh c nc. tt c cc tim nng v t nhin, vn ho nhn vn nu trn khng nh duyn hi min Trung c nhiu thun li hnh thnh c cu kinh t cng nghip hon chnh. Nhng mun hnh thnh c cu cng nghip hon chnh th vng ny cn pht trin theo nhng hng chnh sau y: 175

+Trc ht cn phi m bo nng lng in cho vng m trc ht c th s dng ngun nng lng in qua ng cao p 500KW t Ho Bnh. V ng thi tin hnh u t xy dng thm nhiu my thu in mi, u tin thu in c trung bnh v nh. Trong c nh my thu din ln nht khu vc l thu in Hm Thun cng sut d kin cao t 3 triu kw, khnh thnh thu in sng Hinh 70000 kw (Ph yn) thu din Vnh Sn 60000 kw (Bnh nh) tip tc u t xy mi thu in a Mi, Ninh Thun Bn Mai cng sut hn 250000 kw. Vic xy dng cc nh my thu in nh neu trn cngvi ngun din b sung t Ho Bnh vo chc chn s to ra ngun ng lc hng u phc v cho s nghip cng nghip ho trong vng. +Tip tc u t xy dng vng kinht trng im min trung, l Tha Thin Hu, Nng, Qung Ngi cng vi xy dng khu nh my lc du Dung Qut s 1 s to ra "cc" kinh t min Trung c kh nng thu ht nhiu ngun vn u t nc ngoi v to ra thay i ln v b mt kinh t trong vng. +u t hon thnh mt s cm cng nghip quy m nh v trung bnh nh cm cng nghip Bm Sn- Thanh ho m hin nay c nh my xi mng Bm Sn ln nht cng vi xi mng Nghi Sn v tip tc xy thm nhiu nh my ch bin nng sn, g v vt liu xy dng. vng cc Nam Trung b (Ninh thun- Bnh thun) tip tc u t xy dng cm cng nghip ch bin hi sn, khai thc ct xut khu v ch bin sn phm cy cng nghip c sn nh Nho, Thanh Long, iu, Da... Mun t c mc tiu hon thnh c cu cng nghip nh nu trn th duyn hi min Trung phi ut xy dng CSVCHT v CSHT c coi nh l ngun lc khng th thiu dc i vi s nghip CN ho. *Vic hnh thnh c cu kinh t cng nghip ca duyn hi min Trung phi gn vi hin i ho v CSVCKTHT. - to ra ci nn tng cho hnh thnh c cu kinh t cng nghip min TRung trc ht vng ny phi u t nng cp hin i ho mng li GTVT- TTLL theo nhng hng sau: +Nng cp hin i ho quc l 1A v ng st Thng nht v 2 ny c coi nh l trc xng sngca cc tuyn GT Bc-Nam chy xuyn qua duyn hi min Trung . V vy quc l 1A v ng st thng nht c coi l ng mch ch ca cc mi lu thng phn phi ca duyn hi min Trung. ng thi nh 2 tuyn ny m duyn hi min Trung c th gn kt cht ch vi 2 cc kinh t ca c nc d l Bc B v Nam B. +Song song vi hin i ho quc l 1 A v ng st Thng nht th phi hin i cc tuyn giao thng theo hng ng Ty (quc l 7,8,9,19,21) to thnh mng li giao thng khng kht gia duyn hi min Trung vi Ty nguyn, vi cc bn Lo, Cm-Pu- Chia. +u t nng cp, hin i ho cc cng bin, c bit cc cng bin ln, cng nc su nh cng nng, Quy Nhn, Nha Trang, Cam Ranh... u t xy dng thm nhiu cng mi nh cng Dung Qut, Vn Phong, Chn My... v u t xy dng cng Ca L (Vinh) Nng thnh cng bin Quc t ( l nhng ca thng ra bin ca Lo) 176

+Phi u t nhanh chng xy dng ng trng sn CN ho (xa l Bc nam) to tin khai thc qun l, xy dng hp l cc ngun ti nguyn thin nhin min Ty duyn hi min Trung ng thi cng l to c hi bo v an ninh bin gii pha Ty T Quc. TRUNG DU MIN NI PHA BC Cu 1: nu khi qut v phntch cc ngun lc t nhin kinh t x hi pht trin sn xut ca Trung du min ni pha Bc c nhng thun li v kh khn g ? *Khi qut Trung du min ni pha Bc c S t nhin rng 102937 km2 vi dn s tnh n nm 1999 l hn 12 triu ngi, mt trungbnh hn 120ngi/km2 trong mt vng Ty bc ch c 62 ngi/km2 (1999) -Trung du min ni pha Bc l vng lnh th ca cc tnh v thnh ph. +Vng ng Bc gm cc tnh: Qung Ninh, Lng Sn, Bc Giang, Bc Ninh, Cao Bng, Thi Nguyn, bc Cn, h Giang, Tuyn Quang, Ph Th, Vnh Phc,yn bi, Lo Cai. +Ty bc gm 3 tnh:Sn la, lai Chu, Ho Bnh. -Trung du min ni pha Bc c coi l vng rt giu v ti nguyn thin nhin, cbit l khong sn kim loi, phi kim loi, nhiu tim nng ln pht trin cng nghip khai khong v ch bin vi quy mln v trngbnh. -Vng ny c t ai rng ln, a dng v loi hnh, li c kh hu vi ma ng lnh rt phhp vi pht trin mt nn nng nghip nhit i, cn nhit i ,n i in hnh l nhng cy cngnghip cn nhit i c sn nh ch bp, sn hi... -Trung du min ni pha Bc cng l vng rt thun li pht trin chn nui gia sc ln, in hnh l Tru B. -Trung du min ni pha Bc l ci ni c tr ca nhiu ng bo dn tc t ngi pha Bc nh Ty, Nng, Thi, H ' Mng, Dao cng l vng c lch s khi thc lu i, cng l vng c nhiu du n lch s anh hng ca dn tc, in hnh l in Bin Ph. -Trung du min ni pha Bc do c lch s khai thc lu i, c ti nguyn thin nhin phong ph, ng thi li tip gip vi cc tnh Qung ng, Qung Ty (Trung Quc) v Bc Lo, l nhng vng kinh t nng ng (nh Qung ng), cho nn Trung du min ni pha Bc b nh hng ln ca nn vnho v nn kinh t cc tnh pha nam Trung Quc. -Trung du min ni pha Bc nhiu nm qua b con ngi khai thc s dng ba bi, lng ph v tI nguyn thin nhin nn cc ngun ti nguyn thin nhin vng ng Bc b suythoi , cn kit nhanh, mi trng o ln, cn Ty Bc th iu kin t nhin phc tp, a hnh him tr nn cha c u t khai thc ln... Chnh v vy, vic khai thc pht trin kinh t Trung du min ni pha Bc nc ta khng nhng c ngha to ln v mt pht trin kinh t- x hi m cn c ngha to ln v 177

mt chnh tr- x hi- quc phng (phn khi qut nu trn c th tr li cho cu hi gii thch ti sao vic pht trin kinh t Trung du min ni pha Bc li c ngha c v chnh tr, x hi, quc phng.) *Cc ngun t nhin vi pht trin kinh t Trung du min ni pha Bc . -Thun li: +v VTL: Trung du min ni pha Bc c nhiu thun li vi pht trin kinh t v: .Trung du min ni pha Bc tip gip vi TQ, c ng bin gii di 1400 km ligip c vi Bc lo, c bit tip gip vi vng Qung ng- TQ l vng rt nng ng . Cho nn Trung du min ni pha Bc chu nh hng ln ca nn kinh t Hoa NamTrung Quc. Mt khc vng ny li cnhiu ca khu d dng thng thng vi TQ v Lo nh ca khu LngSn, Mng ci, lo Cai v ca khu ty Trang ca Lo, v th Trung du min ni pha Bc cng d dng tip thu tinh hoa vn ho ca TQ v gio lu VH-XH vi Trung Quc- lo. .Trung du min ni pha Bc li c ca thng rabin l vng duyn hi Qung Ninh vi nhiu cng bin ln nh cng Ci Ln, Hn Gai, Cm Ph... v vy, vng ny rt thun li trongvic gio lu pht trin kinh t bng ng bin vi quc t v cc vng trongc nc. Trung du min ni pha Bc li tip gip vi ng Bng sng Hng khng nhng l va la ln c nc m cn l cini vn ho ca khu vc pha Bc rt giu v timnng lao ng. Cho nn Trung du min ni pha Bc li c ng bng sng Hng chi phi v lng thc nhn lc, khoa hc k thut cho s pht trin kinh t trong vng. -V tI nguyn thin nhin: Trung du min ni pha Bc c coi l vng rt giu ti nguyn thin nhin c bit l khong sn t, rng. .Trc ht t ai ca Trung du min ni pha Bc rng nht c nc, trong t ai a dng v loi hnh c c t Feralit, in hnh nh t Feralit vng, t mn, ph sa, rt thun li vi pht trin mt nn nng nghip a dng. . Kh hu ca Trung du min ni pha Bc l khoa hc nhit i m gi ma nhng li c ma ng lnh vi nhit trung bnh vo ma ng c th xung di 130C, y l vng c coi l c ma ng lnh nht c nc. Cho nn kh hu vng ny cho php trng nhiu loi cy chu lnh in hnh nh ch bp sn, hi, v cc loi cy rau v ng... . kh hu ca Trung du min ni pha Bc li phn ho rt r rng theo cao cho nn nhng vng ni cao in hnh nh Sapa quanh nm c kh hu kiu n i vi nhit trung bnh vo ma ng c th xung ti 80C, v vy rt thun li vi pht trin cc loi rau qu n i nh o, mn, l... . Ti nguyn nc Trung du min ni pha Bc: do c nhiu sng ln nh sng Hng, sng , sng Chy, sng L... vi lng ma trung bnh nm t 14001600mm nn tr lng nc sng ln, nhng ch nc li phn ho r theo 2 ma ma v kh: trong ma ma th l lt, ma kh th vn thiu nc c bit rt thiu nc vo ma kh cc tnh vng cao bin gii nh H 178

Giang, Cao Bng, Lo Cai...Nhng do sng ngi chy trn dc ln nn to ra tr nng thu in ln, in hnh nh sng 6triu KW... V th, sng ngi ca vng ny cho xy dng nhiu nh my thu in c ln nh Ho Bnh. . Ti nguyn sinh vt: Trc y Trung du min ni pha Bc c coi l vng "rng thing nc c", nhng ngy nay ti nguyn sinh vt ca vng ny cn kit nhanh b ti nguyn rng vng ty bc b cn kit gn ht, che ph ca rng di 10%. c bit ti nguyn rng cn kit nhanh khi ta xay dng nh my giy Bi Bngdn n h sinh thi b o ln, mi trng suy thoi nghim trng v ko theo cc ngun ti nguyn ng vt cng cn kit theo... Ti nguyn khong sn c coi l phong ph nht c nc th hin bi nhng khong sn chnh sau: Ni bt nht tr lng ln nht c than Qung Ninh (hn 3 t tn) , than nu Na Dng (hng trm triu tn) than m lng Cm, Phn M hng chc triu tn l ngun nguyn liu pht trin cng nghip nhit in v luyn kim, cc khong sn kim loi rt phong ph in hnh l St (Tri Cau, Linh Nham, Tng B- H Giang, Yn bi, ven sng Hng); khong sn kim loi mu rt a dng nh Thic (Cao bng, Sn Dng, CH, Km (ch in, Bc Cn) ng, Vng (lo Cai) ... l nhng khong sn cho php pht trin cng nghip luyn kim en, luyn kim mu ln nht c nc. .ti nguyn du lch Trung du min ni pha Bc rt a dng , giu timnng , trc ht y l vng c tr lng vi ln nht va l nguyen liu sn xut pht trin cng nghip vt liu xy dng va l c s to ra hang ng ni ting c nc nh Tam Thanh, hang Pc P (Cao Bng) h Long... Chnh l ngun TNTN cho php pht trin 1 ngnh du lch trong nc v quc t vi quy m ln. -Kh khn: +Thin nhin nhit i m, gi ma din bin tht thng c nhiu bo Qung Ninh, nhiu ma lt, hn hn c bit nhiu sng mui, sng gi, rt m... lm cho nng sut , sn lng cy trng, vt nui rt bp bnh. +Do ti nguyn, thin nhin nhiu nm qua b khai thc ba bi, dn n h sinh thi b o ln, t rng nc ta ang b cn kit nhanh, gy kh khn ln cho vic pht trin kinh t, bo v mi trng . +Do tnh tht thng ca mi trng t nhin dn n vng ny mc d c tim nng ln pht trin du lch quc t nhng cha khai thc ht tim nng v ma du lch hay trng vi ma ma bo. +Khong sn tuy phong ph da dng v loi hnh nhng cc m khong sn d khai thc coi nh cn kit ht, cc m khong sn cn li rt kh khai thc v phn b gn bin gii or gn khu dn c, or su di lng t... *Cc ngun lc kinh t- x hi: -Thun li: Trung du min ni pha Bc mc d hin nay vn l vng thiu sc lao ng, cbit nh Ty bc, mt 62 ngi/Km 2 (1999) nhng Trung du min ni pha Bc lun c b sung thm ngun nng lao ng t ng bng sng Hng. 179

+Ngun lao ng trong vng vi bn cht cn c v tch lu c nhiu kinh nghim trong sn xut, c bit trong thm canh cy cngnghip nh ch bp. c bit lao ng vng ng Bc thch nghi vi cngnghip ho t nm 60 dnnay. Nn ngy nay, h rt quen vi tc phong CN, rt nng ng trong sn xut. +V Trung du min ni pha Bc l ci ni c tr ca nhiu dn tc t ngi (Thi, Mng, Mng, Dao) nn c nn vn ho a dngu c o, giu bn sc, chnh l ngun ti nguyn rt hp dn vi pht trin du lch nhn vn. +CSHT ca Trung du min ni pha Bc ang dn dn tng bc c hin i ho m in hnh l: .Trong vng, c bit l ng Bc hnh thnh nhiu trung tm Cng nghip ln nh H Long, Thi Nguyn, vit tr; vi nhiu ngnh cng nghip mi nhn nh khai thc than, nhit in, luyn kim en, mu, ho cht, giy, si... Cn Ty bc ang tip tc xy thm nhiu thu in ln nh Ho Bnh, T B. .Trung du min ni pha Bc hnh thnh mt mng li giao thng ng t, st dy c nht c nc, in hnh vi nhiu quc l quan trng nh 1,2,4,6; nm tuyn ng st quan trng l ng st thngnht, H Ni- lao Cai, h Ni- Thi Nguyn, H Ni- Lng Sn ... c bit xy dng nhiu nh my hin i qui m ln nht c nc nh gang thp Thi Nguyn, c kh Sng Cng, ho cht Vit Tr, thu in Ho Bnh. V vy cth ni Trung du min ni pha Bc c CSHT kh vng mnh hn nhiu vng khc, chnh d l ngun lc thc hin cngnghip ho sm nht nc ta hin nay. +V ng li chnh sch ca ng v nh nc th: v Trung du min ni pha Bc l vng giu tim nng c v t nhin ln kinh t- x hi - nhn vn, ng thi vic pht trin kinht vngny cn mang nhiu ngha ln v mi mt chnh tr- x hiquc phng... Chonn vngny c nh nc u t sm nht nhm bin vngny thnh vng c c cu kinh t cng nghip quan trng, cn trongpht trin nng- lm th cng c thc hin trit chnh sch khon 10, chnh sch giao t giao rng. Nh vy vng ny tr thnh vng chuyn canh cy cngnghip ln th 3 c nc. Kh khn: +v ngun lc con ngi th Trung du min ni pha Bc khng nhng cn thiu lao dng c v sn lng ln cht lng l v trnh d chuyn mn k thut tay ngh ca ngi lao ng trong vng vn cn thp , c bit vng Ty bc rtthiu lao dng (mt dn s trungbnh 62 ngi /km2 ) (thp hn TNguyn) Mt khc vngny l ci ni c tr nhiu dn tc t ngi nn trnh dn tr ca cc ngbo dn tc vn cn thp nn cng gy nhiu kh khn v cn tr cho pht trin kinh t- x hi vng cao, bin gii. +v CSHT, mc d c nhiu i mi, tin b nhng thc cht th vn cn ngho nn lc hu vi phngtin k thut gi ci, c k li thiu vn nn cha c iu kin i mi cc thit b cng ngh mi. Ngoi ra, CSHT cn phn b cha ng u, ch yu vng ng Bc v di trung du cn min Ty Bc v cc tnh vng cao rt ngho nn, rt lc hu.. nn cha kh nng khai thc v v s dng hp l, qun l cc ngun tI nguyn trong vng 180

+cngnh c nc Trung du min ni pha Bc tin hnh i mi chm nh hng ln ca c ch bao cp li c ng bo dn tc t ngi, trnh dn tr thp, nn ng li ca ng v Nh nc cha c vn dng sng to, nhy bn pht trin kinh t trong vng.

Cu 2: hy nu cc th mnh trong pht trin kinh t- x hi Trung du min ni pha Bc v cc vn t ra pht huy cc th mnh Trn c s pht huy tng hp cc ngun lc t nhin kinh t- x hi m Trung du min ni pha Bc c nhng th mnh chnh trong pht trin kinh t- x hi sau y: *Th mnh pht trin CN khai khong v ch bin khong sn -Trung du min ni pha Bc c th mnh pht trin CN khai khong v ch bin khong sn v vng ny rt giu v ti nguyn thin nhin khong sn m biu hin nh sau: +Trong vng c ngun ti nguyn khong sn nhin liu, nng lng tr lng ln phong ph nht c nc, l: .C b than ng Bc vi nhiu m than ln nh Hn Gai, Cm ph, o Nai, Cc Su, H Tu, H Lm tr lng thm d trn 3 t tn. C m than nu Na Dng ln th nh c nc sau BSH l ngun nhin liu rt tt pht trin cng nghip nhit in. Trong vng cn c m than m lng Cm , Phn m duy nht c nc l ngun nhin liu rt tt pht trin cng nghip luyn kim en. +Trong vng c khong sn kim loi vo loi nht c nc, in hnh l m chnh sau: .C 4 m Fe trong tng s 5 m st ca c nc l m st Tri Cau, Linh Nham (Thi Nguyn) khai thc t lu, m st Yn bi ang khai thc qui m ln (m Qui Sa) mot fe Bo H (Lao Cai) Tng B (H Giang) l ngun d tr cho tng lai) .Trong vng c tr lng Mng Gan ln nht c nc in hnh l m Trng Khnh (Cao Bng) .trong vng c nhiu m KL mu tr lng nht nh c nc. C 2 m thic Tnh Tc (Cao Bng) Sn Dng (Tuyn Quang) trong tng s 3 m ca c nc, c tr lng Bxit ln th nh c nc l B xt (lng Sn, Cao Bng) Sau Lm ng; c m Ch , Km Ch in - Bc Cn duy nht c nc; c 2 m ng l ng vng Lao Cai , ng ch Sn La ln nht c nc. 181

Cc khong sn KL en , KL mu nu trn l c s cho vng ny hnh thnh nhiu nh my luyn kim en, luyn kim mu ln nht c nc, in hnh nh khu gang thp Thi Ngyn, luyn Thic Cao Bng. +Trung du min ni pha Bc cng l vng rt giu v khong sn phi KL in hnh l: .C m Apatt lo Cai duy nht c nc l c s pht trin cng nghip sn xut phn bn. . vng Ty Bc rt giu v t him, ni ting t him Lai Chu l nguyn liu rt quan trng trong cng nghip ho cht, sn xut axtilen. .TDMNPB cng l vng rt phong ph v vi ni ting c vi ng Bc, Ty Bc l nguyn liu rt tt lm xi mng m cha c khai thc. .Trung du min ni pha Bc cng rt giu v qu ni ting l qu Yn bi. .Trung du min ni pha Bc cng l vng rt giu v cc ngun nguyn liu khc nh ct en, ct vng, si l nguyn liu lm VLXD rt quan trng. Nh vy c th khng nh rng, Trung du min ni pha Bc rt giu v nguyn liu khong sn pht trin cng nghip . - pht trin cngnghip Trung du min ni pha Bc cn theo nhng hng sau: +y mnh pht trin cng nghip khai thc than, nng dn sn lng khai thc than ln 10 tr tn v hn 10 tr tn/ nm phc v cho pht trin cng nghip nhit in, luyn kim xut khu m n nm 1999 ta xut khu c trung bnh 3 tr tn than/nm +V c ngun nguyn liu than phong ph nn y mnh pht trin cng nghip nhit in . Ngoi cc nh my nhit in c nh Ung B 150000 KW, Ph li 400000 KW d kin xy thm 1 nh my nhit in mi ti Qung Ninh 600000KW. +y mnh pht trin cng nghip luyn kim mu, luyn kim en v tim nng KL mu cn rt ln m cha khai thc c c th l y mnh pht trin cng nghip luyn thic a cng sut luyn Thic ln hn 1000 tn/nm. ng thi tng bc u t pht trin cng nghip lun ch, Km, khai thc ng, Au. +u t pht trin mnh CN sn xut phn bn t ngun nguyn liu Apatt- Lo cai a cng sut nh my Supe Pht pht Lm Thao ln 600000 tn/nm. +vic pht trin cng nghip Trung du min ni pha Bc khng nhng phi c hon thin v mt phn b hp l m phi gn cht vi cc phng n bo v s trong sch ca mi trng cng vi hn ch ti a s suy thoi ca mi trng. *Th mnh pht trin cng nghip thu in: -Do Trung du min ni pha Bc c mt sng ngi dy vi nhiu sng ln, vi 2 h thng sng ln vo loi nht c nc, l h thng sng Hng v h thng sng Thi Bnh trong ring h thng sng Hng c tr nng thu in 11 tr KW chim 1/3 tr nng thu in trong ring sng 6 tr kw; H thng sng thi Bnh tuy tr nng thu in nh hn nhng vn c 182

kh nng khai thc xy dng nhiu nh my thu in nh . V th Trung du min ni pha Bc c coi l vng c th mnh nht c nc trongpht trin CN thu in. + xd 2 nh my thu in ln vo loi ln nht c nc l thu din Ho Bnh 1,9 tr kw trn sng , thu in Thc b 110000 kw trn sng chy +u t xd trn sng thu in T B- Sn La 3,6 tr KW . + vng B u t xy dng thu in i Thi trn S Gm cng sut 250000 kw v xy nhiu thu in nh khc nh T Sa, N Ngn (CaoBng) v y mnh pht trin thu in nh. (mini) - pht trin cng nghip thu in c hiu qu th cn phi quan tm t nhiu vn kinht- xh c lin quan l di dn gii phng lng h nh my thu in, vn nh canh, nh c cho nhng vng mi khai hoang v vn bo v mi trng vng lng h, vn khai thc tng hp cc ngun ti nguyn vng h nh du lch, nh bt nui trng thu sn thu li ti tiu... *Th mnh v pht trin cy cng nghip, cy dc liu Trung du min ni pha Bc c nhiu iu kin thun li v t nhin cng nh v kt- xh vi pht trin cc cy cng nghip . -V k t nhin: +t ai Trung du min ni pha Bc rngln m ch yu l t Feralit in hnh l t feralit vng, t vi rt tt vi trng cc cy cng nghip dI ngy v ngn ngy. + Trung du min ni pha Bc c nhiu cao nguyn, ngbng gia ni nh cao nguyn Mc Chu, cnh ng Than Nguyn, Ngha l, nhiu ngbng nh ng bng Quang Huy, Lc Bnh, Tht Kh l nhng a bn rt thun li hnh thnh nhng vng chuyn canh cy cng nghip di ngy, ngn ngy nh Ch Bp thuc l... - Kh hu ca Trung du min ni pha Bc l kh hu nhit i m gi ma nhng c ma ng ko di t thng 11- thng 5. y l vng c kh hu ma ng lnh nht c nc, ng thi li phn ho theo cao. V vy, kh hu vng ny rt ph hp vi trng cy cng nghip chu lnh nh ch bp , sn, hi v cc loi dc liu qu... Kh hu khng nhng phn ho theo cao dn n kh hu cc vng cao nh Sapa rt thch hp trng cc loi rau qu n i, nhng ging rau nh Su ho, ci bp . ng thi kh hu phana ho rt r t ng sang Ty (v c dy Hong Lin Sn ngn cch gia ng Bc v TyBc) cho nn vng ng Bc rt rt, ph hp trng cc cy a lnh nhng Ty Bc c kh hu nng hn ng Bc do t b nh hng ca gi ma ng Bc, kh hu th hin r tnh cht lc a. V th liph hp vi mt s cy a nng nh Bng, c ph v c Xoi (ni ting Xoi Mc Chu) - Ngun nc ti Trung du min ni pha Bc kh di do v clng ma trung bnh t 1400- 1600 mm nhng li phn ho kh r theo 2 ma kh v ma. Trong ma kh vn thiu nc ti cho cy cng nghip c bit cc tnh vng cao bin gii. 183

- a hnh Trung du min ni pha Bc kh phc tp ngoi nhng vng ng bng gia ni, nhng cao nguyn, bnh nguyn... cn li l a hnh i ni thp trung bnh ng bc , ni cao s Ty bc nn gy nhiu kh khn cho vic hnh thnh cc vng chuyn canh cy cng nghip quy m ln. v cc vng chuyn canh cy cng nghip c hnh thnh ln do iu kin a hnh nh vy nn phn b rt phn tn v manh mn. Kh khn ln nht v mt t nhin vi pht trin cy cng nghip Trung du min ni pha Bc l kh hu din bin tht thng hay nhiu ng , nhiu sng mui, sng gi, rt m, thiu nc nghim trng vo ma kh v l lt voma ma. v iu kin kinh t- x hi c nhiu iu kin pht trin cy cng nghip v: ngun lao ng trong vng tch lu c nhiu kinhnghim thm canh cy cng nghip in hnh thm canh cy ch bp. xy dng nhiu nh my ch bin c k thut tin tin nh ch bin ch bp (Thi nguyn, Ph Th, H Giang) Ch bin hoa qu hp Vnh yn, Ch bin ng ma Vit Tr... nhng nh my, x nghip ny va l th trng tiu th nguyn liu cy cng nghip va l ngun lc thc y cy cng nghip pht trin . Nhiu nm qua do Nh nc vch ra nhng chnh sch kh ph hp nh chnh sch n nh lng thc cho ngi trng cy cng nghip , chnh sch giao t, giao rng thu mua sn phm cy cng nghip vi gi khuyn nng v m rng th trng XNK.... thc y ngnh trng cy cng nghip vng ny pht trin nhanh. Tuyvy, cc iu kin kinht- x hi vn cn nhiu hn ch vi pht trin cy cng nghip in hnh l: +Trnh thm canh cy cng nghip ni chung cha cao m th hin r bi trnh KHKT ca ngi lao ng ng bo t ngi cn thp. + Cc c s ch bin vi phng tin k thut gi ci, c k, cn c thay th nhng cha c iu kin dn n sn phm ch bin cht lng cha cao, cha hp vi th hiu tiu dng v XK. Do nh hng nng ca c ch bao cp, do nhiu nm thiu lng thc trin min, do cha c mi quan h cht ch gia ngi trng cy cng nghip vi cc nh my ch bin.... dn n din tch trng cy cng nghip bp bnh v nhng nm qua c xu th gim do sn phm cy cng nghip lm ra kh tiu th. Trn c s pht huy tng hp cc th mnh v t nhin, kinh t- x hi nn Trung du min ni pha Bc hnh thnh c cu cy cng nghip a dng. +Hnh thnh nhiu vng chuyn canh ch bp ni ting c nc vi S trng ch bp chim 1/2 S ch c nc vi nhiu vng ch tp trung ni ting nh Thi Nguyn, Yn Bi, h Giang Tuyn Quang, Mc Chu... Trong ni ting l ch Thi Nguyn. +Hnh thnh nhiu vng chuyn canh cy cng nghip cn nhit i c sn nh chuyn canh Sn Ph Th, chuyn canh Hi Lng Sn... +Hnh thnh nhiu vng chuyn canh thuc l ni ting nh Lng Sn, Cao Bng. 184

 vng Ty Bc nh c KH nng kh nn hnh thnh vng chuyn canh trngbng nh N Sn, Sn la, chuyn canh C ph trong cc h kinh t vn rng. +Nh c kh hu phn ho theo chiu cao nn nhng vng ni cao dc bin gii rt thun li li trng cc loi hoa qu cn nhit i, n i nh o, mn L ni ting l mn hu Bc H, o Sa Pa, qut bc Sn, Bi oan Hng, Xoi Mc Chu.... +Trung du min ni pha Bc cn nhiu li th trng cc loi dc liu qu trn cc vng ni cao nh Tam Tht, Sm Quy, Trng, H th ... +Trung du min ni pha Bc cng l vng c nhiu thun li vi trngv gieo ging , nhiu loi ging rau n i nh Su ho, ci Bp, Sp L... *Th mnh pht trin chn nui gia sc, gia cm -Trung du min ni pha Bc cn nhiu iu kin thun li v t nhin cng nh v kinh t nh v kinht vi pht trin CN: -v t nhin: + Trc ht trung du min ni pha Bc c S t nhin rng v tren c nhiu dng c t nhin ln cng vi nhiu thung lng sn i... l a bn rt tt chn th tru b. +v kh hu: do kh hu phn ho r t ng sang Ty trong vng ng Bc kh hu lnh vo ma ng li ko di,m t, nn thch hp vi chn nui Tru (v Tru chu rt gii) cn Ty Bc khng nhng c nhiu Cao Nguyn, nhiu ng c li c kh hu kh hn,nng hn nn thch hp vi nuoi b. +Trung du min ni pha Bc, c bit l ng Bc c nhiu vng trng ngp nc li c lng ma ln c nhiu trung tm ma ln khu vc pha Bc ni ting nh khu vc Bc Giang, H Giang chn ni Ty Cn Lnh cng ph hp vi sinh thi nui tru +Trung du min ni pha Bc vi a hnh vi l ph nn rt ph hp pht trin dn D quy m ln. +Trung du min ni pha Bc cng l vng c din tch rng ln vi nhiu loi thc vt phong ph, nhiu loi hoa qu a dng, nhiu loi dc liu qu (in hnh nh Vi, Nhn, o...) chnh l c s y mnh ngnh chn nui ong mt quy m ln. +Trung du min ni pha Bc c th mnh trng nhiu loi hoa mu, lng thc nh Ng, khoai, sn, c bit nhiu nm gn y do n nh c vn lng thc cho con ngi, nh chnh sch i lu nng sn gia min ni v ng bng nn c sn lng hoa mu, lng thc di do (ng, khoai sn chnh l ngun thc n pht trin dn ln qui m ln) +Ngun nng lng pht trin chn nui Trung du min ni pha Bc rt di do, c bit c truyn thng nui tru,b, ln th rng va chi ph t v nhn lc, va c kh nng m rng quy m n gia sc. 185

+Trung du min ni pha Bc ni ting vi nhiu ging gia sc a phng vi cht lng tt nh ln Mng Khng, ln Mng Ci, Tru Tuyn Quang, Yn bi... +Trung du min ni pha Bc li c th trng tiu th ngun thc phm gia sc rt ln l BSH. Trn c s cc th mnh trn m Trung du min ni pha Bc pht trin ngnh chn nuI gia sc, gia cm quy m ln biu hin l cc ch tiu sau: .n tru c quy m ln nht c nc khong 1,7 triu con chim 3/5 n tru c nc. M vng nui nhiu l c tnh Yn Bi, Cao bng, Lng Sn. n b ng th 2 c nc vi quy m khong 800 ngn conchim khong 20% n b c nc. Vng nui B nhiu nht Trung du min ni pha Bc l cc tnh Sn la, lai Chu. ti y c n b sa Mc Chu c quy m ln nht c nc. - Trung du min ni pha Bc c qui m n D ln nht c nc chim trn 50% dn D c nc v ngnh chn nui D c pht trin rng khp cc tnh trong vng nhng nuI nhiu D nht l cc tnh Ho Bnh, Sn la v vng ny ngoi c a hnh ni vi cn c kh hu kh thch hp vi nui D. .Nh c sn lng hoa mu, lng thc Ng, KHoai, Sn ln nn c quy m n Ln ln, nm 1999 t 5 tr con ln chim 26% n ln c nc. Ngoi n gia sc, gia cm ln nu trn Trung du min ni pha Bc cn mnh th 2 c nc v nui ong mt trong cc h kinh t gia nh (sau BSCL). tip tc thc hin pht trin ngnh chn nui v pht huy ht tim nng t nhin kinht ca vng th Trung du min ni pha Bc cn phi u t nghin cu pht trin mng li giao thng thun li vn chuyn nhanh chng sn phm tht, sa v tiu th H Ni v BSh (to ra th trng kch thch CN pht trin) pht trin mnh ngnh CN gia sc ln Tru B cn phi du t nghiencu ci to ng c bng cch quy hoch pht trin ng c t nhin, nhp cc ging c t nc ngoi c cht lng cao nui b sa nh c Goatmala. Cn phi nghin cu xy dng nh my sn xut thc n gia sc ti ch to ra th trng tiu th v o to mt i ng cn b th y c tay ngh cao. *Th mnh pht trin kinh t bin v du lch - Trung du min ni pha Bc c th mnh pht trin kinh t bin v du lch l do nhng c s sau: +Trung du min ni pha Bc c b bin tnh Qung Ninh di trn 200 km, chnh l ca thng ra bin rt quan trng ca vng. CHo nn Trung du min ni pha Bc khng nhng thun li vi m rng giao thng bng ng bin vi cac vng trong c nc m c vi cc nc trong khu vc v chu . 186

+Nh c b bin di, vng bin rng nn Trung du min ni pha Bc c ngun ti nguyn hi sn rt phong ph in hnh l ng trng Hi Phng- Qung Ninh ln nht khu vc pha Bc vi tr lng hi sn chim khong 20% c nc. Chnh l c s pht trin chn nui nh bt, ch bin hi sn qui m ln. +Trung du min ni pha Bc c nhiu ca sng thng ra bin ln nh ca sng Bch ng, nhiu vng vnh kn gi nh vnh Bi T Long, Vnh H Long l c s xy dng nhiu cng bin cng sng bin quy m ln nh cng si gn, Cm Ph, Ci ln trong cng Ci ln l cng ln v l cng nc su nht c nc. +Vng bin Trung du min ni pha Bc ni ting c vnh H Long l di sn thin nhin th gii vi nhiu hang ng, nhiu bi tm p ni ting nh Bi Chy, Tr C, chnh l ngun ti nguyn v gi pht trin ngnh du lch trong nc, quc t quy m ln. + pht huy c th mnh kinh t bin v du lch th cn thit phi: .u t nng cp hin i ho CSVcHT m in hnh l xy cc khch sn hin i; pht trin GTVT - TTLL lm tho mn cho nhu cu ca du khch quc t. .nghin cu, quy hoch li pht trin kinh t bin v du lch trong u t nng cp hin i cc cng bin ln mi nhn l cng Ci Ln, xy dng nhiu khu du lch mi nh khu du lch Hng Thng- Qung Ninh. .Trn c s pht trin CN in, cng nghip khai thc than, nh bt hi sn cn phi c xydng thnh 1 cm cng nghip tng hp ly cng Ci Ln lm tung tm. khai thc trit cc tI nguyn vng ny v cng to c s thu ht vn nc ngoi.

187

Cu 3: nu mi quan h trong pht trin kinh t- x hi gia Trung du min ni pha Bc v BSH. Trung du min ni pha Bc v BSH l 2 vng kinh t c v tr a l gip nhau trong pht trin kinh t - x hi 2 vng ny c mi quan h khng kht qua li rng buc vi nhau th hin: -Mi quan h gia 2 vng th hin trc tin 2 vng ny va l vng nguyn liu va l vng tiu th ca nhau v Trung du min ni pha Bc l c s cung cp nguyn liu khong sn, lm sn , nng sn nhit i cho BSH, BSH li l c s cung cp lng thc, nhn lc ... cho TDMNPB . 2 vng ny c nhng th mnh kinh t- x hi rt khc nhau: Trung du min ni pha Bc c th mnh pht trin cng nghip khai khong thu in, sn xut cy cng nghip , chn nui gia sc... nhng li c th l thiu nhn lc , thiu lng thc, thiu cn b KHKT, thiu cng ngh... cn BSH th ngc li. V th s tn tI pht trin kinh t gia 2 vng lun, lun quan h qua li khng th thiu nhau c. -Trong pht trin kinh t th BSH cung cp cho Trung du min ni pha Bc trc tin ngun lng thc, thc phm in hnh l lng thc, ngun nhn lc di do, c bit l lao ng c trnh tay ngh cao, cc loithit b cng ngh, cc mt hng tiu dng. Trung du min ni pha Bc li cung cp cho BSH cc loi vt liu nh fe, thp,cc loi khong sn Kl en, mu, ho cht v c phn bn. cbit Trung du min ni pha Bc cung cp cho BSH g, lm sn qu, cc sn phm cy cng nghip qu nh Ch bp, Sn, Hi thuc l, cc loi dc liu qu, cc loi hoaqu cn nhit i, n i cbit l tht,sa,gia sc.... -BSH khc vi Trung du min ni pha Bc li c th mnh sn xut lng thc thc phm, ngun nhn lc di do c bit c ngun nhn lc vi trnh tay ngh cao, nhiu th gii, th bc cao chonn BSH c kh nng cung cp cho Trung du min ni pha Bc trc ht l ngun lng thc, thc phm c bit l thc phm t bin; ngun lao ng vi tay ngh cao, thit b cng ngh hin i ... V vy, gia Trung du min ni pha Bc v BSH l 2 vng kinh t c mi quan h khng kht vi nhau, va l vng nguyn liu, va l vng tiu th ca nhau. NG NAM B Cu 1: nu khi qut v phn tch cc ngun lc ti nguyn kinht- x hi NB c kh khn g vi pht trin kt- xh *Khi qut -NB c S t nhin rng 23483 km (2,3 tr ha)vi dn s nm 99 khong 9 tr ngi, mt trung bnh khong 390 ngi/km 2 nm 93 l 371 ngi/km2 -NB l vng lnh th gm cc tnh v thnh ph sau y: +Tnh ng Nai vi tnh l l thnh ph Bin Ho +Tnh Ty ninh vi tnh l l thnh ph Ty ninh 188

+Tnh Bnh Dng vi tnh l l thnh phTh Du Mt +Tnh Bnh Phc vi tnh l l thnh phh ng Soi +Tnh B Ra-Vng Tu vi tnh l l thnh ph Vng Tu +thnh ph H Ch Minh -NB c coi l vng kinh t c c cu kinh t hon chnh nht theo xu hng cng nghip ho, hin i ho vi nhiu ngnh cng nghip quang trng, mi nhn vi i ng cng nhn k thut lnh ngh, nhiu th gii, th bc cao v hin nay vng ny c kh nng thu ht nhiu ngun vn u t nc ngoi nht c nc v ang t c nhng ch tiu kinh t m in hnh l ch tiu pht trin cng nghip ln nht c nc. *Cc ngun lc t nhin ca NB -Thun li: 1.V tr a l: NB l vng tip gip vi nhng vng rt giu ti nguyn thin nhin, l tip gip vi thm lc a pha Nam, rt giu v du m, kh t ni ting c b trm tch Nam Cn o vi m du kh ln nht c nc l m Bch H, i Hng, m Rng... li c ca thng ra bin l cng Si Gn ln nht c nc. Li nm gn ng bin quc t eo bin Maltca gn cng Singgapo l cng qu cnh ln nht ng Nam nn vng ny rt thun li trong vic giao lu hp tc vi th gii bng ng bin. NB li tip gip vi TNguyn rt giu v g lm sn cy cng nghip. Tip gip vi BSCL l va la ln nht c nc m li tip gip vi Campuchia vi ca khu ln l ca khu Ty Ninh nn rt thun li trong giao lu quan h vi Campuchia. NB l vng li nm rt gn cc nc c nn kinh t pht trin bc nht ng Nam nh Thi Lan, Malaisia, Singapo, Bruny v vy NB rt d dng m rng hp tc quan h tip thu cng ngh hin i ca nhng nc ny. Mt khc, NB li nm trong vng c kh hu thi tit kh n ho, t bo nn li cng d dng trong pht trin cng nghip nn nng sut n nh v cao. +Trong tI nguyn kh hu: Kh hu NB l kh hu nhit i cn xch o nng nng quanh nm khng c ma ng lnh; vi s gi nng trung bnh t 2400 - 2600 h/nm; vi tng nhit trung bnh nm 28-29oC tng nhit hot ng 10.000oC; vi lng ma trung bnh t 1200-1800mm. Cho nn, iu kin nhit , m cho php sn xut mt nn nng nghip nhiu v quanh nm. Vi c cu cy trng a nng in hnh nh: c ph, cao su, tiu, iu... kh hu NB kh n ho t th hin phn ho theo ma v nhit , t bo v khng sng mui nn sn xut trong vng rt n nh, nng sut v sn lng go cao. +ngun nc: 189

Do lng ma ln li c h thng sng ngi nn c tr lng nc sng kh ln khong 130 t mt khi nc/nm, trc ht ngun nc sng l c s cung cp nc ti cho pht trin nng nghip. Mt khc, sng ngi cng l c s to ra tr nng thu in ln v cc sng trong vng u bt ngun Ty Nguyn ra bin, cho php xy dng nhiu nh my ln nh Tr An, anhim v Thc M. +t NB cng a dng v loi hnh nhng ch yu l t bazan khong 900 ngn ha, t xm khong 600-700 ngn ha. Nc ta li phn b trn a hnh cao nguyn ln sng, i bt p rt d khai thc hnh thnh nhng vng chuyn canh quy m ln in hnh nh cao su. +Ti nguyn sinh vt trn t lin vi thm rng cn kh phong ph. + Khong sn di bin kh phong ph, v c 3 b trm tch cha du m kh t , l b trm tch Nam Cn o vi nhiu m du kh ln, c bit nh: Bch h, i Hng. B trm tch th Chu M Lai vi Chin thng, Hu ngh, Rng ng v b trm tch vng trng Cu Long v hin nay vng ny ang din ra cng nghip khai thc d kh vi quy m ln nht c nc. +Ti nguyn du lch NB rt hp dn vi du khch l: Ti nguyn du lch trn t lin ni ting vi nhiu danh lam, di tch hp dn nh ni B en (Ty Ninh), vn quc gia Ct Tin (ng Nai), c bit NB c bi tm Vng tu ni ting nht c nc. V ti nguyn, du lch nhn vn trong vng cng rt ni ting vi nhiu di tch lch s quan trng nh i o C Chi, Cn o, hp dn hn na l thnh ph H Ch Minh c coi l trung tm du lch ln nht nh c nc, cho nn NB c coi l 1 trong nhng vng c kh nng pht trin ngnh du lch ln nht c nc vi BSH. -Kh khn: +kh khn ni bt nht v NB l kh hu phn ho r theo hai ma ma v kh trong ma kh th thiu nc nghim trng. V vy cn phi u t ln pht trin thu li mi c kh nng cung cp nc ti cho nng nghip. Khong sn trn t lin nhn chung l ngho nn, khong sn di bin tuy phong ph nhng rt kh khai thc v cc m du kh nm su di y bin t 3-4 ngn m, cn phi c k thut tinh xo hin i mi c th khai thc c . Cho nn, khi pht trin cng nghip du kh vng ny phi chi ph ln th hiu qu mi cao. Khi khai thc cc ngun ti nguyn khong sn th d gy nhim mi trng lm cn kit ti nguyn thu hi sn. *Cc mgun lc kinh t x hi NB: -Thun li: +Ngun lao ng NB kh di do c bit lao ng c trnh dn tr cao nhiu th gii bc cao lnh ngh vo bc nht c nc, ng thi lao ng li rt nhy bn vi c ch th trng, rt quen vi tc phong cn gnghip v vy m vng ny hnh thnh nhiu ngnh cng nghip mi nhn v thu ht nhiu ngun vn nc ngoi. 190

+NB l mt trong nhng vng tp trung nhiu i ng cn b KHKT nht khu vc pha Nam v y c nhiu trung tm gio dc o to ln ng th 2 c nc sau BSH. +NB c c s h tng vo loi hin i nht c nc m in hnh l c h thng giao thng, thng tin lin lc hin i v c thnh ph H Ch Minh ln th hai c nc vi nhiu tuyn quc l quan trng nh quc l 13, 20, 51... c cng bin Si Gn, sn bay Tn Sn Nht, bu in quc t ln nht c nc. +NB c nhiu thnh ph, th ln in hnh thnh ph H Ch Minh ln nht nc nh BHo, VTu l nhng trung tm CN quan trng ca c nc. +NB c nhng ngnh CN mi nhn trng im nht c nc nh in nng, c kh, du kh, in t...v vy c th ni c s h tng trong vng c ngun lc mnh bin vng ny thnh vng c c cu kinh t cng nng nghip mnh nht c nc. +Do trnh dn tr cao li rt nng ng, nn NB hin ang c nhiu x nghip lin doanh hp tc nc ngoi nht c nc.... tm li NB l 1 trong nhng vng c iu kin kinh t x hi hin i v hon chnh nht c nc l nn tng thc hin cng nghip ho nhanh chng v hi nhp vi nn kinh t th gii. -Kh khn: bn cnh nhng thun li nu trn th NB vn cn nhiu hn ch v cc iu kin kinh t x hi: +Trnh lao ng tuy nhiu th gii th bc cao lnh ngh hn cc vng khc trong c nc, nhng so vi cc khu vc ng nam th vn cn lc hu, c bit l so vi mt s nc Malaisia, Singgapo, Thi Lan... +C s vt cht h tng tuy hin i hon chnh nhng vn cn nhiu tn ti l thiu nng lng, nhiu c s cng nghip vi phng tin k thut gi ci, phn b c s h tng cha ng u, hp l m ch yu mi c pht trin mnh thnh ph H Ch Minh , ng nai, B Ra-Vng Tu. Cn cc tnh khc nh Ty ninh, bnh Phc th cn rt ngho nn, lc hu. +Mc d NB l vng hin ang c kh nng thu ht nhiu ngun vn u t nc ngoI nhiu d n hp tc lin doanh nhng do trnh c hn, do vn nh hng c ch bao cp v th hiu qu ca cc qu trnh hp tc u t cha cao.

Cu 2: Hy gii thch ti sao NB phi t vn khai thc lnh th theo chiu su. Gii thch th no l khai thc lnh th theo chiu su v trnh by nhng ni dung c bn trong KTLT theo chiu su pht trin cng nghip v nng nghip. 191

Khai thc lnh th theo chiu su l tng cng u t thm v KHKT v thit b cng ngh hin i, v vn, tng nng sut sn lng, cht lng cng nng nghip trn mt n v din tch ng thi phi gn vi bo v ti nguyn mi trng nn kinh t pht trin bn vng. *NB phi t vn khai thc lnh th theo chiu su l v: -Trc ht vng ny c din tch t nhin hp 2,3 triu ha m dn s kh ng, gn 9 triu ngi. -Ti nguyn thin nhin cng khng phi l phong ph a dng, c bit l khong sn trn t lin rt ngho nn m khong sn di bin th rt kh khai thc, cn phi c tr tu cao, cng ngh hin i. -NB hin nay l vng rt hp dn vi u t hp tc nc ngoi v cc x nghip lin doanh u t hp tc nc ngoi ang lm vic trong vng, cho nn cn phi c lao ng vi trnh tay ngh gii, th bc cao c th i tc vi chuyn gia kinh t nc ngoi. -NB hin nay v ang hnh thnh c cu cng nghip, nng nghip hon chnh bc nht, vi nhiu ngnh mi nhn nht c nc v ang c kh nng t nhng ch tiu pht trin cng nghip cao nht c nc cho nn li cng phi c ngun lao ng vi trnh , chuyn mn tay ngh cao. -NB hin ang din ra nhiu qu trnh khai thc ti nguyn pht trin cng nghip nh khai thc du kh, nh bt hi sn, du lch bin, pht trin cy cng nghip, in nng m yu cu phi c mi trng trong sch, khng gy nhim cn kit ti nguyn. Cho nn mun t c mc tiu phi c s u t cao v cht xm vi phng tin KHKT hin i v tinh xa, phi c nhiu vn ngoi t mnh khai thc v s dng tht tit kim cc ngun ti nguyn cho nng sut hiu qu cao nht v khai thc pht trin bn vng nht. Chnh l khai thc lnh th theo chiu su ca NB. *Vn khai thc lnh th theo chiu su pht trin cng nghip: -Trc ht NB Trc tin phi u t pht trin nng lng in hin i cng vi cc nh my thu in c xy dng nh Tr An 400.000kw, anhim 160.000kw, Thc M 150.000kw. Xy dng mi nhiu nh my thu in nng khc, in hnh l nh my thu in Tuc Bin kh Ph M vi tng cng sut 3.000.000kw, tip tc hon chnh nhanh nhiu nh my thu in Hm Thun trn sng La Ng. Mt khc phi tip thu s dung ngun in t Ho Bnh qua ng dy cao p 500KV, mi c kh nng tin hnh cng nghip ho trong vng. -Phi hnh thnh mt c cu ngnh cng nghip a dng vi nhiu ngnh cng nghip mi nhn yu cu c cng ngh cao nh: luyn kim, c kh, in t, ho cht, sn xut chi tr em v c bit phi hin i nhanh cng nghip khai thc, ch bin du kh, v nhng ngnh ny c kh nng thu ht nhiu d n u t nc ngoi nht. 192

-Phi y mnh, hnh thnh tam gic cng nghip tng trng l Bin Ho, Vng Tu, chnh tam gic cng nghip ny hnh thnh nn nhiu vng cng nghip nng ng NB v vng kinh t tng trng pha Nam v cc kinh t pha Nam c sc thu ht nhiu ngun vn u t nc ngoi. -Vic pht trin cng nghip NB phi bit tn dng khai thc ht cc th mnh ca ni lc, m c bit l khai thc cc trnh lao ng tay ngh cao vi c s h tng vng mnh, vi cc ngun ti nguyn cht lng cao, ng thi phi da vo ngun lc bn ngoi, l cc ngun vn d n hp tc quc t m in hnh l cho php hnh thnh nhiu x nghip lin doanh nc ngoi trn a bn ca vng. -Trong vng phi nghin cu tin hnh u t xy dng nhiu nh my lc du cng vi nh my lc du Dung Qut s 1 tip tc hnh thnh c cu ngnh a dng hn. -S dng ngun nguyn liu ti ch. -Vic pht trin cng nghip NB theo chiu su phi gn vi cc qu trnh bo v ti nguyn mi trng v coi phng n bo v mi trng ,chng nhim nc bin, nhim khng kh, phi l mt ch tiu khng nh tnh kh thi ca cc d n pht trin cng nghip. -Vic pht trin cng nghip theo chiu su trong NB khng th tch ri vi vic m rng hp tc lin doanh quc t, c nh vy mi to tin cho s hi nhp nhanh chng ca nn cng nghip trong vng vi th gii. *Vic pht trin v khai thc lnh th theo chiu su trong nng nghip: cng nh trong cng nghip, vic pht rin nng nghip NB cng cn thit phi u t ln v KHKT, v vn... tng nng sut v sn lng trn 1 n v din tch, v t NB khng ln, dn s, lao ng kh ng, ng thi t ai khng phi ch c s dng pht trin nng nghip m cn s dung cho nhiu mc ch khc...chnh v vy, vic pht trin nng nghip theo chiu su ca NB cn phi c tin hnh theo nhng hng chnh sau y: Cn thit phi u t hnh thnh nhng vng chuyn canh cy cng nghip quy m ln chuyn mn ho su, l chuyn canh cao su, c ph, tiu, iu, lc, ma, u tng. Cc vng chuyn canh nng nghip phi c pht trin gn cht vi cc nh my ch bin to thnh lin hp nng-cng nghip c mi quan h khng kht gia sn xut nguyn liu vi cng nghip ch bin v tiu dng. - tng nng sut sn lng cy cng nghip, cn phi u t pht trin mnh thy li, nng cp hin i H Du ting (hin nay c kh nng cha 1,5 t m3 nc) cung cp nc ti cho 170.000ha mt s huyn thuc tnh Ty Ninh v C Chithnh ph H Ch Minh). Phi m rng din tch tng thm cng sut ti tiu cho h cha nc ny.

193

-Bn cnh vic s dng cc dng sng pht trin nh my thu in th cn phi kt hp cht ch gia thy in vi thu li, ngha l cc nh my thu in c xy dng ngoi chc nng cho in cn chc nng iu tit nc ti v nui trng thu sn. -Phi u t thm canh cao, xen canh, tng v, gi v nng cao h s s dng t. - Phi mnh dn nhp ngoi cc ging cy cng nghip nng sut cao cht lng cao thay th cho cc ging cy cng nghip nng sut thp nh ging cao su t Malaisia c nng sut cao gp 2 Vit Nam, v nhiu ging cy cng nghip c sn khc nh: c du, iu, thanh long... -Trong pht trin nng nghip NB cn phi gn cht vi nhng bin php bo v vn rng c bit l rng u ngun ca sng La Ng, sng anhim, ng Nai cng vi cng c m rng vn quc gia Ct Tin iu tit nc ngm, gi cn bng h sinh thi. -Trong pht trin cng nghip cng nh nng nghip NB cn phi u t pht trin mnh cc ngnh dch v nh cng nghip ch bin, thng nghip, du lch to thnh mt h thng kinh t hon chnh h tr cho nhau cng pht trin v khai thc ht tim nng v ti nguyn, kinh t x hi, v nhn vn trong vng. Cu 3: V biu th hin tnh hnh cc cy cng nghip theo s liu sau v nh xt:

194

Cu 4: Phn tch cc ngun lc t nhin kinh t x hi c thun li v kh khn g tr thnh vng chuyn canh cy cng nghip ln nht c nc. Nu c cu cy cng nghip NB v tnh hnh phn b cc cy cng nghip trong vng: *Cc kh nng, cc th mnh v t nhin trong pht trin cy cng nghip -v v tr a l: +V NB nm gn trong vnh ai nhit i Bc bn cu gn xch o hn l gn ch tuyn, nn thin nhin ca NB l thin nhin nhit i , thun li cho pht trin cy cng nghip nhit i, in hnh nh C ph . -NB li nm gn cc nc NA nh Malaixia, Sinhgapo, Indonesia vi kh hu gn nh tng ngvi cc nc ny. V th khng nhng d dng m rng hp tc giao lu bun bn vi cc nc , m cn c kh nng trao i k thut, nhp ngoi cc ging cy cng nghip c nng xut cao, t cc nc in hnh nh ging Cao su. -Kh hu NB c nhiu thun li cho pht trin cy cng nghip . C nn nhit bc x cao vi s gi nng 2400- 2600 gi/nm vi tng nhit hot ng 100000 vi nhit trung bnh nm l 28-29 0 C cho php y mnh xen canh, thm canh canh tng v xoay vng t vi h thng cy cng nghip a nng, in hnh nh cao su, c ph, iu, lc, ma... Kh hu NB rt n ho, khng c sng mui, t bo nn rt c li cho vic tng nng sut sn lng, cht lng cy trng. Nhng kh khn ln nht ca kh hu vi pht trin nng nghip l phn ho theo ma, ma ma v ma kh, trong ma kh th thiu nc ti nghim trng. - t nng nghip pht trin chn nui NB c nhiu li th: c S t bazan 940 000 ha, t xm ph sa c 700000 ha, m t ai trong vng phn b trn a hnh cao nguyn ln sng, i bt p rt d khai thc, cho nn rt thun li cho vic xy dng nhng vng chuyn canh cy cng nghip quy m ln : cao su, iu, u tng... +Ngun nc ti nh lng ma trung bnh nm ln t 1400 n 1800 mm, li c mt sng ngi dy c vi tr lng nc sng 30 tm3 , kh nng cung cp cho pht trin cy cng nghip nu pht trin thu li tt nhng s phn ho ch nc theo 2 ma ma, kh l kh khn ln trong vic gii quyt nc ti cho cy cng nghip vo ma kh. +Do v tr a l ca NB c ngha c bit v n nm vng giao thoa gia Bc B - nam B, gia Ty nguyn vi BSCL v th NB c nhiu iu kin t nhin, mi trng cho php nhp ngoi c nhiu ging cy cng nghip t cc vng trong c nc v cc nc trong khu vc ng Nam , in hnh l nhng cy cng nghip nhit i c sn nh cao su, iu, Thanh Long. Tm li v cc iu kin ti nguyn thin nhin c nhiu thun li vi hnh thnh vng ny, vng chuyn canh cy cng nghip quy m ln vi c nc. 195

+Cc kh nng th mnh v kinh t x hi pht trin cy cng nghip trong vng. - Trc ht NB c ngun nhn lc di do, c bit c trnh dn tr cao, nhiu th gii, th bc cao lnh ngh, nhiu kinh nghim lu i trong vic thm canh cc cy cng nghip, in hnh l thm canh cy Lc, Ma v u tng. V vy c th ni ngun lc vng ny l ng lc chnh bin NB thnh vng chuyn canh cy cng nghip quy m ln, nng sut cao, cht lng tt nht c nc. -NB c c s h tng rt vng mnh vi pht trin cy cng nghip in hnh l: +Trc ht xy dng c cng trnh Du Ting ln nht c nc. +Cc nh my thu in v ang c xy dng trong vng u c phng n kt hp gia ti v tiu cho nng nghip ni chung v cy cng nghip ni ring v th ngun nc ti cho cy cng nghip vo ma kh khng phi l vn gay gt nh BSCL. +Trong vng xy dng c nh my ch bin sn phm cy cng nghip c cng ngh cao nh ch bin c ph, cao su, iu v vy h thng cc nh my ch bin ny va l ngun lc, va l th trng tiu th kch thch cy cng nghip trong vng pht trin nhanh. +Ngoi ra c s vt cht trong vng ang c hin i nhanh v in nng, v ging cy cng nghip ... l ngun lc b tr cho sn xut v ch bin cy cng nghip pht trin . - V ng li chnh sch ca ng v Nh nc rt thun li cho pht trin nhanh cy cng nghip, l vn dng c ch th trng mt cch sng to, vn dng trit chnh sch m ca cng vi chnh sch lin doanh nc ngoi, thu ht c nhiu ngun vn u t, m rng th trng tiu th trn th gii v c nhiu x nghip lin doanh hp tc nc ngoi trong lnh vc sn xut ch bin cy cng nghip. Tm li v cc th mnh kinh t- x hi NB ang c nhiu trin vng ln v li th vi y mnh pht trin sn xut ch bin cc loi cy cng nghip nhit i trong vng phc v xut khu cao. *C cu cy cng nghip v s phn b cy cng nghip th hin nh sau: -C cu cy cng nghip NB rt da dng , l nhiu cy cng nghip di ngy, nhiu cy cngnghip ngn ngy nhng ch yu l cy cng nghip nhit i c sn l: +Cy Cao su: , c ph, tiu, iu , ma, lc ... -S phana b cc cy cng nghip th hin nh sau: +Cao su l cy cng nghip quan trng nht c trng thnh vng chuyn canh quy m ln nht Lc Ninh, Phc Ho, Ph Ring, Bnh Phc, chim ti 314 S Cao su c nc, sn lng 75% c nc. +C ph c din tch ng hng th 2 c nc sau ty Nguyn c trng nhiu nht tnh ng nai sau l Ty Ninh v bnh Dng. 196

+iu dc trng vi qui m ln nht c nc, phn b nhiu nht cc tnh trong vng nhit i nhng nhiu nht l ng nai v Bnh Phc trong vng hin nay c gn 400 nh my ch bin iu xut khu. H Tiu: c trng nhiu nht ng Nai, B Ra vng tu phc v xut khu l chnh. +Cc cy cng nghip ngn ngy NB rt pht trin (ngang vi cy CN di ngy) in hnh l: .Lc ng hng nht, nh c nc c trng ng Nai v Ty Ninh. .u tng ng th 2 c nc sau Trung du min ni pha Bc c S 1,3 S u tng c nc v c trng nhiu ng Nai v Ty Ninh. . Ma c trng nhiu nht ven sng ng nai, ven sng Si Gn l vng nguyn liu ca nhiu nh my ng : in hnh l nh my ng thnh ph H Ch Minh Cc cy cng nghip ngn ngy khc nh thuc l, bng, du tm, ci cng c trng vi quy m nhv S khngln. Qua chng minh ta khng nh NB phi l vng chuyn canh cy CN quy m ln c c cu cy trng c nng sut cao, cht lng cao v gn cht vi cc nh my ch bin ln nht, hon chnh nht c nc. Cu 5: Nu nhng ni dung chnh trong pht trin tng hp kinh t bin trong NB * NB cn phi t vn pht trin tng hp kinh t bin l v nhng l do sau: -NB c ti nguyn bin a dng, phong ph giu tim nng bi vng bin NB rt giu v tr lng hi sn chim ti 54% tr lng hi sn c nc trong rt phong ph vi cc loi hi sn qu nh tm hm, c thu , c chim, i mi . +Trong vng tp trung nhiu bi c, bi tm ln vi 3 ng trng ln bao quanh. Vng bin NB rt giu v khong sn thm lc a vi 3 b trm tch ln th nht c nc - l Nam Cn o, vng trng Cu Long v th chu M Lai; trong b nam Cn o c nhiu m du kh ni ting th gii nh bch H, i hng, M rng l c s to ra ngun khong sn c gi tr kinh t cao. +vng bin NB cti nguyn phong cnh rt hp dn, c nhiu bi tm ni ting nh bi trc, bi Sau v bn o vng Tu c bit c tim nng nhit cao nh nng nhit i n ho rt hp dn vi du khch phng Ty. Cng vi phong cnh p, hp dn li c cn o cch b bin hn trm km l di tch lch s ni ting rt hp dn vi du khch v cng l ni ngh mt rt c gi tr lm nng cao sc kho con ngi. +Vng bin NB cng c kh nng rt ln pht trin giao thng ngbin v c nhng vng, vnh , ca sng ln cho php xy dng nhiu cng ln nh cng Vng tu, Cng Si Gn... Qua ta thy vng bin NB a dng, giu tim nng , nhiu gi tr khc nhau vi pht trin kinh t bin, m cc ngun ti nguyn bin ny hin nay ang dng thi c u t khai thc , s dng cho pht trin nhiu ngnh kinht bin , nhng vic 197

pht trin kinht bin NB phi t c mc ch va cho hiu qu cao va khng gy hiu qu xu n nhau,khng loi tr nhau pht trin . Ngha l cc ngnh kinh t bin phi t c hiu qu cao khng gy ra nhim mI trng , gy ra suy thoi, cn kit cc ngun ti nguyn bin... V vy, mun t c mc ch ny cn phi thchin khai thc pht trin tnghp kinh t bin. *Nhng ni dung chnh trong khai thc pht trin tng hp trong kinh t bin l: - Trc ht cn phi y mnh khai thc cc ngun ti nguyn sinhvt bin theo nhng hng chnh sau y: +u tin dnh bt hi sn vng xa b +Khng c dnh bt vt qu kh nng phc hi ca cc ngun ti nguyn sinhvt bin. +Nghim cm mi hnh thc dnh bt c bng cc bin php thbo nh dng mn, dng in +nh bt hi sn phi kt hp vi nui trng hi sn cng vi bo v rng ngp mn ven bin to iukin nui thu sn nc mn, nc l ven b. +nh bt nui trng thu hi sn phi kt hp vi cng nghip ch bin (cc x nghip cng nghip ch bin c th xy dng ven bin hoc trn o va to ra th trng kch thch cng nghip dnh bt nui trng thu sn pht trin va nng cao cht lng sn phm va to ra vic lm cho ngi lao ng. -Khai thc cc ngun ti nguyn khong sn bin in hnh l khai thc du kh theo cc hng chnh sau y: +Vic khai thc du kh di thm lc a v rt kh khn do cc m du kh nm su di lng t t 3- 4 nghn mt cho nn cn phi ng dng cng ngh k thut tinh xo va cho hiu qu caova m bo hn ch s nhim mi trng. +Phi m rng hp tc lin doanh u t quc t tip thu cngngh hin i v i tc u t c hiu qu nht +Phi du t xy dng khu cng nghip lc du ti ch lm cho c cu ngnh cng nghip da dng hn v tn dng ht chc nng ca cng nghip du kh. +Cn khai thc trit ngun ti nguyn kh t m Bch H , to ra nguyn liu chy nhiu my Tuc bin kh Ph M v cng l nguyn liu sn xut phn m vi cng sut 800 000 tn/nm trong pht trin cng nghip du kh ni chung phi m bo nguyn tc hn ch ti a gy nhim mi trong bin. -Pht trin giao thng bin cn theo nhng hng chnh sau: +u t xy dng cng bin hin i nng cng sut vn chuyn in hnh l 2 cng ln, cng VngTu, cng Si Gn , u t xy dng nhng cng ny thnh cng bin quc t hin i ngang tm 1 s cng NA +u t xydng cc cu cng ngoi o v qun o cho c tu thuyn d cp bn, to iu kin lu thng phn phi hng ho gia t lin; o v qun do. 198

+Nghin cu vch ra nhng tuyn giao thng bin hp l gia t lin vi o v qun o thun li cho vic khai thc qun l ti nguyn v an ninh quc phng. - Du lch bin cn phi c pht trin theo nhng hng sau: +Cn phi nghin cu t chc quy hoch cc bi tm tht hp l, cht lng cao. +Phi u t nghin cu pht trin nhng im du lch trn o v qun o to thnh nhng tuyn du lch , kt hp c nhiu chc nng, nhiu mc ch nh du lch vn ho, du lch sinh thi, bi li, th thao... phi u t xy dng hin i c s vt cht h tng cng vi cc ngnh kinh t du lch dch v nh lm nh ngh, khch sn, cc ngn hng, ca hng... lm tho mn cho nhu cu ca du khch trong v ngoi nc . +Trong pht trin du lch ni chung cng cn thit phi lin quan vn trong sch mi trng c th pht trin 1 nn kinh t ni chung v cho ngnh du lch ni ring bn vng .

Cu 6: Nu nhng vn pht trin khai thc lnh th theo chiu su hin nay ca NB l nhng vn quan trng no. 199

*Vn khai thc lnh th theo chiu su; .Trong khai thc lnh th theo chiu su ca NB gm nhng vn quan trng sau: -vn khai thc lnh th theo chiu su ca NB ( ni cu 2) Khai thc lnh th theo chiu su ca NB v N2 (cu 3) -Vn pht trin cc ngnh kinh t dch v, phc v: +V NB l vng c c cu kinht cng nng nghip hon chnh, c tc pht trin kinh t nhanh nht, t hiu qu kinh t cao nht. c bit trn a bn ca vng hin nay t nhiu x nghip kinh t lin doanh vi nc ngoi nht, nhiu khch du lch quc t nht, v vy thc y cc ngnh kinh t cng nghip v nng nghip ... th tt yu phi hon thin hin i mng li ngnh kinht phc v , dch v nh pht trin cc ngnh kinh t giao thng, thng tin, ngn hng, tn dng l nng cao v mc sng tinh thn , tr tu cho nhn dn trong vng +Phi u t pht trin kinh t bin (cu 5) -Trong khai thc lnh th theo chiu su cn phi u t xy dng,hon thin vng kinht trng im pha nam l: Thnh ph H Ch Minh- Bnh Dng- ng Nai, Vng tu v xy dng vng kinh t trng im ny thnh mt trong nhng cc kinh t ln nht pha nam T Quc v "cc" kinh t ny to ra sc ht ln cc qu trnh kinh t c khu vc pha Nam v sc ht ln nht cc ngun vn u t nc ngoi .

200

Cu 7: Hy so snh s gingnhau v khc nhau gia pht trin kinh t bin NB vi kinh t bin min Trung. *Ging nhau v vai tr quy m kinh t bin. - V vai tr quy m kinh t bin NB v DHMT u coi pht trin kinh t bin l mt trong nhng ngnh kinh t mi nhn . - Kinh t bin ca 2 vng cn nhiu trin vng ln trong xu th khai thc tng hp ti nguyn bin. - Ging nhau v ngun lc kinh t bin +C 2 vng du c vng bin rng nht nh c nc vi tI nguyn sinh vt bin phong ph a dng giu tim nng in hnh l cc ngun khong sn tr lng ln nht nh c nc l c s pht trin ngnh nh bt ch bin. +C 2 vng u c b bin di, u c m ph ca sng ln ni ting nh ph Tam Giang v m Di... chnh l c s nui trng thu sn quy m ln nht c nc. +C 2 vng u c khong sn du kh di thm lc a phong ph nht nh c nc, ang c nhiu trin vng ln cho pht trin khai thc du kh. +C 2 vng u b bin di rt khc khuu vi nhiu vng vnh kn gi, su ln, cho php xy dng c nhiu cng bin kn nh nng, Cam ranh, Vng tu. +C 2 vng u c ti nguyn phong cnh bin rt hp dn, ni ting th gii vi nhiu bi tm p nh Nha Trang, Vng tu l c s pht trin ngnh cng nghip du lch qui m ln. +C 2 vng u c ngun lao ng l ng dn di do, nhiu kinh nghim i bin v nh bt ch bin thu hi sn, li c ngh lm nc mm, nh nc mm Phan Thit, Ph Quc. +C hai vng u xy dng c mt h thng c s vt cht h tng cho kinh t bin kh hin i v hon chnh nh h thng cng bin, h thng nh ngh, khch sn v h thng giao thng dc ven bin... +C 2 vng ny u c nh nc quan tm hng u, u tin cho u t cho pht trin kinh t bin. - Ging nhau v kh nng pht trin kinh t bin: +C 2 vng u c kh nng ln nht nh c nc v nh bt nui trng ch bin thu hi sn. +C 2 vng u c kh nng tng bc hin i ho trong cng trnh khai thc khong s sn bin nh du kh, ct, thu tinh. + C 2 vng u c kh nng pht trin ngnh du lch bin a dng . + C 2 vng u pht trin ngnh mnh cc ngnh giao thng bin dch v bin. +C 2 vng u c kh nng pht trin mnh khai thc pht trin kinh t bin. 201

*Khc nhau: -Khc nhau v v tr, vai tr quy m kinh t bin. +Mc d kinh t bin ca 2 vng u c coi l ngnh kinh t mi nhn nht nh c nc, nhng c th ni quy m kinh t bin NB ln , hin hin i gp nhiu ln so vi duyn hi min Trung. +Vai tr: kinh t bin ca NB chim v tr quan trng trong hn v ln hn v khng th thiu trong c cu kinh t vng. Nhng vai tr ca kinh t bin duyn hi min trung hin nay cha xng ng vi vai tr, vi tim nng thc ca n. -Khc nhau v ngun lc pht trin kinh t bin. +Trc ht v cc ngun ti nguyn sinh vt ca bin th tr lng hi sn ca NB ln hn nhiu so vi DHMT, nhng kh nng c th nh bt dc th thun li hn nhiu so vi NB v iu kin nh bt thu hi sn DHMT thun li hn, lu i hn v c nhiu cng c ni ting nh Phan Thit, Phan Rang,... +Ti nguyn Sinh vt bin ngoi THS th DHMT cn c chim Yn l ngun c sn rt c gi tr m NB khng c c; v kh nng nui trng dc ven bin th NB mnh hn v c BSCL vi 35 vn ha mt nc mn, l cn min TRung c 160000 ha. +NB phong ph gp nhiu ln DHMT v ti nguyn khong sn bin nhng ct thu tinh v xit Ti tan th NB km hn Duyn hi min Trung . +Ti nguyn du lch bin th phi ni ngay Duyn hi min Trung phong ph, a dng hn nhiu tim nng hn so vi NB, nu nh NB ni ting th gii ch c bi tm Vng tu, Long Hi, Sn Hi th min Trung ni ting nhiu bi tm p nh Sm Sn, Ca L, Dung Qut, Linh Tr, Lng C... V tI nguyn pht trin giao thng bin: c th ni hin nay NB mnh hn, v n c 2 cng ln l cng SG, Vng Tu, nhng trong tng lai Duyn hi min Trung c th mnh hn v c nhiu vng vnh, ca sng, cng ln nh Cam Ranh, Nha Trang, Quy nhn, Vn Phong, Dung Qut.... ng thi, n l ca thng ra bin v nhiu cng bin tr thnh cng bin quc t nh cng nng,Vinh... -Khc nhau v ngun lao dng kinh t bin: DHMT di do hn nhng cht lng v trnh thp hn v kinh t bin vi quy m cha ln. Hin nay, NB mnh gp nhiu ln Duyn hi min Trung v c s h tng, v c 2 cng ln l SG v Vng Tu. -Khc nhau v kh nng pht trin kinh t bin. +nh bt thu hi sn th hin nay Duyn hi min Trung ln gp nhiu ln NB v sn lng bin: c nc c sn lng 900.000 tn th Duyn hi min Trung chim 400.000 tn . 202

+Kh nng v nui trng TS th NB li mnh hn Duyn hi min Trung v thin tai Duyn hi min Trung nhiu l lt, hn hn (ring NB, BSCL cho XK 10 vn tn tm c/nm) +V kh nng pht trin khai khong ch bin khong sn bin th NB mnh hn, qui m ln hn, hp dn hn in hnh l cng nghip du kh. +Du lch , giao thng bin th NB mnh hn so vi Duyn hi min Trung. +v dch v bin v pht trin tng hp kinh t bin cng mnh hn nhiu ln so vi Duyn hi min Trung .

TY NGUYN Cu1: Nu khi qut v phn tch thun li v kh khn v Iu kin t nhin v kinh t x hi pht trin sn xut Ty Nguyn. *KhI qut: -Ty Nguyn c din tch t nhin rng 5,56 tr ha, vi dn s tnh n nm 1999 gn 3 triu ngi vi mt trung bnh 67 ngi/km2(1999). -Ty Nguyn l lth 4 tnh: c Lc (thnh ph Bun M Thut);Lm ng(thnh ph Lt); Kon Tum (th x Kon Tum);Gia Lai(Playcu). -Ty Nguyn l vng c tim nng ti nguyn rt phong ph, a dng v t ai, rng, lm sn, khong sn. ng thi li l ci ni c tr ca nhiu ng bo dn tc t ngi Ty Nguyn: Ba na, , Gia lai v nn vn ho a dng, c o, giu bn 203

sc nhng trnh dn tr cn thp. Nhng TNguyn l vng kinh t c nhiu trin vng ln vi pht trin kinh t, x hi, c bit l trin vng vng cy nng nghip lu nm ln nht nh nc v cy c sn l cafe . *cc ngun lc t nhin: -Thun li: +VTL (v tr a l) C VTL thun li trc ht vng ny lnh th c coi nh l vng c tnh cht cu ni lin gia ng B v Nam B pha ty ca t quc, l ca thng ra bin caLao, CPC, l ch da lng ca DHNTB v vy, vng t Ty Nguyn c nhiu ngha ln vi giao lu kinh t x hi gia min bc nam, gia Ty Nguyn-nam trung b v c ngha rt quan trng trong vic gi cn bng h sinh thI t nhin cho Duyn HI Nam Trung B v ng Nam b. Mt khc lnh th Ty Nguyn cng c ngha to ln trong vic bo v an ninh quc phng ca khu vc pha Nam v ca vng bin gii pha ty ca T quc. +TI nguyn t ai: Ty Nguyn c din tch t nhin rng ti gn bng 5,6 triu ha nhng trong c 2 triu ha l t bazan. M t bazan trong vng t mu m, c tng phong ho dy, lI phn b trn a hnh cao nguyn xp tng, kh bng phng, d khai thc, d p dng c gi ho, d hnh thnh vng cy cng nghip quy m ln. NgoI t bazan cn c t xm, ph sa dc ven sng, sui cng rt thun li vi pht trin cc cy lng thc thc phm: la, hoa mu lng thc: ng khoai sn. +TI nguyn kh hu: Trc ht kh hu ca Ty Nguyn l kh hu nhit i m gi ma vi nn nhit m bc x cao. Nhng do Ty Nguyn nm trn cao t 400 m tr ln nn kh hu phn ho su sc theo cao: nhng vng thp t 400-500 m tr xung, kh hu vn cn nng thch hp vi trng cy cng nghip a nng. Nh: c ph , du tm, cy lng thc: la, ng vng cao trn 500m kh hu mt dn, ln cao trn 1000m nh Lt th kh hu lI lnh, trung bnh c nhit vo ma ng:17 C, ma h 20 C nn thch hp trng cc cy cng nghip a mt, chu lnh: c ph ch, ch bp. V, c bit cn trng c nhng cy rau n i: xu ho, cI bp, sp l( Lt). V l kh hu nhit i m gi ma nn c lng ma ln, nhit trung bnh nm 25 n 26 C, lng ma trung bnh t 1400 n 1800mm. Tng nhit hot ng 9000 C cho nn kh hu ca Ty Nguyn cho php y mnh xen canh, tng v, gi v lin tc quanh nm v cn c th pht trin 1 nn nng nghip nhiu tng. Kh hu ca Ty Nguyn kh n ho, t bo khng sng mui, nn nng sut v sn lng cy trng rt n nh. 204

+TI nguyn nc; Nh lng ma trung bnh nm ln t 1800mm, vi mt sng ngi dy c (Xxan, Xrpok..) cho nn nu u t pht trin thu in ln th vn cn cung cp nc ti cho pht trin trng trt, chn nui. Kh hu v C nc Ty Nguyn phn b theo hai ma: ma, kh. V vy, vo ma kh thiu nc nghim trng. Nhng nh c ma kh rt thun li cho phI sy sn phm nng nghip, c bit l phi, sy c ph. + Ti nguyn sinh vt : rt phong ph, rt giu v rng vi din tch t lm nghip, hin c ti 3,3 triu ha, vi din tch rng chim 36% din tch rng c nc. che ph ca rng chim gn bng 60% c nc, trong c nhiu loI g lm sn qu: cm lai, ging hng, kin kin, sng l. Trong rng cn c rt nhiu ng vt qu: voi, b tt, t gic, tru rng. NgoI tI nguyn sinh vt ca Ty Nguyn hin ang l c s to ra nguyn liu g, lm sn phong ph vi quy m ln ca c nc, ng thi gp phn to ln trong vic gi cn bng h sinh thI , hn ch l lt ng bng ven bin. +TI nguyn khong sn: Mi c pht hin c tr lng ln Ty Nguyn l bxt tr lng hng t tn, phn b ch y Lm ng nhng rt kh khai thc v b xit nm di rng g qu nn bxit Ty Nguyn vn dng tim nng. NgoI b xt c pht hin tr lng ln, ty Nguyn cn c t st, cao lanh c Trng( Lm ng) l nguyn liu lm gm, s rt tt v pht hin c nhiu qu, pht hin rI rc khp Ty Nguyn. +TI nguyn nng lng thu In: nh lng ma ln, sng ngi chy trn dc ln, nn to ra tr nng thu In cng ln c bit nh sng Xxan, XrpokNh vy cn khai thc ngun tim nng pht trin cc nh my thu In c ln vtrung bnh Ialy, a Nhim. +TI nguyn du lch rt c o, rt hp dn m biu hin l rt nhiu th qu: voi, nhiu rng g qu nguyn sinh, nhiu sng p ni ting: Lt l thnhph du lch ln nht c nc. -Kh khn: +Do kh hu, lng nc phn ho r theo 2 ma: ma v kh. Trong ma kh thiu nc ti nghim trng (kh khn ln nh hng n pht trin kinh t Ty Nguyn hin nay). Ma ma th gy si mn ra trI t nghim trng. Khong sn ca Ty Nguyn ngho nn, ch c b xt nhng rt kh khai thc v n nm di thm rng g qu nn khi khai thc d lm o ln h sinh thI v tI nguyn . +Cc ngun lc kinh t x hi: - Thun li: +Dn c lao ng: 205

Trc ht ngi lao ng Ty Nguyn ch yu l cc ng bo dn tc t ngi: Ba Na, , Gia Raitrnh dn tr thp nhng ngi lao ng na khng c nhng bn cht cn c, m lI c truyn thng vn ho a dng, c o, rt hu dng, ni ting l hi dn tc: m tru v kin trc kiu nh Rng rt hu dng trong pht trin du lch trong nc v quc t. Do Ty Nguyn thiu lao ng nn t 75 n nay c b xung thm hng vn lao ng t ng bng, t min Bc vo, vi trnh dn tr cao, nhiu kinh nghim trong sn xut. H l ng lc pht trin kinh t, l lc lng nng ct i mi nn kinh t Ty Nguyn theo xu hng Cng Nghip Ho . +C s h tng: ang c Nh nc u t nng cp hin I m c th l c h thng giao thng ng b trc chnh l quc l 14 cng vi cc ng ng ty (19,21,20), hnh thnh nhiu nng trng : ch, cafe( bo Lc, Bu Cn) v nhiu nh my ch bin c k thut tin tin nh ch bin du tm Bo Lc. c bit v ang xc tin xd nhiu nh my thu in hin I: IalyC s h tng ny chnh l ngun lc ban u tng bc thc hin cng nghip ho Ty Nguyn. +ng li chnh sch: Ty Nguyn v l vng nhiu tim nng t nhin, vn ho nhn vn nn lun c ng v nh nc quan tm, u t v pht trin ngay t sau khi giI phng min Nam v ngy nay l mt trong nhng vng trng Im, c sc thu ht nhng ngi vn u t nc ngoI nht. -Kh khn: +Dn c, lao ng: th Ty Nguyn hin nay khng nhng thiu lao ng c v s lng v cht lng, c bit thiu i ng lao ng c trnh chuyn k thut tay ngh cao. +C s vt cht h tng: hin vn cn nm trong tnh trng ngho nn, lc hu, thiu In, thiu phng tin cng ngh hin I, thiu cng trnh thu in ln, nn cha c th lI cun c tim nng vo qu trnh sn xut. +Mc d Ty Nguyn lun c ng v nh nc quan tm u t pht trin nhng vn cn nhiu vn nhiu cc phng php k thut. c bit rt hn ch trong thu cc ngun vn nc ngoi.

Cu2: CMR Ty Nguyn c nhiu kh nng v t nhin v kinh t x hi tr thnh vng cung cp cy cng nghip ln th 2 c nc. Nu cc cy cng nghip chnh Ty Nguyn, phn b ca n v cng vi cc phng hng tip tc hon thin vng cung cp cy CN ny: *Cc kh nng v t nhin hnh thnh vng cung cp cy cng nghip ny. -VTL: (ging cu 1) 206

- Kh hu, t ai, ngun nc( ging cu 1) Nn thun li: v mt t nhin hnh thnh vng cy cng nghip Ty Nguyn c nhiu u th thun li. Thun li ch c nhiu t bazan rng ln nht c nc, li rt mu m, rt thch hp trng cc cy cng nghip c sn xut khu: ch bp, cao su a hnh Ty Nguyn kh bng phng, kh lin dI nn rt d cho p dng c gii ho, xy dng thnh vng cung cp vi din tch ln. c bit c ma kh ko dI nn rt ph hp vi Iu kin sn xut Ty Nguyn : phI sy nhng sn phm nng nghip In hnh l cy cafe. Ty Nguyn mc d sng t , ngn nhng c tr nng thu in kh ln, do vy c kh nng xd nhng nh my thu In c trung bnh tI ch:Ialy, cung cp In cho sn xut. Bn cnh nhng mt thun li v t nhin th pht trin vng cung cp cy CN cn phI khc phc kh khn ln nht l: giI quyt nc ti vo ma kh, hn ch l lt, si mn t, bo v mI trng, gi cn = h sinh thI, iu tit mc nc ngm *Cc kh nng v kt xh: - Con ngi (dn c-lao ng) - CSHT (ging cu1) - ng li chnh sch - Kt xh i vi hnh thnh vng cung cp cy CN c li th l: + c b sung thm ngun lao ng c bn cht cn c, nhiu kinh nghim thm canh N2 t min Bc vo. + c h thng CSVCHT ngy cng c Nh nc u t pht trin mnh, in hnh: giao thng, c s ch bin, , c s in nng - Kh khn nht v kt xh TNguyn l: trnh dn tr ca ng bo dn tc t ngi cn thp, CSVCHT cn ngho nn lc hu, thiu KT, thiu vn u t. *C cu cy CN TN hin nay l: TN c c cu cy CN kh a dng in hnh gm: - Cc cy CN lu nm: c ph l cy quan trng nht vi S 290.000 ha. Trong ch yu aklak 170.000 ha. Ch bpc trng vi S ln nht pha Nam ch yu Bu Cn, Bin H (Gia Lai); Bo Lc (Lm ng). Cao su c S ln th 2 c nc sau NB c trng ch yu aklak, Lng, Gia Lai. H tiu c S ln vo loI nht c nc trng ch yu aklak. Du tm (cy ngn ngy duy nht, quan trng nht) TN c trng thnh vng cung cp ln nht Bo Lc (lm ng). 207

*Phng hng pht trin cy CN TN. TN, cy CN c coi l mi nhn trong pht trin kinh t TN v vy pht trin cy CN TN phI theo nhng nh hng: - Tip tc hon thin cac vng cung cp cy CN TN vi hng chuyn mn ho su gn vi CN ch bin to thnh nhng lin hp nng cng nghip trong th hin mi lin h cht ch gia khu sn xut nguyn liu cy CN vi khu ch bin v thu c sn phm tiu dng. - y mnh pht trin m hnh kinh t vn rng m th hin r nht l m hnh trng c ph vn kt hp vi trng rng tn dng ngun lao ng tI ch v pht trin kt h gia nh c iu kin chm sc lm tng nng sut cy c ph. - y mnh pht trin CN ch bin c KT tinh xo, y mnh trang thit b cng ngh hn ch XK sn phm th v tng cng XK sn phm ch bin. Mun y mnh pht trin cy CN TN cn phI u t nng cp GT-TTLL m in hnh l nng cp cc tuyn GT, quc l quan trng: ql 14, 21, 19 M rng hp tc quc t to kh nng thu ht cc ngun vn u t nc ngoi. y mnh pht trin kinh t TN mt cch hon chnh to c hi thu ht nhiu ngun lao ng t cc vng ng = ln nh c khai hoang pht trin kinh t min ni.

Cu 3: hy nu cc th mnh trong pht trin kinh t TN. Ni dung v cc phng hng -thc hin cc th mnh hin nay nh th no. *qua phn tch cc ngun lc t nhin, kinh t x hi TN ta thy TN c nhng th mnh chnh trong pht trin kinh t x hi nh sau: -Th mnh pht trin cy cng nghip v ch bin sn phm cy cng nghip -th mnh pht trin lm nghip v cng nghip khai thc g lm sn -th mnh pht trin thu in. * th mnh pht trin cy cng nghip (ging nh cu 2) (b sung thm vo cui cng.) Cc nh my ch bin sn phm cy cng nghip : 208

ch bin c ph hin nay mi trnh s ch ch yu Bun ma Thut v ngoi ra cn ch bin lt, Ply cu. - Ch bin cao su cng s ch ch yu Plycu, Bun ma Thut. - Ch bin ch bp Bu cn, bin H Gia lai v Bo Lc Lm ng. Ch bin t tm Bo lc, Lm ng, hnh thnh lin hp ch bin t tm hin i nht ng nam . *th mnh pht trin lm nghip v cng nghip khai thc g lm sn. - pht trin lm nghip TN c coi nh l mt hng mi nhn trong kinh t TN. V pht trin lmnghip TN c lien quan ti hiu qu kinh t ca nhiu ngnh kinh t khc trong c cu kinh t TN. + trc ht pht trin lm nghip s to ra hiu qu kinh t rng cao: do rng ca Ty nguyn c coi l c S ln nht c nc- Khong 3,3 tr ha rng trong tng s hn 9 tr ha rng c nc. +Rng TN c che ph rng ln nht c nc 60% trong khi ty bc ch c di 10%. +S rng TN so vi cc nc chim ti 36% trong khi Duyn hi min Trung c nhiu rng, nhng ch chim 30%. +Tr lng g v sn lng g ca TN hin nay ln nht c nc: tr lng g c khong 180 tr m3 vi sn lng g, chim 52% sn lng g c nc. Nhng ch tiu khng nh rng rng TN c coi l c th mnh nht, c ngha nht trong c cu kinh t ca TN v c S quy m rng ln nht c nc. +Rng TN khng nhng c S v tr lng ln m c nhiu loi g qu c sn khng vng no trong c nc c c ( l Cm lai, Ging Hng Kin, Kin... ) trong ni ting nht l g Cm Lai c gi tr xut khu cao nht c nc. Trong rng cn c nhiu loi th qu nh Voi, Gu, B tt, T Gic... m cc loi th rng qu him ny ang c bo tn khu vn quc gia Ct Tin v OK on (c Lc). Nh vy, ti nguyn khong sn ty nguyn khng nhng c gi tr kinh t ln m cn c gi tr v sinh thi, mi trng v du lch. +pht trin lm nghip TN trn c s c tr lng g ln nh vy, nn vng ny v ang hnh thnh nhiu lin hip lm nghip, cng nghip c quy m vo loi nht c nc, in hnh nh lin hip EA Sp (c Lc) Kon H Nng, Bun Gia vn (Gia lai). Nhng lin hip lm cng nghip ny phi gn kt cht ch gia trng rng, tu b rng, khoanh nui rng v khai thc g lm sn c k hoch cng vi cc nh my ch bin. TN hin nay vn l vng cho sn lng khai thc ln nht c nc nhng nhiu nm qua sn lng khai thc g ca TN c xu th gim dn. Nu nh thi k 90- 95 sn lng g khai thc TB nm 700.000 m3 g nhng t nm 95-99 sn lng khai thc g trung bnh nm ch t 200- 300000 m3 g, l kt qu ca vic khai thc rng TN nhiu nm qua vn cn ba bi lng ph. Vic pht trin lm nghip ca TN ngoi ngha kinh t to ln nh nu trn cn c ngha to ln l bo v mi trng sinh thi cho TN v cho DHNTB v NB v rng ca T N chnh l rng u ngun ca cc sng ng Nai, sng Rng, sng La Ng. Cho nn, vic khai thc v bo v rng, trng rng TN c nh hng ln ti qu trnh sn xut nng lm ng nghip min 209

Trung v NB , S nh hng biu hin c tc dng gi cn bng sinh thi iu tit mc nc ngm hn ch xi mn t, hn ch l lt Duyn hi NTB v TN cho nn pht trin lm nghip TN khng nhng c ngha kinh t to ln m cn c tm quan trng trong vic bo v mi trng sinh thi cho c NTB v NB. Qua nhng iu phn tch trn chng t lm nghip TN phi c coi l mi nhn trong c cu kinh t . - tip tc y mnh pht trin kinh t rng TN cn phi thc hin nhng hng chnh sau: 1. Phi ngn chn mi hnh thc khai thc rng ba bi. Vn ng dnh canh nh c chng du canh, du c, chng t rng lm ry. Phi y mnh trng rng kt hp tu b, khoanh nui v tp trung u t xy dng nhiu lm trng mi nhiu lin hip lm cng nghip mi nh Easup, Kon Ha Nng... +Qui hoch m rng vn quc gia l qui hoch vng m cc khu bo tn quc gia ny (Ct Tinv OKn) +y mnh thc hin chnh sch giao t, giao rng cho tng h nng dn, to cho t c ch. +y mnh pht trin cng nghip ch bin g ti ch, hn ch xut khu g trn v tn dung cc ph liu ca g sn xut hng tiu dng v d m ngh xut khu c gi tr. -Th mnh pht trin thu in: do TN c cao TB 400- 500 m tr ln m t TN, bt ngun nhiu sng chy ra bin ng v chy sang CPC nh sng Rng, sng ng Nai, sng Xxan, sng Xrpok... Do cc sng ny bt ngun t cao ln, nn to ra tr nng thu in ln. y l vng c tr nng thu in ln th 2 c nc sau Ty bc, chim 19% tr nng c nc. V vy, trn a bn TN v nhng vng ph cn cho php xy dng nhiu nh my thu in ln v c trung bnh: Thu in Ialy trn sng X san vi cng sut 700.000 kw;thu in ry HLinh 12.000 kW trn sng Xrpok,thu in a nhim trn sng a Nhim (Lm ng) - Hin nay ang chun b xy dng 2 nh my thu in l Bonzon v I Ninh - Vic u t xy dng nhiu nh my thu in TN s em li nhiu ngha ln : trc ht l cung cp ngun nng lng in cho s nghip cng nghip ho TN trong gn cht vi trin vng khai thc v ch bin qung b xt Lm ng. ng thi cng l iu tit cc ngun nc ti trn sng ngi TN v to iu kin gi cn bng h sinh thi v gim s khc nghit v thiu nc vo ma kh ca TN.

210

Cu 4: hy nu cc tuyn giao thng trn lnh th TN v DHNTB . Trnh by mi quan h v kinh t mi trng sinh thi gia TN v NB v DHNTB. *Cc tuyn giao thng quan trng ca TN v DHNTB -ng st thng nht tnh t Nng n Phan thit . -ng t quan trng nht l quc l 14 t Tha thin Hu - Ply cu - Bun ma Thut - NB . -Quc l 19 l tuyn ng ng Ty t QuyNhn - Ply cu - Cm phu chia. -Quc L 21- Nha Trang- BunMa thut- Cm Pu chia. -Cc tuyn giao thng gn kt gia TN vi NB din hnh quc l 20, 13 . *Mi quan h gia TN vi DHNTB . -Quan h v mt kinh t : gia TN v NTB c mi quan h kinh t khng th thiu nhau c v bng cc mch mu giao thng nu trn NTB cung cp cho TN cc ngun lng thc, thc phm t bin nh go, mui, hi sn,mm v c bit l cc thit b cngngh phanbn v ngun lao ng. -TN cung cp cho NTB v cho c nc trc ht l ngun nng lng in cc sn phm cy cng nghip nhit i c sn nh c ph, cao su, ch bp, du tm. c bit TN cung cp g lm sn cho c khu vc pha Nam v cho c xut khu. - Quan h v mt sinh thi mi trng : TN v l vng lnh th c chc nng l ni ta lng ca DHMT, c bit l vng lnh th u ngun ca NTB v NB, v th vic khai thc v bo v TN, mi trng sinh thi ca TN chnh l bo v v gi cn bng h sinh thi cho NTB v cho NB do c th ni TN NTB - NB nm trong vng h thng TN, sinh thi, kinh t hon chnh lun lun quan h hon chnh ln nhau. - Quan h v an ninh quc phng: Nu trong kinh t sinh thi TN c coi l ni ta lng ca NTB th trong bo v an ninh quc phng TN chnh l bc tng, l hng ro bo v cho NTB v NB, v th bo v an ninh cho TN l bo v cho NTB v NB.

211

PHN 4: NG NAM Cu 1: Hy nu v phn tch nhng c im t nhin ti nguyn thin nhin ca NA khng nh rng NA c th hnh thnh 1 nn kinh t nhiu ngnh . *NA c v tr a l thun li v cng c coi nh 1 ngun lc hnh thnh c cu kinh t a ngnh iu ny th hin nh sau: NA gm 10 nc. Trong c 5 nc nm trn bn o Trung n nh : Vit nam, Lo, thi lan, Cm pu cha, mi an Ma, cn li cc nc khc th nm trn bn o v qun o M lai. - NA l khu vc t lu i chu nh hng ca nn vn ho phng ng v phng Ty: trc th k 15 NA chu nh hng nng ca nn vn ho Trung Hoa, Nht Bn, n . T th k 15, 16 n th k 19 NA chu nh hng mnh ca nn vn ho Ty ban Nha, B o Nha v sau nh hng vn ho Php, M. V vy, NA c nn vn ho a dng nhiu ngn ng nhiu bn sc khc nhau. - Cc nc NA ni chung u nm trn giao im ca ng hng khng, hng hi quc t t TBD sang n dng. c bit c eo bin malatca v c vai tr quan trng nh eo bin Gibranta (gia B o Nha vi Chu Phi) v cng nh knh o Xuy , ng thi li c singapo l cng qu cnh ln nht NA. V vy, NA lo ni hi t gp g giao thoa khng nhng bi nhiu nn vn minh th gii m cn l ni hi t ca nhiu ti nguyn sinh vt, khong sn t Bc xung, Nam ln, ng sang, ty ti. -NA hin nay l khu vc c coi l khu vc dang din ra nhiu si ng nht th gii v mt kinh t v x hi ca chu v th gii v nm trong vng kinh t nng ng nht ca chu v rt gn cc nc NIC Chu , gn Trung Hoa, Niu di ln v t try li a cho nn NA hin nay l khu vc c c th gii quan tm u t pht trin . Tuy vy, v mt v tr a l ca NA cng gy nhiu kh khn cho pht trin kinh t x hi , trc ht : +NA nm trong khu vc c coi l khu vc c nhiu thin tai nht th gii. l bo lt v thuc vo vnh ai la ca Chu v th gii, cho nn trong pht kinh t x hi ca cc nc NA lun lun phi u t ln hn ch phng nga thin tai. +NA l ni hi t giao thoa ca nhiu nn vn minh th gii t lu i, do vy, NA c nhiu dn tc vi nhiu sc tc, nhiu phong tc tp qun ngn ng khc nhau, cho nn NA v ang din ra nhiu phc tp trong quan h chnh tr, x hi, tn gio.... cng l nhn t gy hn ch s tng trng kinh t x hi. *iu kin t nhin ti nguyn thin nhin ca NA c nhiu iu kin thun li pht trin nn kinh t nhiu ngnh biu hin nh sau: -NA l khu vc rt giu ti nguyn khong sn m mi quc gia NA c nhng khng sn v gi tr khc nhau: +Cc nc giu nht v qung Vnpham v Thic c Vit Nam, Mi an ma, Thi lan, Ma laixi a. Trong , c bit Malaixia c tr lng Thic chim ti 50% tr lng Thic ca ton th gii . +Cc nc giu qung Crm v Niken nht l Phi Lp Pin 212

+Cc nc giu qung B xt nht l vit nam v In n xia +Cc nc nhiu st v than nht l Vit nam, In n xi a +Cc nc nhiu du m nht cng l VN, In Tm li, cc nc DNA nhn chung l rt phong ph, a dng bi nhiu khong sn kim loi, phi kim loi c trn t lin v di bin. Chnh l c s y mnh pht trin cc ngnh cng nghip khai khong vi ch bin khong sn. -Cc nc NA u c ngun ti nguyn nng nghip phong ph, biu hin nh sau: +Cc nc u c kh hu nhit i m gi ma, nhiu nng, nhiu ma nhit cao nn cc nc ny u rt thun li pht trin mt ngnh nng nghip nhit i a canh, nhiu v c kh nng xen canh, tng v, gi v , xoay vng t lin tc. +Cc nc NA cng u c t ai a dng v loi hnh vi nhiu t feralit, t ph sa v hu ht nc no cng c t vi, t bazan, cho nn u c th sn xut cy cng nghip nhit i c sn nh c ph, cao su. Cc nc NA c nhiu ng bng ln ni ting trn th gii nh ng bng sng M Kng nh Vit Nam, Cm Pu chia; ng bng sng m nam (Thi lan) ng bng Isaoadi (Thi lan). Nhng ng bng ny t ph sa rt mu m v c coi l va la ln nht ng nam . -Do c kh hu nhit i m gi ma li c sng ngi dy c nhiu sng ln nn NA nc no cng phong ph v ngun nc ti v lm tho mn cho nhu cu v nn nng nghip nhit i, c bit l nn nng nghip la nc. Do ti nguyn nng nghip phong ph a dng nh vy nn NA c kh nng pht trin mt nn nng nghip c c cu cy trng vt nui a dng, trong cy lng thc chnh l La, cy cng nghip c gi tr nh c ph, cao su, da, tiu, iu. Gia sc, gia cm mnh nht l B, Tru, G, Vt. -Ti nguyn lm nghip : -NA v c tthin nhin nhit i m, gi ma nng nng quanh nm nn cng c ngun ti nguyn lm sn rt phong ph. +Hu ht cc nc NA u c nhiu rng, m l rng nhit i m, thng xanh, c nhiu tng vi S rng trn 30% so vi c nc trong c nc nhiu rng nht nh lo, Inonxia... +rng ca NA nhiu g qu in hnh nh g Tch, Lim, Nghin, tu... Trong rng rt phong ph v cc loi ng vt nh H, Voi, B tt, Tru rng... Ngun ti nguyn lm sn qu gi ny khng nhng c gi tr to ln iu tit mi trng gi cn bng sinh thi m cn c ngha to ln to ra ngun nguyn liu g lm sn thc y nhiu ngnh cng nghip ch bin g pht trin v xut khu. (thiu hI sn) +Cho nn tr lng ca hi sn NA ln vo loi nht th gii, mt khc NA l vng hi t gp g ca nhiu lung sinh vt ca th gii, cho nn NA cng phong ph v cc ngun ti nguyn thu hI sn. Chnh v vy, m 9 nc c bin th nc no cng c ngnh cng nghip nh bt nui trng, ch bin hi sn mnh v c coi l mi nhn trong c cu kinh t . 213

- ti nguyn du lch: NA khng nhng c thin nhin nhit i m, gi ma a dng, giu tim nng, to nn cnh quan thin nhin rt hp dn vi loi vt trn th gii. Hu ht nc no cng c nhng di sn thin nhin th gii, trc ht ngun ti nguyn phong cnh ca thin nhin l c s pht trin 1 ngnh du lch quc t xuyn v xuyn th gii. Mt khc, pht trin du lch th ngoI tI nguyn phong cnha dng hp dn, NA c ngun ti nguyn lch s, vn ho nhn vn lu i v rt a dng hp dn du lch phng ty. -Tuy vy, thin nhin ca NA , bn cnh ci a dng, hp dn, giu tim nng nh nu trn th vn gp rt nhiu kh khn, c bit l thin tai khc nghit, ti nguyen, khong sn, thu hi sn, lm sn mun khai thc c cn phi c vn, c k thut cng ngh cao m cc nc NA hin nay vn l cc nc cn thiu nhiu vn, thiu cng ngh hin i... chnh l nhng kh khn, hn ch hnh thnh mt nn kinh t nhiu ngnh nhng s phn tch trn cng khng nh rng NA c 1 nn cngnng nghip a ngnh.

Cu 2: hy trnh by nhng vn dn s NA v gii thch ti sao cc nc NA cn phi trit vn dn s: * NA l khu vc ng dn v nhiu dn tc: -Theo s liu thng k nm 89 dn s NA l 445tr ngi 96 c 510 tr ngi ngang vi s dn chu M la tinh gn bng dn s chu u, iu ny khng nh dn s NA rt ng dn v nc no cng ng dn v ng nht l Innxia 200tr dn v th hai l vit nam l 76 tr dn (99) - Dn s NA ng nhng tc gia tng dn s t nhin vn cn rt cao. Vi t l sinh trung bnh trtn 300/00. T l t trung bnh 90/00 do vy, tc gia tng t nhin l 21 0/00 vn mc cao th gii . D kin trong vng 50 nm vi tc gia tng t nhin th NA gn 1 t ngi. NA l nhng quc gia c nhiu dn tc m hu ht cc dn tc t ngi, nhng dn tc chnh l dn tc In du 9in ) Thi, Kinh, cho nn trnh dn tr KHKT rt chnh lch nhau. -NA do nhiu dn tc nn c nhiu tn gio khc nhau v rt phc tp, nhiu nn vn ho (vn ho chu , chu phi...) cho nn vn x hi, dn tc cc nc NA rt phc tp. -Do nhiu dn tc, trnh vn ho li chnh lch nhau, nn mc sng rt khc nhau, m hin nay mc sng cao nht l Singapo bnh qun u ngi l 249000 USD/ 1ngi/ 1nm, Malaixia 35000 USD/1ngi/1nm, Vit nam 240 USD/1ngi/1nm. Do vy, khi gii quyt cc vn dn s v x hi NA phi tht t nh. 214

-NA phi t vn thc hin trit chnh sch dn s v nhng l do sau: do t l gia tng t nhin v dn s vn cn mc cao v din ra hin tng bng n dn s hu ht cc nc. Cho nn vic tng dn s NA gy ra hng lot nhng hu qu v kin ht, x hi nh mc sng thp gia cc quc gia, nn tht nghip ngy cng tng, nn m ch v tI m ch ang xut hin. -Dn s tng nhanh NA dn n cn kit ti nguyn, mi trng nhim v suy thoi nng. -Trong xu th pht trin kinh t ton cu ngy nay th u tin s dng cng ngh hin i tinh xo . Nu dn s tng nhanh dn n tha lao ng i vi hin i ho kinh t x hi Tt c nhng hu qu trn u dn n mc sng ca ngi dn thp, trnh dn tr thp v an ninh x hi mt n nh. Do , NA ni chung cn phi coi vn dn s v trc ht l vn thc hin k hoch ho gia nh l vn cp bch cn gii quyt hng u.

Cu 3: Gii thch v sao vic s dng hp l ti nguyn thin nhin hin nay ca tng nc trong khu vc NA cn phi c s hp tc gia cc nc vi nhau. *Vic s dng hp l cc ngun ti nguyn thin nhin cc nc NA cn thit phi c s hp tc gia cc nc trong khu vc v nhng l do sau y: -Trc ht cc nc NA u nm trong 1 khu vc c v tr a l ging nhau l trn giao im ca nhng ng hng khng, hng hi quc t, nm trong khu vc kh hu nhit i m, gi ma nm vng kinh t nng ng... cho nn cc cc nc 215

NA c nhiu c im v thin nhin, v lch s vn ho nhn vn ging nhau. Do vy, mun s dng hp l li th v v tr a l cn phi c s hp tc gia cc nc vi nhau (v Lo khng c bin m mun thng ra bin phi quan h vi Vit Nam m cng quc t Vinh- nng) - Cc nc NA u tin hnh khai thc cc ngun ti nguyn khong sn ch bin khong sn trn t lin di bin u da vo k thut ca nc ngoi, cho nn, rt tn km, hiu qu thp. V vy, cng cn phi hp tc vi nhau tm ra bin pht t lc, t cng khai thc cc ngun ti nguyn ny nhm t hiu qu kinh t cao nht. - Cc nc ng Nam nhn chung nc no cng a dng, phong ph v ti nguyn m li tng i ging nhau, v th cn phi hp tc vi nhau sn xut v ch bin tm ra nhng th mnh nht cho mi nc. - Cc nc ng Nam nc no cng ng, dn s tng nhanh, trnh dn tr cha ng u, sc tc, tn gio, vn ho, a dng, phc tp, cho nn li cng phi hp tc vi nhau tm ra nhng gii php chnh tr ph hp cho tng trng kinh t v x hi -Vn khai thc v s dng bin ng c coi l vn c tnh thi s lin quan ti 9 nc thuc khu vc ng Nam m bin ng rt giu v hi sn v khong sn, li nm trong ng giao thng hng hi quc t, v vy khai thc, s dng bin ng c lin quan nh hng ti cc nc c bin. Do cc nc ny phi c s hp tc khai thc, s dng hp l ti nguyn bin, khng tranh chp khng lm nhim, xm phm ch quyn ca nhau. Vn s dng tI nguyn N2 mi nc cng l vn cp bch v hin nay nc no cng ang din ra nn ph rng, t nng, lm ry du canh, du c gy o ln gy o ln h sinh thi gy nhim mi trng theo quy m ton khu vc. Cho nn vn s dng hp l cc ngun ti nguyn cng l vn c tnh thi s cn phi hp tc vi nhau tm ra nhng bin php hiu qu nht. -Cc nc ng nam tuy nm trong cc va la ln nht th gii nhng vn gii quyt lng thc mi nc cng rt kh khn, nc no cng b nn i e do thng xuyn. V vy, cn phi hp tc sn xut lng thc mt cch hiu qu gii quyt nn i trong khu vc - Cc nc ng nam nc no cng ang bng n dn s vi t l gia tng dn s t nhin cao v vy cc nc ng nam cng cn phi hp tc, hc tp kinh nghim gii quyt nhng vn v dn s c hiu qu nht lm gim t l gia tng dn s t nhin dn n n nh dn s trong khu vc. Cc nc ng nam u c th sn xut c cc cy lng thc cng nh cc cy nng nghip, cng nghip ging nhau v vy cc nc ny cng cn hp tc vi nhau tm cc pht trin va cnh tranhv lnh mnh cng pht trin.

216

Cu 4: hy phn tch nhng c hi v nhng kh nng m rng quan h hp tc gia nc ta vi cc nc ng nam . * Nhng c hi m rng hp tc gia nc ta v cc nc ng Nam in hnh l: -Nc ta t lu c nhng quan h tt p vi cc nc ng Nam m trc tin l vi Lo v Campuchia. Trong k hip c quan h vi Lo t nm 1977; vi Campuchia nm 1979. T ngy mng 8 n 28 thng 7 nm 1995, nc ta chnh thc gia nhp vo ASEAN, t cc nc ng nam c quan h cht ch vi nc ta nhng cp cao nht (cp I s). Cc mi quan h gia nc ta vi cc nc ng nam ngy cng mnh, nn sau khi tin hnh cng nghip i mi quan im hp tc a phng ho m ngy nay bn hng ln nc ta trong ng Nam l SINGGAPO (ring nm 96 ta xut sang nc ny l 1290 triu USD, ng sau Nht bn v nhp t SINGAPO l 2032,6 triu USD sau Nht Bn ) Nc ta l nc ln v din tch ng th 3 ng Nam . V dn s ng th hai ng Nam nhng mc sng ng th 2 t di ln trn Myanma thp do iu kin nc ln, dn ng. Chnh li l c hi ta hp tc thu ht cc ngun vn u t nc ngoi v nh c ti nguyn thin nhin kinh t x hi rt phong ph . -Hin nay th gii c xu th i u chuyn xang i thoi, quc t ho ton cu l xu th hp tc rt c li - V ng Nam c coi l khu vc si ng v mt kinh t, ng thi li nm rt gn nhng nc pht trin nht chu nh Nht Bn, Trung Quc, cho nn s hp tc gia cc nc ng nam khng tch khi s hp tc gia Trung Quc v Nht Bn v nhng nc ny gy nh hng ln v kinh t chnh tr vi cc nc ng Nam Chnh l nhng c hi m rng hp tc quan h gia nc ta v cc nc ng nam . *Nhng kh nng (th mnh hp tc gia nc ta v cc nc ng nam ). -Trc ht nc ta v cc nc ng nam u l nhng nc giu ti nguyn, khong sn t rng lm sn thu hi sn, v vy s giu c v cc ti nguyn thin nhin chnh l th mnh m rng quan h hp tc vi cc nc ng nam trong lnh vc khai thc s dng hp l cc ngun ti nguyn. -Hp tc trong lnh vc s dng ti nguyn l nhm t hiu qu kinh t cao i ln cho mi nc, cng l gp phn bo v mi trng sinh thi. Trong khu vc khng gy nh hng xu n nhau trong lnh vc u t quc t . 217

+Nc ta khng nhng c ngun ti nguyn thin nhin tr lng ln, gi tr cao nh qung st, tr lng hn 1 t tn, ni ting l st Thch Kh hn 500 tr tn rt kh khai thc v nm su di lng t li gn mp bin, qung Mnggan Cao Bngtr lng ln rt kh khai thc v gn bin gii, qung Bxit 200 tr tn nm su di lng t Lm ng rt kh khai thc iu 6 l khai thc du m kh t thm lc a. Vi khoa hc k thut trong nc th cha th khai thc c nhng m trn, do vy vic khai thc ch bin cc ngun ti nguyn khong sn nu trn chnh l th mnh thu ht u t cc ngun u t hp tc nc ngoi. Nc ta dn s ng, lao ng di do, ngun lao ng li c bn cht cn c, tip thu khoa hc k thut nhanh, trnh tay ngh lin tc nng cao c bit c tnh k lut cao cho nn ngun lao ng di do cht lng cao nh vy chnh l th mnh m rng quan h hp tc lao ng quc t. -Dn s ng, sc mua ln, chnh l th mnh m rng hp tc quan h thng mi vi xut nhp khu gi tr cao. -Ba di sn vn ho th gii l C Hu, ph c Hi An v thnh a M Sn v nhiu di sn thin nhin vn ho cng s c cng nhn, chnh l th mnh nc ta m rng hp tc u t, pht trin du lch trong nc v quc t. - Th mnh trong m rng hp tc trong lnh vc pht trin N 2. V cc nc ng nam u c cc iu kin t nhin vi pht trin nng nghip gn tng ng nhau, l iu kin t ai kh hu ngun nc. Cho nn, cc nc ny c th hp tc vi nc ta trong trao i nhp ngoi nhiu cc ging cy m c nng sut cao, in hnh nh ta nhp ging cao su t Malasia cao gp ri, gp hai ln cao su Vit Nam. -Kh nng m rng quan h hp tc trong lnh vc GT-TTLL, v nc ta c ng bin gii t lin, bin tip gip vi nhiu nc trong khu vc trong khi ngnh giao thng TTLL nc ta cn ang rt ngho nn, lc hu cn c u t hin i ho, v vy vic hin i ho giao thng nc ta cng l c hi ta m rng hp tc, tip thu cng ngh hin i ca nc ngoi. -Nn kinh t nc ta ngy cng pht trin mnh. Kinh t i ngoi ngy cng pht trin theo chiu hng a phng ho. Nc ta v ang y li dn lm pht v khng hong kinh t ng tin VN ngy cng n nh gi tr, quan h tin t trn th gii trong khu vc chnh n lc hi v th mnh ta m rng trao i quan h tI chnh i vi TG v cc nc trong khu vc NA.

218

Cu 5: gii thch ti sao nc ta mun y mnh, tng trng nn kinh t th cn phi m rng hp tc quan h vi cc nc NA trn bnh din vi quc t Tr li: Nh cu 2

Cu 6: Nu nhng thun li v kh khn trong y mnh tng trng kinh t x hi ca cc nc ng Nam v cc bin php gii quyt * cc nc ng Nam hin nay l: - Cc nc ng Nam u c thun li chung l: +u c ti nguyn thin nhin nh khong sn t rng rt phong ph c th khai thc ch bin v xut khu vi quy m ln. +Cc nc u c ngun lao ng di do, trnh chuyn mn, k thut tay ngh c nng cao * Nhng kh khn trong tng trng kinh t -Thiu vn c bit l cc vn ngoi t. - Cc nc ng Nam u c k thut cng ngh cn rt lc hu,cho nn t trc n nay cc ngun khai thc ti nguyn u phi da vo nc ngoi rt tn km v hiu qu thp . 219

- Trong tnh hnh kinh t quc t ngy nay th gi xut khu nguyn liu ngy cng r mt, cho nn vic xut khu khong sn cc nc ng Nam trc y c coi l quyn li th hin nay li tr thnh th yu. -Do cng ngh ca th gii ngy cng pht trin hin i th nhu cu v lao ng ngy cng gim i . c bit, l lao ng th s cho nn th mnh trong xut khu lao ng ca cc nc ng nam to thnh th yu cho nn trong tng trng Kinh t x hi cc nc NA hin nay, nhiu kh khn hn l thun li, v th trong qu trnh tng trng kinh t cc nc ny tp trung vo nhng hng chnh sau y khc phc: *Bin php khc phc: - Cc nc NA vn coi trng sn xut mt hng nng, lm, thu sn xut khu, c bit hng nhiu vo sn xut cc mt hng cng ngh ch bin XK gii quyt vic lm ti ch cho ngu lao ng vi xut khu hiu qu cao. - y mnh pht trin cc ngnh du lch, dch v nh du lch giao thng , thng tin lin lc gia cng xut khu l thu ht nhiu lao ng, nhiu ngun ngoi t v pht huy tim nng thin nhin x hi ca mnh. - Phi u t pht trin mnh cc khu ch xut m c trang b k thut hin i c kh nng, sn xut nhiu ngun hng xut khu v khu ch xut nh Ninh Trung- TnThun. - V cc nc NA cn hiu iu kin ti nguyn trong thin nhin tng ng nhau trong c cu kinh t nng, lm nghip ging nhau, v vy cc nc ny cn phi chn cho mnh nhng mi nhn c bn, c o va pht trin va c th cnh tranh vi cc nc khc nh Sigapo, mi nhn in t nh Inonxia; mi nhn nht va l ch bin nng, lm, thu hI sn va l khai thc du kh v du lch.

220

Cu 7: Ti sao ni nc ta trong pht trin kinh t x hi cn phi va y mnh hp tc va cnh tranh nhau pht trin. - Cch tr li: Nc ta mun tng trng kinht x hi th cn phi hp tc v cnh tranh l v: - C v tr a l thun li ging nh cc nc NA. -C nhiu vn chung trong s dng ti nguyn v bo v mi trng, cho nn cn phi hp tc. + vn bin ng + vn s dng hp l sng M Cng +vn vnh Thi lan. - Nc ta v cc nc NA c s tng ng nht nh v cc ngun ti nguyn nh khong sn t, rng, kh hu, bin v vy cn phi hp tc chuyn giao cng ngh cnh tranh c hiu qu. - S pht trin CN nc ta vn cn trnh thp, thiu cng ngh hin i, tin tin hin i, thiu vn u t, cho nn cn phi hp tc tip thu cng ngh. - lao ng nc ta di do nhng rt r tin, nhng li rt hp dn u t v hp tc lao ng. -Th trng Vit nam c kh nng thu ht nhiu cng ngh hin i, nhiu hng ho nhp khu v nhiu ngun vn u t nc ngoi. Dovy, nc ta mun tng trng nhanh, mun chim 1 vai tr trong tng trng kinh t x hi th va pht trin va hp tc ,va to th cnh tranh lnh mnh pht trin. Cu 8 v biu

221