838

MECHANIK NR 10/2006

Artyku promocyjny

CATIA V5 standard czy nowoczesno w przygotowaniu produkcji

Rynek i potrzeby klientw wymusiy na producentach systemw CAD/CAM rewolucyjne zmiany w procesach przygotowania produkcji. Zmiany te zaszy praktycznie na kadym etapie, poczwszy od koncepcji nowego wyrobu, a po wygenerowanie programu w formie kodu ISO dla maszyny sterowanej numerycznie (CNC). Zmieniy si take metody analizy wytrzymaociowej czy weryfikacji zjawisk zachodzcych przy produkcji. Przygotowanie produkcji zaczyna si od przeniesienia koncepcji do systemu 3D. Takim systemem jest CATIA autorstwa Dassault Systemes. System ten wspiera technologa na kadym etapie przygotowania produkcji. Po uzyskaniu odpowiedniego modelu w 3D naley opracowa technologi wykonania i wygenerowa kody sterujce na odpowiednie maszyny CNC. W artykule przedstawiamy przykadowe podejcie do przygotowania produkcji czci matrycy odkuwki w rodowisku CATIA V5. To zagadnienie technologiczne dotyczy nie tylko producentw odkuwek, ale take z powodzeniem moemy wykorzysta t sekwencj dziaa w rodowisku odlewnictwa oraz procesw wtryskiwania. Przygotowanie projektu 3D odkuwki. Proces przygotowawczy do produkcji rozpoczyna si od opracowania projektu modelu odkuwki w systemie 3D. Projekt jest tworzony na podstawie dokumentacji dostarczonej przez klienta lub gotowych modeli IGES, STEP (lub innych). W systemie CATIA do wykonania modelu bryowego potrzebny jest produkt Part Design, w ktrym wykonuje si poszczeglne elementy modelu poprzez operacje na szkicu 2D. Kolejnym etapem jest nadawanie zaokrgle, pochyle itd. wane na matrycy. Uzyskany w ten sposb model przenosimy do produktu Surface Machining. Przygotowanie technologii obrbki skrawaniem dla wkadki matrycy odkuwki. Automatyczne przechwycenie modelu matrycy tworzy produkt z dwiema oddzielnymi czciami (tzw. Part). W jednej znajduje si nasza matryca, druga przygotowana jest do zdefiniowania pfabrykatu. Jeeli model wyjciowy jest prost bry (jak w tym przypadku), mona skorzysta z funkcji dostpnych w Surface M. Czasem jednak funkcje te nie wystarczaj; naley wtedy stworzy odpowiedni model w module Part Design. Przed przystpieniem do definiowania odpowiednich cykli obrbkowych naley ustali ukad wsprzdnych, pfabrykat, element nominalny oraz wybra maszyn. Do definio-

Rys. 2. Przykadowe zastosowania zaokrgle w module Part Design

Rys. 1. Model odkuwki wraz z analiz pochyle Draft Analysis wykonany w module Part Design

System CATIA ma ju w podstawowej wersji bardzo zaawansowane algorytmy matematyczne nadawania zaokrgle w miejscach skomplikowanych i niejednoznacznych. Duy wybr funkcji pochyle, wraz z definicj dowolnie skomplikowanego ksztatu powierzchni podziaowej, daje inynierom pen swobod w projektowaniu dowolnie skomplikowanego ksztatu modelu. Przygotowanie wkadki matrycy odkuwki. Moe by ono zawsze wykonywane z zachowaniem penej asocjatywnoci do modelu rdowego samej odkuwki. Dziki temu wszelkie zmiany na modelu odkuwki bd aktualizo-

wania tych elementw suy funkcja Part Operation. Dla tak przygotowanego procesu moemy zacz definiowa poszczeglne cykle obrbkowe. Uytkownik ma do wyboru dwa cykle do obrbki zgrubnej: Roughing oraz Sweeping Roughing. Cykle te rni si od siebie sposobem generowania cieki. Po wybraniu odpowiedniego cyklu zgrubnego naley wpisa prawidowe parametry w zakadkach Strategy i Geometry, a w zakadce Tools dobra odpowiednie narzdzie. W tym przypadku wybrano narzdzie dostpne w katalogu narzdzi systemu CATIA typu T1 End Mill D8. Po prawidowym wpisaniu parametrw oraz odpowiednim doborze narzdzia system pozwala przeliczy ciek narzdzia obrbki zgrubnej. Tryb symulacji umoliwia sprawdzenie czasu obrbki, pooenia narzdzia wzgldem kadej z osi ukadu wsprzdnych, a take poprawnoci wykonania realizowanego zabiegu. Jeli zosta wybrany pierwszy cykl Roughing, programista moe wybra ponownie ten sam cykl. Cykl ten ma teraz charakter tzw. Re-machining, tzn. system przelicza pozostay naddatek z wczeniejszego cyklu i na tej bazie generuje cieki narzdzia. W przypadku stosowania Re-machining naley pamita, aby dobra odpowiednio mniejsze narzdzie. Na potrzeby wykonywanej matrycy dobrano narzdzie T2 End Mill D6. Definiowanie procesu obrbki wykoczeniowej wykonuje si analogicznie jak dla obrbki zgrubnej uytkownik dobiera odpowiednie cykle. System CATIA pozwala na automatyzacj tego procesu przez funkcj Machining/Slope Area.

MECHANIK NR 10/2006

839

Wybierajc t funkcj naley wskaza cay element nominalny (lub jego fragment), dobra narzdzie i przeliczy. System podzieli element na odpowiednie obszary i sam przypisze im cykle; po zatwierdzeniu przez uytkownika wstawia je do drzewka. Wwczas programista moe zmieni parametry i narzdzia, wchodzc do edycji poszczeglnych cykli, a nastpnie przeliczy ciek i sprawdzi jej poprawno. Dziki moliwoci systemu uytkownik szybko znajduje miejsca, w ktrych pozosta materia nieobrobiony. Takie moliwoci daje funkcja Rework Area. Stosujc t funkcj, system wykrywa te obszary i przypisuje im odpowiednie cykle, ktre uytkownik moe zatwierdzi lub zmieni. Dalsze czynnoci przebiegaj analogicznie do poprzedniej funkcji Machining/Slope Area. Na kadym z etapw definiowania kolejnych cykli programista ma moliwo podgldu symulacji w celu wychwycenia i ewentualnie wyeliminowania bdw i kolizji podczas obrbki skrawaniem. Tryb Photo pozwala uytkownikowi na analiz porwnawcz elementu wirtualnie obrobionego z elementem nominalnym zaprojektowanym w 3D, w celu weryfikacji narzuconej tolerancji wymiarowej. Dlatego stosuje si tzw. map kolorw, ktr system nakada na element obrobiony; kady kolor odzwierciedla pozostawiony naddatek. Moliwa jest te edycja kolorw oraz przynalenych do nich odpowiednich odchyek. Po wykonaniu powyszych czynnoci wkadka matrycy odkuwki jest ju prawie gotowa, pozostaje tylko obrbka otworw gwintowanych do mocowania wkadki; do narzdzia. Otwory te znajduj si na spodniej czci wkadki; dlatego konieczne jest w tym przypadku przemocowanie czci. Uytkownik moe otworzy nowy proces lub kontynuowa prac w procesie biecym. Proces przemocowania definiuje si poprzez wstawienie nowego Part Operation. Teraz uytkownik moe wstawi poszczeglne cykle i opisa je parametrami. W tym przypadku posuono si inn metod. Wczeniej zostay przygotowane i zapisane w katalogu tzw. Machining Processes (MP). W procesach tych zawarte s ju wszystkie cykle potrzebne do wykonania operacji oraz komendy doboru narzdzi, w zalenoci od rednicy otworu, a take reguy, ktre pozwalaj systemowi przypisywa odpowiednie MP do rnych otworw. Otwierajc funkcj Machining Processes Aplication wskazujemy otwory, dla ktrych programista chce wygenerowa program. Nastpnie szukamy odpowiedniego katalogu i wybieramy MP; system automatycznie przypisze kolejne cykle otworom oraz dobierze odpowiednie narzdzia. Cao jest wstawiana do drzewka. Ostatnim etapem jest przeliczenie wstawionych przez program cykli oraz symulacja i analiza wygenerowanej cieki narzdzia. Definiowanie procesu koczy si przez wygenerowanie programw na maszyn numeryczn CNC. CATIA generuje dwa rodzaje plikw danych porednich: CLF (kod binarny) oraz tzw. APT (format tekstowy ASCII). Dopiero na bazie tych plikw, za pomoc zewntrznego postprocesora, generujemy ostateczny program w kodzie ISO.

Rys. 3. Wygenerowane cieki dla cykli Roughing wraz z symulacj obrbki z ubytkiem materiau w module Surface Machining

Zaprezentowany przykad kompletnego przygotowania procesu do produkcji czci matrycy odkuwki obejmuje etapy poczwszy od rysunku 2D, przez wytworzenie modelu 3D, a do wygenerowania kodu ISO na obrabiark CNC. Zastosowanie do takich zada zintegrowanego i asocjatywnego rodowiska CATIA umoliwia radykalne skrcenie czasu aktualizacji wygenerowanych cieek narzdzi w przypadku jakichkolwiek zmian w modelu pocztkowym 3D. Uytkownik ma moliwo edycji w dowolnym momencie odkuwki, wkadek matrycy oraz procesu. W razie ewentualnych zmian w powizanych ze sob czciach, system automatycznie zaktualizuje wszystkie dokumenty. Dziki tej metodzie unika si wielu typowych bdw inynierskich, ktre mog wynikn w trakcie manualnych zmian procesu w momencie pojawienia si aktualizacji w elemencie wejciowym. Wan cech tego systemu jest wspomniana asocjatywno, ale warto te wspomnie o moliwoci tworzenia przez programist wasnych standardw z dowolnych cykli wraz z parametrami, ktre mona zapisywa w katalogach jako predefiniowane technologie dla produkowanych elementw. Dziki temu jeszcze bardziej skraca si czas wytworzenia technologii, a moliwe bdy s wyeliminowane. System CATIA dostarcza projektantom i inynierom narzdzie, ktre ma ogromne moliwoci wspomagania, nadzorowania, jak rwnie sprawdzania prawidowoci toku przygotowania produkcji. Dziki zastosowaniu systemu CATIA zakad produkcyjny moe zwikszy wydajno procesu projektowania i wytwarzania wasnych wyrobw. Moliwe jest te tworzenie nowoczesnych produktw o ksztatach, ktre dotychczas uchodziy za niemoliwe do realizacji. Wykorzystanie systemu w przygotowaniu produkcji nie tylko przyspiesza proces technologiczny wytworzenia produktu, ale poprawia te jako opracowanych technologii procesw wytwarzania. Wie si to z lepsz jakoci produktu i jest bardzo wane na dzisiejszym rynku wobec faktu, e wyroby musz spenia coraz wysze normy jakoci i dokadnoci.
Tomasz Powronik specjalista ds. CAM (CATIA/NC Simul / IMS)

P.P.W. KOLTECH Sp. z o.o.

47-400 Racibrz, ul. Malczewskiego 1 Tel./fax: 032 415 35 09 / 032 415 49 50 www.koltech.com.pl s.belec@koltech.com.pl