DKM PRENSPLER DERS YIL SINAVI 1) a) Altnn ergime scakl 1356 K ve ergime gizli ss 63 kJ/kgdr.

Altn YMK yapda katlamaktadr. 0.2Tmlik bir ar soumaya tabii tutulan sv altn iin hacimsel serbest enerji deiimini hesaplaynz? Altnn younluu 19.3g/cm3. Atom arl 196.96655 g/mol. Atom no:76. Kat sv ara yzey enerjisi 0,132 J/m2. Atomik yar ap:138 pm (0,138 nm). Latis sabiti: 408 pm (0,408 nm). b) Homojen bir ekirdeklemede kritik ekirdekte ka adet YMK yapda birim kafes bulunur hesap ediniz? (40) 2) a) Aadaki denge diyagramnda Co kompozisyonuna sahip olan bir alam iin sv fazdan katlama gerekleirken efektif dalm katsays (dengesel taksim oran) kEyi hesaplaynz. b) Scakln kat/sv arayzeyinden itibaren deiim grafii ve ematik gsterimi aada verilmitir. Scaklk gradyann(G) hesaplaynz. (40)
1550

1500

Scaklk, C

1450

1400

1350

1300 0 1 2 3 4 5 6

X cm

3) Peritektik katlamada gbeklenme olayn nedenleriyle birlikte denge diyagramn izerek aklaynz? (20) 4) Merkez besleme direnci nedir? Kalp malzemesi ve denge diyagramnda solids ve likds erileri arasndaki akln artmas beslenme problemi zerine nasl bir etki salar? aklaynz? (20) 5) Yandaki ekilde grlen disk ekilli para Aluminyumdan dklecektir. Disk ap 500mm et kalnl 20mm ve kalp sabiti 2 sn/mm2 olduuna gre Chvorinov kuralna gre dkm ne kadar srede katlaacaktr? Hesapediniz. (20)

6) G/R oranna bal olarak dklmede grlebilecek katlama mekanizmalarn ekil izerek aklaynz. (20) Not: 1 ve 2 nci sorulardan sadece birisini, 3, 4, 5 ve 6 sorulardan 3 adedini cevaplaynz. Baarlar dileriz Do.Dr. Ahmet zel, Do.Dr. Uur EN

Ksa snav sorusu: 1) tektik katlamay bir denge diyagram kullanarak ve oluan mikroyaplar da dikkate alarak aklaynz.

1) a) Altnn ergime scakl 1356 K ve ergime gizli ss 63 kJ/kgdr. Altn YMK yapda katlamaktadr. 0.2Tmlik bir ar soumaya tabii tutulan sv altn iin hacimsel serbest enerji deiimini hesaplaynz? Altnn younluu 19.3g/cm3. Atom arl 196.96655 g/mol. Atom no:76. Kat sv ara yzey enerjisi 0,132 J/m2. Atomik yar ap:138 pm (0,138 nm). Latis sabiti: 408 pm (0,408 nm). aGv=Lm(T/Tm)= 63x(0,2x1356/1356)=63x0,2=12,6 kJ/kg b) Homojen bir ekirdeklemede kritik ekirdekte ka adet YMK yapda birim kafes bulunur hesap ediniz?

R*=2x0,132/10000*1356/(63x19,3*0,2x1356)=1,08562x10-7 cm VR*=4/3(R*)3=4/3x3,14x(1,08562x10-7)3=5,35676x10-21cm3 Vbk=a3=(0,408x10-7)3 =6,79173x10-23cm3 Kafes says=5,35676x10-21/6,79173x10-23=78,872 79 kafes vardr 2) a) Aadaki denge diyagramnda Co kompozisyonuna sahip olan bir alam iin sv fazdan katlama gerekleirken efektif dalm katsays (dengesel taksim oran) kEyi hesaplaynz. a) kE=80/70=1,14>1 b) Scakln kat sv arayzeyinden itibaren deiim grafii ve ematik gsterimi aada verilmitir. Scaklk gradyann hesaplaynz. G=(1500-1380)/5=24C/cm

3) Peritektik katlamada gbeklenme olayn nedenleriyle birlikte denge diyagramn izerek aklaynz?

4) Merkez besleme direnci nedir? Kalp malzemesi ve denge diyagramnda solids ve likds erileri arasndaki akln artmas beslenme problemi zerine nasl bir etki salar? aklaynz?

Kalp merkezindeki kristallerin katlama sresinin toplam katlama sresine olan oran ne kadar byk olursa, besleme de o kadar zor olacaktr. Buna "Merkez izgisi beslenme direnci (center line feeding resistance) veya (M.B.D.) ad verilir.

kokil kalplar, kum kalplara nazaran beslenme ynnden daha elverilidir. M.B.D.nin deeri, toplam katlama sresinin %70 ini geerse, dkmlerin boluksuz olarak elde edilmesinde byk zorluk douracandan, istenmez; %70 st limit olarak alnabilir. Grld gibi M.B.D. faktr, toplam katlama zamannn bir yzdesi olarak ifade edilmektedir. Beslenmenin en zor olduu blgenin merkez olduu gz nne alndnda, M.B.D. faktrnde esas olan merkezdeki kristallemenin balama ve bitme zamandr. Bununla beraber, en iyi kriterin sv metalin dendritler arasna giremeyecei ann kullanlmas ile elde edilecei aikrdr; ancak bu ann tespit edilmesi ok zordur. Deneysel olarak, baz alamlarn dierlerine nazaran beslenmesi daha zordur. Bu farkllk, solidslikds aras aklna tbidir; bu aklk arttka donma sresi uzamaktadr, ayrca izafi erirlik faktr (K =Ck/Co) klmektedir. Daha ncede belirtildii gibi bu faktr ne kadar kk olursa, merkezdeki bamsz kristalleme de o kadar artabilir. Bu durumun ise beslenmeyi zorlatraca, veya bir baka deyimle merkez beslenme direncini arttraca aikrdr.

5) Yandaki ekilde grlen disk ekilli para Aluminyumdan dklecektir. Disk ap 500mm et kalnl 20mm ve kalp sabiti 2 sn/mm2 olduuna gre Chvorinov kuralna gre dkm ne kadar srede katlaacaktr? Hesap ediniz.

V tk C ( ) 2 A

6) G/R oranna bal olarak dklmede grlebilecek katlama mekanizmalarn ekil izerek aklaynz.

Not: 1 ve 2 nci sorulardan sadece birisini, 3, 4, 5 ve 6 sorulardan 3 adedini cevaplaynz. Baarlar dileriz Do.Dr. Ahmet zel, Do.Dr. Uur EN